(1)

W dniu 15 września 2023 r. do Komisji wpłynął wniosek o rejestrację europejskiej inicjatywy obywatelskiej zatytułowanej „»Zostaję Europejczykiem«: EIO na rzecz połączenia obywatelstwa krajowego i europejskiego”.

(2)

Cele inicjatywy określone przez organizatorów są następujące: „[w] ramach niniejszej EIO [europejskiej inicjatywy obywatelskiej] postuluje się, aby wszyscy, a nie tylko nieliczni, mieli już od najmłodszych lat prawo do podstawowej wiedzy na temat UE i swojego obywatelstwa europejskiego”. Organizatorzy wzywają Komisję, aby przedstawiła wniosek w sprawie aktu prawnego zobowiązującego „wszystkie państwa członkowskie do ustanowienia prawa każdego dziecka do edukacji w dziedzinie obywatelstwa europejskiego i wartości takich jak prawa człowieka, demokracja i praworządność” oraz „[u]możliwiła każdej osobie raz w życiu, na jej życzenie, wykorzystanie w praktyce tej wiedzy i odkrycie, co Europa ma do zaoferowania”. Organizatorzy proponują, aby ten akt prawny został wsparty przez wprowadzenie „obowiązku europejskiej edukacji obywatelskiej na temat prawodawstwa UE w dziedzinie swobody przemieszczania się, oraz na temat ochrony wartości europejskich”, „statutu o obywatelstwie europejskim jako modelu edukacji obywatelskiej” oraz utworzenie „centrum doskonałości na rzecz wymiany najlepszych praktyk służących dobrej jakości edukacji oraz doskonaleniu zawodowemu nauczycieli”.

(3)

Załącznik do inicjatywy zawiera bardziej szczegółowe informacje na temat przedmiotu, celów i kontekstu inicjatywy. Wyjaśniono w nim, że inicjatywa „ma na celu zapewnienie, aby każda osoba w UE posiadała niezbędne kompetencje już od najmłodszych lat i aby otrzymała możliwość skorzystania z tego, co Europa ma do zaoferowania”. Organizatorzy uważają, że „prawo do nauki na temat obywatelstwa europejskiego jest nieodzownym warunkiem zapewniającym wykonywanie praw przyznanych przez Unię Europejską” oraz że edukacja ta „jest sposobem zbliżenia Unii Europejskiej do wszystkich jej obywateli” oraz zwiększenia „odporności społeczności i indywidualnych osób na wprowadzające w błąd informacje, które napotykają w różnych formach”.

(4)

W ramach wniosku o rejestrację grupa organizatorów przedłożyła również dodatkowy dokument zawierający analizę proponowanych aktów.

(5)

Jeżeli chodzi o cele inicjatywy, Komisja uważa, że może zaproponować przepis ustanawiający prawo do edukacji na temat Unii i obywatelstwa unijnego na podstawie art. 25 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Przepis ten nie będzie mógł jednak określać dokładnej treści tej edukacji, aby zapewnić pełne poszanowanie odpowiedzialności państw członkowskich za treść nauczania, o której to odpowiedzialności mowa w art. 165 TFUE.

(6)

Wniosek w sprawie wprowadzenia do prawodawstwa Unii obowiązku europejskiej edukacji obywatelskiej mógłby zostać przedstawiony na podstawie art. 21 ust. 2 TFUE, aby ułatwić wykonywanie prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich.

(7)

Jeżeli chodzi o ustanowienie „statutu o obywatelstwie europejskim”, wniosek w tej sprawie może zostać przedstawiony na podstawie art. 25 TFUE. Podstawą prawną może stanowić też art. 21 ust. 2 TFUE, jeżeli wniosek miałby na celu ułatwienie wykonywania prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich. Komisja mogłaby ponadto przedstawić wniosek ustawodawczy ustanawiający środki, które zachęcałyby do doskonalenia zawodowego nauczycieli w dziedzinie europejskiego wymiaru edukacji obywatelskiej, w tym do utworzenia centrum doskonałości na podstawie art. 165 ust. 4 TFUE.

(8)

Z wymienionych powodów Komisja uważa, że żadna z części inicjatywy nie wykracza w sposób oczywisty poza kompetencje Komisji do przedłożenia wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii w celu wprowadzenia w życie Traktatów.

(9)

Konkluzja ta nie ma wpływu na ocenę, czy w tym przypadku spełnione są konkretne warunki merytoryczne wymagane do podjęcia działań przez Komisję, w tym zgodność z zasadami proporcjonalności i pomocniczości oraz z prawami podstawowymi.

(10)

Grupa organizatorów przedstawiła odpowiednie dowody na to, że inicjatywa spełnia wymogi określone w art. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2019/788, i wskazała osoby wyznaczone do kontaktów zgodnie z art. 5 ust. 3 akapit pierwszy tego rozporządzenia.

(11)

Inicjatywa nie jest oczywistym nadużyciem i nie jest w sposób wyraźny niepoważna lub dokuczliwa, nie jest też w sposób oczywisty sprzeczna z wartościami Unii określonymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej ani z prawami zapisanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(12)

Należy zatem zarejestrować inicjatywę zatytułowaną „»Zostaję Europejczykiem«: EIO na rzecz połączenia obywatelstwa krajowego i europejskiego”.

(13)

Konkluzja, że warunki rejestracji określone w art. 6 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2019/788 są spełnione, nie oznacza, że Komisja w jakikolwiek sposób potwierdza poprawność treści inicjatywy pod względem merytorycznym, za co wyłączną odpowiedzialność ponosi grupa organizatorów inicjatywy. Treść inicjatywy wyraża jedynie poglądy grupy organizatorów i w żaden sposób nie może być rozumiana jako odzwierciedlenie poglądów Komisji,