|
ISSN 1977-0766 |
||
|
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 130 |
|
|
||
|
Wydanie polskie |
Legislacja |
Rocznik 66 |
|
|
|
|
|
(1) Tekst mający znaczenie dla EOG. |
|
PL |
Akty, których tytuły wydrukowano zwykłą czcionką, odnoszą się do bieżącego zarządzania sprawami rolnictwa i generalnie zachowują ważność przez określony czas. Tytuły wszystkich innych aktów poprzedza gwiazdka, a drukuje się je czcionką pogrubioną. |
I Akty ustawodawcze
ROZPORZĄDZENIA
|
16.5.2023 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 130/1 |
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2023/955
z dnia 10 maja 2023 r.
w sprawie ustanowienia Społecznego Funduszu Klimatycznego i zmieniające rozporządzenie (UE) 2021/1060
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 91 ust. 1 lit. d), art. 192 ust. 1, art. 194 ust. 2 oraz art. 322 ust. 1 lit. a),
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (3),
a także mając na uwadze, co następuje:
|
(1) |
Porozumienie paryskie (4), przyjęte w dniu 12 grudnia 2015 r. na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) (zwane dalej „porozumieniem paryskim”), weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. Strony porozumienia paryskiego uzgodniły, że utrzymają wzrost średniej temperatury globalnej do poziomu znacznie niższego niż 2 °C powyżej poziomu przedindustrialnego oraz podejmą wysiłki mające na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego. To zobowiązanie zostało wzmocnione przez przyjęcie na mocy UNFCCC paktu klimatycznego z Glasgow w dniu 13 listopada 2021 r., w którym Konferencja Stron UNFCCC, służąca jako spotkanie stron porozumienia paryskiego, uznała, że ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C pozwoliłoby zmniejszyć skutki zmiany klimatu o wiele bardziej niż ograniczenie wzrostu temperatury do 2 °C, oraz postanowiła kontynuować działania na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 °C. |
|
(2) |
W swoim komunikacie z dnia 11 grudnia 2019 r. pt. „Europejski Zielony Ład” (zwanym dalej „Europejskim Zielonym Ładem”) Komisja przedstawiła nową strategię na rzecz wzrostu gospodarczego mającą przekształcić Unię w zrównoważone, sprawiedliwe i dobrze prosperujące społeczeństwo, żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce i w którym najpóźniej do 2050 r. nie będzie emisji netto gazów cieplarnianych, a wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów. Celem Europejskiego Zielonego Ładu jest również przywrócenie, ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i skutkami związanymi ze środowiskiem. Ponadto uznaje się w nim, że transformacja powinna być sprawiedliwa i inkluzywna, tak by nikt nie pozostał w tyle. |
|
(3) |
Przyjmując rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 (5), Unia utrwaliła w prawodawstwie cel polegający na osiągnięciu neutralności klimatycznej w całej gospodarce najpóźniej do 2050 r. i cel polegający na osiągnięciu następnie ujemnych emisji. W rozporządzeniu tym ustanowiono również wiążący cel Unii zakładający ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych (emisje po odliczeniu pochłaniania) o co najmniej 55 % do roku 2030 w porównaniu z poziomami z 1990 r. Osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu emisji wymaga współudziału wszystkich sektorów gospodarki. |
|
(4) |
W konkluzjach Rady Europejskiej z 10–11 grudnia 2020 r. zatwierdzono wiążący cel Unii zakładający ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych, podkreślając jednocześnie znaczenie sprawiedliwości i solidarności, bez pozostawiania nikogo w tyle. Konkluzje te zostały potwierdzone w konkluzjach Rady Europejskiej z 24–25 maja 2021 r., kiedy to Rada Europejska zwróciła się do Komisji o szybkie przedstawienie pakietu legislacyjnego wraz z dogłębną analizą skutków środowiskowych, gospodarczych i społecznych na poziomie państw członkowskich. |
|
(5) |
W Planie działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych, zatwierdzonym w konkluzjach Rady Europejskiej z 24–25 czerwca 2021 r., położono nacisk na potrzebę wzmocnienia praw socjalnych i europejskiego wymiaru społecznego we wszystkich politykach Unii. Zasada nr 20 Europejskiego filaru praw socjalnych stanowi, że: „Każdy ma prawo dostępu do podstawowych usług dobrej jakości, w tym wody, urządzeń sanitarnych, energii, transportu, usług finansowych i usług łączności cyfrowej. Osoby potrzebujące otrzymają wsparcie w zakresie dostępu do tych usług.”. |
|
(6) |
W deklaracji z Porto z dnia 8 maja 2021 r. potwierdzono zobowiązanie Rady Europejskiej do działania na rzecz Europy socjalnej, wzmacniając sprawiedliwą transformację, oraz jej determinację, by dalej pogłębiać wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych na poziomie Unii i poziomie krajowym, z należytym uwzględnieniem stosownych kompetencji i zasad pomocniczości i proporcjonalności. |
|
(7) |
W celu realizacji zobowiązania na rzecz neutralności klimatycznej dokonano przeglądu i zmiany unijnych przepisów dotyczących klimatu i energii, aby przyspieszyć redukcję emisji gazów cieplarnianych. |
|
(8) |
Zmiany te mają zróżnicowany wpływ gospodarczy i społeczny na poszczególne sektory gospodarki, obywateli i państwa członkowskie. W szczególności włączenie emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków, sektora transportu drogowego i dodatkowych sektorów, które odpowiadają działalności przemysłowej nieobjętej załącznikiem I do dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (6), w zakres jej stosowania powinno stanowić dodatkową zachętę ekonomiczną do inwestowania w ograniczenie zużycia paliw kopalnych, a tym samym przyspieszyć redukcję emisji gazów cieplarnianych. W połączeniu z innymi środkami powinno to, w perspektywie średnio- i długoterminowej, przyczynić się do zmniejszenia ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego, zmniejszyć koszty sektora budynków i sektora transportu drogowego, a także – w stosownych przypadkach – stworzyć nowe możliwości tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i zrównoważonych inwestycji, w pełni dostosowanych do celów Europejskiego Zielonego Ładu. |
|
(9) |
Potrzebne są jednak zasoby, aby sfinansować te inwestycje. Co więcej, zanim inwestycje takie zostaną dokonane, koszty ponoszone przez gospodarstwa domowe i użytkowników transportu na ogrzewanie, chłodzenie i gotowanie, a także na transport drogowy prawdopodobnie wzrosną, ponieważ dostawcy paliw podlegający obowiązkom w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budynków i sektorze transportu drogowego przenoszą koszty emisji dwutlenku węgla na konsumentów. |
|
(10) |
Transformacja klimatyczna będzie miała skutki gospodarcze i społeczne, które trudno jest ocenić ex ante. Osiągnięcie ambitniejszych celów klimatycznych będzie wymagało znacznych zasobów publicznych i prywatnych. Inwestycje w środki na rzecz efektywności energetycznej, a także w systemy ogrzewania oparte na energii odnawialnej, takie jak ogrzewanie za pomocą elektrycznych pomp ciepła, lokalne systemy ciepłownicze i chłodnicze, oraz w udział w społecznościach energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej, są skuteczną metodą zmniejszenia zależności od importu i obniżenia emisji, przy jednoczesnym zwiększeniu odporności Unii. Konieczne jest specjalne finansowanie w celu wsparcia gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. |
|
(11) |
Wzrost cen paliw kopalnych może w nieproporcjonalny sposób wpłynąć na gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, którzy wydają większą część swoich dochodów na energię i transport, którzy – w niektórych regionach – nie mają dostępu do alternatywnych, przystępnych cenowo rozwiązań w zakresie mobilności i transportu i którzy mogą nie mieć zdolności finansowej, aby inwestować w zmniejszenie zużycia paliw kopalnych. Specyfika geograficzna, taka jak wyspy, regiony i terytoria najbardziej oddalone, obszary wiejskie lub oddalone, mniej dostępne peryferia, obszary górskie lub obszary słabiej rozwinięte, może mieć – w kontekście ubóstwa transportowego – szczególny wpływ na podatność gospodarstw domowych, mikroprzedsiębiorstw i użytkowników transportu na odnośne zagrożenia. W związku z tym przy przygotowywaniu środków i inwestycji na rzecz gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji należy, w stosownych przypadkach, uwzględnić tę specyfikę geograficzną. |
|
(12) |
Część dochodów uzyskanych w wyniku włączenia sektora budynków, sektora transportu drogowego i dodatkowych sektorów w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE należy wykorzystać do przeciwdziałania skutkom społecznym wynikającym z tego włączenia, aby transformacja była sprawiedliwa i inkluzywna, tak by nikt nie pozostał w tyle. Ogólna kwota Społecznego Funduszu Klimatycznego ustanowionego na mocy niniejszego rozporządzenia (zwanego dalej „Funduszem”) powinna odzwierciedlać poziom ambicji w zakresie dekarbonizacji dotyczący włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków, sektora transportu drogowego i dodatkowych sektorów w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(13) |
Wykorzystanie części dochodów na przeciwdziałanie skutkom społecznym wynikającym z włączenia sektora budynków, sektora drogowego i dodatkowych sektorów w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE jeszcze bardziej zyskuje na znaczeniu w świetle obecnych poziomów ubóstwa energetycznego. Ubóstwo energetyczne to sytuacja, w której gospodarstwa domowe nie mają dostępu do podstawowych usług energetycznych, które stanowią podstawę godnego poziomu życia i zdrowia, takich jak odpowiedni poziom ciepła dzięki ogrzewaniu, chłodzeniu w przypadku wzrostu temperatury, oświetlenie i energia do zasilania urządzeń. W przeprowadzonym w 2021 r. w całej Unii badaniu około 34 miliony Europejczyków, czyli blisko 6,9 % populacji Unii, stwierdziło, że nie stać ich na wystarczające ogrzanie swoich domów. Ubóstwo energetyczne stanowi zatem jedno z ważnych wyzwań dla Unii. Chociaż świadczenia socjalne lub tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów mogą w krótkim terminie zapewnić natychmiastową pomoc gospodarstwom domowym stojącym w obliczu ubóstwa energetycznego, to jedynie ukierunkowane środki strukturalne, w szczególności renowacje budynków, w tym za pomocą dostępu do energii ze źródeł odnawialnych i aktywnego promowania odnawialnych źródeł energii poprzez działania informacyjne i uświadamiające skierowane do gospodarstw domowych, oraz renowacje budynków, które przyczyniają się do realizacji celów ustanowionych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE (7), mogą stanowić trwałe rozwiązania i skutecznie pomóc w zwalczaniu ubóstwa energetycznego. Powinna istnieć możliwość aktualizacji definicji ubóstwa energetycznego w niniejszym rozporządzeniu w celu odzwierciedlenia wyników negocjacji dotyczących dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywności energetycznej (wersja przekształcona). |
|
(14) |
Całościowe podejście do renowacji budynków, które skuteczniej uwzględnia osoby zagrożone wykluczeniem, mianowicie osoby najbardziej dotknięte ubóstwem energetycznym w Unii, mogłoby doprowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania na energię. W związku z tym wsparcie w ramach Funduszu dla sektora budynków powinno mieć na celu poprawę efektywności energetycznej, prowadząc do zmniejszenia zużycia energii przez każde gospodarstwo domowe, co byłoby widoczne pod względem zaoszczędzonych pieniędzy, a w rezultacie stanowiłoby jeden ze sposobów zwalczania ubóstwa energetycznego. Zmiana dyrektywy 2010/31/UE ustanowiłaby podstawy osiągnięcia tych celów i w związku z tym powinna zostać uwzględniona przy wdrażaniu niniejszego rozporządzenia. |
|
(15) |
Ponieważ ubóstwo transportowe nie zostało jeszcze zdefiniowane na poziomie Unii, do celów niniejszego rozporządzenia należy wprowadzić taką definicję na poziomie Unii. Ubóstwo transportowe może stać się jeszcze bardziej naglącą kwestią, jak uznano w zaleceniu Rady z dnia 16 czerwca 2022 r. w sprawie zapewnienia sprawiedliwej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej (8), i skutkować ograniczeniem dostępu do podstawowych czynności i usług społeczno-gospodarczych, takich jak zatrudnienie, edukacja lub opieka zdrowotna, w szczególności dla osób i gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji. Ubóstwo transportowe jest zazwyczaj spowodowane jednym czynnikiem lub kilkoma naraz, takimi jak niskie dochody, wysokie wydatki na paliwo lub brak przystępnego cenowo lub dostępnego transportu prywatnego lub publicznego. Ubóstwo transportowe może w szczególności dotykać osoby i gospodarstwa domowe na obszarach wiejskich, wyspiarskich, peryferyjnych, górskich, oddalonych i mniej dostępnych lub w regionach lub na terytoriach słabiej rozwiniętych, w tym na słabiej rozwiniętych obszarach podmiejskich i w regionach najbardziej oddalonych. |
|
(16) |
Należy ustanowić Fundusz w celu zapewnienia państwom członkowskim środków finansowych, aby wspierać ich polityki mające na celu przeciwdziałanie społecznym skutkom wprowadzenia systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budynków i sektora transportu drogowego dla gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. Należy to osiągnąć w szczególności w ramach tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów oraz środków i inwestycji mających na celu zmniejszenie zależności od paliw kopalnych poprzez zwiększenie efektywności energetycznej budynków, obniżenie emisyjności ogrzewania i chłodzenia budynków, niezależnie od tego, kto jest właścicielem budynków, w tym integrację energii ze źródeł odnawialnych, oraz poprzez zapewnienie lepszego dostępu do bezemisyjnych i niskoemisyjnych mobilności i transportu z korzyścią dla gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. Przedmiotem uwagi powinny być poszczególne formy mieszkań na wynajem, w tym mieszkań na prywatnym rynku wynajmu. Wsparcie finansowe lub zachęty fiskalne, takie jak możliwość odliczenia kosztów renowacji od czynszu, mogłyby zostać włączone do środków w celu uwzględnienia najemców i osób zajmujących mieszkania socjalne. |
|
(17) |
Każde państwo członkowskie powinno przedłożyć Komisji plan społeczno-klimatyczny (zwany dalej „planem”). Plany należy przedłożyć do dnia 30 czerwca 2025 r., tak aby można je było starannie i terminowo przeanalizować. W planach należy zawrzeć element inwestycyjny, który promuje długoterminowe rozwiązanie polegające na zmniejszeniu zależności od paliw kopalnych, a także można określić inne środki, takie jak tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów w celu złagodzenia negatywnego wpływu na dochody w perspektywie krótkoterminowej. W ramach tych planów należy dążyć do osiągnięcia dwóch celów. Po pierwsze, należy zapewnić gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji i użytkownikom transportu znajdującym się w trudnej sytuacji zasoby niezbędne do finansowania i realizacji inwestycji w efektywność energetyczną, obniżenie emisyjności ogrzewania i chłodzenia, w bezemisyjne i niskoemisyjne pojazdy i w bezemisyjną i niskoemisyjną mobilność, w tym za pomocą bonów, dotacji lub nieoprocentowanych pożyczek. Po drugie, należy złagodzić wpływ wzrostu kosztów paliw kopalnych na osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji, a tym samym zapobiec ubóstwu energetycznemu i ubóstwu transportowemu w okresie przejściowym do czasu zrealizowania wspomnianych inwestycji. Plany mogłyby wspierać dostęp do przystępnych cenowo energooszczędnych mieszkań, w tym mieszkań socjalnych. Wdrażając środki wspierające użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, państwa członkowskie powinny mieć możliwość priorytetowego potraktowania w swoich planach wsparcia dla pojazdów bezemisyjnych, pod warunkiem że jest to rozwiązanie przystępne cenowo i możliwe do wdrożenia. |
|
(18) |
Państwa członkowskie, w porozumieniu z władzami lokalnymi i regionalnymi, partnerami gospodarczymi i społecznymi oraz odpowiednimi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, są najlepiej przygotowane do opracowania, wdrożenia i, w stosownych przypadkach, zmiany planów, które są dostosowane do ich uwarunkowań lokalnych, regionalnych i krajowych, do ich istniejących polityk w stosownych obszarach oraz do planowanego wykorzystania innych odpowiednich unijnych środków finansowych oraz które są ukierunkowane na te uwarunkowania, polityki i planowane wykorzystanie środków. Konsultacje publiczne z zainteresowanymi stronami powinny odbywać się za każdym razem, gdy Komisja jest zobowiązana do oceny planu. W ten sposób najlepiej można odzwierciedlić dużą różnorodność sytuacji, konkretną wiedzę władz lokalnych i regionalnych, partnerów gospodarczych i społecznych, odpowiednich organizacji społeczeństwa obywatelskiego, instytucji badawczych i innowacyjnych, zainteresowanych stron z sektora przemysłu oraz przedstawicieli dialogu społecznego, a także sytuację krajową oraz przyczynić się do skuteczności i wydajności ogólnego wsparcia dla osób i podmiotów znajdujących się w trudnej sytuacji. |
|
(19) |
Plany powinny być opracowywane w ścisłej współpracy z Komisją i przygotowywane zgodnie z przedstawionym wzorem. Aby uniknąć nadmiernych obciążeń administracyjnych, państwa członkowskie powinny mieć możliwość dokonywania drobnych korekt lub korygowania błędów pisarskich w planach poprzez powiadomienie Komisji o tych zmianach. Drobne korekty powinny stanowić zwiększenie lub zmniejszenie wartości docelowej przewidzianej w planie o mniej niż 5 %. |
|
(20) |
Zapewnienie, aby środki i inwestycje były szczególnie ukierunkowane na gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym lub na gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, ma kluczowe znaczenie dla sprawiedliwej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Środki wsparcia mające na celu promowanie redukcji emisji gazów cieplarnianych powinny pomóc państwom członkowskim w przeciwdziałaniu skutkom społecznym wynikającym z handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budynków i w sektorze transportu drogowego. |
|
(21) |
Zanim te inwestycje wpłyną na ograniczenie kosztów i emisji, dobrze ukierunkowane bezpośrednie wsparcie dochodów dla gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji przyczyniłoby się do obniżenia kosztów energii i mobilności oraz wspomogłoby sprawiedliwą transformację. Bezpośrednie wsparcie dochodów należy rozumieć jako tymczasowy środek towarzyszący obniżeniu emisyjności sektora mieszkalnictwa i sektora transportu. Nie miałoby ono trwałego charakteru, ponieważ nie eliminuje podstawowych przyczyn ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego. Takie wsparcie powinno być wykorzystywane wyłącznie do przeciwdziałania bezpośrednim skutkom włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE, a nie powinno być wykorzystywane do przeciwdziałania wzrostowi kosztów energii elektrycznej lub ogrzewania związanemu z włączeniem wytwarzania energii elektrycznej i ciepła do zakresu stosowania tej dyrektywy. Czas trwania kwalifikowalności do takiego bezpośredniego wsparcia dochodów powinien być ograniczony. Odbiorcy bezpośredniego wsparcia dochodów powinni być adresatami – jako członkowie ogólnej grupy odbiorców – środków i inwestycji mających na celu skuteczne wydźwignięcie tych odbiorców z ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego. Plany powinny zatem obejmować bezpośrednie wsparcie dochodów, pod warunkiem że obejmują one również środki lub inwestycje o trwałym oddziaływaniu ukierunkowane na gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, otrzymujących bezpośrednie wsparcie dochodów. |
|
(22) |
Państwa członkowskie powinny podnosić świadomość wśród gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, zapewniając ukierunkowane, dostępne i przystępne cenowo informacje, edukację i doradztwo w zakresie racjonalnych pod względem kosztów środków i inwestycji oraz dostępnego wsparcia, w tym poprzez audyty energetyczne budynków, a także indywidualnie dostosowane konsultacje energetyczne lub indywidualnie dostosowane usługi zarządzania mobilnością. |
|
(23) |
Biorąc pod uwagę znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie ze zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia paryskiego i zobowiązaniem do realizacji celów Organizacji Narodów Zjednoczonych w zakresie zrównoważonego rozwoju, środki i inwestycje przewidziane w niniejszym rozporządzeniu mają być zgodne z wartością docelową, zgodnie z którą co najmniej 30 % całkowitej kwoty budżetu Unii na mocy wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 określonych w rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) 2020/2093 (9) (zwanych dalej „WRF na lata 2021–2027”) i całkowitej kwoty Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy, ustanowionego rozporządzeniem Rady (UE) 2020/2094 (10), oraz co najmniej 37 % całkowitej kwoty Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 (11), należy przeznaczyć na uwzględnianie celów klimatycznych. Środki i inwestycje przewidziane w niniejszym rozporządzeniu mają być również zgodne z ambitnym założeniem przeznaczenia 7,5 % rocznych wydatków w ramach WRF 2021-2027 na cele związane z różnorodnością biologiczną w 2024 r. i 10 % rocznych wydatków w ramach WRF 2021-2027 na cele związane z różnorodnością biologiczną w latach 2026 i 2027, przy uwzględnieniu pokrywania się celów klimatycznych i celów w zakresie różnorodności biologicznej. W tym celu do oznaczania wydatków Funduszu należy stosować metodykę określoną w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 (12). Fundusz powinien wspierać środki i inwestycje, które są w pełni zgodne z unijnymi normami i priorytetami w zakresie klimatu i środowiska oraz zasadą „nie czyń poważnych szkód” w rozumieniu art. 17 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 (13). W planach należy uwzględnić jedynie takie środki i inwestycje. Co do zasady, należy uznać, że środki bezpośredniego wsparcia dochodów mają niewielki przewidywalny wpływ na cele środowiskowe i jako takie należy uznać je za zgodne z zasadą „nie czyń poważnych szkód”. Komisja powinna wydać wskazówki techniczne dla państw członkowskich na długo przed przygotowaniem planów. We wskazówkach należy wyjaśnić, w jaki sposób środki i inwestycje mają być zgodne z zasadą „nie czyń poważnych szkód”. |
|
(24) |
Kobiety – w szczególności samotne matki, które stanowią 85 % rodzin niepełnych, a także kobiety samotne, kobiety z niepełnosprawnością oraz starsze kobiety żyjące samotnie – są w nieproporcjonalnym stopniu dotknięte ubóstwem energetycznym i ubóstwem transportowym. Ponadto kobiety mają różne i bardziej złożone wzorce mobilności. Rodziny niepełne z dziećmi pozostającymi na utrzymaniu są szczególnie zagrożone ubóstwem dzieci. Równość płci i równe szanse dla wszystkich – oraz uwzględnianie tych celów w głównym nurcie działań – a także prawa dostępności dla osób z niepełnosprawnościami należy podtrzymywać i promować w całym okresie przygotowywania i realizacji planów w celu zapewnienia, by nikt nie został w tyle. |
|
(25) |
Aktywni odbiorcy, obywatelskie społeczności energetyczne i partnerski (peer-to-peer) handel energią odnawialną mogą pomóc państwom członkowskim osiągnąć cele niniejszego rozporządzenia poprzez zastosowanie oddolnego podejścia zainicjowanego przez obywateli. Wzmacniają one pozycję konsumentów i angażują ich oraz umożliwiają niektórym grupom odbiorców będących gospodarstwami domowymi uczestnictwo w środkach i inwestycjach w zakresie efektywności energetycznej, wspierają wykorzystanie przez gospodarstwa domowe energii ze źródeł odnawialnych, a jednocześnie przyczyniają się do zwalczania ubóstwa energetycznego. Państwa członkowskie powinny zatem promować rolę obywatelskich społeczności energetycznych i społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej oraz uznawać je za kwalifikujących się beneficjentów Funduszu. |
|
(26) |
Państwa członkowskie powinny uwzględnić w planach środki i inwestycje, które mają być finansowane, szacunkowe koszty tych środków i inwestycji oraz wkład krajowy. Przedkładając swoje plany, państwa członkowskie powinny przedstawić szacunkowe łączne koszty z wyłączeniem podatku od wartości dodanej (VAT), aby umożliwić porównywalność tych planów. Plany powinny również zawierać kluczowe kamienie milowe i wartości docelowe, tak aby można było ocenić skuteczne wdrażanie środków i inwestycji. |
|
(27) |
Fundusz oraz plany powinny być spójne z planowanymi przez państwa członkowskie reformami oraz podjętymi przez nie zobowiązaniami na mocy ich zaktualizowanych zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 (14), na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywności energetycznej (wersja przekształcona), na mocy Planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych, na mocy programów dotyczących polityki spójności zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/1060, na mocy terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 (15), na mocy planów odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/241, na mocy funduszu modernizacyjnego, określonego w art. 10d dyrektywy 2003/87/WE, oraz na mocy długoterminowych strategii państw członkowskich w zakresie renowacji budynków zgodnie z dyrektywą 2010/31/UE, a także być objęte ramami tych reform i zobowiązań. W celu zapewnienia skuteczności administracyjnej w stosownych przypadkach informacje zawarte w planach powinny być spójne z tymi aktami ustawodawczymi i planami. |
|
(28) |
Aby zwiększyć skuteczność planowania, państwa członkowskie powinny wskazać w swoich planach konsekwencje odroczenia systemu handlu uprawnieniami do emisji ustanowionego zgodnie z rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE, na mocy art. 30k tej dyrektywy. W tym celu należy dokładnie rozróżnić wszystkie istotne informacje, które mają zostać zawarte w planie, poprzez rozdzielenie ich na dwa scenariusze, mianowicie poprzez opis i ilościowe określenie niezbędnych dostosowań środków, inwestycji, kamieni milowych, wartości docelowych, kwoty wkładu krajowego oraz wszelkich innych istotnych elementów planu. |
|
(29) |
Unia powinna wspierać państwa członkowskie środkami finansowymi na realizację ich planów za pośrednictwem Funduszu. Płatności z Funduszu należy uwarunkować osiągnięciem zawartych w planach kamieni milowych i wartości docelowych. Umożliwiłoby to uwzględnienie krajowych uwarunkowań i priorytetów przy jednoczesnym uproszczeniu finansowania i ułatwieniu integracji finansowania w ramach Funduszu z innymi krajowymi programami wydatków oraz przy jednoczesnym zagwarantowaniu wpływu i integralności wydatków unijnych. |
|
(30) |
Fundusz powinien być wyjątkowo i tymczasowo finansowany z dochodów uzyskanych ze sprzedaży na aukcji 50 mln uprawnień zgodnie z art. 10a ust. 8b dyrektywy 2003/87/WE, 150 mln uprawnień zgodnie z art. 30d ust. 3 tej dyrektywy oraz wolumenu dodatkowych uprawnień zgodnie z art. 30d ust. 4 tej dyrektywy, które to dochody powinny stanowić zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel. Zasadniczo na wdrażanie Funduszu w latach 2026–2032 należy udostępnić maksymalną kwotę 65 000 000 000 EUR. Komisja ma zapewnić sprzedaż na aukcji uprawnień objętych rozdziałem IVa tej dyrektywy. W przypadku gdy system handlu uprawnieniami do emisji zgodnie z tym rozdziałem zostanie odroczony do 2028 r. na mocy art. 30k tej dyrektywy, maksymalna kwota dostępna na wdrożenie Funduszu powinna wynieść 54 600 000 000 EUR. Kwota ta oraz kwoty roczne odzwierciedlają większą potrzebę finansowania na początku funkcjonowania Funduszu. Maksymalną alokację finansową dla każdego państwa członkowskiego należy obliczyć zgodnie z metodyką alokacji, zapewniając w szczególności dodatkowe wsparcie tym państwom członkowskim, na które włączenie emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE wpływa w większym stopniu. Biorąc pod uwagę, że zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel mają zostać udostępnione w następstwie sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych zgodnie z art. 10a ust. 8b oraz art. 30d ust. 3 i 4 dyrektywy 2003/87/WE, należy przewidzieć odstępstwo od art. 22 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (16), aby umożliwić Unii przydzielanie co roku kwot niezbędnych do dokonania płatności na rzecz państw członkowskich zgodnie z niniejszym rozporządzeniem w celu uwzględnienia środków odpowiadających dochodom przeznaczonym na określony cel. |
|
(31) |
Państwa członkowskie powinny wnieść wkład w wysokości co najmniej 25 % szacunkowych łącznych kosztów swojego planu. |
|
(32) |
Zobowiązania budżetowe mogłyby, w stosownych przypadkach, być podzielone na roczne raty. Umowy z państwami członkowskimi stanowiące indywidualne zobowiązania prawne powinny uwzględniać między innymi zdarzenie, o którym mowa w art. 30k dyrektywy 2003/87/WE, które mogłoby spowodować roczne opóźnienie rozpoczęcia handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budynków, sektora transportu drogowego i dodatkowych sektorów. Umowy te powinny również uwzględniać wszelkie potencjalne ryzyka finansowe dla Unii, które mogą wymagać zmiany indywidualnych zobowiązań prawnych ze względu na specyfikę tymczasowego i wyjątkowego finansowania Funduszu z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel uzyskanych z uprawnień w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji. |
|
(33) |
Aby zapewnić dodatkowe zasoby dla Funduszu, państwa członkowskie powinny mieć możliwość złożenia wniosku o przesunięcie zasobów do Funduszu z programów polityki spójności objętych zarządzaniem dzielonym, ustanowionych rozporządzeniem (UE) 2021/1060, z zastrzeżeniem warunków określonych w tym rozporządzeniu. Aby zapewnić państwom członkowskim wystarczającą elastyczność we wdrażaniu ich alokacji w ramach Funduszu, powinna istnieć możliwość przesunięcia zasobów z ich rocznej alokacji finansowej do funduszy objętych zarządzaniem dzielonym przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2021/1060, w maksymalnej wysokości nieprzekraczającej 15 %. Aby zmniejszyć obciążenie administracyjne wynikające z kolejnych przesunięć zasobów z ich rocznej alokacji finansowej z Funduszu do funduszy objętych zarządzaniem dzielonym i wchodzących w zakres stosowania rozporządzenia (UE) 2021/1060, stosowna zmiana jednego lub kilku programów powinna, co do zasady, być wymagana tylko raz, z zastrzeżeniem pewnych warunków mających zapewnić skuteczną kontrolę finansową. Powinna istnieć możliwość dokonania dalszych przesunięć w kolejnych latach poprzez przedłożenie Komisji odnośnych zestawień finansowych, pod warunkiem że zmiany te odnoszą się wyłącznie do zwiększenia zasobów finansowych, bez żadnych dalszych zmian w danym programie. |
|
(34) |
Fundusz powinien wspierać działania, które są zgodne z zasadą dodatkowości finansowania unijnego. Poza należycie uzasadnionymi przypadkami, Fundusz nie powinien zastępować powtarzających się wydatków krajowych, w tym wydatków na płatności kosztów z tytułu działań w zakresie pomocy technicznej wskazanych w planach. |
|
(35) |
Aby zapewnić skuteczną, przejrzystą i spójną alokację środków finansowych i poszanowanie zasady należytego zarządzania finansami, działania prowadzone na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny być spójne i uzupełniać się z bieżącymi programami unijnymi, krajowymi i, w stosownych przypadkach, regionalnymi, przy jednoczesnym unikaniu podwójnego finansowania tego samego wydatku w ramach Funduszu i innych programów unijnych. W szczególności Komisja i państwa członkowskie powinny zapewnić efektywną koordynację na wszystkich etapach procesu w celu zachowania zgodności, spójności, komplementarności i synergii różnych źródeł finansowania. W tym celu państwa członkowskie powinny być zobowiązane, przy przedkładaniu Komisji swoich planów, do przedstawienia stosownych informacji na temat istniejącego lub planowanego finansowania unijnego. Wsparcie finansowe w ramach Funduszu powinno mieć charakter dodatkowy w stosunku do wsparcia udzielanego z innych programów i instrumentów unijnych. Środki i inwestycje finansowane w ramach Funduszu powinny mieć możliwość otrzymania finansowania również z innych programów i instrumentów unijnych, pod warunkiem że takie wsparcie nie pokrywa tych samych kosztów. |
|
(36) |
Płatności należy dokonywać na podstawie decyzji Komisji upoważniającej do dokonania wypłaty na rzecz danego państwa członkowskiego. W związku z tym konieczne jest odstępstwo od art. 116 ust. 2 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, tak by termin płatności mógł rozpoczynać swój bieg z dniem poinformowania danego państwa członkowskiego przez Komisję o tej decyzji, a nie z dniem wpłynięcia wniosku o płatność. |
|
(37) |
Po przeanalizowaniu wszystkich wniosków o płatność otrzymanych w danej rundzie i jeżeli dochody przeznaczone na Fundusz zgodnie z art. 30d ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE nie są wystarczające na pokrycie wniosków o płatność złożonych przez państwa członkowskie, Komisja powinna dokonywać proporcjonalnych płatności na rzecz państw członkowskich w celu zapewnienia równego traktowania państw członkowskich. W kolejnej rundzie wniosków o płatność Komisja powinna w pierwszej kolejności dokonać płatności na rzecz państw członkowskich, w stosunku do których płatności z tytułu wniosków z poprzedniej rundy są opóźnione, a dopiero po tym dokonać płatności z tytułu nowo złożonych wniosków o płatność. |
|
(38) |
Aby ułatwić przygotowanie planów i zapewnić przejrzyste zasady monitorowania i ewaluacji, w załącznikach do niniejszego rozporządzenia należy ująć wykaz wspólnych wskaźników i wzór planów. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania odpowiednich wspólnych wskaźników do określenia kamieni milowych i wartości docelowych w swoich planach. Wykaz wspólnych wskaźników powinien zawierać wspólne wskaźniki na potrzeby sprawozdawczości z postępów oraz do celów monitorowania i ewaluacji realizacji planów i Funduszu. |
|
(39) |
Fundusz powinien być wdrażany zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansowego, obejmującą skuteczne zapobieganie nadużyciom finansowym, oszustwom podatkowym, uchylaniu się od opodatkowania, korupcji i konfliktom interesów oraz ich ściganie. Fundusz podlega ogólnemu systemowi warunkowości służącemu ochronie budżetu Unii w przypadku naruszenia zasad państwa prawnego w państwach członkowskich, ustanowionemu rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 (17). |
|
(40) |
Na potrzeby należytego zarządzania finansami, przy jednoczesnym poszanowaniu opartego na wynikach charakteru Funduszu, należy określić szczegółowe przepisy dotyczące zobowiązań budżetowych, płatności oraz zawieszania i odzyskiwania środków finansowych, a także rozwiązywania umów dotyczących wsparcia finansowego. Państwa członkowskie powinny zastosować odpowiednie środki w celu zapewnienia, by wykorzystanie środków finansowych w związku z działaniami wspieranymi przez Fundusz było zgodne z mającym zastosowanie prawem unijnym i krajowym. W stosownych przypadkach państwa członkowskie powinny zapewnić, aby wsparcie takie było udzielane zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa. Powinny one w szczególności zapewnić zapobieganie nadużyciom finansowym, korupcji i konfliktom interesów, a także ich wykrywanie i korygowanie oraz unikanie podwójnego finansowania w ramach Funduszu i innych programów unijnych. Powinna istnieć możliwość zawieszania i rozwiązywania umów dotyczących wsparcia finansowego, a także zmniejszania i odzyskiwania alokacji finansowej w przypadku, gdy dane państwo członkowskie nie zrealizowało w zadowalający sposób planu lub w przypadku poważnych nieprawidłowości, a mianowicie nadużyć finansowych, korupcji i konfliktów interesów w związku z działaniami wspieranymi przez Fundusz bądź w przypadku poważnego naruszenia obowiązku przewidzianego w umowach dotyczących wsparcia finansowego. W przypadku rozwiązania umowy dotyczącej wsparcia finansowego lub w przypadku zmniejszenia i odzyskania alokacji finansowej, stosowne kwoty należy przydzielić państwom członkowskim do dnia 31 grudnia 2033 r. zgodnie z zasadami rozdziału uprawnień określonymi w art. 30d ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE. Należy ustanowić odpowiednie procedury o charakterze kontradyktoryjnym w celu zapewnienia poszanowania prawa państw członkowskich do przedstawienia uwag w związku z decyzjami Komisji dotyczącymi zawieszenia i odzyskania wypłaconych kwot lub rozwiązania umów dotyczących wsparcia finansowego. |
|
(41) |
Komisja powinna zapewnić skuteczną ochronę interesów finansowych Unii. Choć główna odpowiedzialność za zapewnienie wdrożenia Funduszu zgodnie z odpowiednim prawem unijnym i krajowym spoczywa na samym państwie członkowskim, należy umożliwić Komisji otrzymanie od państw członkowskich wystarczających zapewnień w tym zakresie. W tym celu przy wdrażaniu Funduszu państwa członkowskie powinny zapewnić funkcjonowanie skutecznego i wydajnego systemu kontroli wewnętrznej oraz odzyskiwać kwoty nienależnie wypłacone lub niewłaściwie wykorzystane. W tym względzie państwa członkowskie powinny mieć możliwość polegania na swoich zwykłych krajowych systemach zarządzania budżetem. Państwa członkowskie powinny gromadzić, rejestrować i przechowywać w systemie elektronicznym, znormalizowane kategorie danych i informacji umożliwiających zapobieganie poważnym nieprawidłowościom w związku z działaniami i inwestycjami wspieranymi przez Fundusz, a mianowicie nadużyciom finansowym, korupcji i konfliktom interesów, a także ich wykrywanie i korygowanie. Komisja powinna udostępnić system informacji i monitorowania, w tym jednolite narzędzie do eksploracji danych i punktowej oceny ryzyka, w celu uzyskania dostępu do tych danych i informacji oraz w celu ich analizy. Komisja powinna zachęcać do korzystania z tego systemu informacji i monitorowania z myślą o jego powszechnym stosowaniu przez państwa członkowskie. |
|
(42) |
Komisja, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), Trybunał Obrachunkowy oraz, w stosownych przypadkach, Prokuratura Europejska (EPPO) powinny mieć możliwość korzystania z systemu informacji i monitorowania w ramach swoich kompetencji i uprawnień. |
|
(43) |
Państwom członkowskim i Komisji należy zezwolić na przetwarzanie danych osobowych jedynie wtedy, gdy jest to niezbędne do celów uzyskania absolutorium oraz zapewnienia audytu i kontroli, informacji, komunikacji i widoczności wykorzystania środków finansowych w związku z działaniami realizowanymi w ramach Funduszu. Dane osobowe powinny być przetwarzane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (18) lub rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (19), w zależności od tego, które z nich ma zastosowanie. |
|
(44) |
Zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 (20) i rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 (21), (WE, Euratom) nr 2185/96 (22) i (UE) 2017/1939 (23) interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i konfliktom interesów, ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniami (Euratom, WE) nr 2185/96 i (UE, Euratom) nr 883/2013, OLAF jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja, konflikt interesów lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 EPPO jest uprawniona do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie nadużyć finansowych, korupcji, konfliktu interesów i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 (24). Zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046 każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939, Prokuraturze Europejskiej niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa. |
|
(45) |
Do niniejszego rozporządzenia stosuje się horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zasady te zostały ustanowione w rozporządzeniu (UE, Euratom) 2018/1046 i określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu Unii w drodze dotacji, zamówień, nagród i zarządzania pośredniego oraz przewidują kontrolę odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych. Zasady przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują także ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii. |
|
(46) |
Należy odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2021/1060. |
|
(47) |
Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie przyczynienie się do sprawiedliwej społecznie transformacji w kierunku neutralności klimatycznej poprzez przeciwdziałanie społecznym skutkom włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE, nie może zostać osiągnięty w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki może zostać lepiej osiągnięty na poziomie unijnym, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów, |
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
ROZDZIAŁ I
Przepisy ogólne
Artykuł 1
Przedmiot i zakres
Niniejsze rozporządzenie ustanawia Społeczny Fundusz Klimatyczny (zwany dalej „Funduszem”) na okres od 2026 r. do 2032 r.
Fundusz zapewnia państwom członkowskim wsparcie finansowe na środki i inwestycje uwzględnione w ich planach społeczno-klimatycznych (zwanych dalej „planami”).
Środki i inwestycje wspierane w ramach Funduszu muszą przynosić korzyści gospodarstwom domowym, mikroprzedsiębiorstwom i użytkownikom transportu, znajdującym się w trudnej sytuacji i szczególnie dotkniętym włączeniem emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE, w szczególności gospodarstwom domowym dotkniętym ubóstwem energetycznym lub gospodarstwom domowym dotkniętym ubóstwem transportowym.
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:
|
1) |
„ubóstwo energetyczne” oznacza brak dostępu gospodarstwa domowego do podstawowych usług energetycznych, które stanowią podstawę godnego poziomu życia i zdrowia, w tym do odpowiedniego ogrzewania, chłodzenia, oświetlenia i energii do zasilania urządzeń, z uwzględnieniem odpowiedniego kontekstu krajowego, obowiązującej polityki społecznej i innych odpowiednich polityk; |
|
2) |
„ubóstwo transportowe” oznacza niezdolność osób i gospodarstw domowych do pokrycia kosztów transportu prywatnego lub publicznego lub trudności w tym zakresie lub brak dostępu lub ograniczony dostęp dla tych osób lub gospodarstw domowych do transportu niezbędnego, by mieli oni dostęp do podstawowych usług i czynności społeczno-gospodarczych, z uwzględnieniem kontekstu krajowego i przestrzennego; |
|
3) |
„szacunkowe łączne koszty planu” oznaczają szacunkowe łączne koszty środków i inwestycji uwzględnionych w planie; |
|
4) |
„alokacja finansowa” oznacza bezzwrotne wsparcie finansowe w ramach Funduszu dostępne do przydzielenia lub przydzielone państwu członkowskiemu; |
|
5) |
„kamień milowy” oznacza osiągnięcie jakościowe wykorzystywane do pomiaru postępów w realizacji środka lub inwestycji; |
|
6) |
„wartość docelowa” oznacza osiągnięcie ilościowe wykorzystywane do pomiaru postępów w realizacji środka lub inwestycji; |
|
7) |
„energia ze źródeł odnawialnych” lub „energia odnawialna” oznaczają energię ze źródeł odnawialnych zdefiniowaną w art. 2 akapit drugi pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 (25); |
|
8) |
„gospodarstwo domowe” oznacza prywatne gospodarstwo domowe zdefiniowane w art. 2 pkt 15 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1700 (26); |
|
9) |
„mikroprzedsiębiorstwo” oznacza przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 10 pracowników i którego roczny obrót lub roczny bilans obliczony zgodnie z art. 3–6 załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 (27) nie przekracza 2 mln EUR; |
|
10) |
„gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji” oznaczają gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym lub gospodarstwa domowe, w tym te o niskich i niższych średnich dochodach, które w znacznym stopniu odczuwają wpływ, jaki włączenie emisji gazów cieplarnianych z budynków w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE wywiera na ceny, i nie mają środków na renowację zajmowanego przez siebie budynku; |
|
11) |
„mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji” oznaczają mikroprzedsiębiorstwa, które w znacznym stopniu odczuwają wpływ, jaki włączenie emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków lub z sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE wywiera na ceny, i które na potrzeby swojej działalności nie mają środków na renowację zajmowanego przez siebie budynku albo na zakup pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych albo na przejście na alternatywne zrównoważone rodzaje transportu, w tym transport publiczny, stosownie do przypadku; |
|
12) |
„użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji” oznaczają osoby i gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem transportowym, ale również osoby i gospodarstwa domowe, w tym te o niskich i niższych średnich dochodach, które w znacznym stopniu odczuwają wpływ jaki włączenie emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE wywiera na ceny, i nie mają środków na zakup pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych lub na przejście na alternatywne zrównoważone rodzaje transportu, w tym transport publiczny; |
|
13) |
„renowacja budynków” oznacza wszelkiego rodzaju renowację budynków związaną z energią, która ma na celu poprawę charakterystyki energetycznej budynków, taką jak izolacja przegród zewnętrznych, tj. ścian, dachu, podłogi i wymiana okien, oraz instalację systemów technicznych budynku, zgodną z odpowiednimi krajowymi normami bezpieczeństwa, w tym przez przyczynienie się do spełnienia wymogów dotyczących renowacji ustanowionych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona); |
|
14) |
„system techniczny budynku” oznacza urządzenia techniczne do ogrzewania pomieszczeń, chłodzenia pomieszczeń, wentylacji, ciepłej wody użytkowej, systemy automatyki i sterowania w budynku, urządzenia do wytwarzania energii odnawialnej na miejscu i jej magazynowania, lub kombinację takich urządzeń technicznych, w tym systemów wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych, w budynku lub module budynku; |
|
15) |
„odbiorca aktywny” oznacza odbiorcę aktywnego zdefiniowanego w art. 2 pkt 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 (28); |
|
16) |
„obywatelska społeczność energetyczna” oznacza obywatelską społeczność energetyczną zdefiniowaną w art. 2 pkt 11 dyrektywy (UE) 2019/944; |
|
17) |
„społeczność energetyczna działająca w zakresie energii odnawialnej” oznacza społeczność energetyczną działającą w zakresie energii odnawialnej zdefiniowaną w art. 2 pkt 16 dyrektywy (UE) 2018/2001; |
|
18) |
„partnerski (peer-to-peer) handel energią odnawialną” oznacza partnerski (peer-to-peer) handel energią odnawialną zdefiniowany w art. 2 pkt 18 dyrektywy (UE) 2018/2001; |
|
19) |
„pojazd bezemisyjny i niskoemisyjny” oznacza pojazd bezemisyjny i niskoemisyjny zdefiniowany w art. 3 ust. 1 lit. m) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/631 (29). |
Artykuł 3
Cele
1. Ogólnym celem Funduszu jest przyczynianie się do sprawiedliwej społecznie transformacji w kierunku neutralności klimatycznej przez przeciwdziałanie społecznym skutkom włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE.
2. Celami szczegółowymi Funduszu są: wspieranie gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji – za pomocą tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów oraz za pomocą środków i inwestycji mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej budynków, obniżenie emisyjności ogrzewania i chłodzenia budynków, w tym przez integrację w budynkach wytwarzania energii odnawialnej i magazynowanie takiej energii – a także zapewnienie lepszego dostępu do bezemisyjnych i niskoemisyjnych mobilności i transportu.
ROZDZIAŁ II
Plany społeczno-klimatyczne
Artykuł 4
Plany społeczno-klimatyczne
1. Każde państwo członkowskie przedkłada Komisji swój plan. Plan zawiera spójny zestaw istniejących lub nowych krajowych środków i inwestycji mających na celu zaradzenie skutkom opłat za emisję gazów cieplarnianych dla gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji oraz użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, aby zapewnić przystępne cenowo ogrzewanie, chłodzenie i mobilność, jednocześnie wspomagając środki niezbędne do osiągnięcia celów klimatycznych Unii i przyspieszając ich realizację.
2. Każde państwo członkowskie zapewnia spójność między swoim planem a zaktualizowanym zintegrowanym krajowym planem w dziedzinie energii i klimatu, o którym mowa w art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999.
3. W planie można uwzględnić środki krajowe zapewniające tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji w celu zmniejszenia wpływu wzrostu cen paliw kopalnych wynikającego z włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE.
4. Plan zawiera krajowe oraz, w stosownych przypadkach, lokalne i regionalne środki i inwestycje, zgodnie z art. 8, których celem jest:
|
a) |
przeprowadzenie renowacji budynków oraz obniżenie emisyjności ogrzewania i chłodzenia budynków, w tym integracja wytwarzania energii odnawialnej i magazynowania takiej energii; |
|
b) |
zwiększenie wykorzystania bezemisyjnych i niskoemisyjnych mobilności i transportu. |
5. Jeżeli państwo członkowskie posiada już krajowy system handlu uprawnieniami do emisji obejmujący sektor budynków i sektor transportu drogowego lub pobiera podatek od emisji dwutlenku węgla, w planie można uwzględnić już wprowadzone środki krajowe służące złagodzeniu skutków i wyzwań społecznych, pod warunkiem że są one zgodne z niniejszym rozporządzeniem.
Artykuł 5
Konsultacje publiczne
1. Każde państwo członkowskie przedkłada Komisji plan po przeprowadzeniu konsultacji publicznych z władzami lokalnymi i regionalnymi, przedstawicielami partnerów gospodarczych i społecznych, odpowiednimi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, organizacjami młodzieżowymi i innymi zainteresowanymi stronami. Każde państwo członkowskie przeprowadza te konsultacje zgodnie z wymogami określonymi w art. 10 rozporządzenia (UE) 2018/1999 oraz zgodnie z krajowymi ramami prawnymi tego państwa członkowskiego.
2. Każde państwo członkowskie włącza do swojego planu podsumowanie:
|
a) |
konsultacji przeprowadzonych zgodnie z ust. 1; oraz |
|
b) |
sposobu, w jaki plan odzwierciedla wkład zainteresowanych stron, które uczestniczyły w konsultacjach. |
3. Do celów art. 16 ust. 3 Komisja ocenia, czy plan został opracowany w drodze konsultacji z zainteresowanymi stronami zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu.
4. Komisja wspiera państwa członkowskie, podając przykłady dobrych praktyk dotyczących konsultacji w sprawie planów zgodnie z art. 6 ust. 4.
Artykuł 6
Zawartość planów społeczno-klimatycznych
1. Plan określa następujące elementy:
|
a) |
konkretne środki i inwestycje zgodnie z art. 4 i 8, których celem jest ograniczenie skutków, o których mowa w lit. d) niniejszego ustępu, wraz z wyjaśnieniem, w jaki sposób te środki i inwestycje skutecznie przyczyniłyby się do osiągnięcia celów określonych w art. 3 w ramach odpowiednich polityk państwa członkowskiego; |
|
b) |
w stosownych przypadkach – konkretne, wzajemnie spójne i wzmocnione środki towarzyszące, służące realizacji środków i inwestycji oraz ograniczeniu skutków, o których mowa w lit. d); |
|
c) |
informacje na temat istniejącego lub planowanego finansowania środków i inwestycji z innych źródeł unijnych, międzynarodowych, publicznych lub, w stosownych przypadkach, prywatnych, które przyczyniają się do realizacji środków i inwestycji określonych w planie, w tym informacje na temat tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów; |
|
d) |
oszacowanie prawdopodobnych skutków wzrostu cen w wyniku włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE dla gospodarstw domowych, w szczególności dla występowania ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego, a także dla mikroprzedsiębiorstw; skutki te należy analizować na odpowiednim poziomie podziału terytorialnego określonym przez każde państwo członkowskie, uwzględniając specyfikę krajową i takie elementy, jak dostęp do transportu publicznego i podstawowych usług, oraz wskazując obszary, w których skutki te mogą być najbardziej odczuwalne; |
|
e) |
oszacowaną liczbę, i identyfikację, gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji; |
|
f) |
wyjaśnienie, w jaki sposób definicje ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego mają być stosowane na poziomie krajowym; |
|
g) |
w przypadku gdy w planie przewidziano środki, o których mowa w art. 4 ust. 3 – kryteria identyfikacji kwalifikujących się odbiorców końcowych, planowany termin realizacji przedmiotowych środków oraz ich uzasadnienie na podstawie szacunków ilościowych i jakościowe wyjaśnienie, w jaki sposób środki te mają zmniejszyć ubóstwo energetyczne, ubóstwo transportowe oraz podatność gospodarstw domowych na wzrost cen transportu drogowego i paliw grzewczych; |
|
h) |
planowane kamienie milowe, wartości docelowe i orientacyjny kompleksowy harmonogram realizacji środków i inwestycji, które mają zostać zakończone do dnia 31 lipca 2032 r.; |
|
i) |
w stosownych przypadkach – harmonogram stopniowego zmniejszania wsparcia dla pojazdów niskoemisyjnych; |
|
j) |
szacunkowe łączne koszty planu wraz z odpowiednim uzasadnieniem oraz wyjaśnieniem, w jaki sposób zachowują one zgodność z zasadą oszczędności kosztowej i są proporcjonalne do spodziewanego oddziaływania planu; |
|
k) |
planowany wkład krajowy na poczet szacunkowych łącznych kosztów planu, obliczony zgodnie z art. 15; |
|
l) |
z wyjątkiem środków, o których mowa w art. 4 ust. 3 niniejszego rozporządzenia – wyjaśnienie, w jaki sposób plan zapewnia, aby żaden ze środków ani żadna z inwestycji nie czyniły poważnych szkód celom środowiskowym w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852; |
|
m) |
ustalenia dotyczące skutecznego monitorowania i realizacji planu przez dane państwo członkowskie, w szczególności proponowanych kamieni milowych i wartości docelowych, stosownych wspólnych wskaźników, o których mowa w załączniku IV, oraz – jeżeli żaden z tych wskaźników nie jest odpowiedni dla danego środka lub danej inwestycji – dodatkowych, indywidualnych wskaźników zaproponowanych przez dane państwo członkowskie; |
|
n) |
na potrzeby przygotowania i, w stosownych przypadkach, realizacji planu – podsumowanie procesu konsultacji publicznych, o których mowa w art. 5; |
|
o) |
wyjaśnienie systemu państwa członkowskiego służącego zapobieganiu nadużyciom finansowym, korupcji i konfliktom interesów, a także ich wykrywaniu i korygowaniu podczas korzystania z alokacji finansowej w ramach Funduszu, oraz wyjaśnienie uzgodnień mających na celu unikanie podwójnego finansowania w ramach Funduszu i innych programów unijnych; |
|
p) |
w stosownych przypadkach – wyjaśnienie, w jaki sposób w planie uwzględniono specyfikę geograficzną, taką jak sytuacja wysp, regionów i terytoriów najbardziej oddalonych, obszarów wiejskich lub oddalonych, mniej dostępnych peryferii, obszarów górskich lub obszarów słabiej rozwiniętych; |
|
q) |
w stosownych przypadkach – wyjaśnienie, w jaki sposób środki i inwestycje mają na celu uwzględnić kwestie nierówności płci. |
2. Plan może obejmować działania w zakresie pomocy technicznej niezbędne do skutecznego zarządzania środkami i inwestycjami oraz skutecznej realizacji tych środków i inwestycji.
3. Plan jest zgodny z informacjami zawartymi i zobowiązaniami podjętymi przez państwo członkowskie w ramach:
|
a) |
Planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych; |
|
b) |
jego programów polityki spójności na mocy rozporządzenia (UE) 2021/1060; |
|
c) |
jego planu odbudowy i zwiększania odporności na mocy rozporządzenia (UE) 2021/241; |
|
d) |
jego planu dotyczącego renowacji budynków na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona); |
|
e) |
jego zaktualizowanego zintegrowanego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu na mocy rozporządzenia (UE) 2018/1999; oraz |
|
f) |
jego terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji na mocy rozporządzenia (UE) 2021/1056. |
4. W trakcie przygotowywania planów Komisja organizuje wymianę dobrych praktyk, w tym w sprawie racjonalnych pod względem kosztów środków i inwestycji, które należy uwzględnić w planach. Państwa członkowskie mogą zwrócić się o wsparcie techniczne w ramach instrumentu europejskiego wsparcia energetyki na poziomie lokalnym (ELENA) ustanowionego umową między Komisją a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym w 2009 r. lub w ramach Instrumentu Wsparcia Technicznego ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 (30).
5. Dla celów ust. 1 lit. l) niniejszego artykułu Komisja zapewnia państwom członkowskim wskazówki techniczne, dostosowane do zakresu Funduszu, dotyczące zgodności środków i inwestycji z zasadą „nie czyń poważnych szkód” w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852.
6. Aby pomóc państwom członkowskim w dostarczaniu informacji, o których mowa w ust. 1 lit. d) niniejszego artykułu, Komisja wyznacza wspólną wartość, którą należy uwzględnić jako szacunkową wartość w odniesieniu do ceny emisji dwutlenku węgla wynikającej z włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków, sektora transportu drogowego i dodatkowych sektorów w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE.
7. Każde państwo członkowskie korzysta ze wzoru planu, określonego w załączniku V.
ROZDZIAŁ III
Wsparcie z funduszu na rzecz planów społeczno-klimatycznych
Artykuł 7
Zasady regulujące Fundusz
1. Fundusz zapewnia państwom członkowskim wsparcie finansowe na rzecz finansowania środków i inwestycji określonych w ich planach.
2. Wypłata wsparcia finansowego na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu każdemu państwu członkowskiemu jest uzależniona od osiągnięcia przez to państwo członkowskie kamieni milowych i wartości docelowych dotyczących środków i inwestycji zgodnie z art. 8 niniejszego rozporządzenia. Te kamienie milowe i wartości docelowe są zgodne z celami klimatycznymi Unii i celem określonym w rozporządzeniu (UE) 2021/1119, i obejmują w szczególności:
|
a) |
efektywność energetyczną; |
|
b) |
renowację budynków; |
|
c) |
bezemisyjną i niskoemisyjną mobilność oraz bezemisyjny i niskoemisyjny transport; |
|
d) |
redukcje emisji gazów cieplarnianych; |
|
e) |
zmniejszenie liczby gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, w szczególności gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji oraz użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. |
3. W ramach Funduszu wspierane są wyłącznie środki i inwestycje zgodne z zasadą „nie czyń poważnych szkód” w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852.
4. Środki i inwestycje wspierane z Funduszu muszą zmniejszać zależność od paliw kopalnych oraz, w stosownych przypadkach, przyczyniać się do wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych, a także do tworzenia trwałych miejsc pracy wysokiej jakości w dziedzinach objętych środkami i inwestycjami Funduszu.
Artykuł 8
Kwalifikowalne środki i inwestycje, które należy uwzględnić w planach społeczno-klimatycznych
1. W szacunkowych łącznych kosztach planu państwo członkowskie może uwzględnić następujące środki i inwestycje o trwałym oddziaływaniu, pod warunkiem że są one ukierunkowane głównie na gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji lub użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji i mają na celu:
|
a) |
wspieranie renowacji budynków, w szczególności w przypadku gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, zajmujących budynki o najgorszej charakterystyce energetycznej, w tym również najemców i osób zajmujących mieszkania socjalne; |
|
b) |
wspieranie dostępu do przystępnych cenowo energooszczędnych mieszkań, w tym mieszkań socjalnych; |
|
c) |
przyczynianie się do obniżenia emisyjności – na przykład przez elektryfikację – ogrzewania i chłodzenia budynków oraz gotowania w nich przez zapewnienie dostępu do przystępnych cenowo i energooszczędnych systemów oraz przez integrację wytwarzania energii odnawialnej i magazynowania takiej energii, w tym za pośrednictwem społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej, obywatelskich społeczności energetycznych oraz innych odbiorców aktywnych w celu promowania upowszechniania konsumpcji własnej energii odnawialnej, takiej jak dzielenie się energią oraz partnerski (peer-to-peer) handel energią odnawialną, podłączenia do inteligentnych sieci i sieci ciepłowniczych, co przyczynia się do osiągnięcia oszczędności energii lub zmniejszenia ubóstwa energetycznego; |
|
d) |
zapewnianie ukierunkowanych, dostępnych i przystępnych cenowo informacji, a także działań w zakresie edukacji, podnoszenia świadomości i udzielania porad dotyczących racjonalnych pod względem kosztów środków i inwestycji, dostępnego wsparcia w dziedzinie renowacji budynków i efektywności energetycznej, a także zrównoważonych i przystępnych cenowo alternatywnych rozwiązań w zakresie mobilności i transportu; |
|
e) |
wspieranie podmiotów publicznych i prywatnych, w tym podmiotów oferujących mieszkania socjalne, w szczególności spółdzielni publiczno-prywatnych, w opracowywaniu i zapewnianiu przystępnych cenowo rozwiązań z zakresu efektywności energetycznej oraz odpowiednich instrumentów finansowania zgodnie ze społecznymi celami Funduszu; |
|
f) |
zapewnienie dostępu do bezemisyjnych i niskoemisyjnych pojazdów oraz rowerów, przy jednoczesnym zachowaniu neutralności technologicznej, w tym wsparcie finansowe na ich zakup lub zachęty podatkowe do ich zakupu, jak również dostępu do odpowiedniej infrastruktury publicznej i prywatnej, w szczególności w stosownych przypadkach do zakupu bezemisyjnych i niskoemisyjnych pojazdów, infrastruktury służącej do ładowania i do tankowania paliwa oraz rozwoju rynku używanych pojazdów bezemisyjnych; państwa członkowskie dążą do zapewnienia, aby w przypadku gdy pojazdy bezemisyjne stanowią przystępne cenowo i możliwe do wdrożenia rozwiązanie, wsparcie dla takich pojazdów było traktowane w ich planach priorytetowo; |
|
g) |
zachęcanie do korzystania z przystępnego cenowo i dostępnego transportu publicznego oraz wspieranie podmiotów prywatnych i publicznych, w tym spółdzielni, w rozwijaniu i zapewnianiu zrównoważonej mobilności na żądanie, usług w zakresie mobilności współdzielonej i opcji aktywnej mobilności. |
2. Państwa członkowskie mogą uwzględnić w szacunkowych łącznych kosztach planów koszty środków zapewniających gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji i użytkownikom transportu znajdującym się w trudnej sytuacji bezpośrednie wsparcie dochodów w celu zmniejszenia wpływu wzrostu cen transportu drogowego i paliw do ogrzewania. Takie wsparcie ma charakter tymczasowy i zmniejsza się z upływem czasu. Państwa członkowskie mogą udzielać tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów, jeżeli ich plany zawierają środki lub inwestycje skierowane do tych gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji zgodnie z art. 8 ust. 1 niniejszego rozporządzenia. Wsparcie takie ogranicza się do bezpośredniego wpływu włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE. Koszty środków zapewniających tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów nie mogą stanowić więcej niż 37,5 % szacunkowych łącznych kosztów planu, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. j) niniejszego rozporządzenia.
3. Państwa członkowskie mogą uwzględnić w szacunkowych łącznych kosztach planów koszty pomocy technicznej w celu pokrycia wydatków związanych z działaniami dotyczącymi szkoleń, programowania, monitorowania, kontroli, audytu i ewaluacji, które są niezbędne do zarządzania Funduszem i osiągnięcia jego celów, takich jak opracowania, wydatki w zakresie technologii informacyjnej, konsultacje publiczne z zainteresowanymi stronami, działania informacyjne i komunikacyjne. Koszty takiej pomocy technicznej nie mogą stanowić więcej niż 2,5 % szacunkowych łącznych kosztów planu, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. j).
Artykuł 9
Przeniesienie korzyści na gospodarstwa domowe, mikroprzedsiębiorstwa i użytkowników transportu
1. Państwa członkowskie mogą uwzględnić w planach wsparcie udzielone za pośrednictwem podmiotów publicznych lub prywatnych innych niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji oraz użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji, pod warunkiem że podmioty te realizują środki i inwestycje, z których ostatecznie korzystają gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji lub użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji.
2. Państwa członkowskie określają niezbędne zabezpieczenia ustawowe i umowne mające zapewnić, aby cała korzyść była przenoszona na gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji lub użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji.
Artykuł 10
Zasoby Funduszu
1. Na potrzeby wdrożenia Funduszu udostępnia się maksymalną kwotę 65 000 000 000 EUR na okres od dnia 1 stycznia 2026 r. do dnia 31 grudnia 2032 r. w cenach bieżących, zgodnie z art. 10a ust. 8b oraz art. 30d ust. 3 i 4 dyrektywy 2003/87/WE. Kwota ta stanowi zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel na potrzeby art. 21 ust. 5 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, bez uszczerbku dla art. 30d ust. 4 akapit szósty dyrektywy 2003/87/WE.
Roczne kwoty przydzielone na Fundusz, w granicach maksymalnej kwoty określonej w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, nie mogą przekraczać kwot, o których mowa w art. 30d ust. 4 akapit czwarty dyrektywy 2003/87/WE.
W przypadku gdy system handlu uprawnieniami do emisji ustanowiony zgodnie z rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE zostanie przesunięty do 2028 r. na mocy art. 30k tej dyrektywy, maksymalna kwota, która ma zostać udostępniona Funduszowi, wyniesie 54 600 000 000 EUR, a roczne kwoty przydzielane Funduszowi nie mogą przekroczyć odnośnych kwot, o których mowa w art. 30d ust. 4 akapit piąty dyrektywy 2003/87/WE.
2. Na zasadzie odstępstwa od art. 22 ust. 2 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 i bez uszczerbku dla art. 19 niniejszego rozporządzenia środki na zobowiązania pokrywające odnośną kwotę maksymalną, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, zostają udostępnione automatycznie na początku każdego roku budżetowego, począwszy od dnia 1 stycznia 2026 r., do wysokości odpowiednich mających zastosowanie kwot rocznych, o których mowa w ust. 1 akapity drugi i trzeci.
3. Z kwot, o których mowa w ust. 1, można również pokrywać wydatki związane z działaniami dotyczącymi przygotowania, monitorowania, kontroli, audytu i ewaluacji, niezbędnymi do zarządzania Funduszem i osiągnięcia jego celów, w szczególności wydatki na opracowania, spotkania z ekspertami, konsultacje z zainteresowanymi stronami, działalność informacyjną i komunikacyjną, w tym na inkluzywne działania informacyjne, oraz komunikację instytucjonalną na temat priorytetów politycznych Unii, w zakresie, w jakim są one związane z celami niniejszego rozporządzenia, wydatki związane z sieciami informatycznymi nastawionymi na przetwarzanie i wymianę informacji, instytucjonalnymi narzędziami informatycznymi, a także wszystkie inne wydatki na pomoc techniczną i administracyjną, jakie ponosi Komisja w związku z zarządzaniem Funduszem. Wydatki mogą również obejmować koszty innych działań wspierających, takich jak kontrola jakości i monitorowanie projektów w terenie, a także koszty wzajemnego doradztwa i ekspertów związane z oceną i realizacją kwalifikowalnych działań.
Artykuł 11
Zasoby z programów objętych zarządzaniem dzielonym i na te programy oraz wykorzystywanie zasobów
1. Zasoby przydzielone państwom członkowskim w ramach zarządzania dzielonego mogą, na ich wniosek, zostać przesunięte do Funduszu z zastrzeżeniem warunków określonych w odpowiednich przepisach rozporządzenia (UE) 2021/1060. Komisja wdraża te zasoby bezpośrednio zgodnie z art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046. Zasoby te wykorzystuje się wyłącznie na rzecz danego państwa członkowskiego.
2. W swoich planach przedłożonych zgodnie z art. 4 ust. 1 niniejszego rozporządzenia państwa członkowskie mogą zwrócić się z wnioskiem o przesunięcie do 15 % ich maksymalnej rocznej alokacji finansowej do funduszy objętych zarządzaniem dzielonym, jak przewidziano w rozporządzeniu (UE) 2021/1060. Przesunięte zasoby finansują środki i inwestycje, o których mowa w art. 8 niniejszego rozporządzenia, i są wdrażane zgodnie z zasadami dotyczącymi funduszy, do których odnośne zasoby zostają przesunięte. Zasoby są przesuwane przez państwa członkowskie w drodze zmiany co najmniej jednego programu, z wyjątkiem programów w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna” (Interreg), zgodnie z art. 26a rozporządzenia (UE) 2021/1060, i wdrażane zgodnie z zasadami określonymi w tym rozporządzeniu i zasadami dotyczącymi funduszy, do których odnośne zasoby zostają przesunięte.
3. Państwa członkowskie mogą powierzyć instytucjom zarządzającym programami polityki spójności na mocy rozporządzenia (UE) 2021/1060 realizację środków i inwestycji korzystających z Funduszu, w stosownych przypadkach, z uwagi na synergie z tymi programami polityki spójności oraz zgodnie z celami Funduszu. Państwa członkowskie informują w swoich planach o zamiarze takiego powierzenia realizacji tym organom. W takich przypadkach uznaje się, że istniejące systemy zarządzania i kontroli wprowadzone przez państwa członkowskie i notyfikowane Komisji, spełniają wymogi niniejszego rozporządzenia.
4. Państwa członkowskie mogą włączyć do swoich planów, jako szacunkowe łączne koszty, płatności na dodatkowe wsparcie techniczne zgodnie z art. 7 rozporządzenia (UE) 2021/240 oraz kwotę wkładu pieniężnego na potrzeby modułu państw członkowskich zgodnie z odpowiednimi przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 (31). Koszty te nie mogą przekraczać 4 % maksymalnej alokacji finansowej w ramach planu, a odpowiednie środki, określone w planie, muszą być zgodne z niniejszym rozporządzeniem.
Artykuł 12
Wdrażanie
Fundusz jest wdrażany przez Komisję w ramach zarządzania bezpośredniego zgodnie z odpowiednimi przepisami przyjętymi na podstawie art. 322 TFUE, w szczególności rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046 i rozporządzeniem (UE, Euratom) 2020/2092 w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii.
Artykuł 13
Dodatkowość i finansowanie uzupełniające
1. Wsparcie w ramach Funduszu ma charakter dodatkowy w stosunku do wsparcia udzielanego w ramach innych funduszy, programów i instrumentów unijnych. Środki i inwestycje wspierane w ramach Funduszu mogą otrzymywać wsparcie z innych funduszy, programów i instrumentów unijnych, pod warunkiem że wsparcie takie nie pokrywa tych samych kosztów.
2. Wsparcie w ramach Funduszu, w tym tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów, o którym mowa w art. 4 ust. 3, ma charakter dodatkowy i nie zastępuje powtarzających się krajowych wydatków budżetowych.
3. W przypadku pomocy technicznej dla państw członkowskich kosztów administracyjnych bezpośrednio związanych z realizacją planu nie uznaje się za powtarzające się krajowe wydatki budżetowe.
Artykuł 14
Maksymalna alokacja finansowa
1. Maksymalną alokację finansową oblicza się dla każdego państwa członkowskiego zgodnie z art. 10 w sposób opisany w załącznikach I i II.
2. Każde państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem do wysokości swojej maksymalnej alokacji finansowej w celu realizacji swojego planu.
Artykuł 15
Wkład krajowy na poczet szacunkowych łącznych kosztów
Państwa członkowskie wnoszą wkład w wysokości co najmniej 25 % szacunkowych łącznych kosztów swoich planów.
Artykuł 16
Ocena przeprowadzana przez Komisję
1. Komisja ocenia plan oraz, w stosownych przypadkach, ewentualne zmiany do tego planu przedłożone przez państwo członkowskie zgodnie z art. 18 pod kątem zgodności z niniejszym rozporządzeniem. Przy dokonywaniu tej oceny Komisja ściśle współpracuje z danym państwem członkowskim. Komisja może przedstawić uwagi lub zwrócić się o dodatkowe informacje w terminie dwóch miesięcy od daty przedłożenia planu przez państwo członkowskie. Państwo członkowskie przekazuje żądane dodatkowe informacje i może w razie potrzeby uzupełnić plan, w tym również po jego przedłożeniu. Państwo członkowskie i Komisja mogą w razie potrzeby uzgodnić przedłużenie terminu na dokonanie oceny o rozsądny okres.
2. Komisja ocenia, czy przesunięcia, o które wniesiono zgodnie z art. 11, są zgodne z celami niniejszego rozporządzenia.
3. Komisja ocenia adekwatność, skuteczność, efektywność i spójność planu, biorąc pod uwagę konkretne wyzwania i alokację finansową państwa członkowskiego, w następujący sposób:
|
a) |
na potrzeby oceny adekwatności Komisja bierze pod uwagę następujące kryteria:
|
|
b) |
na potrzeby oceny skuteczności Komisja bierze pod uwagę następujące kryteria:
|
|
c) |
na potrzeby oceny efektywności Komisja bierze pod uwagę następujące kryteria:
|
|
d) |
na potrzeby oceny spójności Komisja bierze pod uwagę, czy w planie przewidziano środki i inwestycje stanowiące spójne działania. |
Artykuł 17
Decyzja Komisji
1. Na podstawie wyników oceny przeprowadzonej zgodnie z art. 16 Komisja podejmuje, w drodze aktu wykonawczego, decyzję w sprawie planu państwa członkowskiego nie później niż w terminie pięciu miesięcy od dnia przedłożenia tego planu zgodnie z art. 4 ust. 1.
2. W przypadku gdy Komisja pozytywnie oceni plan, akt wykonawczy, o którym mowa w ust. 1, określa:
|
a) |
środki i inwestycje, które mają zostać zrealizowane przez państwo członkowskie, kwotę szacunkowych łącznych kosztów planu, oraz kamienie milowe i wartości docelowe; |
|
b) |
maksymalną alokację finansową przydzieloną zgodnie z art. 14 ust. 1 wypłacaną w transzach, zgodnie z art. 20, gdy państwo członkowskie w zadowalającym stopniu osiągnie odpowiednie kamienie milowe i wartości docelowe wskazane w odniesieniu do realizacji planu; |
|
c) |
wkład krajowy; |
|
d) |
ustalenia dotyczące monitorowania i realizacji planu oraz harmonogram monitorowania i realizacji planu, w tym – w stosownych przypadkach – środki niezbędne do zapewnienia zgodności z art. 21; |
|
e) |
odpowiednie wskaźniki dotyczące osiągnięcia planowanych kamieni milowych i wartości docelowych; oraz |
|
f) |
ustalenia dotyczące zapewnienia Komisji dostępu do odpowiednich danych bazowych. |
3. Maksymalną alokację finansową, o której mowa w ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu, ustala się na podstawie szacunkowych łącznych kosztów planu zaproponowanego przez państwo członkowskie, zgodnie z oceną w oparciu o kryteria określone w art. 16 ust. 3.
Kwotę maksymalnej alokacji finansowej, o której mowa w ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu, ustala się w następujący sposób:
|
a) |
jeżeli plan spełnia w zadowalający sposób kryteria określone w art. 16 ust. 3, a kwota szacunkowych łącznych kosztów planu pomniejszona o wysokość wkładu krajowego jest co najmniej równa przewidzianej dla tego państwa członkowskiego maksymalnej alokacji finansowej, o której mowa w art. 14 ust. 1, alokacja finansowa przydzielana państwu członkowskiemu jest równa łącznej kwocie maksymalnej alokacji finansowej, o której mowa w art. 14 ust. 1; |
|
b) |
jeżeli plan spełnia w zadowalający sposób kryteria określone w art. 16 ust. 3, a kwota szacunkowych łącznych kosztów planu pomniejszona o wysokość wkładu krajowego jest niższa od przewidzianej dla tego państwa członkowskiego maksymalnej alokacji finansowej, o której mowa w art. 14 ust. 1, alokacja finansowa przydzielana państwu członkowskiemu jest równa kwocie szacunkowych łącznych kosztów planu pomniejszonej o wysokość wkładu krajowego; |
|
c) |
jeżeli plan spełnia w zadowalający sposób kryteria określone w art. 16 ust. 3, ale w ocenie stwierdzono występowanie niedociągnięć w systemach kontroli wewnętrznej, Komisja może nałożyć wymóg uwzględnienia w planie dodatkowych środków mających zaradzić tym niedociągnięciom oraz realizacji tych środków przez państwo członkowskie, zanim dokona pierwszej płatności; |
|
d) |
jeżeli plan nie spełnia w zadowalający sposób kryteriów określonych w art. 16 ust. 3, państwu członkowskiemu nie przydziela się alokacji finansowej. |
4. Jeżeli Komisja oceni plan negatywnie, w decyzji, o której mowa w ust. 1, zamieszcza się stosowne uzasadnienie tej negatywnej oceny. W takiej sytuacji dane państwo członkowskie przedkłada plan ponownie, po uwzględnieniu oceny przeprowadzonej przez Komisję.
Artykuł 18
Zmiana w planach społeczno-klimatycznych
1. Jeżeli plan, w tym odpowiednie kamienie milowe i wartości docelowe, nie jest już wykonalny lub musi zostać znacząco skorygowany, w całości albo w części, przez państwo członkowskie z przyczyn obiektywnych, w szczególności z uwagi na faktyczny bezpośredni wpływ włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE, dane państwo członkowskie przedkłada Komisji zmieniony plan, aby uwzględnić w nim konieczne i należycie uzasadnione zmiany. Państwa członkowskie mogą zwrócić się o wsparcie techniczne zgodnie z art. 11 ust. 4 w celu przygotowania zmienionego planu.
2. Komisja ocenia zmieniony plan zgodnie z art. 16.
3. Jeżeli Komisja oceni zmieniony plan pozytywnie, przyjmuje – zgodnie z art. 17 ust. 1 – w drodze aktu wykonawczego decyzję zawierającą uzasadnienie swojej pozytywnej oceny. Na zasadzie odstępstwa od art. 17 ust. 1 Komisja przyjmuje decyzję na mocy niniejszego ustępu w terminie trzech miesięcy od daty przedłożenia zmienionego planu przez dane państwo członkowskie.
4. Jeżeli Komisja oceni zmieniony plan negatywnie, odrzuca zmieniony plan w terminie, o którym mowa w ust. 3, po umożliwieniu danemu państwu członkowskiemu zgłoszenia uwag w terminie trzech miesięcy od dnia poinformowania go o ocenie Komisji dotyczącej zmienionego planu.
5. Do dnia 15 marca 2029 r. każde państwo członkowskie oceni odpowiedniość swoich planów w świetle faktycznego bezpośredniego wpływu włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE. Wyniki takich ocen przedkłada się Komisji wraz ze zintegrowanymi krajowymi sprawozdaniami z postępów w dziedzinie energii i klimatu zgodnie z art. 17 rozporządzenia (UE) 2018/1999.
6. W przypadku drobnych korekt w planie, stanowiących zwiększenie lub zmniejszenie wartości docelowej określonej w planie o mniej niż 5 %, takich jak nieznaczne aktualizacje środków i inwestycji określonych w planie lub korekta błędów pisarskich, państwo członkowskie powiadamia Komisję o takich zmianach.
Artykuł 19
Zaciąganie zobowiązań na alokację finansową
1. Po przyjęciu przez Komisję pozytywnej decyzji zgodnie z art. 17 niniejszego rozporządzenia, Komisja w odpowiednim terminie zawiera z danym państwem członkowskim umowę na okres 2026–2032 stanowiącą indywidualne zobowiązanie prawne w rozumieniu rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, bez uszczerbku dla art. 30d ust. 4 oraz art. 30i oraz 30k dyrektywy 2003/87/WE. Umowę tę zawiera się najwcześniej na rok przed rokiem rozpoczęcia aukcji na mocy rozdziału IVa dyrektywy 2003/87/WE lub dwa lata wcześniej przed tym rokiem, w przypadkach gdy zastosowanie ma art. 10 ust. 1 akapit trzeci niniejszego rozporządzenia.
2. Zobowiązania budżetowe mogą opierać się na zobowiązaniach globalnych i, w stosownych przypadkach, mogą być rozbite na roczne raty rozłożone na kilka lat.
Artykuł 20
Przepisy dotyczące płatności, zawieszenia i rozwiązania umów w sprawie alokacji finansowych
1. Płatności alokacji finansowych na mocy niniejszego artykułu na rzecz państwa członkowskiego dokonuje się po zrealizowaniu odpowiednich, uzgodnionych kamieni milowych i wartości docelowych wskazanych w planie, zatwierdzonym zgodnie z art. 17, i z zastrzeżeniem dostępności finansowania. Po zrealizowaniu tych celów państwo członkowskie przedkłada Komisji należycie uzasadniony wniosek o płatność. Państwo członkowskie przedkłada Komisji takie wnioski o płatność raz lub dwa razy w roku, do dnia 31 lipca lub do dnia 31 grudnia.
2. Po otrzymaniu wniosku o płatność od państwa członkowskiego Komisja ocenia, czy odpowiednie kamienie milowe i wartości docelowe określone w decyzji Komisji, o której mowa w art. 17, zostały osiągnięte w zadowalającym stopniu. Osiągnięcie kamieni milowych i wartości docelowych w zadowalającym stopniu zakłada, że działania związane z uprzednio osiągniętymi w zadowalającym stopniu kamieniami milowymi i wartościami docelowymi nie zostały odwrócone przez dane państwo członkowskie.
3. W przypadku pozytywnej oceny Komisji dotyczącej danego wniosku o płatność, Komisja przyjmuje indywidualną decyzję upoważniającą do wypłaty alokacji finansowej zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046, z zastrzeżeniem dostępności środków finansowych i przy zapewnieniu równego traktowania państw członkowskich. Komisja przyjmuje indywidualną decyzję nie wcześniej niż dwa miesiące i nie później niż trzy miesiące po upływie odpowiedniego terminu złożenia wniosku o płatność zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu.
4. Jeżeli w wyniku oceny, o której mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, Komisja ustali, że kamienie milowe i wartości docelowe określone w decyzji Komisji, o której mowa w art. 17, nie zostały osiągnięte w zadowalającym stopniu, zawiesza się płatność części alokacji finansowej proporcjonalnie do nieosiągniętej wartości docelowej lub nieosiągniętego kamienia milowego. Państwo członkowskie może zgłosić uwagi w terminie miesiąca od dnia poinformowania go o ocenie Komisji.
Zawieszenie uchyla się dopiero po osiągnięciu w zadowalającym stopniu kamieni milowych i wartości docelowych określonych w decyzji Komisji, o której mowa w art. 17.
5. Na zasadzie odstępstwa od art. 116 ust. 2 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 termin płatności rozpoczyna swój bieg z dniem poinformowania danego państwa członkowskiego o decyzji Komisji upoważniającej do wypłaty alokacji finansowej zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu lub z dniem poinformowania o cofnięciu zawieszenia zgodnie z ust. 4 akapit drugi niniejszego artykułu.
6. W przypadku nieosiągnięcia kamieni milowych i wartości docelowych w zadowalającym stopniu w terminie dziewięciu miesięcy od zawieszenia, o którym mowa w ust. 4 akapit pierwszy, Komisja proporcjonalnie zmniejsza kwotę alokacji finansowej po umożliwieniu państwu członkowskiemu zgłoszenia uwag w terminie dwóch miesięcy od dnia poinformowania go o ustaleniach Komisji dotyczących osiągnięcia kamieni milowych i wartości docelowych.
7. W przypadku niepoczynienia przez państwo członkowskie wymiernych postępów w realizacji odpowiednich celów kamieni milowych i wartości docelowych, w ciągu 15 miesięcy od daty zawarcia odpowiednich umów, o których mowa w art. 19, Komisja rozwiązuje te umowy oraz umarza kwotę alokacji finansowej, bez uszczerbku dla art. 14 ust. 3 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046. Komisja przyjmuje decyzję w sprawie rozwiązania tych umów po umożliwieniu państwu członkowskiemu zgłoszenia uwag w terminie dwóch miesięcy od dnia poinformowania go o ocenie Komisji, zgodnie z którą nie poczyniono wymiernych postępów.
8. Wszystkie płatności muszą zostać dokonane do dnia 31 grudnia 2033 r.
9. Na zasadzie odstępstwa od art. 116 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 i ust. 5 niniejszego artykułu, jeżeli w danej rundzie wniosków o płatność, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, dochody przeznaczone na Fundusz zgodnie z art. 30d ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE nie są wystarczające do pokrycia złożonych wniosków o płatność, Komisja wypłaca państwom członkowskim proporcjonalnie kwotę określoną jako część dostępnych środków na płatności w stosunku do całkowitej kwoty zatwierdzonych płatności. W kolejnej rundzie wniosków o płatność Komisja priorytetowo traktuje te państwa członkowskie, w stosunku do których płatności z tytułu wniosków z poprzedniej rundy są opóźnione, a dopiero później dokonuje płatności z tytułu nowo złożonych wniosków o płatność.
10. Na zasadzie odstępstwa od art. 12 ust. 4 lit. c) rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 i bez uszczerbku dla art. 30d ust. 4 akapit szósty dyrektywy 2003/87/WE Komisja przydziela państwom członkowskim kwoty odpowiadające ewentualnym środkom, które zostaną niewykorzystane do dnia 31 grudnia 2033 r., zgodnie z zasadami rozdziału uprawnień określonymi w art. 30d ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE z myślą o osiągnięciu celów, o których mowa w art. 3 niniejszego rozporządzenia.
Artykuł 21
Ochrona interesów finansowych Unii
1. Przy realizacji planów państwa członkowskie, jako beneficjenci środków finansowych w ramach Funduszu, podejmują wszelkie odpowiednie działania w celu ochrony interesów finansowych Unii oraz w celu zapewnienia, aby wykorzystanie alokacji finansowych w związku ze środkami i inwestycjami wspieranymi przez Fundusz, w tym środkami i inwestycjami realizowanymi przez podmioty publiczne lub prywatne inne niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji zgodnie z art. 9, było zgodne z mającym zastosowanie prawem unijnym i krajowym, w szczególności w odniesieniu do zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i konfliktom interesów oraz ich wykrywania i korygowania. W tym celu państwa członkowskie zapewniają funkcjonowanie skutecznego i wydajnego systemu kontroli wewnętrznej, który opisano szczegółowo w załączniku III, oraz odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych lub niewłaściwie wykorzystanych. Państwa członkowskie mogą polegać na swoich zwykłych krajowych systemach zarządzania budżetem.
2. Umowy, o których mowa w art. 19, przewidują następujące obowiązki państw członkowskich:
|
a) |
regularne sprawdzanie, czy udzielone finansowanie jest właściwie wykorzystywane zgodnie z wszystkimi mającymi zastosowanie przepisami oraz czy środki lub inwestycje w ramach planu zostały właściwie zrealizowane zgodnie z wszystkimi mającymi zastosowanie przepisami, szczególnie w odniesieniu do zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i konfliktom interesów oraz ich wykrywania i korygowania; |
|
b) |
podejmowanie odpowiednich działań w celu zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i konfliktom interesów zdefiniowanym w art. 61 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, oraz wykrywania i korygowania tych zjawisk, które naruszają interesy finansowe Unii, a także podejmowanie działań prawnych w celu odzyskania środków finansowych, które zostały sprzeniewierzone, w tym w odniesieniu do wszelkich środków lub inwestycji realizowanych w ramach planu; |
|
c) |
załączenie do wniosku o płatność:
|
|
d) |
na potrzeby audytu i kontroli oraz zapewnienia porównywalnych informacji dotyczących wykorzystania alokacji finansowych w związku ze środkami i inwestycjami realizowanymi w ramach planu – gromadzenie, rejestrowanie i przechowywanie w systemie elektronicznym oraz zapewnienie dostępu do następujących znormalizowanych kategorii danych:
|
|
e) |
wyraźne upoważnienie Komisji, OLAF, Trybunału Obrachunkowego i, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na mocy rozporządzenia (UE) 2017/1939, EPPO, do wykonywania ich praw zgodnie z art. 129 ust. 1 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 oraz do nakładania obowiązków na wszystkich końcowych odbiorców alokacji finansowych wypłaconych na realizację środków i inwestycji ujętych w planie lub na wszystkie inne osoby lub podmioty zaangażowane w ich realizację, aby wyraźnie upoważniły Komisję, OLAF, Trybunał Obrachunkowy i, w stosownych przypadkach, EPPO do wykonywania ich praw zgodnie z art. 129 ust. 1 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, oraz do nakładania podobnych obowiązków na wszystkich końcowych odbiorców wypłaconych środków finansowych; |
|
f) |
przechowywanie dokumentacji zgodnie z art. 132 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, przy czym punktem odniesienia jest transakcja płatnicza dotycząca danego środka lub danej inwestycji. |
Informacje, o których mowa w akapicie pierwszym lit. d) ppkt (ii) niniejszego artykułu, są wymagane wyłącznie w przypadku, gdy wartość zamówień publicznych przekracza progi unijne określone w art. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE (34). W odniesieniu do podwykonawców informacje te są wymagane jedynie:
|
a) |
na pierwszym poziomie podwykonawstwa; |
|
b) |
w przypadku gdy rejestruje się informacje o danym wykonawcy; oraz |
|
c) |
w przypadku umów o podwykonawstwo o łącznej wartości powyżej 50 000 EUR. |
3. Dane osobowe, o których mowa w ust. 2 lit. d) niniejszego artykułu, są przetwarzane przez państwa członkowskie i Komisję na potrzeby procedur udzielania absolutorium, audytu i kontroli, oraz działań w zakresie przekazywania informacji, komunikowania się i widoczności w odniesieniu do wykorzystania alokacji finansowych związanych z wykonaniem umów, o których mowa w art. 19, i przez odpowiedni czas trwania tych czynności. Dane osobowe są przetwarzane zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679 lub rozporządzeniem (UE) 2018/1725, w zależności od tego, które z nich ma zastosowanie. W ramach procedury udzielania Komisji absolutorium, zgodnie z art. 319 TFUE, Fundusz podlega sprawozdawczości w ramach zintegrowanej sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie rozliczalności, o której mowa w art. 247 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, a w szczególności oddzielnie w ramach sprawozdania rocznego z zarządzania i wykonania.
4. W umowach, o których mowa w art. 19, przewiduje się również prawo Komisji do proporcjonalnego zmniejszenia wsparcia w ramach Funduszu oraz odzyskania wszelkich kwot należnych budżetowi Unii w przypadkach nadużyć finansowych, korupcji i konfliktów interesów naruszających interesy finansowe Unii, które to przypadki nie zostały skorygowane przez państwa członkowskie, lub w przypadkach poważnego naruszenia obowiązku wynikającego z takich umów.
Podejmując decyzję w sprawie kwoty odzyskiwanych środków i zmniejszenia wsparcia, Komisja przestrzega zasady proporcjonalności i uwzględnia wagę nadużycia finansowego, korupcji i konfliktu interesów naruszających interesy finansowe Unii lub też wagę naruszenia obowiązku. Komisja umożliwia państwu członkowskiemu przedstawienie jego uwag przed dokonaniem zmniejszenia wsparcia.
ROZDZIAŁ IV
Komplementarność, monitorowanie i ewaluacja
Artykuł 22
Koordynacja i komplementarność
Komisja i dane państwa członkowskie, w sposób odpowiadający ich zakresom obowiązków, sprzyjają powstawaniu synergii i zapewniają skuteczną koordynację między Funduszem a programami i instrumentami unijnymi, o których mowa w art. 6 ust. 3 niniejszego rozporządzenia, oraz funduszem modernizacyjnym utworzonym na mocy art. 10d dyrektywy 2003/87/WE. W tym celu:
|
a) |
zapewniają komplementarność, synergię, spójność i zgodność między różnymi instrumentami na poziomie unijnym, krajowym i, w stosownych przypadkach, lokalnym lub regionalnym, zarówno na etapie planowania, jak i realizacji; |
|
b) |
optymalizują mechanizmy koordynacji, aby uniknąć powielania wysiłków; oraz |
|
c) |
zapewniają ścisłą współpracę między podmiotami odpowiedzialnymi za realizację i kontrolę na poziomie unijnym, krajowym i, w stosownych przypadkach, lokalnym lub regionalnym na potrzeby osiągnięcia celów Funduszu. |
Artykuł 23
Informacja, komunikacja i widoczność
1. Państwa członkowskie udostępniają i aktualizują dane, o których mowa w art. 21 ust. 2 lit. d) ppkt (i), (ii) oraz (iv) niniejszego rozporządzenia, na jednej stronie internetowej w formatach, które są otwarte, nadają się do odczytu maszynowego, jak określono w art. 5 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 (35), co pozwala na ich sortowanie, przeszukiwanie, tworzenie wyciągów, porównywanie i ponowne wykorzystanie. Informacje, o których mowa w art. 21 ust. 2 lit. d) ppkt (i) oraz (ii) niniejszego rozporządzenia, nie mogą być publikowane w przypadkach określonych w art. 38 ust. 3 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 ani w przypadku tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji.
2. Odbiorcy wsparcia z Funduszu są informowani o pochodzeniu tych środków finansowych, również wtedy, gdy korzystają z nich poprzez pośredników. Stosowne informacje obejmują symbol Unii oraz odpowiednią informację o finansowaniu o treści „sfinansowano przez Unię Europejską – Społeczny Fundusz Klimatyczny” umieszczone na przeznaczonych dla odbiorców dokumentach i materiałach informacyjnych związanych z realizacją danego środka. Odbiorcy wsparcia z Funduszu, z wyjątkiem wsparcia dla osób fizycznych lub w przypadkach, gdy istnieje ryzyko podania do wiadomości publicznej szczególnie chronionych informacji handlowych, zapewniają eksponowanie finansowania unijnego, w szczególności podczas promowania działań i ich rezultatów, poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i proporcjonalnych ukierunkowanych informacji przeznaczonych dla różnych grup odbiorców, w tym dla mediów i opinii publicznej.
3. Komisja prowadzi działania informacyjne i komunikacyjne związane z Funduszem, działaniami podjętymi na podstawie niniejszego rozporządzenia i uzyskanymi rezultatami, w tym – w stosownych przypadkach i za zgodą organów krajowych – poprzez wspólne działania komunikacyjne z organami krajowymi oraz przedstawicielstwami Parlamentu Europejskiego i Komisji w danym państwie członkowskim.
Artykuł 24
Monitorowanie wdrażania
1. Każde państwo członkowskie co dwa lata przedstawia Komisji sprawozdanie z wdrażania swojego planu wraz ze swoim zintegrowanym krajowym sprawozdaniem z postępów w dziedzinie energii i klimatu zgodnie z art. 17 rozporządzenia (UE) 2018/1999 oraz z jego art. 28. Monitorowanie wdrażania jest ukierunkowane i proporcjonalne do działań prowadzonych w ramach planu. Państwa członkowskie uwzględniają w swoich sprawozdaniach z postępów wskaźniki określone w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia.
2. Komisja monitoruje wdrażanie Funduszu i mierzy stopień osiągnięcia jego celów. Monitorowanie wdrażania jest ukierunkowane i proporcjonalne do działań prowadzonych w ramach Funduszu.
3. System sprawozdawczości dotyczącej wykonania, wprowadzony przez Komisję, zapewnia efektywne, skuteczne i terminowe gromadzenie danych na potrzeby monitorowania wdrażania działań i ich rezultatów. W tym celu na odbiorców wsparcia z Funduszu nakłada się proporcjonalne wymogi dotyczące sprawozdawczości.
4. Komisja stosuje wspólne wskaźniki określone w załączniku IV na potrzeby sprawozdawczości dotyczącej postępów oraz w celu monitorowania i ewaluacji Funduszu pod kątem osiągania celów określonych w art. 3.
Artykuł 25
Przejrzystość
1. Komisja bez zbędnej zwłoki, jednocześnie i na równych warunkach przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie plany przedłożone przez państwa członkowskie i decyzje podawane do wiadomości publicznej przez Komisję.
2. Informacje przekazane przez Komisję Radzie w kontekście niniejszego rozporządzenia lub jego wdrażania są jednocześnie udostępniane Parlamentowi Europejskiemu, w razie konieczności z zastrzeżeniem uzgodnień dotyczących poufności.
3. Właściwe komisje Parlamentu Europejskiego mogą zwrócić się do Komisji o przedstawienie informacji na temat aktualnej sytuacji w zakresie oceny planów przez Komisję.
Artykuł 26
Dialog społeczno-klimatyczny
1. Aby usprawnić dialog między instytucjami unijnymi, w szczególności Parlamentem Europejskim i Komisją, oraz aby zapewnić większą przejrzystość i rozliczalność, właściwe komisje Parlamentu Europejskiego mogą dwa razy w roku zaprosić Komisję do dyskusji, aby omówić następujące kwestie:
|
a) |
plany przedłożone przez państwa członkowskie; |
|
b) |
dokonana przez Komisję ocena planów przedłożonych przez państwa członkowskie; |
|
c) |
stan realizacji kamieni milowych i wartości docelowych określonych w planach przedłożonych przez państwa członkowskie; |
|
d) |
procedury płatności, zawieszenia i rozwiązania umów, w tym wszelkie uwagi przedstawione i środki naprawcze podjęte przez państwa członkowskie w celu zapewnienia osiągnięcia w zadowalającym stopniu kamieni milowych i wartości docelowych określonych w przedłożonych przez nie planach. |
2. Komisja uwzględnia wszelkie elementy wynikające z opinii wyrażonych w ramach dialogu społeczno-klimatycznego, w tym rezolucji Parlamentu Europejskiego, jeżeli zostały one przedstawione.
ROZDZIAŁ V
Przepisy końcowe
Artykuł 27
Ewaluacja i przegląd Funduszu
1. Po dwóch latach od rozpoczęcia realizacji planów Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie z ewaluacji wdrażania i funkcjonowania Funduszu, z uwzględnieniem rezultatów pierwszych sprawozdań przedłożonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 24, i przedłoży – w stosownych przypadkach – ewentualne wnioski w sprawie zmiany niniejszego rozporządzenia.
2. Sprawozdanie z ewaluacji, o którym mowa w ust. 1, ocenia w szczególności:
|
a) |
stopień osiągnięcia celów Funduszu określonych w art. 3, efektywność wykorzystania zasobów oraz unijną wartość dodaną; |
|
b) |
w podziale na poszczególne kraje – efektywność środków i inwestycji oraz wykorzystanie bezpośredniego wsparcia dochodów w świetle osiągnięcia kamieni milowych i wartości docelowych określonych w planach; |
|
c) |
sposób stosowania definicji ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego w państwach członkowskich w oparciu o informacje, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. f), a także czy konieczne są zmiany tych definicji; |
|
d) |
dalszą adekwatność wszystkich celów oraz środków i inwestycji określonych w art. 8 niniejszego rozporządzenia w świetle wpływu na emisje gazów cieplarnianych włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE oraz wpływu środków krajowych podjętych w celu osiągnięcia wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 (36), a także dalszą adekwatność dochodów przeznaczonych na określony cel w odniesieniu do ewentualnych zmian dotyczących sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budynków, sektora transportu drogowego i dodatkowych sektorów zgodnie z rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE, a także innych istotnych kwestii. |
3. Do dnia 31 grudnia 2033 r. Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów niezależne sprawozdanie z ewaluacji ex post. Sprawozdanie z ewaluacji ex post stanowi całościową ocenę Funduszu i zawiera informacje na temat jego wpływu.
4. Nie przesądzając o wieloletnich ramach finansowych po 2027 r., w przypadku gdy dochody pochodzące ze sprzedaży na aukcji uprawnień, o których mowa w art. 30d ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE, zostaną ustanowione jako zasoby własne zgodnie z art. 311 ust. 3 TFUE, Komisja – stosownie do przypadku – przedstawi niezbędne wnioski w celu zapewnienia, w ramach wieloletnich ramach finansowych po 2027 r., efektywności i ciągłości wdrażania Funduszu, który jest tymczasowo i wyjątkowo finansowany z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel pochodzących z uprawnień w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji.
Artykuł 28
Zmiana w rozporządzeniu (UE) 2021/1060
W rozporządzeniu (UE) 2021/1060 dodaje się artykuł w brzmieniu:
„Artykuł 26a
Zasoby przesunięte ze Społecznego Funduszu Klimatycznego
1. Zasoby przesunięte ze Społecznego Funduszu Klimatycznego, ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/955 (*1) , są wdrażane zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i przepisami regulującymi fundusz, do którego dane zasoby są przesuwane, i mają charakter ostateczny. Zasoby takie stanowią zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel na potrzeby art. 21 ust. 5 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 i mają charakter dodatkowy względem zasobów, o których mowa w art. 110 niniejszego rozporządzenia.
2. W przypadku gdy państwa członkowskie wykonują zasoby, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w ramach zarządzania dzielonego, przedkładają zmiany w programie zgodnie z art. 24 niniejszego rozporządzenia dotyczące jednego programu lub większej ich liczby. Państwa członkowskie planują wykorzystanie takich zasobów do osiągnięcia celów klimatycznych określonych dla budżetu Unii zgodnie z art. 6 ust. 1 niniejszego rozporządzenia. Zasoby te przyczyniają się do realizacji odpowiednich celów Społecznego Funduszu Klimatycznego określonych w art. 3 rozporządzenia (UE) 2023/955 i są wykorzystywane do wspierania środków i inwestycji określonych w art. 8 tego rozporządzenia. Są one programowane w ramach co najmniej jednego odrębnego priorytetu odpowiadającego co najmniej jednemu celowi szczegółowemu funduszu, do którego przesuwane są zasoby, oraz w ramach co najmniej jednej kategorii regionów, w stosownych przypadkach, ze wskazaniem rocznego podziału zasobów. Nie są one uwzględniane przy obliczaniu zgodności z wymogami koncentracji tematycznej określonymi w przepisach dotyczących poszczególnych funduszy.
3. W przypadku gdy Komisja zatwierdziła już wniosek państwa członkowskiego o zmianę w programie dotyczącą przesunięcia zasobów ze Społecznego Funduszu Klimatycznego, w odniesieniu do wszelkich dalszych przesunięć zasobów w kolejnych latach dane państwo członkowskie może przedłożyć powiadomienie zawierające zestawienia finansowe zamiast zmiany w programie, pod warunkiem że proponowane zmiany dotyczą wyłącznie zwiększenia zasobów finansowych, bez żadnych dalszych zmian w programie.
4. Na zasadzie odstępstwa od art. 18 i art. 86 ust. 1 akapit drugi niniejszego rozporządzenia zasoby przesunięte zgodnie z niniejszym artykułem i art. 11 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2023/955 nie są uwzględniane w śródokresowym przeglądzie ani w kwocie elastyczności.
5. Na zasadzie odstępstwa od art. 14 ust. 3 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 termin, po upływie którego Komisja umarza kwoty zgodnie z art. 105 ust. 1 niniejszego rozporządzenia, rozpoczyna bieg począwszy od roku, w którym zaciągnięto odpowiednie zobowiązania budżetowe. Zasobów nie można przesuwać do programów w ramach celu »Europejska współpraca terytorialna« (Interreg).
Artykuł 29
Wejście w życie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 30 czerwca 2024 r., do którego państwa członkowskie mają wprowadzić w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/959 (37) zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w odniesieniu do rozdziału IVa dyrektywy 2003/87/WE.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Strasburgu dnia 10 maja 2023 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
Przewodnicząca
R. METSOLA
W imieniu Rady
Przewodnicząca
J. ROSWALL
(1) Dz.U. C 152 z 6.4.2022, s. 158.
(2) Dz.U. C 301 z 5.8.2022, s. 70.
(3) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 18 kwietnia 2023 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 25 kwietnia 2023 r.
(4) Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4.
(5) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 („Europejskie prawo o klimacie”) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).
(6) Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).
(7) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz.U. L 153 z 18.6.2010, s. 13).
(8) Dz.U. C 243 z 27.6.2022, s. 35.
(9) Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 11).
(10) Rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 z dnia 14 grudnia 2020 r. ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 23).
(11) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17).
(12) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159).
(13) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13).
(14) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (UE) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1).
(15) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 1).
(16) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1).
(17) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 1).
(18) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).
(19) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii i swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia rozporządzenia (WE) nr 45/2001 i decyzji nr 1247/2002/WE (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 39).
(20) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).
(21) Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312 z 23.12.1995, s. 1).
(22) Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).
(23) Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1).
(24) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29).
(25) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82).
(26) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1700 z dnia 10 października 2019 r. ustanawiające wspólne ramy statystyk europejskich dotyczących osób i gospodarstw domowych, opartych na danych na poziomie indywidualnym zbieranych metodą doboru próby, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 808/2004, (WE) nr 452/2008 i (WE) nr 1338/2008 oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1177/2003 i rozporządzenie Rady (WE) nr 577/98 (Dz.U. L 261 I z 14.10.2019, s. 1).
(27) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.U. L 187 z 26.6.2014, s. 1).
(28) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 125).
(29) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/631 z dnia 17 kwietnia 2019 r. określające normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dla nowych lekkich pojazdów użytkowych oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 443/2009 i (UE) nr 510/2011 (Dz.U. L 111 z 25.4.2019, s. 13).
(30) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 z dnia 10 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument Wsparcia Technicznego (Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 1).
(31) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 z dnia 24 marca 2021 r. ustanawiające Program InvestEU i zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/1017 (Dz.U. L 107 z 26.3.2021, s. 30).
(32) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/33/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego (Dz.U. L 120 z 15.5.2009, s. 5).
(33) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Dz.U. L 141 z 5.6.2015, s. 73).
(34) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65).
(35) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie otwartych danych i ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego (Dz.U. L 172 z 26.6.2019, s. 56).
(36) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26).
(37) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/959 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (zob. s. 134 niniejszego Dziennika Urzędowego).
ZAŁĄCZNIK I
METODYKA OBLICZANIA MAKSYMALNEJ ALOKACJI FINANSOWEJ PRZYPADAJĄCEJ NA KAŻDE PAŃSTWO CZŁONKOWSKIE W RAMACH FUNDUSZU NA PODSTAWIE ART. 14
W niniejszym załączniku wyjaśniono metodykę obliczania maksymalnej alokacji finansowej dostępnej dla poszczególnych państw członkowskich zgodnie z art. 10 i 14.
Metodyka ta uwzględnia w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego następujące zmienne:
|
— |
ludność zagrożoną ubóstwem mieszkającą na obszarach wiejskich (2019 r.); |
|
— |
emisję dwutlenku węgla generowaną podczas spalania paliw przez gospodarstwa domowe (średnia z lat 2016–2018); |
|
— |
odsetek gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem, które mają zaległości w opłatach za media (2019 r.); |
|
— |
całkowitą liczbę ludności (2019 r.); |
|
— |
dochód narodowy brutto (DNB) na mieszkańca państwa członkowskiego, mierzony według standardu siły nabywczej (2019 r.); |
|
— |
udział emisji odniesienia zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/842 dla źródeł emisji 1A3b, 1A4a i 1A4b, jak określono w Wytycznych IPCC z 2006 r. dotyczących krajowych wykazów gazów cieplarnianych (średnia z lat 2016–2018), które to wykazy zostały poddane kompleksowemu przeglądowi zgodnie z art. 4 ust. 3 tego rozporządzenia. |
Maksymalną alokację finansową państwa członkowskiego w ramach Funduszu (MAFi) określa się następująco:
gdzie:
MK oznacza maksymalną kwotę na realizację Funduszu zgodnie z art. 10 ust. 1, a α i oznacza udział państwa członkowskiego i w maksymalnej kwocie, określony na podstawie następujących kroków:
gdzie:
fi = 1, jeżeli
gdzie dla każdego państwa członkowskiego i:
rural pop i oznacza ludność zagrożoną ubóstwem mieszkającą na obszarach wiejskich państwa członkowskiego i;
rural pop EU oznacza sumę liczby ludności zagrożonej ubóstwem mieszkającej na obszarach wiejskich państw członkowskich UE–27;
pop i oznacza ludność państwa członkowskiego i;
pop EU oznacza sumę liczby ludności państw członkowskich UE–27;
HCO2 i oznacza emisję dwutlenku węgla generowaną podczas spalania paliw przez gospodarstwa domowe w państwie członkowskim i;
HCO2 EU oznacza sumę emisji dwutlenku węgla generowaną podczas spalania paliw przez gospodarstwa domowe w państwach członkowskich UE–27;
arrears i oznacza odsetek gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem, które mają zaległości w opłatach za media w państwie członkowskim i;
arrears EU oznacza odsetek gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem, które mają zaległości w opłatach za media w UE–27;
βi dla tych państw członkowskich, których DNB na mieszkańca jest niższy od wartości dla UE–27 i gdzie
Dla wszystkich państw członkowskich α i nie może być niższy niż 0,07 % maksymalnej kwoty, o której mowa w art. 10 ust. 1. Dla wszystkich państw członkowskich, których α i przekracza wartość 0,07 %, α i dostosowuje się proporcjonalnie w celu zapewnienia, by suma wszystkich α i wyniosła 100 %.
W przypadku państw członkowskich, których DNB na mieszkańca wynosi poniżej 90 % wartości dla UE–27, α i nie może być niższy niż udział emisji odniesienia zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/842 dla źródeł emisji 1A3b, 1A4a i 1A4b, jak określono w Wytycznych IPCC z 2006 r. dotyczących krajowych wykazów gazów cieplarnianych (średnia z lat 2016–2018), które to wykazy zostały poddane kompleksowemu przeglądowi zgodnie z art. 4 ust. 3 tego rozporządzenia. Dla państw członkowskich, których DNB na mieszkańca przekracza wartość dla UE–27, α i dostosowuje się proporcjonalnie, aby suma wszystkich α i wyniosła 100 %.
ZAŁĄCZNIK II
Maksymalna alokacja finansowa przypadająca na każde państwo członkowskie w ramach Funduszu na podstawie art. 10 i 14
W wyniku zastosowania metodyki przedstawionej w załączniku I do kwot, o których mowa w art. 10 ust. 1, uzyskuje się następujące udziały i kwoty maksymalnej alokacji finansowej dla każdego państwa członkowskiego.
Wszelkie kwoty wynikające z art. 10 ust. 3 zostaną proporcjonalnie pokryte w granicach maksymalnej alokacji finansowej przypadającej na każde państwo członkowskie.
|
Maksymalna alokacja finansowa przypadająca na poszczególne państwa członkowskie |
|||
|
Państwo członkowskie |
Udział % w łącznej kwocie |
OGÓŁEM 2026–2032 (w EUR, ceny bieżące) |
|
|
Zgodnie z art. 10 ust. 1 akapity pierwszy i drugi |
Zgodnie z art. 10 ust. 1 akapit trzeci |
||
|
Belgia |
2,55 |
1 659 606 425 |
1 394 069 397 |
|
Bułgaria |
3,85 |
2 499 490 282 |
2 099 571 836 |
|
Czechy |
2,40 |
1 562 617 717 |
1 312 598 882 |
|
Dania |
0,50 |
324 991 338 |
272 992 724 |
|
Niemcy |
8,18 |
5 317 778 511 |
4 466 933 949 |
|
Estonia |
0,29 |
186 244 570 |
156 445 439 |
|
Irlandia |
1,02 |
663 390 868 |
557 248 329 |
|
Grecja |
5,52 |
3 586 843 608 |
3 012 948 631 |
|
Hiszpania |
10,52 |
6 837 784 631 |
5 743 739 090 |
|
Francja |
11,19 |
7 276 283 944 |
6 112 078 513 |
|
Chorwacja |
1,94 |
1 263 071 899 |
1 060 980 395 |
|
Włochy |
10,81 |
7 023 970 924 |
5 900 135 577 |
|
Cypr |
0,20 |
131 205 466 |
110 212 591 |
|
Łotwa |
0,71 |
463 676 528 |
389 488 284 |
|
Litwa |
1,02 |
664 171 367 |
557 903 948 |
|
Luksemburg |
0,10 |
66 102 592 |
55 526 177 |
|
Węgry |
4,33 |
2 815 968 174 |
2 365 413 267 |
|
Malta |
0,07 |
45 500 000 |
38 220 000 |
|
Niderlandy |
1,11 |
720 463 632 |
605 189 451 |
|
Austria |
0,89 |
578 936 189 |
486 306 399 |
|
Polska |
17,60 |
11 439 026 446 |
9 608 782 215 |
|
Portugalia |
1,88 |
1 223 154 017 |
1 027 449 374 |
|
Rumunia |
9,25 |
6 012 677 290 |
5 050 648 923 |
|
Słowenia |
0,55 |
357 971 733 |
300 696 256 |
|
Słowacja |
2,35 |
1 530 553 074 |
1 285 664 582 |
|
Finlandia |
0,54 |
348 132 328 |
292 431 155 |
|
Szwecja |
0,62 |
400 386 447 |
336 324 616 |
|
UE-27 |
100 % |
65 000 000 000 |
54 600 000 000 |
ZAŁĄCZNIK III
Kluczowe wymogi dotyczące systemu kontroli wewnętrznej państwa członkowskiego
|
1. |
Państwo członkowskie, zgodnie ze swoimi ramami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi, zapewnia funkcjonowanie skutecznego i wydajnego systemu kontroli wewnętrznej, w tym rozdzielność funkcji oraz ustalenia dotyczące sprawozdawczości, nadzoru i monitorowania.
Obejmuje to:
|
|
2. |
Państwo członkowskie skutecznie wdraża proporcjonalne środki zwalczania nadużyć finansowych i środki antykorupcyjne, jak również wszelkie środki niezbędne w celu skutecznego unikania konfliktu interesów.
Obejmuje to:
|
|
3. |
Państwo członkowskie stosuje odpowiednie procedury sporządzania deklaracji zarządczej oraz podsumowania audytów przeprowadzonych na poziomie krajowym.
Obejmuje to:
|
|
4. |
W celu przekazania niezbędnych informacji państwo członkowskie zapewnia odpowiednie weryfikacje zarządcze, w tym procedury sprawdzające osiągnięcie kamieni milowych i wartości docelowych oraz zgodność z horyzontalnymi zasadami należytego zarządzania finansami.
Obejmuje to:
|
|
5. |
Państwo członkowskie przeprowadza odpowiednie i niezależne audyty systemów i operacji zgodnie z przyjętymi na poziomie międzynarodowym standardami audytu.
Obejmuje to:
|
|
6. |
Państwo członkowskie utrzymuje skuteczny system zapewniający przechowywanie wszystkich informacji i dokumentów niezbędnych do celów ścieżki audytu.
Obejmuje to:
|
ZAŁĄCZNIK IV
Wspólne wskaźniki dotyczące orientacyjnych kamieni milowych i wartości docelowych dla planów społeczno-klimatycznych państw członkowskich, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. m), monitorowanie przez państwo członkowskie realizacji jego planu, o którym mowa w art. 24 ust. 1, dokonywana przez Komisję ocena postępów w realizacji celów Funduszu, o których mowa w art. 24 ust. 4.
Środki i inwestycje mogą przyczynić się do realizacji kilku wspólnych wskaźników. Jeżeli plan państwa członkowskiego nie zawiera środka lub inwestycji przyczyniających się do realizacji niektórych wskaźników, państwo członkowskie może wskazać „nie dotyczy”.
|
Numer |
Wspólny wskaźnik dotyczący wsparcia z Funduszu |
Wyjaśnienie |
Jednostka |
|
Sektor budynków |
|||
|
Wskaźniki kontekstu |
|||
|
1 |
Liczba gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji |
Zgodnie z definicją w art. 2 pkt 10. |
Liczba gospodarstw domowych |
|
2 |
Liczba gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym |
Zgodnie z definicją w art. 2 pkt 1. |
Liczba gospodarstw domowych |
|
Wskaźniki produktu |
|||
|
3 |
Liczba gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, które skorzystały z co najmniej jednego środka strukturalnego ograniczającego ich emisje w sektorze budynków |
Zgodnie z art. 2 pkt 10 i art. 8 ust. 1. Tylko środki związane ze wsparciem z Funduszu. |
Liczba gospodarstw domowych |
|
4 |
Liczba budynków poddanych gruntownej renowacji (tj. renowacji, która przekształca budynek lub moduł budynku a) przed dniem 1 stycznia 2030 r. w budynek o niemal zerowym zużyciu energii; b) od dnia 1 stycznia 2030 r. w budynek bezemisyjny) |
Wskaźnik uwzględnia liczbę budynków i odpowiadającą im powierzchnię poddawaną całkowitej lub częściowej renowacji w oparciu o wsparcie w postaci środków i inwestycji w ramach Funduszu, gdzie „renowację budynków” zdefiniowano w art. 2 pkt 13. Ponadto we wskaźniku rozróżnia się budynki na podstawie ich klasy świadectwa charakterystyki energetycznej oraz określa się w szczególności, ile budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej poddano renowacji. |
Moduły budynków |
|
5 |
Całkowita powierzchnia użytkowa budynków poddanych gruntownej renowacji (tj. renowacji, która przekształca budynek lub moduł budynku a) przed dniem 1 stycznia 2030 r. w budynek o niemal zerowym zużyciu energii; b) od dnia 1 stycznia 2030 r. w budynek bezemisyjny) |
Powierzchnia wyremontowana (m2/rok) |
|
|
6 |
Liczba budynków poddanych innej renowacji energetycznej (tj. wszystkim renowacjom energetycznym z wyjątkiem gruntownych renowacji, które należy zgłosić powyżej) |
Moduły budynków |
|
|
7 |
Całkowita powierzchnia użytkowa budynków poddanych innej renowacji energetycznej (tj. wszystkim renowacjom energetycznym z wyjątkiem gruntownych renowacji, które należy zgłosić powyżej) |
Powierzchnia wyremontowana (m2/rok) |
|
|
8 |
Wymiana instalacji grzewczej zasilanej paliwami kopalnymi na urządzenie oparte na energii odnawialnej lub na wysoce efektywną instalację na podstawie klasy etykiety energetycznej określonej w odpowiednim akcie prawnym. |
Działania te pozwalają osiągnąć unijny poziom referencyjny w zakresie energii ze źródeł odnawialnych oraz orientacyjny udział energii ze źródeł odnawialnych (w zużyciu energii końcowej) określony na poziomie krajowym w sektorze budynków na mocy stosownego przepisu dyrektywy (UE) 2018/2001. Do osiągnięcia tego poziomu referencyjnego mogą przyczynić się zarówno systemy ogrzewania i chłodzenia wykorzystujące energię odnawialną, jak i odnawialna energia elektryczna. Działania te przyczyniłyby się również do osiągnięcia celu dotyczącego ogrzewania i chłodzenia wykorzystujących energię odnawialną na mocy stosownego przepisu tej dyrektywy. Dotyczy to jedynie dodatkowej wymiany instalacji grzewczych zasilanych paliwami kopalnymi w związku ze wsparciem z Funduszu. |
Liczba wymienionych instalacji grzewczych zasilanych paliwami kopalnymi (np. na pompę ciepła lub instalację cieplną wykorzystującą energię słoneczną) |
|
9 |
Dodatkowa moc zainstalowana odnawialnych źródeł energii |
Liczba i moc dachowych kolektorów fotowoltaicznych i słonecznych lub paneli fotowoltaicznych (PVT); liczba i moc pomp ciepła; liczba i moc innych wykorzystujących energię odnawialną technologii ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń, w tym kotłów opartych na odnawialnych źródłach energii. Dotyczy jedynie dodatkowej mocy zainstalowanej w związku ze wsparciem z Funduszu. |
MW |
|
10 |
Liczba jednostek |
||
|
Wskaźniki rezultatu |
|||
|
11 |
Redukcja liczby gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji |
Redukcja liczby gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji będąca wynikiem środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
% |
|
12 |
Szacowana redukcja emisji gazów cieplarnianych w sektorze budynków |
Redukcja emisji gazów cieplarnianych w sektorze budynków będąca wynikiem środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. Emisje w sektorze budynków definiuje się jako emisje objęte rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE (w przypadku sektora budynków źródła emisji 1A4a i 1A4b, jak określono w wytycznych IPCC z 2006 r. dotyczących krajowych wykazów gazów cieplarnianych). |
ktCO2e |
|
13 |
Redukcja liczby gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym |
Redukcja liczby gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym będąca wynikiem środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. Państwa członkowskie, których dotyczy art. 3 ust. 3 lit. d) rozporządzenia (UE) 2018/1999, uwzględniają, zgodnie z art. 24 lit. b) tego rozporządzenia, w swoich zintegrowanych krajowych sprawozdaniach z postępów w dziedzinie energii i klimatu informacje ilościowe na temat liczby gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym. Państwa członkowskie mogą stosować wskaźniki dostępne w Urzędzie Statystycznym Unii Europejskiej (Eurostat) określone jako istotne w zaleceniu Komisji (UE) 2020/1563 z dnia 14 października 2020 r. dotyczącym ubóstwa energetycznego (1), wymienione we wzorze sprawozdania na potrzeby zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu, i nie ograniczają się do tych wskaźników. Wskaźnik ten nie uwzględnia zbiorowych lokali mieszkalnych, takich jak szpitale, domy opieki, więzienia, koszary wojskowe, instytucje religijne, internaty, hotele pracownicze itp. |
% |
|
14 |
Oszczędności pod względem rocznego zużycia energii pierwotnej |
Osiągnięte oszczędności energii oblicza się w tym celu wyłącznie na podstawie wsparcia finansowego z Funduszu. Państwa członkowskie składają sprawozdania na temat rocznej redukcji zużycia energii końcowej/pierwotnej osiągniętej wśród gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, osób dotkniętych ubóstwem energetycznym oraz, w stosownych przypadkach, osób zajmujących mieszkania socjalne zgodnie z odpowiednimi przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywności energetycznej (wersja przekształcona) w związku ze wsparciem z Funduszu, który jest uzupełnieniem krajowego funduszu efektywności energetycznej na mocy odpowiednich przepisów tej dyrektywy, w tym wsparcie za pośrednictwem systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej i alternatywnych środków politycznych na mocy odpowiednich przepisów tej dyrektywy oraz łącznie z interwencjami podejmowanymi w celu spełnienia minimalnych norm charakterystyki energetycznej zgodnie z odpowiednimi przepisami tej dyrektywy. |
MWh/rok |
|
15 |
kWh/m2 (jeżeli dostępna jest całkowita powierzchnia) |
||
|
16 |
Oszczędności pod względem rocznego zużycia energii końcowej |
Poziom bazowy odnosi się do rocznego zużycia energii końcowej i pierwotnej przed interwencją, a uzyskana wartość odnosi się do rocznego zużycia energii końcowej i pierwotnej w roku następującym po interwencji. Oszczędności energii w poszczególnych budynkach dokumentuje się na podstawie świadectw charakterystyki energetycznej lub innych kryteriów służących określeniu docelowych lub osiągniętych oszczędności energii określonych w odpowiednim przepisie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona). |
kWh/m2 (jeżeli dostępna jest całkowita powierzchnia) |
|
17 |
MWh/rok |
||
|
Sektor transportu drogowego |
|||
|
Wskaźniki kontekstu |
|||
|
18 |
Liczba użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji |
Zgodnie z definicją w art. 2 pkt 12. |
Liczba gospodarstw domowych |
|
19 |
Liczba gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem transportowym |
Zgodnie z definicją w art. 2 pkt 2. |
Liczba gospodarstw domowych |
|
Wskaźniki produktu |
|||
|
20 |
Liczba użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, którzy skorzystali z co najmniej jednego środka strukturalnego ograniczającego ich emisje w sektorze transportu drogowego |
Zgodnie z art. 2 pkt 12 i art. 8 ust. 1. Tylko środki związane ze wsparciem z Funduszu. |
Liczba gospodarstw domowych |
|
21 |
Zakup pojazdów bezemisyjnych |
Liczba pojazdów bezemisyjnych wspieranych ze środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
Liczba pojazdów bezemisyjnych |
|
22 |
Zakup pojazdów niskoemisyjnych |
Liczba pojazdów niskoemisyjnych wspieranych ze środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
Liczba pojazdów niskoemisyjnych |
|
23 |
Zakup rowerów i pojazdów na potrzeby mikromobilności |
Liczba rowerów i pojazdów na potrzeby mikromobilności wspieranych ze środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
Liczba rowerów i pojazdów na potrzeby mikromobilności |
|
24 |
Dodatkowa infrastruktura paliw alternatywnych (punkty tankowania paliw/ładowania) |
Liczba punktów tankowania paliw i ładowania (nowych lub zmodernizowanych) dla pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych wspieranych ze środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów oddalonych. Terminy „paliwo alternatywne”, „punkt ładowania” i „punkt tankowania paliw” mają znaczenie zgodne z definicjami tych terminów w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych i uchylającym dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE. Dane dotyczące tego wskaźnika są gromadzone i zgłaszane oddzielnie dla (i) punktów ładowania; i (ii) punktów tankowania paliw. W ramach tego ostatniego (iii) punkty tankowania wodoru zgłasza się oddzielnie. |
Liczba punktów tankowania paliw i ładowania |
|
25 |
Bilety ulgowe lub bezpłatne w transporcie publicznym |
Liczba użytkowników transportu publicznego wspieranych ze środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. Dane dotyczące tego wskaźnika są gromadzone i zgłaszane oddzielnie dla (i) biletów ulgowych; oraz (ii) biletów bezpłatnych. |
Liczba użytkowników |
|
26 |
Dodatkowe rozwiązania w zakresie mobilności współdzielonej i mobilności na żądanie |
Liczba użytkowników mobilności współdzielonej i mobilności na żądanie wspieranych ze środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
Liczba użytkowników |
|
27 |
Jednostki |
||
|
28 |
Wspierana infrastruktura rowerowa |
Długość infrastruktury rowerowej nowo wybudowanej lub w znacznym stopniu zmodernizowanej na podstawie projektów wspieranych w ramach Funduszu. Infrastruktura rowerowa obejmuje strefy przeznaczone dla rowerów oddzielone od dróg przeznaczonych do ruchu kołowego lub innych części tej samej drogi za pomocą środków konstrukcyjnych (takich jak krawężniki i bariery), ulice rowerowe, tunele rowerowe itp. W przypadku infrastruktury rowerowej z oddzielnymi pasami ruchu jednokierunkowego (np. po każdej stronie drogi) długość jest mierzona jako długość pasa ruchu. |
Liczba km |
|
Wskaźniki rezultatu |
|||
|
29 |
Redukcja liczby użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji |
Redukcja liczby użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji będąca wynikiem środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
% |
|
30 |
Redukcja liczby gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem transportowym |
Redukcja liczby gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem transportowym będąca wynikiem środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
% |
|
31 |
Redukcja emisji gazów cieplarnianych w sektorze transportu drogowego |
Państwa członkowskie składają sprawozdania na temat redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorze transportu drogowego będącej wynikiem środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. Emisje w sektorze transportu drogowego definiuje się jako emisje objęte rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE (w przypadku sektora transportu drogowego źródła emisji 1A3b, jak określono w wytycznych IPCC z 2006 r. dotyczących krajowych wykazów gazów cieplarnianych). |
ktCO2e |
|
Mikroprzedsiębiorstwa (zarówno w sektorze budynków, jak i w sektorze transportu drogowego) |
|||
|
Wskaźniki kontekstu |
|||
|
32 |
Liczba mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji |
Zgodnie z definicją w art. 2 pkt 11. |
Liczba mikroprzedsiębiorstw |
|
Wskaźniki produktu |
|||
|
33 |
Liczba mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, które skorzystały z co najmniej jednego środka strukturalnego ograniczającego ich emisje w sektorze budynków i w sektorze transportu drogowego |
Zgodnie z art. 2 pkt 11 i art. 8 ust. 1. Tylko środki związane ze wsparciem z Funduszu. |
Liczba mikroprzedsiębiorstw |
|
Wskaźniki rezultatu |
|||
|
34 |
Redukcja liczby mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji |
Redukcja liczby mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji będąca wynikiem środków i inwestycji finansowanych w ramach Funduszu. |
% |
|
Tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów |
|||
|
Wskaźniki kontekstu |
|||
|
35 |
Udział tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów w łącznych kosztach planów społeczno-klimatycznych |
Zgodnie z art. 4 ust. 3 i art. 10. |
% |
|
Wskaźniki produktu |
|||
|
36 |
Liczba gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, którzy otrzymali tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów |
Wskaźnik ten pokazuje liczbę gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, którzy otrzymali tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów, wliczając tym samym wszystkich odbiorców końcowych tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów wypłacanego w ramach Funduszu. Dane dotyczące tego wskaźnika są gromadzone i zgłaszane oddzielnie dla gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, zgodnie z art. 2 pkt 10 i 12 oraz art. 4 ust. 3. |
Liczba gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji (jednostka: gospodarstwa domowe) |
|
37 |
Liczba użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji (jednostka: gospodarstwa domowe) |
||
|
Wskaźniki rezultatu |
|||
|
38 |
Średnie tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów na gospodarstwo domowe znajdujące się w trudnej sytuacji i na użytkownika transportu znajdującego się w trudnej sytuacji |
Wskaźnik ten pokazuje średnią kwotę tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów otrzymanego w ramach Funduszu na gospodarstwo domowe znajdujące się w trudnej sytuacji i na użytkownika transportu znajdującego się w trudnej sytuacji. |
EUR/gospodarstwo domowe (sektor budynków) |
|
39 |
EUR/gospodarstwo domowe (sektor transportu drogowego) |
||
ZAŁĄCZNIK V
Wzór planów społeczno-klimatycznych, o którym mowa w art. 6 ust. 7
Spis treści
|
1. |
ZARYS OGÓLNY I PROCES OPRACOWYWANIA PLANU SPOŁECZNO-KLIMATYCZNEGO | 43 |
|
1.1. |
Streszczenie | 43 |
|
1.2. |
Ogólny zarys bieżącej sytuacji w odnośnej dziedzinie | 43 |
|
1.3. |
Proces konsultacji publicznych | 43 |
|
2. |
OPIS ŚRODKÓW I INWESTYCJI, kamieni milowych i wartości docelowych | 44 |
|
2.1. |
KOMPONENT [1][2]: [sektor budynków][sektor transportu] | 44 |
|
(i) |
Opis komponentu | 44 |
|
(ii) |
Opis środków i inwestycji w ramach komponentu | 44 |
|
(iii) |
Zasada „nie czyń poważnych szkód” | 44 |
|
(iv) |
Kamienie milowe i wartości docelowe i harmonogram | 45 |
|
(v) |
Finansowanie i koszty | 45 |
|
(vi) |
Uzasadnienie przyznania korzyści podmiotom innym niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji (w stosownych przypadkach) | 45 |
|
(vii) |
Szacunkowe łączne koszty komponentu | 46 |
|
(viii) |
Scenariusz w przypadku późniejszego uruchomienia systemu handlu uprawnieniami do emisji | 46 |
|
2.2. |
KOMPONENT [3]: bezpośrednie wsparcie dochodów | 46 |
|
(i) |
Opis komponentu | 46 |
|
(ii) |
Opis środków w ramach komponentu | 46 |
|
(iii) |
Kamienie milowe i wartości docelowe dla środków bezpośredniego wsparcia dochodów | 47 |
|
(iv) |
Uzasadnienie środków | 47 |
|
(v) |
Koszty środków | 47 |
|
(vi) |
Uzasadnienie przyznania korzyści podmiotom innym niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji (w stosownych przypadkach) | 47 |
|
(vii) |
Szacunkowy koszt planu w odniesieniu do komponentu bezpośredniego wsparcia dochodów. | 48 |
|
(viii) |
Scenariusz w przypadku późniejszego uruchomienia systemu handlu uprawnieniami do emisji 17 | 48 |
|
2.3. |
Pomoc techniczna | 48 |
|
2.4. |
Przesunięcia do programów objętych zarządzaniem dzielonym | 48 |
|
2.5. |
Łączne koszty | 48 |
|
3. |
ANALIZA I WPŁYW OGÓLNY | 49 |
|
3.1. |
Definicje | 49 |
|
3.2. |
Przewidywany wpływ na grupy znajdujące się w trudnej sytuacji | 49 |
|
3.3. |
Przewidywany wpływ planowanych środków i inwestycji | 49 |
|
4. |
KOMPLEMENTARNOŚĆ, DODATKOWOŚĆ I REALIZACJA PLANU | 50 |
|
4.1. |
Monitorowanie i realizacja planu | 50 |
|
4.2. |
Spójność z innymi inicjatywami | 50 |
|
4.3. |
Komplementarność finansowania | 50 |
|
4.4. |
Dodatkowość | 50 |
|
4.5. |
Specyfika geograficzna | 51 |
|
4.6. |
Zapobieganie korupcji, nadużyciom finansowym i konfliktom interesów | 51 |
|
4.7. |
Informacja i komunikacja | 51 |
1. ZARYS OGÓLNY I PROCES OPRACOWYWANIA PLANU SPOŁECZNO-KLIMATYCZNEGO
1.1. Streszczenie
Kontekst zielonej transformacji w państwie członkowskim, ze szczególnym naciskiem na główne wyzwania wynikające ze społecznych skutków włączenia emisji gazów cieplarnianych z sektora budynków i sektora transportu drogowego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE oraz na to, w jaki sposób plan będzie odpowiadał na te wyzwania.
Tabela ogólna, która podsumowuje główne cele planu, wraz z szacunkowymi łącznymi kosztami planu, w tym wkładem z Funduszu, wkładem krajowym i zasobami z programów objętych zarządzaniem dzielonym, które mają zostać przesunięte do Funduszu, w podziale na trzy obszary interwencji: środki i inwestycje w sektorze budynków, w sektorze transportu drogowego oraz środki dotyczące bezpośredniego wsparcia dochodów, na podstawie poniższego wzoru:
|
Obszar interwencji |
Łączne koszty (bezwzględne i % łącznego finansowania) według źródła finansowania |
Ogólny zarys głównych planowanych środków i inwestycji |
Cele środków i inwestycji |
Wpływ środków i inwestycji |
|
|
Redukcja liczby gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i liczby użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji (jednostka: gospodarstwa domowe) |
Redukcja emisji CO2 |
||||
|
Sektor budynków |
|
|
|
|
|
|
Sektor transportu drogowego |
|
|
|
|
|
|
Tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów |
|
|
|
|
|
|
Pomoc techniczna (art. 8 ust. 3) |
|
|
|
|
|
|
Wkład na rzecz Instrumentu Wsparcia Technicznego (art. 11 ust. 3) |
|
|
|
|
|
|
Wkład na rzecz modułu państw członkowskich w ramach InvestEU (art. 11 ust. 3) |
|
|
|
|
|
1.2. Ogólny zarys bieżącej sytuacji w odnośnej dziedzinie
Informacje na temat bieżących krajowych polityk w dziedzinie energii i klimatu, sposobu ich stosowania w kontekście krajowym, ze szczególnym uwzględnieniem sektora budynków i sektora transportu oraz w odniesieniu do grup znajdujących w najtrudniejszej sytuacji.
1.3. Proces konsultacji publicznych
Podsumowanie procesu konsultacji z władzami lokalnymi i regionalnymi, partnerami społecznymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, organizacjami młodzieżowymi i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami, realizowanego zgodnie z krajowymi ramami prawnymi, w celu przygotowania i, w miarę dostępności, realizacji planu, z uwzględnieniem zakresu, rodzaju i harmonogramu działań konsultacyjnych, a także sposobu odzwierciedlenia w planie opinii zainteresowanych stron.
2. OPIS ŚRODKÓW I INWESTYCJI, KAMIENI MILOWYCH I WARTOŚCI DOCELOWYCH
Informacje oddzielnie dla każdego komponentu w odniesieniu do trzech obszarów planu:
|
— |
sektor budynków; |
|
— |
sektor transportu drogowego; |
|
— |
tymczasowe bezpośrednie wsparcie dochodów. |
Komponent może obejmować kilka podkomponentów koncentrujących się na konkretnym wyzwaniu lub potrzebie. Każdy komponent lub podkomponent może obejmować jeden lub kilka ściśle ze sobą powiązanych lub wzajemnie zależnych środków lub inwestycji.
2.1. KOMPONENT [1][2]: [sektor budynków][sektor transportu]
Informacje na temat komponentu:
(i) Opis komponentu
Pole podsumowujące:
|
Pole podsumowujące dla komponentu [1][2] [sektor budynków][sektor transportu] Obszar interwencji: [sektor budynków][sektor transportu] Cel: Środki i inwestycje: Szacunkowe łączne koszty: xx EUR, w tym Koszty objęte wnioskiem o pokrycie w ramach Funduszu: xx EUR Koszty, które mają zostać pokryte z wkładu krajowego: xx EUR |
(ii) Opis środków i inwestycji w ramach komponentu
Szczegółowy opis komponentu oraz jego konkretnych środków i inwestycji, a także ich wzajemnych powiązań i synergii, obejmujący następujące elementy:
|
— |
jasna i oparta na dowodach analiza istniejących wyzwań oraz sposobu, w jaki środki i inwestycje na nie odpowiadają; |
|
— |
charakter, rodzaj i wielkość środka lub inwestycji, które mogą obejmować dodatkowe środki wsparcia technicznego zgodnie z art. 11 ust. 4, ze wskazaniem, czy jest to nowy środek lub nowa inwestycja, czy też są to istniejące środki lub inwestycje, które mają zostać przedłużone przy wsparciu z Funduszu; |
|
— |
szczegółowe informacje na temat celu środka lub inwestycji oraz na temat tego, kto i co jest celem tego środka lub inwestycji; wyjaśnienie, w jaki sposób środek i inwestycja skutecznie przyczyniłyby się do osiągnięcia celów Funduszu w ogólnym kontekście stosownych polityk państwa członkowskiego oraz w jaki sposób zmniejszą zależność od paliw kopalnych; |
|
— |
opis sposobu realizacji środka lub inwestycji (środki wdrażania), z odniesieniem do zdolności administracyjnych państwa członkowskiego na poziomie centralnym i, w stosownych przypadkach, regionalnym i lokalnym, z wyjaśnieniem, jak zasoby zostaną wykorzystane w sposób terminowy i jak są one kierowane na szczebel niższy niż krajowy, w stosownych przypadkach; |
|
— |
wyjaśnienie, w jaki sposób środek lub inwestycja będą dążyć do przeciwdziałania nierówności płci, w stosownych przypadkach; |
|
— |
harmonogram środka lub inwestycji; w przypadku wsparcia dotyczącego pojazdów niskoemisyjnych – harmonogram stopniowego zmniejszania tego wsparcia. |
(iii) Zasada „nie czyń poważnych szkód”
Informacje na temat tego, w jaki sposób środki i inwestycje uwzględnione w komponencie są zgodne z zasadą „nie czyń poważnych szkód” w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852. Komisja zapewni wskazówki techniczne zgodnie z art. 6 ust. 5 niniejszego rozporządzenia.
(iv) Kamienie milowe i wartości docelowe i harmonogram
Informacje na temat każdego kamienia milowego i każdej wartości docelowej, które będą odzwierciedlać postępy w realizacji środków i inwestycji w ramach tego komponentu, w następujący sposób:
|
— |
dlaczego wybrano konkretny kamień milowy lub konkretną wartość docelową; |
|
— |
co mierzy dany kamień milowy lub dana wartość docelowa; |
|
— |
w jaki sposób będzie to mierzone, jaka zostanie zastosowana metodyka i źródło i w jaki sposób zostanie obiektywnie zweryfikowana właściwa realizacja kamienia milowego lub wartości docelowej; |
|
— |
jaki jest poziom bazowy (punkt początkowy) i jaki jest poziom lub konkretny punkt, które należy osiągnąć; |
|
— |
do kiedy zostanie on osiągnięty (w podziale na kwartały i rok); |
|
— |
kto i która instytucja będzie odpowiedzialna za realizację, pomiar i sprawozdawczość. |
Tabela zawierająca kamienie milowe, wartości docelowe i harmonogram dla komponentów wraz z następującymi informacjami:
|
Numer porządkowy |
Nazwa środka/Inwestycji |
Kamień milowy lub wartość docelowa |
Nazwa kamienia milowego/wartości docelowej |
Wskaźniki jakościowe (kamienie milowe) |
Wskaźniki ilościowe (wartości docelowe) |
Termin realizacji |
Opis każdego kamienia milowego i każdej wartości docelowej |
|||
|
Jednostka miary/inwestycji |
Poziom bazowy |
Cel |
Kwartał |
Rok |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(v) Finansowanie i koszty
Informacje i wyjaśnienia dotyczące szacunkowych łącznych kosztów komponentu oraz dla każdego środka i inwestycji, poparte odpowiednim uzasadnieniem, w tym:
|
— |
zastosowana metodyka, przyjęte założenia podstawowe (np. dotyczące kosztów jednostkowych, kosztów nakładów) oraz uzasadnienie tych założeń; |
|
— |
orientacyjny kompleksowy harmonogram, w ramach którego oczekuje się poniesienia tych kosztów; |
|
— |
informacje na temat krajowego wkładu w łączne koszty środków i inwestycji; |
|
— |
wszelkie informacje na temat tego, jakie finansowanie z innych instrumentów unijnych jest lub może być przewidziane w odniesieniu do tego samego komponentu; |
|
— |
wszelkie informacje na temat przewidzianego finansowania ze źródeł prywatnych oraz w stosownych przypadkach na temat docelowego poziomu dźwigni; |
|
— |
uzasadnienie wiarygodności i zasadności szacunkowych kosztów, w razie potrzeby, z uwzględnieniem specyfiki krajowej. |
(vi) Uzasadnienie przyznania korzyści podmiotom innym niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji (w stosownych przypadkach)
Jeżeli wsparcie z Funduszu jest udzielane za pośrednictwem podmiotów publicznych lub prywatnych innych niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji lub użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji – wyjaśnienie, jakie środki lub inwestycje wprowadzą te podmioty i w jaki sposób te środki i inwestycje ostatecznie przyniosą korzyści gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji lub użytkownikom transportu znajdującym się w trudnej sytuacji.
Jeżeli wsparcie z Funduszu udzielane jest poprzez pośredników finansowych, opis środków, które państwo członkowskie zamierza przyjąć w celu zapewnienia, aby pośrednicy finansowi przekazywali całość korzyści odbiorcom końcowym.
(vii) Szacunkowe łączne koszty komponentu
Należy wypełnić tabelę dotyczącą szacunkowego kosztu środków i inwestycji ujętych w komponencie, zgodnie z poniższym wzorem:
|
Numer porządkowy |
Odnośny środek (Środek lub inwestycja) |
Odnośny okres |
Szacunkowe koszty, w odniesieniu do których wnioskuje się o finansowanie z Funduszu |
||||||||
|
Wartość wnioskowanego wsparcia łącznie |
W stosownym przypadku: w podziale na lata |
||||||||||
|
od (data) |
do (data) |
Kwota (w mln EUR) |
2026 |
2027 |
2028 |
2029 |
2030 |
2031 |
2032 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(viii) Scenariusz w przypadku późniejszego uruchomienia systemu handlu uprawnieniami do emisji
Opis i kwantyfikacja niezbędnych dostosowań środków, inwestycji, kamieni milowych, wartości docelowych, kwoty wkładu krajowego oraz wszelkich innych stosownych elementów planu wynikających z odroczenia uruchomienia systemu handlu uprawnieniami do emisji ustanowionego na mocy rozdziału IVa dyrektywy 2003/87/WE zgodnie z art. 30k tej dyrektywy.
Oddzielna wersja pola podsumowującego, tabeli dotyczącej kamieni milowych, wartości docelowych i harmonogramu oraz tabeli dotyczącej szacunkowych kosztów.
2.2. KOMPONENT [3]: bezpośrednie wsparcie dochodów
Informacje na temat komponentu dotyczącego bezpośredniego wsparcia dochodów:
(i) Opis komponentu
Pole podsumowujące:
|
Pole podsumowujące dla komponentu 3 – bezpośrednie wsparcie dochodów Obszar interwencji: bezpośrednie wsparcie dochodów Cel: Środki: Szacunkowe łączne koszty: xx EUR, w tym Koszty objęte wnioskiem o pokrycie w ramach Funduszu: xx EUR Koszty, które mają zostać pokryte z wkładu krajowego: xx EUR |
(ii) Opis środków w ramach komponentu
Szczegółowy opis komponentu oraz jego konkretnych środków, a także ich wzajemnych powiązań i synergii, w tym:
|
— |
jasna i oparta na dowodach analiza istniejących wyzwań oraz sposobu, w jaki są one uwzględnione, i celów wsparcia; |
|
— |
charakter, rodzaj i wielkość wsparcia; |
|
— |
szczegółowe informacje na temat odbiorców końcowych wsparcia oraz kryteria stosowane do ich identyfikacji; |
|
— |
harmonogram zmniejszania bezpośredniego wsparcia dochodów zgodnie z harmonogramem Funduszu, w tym konkretny termin zakończenia wsparcia; |
|
— |
wyjaśnienie, w jaki sposób wsparcie będzie miało na celu przeciwdziałanie nierówności płci, w stosownych przypadkach; |
|
— |
opis sposobu wdrażania wsparcia; |
|
— |
informacje na temat krajowego wkładu w koszty środków. |
(iii) Kamienie milowe i wartości docelowe dla środków bezpośredniego wsparcia dochodów
Informacje na temat każdego kamienia milowego i każdej wartości docelowej, które będą odzwierciedlać postępy w realizacji tego komponentu, w następujący sposób:
|
— |
dlaczego wybrano konkretny kamień milowy lub konkretną wartość docelową; |
|
— |
co mierzy dany kamień milowy lub dana wartość docelowa; |
|
— |
w jaki sposób będzie to mierzone, jaka zostanie zastosowana metodyka i źródło i w jaki sposób zostanie obiektywnie zweryfikowana właściwa realizacja kamienia milowego lub wartości docelowej; |
|
— |
jaki jest poziom bazowy (punkt początkowy) i jaki jest poziom lub konkretny punkt, które należy osiągnąć; |
|
— |
do kiedy zostanie on osiągnięty; |
|
— |
kto i która instytucja będzie odpowiedzialna za realizację, pomiar i sprawozdawczość. |
Tabela zawierająca kamienie milowe, wartości docelowe i harmonogram dla środków tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów, zgodnie z poniższym wzorem:
|
Numer porządkowy |
Środek |
Kamień milowy lub wartość docelowa |
Nazwa kamienia milowego/wartości docelowej |
Wskaźniki jakościowe (kamienie milowe) |
Wskaźniki ilościowe (wartość docelowa) |
Termin realizacji |
Opis każdego kamienia milowego i każdej wartości docelowej |
|||
|
Jednostka miary |
Poziom bazowy |
Cel |
Kwartał |
Rok |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(iv) Uzasadnienie środków
Uzasadnienie potrzeby tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów w oparciu o kryteria określone w art. 6 ust. 1 i art. 8 ust. 2:
|
— |
szacowanie ilościowe i jakościowe wyjaśnienie, w jaki sposób środki przewidziane w planie mają zmniejszyć ubóstwo energetyczne i ubóstwo transportowe oraz podatność gospodarstw domowych i użytkowników transportu na wzrost cen transportu drogowego i paliw do ogrzewania; |
|
— |
uzasadnienie proponowanego harmonogramu zmniejszania tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów oraz warunków, w których nie ma ono już zastosowania; |
|
— |
opis sposobu, w jaki grupy odbiorców tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów są również adresatami środków strukturalnych i inwestycji mających na celu skuteczne wydźwignięcie ich z ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego, a także opis komplementarności tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów ze środkami strukturalnymi i inwestycjami mającymi na celu wsparcie gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. |
(v) Koszty środków
Informacje dotyczące szacunkowych łącznych kosztów komponentu, poparte odpowiednim uzasadnieniem, w tym:
|
— |
zastosowana metodyka, przyjęte założenia podstawowe oraz uzasadnienie tych założeń; |
|
— |
dane porównawcze dotyczące kosztów rzeczywistych, jeżeli w przeszłości realizowano podobne środki wsparcia; |
|
— |
wszelkie informacje na temat tego, jakie finansowanie z innych instrumentów unijnych jest lub może być przewidziane w odniesieniu do tego samego wsparcia; |
|
— |
odpowiednie szczegółowe uzasadnienie wiarygodności i zasadności szacunkowych kosztów, w tym wszelkie wykorzystane dane lub dowody załączone do planu. |
(vi) Uzasadnienie przyznania korzyści podmiotom innym niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji (w stosownych przypadkach)
Jeżeli wsparcie z Funduszu jest udzielane za pośrednictwem podmiotów publicznych lub prywatnych innych niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji lub użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji – wyjaśnienie, jakiego rodzaju środki wprowadzą te podmioty i w jaki sposób te środki ostatecznie przyniosą korzyści gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji lub użytkownikom transportu znajdującym się w trudnej sytuacji.
Jeżeli wsparcie z Funduszu udzielane jest poprzez pośredników finansowych, opis środków, które państwo członkowskie zamierza przyjąć w celu zapewnienia, aby pośrednicy finansowi przekazywali całość korzyści odbiorcom końcowym.
(vii) Szacunkowy koszt planu w odniesieniu do komponentu tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów.
Należy wypełnić tabelę dotyczącą szacunkowego kosztu wsparcia ujętego w komponencie, zgodnie z poniższym wzorem:
|
Numer porządkowy |
Rodzaj wsparcia |
Odnośny okres |
Szacunkowe koszty, w odniesieniu do których wnioskuje się o finansowanie z Funduszu |
||||||||
|
Wartość wnioskowanego wsparcia łącznie |
W stosownym przypadku: w podziale na lata |
||||||||||
|
od (data) |
do (data) |
Kwota (w mln EUR) |
2026 |
2027 |
2028 |
2029 |
2030 |
2031 |
2032 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(viii) Scenariusz w przypadku późniejszego uruchomienia systemu handlu uprawnieniami do emisji
Opis i kwantyfikacja niezbędnych dostosowań środków, inwestycji, kamieni milowych, wartości docelowych, kwoty wkładu krajowego oraz wszelkich innych stosownych elementów planu wynikających z odroczenia uruchomienia systemu handlu uprawnieniami do emisji ustanowionego na mocy rozdziału IVa dyrektywy 2003/87/WE zgodnie z art. 30k tej dyrektywy.
Oddzielna wersja pola podsumowującego, tabeli dotyczącej kamieni milowych, wartości docelowych i harmonogramu oraz tabeli dotyczącej szacunkowych kosztów.
2.3. Pomoc techniczna
Opis działań w zakresie pomocy technicznej, które zostaną uwzględnione na potrzeby skutecznego zarządzania środkami i inwestycjami określonymi w planie oraz na potrzeby ich skutecznej realizacji, zgodnie z art. 8 ust. 3, w tym:
|
— |
charakter, rodzaj i wielkość działań w zakresie pomocy technicznej; |
|
— |
szacunkowy koszt działań w zakresie pomocy technicznej. |
2.4. Przesunięcia do programów objętych zarządzaniem dzielonym
Jeżeli zasoby mają zostać przesunięte z Funduszu do funduszy objętych zarządzaniem dzielonym zgodnie z art. 11 ust. 2, wskazanie programów, do których te zasoby zostaną przesunięte i w ramach jakiego harmonogramu, oraz wskazanie, w jaki sposób środki i inwestycje, które mają być realizowane w ramach tych programów, byłyby zgodne z celami, o których mowa w art. 3, w tym czy wchodzą w zakres środków i inwestycji określonych w art. 8.
2.5. Szacowane łączne koszty planu
Szacunkowy łączne koszty planu, w tym wszelkie kwoty udostępnione na dodatkowe wsparcie techniczne na podstawie art. 11 ust. 4 niniejszego rozporządzenia, kwota wkładu pieniężnego na potrzeby modułu państw członkowskich zgodnie z odpowiednimi przepisami rozporządzenia (UE) 2021/523 oraz ewentualna kwota udostępniona na dodatkową pomoc techniczną na podstawie art. 8 ust. 3 niniejszego rozporządzenia.
Wskazanie wkładu krajowego w łączne koszty planu, w tym wskazanie wszelkich zasobów, które mają zostać przesunięte do Funduszu z programów objętych zarządzaniem dzielonym zgodnie z art. 11 ust. 1 niniejszego rozporządzenia, oraz wszelkich zasobów, które mają zostać przesunięte z Funduszu do programów objętych zarządzaniem dzielonym zgodnie z art. 11 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.
Opis, w jaki sposób koszty są zgodne z zasadą oszczędności kosztowej i proporcjonalne do spodziewanego wpływu planu.
Należy wypełnić tabelę podsumowującą koszt Funduszu w podziale na źródła finansowania, zgodnie z poniższym wzorem:
|
Łączne koszty planu społeczno-klimatycznego |
Scenariusz podstawowy |
W przypadku art. 30k dyrektywy 2003/87/WE |
|
SZACUNKOWE ŁĄCZNE KOSZTY PLANU, w tym |
XXX EUR |
XXX EUR |
|
Objęte Funduszem |
XXX EUR |
XXX EUR |
|
Wkład krajowy |
XXX EUR |
XXX EUR |
|
Przesunięcia z programów objętych zarządzaniem dzielonym |
XXX EUR |
XXX EUR |
|
(Przesunięcia do programów objętych zarządzaniem dzielonym) |
-XXX EUR |
-XXX EUR |
3. ANALIZA I WPŁYW OGÓLNY
3.1. Definicje
Wyjaśnienie, w jaki sposób definicje ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego mają być stosowane na poziomie krajowym.
3.2. Przewidywany wpływ na grupy znajdujące się w trudnej sytuacji
Oszacowanie prawdopodobnych skutków wzrostu cen będącego wynikiem systemu handlu uprawnieniami do emisji ustanowionego na mocy rozdziału IVa dyrektywy 2003/87/WE dla gospodarstw domowych, w szczególności dla występowania ubóstwa energetycznego i ubóstwa transportowego, oraz dla mikroprzedsiębiorstw, zawierające w szczególności oszacowanie liczby i identyfikację gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji oraz użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. Skutki te należy analizować na odpowiednim poziomie podziału terytorialnego określonym przez każde państwo członkowskie, uwzględniając specyfikę krajową i takie elementy, jak dostęp do transportu publicznego i podstawowych usług, oraz wskazując obszary, w których skutki te mogą być najbardziej odczuwalne.
Opis metodyki zastosowanej w oszacowaniach, przy jednoczesnym upewnieniu się, że oszacowania te są dokonywane przy zachowaniu odpowiedniego poziomu dezagregacji na poziomie regionalnym.
3.3. Przewidywany wpływ planowanych środków i inwestycji
Oszacowanie przewidywanego wpływu środków i inwestycji planowanych w sekcji 2 na emisje gazów cieplarnianych, ubóstwo energetyczne i ubóstwo transportowe, z porównaniem do opisanego powyżej poziomu bazowego.
Opis metodyki zastosowanej w oszacowaniach.
Tabele jakościowe i ilościowe dotyczące wpływu planu, zgodnie z poniższym wzorem:
|
Komponent |
Opis spodziewanego wpływu komponentu na: (z uwzględnieniem stosownych wskaźników ilościowych) |
||||
|
Efektywność energetyczna |
Renowacja budynków |
Bezemisyjne i niskoemisyjne mobilność i transport |
Redukcje emisji gazów cieplarnianych |
Redukcja liczby gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji (jednostka: gospodarstwa domowe) |
|
|
Plan ogółem |
|
|
|
|
|
|
Sektor budynków |
|
|
|
|
|
|
Sektor transportu drogowego |
|
|
|
|
|
|
Komponent |
Kwantyfikacja wpływu (jeżeli jest dostępna) tj. różnica w % w stosunku do neutralnego pod względem politycznym poziomu bazowego |
|||||
|
Krótkoterminowo (w ciągu 3 najbliższych lat) |
Średnioterminowo (koniec planu) |
|||||
|
Emisje gazów cieplarnianych |
Gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym |
Gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem transportowym |
Emisje gazów cieplarnianych |
Gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym |
Gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem transportowym |
|
|
Plan ogółem |
|
|
|
|
|
|
|
Sektor budynków |
|
|
|
|
|
|
|
Sektor transportu drogowego |
|
|
|
|
|
|
Tabela jakościowa i ilościowa dotycząca spodziewanego wpływu środków tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów na redukcję liczby gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, a także gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym i ubóstwem transportowym, zgodnie z poniższym wzorem:
|
Komponent: bezpośrednie wsparcie dochodów |
|
|
Redukcja liczby gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji |
Opis spodziewanego wpływu |
|
Oszacowanie spodziewanego wpływu; jednostka: gospodarstwa domowe |
|
|
Redukcja liczby gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym i ubóstwem transportowym |
Opis spodziewanego wpływu |
|
Oszacowanie spodziewanego wpływu; jednostka: gospodarstwa domowe |
|
4. KOMPLEMENTARNOŚĆ, DODATKOWOŚĆ I REALIZACJA PLANU
Ta część dotyczy całego planu. Różne kryteria określone poniżej muszą być uzasadnione w odniesieniu do planu jako całości.
4.1. Monitorowanie i realizacja planu
Wyjaśnienie, w jaki sposób państwo członkowskie zamierza wdrożyć proponowane środki i inwestycje, ze szczególnym uwzględnieniem ustaleń i harmonogramu monitorowania i realizacji, w tym, w stosownych przypadkach, środków niezbędnych do zapewnienia zgodności z art. 21.
4.2. Spójność z innymi inicjatywami
Wyjaśnienie, w jaki sposób plan jest spójny z informacjami zawartymi i zobowiązaniami podjętymi przez państwo członkowskie w ramach innych odpowiednich planów i funduszy, a także wzajemnych zależności między poszczególnymi planami w przyszłości, jak określono w art. 6 ust. 3 i art. 16 ust. 3 lit. b) ppkt (iii).
4.3. Komplementarność finansowania
Informacje na temat istniejącego lub planowanego finansowania środków i inwestycji z innych źródeł unijnych, międzynarodowych, publicznych lub, w stosownych przypadkach, prywatnych, które przyczynia się do realizacji środków i inwestycji określonych w planie, w tym na temat tymczasowego bezpośredniego wsparcia dochodów zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c).
4.4. Dodatkowość
Wyjaśnienie i uzasadnienie, w jaki sposób nowe lub istniejące środki lub inwestycje mają charakter dodatkowy i nie zastępują powtarzających się krajowych wydatków budżetowych zgodnie z art. 13 ust. 2, w tym takie wyjaśnienie i uzasadnienie w odniesieniu do środków i inwestycji ujętych w planie zgodnie z art. 4 ust. 5.
4.5. Specyfika geograficzna
Wyjaśnienie, w jaki sposób w planie uwzględniono specyfikę geograficzną, taką jak wyspy, regiony i terytoria najbardziej oddalone, obszary wiejskie lub oddalone, mniej dostępne peryferia, obszary górskie lub obszary słabiej rozwinięte.
4.6. Zapobieganie korupcji, nadużyciom finansowym i konfliktom interesów
System zapobiegania korupcji, nadużyciom finansowym i konfliktom interesów oraz wykrywania i korygowania tych zjawisk podczas korzystania ze środków finansowych udostępnionych w ramach Funduszu, a także rozwiązania mające na celu unikanie podwójnego finansowania z Funduszu i innych programów unijnych zgodnie z art. 21 i załącznikiem III, łącznie ze środkami finansowymi przekazywanymi za pośrednictwem podmiotów publicznych lub prywatnych innych niż gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji i użytkownicy transportu znajdujący się w trudnej sytuacji zgodnie z art. 9.
4.7. Informacja, komunikacja i widoczność
Zgodność z przepisami określonymi w art. 23 dotyczącymi publicznego dostępu do danych, ze wskazaniem strony internetowej, na której dane będą publikowane, a także działania w zakresie informacji, komunikacji i widoczności.
Zarys planowanej krajowej strategii komunikacyjnej mającej zapewnić świadomość społeczną na temat finansowania unijnego. 0
|
16.5.2023 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 130/52 |
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2023/956
z dnia 10 maja 2023 r.
ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (3),
a także mając na uwadze, co następuje:
|
(1) |
W komunikacie z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowanym „Europejski Zielony Ład” (zwany dalej „Europejskim Zielonym Ładem”) Komisja przedstawiła nową strategię na rzecz wzrostu. Ma ona na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która najpóźniej w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji netto (emisje po odliczeniu pochłaniania) gazów cieplarnianych (zwanych dalej „emisjami gazów cieplarnianych”) i w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych. Celem Europejskiego Zielonego Ładu jest ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Transformacja ta musi przebiegać zarazem w sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu sposób, tak by nie pozostawić nikogo samemu sobie. Komisja zapowiedziała też w komunikacie z dnia 12 maja 2021 r. zatytułowanym „Droga do zdrowej planety dla wszystkich – Plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby”, że będzie promować odpowiednie instrumenty i zachęty w celu lepszego wdrażania zasady „zanieczyszczający płaci”, określonej w art. 191 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), by w ten sposób ostatecznie wyeliminować „zanieczyszczanie za darmo” w celu maksymalizacji synergii między obniżaniem emisyjności a dążeniem do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń. |
|
(2) |
Porozumienie paryskie (4), przyjęte w dniu 12 grudnia 2015 r. na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) (zwane dalej „porozumieniem paryskim”), weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. Strony porozumienia paryskiego uzgodniły, że ograniczą wzrost średniej temperatury globalnej do poziomu znacznie niższego niż 2 °C powyżej poziomu przedindustrialnego oraz podejmą wysiłki mające na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego. W pakcie klimatycznym z Glasgow przyjętym dnia 13 listopada 2021 r. Konferencja Stron UNFCCC, służąca jako spotkanie Stron porozumienia paryskiego, uznała też, że ograniczenie wzrostu średniej temperatury globalnej do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego znacząco zmniejszyłoby ryzyka związane ze zmianami klimatu i ich skutki, i zobowiązała się, że do końca 2022 r. wzmocni cele na rok 2030, aby wyrównać rozbieżności między ambicjami. |
|
(3) |
Stawienie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem oraz osiągnięcie celów porozumienia paryskiego stanowią sedno Europejskiego Zielonego Ładu. Znaczenie Europejskiego Zielonego Ładu jeszcze wzrosło w świetle bardzo dotkliwych skutków pandemii COVID-19 dla zdrowia i dobrobytu gospodarczego obywateli Unii. |
|
(4) |
Unia zobowiązała się do ograniczenia do 2030 r. emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce Unii o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r., co zostało określone w przedłożonym UNFCCC w imieniu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich zgłoszeniu w sprawie aktualizacji ustalonego na poziomie krajowym wkładu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich. |
|
(5) |
Przyjmując rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 (5) ujęto w prawodawstwie cel osiągnięcia neutralności klimatycznej w całej gospodarce najpóźniej do 2050 r. W rozporządzeniu tym ustanowiono również wiążący wewnątrzunijny cel zakładający ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych (emisje po odliczeniu pochłaniania) do 2030 r. o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. |
|
(6) |
Raport specjalny Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) z 2018 r. na temat wpływu wzrostu globalnej temperatury o 1,5 °C w porównaniu z poziomem przedindustrialnym i związanych z nim globalnych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych daje solidne podstawy naukowe do przeciwdziałania zmianom klimatu i wskazuje, że trzeba przyspieszyć działania dotyczące klimatu. W raporcie tym potwierdzono, że chcąc zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia ekstremalnych zdarzeń meteorologicznych trzeba pilnie zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych, a zmianę klimatu ograniczyć do wzrostu globalnej temperatury o 1,5 °C. Ponadto jeśli nie zaczniemy szybko realizować scenariuszy łagodzenia zmiany klimatu pozwalających ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego, trzeba będzie zastosować znacznie droższe i bardziej złożone środki przystosowawcze, by uniknąć skutków wyższych poziomów globalnego ocieplenia. Grupa robocza I w swoim wkładzie do szóstego raportu oceny Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu zatytułowanym „Climate Change 2021: The Physical Science Basis” [Zmiana klimatu 2021: Podstawy fizyczne] przypomniała, że zmiana klimatu już teraz wpływa na wszystkie regiony na Ziemi, a w kolejnych dziesięcioleciach nasili się we wszystkich regionach. W raporcie tym podkreślono, że bez natychmiastowej, szybkiej i zakrojonej na szeroką skalę redukcji emisji gazów cieplarnianych ograniczenie ocieplenia do blisko 1,5 °C czy nawet 2 °C nie będzie możliwe. |
|
(7) |
Unia realizuje ambitną politykę w dziedzinie działań na rzecz klimatu i przyjęła ramy prawne służące osiągnięciu celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. Przepisy realizujące ten cel obejmują między innymi dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE (6), w której ustanawia się system handlu uprawnieniami do emisji wewnątrz Unii („EU ETS”) oraz określa się zharmonizowane zasady ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych na poziomie Unii w odniesieniu do energochłonnych sektorów i podsektorów, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 (7), w którym wprowadzono krajowe cele w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 (8) zobowiązujące państwa członkowskie do kompensowania emisji gazów cieplarnianych z działalności związanej z użytkowaniem gruntów za pomocą pochłaniania tych gazów z atmosfery. |
|
(8) |
Chociaż Unia znacznie zmniejszyła wewnętrzne emisje gazów cieplarnianych, rosną emisje wbudowane tych gazów związane z towarami przywożonymi, co podważa starania Unii o zmniejszenie jej globalnego śladu emisji gazów cieplarnianych. Unia ma obowiązek nadal odgrywać pierwszoplanową rolę w światowych działaniach na rzecz klimatu. |
|
(9) |
Dopóki znaczna liczba międzynarodowych partnerów Unii w swojej polityce klimatycznej nie osiągnie tego samego poziomu ambicji, dopóty będzie istniało ryzyko ucieczki emisji. Do ucieczki emisji gazów cieplarnianych dochodzi, gdy z powodu kosztów związanych z polityką klimatyczną przedsiębiorstwa z niektórych sektorów lub podsektorów przenoszą produkcję do innych państw lub gdy produkty przywożone z innych państw zastępują równoważne produkty, których produkcja wiąże się z mniejszymi emisjami gazów cieplarnianych. Taka sytuacja może prowadzić do zwiększenia łącznych emisji na świecie i zaszkodzić redukcji emisji gazów cieplarnianych, której pilnie potrzebujemy, by utrzymać wzrost średniej temperatury globalnej na poziomie znacznie niższym niż 2 °C powyżej poziomu przedindustrialnego i dalej starać się ograniczyć wzrost temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego. Ponieważ Unia zwiększa swoje ambicje klimatyczne, ryzyko ucieczki emisji może osłabić skuteczność unijnej polityki redukcji emisji. |
|
(10) |
Inicjatywa dotycząca mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (zwanego dalej „CBAM”) należy do pakietu „Gotowi na 55”. CBAM ma być kluczowym składnikiem unijnego zestawu narzędzi umożliwiających osiągnięcie celu neutralności klimatycznej Unii najpóźniej do 2050 r. zgodnie z porozumieniem paryskim przez zmniejszenie ryzyka ucieczki emisji gazów cieplarnianych wynikającego z wyższego poziomu ambicji klimatycznych Unii. Oczekuje się, że CBAM pomoże też wspierać obniżanie emisyjności w państwach trzecich. |
|
(11) |
Dotychczasowe mechanizmy zmniejszania ryzyka ucieczki emisji w narażonych na nie sektorach lub podsektorach obejmują przejściowy przydział bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS oraz środki finansowe mające kompensować koszty pośrednie emisji spowodowane przeniesieniem kosztów emisji gazów cieplarnianych na ceny energii elektrycznej. Mechanizmy te określono odpowiednio w art. 10a ust. 6 i art. 10b dyrektywy 2003/87/WE. Bezpłatny przydział uprawnień w ramach EU ETS dla instalacji osiągających największą wydajność był instrumentem polityki mającym przeciwdziałać ryzyku ucieczki emisji w niektórych sektorach przemysłu. Jednak w porównaniu ze sprzedażą wszystkich uprawnień na aukcji taki przydział bezpłatnych uprawnień osłabia sygnał cenowy z systemu, a zatem negatywnie wpływa na zachęty do inwestowania w dalsze ograniczanie emisji gazów cieplarnianych. |
|
(12) |
CBAM ma na celu zastąpić te dotychczasowe mechanizmy i zmniejszać ryzyko ucieczki emisji w inny sposób, wprowadzając równoważne opłaty emisyjne od produktów przywożonych i produktów wewnątrzunijnych. Aby zapewnić stopniowe zastąpienie obecnego systemu bezpłatnych uprawnień przez CBAM, mechanizm ten należy wprowadzać sukcesywnie, jednocześnie stopniowo wycofując bezpłatne uprawnienia w sektorach nim objętych. Połączone i przejściowe stosowanie przydzielanych bezpłatnie uprawnień w ramach EU ETS oraz CBAM w żadnym wypadku nie powinno spowodować korzystniejszego traktowania towarów unijnych w porównaniu z towarami przywożonymi na obszar celny Unii. |
|
(13) |
Opłaty emisyjne rosną, a przedsiębiorstwa potrzebują długoterminowego oglądu sytuacji, przewidywalności i pewności prawa, by podejmować decyzje o inwestycjach w obniżanie emisyjności procesów przemysłowych. Dlatego aby udoskonalić ramy prawne przeciwdziałania ucieczce emisji, należy ustalić jasną ścieżkę stopniowego dalszego rozszerzania zakresu CBAM na produkty, sektory i podsektory zagrożone ucieczką emisji. |
|
(14) |
Choć celem CBAM jest zapobieganie ryzyku ucieczki emisji, w niniejszym rozporządzeniu zachęca się również producentów z państw trzecich do stosowania technologii, które bardziej efektywnie ograniczają emisję gazów cieplarnianych, dzięki czemu powstawać będzie mniej emisji. Dlatego oczekuje się, że CBAM będzie skutecznie wspierać redukcję emisji gazów cieplarnianych w państwach trzecich. |
|
(15) |
Jako instrument zapobiegający ucieczce emisji i zmniejszający emisje gazów cieplarnianych CBAM powinien zapewnić objęcie produktów przywożonych systemem regulacyjnym, w którym stosuje się takie same koszty emisji dwutlenku węgla jak te, które ponoszone są w EU ETS, czego skutkiem będzie zrównanie opłaty emisyjnej od produktów przywożonych i wewnątrzunijnych. CBAM jest środkiem ochrony klimatu, który powinien wspierać redukcję emisji gazów cieplarnianych na świecie i zapobiegać ryzyku ucieczki emisji, a jednocześnie zapewniać zgodność z przepisami Światowej Organizacji Handlu. |
|
(16) |
Niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie do towarów przywożonych na obszar celny Unii z państw trzecich, chyba że ich produkcja została już objęta systemem EU ETS w związku z jego stosowaniem do państw trzecich lub terytoriów trzecich bądź systemem wprowadzania opłat emisyjnych w pełni powiązanym z systemem EU ETS. |
|
(17) |
Aby zapewnić stałe powiązanie przechodzenia na gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla ze spójnością gospodarczą i społeczną, w przyszłym przeglądzie niniejszego rozporządzenia należy uwzględnić specyfikę i ograniczenia regionów najbardziej oddalonych, o których mowa w art. 349 TFUE, a także państw wyspiarskich należących do obszaru celnego Unii, nie podważając przy tym integralności i spójności porządku prawnego Unii, w tym rynku wewnętrznego i wspólnych polityk. |
|
(18) |
Aby zapobiec ryzyku ucieczki emisji w instalacjach przybrzeżnych, niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie do towarów – lub produktów przetworzonych z tych towarów w wyniku procedury uszlachetniania czynnego – przywożonych na sztuczną wyspę, stałą lub pływającą instalację lub inną strukturę na szelfie kontynentalnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej państwa członkowskiego, gdzie ta struktura lub wyłączna strefa ekonomiczna przylegają do obszaru celnego Unii. Należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do określenia szczegółowych warunków stosowania CBAM do takich towarów. |
|
(19) |
Emisje gazów cieplarnianych, które powinny być objęte CBAM, powinny odpowiadać emisjom gazów cieplarnianych wymienionym w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE, czyli dwutlenku węgla („CO2”), a w stosownych przypadkach także podtlenku azotu i perfluorowęglowodorów. Początkowo CBAM powinien mieć zastosowanie do emisji bezpośrednich tych gazów cieplarnianych od momentu produkcji towarów do ich przywozu na obszar celny Unii, odzwierciedlając zakres EU ETS, by zapewnić spójność. CBAM powinien mieć również zastosowanie do emisji pośrednich. Emisje pośrednie to emisje wynikające z wytwarzania energii elektrycznej wykorzystywanej do produkcji towarów, do których niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie. Włączenie emisji pośrednich jeszcze bardziej zwiększyłoby efektywność środowiskową CBAM i powiązaną z nim ambicję udziału w walce ze zmianą klimatu. Emisji pośrednich nie należy jednak początkowo uwzględniać w przypadku towarów, do których mają zastosowanie, w Unii, środki finansowe kompensujące pośrednie koszty emisji wynikające z przeniesienia kosztów emisji gazów cieplarnianych na ceny energii elektrycznej. Towary te wymieniono w załączniku II do niniejszego rozporządzenia. Zakres stosowania CBAM powinien odpowiednio odzwierciedlać przyszłe przeglądy EU ETS w dyrektywie 2003/87/WE, a zwłaszcza przeglądy środków kompensujących koszty pośrednie. W okresie przejściowym należy gromadzić dane, by doprecyzować metodykę obliczania emisji pośrednich. Metodyka ta powinna uwzględniać ilość energii elektrycznej zużytej do produkcji towarów wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, a także państwo pochodzenia, źródło wytwarzania i współczynnik emisji związany z tą energią elektryczną. Metodykę należy jeszcze doprecyzować, by osiągnąć najwłaściwsze metody zapobiegania ucieczce emisji i zapewnić integralność środowiskową CBAM. |
|
(20) |
Wspólnym celem EU ETS i CBAM jest ustalanie opłat za emisje wbudowane gazów cieplarnianych w tych samych sektorach i tych samych towarach przez wykorzystanie konkretnych uprawnień lub certyfikatów. Oba systemy mają charakter regulacyjny i są uzasadnione potrzebą ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z wiążącym celem środowiskowym określonym w prawie Unii w rozporządzeniu (UE) 2021/1119, jakim jest zmniejszenie do 2030 r. emisji gazów cieplarnianych w Unii o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r., oraz z celem, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w całej gospodarce najpóźniej do 2050 r. |
|
(21) |
Choć w EU ETS określono łączną liczbę wydanych uprawnień (zwaną dalej „pułapem”) do emisji gazów cieplarnianych z działalności objętej zakresem tego systemu i umożliwiono handel uprawnieniami (zwany dalej „systemem pułapów i handlu”), w CBAM nie należy ustanawiać ilościowych limitów przywozu, by nie ograniczać przepływów handlowych. Ponadto o ile EU ETS ma zastosowanie do instalacji zlokalizowanych w Unii, o tyle CBAM powinien mieć zastosowanie do niektórych towarów przywożonych na obszar celny Unii. |
|
(22) |
System CBAM różni się od EU ETS pewnymi cechami, w tym sposobem obliczania ceny certyfikatów CBAM, możliwością handlu nimi i okresem ich ważności. Cechy te wynikają z konieczności zachowania z biegiem czasu skuteczności CBAM jako środka zapobiegającego ucieczce emisji. Zapewniają one też, by zarządzanie systemem nie było nadmiernie uciążliwe pod względem obowiązków nałożonych na operatorów jak i zasobów administracyjnych, przy jednoczesnym zachowaniu poziomu elastyczności dla operatorów równoważnego z tym, jaki daje EU ETS. Zapewnienie takiej równowagi ma szczególne znaczenie dla zainteresowanych małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). |
|
(23) |
Aby CBAM zachował skuteczność jako środek zapobiegający ucieczce emisji, powinien dokładnie odzwierciedlać ceny EU ETS. Podczas gdy na rynku EU ETS cenę udostępnianych na nim uprawnień ustala się w drodze aukcji, cena certyfikatów CBAM powinna racjonalnie odzwierciedlać cenę z tych aukcji, za pomocą obliczanych cotygodniowo wartości średnich. Takie cotygodniowe średnie ceny ściśle odzwierciedlają wahania cen w EU ETS i dają importerom rozsądny margines działania pozwalający skorzystać na wahaniach cen w EU ETS, a jednocześnie pozostawiają organom administracji możliwość zarządzania systemem. |
|
(24) |
W EU ETS pułap określa podaż uprawnień do emisji i daje pewność co do maksymalnych emisji gazów cieplarnianych. Opłatę emisyjną ustala się na podstawie stosunku tej podaży do popytu na rynku. Aby zaistniała zachęta cenowa, konieczny jest niedobór. Niniejsze rozporządzenie nie ma na celu określać pułapu liczby certyfikatów CBAM dostępnych dla importerów; gdyby importerzy mogli przenosić certyfikaty CBAM na późniejsze okresy i handlować nimi, mogłoby to doprowadzić do sytuacji, w której cena certyfikatów CBAM nie odzwierciedlałaby już zmian ceny w EU ETS. Taka sytuacja osłabiłaby zachętę do obniżania emisyjności, sprzyjając ucieczce emisji i negatywnie wpływając na nadrzędny cel klimatyczny CBAM. Mogłaby również powodować różnice w cenach dla operatorów z różnych państw. Dlatego ograniczenie możliwości handlu certyfikatami CBAM i przenoszenia ich na późniejsze okresy jest uzasadnione potrzebą nieosłabiania skuteczności i celów klimatycznych CBAM, a także potrzebą zapewnienia sprawiedliwego traktowania operatorów z różnych państw. Aby jednak zachować możliwość optymalizacji kosztów przez importerów, w niniejszym rozporządzeniu należy przewidzieć system dający organom możliwość odkupu od importerów pewnej liczby nadwyżkowych certyfikatów. Ich liczbę należy określić na poziomie, który daje importerom rozsądny margines pozwalający wykorzystać efekt dźwigni w odniesieniu do ich kosztów w okresie ważności certyfikatów, a przy tym pozwala zachować ogólny efekt transmisji cen, zapewniając podtrzymanie celu środowiskowego CBAM. |
|
(25) |
Jako że CBAM miałby zastosowanie do przywozu towarów na obszar celny Unii, a nie do instalacji, należy w nim zastosować również pewne dostosowania i uproszczenia. Jednym z takich uproszczeń powinien być prosty i dostępny system zgłoszeń, w którym importerzy zgłaszaliby łączne zweryfikowane emisje wbudowane gazów cieplarnianych związane z towarami przywiezionymi w danym roku kalendarzowym. Należy również zastosować inny harmonogram, niż zakłada cykl zgodności EU ETS, by uniknąć spiętrzenia zadań wynikającego potencjalnie z obowiązków akredytowanych weryfikatorów na mocy niniejszego rozporządzenia i dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(26) |
Państwa członkowskie powinny nakładać kary za naruszanie przepisów niniejszego rozporządzenia i zapewnić egzekwowanie takich kar. W szczególności, kwota kary za nieumorzenie certyfikatów CBAM przez upoważnionego zgłaszającego CBAM powinna być identyczna z kwotą określoną w art. 16 ust. 3 i 4 dyrektywy 2003/87/WE. Jeżeli jednak towary wprowadziła do Unii osoba inna niż upoważniony zgłaszający CBAM, niewypełniająca obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, kwota kar powinna być wyższa, by były one skuteczne, współmierne i odstraszające, również przy uwzględnieniu tego, że osoba taka nie ma obowiązku umorzenia certyfikatów CBAM. Nakładanie kar na mocy niniejszego rozporządzenia pozostaje bez uszczerbku dla kar, które mogą zostać nałożone na mocy prawa Unii lub prawa krajowego za niedopełnienie innych stosownych obowiązków, zwłaszcza w odniesieniu do przepisów celnych. |
|
(27) |
Podczas gdy EU ETS ma zastosowanie do niektórych procesów i działań produkcyjnych, CBAM powinien być ukierunkowany na odpowiadający im przywóz towarów. Wymaga to jednoznacznej identyfikacji przywożonych towarów na podstawie ich klasyfikacji w Nomenklaturze Scalonej (zwanej dalej „CN”) określonej w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 2658/87 (9) i powiązania ich z emisjami wbudowanymi. |
|
(28) |
Towary i produkty przetworzone objęte CBAM powinny odzwierciedlać rodzaje działalności objęte EU ETS, ponieważ system ten bazuje na kryteriach ilościowych i jakościowych związanych z celem środowiskowym dyrektywy 2003/87/WE i jest najpełniejszym systemem regulacji emisji gazów cieplarnianych w Unii. |
|
(29) |
Ustalenie zakresu CBAM tak, by odzwierciedlał działalność objętą EU ETS, pomogłoby również zapewnić traktowanie produktów przywożonych nie mniej korzystnie niż podobnych produktów pochodzenia wewnątrzunijnego. |
|
(30) |
Chociaż ostatecznie CBAM ma obejmować szeroki zakres produktów, ostrożnie byłoby zacząć od wybranej liczby sektorów charakteryzujących się stosunkowo jednorodnymi towarami i ryzykiem ucieczki emisji. Sektory unijne uznane za narażone na ryzyko ucieczki emisji wymieniono w decyzji delegowanej Komisji (UE) 2019/708 (10). |
|
(31) |
Towary, do których powinno mieć zastosowanie niniejsze rozporządzenie, należy wybierać po dokładnej analizie ich znaczenia pod względem skumulowanych emisji gazów cieplarnianych i ryzyka ucieczki emisji w odpowiednich sektorach EU ETS, a jednocześnie należy ograniczać złożoność i obciążenia administracyjne nakładane na operatorów, których to dotyczy. W wyborze należy zwłaszcza uwzględnić materiały podstawowe i produkty podstawowe objęte EU ETS, by zapewnić objęcie emisji wbudowanych związanych z produktami wysokoemisyjnymi przywożonymi do Unii opłatą emisyjną równoważną z opłatą stosowaną do produktów unijnych oraz by zmniejszyć ryzyko ucieczki emisji. Istotnymi kryteriami umożliwiającymi zawężenie wyboru powinny być: po pierwsze, znaczenie sektorów pod względem emisji, czyli czy dany sektor należy do największych – w ujęciu zagregowanym – źródeł emisji gazów cieplarnianych; po drugie, stopień narażenia danego sektora na znaczne ryzyko ucieczki emisji, według definicji z dyrektywy 2003/87/WE; po trzecie, konieczność zrównoważenia szerokiego zakresu produktów pod względem emisji gazów cieplarnianych z jednoczesnym ograniczeniem złożoności i obciążeń administracyjnych. |
|
(32) |
Zastosowanie pierwszego kryterium pozwoliłoby umieścić na tej liście następujące sektory przemysłowe, w odniesieniu do emisji skumulowanych: sektory żelaza i stali, rafinerii, cementu, aluminium, podstawowych chemikaliów organicznych, wodoru i nawozów. |
|
(33) |
Niektóre sektory wymienione w decyzji delegowanej (UE) 2019/708 nie powinny jednak na tym etapie być objęte zakresem niniejszego rozporządzenia z uwagi na ich specyfikę. |
|
(34) |
W szczególności zakresem niniejszego rozporządzenia nie powinny być objęte chemikalia organiczne, ze względu na ograniczenia techniczne, które w momencie przyjmowania niniejszego rozporządzenia nie pozwalają dokładnie określić emisji wbudowanych związanych z towarami przywożonymi. W przypadku tych towarów stosowany w EU ETS wzorzec porównawczy jest parametrem podstawowym, który nie pozwala na jednoznaczne przypisanie emisji wbudowanych do poszczególnych towarów przywożonych. Bardziej ukierunkowany przydział w przypadku chemikaliów organicznych wymaga większej ilości danych i analiz. |
|
(35) |
Podobne ograniczenia techniczne dotyczą produktów rafineryjnych, w których przypadku nie można jednoznacznie przypisać emisji gazów cieplarnianych do poszczególnych produktów wyjściowych. Jednocześnie odpowiedni wzorzec porównawczy z EU ETS nie odnosi się bezpośrednio do konkretnych produktów, takich jak benzyna, olej napędowy czy nafta, ale do całej produkcji rafineryjnej. |
|
(36) |
CBAM powinien obejmować produkty aluminiowe, ponieważ są one bardzo narażone na ucieczkę emisji. Co więcej, w niektórych zastosowaniach przemysłowych są bezpośrednią konkurencją dla wyrobów stalowych ze względu na zbliżone właściwości. |
|
(37) |
W momencie przyjmowania niniejszego rozporządzenia przywóz wodoru do Unii jest stosunkowo niski. Oczekuje się jednak, że sytuacja ta znacznie się zmieni w nadchodzących latach, ponieważ unijny pakiet „Gotowi na 55” propaguje stosowanie wodoru ze źródeł odnawialnych. Na potrzeby obniżania emisyjności całego przemysłu popyt na wodór ze źródeł odnawialnych wzrośnie, co przyniesie niezintegrowane procesy wytwarzania produktów niższego szczebla, w których wodór jest prekursorem. Włączenie wodoru do zakresu CBAM jest odpowiednim środkiem dalszego wspierania obniżania emisyjności wodoru. |
|
(38) |
Podobnie zakres CBAM powinien obejmować niektóre produkty mimo niskiego poziomu emisji wbudowanych powstających w procesie ich produkcji, ponieważ ich wyłączenie zwiększyłoby prawdopodobieństwo, że zobowiązania wynikające z objęcia zakresem CBAM produktów stalowych będą obchodzone przez przekierowanie handlu na produkty rynku niższego szczebla. |
|
(39) |
Początkowo niniejsze rozporządzenie nie powinno natomiast mieć zastosowania do niektórych produktów, których produkcja nie wiąże się ze znacznymi emisjami, takich jak złom żelaza i stali, niektóre żelazostopy oraz niektóre nawozy. |
|
(40) |
Zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia należy objąć import energii elektrycznej, ponieważ sektor ten odpowiada za 30 % łącznych emisji gazów cieplarnianych w Unii. Zwiększone ambicje klimatyczne Unii pogłębią różnice w kosztach emisji między wytwarzaniem energii elektrycznej w Unii i w państwach trzecich. W połączeniu z postępami w przyłączaniu unijnej sieci elektroenergetycznej do sieci jej sąsiadów zwiększyłoby to ryzyko ucieczki emisji ze względu na wzmożony import energii elektrycznej, której znaczna część powstaje w elektrowniach węglowych. |
|
(41) |
Aby uniknąć nadmiernych obciążeń administracyjnych właściwych krajowych administracji i importerów, należy określić pewne ograniczone przypadki, w których obowiązki wynikające z niniejszego rozporządzenia nie powinny mieć zastosowania. Ten przepis de minimis pozostaje jednak bez uszczerbku dla dalszego stosowania przepisów prawa Unii lub prawa krajowego niezbędnych do zapewnienia zgodności z obowiązkami wynikającymi z niniejszego rozporządzenia, a także w szczególności z prawodawstwem w zakresie ceł, w tym zapobiegania nadużyciom finansowym. |
|
(42) |
Ponieważ importerzy towarów objętych niniejszym rozporządzeniem nie powinni musieć wypełniać wynikających z niniejszego rozporządzenia zobowiązań w momencie przywozu, należy zastosować szczególne środki administracyjne, by zapewnić wypełnienie tych zobowiązań na późniejszym etapie. Importerzy powinni zatem mieć prawo przywozić towary, które są objęte niniejszym rozporządzeniem, dopiero po uzyskaniu upoważnienia od właściwych organów. |
|
(43) |
Organy celne nie powinny zezwalać na przywóz towarów przez inną osobę niż upoważniony zgłaszający CBAM. Zgodnie z art. 46 i 48 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 (11) organy celne są uprawnione do kontrolowania towarów, w tym identyfikacji upoważnionego zgłaszającego CBAM, ośmiocyfrowego kodu CN, ilości i państwo pochodzenia przywożonych towarów, daty zgłoszenia i procedury celnej. Komisja powinna uwzględnić ryzyko związane z CBAM, ustanawiając wspólne kryteria i normy ryzyka na podstawie art. 50 rozporządzenia (UE) nr 952/2013. |
|
(44) |
W okresie przejściowym organy celne powinny informować zgłaszających o obowiązku przekazywania informacji, by pomóc w ich gromadzeniu oraz w upowszechnianiu wiedzy o tym, że w stosownych przypadkach należy ubiegać się o przyznanie statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM. Organy celne powinny przekazywać takie informacje w odpowiedni sposób, by zapewnić powiadomienie zgłaszających o takim obowiązku. |
|
(45) |
CBAM powinien opierać się na systemie zgłoszeń, w którym upoważniony zgłaszający CBAM, mogący reprezentować więcej niż jednego importera, składałby co roku deklarację dotyczącą emisji wbudowanych związanych z towarami przywożonymi na obszar celny Unii i przekazywałby do umorzenia określoną liczbę certyfikatów CBAM odpowiadającą tym zadeklarowanym emisjom. Pierwszą deklarację CBAM za rok kalendarzowy 2026 należy złożyć do 31 maja 2027 r. |
|
(46) |
Upoważniony zgłaszający CBAM powinien móc ubiegać się o zmniejszenie liczby certyfikatów CBAM, które ma przekazać do umorzenia, odpowiadające opłacie emisyjnej już rzeczywiście uiszczonej w państwie pochodzenia za zadeklarowane emisje wbudowane. |
|
(47) |
Zadeklarowane emisje wbudowane powinny być weryfikowane przez osobę, która uzyska akredytację od krajowej jednostki akredytującej wyznaczonej zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 (12) lub z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2018/2067 (13). |
|
(48) |
CBAM powinien umożliwiać operatorom instalacji produkcyjnych w państwach trzecich rejestrowanie się w rejestrze CBAM i udostępnianie upoważnionym zgłaszającym CBAM zweryfikowanych emisji wbudowanych pochodzących z produkcji towarów. Operator powinien móc zdecydować, by nie podawano do wiadomości publicznej jego imienia i nazwiska lub nazwy, adresu i danych kontaktowych znajdujących się w rejestrze CBAM. |
|
(49) |
Certyfikaty CBAM różniłyby się od uprawnień w ramach EU ETS, których zasadniczą cechą jest codzienna sprzedaż na aukcjach. Potrzeba ustalenia jasnej ceny certyfikatów CBAM sprawiłaby, że codzienna publikacja cen byłaby nadmiernie uciążliwa i myląca dla operatorów, ponieważ istnieje ryzyko, że ceny dzienne byłyby nieaktualne w momencie publikacji. Zatem publikacja cen CBAM w ujęciu tygodniowym trafnie odzwierciedlałaby trendy cenowe udostępnionych na rynku uprawnień w ramach EU ETS i służyłaby temu samemu celowi klimatycznemu. Ceny certyfikatów CBAM należy zatem obliczać w dłuższych ramach czasowych, a mianowicie w ujęciu tygodniowym, niż ramy czasowe ustalone w EU ETS, a mianowicie w ujęciu dziennym. Obliczanie i publikowanie tej średniej ceny powinno być zadaniem Komisji. |
|
(50) |
By dać upoważnionym zgłaszającym CBAM elastyczność w wypełnianiu zobowiązań na podstawie niniejszego rozporządzenia i pozwolić im czerpać korzyści z wahań cen uprawnień w ramach EU ETS, certyfikaty CBAM powinny być ważne przez ograniczony czas od daty ich zakupu. Upoważniony zgłaszający CBAM powinien mieć prawo odsprzedać część certyfikatów zakupionych w nadmiarze. By przekazać certyfikaty CBAM do umorzenia, upoważniony zgłaszający CBAM powinien zgromadzić liczbę certyfikatów wymaganych w ciągu roku, odpowiadających progom ustalanym na koniec każdego kwartału. |
|
(51) |
Fizyczne właściwości energii elektrycznej jako produktu uzasadniają nieco odmienną konstrukcję CBAM w porównaniu z innymi towarami. W jasno określonych warunkach należy stosować wartości domyślne, a upoważnieni zgłaszający CBAM powinni móc żądać obliczenia ich zobowiązań na podstawie niniejszego rozporządzenia w oparciu o emisje rzeczywiste. Obrót energią elektryczną różni się od obrotu innymi towarami przede wszystkim dlatego, że odbywa się za pośrednictwem wzajemnie połączonych sieci elektroenergetycznych, z wykorzystaniem giełd energii elektrycznej i specyficznych form obrotu. Łączenie rynków jest ściśle regulowaną formą obrotu energią elektryczną, która pozwala na agregację ofert kupna i sprzedaży w całej Unii. |
|
(52) |
By uniknąć ryzyka obchodzenia przepisów i poprawić identyfikowalność rzeczywistych emisji CO2 pochodzących z przywozu energii elektrycznej i jej wykorzystania w towarach, należy zezwolić na obliczanie emisji rzeczywistych wyłącznie po spełnieniu pewnych rygorystycznych warunków. W szczególności konieczne powinno być wykazanie stałej nominacji przydzielonej przepustowości połączeń wzajemnych oraz że istnieje bezpośredni stosunek umowny między nabywcą a producentem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych lub między nabywcą a producentem energii elektrycznej o emisjach niższych niż wartość domyślna. |
|
(53) |
By zmniejszyć ryzyko ucieczki emisji, Komisja powinna przeciwdziałać praktykom obchodzenia przepisów. Komisja powinna ocenić ryzyko takiego obchodzenia przepisów we wszystkich sektorach, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie. |
|
(54) |
Umawiające się strony Traktatu o Wspólnocie Energetycznej, zawartego poprzez decyzję Rady 2006/500/WE (14), oraz strony układów o stowarzyszeniu, w tym o pogłębionych i kompleksowych strefach wolnego handlu, są zobowiązane do procesów obniżania emisyjności, które powinny ostatecznie doprowadzić do przyjęcia mechanizmów wprowadzania opłat emisyjnych podobnych lub równoważnych z EU ETS lub do udziału w EU ETS. |
|
(55) |
Integracja państw trzecich z unijnym rynkiem energii elektrycznej jest dla tych państw istotnym czynnikiem motywującym do przyspieszenia przechodzenia na systemy energetyczne o wysokim udziale energii ze źródeł odnawialnych. Łączenie rynków energii elektrycznej, określone w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1222 (15), umożliwia państwom trzecim lepszą integrację energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii z rynkiem energii elektrycznej, efektywną wymianę takiej energii elektrycznej na szerszym obszarze, równoważenie podaży i popytu z większym rynkiem unijnym oraz zmniejszenie intensywności emisji CO2 ich procesów wytwarzania energii elektrycznej. Integracja państw trzecich z unijnym rynkiem energii elektrycznej przyczynia się również do bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w tych państwach oraz w sąsiadujących z nimi państwach członkowskich. |
|
(56) |
Gdy rynki energetyczne państw trzecich zostaną już ściśle zintegrowane z rynkiem Unii dzięki łączeniu rynków, trzeba będzie znaleźć rozwiązania techniczne zapewniające stosowanie CBAM do energii elektrycznej eksportowanej z tych państw na obszar celny Unii. Jeżeli nie uda się znaleźć rozwiązań technicznych, państwa trzecie, których rynki będą powiązane z rynkiem Unii, powinny korzystać z ograniczonego czasowo wyłączenia z CBAM do 2030 r., wyłącznie w odniesieniu do eksportu energii elektrycznej i z zastrzeżeniem spełnienia określonych warunków. Te państwa trzecie powinny jednak opracować plan działania i zobowiązać się do wdrożenia mechanizmu wprowadzania opłat emisyjnych równoważnych z EU ETS oraz do osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla najpóźniej do 2050 r. i do dostosowania się do przepisów Unii w dziedzinie środowiska, klimatu, konkurencji i energii. Takie wyłączenie należy wycofać w dowolnym momencie, jeżeli zaistnieją powody, by sądzić, że dane państwo nie wypełnia swoich zobowiązań, lub jeżeli nie przyjmie do 2030 r. systemu handlu emisjami równoważnego z EU ETS. |
|
(57) |
Przepisy przejściowe powinny mieć zastosowanie przez ograniczony czas. W tym celu należy zastosować CBAM bez wyrównania finansowego, by ułatwić jego płynne wprowadzenie, a przez to zmniejszyć ryzyko zakłóceń w handlu. Importerzy powinni być zobowiązani do składania kwartalnych sprawozdań na temat emisji wbudowanych związanych z towarami przywiezionymi w poprzednim kwartale danego roku kalendarzowego, z podaniem emisji bezpośrednich i pośrednich oraz opłat emisyjnych rzeczywiście uiszczonych za granicą. Ostatnie sprawozdanie CBAM, to jest sprawozdanie, które ma być złożone za ostatni kwartał 2025 r., należy złożyć do dnia 31 stycznia 2026 r. |
|
(58) |
Aby ułatwić i zapewnić właściwe funkcjonowanie CBAM, Komisja powinna udzielać właściwym organom wsparcia w wykonywaniu zadań i obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia. Komisja powinna koordynować działania, wydawać wytyczne i wspierać wymianę najlepszych praktyk. |
|
(59) |
Aby niniejsze rozporządzenie było stosowane racjonalnie pod względem kosztów, Komisja powinna zarządzać rejestrem CBAM zawierającym dane o upoważnionych zgłaszających CBAM, operatorach i instalacjach w państwach trzecich. |
|
(60) |
Należy utworzyć wspólną centralną platformę sprzedaży i odkupu certyfikatów CBAM. By nadzorować transakcje na wspólnej centralnej platformie, Komisja powinna ułatwiać wymianę informacji i współpracę między właściwymi organami, a także między tymi organami a Komisją. Ponadto należy zapewnić szybki przepływ informacji między wspólną platformą centralną a rejestrem CBAM. |
|
(61) |
Aby przyczynić się do skutecznego stosowania niniejszego rozporządzenia, Komisja powinna prowadzić kontrole oparte na analizie ryzyka i odpowiednio poddawać przeglądowi treść deklaracji CBAM. |
|
(62) |
Aby jeszcze bardziej ułatwić jednolite stosowanie niniejszego rozporządzenia, Komisja powinna na wstępie udostępnić właściwym organom swoje własne obliczenia dotyczące certyfikatów CBAM, które mają być przekazane do umorzenia, na podstawie przeglądu deklaracji CBAM. Takie informacje wstępne powinny być przekazywane tylko w celach orientacyjnych i bez uszczerbku dla ostatecznego obliczenia, którego dokona właściwy organ. W szczególności nie powinno być możliwe korzystanie z prawa do odwołania się od takich wstępnych informacji przekazanych przez Komisję ani do podjęcia innych środków odwoławczych. |
|
(63) |
Państwa członkowskie powinny również móc prowadzić przeglądy poszczególnych deklaracji CBAM do celów egzekwowania przepisów. Wnioski z przeglądów poszczególnych deklaracji CBAM powinny być przekazywane Komisji. Wnioski te należy również udostępniać innym właściwym organom za pośrednictwem rejestru CBAM. |
|
(64) |
Państwa członkowskie powinny być odpowiedzialne za prawidłowe ustalanie i pobieranie dochodów wynikających ze stosowania niniejszego rozporządzenia. |
|
(65) |
Komisja powinna regularnie oceniać stosowanie niniejszego rozporządzenia i składać sprawozdania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Sprawozdania te powinny w szczególności skupiać się na możliwościach udoskonalenia działań w dziedzinie klimatu służących osiągnięciu przez Unię celu neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r. W ramach tej sprawozdawczości Komisja powinna gromadzić informacje niezbędne do jak najszybszego dalszego rozszerzenia zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia na wbudowane emisje pośrednie związane z towarami wymienionymi w załączniku II oraz z innymi towarami i usługami, które mogą być narażone na ryzyko ucieczki emisji, takie jak produkty niższego szczebla, oraz opracować metody obliczania emisji wbudowanych w oparciu o metody odnoszące się do śladu środowiskowego, jak określono w zaleceniu Komisji 2013/179/UE (16). Sprawozdania te powinny też zawierać ocenę wpływu CBAM na ucieczkę emisji, w tym w odniesieniu do eksportu, oraz jego skutków gospodarczych, społecznych i terytorialnych w całej Unii, z uwzględnieniem specyfiki i ograniczeń regionów najbardziej oddalonych, o których mowa w art. 349 TFUE, oraz państw wyspiarskich należących do obszaru celnego Unii. |
|
(66) |
Komisja powinna monitorować i zwalczać praktyki obchodzenia przepisów niniejszego rozporządzenia, w tym przypadki, gdy operatorzy mogliby nieznacznie modyfikować swoje towary bez zmiany ich zasadniczych cech lub sztucznie dzielić przesyłki na mniejsze w celu uniknięcia obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia. Należy również monitorować sytuacje, gdy towary byłyby wysyłane do państwa trzeciego lub regionu trzeciego, zanim zostaną przywiezione na rynek unijny, w celu uniknięcia obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, lub gdy operatorzy w państwach trzecich wywoziliby do Unii produkty o mniejszej emisyjności, a na inne rynki przeznaczaliby produkty o większej emisyjności, gdy eksporterzy lub producenci reorganizowaliby swoje struktury i kanały sprzedaży i produkcji, lub inne rodzaje praktyk podwójnych standardów w produkcji i sprzedaży służące uniknięciu obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia. |
|
(67) |
Przy pełnym poszanowaniu zasad określonych w niniejszym rozporządzeniu prace nad rozszerzeniem jego zakresu stosowania powinny służyć objęciu nim do 2030 r. wszystkich sektorów objętych dyrektywą 2003/87/WE. Dlatego prowadząc przegląd i ocenę stosowania niniejszego rozporządzenia, Komisja powinna utrzymać odniesienie do tej daty i priorytetowo traktować włączenie do zakresu niniejszego rozporządzenia wbudowanych emisji gazów cieplarnianych związanych z towarami najbardziej narażonymi na ucieczkę emisji i najbardziej emisyjnymi, a także z produktami niższego szczebla, które zawierają znaczny udział co najmniej jednego z towarów objętych zakresem niniejszego rozporządzenia. Jeżeli Komisja nie przedłoży wniosku ustawodawczego w sprawie takiego rozszerzenia zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia do 2030 r., powinna ona poinformować Parlament Europejski i Radę o powodach i podjąć działania niezbędne do osiągnięcia celu, jakim jest jak najszybsze włączenie do niego wszystkich sektorów objętych dyrektywą 2003/87/WE. |
|
(68) |
Komisja powinna również przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia na dwa lata przed końcem okresu przejściowego, a następnie co dwa lata. Termin składania sprawozdań powinien być zgodny z harmonogramami funkcjonowania rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla zgodnie z art. 10 ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE. Sprawozdania te powinny zawierać ocenę skutków CBAM. |
|
(69) |
Aby umożliwić szybką i skuteczną reakcję na nieprzewidywalne, wyjątkowe i niesprowokowane okoliczności o destrukcyjnych skutkach dla infrastruktury gospodarczej i przemysłowej co najmniej jednego państwa trzeciego objętego CBAM, Komisja powinna w stosownym przypadku przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek ustawodawczy zmieniający niniejsze rozporządzenie. W takim wniosku ustawodawczym należy określić środki najbardziej odpowiednie do sytuacji, w jakiej znajdzie się to państwo trzecie lub te państwa trzecie, umożliwiając jednocześnie utrzymanie celów niniejszego rozporządzenia. Środki te powinny być ograniczone w czasie. |
|
(70) |
Należy kontynuować dialog z państwami trzecimi oraz zachować przestrzeń na współpracę i rozwiązania mogące wpłynąć na konkretne decyzje dotyczące szczegółów CBAM podczas jego wdrażania, zwłaszcza w okresie przejściowym. |
|
(71) |
Komisja powinna bezstronnie i zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii dążyć do kontaktów z państwami trzecimi, na których handel z Unią ma wpływ niniejsze rozporządzenie, by zbadać możliwości dialogu i współpracy we wdrażaniu konkretnych elementów CBAM. Komisja powinna również zbadać możliwości zawarcia umów uwzględniających mechanizm wprowadzania opłat emisyjnych wprowadzony w państwach trzecich. Unia powinna w tym celu udzielać pomocy technicznej krajom rozwijającym się i krajom najsłabiej rozwiniętym określonym przez Organizację Narodów Zjednoczonych. |
|
(72) |
Wprowadzenie CBAM wymaga rozwoju dwu- i wielostronnej oraz międzynarodowej współpracy z państwami trzecimi. W tym celu należy stworzyć forum państw stosujących instrumenty wprowadzania opłat emisyjnych lub inne porównywalne instrumenty („klub klimatyczny”), by propagować wdrażanie ambitnej polityki klimatycznej we wszystkich państwach i utorować drogę do wprowadzenia opłat emisyjnych na całym świecie. Członkostwo w klubie powinno być otwarte, dobrowolne, niewykluczające i ukierunkowane zwłaszcza na wyznaczanie ambitnych celów klimatycznych zgodnie z porozumieniem paryskim. Klub klimatyczny mógłby funkcjonować pod auspicjami wielostronnej organizacji międzynarodowej oraz powinien ułatwiać porównywanie i, w stosownych przypadkach, koordynację odpowiednich środków mających wpływ na redukcję emisji. Klub klimatyczny powinien też wspierać porównywalność odpowiednich środków w dziedzinie klimatu przez zapewnienie jakości monitorowania, sprawozdawczości i weryfikacji wśród członków oraz zapewnienie środków służących zaangażowaniu i przejrzystości między Unią a jej partnerami handlowymi. |
|
(73) |
Aby dalej wspierać osiąganie celów porozumienia paryskiego w państwach trzecich, pożądane jest, aby Unia nadal wspierała finansowo ze swojego budżetu łagodzenie zmiany klimatu i przystosowywanie się do niej w krajach najsłabiej rozwiniętych, w tym ich starania o obniżanie emisyjności i transformację ich przemysłu wytwórczego. To wsparcie unijne powinno również pomóc ułatwiać dostosowanie zainteresowanych sektorów przemysłu do nowych wymogów regulacyjnych wynikających z niniejszego rozporządzenia. |
|
(74) |
Ponieważ CBAM ma zachęcać do czystszej produkcji, Unia jest zdecydowana współpracować z krajami o niskim i średnim dochodzie i wspierać je w obniżaniu emisyjności ich przemysłu wytwórczego w ramach zewnętrznego wymiaru Europejskiego Zielonego Ładu i zgodnie z porozumieniem paryskim. Unia powinna nadal wspierać te kraje, a zwłaszcza kraje najsłabiej rozwinięte, z budżetu Unii, aby pomóc im zapewnić dostosowanie się do obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia. Unia powinna również nadal wspierać łagodzenie zmiany klimatu i przystosowywanie się do niej w tych krajach, w tym ich starania o obniżanie emisyjności i transformację ich przemysłu wytwórczego, do wysokości pułapu wieloletnich ram finansowych oraz wsparcia finansowego udzielanego przez Unię na rzecz międzynarodowego finansowania działań związanych ze zmianą klimatu. Unia pracuje nad wprowadzeniem nowych zasobów własnych opartych na przychodach ze sprzedaży certyfikatów CBAM. |
|
(75) |
Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (17) i (UE) 2018/1725 (18). |
|
(76) |
Z myślą o efektywności rozporządzenie Rady (WE) nr 515/97 (19) powinno mieć odpowiednie zastosowanie do niniejszego rozporządzenia. |
|
(77) |
W celu uzupełnienia lub zmiany niektórych, innych niż istotne, elementów niniejszego rozporządzenia Komisji należy przekazać uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do:
Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (20). W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. |
|
(78) |
Konsultacje takie należy prowadzić z zachowaniem przejrzystości i mogą one obejmować wcześniejsze konsultacje z zainteresowanymi stronami, na przykład właściwymi organami, przedstawicielami przemysłu (w tym MŚP), partnerami społecznymi, w tym związkami zawodowymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i organizacjami ochrony środowiska. |
|
(79) |
W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (21). |
|
(80) |
Należy zapewnić ochronę interesów finansowych Unii w całym cyklu wydatkowania, przez zastosowanie proporcjonalnych środków obejmujących zapobieganie nieprawidłowościom oraz ich wykrywanie i badanie, odzyskiwanie środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub niewłaściwie wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie sankcji administracyjnych i finansowych. CBAM powinien zatem bazować na odpowiednich i skutecznych mechanizmach zapobiegania stratom w dochodach. |
|
(81) |
Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapobieganie ucieczce emisji, a dzięki niemu redukcja emisji CO2 na świecie, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich rozmiary i skutki możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. |
|
(82) |
By umożliwić niezwłoczne przyjęcie aktów delegowanych i wykonawczych na mocy niniejszego rozporządzenia, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, |
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
ROZDZIAŁ I
PRZEDMIOT, ZAKRES STOSOWANIA I DEFINICJE
Artykuł 1
Przedmiot
1. W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (zwany dalej „CBAM”) w odniesieniu do emisji wbudowanych gazów cieplarnianych związanych z towarami wymienionymi w załączniku I, w momencie ich przywozu na obszar celny Unii, w celu zapobiegania ryzyku ucieczki emisji gazów cieplarnianych, a przez to zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych na świecie i wspierania celów porozumienia paryskiego, również przez stworzenie zachęt do redukcji emisji dla operatorów w państwach trzecich.
2. CBAM uzupełnia system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w Unii ustanowiony na mocy dyrektywy 2003/87/WE („EU ETS”) przez zastosowanie równoważnego zestawu przepisów do przywozu na obszar celny Unii towarów, o których mowa w art. 2 niniejszego rozporządzenia.
3. CBAM ma zastąpić mechanizmy ustanowione na mocy dyrektywy 2003/87/WE w celu zapobiegania ryzyku ucieczki emisji gazów cieplarnianych, odzwierciedlając zakres przydziału bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS zgodnie z art. 10a tej dyrektywy.
Artykuł 2
Zakres stosowania
1. Niniejsze rozporządzenie stosuje się do towarów wymienionych w załączniku I, pochodzących z państwa trzeciego, gdy towary te lub produkty przetworzone powstałe z tych towarów w wyniku procedury uszlachetniania czynnego, o której mowa w art. 256 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, są przywożone na obszar celny Unii.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się również do towarów wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, pochodzących z państwa trzeciego, gdy towary te lub produkty przetworzone powstałe z tych towarów w wyniku procedury uszlachetniania czynnego, o której mowa w art. 256 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, są wprowadzane na sztuczną wyspę, stałą lub pływającą strukturę lub inną strukturę na szelfie kontynentalnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej państwa członkowskiego, która sąsiaduje z obszarem celnym Unii.
Komisja przyjmuje akty wykonawcze określające szczegółowe warunki stosowania CBAM w odniesieniu do takich towarów, w szczególności jeśli chodzi o pojęcia odpowiadające pojęciom przywozu na obszar celny Unii i dopuszczenia do obrotu, w odniesieniu do procedur dotyczących składania deklaracji CBAM w przypadku takich towarów oraz kontroli, które mają być przeprowadzane przez organy celne. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.
3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 i 2 niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do:
|
a) |
towarów wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, które są przywożone na obszar celny Unii, pod warunkiem że wartość rzeczywista takich towarów na przesyłkę nie przekracza wartości określonej dla towarów o niewielkiej wartości, o których mowa w art. 23 rozporządzenia (WE) nr 1186/2009 (22); |
|
b) |
towarów znajdujących się w bagażach osobistych podróżnych przybywających z państw trzecich, pod warunkiem że wartość rzeczywista takich towarów nie przekracza wartości określonej dla towarów o niewielkiej wartości, o których mowa w art. 23 rozporządzenia (WE) nr 1186/2009; |
|
c) |
towarów, które mają być transportowane lub wykorzystywane w związku z działaniami wojskowymi zgodnie z art. 1 pkt 49 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446 (23). |
4. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 i 2 niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do towarów pochodzących z państw trzecich i terytoriów trzecich wymienionych w pkt 1 załącznika III.
5. Towary przywożone uznaje się za pochodzące z państw trzecich zgodnie z regułami dotyczącymi niepreferencyjnego pochodzenia towarów, o których mowa w art. 59 rozporządzenia (UE) nr 952/2013.
6. Państwa trzecie i terytoria trzecie są wymienione w pkt 1 załącznika III, jeżeli spełniają wszystkie poniższe warunki:
|
a) |
do danego państwa trzeciego lub terytorium trzeciego ma zastosowanie EU ETS lub zawarto porozumienie między tym państwem trzecim lub terytorium trzecim a Unią w pełni łączące EU ETS z systemem handlu emisjami tego państwa trzeciego lub terytorium trzeciego; |
|
b) |
opłata emisyjna uiszczona w państwie, z którego pochodzą towary, jest faktycznie pobierana od emisji gazów cieplarnianych wbudowanych związanych z tymi towarami bez rabatów poza tymi, które są również stosowane zgodnie z EU ETS. |
7. Jeżeli państwo trzecie lub terytorium trzecie posiada rynek energii elektrycznej zintegrowany z unijnym rynkiem wewnętrznym energii elektrycznej w drodze łączenia rynków i nie istnieje rozwiązanie techniczne pozwalające stosować CBAM do przywozu energii elektrycznej do Unii z tego państwa trzeciego lub terytorium trzeciego, taki przywóz energii elektrycznej z tego państwa lub terytorium jest zwolniony ze stosowania CBAM, o ile Komisja uzna, że spełnione są wszystkie poniższe warunki zgodnie z ust. 8:
|
a) |
dane państwo trzecie lub terytorium trzecie zawarło z Unią umowę zobowiązującą je do stosowania prawa Unii w dziedzinie energii elektrycznej, w tym przepisów dotyczących rozwoju odnawialnych źródeł energii, a także innych przepisów w dziedzinie energii, środowiska i konkurencji; |
|
b) |
ustawodawstwo krajowe tego państwa trzeciego lub terytorium trzeciego wdraża główne przepisy prawodawstwa Unii dotyczącego rynku energii elektrycznej, w tym w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii i łączenia rynków energii elektrycznej; |
|
c) |
dane państwo trzecie lub terytorium trzecie przedłożyło Komisji plan działania zawierający harmonogram przyjęcia środków mających na celu spełnienie warunków określonych w lit. d) i e); |
|
d) |
dane państwo trzecie lub terytorium trzecie zobowiązało się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. i w związku z tym, w stosownym przypadku, oficjalnie sformułowało i przekazało Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) długoterminową strategię rozwoju niskoemisyjnego do 2050 r. dostosowaną do tego celu oraz wprowadziło to zobowiązanie do swojego ustawodawstwa krajowego; |
|
e) |
dane państwo trzecie lub terytorium trzecie, podczas realizacji planu działania, o którym mowa w lit. c), wykazało zastosowanie się do wyznaczonych terminów i znaczący postęp w dostosowywaniu przepisów krajowych do prawa Unii w zakresie działań w dziedzinie klimatu na podstawie tego planu działania, w tym w kierunku wprowadzania opłat emisyjnych na poziomie równoważnym z unijnym, zwłaszcza w odniesieniu do wytwarzania energii elektrycznej; wdrożenie systemu handlu emisjami w odniesieniu do energii elektrycznej, o opłacie równoważnej z opłatą w ramach EU ETS, ma nastąpić do dnia 1 stycznia 2030 r.; |
|
f) |
dane państwo trzecie lub terytorium trzecie wprowadziło skuteczny system zapobiegający pośredniemu przywozowi energii elektrycznej do Unii z innych państw trzecich lub terytoriów trzecich, które nie spełniają warunków określonych w lit. a)–e). |
8. Państwo trzecie lub terytorium trzecie spełniające warunki określone w ust. 7 zostaje wpisane do pkt 2 załącznika III i przedkłada dwa sprawozdania dotyczące spełnienia tych warunków – jedno do dnia 1 lipca 2025 r., a drugie do dnia 31 grudnia 2027 r. Do dnia 31 grudnia 2025 r. i do dnia 1 lipca 2028 r. Komisja ocenia, w szczególności na podstawie planu działania, o którym mowa w ust. 7 lit. c), i sprawozdań otrzymanych od danego państwa trzeciego lub terytorium trzeciego, czy to państwo trzecie lub terytorium trzecie nadal spełnia warunki określone w ust. 7.
9. Państwo trzecie lub terytorium trzecie wymienione w pkt 2 załącznika III zostaje usunięte z tego wykazu, jeżeli zostanie spełniony co najmniej jeden z poniższych warunków:
|
a) |
Komisja ma powody, aby uznać, że to państwo lub terytorium nie wykazało wystarczających postępów w spełnianiu jednego z warunków określonych w ust. 7 lub podjęło ono działania niezgodne z celami określonymi w unijnych przepisach dotyczących klimatu i środowiska; |
|
b) |
to państwo trzecie lub terytorium trzecie podjęło działania sprzeczne z jego celami w zakresie obniżenia emisyjności, takie jak udzielenie wsparcia publicznego na rzecz tworzenia nowych mocy wytwórczych, które emitują ponad 550 gram dwutlenku węgla (CO2) pochodzącego z paliw kopalnych na kilowatogodzinę energii elektrycznej; |
|
c) |
Komisja ma dowody, że w wyniku zwiększonego wywozu energii elektrycznej do Unii emisje z produkcji energii elektrycznej w tym państwie lub terytorium na kilowatogodzinę wzrosły przynajmniej o 5 % w porównaniu ze stanem z dnia 1 stycznia 2026 r. |
10. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 28 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przez określenie wymogów i procedur dla państw trzecich lub terytoriów trzecich, które usunięto z wykazu w pkt 2 załącznika III, aby zapewnić stosowanie niniejszego rozporządzenia na ich terytoriach w odniesieniu do energii elektrycznej. Jeżeli w takich przypadkach łączenie rynków pozostaje niezgodne ze stosowaniem niniejszego rozporządzenia, Komisja może podjąć decyzję o wyłączeniu tych państw trzecich lub terytoriów trzecich z łączenia rynków w Unii i wymagać alokacji zdolności przesyłowych typu explicit na granicy między Unią a tymi państwami trzecimi lub terytoriami, tak aby możliwe było stosowanie CBAM.
11. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 28 w celu zmiany wykazów państw trzecich lub terytoriów trzecich wymienionych w pkt 1 lub 2 załącznika III przez dodanie lub usunięcie państwa trzeciego lub terytorium trzeciego w zależności od tego, czy w odniesieniu do tego państwa trzeciego lub terytorium trzeciego zostały spełnione warunki określone w ust. 6, 7 lub 9.
12. Unia może zawierać umowy z państwami trzecimi lub terytoriami trzecimi w celu uwzględnienia obowiązujących w takich państwach lub terytoriach mechanizmów wprowadzania opłat emisyjnych na potrzeby stosowania art. 9.
Artykuł 3
Definicje
Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:
|
1) |
„towary” oznaczają towary wymienione w załączniku I; |
|
2) |
„gazy cieplarniane” oznaczają gazy cieplarniane określone w załączniku I w odniesieniu do poszczególnych towarów wymienionych w tym załączniku; |
|
3) |
„emisje” oznaczają uwolnienie gazów cieplarnianych do powietrza w wyniku produkcji towarów; |
|
4) |
„przywóz” oznacza dopuszczenie do obrotu, o którym mowa w art. 201 rozporządzenia (UE) nr 952/2013; |
|
5) |
„EU ETS” oznacza system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w Unii w odniesieniu do rodzajów działalności wymienionych w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE innych niż działalność lotnicza; |
|
6) |
„obszar celny Unii” oznacza terytorium zdefiniowane w art. 4 rozporządzenia (UE) nr 952/2013; |
|
7) |
„państwo trzecie” oznacza państwo lub terytorium poza obszarem celnym Unii; |
|
8) |
„szelf kontynentalny” oznacza szelf kontynentalny zgodnie z definicją zawartą w art. 76 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza; |
|
9) |
„wyłączna strefa ekonomiczna” oznacza wyłączną strefę ekonomiczną określoną w art. 55 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza i uznaną za wyłączną strefę ekonomiczną przez państwo członkowskie zgodnie z tą konwencją; |
|
10) |
„wartość rzeczywista” oznacza wartość rzeczywistą towarów handlowych zdefiniowaną w art. 1 pkt 48 rozporządzenia delegowanego (UE) 2015/2446; |
|
11) |
„łączenie rynków” oznacza przydział zdolności przesyłowych za pośrednictwem systemu unijnego, który jednocześnie dopasowuje zamówienia i przydziela międzyobszarowe zdolności przesyłowe zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2015/1222; |
|
12) |
„alokacja zdolności przesyłowych typu explicit” oznacza przydział transgranicznych zdolności przesyłowych oddzielnie od obrotu energią elektryczną; |
|
13) |
„właściwy organ” oznacza organ wyznaczony przez każde państwo członkowskie zgodnie z art. 11; |
|
14) |
„organy celne” oznaczają administracje celne państw członkowskich określone w art. 5 pkt 1 rozporządzenia (UE) nr 952/2013; |
|
15) |
„importer” oznacza osobę składającą zgłoszenie celne o dopuszczenie towarów do obrotu we własnym imieniu albo – w przypadku gdy zgłoszenie celne składa pośredni przedstawiciel celny zgodnie z art. 18 rozporządzenia (UE) nr 952/2013 – osobę, w której imieniu takie zgłoszenie jest składane; |
|
16) |
„zgłaszający” oznacza zgłaszającego zdefiniowanego w art. 5 pkt 15 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, składającego zgłoszenie celne do dopuszczenia towarów do obrotu we własnym imieniu lub osobę, w której imieniu takie zgłoszenie jest składane; |
|
17) |
„upoważniony zgłaszający CBAM” oznacza osobę upoważnioną przez właściwy organ zgodnie z art. 17; |
|
18) |
„osoba” oznacza osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, ale uznaną – na mocy prawa Unii lub prawa krajowego – za mającą zdolność do czynności prawnych; |
|
19) |
„mająca siedzibę w państwie członkowskim” oznacza:
|
|
20) |
„numer rejestracyjny i identyfikacyjny przedsiębiorcy (numer EORI)” oznacza numer nadany przez organ celny, kiedy rejestracja do celów celnych nastąpiła zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) nr 952/2013; |
|
21) |
„emisje bezpośrednie” oznaczają emisje pochodzące z procesów produkcji towarów, w tym emisje pochodzące z wytwarzania ogrzewania i chłodzenia zużywanych podczas procesów produkcyjnych, niezależnie od miejsca wytwarzania ogrzewania lub chłodzenia; |
|
22) |
„emisje wbudowane” oznaczają emisje bezpośrednie uwalniane podczas produkcji towarów oraz emisje pośrednie pochodzące z wytwarzania energii elektrycznej zużywanej podczas procesów produkcyjnych, których poziom oblicza się zgodnie z metodami określonymi w załączniku IV i doprecyzowuje w aktach wykonawczych przyjętych na podstawie art. 7 ust. 7; |
|
23) |
„tona ekwiwalentu dwutlenku węgla” oznacza jedną tonę metryczną CO2 lub ilość innego gazu cieplarnianego wymienionego w załączniku I o równoważnym współczynniku globalnego ocieplenia; |
|
24) |
„certyfikat CBAM” oznacza certyfikat w formacie elektronicznym odpowiadający jednej tonie ekwiwalentu dwutlenku węgla emisji wbudowanych związanych z towarami; |
|
25) |
„umorzenie” oznacza potrącenie certyfikatów CBAM w liczbie odpowiadającej ilości zadeklarowanych emisji wbudowanych związanych z towarami przywożonymi lub emisji wbudowanych związanych z towarami przywożonymi, które należało zgłosić; |
|
26) |
„procesy produkcji” oznaczają procesy chemiczne i fizyczne przeprowadzane w celu wyprodukowania towarów w instalacji; |
|
27) |
„wartość domyślna” oznacza wartość obliczoną lub uzyskaną na podstawie danych wtórnych, które przedstawiają emisje wbudowane związane z towarami; |
|
28) |
„rzeczywiste emisje” oznaczają emisje obliczone na podstawie danych pierwotnych dotyczących procesów produkcji towarów oraz wytwarzania energii zużywanej podczas tych procesów, określone według metod określonych w załączniku IV; |
|
29) |
„opłata emisyjna” oznacza kwotę pieniężną płaconą w państwie trzecim, w ramach systemu ograniczania emisji gazów cieplarnianych, w formie podatku, opłaty lub uprawnień do emisji w ramach systemu handlu emisjami gazów cieplarnianych, obliczoną dla gazów cieplarnianych objętych takim środkiem i uwalnianych podczas produkcji towarów; |
|
30) |
„instalacja” oznacza stacjonarną jednostkę techniczną, w której prowadzony jest proces produkcji; |
|
31) |
„operator” oznacza osobę, która eksploatuje lub kontroluje instalację w państwie trzecim; |
|
32) |
„krajowa jednostka akredytująca” oznacza krajową jednostkę akredytującą wyznaczoną przez każde państwo członkowskie zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 765/2008; |
|
33) |
„uprawnienie w ramach EU ETS” oznacza uprawnienie zdefiniowane w art. 3 lit. a) dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do rodzajów działalności wymienionych w załączniku I do tej dyrektywy innych niż działalność lotnicza; |
|
34) |
„emisje pośrednie” oznaczają emisje pochodzące z wytwarzania energii elektrycznej zużywanej w procesach produkcji towarów, niezależnie od miejsca wytwarzania zużywanej energii elektrycznej. |
ROZDZIAŁ II
OBOWIĄZKI I PRAWA UPOWAŻNIONYCH ZGŁASZAJĄCYCH CBAM
Artykuł 4
Przywóz towarów
Towary mogą być przywożone na obszar celny Unii wyłącznie przez upoważnionego zgłaszającego CBAM.
Artykuł 5
Wniosek o udzielenie upoważnienia
1. Importer mający siedzibę w państwie członkowskim, przed przywozem towarów na obszar celny Unii, składa wniosek o przyznanie statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM (zwany dalej „wnioskiem o udzielenie upoważnienia”). Jeżeli taki importer wyznaczy pośredniego przedstawiciela celnego zgodnie z art. 18 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, a ten pośredni przedstawiciel celny wyrazi zgodę na działanie w charakterze upoważnionego zgłaszającego CBAM, wniosek o udzielenie upoważnienia składa pośredni przedstawiciel celny.
2. Jeżeli importer nie ma siedziby w państwie członkowskim, wniosek o udzielenie upoważnienia składa pośredni przedstawiciel celny.
3. Wniosek o udzielenie upoważnienia składa się za pośrednictwem rejestru CBAM ustanowionego zgodnie z art. 14.
4. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1, jeżeli zdolności przesyłowe na potrzeby przywozu energii elektrycznej są przydzielane w drodze alokacji zdolności przesyłowych typu explicit, osobę, której przydzielono zdolności przesyłowe na potrzeby przywozu i która dokonuje nominacji tych zdolności na potrzeby przywozu, uważa się do celów niniejszego rozporządzenia za upoważnionego zgłaszającego CBAM w państwie członkowskim, w którym osoba ta zgłosiła przywóz energii elektrycznej w zgłoszeniu celnym. Pomiaru przywozu dokonuje się na poszczególnych granicach w okresach nie dłuższych niż jedna godzina i nie jest możliwe odliczenie wywozu lub tranzytu w tej samej godzinie.
Właściwy organ państwa członkowskiego, w którym złożono zgłoszenie celne, rejestruje daną osobę w rejestrze CBAM.
5. Wniosek o udzielenie upoważnienia zawiera następujące informacje o wnioskodawcy:
|
a) |
imię i nazwisko/nazwę, adres i dane kontaktowe; |
|
b) |
numer EORI; |
|
c) |
wskazanie głównej działalności gospodarczej prowadzonej w Unii; |
|
d) |
zaświadczenie organu podatkowego w państwie członkowskim, w którym wnioskodawca ma siedzibę, że na wnioskodawcy nie ciąży nieuregulowany nakaz odzyskania krajowych należności podatkowych; |
|
e) |
oświadczenie, że wnioskodawca nie dopuścił się poważnych naruszeń ani nie dopuszczał się powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego, przepisów podatkowych lub przepisów dotyczących nadużyć na rynku w ciągu pięciu lat poprzedzających rok złożenia wniosku, obejmujące również wskazanie, że nie był on notowany za poważne przestępstwa związane z jego działalnością gospodarczą; |
|
f) |
informacje niezbędne do wykazania finansowej i operacyjnej zdolności wnioskodawcy do wypełnienia jego obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia oraz, jeżeli właściwy organ podjął taką decyzję na podstawie oceny ryzyka, dokumenty potwierdzające te informacje, takie jak rachunek zysków i strat oraz bilans za maksymalnie ostatnie trzy lata budżetowe, za które zamknięto rozliczenia; |
|
g) |
szacunkową wartość pieniężną i wielkość przywozu towarów na obszar celny Unii w podziale na rodzaje towarów, w roku kalendarzowym, w którym składany jest wniosek, oraz w następnym roku kalendarzowym; |
|
h) |
w stosownych przypadkach – imiona i nazwiska lub nazwy oraz dane kontaktowe osób, w imieniu których działa wnioskodawca. |
6. Wnioskodawca może w każdej chwili wycofać swój wniosek.
7. Upoważniony zgłaszający CBAM niezwłocznie informuje właściwy organ za pośrednictwem rejestru CBAM o zmianach w informacjach przekazanych zgodnie z ust. 5 niniejszego artykułu, które nastąpiły po wydaniu decyzji o przyznaniu statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM zgodnie z art. 17 i które mogą mieć wpływ na tę decyzję lub treść upoważnienia udzielonego na jej podstawie.
8. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych dotyczących komunikacji między wnioskodawcą, właściwym organem i Komisją, standardowego formatu wniosku o udzielenie upoważnienia oraz procedur składania takiego wniosku za pośrednictwem rejestru CBAM, procedury, której ma przestrzegać właściwy organ, terminów rozpatrywania wniosków o udzielenie upoważnienia zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu oraz zasad identyfikacji przez właściwy organ upoważnionych zgłaszających CBAM zgłaszających przywóz energii elektrycznej. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
Artykuł 6
Deklaracja CBAM
1. Do dnia 31 maja każdego roku, a po raz pierwszy w roku 2027 na rok 2026, każdy upoważniony zgłaszający CBAM składa za pośrednictwem rejestru CBAM, o którym mowa w art. 14, deklarację CBAM za poprzedni rok kalendarzowy.
2. Deklaracja CBAM zawiera następujące informacje:
|
a) |
całkowitą ilość poszczególnych rodzajów towarów przywiezionych w poprzednim roku kalendarzowym, wyrażoną w megawatogodzinach w przypadku energii elektrycznej i w tonach w przypadku innych towarów; |
|
b) |
całkowity poziom emisji wbudowanych związanych z towarami, o których mowa w lit. a) niniejszego ustępu, wyrażoną w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na megawatogodzinę energii elektrycznej lub – w przypadku innych towarów – w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na tonę każdego rodzaju towarów, obliczoną zgodnie z art. 7 i zweryfikowaną zgodnie z art. 8; |
|
c) |
całkowitą liczbę certyfikatów CBAM, które mają zostać przekazane do umorzenia – odpowiadającą całkowitej wielkości emisji wbudowanych, o której mowa w lit. b) niniejszego ustępu – po dokonaniu redukcji z tytułu opłaty emisyjnej uiszczonej w państwie pochodzenia zgodnie z art. 9 oraz dostosowania niezbędnego, by odzwierciedlić zakres, w jakim uprawnienia w ramach EU ETS są przydzielane bezpłatnie zgodnie z art. 31; |
|
d) |
kopie sprawozdań z weryfikacji wydanych przez akredytowanego weryfikatora zgodnie z art. 8 i załącznikiem VI. |
3. W przypadku gdy przywożone są produkty przetworzone powstałe w wyniku procedury uszlachetniania czynnego, o której mowa w art. 256 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, upoważniony zgłaszający CBAM zgłasza w deklaracji CBAM ilość emisji wbudowanych związanych z towarami, które zostały objęte procedurą uszlachetniania czynnego i z których powstały przywożone produkty przetworzone, nawet jeżeli dane produkty przetworzone nie są towarami wymienionymi w załączniku I do niniejszego rozporządzenia. Ustęp ten ma również zastosowanie, gdy produkty przetworzone powstałe w wyniku procedury uszlachetniania czynnego są towarami powracającymi, o których mowa w art. 205 rozporządzenia (UE) nr 952/2013.
4. W przypadku gdy towary przywożone wymienione w załączniku I do niniejszego rozporządzenia są produktami przetworzonymi powstałymi w wyniku procedury uszlachetniania biernego, o której mowa w art. 259 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, upoważniony zgłaszający CBAM zgłasza w deklaracji CBAM wyłącznie emisje z procesu przetwarzania przeprowadzonego poza obszarem celnym Unii.
5. W przypadku gdy towary przywożone są towarami powracającymi, o których mowa w art. 203 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, upoważniony zgłaszający CBAM wykazuje oddzielnie w deklaracji CBAM „zero” w odniesieniu do całkowitego poziomu emisji wbudowanych odpowiadających tym towarom.
6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych dotyczących standardowego formatu deklaracji CBAM, w tym szczegółowych informacji w podziale na instalacje, państwo pochodzenia i rodzaj towarów, które mają być zgłaszane, na poparcie sum, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, w szczególności w odniesieniu do emisji wbudowanych i uiszczonej opłaty emisyjnej, procedury składania deklaracji CBAM za pośrednictwem rejestru CBAM oraz warunków przekazywania certyfikatów CBAM, o których mowa w ust. 2 lit. c) niniejszego artykułu, do umorzenia zgodnie z art. 22 ust. 1, w szczególności w odniesieniu do procesu i wyboru przez upoważnionego zgłaszającego CBAM certyfikatów, które mają zostać przekazane do umorzenia. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
Artykuł 7
Obliczanie emisji wbudowanych
1. Poziom emisji wbudowanych związanych z towarami oblicza się zgodnie z metodami przedstawionymi w załączniku IV. W odniesieniu do towarów wymienionych w załączniku II oblicza się i uwzględnia wyłącznie emisje bezpośrednie.
2. Poziom emisji wbudowanych związanych z towarami innymi niż energia elektryczna ustala się na podstawie rzeczywistych emisji zgodnie z metodami określonymi w załączniku IV pkt 2 i 3. W przypadku braku możliwości odpowiedniego ustalenia poziomu rzeczywistych emisji oraz w przypadku emisji pośrednich poziom emisji wbudowanych ustala się przez odniesienie do wartości domyślnych zgodnie z metodami określonymi w załączniku IV pkt 4.1.
3. Poziom emisji wbudowanych związanych z przywożoną energią elektryczną ustala się przez odniesienie do wartości domyślnych zgodnie z metodą określoną w załączniku IV pkt 4.2, chyba że upoważniony zgłaszający CBAM wykaże, że spełnione są kryteria ustalania poziomu emisji wbudowanych na podstawie rzeczywistych emisji wymienione w załączniku IV pkt 5.
4. Wbudowane emisje pośrednie oblicza się zgodnie z metodą określoną w załączniku IV pkt 4.3 i doprecyzowaną w aktach wykonawczych przyjętych na podstawie ust. 7 niniejszego artykułu, chyba że upoważniony zgłaszający CBAM wykaże, że spełnione są kryteria ustalania poziomu emisji wbudowanych na podstawie rzeczywistych emisji wymienionych w załączniku IV pkt 6.
5. Upoważniony zgłaszający CBAM prowadzi rejestry informacji wymaganych do obliczenia emisji wbudowanych zgodnie z wymogami określonymi w załączniku V. Rejestry te muszą być wystarczająco szczegółowe, aby umożliwić weryfikatorom akredytowanym zgodnie z art. 18 zweryfikowanie wielkości emisji wbudowanych zgodnie z art. 8 i załącznikiem VI oraz aby umożliwić Komisji i właściwemu organowi dokonanie przeglądu deklaracji CBAM zgodnie z art. 19 ust. 2.
6. Upoważniony zgłaszający CBAM przechowuje te rejestry informacji, o których mowa w ust. 5, w tym sprawozdanie weryfikatora, do końca czwartego roku po roku, w którym złożono lub w którym należało złożyć deklarację CBAM.
7. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych dotyczących:
|
a) |
stosowania elementów metod obliczeniowych określonych w załączniku IV, w tym dotyczących określania granic systemowych procesów produkcji i odnośnych materiałów wsadowych (prekursorów), współczynników emisji, ustalanych dla konkretnych instalacji wartości rzeczywistych emisji i wartości domyślnych oraz ich stosowania w odniesieniu do poszczególnych towarów, a także określania metod zapewnienia wiarygodności danych, na podstawie których ustala się wartości domyślne, w tym poziomu szczegółowości i weryfikacji danych, a także dalszych specyfikacji towarów, które do celów załącznika IV pkt 1 należy uznać za „towary proste” i „towary złożone”; w tych aktach wykonawczych określa się również warunki, na jakich uznaje się, że nie można odpowiednio określić rzeczywistych emisji, a także elementy dowodów wykazujące, że spełnione są kryteria wymagane do uzasadnienia wykorzystania rzeczywistych emisji w odniesieniu do energii elektrycznej zużywanej w procesach produkcji towarów do celów ust. 2, wymienionych w załączniku IV pkt 5 i 6; oraz |
|
b) |
stosowania elementów metod obliczeniowych na podstawie ust. 4, zgodnie z załącznikiem IV pkt 4.3. |
W obiektywnie uzasadnionych przypadkach akty wykonawcze, o których mowa w akapicie pierwszym, przewidują możliwość dostosowania wartości domyślnych do poszczególnych obszarów, regionów lub państw w celu uwzględnienia szczególnych obiektywnych czynników mających wpływ na emisje, takich jak główne źródła energii lub procesy przemysłowe. Podstawę tych aktów wykonawczych stanowią obowiązujące przepisy w zakresie monitorowania i weryfikacji danych dotyczących emisji i działalności w odniesieniu do instalacji objętych dyrektywą 2003/87/WE, w szczególności rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2066 (24), rozporządzenie wykonawcze (UE) 2018/2067 i rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 (25). Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.
Artykuł 8
Weryfikacja emisji wbudowanych
1. Upoważniony zgłaszający CBAM zapewnia, aby całkowity poziom emisji wbudowanych zadeklarowany w deklaracji CBAM złożonej zgodnie z art. 6 został zweryfikowany przez weryfikatora akredytowanego zgodnie z art. 18 w oparciu o zasady weryfikacji określone w załączniku VI.
2. W przypadku emisji wbudowanych związanych z towarami wyprodukowanymi w instalacjach w państwie trzecim zarejestrowanych zgodnie z art. 10 upoważniony zgłaszający CBAM może podjąć decyzję o wykorzystaniu zweryfikowanych informacji ujawnionych mu zgodnie z art. 10 ust. 7 w celu wypełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu.
3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych dotyczących stosowania zasad weryfikacji określonych w załączniku VI w odniesieniu do:
|
a) |
możliwości odstąpienia, w należycie uzasadnionych okolicznościach i bez narażania na ryzyko wiarygodnego oszacowania emisji wbudowanych, przeprowadzenia przez weryfikatora wizyty w instalacji, w której produkowane są odnośne towary; |
|
b) |
określenia progów pozwalających stwierdzić, czy nieprawidłowości lub niezgodności są istotne; oraz |
|
c) |
dokumentacji uzupełniającej wymaganej do sporządzenia sprawozdania z weryfikacji, w tym jego formatu. |
Przyjmując akty wykonawcze, o których mowa w akapicie pierwszym, Komisja dąży do równoważności i spójności z procedurami określonymi w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2018/2067. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.
Artykuł 9
Opłata emisyjna uiszczana w państwie trzecim
1. W celu uwzględnienia opłaty emisyjnej uiszczonej w państwie pochodzenia w odniesieniu do zadeklarowanych emisji wbudowanych upoważniony zgłaszający CBAM może zgłosić w swojej deklaracji CBAM zmniejszenie liczby certyfikatów CBAM, które mają zostać przekazane do umorzenia. Zmniejszenie można zgłosić tylko wtedy, gdy opłata emisyjna została faktycznie uiszczona w państwie pochodzenia. W takim przypadku uwzględnia się rabaty lub inne formy rekompensaty dostępne w tym państwie, które skutkują obniżeniem tej opłaty.
2. Upoważniony zgłaszający CBAM prowadzi rejestry dokumentów wymaganych do wykazania, że zadeklarowane emisje wbudowane podlegały opłacie emisyjnej w państwie pochodzenia towarów, która została faktycznie uiszczona zgodnie z ust. 1. Upoważniony zgłaszający CBAM przechowuje w szczególności dowody dotyczące dostępnych rabatów lub innych form rekompensaty, zwłaszcza odniesienia do odpowiednich przepisów prawa tego państwa. Informacje zawarte w tej dokumentacji poświadcza osoba niezależna od upoważnionego zgłaszającego CBAM i od organów państwa pochodzenia. Imię i nazwisko lub nazwa oraz dane kontaktowe tej niezależnej osoby są wskazane w dokumentacji. Upoważniony zgłaszający CBAM przechowuje również dowody faktycznego uiszczenia opłaty emisyjnej.
3. Upoważniony zgłaszający CBAM przechowuje rejestry, o których mowa w ust. 2, do końca czwartego roku po roku, w którym złożono lub w którym należało złożyć deklarację CBAM.
4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych dotyczących przeliczania średniej rocznej opłaty emisyjnej faktycznie uiszczonej zgodnie z ust. 1 na odpowiednią redukcję liczby certyfikatów CBAM, które mają zostać przekazane do umorzenia, w tym przeliczania kwoty opłaty emisyjnej faktycznie uiszczonej w walucie obcej na euro po średnim rocznym kursie wymiany, wymaganych dowodów faktycznego uiszczenia opłaty emisyjnej, przykładów odpowiednich rabatów lub innych form rekompensaty, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz kwalifikacji niezależnej osoby, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, a także warunków służących ustaleniu jej niezależności. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
Artykuł 10
Rejestracja operatorów i instalacji w państwach trzecich
1. Na wniosek operatora instalacji znajdującej się w państwie trzecim Komisja rejestruje informacje dotyczące tego operatora i jego instalacji w rejestrze CBAM, o którym mowa w art. 14.
2. Wniosek o rejestrację, o którym mowa w ust. 1, zawiera następujące informacje, które mają zostać umieszczone w rejestrze CBAM po dokonaniu rejestracji:
|
a) |
imię i nazwisko lub nazwę, adres i dane kontaktowe operatora; |
|
b) |
położenie każdej instalacji, w tym pełny adres i współrzędne wyrażone jako długość i szerokość geograficzna z dokładnością do sześciu miejsc po przecinku; |
|
c) |
wskazanie głównej działalności instalacji. |
3. Komisja powiadamia operatora o rejestracji w rejestrze CBAM. Rejestracja jest ważna przez okres pięciu lat od daty powiadomienia o niej operatora instalacji.
4. Operator bezzwłocznie powiadamia Komisję o zmianach w zakresie informacji, o których mowa w ust. 2, zaistniałych po dokonaniu rejestracji, a Komisja aktualizuje odpowiednie informacje w rejestrze CBAM.
5. Operator:
|
a) |
ustala poziom emisji wbudowanych, obliczonych zgodnie z metodami określonymi w załączniku IV, w podziale na rodzaje towarów produkowanych w instalacji, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu; |
|
b) |
zapewnia, aby emisje wbudowane, o których mowa w lit. a) niniejszego ustępu, zostały zweryfikowane zgodnie z zasadami weryfikacji określonymi w załączniku VI przez weryfikatora akredytowanego zgodnie z art. 18; |
|
c) |
przechowuje kopię sprawozdania z weryfikacji, a także prowadzi rejestr informacji wymaganych do obliczenia wielkości emisji wbudowanych związanych z towarami zgodnie z wymogami określonymi w załączniku V przez cztery lata po przeprowadzeniu weryfikacji. |
6. Rejestry, o których mowa w ust. 5 lit. c) niniejszego artykułu, muszą być wystarczająco szczegółowe, aby umożliwić weryfikację emisji wbudowanych zgodnie z art. 8 i załącznikiem VI oraz przeprowadzenie, zgodnie z art. 19, przeglądu deklaracji CBAM złożonej przez upoważnionego zgłaszającego CBAM, któremu ujawniono odpowiednie informacje zgodnie z ust. 7 niniejszego artykułu.
7. Operator może ujawnić upoważnionemu zgłaszającemu CBAM informacje dotyczące weryfikacji emisji wbudowanych, o których mowa w ust. 5 niniejszego artykułu. Upoważniony zgłaszający CBAM jest uprawniony do skorzystania z ujawnionych mu informacji w celu wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 8.
8. Operator może w każdej chwili wystąpić o wyrejestrowanie go z rejestru CBAM. Komisja, na taki wniosek i po powiadomieniu właściwych organów, wyrejestrowuje operatora i wykreśla z rejestru CBAM informacje o nim i jego instalacji, pod warunkiem że informacje te nie są niezbędne do przeglądu złożonych deklaracji CBAM. Po umożliwieniu operatorowi przedstawienia jego stanowiska i po skonsultowaniu się z właściwymi organami Komisja może również wyrejestrować informacje, jeżeli uzna, że informacje o tym operatorze nie są już prawidłowe. Komisja informuje o wyrejestrowaniu tych informacji właściwe organy.
ROZDZIAł III
WŁAŚCIWE ORGANY
Artykuł 11
Właściwe organy
1. Każde państwo członkowskie wyznacza właściwy organ do wypełniania funkcji i obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia i powiadamia o tym fakcie Komisję.
Komisja udostępnia pozostałym państwom członkowskim wykaz wszystkich właściwych organów oraz publikuje tę informację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i udostępnia ją w rejestrze CBAM.
2. Właściwe organy wymieniają ze sobą informacje, które są niezbędne lub istotne dla wykonywania ich funkcji i obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia.
Artykuł 12
Komisja
Oprócz innych zadań, które Komisja wykonuje na mocy niniejszego rozporządzenia, wspiera ona właściwe organy w wypełnianiu ich funkcji i obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia i koordynuje ich działania poprzez wspieranie wymiany najlepszych praktyk w zakresie niniejszego rozporządzenia i wydawanie odnośnych wytycznych oraz poprzez promowanie odpowiedniej wymiany informacji i współpracy między właściwymi organami, a także między właściwymi organami a Komisją.
Artykuł 13
Tajemnica zawodowa i ujawnianie informacji
1. Wszelkie informacje uzyskane przez właściwe organy lub Komisję podczas wykonywania przez nie swoich obowiązków, mające z natury charakter poufny lub dostarczone na zasadzie poufności, są objęte obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej. Właściwe organy ani Komisja nie ujawniają takich informacji za wyjątkiem przypadków uzyskania wyraźnego uprzedniego pozwolenia osoby lub organu, które informacji udzieliły, lub istnienia odpowiedniego prawa Unii lub prawa krajowego.
2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 właściwe organy i Komisja mogą udostępniać takie informacje sobie nawzajem, organom celnym, organom odpowiedzialnym za sankcje administracyjne lub karne i Prokuraturze Europejskiej w celu zapewnienia przestrzegania przez dane osoby obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia oraz stosowania przepisów prawa celnego. Takie wymieniane informacje są objęte tajemnicą zawodową i nie mogą zostać ujawnione innej osobie ani innemu organowi, chyba że na mocy prawa Unii lub prawa krajowego.
Artykuł 14
Rejestr CBAM
1. Komisja ustanawia rejestr CBAM upoważnionych zgłaszających CBAM w formie znormalizowanej elektronicznej bazy danych zawierającej dane dotyczące certyfikatów CBAM posiadanych przez tych upoważnionych zgłaszających CBAM. Komisja udostępnia informacje zawarte w rejestrze CBAM organom celnym i właściwym organom automatycznie i w czasie rzeczywistym.
2. Rejestr CBAM, o którym mowa w ust. 1, zawiera zestawienia wraz z informacjami na temat każdego upoważnionego zgłaszającego CBAM, w szczególności:
|
a) |
imię i nazwisko lub nazwę, adres oraz dane kontaktowe upoważnionego zgłaszającego CBAM; |
|
b) |
numer EORI upoważnionego zgłaszającego CBAM; |
|
c) |
numer rachunku CBAM; |
|
d) |
numer identyfikacyjny, cenę sprzedaży, datę sprzedaży, datę umorzenia, odkupu lub anulowania certyfikatów CBAM w odniesieniu do każdego upoważnionego zgłaszającego CBAM. |
3. W osobnej sekcji rejestr CBAM zawiera informacje o operatorach i instalacjach w państwach trzecich zarejestrowanych zgodnie z art. 10 ust. 2.
4. Informacje zawarte w rejestrze CBAM, o których mowa w ust. 2 i 3, są poufne, z wyjątkiem imion i nazwisk lub nazw, adresów i danych kontaktowych operatorów oraz lokalizacji instalacji w państwach trzecich. Operator może odmówić publicznego udostępnienia swojego imienia i nazwiska lub swojej nazwy, adresu i danych kontaktowych. Komisja udostępnia publiczne informacje zawarte w rejestrze CBAM w interoperacyjnym formacie.
5. W odniesieniu do każdego z towarów wymienionych w załączniku I Komisja publikuje co rok zagregowane emisje wbudowane związane z przywożonymi towarami.
6. Komisja przyjmuje akty wykonawcze dotyczące infrastruktury oraz konkretnych procesów i procedur związanych z rejestrem CBAM, w tym analizy ryzyka, o której mowa w art. 15, elektronicznych baz danych zawierających informacje, o których mowa w ust. 2 i 3 niniejszego artykułu, danych dotyczących rachunków w rejestrze CBAM, o których mowa w art. 16, przekazywania do rejestru CBAM informacji dotyczących sprzedaży, odkupu i anulowania certyfikatów CBAM, o których mowa w art. 20, oraz sprawdzonych informacji, o których mowa w art. 25 ust. 3. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
Artykuł 15
Analiza ryzyka
1. Komisja przeprowadza oparte na analizie ryzyka kontrole danych i transakcji zarejestrowanych w rejestrze CBAM, o którym mowa w art. 14, w celu zapewnienia, aby nie występowały nieprawidłowości w zakresie nabywania, posiadania, umarzania, odkupu i anulowania certyfikatów CBAM.
2. Jeżeli w wyniku kontroli przeprowadzonych na podstawie ust. 1 Komisja stwierdzi nieprawidłowości, powiadamia właściwe organy o konieczności przeprowadzenia dalszego dochodzenia w celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości.
Artykuł 16
Rachunki w rejestrze CBAM
1. Komisja nadaje każdemu upoważnionemu zgłaszającemu CBAM niepowtarzalny numer rachunku CBAM.
2. Każdy upoważniony zgłaszający CBAM uzyskuje dostęp do swojego rachunku w rejestrze CBAM.
3. Komisja uruchamia rachunek niezwłocznie po udzieleniu upoważnienia, o którym mowa w art. 17 ust. 1, i powiadamia o tym fakcie upoważnionego zgłaszającego CBAM.
4. Jeżeli upoważniony zgłaszający CBAM zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub jego upoważnienie zostało cofnięte, Komisja zamyka rachunek tego upoważnionego zgłaszającego CBAM, pod warunkiem że wypełnił on wszystkie swoje obowiązki wynikające z niniejszego rozporządzenia.
Artykuł 17
Upoważnienie
1. W przypadku złożenia wniosku o udzielenie upoważnienia zgodnie z art. 5 właściwy organ w państwie członkowskim, w którym wnioskodawca ma siedzibę, przyznaje mu status upoważnionego zgłaszającego CBAM, jeżeli spełnione są kryteria określone w ust. 2 niniejszego artykułu. Status upoważnionego zgłaszającego CBAM jest uznawany we wszystkich państwach członkowskich.
Przed przyznaniem statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM właściwy organ przeprowadza konsultacje w sprawie wniosku o udzielenie upoważnienia za pośrednictwem rejestru CBAM. Procedura konsultacji obejmuje właściwe organy w pozostałych państwach członkowskich oraz Komisję i nie przekracza 15 dni roboczych.
2. Kryteria przyznania statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM są następujące:
|
a) |
wnioskodawca nie dopuścił się poważnego naruszenia ani nie dopuszczał się powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego, przepisów podatkowych, przepisów dotyczących nadużyć na rynku, niniejszego rozporządzenia ani aktów delegowanych i wykonawczych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia, a w szczególności nie był notowany za poważne przestępstwa związane z jego działalnością gospodarczą w ciągu pięciu lat poprzedzających rok złożenia wniosku; |
|
b) |
wnioskodawca wykazuje zdolność finansową i operacyjną do wypełnienia zobowiązań wynikających z niniejszego rozporządzenia; |
|
c) |
wnioskodawca ma siedzibę w państwie członkowskim złożenia wniosku; oraz |
|
d) |
wnioskodawcy nadano numer EORI zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) nr 952/2013. |
3. Jeżeli właściwy organ uzna, że warunki określone w ust. 2 niniejszego artykułu nie są spełnione, lub jeżeli wnioskodawca nie przedstawił informacji wymienionych w art. 5 ust. 5, odmawia się udzielenia mu statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM. Decyzja o odmowie udzielenia statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM zawiera uzasadnienie odmowy oraz informację o możliwości odwołania się.
4. Decyzja właściwego organu przyznająca status upoważnionego zgłaszającego CBAM jest rejestrowana w rejestrze CBAM i zawiera następujące informacje:
|
a) |
imię i nazwisko lub nazwę, adres oraz dane kontaktowe upoważnionego zgłaszającego CBAM; |
|
b) |
numer EORI upoważnionego zgłaszającego CBAM; |
|
c) |
numer rachunku CBAM nadany upoważnionemu zgłaszającemu CBAM zgodnie z art. 16 ust. 1; |
|
d) |
gwarancję wymaganą zgodnie z ust. 5 niniejszego artykułu. |
5. By spełnić kryteria określone w ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu, właściwy organ wymaga przedłożenia gwarancji, jeżeli wnioskodawca nie prowadził działalności gospodarczej przez okres dwóch lat obrotowych poprzedzających rok, w którym złożył wniosek zgodnie z art. 5 ust. 1.
Właściwy organ ustala kwotę takiej gwarancji na kwotę obliczoną jako zagregowana wartość certyfikatów CBAM, które upoważniony zgłaszający CBAM musiałby przekazać do umorzenia zgodnie z art. 22, w odniesieniu do przywozu towarów zgłoszonego zgodnie z art. 5 ust. 5 lit. g). Przedkładana gwarancja ma postać gwarancji bankowej płatnej na pierwsze żądanie przez instytucję finansową prowadzącą działalność w Unii lub postać innej gwarancji zapewniającej równoważne zabezpieczenie.
6. Jeżeli właściwy organ stwierdzi, że złożona gwarancja nie zapewnia zdolności finansowej i operacyjnej upoważnionego zgłaszającego CBAM do pokrycia kwoty zobowiązań wynikających z niniejszego rozporządzenia lub nie zapewnia jej już w sposób wystarczający, żąda od upoważnionego zgłaszającego CBAM, by sam zdecydował, czy złoży dodatkową gwarancję, czy zastąpi pierwotną gwarancję nową gwarancją zgodnie z ust. 5.
7. Właściwy organ zwalnia gwarancję niezwłocznie po dniu 31 maja drugiego roku, w którym upoważniony zgłaszający CBAM przekazał do umorzenia certyfikaty CBAM zgodnie z art. 22.
8. Właściwy organ cofa status upoważnionego zgłaszającego CBAM, jeżeli:
|
a) |
upoważniony zgłaszający CBAM złożył wniosek o cofnięcie; lub |
|
b) |
upoważniony zgłaszający CBAM przestał spełniać kryteria określone w ust. 2 lub 6 niniejszego artykułu lub dopuścił się poważnych lub powtarzających się naruszeń obowiązku przekazania certyfikatów CBAM do umorzenia, o którym mowa w art. 22 ust. 1, lub obowiązku zapewnienia wystarczającej liczby certyfikatów CBAM na swoim rachunku w rejestrze CBAM na koniec każdego kwartału, o czym mowa w art. 22 ust. 2. |
Przed cofnięciem statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM właściwy organ daje upoważnionemu zgłaszającemu CBAM możliwość przedstawienia jego stanowiska i przeprowadza procedurę, w wyniku której może cofnąć taki status. Procedura konsultacji obejmuje właściwe organy w pozostałych państwach członkowskich oraz Komisję i nie przekracza 15 dni roboczych.
W decyzji o cofnięciu statusu podaje się powody jej podjęcia oraz informację o prawie do odwołania.
9. Właściwy organ rejestruje w rejestrze CBAM informacje dotyczące:
|
a) |
wnioskodawców, których wniosek o udzielenie upoważnienia został odrzucony zgodnie z ust. 3; oraz |
|
b) |
osób, których status upoważnionego zgłaszającego CBAM został cofnięty zgodnie z ust. 8. |
10. Komisja przyjmuje, w drodze aktów wykonawczych, warunki dotyczące:
|
a) |
stosowania kryteriów, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, w tym kryterium dotyczącego niepopełnienia poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń, o których mowa w ust. 2 lit. a) niniejszego artykułu; |
|
b) |
stosowania gwarancji, o której mowa w ust. 5, 6 i 7 niniejszego artykułu; |
|
c) |
stosowania kryteriów poważnych lub powtarzających się naruszeń, o których mowa w ust. 8 niniejszego artykułu; |
|
d) |
konsekwencji cofnięcia statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM, o którym mowa w ust. 8 niniejszego artykułu; oraz |
|
e) |
szczegółowych terminów i formatu procedury konsultacji, o których mowa w ust. 1 i 8 niniejszego artykułu. |
Akty wykonawcze, o których mowa w akapicie pierwszym, przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
Artykuł 18
Akredytacja weryfikatorów
1. Osobę akredytowaną zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2018/2067 w odniesieniu do odpowiednich rodzajów działań uznaje się do celów niniejszego rozporządzenia za akredytowanego weryfikatora. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych w celu określenia odpowiednich rodzajów działań poprzez zapewnienie dostosowania kwalifikacji akredytowanego weryfikatora niezbędnych do przeprowadzania weryfikacji do celów niniejszego rozporządzenia z odpowiednim rodzajem działań wymienionym w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2067 i wskazanym w certyfikacie akredytacji. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.
2. Krajowa jednostka akredytująca może, na wniosek, akredytować osobę jako weryfikatora do celów niniejszego rozporządzenia, gdy uzna, na podstawie przedstawionej dokumentacji, że taka osoba jest w stanie stosować zasady weryfikacji, o których mowa w załączniku VI, przy wykonywaniu obowiązków w zakresie kontroli emisji wbudowanych zgodnie z art. 8 i 10.
3. Aby uzupełnić niniejsze rozporządzenie przez doprecyzowanie warunków przyznawania akredytacji, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 28 dotyczących kontroli działalności akredytowanych weryfikatorów oraz nadzoru nad nimi, cofnięcia akredytacji oraz wzajemnego uznawania i wzajemnej oceny jednostek akredytujących.
Artykuł 19
Przegląd deklaracji CBAM
1. Komisja pełni rolę nadzorczą w przeglądzie deklaracji CBAM.
2. Komisja może dokonywać przeglądu deklaracji CBAM, zgodnie ze strategią przeglądową uwzględniającą czynniki ryzyka, w okresie kończącym się w czwartym roku po roku, w którym należało złożyć deklaracje CBAM.
Przegląd może polegać na sprawdzeniu informacji podanych w deklaracji CBAM i w sprawozdaniach z weryfikacji na podstawie informacji przekazanych przez organy celne zgodnie z art. 25 oraz innych odpowiednich dowodów, a także na podstawie audytu, o ile jego przeprowadzenie zostanie uznane za konieczne, w tym w siedzibie upoważnionego zgłaszającego CBAM.
Komisja informuje o rozpoczęciu i wynikach przeglądu właściwy organ państwa członkowskiego, w którym zgłaszający CBAM ma siedzibę, za pośrednictwem rejestru CBAM.
Właściwy organ państwa członkowskiego, w którym zgłaszający CBAM ma siedzibę, może również dokonać przeglądu deklaracji CBAM w okresie, o którym mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu. Właściwy organ informuje Komisję o rozpoczęciu i wynikach przeglądu za pośrednictwem rejestru CBAM.
3. Komisja okresowo określa szczególne czynniki ryzyka i punkty wymagające szczególnej uwagi, na podstawie analizy ryzyka związanego z wdrażaniem CBAM na poziomie Unii, biorąc pod uwagę informacje zawarte w rejestrze CBAM, dane przekazane przez organy celne oraz inne odpowiednie źródła informacji, w tym kontrole i weryfikacje przeprowadzone zgodnie z art. 15 ust. 2 i art. 25.
Komisja ułatwia również wymianę informacji z właściwymi organami na temat oszustw i kar nałożonych zgodnie z art. 26.
4. Jeżeli upoważniony zgłaszający CBAM nie złoży deklaracji CBAM zgodnie z art. 6 lub jeżeli Komisja uzna, na podstawie przeglądu, który przeprowadziła zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu, że zadeklarowana liczba certyfikatów CBAM jest nieprawidłowa, Komisja ocenia zobowiązania na podstawie niniejszego rozporządzenia tego upoważnionego zgłaszającego CBAM w oparciu o posiadane informacje. Komisja wstępnie oblicza całkowitą liczbę certyfikatów CBAM, które należało przekazać do umorzenia odpowiednio najpóźniej do dnia 31 grudnia roku następującego po roku, w którym należało złożyć deklarację CBAM, lub najpóźniej do dnia 31 grudnia czwartego roku następującego po roku, w którym złożono nieprawidłową deklarację CBAM. Komisja przekazuje właściwym organom takie wstępne wyliczenie, w celach orientacyjnych i niezależnie od ostatecznego wyliczenia dokonanego przez właściwy organ państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę upoważniony zgłaszający CBAM.
5. Jeżeli właściwy organ uzna, że zadeklarowana liczba certyfikatów CBAM, które mają zostać przekazane do umorzenia, jest nieprawidłowa lub że nie złożono deklaracji CBAM zgodnie z art. 6, ustala liczbę certyfikatów CBAM, które upoważniony zgłaszający CBAM powinien był przekazać do umorzenia, biorąc pod uwagę informacje przekazane przez Komisję.
Właściwy organ powiadamia upoważnionego zgłaszającego CBAM o swojej decyzji w sprawie ustalonej liczby certyfikatów CBAM i wzywa go do przekazania dodatkowych certyfikatów CBAM do umorzenia w terminie jednego miesiąca.
Właściwy organ podaje w swojej decyzji powody jej podjęcia oraz informację o prawie do odwołania. O decyzji powiadamia się również za pośrednictwem rejestru CBAM.
Jeżeli właściwy organ, po otrzymaniu od Komisji wstępnego wyliczenia na podstawie ust. 2 i 4 niniejszego artykułu, postanowi nie podejmować działań, informuje o tym Komisję za pośrednictwem rejestru CBAM.
6. Jeżeli właściwy organ uzna, że liczba umorzonych certyfikatów CBAM przekracza liczbę certyfikatów, które powinny były zostać umorzone, niezwłocznie informuje o tym Komisję. Certyfikaty CBAM umorzone w nadmiarze zostają odkupione zgodnie z art. 23.
ROZDZIAŁ IV
CERTYFIKATY CBAM
Artykuł 20
Sprzedaż certyfikatów CBAM
1. Państwo członkowskie sprzedaje certyfikaty CBAM na wspólnej centralnej platformie upoważnionym zgłaszającym CBAM mającym siedzibę w tym państwie członkowskim.
2. Komisja przeprowadza z państwami członkowskimi wspólne postępowanie o udzielenie zamówienia, w wyniku którego ustanawia wspólną centralną platformę i zarządza nią.
Komisja i właściwe organy mają dostęp do informacji znajdujących się na wspólnej centralnej platformie.
3. Informacje o sprzedaży, odkupie i anulowaniu certyfikatów CBAM znajdujące się na wspólnej centralnej platformie są przenoszone do rejestru CBAM na koniec każdego dnia roboczego.
4. Certyfikaty CBAM sprzedaje się upoważnionym zgłaszającym CBAM po cenie obliczonej zgodnie z art. 21.
5. Komisja zapewnia, aby każdemu certyfikatowi CBAM nadano niepowtarzalny numer identyfikacyjny w momencie utworzenia certyfikatu. Komisja rejestruje taki niepowtarzalny numer identyfikacyjny oraz cenę i datę sprzedaży certyfikatu CBAM w rejestrze CBAM na rachunku upoważnionego zgłaszającego CBAM dokonującego zakupu tego certyfikatu.
6. Komisja przyjmuje akty delegowane zgodnie z art. 28 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przez doprecyzowanie terminów, aspektów administracyjnych i innych aspektów związanych z zarządzaniem sprzedażą i odkupem certyfikatów CBAM, by zapewnić spójność z procedurami określonymi w rozporządzeniu (UE) nr 1031/2010 (26).
Artykuł 21
Cena certyfikatów CBAM
1. Komisja oblicza cenę certyfikatów CBAM jako średnią cen rozliczenia aukcji uprawnień w ramach EU ETS na platformie aukcyjnej zgodnie z procedurami określonymi w rozporządzeniu (UE) nr 1031/2010 w odniesieniu do każdego tygodnia kalendarzowego.
W odniesieniu do tygodni kalendarzowych, w których na platformie aukcyjnej nie zaplanowano żadnych aukcji, cena certyfikatów CBAM jest równa średniej cen zamknięcia uprawnień w ramach EU ETS w ostatnim tygodniu, w którym na platformie aukcyjnej odbywały się aukcje.
2. Komisja publikuje średnią cenę, o której mowa w ust. 1 akapit drugi, na swojej stronie internetowej lub w inny odpowiedni sposób w pierwszym dniu roboczym kolejnego tygodnia kalendarzowego. Cena ta obowiązuje od pierwszego dnia roboczego następującego po jej opublikowaniu do pierwszego dnia roboczego kolejnego tygodnia kalendarzowego.
3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych dotyczących stosowania przewidzianej w ust. 1 niniejszego artykułu metody obliczania średniej ceny certyfikatów CBAM oraz praktycznych ustaleń dotyczących publikacji tej ceny. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
Artykuł 22
Przekazanie do umorzenia certyfikatów CBAM
1. Do dnia 31 maja każdego roku, a po raz pierwszy w roku 2027 na rok 2026, upoważniony zgłaszający CBAM przekazuje do umorzenia za pośrednictwem rejestru CBAM certyfikaty CBAM w liczbie odpowiadającej emisjom wbudowanym zadeklarowanym zgodnie z art. 6 ust. 2 lit. c) i zweryfikowanym zgodnie z art. 8 za rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym dokonuje się umorzenia. Komisja usuwa z rejestru CBAM certyfikaty CBAM przekazane do umorzenia. Upoważniony zgłaszający CBAM zapewnia, aby na jego rachunku w rejestrze CBAM była dostępna wymagana liczba certyfikatów CBAM.
2. Upoważniony zgłaszający CBAM zapewnia, aby liczba certyfikatów CBAM na jego rachunku w rejestrze CBAM na koniec każdego kwartału odpowiadała co najmniej 80 % emisji wbudowanych, których poziom określa się na podstawie wartości domyślnych z zastosowaniem metod określonych w załączniku IV, z uwzględnieniem wszystkich towarów przywiezionych przez niego od początku roku kalendarzowego.
3. Jeżeli Komisja stwierdzi, że liczba certyfikatów CBAM na rachunku upoważnionego zgłaszającego CBAM jest niezgodna z liczbą wynikającą z obowiązków określonych w ust. 2, powiadamia o tym, za pośrednictwem rejestru CBAM, właściwy organ państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę upoważniony zgłaszający CBAM.
Właściwy organ powiadamia upoważnionego zgłaszającego CBAM o potrzebie zapewnienia wystarczającej liczby certyfikatów CBAM na jego rachunku w terminie jednego miesiąca od takiego powiadomienia.
Właściwy organ rejestruje w rejestrze CBAM powiadomienie skierowane do upoważnionego zgłaszającego CBAM i jego odpowiedź.
Artykuł 23
Odkup certyfikatów CBAM
1. Na odpowiedni wniosek upoważnionego zgłaszającego CBAM państwo członkowskie, w którym ma on siedzibę, odkupuje nadwyżkowe certyfikaty CBAM pozostałe na rachunku zgłaszającego w rejestrze CBAM po przekazaniu certyfikatów do umorzenia zgodnie z art. 22.
Komisja odkupuje nadwyżkowe certyfikaty CBAM za pośrednictwem wspólnej centralnej platformy, o której mowa w art. 20, w imieniu państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę upoważniony zgłaszający CBAM. Upoważniony zgłaszający CBAM składa wniosek o odkup do dnia 30 czerwca każdego roku, w którym przekazał do umorzenia certyfikaty CBAM.
2. Liczbę certyfikatów podlegających odkupowi, o którym mowa w ust. 1, ogranicza się do jednej trzeciej całkowitej liczby certyfikatów CBAM zakupionych przez upoważnionego zgłaszającego CBAM w poprzednim roku kalendarzowym.
3. Cena odkupu każdego certyfikatu CBAM jest równa cenie zapłaconej przez upoważnionego zgłaszającego CBAM za dany certyfikat w czasie zakupu.
Artykuł 24
Anulowanie certyfikatów CBAM
W dniu 1 lipca każdego roku Komisja anuluje certyfikaty CBAM, które zakupiono w roku przed poprzednim rokiem kalendarzowym i które pozostają w rejestrze CBAM na rachunku upoważnionego zgłaszającego CBAM. Te certyfikaty CBAM są anulowane bez rekompensaty.
W przypadku gdy liczba certyfikatów CBAM, które mają zostać przekazane do umorzenia, jest kwestionowana w toczącym się sporze w państwie członkowskim, Komisja zawiesza anulowanie certyfikatów CBAM w zakresie odpowiadającym spornej liczbie. Właściwy organ państwa członkowskiego, w którym upoważniony zgłaszający CBAM ma siedzibę, niezwłocznie przekazuje Komisji istotne informacje.
ROZDZIAŁ V
PRZEPISY MAJĄCE ZASTOSOWANIE DO PRZYWOZU TOWARÓW
Artykuł 25
Przepisy mające zastosowanie do przywozu towarów
1. Organy celne nie zezwalają na przywóz towarów przez inną osobę niż upoważniony zgłaszający CBAM.
2. Organy celne okresowo i w sposób zautomatyzowany, w szczególności za pomocą mechanizmu nadzoru ustanowionego na podstawie art. 56 ust. 5 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, przekazują Komisji szczegółowe informacje na temat towarów zgłoszonych do celów przywozu. Informacje te obejmują numer EORI i numer rachunku CBAM upoważnionego zgłaszającego CBAM, ośmiocyfrowy kod CN towarów, ilość, państwo pochodzenia, datę zgłoszenia celnego i procedurę celną.
3. Komisja przekazuje informacje, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, właściwemu organowi państwa członkowskiego, w którym upoważniony zgłaszający CBAM ma siedzibę, i – w przypadku każdego zgłaszającego CBAM – sprawdza te informacje z danymi w rejestrze CBAM zgodnie z art. 14.
4. Organy celne mogą przekazać Komisji i właściwemu organowi państwa członkowskiego, który przyznał status upoważnionego zgłaszającego CBAM – zgodnie z art. 12 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 952/2013 – informacje poufne uzyskane przez organy celne podczas wykonywania przez nie swoich obowiązków lub dostarczone organom celnym na zasadzie poufności.
5. Rozporządzenie (WE) nr 515/97 ma odpowiednie zastosowanie do niniejszego rozporządzenia.
6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych określających zakres informacji oraz częstotliwość, harmonogram i środki przekazywania tych informacji na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
ROZDZIAŁ VI
EGZEKWOWANIE PRZEPISÓW
Artykuł 26
Kary
1. Upoważniony zgłaszający CBAM, który do dnia 31 maja każdego roku nie przekaże do umorzenia certyfikatów CBAM w liczbie odpowiadającej emisjom wbudowanym w towary przywiezione w poprzednim roku kalendarzowym, podlega karze pieniężnej. Kara ta odpowiada karze za przekroczenie emisji określonej w art. 16 ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE i powiększonej zgodnie z art. 16 ust. 4 tej dyrektywy, mającej zastosowanie w roku przywozu towarów. Ta kara ma zastosowanie do każdego certyfikatu CBAM, którego upoważniony zgłaszający CBAM nie przekazał do umorzenia.
2. Jeżeli osoba inna niż upoważniony zgłaszający CBAM wprowadza towary na obszar celny Unii bez dopełnienia obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, osoba ta podlega karze pieniężnej. Kara ta powinna być skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca i – w zależności szczególnie od czasu trwania, wagi, zakresu, umyślnego charakteru i powtórzenia takiego niedopełnienia obowiązków, a także stopnia współpracy takiej osoby z właściwym organem – wynosi od trzykrotności do pięciokrotności kary, o której mowa w ust. 1, mającej zastosowanie w roku wprowadzenia towarów, w odniesieniu do każdego certyfikatu CBAM, którego taka osoba nie przekazała do umorzenia.
3. Uiszczenie kary nie zwalnia upoważnionego zgłaszającego CBAM z obowiązku przekazania do umorzenia pozostałej liczby certyfikatów CBAM w danym roku.
4. Jeżeli właściwy organ stwierdzi, w tym w świetle wstępnych obliczeń dokonanych przez Komisję zgodnie z art. 19, że upoważniony zgłaszający CBAM nie spełnił obowiązku przekazania do umorzenia certyfikatów CBAM, jak określono w ust. 1 niniejszego artykułu, lub że dana osoba wprowadziła towary na obszar celny Unii bez dopełnienia obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, jak określono w ust. 2 niniejszego artykułu, właściwy organ nakłada karę na podstawie ust. 1 lub 2 niniejszego artykułu, stosownie do przypadku. W tym celu właściwy organ powiadamia upoważnionego zgłaszającego CBAM lub, w przypadku gdy zastosowanie ma ust. 2 niniejszego artykułu, daną osobę:
|
a) |
o tym, że właściwy organ uznał, iż ten upoważniony zgłaszający CBAM lub dana osoba, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, nie dopełnili obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia; |
|
b) |
o powodach sformułowania takiego wniosku; |
|
c) |
o kwocie kary nałożonej na danego upoważnionego zgłaszającego CBAM lub daną osobę, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu; |
|
d) |
o dacie, od której kara zostaje nałożona; |
|
e) |
o czynnościach, jakie upoważniony zgłaszający CBAM lub osoba, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, mają podjąć w celu zapłaty kary; oraz |
|
f) |
o prawie upoważnionego zgłaszającego CBAM lub osoby, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, do odwołania. |
5. Jeżeli kara nie została zapłacona w terminie, o którym mowa w ust. 4 lit. d), właściwy organ zabezpiecza zapłatę tej kary wszelkimi środkami, jakimi dysponuje na mocy prawa krajowego danego państwa członkowskiego.
6. Państwa członkowskie informują Komisję o decyzjach w sprawie kar, o których mowa w ust. 1 i 2, i rejestrują w rejestrze CBAM płatność końcową, o której mowa w ust. 5.
Artykuł 27
Obchodzenie przepisów
1. Komisja podejmuje działania zgodnie z niniejszym artykułem, w oparciu o odpowiednie i obiektywne dane, by przeciwdziałać praktykom obchodzenia przepisów niniejszego rozporządzenia.
2. Praktyki obchodzenia przepisów definiuje się jako zmianę struktury handlu towarami, która wynika z praktyki, procesu lub prac niemających racjonalnych przyczyn ani ekonomicznego uzasadnienia, innych niż unikanie, całkowicie lub częściowo, obowiązków określonych w niniejszym rozporządzeniu. Taka praktyka, proces lub praca mogą obejmować między innymi:
|
a) |
nieznaczną modyfikację danych towarów w celu objęcia ich kodami CN, które nie są wymienione w załączniku I, z wyjątkiem sytuacji, gdy modyfikacja zmienia ich zasadnicze właściwości; |
|
b) |
sztuczny podział dostaw na przesyłki, których wartość rzeczywista nie przekracza progu, o którym mowa w art. 2 ust. 3. |
3. Komisja prowadzi stały monitoring sytuacji na poziomie Unii w celu zidentyfikowania praktyk obchodzenia przepisów, w tym w drodze nadzoru rynku i w oparciu o odpowiednie źródła informacji, uwzględniając informacje i sprawozdania przedkładane przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego.
4. Państwo członkowskie lub podmiot odczuwający skutki którejkolwiek sytuacji, o których mowa w ust. 2, lub odnoszący korzyści w związku z takimi sytuacjami może powiadomić Komisję, jeżeli ma do czynienia z praktykami obchodzenia przepisów. Komisję mogą również powiadomić zainteresowane podmioty inne niż podmioty bezpośrednio odczuwające skutki lub odnoszące korzyści, takie jak organizacje zajmujące się ochroną środowiska i organizacje pozarządowe, które znajdują konkretne dowody na praktyki obchodzenia przepisów.
5. W powiadomieniu, o którym mowa w ust. 4, podaje się uzasadnienie jego złożenia oraz odpowiednie dane i statystyki potwierdzające zarzut obchodzenia przepisów niniejszego rozporządzenia. Komisja wszczyna dochodzenie dotyczące zarzutu obchodzenia przepisów po powiadomieniu przez państwo członkowskie, albo przez podmiot odczuwający skutki lub odnoszący korzyści lub inny zainteresowany podmiot, o ile takie powiadomienie spełnia wymogi, o których mowa w niniejszym ustępie, lub jeżeli Komisja sama uzna, że takie dochodzenie jest konieczne. W prowadzeniu dochodzenia Komisję mogą wspierać właściwe organy i organy celne. Komisja kończy dochodzenie w terminie dziewięciu miesięcy od daty otrzymania powiadomienia. W przypadku wszczęcia dochodzenia Komisja powiadamia wszystkie właściwe organy.
6. Jeżeli Komisja – biorąc pod uwagę odpowiednie dane, sprawozdania i statystyki, w tym te przekazane przez organy celne – ma wystarczające powody, aby sądzić, że w co najmniej jednym państwie członkowskim występują okoliczności, o których mowa w ust. 2 lit. a) niniejszego artykułu, i wpisują się one w pewien utrwalony schemat, wówczas jest ona upoważniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 28, by zmienić wykaz towarów w załączniku I przez dodanie odpowiednich, nieznacznie zmodyfikowanych produktów, o których mowa w ust. 2 lit. a) niniejszego artykułu, do celów przeciwdziałania obchodzeniu przepisów.
ROZDZIAŁ VII
WYKONYWANIE PRZEKAZANYCH UPRAWNIEŃ I PROCEDURA KOMITETOWA
Artykuł 28
Wykonywanie przekazanych uprawnień
1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.
2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 2 ust. 10, art. 2 ust. 11, art. 18 ust. 3, art. 20 ust. 6 i art. 27 ust. 6, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 17 maja 2023 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.
3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 2 ust. 10, art. 2 ust. 11, art. 18 ust. 3, art. 20 ust. 6 i art. 27 ust. 6, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę.
4. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.
5. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.
6. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
7. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 2 ust. 10, art. 2 ust. 11, art. 18 ust. 3, art. 20 ust. 6 i art. 27 ust. 6 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.
Artykuł 29
Procedura komitetowa
1. Komisję wspomaga Komitet ds. CBAM. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.
2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.
ROZDZIAŁ VIII
SPRAWOZDAWCZOŚĆ I PRZEGLĄD
Artykuł 30
Przegląd i sprawozdawczość prowadzone przez Komisję
1. Komisja – po konsultacji z odpowiednimi zainteresowanymi stronami – gromadzi niezbędne informacje do celów rozszerzenia zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia, jak wskazano w ust. 2 lit. a) i zgodnie z tym przepisem, oraz opracowania metod obliczania emisji wbudowanych na podstawie metod odnoszących się do śladu środowiskowego.
2. Przed zakończeniem okresu przejściowego, o którym mowa w art. 32, Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące stosowania niniejszego rozporządzenia.
Sprawozdanie to zawiera ocenę:
|
a) |
możliwości rozszerzenia zakresu stosowania o:
|
|
b) |
kryteriów stosowanych do identyfikacji towarów, które mają zostać włączone do wykazu w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, w oparciu o sektory narażone na ryzyko ucieczki emisji określone zgodnie z art. 10b dyrektywy 2003/87/WE; ocenie tej towarzyszy kończący się w 2030 r. harmonogram stopniowego włączania tych towarów w zakres stosowania niniejszego rozporządzenia, który uwzględnia w szczególności poziom ryzyka ucieczki ich emisji; |
|
c) |
wymogów technicznych dotyczących obliczania emisji wbudowanych związanych z innymi towarami, które mają zostać włączone do wykazu w załączniku I; |
|
d) |
postępów poczynionych w międzynarodowych dyskusjach na temat działań w dziedzinie klimatu; |
|
e) |
systemu zarządzania, w tym kosztów administracyjnych; |
|
f) |
wpływu niniejszego rozporządzenia na towary wymienione w załączniku I przywożone z krajów rozwijających się, mające szczególne znaczenie dla krajów najsłabiej rozwiniętych, wskazanych przez Organizację Narodów Zjednoczonych, a także na skutki udzielanej pomocy technicznej; |
|
g) |
metodykę obliczania emisji pośrednich zgodnie z art. 7 ust. 7 i pkt 4.3 załącznika IV. |
3. Co najmniej rok przed zakończeniem okresu przejściowego Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie określające produkty znajdujące się na dalszych etapach łańcucha wartości towarów wymienionych w załączniku I, w odniesieniu do których zaleca rozważenie włączenia ich w zakres stosowania niniejszego rozporządzenia. W tym celu Komisja opracowuje w odpowiednim czasie metodykę, która powinna opierać się na znaczeniu pod względem skumulowanych emisji gazów cieplarnianych i ryzyka ucieczki emisji.
4. Do sprawozdań, o których mowa w ust. 2 i 3, dołącza się przed końcem okresu przejściowego, w stosownych przypadkach, wniosek ustawodawczy obejmujący szczegółową ocenę skutków, w szczególności w celu rozszerzenia zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia na podstawie wniosków wyciągniętych w tych sprawozdaniach.
5. Co dwa lata począwszy od końca okresu przejściowego, w ramach rocznego sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady przedstawianego na podstawie art. 10 ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE, Komisja ocenia skuteczność CBAM w odniesieniu do ryzyka ucieczki emisji w przypadku towarów produkowanych w Unii z przeznaczeniem na wywóz do państw trzecich, które nie stosują EU ETS ani podobnego mechanizmu wprowadzania opłat emisyjnych. Sprawozdanie to powinno w szczególności obejmować ocenę rozwoju wywozu z Unii w sektorach CBAM i zmian dotyczących przepływów handlowych i emisji wbudowanych związanych z tymi towarami na rynku globalnym. Jeżeli w sprawozdaniu stwierdza się, że istnieje ryzyko ucieczki emisji w przypadku towarów produkowanych w Unii z przeznaczeniem na wywóz do państw trzecich, które nie stosują EU ETS lub podobnego mechanizmu wprowadzania opłat emisyjnych, Komisja w stosownych przypadkach przedstawia wniosek ustawodawczy służący wyeliminowaniu tego ryzyka w sposób zgodny z przepisami Światowej Organizacji Handlu i uwzględniający obniżenie emisyjności instalacji w Unii.
6. Komisja monitoruje funkcjonowanie CBAM w celu oceny skutków i ewentualnych zmian w jego stosowaniu.
Do dnia 1 stycznia 2028 r., a następnie co dwa lata, Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia i funkcjonowania CBAM. Sprawozdanie to zawiera co najmniej następujące elementy:
|
a) |
ocenę wpływu CBAM na:
|
|
b) |
ocenę:
|
|
c) |
wyników dochodzeń i nałożonych kar; |
|
d) |
zagregowanych informacji na temat intensywności emisji związanych z różnymi towarami wymienionymi w załączniku I w każdym z państw pochodzenia. |
7. W przypadku wystąpienia nieprzewidywalnego, wyjątkowego i niesprowokowanego zdarzenia poza kontrolą co najmniej jednego państwa trzeciego objętego CBAM, które to zdarzenie ma destrukcyjne skutki dla infrastruktury gospodarczej i przemysłowej takiego państwa lub państw, Komisja ocenia sytuację i przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, któremu w stosownych przypadkach towarzyszy wniosek ustawodawczy, w celu zmiany niniejszego rozporządzenia, tak aby określić niezbędne środki tymczasowe służące zaradzeniu tym wyjątkowym okolicznościom.
8. Od końca okresu przejściowego, o którym mowa w art. 32 niniejszego rozporządzenia, w ramach rocznych sprawozdań zgodnie z art. 41 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 (27) Komisja ocenia sposób, w jaki finansowanie na podstawie tego rozporządzenia przyczyniło się do obniżenia emisyjności przemysłu wytwórczego w krajach najsłabiej rozwiniętych, oraz przedstawia sprawozdanie na ten temat.
ROZDZIAŁ IX
KOORDYNACJA Z PRZYDZIELANIEM BEZPŁATNYCH UPRAWNIEŃ W RAMACH EU ETS
Artykuł 31
Przydział bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS a obowiązek przekazania do umorzenia certyfikatów CBAM
1. Certyfikaty CBAM przekazane do umorzenia zgodnie z art. 22 niniejszego rozporządzenia podlegają korekcie odzwierciedlającej stopień, w jakim uprawnienia w ramach EU ETS są przydzielane bezpłatnie zgodnie z art. 10a dyrektywy 2003/87/WE instalacjom służącym do produkcji, na terytorium Unii, towarów wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.
2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych określających szczegółowe zasady obliczania korekty, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu. Takie szczegółowe zasady opracowuje się poprzez odniesienie do zasad stosowanych w EU ETS w przypadku przydziału bezpłatnych uprawnień instalacjom produkującym, na terytorium Unii, towary wymienione w załączniku I, z uwzględnieniem różnych wskaźników stosowanych w EU ETS do przydziału bezpłatnych uprawnień w celu połączenia tych wskaźników w odpowiednie wartości dla danych towarów oraz z uwzględnieniem odpowiednich materiałów wsadowych (prekursorów). Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2.
ROZDZIAŁ X
PRZEPISY PRZEJŚCIOWE
Artykuł 32
Zakres okresu przejściowego
W okresie przejściowym od dnia 1 października 2023 r. do dnia 31 grudnia 2025 r. obowiązki importera wynikające z niniejszego rozporządzenia ograniczają się do obowiązków sprawozdawczych określonych w art. 33, 34 i 35 niniejszego rozporządzenia. Jeżeli importer ma siedzibę w państwie członkowskim i wyznacza pośredniego przedstawiciela celnego zgodnie z art. 18 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, a pośredni przedstawiciel celny wyrazi na to zgodę, obowiązki sprawozdawcze mają zastosowanie do takiego pośredniego przedstawiciela celnego. Jeżeli importer nie ma siedziby w państwie członkowskim, obowiązki sprawozdawcze spoczywają na pośrednim przedstawicielu celnym.
Artykuł 33
Przywóz towarów
1. Organy celne informują importera lub, w sytuacjach objętych art. 32, pośredniego przedstawiciela celnego o obowiązku sprawozdawczym, o którym mowa w art. 35, najpóźniej w momencie dopuszczenia towarów do obrotu.
2. Organy celne okresowo i automatycznie, w szczególności za pomocą mechanizmu nadzoru ustanowionego na podstawie art. 56 ust. 5 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, lub za pomocą elektronicznych środków transmisji danych, przekazują Komisji informacje dotyczące towarów przywożonych, w tym produktów przetworzonych powstałych w wyniku procedury uszlachetniania biernego. Takie informacje obejmują numer EORI zgłaszającego i importera, ośmiocyfrowy kod CN, ilość, państwo pochodzenia, datę zgłoszenia celnego i procedurę celną.
3. Komisja przekazuje informacje, o których mowa w ust. 2, właściwym organom państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę zgłaszający, a w stosownych przypadkach importer.
Artykuł 34
Obowiązek sprawozdawczy w przypadku określonych procedur celnych
1. W przypadku przywozu produktów przetworzonych powstałych w wyniku procedury uszlachetniania czynnego, o której mowa w art. 256 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, obowiązek sprawozdawczy, o którym mowa w art. 35 niniejszego rozporządzenia, obejmuje informacje o towarach objętych procedurą uszlachetniania czynnego, z których powstały przywożone towary przetworzone, nawet jeżeli dane produkty przetworzone nie są wymienione w załączniku I do niniejszego rozporządzenia. Ustęp ten ma również zastosowanie w przypadku, gdy produkty przetworzone powstałe w wyniku procedury uszlachetniania czynnego są towarami powracającymi, o których mowa w art. 205 rozporządzenia (UE) nr 952/2013.
2. Obowiązek sprawozdawczy, o którym mowa w art. 35 niniejszego rozporządzenia, nie dotyczy przywozu:
|
a) |
produktów przetworzonych powstałych w wyniku procedury uszlachetniania biernego, o której mowa w art. 259 rozporządzenia (UE) nr 952/2013; |
|
b) |
towarów kwalifikujących się jako towary powracające zgodnie z art. 203 rozporządzenia (UE) nr 952/2013. |
Artykuł 35
Obowiązek sprawozdawczy
1. Każdy importer lub, w sytuacjach objętych art. 32, pośredni przedstawiciel celny, który dokonał przywozu towarów w danym kwartale roku kalendarzowego, składa Komisji sprawozdanie za ten kwartał („sprawozdanie CBAM”) zawierające informacje o towarach przywiezionych w tym kwartale, nie później niż jeden miesiąc po zakończeniu tego kwartału.
2. Sprawozdanie CBAM zawiera następujące informacje:
|
a) |
całkowitą ilość każdego rodzaju towarów, wyrażoną w megawatogodzinach w przypadku energii elektrycznej i w tonach w przypadku innych towarów, określoną dla każdej instalacji wytwarzającej towary w państwie pochodzenia; |
|
b) |
rzeczywisty całkowity poziom emisji wbudowanych, wyrażony w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na megawatogodzinę energii elektrycznej lub – w przypadku innych towarów – w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na tonę każdego rodzaju towarów, obliczony zgodnie z metodą określoną w załączniku IV; |
|
c) |
całkowite emisje pośrednie obliczone zgodnie z aktem wykonawczym, o którym mowa w ust. 7; |
|
d) |
opłatę emisyjną należną w państwie pochodzenia za emisje wbudowane w towary przywożone, z uwzględnieniem rabatów lub innej dostępnej formy rekompensaty. |
3. Komisja okresowo przekazuje odpowiednim właściwym organom wykaz tych importerów lub pośrednich przedstawicieli celnych mających siedzibę w państwie członkowskim, w odniesieniu do których ma powody sądzić, że nie dopełnili obowiązku przedłożenia sprawozdania CBAM zgodnie z ust. 1, wraz z odpowiednimi uzasadnieniami.
4. Jeżeli Komisja uzna, że sprawozdanie CBAM jest niekompletne lub nieprawidłowe, przekazuje właściwemu organowi państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę importer lub, w sytuacjach objętych art. 32, pośredni przedstawiciel celny, dodatkowe informacje, które uważa za niezbędne do uzupełnienia lub skorygowania tego sprawozdania. Informacje takie przekazuje się w celach orientacyjnych i bez uszczerbku dla ostatecznej oceny przez ten właściwy organ. Ten właściwy organ wszczyna procedurę korekty i powiadamia importera lub, w sytuacjach objętych art. 32, pośredniego przedstawiciela celnego o dodatkowych informacjach niezbędnych do skorygowania tego sprawozdania. W stosownych przypadkach ten importer lub pośredni przedstawiciel celny składa poprawione sprawozdanie zainteresowanemu właściwemu organowi i Komisji.
5. W przypadku gdy właściwy organ państwa członkowskiego, o którym mowa w ust. 4 niniejszego artykułu, wszczyna procedurę korekty, w tym z uwzględnieniem informacji otrzymanych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, i stwierdza, że importer lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredni przedstawiciel celny nie podjął niezbędnych kroków w celu skorygowania sprawozdania CBAM, lub jeżeli zainteresowany właściwy organ stwierdzi, w tym z uwzględnieniem informacji otrzymanych zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu, że importer lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredni przedstawiciel celny nie dopełnił obowiązku przedłożenia sprawozdania CBAM zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu, ten właściwy organ nakłada na importera lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredniego przedstawiciela celnego skuteczną, proporcjonalną i odstraszającą karę. W tym celu właściwy organ powiadamia importera lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredniego przedstawiciela celnego i informuje Komisję:
|
a) |
o uznaniu, że importer lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredni przedstawiciel celny nie dopełnił obowiązku przedłożenia sprawozdania za dany kwartał lub nie podjął niezbędnych kroków w celu skorygowania sprawozdania, wraz z uzasadnieniem; |
|
b) |
o kwocie kary nałożonej na importera lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredniego przedstawiciela celnego; |
|
c) |
o dacie, od której kara zostaje nałożona; |
|
d) |
o czynnościach, jakie importer lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredni przedstawiciel celny ma podjąć w celu zapłaty kary; oraz |
|
e) |
o prawie importera lub, w odpowiednim przypadku zgodnie z art. 32, pośredniego przedstawiciela celnego do odwołania. |
6. Jeżeli właściwy organ, po otrzymaniu informacji od Komisji na podstawie niniejszego artykułu, postanowi nie podejmować działań, informuje o tym odpowiednio Komisję.
7. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów wykonawczych dotyczących:
|
a) |
informacji zgłaszanych w sprawozdaniu, środków i formatu tego sprawozdania, w tym szczegółowych informacji w podziale na państwa pochodzenia i rodzaje towarów na poparcie łącznych kwot, o których mowa w ust. 2 lit. a), b) i c), oraz przykładów odpowiednich rabatów lub innych dostępnych form rekompensaty, o których mowa w ust. 2 lit. d); |
|
b) |
orientacyjnego zakresu kar, które mają być nałożone zgodnie z ust. 5, oraz kryteriów, które należy uwzględnić przy określaniu rzeczywistej kwoty, w tym wagi i czasu trwania nieprzedłożenia sprawozdania; |
|
c) |
szczegółowych zasad przeliczania średniej rocznej należnej opłaty emisyjnej, o której mowa w ust. 2 lit. d), wyrażonej w walucie obcej, na euro po średnim rocznym kursie wymiany; |
|
d) |
szczegółowych zasad dotyczących elementów metod obliczeniowych określonych w załączniku IV, w tym w zakresie określania granic systemowych procesów produkcji, współczynników emisji, ustalanych dla konkretnych instalacji wartości rzeczywistych emisji oraz ich odpowiedniego stosowania w odniesieniu do poszczególnych towarów, a także określania metod zapewnienia wiarygodności danych, w tym poziomu szczegółowości; oraz |
|
e) |
środków i formatu wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie emisji pośrednich związanych z towarami przywożonymi; format ten powinien obejmować ilość energii elektrycznej zużytej do produkcji towarów wymienionych w załączniku I, a także państwo pochodzenia, źródło wytwarzania i współczynniki emisji związane z tą energią elektryczną. |
Te akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 29 ust. 2 niniejszego rozporządzenia. Mają one zastosowanie do przywożonych towarów w okresie przejściowym, o którym mowa w art. 32 niniejszego rozporządzenia, i opierają się na obowiązujących przepisach dotyczących instalacji objętych zakresem stosowania dyrektywy 2003/87/WE.
ROZDZIAŁ XI
PRZEPISY KOŃCOWE
Artykuł 36
Wejście w życie
1. Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 października 2023 r. Jednak:
|
a) |
art. 5, 10, 14, 16 i 17 stosuje się od dnia 31 grudnia 2024 r.; |
|
b) |
art. 2 ust. 2 oraz art. 4, 6–9, 15 i 19, art. 20 ust. 1, 3, 4 i 5, art. 21–27 i 31 stosuje się od dnia 1 stycznia 2026 r. |
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Strasburgu dnia 10 maja 2023 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
Przewodnicząca
R. METSOLA
W imieniu Rady
Przewodnicząca
J. ROSWALL
(1) Dz.U. C 152 z 6.4.2022, s. 181.
(2) Dz.U. C 301 z 5.8.2022, s. 116.
(3) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 18 kwietnia 2023 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 25 kwietnia 2023 r.
(4) Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4.
(5) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).
(6) Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).
(7) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26).
(8) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 oraz decyzję nr 529/2013/UE (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 1).
(9) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. L 256 z 7.9.1987, s. 1).
(10) Decyzja delegowana Komisji (UE) 2019/708 z dnia 15 lutego 2019 r. uzupełniająca dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wskazania sektorów i podsektorów uznanych za narażone na ryzyko ucieczki emisji w okresie 2021–2030 (Dz.U. L 120 z 8.5.2019, s. 20).
(11) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (Dz.U. L 269 z 10.10.2013, s. 1).
(12) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz.U. L 218 z 13.8.2008, s. 30).
(13) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2067 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie weryfikacji danych oraz akredytacji weryfikatorów na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 334 z 31.12.2018, s. 94).
(14) Decyzja Rady 2006/500/WE z dnia 29 maja 2006 r. w sprawie zawarcia przez Wspólnotę Europejską Traktatu o Wspólnocie Energetycznej (Dz.U. L 198 z 20.7.2006, s. 15).
(15) Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1222 z dnia 24 lipca 2015 r. ustanawiające wytyczne dotyczące alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi (Dz.U. L 197 z 25.7.2015, s. 24).
(16) Zalecenie Komisji 2013/179/UE z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie stosowania wspólnych metod pomiaru efektywności środowiskowej w cyklu życia produktów i organizacji oraz informowania o niej (Dz.U. L 124 z 4.5.2013, s. 1).
(17) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).
(18) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii i swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia rozporządzenia (WE) nr 45/2001 i decyzji nr 1247/2002/WE (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 39).
(19) Rozporządzenie Rady (WE) nr 515/97 z dnia 13 marca 1997 r. w sprawie wzajemnej pomocy między organami administracyjnymi państw członkowskich i współpracy między państwami członkowskimi a Komisją w celu zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów prawa celnego i rolnego (Dz.U. L 82 z 22.3.1997, s. 1).
(20) Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.
(21) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
(22) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych (Dz.U. L 324 z 10.12.2009, s. 23).
(23) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego (Dz.U. L 343 z 29.12.2015, s. 1).
(24) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Dz.U. L 334 z 31.12.2018, s. 1).
(25) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 59 z 27.2.2019, s. 8).
(26) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1031/2010 z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii (Dz.U. L 302 z 18.11.2010, s. 1).
(27) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 z dnia 9 czerwca 2021 r. ustanawiające Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy, zmieniające i uchylające decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 466/2014/UE oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1601 i rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 480/2009 (Dz.U. L 209 z 14.6.2021, s. 1).
ZAŁĄCZNIK I
Wykaz towarów i gazów cieplarnianych
1.
Do celów identyfikacji towarów niniejsze rozporządzenie stosuje się do towarów objętych kodami Nomenklatury Scalonej (zwanej dalej „CN”) określonymi w poniższej tabeli. Kody CN są kodami z rozporządzenia (EWG) nr 2658/87.
2.
Do celów niniejszego rozporządzenia gazy cieplarniane odnoszące się do towarów, o których mowa w pkt 1, to gazy cieplarniane określone w poniższej tabeli dla danych towarów.
Cement
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
|
2507 00 80 – Pozostałe gliny kaolinowe |
Dwutlenek węgla |
|
2523 10 00 – Klinkier cementowy |
Dwutlenek węgla |
|
2523 21 00 – Biały cement portlandzki, nawet sztucznie barwiony |
Dwutlenek węgla |
|
2523 29 00 – Pozostały cement portlandzki |
Dwutlenek węgla |
|
2523 30 00 – Cement glinowy |
Dwutlenek węgla |
|
2523 90 00 – Pozostałe cementy hydrauliczne |
Dwutlenek węgla |
Energia elektryczna
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
|
2716 00 00 – Energia elektryczna |
Dwutlenek węgla |
Nawozy
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
|
2808 00 00 – Kwas azotowy; mieszaniny nitrujące |
Dwutlenek węgla i podtlenek azotu |
|
2814 – Amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym |
Dwutlenek węgla |
|
2834 21 00 – Azotany potasu |
Dwutlenek węgla i podtlenek azotu |
|
3102 – Nawozy mineralne lub chemiczne, azotowe |
Dwutlenek węgla i podtlenek azotu |
|
3105 – Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa lub trzy z pierwiastków nawozowych: azot, fosfor i potas; pozostałe nawozy; towary niniejszego działu w tabletkach lub podobnych postaciach, lub w opakowaniach o masie brutto nieprzekraczającej 10 kg z wyjątkiem: 3105 60 00 – Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa pierwiastki nawozowe: fosfor i potas |
Dwutlenek węgla i podtlenek azotu |
Żeliwo i stal
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
2601 12 00 – Aglomerowane rudy i koncentraty żelaza, inne niż wyprażone piryty żelazowe |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7301 – Ścianka szczelna z żeliwa lub stali, nawet drążona, tłoczona lub wykonana z połączonych elementów; spawane, zgrzewane kątowniki, kształtowniki i profile, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7302 – Elementy konstrukcyjne torów kolejowych lub tramwajowych, z żeliwa lub stali: szyny, odbojnice i szyny zębate, iglice zwrotnicowe, krzyżownice, pręty zwrotnicowe i pozostałe elementy skrzyżowań, podkłady kolejowe, nakładki stykowe, siodełka szynowe, kliny siodełkowe, podkładki szynowe, łapki mocujące, płyty podstawowe, cięgna i pozostałe elementy przeznaczone do łączenia lub mocowania szyn |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7303 00 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7304 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, bez szwu, żelazne (inne niż żeliwne) lub ze stali. |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7305 – Pozostałe rury i przewody rurowe (na przykład spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane), o przekroju poprzecznym w kształcie koła, których zewnętrzna średnica przekracza 406,4 mm, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7306 – Pozostałe rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa lub stali (na przykład z otwartym szwem lub spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane) |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7307 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7308 – Konstrukcje (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406 ) i części konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wrota śluz, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich, progi drzwiowe, okiennice, balustrady, filary i kolumny), z żeliwa lub stali; płyty, pręty, kątowniki, kształtowniki, profile, rury i tym podobne, przygotowane do stosowania w konstrukcjach, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7309 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności przekraczającej 300 l, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7310 – Cysterny, beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7311 00 – Pojemniki na sprężony lub skroplony gaz, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7318 – Wkręty, śruby, nakrętki, wkręty do podkładów, haki gwintowane, nity, zawleczki, przetyczki, podkładki (włącznie z podkładkami sprężystymi) i podobne artykuły, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7326 – Pozostałe artykuły z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
Aluminium
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
|
7601 – Aluminium nieobrobione plastycznie |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7603 – Proszki i płatki aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7604 – Sztaby, pręty i kształtowniki, z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7605 – Drut aluminiowy |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7606 – Blachy grube, cienkie oraz taśma, o grubości przekraczającej 0,2 mm, z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7607 – Folia aluminiowa (nawet zadrukowana lub na podłożu z papieru, tektury, tworzyw sztucznych lub podobnych materiałów podłożowych), o grubości (z wyłączeniem dowolnego podłoża) nieprzekraczającej 0,2 mm |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7608 – Rury i przewody rurowe, z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7609 00 00 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7610 – Konstrukcje z aluminium (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406 ) i części takich konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich i progi drzwiowe, balustrady, filary i kolumny); płyty, pręty, kształtowniki, rury i temu podobne, z aluminium, przygotowane do stosowania w konstrukcjach |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7611 00 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki, z aluminium, na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności przekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7612 – Beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki, z aluminium (włączając sztywne lub składane pojemniki rurowe), na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7613 00 00 – Pojemniki z aluminium na sprężony lub skroplony gaz |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7614 – Splotki, kable, taśmy plecione i temu podobne, z aluminium, nieizolowane elektrycznie |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7616 – Pozostałe artykuły z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
Chemikalia
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
|
2804 10 00 – Wodór |
Dwutlenek węgla |
ZAŁĄCZNIK II
Wykaz towarów, w odniesieniu do których uwzględnione zostaną jedynie emisje bezpośrednie, zgodnie z art. 7 ust. 1
Żeliwo i stal
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7301 – Ścianka szczelna z żeliwa lub stali, nawet drążona, tłoczona lub wykonana z połączonych elementów; spawane, zgrzewane kątowniki, kształtowniki i profile, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7302 – Elementy konstrukcyjne torów kolejowych lub tramwajowych, z żeliwa lub stali: szyny, odbojnice i szyny zębate, iglice zwrotnicowe, krzyżownice, pręty zwrotnicowe i pozostałe elementy skrzyżowań, podkłady kolejowe, nakładki stykowe, siodełka szynowe, kliny siodełkowe, podkładki szynowe, łapki mocujące, płyty podstawowe, cięgna i pozostałe elementy przeznaczone do łączenia lub mocowania szyn |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7303 00 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7304 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, bez szwu, żelazne (inne niż żeliwne) lub ze stali. |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7305 – Pozostałe rury i przewody rurowe (na przykład spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane), o przekroju poprzecznym w kształcie koła, których zewnętrzna średnica przekracza 406,4 mm, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7306 – Pozostałe rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa lub stali (na przykład z otwartym szwem lub spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane) |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7307 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7308 – Konstrukcje (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406 ) i części konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wrota śluz, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich, progi drzwiowe, okiennice, balustrady, filary i kolumny), z żeliwa lub stali; płyty, pręty, kątowniki, kształtowniki, profile, rury i tym podobne, przygotowane do stosowania w konstrukcjach, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7309 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności przekraczającej 300 l, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7310 – Cysterny, beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7311 00 – Pojemniki na sprężony lub skroplony gaz, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7318 – Wkręty, śruby, nakrętki, wkręty do podkładów, haki gwintowane, nity, zawleczki, przetyczki, podkładki (włącznie z podkładkami sprężystymi) i podobne artykuły, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
||||||||||||||||||||||||||||
|
7326 – Pozostałe artykuły z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla |
Aluminium
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
|
7601 – Aluminium nieobrobione plastycznie |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7603 – Proszki i płatki aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7604 – Sztaby, pręty i kształtowniki, z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7605 – Drut aluminiowy |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7606 – Blachy grube, cienkie oraz taśma, o grubości przekraczającej 0,2 mm, z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7607 – Folia aluminiowa (nawet zadrukowana lub na podłożu z papieru, tektury, tworzyw sztucznych lub podobnych materiałów podłożowych), o grubości (z wyłączeniem dowolnego podłoża) nieprzekraczającej 0,2 mm |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7608 – Rury i przewody rurowe, z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7609 00 00 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7610 – Konstrukcje z aluminium (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406 ) i części takich konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich i progi drzwiowe, balustrady, filary i kolumny); płyty, pręty, kształtowniki, rury i temu podobne, z aluminium, przygotowane do stosowania w konstrukcjach |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7611 00 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki, z aluminium, na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności przekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7612 – Beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki, z aluminium (włączając sztywne lub składane pojemniki rurowe), na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7613 00 00 – Pojemniki z aluminium na sprężony lub skroplony gaz |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7614 – Splotki, kable, taśmy plecione i temu podobne, z aluminium, nieizolowane elektrycznie |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
|
7616 – Pozostałe artykuły z aluminium |
Dwutlenek węgla i perfluorowęglowodory |
Chemikalia
|
Kod CN |
Gaz cieplarniany |
|
2804 10 00 – Wodór |
Dwutlenek węgla |
ZAŁĄCZNIK III
Państwa trzecie i terytoria trzecie nieobjęte zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia do celów art. 2
1. PAŃSTWA TRZECIE I TERYTORIA TRZECIE NIEOBJĘTE ZAKRESEM STOSOWANIA NINIEJSZEGO ROZPORZĄDZENIA
Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się do towarów pochodzących z następujących państw:
|
— |
Islandia |
|
— |
Liechtenstein |
|
— |
Norwegia |
|
— |
Szwajcaria |
Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się do towarów pochodzących z następujących terytoriów:
|
— |
Büsingen |
|
— |
Helgoland |
|
— |
Livigno |
|
— |
Ceuta |
|
— |
Melilla |
2. PAŃSTWA TRZECIE I TERYTORIA TRZECIE NIEOBJĘTE ZAKRESEM STOSOWANIA NINIEJSZEGO ROZPORZĄDZENIA W ODNIESIENIU DO PRZYWOZU ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA OBSZAR CELNY UNII
[Państwa trzecie i terytoria trzecie dodawane lub usuwane przez Komisję na podstawie art. 2 ust. 11.]
ZAŁĄCZNIK IV
Metody obliczania emisji wbudowanych do celów art. 7
1. DEFINICJE
Do celów niniejszego załącznika oraz załączników V i VI stosuje się następujące definicje:
|
a) |
„towary proste” oznaczają towary wytworzone w procesie produkcji wymagającym wyłącznie materiałów wsadowych (prekursorów) i paliw o zerowej emisji wbudowanej; |
|
b) |
„towary złożone” oznaczają towary inne niż towary proste; |
|
c) |
„specyficzne emisje wbudowane” oznaczają emisje wbudowane z jednej tony towarów, wyrażone w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na tonę towarów; |
|
d) |
„współczynnik emisji CO2” oznacza średnią ważoną intensywności emisji CO2 z wytwarzania energii elektrycznej z paliw kopalnych na danym obszarze geograficznym; współczynnik emisji CO2 to wynik podziału danych o emisji CO2 sektora elektrycznego przez produkcję energii elektrycznej brutto opartą na paliwach kopalnych na odpowiednim obszarze geograficznym; jest wyrażony w tonach CO2 na megawatogodzinę; |
|
e) |
„współczynnik emisji dla energii elektrycznej” oznacza wartość domyślną, wyrażoną w ekwiwalencie CO2, odzwierciedlającą intensywność emisji energii elektrycznej zużytej do produkcji towarów; |
|
f) |
„umowa zakupu energii elektrycznej” oznacza umowę, na podstawie której dana osoba zgadza się na zakup energii elektrycznej bezpośrednio od producenta energii elektrycznej; |
|
g) |
„operator systemu przesyłowego” oznacza operatora zdefiniowanego w art. 2 pkt 35 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 (1). |
2. USTALENIE WIELKOŚCI RZECZYWISTYCH SPECYFICZNYCH EMISJI WBUDOWANYCH W PRZYPADKU TOWARÓW PROSTYCH
W celu ustalenia wielkości specyficznych rzeczywistych emisji wbudowanych związanych z towarami prostymi produkowanymi w danej instalacji uwzględnia się bezpośrednie i, w stosownych przypadkach, pośrednie emisje. W tym celu stosuje się następujący wzór:
gdzie:
|
SEEg |
to specyficzne emisje wbudowane z towarów g, wyrażone w ekwiwalencie CO2 na tonę; |
|
AttrEmg |
to przypisane emisje z towarów g, a |
|
ALg |
to poziom działalności związany z tymi towarami, czyli ilość towarów wyprodukowanych w danym okresie sprawozdawczym w danej instalacji. |
„Przypisane emisje” oznaczają część emisji z instalacji w okresie sprawozdawczym, która jest spowodowana procesem produkcji, w wyniku którego powstają towary g, przy zastosowaniu granic systemowych danego procesu produkcyjnego określonych w aktach wykonawczych przyjętych na podstawie art. 7 ust. 7. Przypisane emisje oblicza się za pomocą następującego wzoru:
gdzie:
|
DirEm |
to bezpośrednie emisje wynikające z procesu produkcji, wyrażone w tonach ekwiwalentu CO2, w granicach systemowych, o których mowa w akcie wykonawczym przyjętym na podstawie art. 7 ust. 7, oraz |
|
IndirEm |
to pośrednie emisje wynikające z produkcji energii elektrycznej zużywanej w procesach produkcji towarów, wyrażone w tonach ekwiwalentu CO2, w granicach systemowych, o których mowa w akcie wykonawczym przyjętym na podstawie art. 7 ust. 7. |
3. USTALENIE WIELKOŚCI RZECZYWISTYCH EMISJI WBUDOWANYCH W PRZYPADKU TOWARÓW ZŁOŻONYCH
W celu ustalenia poziomu specyficznych rzeczywistych emisji wbudowanych związanych z towarami złożonymi produkowanymi w danej instalacji stosuje się następujący wzór:
gdzie:
|
AttrEmg |
to przypisane emisje z towarów g; |
|
ALg |
to poziom działalności związany z tymi towarami, czyli ilość towarów wyprodukowanych w okresie sprawozdawczym w danej instalacji, natomiast |
|
EEInpMat |
to emisje wbudowane z materiałów wsadowych (prekursorów) wykorzystanych w procesie produkcji. Uwzględnia się wyłącznie materiały wsadowe (prekursory) wymienione jako istotne dla granic systemowych procesu produkcji, jak określono w akcie wykonawczym przyjętym na podstawie art. 7 ust. 7. Odpowiednie EEInpMat oblicza się w następujący sposób: |
gdzie:
|
Mi |
Mi to masa materiału wsadowego (prekursora) i wykorzystanego w procesie produkcji, a |
|
SEEi |
SEEi to specyficzne emisje wbudowane w odniesieniu do materiału wsadowego (prekursora) i. W przypadku SEEi operator instalacji stosuje wartość emisji z instalacji, w której wyprodukowano materiał wsadowy (prekursor), pod warunkiem że można odpowiednio zmierzyć dane dotyczące tej instalacji. |
4. USTALENIE WARTOŚCI DOMYŚLNYCH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 7 UST. 2 I 3
Do celów ustalenia wartości domyślnych, przy określaniu poziomu emisji wbudowanych stosuje się wyłącznie wartości rzeczywiste. W przypadku braku rzeczywistych danych można stosować wartości z literatury. Komisja opublikuje wytyczne dotyczące podejścia przyjętego w celu dokonania korekty w odniesieniu do gazów odlotowych lub gazów cieplarnianych wykorzystanych jako materiał wsadowy w procesie przed zebraniem danych wymaganych do ustalenia odpowiednich wartości domyślnych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów towarów wymienionych w załączniku I. Wartości domyślne ustala się w oparciu o najlepsze dostępne dane. Najlepsze dostępne dane opierają się na wiarygodnych i publicznie dostępnych informacjach. Wartości domyślne są okresowo weryfikowane w drodze aktów wykonawczych przyjętych zgodnie z art. 7 ust. 7 na podstawie najbardziej aktualnych i wiarygodnych informacji, w tym na podstawie informacji dostarczonych przez państwo trzecie lub grupę państw trzecich.
4.1. Wartości domyślne, o których mowa w art. 7 ust. 2
Jeżeli upoważniony zgłaszający CBAM nie może odpowiednio ustalić rzeczywistych emisji, stosuje się wartości domyślne. Wartości te ustala się na poziomie średniej intensywności emisji dla każdego państwa wywozu i dla każdego z towarów wymienionych w załączniku I innych niż energia elektryczna, powiększonej o proporcjonalnie określony narzut. Wysokość tego narzutu określa się w aktach wykonawczych przyjętych na podstawie art. 7 ust. 7 i ustala na odpowiednim poziomie, aby zapewnić integralność środowiskową CBAM, w oparciu o najbardziej aktualne i wiarygodne informacje, w tym na podstawie informacji zgromadzonych w okresie przejściowym. Jeżeli dla danego rodzaju towarów nie można zastosować wiarygodnych danych dotyczących państwa wywozu, wartości domyślne opierają się na średniej intensywności emisji z X % instalacji EU ETS o najgorszych wynikach w odniesieniu do tego rodzaju towarów. Wartość X określa się w aktach wykonawczych przyjętych na podstawie art. 7 ust. 7 i ustala na odpowiednim poziomie, aby zapewnić integralność środowiskową CBAM, w oparciu o najbardziej aktualne i wiarygodne informacje, w tym na podstawie informacji zgromadzonych w okresie przejściowym.
4.2. Wartości domyślne dla przywożonej energii elektrycznej, o których mowa w art. 7 ust. 3
Wartości domyślne dla importowanej energii elektrycznej określa się dla państwa trzeciego, grupy państw trzecich lub regionu w państwie trzecim na podstawie określonych wartości domyślnych zgodnie z pkt 4.2.1 lub, jeżeli wartości te nie są dostępne, na podstawie alternatywnych wartości domyślnych zgodnie z pkt 4.2.2.
W przypadku gdy energia elektryczna jest produkowana w państwie trzecim, grupie państw trzecich lub regionie w państwie trzecim oraz gdy jest przesyłana w tranzycie przez państwa trzecie, grupy państw trzecich lub regiony w państwie trzecim, lub przez państwa członkowskie w celu jej przywozu do Unii, stosuje się wartości domyślne z państwa trzeciego, grupy państw trzecich lub regionu w państwie trzecim, w którym energia elektryczna została wyprodukowana.
4.2.1. Szczególne wartości domyślne dla państwa trzeciego, grupy państw trzecich lub regionu w państwie trzecim
Szczególne wartości domyślne ustala się na poziomie współczynnika emisji CO2 w państwie trzecim, grupie państw trzecich lub regionie w państwie trzecim w oparciu o najlepsze dane dostępne Komisji.
4.2.2. Alternatywne wartości domyślne
W przypadku gdy określona wartość domyślna nie jest dostępna dla państwa trzeciego, grupy państw trzecich lub regionu w państwie trzecim, alternatywną wartość domyślną dla energii elektrycznej ustala się na poziomie współczynnika emisji CO2 w Unii.
W przypadku gdy można wykazać na podstawie wiarygodnych danych, że współczynnik emisji CO2 w państwie trzecim, grupie państw trzecich lub regionie w państwie trzecim jest niższy niż szczególna wartość domyślna określona przez Komisję lub niższy niż współczynnik emisji CO2 w Unii, dla tego państwa trzeciego, grupy państw trzecich lub regionu w państwie trzecim można wykorzystać alternatywną wartość domyślną opartą na tym współczynniku emisji CO2.
4.3 Wartości domyślne dla pośrednich emisji wbudowanych
Wartości domyślne dla pośrednich emisji wbudowanych związanych z towarami wyprodukowanymi w państwie trzecim określa się na podstawie wartości domyślnej obliczonej na podstawie średniego współczynnika emisji z unijnej sieci elektroenergetycznej, współczynnika emisji z sieci elektroenergetycznej państwa pochodzenia albo współczynnika emisji CO2 ze źródeł ustalających ceny w państwie pochodzenia energii elektrycznej wykorzystywanej do produkcji tego towaru.
W przypadku gdy państwo trzecie lub grupa państw trzecich wykaże przed Komisją na podstawie wiarygodnych danych, że średni współczynnik emisji koszyka energii elektrycznej lub współczynnik emisji CO2 ze źródeł ustalających ceny w tym państwie trzecim lub tej grupie państw trzecich jest niższy niż wartość domyślna dla emisji pośrednich, dla tego państwa lub grupy państw ustanawia się alternatywną wartość domyślną opartą na tym średnim współczynniku emisji CO2.
Nie później niż do dnia 30 czerwca 2025 r. Komisja przyjmuje akt wykonawczy zgodnie z art. 7 ust. 7 w celu doprecyzowania, które metody obliczeń określone zgodnie z akapitem pierwszym mają zastosowanie do obliczania wartości domyślnych. W tym celu Komisja opiera się na najbardziej aktualnych i wiarygodnych danych, w tym na danych zgromadzonych w okresie przejściowym, jeżeli chodzi o ilość energii elektrycznej zużytej do produkcji towarów wymienionych w załączniku I, a także państwo pochodzenia, źródło wytwarzania i współczynniki emisji związane z tą energią elektryczną. Metodę obliczeniową określa się na podstawie najwłaściwszego sposobu osiągnięcia obu następujących kryteriów:
|
— |
zapobieganie ucieczce emisji; |
|
— |
zapewnienie integralności środowiskowej CBAM. |
5. WARUNKI STOSOWANIA RZECZYWISTYCH EMISJI WBUDOWANYCH ZWIĄZANYCH Z IMPORTOWANĄ ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ
Upoważniony zgłaszający CBAM może zastosować rzeczywiste emisje wbudowane zamiast wartości domyślnych do celów obliczeń, o których mowa w art. 7 ust. 3, jeżeli spełnione są wszystkie następujące kryteria:
|
a) |
ilość energii elektrycznej, w odniesieniu do której wnioskuje się o wykorzystanie rzeczywistych emisji wbudowanych, jest objęta umową zakupu energii elektrycznej między upoważnionym zgłaszającym CBAM a producentem energii elektrycznej mającym siedzibę w państwie trzecim; |
|
b) |
instalacja wytwarzająca energię elektryczną jest bezpośrednio podłączona do unijnego systemu przesyłowego albo można wykazać, że w momencie wywozu nie doszło do fizycznego przeciążenia sieci w żadnym punkcie sieci między tą instalacją a unijnym systemem przesyłowym; |
|
c) |
instalacja wytwarzająca energię elektryczną nie emituje więcej niż 550 gramów CO2 pochodzącego z paliw kopalnych na kilowatogodzinę energii elektrycznej; |
|
d) |
ilość energii elektrycznej, w odniesieniu do której wystąpiono o zastosowanie rzeczywistych emisji wbudowanych, została ściśle przypisana do przydzielonej przepustowości połączeń wzajemnych przez wszystkich odpowiedzialnych operatorów systemów przesyłowych w państwie pochodzenia, państwie przeznaczenia oraz, w stosownych przypadkach, w każdym państwie tranzytu, a przypisana przepustowość i produkcja energii elektrycznej przez instalację odnoszą się do tego samego okresu, który nie może być dłuższy niż jedna godzina; |
|
e) |
spełnienie powyższych kryteriów zatwierdził akredytowany weryfikator, który otrzymuje sprawozdania okresowe przygotowywane co najmniej co miesiąc, których celem jest wykazanie, w jaki sposób spełnione są powyższe kryteria. |
Skumulowaną ilość energii elektrycznej w ramach umowy zakupu energii elektrycznej i odpowiadające jej rzeczywiste emisje wbudowane wyłącza się z obliczania, odpowiednio, krajowego współczynnika emisji lub współczynnika emisji CO2 stosowanych do obliczania pośrednich emisji wbudowanych związanych z towarami zgodnie z pkt 4.3 powyżej.
6. WARUNKI STOSOWANIA RZECZYWISTYCH EMISJI WBUDOWANYCH DLA EMISJI POŚREDNICH
Upoważniony zgłaszający CBAM może stosować rzeczywiste emisje wbudowane zamiast wartości domyślnych do obliczeń, o których mowa w art. 7 ust. 4, jeżeli jest w stanie wykazać bezpośredni związek techniczny między instalacją, w której produkowany jest przywożony towar, a źródłem wytwarzania energii elektrycznej lub jeżeli operator tej instalacji zawarł z producentem energii elektrycznej mającym siedzibę w państwie trzecim umowę na zakup ilości energii elektrycznej równoważną ilości, w odniesieniu do której wnioskuje się o zastosowanie określonej wartości.
7. DOSTOSOWANIE WARTOŚCI DOMYŚLNYCH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 7 UST. 2, W OPARCIU O CECHY DANEGO REGIONU
Wartości domyślne mogą być dostosowane do poszczególnych obszarów i regionów w państwach trzecich, w których dominują szczególne cechy pod względem obiektywnych czynników emisji. Jeżeli dostępne są dane dostosowane do tych szczególnych cech lokalnych i można określić bardziej ukierunkowane wartości domyślne, można stosować te wartości.
Jeżeli zgłaszający towary pochodzące z państwa trzeciego, grupy państw trzecich lub regionu w państwie trzecim mogą wykazać na podstawie wiarygodnych danych, że alternatywne dostosowanie wartości domyślnych dla danego regionu skutkuje uzyskaniem wartości niższych niż wartości domyślne określone przez Komisję, można zastosować takie wartości dostosowane dla danego regionu.
(1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 125).
ZAŁĄCZNIK V
Wymogi dotyczące prowadzenia księgowości w odniesieniu do informacji wykorzystywanych do obliczania emisji wbudowanych do celów art. 7 ust. 5
1. MINIMALNY ZAKRES DANYCH, KTÓRE UPOWAŻNIONY ZGŁASZAJĄCY CBAM MA PRZECHOWYWAĆ W ODNIESIENIU DO TOWARÓW PRZYWOŻONYCH:
|
1. |
Dane identyfikujące upoważnionego zgłaszającego CBAM:
|
|
2. |
Dane dotyczące towarów przywożonych:
|
2. MINIMALNY ZAKRES DANYCH, KTÓRE UPOWAŻNIONY ZGŁASZAJĄCY CBAM MA PRZECHOWYWAĆ W ODNIESIENIU DO EMISJI WBUDOWANYCH ZWIĄZANYCH Z TOWARAMI PRZYWOŻONYMI, OKREŚLONYCH W OPARCIU O RZECZYWISTE EMISJE
Dla każdego rodzaju przywożonych towarów, w przypadku których emisje wbudowane określa się na podstawie rzeczywistych emisji, przechowuje się następujące dane dodatkowe:
|
a) |
wskazanie instalacji, w której towary zostały wyprodukowane; |
|
b) |
dane kontaktowe operatora instalacji, w której towary zostały wyprodukowane; |
|
c) |
sprawozdanie z weryfikacji określone w załączniku VI; |
|
d) |
specyficzne emisje wbudowane związane z towarami. |
ZAŁĄCZNIK VI
Zasady weryfikacji i treść sprawozdań z weryfikacji do celów art. 8
1. ZASADY WERYFIKACJI
Zastosowanie mają następujące zasady:
|
a) |
weryfikatorzy przeprowadzają weryfikacje z zachowaniem zawodowego sceptycyzmu; |
|
b) |
całkowite emisje wbudowane, które należy zgłosić w deklaracji CBAM, uznaje się za zweryfikowane tylko wtedy, gdy weryfikator stwierdzi z wystarczającą pewnością, że sprawozdanie z weryfikacji nie zawiera istotnych nieprawidłowości i istotnych niezgodności w zakresie obliczania emisji wbudowanych zgodnie z przepisami załącznika IV; |
|
c) |
wizyty weryfikatora w instalacjach są obowiązkowe, z wyjątkiem przypadków, gdy spełnione są szczególne kryteria odstąpienia od wizyty w instalacji; |
|
d) |
w celu ustalenia, czy nieprawidłowości lub niezgodności są istotne, weryfikator stosuje progi określone w aktach wykonawczych przyjętych zgodnie z art. 8 ust. 3. W przypadku parametrów, dla których nie określono takich progów, weryfikator stosuje ocenę ekspercką, aby stwierdzić, czy nieprawidłowości lub niezgodności, indywidualnie lub w połączeniu z innymi nieprawidłowościami lub niezgodnościami, uzasadnione ich wielkością i charakterem, należy uznać za istotne. |
2. TREŚĆ SPRAWOZDANIA Z WERYFIKACJI
Weryfikator przygotowuje sprawozdanie z weryfikacji, w którym określa emisje wbudowane związane z towarami i wszystkie kwestie istotne z punktu widzenia przeprowadzonych prac, i zawiera w nim co najmniej następujące informacje:
|
a) |
wskazanie instalacji, w których towary zostały wyprodukowane; |
|
b) |
dane kontaktowe operatora instalacji, w których towary zostały wyprodukowane; |
|
c) |
wskazanie odpowiedniego okresu sprawozdawczego; |
|
d) |
imię i nazwisko oraz dane kontaktowe weryfikatora; |
|
e) |
numer akredytacji weryfikatora oraz nazwę jednostki akredytującej; |
|
f) |
datę wizyt w instalacjach, w stosownych przypadkach, lub powody nieprzeprowadzenia wizyty w instalacji; |
|
g) |
ilości każdego rodzaju zgłoszonych towarów wyprodukowanych w okresie sprawozdawczym; |
|
h) |
określenie ilościowe bezpośrednich emisji z instalacji w okresie sprawozdawczym; |
|
i) |
opis, w jaki sposób emisje z instalacji są przypisywane do różnych rodzajów towarów; |
|
j) |
dane ilościowe na temat towarów, emisji i przepływów energii elektrycznej niezwiązanych z tymi towarami; |
|
k) |
w przypadku towarów złożonych:
|
|
l) |
oświadczenie weryfikatora potwierdzające, że uznaje on z wystarczającą pewnością, że sprawozdanie nie zawiera istotnych nieprawidłowości ani istotnych niezgodności w zakresie zasad dotyczących obliczania określonych w załączniku IV; |
|
m) |
informacje o stwierdzonych i skorygowanych istotnych nieprawidłowościach; |
|
n) |
informacje o stwierdzonych i skorygowanych istotnych niezgodnościach z zasadami dotyczącymi obliczania określonymi w załączniku IV. |
|
16.5.2023 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 130/105 |
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2023/957
z dnia 10 maja 2023 r.
zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/757 w celu włączenia transportu morskiego do unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji oraz monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dodatkowych gazów cieplarnianych i emisji z dodatkowych typów statków
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (3),
a także mając na uwadze, co następuje:
|
(1) |
Porozumienie paryskie (4), przyjęte w dniu 12 grudnia 2015 r. na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) (zwane dalej „porozumieniem paryskim”), weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. Strony porozumienia paryskiego uzgodniły, że ograniczą wzrost średniej temperatury globalnej do poziomu znacznie niższego niż 2 °C powyżej poziomu przedindustrialnego oraz podejmą wysiłki mające na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego. To zobowiązanie zostało wzmocnione poprzez przyjęcie na mocy UNFCCC paktu klimatycznego z Glasgow w dniu 13 listopada 2021 r., w którym Konferencja Stron UNFCCC, służąca jako spotkanie Stron porozumienia paryskiego, uznała, że ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C pozwoliłoby zmniejszyć skutki zmiany klimatu o wiele bardziej niż ograniczenie do 2 °C, i postanowiła kontynuować działania na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 °C. |
|
(2) |
Pilna potrzeba utrzymania celu porozumienia paryskiego dotyczącego ograniczenia wzrostu temperatury poniżej 1,5 °C zyskała na znaczeniu w związku z ustaleniami Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu zawartymi w szóstym raporcie oceniającym, że można ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5 °C, tylko jeżeli w ciągu tego dziesięciolecia zostaną natychmiast zapewnione zdecydowane i trwałe redukcje globalnych emisji gazów cieplarnianych. |
|
(3) |
Stawienie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem oraz osiągnięcie celów porozumienia paryskiego stanowią sedno komunikatu Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (zwanego dalej „Europejskim Zielonym Ładem”). |
|
(4) |
Europejski Zielony Ład łączy w sobie kompleksowy zestaw wzajemnie wzmacniających się środków i inicjatyw służących osiągnięciu neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r., a ponadto określono w nim nową strategię na rzecz wzrostu mającą na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów. Celem strategii jest również ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Transformacja ta w różny sposób dotyka pracowników z różnych sektorów. Jednocześnie transformacja ta obejmuje aspekty równości płci oraz ma szczególny wpływ na niektóre grupy defaworyzowane i słabsze, do których należą m.in. osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością, osoby wywodzące się z mniejszości rasowych lub etnicznych, a także osoby i gospodarstwa domowe o niskich i niższych średnich dochodach. Stwarza ona również większe wyzwania dla niektórych regionów, w szczególności borykających się z trudnościami strukturalnymi i peryferyjnych, oraz dla wysp. Należy zatem zagwarantować, że transformacja będzie przebiegać w sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu sposób, tak by nikt nie został pominięty. |
|
(5) |
Niezbędność i wartość realizacji Europejskiego Zielonego Ładu stały się jeszcze bardziej oczywiste w świetle bardzo dotkliwych skutków pandemii COVID-19 dla zdrowia, warunków życia i pracy oraz dobrobytu obywateli Unii. Skutki te pokazały, że nasze społeczeństwo i nasza gospodarka muszą zwiększyć swoją odporność na wstrząsy zewnętrzne i wcześnie podejmować działania, aby zapobiegać skutkom wstrząsów zewnętrznych lub je łagodzić w sposób sprawiedliwy i dzięki któremu nikt, w tym osoby zagrożone ubóstwem energetycznym, nie zostaje pominięty. Obywatele Unii nadal wyrażają silne przekonanie, że dotyczy to w szczególności zmiany klimatu. |
|
(6) |
Unia zobowiązała się do ograniczenia do 2030 r. emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce Unii o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. w ramach zaktualizowanego, ustalonego na poziomie krajowym wkładu, przedłożonego Sekretariatowi UNFCCC w dniu 17 grudnia 2020 r. |
|
(7) |
Przyjmując rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 (5) Unia utrwaliła w prawodawstwie cel polegający na osiągnięciu neutralności klimatycznej w całej gospodarce najpóźniej do 2050 r. oraz cel polegający na osiągnięciu następnie ujemnych emisji. W rozporządzeniu tym ustanowiono również wiążący cel Unii w zakresie ograniczenia emisji netto gazów cieplarnianych (emisje po odliczeniu pochłaniania) w Unii o co najmniej 55 % do roku 2030 w porównaniu z poziomami z 1990 r. oraz przewidziano, że Komisja ma dążyć do dostosowania wszystkich przyszłych projektów środków lub wniosków ustawodawczych, w tym wniosków budżetowych, do celów tego rozporządzenia i w każdym przypadku braku dostosowania podawać uzasadnienie takiego braku dostosowania w ramach towarzyszącej tym wnioskom oceny skutków. |
|
(8) |
Osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu emisji ustanowionego w rozporządzeniu (UE) 2021/1119 wymaga współudziału wszystkich sektorów gospodarki. Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (6) zostaje zatem zmieniona, by włączyć do unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) sektor transportu morskiego w celu zapewnienia, aby sektor ten w odpowiednim stopniu przyczyniał się do osiągnięcia bardziej ambitnych celów Unii w zakresie klimatu, a także celów porozumienia paryskiego. Konieczna jest zatem również zmiana rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/757 (7), aby uwzględnić włączenie sektora transportu morskiego do EU ETS. |
|
(9) |
Ponadto, aby uwzględnić zwiększone ambicje Unii w zakresie klimatu, a także cele porozumienia paryskiego, należy zmienić zakres stosowania rozporządzenia (UE) 2015/757. Solidny system monitorowania, raportowania i weryfikacji to warunek wstępny stosowania jakiegokolwiek środka rynkowego, normy efektywności energetycznej czy innego odpowiedniego środka, zarówno na poziomie Unii, jak i w wymiarze ogólnoświatowym. Mimo, iż zdecydowana większość emisji gazów cieplarnianych pochodzących z transportu morskiego to emisje dwutlenku węgla (CO2), emisje metanu (CH4) i podtlenku azotu (N2O) stanowią istotną część tych emisji. Włączenie emisji CH4 i N2O do rozporządzenia (UE) 2015/757, z mocą od 2024 r., byłoby korzystne dla integralności środowiskowej oraz stanowiłoby zachętę do dobrych praktyk. Drobnicowce o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, ale nie mniejszej niż 400 jednostek, odpowiadają za znaczną część emisji gazów cieplarnianych ze wszystkich drobnicowców. Aby zwiększyć efektywność środowiskową systemu monitorowania, raportowania i weryfikacji, zapewnić równe warunki działania i zmniejszyć ryzyko obchodzenia przepisów, od 2025 r. do rozporządzenia (UE) 2015/757 należy włączyć drobnicowce o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, ale nie mniejszej niż 400 jednostek. Statki typu offshore odpowiadają za istotną część emisji gazów cieplarnianych. W związku z tym od 2025 r. rozporządzenie to powinno mieć również zastosowanie do statków typu offshore o pojemności brutto wynoszącej 400 jednostek i więcej. Do dnia 31 grudnia 2024 r. Komisja powinna ocenić, czy w rozporządzeniu (UE) 2015/757 należy uwzględnić dodatkowe rodzaje statków o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, ale nie mniejszej niż 400 jednostek. |
|
(10) |
Należy zmienić rozporządzenie (UE) 2015/757, aby zobowiązać przedsiębiorstwa do raportowania zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa, przedkładania takich danych odpowiedzialnemu organowi administrującemu oraz przedkładania do zatwierdzenia przez ten organ swoich zweryfikowanych planów monitorowania. Podczas przeprowadzania weryfikacji na poziomie przedsiębiorstwa weryfikator nie powinien weryfikować raportów emisji na poziomie statku lub raportów na poziomie statku, które mają zostać przedłożone w przypadku zmiany przedsiębiorstwa, ponieważ te raporty na poziomie statku będą już zweryfikowane. W celu zapewnienia spójności w administrowaniu i egzekwowaniu przepisów podmiot odpowiedzialny za zgodność z rozporządzeniem (UE) 2015/757 powinien być tożsamy z podmiotem odpowiedzialnym za zgodność z dyrektywą 2003/87/WE. |
|
(11) |
Aby zapewnić skuteczne funkcjonowanie EU ETS na szczeblu administracyjnym oraz uwzględnić włączenie emisji CH4 i N2O, a także włączenie emisji gazów cieplarnianych ze statków typu offshore, objętych zakresem stosowania rozporządzenia (UE) 2015/757, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do metod i zasad monitorowania oraz zasad raportowania dotyczących emisji objętych rozporządzeniem (UE) 2015/757, a także wszelkich innych istotnych informacji określonych w tym rozporządzeniu, przepisów dotyczących zatwierdzania planów monitorowania i ich zmian przez odpowiedzialne organy administrujące, zasad monitorowania, raportowania i przekazywania zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa oraz zasad dotyczących weryfikacji zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa oraz wydawania sprawozdań z weryfikacji w odniesieniu do zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (8). W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. |
|
(12) |
Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapewnienie zasad dotyczących monitorowania, raportowania i weryfikacji koniecznych, aby rozszerzyć zakres EU ETS na działalność w zakresie transportu morskiego, oraz zapewnienie monitorowania, raportowania i weryfikacji w odniesieniu do emisji dodatkowych gazów cieplarnianych i emisji z dodatkowych typów statków, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiar i skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. |
|
(13) |
Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2015/757, |
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2015/757
W rozporządzeniu (UE) 2015/757 wprowadza się następujące zmiany:
|
1) |
tytuł otrzymuje brzmienie: „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/757 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji gazów cieplarnianych z transportu morskiego oraz zmiany dyrektywy 2009/16/WE”; |
|
2) |
w całym rozporządzeniu, z wyjątkiem art. 2, art. 5 ust. 2 i art. 21 ust. 5 oraz załączników I i II, określenie „CO2” zastępuje się określeniem „gaz cieplarniany” i wprowadza się konieczne zmiany gramatyczne; |
|
3) |
art. 1 otrzymuje brzmienie: „Artykuł 1 Przedmiot Niniejsze rozporządzenie ustanawia przepisy mające na celu dokładne monitorowanie, raportowanie i weryfikację emisji gazów cieplarnianych oraz innych istotnych informacji ze statków przybywających do portów podlegających jurysdykcji państw członkowskich, przebywających w tych portach lub wypływających z tych portów, w celu przyczyniania się do redukcji emisji gazów cieplarnianych z transportu morskiego w sposób efektywny pod względem kosztów.” |
|
4) |
art. 2 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do statków o pojemności brutto 5 000 jednostek i większej w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych uwalnianych przez te statki w trakcie rejsów tych statków służących do transportu osób lub towarów do celów komercyjnych z ostatniego portu zawinięcia do portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego oraz rejsów z portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego do następnego portu zawinięcia, jak również w portach zawinięcia podlegających jurysdykcji państwa członkowskiego. 1a. Od dnia 1 stycznia 2025 r. niniejsze rozporządzenie stosuje się również do drobnicowców o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, ale nie mniejszej niż 400 jednostek, w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych uwalnianych przez te statki w trakcie ich rejsów służących do transportu ładunku do celów komercyjnych z ostatniego portu zawinięcia do portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego oraz rejsów z portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego do następnego portu zawinięcia, jak również w portach zawinięcia podlegających jurysdykcji państwa członkowskiego, a także do statków morskich o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, ale nie mniejszej niż 400 jednostek, w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych uwalnianych przez te statki w trakcie ich rejsów z ostatniego portu zawinięcia do portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego oraz rejsów z portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego do następnego portu zawinięcia, jak również w obrębie portów zawinięcia podlegających jurysdykcji państwa członkowskiego. 1b. Od 1 stycznia 2025 r. niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do statków typu offshore o pojemności brutto 5 000 jednostek i większej w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych uwalnianych przez te statki w trakcie ich rejsów z ostatniego portu zawinięcia do portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego oraz rejsów z portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego do następnego portu zawinięcia, jak również w obrębie portów zawinięcia podlegających jurysdykcji państwa członkowskiego. 1c. Niniejsze rozporządzenie obejmuje następujące gazy cieplarniane:
W przypadku gdy niniejsze rozporządzenie odnosi się do zagregowanej całości emisji gazów cieplarnianych lub zagregowanej całości emitowanych gazów cieplarnianych, rozumie się to jako odniesienie do zagregowanej całości emisji każdego gazu oddzielnie.” |
|
5) |
w artykule 3 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
6) |
w art. 4 dodaje się ustęp w brzmieniu: „8. Przedsiębiorstwa raportują zagregowane dane dotyczące emisji na poziomie przedsiębiorstwa w odniesieniu do statków, za które były one odpowiedzialne w okresie sprawozdawczym, zgodnie z art. 11a.” |
|
7) |
art. 5 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 23 niniejszego rozporządzenia w celu zmiany załączników I i II do niniejszego rozporządzenia, aby uwzględnić włączenie emisji CH4 i N2O, a także włączenie emisji gazów cieplarnianych ze statków typu offshore do zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia i zmiany dyrektywy 2003/87/WE, a także aby dostosować te załączniki do aktów wykonawczych przyjętych na podstawie art. 14 ust. 1 tej dyrektywy, odpowiednich przepisów międzynarodowych oraz norm międzynarodowych i europejskich. Komisja jest również uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 23 niniejszego rozporządzenia w celu zmiany załączników I i II do niniejszego rozporządzenia, aby doprecyzować elementy określonych w nich metod monitorowania w świetle postępu naukowo-technicznego oraz aby zapewnić skuteczne funkcjonowanie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) ustanowionego na mocy dyrektywy 2003/87/WE. Do dnia 1 października 2023 r. Komisja przyjmie akty delegowane, aby uwzględnić włączenie emisji CH4 i N2O, a także włączenie emisji gazów cieplarnianych ze statków typu offshore do zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia, o czym mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu. Metody monitorowania emisji CH4 i N2O muszą opierać się na tych samych zasadach, co metody monitorowania emisji CO2 określone w załączniku I niniejszego rozporządzenia, z uwzględnieniem wszelkich dostosowań odzwierciedlających właściwości odnośnych gazów cieplarnianych. Metody określone w załączniku I do niniejszego rozporządzenia oraz przepisy określone w załączniku II do niniejszego rozporządzenia dostosowuje się, w stosownych przypadkach, do metod i przepisów w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie stosowania paliw odnawialnych i niskoemisyjnych w transporcie morskim, zmieniającym dyrektywę 2009/16/WE.” |
|
8) |
w art. 6 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
9) |
w art. 7 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
10) |
w art. 10 ust. 1 dodaje się literę w brzmieniu:
|
|
11) |
w art. 11 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
12) |
dodaje się artykuł w brzmieniu: „Artykuł 11a Raportowanie i przekazywanie zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa 1. Przedsiębiorstwa opracowują zagregowane dane dotyczące emisji na poziomie przedsiębiorstwa w okresie sprawozdawczym na podstawie danych zawartych w raporcie emisji oraz w raporcie, o którym mowa w art. 11 ust. 2, w odniesieniu do każdego statku, za który były one odpowiedzialne w okresie sprawozdawczym, zgodnie z przepisami ustanowionymi w aktach delegowanych przyjmowanych na podstawie ust. 4 niniejszego artykułu. 2. Od 2025 r. przedsiębiorstwa przedkładają odpowiedzialnemu organowi administrującemu do dnia 31 marca każdego roku zagregowane dane dotyczące emisji na poziomie przedsiębiorstwa obejmujące emisje w okresie sprawozdawczym za poprzedni rok podlegające raportowaniu zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE w odniesieniu do działalności w związku z transportem morskim, zgodnie z przepisami ustanowionymi w aktach delegowanych przyjmowanych na podstawie ust. 4 niniejszego artykułu, które to dane zostały zweryfikowane zgodnie z rozdziałem III niniejszego rozporządzenia. 3. Odpowiedzialny organ administrujący może zobowiązać przedsiębiorstwa do przedłożenia zweryfikowanych zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa, o których mowa w ust. 2, w terminie przypadającym przed dniem 31 marca, ale nie wcześniej niż dnia 28 lutego. 4. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 23 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy dotyczące monitorowania i raportowania zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa oraz przedkładania zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa odpowiedzialnemu organowi administrującemu.” |
|
13) |
w art. 12 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
14) |
w art. 13 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
15) |
w art. 14 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
16) |
w art. 15 dodaje się ustęp w brzmieniu: „6. W odniesieniu do weryfikacji zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa, weryfikator i przedsiębiorstwo muszą przestrzegać przepisów w zakresie weryfikacji ustanowionych w aktach delegowanych przyjętych na podstawie art. 13 ust. 6. Weryfikator nie weryfikuje raportu emisji ani raportu, o którym mowa w art. 11 ust. 2, w odniesieniu do każdego statku, za który przedsiębiorstwo jest odpowiedzialne.” |
|
17) |
art. 16 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Weryfikatorzy, którzy oceniają plany monitorowania, raporty emisji, raporty, o których mowa w art. 11 ust. 2 niniejszego rozporządzenia, i zagregowane dane dotyczące emisji na poziomie przedsiębiorstwa oraz wydają sprawozdania z weryfikacji, o których mowa w art. 13 ust. 3 i 5 niniejszego rozporządzenia, i dokumenty zgodności, o których mowa w art. 17 ust. 1 niniejszego rozporządzenia, muszą posiadać akredytację w odniesieniu do czynności objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia, wydaną przez krajową jednostkę akredytującą zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 765/2008.” |
|
18) |
w art. 20 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
19) |
w art. 21 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
20) |
dodaje się artykuł w brzmieniu: „Artykuł 22a Przegląd Najpóźniej do dnia 31 grudnia 2024 r. Komisja dokonuje przeglądu niniejszego rozporządzenia, w szczególności uwzględniając dalsze doświadczenie zdobyte podczas jego wdrażania, zwłaszcza w celu włączenia statków o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, ale nie mniejszej niż 400 jednostek, do zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia w celu ewentualnego późniejszego objęcia tych statków zakresem stosowania dyrektywy 2003/87/WE lub zaproponowania innych środków mających na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych z takich statków. W odpowiednim przypadku, przeglądowi takiemu towarzyszy wniosek ustawodawczy w sprawie zmiany niniejszego rozporządzenia.” |
|
21) |
w art. 23 wprowadza się następujące zmiany:
|
Artykuł 2
Wejście w życie i stosowanie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 5 czerwca 2023 r. Jednak art. 1 pkt 5) lit. a) i pkt 5) lit. b) niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do art. 3 lit. b), d) i m) rozporządzenia (UE) 2015/757 stosuje się od dnia 1 stycznia 2024 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Strasburgu dnia 10 maja 2023 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
Przewodnicząca
R. METSOLA
W imieniu Rady
Przewodnicząca
J. ROSWALL
(1) Dz.U. C 152 z 6.4.2022, s. 175.
(2) Dz.U. C 301 z 5.8.2022, s. 116.
(3) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 18 kwietnia 2023 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 25 kwietnia 2023 r.
(4) Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4.
(5) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).
(6) Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).
(7) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/757 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dwutlenku węgla z transportu morskiego oraz zmiany dyrektywy 2009/16/WE (Dz.U. L 123 z 19.5.2015, s. 55).
DYREKTYWY
|
16.5.2023 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 130/115 |
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2023/958
z dnia 10 maja 2023 r.
zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w odniesieniu do wkładu lotnictwa w unijny cel zmniejszenia emisji w całej gospodarce i odpowiedniego wdrożenia globalnego środka rynkowego
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (3),
a także mając na uwadze, co następuje:
|
(1) |
W dyrektywie 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (4) ustanowiono system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii w celu wspierania zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób efektywny pod względem kosztów oraz skuteczny gospodarczo. Działalność lotnicza została włączona do unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (zwanego dalej „EU ETS”) dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/101/WE (5). Unia Europejska jest uprawniona do objęcia EU ETS wszystkich lotów, które rozpoczynają się lub kończą się na lotnisku znajdującym się w dowolnym państwie członkowskim. |
|
(2) |
Ochrona środowiska jest jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed Unią i resztą świata. Porozumienie paryskie (6), przyjęte w dniu 12 grudnia 2015 r. w ramach Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) (zwane dalej „porozumieniem paryskim”), weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. Strony porozumienia paryskiego uzgodniły, że ograniczą wzrost średniej temperatury globalnej do poziomu znacznie niższego niż 2 °C powyżej poziomu przedindustrialnego oraz podejmą wysiłki mające na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego. To zobowiązanie zostało wzmocnione poprzez przyjęcie w ramach UNFCCC, w dniu 13 listopada 2021 r., paktu klimatycznego z Glasgow, w którym Konferencja Stron UNFCCC będąca organem Stron porozumienia paryskiego uznała, że ograniczenie wzrostu średniej temperatury globalnej do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego znacząco zmniejszyłoby ryzyka związane ze zmianami klimatu i ich skutki, a Strony zobowiązały się do podwyższenia do końca 2022 r. celów na rok 2030, aby przyspieszyć działania na rzecz klimatu w tym krytycznym dziesięcioleciu i wyeliminować lukę w poziomie ambicji dzielącą je od celu 1,5 °C. Aby osiągnąć cele porozumienia paryskiego, do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych muszą przyczynić się wszystkie sektory gospodarki, w tym lotnictwo międzynarodowe. |
|
(3) |
Lotnictwo odpowiada za 2–3 % światowych emisji CO2, a całkowity wpływ lotnictwa na klimat jest co najmniej dwukrotnie wyższy niż jego wpływ z emisji CO2. Lotnictwo jest drugim co do wpływu na klimat źródłem emisji w transporcie po transporcie drogowym. W 2022 r. Eurocontrol prognozował, że do 2050 r. aktywność europejskiego lotnictwa wzrośnie o 44 % w porównaniu z rokiem 2019. Potrzeba podjęcia działań na rzecz ograniczenia emisji CO2 staje się coraz pilniejsza, co potwierdził Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu w swoich najnowszych sprawozdaniach: z dnia 7 sierpnia 2021 r. zatytułowanym „Climate change 2021: The Physical Science Basis” [Zmiana klimatu w 2021 r.: Naukowe podstawy fizyczne], z dnia 28 lutego 2022 r. zatytułowanym „Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability” [„Zmiana klimatu 2022: skutki, przystosowanie się i podatność”] i z dnia 4 kwietnia 2022 r. zatytułowanym „Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change” [„Zmiana klimatu 2022: łagodzenie zmiany klimatu”]. W wymienionym powyżej sprawozdaniu z dnia 4 kwietnia 2022 r. określono lotnictwo międzynarodowe jako sektor, który „w porozumieniach sektorowych przyjął cele łagodzenia zmiany klimatu, które są dalekie od tego, co jest konieczne do osiągnięcia długoterminowego celu dotyczącego temperatury określonego w porozumieniu paryskim”. Unia powinna zająć się zatem tą pilną potrzebą podjęcia działań poprzez wzmożenie wysiłków i osiągnięcie statusu międzynarodowego lidera w walce ze zmianą klimatu. |
|
(4) |
W dniu 27 czerwca 2018 r. na dziesiątym posiedzeniu swojej 214. sesji Rada Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) przyjęła pierwsze wydanie tomu IV załącznika 16. do konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej w dniu 7 grudnia 1944 r. (zwanej dalej „konwencją chicagowską”) – mechanizm kompensacji i redukcji CO2 dla lotnictwa międzynarodowego (CORSIA), ustanawiający międzynarodowe normy i zalecane metody postępowania w zakresie ochrony środowiska dla mechanizmu CORSIA (CORSIA SARP). Unia i jej państwa członkowskie wdrażają mechanizm CORSIA od początku fazy pilotażowej zaplanowanej na lata 2021–2023, zgodnie z decyzją Rady (UE) 2020/954 (7). |
|
(5) |
Zgodnie z decyzją Rady (UE) 2018/2027 (8) państwa członkowskie powiadomiły sekretariat ICAO o różnicach między CORSIA a EU ETS. Celem było zachowanie dorobku prawnego Unii i przyszłych prerogatyw politycznych, a także poziomu ambicji Unii w dziedzinie klimatu i wyłącznej roli Parlamentu Europejskiego i Rady w decydowaniu o treści prawa Unii. W następstwie przyjęcia niniejszej dyrektywy należy zaktualizować – w drodze drugiego powiadomienia o różnicach spójnego z prawem Unii – powiadomienie dla sekretariatu ICAO o różnicach między CORSIA i EU ETS, aby uwzględnić zmiany wprowadzone do dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(6) |
Stawienie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem oraz osiągnięcie celów porozumienia paryskiego to centralny element komunikatu przyjętego przez Komisję w dniu 11 grudnia 2019 r. zatytułowanego „Europejski Zielony Ład” (zwanego dalej „Europejskim Zielonym Ładem”). |
|
(7) |
W zaktualizowanym, ustalonym na szczeblu krajowym wkładzie Unii i jej państw członkowskich przedłożonym Sekretariatowi UNFCCC w dniu 17 grudnia 2020 r. Unia zobowiązała się do ograniczenia do 2030 r. emisji gazów cieplarnianych netto w całej gospodarce o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. Lotnictwo powinno przyczynić się do tych wysiłków dotyczących zmniejszenia emisji. |
|
(8) |
Przyjmując rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 (9), Unia utrwaliła w prawodawstwie cel polegający na zmniejszeniu emisji do poziomu zero netto najpóźniej do 2050 r. i cel polegający na osiągnięciu ujemnego bilansu emisji w późniejszym okresie. W rozporządzeniu tym ustanowiono również wiążący pośredni cel klimatyczny Unii zakładający zmniejszenie emisji netto gazów cieplarnianych (emisji po odliczeniu pochłaniania) do roku 2030 o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. |
|
(9) |
Zmiany wprowadzone niniejszą dyrektywą mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia integralności EU ETS i skutecznego pokierowania nim tak, aby jako środek polityczny przyczynił się do osiągnięcia celów Unii polegających na zmniejszeniu emisji netto gazów cieplarnianych o co najmniej 55 % do 2030 r. i na osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r., a także do celu osiągnięcia następnie ujemnych emisji określonego w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1119. Te zmiany mają tym samym również na celu wdrożenie w odniesieniu do lotnictwa wkładów Unii na mocy porozumienia paryskiego. W związku z tym łączną liczbę przydziałów dla lotnictwa należy skonsolidować i zastosować do niej współczynnik liniowy redukcji, o którym mowa w art. 9 dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(10) |
Poza emisjami CO2 lotnictwo wpływa na klimat poprzez emisje inne niż CO2, takie jak tlenki azotu (NOx), cząsteczki sadzy, utlenione związki siarki oraz para wodna, a także poprzez procesy atmosferyczne wywołane takimi emisjami, jak tworzenie się ozonu i smug kondensacyjnych typu cirrus. Wpływ emisji innych niż CO2 na klimat zależy od rodzaju paliwa i silników, miejsca emisji, w szczególności od wysokości przelotowej statku powietrznego oraz jego położenia pod względem szerokości i długości geograficznej, a także od pory emisji i panujących warunków pogodowych. Na podstawie sporządzonej przez Komisję w 2006 r. oceny skutków dotyczącej włączenia lotnictwa do EU ETS w dyrektywie 2008/101/WE uznano, że lotnictwo ma wpływ na globalny klimat poprzez emisje inne niż CO2. Art. 30 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 (10) nałożono na Komisję obowiązek przedstawienia do dnia 1 stycznia 2020 r. zaktualizowanej analizy skutków emisji lotniczych innych niż CO2 dla klimatu, w stosownych przypadkach wraz z wnioskiem dotyczącym najlepszego sposobu przeciwdziałania tym skutkom. Aby spełnić ten wymóg, Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) przeprowadziła zaktualizowaną analizę skutków emisji lotniczych innych niż CO2 dla klimatu i opublikowała to badanie dnia 23 listopada 2020 r. Wyniki tego badania potwierdziły wcześniejsze szacunki, a mianowicie, że całkowity wpływ działań lotniczych inny niż CO2 na klimat jest co najmniej tak samo istotny, jak wpływ samego CO2. |
|
(11) |
Z ustaleń przedstawionych w badaniu EASA z dnia 23 listopada 2020 r. wynika, że zgodnie z zasadą ostrożności nie można dłużej lekceważyć skutków emisji lotniczych innych niż CO2. Aby zmniejszyć emisje zgodnie z porozumieniem paryskim, konieczne są unijne środki regulacyjne. W związku z tym Komisja powinna ustanowić ramy monitorowania, raportowania i weryfikacji skutków emisji lotniczych innych niż CO2. W oparciu o wyniki tych ram Komisja powinna do dnia 1 stycznia 2028 r. przedstawić sprawozdanie, a w stosownym przypadku, na podstawie oceny skutków, wniosek ustawodawczy zawierający środki łagodzące w odniesieniu do skutków emisji innych niż CO2 i rozszerzyć zakres EU ETS, tak aby obejmował on takie skutki. |
|
(12) |
Osiągnięcie większego poziomu ambicji w dziedzinie klimatu będzie wymagało przeznaczenia jak największych zasobów na transformację klimatyczną, która powinna się także wpisywać w sprawiedliwą transformację. W konsekwencji dochody ze sprzedaży aukcyjnej, które nie są przypisane do budżetu Unii, należy przeznaczać na cele związane z klimatem. |
|
(13) |
Łączną liczbę przydziałów emisji dla lotnictwa należy skonsolidować na poziomie przydziału dla lotów, w przypadku których uprawnienia muszą zostać zwrócone zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE. Przydział na 2024 r. powinien być oparty na łącznej liczbie przydziałów dla aktywnych operatorów statków powietrznych w roku 2023, pomniejszonej o współczynnik liniowy redukcji, o czym mowa w tej dyrektywie. Poziom przydziałów należy zwiększyć, aby uwzględnić trasy nieobjęte systemem EU ETS w 2023 r., lecz które będą nim objęte, począwszy od 2024 r. |
|
(14) |
Zwiększenie udziału sprzedaży aukcyjnej przydziałów powinno być regułą przy rozdzielaniu przydziałów w sektorze lotnictwa, począwszy od wejścia w życie niniejszej dyrektywy, z uwzględnieniem zdolności tego sektora do obciążenia konsumentów zwiększonymi kosztami emisji CO2. Należy przystąpić do stopniowego wycofywania bezpłatnych przydziałów w 2024 i w 2025 r., a od 2026 r. przejść na pełną sprzedaż aukcyjną. |
|
(15) |
Dyrektywa 2003/87/WE powinna zachęcić do dekarbonizacji zarobkowych przewozów lotniczych. Do takiej dekarbonizacji przyczyniłoby się odejście od paliw kopalnych. Biorąc jednak pod uwagę wysoki poziom konkurencji między operatorami statków powietrznych, rozwijający się unijny rynek zrównoważonych paliw lotniczych i znaczną różnicę w cenie między naftą kopalną a zrównoważonymi paliwami lotniczymi, odejście od paliw kopalnych powinno zostać wsparte zachętami dla podmiotów będących prekursorami w tej dziedzinie. W związku z tym w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2030 r. należy zarezerwować 20 mln przydziałów z przeznaczeniem dla poszczególnych operatorów statków powietrznych na pokrycie części pozostałej różnicy w cenie między naftą kopalną a kwalifikującymi się paliwami lotniczymi. Przydziały te powinny pochodzić z puli wszystkich dostępnych przydziałów dla lotnictwa i być przyznawane w sposób niedyskryminujący wyłącznie w stosunku do lotów objętych obowiązkiem zwrócenia przydziałów określonym w dyrektywie 2003/87/WE. Po przeprowadzeniu oceny działania tej rezerwy Komisja może podjąć decyzję o przedstawieniu wniosku ustawodawczego w sprawie przydziału nieprzekraczającej pewnego pułapu i ograniczonej w czasie liczby uprawnień. Taki przydział powinien trwać tylko do dnia 31 grudnia 2034 r. |
|
(16) |
Naddźwiękowe loty komercyjne przestały być dostępne między innymi ze względu na powodowane przez nie nieproporcjonalnie wysokie szkody w środowisku. Niemniej obecny trend to intensywne badania nad powrotem do lotnictwa naddźwiękowego. Pozytywna korelacja między czasem trwania podróży a poziomem emisji spowodowanych spalaniem paliwa uzasadnia odmienne traktowanie lotów poddźwiękowych i naddźwiękowych. W związku z tym należy wyłączyć ewentualne przyszłe loty naddźwiękowe ze wsparcia udzielanego na podstawie niniejszej dyrektywy dla paliw niekopalnych. |
|
(17) |
Dyrektywę 2003/87/WE należy również zmienić w odniesieniu do akceptowalnych jednostek emisji, aby uwzględnić kryteria kwalifikowalności jednostek emisji CORSIA, przyjęte przez Radę ICAO na jej 216. posiedzeniu w marcu 2019 r., jako zasadniczy element CORSIA. Przewoźnicy lotniczy z siedzibą w Unii powinni mieć możliwość wykorzystywania jednostek emisji do zapewnienia zgodności z CORSIA lotów do lub z państw trzecich lub między tymi państwami, które uznaje się za uczestniczące w CORSIA. W celu zapewnienia, aby wdrażanie CORSIA przez Unię wspierało cele porozumienia paryskiego i zachęcało do szerokiego udziału w mechanizmie CORSIA, jednostki emisji powinny pochodzić od państw, które są stronami porozumienia paryskiego i uczestniczą w CORSIA, i należy unikać ich podwójnego naliczania. |
|
(18) |
Aby zagwarantować jednakowe warunki wykorzystywania międzynarodowych jednostek emisji zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjęcia wykazu jednostek emisji opartego o wykaz takich jednostek, które Rada ICAO uznała za akceptowalne na potrzeby zgodności z mechanizmem CORSIA i które spełniają warunki określone w niniejszej dyrektywie. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (11). |
|
(19) |
Aby zapewnić jednolite warunki wprowadzania ustaleń niezbędnych do wydawania przez uczestniczące strony zezwoleń, terminowych dostosowań w zakresie zgłaszania antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych według ich źródeł i usuwania przez pochłaniacze, objętych ustalonymi na poziomie krajowym wkładami uczestniczących stron oraz unikania podwójnego obciążenia i wzrostu netto emisji globalnych, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanowienia szczegółowych wymogów w odniesieniu do tych ustaleń. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. |
|
(20) |
Aby zapewnić jednolite warunki dla obliczeń na potrzeby wymogów dotyczących kompensacji w ramach CORSIA w odniesieniu do operatorów statków powietrznych z siedzibą w Unii należy powierzyć Komisji odpowiednie uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. |
|
(21) |
Jako że za wdrażanie i egzekwowanie CORSIA w odniesieniu do operatorów statków powietrznych z siedzibą poza Unią mają odpowiadać wyłącznie państwa pochodzenia tych operatorów statków powietrznych, operatorzy statków powietrznych z siedzibą poza Unią nie powinni mieć obowiązku umorzenia jednostek do celów zapewnienia zgodności z mechanizmem CORSIA na mocy niniejszej dyrektywy. |
|
(22) |
Jako że za wdrażanie i egzekwowanie mechanizmu CORSIA w odniesieniu do operatorów statków powietrznych z siedzibą poza Unią mają odpowiadać wyłącznie państwa pochodzenia tych operatorów statków powietrznych, w przypadku gdy dany operator statków powietrznych z siedzibą poza Unią ma istotne emisje z lotów w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub z lotów z lotniska położonego w EOG na lotnisko położone w Szwajcarii lub w Zjednoczonym Królestwie, państwo, w którym ten operator statków powietrznych ma siedzibę, może także powiadomić o różnicach w stosowaniu CORSIA w odniesieniu do lotów wewnątrzeuropejskich. W razie zmian w tym względzie dyrektywę 2003/87/WE należy poddać przeglądowi. |
|
(23) |
Aby zapewnić równe traktowanie na trasach, loty do i z państw, które na potrzeby prawa Unii nie wdrażają CORSIA, inne niż loty z lotnisk położonych w EOG na lotniska położone w EOG, w Szwajcarii lub w Zjednoczonym Królestwie należy zwolnić z obowiązków zwrócenia przydziałów lub umorzenia jednostek. Aby zachęcić do pełnego wdrożenia CORSIA począwszy od 2027 r., zwolnienie powinno mieć zastosowanie tylko do emisji uwolnionych do dnia 31 grudnia 2026 r. w odniesieniu do zwrócenia przydziałów. |
|
(24) |
Art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, że polityka Unii w dziedzinie środowiska przyczynia się do wspierania środków zwalczania zmiany klimatu na poziomie międzynarodowym i wymaga, aby w zakresie swoich kompetencji Unia i państwa członkowskie współpracowały z państwami trzecimi i z właściwymi organizacjami międzynarodowymi. Cele te dotyczą również ICAO i dalszego rozwoju mechanizmu CORSIA. |
|
(25) |
Przejrzystość danych i publiczny dostęp do informacji mają zasadnicze znaczenie dla większej rozliczalności i wykonalności. W związku z tym Komisja powinna w sposób przyjazny dla użytkownika publikować dane o emisjach i o kompensacjach dla operatorów statków powietrznych. Taka publikacja ułatwiłaby ocenę wpływu mechanizmu CORSIA na globalną redukcję emisji CO2 i analizę roli tego mechanizmu w osiąganiu celów porozumienia paryskiego. |
|
(26) |
Loty do i z krajów najsłabiej rozwiniętych i małych rozwijających się państw wyspiarskich zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych, niewdrażających mechanizmu CORSIA do celów prawa Unii, innych niż państwa, których PKB na mieszkańca jest równy unijnej średniej lub ją przekracza, powinny być zwolnione z obowiązków zwrócenia przydziałów lub umorzenia jednostek. To zwolnienie powinno być bezterminowe. |
|
(27) |
Aby zagwarantować jednolite warunki zwalniania operatorów statków powietrznych z wymogów dotyczących kompensacji określonych w niniejszej dyrektywie w odniesieniu do emisji z lotów do i z państw stosujących mechanizm CORSIA w prawie krajowym w sposób mniej rygorystyczny lub nieegzekwujących przepisów CORSIA w jednakowy sposób wobec wszystkich operatorów statków powietrznych zgodnie z niniejszą dyrektywą, Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze do zwolnienia operatorów statków powietrznych z siedzibą w Unii z wymogów dotyczących kompensacji w odniesieniu do emisji z lotów do i z państw, gdy dochodzi do znacznego zakłócenia konkurencji ze szkodą dla operatorów statków powietrznych z siedzibą w Unii w wyniku mniej rygorystycznego stosowania lub egzekwowania CORSIA w państwach trzecich. Zakłócenie konkurencji może być spowodowane mniej rygorystycznym podejściem do przepisów o kwalifikowalnych jednostkach emisji lub do przepisów dotyczących podwójnego naliczania. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. |
|
(28) |
Aby zagwarantować równe warunki działania na trasach między dwoma różnymi państwami stosującymi mechanizm CORSIA w przypadku, gdy państwa te zezwalają operatorom statków powietrznych na stosowanie jednostek innych niż wymienione w wykazie jednostek przyjętym zgodnie z aktem wykonawczym na podstawie niniejszej dyrektywy, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do dopuszczenia stosowania przez operatorów statków powietrznych z siedzibą w danym państwie członkowskim jednostek dodatkowych w stosunku do tego wykazu jednostek lub nieobjęcia ich warunkami kwalifikowalności wprowadzonymi niniejszą dyrektywą. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. |
|
(29) |
Komisja powinna przedstawić sprawozdanie z wdrażania mechanizmu CORSIA oraz zestawu środków ICAO służących osiągnięciu ambitnego, długoterminowego globalnego celu dla lotnictwa międzynarodowego polegającego na zmniejszeniu do zera emisji netto do 2050 r. (zwanego dalej „długoterminowym globalnym celem”), przyjętego przez 41. Zgromadzenie ICAO w dniu 7 października 2022 r. |
|
(30) |
W celu ułatwienia postępów w pracach ICAO Unia trzykrotnie przyjęła tymczasowe odstępstwa od systemu EU ETS, aby obowiązki przestrzegania wymogów dotyczyły jedynie emisji z lotów między lotniskami położonymi na terytorium EOG, przy zapewnieniu równego traktowania operatorów statków powietrznych na trasach niezależnie od tego, gdzie mają swoją siedzibę. W ramach najnowszego odstępstwa od systemu EU ETS, określonego w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2392 (12), obowiązki przestrzegania wymogów zostały ograniczone do emisji z lotów wewnątrz EOG uwolnionych do 2023 r. W ramach tego odstępstwa przewidziano także możliwość dokonania – po przeprowadzeniu przeglądu przewidzianego tym rozporządzeniem – zmian w zakresie stosowania tego systemu w odniesieniu do lotów do i z lotnisk położonych poza EOG, począwszy od dnia 1 stycznia 2024 r. Aby ocenić wdrożenie mechanizmu ICAO, którego faza pilotażowa w międzyczasie się rozpoczęła, oraz jego stosowanie w praktyce, obecne odstępstwo od obowiązków w zakresie EU ETS należy przedłużyć do dnia 31 grudnia 2026 r. w odniesieniu do obowiązków zwracania dotyczących lotów obsługiwanych przez operatorów statków powietrznych na trasach nieobjętych mechanizmem CORSIA do i z odpowiednich państw trzecich, w odniesieniu do których obowiązki w zakresie sprawozdawczości i zwracania w ramach EU ETS miałyby w przeciwnym razie zastosowanie przed dniem 31 marca 2027 r. i przed dniem 30 września 2027 r. To odstępstwo powinno być ostatnim tymczasowym odstępstwem od EU ETS. Do dnia 1 lipca 2026 r. należy przeprowadzić przegląd mechanizmu CORSIA. Jeżeli do dnia 31 grudnia 2025 r. Zgromadzenie ICAO nie wzmocni mechanizmu CORSIA zgodnie z jego ambitnym globalnym celem długoterminowym, jakim jest osiągnięcie celów porozumienia paryskiego, lub jeżeli państwa wymienione w akcie wykonawczym, który ma zostać przyjęty przez Komisję, będą odpowiadały za mniej niż 70 % emisji z lotnictwa międzynarodowego na podstawie najnowszych dostępnych danych, Komisja powinna zaproponować w stosownych przypadkach, aby EU ETS miał od 2027 r. zastosowanie do emisji z lotów rozpoczynających się oraz aby operatorzy statków powietrznych mieli możliwość odliczania kosztów poniesionych w związku z kompensacją CORSIA na tych trasach w trosce o uniknięcie podwójnego obciążenia. Jednocześnie, jeżeli od 2027 r. państwo trzecie nie będzie stosowało mechanizmu CORSIA, EU ETS powinien mieć zastosowanie do emisji z lotów do tego państwa trzeciego. |
|
(31) |
Informacje o wykorzystywaniu jednostek emisji do zapewnienia zgodności z wymogami kompensacji w ramach mechanizmu CORSIA powinny być podawane do publicznej wiadomości w sposób nie mniej przejrzysty niż sposób podawania do wiadomości informacji o wykorzystywaniu międzynarodowych jednostek emisji do 2020 r. na mocy niniejszej dyrektywy 2003/87/WE zgodnie z załącznikiem XIV do rozporządzenia Komisji (UE) nr 389/2013 (13). |
|
(32) |
W dniu 7 października 2022 r. w kontekście pandemii COVID-19 41. Zgromadzenie ICAO podjęło decyzję o zmianie poprzedniego poziomu bazowego mechanizmu CORSIA na okres 2024–2035 z wartości średniej emisji CO2 z 2019 i 2020 r. na 85 % emisji CO2 z 2019 r. Średnia wszystkich zgłoszonych emisji w latach 2019 i 2020 wyniosła 435 859 594 ton. W 2019 r. emisje wyniosły 608 076 604 ton, z czego 85 % to 516 865 113 ton. Faktyczny poziom bazowy, którego używa ICAO, aby wyliczyć współczynnik wzrostu sektora, jest jednak ustalany z zastosowaniem podzbioru emisji CO2, który obejmuje wyłącznie emisje na trasach podlegających wymogom dotyczącym kompensacji. W odniesieniu do podzbioru wszystkich par państw podlegających wymogom dotyczącym kompensacji w 2021 r. średni poziom emisji CO2 z 2019 i 2020 r. nie został opublikowany przez ICAO, ale szacuje się go na 245 mln ton, a emisje CO2 z 2019 r. wyniosły 341 380 188 ton, z czego 85 % to 290 173 160 ton. W przypadku wszystkich par państw, które mają podlegać wymogom dotyczącym kompensacji w 2027 r., szacuje się, że średnie emisje CO2 z lat 2019 i 2020 wyniosły około 373 mln ton, a 85 % odpowiednich emisji CO2 z 2019 r. to około 439 mln ton. |
|
(33) |
Aby zagwarantować jednakowe warunki ustanawiania wykazu państw, które na potrzeby dyrektywy 2003/87/WE uznaje się za stosujące mechanizm CORSIA, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania i aktualizacji wykazu państw innych niż państwa EOG, Szwajcaria i Zjednoczone Królestwo, które na potrzeby prawa Unii uznaje się za stosujące mechanizm CORSIA. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. |
|
(34) |
Transformacja sektora lotnictwa ku lotnictwu zrównoważonemu musi uwzględniać społeczny wymiar sektora i jego konkurencyjność, w celu zapewnienia, aby ta transformacja była sprawiedliwa społecznie i gwarantowała pracownikom szkolenie, przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji. Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze stosowania niniejszej dyrektywy i jej skutków społecznych dla sektora lotnictwa. |
|
(35) |
Loty na dystansie do 1 000 km odpowiadają za 6–9 % całkowitych emisji CO2 z lotnictwa. Komisja powinna przedstawić sprawozdanie dotyczące środków służących promowaniu przesunięcia międzygałęziowego w kierunku alternatywnych, bardziej zrównoważonych rodzajów transportu w oczekiwaniu na przełom technologiczny i dostępność bezemisyjnych paliw lotniczych i statków powietrznych. |
|
(36) |
Choć EU ETS obowiązuje w przypadku lotów od 2012 r., pakiet „Gotowi na 55” zawiera dodatkowe środki, które wraz z EU ETS mogą mieć skumulowany wpływ na sektor. W trosce o zachowanie dostępności lotniczej uzależnionej od lotów obsługujących regiony wyspiarskie lub małe porty lotnicze, przewidziany w niniejszej dyrektywie mechanizm, mający na celu niwelowanie pozostałej różnicy w cenie między konwencjonalnymi paliwami kopalnym a paliwami alternatywnymi powinien ograniczyć negatywny wpływ na dostępność lotniczą oraz zmniejszyć ryzyko ucieczki emisji. Do 2026 r. Komisja powinna złożyć sprawozdanie z ewentualnych skutków dla dostępności lotniczej. |
|
(37) |
Współczynnik emisji dla nafty do silników odrzutowych (Jet A1 lub Jet A) należy w ramach EU ETS uspójnić ze współczynnikiem emisji dla tego paliwa ustalonym w CORSIA SARP. Nie powinno się wprowadzać zmian w poziomach przydziałów w wyniku podwyższenia współczynnika emisji dla nafty do silników odrzutowych, ponieważ na mocy niniejszej dyrektywy stopniowo wycofuje się bezpłatne przydziały dla lotnictwa na korzyść sprzedaży aukcyjnej, by uzyskać większą redukcję emisji. |
|
(38) |
Paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego wykorzystujące wodór ze źródeł odnawialnych zgodne z art. 25 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 (14) należy uznać za powodujące zerowe emisje dla stosujących je operatorów statków powietrznych do czasu ustalenia na mocy niniejszej dyrektywy szczegółowych zasad odpowiedniego wyliczania. |
|
(39) |
Aby ustanowić szczegółowe zasady corocznego obliczania różnicy w kosztach między naftą kopalną a kwalifikowalnymi paliwami zgodnie z rozporządzeniem w sprawie zapewnienia równych warunków działania dla zrównoważonego transportu lotniczego, zasad przydziału uprawnień na wykorzystanie takich kwalifikowalnych paliw, oraz zasad obliczania emisji gazów cieplarnianych zaoszczędzonych wskutek wykorzystania takich kwalifikowalnych paliw, a także aby dokonać ustaleń dotyczących uwzględniania zachęt wynikających z ceny dwutlenku węgla i z ujednoliconych minimalnych poziomów opodatkowania paliw kopalnych, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE. Ponadto należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu określenia szczegółowych ustaleń dotyczących sprzedaży aukcyjnej przez państwa członkowskie przydziałów dla lotnictwa, w tym szczegółowych ustaleń dotyczących sprzedaży aukcyjnej, które są niezbędne do celów przekazywania części dochodów z tej sprzedaży aukcyjnej do budżetu ogólnego Unii jako zasobów własnych. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (15). W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. |
|
(40) |
Szczególną uwagę należy zwrócić na promowanie dostępności najbardziej oddalonych regionów Unii. Należy zatem przewidzieć trwające do dnia 31 grudnia 2030 r. czasowe odstępstwo od EU ETS w odniesieniu do emisji pochodzących z lotów między lotniskami znajdującymi się w regionach najbardziej oddalonych danego państwa członkowskiego a lotniskami znajdującymi się w tym samym państwie członkowskim poza tym regionem najbardziej oddalonym, aby zaspokoić najważniejsze potrzeby mieszkańców pod względem zatrudnienia, edukacji i innych możliwości. Odstępstwo to powinno z tych samych powodów objąć loty między lotniskami znajdującymi się w tym samym regionie najbardziej oddalonym lub w różnych regionach najbardziej oddalonych tego samego państwa członkowskiego. |
|
(41) |
Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/136 (16) ma mieć zastosowanie do powiadomień kierowanych do operatorów statków powietrznych przez państwa członkowskie do dnia 30 listopada 2023 r. na podstawie dyrektywy 2003/87/WE, pod warunkiem że współczynnik sektorowego wzrostu w odniesieniu do emisji z 2022 r., który ma zostać opublikowany przez ICAO, wyniesie zero. |
|
(42) |
Do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu i konkurencyjności europejskiego przemysłu ważne jest kompleksowe podejście. Ma to szczególne znaczenie dla trudnych do dekarbonizacji sektorów, jak lotnictwo i żegluga, w których konieczne jest połączenie ulepszeń operacyjnych, alternatywnych paliw neutralnych dla klimatu i rozwiązań technologicznych. Państwa członkowskie powinny zatem dopilnować, by krajowe przepisy transponujące nie utrudniały innowacji i były neutralne pod względem technologicznym. Na poziomie Unii niezbędne wysiłki w zakresie badań naukowych i innowacji wspiera się między innymi za pośrednictwem programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa”, który obejmuje znaczne środki finansowe i nowe instrumenty dla sektora podlegającego EU ETS. |
|
(43) |
Fundusz innowacyjny ustanowiony dyrektywą 2003/87/WE ma wspierać badania nad rozwiązaniami w dziedzinie dekarbonizacji, w tym nad technologiami bezemisyjnymi, oraz ich rozwój i wdrażanie, a także przyczynić się do ograniczenia wpływu sektora lotnictwa na klimat i środowisko. Powinien on również wspierać elektryfikację i działania mające na celu ograniczenie ogólnego wpływu lotnictwa. |
|
(44) |
Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie zapewnienie wkładu lotnictwa w cel zmniejszenia emisji w całej gospodarce Unii oraz należyte wdrożenie mechanizmu CORSIA w prawie Unii, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. |
|
(45) |
Z uwagi na konieczność podjęcia pilnych działań w dziedzinie klimatu i aby wszystkie sektory przyczyniły się do zmniejszenia emisji w racjonalny pod względem kosztów sposób, państwa członkowskie powinny dokonać transpozycji niniejszej dyrektywy do dnia 31 grudnia 2023 r. |
|
(46) |
Uproszczenie procedur administracyjnych oraz ich dostosowanie do najlepszych praktyk ograniczyłoby do minimum obciążenie administracyjne. |
|
(47) |
Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 2003/87/WE, |
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Artykuł 1
Zmiany w dyrektywie 2003/87/WE
W dyrektywie 2003/87/WE wprowadza się następujące zmiany:
|
1) |
w art. 3 dodaje się literę w brzmieniu:
|
|
2) |
w art. 3c wprowadza się następujące zmiany:
|
|
3) |
w art. 3d wprowadza się następujące zmiany:
|
|
4) |
uchyla się art. 3e oraz 3f; |
|
5) |
w art. 11a wprowadza się następujące zmiany:
|
|
6) |
w art. 12 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
7) |
w art. 14 dodaje się ustępy w brzmieniu: „5. Operatorzy statków powietrznych raz do roku składają sprawozdanie na temat skutków emisji lotniczych innych niż CO2 występujących od dnia 1 stycznia 2025 r. W tym celu Komisja przyjmie do dnia 31 sierpnia 2024 r. akt wykonawczy zgodnie z ust. 1 w celu objęcia skutków emisji lotniczych innych niż CO2 ramami monitorowania, raportowania i weryfikacji. Te ramy monitorowania, raportowania i weryfikacji zawierają co najmniej dostępne trójwymiarowe dane dotyczące trajektorii statku powietrznego oraz wilgotności i temperatury otoczenia, aby umożliwić uzyskanie ekwiwalentu CO2 na lot. Z zastrzeżeniem dostępnych zasobów Komisja zapewnia dostępność narzędzi ułatwiających i w miarę możliwości automatyzujących monitorowanie, raportowanie i weryfikację w celu zminimalizowania obciążeń administracyjnych. Od dnia 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie zapewniają, aby każdy operator statków powietrznych monitorował i zgłaszał właściwemu organowi skutki emisji inne niż CO2 z każdego statku powietrznego, który eksploatował w każdym roku kalendarzowym, po zakończeniu każdego roku zgodnie z aktami wykonawczymi, o których mowa w ust. 1. Począwszy od 2026 r., Komisja co roku przedkłada jako część sprawozdania, o którym mowa w art. 10 ust. 5, sprawozdanie ze stosowania ram monitorowania, raportowania i weryfikacji, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu. Do dnia 31 grudnia 2027 r. w oparciu o wyniki stosowania ram monitorowania, raportowania i weryfikacji skutków emisji lotniczych innych niż CO2 Komisja przedłoży sprawozdanie oraz w stosownych przypadkach, po uprzednim przeprowadzeniu oceny skutków, wniosek ustawodawczy mający na celu złagodzenie skutków emisji lotniczych innych niż CO2 poprzez rozszerzenie zakresu EU ETS na skutki emisji lotniczych innych niż CO2. 6. Najpóźniej trzy miesiące po upływie odnośnego terminu na przedłożenie sprawozdania Komisja publikuje w sposób przyjazny dla użytkownika co najmniej następujące zagregowane dane roczne dotyczące emisji z działań lotniczych zgłoszone państwom członkowskim lub przekazane Komisji zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2018/2066 (*3) i z art. 7 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/1603 (*4):
W odniesieniu do lit. a) i b) pierwszego akapitu, w szczególnych okolicznościach, gdy operator statków powietrznych prowadzi działalność w obrębie bardzo ograniczonej liczby par lotnisk, bardzo ograniczonej liczby par państw podlegających wymogom dotyczącym kompensacji lub w obrębie bardzo ograniczonej liczby par państw niepodlegających wymogom dotyczącym kompensacji, ten operator statków powietrznych może zwrócić się do administrującego państwa członkowskiego o to, by nie publikowało takich danych w odniesieniu do operatora statków powietrznych, wyjaśniając, dlaczego ich ujawnienie byłoby uznane za szkodzące jego interesom handlowym. W oparciu o taki wniosek administrujące państwo członkowskie może zwrócić się do Komisji o opublikowanie tych danych na wyższym poziomie agregacji. W sprawie takiego wniosku decyzję podejmuje Komisja. (*3) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Dz.U. L 334 z 31.12.2018, s. 1)." (*4) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1603 z dnia 18 lipca 2019 r. uzupełniające dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do środków przyjętych przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego w odniesieniu do monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji lotniczych w celu wdrożenia globalnego środka rynkowego (Dz.U. L 250 z 30.9.2019, s. 10).”;" |
|
8) |
w art. 18a wprowadza się następujące zmiany:
|
|
9) |
w art. 25a wprowadza się następujące zmiany:
|
|
10) |
art. 28a i 28b otrzymują brzmienie: „Artykuł 28a Odstępstwa mające zastosowanie przed obowiązkowym wdrożeniem globalnego środka rynkowego ICAO 1. Na zasadzie odstępstwa od art. 12 ust. 3, art. 14 ust. 3 i art. 16 państwa członkowskie uznają wymogi określone w tych przepisach za spełnione i nie podejmują działań przeciwko operatorom statków powietrznych w odniesieniu do:
Do celów art. 11a, 12 i 14 zweryfikowane emisje z lotów innych niż te, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, są uznawane za zweryfikowane emisje operatora statków powietrznych. 2. Na zasadzie odstępstwa od art. 3d ust. 3 liczba przydziałów, które mają zostać sprzedane na aukcji przez każde państwo członkowskie na okres od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2026 r., zostanie zmniejszona, aby odpowiadała odsetkowi przyznanych emisji lotniczych z lotów, do których nie mają zastosowania odstępstwa przewidziane w ust. 1 lit. a) i b) niniejszego artykułu. 3. Na zasadzie odstępstwa od art. 3g operatorzy statków powietrznych nie są zobowiązani do przedkładania planów monitorowania określających środki służące monitorowaniu i zgłaszaniu emisji w odniesieniu do lotów, do których zastosowanie mają odstępstwa przewidziane w ust. 1 lit. a) i b) niniejszego artykułu. 4. Na zasadzie odstępstwa od art. 3g, 12, 15 i 18a, w przypadku gdy dany operator statków powietrznych generuje emisje o całkowitej rocznej wartości nieprzekraczającej 25 000 ton CO2 lub gdy dany operator statków powietrznych generuje z lotów innych niż te, o których mowa w ust. 1 lit. a) i b) niniejszego artykułu, emisje o całkowitej rocznej wartości nieprzekraczającej 3 000 ton CO2, emisje te uznaje się za zweryfikowane, jeżeli zostały określone z wykorzystaniem narzędzia dla operatorów stanowiących niewielkie źródło emisji, zatwierdzonego rozporządzeniem Komisji (UE) nr 606/2010 (*5) i wypełnionego przez Eurocontrol danymi pochodzącymi z jego mechanizmu wspierającego ETS. Państwa członkowskie mogą wprowadzić uproszczone procedury dla operatorów statków powietrznych wykonujących niezarobkowe przewozy lotnicze, o ile procedury te zapewnią przynajmniej taką dokładność, jaką gwarantuje narzędzie dla operatorów stanowiących niewielkie źródło emisji. 5. Ust. 1 niniejszego artykułu ma zastosowanie do państw, z którymi zawarto porozumienia na mocy art. 25 lub 25a, tylko zgodnie z warunkami takiego porozumienia. Artykuł 28b Sprawozdawczość i dokonywany przez Komisję przegląd wdrażania globalnego środka rynkowego ICAO 1. Przed dniem 1 stycznia 2027 r., a następnie co trzy lata Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów w negocjacjach prowadzonych na forum ICAO z myślą o wdrożeniu globalnego środka rynkowego, który ma być stosowany do emisji od 2021 r., a zwłaszcza dotyczące:
Zgodnie z globalnym przeglądem przewidzianym w porozumieniu paryskim Komisja przedłoży również sprawozdanie w sprawie środków służących osiągnięciu przez sektor lotnictwa ambitnego globalnego celu długoterminowego polegającego na ograniczeniu do 2050 r. do zera netto emisji CO2 pochodzących z lotnictwa ocenionych zgodnie z kryteriami, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a)–f). 2. Do dnia 1 lipca 2026 r. Komisja przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym oceni integralność środowiskową globalnego środka rynkowego ICAO, w tym jego ogólną ambicję w odniesieniu do celów porozumienia paryskiego, poziom udziału w kompensacji na podstawie mechanizmu CORSIA, wykonalność, przejrzystość, kary za nieprzestrzeganie wymogów, procedury umożliwiające zaangażowanie obywateli, jakość jednostek kompensacji, monitorowanie, raportowanie i weryfikację w zakresie emisji, rejestry, rozliczalność, a także zasady dotyczące wykorzystania biopaliw. Komisja opublikuje to sprawozdanie również do dnia 1 lipca 2026 r. 3. W trosce o zachowanie integralności środowiskowej i skuteczności działań Unii w dziedzinie klimatu sprawozdaniu Komisji, o którym mowa w ust. 2, towarzyszyć będzie w odpowiednich przypadkach wniosek ustawodawczy dotyczący zmian w niniejszej dyrektywie w sposób spójny z celem porozumienia paryskiego dotyczącym temperatury, unijnym zobowiązaniem do redukcji emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce do 2030 r. i z celem polegającym na osiągnięciu najpóźniej do 2050 r. neutralności klimatycznej. Towarzyszący wniosek obejmie, w stosownych przypadkach, stosowanie EU ETS do lotów z lotnisk znajdujących się w państwach EOG na lotniska znajdujące się poza EOG od stycznia 2027 r. oraz wykluczy loty z lotnisk znajdujących się poza EOG, gdy sprawozdanie, o którym mowa w ust. 2 wykaże, że:
W stosownych przypadkach w celu uniknięcia podwójnego naliczania towarzyszący wniosek umożliwi również operatorom statków powietrznych odliczanie kosztów poniesionych w związku z kompensacją CORSIA na tych trasach, aby uniknąć podwójnego obciążenia. Jeżeli warunki, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b) niniejszego ustępu, zostaną spełnione, w stosownych przypadkach wniosek zmieni niniejszą dyrektywę tak, by nadal stosować EU ETS wyłącznie do lotów w obrębie EOG, lotów do Szwajcarii i do Zjednoczonego Królestwa oraz do lotów do państw niewymienionych w akcie wykonawczym przyjętym zgodnie z art. 25a ust. 3. (*5) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 606/2010 z dnia 9 lipca 2010 r. w sprawie zatwierdzenia uproszczonego narzędzia do szacowania zużycia paliwa przez operatorów statków powietrznych stanowiących niewielkie źródło emisji, opracowanego przez Europejską Organizację ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (Dz.U. L 175 z 10.7.2010, s. 25).”;" |
|
11) |
w art. 30 dodaje się ustęp w brzmieniu: „8. W 2026 r. Komisja uwzględni w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 10 ust. 5, następujące elementy:
Sprawozdanie przewidziane w art. 10 ust. 5 w stosownych przypadkach będzie również uwzględnione w przyszłym przeglądzie niniejszej dyrektywy.” |
|
12) |
załączniki I i IV otrzymują brzmienie zgodne z załącznikiem do niniejszej dyrektywy. |
Artykuł 2
Transpozycja
1. Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie do dnia 31 grudnia 2023 r. Niezwłocznie przekazują one Komisji tekst tych przepisów.
Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez państwa członkowskie.
2. Państwa członkowskie przekazują Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego w dziedzinie objętej zakresem niniejszej dyrektywy.
Artykuł 3
Wejście w życie
Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Artykuł 4
Adresaci
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich.
Sporządzono w Strasburgu dnia 10 maja 2023 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
Przewodnicząca
R. METSOLA
W imieniu Rady
Przewodnicząca
J. ROSWALL
(1) Dz.U. C 152 z 6.4.2022, s. 152.
(2) Dz.U. C 301 z 5.8.2022, s. 116.
(3) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 18 kwietnia 2023 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 25 kwietnia 2023 r.
(4) Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).
(5) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/101/WE z dnia 19 listopada 2008 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w systemie handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie (Dz.U. L 8 z 13.1.2009, s. 3).
(6) Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4.
(7) Decyzja Rady (UE) 2020/954 z dnia 25 czerwca 2020 r. w sprawie stanowiska, jakie ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej w ramach Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego w odniesieniu do zgłoszenia dobrowolnego udziału w mechanizmie kompensacji i redukcji CO2 dla lotnictwa międzynarodowego (CORSIA) od dnia 1 stycznia 2021 r. oraz wariantu wybranego do obliczania wymogów wobec przewoźników lotniczych dotyczących kompensacji w latach 2021–2023 (Dz.U. L 212 z 3.7.2020, s. 14).
(8) Decyzja Rady (UE) 2018/2027 z dnia 29 listopada 2018 r. w sprawie stanowiska, jakie ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej w ramach Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego w odniesieniu do pierwszego wydania międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w zakresie ochrony środowiska – mechanizm kompensacji i redukcji CO2 dla lotnictwa międzynarodowego (CORSIA) (Dz.U. L 325 z 20.12.2018, s. 25).
(9) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).
(10) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję (UE) 2015/1814 (Dz.U. L 76 z 19.3.2018, s. 3).
(11) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
(12) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2392 z dnia 13 grudnia 2017 r. zmieniające dyrektywę 2003/87/WE w celu utrzymania obecnych ograniczeń zakresu zastosowania w odniesieniu do działań lotniczych i w celu przygotowania wdrożenia globalnego środka rynkowego po 2021 r. (Dz.U. L 350 z 29.12.2017, s. 7).
(13) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 389/2013 z dnia 2 maja 2013 r. ustanawiające rejestr Unii zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, decyzjami nr 280/2004/WE i nr 406/2009/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylające rozporządzenia Komisji (UE) nr 920/2010 i (UE) nr 1193/2011 (Dz.U. L 122 z 3.5.2013, s. 1).
(14) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82).
(15) Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.
(16) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/136 z dnia 18 stycznia 2023 r. w sprawie zmiany dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do powiadamiania o kompensacji w ramach globalnego środka rynkowego dla operatorów statków powietrznych z siedzibą w Unii (Dz.U. L 19 z 20.1.2023, s. 1).
ZAŁĄCZNIK
|
1. |
W rubryce „Działania” w tabeli załącznika I do dyrektywy 2003/87/WE, w pozycji „Lotnictwo” wprowadza się następujące zmiany:
|
|
2. |
W części B załącznika IV do dyrektywy 2003/87/WE sekcja „Monitorowanie emisji ditlenku węgla” otrzymuje brzmienie:
|
|
16.5.2023 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 130/134 |
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2023/959
z dnia 10 maja 2023 r.
zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1) ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2) ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (3),
a także mając na uwadze, co następuje:
|
(1) |
Porozumienie paryskie (4), przyjęte w dniu 12 grudnia 2015 r. na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) (zwane dalej „porozumieniem paryskim”), weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. Strony porozumienia paryskiego uzgodniły, że ograniczą wzrost średniej temperatury globalnej do poziomu znacznie niższego niż 2 °C powyżej poziomu przedindustrialnego oraz podejmą wysiłki mające na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego. To zobowiązanie zostało wzmocnione poprzez przyjęcie na mocy UNFCCC paktu klimatycznego z Glasgow w dniu 13 listopada 2021 r., w którym Konferencja Stron UNFCCC, służąca jako spotkanie Stron porozumienia paryskiego, uznała, że ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C pozwoliłoby zmniejszyć skutki zmiany klimatu o wiele bardziej niż ograniczenie do 2 °C, i postanowiła kontynuować działania na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 °C. |
|
(2) |
Pilna potrzeba utrzymania celu porozumienia paryskiego dotyczącego ograniczenia wzrostu temperatury poniżej 1,5 °C zyskała na znaczeniu w związku z ustaleniami Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu zawartymi w szóstym raporcie oceniającym, że można ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5 °C tylko wówczas, jeżeli w ciągu tego dziesięciolecia natychmiast doprowadzi się do zdecydowanej i trwałej redukcji globalnych emisji gazów cieplarnianych. |
|
(3) |
Stawienie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem oraz osiągnięcie celów porozumienia paryskiego stanowią sedno komunikatu Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (zwanego dalej „Europejskim Zielonym Ładem”). |
|
(4) |
Europejski Zielony Ład łączy w sobie kompleksowy zestaw wzajemnie wzmacniających się środków i inicjatyw służących osiągnięciu neutralności klimatycznej w UE do 2050 r., a ponadto określono w nim nową strategię na rzecz wzrostu mającą na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów. Celem strategii jest również ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Transformacja ta w różny sposób dotyka pracowników z różnych sektorów. Jednocześnie transformacja ta obejmuje aspekty równości płci oraz ma szczególny wpływ na niektóre grupy defaworyzowane i słabsze, do których należą m.in. osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością, osoby wywodzące się z mniejszości rasowych lub etnicznych, a także osoby i gospodarstwa domowe o niskich i niższych średnich dochodach. Stwarza ona również większe wyzwania dla niektórych regionów, w szczególności borykających się z trudnościami strukturalnymi i peryferyjnych, oraz dla wysp. Należy zatem zagwarantować, że transformacja będzie przebiegać w sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu sposób, tak by nikt nie został pominięty. |
|
(5) |
W dniu 17 grudnia 2020 r. Unia przedłożyła na potrzeby UNFCCC swój ustalony na poziomie krajowym wkład (NDC), po jego przyjęciu przez Radę. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE (5), zmieniona, między innymi, dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 (6), jest jednym z wymienionych instrumentów, podlegających przeglądowi w świetle zwiększonego celu na rok 2030, w ogólnym opisie celu w załączniku do tego wniosku. W konkluzjach z 24 października 2022 r. Rada stwierdziła, że jest gotowa, jak najszybciej po zakończeniu negocjacji w sprawie zasadniczych elementów pakietu „Gotowi na 55”, zaktualizować, w stosownych przypadkach, ustalony na poziomie krajowym wkład Unii i jej państw członkowskich, zgodnie z pkt 29 paktu klimatycznego z Glasgow, aby pokazać, w jaki sposób ostateczny wynik zasadniczych elementów pakietu „Gotowi na 55” służy realizacji głównego celu unijnego uzgodnionego przez Radę Europejską w grudniu 2020 r. Ponieważ unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), ustanowiony na mocy dyrektywy 2003/87/WE, jest podstawą unijnej polityki klimatycznej i stanowi jej kluczowe narzędzie służące redukcji emisji gazów cieplarnianych w sposób racjonalny pod względem kosztów, zmiany w dyrektywie 2003/87/WE, w tym w odniesieniu do jej zakresu stosowania, przyjęte niniejszą dyrektywą, stanowią część zasadniczych elementów pakietu „Gotowi na 55”. |
|
(6) |
Niezbędność i wartość realizacji Europejskiego Zielonego Ładu stały się jeszcze bardziej oczywiste w świetle bardzo poważnych skutków pandemii COVID-19 dla zdrowia, warunków życia i pracy oraz dobrobytu obywateli Unii. Skutki te pokazały, że nasze społeczeństwo i nasza gospodarka muszą zwiększyć swoją odporność na wstrząsy zewnętrzne i wcześnie podejmować działania, aby zapobiegać skutkom wstrząsów zewnętrznych lub je łagodzić w sposób sprawiedliwy i dzięki któremu nikt, w tym osoby zagrożone ubóstwem energetycznym, nie zostaje pominięty. Obywatele Unii nadal wyrażają silne przekonanie, że dotyczy to w szczególności zmiany klimatu. |
|
(7) |
Unia zobowiązała się do ograniczenia do 2030 r. emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce Unii o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. w ramach zaktualizowanego, ustalonego na poziomie krajowym wkładu, przedłożonego Sekretariatowi UNFCCC w dniu 17 grudnia 2020 r. |
|
(8) |
Przyjmując rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 (7) Unia utrwaliła w prawodawstwie cel polegający na osiągnięciu neutralności klimatycznej w całej gospodarce najpóźniej do 2050 r. oraz cel polegający na osiągnięciu następnie ujemnych emisji. W rozporządzeniu tym ustanowiono również wiążący cel Unii w zakresie ograniczenia emisji netto gazów cieplarnianych (emisje po odliczeniu pochłaniania) w Unii o co najmniej 55 % do roku 2030 w porównaniu z poziomami z 1990 r. oraz przewidziano, że Komisja ma dążyć do dostosowania wszystkich przyszłych projektów środków lub wniosków ustawodawczych, w tym wniosków budżetowych, do celów tego rozporządzenia i w każdym przypadku braku dostosowania podawać uzasadnienie takiego braku dostosowania w ramach towarzyszącej tym wnioskom oceny skutków. |
|
(9) |
Osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu emisji ustanowionego w rozporządzeniu (UE) 2021/1119 wymaga współudziału wszystkich sektorów gospodarki. W związku z tym należy dostosować ambitny cel unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), tak aby był on zgodny z celem polegającym na ograniczeniu emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce do roku 2030, z celem polegającym na osiągnięciu neutralności klimatycznej najpóźniej do roku 2050 oraz z celem polegającym na osiągnięciu następnie ujemnych emisji, jak określono w rozporządzeniu (UE) 2021/1119. |
|
(10) |
EU ETS powinien stanowić zachętę do produkcji w instalacjach, które częściowo redukują lub całkowicie eliminują emisję gazów cieplarnianych. W związku z tym należy zmienić opis niektórych kategorii działań w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE, aby zapewnić objęcie zakresem EU ETS instalacji, które prowadzą działalność wymienioną w tym załączniku i osiągają wartość progową zdolności produkcyjnych związaną z tą samą działalnością, ale nie emitują żadnych gazów cieplarnianych, a tym samym zapewnić równe traktowanie instalacji w przedmiotowych sektorach. Ponadto przydział bezpłatnych uprawnień do produkcji danego produktu powinien uwzględniać, jako zasady przewodnie, potencjał wykorzystania materiałów w obiegu zamkniętym oraz niezależność wskaźnika referencyjnego od surowca lub rodzaju procesu produkcyjnego, w przypadku gdy procesy produkcyjne mają ten sam cel. Konieczna jest zatem zmiana definicji produktów oraz procesów i emisji objętych niektórymi wskaźnikami referencyjnymi, aby zapewnić równe warunki działania dla instalacji wykorzystujących nowe technologie, które częściowo redukują lub całkowicie eliminują emisję gazów cieplarnianych oraz instalacji wykorzystujących istniejące już technologie. Niezależnie od tych zasad przewodnich, w zmienionych wskaźnikach referencyjnych na lata 2026–2030 należy nadal dokonywać rozróżnienia między produkcją pierwotną a wtórną stali i aluminium. Konieczne jest również rozdzielenie aktualizacji wartości wskaźników referencyjnych dla rafinerii i dla wodoru w celu odzwierciedlenia rosnącego znaczenia produkcji wodoru, w tym zielonego wodoru, poza sektorem rafinerii. |
|
(11) |
W następstwie zmiany definicji produktów oraz procesów i emisji, których dotyczą niektóre wskaźniki referencyjne, konieczne jest zapewnienie, aby producenci nie otrzymywali podwójnej rekompensaty za te same emisje w ramach zarówno przydziału bezpłatnych uprawnień, jak i rekompensaty kosztów pośrednich, a zatem należy dostosować środki finansowe tak, aby rekompensować koszty pośrednie przenoszone na ceny energii elektrycznej. |
|
(12) |
Dyrektywę Rady 96/61/WE (8) uchylono dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (9). Należy odpowiednio uaktualnić odniesienia do dyrektywy 96/61/WE w art. 2 dyrektywy 2003/87/WE oraz w załączniku IV do tej dyrektywy. Biorąc pod uwagę potrzebę pilnej redukcji emisji w całej gospodarce, państwa członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia działań w celu zredukowania emisji gazów cieplarnianych objętych zakresem EU ETS również za pomocą polityki innej niż dopuszczalne wartości emisji przyjęte na mocy dyrektywy 2010/75/UE. |
|
(13) |
W komunikacie z dnia 12 maja 2021 r. zatytułowanym „Droga do zdrowej planety dla wszystkich – Plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby ” Komisja wzywa do poprowadzenia Unii w kierunku eliminacji zanieczyszczeń do 2050 r. poprzez ograniczenie zanieczyszczenia powietrza, wód słodkich, mórz i gleb do poziomów nieuznawanych już za szkodliwe dla zdrowia i ekosystemów naturalnych. Środki podejmowane na podstawie dyrektywy 2010/75/UE, która jest głównym instrumentem regulującym emisje zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby, często umożliwią również redukcję emisji gazów cieplarnianych. Zgodnie z art. 8 dyrektywy 2003/87/WE państwa członkowskie powinny zapewnić koordynację między wymogami dotyczącymi pozwoleń określonymi w dyrektywie 2003/87/WE a wymogami określonymi w dyrektywie 2010/75/UE. |
|
(14) |
Uwzględniając fakt, że nowe innowacyjne technologie będą często umożliwiać redukcję emisji zarówno gazów cieplarnianych, jak i zanieczyszczeń, ważne jest zapewnienie synergii między środkami prowadzącymi do redukcji emisji zarówno gazów cieplarnianych, jak i zanieczyszczeń, w szczególności dyrektywy 2010/75/UE, oraz dokonanie przeglądu ich skuteczności w tym zakresie. |
|
(15) |
Definicję wytwórców energii elektrycznej wykorzystano do określenia maksymalnej ilości przydziałów bezpłatnych uprawnień dla przemysłu w latach 2013–2020, lecz doprowadziła ona do odmiennego traktowania elektrociepłowni w porównaniu z instalacjami przemysłowymi. Aby zachęcić do stosowania wysokosprawnej kogeneracji oraz zapewnić równe warunki działania dla wszystkich instalacji otrzymujących przydział bezpłatnych uprawnień na produkcję ciepła i lokalnego ogrzewania, w dyrektywie 2003/87/WE należy skreślić wszystkie odniesienia do wytwórców energii elektrycznej. Ponadto w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2019/331 (10) określono szczegóły kwalifikowalności wszystkich procesów przemysłowych do przydziału bezpłatnych uprawnień. W związku z tym przepisy dotyczące wychwytywania i składowania dwutlenku węgla zawarte w art. 10a ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE stały się nieaktualne i powinny zostać skreślone. |
|
(16) |
Gazy cieplarniane, które nie są bezpośrednio uwalniane do atmosfery, należy uznać za emisje w ramach EU ETS, a uprawnienia z tytułu tych emisji należy umorzyć, chyba że są one składowane na składowisku zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE (11) lub są trwale związane chemicznie z produktem, tak że nie przedostają się do atmosfery przy normalnym użytkowaniu ani przy jakiejkolwiek normalnej działalności mającej miejsce po zakończeniu cyklu życia produktu. Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych określających warunki, zgodnie z którymi gazy cieplarniane mają być uznawane za trwale związane chemicznie z produktem, tak aby nie przedostawały się do atmosfery przy normalnym użytkowaniu ani przy jakiejkolwiek normalnej działalności mającej miejsce po zakończeniu cyklu życia produktu, w tym do uzyskiwania świadectwa usunięcia dwutlenku węgla, w stosownych przypadkach, z uwzględnieniem zmian regulacyjnych w odniesieniu do świadectwa usunięcia dwutlenku węgla. Normalna działalność po zakończeniu cyklu życia produktu powinna być rozumiana w szerokim sensie, obejmującym wszystkie działania mające miejsce po zakończeniu cyklu życia produktu, w tym ponowne użycie, regenerację, recykling oraz utylizację, taką jak spalanie i składowanie. |
|
(17) |
Międzynarodowa działalność w zakresie transportu morskiego obejmująca rejsy między portami podlegającymi jurysdykcji dwóch różnych państw członkowskich lub między portem podlegającym jurysdykcji państwa członkowskiego a portem niepodlegającym jurysdykcji żadnego z państw członkowskich jest jedynym rodzajem działalności w zakresie transportu nieobjętym poprzednimi zobowiązaniami Unii do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Emisje pochodzące z paliw sprzedawanych w Unii na potrzeby rejsów rozpoczynających się w jednym państwie członkowskim i kończących się w innym państwie członkowskim lub w państwie trzecim wzrosły od 1990 r. o około 36 %. Emisje te stanowią blisko 90 % wszystkich emisji pochodzących z żeglugi w Unii, ponieważ od 1990 r. emisje pochodzące z paliwa sprzedawanego w Unii na potrzeby rejsów rozpoczynających się i kończących w tym samym państwie członkowskim zostały zredukowane o 26 %. W dotychczasowym scenariuszu postępowania przewiduje się, że emisje z międzynarodowej działalności w zakresie transportu morskiego wzrosną o około 14 % w latach 2015–2030 i o 34 % w latach 2015–2050. Jeżeli wpływ działalności w zakresie transportu morskiego na zmianę klimatu będzie wzrastał zgodnie z prognozami, będzie to miało znaczący negatywny wpływ na redukcje dokonywane przez inne sektory w celu przeciwdziałania zmianie klimatu, a tym samym na osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce do roku 2030, unijnego celu polegającego na osiągnięciu neutralności klimatycznej najpóźniej do roku 2050 oraz celu polegającego na osiąganiu następnie ujemnych emisji, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/1119, a także celów porozumienia paryskiego. |
|
(18) |
W 2013 r. Komisja przyjęła strategię stopniowego włączania emisji z transportu morskiego do polityki Unii w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Pierwszym krokiem tego podejścia było ustanowienie przez Unię w drodze rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/757 (12) systemu monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji z transportu morskiego, po czym miało nastąpić ustanowienie celów redukcji dla transportu morskiego i zastosowanie środka rynkowego. Zgodnie z zobowiązaniem współprawodawców wyrażonym w dyrektywie (UE) 2018/410 działania ze strony Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) lub Unii, w tym prace przygotowawcze dotyczące przyjęcia i wdrożenia środka zapewniającego, aby sektor ten wnosił należyty wkład w wysiłki niezbędne do osiągnięcia celów ustalonych w ramach porozumienia paryskiego, przy należytym uwzględnieniu przez wszystkie zainteresowane strony, powinny zacząć się w 2023 r. |
|
(19) |
Zgodnie z dyrektywą (UE) 2018/410 Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów osiągniętych w IMO w realizacji ambitnego celu redukcji emisji i środków towarzyszących, aby zapewnić, by transport morski wnosił należyty wkład w wysiłki niezbędne do osiągnięcia celów ustalonych w ramach porozumienia paryskiego. W ramach IMO podejmowane są starania na rzecz ograniczenia emisji z obszarów morskich na świecie i należy je wspierać, w tym szybkie wdrożenie wstępnej strategii IMO ws. redukcji emisji gazów cieplarnianych ze statków, przyjętej w 2018 r., w której mowa jest również o możliwych środkach rynkowych zachęcających do redukcji emisji gazów cieplarnianych z żeglugi międzynarodowej. Jednak, choć w ostatnim czasie osiągnięto postępy w ramach IMO, nie były one jak dotąd wystarczające do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego. Biorąc pod uwagę międzynarodowy charakter żeglugi, ważne jest, aby państwa członkowskie i Unia w ramach swoich kompetencji współpracowały z państwami trzecimi w celu zintensyfikowania wysiłków dyplomatycznych na rzecz wzmocnienia środków globalnych i poczynienia postępów w opracowywaniu globalnego środka rynkowego na szczeblu IMO. |
|
(20) |
Emisje dwutlenku węgla (CO2) z transportu morskiego odpowiadają za około 3%–4% emisji w Unii. W Europejskim Zielonym Ładzie Komisja wyraziła zamiar wprowadzenia dodatkowych środków w celu rozwiązania problemu emisji gazów cieplarnianych z transportu morskiego za pomocą pakietu środków umożliwiających Unii osiągnięcie jej celów w zakresie redukcji emisji. W tym kontekście należy zmienić dyrektywę 2003/87/WE w celu włączenia transportu morskiego do EU ETS, aby zagwarantować, że sektor ten odpowiednio przyczyni się do osiągnięcia bardziej ambitnych celów Unii w zakresie klimatu, a także celów porozumienia paryskiego, które w art. 4 ust. 4 stanowi, że kraje rozwinięte powinny nadal przewodzić, poprzez wyznaczanie celów redukcji emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce, podczas gdy kraje rozwijające zachęca się do przechodzenia z czasem do celów redukcji lub ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce. Choć emisje pochodzące z międzynarodowego lotnictwa poza Europą miały być ograniczone od stycznia 2021 r. w drodze globalnych działań rynkowych, brak jest nadal działań, które ograniczałyby lub ustaliły opłaty za emisje pochodzące z transportu morskiego, dlatego też wskazane jest, aby EU ETS obejmował część emisji pochodzących z rejsów między portem podlegającym jurysdykcji państwa członkowskiego a portem podlegającym jurysdykcji państwa trzeciego, oraz aby państwo trzecie mogło zdecydować o podjęciu odpowiednich działań w odniesieniu do pozostałej części emisji. Rozszerzenie EU ETS na transport morskiego powinno zatem obejmować połowę emisji ze statków odbywających rejsy przybywających do portu podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego z portu niepodlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego, połowę emisji ze statków odbywających rejsy wyruszających z portu podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego i przybywających do portu niepodlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego, wszystkie emisje ze statków odbywających rejsy przybywających do portu podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego z portu podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego oraz wszystkie emisje w porcie podlegającym jurysdykcji państwa członkowskiego. Podejście to zostało uznane za praktyczny sposób rozwiązania zagadnienia dotyczącego wspólnych, lecz zróżnicowanych odpowiedzialności i możliwości, co było od dawna wyzwaniem w kontekście UNFCCC. Uwzględnienie części emisji pochodzących zarówno z rejsów przychodzących, jak i wychodzących między Unią a państwami trzecimi zapewnia skuteczność EU ETS, w szczególności poprzez zwiększenie wpływu tego środka na środowisko w porównaniu z zakresem geograficznym ograniczonym do rejsów w obrębie Unii, przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka zawinięć do portów w celu uniknięcia opłat oraz ryzyka przeniesienia działalności przeładunkowej poza Unię. Aby zapewnić płynne włączenie tego sektora do EU ETS, należy stopniowo zwiększać liczbę uprawnień umarzanych przez przedsiębiorstwa żeglugowe w odniesieniu do zweryfikowanych emisji zgłoszonych za lata 2024–2025. Aby chronić integralność środowiskową systemu, w którym w tych latach umarza się mniejszą liczbę uprawnień w porównaniu ze zweryfikowanymi emisjami dla transportu morskiego, po ustaleniu różnicy między zweryfikowanymi emisjami a uprawnieniami umorzonymi każdego roku, należy anulować liczbę uprawnień odpowiadającą tej różnicy. Począwszy od 2026 r. przedsiębiorstwa żeglugowe powinny umarzać liczbę uprawnień odpowiadającą wszystkim swoim zweryfikowanym emisjom. Chociaż wpływ transportu morskiego na klimat wynika głównie z emisji CO2, emisje inne niż CO2 stanowią znaczną część emisji pochodzących ze statków. Według czwartego badania IMO dotyczącego gazów cieplarnianych z 2020 r. emisje metanu znacznie wzrosły w latach 2012–2018. Emisje metanu i podtlenku azotu będą prawdopodobnie rosły z czasem, w szczególności wraz z rozwojem statków napędzanych skroplonymi gazami ziemnymi lub innymi źródłami energii. Włączenie emisji metanu i podtlenku azotu byłoby korzystne dla integralności środowiskowej i zachęcałoby do stosowania dobrych praktyk. Emisje te należy najpierw uwzględnić w rozporządzeniu (UE) 2015/757 od 2024 r., a od 2026 r. należy je włączyć do EU ETS. |
|
(21) |
Rozszerzenie zakresu stosowania dyrektywy 2003/87/WE na transport morski doprowadzi do zmian w kosztach takiego transportu. Takie rozszerzenie zakresu stosowania będzie miało wpływ na wszystkie części Unii, ponieważ miejsca pochodzenia lub przeznaczenia towarów transportowanych drogą morską do i z portów w Unii znajdują się w różnych państwach członkowskich, w tym w państwach członkowskich pozbawionych dostępu do morza. Przydział uprawnień, które mają być sprzedawane na aukcji przez państwa członkowskie, zasadniczo nie powinien zatem ulec zmianie w wyniku włączenia działalności w zakresie transportu morskiego i powinien objąć wszystkie państwa członkowskie. Wpływ na państwa członkowskie będzie jednak różny. Najbardziej narażone na skutki rozszerzenia systemu będą w szczególności państwa członkowskie, które w dużym stopniu zależne są od żeglugi. Rozszerzenie EU ETS na transport morski będzie miało większy wpływ na państwa członkowskie, których sektor morski jest stosunkowo duży w stosunku do ich rozmiaru. Należy zatem zapewnić tym państwom członkowskim dodatkową, ograniczoną w czasie pomoc w formie dodatkowych uprawnień w celu wsparcia dekarbonizacji działalności morskiej oraz na pokrycie ponoszonych kosztów administracyjnych. Pomoc powinna być wprowadzana stopniowo, równolegle do wprowadzania obowiązku umarzania uprawnień, czyli wraz ze zwiększaniem się wpływu na te państwa członkowskie. W kontekście przeglądu dyrektywy 2003/87/WE Komisja powinna rozważyć celowość tej dodatkowej pomocy, szczególnie w świetle zmiany liczby przedsiębiorstw żeglugowych podlegających poszczególnym państwom członkowskim. |
|
(22) |
EU ETS powinien znacznie przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych pochodzących z działalności morskiej i do zwiększenia efektywności w odniesieniu do takiej działalności. Wykorzystanie dochodów EU ETS zgodnie z art. 10 ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE powinno służyć m.in. promowaniu transportu przyjaznego dla klimatu i transportu publicznego we wszystkich sektorach. |
|
(23) |
Odnowienie floty statków klasy lodowej i rozwój innowacyjnych technologii zmniejszających emisje z takich statków będą wymagać czasu i wsparcia finansowego. Obecnie sposób projektowania statków klasy lodowej umożliwiający im żeglugę na akwenach pokrytych lodem powoduje, że zużywają one więcej paliwa i wytwarzają więcej emisji niż statki o podobnej wielkości zaprojektowane do żeglugi wyłącznie na wodach otwartych. W związku z tym w ramach niniejszej dyrektywy należy wdrożyć metodę niezależną od bandery pozwalającą na zmniejszenie do dnia 31 grudnia 2030 r. liczby uprawnień, które mają zostać przekazane do umorzenia przez przedsiębiorstwa żeglugowe ze względu na klasę lodową ich statków. |
|
(24) |
Wyspy nieposiadające połączeń drogowych ani kolejowych z kontynentem są bardziej zależne od transportu morskiego niż inne regiony i są uzależnione od połączeń morskich, aby zachować łączność z innymi regionami. Aby pomóc wyspom o małej liczbie ludności w utrzymaniu łączności po włączeniu działalności w zakresie transportu morskiego w zakres stosowania dyrektywy 2003/87/WE, należy przewidzieć możliwość ubiegania się przez państwa członkowskie o tymczasowe odstępstwo od obowiązku umarzania uprawnień na mocy wspomnianej dyrektywy w odniesieniu do niektórych rodzajów działalności w zakresie transportu morskiego do i z wysp o liczbie ludności poniżej 200 000 stałych rezydentów. |
|
(25) |
Państwa członkowskie powinny mieć możliwość zwrócenia się o to, by zamówienia publiczne na usługi lub transgraniczne zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych realizowane między dwoma państwami członkowskimi zostały tymczasowo zwolnione z niektórych obowiązków ustanowionych dyrektywą 2003/87/WE. Możliwość ta powinna być ograniczona do połączeń między państwem członkowskim, które nie ma granicy lądowej z innym państwem członkowskim, a najbliższym geograficznie państwem członkowskim, takich jak połączenie morskie między Cyprem a Grecją, które nie istnieje od ponad dwudziestu lat. To tymczasowe odstępstwo przyczyni się do zaspokojenia pilnej potrzeby wykonania zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych i zapewnienia łączności, a także spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. |
|
(26) |
Biorąc pod uwagę szczególne cechy i stałe ograniczenia najbardziej oddalonych regionów Unii, o których mowa w art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), oraz ich dużą zależność od transportu morskiego, należy zwrócić szczególną uwagę na zachowanie dostępu do takich regionów i zapewnienie im sprawnej łączności dzięki transportowi morskiemu. W związku z tym należy przewidzieć tymczasowe odstępstwo od niektórych obowiązków przewidzianych w dyrektywie 2003/87/WE w odniesieniu do emisji pochodzących z działalności w zakresie transportu morskiego między portem znajdującym się w najbardziej oddalonym regionie państwa członkowskiego a portem znajdującym się w tym samym państwie członkowskim, w tym portami znajdującymi się w tym samym regionie najbardziej oddalonym i w innym najbardziej oddalonym regionie tego samego państwa członkowskiego. |
|
(27) |
Przepisy dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do działalności w zakresie transportu morskiego powinny być poddawane przeglądowi w świetle przyszłych zmian na arenie międzynarodowej oraz wysiłków podejmowanych w celu osiągnięcia celów porozumienia paryskiego, w tym drugiego globalnego przeglądu w 2028 r., a następnie kolejnych globalnych przeglądów co pięć lat, które mają stanowić podstawę dla kolejnych ustalanych na poziomie krajowym wkładów. Przepisy te powinny zostać poddane przeglądowi w przypadku przyjęcia przez IMO globalnego środka rynkowego w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych z transportu morskiego. W tym celu Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w terminie 18 miesięcy od przyjęcia takiego środka i przed rozpoczęciem jego funkcjonowania. W sprawozdaniu tym Komisja powinna zbadać ten globalny środek rynkowy w odniesieniu do jego ambicji w świetle celów porozumienia paryskiego, jego ogólnej integralności środowiskowej, w tym w porównaniu z przepisami dyrektywy 2003/87/WE dotyczącymi transportu morskiego, oraz wszelkich kwestii związanych ze spójnością EU ETS i tego środka. W szczególności Komisja powinna uwzględnić w swoim sprawozdaniu poziom uczestnictwa w tym globalnym środku rynkowym, jego wykonalność, przejrzystość, kary za nieprzestrzeganie przepisów, procedury umożliwiające udział społeczeństwa, monitorowanie, raportowanie i weryfikację emisji a także rejestry i rozliczalność. W stosownych przypadkach sprawozdaniu powinien towarzyszyć wniosek ustawodawczy w sprawie zmiany dyrektywy 2003/87/WE w sposób spójny z unijnym celem klimatycznym na 2030 r. i celem neutralności klimatycznej określonym w rozporządzeniu (UE) 2021/1119, a także w celu zachowania integralności środowiskowej i skuteczności unijnych działań w dziedzinie klimatu, aby zapewnić spójność między wdrażaniem globalnego środka rynkowego i EU ETS, unikając jednocześnie wszelkich znaczących podwójnych obciążeń, a tym samym przypominając o kompetencjach Unii w zakresie regulowania jej udziału w emisjach z rejsów międzynarodowych, zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia paryskiego. |
|
(28) |
Wobec braku globalnego środka, wzrost kosztów żeglugi związany z rozszerzeniem zakresu stosowania dyrektywy 2003/87/WE dla działalności w zakresie transportu morskiego spowoduje ryzyko obchodzenia przepisów. Zawijanie do portów poza Unią w celu obejścia przepisów i przenoszenie działalności przeładunkowej do portów poza Unią nie tylko zmniejszą korzyści dla środowiska wynikające z internalizacji kosztów emisji pochodzących z działalności w zakresie transportu morskiego, ale mogą również prowadzić do dodatkowych emisji ze względu na dodatkową odległość pokonaną w celu obejścia obowiązków wynikających z dyrektywy 2003/87/WE. Należy zatem wyłączyć z definicji „portu zawinięcia” niektóre przystanki w portach nienależących do Unii. Wyłączenie to powinno być ukierunkowane na porty położone w pobliżu Unii, w których ryzyko obchodzenia przepisów jest największe. Limit 300 mil morskich od portu podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego stanowi proporcjonalną odpowiedź na obchodzenie przepisów, równoważąc dodatkowe obciążenie i ryzyko obchodzenia przepisów. Ponadto wyłączenie z definicji „portu zawinięcia” powinno mieć zastosowanie wyłącznie do postojów kontenerowców w niektórych portach poza Unią, w których przeładunek kontenerów stanowi większość ruchu kontenerowego. W przypadku takich rejsów ryzyko obchodzenia przepisów, jeśli zabraknie środków łagodzących, polega również na przeniesieniu węzła portowego do portów poza Unią, co pogorszyłoby skutki obchodzenia przepisów. W celu zapewnienia proporcjonalności środka i doprowadzenia w drodze tego środka do równego traktowania statków należy uwzględnić środki o skutku równoważnym z dyrektywą 2003/87/WE, podjęte przez państwa trzecie. |
|
(29) |
Komisja powinna dokonać przeglądu funkcjonowania dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do działalności w zakresie transportu morskiego w świetle doświadczeń związanych ze stosowaniem tej dyrektywy, w tym wykrywania praktyk obchodzenia przepisów, aby zapobiegać takim praktykom na wczesnym etapie, a następnie powinna zaproponować środki zapewniające skuteczność tej dyrektywy. Środki takie mogłyby obejmować zwiększone wymogi dotyczące umarzania w odniesieniu do rejsów, w których ryzyko omijania przepisów jest wyższe, takich jak do i z portu znajdującego się w sąsiedztwie Unii, w państwie trzecim, które nie przyjęło środków podobnych do dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(30) |
Emisje ze statków o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek stanowią mniej niż 15 % emisji pochodzących ze statków, biorąc pod uwagę zakres stosowania niniejszej dyrektywy, ale są emitowane przez dużą liczbę statków. Ze względu na wykonalność administracyjną jest zbyt wcześnie na włączenie statków o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek do EU ETS z chwilą włączenia transportu morskiego do tego systemu, jednak ich włączenie w przyszłości poprawiłoby skuteczność EU ETS i mogłoby ograniczyć obchodzenie przepisów z wykorzystywaniem statków o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek. W związku z tym nie później niż do dnia 31 grudnia 2026 r. Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym powinna zbadać wykonalność oraz gospodarcze, środowiskowe i społeczne skutki włączenia do dyrektywy 2003/87/WE emisji ze statków o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, w tym ze statków typu offshore. |
|
(31) |
Osobą lub organizacją odpowiedzialną za zgodność z EU ETS powinno być przedsiębiorstwo żeglugowe, zdefiniowane jako właściciel statku lub każda inna organizacja lub osoba, taka jak zarządca lub podmiot czarterujący statek bez załogi, która przejęła od właściciela statku odpowiedzialność za eksploatację statku i która, przyjmując taką odpowiedzialność, zgodziła się przejąć wszystkie obowiązki i zobowiązania nałożone przez Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu. Definicja ta opiera się na definicji „przedsiębiorstwa” zawartej w art. 3 lit. d) rozporządzenia (UE) 2015/757 i jest zgodna z globalnym systemem gromadzenia danych ustanowionym przez IMO w 2016 r. |
|
(32) |
Emisje ze statku zależą, między innymi, od środków na rzecz efektywności energetycznej statku podjętych przez właściciela statku, a także od paliwa, przewożonego ładunku, oraz trasy i prędkości statku, o których mogą decydować podmioty inne niż właściciel statku. Odpowiedzialność za zakup paliwa lub podejmowanie decyzji operacyjnych, które mają wpływ na emisje gazów cieplarnianych ze statku, może przejąć podmiot inny niż przedsiębiorstwo żeglugowe na podstawie ustaleń umownych. W momencie negocjacji umowy zwłaszcza te ostatnie aspekty nie byłyby znane, a zatem nie byłoby pewne, jakie będą ostateczne emisje ze statku objęte dyrektywą 2003/87/WE. Jednak bez przeniesienia kosztów emisji dwutlenku węgla na podmiot eksploatujący statek zachęty do wdrażania środków operacyjnych na rzecz efektywności paliwowej byłyby ograniczone. Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci” oraz w celu zachęcenia do przyjmowania środków na rzecz efektywności i stosowania czystszych paliw przedsiębiorstwo żeglugowe powinno być zatem uprawnione, na mocy prawa krajowego, do żądania zwrotu kosztów wynikających z umorzenia uprawnień od podmiotu, który jest bezpośrednio odpowiedzialny za decyzje mające wpływ na emisje gazów cieplarnianych ze statku. Chociaż taki mechanizm zwrotu może zostać uregulowany umową, państwa członkowskie, w celu zmniejszenia kosztów administracyjnych, nie powinny być zobowiązane do zapewnienia ani sprawdzania istnienia takich umów; zamiast tego powinny przewidzieć w prawie krajowym, że przedsiębiorstwo żeglugowe ma prawo do zwrotu kosztów, i zapewnić odpowiedni dostęp do wymiaru sprawiedliwości w celu egzekwowania tego prawa. Z tych samych powodów uprawnienie to, w tym wszelkie ewentualne spory dotyczące zwrotu kosztów między przedsiębiorstwem żeglugowym a podmiotem eksploatującym statek, nie powinny mieć wpływu na obowiązki przedsiębiorstwa żeglugowego wobec organu administrującego właściwego dla przedsiębiorstwa żeglugowego ani na środki egzekucyjne, które mogą być konieczne wobec takiego przedsiębiorstwa w celu zapewnienia pełnego przestrzegania przez to przedsiębiorstwo dyrektywy 2003/87/WE. Jednocześnie, ponieważ cel, któremu służy przepis dotyczący prawa do zwrotu kosztów, jest ściśle związany z Unią, w szczególności w odniesieniu do wypełniania przez przedsiębiorstwo żeglugowe obowiązków wynikających z niniejszej dyrektywy wobec danego państwa członkowskiego, ważne jest, aby prawo to było przestrzegane w całej Unii we wszystkich stosunkach umownych, które umożliwiają podmiotowi innemu niż właściciel statku określenie przewożonego ładunku lub trasy oraz prędkości statku w sposób gwarantujący niezakłóconą konkurencję na rynku wewnętrznym, co może obejmować przepisy uniemożliwiające stronom takich umów obejście prawa do zwrotu kosztów, między innymi na podstawie klauzuli wyboru prawa właściwego. |
|
(33) |
Aby zmniejszyć obciążenie administracyjne dla przedsiębiorstw żeglugowych, za każde przedsiębiorstwo żeglugowe powinno odpowiadać jedno państwo członkowskie. Komisja powinna opublikować wstępny wykaz przedsiębiorstw żeglugowych, które prowadziły działalność w zakresie transportu morskiego objętą EU ETS, określający organ administrujący właściwy dla każdego przedsiębiorstwa żeglugowego. Wykaz powinien być aktualizowany regularnie i co najmniej raz na dwa lata w celu ponownego przypisania przedsiębiorstw żeglugowych do innego organu administrującego w zależności od potrzeb. W przypadku przedsiębiorstw żeglugowych zarejestrowanych w danym państwie członkowskim organem administrującym właściwym dla przedsiębiorstwa żeglugowego powinno być to państwo członkowskie. W przypadku przedsiębiorstw żeglugowych zarejestrowanych w państwie trzecim, organem administrującym właściwym dla przedsiębiorstwa żeglugowego powinno być państwo członkowskie, w którym przedsiębiorstwo żeglugowe miało największą szacunkową liczbę zawinięć do portów podczas rejsów objętych zakresem dyrektywy 2003/87/WE w ciągu ostatnich czterech lat monitorowania. W przypadku przedsiębiorstw żeglugowych zarejestrowanych w państwie trzecim, które w ciągu ostatnich czterech lat monitorowania nie odbyły żadnego rejsu objętego zakresem stosowania dyrektywy 2003/87/WE, organem administrującym właściwym dla przedsiębiorstwa żeglugowego powinno być państwo członkowskie, do którego statek przedsiębiorstwa żeglugowego przypłynął lub wyruszył w swój pierwszy rejs objęty zakresem stosowania tej dyrektywy. Komisja powinna publikować i aktualizować co dwa lata wykaz przedsiębiorstw żeglugowych objętych zakresem stosowania dyrektywy 2003/87/WE, w stosownych przypadkach, określając organ administrujący właściwy dla każdego przedsiębiorstwa żeglugowego. W celu zapewnienia równego traktowania przedsiębiorstw żeglugowych państwa członkowskie powinny stosować zharmonizowane zasady administrowania przedsiębiorstwami żeglugowymi, za które są odpowiedzialne, zgodnie ze szczegółowymi zasadami, które mają być ustanowione przez Komisję. |
|
(34) |
Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby administrowane przez nie przedsiębiorstwa żeglugowe spełniały wymogi dyrektywy 2003/87/WE. W przypadku gdy przedsiębiorstwo żeglugowe nie spełnia tych wymogów, a wszelkie środki egzekwowania podjęte przez organ administrujący właściwy dla przedsiębiorstwa żeglugowego nie zapewniły ich przestrzegania, państwa członkowskie powinny działać solidarnie. W ostateczności państwa członkowskie powinny mieć możliwość odmowy wstępu statkom, za które odpowiedzialność ponosi dane przedsiębiorstwo żeglugowe, z wyjątkiem państwa członkowskiego bandery, które powinno mieć możliwość zatrzymania tego statku. |
|
(35) |
Przedsiębiorstwa żeglugowe powinny monitorować i raportować swoje zagregowane dane dotyczące emisji z działalności w zakresie transportu morskiego na poziomie przedsiębiorstwa zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu (UE) 2015/757. Raporty na temat zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa powinny być weryfikowane zgodnie z zasadami określonymi w tym rozporządzeniu. Podczas przeprowadzania weryfikacji na poziomie przedsiębiorstwa weryfikator nie powinien weryfikować raportów emisji na poziomie statku ani raportów, które należy przedłożyć w przypadku zmiany przedsiębiorstwa, ponieważ raporty te będą już zweryfikowane. |
|
(36) |
Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA) lub inna właściwa organizacja, w oparciu o doświadczenia z realizacji podobnych zadań związanych z ochroną środowiska, powinna w stosownych przypadkach i zgodnie ze swoim mandatem wspierać Komisję i organy administrujące właściwe dla przedsiębiorstwa żeglugowego we wdrażaniu dyrektywy 2003/87/WE. W związku ze swoim doświadczeniem we wdrażaniu rozporządzenia (UE) 2015/757 i swoimi narzędziami informatycznymi EMSA powinna pomagać organom administrującym właściwym dla przedsiębiorstwa żeglugowego, w szczególności w zakresie monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji powstających w wyniku działalności w zakresie transportu morskiego objętej zakresem stosowania dyrektywy 2003/87/WE, ułatwiając wymianę informacji lub opracowując wytyczne i kryteria. Komisja, wspomagana przez EMSA, powinna dążyć do opracowania odpowiednich narzędzi monitorowania, a także wytycznych w celu ułatwienia i koordynacji działań w zakresie weryfikacji i egzekwowania przepisów związanych ze stosowaniem dyrektywy 2003/87/WE do transportu morskiego. W zakresie, w jakim jest to wykonalne, narzędzia takie powinny być udostępniane państwom członkowskim i weryfikatorom w celu lepszego zapewnienia rzetelnego egzekwowania krajowych środków transponujących dyrektywę 2003/87/WE. |
|
(37) |
Równolegle z przyjęciem niniejszej dyrektywy zmienia się rozporządzenie (UE) 2015/757 w celu ustanowienia przepisów dotyczących monitorowania, raportowania i weryfikacji, które są niezbędne do rozszerzenia EU ETS na działalność w zakresie transportu morskiego oraz w celu zapewnienia monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dodatkowych gazów cieplarnianych oraz emisji z dodatkowych typów statków. |
|
(38) |
Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2392 (13) zmieniono art. 12 ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE, aby umożliwić wszystkim operatorom wykorzystanie wszystkich wydanych uprawnień. Należy odpowiednio dostosować wymóg zawarcia w zezwoleniach na emisję gazów cieplarnianych obowiązku umorzenia uprawnień, zgodnie z art. 6 ust. 2 lit. e) tej dyrektywy. |
|
(39) |
Osiągnięcie unijnego celu polegającego na redukcji emisji do 2030 r. będzie wymagało redukcji emisji w sektorach objętych systemem EU ETS o 62 % w porównaniu z 2005 r. Należy zmniejszyć ogólnounijną liczbę uprawnień w ramach EU ETS, aby stworzyć niezbędny długoterminowy sygnał cenowy dotyczący emisji dwutlenku węgla i doprowadzić do takiego stopnia obniżenia emisyjności. Całkowita liczba uprawnień powinna zostać zmniejszona w 2024 i 2026 r., aby w większym stopniu dostosować ją do rzeczywistych emisji. Ponadto należy zwiększyć współczynnik liniowy redukcji w 2024 i 2028 r., uwzględniając również włączenie emisji z transportu morskiego. Wynikająca z tych zmian bardziej rygorystyczna ścieżka redukcji pułapu doprowadzi do znacznie wyższych poziomów łącznych redukcji emisji do 2030 r. niż miałoby to miejsce w przypadku dyrektywy (UE) 2018/410. Dane liczbowe dotyczące włączenia transportu morskiego powinny pochodzić z emisji z działalności w zakresie transportu morskiego objętych art. 3ga dyrektywy 2003/87/WE i zgłoszonych zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2015/757 za lata 2018 i 2019 w Unii i państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, skorygowanych, począwszy od 2021 do 2024 r., o współczynnik liniowy redukcji na 2024 r. Współczynnik liniowy redukcji powinien zostać zastosowany w 2024 r. do zwiększenia liczby uprawnień w całej Unii w tym roku. |
|
(40) |
Osiągnięcie ambitniejszych celów klimatycznych będzie wymagało przeznaczenia na transformację klimatyczną znacznych środków publicznych i prywatnych w Unii, a także w państwach członkowskich. Aby uzupełnić i pokryć znaczne wydatki na działania związane z klimatem w budżecie Unii, wszystkie dochody z aukcji nieprzypisane do budżetu Unii w postaci zasobów własnych lub równowartość finansowa dochodów z takich aukcji, powinny być wykorzystywane na cele związane z klimatem, z wyjątkiem dochodów przeznaczonych na rekompensatę pośrednich kosztów emisji. Wykaz celów związanych z klimatem w art. 10 ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE należy rozszerzyć o dodatkowe cele mające pozytywny wpływ na środowisko. Powinno to obejmować wykorzystanie wsparcia finansowego w celu uwzględnienia aspektów społecznych w gospodarstwach domowych o niższych i średnich dochodach poprzez zmniejszenie podatków zakłócających i ukierunkowane obniżki ceł i opłat od energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Państwa członkowskie powinny co roku składać sprawozdania z wykorzystania dochodów z aukcji zgodnie z art. 19 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 (14), określając, w stosownych przypadkach i odpowiednio, jakie dochody są wykorzystywane i jakie działania są podejmowane w celu wdrażania ich zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu oraz terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji. |
|
(41) |
Dochody państw członkowskich z aukcji wzrosną w wyniku włączenia transportu morskiego do EU ETS. W związku z tym zachęca się państwa członkowskie do zwiększenia wykorzystania dochodów z EU ETS zgodnie z art. 10 ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE w celu przyczynienia się do ochrony i odbudowy ekosystemów morskich, w szczególności morskich obszarów chronionych, i lepszego zarządzania nimi. |
|
(42) |
Potrzebne są znaczne środki finansowe na realizację celów porozumienia paryskiego w krajach rozwijających się, a w pakcie klimatycznym z Glasgow wzywa się strony będące krajami rozwiniętymi do pilnego i znacznego zwiększenia finansowania działań związanych ze zmianą klimatu. W swych konkluzjach w sprawie przygotowań do 27. Konferencji Stron UNFCCC (COP 27) Rada przypomina, że Unia i jej państwa członkowskie wnoszą największy wkład w międzynarodowe publiczne finansowanie działań związanych z klimatem i od 2013 r. ponad dwukrotnie zwiększyły swój wkład w finansowanie działań związanych z klimatem, aby wesprzeć kraje rozwijające się. W konkluzjach tych Rada ponawia również zdecydowane zobowiązanie podjęte przez Unię i jej państwa członkowskie dotyczące dalszego zwiększania międzynarodowego finansowania działań związanych z klimatem w związku z realizacją celu państw rozwiniętych polegającego na tym, by jak najszybszej i do 2025 r. zmobilizować wspólnie z różnych źródeł 100 mld USD rocznie, i oczekuje, że cel ten zostanie zrealizowany w 2023 r. |
|
(43) |
Aby zaradzić efektom dystrybucyjnym i społecznym skutkom transformacji w państwach członkowskich o niskich dochodach, należy wykorzystać dodatkową ilość 2,5 % ogólnounijnej liczby uprawnień od 2024 r. do 2030 r. na finansowanie transformacji energetycznej państw członkowskich, w których produkt krajowy brutto (PKB) na mieszkańca jest niższy niż 75 % średniej unijnej w latach 2016–2018, za pośrednictwem funduszu modernizacyjnego, o którym mowa w art. 10d dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(44) |
Państwa członkowskie będące beneficjentami powinny mieć możliwość wykorzystania zasobów przeznaczonych na fundusz modernizacyjny do finansowania inwestycji obejmujących przyległe regiony przygraniczne Unii, jeżeli jest to istotne dla transformacji energetycznej państw członkowskich będących beneficjentami. |
|
(45) |
Należy ustanowić dalsze zachęty do redukcji emisji gazów cieplarnianych poprzez stosowanie technik racjonalnych pod względem kosztów. W tym celu przydział bezpłatnych uprawnień do emisji dla instalacji stacjonarnych od 2026 r. powinien być uzależniony od inwestycji w techniki służące zwiększeniu efektywności energetycznej i redukcji emisji, w szczególności w przypadku dużych użytkowników energii. Komisja powinna dopilnować, aby stosowanie zasad warunkowości nie zagrażało równym warunkom działania, integralności środowiskowej i równemu traktowaniu instalacji w całej Unii. Komisja powinna zatem, bez uszczerbku dla przepisów mających zastosowanie na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE (15), przyjąć akty delegowane uzupełniające niniejszą dyrektywę w celu zajęcia się wszelkimi kwestiami określonymi w szczególności w odniesieniu do wyżej wymienionych zasad i ustanowić proste pod względem administracyjnym przepisy dotyczące stosowania zasad warunkowości. Przepisy te powinny stanowić część ogólnych przepisów dotyczących przydziału bezpłatnych uprawnień, z wykorzystaniem ustalonej procedury dla krajowych środków wykonawczych, oraz określać terminy, kryteria uznawania wdrożonych środków w zakresie efektywności energetycznej, a także alternatywne środki ograniczające emisje gazów cieplarnianych. Ponadto należy jeszcze bardziej wzmocnić zachęty do redukcji emisji gazów cieplarnianych w przypadku instalacji o wysokiej intensywności emisji gazów cieplarnianych. W tym celu, począwszy od 2026 r., przydział bezpłatnych uprawnień do emisji dla 20 % instalacji stacjonarnych o najwyższej intensywności emisji w ramach danego wskaźnika emisyjności dla produktu również powinien być uzależniony od ustanowienia i wdrożenia planów neutralności klimatycznej. |
|
(46) |
Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM), ustanowiony na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 (16), ma zastąpić mechanizmy ustanowione na mocy dyrektywy 2003/87/WE w celu zapobiegania ryzyku ucieczki emisji gazów cieplarnianych. W zakresie, w jakim sektory i podsektory są objęte tym środkiem, nie powinny one otrzymywać przydziału bezpłatnych uprawnień. Aby umożliwić producentom, importerom i handlowcom dostosowanie się do nowego systemu, potrzebne jest jednak przejściowe stopniowe znoszenie przydziału bezpłatnych uprawnień. Zmniejszenie przydziału bezpłatnych uprawnień powinno zostać wdrożone poprzez zastosowanie współczynnika do przydziału bezpłatnych uprawnień dla sektorów objętych CBAM, wraz ze stopniowym wprowadzaniem CBAM. Współczynnik CBAM powinien wynosić 100 % dla okresu między wejściem w życie tego rozporządzenia a końcem 2025 r. i z zastrzeżeniem stosowania przepisów, o których mowa w art. 36 ust. 2 lit. b) tego rozporządzenia, 97,5 % w 2026 r., 95 % w 2027 r., 90 % w 2028 r., 77,5 % w 2029 r., 51,5 % w 2030 r., 39 % w 2031 r., 26,5 % w 2032 r. i 14 % w 2033 r. Od 2034 r. nie należy stosować żadnego współczynnika CBAM. Należy odpowiednio dostosować właściwe akty delegowane dotyczące przydziału bezpłatnych uprawnień dla sektorów i podsektorów objętych CBAM. Bezpłatne uprawnienia, które nie są już przyznawane sektorom CBAM w oparciu o to obliczenie (zapotrzebowanie CBAM), powinny zostać dodane do funduszu innowacyjnego w celu wspierania innowacji w zakresie technologii niskoemisyjnych, wychwytywania i utylizacji dwutlenku węgla (CCU), wychwytywania, transportu i składowania dwutlenku węgla (CCS), energii odnawialnej i magazynowania energii, w sposób przyczyniający się do łagodzenia zmiany klimatu. W tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na projekty w sektorach objętych CBAM. Aby zachować proporcję przydziału bezpłatnych uprawnień dostępnych dla sektorów innych niż CBAM, ostateczna liczba do odliczenia od przydziału bezpłatnych uprawnień i udostępniona w ramach funduszu innowacyjnego powinna zostać obliczona na podstawie proporcji, jaką stanowi zapotrzebowanie CBAM w odniesieniu do potrzeb wszystkich sektorów otrzymujących przydział bezpłatnych uprawnień. |
|
(47) |
Aby ograniczyć potencjalne ryzyko ucieczki emisji gazów cieplarnianych związane z towarami podlegającymi CBAM i produkowanymi w Unii w celu wywozu do państw trzecich, które nie stosują EU ETS lub podobnego mechanizmu ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych, ocenę należy przeprowadzić przed końcem okresu przejściowego na mocy rozporządzenia (UE) 2023/956. W przypadku stwierdzenia w ocenie, że istnieje ryzyko ucieczki emisji gazów cieplarnianych, Komisja powinna, w stosownych przypadkach, przedłożyć wniosek ustawodawczy, aby przeciwdziałać ryzyku ucieczki emisji gazów cieplarnianych w sposób zgodny z zasadami Światowej Organizacji Handlu. Ponadto państwa członkowskie powinny mieć możliwość wykorzystania dochodów z aukcji w celu wyeliminowania wszelkiego szczątkowego ryzyka ucieczki emisji gazów cieplarnianych w sektorach CBAM oraz zgodnie z zasadami pomocy państwa. Jeżeli uprawnienia wynikające ze zmniejszenia przydziału bezpłatnych uprawnień w zastosowaniu zasad warunkowości nie są w pełni wykorzystywane do wyłączenia instalacji o najniższej intensywności emisji gazów cieplarnianych z korekty międzysektorowej, 50 % tych pozostałych uprawnień należy dodać do funduszu innowacyjnego. Pozostałe 50 % powinno być sprzedawane na aukcji w imieniu państw członkowskich, które powinny mieć możliwość wykorzystania dochodów z tego tytułu w celu wyeliminowania wszelkiego szczątkowego ryzyka ucieczki emisji gazów cieplarnianych w sektorach CBAM. |
|
(48) |
W celu lepszego odzwierciedlenia postępu technologicznego przy jednoczesnym zapewnieniu zachęt do redukcji emisji i właściwym wynagradzaniu innowacji, należy zwiększyć minimalną korektę wartości wskaźników referencyjnych z 0,2 % do 0,3 % rocznie oraz zwiększyć maksymalną korektę z 1,6 % do 2,5 % rocznie. W odniesieniu do okresu 2026–2030, wartości wskaźników referencyjnych należy zatem dostosować w zakresie od 6 % do 50 % w porównaniu z wartością mającą zastosowanie w okresie 2013–2020. Aby zapewnić instalacjom przewidywalność, Komisja powinna jak najszybciej przed rozpoczęciem okresu 2026–2030 przyjąć akty wykonawcze określające zmienione wartości wskaźników referencyjnych do celów przydziału bezpłatnych uprawnień. |
|
(49) |
Aby zachęcić do stosowania nowych przełomowych technologii w przemyśle stalowym i uniknąć znacznego nieproporcjonalnego obniżenia wartości wskaźnika referencyjnego oraz w świetle szczególnej sytuacji przemysłu stalowego, takiej jak wysoka intensywność emisji oraz struktura rynku międzynarodowego i unijnego, konieczne jest wyłączenie z obliczania wartości wskaźnika emisyjności dla ciekłego metalu na okres 2026–2030 instalacji, które działały w okresie odniesienia 2021–2022 i które w przeciwnym razie zostałyby uwzględnione w tym obliczeniu ze względu na zmianę definicji wskaźnika referencyjnego produktu dla ciekłego metalu. |
|
(50) |
Aby nagradzać instalacje osiągające najlepsze wyniki oraz innowacje, instalacje, których poziomy emisji gazów cieplarnianych są niższe od średniej 10 % najbardziej wydajnych instalacji w ramach danego wskaźnika referencyjnego, powinny zostać wyłączone ze stosowania międzysektorowego współczynnika korygującego. Uprawnienia, które nie zostały przydzielone ze względu na zmniejszenie przydziału bezpłatnych uprawnień w ramach stosowania zasad warunkowości, powinny być wykorzystywane do pokrycia deficytu w odniesieniu do zmniejszenia przydziału bezpłatnych uprawnień wynikającego z wyłączenia z zastosowania międzysektorowego współczynnika korygującego w stosunku do instalacji osiągających najlepsze wyniki. |
|
(51) |
Aby przyspieszyć dekarbonizację gospodarki, a jednocześnie wzmocnić konkurencyjność przemysłu Unii, należy udostępnić funduszowi innowacyjnemu dodatkowe 20 mln uprawnień z liczby, która w przeciwnym razie mogłaby zostać przydzielona bezpłatnie, oraz dodatkowe 5 mln uprawnień z liczby, która w przeciwnym razie mogłaby zostać sprzedana na aukcji. Dokonując przeglądu harmonogramu i przebiegu sprzedaży na aukcji uprawnień z funduszu innowacyjnego ustanowionych w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1031/2010 (17) w świetle zmian wprowadzonych niniejszą dyrektywą, Komisja powinna rozważyć udostępnienie większej ilości zasobów w pierwszych latach wdrażania zmienionej dyrektywy 2003/87/WE w celu zwiększenia dekarbonizacji odpowiednich sektorów. |
|
(52) |
Kompleksowe podejście do innowacji ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów rozporządzenia (UE) 2021/1119. Na poziomie Unii niezbędne wysiłki w zakresie badań i innowacji są wspierane m.in. poprzez program „Horyzont Europa”, który obejmuje znaczne finansowanie i nowe instrumenty dla sektorów objętych EU ETS. W związku z tym Komisja powinna poszukiwać synergii z programem „Horyzont Europa” oraz, stosownie do okoliczności, z innymi unijnymi programami finansowania. |
|
(53) |
Fundusz innowacyjny powinien wspierać innowacyjne techniki, procesy i technologie, w tym zwiększanie skali takich technik, procesów i technologii, z myślą o ich szerokim wdrożeniu w całej Unii. Przełomowe innowacje powinny być traktowane priorytetowo przy wyborze projektów wspieranych za pomocą dotacji. |
|
(54) |
Zakres funduszu innowacyjnego, o którym mowa w art. 10a ust. 8 dyrektywy 2003/87/WE, należy rozszerzyć w celu zapewnienia wsparcia dla innowacji w zakresie technologii i procesów niskoemisyjnych i bezemisyjnych, które dotyczą zużycia paliw w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych, w tym zbiorowych formach transportu, takich jak transport publiczny i usługi autokarowe. Ponadto fundusz innowacyjny powinien służyć wspieraniu inwestycji służących obniżeniu emisyjności sektora transportu morskiego, w tym inwestycji w efektywność energetyczną statków, portów i żeglugi morskiej bliskiego zasięgu, w zrównoważone paliwa alternatywne, takie jak wodór i amoniak, które są produkowane ze źródeł odnawialnych, w bezemisyjne technologie napędowe, takie jak technologie wiatrowe, oraz w innowacje w odniesieniu do statków klasy lodowej. Szczególną uwagę należy zwrócić na innowacyjne projekty przyczyniające się do dekarbonizacji sektora morskiego i ograniczenia wszystkich jego skutków dla klimatu, w tym emisji sadzy. W związku z tym Komisja powinna uwzględnić specjalne tematy w zaproszeniach do składania wniosków w ramach funduszu innowacyjnego. Te zaproszenia do składania wniosków powinny uwzględniać kwestie ochrony różnorodności biologicznej, hałasu i zanieczyszczenia wody. Jeśli chodzi o transport morski, kwalifikować się powinny projekty o wyraźnej wartości dodanej dla Unii. |
|
(55) |
Zgodnie z art. 9 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/1122 (18), jeżeli operatorzy statków powietrznych nie wykonują już lotów objętych zakresem EU ETS, ich rachunkom nadaje się status „wyłączony”, a z rachunków tych nie można już inicjować żadnych procesów. Aby zachować integralność środowiskową EU ETS, uprawnienia, które nie zostały wydane operatorom statków powietrznych z powodu zaprzestania przez nich działalności, powinny zostać wykorzystane na pokrycie wszelkich braków w umorzeniach dokonanych przez tych operatorów, a wszelkie pozostałe uprawnienia powinny zostać wykorzystane do przyspieszenia działań mających na celu przeciwdziałanie zmianie klimatu poprzez umieszczenie ich w funduszu innowacyjnym. |
|
(56) |
Pomoc techniczna ze strony Komisji skupiona na państwach członkowskich, z których do tej pory nie złożono żadnych projektów lub złożono ich niewiele, przyczyniłaby się do osiągnięcia dużej liczby wniosków o finansowanie projektów z funduszu innowacyjnego we wszystkich państwach członkowskich. Pomoc ta powinna między innymi wspierać działania mające na celu poprawę jakości wniosków dotyczących projektów zlokalizowanych w państwach członkowskich, w których przedłożono bardzo mało projektów lub w których w ogóle ich nie przedłożono, na przykład poprzez wymianę informacji, nabytych doświadczeń i najlepszych praktyk oraz pobudzanie działalności krajowych punktów kontaktowych. Inne środki służące temu samemu celowi obejmują środki mające na celu podnoszenie wiedzy na temat możliwości finansowania oraz zwiększanie zdolności tych państw członkowskich do identyfikowania i wspierania potencjalnych wnioskodawców. Należy również promować partnerstwa projektowe między różnymi państwami członkowskimi oraz nawiązywanie kontaktów między potencjalnymi wnioskodawcami, w szczególności w przypadku projektów na dużą skalę. |
|
(57) |
Aby zwiększyć rolę państw członkowskich w zarządzaniu funduszem innowacyjnym i poprawić przejrzystość, Komisja powinna składać Komitetowi ds. Zmian Klimatu sprawozdania z wdrażania funduszu innowacyjnego, przedstawiając analizę oczekiwanego wpływu przyznanych projektów w podziale na sektory i państwa członkowskie. Komisja powinna również przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oraz podać je do wiadomości publicznej. Z zastrzeżeniem zgody wnioskodawców, po zamknięciu zaproszenia do składania wniosków, Komisja powinna poinformować państwa członkowskie o wnioskach o finansowanie projektów realizowanych na ich terytoriach oraz przekazać im szczegółowe informacje na temat tych wniosków, aby ułatwić im koordynację wsparcia dla projektów. Ponadto Komisja powinna przekazać państwom członkowskim informacje dotyczące wykazu wstępnie wybranych projektów przed przyznaniem wsparcia. Państwa członkowskie powinny dopilnować, aby krajowe przepisy transponujące nie utrudniały innowacji i były neutralne technologicznie, natomiast Komisja powinna zapewnić pomoc techniczną, w szczególności państwom członkowskim o niskim stopniu udziału, w celu poprawy rozkładu geograficznego faktycznego uczestnictwa w funduszu innowacyjnym i podniesienia ogólnej jakości przedkładanych projektów. Komisja powinna również zapewnić kompleksowe monitorowanie i sprawozdawczość, w tym informacje na temat postępów w zakresie skutecznego, opartego na jakości zasięgu geograficznego w całej Unii oraz odpowiednie działania następcze. |
|
(58) |
Aby dostosować się do kompleksowego charakteru Europejskiego Zielonego Ładu, w procesie wyboru projektów wspieranych za pomocą dotacji należy priorytetowo traktować projekty mające wpływ na wiele czynników środowiskowych. Aby wspierać powielanie i szybsze wprowadzanie na rynek wspieranych technologii lub rozwiązań, projekty finansowane z funduszu innowacyjnego powinny dzielić się wiedzą z innymi odpowiednimi projektami, a także z naukowcami z Unii mającymi uzasadniony interes. |
|
(59) |
Kontrakty na transakcje różnicowe, kontrakty na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla oraz kontrakty na stałą premię są ważnymi elementami służącymi zapoczątkowaniu redukcji emisji w przemyśle przez zwiększenie skali wykorzystania nowych technologii, oferując możliwość zagwarantowania inwestorom dokonującym inwestycji w innowacyjne technologie przyjazne dla klimatu ceny, która wynagradza redukcje emisji CO2 powyżej cen wynikających z obecnych poziomów cen emisji dwutlenku węgla w EU ETS. Należy rozszerzyć zakres środków, które mogą otrzymać wsparcie z funduszu innowacyjnego, aby zapewnić wsparcie projektom poprzez przetargi konkurencyjne, prowadzące do przyznania kontraktów na transakcje różnicowe, kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla lub kontraktów na stałą premię. Przetargi konkurencyjne byłyby ważnym mechanizmem wsparcia rozwoju technologii obniżania emisyjności oraz optymalizacji wykorzystania dostępnych zasobów. Oferowałyby one również pewność podmiotom inwestującym w te technologie. W celu zminimalizowania wszelkich zobowiązań warunkowych dla budżetu Unii należy zapewnić ograniczenie ryzyka przy projektowaniu kontraktów na transakcje różnicowe i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla, przy czym przynajmniej w przypadku pierwszych dwóch rund kontraktów na transakcje różnicowe i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla należy zapewnić pełne pokrycie ze środków pochodzących z dochodów ze sprzedaży na aukcji uprawnień przydzielonych na podstawie art. 10a ust. 8 dyrektywy 2003/87/WE. Takie ryzyko nie występuje w przypadku kontraktów na stałą premię, ponieważ zobowiązanie prawne zostanie pokryte za pomocą odpowiedniego zobowiązania budżetowego. Ponadto po zakończeniu dwóch pierwszych rund kontraktów na transakcje różnicowe i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla, a następnie za każdym razem, gdy będzie to konieczne, Komisja powinna przeprowadzić jakościową i ilościową ocenę ryzyka finansowego wynikającego z ich wdrożenia. Komisja powinna być uprawniona do przyjęcia aktu delegowanego, w oparciu o wyniki tej oceny, przewidującego zastosowanie odpowiedniego wskaźnika zasilenia rezerw zamiast pełnego pokrycia w odniesieniu do kolejnych rund kontraktów na transakcje różnicowe i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla. Takie podejście powinno uwzględniać wszelkie elementy, które mogą zmniejszyć ryzyko finansowe dla budżetu Unii, oprócz uprawnień dostępnych w ramach funduszu innowacyjnego, takie jak ewentualny podział odpowiedzialności z państwami członkowskimi, na zasadzie dobrowolności, lub ewentualny mechanizm reasekuracji ze strony sektora prywatnego. Konieczne jest zatem wprowadzenie odstępstw od części tytułu X rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 Parlamentu Europejskiego i Rady (19). Wskaźnik zasilenia rezerw dla pierwszych dwóch rund kontraktów na transakcje różnicowe i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla powinien wynosić 100 %. W drodze odstępstwa od art. 210 ust. 1, art. 211 ust. 1 i 2 oraz art. 218 ust. 1 tego rozporządzenia, w niniejszej dyrektywie należy jednak określić minimalny wskaźnik zasilenia rezerw w wysokości 50 %, jak również maksymalny udział dochodów z funduszu innowacyjnego, który ma zostać wykorzystany do tworzenia rezerw, wynoszący 30 % dla kolejnych rund kontraktów na transakcje różnicowe i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla, a Komisja powinna mieć możliwość określenia niezbędnego wskaźnika zasilenia rezerw na podstawie doświadczeń z pierwszych dwóch zaproszeń do składania wniosków oraz kwoty dochodów, która ma zostać wykorzystana na tworzenie rezerw. Całkowite zobowiązanie finansowe ponoszone przez budżet Unii nie powinno zatem przekraczać 60 % wpływów ze sprzedaży na aukcji na rzecz funduszu innowacyjnego. Ponadto, ponieważ zasilenie rezerw będzie zasadniczo pochodzić z funduszu innowacyjnego, należy wprowadzić odstępstwa od przepisów art. 212, 213 i 214 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 dotyczących wspólnego funduszu rezerw ustanowionego na mocy art. 212 tego rozporządzenia. Nowatorski charakter kontraktów na transakcje różnicowe i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla może również wymagać odstępstw od art. 209 ust. 2 lit. d) i h) tego rozporządzenia, ponieważ nie opierają się one na dźwigni finansowej/mnożnikach ani nie zależą całkowicie od oceny ex ante, od art. 219 ust. 3 ze względu na związek z art. 209 ust. 2 lit. d) oraz od art. 219 ust. 6, ponieważ partnerzy wykonawczy nie będą mieli ekspozycji kredytowych lub kapitałowych w ramach gwarancji. Stosowanie wszelkich odstępstw od rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 powinno być ograniczone do tego, co jest konieczne. Komisji należy przyznać uprawnienia do zmiany maksymalnego udziału dochodów z funduszu innowacyjnego, który ma być wykorzystany do tworzenia rezerw, o nie więcej niż 20 punktów procentowych powyżej poziomu przewidzianego w niniejszej dyrektywie. |
|
(60) |
Fundusz innowacyjny podlega ogólnemu systemowi warunkowości służącemu ochronie budżetu Unii, ustanowionemu rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 (20). |
|
(61) |
W przypadku czasowego zawieszenia działalności instalacji przydział bezpłatnych uprawnień dostosowuje się do poziomów działalności, w odniesieniu do których co roku należy składać sprawozdania. Ponadto właściwe organy mogą zawiesić wydawanie uprawnień do emisji dla instalacji, które zawiesiły działalność, o ile nie ma dowodów na to, że instalacja wznowi działalność. W związku z tym w przypadku czasowego zawieszenia działalności nie należy już wymagać od operatorów wykazywania właściwemu organowi, że ich instalacja wznowi produkcję w określonym i rozsądnym czasie. |
|
(62) |
Korekty przydziału bezpłatnych uprawnień dla instalacji stacjonarnych zgodnie z art. 11 ust. 2 dyrektywy 2003/87/WE mogą wymagać przyznania dodatkowych bezpłatnych uprawnień lub przekazania zwrotnego nadwyżki uprawnień. W tym celu należy wykorzystać uprawnienia zarezerwowane dla nowych instalacji zgodnie z art. 10a ust. 7 dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(63) |
Od 2013 r. producenci energii elektrycznej są zobowiązani do zakupu wszystkich uprawnień, jakich potrzebują do produkcji energii elektrycznej. Niemniej jednak, zgodnie z art. 10c dyrektywy 2003/87/WE, niektóre państwa członkowskie mają możliwość zapewniania przejściowego przydziału bezpłatnych uprawnień na modernizację sektora energetycznego w okresie 2021–2030. Trzy państwa członkowskie zdecydowały się na skorzystanie z tej możliwości. Biorąc pod uwagę potrzebę szybkiej dekarbonizacji, zwłaszcza w sektorze energetycznym, zainteresowane państwa członkowskie powinny mieć możliwość zapewnienia tego przejściowego przydziału bezpłatnych uprawnień jedynie w odniesieniu do inwestycji realizowanych do dnia 31 grudnia 2024 r. Powinny one mieć możliwość dodania wszelkich pozostałych uprawnień na okres 2021–2030, które nie zostaną wykorzystane na takie inwestycje, w określonej przez siebie proporcji, do łącznej liczby uprawnień, które dane państwo członkowskie otrzymuje na potrzeby sprzedaży na aukcji, lub powinny zostać wykorzystane do wsparcia inwestycji w ramach funduszu modernizacyjnego. Z wyjątkiem terminu powiadomienia o tym fakcie, uprawnienia przekazywane do funduszu modernizacyjnego powinny podlegać tym samym zasadom dotyczącym inwestycji, które mają zastosowanie do uprawnień już przekazanych zgodnie z art. 10d ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE. Aby zapewnić przewidywalność i przejrzystość w odniesieniu do liczby uprawnień udostępnionych do sprzedaży aukcyjnej lub tymczasowego przydziału bezpłatnych uprawnień i w odniesieniu do zasobów zarządzanych przez fundusz modernizacyjny, państwa członkowskie powinny poinformować Komisję o liczbie pozostałych uprawnień do wykorzystania na każdy cel, odpowiednio, do dnia 15 maja 2024 r. |
|
(64) |
Zakres funduszu modernizacyjnego należy dostosować do najnowszych unijnych celów w zakresie klimatu poprzez wprowadzenie wymogu, aby inwestycje były zgodne z celami Europejskiego Zielonego Ładu i rozporządzeniem (UE) 2021/1119, oraz poprzez wyeliminowanie wsparcia dla wszelkich inwestycji związanych z wytwarzaniem energii w oparciu o paliwa kopalne, z wyjątkiem wsparcia takich inwestycji dochodami z uprawnień dobrowolnie przekazywanych do funduszu modernizacyjnego zgodnie z art. 10d ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE. Ponadto ograniczone wsparcie dla takich inwestycji powinno być nadal możliwe z wykorzystaniem dochodów z uprawnień, o których mowa w art. 10 ust. 1 akapit trzeci tej dyrektywy, pod pewnymi warunkami, w szczególności w przypadku gdy działalność kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 (21) oraz w odniesieniu do uprawnień sprzedawanych na aukcji do 2027 r. W przypadku tej ostatniej kategorii uprawnień dalsze wykorzystanie niestałych paliw kopalnych nie powinno być ponadto wspierane dochodami z uprawnień sprzedawanych na aukcji po 2028 r. Ponadto część funduszu modernizacyjnego, którą należy przeznaczyć na inwestycje priorytetowe, należy zwiększyć do 80 % w przypadku uprawnień do emisji z funduszu modernizacyjnego przekazywanych zgodnie z art. 10d ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE i o których mowa w art. 10 ust. 1 akapit trzeci tej dyrektywy, oraz do 90 % w przypadku dodatkowej kwoty 2,5 % z ogólnounijnej liczby uprawnień. Efektywność energetyczną, w tym w przemyśle, sektorze transportu, sektorze budowlanym, sektorze rolnictwa i sektorze odpadów; ogrzewanie i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii; a także wsparcie gospodarstw domowych w celu rozwiązania problemu ubóstwa energetycznego, w tym w regionach wiejskich i oddalonych, należy uwzględnić w zakresie inwestycji priorytetowych. Aby zwiększyć przejrzystość i lepiej ocenić wpływ funduszu modernizacyjnego, Komitet Inwestycyjny powinien co roku składać Komitetowi ds. Zmian Klimatu sprawozdania z przebiegu oceny inwestycji, w szczególności w zakresie redukcji emisji i jej kosztów. |
|
(65) |
W dyrektywie (UE) 2018/410 wprowadzono przepisy dotyczące anulowania przez państwa członkowskie uprawnień z ich wolumenu uprawnień przeznaczonych do sprzedaży na aukcji w związku z likwidacją mocy wytwórczych energii elektrycznej na ich terytorium. W związku ze zwiększonymi ambicjami klimatycznymi Unii i wynikającą z nich przyspieszoną dekarbonizacją sektora energii elektrycznej, takie anulowanie stało się jeszcze bardziej istotne. Komisja powinna zatem ocenić, czy korzystanie przez państwa członkowskie z anulowania może być ułatwione poprzez zmianę odpowiednich aktów delegowanych przyjętych na podstawie art. 10 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(66) |
Dostosowania przydziału bezpłatnych uprawnień ustanowione w dyrektywie (UE) 2018/410 i wprowadzone w życie rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2019/1842 (22) poprawiły efektywność i zwiększyły zachęty wynikające z przydziału bezpłatnych uprawnień, ale zwiększyły też obciążenie administracyjne i sprawiły, że wydawanie bezpłatnych uprawnień nie nastąpiło w dniu 28 lutego, tak jak planowano. Aby lepiej uwzględnić dostosowania przydziału bezpłatnych uprawnień, należy dostosować cykl zgodności. Należy zatem przesunąć termin przyznawania bezpłatnych uprawnień przez właściwe organy z dnia 28 lutego na dzień 30 czerwca oraz termin umarzania uprawnień przez operatorów z dnia 30 kwietnia na dzień 30 września. |
|
(67) |
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2066 (23) ustanawia zasady monitorowania emisji z biomasy, które są zgodne z zasadami wykorzystywania biomasy określonymi w przepisach Unii dotyczących energii odnawialnej. Ze względu na fakt, że w związku z ostatnimi przepisami ustanowionymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 (24) prawodawstwo staje się coraz bardziej szczegółowe w kwestii kryteriów zrównoważonego rozwoju dla biomasy, przyznanie uprawnień wykonawczych w art. 14 ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE należy wyraźnie rozszerzyć na przyjęcie koniecznych korekt w odniesieniu do stosowania w EU ETS kryteriów zrównoważonego rozwoju dla biomasy, w tym biopaliw, biopłynów oraz paliw z biomasy. Ponadto Komisji należy przyznać uprawnienia do przyjmowania aktów wykonawczych w celu określenia sposobu rozliczenia składowania emisji z mieszanek biomasy o współczynniku zero oraz biomasy, która nie pochodzi ze źródeł o współczynniku zero. |
|
(68) |
Odnawialne ciekłe i gazowe paliwa pochodzenia niebiologicznego oraz pochodzące z recyklingu paliwa węglowe mogą odegrać istotną rolę w redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorach, których emisyjność trudno zmniejszyć. W przypadkach, gdy pochodzące z recyklingu paliwo węglowe i odnawialne ciekłe i gazowe paliwa pochodzenia niebiologicznego produkuje się z wychwyconego CO2 w ramach działalności objętej niniejszą dyrektywą, emisje te należy ujmować w ramach tej działalności. W celu zapewnienia, aby stosowanie odnawialnych paliw pochodzenia niebiologicznego oraz pochodzących z recyklingu paliw węglowych przyczyniało się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i uniknięcia podwójnego liczenia w odniesieniu do paliw, które przyczyniają się do tej redukcji, należy wyraźnie rozszerzyć określone w art. 14 ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE uprawnienia do przyjmowania przez Komisję aktów wykonawczych ustanawiających konieczne korekty dotyczące sposobu ujmowania ewentualnego uwalniania się CO2, gwarantując, że żadne emisje nie zostaną pominięte, w tym również jeżeli takie paliwa są produkowane z wychwyconego CO2 poza Unią, przy jednoczesnym unikaniu podwójnego liczenia, aby zapewnić wprowadzenie odpowiednich zachęt do wychwytywania emisji, uwzględniając również sposób traktowania tych paliw zgodnie z dyrektywą (UE) 2018/2001. |
|
(69) |
Ze względu na to, że przewiduje się, iż CO2 będzie również transportowany środkami innymi niż rurociągi, takimi jak statki czy samochody ciężarowe, aktualny zakres określony w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do transportu gazów cieplarnianych w celu przechowywania należy rozszerzyć na wszystkie środki transportu ze względu na konieczność zapewnienia równego traktowania i niezależnie od tego, czy te środki transportu są objęte EU ETS, czy też nie. W przypadku gdy emisje z transportu są również objęte inną działalnością na podstawie dyrektywy 2003/87/WE, aby uniknąć podwójnego liczenia, emisje te należy ujmować w ramach tej innej działalności. |
|
(70) |
Wyłączenie z EU ETS instalacji wykorzystujących wyłącznie biomasę doprowadziło do sytuacji, w których instalacje opalane w dużej części biomasą uzyskują nieoczekiwane zyski poprzez otrzymywanie bezpłatnych uprawnień w dużym stopniu przewyższających rzeczywiste emisje. W związku z tym należy wprowadzić wartość progową dla spalania biomasy przy współczynniku zero, powyżej której instalacje ulegałyby wyłączeniu z EU ETS. Wprowadzenie wartości progowej zwiększyłoby przejrzystość co do tego, które instalacje są objęte zakresem EU ETS, i umożliwi bardziej równomierne rozdzielanie bezpłatnych uprawnień do emisji, a zwłaszcza przydzielanie ich sektorom bardziej narażonym na ryzyko ucieczki emisji. Wartość tę należy ustalić na poziomie 95 %, aby zrównoważyć korzyści i niedogodności płynące z pozostawania instalacji w EU ETS. W związku z tym nie należy zachęcać do tego, by w instalacjach, które zachowały fizyczną zdolność do spalania paliw kopalnych, znowu wykorzystywano takie paliwa. Wartość progowa na poziomie 95 % gwarantowałaby, że jeżeli instalacja wykorzystuje paliwa kopalne w celu pozostania w zakresie EU ETS i korzystania z bezpłatnych uprawnień do emisji, koszty emisji dwutlenku węgla związane z wykorzystywaniem tych paliw kopalnych byłyby wystarczająco duże, aby działać jako czynnik zniechęcający. Wartość ta zagwarantowałaby również, że instalacje wykorzystujące znaczną ilość paliw kopalnych pozostaną objęte obowiązkami w zakresie monitorowania w ramach EU ETS, co pozwoli uniknąć potencjalnego obchodzenia istniejących obowiązków w zakresie monitorowania, raportowania i weryfikacji. Jednocześnie należy nadal stosować zachęty – z wykorzystaniem elastycznego mechanizmu – by instalacje, które spalają niewiele biomasy o zerowym poziomie emisji, nadal ograniczały spalanie paliw kopalnych, pozostając jednocześnie w zakresie EU ETS, dopóki nie będą wykorzystywać na tyle zrównoważonej biomasy, że jej włączenie do EU ETS nie będzie już uzasadnione. Ponadto dotychczasowe doświadczenia pokazały, że wyłączenie instalacji wykorzystujących wyłącznie biomasę, stanowiące w rzeczywistości próg 100 %, z wyjątkiem spalania paliw kopalnych w fazie rozruchu i wygaszania, wymaga ponownej oceny i bardziej precyzyjnej definicji. Wartość progowa wynosząca 95 % umożliwia spalanie paliw kopalnych w fazie rozruchu i wygaszania. |
|
(71) |
Aby zachęcić do stosowania technologii niskoemisyjnych i bezemisyjnych, państwa członkowskie zapewniają operatorom możliwość pozostania w zakresie EU ETS do końca obecnego i następnego pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE, jeżeli instalacja zmieniła swój proces produkcyjny w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i przestała przekraczać próg 20 MW całkowitej nominalnej mocy cieplnej dostarczonej w paliwie. |
|
(72) |
W dniu 28 marca 2022 r. Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) opublikował sprawozdanie końcowe dotyczące uprawnień do emisji i powiązanych instrumentów pochodnych. Sprawozdanie to stanowi kompleksową analizę integralności europejskiego rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla i zapewnia wiedzę fachową i zalecenia w odniesieniu do wspierania właściwego funkcjonowania rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla. Aby w sposób ciągły monitorować integralność i przejrzystość rynku, ESMA powinien regularnie sporządzać sprawozdania. ESMA przeprowadza już oceny zmian na rynku i w razie potrzeby przedstawia w sprawozdaniu zalecenia w zakresie swoich kompetencji dotyczące tendencji, zagrożeń i podatności na zagrożenia zgodnie z art. 32 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (25). Analiza europejskiego rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla, która obejmuje aukcje uprawnień do emisji, handel uprawnieniami do emisji na platformach obrotu i poza nimi oraz instrumenty pochodne, powinna stanowić część tego rocznego sprawozdania. Obowiązek ten usprawniłby sprawozdawczość prowadzoną przez ESMA i umożliwiłby porównania międzyrynkowe, w szczególności ze względu na silne powiązania między EU ETS a rynkami towarowych instrumentów pochodnych. W ramach tej regularnej analizy realizowanej przez ESMA należy w szczególności monitorować wszelkie wahania rynkowe i zmiany cen, funkcjonowanie aukcji i operacje handlowe na rynkach, płynność i wolumeny obrotu oraz kategorie i zachowania handlowe uczestników rynku, w tym działalność spekulacyjną mającą istotny wpływ na ceny. Ocena ta, w stosownych przypadkach, powinna obejmować zalecenia mające na celu poprawę integralności i przejrzystości rynku oraz obowiązki w zakresie sprawozdawczości, a także usprawnienie zapobiegania nadużyciom na rynku i ich wykrywania oraz pomoc w utrzymaniu uporządkowanych rynków uprawnień do emisji i ich instrumentów pochodnych. Komisja powinna należycie uwzględnić oceny i zalecenia w kontekście rocznego sprawozdania na temat rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla oraz, w razie potrzeby, w sprawozdaniach w celu zapewnienia lepszego funkcjonowania rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla. |
|
(73) |
W celu dalszego zachęcania do inwestycji niezbędnych do dekarbonizacji systemów ciepłowniczych oraz w celu uwzględnienia aspektów społecznych związanych z wysokimi cenami energii i wysoką intensywnością emisji gazów cieplarnianych z instalacji systemów ciepłowniczych w państwach członkowskich, w których udział emisji pochodzących z systemów ciepłowniczych jest bardzo wysoki w porównaniu z wielkością gospodarki, operatorzy powinni mieć możliwość ubiegania się o przejściowy przydział dodatkowych bezpłatnych uprawnień dla instalacji systemów ciepłowniczych natomiast dodatkowa wartość tego bezpłatnego przydziału powinna być inwestowana w znaczne ograniczenie emisji przed 2030 r. Aby zapewnić to ograniczenie, ten przejściowy przydział dodatkowych bezpłatnych uprawnień powinien być uzależniony od dokonanych inwestycji i osiągniętych redukcji emisji określonych w planach osiągnięcia neutralności klimatycznej sporządzanych przez operatorów dla swoich odpowiednich instalacji. |
|
(74) |
Nieoczekiwane lub nagłe nadmierne wzrosty cen na rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla mogą negatywnie wpłynąć na przewidywalność rynku, która ma zasadnicze znaczenie dla planowania inwestycji w zakresie dekarbonizacji. W związku z tym środek obowiązujący w przypadku nadmiernych fluktuacji cen na rynku handlu przydziałami emisji objętego rozdziałami II i III dyrektywy 2003/87/WE należy wzmocnić w przemyślany sposób, aby usprawnić jego zdolność reagowania na nieuzasadnione wahania cen. Jeżeli spełniony zostanie warunek uruchamiający oparty na wzroście średniej ceny uprawnień, ten oparty na zasadach środek zabezpieczający powinien obowiązywać automatycznie, dzięki czemu z rezerwy stabilności rynkowej ustanowionej decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 (26) zostanie uwolniona z góry określona liczba uprawnień. Komisja powinna ściśle monitorować warunki uruchamiające oraz publikować je co miesiąc w celu poprawy przejrzystości. Aby zapewnić prawidłową sprzedaż na aukcji uprawnień uwolnionych z rezerwy stabilności rynkowej zgodnie z tym środkiem zabezpieczającym oraz zwiększyć przewidywalność rynku, środek ten nie powinien być stosowany ponownie przed upływem co najmniej dwunastu miesięcy od zakończenia poprzedniego uwolnienia uprawnień na rynku w ramach tego środka. |
|
(75) |
W komunikacie z dnia 17 września 2020 r. zatytułowanym „Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r. – Inwestowanie w przyszłość neutralną dla klimatu z korzyścią dla obywateli” podkreślono szczególne wyzwanie, jakim jest ograniczenie emisji w sektorze budowlanym i sektorze transportu drogowego. W związku z tym Komisja ogłosiła, że dalsze rozszerzenie handlu uprawnieniami do emisji mogłoby obejmować emisje z sektora budowlanego i sektora transportu drogowego, wskazując jednocześnie, że objęcie wszystkich emisji ze spalania paliw przyniosłoby istotne korzyści. Handel uprawnieniami do emisji powinien być stosowany do paliw wykorzystywanych do spalania w sektorze budowlanym i sektorze transportu drogowego, a także w sektorach dodatkowych odpowiadających działalności przemysłowej nieobjętej załącznikiem I do dyrektywy 2003/87/WE, takiej jak ogrzewanie obiektów przemysłowych (zwanych dalej „sektorem budowlanym, sektorem transportu drogowego i sektorami dodatkowymi”). Dla tych sektorów należy ustanowić oddzielny, ale równoległy system handlu uprawnieniami do emisji, aby uniknąć wszelkich zakłóceń we właściwym funkcjonowaniu systemu handlu uprawnieniami do emisji dla instalacji stacjonarnych i lotnictwa. Nowemu systemowi towarzyszą uzupełniające polityki kształtujące oczekiwania uczestników rynku oraz dążące do sygnału cenowego dotyczącego emisji dwutlenku węgla dla całej gospodarki, przy jednoczesnym zapewnieniu środków zapobiegających niepożądanym wpływom na ceny. Dotychczasowe doświadczenie pokazuje, że stworzenie nowego systemu wymaga ustanowienia wydajnego systemu monitorowania, raportowania i weryfikacji. W celu zapewnienia synergii i spójności z istniejącą infrastrukturą Unii dla EU ETS, należy ustanowić system handlu uprawnieniami do emisji dla sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych poprzez wprowadzenie poprawki do dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(76) |
Aby ustanowić właściwe ramy wdrażania i zapewnić rozsądne ramy czasowe pozwalające osiągnąć cel do 2030 r., handel uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych należy rozpocząć w 2025 r. W pierwszych latach od podmiotów objętych regulacją należy wymagać posiadania zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych oraz raportowania swoich emisji w latach 2024–2026. Wydawanie uprawnień i obowiązki w zakresie zgodności dla tych podmiotów powinny obowiązywać od 2027 r. Taki przebieg umożliwiłby rozpoczęcie handlu uprawnieniami do emisji w tych sektorach w sposób uporządkowany i skuteczny. Umożliwiłoby to również wdrożenie środków, aby zapewnić sprawiedliwe społecznie rozpoczęcie handlu uprawnieniami do emisji w tych sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych w celu zmniejszenia wpływu ceny emisji dwutlenku węgla na gospodarstwa domowe i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. |
|
(77) |
Ze względu na bardzo wysoką liczbę małych podmiotów uczestniczących w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych nie ma możliwości ustanowienia punktu regulacyjnego na poziomie podmiotów bezpośrednio emitujących gazy cieplarniane, jak ma to miejsce w przypadku instalacji stacjonarnych i lotnictwa. W związku z tym, ze względu na wykonalność techniczną i skuteczność administracyjną, bardziej zasadne jest ustanowienie punktu regulacyjnego na dalszym etapie łańcucha dostaw. Czynnością, która niesie za sobą powstanie obowiązku w zakresie zgodności w ramach nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji, powinno być dopuszczenie do konsumpcji paliw wykorzystywanych do spalania w sektorze budowlanym i sektorze transportu drogowego, w tym w transporcie drogowym gazów cieplarnianych w celu składowania geologicznego, a także w sektorach dodatkowych, które odpowiadają działalności przemysłowej nieobjętej załącznikiem I do dyrektywy 2003/87/WE. Aby uniknąć podwójnego uwzględnienia, nie należy uwzględniać dopuszczenia do konsumpcji paliw, które wykorzystuje się w działaniach zgodnie z załącznikiem I do tej dyrektywy. |
|
(78) |
Podmioty objęte regulacją w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych oraz punkt regulacyjny należy określić zgodnie z systemem podatku akcyzowego przewidzianym w dyrektywie Rady (UE) 2020/262 (27), wraz z koniecznymi dostosowaniami, ponieważ w drodze tej dyrektywy ustanowiono już solidny system kontroli w odniesieniu do wszystkich ilości paliw dopuszczonych do konsumpcji do celów płatności podatków akcyzowych. Konsumenci końcowi paliw w tych sektorach nie powinni podlegać obowiązkom przewidzianym w dyrektywie 2003/87/WE. |
|
(79) |
Podmioty objęte regulacją, których dotyczy zakres systemu handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych, powinny obowiązywać podobne warunki dotyczące zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych co operatorów instalacji stacjonarnych. Należy ustanowić zasady dotyczące wniosków o zezwolenia, warunków wydawania zezwoleń, treści oraz przeglądu tych zezwoleń, a także wszelkich zmian związanych z podmiotem objętym regulacją. Aby wprowadzanie nowego systemu przebiegło w zorganizowany sposób, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby podmioty objęte regulacją, których dotyczy zakres nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji, posiadały ważne zezwolenie w momencie wprowadzania systemu w 2025 r. |
|
(80) |
Całkowitą liczbę uprawnień dla nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji należy określać zgodnie ze ścieżką liniową, aby osiągnąć cel redukcji emisji na 2030 r., biorąc pod uwagę efektywny kosztowo wkład sektora budowlanego i sektora transportu drogowego na poziomie 43 % redukcji emisji do 2030 r. w porównaniu z 2005 r., a w przypadku sektorów dodatkowych, łączny efektywny kosztowo wkład na poziomie 42 % redukcji emisji do 2030 r. w porównaniu z 2005 r. Całkowitą liczbę uprawnień należy określić po raz pierwszy w 2027 r., na podstawie ścieżki rozpoczynającej się w 2024 r. od dopuszczalnych wartości emisji w 2024 r., obliczonych zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 (28) na podstawie emisji odniesienia dla objętych sektorów w 2005 r. i w latach 2016–2018, określonych na podstawie art. 4 ust. 3 tego rozporządzenia. W związku z tym współczynnik liniowy redukcji należy określić na poziomie 5,10 %. Od 2028 r. całkowitą liczbę uprawnień należy określać na podstawie średniego poziomu emisji objętych sprawozdaniem za lata 2024, 2025 oraz 2026 i zmniejszać o tę samą bezwzględną roczną wartość redukcji ustaloną od 2024 r., co odpowiada współczynnikowi liniowemu redukcji na poziomie 5,38 % w stosunku do porównywalnej wartości wyżej określonej ścieżki w 2025 r. Jeśli emisje te znacznie przewyższają tę wartość ścieżki i jeśli ta rozbieżność nie wynika z niewielkich różnic w metodach pomiaru emisji, współczynnik liniowy redukcji należy dostosować, aby osiągnąć wymagany poziom redukcji emisji w 2030 r. |
|
(81) |
Sprzedaż na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych jest najprostszą i najbardziej wydajną ekonomicznie metodą przydziału uprawnień do emisji a ponadto pozwala uniknąć nieoczekiwanych zysków. Zarówno w sektorze budowlanym, jak i sektorze transportu drogowego, presja konkurencyjna spoza Unii jest stosunkowo niewielka lub w ogóle nie występuje i sektory te nie są narażone na ryzyko ucieczki emisji gazów cieplarnianych. W związku z tym uprawnienia dla sektora budowlanego i sektora transportu drogowego należy przydzielać wyłącznie poprzez sprzedaż na aukcji z pominięciem jakiegokolwiek przydziału bezpłatnych uprawnień. |
|
(82) |
W celu zapewnienia płynnego rozpoczęcia nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji oraz biorąc pod uwagę konieczność wcześniejszego zabezpieczenia lub zakupienia przez podmioty objęte regulacją uprawnień, aby zmniejszyć ich cenę oraz ryzyko utraty płynności, na początku należy prowadzić na aukcji sprzedaż większej liczby uprawnień. W 2027 r. liczba uprawnień sprzedawanych na aukcji powinna być zatem o 30 % wyższa niż całkowita liczba uprawnień na 2027 r. Liczba ta byłaby wystarczająca, aby zapewnić płynność zarówno w przypadku obniżenia poziomu emisji zgodnie z potrzebami w zakresie redukcji emisji, jak i w przypadku, gdy redukcje emisji będą następowały jedynie stopniowo. Szczegółowe zasady dotyczące tej koncentracji liczb uprawnień na wstępie powinny zostać ustanowione w akcie delegowanym dotyczącym sprzedaży na aukcji przyjętym na podstawie art. 10 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(83) |
Zasady dotyczące dystrybucji udziałów aukcyjnych są wysoce istotne dla wszelkich dochodów z aukcji, które przypadałyby państwom członkowskim, szczególnie w świetle potrzeby wzmocnienia zdolności państw członkowskich do przeciwdziałania skutkom społecznym sygnału cenowego dotyczącego emisji dwutlenku węgla w sektorze budowlanym i sektorze transportu drogowego. Niezależnie od faktu, że ten sektor budowlany, sektor transportu drogowego i te sektory dodatkowe mają bardzo odmienne cechy charakterystyczne, należy ustanowić wspólną zasadę dystrybucji podobną do tej mającej zastosowanie w przypadku instalacji stacjonarnych. Większość uprawnień należy rozdzielić pomiędzy wszystkie państwa członkowskie na podstawie średniej dystrybucji emisji w transporcie drogowym, budynkach handlowych i instytucjonalnych oraz budynkach mieszkalnych w okresie od 2016 r. do 2018 r. |
|
(84) |
Wprowadzeniu ceny emisji dwutlenku węgla w sektorze budowlanym i sektorze transportu drogowego powinny towarzyszyć skuteczne rekompensaty społeczne, szczególnie w świetle istniejących poziomów ubóstwa energetycznego. Około 34 mln Europejczyków, prawie 6,9 % mieszkańców Unii, poinformowało w przeprowadzonym w 2021 r. w całej Unii badaniu, że nie jest w stanie ogrzać swoich domów w wystarczającym stopniu. Aby osiągnąć skuteczne rekompensaty społeczne i dystrybucyjne, od państw członkowskich należy wymagać, aby przeznaczały dochody z handlu uprawnieniami do emisji dla sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych na cele związane z klimatem i energią, które już określono dla obowiązującego systemu handlu uprawnieniami do emisji, przyznając pierwszeństwo działaniom, które mogą przyczynić się do rozwiązania społecznych aspektów handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych, lub dla środków dodanych specjalnie w celu rozwiązania problemów związanych z tymi sektorami, w tym związanych ze środkami z dziedziny polityki zgodnie z dyrektywą 2012/27/UE. Nowy Społeczny Fundusz Klimatyczny ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/955 (29) zapewni specjalne finansowanie państwom członkowskim, aby wesprzeć najsłabsze grupy, które najbardziej ucierpiały, zwłaszcza gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym lub transportowym. Społeczny Fundusz Klimatyczny ten będzie wspierać uczciwość i solidarność pomiędzy państwami członkowskimi i wewnątrz nich, zmniejszając jednocześnie ryzyko ubóstwa energetycznego i transportowego w okresie tego przejścia. Będzie się on opierał na obowiązujących mechanizmach solidarności i je uzupełniał, w synergii z innymi unijnymi programami wydatków i funduszami. 50 mln uprawnień w ramach EU ETS zgodnie z art. 10a ust. 8b dyrektywy 2003/87/WE i 150 mln uprawnień z handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i w sektorach dodatkowych, a także dochody uzyskane ze sprzedaży na aukcji uprawnień dotyczących sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych, w maksymalnej wysokości do 65 000 000 000 EUR, należy wykorzystać do finansowania Społecznego Funduszu Klimatycznego w formie zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel drodze wyjątku i tymczasowo, w oczekiwaniu na dyskusje i rozważania na temat wniosku Komisji z dnia 22 grudnia 2021 r. dotyczącego decyzji Rady zmieniającej decyzję (UE, Euratom) 2020/2053 w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej w odniesieniu do ustanowienia nowych zasobów własnych opartych na EU ETS zgodnie z art. 311 akapit trzeci TFUE. Należy zapewnić, że w przypadku przyjęcia zgodnie z art. 311 akapit trzeci TFUE decyzji ustanawiającej to nowe źródło dochodów własnych, ten sam dochód powinien przestać być zewnętrznym dochodem przeznaczonym na określony cel wraz z wejściem takiej decyzji w życie. W odniesieniu do Społecznego Funduszu Klimatycznego, w przypadku przyjęcia takiej decyzji, Komisja przedstawia, w stosownych przypadkach, niezbędne wnioski zgodnie z art. 27 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2023/955. Pozostaje to bez uszczerbku dla wyniku negocjacji w sprawie wieloletnich ram finansowych na okres po 2027 r. |
|
(85) |
Sprawozdawczość dotyczącą wykorzystywania dochodów z aukcji należy dostosować do aktualnej sprawozdawczości ustanowionej rozporządzeniem (UE) 2018/1999. |
|
(86) |
Podmioty objęte regulacją, które obejmuje nowy system handlu uprawnieniami do emisji, powinny umarzać uprawnienia w odniesieniu do swoich zweryfikowanych emisji odpowiadające ilości paliw, które dopuściły do konsumpcji. Po raz pierwszy uprawnienia dla zweryfikowanych emisji powinny one umorzyć w 2027 r. Aby zminimalizować obciążenie administracyjne, szereg zasad mających zastosowanie do obowiązującego systemu handlu uprawnieniami do emisji dla instalacji stacjonarnych i lotnictwa należy po wprowadzeniu koniecznych dostosowań zastosować do nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji dla sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych. Obejmuje to w szczególności zasady dotyczące przekazywania, umarzania i anulowania uprawnień, a także zasady dotyczące ważności uprawnień, kar, właściwych organów oraz obowiązków sprawozdawczych państw członkowskich. |
|
(87) |
Niektóre państwa członkowskie wprowadziły już podatek od emisji dwutlenku węgla, który ma zastosowanie do sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych ujętych w załączniku III do dyrektywy 2003/87/WE. W związku z tym należy wprowadzić tymczasowe odstępstwo do końca 2030 r. Aby zapewnić osiągnięcie celów dyrektywy 2003/87/WE i spójność nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji, stosowanie tego odstępstwa powinno być możliwe wyłącznie w przypadku, gdy stawka tego podatku krajowego jest wyższa od średniej ceny sprzedaży aukcyjnej uprawnień w danym roku i wyłącznie w odniesieniu do obowiązku umorzenia uprawnień przez podmioty regulowane płacące taki podatek. Aby zapewnić stabilność i przejrzystość systemu, wraz z zakończeniem okresu transpozycji niniejszej dyrektywy należy powiadomić Komisję o takim podatku krajowym, w tym o jego odpowiednich stawkach. Odstępstwo to nie powinno mieć wpływu na zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel przeznaczone na Społeczny Fundusz Klimatyczny lub, jeżeli zostaną one ustalone zgodnie z art. 311 akapit trzeci TFUE, na zasoby własne z dochodów ze sprzedaży aukcyjnej handlu emisjami w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i w sektorach dodatkowych. |
|
(88) |
Aby handel uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i w sektorach dodatkowych był skuteczny, należy umożliwić monitorowanie emisji przy wysokiej pewności oraz racjonalnych kosztach. Emisje należy przypisywać podmiotom objętym regulacją na podstawie ilości paliwa dopuszczonego do konsumpcji i w połączeniu ze współczynnikiem emisji. Podmioty objęte regulacją powinny być w stanie w sposób wiarygodny i dokładny identyfikować i rozróżniać sektory, w których paliwa dopuszcza się do konsumpcji, a także użytkowników ostatecznych paliw, aby uniknąć niepożądanych skutków, takich jak podwójne obciążenie. W niewielkiej liczbie przypadków, w których nie można uniknąć podwójnego liczenia emisji w ramach istniejącego EU ETS i nowego systemu dla sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i dla sektorów dodatkowych, lub gdy koszty powstają w związku z umorzeniem uprawnień z tytułu emisji z działalności nieobjętej dyrektywą 2003/87/WE, państwa członkowskie powinny wykorzystać takie dochody do zrekompensowania nieuniknionego podwójnego liczenia lub innych takich kosztów poza sektorem budownictwa, sektorem transportu drogowego i sektorami dodatkowymi zgodnie z prawem Unii. Należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w celu zapewnienia jednolitych warunków dla potrzeb uniknięcia podwójnego liczenia i umorzenia uprawnień z tytułu emisji nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji dla sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i innych dodatkowych sektorów oraz dla potrzeb wypłaty rekompensaty finansowej. Aby jeszcze bardziej złagodzić wszelkie problemy związane z podwójnym liczeniem, terminy monitorowania i umarzania w ramach nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji powinny przypadać miesiąc po terminach przewidzianych w istniejącym systemie dla instalacji stacjonarnych i dla lotnictwa. Aby zapewnić wystarczające dane do ustalenia łącznej liczby uprawnień w okresie od 2028 r. do 2030 r., podmioty objęte regulacją posiadające zezwolenie w momencie uruchomienia systemu w 2025 r. powinny raportować swoje powiązane emisje historyczne, które miały miejsce w 2024 r. |
|
(89) |
Przejrzystość co do kosztów emisji dwutlenku węgla oraz zakresu, w jakim stopniu obciąża się nimi konsumentów, ma kluczowe znaczenie, aby umożliwić szybką i racjonalną pod względem kosztów redukcję emisji we wszystkich sektorach gospodarki. Ma to szczególne znaczenie w systemie handlu uprawnieniami do emisji, który opiera się na zobowiązaniach dotyczących wyższego szczebla łańcucha dostaw. Nowy system handlu uprawnieniami do emisji ma zachęcić podmioty objęte regulacją do zmniejszenia zawartości węgla w paliwach, przy czym podmioty te nie powinny osiągać nienależnych zysków w wyniku obciążania konsumentów wyższymi kosztami emisji dwutlenku węgla niż same ponoszą. Chociaż sprzedaż na aukcji wszystkich uprawnień do emisji w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych ogranicza już występowanie takich nienależnych zysków, Komisja powinna monitorować, w jakim stopniu podmioty objęte regulacją przenoszą koszty emisji dwutlenku węgla, aby nie dopuścić do powstawania nieoczekiwanych zysków. W odniesieniu do rozdziału IVa Komisja powinna w miarę możliwości co roku składać sprawozdanie – według rodzaju paliwa – na temat średniego poziomu kosztów emisji dwutlenku węgla, którymi obciążono konsumentów w Unii. |
|
(90) |
Należy wprowadzić środki mające na celu przeciwdziałanie potencjalnemu ryzyku nadmiernych wzrostów cen, które, w przypadku szczególnie wysokiego poziomu na początku nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji, mogą osłabić gotowość gospodarstw domowych i osób fizycznych do ograniczenia swoich emisji gazów cieplarnianych. Środki te powinny uzupełniać zabezpieczenia zapewniane przez rezerwę stabilności rynkowej, która zaczęła obowiązywać w 2019 r. Podczas gdy rynek będzie nadal określał cenę emisji dwutlenku węgla, środki zabezpieczające będą uruchamiane poprzez oparty na zasadach system automatyczny, dzięki czemu uprawnienia będą uwalniane z rezerwy stabilności rynkowej tylko w przypadku spełnienia jednego lub większej liczby konkretnych warunków uruchamiających opartych na wzroście średniej ceny uprawnień. Ten dodatkowy mechanizm powinien być również wysoce reaktywny, aby zapobiec nadmiernej zmienności spowodowanej czynnikami innymi niż zmienione zasadnicze cechy rynku. Środki te należy zastosować na różnych szczeblach nadmiernego wzrostu cen, co będzie skutkować różnymi poziomami interwencji. Komisja powinna ściśle monitorować warunki uruchamiające oraz – w przypadku ich spełnienia – wdrażać te środki w trybie pilnym. Powinno to pozostawać bez uszczerbku dla jakichkolwiek środków towarzyszących, które państwa członkowskie mogą wdrażać, aby przeciwdziałać negatywnym skutkom społecznym. |
|
(91) |
Aby obywatele mieli większą pewność, że cena emisji dwutlenku węgla w pierwszych latach obowiązywania nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji nie przekroczy 45 EUR, należy uwzględnić dodatkowy mechanizm stabilności cen w celu uwolnienia uprawnień z rezerwy stabilności rynkowej, jeżeli cena emisji dwutlenku węgla przekroczy ten poziom. Co do zasady środek powinien mieć zastosowanie jeden raz w okresie 12 miesięcy. Powinna jednak istnieć również możliwość ponownego zastosowania tego środka w tym samym okresie 12 miesięcy, jeżeli Komisja, wspierana przez Komitet ds. Zmian Klimatu, uzna, że ewolucja ceny uzasadnia ponowne uwolnienie uprawnień. Mając na uwadze cel tego mechanizmu, jakim jest zapewnienie stabilności w pierwszych latach nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji, Komisja powinna ocenić jego funkcjonowanie i czy należy go kontynuować po 2029 r. |
|
(92) |
Jako dodatkowy mechanizm ochronny przed rozpoczęciem handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i w sektorach dodatkowych należy przewidzieć możliwość opóźnienia stosowania pułapu i obowiązków umorzenia uprawnień, jeżeli hurtowe ceny gazu lub ropy naftowej będą wyjątkowo wysokie w porównaniu z wartościami historycznymi. Mechanizm ten powinien być automatyczny, czyli stosowanie pułapu i obowiązków umorzenia należy opóźnić o jeden rok, w przypadku gdy osiągnięte zostaną konkretne progi, jeżeli chodzi o ceny energii. Ceny referencyjne powinny być ustalane na podstawie umów referencyjnych na hurtowych rynkach gazu i ropy naftowej, które to umowy są natychmiast dostępne i najbardziej istotne dla konsumentów końcowych. Należy przewidzieć odrębne warunki uruchamiające dla cen gazu i ropy naftowej, ponieważ zmiany tych cen różnie się kształtują w perspektywie historycznej. W trosce o pewność na rynku Komisja powinna z odpowiednim wyprzedzeniem zapewnić jasność co do stosowania opóźnienia poprzez zawiadomienie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. |
|
(93) |
Komisja powinna monitorować stosowanie systemu handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i w sektorach dodatkowych, w tym stopień konwergencji cen z obowiązującym ETS, a także, w stosownych przypadkach, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie należy zaproponować przegląd, aby poprawić skuteczność handlu uprawnieniami do emisji, zarządzanie nim i jego praktyczne stosowanie w tych sektorach na podstawie zdobytej wiedzy oraz większej konwergencji cen. Należy zobowiązać Komisję do przedłożenia pierwszego sprawozdania dotyczącego tych kwestii do dnia 1 stycznia 2028 r. |
|
(94) |
Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze w celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów art. 3ga ust. 2, art. 3gf ust. 2 i 4, art. 10b ust. 4, art. 12 ust. 3-d i 3-c, art. 14 ust. 1, art. 30f ust. 3 i 5 oraz art. 30h ust. 7 dyrektywy 2003/87/WE. Aby zapewnić synergię z obowiązującymi ramami regulacyjnymi, przyznanie uprawnień wykonawczych w art. 14 i 15 tej dyrektywy należy rozszerzyć tak, aby obejmowały sektor budowlany, sektor transportu drogowego i sektory dodatkowe. Uprawnienia te, z wyjątkiem uprawnień wykonawczych dotyczących art. 3gf ust. 2 oraz art. 12 ust. 3-d i 3-c dyrektywy 2003/87/WE, powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (30). |
|
(95) |
Aby osiągnąć cele określone w niniejszej dyrektywie i innych przepisach Unii, w szczególności cele określone w rozporządzeniu (UE) 2021/1119, podczas realizacji strategii politycznych Unia i jej państwa członkowskie powinny korzystać z najnowszych dowodów naukowych. Kiedy zatem europejski naukowy komitet doradczy ds. zmian klimatu zapewnia doradztwo naukowe i wydaje sprawozdania dotyczące EU ETS, Komisja powinna uwzględnić takie doradztwo i sprawozdania, w szczególności w odniesieniu do potrzeby dodatkowych strategii politycznych i środków Unii w celu zapewnienia zgodności z założeniami i celami rozporządzenia (UE) 2021/1119, a także dodatkowych unijnych strategii politycznych i środków z myślą o ambicjach i integralności środowiskowej globalnych środków rynkowych w dziedzinie lotnictwa i transportu morskiego. |
|
(96) |
Aby informować o wkładzie dochodów z EU ETS na rzecz transformacji klimatycznej, należy wprowadzić oznakowanie EU ETS. Oprócz innych środków mających na celu zapewnienie widoczności finansowania z EU ETS państwa członkowskie i Komisja powinny zadbać o to, aby projekty i działania wspierane za pośrednictwem funduszu modernizacyjnego i funduszu innowacyjnego były wyraźnie oznaczane jako finansowane z dochodów z EU ETS poprzez umieszczenie odpowiedniego oznakowania. |
|
(97) |
Aby osiągnąć cel neutralności klimatycznej określony w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1119, na podstawie wniosku ustawodawczego Komisji dotyczącego zmiany tego rozporządzenia należy wyznaczyć ogólnounijny cel klimatyczny na rok 2040. Należy dokonać przeglądu EU ETS, aby dostosować go do unijnego celu klimatycznego na rok 2040. W związku z tym do lipca 2026 r. Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat kilku aspektów EU ETS, a także dołączyć doń w stosownych przypadkach wniosek ustawodawczy i ocenę skutków. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/1119 priorytet należy nadać bezpośrednim redukcjom emisji, które będą musiały zostać uzupełnione zwiększonym pochłanianiem dwutlenku węgla w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej. W związku z tym do lipca 2026 r. Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie m.in. na temat tego, w jaki sposób emisje usunięte z atmosfery oraz bezpiecznie i trwale składowane, na przykład poprzez bezpośrednie wychwytywanie z powietrza, mogłyby zostać objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji bez kompensacji niezbędnych redukcji emisji. Do czasu objęcia opłatami za emisję gazów cieplarnianych wszystkich etapów cyklu życia produktu, w którym wykorzystywany jest wychwytywany dwutlenek węgla, w szczególności na etapie spalania odpadów, poleganie na naliczaniu emisji w momencie ich uwolnienia z produktów do atmosfery skutkowałoby zaniżaniem emisji. Aby uregulować wychwytywanie dwutlenku węgla w sposób ograniczający emisje netto i zapewniający rozliczanie wszystkich emisji i unikanie podwójnego liczenia, przy jednoczesnym stworzeniu zachęt gospodarczych, Komisja powinna do lipca 2026 r. ocenić, czy wszystkie emisje gazów cieplarnianych objęte dyrektywą 2003/87/WE są skutecznie rozliczane i czy skutecznie unika się podwójnego liczenia. Komisja powinna w szczególności ocenić naliczanie emisji gazów cieplarnianych, które uznaje się za wychwycone i wykorzystane w produkcie w sposób inny niż sposób, o którym mowa w art. 12 ust. 3b, oraz uwzględnić kolejne etapy, w tym unieszkodliwianie i spalanie odpadów. Ponadto Komisja powinna również przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat możliwości obniżenia progów całkowitej nominalnej mocy cieplnej wynoszącej 20 MW dla rodzajów działalności wymienionych w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE z uwzględnieniem korzyści dla środowiska i obciążeń administracyjnych. |
|
(98) |
Do lipca 2026 r. Komisja powinna również dokonać oceny i przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat wykonalności włączenia instalacji spalania odpadów komunalnych do EU ETS, w tym również z myślą o ich włączeniu od 2028 r. oraz przedłożyć ocenę potencjalnej potrzeby umożliwienia państwom członkowskim rezygnacji z tego systemu do końca 2030 r., przy uwzględnieniu znaczenia, jakie mają wszystkie sektory przyczyniające się do redukcji emisji. Włączenie instalacji spalania odpadów komunalnych do EU ETS przyczyniałoby się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym poprzez zachęcanie do recyklingu, ponownego używania i naprawy produktów, a także zapewniałoby wkład w ogólnogospodarcze obniżenie emisyjności. Włączenie instalacji spalania odpadów komunalnych wzmocniłoby zachęty do zrównoważonego gospodarowania odpadami zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami i stworzyłoby równe warunki działania dla regionów, które włączyły spalanie odpadów komunalnych do zakresu EU ETS. Aby uniknąć przekierowywania odpadów z instalacji spalania odpadów komunalnych na składowiska w Unii, które generują emisje metanu, oraz aby uniknąć wywozu odpadów do państw trzecich, co może mieć negatywny wpływ na środowisko, w swoim sprawozdaniu Komisja powinna uwzględnić potencjalne przekierowywanie odpadów do celów ich unieszkodliwienia w drodze składowania w Unii i wywozu do państw trzecich. Komisja powinna również wziąć pod uwagę skutki dla rynku wewnętrznego, potencjalne zakłócenia konkurencji, integralność środowiskową, zgodność z celami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE (31) oraz solidność i dokładność w kwestii monitorowania i obliczania emisji. Biorąc pod uwagę emisje metanu ze składowania i aby uniknąć tworzenia nierównych warunków działania, podczas oceny możliwości włączenia instalacji spalania odpadów komunalnych Komisja powinna również ocenić możliwość włączenia do EU ETS innych procesów gospodarowania odpadami, takich jak składowanie, fermentacja, kompostowanie i mechaniczno-biologiczne przetwarzanie. |
|
(99) |
W celu przyjmowania aktów o charakterze nieustawodawczym o zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub zmieniają niektóre inne niż istotne elementy aktu ustawodawczego, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz innych aspektów sprzedaży na aukcji; zasad dotyczących stosowania warunkowości; zasad dotyczących działania funduszu innowacyjnego; zasad dotyczących kontraktów różnicowych i kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla; wymogów uznania gazów cieplarnianych za trwale związane chemicznie z produktem; oraz rozszerzenia działalności, o której mowa załączniku III do dyrektywy 2003/87/WE na inne sektory. Ponadto, aby zapewnić synergię z obowiązującymi ramami regulacyjnymi, uprawnienia przekazane w art. 10 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE dotyczące harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji należy rozszerzyć tak, aby obejmowały sektor budowlany i sektor transportu drogowego. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (32). W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. |
|
(100) |
Przepisy dotyczące istniejącego EU ETS i jego rozszerzenia na transport morski powinny mieć zastosowanie od 2024 r., co jest związane z potrzebą podjęcia pilnych działań w dziedzinie klimatu, a wszystkie sektory powinny przyczynić się do redukcji emisji w sposób racjonalny pod względem kosztów. W związku z tym państwa członkowskie powinny dokonać transpozycji przepisów dotyczących tych sektorów do dnia 31 grudnia 2023 r. Termin transpozycji przepisów dotyczących systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budowlanego, transportu drogowego i sektorów dodatkowych powinien jednak przypadać na dzień 30 czerwca 2024 r., ponieważ przepisy dotyczące monitorowania, sprawozdawczości, weryfikacji i wydawania zezwoleń w odniesieniu do tych sektorów mają zastosowanie od 1 stycznia 2025 r., co wymaga wystarczającego czasu na ich uporządkowane wdrożenie. W drodze wyjątku, aby zagwarantować przejrzystość i rzetelną sprawozdawczość, państwa członkowskie powinny dokonać transpozycji obowiązku zgłaszania historycznych emisji w odniesieniu do tych sektorów do dnia 31 grudnia 2023 r., ponieważ obowiązek ten odnosi się do emisji z 2024 r. Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną z dnia 28 września 2011 r. państw członkowskich i Komisji dotyczącą dokumentów wyjaśniających (33) państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o środkach transpozycji, jednego lub więcej dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy prawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione. |
|
(101) |
Sprawnie funkcjonujący, zreformowany system EU ETS zawierający instrument stabilności rynkowej ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia przez Unię celu, jakim jest ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce do roku 2030, celu polegającym na osiągnięciu neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r., celu polegającym na osiągnięciu następnie ujemnych emisji, jak określono w rozporządzeniu (UE) 2021/1119, a także realizacji celów porozumienia paryskiego. Celem rezerwy stabilności rynkowej jest rozwiązanie problemu braku równowagi między podażą uprawnień a popytem na nie na rynku. Art. 3 decyzji (UE) 2015/1814 stanowi, że przegląd rezerwy należy przeprowadzić w terminie trzech lat od rozpoczęcia funkcjonowania rezerwy, zwracając szczególną uwagę na wartość procentową służącą określeniu liczby uprawnień, które mają być umieszczone w rezerwie stabilności rynkowej, wysokość progu łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu (TNAC) i liczbę uprawnień, które mają być uwolnione z rezerwy. Obecny próg określający umieszczanie uprawnień w rezerwie stabilności rynkowej ustanowiono w 2018 r. wraz z ostatnim przeglądem EU ETS, natomiast w niniejszej dyrektywie zwiększa się współczynnik liniowy redukcji. W związku z tym w ramach regularnego przeglądu funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej Komisja powinna również oceniać potrzebę ewentualnego dostosowania tego progu zgodnie ze współczynnikiem liniowym, o którym mowa w art. 9 dyrektywy 2003/87/WE. |
|
(102) |
Uwzględniając potrzebę wysłania silniejszego sygnału inwestycyjnego w odniesieniu do redukcji emisji w sposób efektywny pod względem kosztów oraz mając na uwadze wzmocnienie EU ETS, należy zmienić decyzję (UE) 2015/1814, tak aby zwiększyć wartość procentową służącą określaniu liczby uprawnień, które mają być każdego roku umieszczane w rezerwie stabilności rynkowej. Ponadto w przypadku niższych poziomów TNAC pobór powinien być równy różnicy między TNAC a progiem, który określa pobór uprawnień. Pozwoliłoby to uniknąć znacznej niepewności co do liczby uprawnień sprzedawanych na aukcji, która pojawia się w przypadku, gdy TNAC jest zbliżona do progu, i jednocześnie zapewnia, aby nadwyżka osiągała przepustowość liczby, w ramach której rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla uznaje się za działający w sposób zrównoważony. |
|
(103) |
Ponadto, aby poziom uprawnień, który pozostaje w rezerwie stabilności rynkowej po unieważnieniu był przewidywalny, to unieważnienie uprawnień w rezerwie nie powinno już zależeć od liczby uprawnień sprzedawanych na aukcji z poprzedniego roku. Liczbę uprawnień w rezerwie należy zatem ustalić na poziomie 400 mln uprawnień, co odpowiada najniższemu progowi wartości TNAC. |
|
(104) |
Analiza oceny skutków dołączona do wniosku dotyczącego niniejszej dyrektywy wykazała również, że w TNAC należy uwzględnić wielkość popytu netto z lotnictwa. Ponadto ze względu na to, że uprawnienia do emisji lotniczych można wykorzystywać w ten sam sposób co uprawnienia do emisji ogólnych, uwzględnienie lotnictwa w tej rezerwie uczyniłoby ją dokładniejszym, a zatem lepszym narzędziem zapewniającym stabilność rynku. Obliczenie TNAC powinno obejmować emisje lotnicze oraz uprawnienia wydane w odniesieniu do lotnictwa od roku następującego po wejściu w życie niniejszej dyrektywy. |
|
(105) |
Aby wyjaśnić sposób obliczania TNAC, w decyzji (UE) 2015/1814 należy doprecyzować, że po stronie podaży uprawnień uwzględniać będzie się tylko uprawnienia wydane i nieumieszczone w rezerwie stabilności rynkowej. Ponadto we wzorze nie należy już odejmować liczby uprawnień w rezerwie stabilności rynkowej od podaży uprawnień. Zmiana ta nie miałaby istotnego wpływu na wynik obliczenia TNAC, w tym na dotychczasowe obliczenia TNAC lub na tę rezerwę. |
|
(106) |
Aby zmniejszyć ryzyko nierównowagi pomiędzy podażą i popytem związanych z rozpoczęciem handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i w sektorach dodatkowych, a także aby uczynić go bardziej odpornym na wstrząsy na rynku, w tych sektorach należy zastosować oparty na zasadach mechanizm rezerwy stabilności rynkowej. Aby można było korzystać z tej rezerwy od początku funkcjonowania tego systemu, z chwilą jej ustanowienia powinna zawierać ona początkowo 600 mln uprawnień przeznaczonych do handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego, i w sektorach dodatkowych. Początkowe dolne i górne progi, których osiągnięcie skutkuje uwolnieniem lub poborem uprawnień z rezerwy, powinny podlegać klauzuli dotyczącej ogólnego przeglądu. Pozostałe elementy takie jak publikacja TNAC lub liczby uprawnień uwolnionych lub umieszczonych w rezerwie powinny być zgodne z zasadami dotyczącymi rezerwy dla sektorów dodatkowych. |
|
(107) |
Ponieważ cele niniejszej dyrektywy polegające na wspieraniu redukcji emisji gazów cieplarnianych w sposób racjonalny pod względem kosztów i efektywny ekonomicznie zgodnie z celem polegającym na redukcji emisji gazów cieplarnianych netto w całej gospodarce do 2030 r. za pomocą rozszerzonego i zmienionego ogólnounijnego mechanizmu rynkowego nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. |
|
(108) |
Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 2003/87/WE i decyzję (UE) 2015/1814, |
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Artykuł 1
Zmiany w dyrektywie 2003/87/WE
W dyrektywie 2003/87/WE wprowadza się następujące zmiany:
|
1) |
art. 1 akapit drugi otrzymuje brzmienie: „Niniejsza dyrektywa przewiduje również dalszą redukcję emisji gazów cieplarnianych, aby przyczynić się do osiągnięcia takich poziomów redukcji, które według naukowców uważane są za konieczne do uniknięcia groźnych zmian klimatu. Przyczynia się ona do osiągnięcia unijnego celu neutralności klimatycznej i celów klimatycznych określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 (*1), a tym samym do realizacji celów porozumienia paryskiego (*2). (*1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1)." |
|
2) |
art. 2 ust. 1 i 2 otrzymuje brzmienie: „1. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do działań wymienionych w załącznikach I i III oraz do gazów cieplarnianych wymienionych w załączniku II. W przypadku gdy w instalacji objętej EU ETS ze względu na eksploatowanie jednostek spalania o całkowitej nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW zmienione zostają procesy produkcyjne w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i gdy nie przekracza już ona tego progu, państwo członkowskie, w którym znajduje się instalacja, pozostawia operatorowi możliwość pozostania w EU ETS aż do upływu bieżącego i kolejnego okresu pięciu lat, o którym mowa w art. 11 ust. 1 akapit drugi, następującego po zmianie jej procesów produkcyjnych. Operator tej instalacji może zdecydować, że instalacja pozostaje objęta zakresem EU ETS jedynie do końca bieżącego pięcioletniego okresu lub również w okresie kolejnych pięciu lat po zmianie procesów produkcyjnych. Odnośne państwo członkowskie powiadamia Komisję o zmianach wykazu przedłożonego Komisji zgodnie z art. 11 ust. 1. 2. Niniejszą dyrektywę stosuje się bez uszczerbku dla jakichkolwiek wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (*3). (*3) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola), Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17.”;" |
|
3) |
w art. 3 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
4) |
tytuł rozdziału II otrzymuje brzmienie: „Lotnictwo i transport morski”; |
|
5) |
art. 3a otrzymuje brzmienie: „Artykuł 3a Zakres Art. 3b–3g mają zastosowanie do przydzielania i wydawania uprawnień w odniesieniu do działalności lotniczej wymienionej w załączniku I. Art. 3ga–3gg mają zastosowanie w odniesieniu do działalności w zakresie transportu morskiego wymienionej w załączniku I.” |
|
6) |
art. 3g otrzymuje brzmienie: „Artykuł 3g Plany dotyczące monitorowania i raportowania Administrujące państwo członkowskie zapewnia, by każdy operator statków powietrznych przedkładał właściwemu organowi w tym państwie członkowskim plan monitorowania, w którym określono środki służące monitorowaniu emisji, a także by takie plany były zatwierdzane przez właściwy organ zgodnie z aktami wykonawczymi, o których mowa w art. 14.” |
|
7) |
dodaje się artykuły w brzmieniu: „Artykuł 3ga Zakres stosowania w odniesieniu do działalności w zakresie transportu morskiego 1. Przydział uprawnień i stosowanie wymogów dotyczących umarzania w odniesieniu do działalności w zakresie transportu morskiego mają zastosowanie do pięćdziesięciu procent (50 %) emisji ze statków odbywających rejsy, które wyruszają z portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego i przybywają do portu zawinięcia niepodlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego; pięćdziesięciu procent (50 %) emisji ze statków odbywających rejsy, które wyruszają z portu zawinięcia niepodlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego i przybywają do portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego; stu procent (100 %) emisji ze statków odbywających rejsy, które wyruszają z portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego i przybywają do portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego oraz stu procent (100 %) emisji ze statków w porcie zawinięcia podlegającym jurysdykcji państwa członkowskiego. 2. Do dnia 31 grudnia 2023 r. Komisja w drodze aktów wykonawczych ustanawia wykaz sąsiadujących portów przeładunku kontenerów, a następnie aktualizuje ten wykaz co dwa lata do dnia 31 grudnia. W tych aktach wykonawczych wskazuje się port jako sąsiadujący port przeładunku kontenerów, w przypadku gdy udział przeładunku kontenerów, mierzony w dwudziestostopowych jednostkach ekwiwalentnych, przekracza 65 % całkowitego ruchu kontenerowego w tym porcie w ostatnim dwunastomiesięcznym okresie, dla którego dostępne są odpowiednie dane, i w przypadku gdy port ten znajduje się poza Unią, ale mniej niż 300 mil morskich od portu podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego. Do celów niniejszego ustępu kontenery uznaje się za przeładowane, gdy są rozładowywane ze statku do portu wyłącznie w celu załadunku na inny statek. Wykaz ustanowiony przez Komisję zgodnie z akapitem pierwszym nie obejmuje portów znajdujących się w państwie trzecim, w odniesieniu do których to państwo trzecie skutecznie stosuje środki równoważne z niniejszą dyrektywą. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 22a ust. 2. 3. Art. 9, 9a i 10 mają zastosowanie do działalności w zakresie transportu morskiego w taki sam sposób, w jaki mają zastosowanie do innych działań objętych EU ETS, z poniższym wyjątkiem, jeśli chodzi o zastosowanie art. 10. Do dnia 31 grudnia 2030 r. określony odsetek uprawnień przydziela się państwom członkowskim, w których stosunek liczby przedsiębiorstw żeglugowych, za które byłyby odpowiedzialne zgodnie z art. 3gf, do liczby ich ludności w 2020 r. i w oparciu o dane dostępne za lata 2018–2020, wynosi ponad 15 przedsiębiorstw żeglugowych na milion mieszkańców. Ta liczba uprawnień odpowiada 3,5 % dodatkowej ilości uprawnień w wyniku zwiększenia pułapu dla transportu morskiego, o którym mowa w art. 9 ust. 3, w danym roku. W latach 2024 i 2025 liczbę uprawnień mnoży się dodatkowo przez wartości procentowe mające zastosowanie do danego roku zgodnie z art. 3gb ust. 1 lit. a) i b). Dochody uzyskane ze sprzedaży na aukcji tego udziału uprawnień powinny zostać wykorzystane do celów, o których mowa w art. 10 ust. 3 pierwszy akapit lit. g) w odniesieniu do sektora morskiego oraz o których mowa w lit. f) i i). 50 % liczby uprawnień rozdziela się między odpowiednie państwa członkowskie według odsetka przedsiębiorstw żeglugowych, za które są one odpowiedzialne, a pozostałą część rozdziela się między nie w równych częściach. Artykuł 3gb Stopniowe wprowadzanie wymogów dla transportu morskiego Przedsiębiorstwa żeglugowe są zobowiązane do przekazania do umorzenia uprawnień według następującego harmonogramu:
Gdy umarza się mniejszą liczbę uprawnień w porównaniu ze zweryfikowanymi emisjami z transportu morskiego za lata 2024 i 2025, po ustaleniu różnicy między zweryfikowanymi emisjami a umorzonymi uprawnieniami w odniesieniu do każdego roku, liczbę uprawnień odpowiadającą tej różnicy anuluje się, a nie rozdziela w drodze sprzedaży aukcyjnej zgodnie z art. 10. Artykuł 3gc Przepisy dotyczące przenoszenia kosztów EU ETS z przedsiębiorstwa żeglugowego do innego podmiotu Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby w przypadku, gdy ostateczną odpowiedzialność za zakup paliwa lub eksploatację statku, lub za obie kwestie, przejmuje podmiot inny niż przedsiębiorstwo żeglugowe, zgodnie z zawartą między tymi podmiotami umową, określone w postanowieniu umownym, przedsiębiorstwo żeglugowe miało prawo do zwrotu przez ten podmiot kosztów wynikających z umorzenia uprawnień. Do celów niniejszego artykułu „eksploatacja statku” oznacza określenie przewożonego ładunku, trasy i prędkości statku. Przedsiębiorstwo żeglugowe pozostaje podmiotem odpowiedzialnym za umorzenie uprawnień zgodnie z wymogami art. 3gb i art. 12 oraz za ogólną zgodność z przepisami prawa krajowego transponującymi niniejszą dyrektywę. Państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorstwa żeglugowe, za które odpowiadają, wywiązywały się ze swoich obowiązków w zakresie umarzania uprawnień na mocy art. 3gb i 12, niezależnie od uprawnienia takich przedsiębiorstw żeglugowych do otrzymania zwrotu kosztów wynikających z umarzania przez operatorów komercyjnych. Artykuł 3gd Monitorowanie i raportowanie emisji z transportu morskiego W odniesieniu do emisji wynikających z działalności w zakresie transportu morskiego wymienionej w załączniku I do niniejszej dyrektywy organ administrujący właściwy dla przedsiębiorstwa żeglugowego zapewnia, by podlegające mu przedsiębiorstwo żeglugowe monitorowało i raportowało odpowiednie parametry w trakcie okresu sprawozdawczego i przekazywało mu zagregowane dane dotyczące emisji na poziomie przedsiębiorstwa zgodnie z rozdziałem II rozporządzenia (UE) 2015/757. Artykuł 3ge Zasady weryfikacji i akredytacji dla emisji z transportu morskiego Organ administrujący właściwy dla przedsiębiorstwa żeglugowego zapewnia, aby raportowanie zagregowanych danych dotyczących emisji na poziomie przedsiębiorstwa żeglugowego na podstawie art. 3gd niniejszej dyrektywy było weryfikowane zgodnie z zasadami weryfikacji i akredytacji określonymi w rozdziale III rozporządzenia (UE) 2015/757. Artykuł 3gf Organ administrujący właściwy dla przedsiębiorstwa żeglugowego 1. Organem administrującym właściwy dla przedsiębiorstwa żeglugowego jest:
2. Na podstawie najlepszych dostępnych informacji Komisja w drodze aktów wykonawczych ustanawia:
3. Organ administrujący właściwy dla przedsiębiorstwa żeglugowego, który zgodnie z wykazem sporządzonym zgodnie z ust. 2 jest odpowiedzialny za przedsiębiorstwo żeglugowe, zachowuje tę odpowiedzialność niezależnie od późniejszych zmian w działalności lub rejestracji tego przedsiębiorstwa żeglugowego do czasu ujęcia tych zmian w zaktualizowanym wykazie. 4. Komisja przyjmuje akty wykonawcze w celu ustanowienia szczegółowych zasad dotyczących administrowania przedsiębiorstwami żeglugowymi przez organy administrujące właściwe dla przedsiębiorstwa żeglugowego na podstawie niniejszej dyrektywy. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 22a ust. 2. Artykuł 3gg Raportowanie i przeglądy 1. W przypadku przyjęcia przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO) globalnego środka rynkowego w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych z transportu morskiego Komisja dokona przeglądu niniejszej dyrektywy w świetle przyjętego środka. W tym celu Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w terminie 18 miesięcy od przyjęcia takiego globalnego środka rynkowego i przed datą rozpoczęcia jego stosowania. W sprawozdaniu tym Komisja bada globalny środek rynkowy pod kątem:
W stosownych przypadkach Komisja może dołączyć do sprawozdania, o którym mowa w akapicie drugim niniejszego ustępu, wniosek ustawodawczy w sprawie zmiany tej dyrektywy w sposób spójny z unijnym celem klimatycznym na 2030 r. i celem neutralności klimatycznej określonym w rozporządzeniu (UE) 2021/1119, a także w celu zachowania integralności środowiskowej i skuteczności unijnych działań w dziedzinie klimatu, aby zapewnić spójność między wdrażaniem globalnego środka rynkowego przyjętego a EU ETS, unikając jednocześnie wszelkich znacznych podwójnych obciążeń. 2. Jeżeli do 2028 r. IMO nie przyjmie globalnego środka rynkowego mającego na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych z transportu morskiego zgodnie z celami porozumienia paryskiego i co najmniej do poziomu porównywalnego z poziomem wynikającym ze środków unijnych podjętych na mocy niniejszej dyrektywy, Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym zbada potrzebę zastosowania przydziału uprawnień i wymogów dotyczących umarzania w odniesieniu do ponad pięćdziesięciu procent (50 %) emisji ze statków odbywających rejsy między portem zawinięcia podlegającym jurysdykcji państwa członkowskiego a portem zawinięcia znajdującym się poza jurysdykcją państwa członkowskiego, w świetle celów porozumienia paryskiego. W sprawozdaniu tym Komisja uwzględnia w szczególności postępy na szczeblu IMO i bada, czy jakiekolwiek państwo trzecie posiada środek rynkowy równoważny z niniejszą dyrektywą, oraz ocenia ryzyko nasilenia praktyk unikowych, w tym poprzez przejście na inne rodzaje transportu lub przeniesienie węzłów portowych do portów poza Unią. W stosownym przypadku sprawozdaniu, o którym mowa w akapicie pierwszym, towarzyszy wniosek legislacyjny dotyczący zmian niniejszej dyrektywy. 3. Komisja monitoruje wdrażanie niniejszego rozdziału w odniesieniu do transportu morskiego, zwłaszcza w celu wykrywania przypadków unikania przepisów, aby zapobiegać takim przypadkom na wczesnym etapie, w tym również z uwzględnieniem najbardziej oddalonych regionów, i począwszy od 2024 r. co dwa lata przedkłada sprawozdania na temat wdrożenia niniejszego rozdziału w odniesieniu do transportu morskiego oraz na temat możliwych tendencji dotyczących przedsiębiorstw żeglugowych, które próbują uniknąć podlegania wymogom niniejszej dyrektywy. Komisja monitoruje również skutki w odniesieniu m.in. do możliwego wzrostu kosztów transportu, zakłóceń rynku i zmian w ruchu portowym, takich jak omijanie portów czy przenoszenie węzłów przeładunkowych, ogólnej konkurencyjności sektora morskiego w państwach członkowskich, a w szczególności wpływ na usługi żeglugowe będące podstawowymi usługami ciągłości terytorialnej. W stosownych przypadkach Komisja proponuje środki mające na celu skuteczne wdrożenie niniejszego rozdziału w odniesieniu do transportu morskiego, w szczególności środki mające na celu zaradzenie wspomnianym tendencjom w odniesieniu do przedsiębiorstw żeglugowych próbujących unikać podlegania wymogom niniejszej dyrektywy. 4. Nie później niż do 30 września 2028 r. Komisja ocenia, czy celowe jest przedłużenie stosowania art. 3ga ust. 3 akapit drugi na okres po 31 grudnia 2030 r., i w stosownym przypadku przedkłada odpowiedni wniosek ustawodawczy. 5. Nie później niż do 31 grudnia 2026 r. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym analizuje wykonalność oraz skutki gospodarcze, środowiskowe i społeczne włączenia do niniejszej dyrektywy emisji ze statków, w tym statków typu offshore, o pojemności brutto poniżej 5 000 jednostek, ale nie mniejszej niż 400 jednostek, opierając się przy tym w szczególności na analizie towarzyszącej przeglądowi rozporządzenia (UE) 2015/757, który ma zostać przeprowadzony do 31 grudnia 2024 r. W sprawozdaniu tym uwzględnia się również wzajemne powiązania między niniejszą dyrektywą a rozporządzeniem (UE) 2015/757 i wykorzystuje się doświadczenia zebrane przy stosowaniu tego rozporządzenia. W sprawozdaniu tym Komisja zbada również, w jaki sposób niniejsza dyrektywa może najlepiej uwzględnić wykorzystanie odnawialnych i niskoemisyjnych paliw morskich w całym cyklu życia. W stosownych przypadkach, sprawozdaniu mogą towarzyszyć wnioski ustawodawcze.” |
|
8) |
art. 3h otrzymuje brzmienie: „Artykuł 3h Zakres Przepisy niniejszego rozdziału mają zastosowanie do zezwoleń na emisję gazów cieplarnianych oraz do przydzielania i wydawania uprawnień w odniesieniu do działalności wymienionej w załączniku I innej niż działalność lotnicza i działalność w zakresie transportu morskiego.” |
|
9) |
art. 6 ust. 2 lit. e) otrzymuje brzmienie:
|
|
10) |
art. 8 otrzymuje brzmienie: „Artykuł 8 Koordynacja z dyrektywą 2010/75/UE Państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do zapewnienia, by w przypadku gdy instalacje będą prowadziły działalność wymienioną w załączniku do dyrektywy 2010/75/UE, warunki i procedura wydawania pozwolenia na emisję gazów cieplarnianych były skoordynowane z warunkami i procedurą dotyczącymi wydania pozwolenia przewidzianego w tej dyrektywie. Wymogi ustanowione w art. 5, 6 oraz 7 niniejszej dyrektywy mogą zostać włączone do procedur przewidzianych w dyrektywie 2010/75/UE. Komisja dokonuje przeglądu skuteczności synergii z dyrektywą 2010/75/UE. Zezwolenia dotyczące środowiska i klimatu zostaną skoordynowane, aby zapewnić skuteczną i szybszą realizację środków niezbędnych do osiągnięcia celów klimatycznych i energetycznych Unii. Komisja może przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w kontekście wszelkich przyszłych przeglądów niniejszej dyrektywy.” |
|
11) |
w art. 9 dodaje się ustępy w brzmieniu: „W 2024 roku liczbę uprawnień w całej Unii zmniejsza się o 90 mln uprawnień. W 2026 roku liczbę uprawnień w całej Unii zmniejsza się o 27 mln uprawnień. W 2024 roku liczbę uprawnień w całej Unii zwiększa się o 78,4 mln uprawnień dla transportu morskiego. Współczynnik liniowy wynosi 4,3 % od 2024 do 2027 r. i 4,4 % od 2028 r. Współczynnik liniowy ma również zastosowanie do uprawnień odpowiadających średnim emisjom z działalności w zakresie transportu morskiego zgłoszonym zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2015/757 za lata 2018 i 2019, o których mowa w art. 3ga niniejszej dyrektywy. Komisja publikuje liczbę uprawnień w całej Unii w terminie 6 września 2023 r. Odpowiednio od 1 stycznia 2026 r. i 1 stycznia 2027 r. liczbę uprawnień zwiększa się w celu uwzględnienia emisji gazów cieplarnianych innych niż emisje CO2 z działalności w zakresie transportu morskiego oraz uwzględnienia emisji ze statków typu offshore w oparciu o ich emisje za ostatni rok, dla którego dostępne są dane. Niezależnie od art. 10 ust. 1 uprawnienia wynikające ze zwiększenia przydziału udostępnia się w celu wsparcia innowacji zgodnie z art. 10a ust. 8.”; |
|
12) |
w art. 10 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
13) |
w art. 10a wprowadza się następujące zmiany:
|
|
14) |
w art. 10b ust. 4 dodaje się akapity w brzmieniu: „W państwie członkowskim, w którym w latach 2014–2018 średni udział emisji z systemów ciepłowniczych w całej Unii podzielony przez udział tego państwa członkowskiego w całkowitym PKB Unii jest większy niż pięć, sieciom ciepłowniczym przydziela się dodatkowe przydziały bezpłatnych uprawnień w wysokości 30 % ilości określonej zgodnie z art. 10a na lata 2026–2030, pod warunkiem że dokonuje się inwestycji odpowiadających wartości tego dodatkowego przydziału bezpłatnych uprawnień w celu znacznego zmniejszenia emisji przed 2030 r. zgodnie z planami neutralności klimatycznej, o których mowa w akapicie trzecim niniejszego ustępu oraz że osiągnięcie celów i celów pośrednich, o których mowa w lit. b) tego akapitu, zostało potwierdzone w drodze weryfikacji przeprowadzonej zgodnie z akapitem czwartym niniejszego ustępu. Do dnia 1 maja 2024 r. operatorzy sieci ciepłowniczej opracowują plan osiągania neutralności klimatycznej dla instalacji, w odniesieniu do których ubiegają się o dodatkowy przydział bezpłatnych uprawnień na mocy akapitu drugiego niniejszego ustępu. Plan ten jest zgodny z celem neutralności klimatycznej ustanowionym w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1119 i określa:
Osiągnięcie celów i wartości pośrednich, o których mowa w akapicie trzecim lit. b) niniejszego akapitu, weryfikuje się w odniesieniu do okresu do dnia 31 grudnia 2025 r., a następnie w odniesieniu do każdego okresu kończącego się 31 grudnia każdego kolejnego piątego roku, zgodnie z procedurami weryfikacji i akredytacji określonymi w art. 15. Nie przydziela się żadnych bezpłatnych uprawnień w wysokości przekraczającej kwotę, o której mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, jeżeli nie zweryfikowano osiągnięcia celów i wartości pośrednich w odniesieniu do okresu do końca 2025 r. lub w odniesieniu do okresu od 2026 r. do 2030 r. Komisja przyjmuje akty wykonawcze w celu określenia minimalnej treści informacji, o których mowa w akapicie trzecim lit. a), b) i c) niniejszego ustępu, oraz formatu planów osiągania neutralności klimatycznej, o których mowa w akapicie trzecim niniejszego ustępu i w art. 10a ust. 1 akapit piąty. Komisja dąży do osiągnięcia synergii z podobnymi planami, jak przewidziano w prawie Unii. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 22a ust. 2.”; |
|
15) |
art. 10c ust. 7 otrzymuje brzmienie: „7. Państwa członkowskie wymagają od instalacji wytwarzających energię elektryczną i operatorów sieci będących beneficjentami, aby do 28 lutego każdego roku składali sprawozdania z realizacji wybranych przez nich inwestycji, w tym na temat bilansu przydziału bezpłatnych uprawnień oraz poniesionych wydatków inwestycyjnych, a także rodzajów wspieranych inwestycji. Państwa członkowskie składają Komisji sprawozdania w tej sprawie, a Komisja podaje je do publicznej wiadomości.” |
|
16) |
dodaje się artykuł w brzmieniu: „Artykuł 10ca Wcześniejszy termin przejściowego przydziału bezpłatnych uprawnień na modernizację sektora energetycznego Na zasadzie odstępstwa od art. 10c zainteresowane państwa członkowskie mogą na mocy niniejszego artykułu przydzielić przejściowo bezpłatne uprawnienia dla instalacji wyłącznie w odniesieniu do inwestycji zrealizowanych do dnia 31 grudnia 2024 r. Wszelkie uprawnienia dostępne dla zainteresowanych państw członkowskich zgodnie z art. 10c na okres od 2021 r. do 2030 r., które nie zostały wykorzystane na takie inwestycje, należy, w proporcji określonej przez dane państwo członkowskie:
Najpóźniej do dnia 15 maja 2024 r. dane państwo członkowskie informuje Komisję o odnośnych liczbach uprawnień, które zostaną wykorzystane na mocy art. 10 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) oraz, na zasadzie odstępstwa od art. 10d ust. 4 zdanie drugie, na mocy art. 10d.” |
|
17) |
w art. 10d wprowadza się następujące zmiany:
|
|
18) |
dodaje się artykuł w brzmieniu: „Artykuł 10f Zasada »nie czyń poważnych szkód« Od dnia 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie będące beneficjentami i Komisja wykorzystują dochody uzyskane ze sprzedaży na aukcji uprawnień, które na mocy art. 10a ust. 8 niniejszej dyrektywy przeznacza się na potrzeby funduszu innowacyjnego, oraz uprawnień, o których mowa w art. 10 ust. 1 akapity trzeci i czwarty niniejszej dyrektywy, zgodnie z kryteriami dotyczącymi zasady »nie czyń poważnych szkód« określonymi w art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852, jeżeli dochody te wykorzystuje się na potrzeby działalności gospodarczej, w odniesieniu do której zgodnie z art. 10 ust. 3 lit. b) tego rozporządzenia określono techniczne kryteria kwalifikacji służące ustaleniu, czy dana działalność gospodarcza wyrządza poważne szkody co najmniej jednemu z odpowiednich celów środowiskowych.” |
|
19) |
w art. 11 ust. 2 datę „28 lutego” zastępuje się datą „30 czerwca”; |
|
20) |
tytuł rozdziału IV otrzymuje brzmienie: „Przepisy mające zastosowanie do lotnictwa, transportu morskiego i instalacji stacjonarnych”; |
|
21) |
w art. 12 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
22) |
w art. 14 ust. 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie: „Komisja przyjmuje akty wykonawcze dotyczące szczegółowych ustaleń w sprawie monitorowania i raportowania emisji i, w stosownych przypadkach, danych dotyczących działalności w odniesieniu do kategorii działań wymienionych w załączniku I do niniejszej dyrektywy, jak również emisji lotniczych innych niż CO2 w odniesieniu do tras, na których raportuje się emisje na mocy niniejszej dyrektywy, które to akty opierają się na zasadach monitorowania i raportowania określonych w załączniku IV do niniejszej dyrektywy i wymogach określonych w ust. 2 i 5 niniejszego artykułu. W tych aktach wykonawczych określa się również – w wymogach dotyczących monitorowania i raportowania emisji oraz ich skutków, w tym skutków emisji lotniczych innych niż CO2 – współczynnik globalnego ocieplenia poszczególnych gazów cieplarnianych, a także uwzględnia się aktualną wiedzę naukową na temat skutków emisji lotniczych innych niż CO2. W tych aktach wykonawczych stosuje się kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do wykorzystania biomasy, ustanowione dyrektywą (UE) 2018/2001, z wszelkimi niezbędnymi dostosowaniami do zastosowania na mocy niniejszej dyrektywy, aby biomasa ta mogła uzyskać współczynnik zero. Określa się w nich również sposób rozliczania składowania emisji z koszyków biomasy o współczynniku zero oraz biomasy, która nie pochodzi ze źródeł o współczynniku zero. Określa się w nich również sposób rozliczania emisji z paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego oraz pochodzących z recyklingu paliw węglowych, zapewniając rozliczenie tych emisji i unikanie podwójnego liczenia.”; |
|
23) |
w art. 16 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
24) |
art. 18b otrzymuje brzmienie: „Artykuł 18b Pomoc ze strony Komisji, EMSA oraz innych właściwych organizacji 1. W celu wypełnienia swoich obowiązków wynikających z art. 3c ust. 4, art. 3g, 3gd, 3ge, 3gf, 3gg i 18a Komisja, administrujące państwo członkowskie i organy administrujące właściwe dla przedsiębiorstwa żeglugowego mogą zwrócić się o pomoc do EMSA lub innej właściwej organizacji i mogą w tym celu zawierać wszelkie odpowiednie umowy z tymi organizacjami. 2. Komisja, wspomagana przez EMSA, dąży do opracowania odpowiednich narzędzi oraz wytycznych w celu ułatwienia i koordynacji działań w zakresie weryfikacji i egzekwowania przepisów związanych ze stosowaniem niniejszej dyrektywy do transportu morskiego. O ile jest to wykonalne, takie wytyczne i narzędzia udostępnia się państwom członkowskim i weryfikatorom w celu dzielenia się informacjami i lepszego zapewnienia rzetelnego egzekwowania krajowych środków transponujących niniejszą dyrektywę.” |
|
25) |
w art. 23 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
26) |
art. 29 otrzymuje brzmienie: „Artykuł 29 Sprawozdanie w celu zapewnienia lepszego funkcjonowania rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla Jeżeli w regularnych sprawozdaniach dotyczących rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla, o których mowa w art. 10 ust. 5 i 6, znajdą się dowody na to, że rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla nie działa prawidłowo, Komisja w terminie trzech miesięcy przedkłada sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. W stosownych przypadkach sprawozdaniu mogą towarzyszyć wnioski ustawodawcze mające na celu zwiększenie przejrzystości i integralności rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla, w tym powiązanych rynków instrumentów pochodnych, oraz dotyczące środków naprawczych mających poprawić jego funkcjonowanie, a także skutecznie zapobiegać nadużyciom na rynku i je wykrywać.” |
|
27) |
art. 29a otrzymuje brzmienie: „Artykuł 29a Środki w przypadku nadmiernych zmian cen 1. Jeżeli średnia cena uprawnienia za sześć poprzednich miesięcy kalendarzowych jest wyższa niż 2,4-krotność średniej ceny uprawnienia za okres odniesienia obejmujący dwa poprzednie lata, z rezerwy stabilności rynkowej zgodnie z art. 1 ust. 7 decyzji (UE) 2015/1814 uwalnia się 75 mln uprawnień. Ceną uprawnienia, o której mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, dla uprawnień objętych rozdziałem II i III jest cena z aukcji przeprowadzanych zgodnie z aktem przyjętym na mocy art. 10 ust. 4. Okresem odniesienia obejmującym dwa poprzednie lata, o którym mowa w akapicie pierwszym, jest dwuletni okres kończący się przed pierwszym miesiącem okresu sześciu miesięcy kalendarzowych, o którym mowa w tym akapicie. W przypadku gdy warunek określony w akapicie pierwszym niniejszego ustępu jest spełniony, a ust. 2 nie ma zastosowania, Komisja publikuje stosowne zawiadomienie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, wskazując datę, w której warunek został spełniony. W pierwszych trzech dniach roboczych każdego miesiąca Komisja publikuje średnią cenę uprawnień za sześć poprzednich miesięcy kalendarzowych i średnią cenę uprawnień za okres odniesienia obejmujący dwa poprzednie lata. Jeżeli warunek, o którym mowa w akapicie pierwszym, nie jest spełniony, Komisja publikuje też poziom, który powinna osiągnąć średnia cena uprawnienia w kolejnym miesiącu, aby spełniony został warunek, o którym mowa w akapicie pierwszym. 2. Jeżeli warunek uwolnienia uprawnień z rezerwy stabilności rynkowej zgodnie z ust. 1 został spełniony, uznaje się, że warunek, o którym mowa w tym akapicie, nie został ponownie spełniony przed upływem co najmniej dwunastu miesięcy od końca poprzedniego uwolnienia uprawnień. 3. Szczegółowe uzgodnienia dotyczące stosowania środków, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, określa się w aktach delegowanych, o których mowa w art. 10 ust. 4.” |
|
28) |
w art. 30 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
29) |
po art. 30 dodaje się rozdział w brzmieniu: „Rozdział IVA System handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych Artykuł 30a Zakres Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do emisji, zezwoleń na emisję gazów cieplarnianych, wydawania i umarzania uprawnień, monitorowania, raportowania i weryfikacji w odniesieniu do działalności, o której mowa w załączniku III. Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do jakichkolwiek emisji objętych rozdziałami II i III. Artykuł 30b Zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych 1. Państwa członkowskie zapewniają, aby od dnia 1 stycznia 2025 r. żaden podmiot objęty regulacją nie prowadził działalności, o której mowa w załączniku III, chyba że podmiot taki posiada zezwolenie wydane przez właściwy organ zgodnie z ust. 2 i 3 niniejszego artykułu. 2. Wniosek o zezwolenie na emisję gazów cieplarnianych na podstawie niniejszego rozdziału skierowany do właściwego organu przez podmiot objęty regulacją zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu zawiera co najmniej opis:
3. Właściwy organ wydaje zezwolenie na emisję gazów cieplarnianych uprawniające podmiot objęty regulacją, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, do prowadzenia działalności, o której mowa w załączniku III, o ile upewni się, że podmiot ten jest w stanie monitorować i raportować emisje odpowiadające ilości paliw dopuszczanych do konsumpcji na podstawie załącznika III. 4. Zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych zawierają przynajmniej następujące elementy:
5. Państwa członkowskie mogą zezwolić podmiotom objętym regulacją na zaktualizowanie planów monitorowania bez obowiązku zmiany zezwolenia. Podmioty objęte regulacją przedkładają każdy uaktualniony plan monitorowania właściwym organom do zatwierdzenia. 6. Podmiot objęty regulacją informuje właściwy organ o wszelkich planowanych zmianach dotyczących charakteru działalności prowadzonej przez ten podmiot lub dopuszczanych do konsumpcji paliw, które mogą wiązać się z koniecznością zaktualizowania zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych. W stosownych przypadkach właściwe organy uaktualniają zezwolenie zgodnie z aktami wykonawczymi, o których mowa w art. 14. W przypadku zmiany tożsamości podmiotu objętego regulacją, do którego zastosowanie mają przepisy niniejszego rozdziału, właściwy organ aktualizuje zezwolenie, aby zawrzeć w nim nazwę (imię i nazwisko) i adres nowego podmiotu objętego regulacją. Artykuł 30c Ogólnounijna liczba uprawnień 1. Począwszy od 2024 r., ogólnounijna liczba uprawnień wydawanych na podstawie niniejszego rozdziału każdego roku od 2027 r. ulega zmniejszeniu w sposób liniowy. Wartość z 2024 r. oznacza dopuszczalne wartości emisji z 2024 r. obliczone na podstawie emisji referencyjnych, o których mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 (*20), dla sektorów objętych niniejszym rozdziałem, które poddaje się następnie liniowej ścieżce redukcji z tytułu wszystkich emisji wchodzących w zakres tego rozporządzenia. Liczba uprawnień zmniejsza się każdego roku po 2024 r. o wartość współczynnika liniowego redukcji wynoszącą 5,10 %. Do dnia 1 stycznia 2025 r. Komisja publikuje informacje na temat ogólnounijnej liczby uprawnień na 2027 r. 2. Począwszy od 2025 r., liczba uprawnień wydawanych w całej Unii na podstawie niniejszego rozdziału każdego roku od 2028 r. ulega zmniejszeniu w sposób liniowy na podstawie średniej ilości emisji zgłoszonych na podstawie niniejszego rozdziału za lata 2024–2026. Liczba uprawnień zmniejsza się o wartość współczynnika liniowego redukcji wynoszącą 5,38 %, chyba że spełnione zostaną warunki określone w załączniku IIIa pkt 1 – w takim przypadku liczba uprawnień zmniejsza się o wartość współczynnika liniowego redukcji dostosowaną zgodnie z zasadami określonymi w załączniku IIIa pkt 2. Komisja publikuje informacje na temat liczby wydanych w całej Unii uprawnień na 2028 r. oraz, w razie konieczności, informacje na temat skorygowanego współczynnika liniowego redukcji do dnia 30 czerwca 2027 r. 3. Liczbę uprawnień wydanych w całej Unii na podstawie niniejszego rozdziału koryguje się każdego roku począwszy od 2028 r., aby zrekompensować liczbę umorzonych uprawnień w przypadkach, gdy nie było możliwe uniknięcie podwójnego liczenia emisji lub gdy umorzono uprawnienia do emisji nieobjęte niniejszym rozdziałem, o których mowa w art. 30f ust. 5. Korekta ta odpowiada całkowitej liczbie uprawnień objętych niniejszym rozdziałem, za które udzielono rekompensaty w danym roku sprawozdawczym zgodnie z aktami wykonawczymi, o których mowa w art. 30f ust. 5 akapit drugi. 4. Państwo członkowskie, które zgodnie z art. 30j jednostronnie rozszerzy działalność, o której mowa w załączniku III na sektory niewymienione w tym załączniku, zapewnia, aby do dnia 30 kwietnia danego roku dane podmioty objęte regulacją przedłożyły odpowiedniemu właściwemu organowi należycie uzasadnione sprawozdanie zgodnie z art. 30f. Jeżeli przedłożone dane są należycie uzasadnione, właściwy organ powiadamia o tym Komisję do dnia 30 czerwca danego roku. Liczba uprawnień, które mają zostać wydane na mocy ust. 1 niniejszego artykułu, jest korygowana z uwzględnieniem tych należycie uzasadnionych sprawozdań złożonych przez podmioty objęte regulacją. Artykuł 30d Sprzedaż na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych w związku z działalnością, o której mowa w załączniku III 1. Od 2027 r. uprawnienia objęte niniejszym rozdziałem są sprzedawane na aukcji, chyba że zostaną umieszczone w rezerwie stabilności rynkowej ustanowionej na mocy decyzji (UE) 2015/1814. Uprawnienia objęte niniejszym rozdziałem sprzedaje się na aukcji odrębnie od uprawnień objętych rozdziałami II i III niniejszej dyrektywy. 2. Sprzedaż uprawnień objętych niniejszym rozdziałem na aukcji rozpoczyna się od 2027 r., przy czym liczba uprawnień odpowiada 130 % liczby uprawnień przeznaczonych do sprzedaży na aukcji na 2027 r. obliczonego na podstawie liczby uprawnień wydanych na ten rok w całej Unii oraz odpowiednich udziałów i wolumenów aukcyjnych ustalonych zgodnie z ust. 3–6 niniejszego artykułu. Dodatkowe 30 % uprawnień, które mają zostać sprzedane na aukcji, wykorzystuje się wyłącznie do umorzenia uprawnień zgodnie z art. 30e ust. 2, a ich sprzedaż na aukcji jest dozwolona do 31 maja 2028 r. Dodatkowe 30 % odejmuje się od liczb sprzedawanych na aukcji w okresie 2029 –2031. Warunki przeprowadzania aukcji, o których mowa w niniejszym ustępie ustala się zgodnie z ust. 7 niniejszego artykułu i art. 10 ust. 4. W roku 2027 600 mln uprawnień objętych niniejszym rozdziałem umieszcza się w rezerwie stabilności rynkowej na podstawie art. 1a ust. 3 decyzji (UE) 2015/1814. 3. 150 mln uprawnień wydanych na podstawie niniejszego rozdziału sprzedaje się na aukcji, a wszystkie przychody z tych aukcji udostępnia się do 2023 r. Społecznemu Funduszowi Klimatycznemu ustanowionemu rozporządzeniem (UE) 2023/955. 4. Z pozostałej liczby uprawnień – aby wraz z dochodem z uprawnień, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu i w art. 10a ust. 8b niniejszej dyrektywy, wygenerować maksymalną kwotę 65 000 000 000 EUR – Komisja zapewnia sprzedaż na aukcji dodatkowej liczby uprawnień objętych niniejszym rozdziałem, a dochody z tych aukcji są udostępniane do 2032 r. Społecznemu Funduszowi Klimatycznemu ustanowionemu rozporządzeniem (UE) 2023/955. Komisja zapewnia, aby uprawnienia przeznaczone na Społeczny Fundusz Klimatyczny, o którym mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, były sprzedawane na aukcji zgodnie z zasadami i warunkami, o których mowa w art. 10 ust. 4 i w aktach delegowanych przyjętych na podstawie tego artykułu. Dochody ze sprzedaży na aukcji uprawnień, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu oraz w niniejszym ustępie, stanowią zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, zgodnie z art. 21 ust. 5 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, i są wykorzystywane zgodnie z zasadami mającymi zastosowanie do Społecznego Funduszu Klimatycznego. Roczna kwota przeznaczana na Społeczny Fundusz Klimatyczny zgodnie z art. 10a ust. 8b, ust. 3 niniejszego artykułu i niniejszym ustępem nie przekracza:
Jeżeli system handlu uprawnieniami do emisji ustanowiony zgodnie z niniejszym rozdziałem zostaje odroczony do 2028 r. na podstawie art. 30k, maksymalna kwota, którą udostępnia się Społecznemu Funduszowi Klimatycznemu zgodnie z akapitem pierwszym niniejszego ustępu, wynosi 54 600 000 000 EUR. W takim przypadku roczne kwoty przeznaczane na Społeczny Fundusz Klimatyczny nie mogą przekraczać łącznie 4 000 000 000 EUR na lata 2026–2027, a w okresie od dnia 1 stycznia 2028 r. do dnia 31 grudnia 2032 r. roczna kwota przeznaczana na ten cel nie może przekraczać:
Jeżeli dochody uzyskane ze sprzedaży na aukcji, o których mowa w ust. 5 niniejszego artykułu, zostaną uznane za zasoby własne zgodnie z art. 311 akapit trzeci TFUE, art. 10a ust. 8b niniejszej dyrektywy, ust. 3 niniejszego artykułu i niniejszy ustęp nie mają zastosowania. 5. Państwa członkowskie sprzedają całkowitą liczbę uprawnień objętych niniejszym rozdziałem po odliczeniu wartości określonych w ust. 3 i 4 niniejszego artykułu na aukcji, a uprawnienia rozdziela się między nimi w proporcjach odpowiadających udziałowi emisji referencyjnych obliczonych zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/842 dla kategorii źródeł emisji, o których mowa w akapicie drugim, lit. b), c) i d) załącznika III do niniejszej dyrektywy, w średniej za lata 2016–2018 ustalonej dla danego państwa członkowskiego, poddanych kompleksowemu przeglądowi zgodnie z art. 4 ust. 3 tego rozporządzenia. 6. Państwa członkowskie określają sposób wykorzystywania dochodów ze sprzedaży na aukcji uprawnień, o których mowa w ust. 5 niniejszego artykułu, z wyjątkiem dochodów stanowiących zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu lub dochodów uznanych za zasoby własne zgodnie z art. 311 akapit trzeci TFUE i uwzględnionych w budżecie Unii. Państwa członkowskie wykorzystują swoje dochody lub równowartość finansową tych dochodów na co najmniej jeden z celów, o których mowa w art. 10 ust. 3 niniejszej dyrektywy, priorytetowo traktując działania, które mogą przyczynić się do rozwiązania społecznych aspektów handlu uprawnieniami do emisji zgodnie z niniejszym rozdziałem, lub na co najmniej jeden z następujących celów:
7. Do uprawnień wydanych na mocy niniejszego rozdziału zastosowanie mają przepisy art. 10 ust. 4 i 5. Artykuł 30e Przenoszenie, umarzanie oraz anulowanie uprawnień 1. Do emisji, podmiotów objętych regulacją i uprawnień objętych niniejszym rozdziałem zastosowanie mają przepisy art. 12, z wyjątkiem ust. 3 i 3a, ust. 4 zdanie drugie i trzecie i ust. 5 tego artykułu. W tym celu:
2. Od dnia 1 stycznia 2028 r. państwa członkowskie zapewniają, aby co roku do dnia 31 maja podmiot objęty regulacją umorzył liczbę uprawnień objętych niniejszym rozdziałem stanowiącą równowartość łącznej ilości emisji tego podmiotu objętego regulacją odpowiadającej ilości paliw dopuszczonych do konsumpcji zgodnie z załącznikiem III w poprzednim roku kalendarzowym zweryfikowanych zgodnie z art. 15 i art. 30f, oraz zapewniają, aby uprawnienia te zostały następnie anulowane. 3. Do dnia 31 grudnia 2030 r., na zasadzie odstępstwa od ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, jeśli podmiot objęty regulacją mający siedzibę w danym państwie członkowskim podlega krajowemu podatkowi od emisji dwutlenku węgla obowiązującemu w latach 2027–2030 i obejmującemu działalność, o której mowa w załączniku III, właściwy organ tego państwa członkowskiego może zwolnić ten podmiot objęty regulacją z obowiązku umorzenia uprawnień na mocy ust. 2 niniejszego artykułu za dany rok odniesienia, pod warunkiem że:
4. Szpitale, które nie są objęte rozdziałem III, mogą otrzymać rekompensatę finansową za koszty przeniesione na nie w związku z umorzeniem uprawnień na mocy niniejszego rozdziału. W tym celu stosuje się odpowiednio przepisy niniejszego rozdziału mające zastosowanie w przypadku podwójnego liczenia. Artykuł 30f Monitorowanie, raportowanie i weryfikacja emisji oraz akredytacja 1. Do emisji, podmiotów objętych regulacją i uprawnień objętych niniejszym rozdziałem zastosowanie mają przepisy art. 14 i 15. W tym celu:
2. Państwa członkowskie zapewniają, aby począwszy od 2025 r. każdy podmiot objęty regulacją monitorował w każdym roku kalendarzowym poziom emisji odpowiadający ilościom paliw dopuszczonych do konsumpcji na mocy załącznika III. Począwszy od 2026 r., państwa członkowskie zapewniają również, aby każdy podmiot objęty regulacją zgłosił te emisje właściwemu organowi w następnym roku zgodnie z aktami wykonawczymi, o których mowa w art. 14 ust. 1. 3. Od dnia 1 stycznia 2028 r. państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 30 kwietnia każdego roku do 2030 r. każdy podmiot objęty regulacją złożył sprawozdanie dotyczące średniego udziału kosztów, które poniósł w poprzednim roku w związku z umorzeniem uprawnień na podstawie niniejszego rozdziału, które to koszty przerzucił na konsumentów. Komisja przyjmuje akty wykonawcze dotyczące wymogów i wzorów tych sprawozdań. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 22a ust. 2. Komisja ocenia przedłożone sprawozdania i co roku składa Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze swoich ustaleń. Jeżeli Komisja stwierdzi, że stosowane są niewłaściwe praktyki w zakresie przenoszenia kosztów emisji dwutlenku węgla, sprawozdaniu mogą towarzyszyć, w stosownych przypadkach, wnioski ustawodawcze mające na celu zaradzenie takim niewłaściwym praktykom. 4. Państwa członkowskie zapewniają, aby każdy podmiot objęty regulacją, który w dniu 1 stycznia 2025 r. posiadał zezwolenie wydane zgodnie z art. 30b, zgłosił swoje emisje historyczne za 2024 r. do dnia 30 kwietnia 2025 r. 5. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty objęte regulacją miały możliwość identyfikowania oraz wiarygodnego i dokładnego dokumentowania precyzyjnie określonych ilości paliwa dopuszczonego do konsumpcji spalanego w sektorach, o których mowa w załączniku III, a także ostatecznego wykorzystania paliw dopuszczonych do obrotu przez podmioty objęte regulacją w podziale na rodzaje paliwa. Państwa członkowskie podejmują stosowne działania, aby ograniczyć ryzyko podwójnego liczenia emisji objętych niniejszym rozdziałem oraz emisji objętych rozdziałami II i III, jak również ryzyko umorzenia uprawnień do emisji nieobjętych niniejszym rozdziałem. Komisja przyjmuje akty wykonawcze dotyczące szczegółowych przepisów służących unikaniu podwójnego liczenia i umarzania uprawnień do emisji nieobjętych niniejszym rozdziałem, a także zapewnianiu konsumentom końcowym paliw rekompensaty finansowej w przypadkach, gdy nie można uniknąć takiego podwójnego liczenia lub umorzenia. Wspomniane akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 22a ust. 2.Rekompensatę finansową dla konsumentów końcowych paliw oblicza się w oparciu o średnią cenę uprawnień sprzedawanych na aukcjach, które przeprowadza się zgodnie z aktami delegowanymi przyjętymi na podstawie art. 10 ust. 4 w danym roku sprawozdawczym. 6. Zasady monitorowania i raportowania emisji objętych niniejszym rozdziałem ustanowiono w załączniku IV część C. 7. Kryteria weryfikacji emisji objętych niniejszym rozdziałem ustanowiono w załączniku V część C. 8. Państwa członkowskie mogą zezwolić podmiotom objętym regulacją, których roczne emisje odpowiadające ilości paliw dopuszczonych do konsumpcji wynoszą mniej niż 1 000 ton ekwiwalentu CO2, na stosowanie uproszczonych środków monitorowania, raportowania i weryfikacji, zgodnie z aktami wykonawczymi, o których mowa w art. 14 ust. 1. Artykuł 30g Administrowanie Do emisji, podmiotów objętych regulacją i uprawnień objętych niniejszym rozdziałem zastosowanie mają przepisy art. 13 i art. 15a, art. 16 ust. 1, 2, 3, 4 i 12 i art. 17, art. 18, art. 19, art. 20, art. 21, art. 22, art. 22a, art. 23 i art. 29. W tym celu:
Artykuł 30h Środki stosowane w przypadku nadmiernego wzrostu cen 1. Jeżeli przez okres dłuższy niż trzy kolejne miesiące średnia cena uprawnień na aukcjach przeprowadzanych zgodnie z aktem delegowanym przyjętym zgodnie z art. 10 ust. 4 niniejszej dyrektywy jest ponad dwukrotnie wyższa niż średnia cena uprawnień na aukcjach uprawnień objętych niniejszym rozdziałem w okresie poprzednich sześciu kolejnych miesięcy, z rezerwy stabilności rynkowej zgodnie z art. 1a ust. 7 decyzji (UE) 2015/1814 uwalnia się 50 mln uprawnień objętych niniejszym rozdziałem. W odniesieniu do lat 2027 i 2028 warunki, o których mowa w akapicie pierwszym są spełnione, jeżeli przez ponad trzy kolejne miesiące średnia cena uprawnienia jest wyższa niż 1,5-krotność średniej ceny uprawnienia w okresie odniesienia obejmującym poprzednich sześć kolejnych miesięcy. 2. Jeżeli średnia cena uprawnień, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w okresie kolejnych dwóch miesięcy przekroczy 45 EUR, zgodnie z art. 1a ust. 7 decyzji (UE) 2015/1814 z rezerwy stabilności rynkowej uwalnia się 20 mln uprawnień objętych niniejszym rozdziałem. Stosuje się indeksację opartą na europejskim wskaźniku cen konsumpcyjnych z 2020 r. Uprawnienia uwalnia się do dnia 31 grudnia 2029 r. za pomocą mechanizmu określonego w niniejszym ustępie. 3. Jeżeli średnia cena uprawnień, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, jest ponad trzykrotnie wyższa niż średnia cena uprawnień w okresie poprzednich sześciu kolejnych miesięcy, zgodnie z art. 1a ust. 7 decyzji (UE) 2015/1814 z rezerwy stabilności rynkowej uwalnia się 150 mln uprawnień objętych niniejszym rozdziałem. 4. Jeżeli warunek, o którym mowa w ust. 2, został spełniony w tym samym dniu co warunek, o którym mowa w ust. 1 lub 3, uwalnia się wyłącznie dodatkowe uprawnienia na podstawie ust. 1 lub 3. 5. Przed 31 grudnia 2029 r. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym ocenia, czy mechanizm, o którym mowa w ustępie 2, był skuteczny i czy należy go utrzymać. W stosownych przypadkach Komisja dołącza do tego sprawozdania wniosek ustawodawczy dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczący zmiany niniejszej dyrektywy w celu dostosowania tego mechanizmu. 6. Jeżeli warunek lub warunki, o których mowa w ust. 1, 2 lub 3, zostały spełnione i w związku z tym uwolniono uprawnienia, dodatkowych uprawnień na podstawie niniejszego artykułu nie uwalnia się wcześniej niż 12 miesięcy po tym terminie. 7. Jeżeli w drugiej połowie okresu 12 miesięcy, o którym mowa w ust. 6 niniejszego artykułu, warunek, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu został ponownie spełniony, Komisja, z pomocą komitetu ustanowionego na mocy art. 44 rozporządzenia (UE) 2018/1999, ocenia skuteczność tego środka i może w drodze aktu wykonawczego zdecydować, że ust. 6 niniejszego artykułu nie ma zastosowania. Ten akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 22a ust. 2 niniejszej dyrektywy. 8. Jeżeli warunek lub warunki, o których mowa w ust. 1, 2 lub 3, zostały spełnione, a ust. 6 nie ma zastosowania, Komisja niezwłocznie publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zawiadomienie o dacie spełnienia tego warunku lub tych warunków. 9. Państwa członkowskie, na których spoczywa obowiązek przedstawienia planu działań korygujących zgodnie z art. 8 rozporządzenia (UE) 2018/842, należycie uwzględniają skutki uwolnienia w ciągu poprzednich dwóch lat dodatkowych uprawnień zgodnie ust. 2 niniejszego artykułu, rozważając dodatkowe działania, o których mowa w art. 8 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) tego rozporządzenia, w celu wypełnienia swoich obowiązków wynikających z tego rozporządzenia. Artykuł 30i Przegląd przepisów niniejszego rozdziału Do dnia 1 stycznia 2028 r. Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wdrażania przepisów niniejszego rozdziału, jeżeli chodzi o ich skuteczność, administrowanie nimi i ich stosowanie w praktyce, uwzględniając stosowanie przepisów decyzji (UE) 2015/1814. W stosownych przypadkach Komisja załącza do tego sprawozdania wniosek ustawodawczy w sprawie zmiany niniejszego rozdziału. Do dnia 31 października 2031 r. Komisja oceni wykonalność zintegrowania sektorów objętych załącznikiem III do niniejszej dyrektywy z EU ETS obejmującym sektory wymienione w załączniku I do niniejszej dyrektywy. Artykuł 30j Procedury jednostronnego rozszerzenia działalności, o której mowa w załączniku III, na inne sektory niepodlegające rozdziałom II i III 1. Państwa członkowskie mogą od 2027 r. rozszerzyć działalność, o której mowa w załączniku III na sektory niewymienione w tym załączniku i tym samym stosować handel uprawnieniami do emisji zgodnie z przepisami niniejszego rozdziału w tych sektorach, uwzględniając wszystkie odpowiednie kryteria, w szczególności skutki dla rynku wewnętrznego, potencjalne zakłócenia konkurencji, integralność środowiskową systemu handlu uprawnieniami do emisji ustanowionego na mocy niniejszego rozdziału oraz wiarygodność planowanego systemu monitorowania i raportowania, pod warunkiem że rozszerzenie działalności, o której mowa w tym załączniku jest zatwierdzone przez Komisję. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 23 w celu uzupełnienia niniejszej dyrektywy, które dotyczą zatwierdzenia rozszerzenia, o którym mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, zezwolenia na wydanie dodatkowych uprawnień oraz upoważnienia innych państw członkowskich do rozszerzenia działalności, o której mowa w załączniku III. Przyjmując takie akty delegowane, Komisja może również uzupełnić rozszerzenie działalności o dalsze przepisy regulujące środki, które mają na celu zaradzenie ewentualnym przypadkom podwójnego liczenia, w tym w odniesieniu do wydawania dodatkowych uprawnień mających zrekompensować uprawnienia umorzone, aby wykorzystać paliwa w działaniach wymienionych w załączniku I. Wszelkie środki finansowe państw członkowskich na rzecz sektorów lub podsektorów, które są narażone na rzeczywiste ryzyko ucieczki emisji z powodu znacznych kosztów pośrednich ponoszonych w wyniku przeniesienia kosztów związanych z emisją gazów cieplarnianych na ceny paliw w związku z jednostronnym rozszerzeniem są zgodne z zasadami pomocy państwa i nie powodują nieuzasadnionych zakłóceń konkurencji na rynku wewnętrznym. 2. Dodatkowe uprawnienia wydane w wyniku zezwolenia na mocy niniejszego artykułu są sprzedawane na aukcji zgodnie z wymogami określonymi w art. 30d. Niezależnie od przepisów art. 30d ust. 1–6 państwa członkowskie, które zgodnie z niniejszym artykułem jednostronnie rozszerzyły działalność, o której mowa w załączniku III, określają, jak zostaną wykorzystane dochody uzyskane ze sprzedaży na aukcji tych dodatkowych uprawnień. Artykuł 30k Odroczenie handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budowlanego, transportu drogowego i sektorów dodatkowych do 2028 r. w przypadku wyjątkowo wysokich cen energii 1. Do dnia 15 lipca 2026 r. Komisja publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zawiadomienie o tym, czy spełniły się jeden lub oba z następujących warunków:
2. W przypadku spełnienia jednego lub obu warunków, o których mowa w ust. 1, stosuje się następujące zasady:
(*20) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26)." (*21) Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylająca decyzję 2014/335/UE, Euratom (Dz.U. L 424 z 15.12.2020, s. 1).”;" |
|
30) |
dodaje się rozdział w brzmieniu: „Rozdział IVB Doradztwo naukowe i widoczność finansowania Artykuł 30l Doradztwo naukowe Europejski naukowy komitet doradczy ds. zmiany klimatu (»komitet doradczy«) ustanowiony na mocy art. 10a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 401/2009 (*22) może z własnej inicjatywy udzielać porad naukowych i sporządzać sprawozdania dotyczące niniejszej dyrektywy. Komisja bierze pod uwagę odpowiednie porady i sprawozdania komitetu doradczego, w szczególności dotyczące:
Artykuł 30m Informacja, komunikacja i promocja 1. Komisja zapewnia widoczność finansowania z dochodów z aukcji w ramach EU ETS, o których mowa w art. 10a ust. 8, poprzez:
2. Państwa członkowskie zapewniają widoczność finansowania z dochodów z aukcji w ramach EU ETS, o których mowa w art. 10d, prowadząc działania, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i b) niniejszego artykułu, w tym przez stosowanie wymogu informowania o funduszu modernizacyjnym. 3. Biorąc pod uwagę uwarunkowania krajowe, państwa członkowskie dążą do zapewnienia widoczności źródła finansowania działań lub projektów finansowanych z dochodów z aukcji w ramach EU ETS, których sposób wykorzystania określają państwa członkowskie zgodnie z art. 3d ust. 4, art. 10 ust. 3 i art. 30d ust. 6. (*22) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 401/2009 z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska (Dz.U. L 126 z 21.5.2009, s. 13).”;" |
|
31) |
w załącznikach I, IIb, IV i V do dyrektywy 2003/87/WE wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem I do niniejszej dyrektywy, a załączniki III i IIIa dodaje się do dyrektywy 2003/87/WE w sposób określony w załączniku I do niniejszej dyrektywy. |
Artykuł 2
Zmiany w decyzji (UE) 2015/1814
W decyzji (UE) 2015/1814 wprowadza się następujące zmiany:
|
1) |
w art. 1 wprowadza się następujące zmiany:
|
|
2) |
dodaje się artykuł w brzmieniu: „Artykuł 1a Rezerwa stabilności rynkowej w odniesieniu do sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych 1. Uprawnienia objęte rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE umieszcza się w odrębnej części rezerwy ustanowionej na mocy art. 1 niniejszej decyzji i uwalnia się je z tej części zgodnie z przepisami niniejszego artykułu. 2. Umieszczanie uprawnień w rezerwie na podstawie niniejszego artykułu rozpoczyna się od dnia 1 września 2028 r. Uprawnienia objęte rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE umieszcza i przechowuje się w rezerwie oraz uwalnia się z rezerwy odrębnie od uprawnień objętych art. 1 niniejszej decyzji. 3. Odrębną część rezerwy, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, tworzy się w 2027 r. zgodnie z art. 30d ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2003/87/WE. Od dnia 1 stycznia 2031 r. nieuwolnione z rezerwy uprawnienia, o których mowa w tym akapicie, tracą ważność. 4. Każdego roku Komisja publikuje dane na temat łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu objętych rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE do dnia 1 czerwca kolejnego roku odrębnie od danych dotyczących liczby uprawnień znajdujących się w obiegu zgodnie z art. 1 ust. 4 niniejszej decyzji. Łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu zgodnie z niniejszym artykułem w danym roku odpowiada skumulowanej liczbie uprawnień objętych tym wydanych w okresie od dnia 1 stycznia 2027 r., po odjęciu skumulowanych ton zweryfikowanych emisji objętych tym rozdziałem w okresie od dnia 1 stycznia 2027 r. do dnia 31 grudnia tego samego roku oraz wszelkich uprawnień objętych tym rozdziałem anulowanych zgodnie z art. 12 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE. Dane te zostaną opublikowane po raz pierwszy do dnia 1 czerwca 2028 r. 5. Każdego roku, jeżeli łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu wskazana w najnowszej publikacji, o której mowa w ust. 4 niniejszego artykułu, przekracza 440 mln uprawnień, od liczby uprawnień objętych rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE przeznaczonych do sprzedaży na aukcji przez państwa członkowskie zgodnie z art. 30d tej dyrektywy odejmuje się 100 mln uprawnień i umieszcza się je w rezerwie na okres 12 miesięcy rozpoczynający się 1 września tego roku. 6. Jeżeli w danym roku łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu jest mniejsza niż 210 mln, z rezerwy uwalnia się 100 mln uprawnień objętych rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE i dodaje się je do liczby objętych tym rozdziałem uprawnień przeznaczonych do sprzedaży na aukcji przez państwa członkowskie zgodnie z art. 30d tej dyrektywy. Jeżeli w rezerwie znajduje się mniej niż 100 mln uprawnień, z rezerwy na mocy niniejszego ustępu uwalnia się wszystkie uprawnienia. 7. Wolumeny, które mają zostać uwolnione z rezerwy zgodnie z art. 30h dyrektywy 2003/87/WE, dodaje się do liczby uprawnień objętych rozdziałem IVa tej dyrektywy, które mają być sprzedane na aukcji przez państwa członkowskie zgodnie z art. 30d tej dyrektywy. Liczba, która ma zostać uwolniona z rezerwy, jest rozdzielana równomiernie przez okres trzech miesięcy, rozpoczynający się nie później niż dwa miesiące od daty spełnienia warunków opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zgodnie z art. 30h ust. 8 dyrektywy 2003/87/WE. 8. Do uprawnień objętych rozdziałem IVa dyrektywy 2003/87/WE zastosowanie mają przepisy art. 1 ust. 8 i art. 3 niniejszej decyzji. 9. Na zasadzie odstępstwa od ust. 2, 3 i 4 niniejszego artykułu, jeżeli spełniony jest jeden lub oba warunki, o których mowa w art. 30k ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE, umieszczenie uprawnień w rezerwie, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, rozpoczyna się od dnia 1 września 2029 r., a terminy, o których mowa w ust. 3 i 4 niniejszego artykułu, odracza się o jeden rok.” |
|
3) |
art. 3 otrzymuje brzmienie: „Artykuł 3 Przegląd Komisja monitoruje funkcjonowanie rezerwy w ramach przygotowania sprawozdania, o którym mowa w art. 10 ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE. W sprawozdaniu tym należy rozważyć istotne skutki dla konkurencyjności, w szczególności w przemyśle, w tym w zakresie wskaźników PKB, zatrudnienia i inwestycji. W terminie trzech lat od rozpoczęcia funkcjonowania rezerwy, a następnie co pięć lat Komisja, na podstawie analizy prawidłowości funkcjonowania europejskiego rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla, dokonuje przeglądu rezerwy i w stosownych przypadkach przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie odpowiedni wniosek ustawodawczy. W każdym przeglądzie szczególną uwagę zwraca się na wartość procentową służącą określeniu liczby uprawnień, które mają być umieszczone w rezerwie zgodnie z art. 1 ust. 5 niniejszej decyzji, oraz na wysokość progu łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu, w tym z myślą o ewentualnym skorygowaniu tego progu współczynnikiem liniowym, o którym mowa w art. 9 dyrektywy 2003/87/WE, a także na liczbę uprawnień, które mają zostać uwolnione z rezerwy zgodnie z art. 1 ust. 6 lub 7 niniejszej decyzji. W przeglądzie Komisja analizuje również wpływ rezerwy na wzrost, zatrudnienie i konkurencyjność unijnego przemysłu oraz ryzyko ucieczki emisji.”. |
Artykuł 3
Transpozycja
1. Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania art. 1 niniejszej dyrektywy do dnia 31 grudnia 2023 r. Państwa członkowskie stosują te przepisy od dnia 1 stycznia 2024 r.
Jednakże do dnia 30 czerwca 2024 r. państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszych artykułów:
|
a) |
art. 1 pkt 3 lit. ae)–ai) niniejszej dyrektywy; |
|
b) |
art. 1 pkt 29 niniejszej dyrektywy, z wyjątkiem art. 30f ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE dodanego tym artykułem; oraz |
|
c) |
art. 1 pkt 31 niniejszej dyrektywy dotyczącego załączników III i IIIa do dyrektywy 2003/87/WE, dodanego tym artykułem. |
Państwa członkowskie niezwłocznie powiadamiają Komisję o środkach przyjętych zgodnie z pierwszym i drugim akapitem.
Środki przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Sposób dokonywania takiego odniesienia określany jest przez państwa członkowskie.
2. Państwa członkowskie przekazują Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.
Artykuł 4
Przepisy przejściowe
Wypełniając zobowiązania określone w art. 3 ust. 1 niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie zapewniają, aby ich przepisy krajowe transponujące art. 3 lit. u), art. 10a ust. 3 i 4, art. 10c ust. 7 dyrektywy 2003/87/WE oraz pkt 1 i 3 w załączniku I do tej dyrektywy w jej wersji obowiązującej w dniu 4 czerwca 2023 r., nadal miały zastosowanie do dnia 31 grudnia 2025 r. Na zasadzie odstępstwa od art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie ostatnie państwa członkowskie stosują swoje krajowe środki transponujące zmiany tych przepisów od dnia 1 stycznia 2026 r.
Artykuł 5
Wejście w życie i rozpoczęcie stosowania
Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Artykuł 2 stosuje się od dnia 1 stycznia 2024 r.
Artykuł 6
Adresaci
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich.
Sporządzono w Strasburgu dnia 10 maja 2023 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
Przewodnicząca
R. METSOLA
W imieniu Rady
Przewodnicząca
J. ROSWALL
(1) Dz.U. C 152 z 6.4.2022, s. 175.
(2) Dz.U. C 301 z 5.8.2022, s. 116.
(3) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 18 kwietnia 2023 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 25 kwietnia 2023 r.
(4) Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4.
(5) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).
(6) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję (UE) 2015/1814 (Dz.U. L 76 z 19.3.2018, s. 3).
(7) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).
(8) Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.U. L 257 z 10.10.1996, s. 26).
(9) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola), (Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17).
(10) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 59 z 27.2.2019, s. 8).
(11) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywę Rady 85/337/EWG, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE, 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 114).
(12) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/757 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dwutlenku węgla z transportu morskiego oraz zmiany dyrektywy 2009/16/WE (Dz.U. L 123 z 19.5.2015, s. 55).
(13) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2392 z dnia 13 grudnia 2017 r. zmieniające dyrektywę 2003/87/WE w celu utrzymania obecnych ograniczeń zakresu zastosowania w odniesieniu do działań lotniczych i w celu przygotowania wdrożenia globalnego środka rynkowego po 2021 r. (Dz.U. L 350 z 29.12.2017, s. 7).
(14) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1).
(15) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE (Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 1).
(16) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (zob. s. 52 niniejszego Dziennika Urzędowego).
(17) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1031/2010 z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie (Dz.U. L 302 z 18.11.2010, s. 1).
(18) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1122 z dnia 12 marca 2019 r. uzupełniające dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do funkcjonowania rejestru Unii (Dz.U. L 177 z 2.7.2019, s. 3).
(19) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1).
(20) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 1).
(21) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13).
(22) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiające zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności (Dz.U. L 282 z 4.11.2019, s. 20).
(23) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012 (Dz.U. L 334 z 31.12.2018, s. 1).
(24) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82).
(25) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych), zmiany decyzji nr 716/2009/WE i uchylenia decyzji Komisji 2009/77/WE (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 84).
(26) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 z dnia 6 października 2015 r. w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i zmiany dyrektywy 2003/87/WE (Dz.U. L 264 z 9.10.2015, s. 1).
(27) Dyrektywa Rady (UE) 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 r. ustanawiająca ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego (Dz.U. L 58 z 27.2.2020, s. 4).
(28) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26).
(29) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/955 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające Społeczny Fundusz Klimatyczny i zmieniające rozporządzenie (UE) 2021/1060 (zob. s. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego).
(30) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
(31) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3).
ZAŁĄCZNIK
|
1. |
W załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE wprowadza się następujące zmiany:
|
|
2) |
załącznik IIb do dyrektywy 2003/87/WE otrzymuje brzmienie: „ZAŁĄCZNIK IIb Część A PODZIAŁ ŚRODKÓW Z FUNDUSZU MODERNIZACYJNEGO, O KTÓRYCH MOWA W ART. 10 UST. 1 AKAPIT TRZECI
Część B PODZIAŁ ŚRODKÓW Z FUNDUSZU MODERNIZACYJNEGO, O KTÓRYCH MOWA W ART. 10 UST. 1 AKAPIT CZWARTY
|
|
3) |
w dyrektywie 2003/87/WE dodaje się załączniki III i IIIa w brzmieniu: „ZAŁĄCZNIK III DZIAŁANIE OBJĘTE ZAKRESEM ROZDZIAŁU IVa
ZAŁĄCZNIK IIIa DOSTOSOWANIE WSPÓŁCZYNNIKA LINIOWEGO REDUKCJI ZGODNIE Z ART. 30c UST. 2 1. Jeżeli średnie emisje zgłoszone na podstawie rozdziału IVa za lata 2024–2026 są wyższe o więcej niż 2 % w porównaniu z ilością na 2025 r. określoną zgodnie z art. 30c ust. 1, oraz jeżeli różnice te nie wynikają z różnicy mniejszej niż 5 % między emisjami zgłoszonymi na podstawie rozdziału IVa a danymi z wykazu dotyczącego emisji gazów cieplarnianych w Unii w 2025 r. z kategorii źródeł UNFCCC w odniesieniu do sektorów objętych rozdziałem IVa, współczynnik liniowy redukcji oblicza się poprzez dostosowanie współczynnika liniowego redukcji, o którym mowa w art. 30c ust. 1. 2. Współczynnik liniowy redukcji dostosowany zgodnie z pkt 1 ustala się w następujący sposób:
|
|
4) |
w załączniku IV do dyrektywy 2003/87/WE wprowadza się następujące zmiany:
|
|
5) |
w załączniku V do dyrektywy 2003/87/WE dodaje się część C w brzmieniu: „CZĘŚĆ C Weryfikacja emisji związanych z działalnością, o której mowa w załączniku III Zasady ogólne
|