1.   Ukraina uczestniczy jako kraj stowarzyszony we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją Rady (UE) 2021/764 (6), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii. Ukraina uczestniczy jako kraj stowarzyszony we wszystkich częściach programu badawczo-szkoleniowego Euratomu (program Euratomu) ustanowionego rozporządzeniem (Euratom) 2021/765 w jego najnowszej wersji i wnosi wkład do tego programu.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (7) oraz decyzja (UE) 2021/820 (8) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych Ukrainy we wspólnotach wiedzy i innowacji.

1.   Ukraina uczestniczy w programie „Horyzont Europa” i programie Euratomu zgodnie z warunkami określonymi w protokole III do Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, oraz na warunkach określonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, a także we wszelkich innych przepisach dotyczących realizacji tych programów, w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę na Ukrainie mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” i programie Euratomu na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (9).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę na Ukrainie kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z unijnymi aktywami strategicznymi, strategicznymi interesami Unii, jej autonomią strategiczną lub bezpieczeństwem strategicznym na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   Podmioty prawne mające siedzibę na Ukrainie mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) na zasadach i warunkach równoważnych zasadom i warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, chyba że konieczne są ograniczenia w celu zapewnienia spójności z zakresem uczestnictwa wynikającym z wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.

5.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Ukraina i ukraińskie podmioty prawne mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych postanowień, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

6.   Niniejsza umowa nie uprawnia Ukrainy do członkostwa w Europejskim Wspólnym Przedsięwzięciu na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej ani do uczestnictwa w Umowie w sprawie powołania Międzynarodowej Organizacji Energii Termojądrowej na rzecz wspólnej realizacji projektu ITER.

7.   Przedstawiciele Ukrainy mają prawo uczestniczyć w charakterze obserwatorów w komitecie, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, oraz w komitecie, o którym mowa w art. 16 rozporządzenia (Euratom) 2021/765, bez prawa głosu i wyłącznie w kwestiach, które dotyczą Ukrainy.

Przedstawiciele Ukrainy nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań. Ukraina będzie informowana o wyniku głosowań.

8.   Uczestnictwo określone w poprzednim ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej. Prawa Ukrainy do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

9.   Przedstawiciele Ukrainy mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Ukrainy.

10.   Ukraina może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (10), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

11.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Ukrainy i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764 i komitetu, o którym mowa w art. 16 rozporządzenia (Euratom) 2021/765, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa” i programu Euratomu, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie są stosowane w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

12.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

13.   Ukraina wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte na Ukrainie lub przywiezione do Ukrainy, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych na Ukrainie.

1.   Udział Ukrainy lub ukraińskich podmiotów prawnych w programie „Horyzont Europa” i programie Euratomu jest uzależniony od wniesienia przez Ukrainę wkładu finansowego do każdego z danych programów oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy Ukrainy do każdego z programów ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy Ukrainy do każdego z tych dwóch programów ma formę rocznej płatności w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w czerwcu i we wrześniu.

4.   Wkład operacyjny Ukrainy do każdego z programów pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie tego programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla danego programu, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (11) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do danego programu pochodzących od innych darczyńców (12).

W przypadku zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 (13) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym na program „Horyzont Europa” w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu Komisji.

5.   Początkowy wkład operacyjny Ukrainy do każdego z programów opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Ukrainy w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny Ukrainy do każdego z programów opiera się na PKB z 2019 r. w cenach rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny Ukrainy do każdego z programów oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania danego programu, podwyższonych zgodnie z ust. 4.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa Ukrainy w każdym z programów wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego do danego programu obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny Ukrainy do każdego z programów na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Ukrainie informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, informacjach na temat działań i oceny przedstawianych unijnym organom budżetowym i udzielającym absolutorium w odniesieniu do programu „Horyzont Europa” i programu Euratomu. Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej, Euratomu i Ukrainy dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Ukraina ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Ukrainy lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Do wkładu operacyjnego Ukrainy do programu „Horyzont Europa” ma zastosowanie mechanizm automatycznej korekty.

2.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Ukrainy do programu „Horyzont Europa” na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Ukrainy i ukraińskich podmiotów prawnych w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

3.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 2, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego Ukrainy do programu „Horyzont Europa” dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Ukrainy do tego programu na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna lub którą Ukraina ma otrzymać jako dodatkowy wkład lub zmniejszenie wkładu Ukrainy na rzecz programu „Horyzont Europa” w ramach mechanizmu automatycznej korekty jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %, kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu dodatkowego wkładu należnego lub wyrównanego.

4.   Szczegółowe przepisy dotyczące mechanizmu automatycznej korekty mające zastosowanie do wkładu operacyjnego Ukrainy do programu „Horyzont Europa” określono w załączniku I.

1.   Podmioty prawne z siedzibą w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w programach, projektach i działaniach Ukrainy równoważnych z programem „Horyzont Europa” lub programem Euratomu, zgodnie z prawodawstwem Ukrainy.

2.   Wykaz równoważnych programów, projektów lub działań Ukrainy otwartych na udział podmiotów prawnych z siedzibą w Unii Europejskiej znajduje się w części I załącznika II. Ukraina dokłada wszelkich starań, aby stopniowo otwierać swoje programy, projekty i działania określone w części II załącznika II na udział podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej.

3.   Finansowanie przez Ukrainę podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej podlega ustawodawstwu Ukrainy regulującemu funkcjonowanie programów, projektów i działań w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania i oceny programu „Horyzont Europa” i programu Euratomu uczestnictwo Ukrainy w tych programach jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Ukrainą.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE/Euratom-Ukraina ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE/Euratom-Ukraina”). Zadania wspólnego komitetu UE/Euratom-Ukraina obejmują:

2.   Wspólny komitet UE/Euratom-Ukraina, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Euratomu oraz Ukrainy, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE/Euratom-Ukraina może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE/Euratom-Ukraina zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane i prowadzone na przemian przez Unię Europejską i Ukrainę.

5.   Wspólny Komitet UE/Euratom-Ukraina działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań ukraińskich podmiotów prawnych. Wspólny Komitet UE/Euratom-Ukraina może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne, aby zakończyć wszystkie projekty, czynności, działania lub ich części finansowane z programu „Horyzont Europa” i programu Euratomu, wszystkie czynności niezbędne do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnić wszystkie zobowiązania finansowe wynikające z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Niniejsza umowa zostaje przedłużona i ma zastosowanie na lata 2026–2027 na tych samych warunkach wobec następcy programu Euratomu, chyba że w ciągu 3 miesięcy od opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej tego kolejnego programu jedna ze Stron powiadomi o swojej decyzji o nieprzedłużaniu niniejszej umowy na kolejny program. W przypadku takiego powiadomienia niniejsza umowa nie ma zastosowania z dniem 1 stycznia 2026 r. w odniesieniu do następcy programu Euratomu.

4.   Unia Europejska lub Euratom mogą zawiesić stosowanie niniejszej umowy w odniesieniu do programu „Horyzont Europa” lub programu Euratomu w przypadku częściowego lub całkowitego nieuiszczenia wkładu finansowego na rzecz danego programu należnego od Ukrainy na mocy niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa” lub programem Euratomu, Komisja Europejska wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja Europejska powiadamia Ukrainę formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy do danego programu, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Ukrainę.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy zgodnie z akapitem pierwszym niniejszego ustępu, gdy zawieszenie staje się skuteczne, podmioty prawne z siedzibą na Ukrainie nie kwalifikują się do udziału w procedurach przyznawania dotacji w ramach odpowiedniego programu, które nie zostały jeszcze zakończone. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte w ramach danego programu wobec podmiotów prawnych mających siedzibę na Ukrainie przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Komisja działająca w imieniu Unii Europejskiej i Euratomu niezwłocznie powiadamia Ukrainę o otrzymaniu całej kwoty wkładu finansowego należnego na rzecz danego programu. Zawieszenie w odniesieniu do tego programu zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne z Ukrainy ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych w ramach danego programu po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

5.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania.

Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

6.   W przypadku wypowiedzenia niniejszej umowy zgodnie z ust. 5 Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje rozwiązania niniejszej umowy.

7.   Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

8.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii

Artykuł 3

Odzyskiwanie należności i egzekucja

Artykuł 4

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii Europejskiej uczestniczące we wdrażaniu programu „Horyzont Europa” lub sprawujące kontrolę nad tym programem są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na Ukrainie lub dowolnym podmiotem prawnym mającym siedzibę na Ukrainie, otrzymującymi finansowanie unijne, jak również dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu środków finansowych Unii, mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na Ukrainie. Takie osoby, podmioty i strony mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii Europejskiej wszelkie odpowiednie informacje i dokumenty, do których przedłożenia zobowiązane są na podstawie przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do programu Unii lub na podstawie umów lub porozumień zawartych w celu realizacji tego programu.

1.   Republika Mołdawii uczestniczy jako państwo stowarzyszone we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją (UE) 2021/764 (5), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (6) oraz decyzja (UE) 2021/820 (7) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych Republiki Mołdawii we wspólnocie wiedzy i innowacji.

1.   Republika Mołdawii uczestniczy w programie „Horyzont Europa” zgodnie z warunkami określonymi w Protokole I do Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony, w sprawie umowy ramowej między Unią Europejską a Republiką Mołdawii dotyczącej ogólnych zasad uczestnictwa Republiki Mołdawii w programach Unii oraz na zasadach i warunkach ustalonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, jak również zgodnie ze wszelkimi innymi zasadami odnoszącymi się do wdrażania programu „Horyzont Europa” w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę w Republice Mołdawii mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (8).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę w Republice Mołdawii kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z aktywami strategicznymi, strategicznymi interesami, autonomią strategiczną lub strategicznym bezpieczeństwem Unii Europejskiej na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   Podmioty prawne mające siedzibę w Republice Mołdawii mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) na zasadach i warunkach równoważnych zasadom i warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, chyba że konieczne są ograniczenia w celu zapewnienia spójności z zakresem uczestnictwa wynikającym z wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.

5.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Republika Mołdawii i mołdawskie podmioty prawne mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych postanowień, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

6.   Przedstawiciele Republiki Mołdawii mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bez prawa głosu i w odniesieniu do kwestii, które dotyczą Republiki Mołdawii.

Przedstawiciele Republiki Mołdawii nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań. Republika Mołdawii będzie informowana o wyniku głosowań.

Uczestnictwo określone w niniejszym ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

7.   Prawa Republiki Mołdawii do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

8.   Przedstawiciele Republiki Mołdawii mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Republiki Mołdawii.

9.   Republika Mołdawii może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (9), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

10.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Republiki Mołdawii i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa”, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie stosowane są w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

11.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

12.   Republika Mołdawii wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte w Republice Mołdawii lub przywiezione do Republiki Mołdawii, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych w Republice Mołdawii.

1.   Udział Republiki Mołdawii lub mołdawskich podmiotów prawnych w programie „Horyzont Europa” jest uzależniony od wnoszenia przez Republikę Mołdawii wkładu finansowego do programu oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w maju i lipcu.

4.   Wkład operacyjny pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla programu „Horyzont Europa”, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (10) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do programu „Horyzont Europa” pochodzących od innych darczyńców (11).

W odniesieniu do zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (12) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

5.   Początkowy wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Republiki Mołdawii w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny opiera się na PKB z 2019 r. według cen rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii Europejskiej ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania programu „Horyzont Europa”, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 niniejszego artykułu i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Republice Mołdawii informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, informacjach na temat działań i oceny przedstawianych unijnym organom budżetowym i udzielającym absolutorium w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”. Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej i Republiki Mołdawii dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Republika Mołdawii ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Republiki Mołdawii lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Republiki Mołdawii na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Republiki Mołdawii i mołdawskich podmiotów prawnych w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

2.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 1, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Republiki Mołdawii na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna od Republiki Mołdawii lub kwota, którą Republika Mołdawii ma otrzymać jako wkład dodatkowy lub obniżkę wkładu Republiki Mołdawii w ramach mechanizmu automatycznej korekty, jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %, kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu dodatkowego wkładu, który jest należny lub stanowi rekompensatę.

3.   Szczegółowe zasady dotyczące mechanizmu automatycznej korekty są zawarte w załączniku I.

1.   Podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w programach i projektach Republiki Mołdawii równoważnych programowi „Horyzont Europa” zgodnie z mającym zastosowanie krajowym ustawodawstwem Republiki Mołdawii.

2.   Niewyczerpujący wykaz równoważnych programów i projektów Republiki Mołdawii znajduje się w załączniku II.

3.   Finansowanie przez Republikę Mołdawii podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii podlega mającemu zastosowanie krajowemu ustawodawstwu w Republice Mołdawii regulującemu prowadzenie programów i projektów w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania, oceny i sprawozdawczości programu „Horyzont Europa” uczestnictwo Republiki Mołdawii w programie jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Republiką Mołdawii.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE-Republika Mołdawii ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE-Republika Mołdawii”). Zadania wspólnego komitetu UE-Republika Mołdawii obejmują:

2.   Wspólny komitet UE-Republika Mołdawii, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Republiki Mołdawii, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE-Republika Mołdawii może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE-Republika Mołdawii zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane przez gospodarza, którym na przemian jest Unia Europejska i organ krajowy wyznaczony przez Rząd Republiki Mołdawii.

5.   Wspólny Komitet UE-Republika Mołdawii działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań mołdawskich podmiotów prawnych. Wspólny Komitet UE-Republika Mołdawii może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne, aby zakończyć wszystkie projekty, czynności, działania lub ich części finansowane z programu „Horyzont Europa”, wszystkie czynności niezbędne do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnić wszystkie zobowiązania finansowe wynikające z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Niniejsza umowa jest stosowana tymczasowo zgodnie z odpowiednimi procedurami wewnętrznymi i prawodawstwem obu Stron. Tymczasowe stosowanie rozpoczyna się w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych, które są w tym celu niezbędne.

4.   Jeżeli Republika Mołdawii powiadomi Komisję działającą w imieniu Unii Europejskiej, że nie zakończy wewnętrznych procedur niezbędnych do wejścia w życie niniejszej umowy, niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana z dniem otrzymania przez Komisję takiego powiadomienia, a dzień ten stanowi datę zaprzestania stosowania umowy do celów niniejszej umowy.

5.   Unia Europejska może zawiesić stosowanie niniejszej umowy w przypadku częściowego lub całkowitego braku płatności wkładu finansowego należnego od Republiki Mołdawii na podstawie niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa”, Komisja wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja powiadamia Republikę Mołdawii formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Republikę Mołdawii.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy podmioty prawne mające siedzibę w Republice Mołdawii nie kwalifikują się do uczestnictwa w procedurach wyboru, które nie zostały zakończone w momencie wejścia w życie zawieszenia. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte wobec podmiotów prawnych mających siedzibę w Republice Mołdawii przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Unia Europejska niezwłocznie powiadamia Republikę Mołdawii o otrzymaniu przez Unię Europejską całej kwoty należnego wkładu finansowego. Zawieszenie zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne z Republiki Mołdawii ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

6.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania.

Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

7.   W przypadku gdy niniejsza umowa przestaje tymczasowo obowiązywać zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu lub zostaje rozwiązana zgodnie z ust. 6 niniejszego artykułu, Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje rozwiązania lub zaprzestania tymczasowego stosowania niniejszej umowy.

8.   Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

9.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Niniejsza umowa zostaje sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim i rumuńskim, przy czym każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny. W przypadku rozbieżności w wykładni pierwszeństwo ma wersja angielska.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii

Artykuł 3

Odzyskiwanie należności i egzekucja

Artykuł 4

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii Europejskiej uczestniczące we wdrażaniu programu „Horyzont Europa” lub sprawujące kontrolę nad tym programem są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Republice Mołdawii lub dowolnym podmiotem prawnym mającym siedzibę w Republice Mołdawii, otrzymującymi finansowanie unijne, jak również dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu środków finansowych Unii, mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Republice Mołdawii. Takie osoby, podmioty i strony mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii Europejskiej wszelkie odpowiednie informacje i dokumenty, do których przedłożenia zobowiązane są na podstawie przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do programu Unii lub na podstawie umów lub porozumień zawartych w celu realizacji tego programu.

1.   Turcja uczestniczy jako państwo stowarzyszone we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją (UE) 2021/764 (3), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (4) oraz decyzja (UE) 2021/820 (5) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych Turcji we wspólnotach wiedzy i innowacji.

1.   Turcja uczestniczy w programie „Horyzont Europa” zgodnie z warunkami określonymi w Umowie ramowej pomiędzy Wspólnotą Europejską a Republiką Turcji w sprawie ogólnych zasad uczestnictwa Republiki Turcji w programach wspólnotowych oraz na zasadach i warunkach określonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, a także we wszelkich innych przepisach dotyczących wdrażania programu „Horyzont Europa”, w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę w Turcji mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (6).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę w Turcji kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z unijnymi aktywami strategicznymi, strategicznymi interesami Unii, jej autonomią strategiczną lub bezpieczeństwem strategicznymi na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Turcja i tureckie podmioty prawne mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych postanowień, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

5.   Przedstawiciele Turcji mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bez prawa głosu i w odniesieniu do kwestii, które dotyczą Turcji.

Przedstawiciele Turcji nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań. Turcja będzie informowana o wyniku głosowań.

Uczestnictwo określone w niniejszym ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

6.   Prawa Turcji do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

7.   Przedstawiciele Turcji mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Turcji.

8.   Turcja może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (7), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

9.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Turcji i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa”, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie obowiązują w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

10.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

11.   Turcja wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte w Turcji lub przywiezione do Turcji, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych w Turcji.

1.   Udział Turcji lub tureckich podmiotów prawnych w programie „Horyzont Europa” jest uzależniony od wnoszenia przez Turcję wkładu finansowego do programu oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w czerwcu i w sierpniu.

4.   Wkład operacyjny pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla programu „Horyzont Europa”, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (8) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do programu „Horyzont Europa” pochodzących od innych darczyńców (9).

W odniesieniu do zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (10) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

5.   Początkowy wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Turcji w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny opiera się na PKB z 2019 r. w cenach rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii Europejskiej ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania programu „Horyzont Europa”, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 niniejszego artykułu i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Turcji informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, informacjach na temat działań i oceny przedstawianych unijnym organom budżetowym i udzielającym absolutorium w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”. Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej i Turcji dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Turcja ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Turcji lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Turcji na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Turcji i tureckich podmiotów prawnych w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

2.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 1, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Turcji na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna od Turcji lub kwota, którą Turcja ma otrzymać jako wkład dodatkowy lub obniżkę wkładu Turcji w ramach mechanizmu automatycznej korekty, jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %. Kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu wkładu dodatkowego, który jest należny lub stanowi rekompensatę.

3.   Szczegółowe zasady dotyczące mechanizmu automatycznej korekty są zawarte w załączniku I.

1.   Podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w tureckich programach, projektach lub ich częściach równoważnych programowi „Horyzont Europa” zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Turcji.

2.   Niewyczerpujący wykaz równoważnych tureckich programów, projektów lub ich części znajduje się w załączniku II.

3.   Finansowanie przez Turcję podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii podlega mającym zastosowanie przepisom tureckim regulującym prowadzenie programów, projektów lub ich części w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania i oceny programu „Horyzont Europa” uczestnictwo Turcji w programie jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Turcją.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE-Turcja ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE-Turcja”). Zadania wspólnego komitetu UE-Turcja obejmują:

2.   Wspólny komitet UE-Turcja, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Turcji, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE-Turcja może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE-Turcja zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane przez gospodarza, którym na przemian jest Unia Europejska i turecki organ krajowy.

5.   Wspólny Komitet UE-Turcja działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań tureckich podmiotów prawnych. Wspólny Komitet UE-Turcja może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne, aby zakończyć wszystkie projekty, czynności, działań lub ich części finansowane z programu „Horyzont Europa”, wszystkie czynności niezbędne do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnić wszystkie zobowiązania finansowe wynikające z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Unia Europejska może zawiesić stosowanie niniejszej umowy w przypadku częściowego lub całkowitego braku płatności wkładu finansowego należnego od Turcji na podstawie niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa”, Komisja wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja powiadamia Turcję formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Turcję.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy podmioty prawne mające siedzibę w Turcji nie kwalifikują się do uczestnictwa w procedurach wyboru, które nie zostały zakończone w momencie wejścia w życie zawieszenia. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte wobec podmiotów prawnych mające siedzibę w Turcji przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Unia Europejska niezwłocznie powiadamia Turcję o otrzymaniu całej kwoty należnego wkładu finansowego. Zawieszenie zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne z Turcji ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

4.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania.

Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

5.   W przypadku wypowiedzenia niniejszej umowy zgodnie z ust. 4 tego artykułu Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje rozwiązania niniejszej umowy.

6.   Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

7.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Niniejsza umowa zostaje sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim i tureckim, przy czym każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny. W przypadku rozbieżności w wykładni pierwszeństwo ma wersja angielska.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii

Artykuł 3

Odzyskiwanie należności i egzekucja

Artykuł 4

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii Europejskiej uczestniczące we wdrażaniu programu „Horyzont Europa” lub sprawujące kontrolę nad tym programem są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Turcji lub dowolnym podmiotem prawnym mającym siedzibę w Turcji, otrzymującymi finansowanie unijne, jak również dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu środków finansowych Unii, mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Turcji. Takie osoby, podmioty i strony mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii Europejskiej wszelkie odpowiednie informacje i dokumenty, do których przedłożenia zobowiązane są na podstawie przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do programu Unii lub na podstawie umów lub porozumień zawartych w celu realizacji tego programu.

1.   Armenia uczestniczy jako państwo stowarzyszone we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją (UE) 2021/764 (4), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (5) oraz decyzja (UE) 2021/820 (6) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych Armenii we wspólnotach wiedzy i innowacji.

1.   Armenia uczestniczy w programie „Horyzont Europa” zgodnie z warunkami określonymi w protokole do Umowy o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Armenii, z drugiej strony, w sprawie Umowy ramowej między Unią Europejska a Republiką Armenii dotyczącej zasad udziału Armenii w programach unijnych oraz na zasadach i warunkach określonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, a także we wszelkich innych przepisach dotyczących wdrażania programu „Horyzont Europa”, w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę w Armenii mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (7).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę w Armenii kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z unijnymi aktywami strategicznymi, strategicznymi interesami Unii, jej autonomią strategiczną lub bezpieczeństwem strategicznym na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   Podmioty prawne mające siedzibę w Armenii mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) na zasadach i warunkach równoważnych zasadom i warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, chyba że konieczne są ograniczenia w celu zapewnienia spójności z zakresem uczestnictwa wynikającym z wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.

5.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Armenia i armeńskie podmioty prawne mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych postanowień, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

6.   Przedstawiciele Armenii mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bez prawa głosu i w odniesieniu do kwestii, które dotyczą Armenii.

Przedstawiciele Armenii nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań. Armenia będzie informowana o wyniku głosowań.

Uczestnictwo określone w niniejszym ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

7.   Prawa Armenii do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

8.   Przedstawiciele Armenii mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Armenii.

9.   Armenia może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (8), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

10.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Armenii i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa”, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie są stosowane w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

11.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

12.   Armenia wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte w Armenii lub przywiezione do Armenii, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych w Armenii.

1.   Udział Armenii lub armeńskich podmiotów prawnych w programie „Horyzont Europa” jest uzależniony od wniesienia przez Armenię wkładu finansowego do programu oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w maju i w lipcu.

4.   Wkład operacyjny pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla programu „Horyzont Europa”, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (9) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do programu „Horyzont Europa” pochodzących od innych darczyńców (10).

W odniesieniu do zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (11) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

5.   Początkowy wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Armenii w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny opiera się na PKB z 2019 r. w cenach rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii Europejskiej ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania programu „Horyzont Europa”, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 niniejszego artykułu i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Armenii informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, informacjach na temat działań i oceny przedstawianych unijnym organom budżetowym i udzielającym absolutorium w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”. Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej i Armenii dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Armenia ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Armenii lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Armenii na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Armenii i armeńskich podmiotów prawnych w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

2.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 1, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Armenii na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna lub którą Armenia ma otrzymać jako dodatkowy wkład lub zmniejszenie wkładu Armenii w ramach mechanizmu automatycznej korekty jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %, kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu dodatkowego wkładu należnego lub wyrównanego.

3.   Szczegółowe zasady dotyczące mechanizmu automatycznej korekty są zawarte w załączniku I.

1.   Podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w armeńskich programach równoważnych programowi „Horyzont Europa” zgodnie z przepisami ustawowymi Armenii.

2.   Niewyczerpujący wykaz równoważnych armeńskich programów znajduje się w załączniku II.

3.   Finansowanie przez Armenię podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii podlega armeńskim przepisom ustawowym regulującym prowadzenie programów w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania i oceny programu „Horyzont Europa” uczestnictwo Armenii w programie jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Armenią.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE-Armenia ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE-Armenia”). Zadania wspólnego komitetu UE-Armenia obejmują:

2.   Wspólny komitet UE-Armenia, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Armenii, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE-Armenia może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE-Armenia zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane przez gospodarza, którym na przemian jest Unia Europejska i organ krajowy Armenii.

5.   Wspólny Komitet UE-Armenia działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań armeńskich podmiotów prawnych. Wspólny Komitet UE-Armenia może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne, aby zakończyć wszystkie projekty, czynności, działania lub ich części finansowane z programu „Horyzont Europa”, wszystkie czynności niezbędne do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnić wszystkie zobowiązania finansowe wynikające z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Unia Europejska może zawiesić stosowanie niniejszej umowy w przypadku częściowego lub całkowitego braku płatności wkładu finansowego należnego od Armenii na podstawie niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa”, Komisja wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja powiadamia Armenię formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Armenię.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy podmioty prawne mające siedzibę w Armenii nie kwalifikują się do uczestnictwa w procedurach wyboru, które nie zostały zakończone w momencie wejścia w życie zawieszenia. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte wobec podmiotów prawnych mających siedzibę w Armenii przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Unia Europejska niezwłocznie powiadamia Armenię o otrzymaniu całej kwoty należnego wkładu finansowego. Zawieszenie zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne z Armenii ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

4.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania. Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

5.   W przypadku wypowiedzenia niniejszej umowy zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje rozwiązania niniejszej umowy.

6.   Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

7.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Niniejsza umowa zostaje sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim i ormiańskim, przy czym każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny. W przypadku rozbieżności w wykładni pierwszeństwo ma wersja angielska.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstwnaruszających interesy finansowe Unii

Artykuł 3

Odzyskiwanie należności i egzekucja

Artykuł 4

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii Europejskiej uczestniczące we wdrażaniu programu „Horyzont Europa” lub sprawujące kontrolę nad tym programem są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Armenii lub dowolnym podmiotem prawnym mającym siedzibę w Armenii, otrzymującymi finansowanie unijne, jak również dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu środków finansowych Unii, mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Armenii. Takie osoby, podmioty i strony mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii Europejskiej wszelkie odpowiednie informacje i dokumenty, do których przedłożenia zobowiązane są na podstawie przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do programu Unii lub na podstawie umów lub porozumień zawartych w celu realizacji tego programu.

1.   Serbia uczestniczy jako państwo stowarzyszone we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją (UE) 2021/764 (4), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (5) oraz decyzja (UE) 2021/820 (6) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych Serbii we wspólnotach wiedzy i innowacji.

1.   Serbia uczestniczy w programie „Horyzont Europa” zgodnie z warunkami określonymi w umowie ramowej pomiędzy Wspólnotą Europejską a Serbią w sprawie ogólnych zasad uczestnictwa Serbii w programach wspólnotowych oraz na zasadach i warunkach określonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, a także we wszelkich innych przepisach dotyczących wdrażania programu „Horyzont Europa”, w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę w Serbii mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (7).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę w Serbii kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z unijnymi aktywami strategicznymi, strategicznymi interesami Unii, jej autonomią strategiczną lub bezpieczeństwem strategicznym na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   Podmioty prawne mające siedzibę w Serbii mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) na zasadach i warunkach równoważnych zasadom i warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, chyba że konieczne są ograniczenia w celu zapewnienia spójności z zakresem uczestnictwa wynikającym z wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.

5.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Serbia i serbskie podmioty prawne mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych postanowień, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

6.   Przedstawiciele Serbii mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bez prawa głosu i w odniesieniu do kwestii, które dotyczą Serbii.

Przedstawiciele Serbii nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań. Serbia będzie informowana o wyniku głosowań.

Uczestnictwo określone w niniejszym ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

7.   Prawa Serbii do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

8.   Przedstawiciele Serbii mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Serbii.

9.   Serbia może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (8), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

10.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Serbii i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa”, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie obowiązują w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

11.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

12.   Serbia wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte w Serbii lub przywiezione do Serbii, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych w Serbii.

1.   Udział Serbii lub serbskich podmiotów prawnych w programie „Horyzont Europa” jest uzależniony od wnoszenia przez Serbię wkładu finansowego do programu oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w maju i w lipcu.

4.   Wkład operacyjny pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla programu „Horyzont Europa”, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (9) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do programu „Horyzont Europa” pochodzących od innych darczyńców (10).

W odniesieniu do zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (11) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

5.   Początkowy wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Serbii w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny opiera się na PKB z 2019 r. w cenach rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii Europejskiej ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania programu „Horyzont Europa”, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 niniejszego artykułu i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Serbii informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, informacjach na temat działań i oceny przedstawianych organom budżetowym i udzielającym absolutorium Unii Europejskiej w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”. Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej i Serbii dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Serbia ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Serbii lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Serbii na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Serbii i serbskich podmiotów prawnych w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

2.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 1, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Serbii na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna od Serbii lub kwota, którą Serbia ma otrzymać jako wkład dodatkowy lub obniżkę wkładu Serbii w ramach mechanizmu automatycznej korekty, jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %. Kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu wkładu dodatkowego, który jest należny lub stanowi rekompensatę.

3.   Szczegółowe zasady dotyczące mechanizmu automatycznej korekty są zawarte w załączniku I.

1.   Podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w serbskich programach i działaniach równoważnych programowi „Horyzont Europa” zgodnie z prawodawstwem Serbii.

2.   Niewyczerpujący wykaz równoważnych serbskich programów i działań znajduje się w załączniku II.

3.   Finansowanie przez Serbię podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii podlega serbskiemu prawodawstwu regulującemu prowadzenie programów i działań w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania i oceny programu „Horyzont Europa” uczestnictwo Serbii w programie jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Serbią.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE-Serbia ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE-Serbia”). Zadania wspólnego komitetu UE-Serbia obejmują:

2.   Wspólny komitet UE-Serbia, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Serbii, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE-Serbia może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE-Serbia zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane przez gospodarza, którym na przemian jest Unia Europejska i serbski organ krajowy.

5.   Wspólny Komitet UE-Serbia działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań serbskich podmiotów prawnych. Wspólny Komitet UE-Serbia może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne w celu zakończenia wszystkich projektów, czynności, działań lub ich części finansowanych z programu „Horyzont Europa”, wszystkich czynności niezbędnych do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnienia wszystkich zobowiązań finansowych wynikających z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Unia Europejska i Serbia mogą tymczasowo stosować niniejszą umowę zgodnie z ich odpowiednimi procedurami wewnętrznymi i prawodawstwem. Tymczasowe stosowanie rozpoczyna się w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

4.   Jeżeli Serbia powiadomi Komisję działającą w imieniu Unii Europejskiej, że nie dopełni swoich wewnętrznych procedur niezbędnych do wejścia w życie niniejszej umowy, niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana z dniem otrzymania tego powiadomienia przez Komisję, co stanowi datę zaprzestania stosowania umowy do celów niniejszej umowy.

5.   Unia Europejska może zawiesić stosowanie niniejszej umowy w przypadku częściowego lub całkowitego braku płatności wkładu finansowego należnego od Serbii na podstawie niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa”, Komisja wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja powiadamia Serbię formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Serbię.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy podmioty prawne mające siedzibę w Serbii nie kwalifikują się do uczestnictwa w procedurach wyboru, które nie zostały zakończone w momencie wejścia w życie zawieszenia. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte wobec podmiotów prawnych mających siedzibę w Serbii przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Unia Europejska niezwłocznie powiadamia Serbię o otrzymaniu całej kwoty należnego wkładu finansowego. Zawieszenie zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne z Serbii ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

6.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania. Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

7.   W przypadku gdy niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu lub zostaje rozwiązana zgodnie z ust. 6 niniejszego artykułu, Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje zaprzestania tymczasowego stosowania lub rozwiązania niniejszej umowy.

8.   Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

9.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Niniejsza umowa zostaje sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim i serbskim, przy czym każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny. W przypadku rozbieżności w wykładni pierwszeństwo ma wersja angielska.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii

Artykuł 3

Odzyskiwanie należności i egzekucja

Artykuł 4

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii Europejskiej uczestniczące we wdrażaniu programu „Horyzont Europa” lub sprawujące kontrolę nad tym programem są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Serbii lub dowolnym podmiotem prawnym mającym siedzibę w Serbii, otrzymującymi finansowanie unijne, jak również dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu środków finansowych Unii, mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Serbii. Takie osoby, podmioty i strony mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii Europejskiej wszelkie odpowiednie informacje i dokumenty, do których przedłożenia zobowiązane są na podstawie przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do programu Unii lub na podstawie umów lub porozumień zawartych w celu realizacji tego programu.

1.   Bośnia i Hercegowina uczestniczy jako państwo stowarzyszone we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją (UE) 2021/764 (4), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (5) oraz decyzja (UE) 2021/820 (6) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych mających siedzibę w Bośni i Hercegowinie (7) we wspólnotach wiedzy i innowacji.

1.   Bośnia i Hercegowina uczestniczy w programie „Horyzont Europa” zgodnie z warunkami określonymi w Umowie ramowej pomiędzy Wspólnotą Europejską a Bośnią i Hercegowiną w sprawie ogólnych zasad uczestnictwa Bośni i Hercegowiny w programach wspólnotowych oraz na zasadach i warunkach określonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, a także we wszelkich innych przepisach dotyczących wdrażania programu „Horyzont Europa”, w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę w Bośni i Hercegowinie mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (8).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę w Bośni i Hercegowinie kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z aktywami strategicznymi, interesami, autonomią lub bezpieczeństwem Unii Europejskiej na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   Podmioty prawne mające siedzibę w Bośni i Hercegowinie mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) na zasadach i warunkach równoważnych zasadom i warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, chyba że konieczne są ograniczenia w celu zapewnienia spójności z zakresem uczestnictwa wynikającym z wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.

5.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Bośnia i Hercegowina i podmioty prawne mające siedzibę w Bośni i Hercegowinie mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych postanowień, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

6.   Przedstawiciele Bośni i Hercegowiny mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bez prawa głosu i w odniesieniu do kwestii, które dotyczą Bośni i Hercegowiny.

Przedstawiciele Bośni i Hercegowiny nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań.

Bośnia i Hercegowina będzie informowana o wyniku głosowań. Uczestnictwo określone w niniejszym ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

7.   Prawa Bośni i Hercegowiny do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

8.   Przedstawiciele Bośni i Hercegowiny mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Bośni i Hercegowiny.

9.   Bośnia i Hercegowina może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (9), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

10.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Bośni i Hercegowiny i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa”, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie stosowane są w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

11.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

12.   Bośnia i Hercegowina wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte w Bośni i Hercegowinie lub przywiezione do Bośni i Hercegowiny, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych w Bośni i Hercegowinie.

1.   Udział Bośni i Hercegowiny lub podmiotów prawnych mających siedzibę w Bośni i Hercegowinie w programie „Horyzont Europa” jest uzależniony od wnoszenia przez Bośnię i Hercegowinę wkładu finansowego do programu oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w maju i w lipcu.

4.   Wkład operacyjny pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla programu „Horyzont Europa”, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (10) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do programu „Horyzont Europa” pochodzących od innych darczyńców (11).

W odniesieniu do zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (12) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

5.   Początkowy wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Bośni i Hercegowiny w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny opiera się na PKB z 2019 r. w cenach rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii Europejskiej ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania programu „Horyzont Europa”, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 niniejszego artykułu i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Bośni i Hercegowinie informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, informacjach na temat działań i oceny przedstawianych unijnym organom budżetowym i udzielającym absolutorium w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”. Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej i Bośni i Hercegowiny dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Bośnia i Hercegowina ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Bośni i Hercegowiny lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Bośni i Hercegowiny na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Bośni i Hercegowiny i podmiotów prawnych mających siedzibę w Bośni i Hercegowinie w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

2.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 1, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Bośni i Hercegowiny na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna od Bośni i Hercegowiny lub kwota, którą Bośnia i Hercegowina ma otrzymać jako wkład dodatkowy lub obniżkę wkładu Bośni i Hercegowiny w ramach mechanizmu automatycznej korekty, jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %. Kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu wkładu dodatkowego, który jest należny lub stanowi rekompensatę.

3.   Szczegółowe zasady dotyczące mechanizmu automatycznej korekty są zawarte w załączniku I.

1.   Podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w programach lub projektach Bośni i Hercegowiny równoważnych z programem „Horyzont Europa”, zgodnie z prawodawstwem Bośni i Hercegowiny.

2.   Wykaz równoważnych programów lub projektów Bośni i Hercegowiny, w których mogą uczestniczyć podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej, znajduje się w załączniku II.

3.   Finansowanie przez Bośnię i Hercegowinę podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii podlega ustawodawstwu Bośni i Hercegowiny regulującemu prowadzenie programów lub projektów w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania i oceny programu „Horyzont Europa” uczestnictwo Bośni i Hercegowiny w programie jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Bośnią i Hercegowiną.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE-Bośnia i Hercegowina ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE-Bośnia i Hercegowina”). Zadania wspólnego komitetu UE-Bośnia i Hercegowina obejmują:

2.   Wspólny komitet UE-Bośnia i Hercegowina, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Bośni i Hercegowiny, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE-Bośnia i Hercegowina może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE-Bośnia i Hercegowina zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane przez gospodarza, którym na przemian jest Unia Europejska i Bośnia i Hercegowina.

5.   Wspólny Komitet UE-Bośnia i Hercegowina działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań podmiotów prawnych mających siedzibę w Bośni i Hercegowinie. Wspólny Komitet UE-Bośnia i Hercegowina może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne, aby zakończyć wszystkie projekty, czynności, działania lub ich części finansowane z programu „Horyzont Europa”, wszystkie czynności niezbędne do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnić wszystkie zobowiązania finansowe wynikające z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Unia Europejska i Bośnia i Hercegowina mogą tymczasowo stosować niniejszą umowę zgodnie z ich odpowiednimi procedurami wewnętrznymi i prawodawstwem. Tymczasowe stosowanie rozpoczyna się w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

4.   Jeżeli Bośnia i Hercegowina powiadomi Komisję, działającą w imieniu Unii Europejskiej, że nie dopełni swoich wewnętrznych procedur niezbędnych do wejścia w życie niniejszej umowy, niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana z dniem otrzymania tego powiadomienia przez Komisję, co stanowi datę zaprzestania stosowania umowy do celów niniejszej umowy.

5.   Unia Europejska może zawiesić stosowanie niniejszej umowy w przypadku częściowego lub całkowitego braku płatności wkładu finansowego należnego od Bośni i Hercegowiny na podstawie niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa”, Komisja wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja powiadamia Bośnię i Hercegowinę formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Bośnię i Hercegowinę.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy podmioty prawne mające siedzibę w Bośni i Hercegowinie nie kwalifikują się do uczestnictwa w procedurach wyboru, które nie zostały zakończone w momencie wejścia w życie zawieszenia. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte wobec podmiotów prawnych mających siedzibę w Bośni i Hercegowiny przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Unia Europejska niezwłocznie powiadamia Bośnię i Hercegowinę o otrzymaniu całej kwoty należnego wkładu finansowego. Zawieszenie zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne mające siedzibę w Bośni i Hercegowinie ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

6.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania. Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

7.   W przypadku gdy niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu lub zostaje rozwiązana zgodnie z ust. 6 niniejszego artykułu, Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje zaprzestania tymczasowego stosowania lub rozwiązania niniejszej umowy.

8.   Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

9.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Niniejsza umowa zostaje sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim, bośniackim, chorwackim i serbskim, przy czym każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny. W przypadku rozbieżności w wykładni pierwszeństwo ma wersja angielska.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii

Artykuł 3

Odzyskiwanie należności i egzekucja

Artykuł 4

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii Europejskiej uczestniczące we wdrażaniu programu „Horyzont Europa” lub sprawujące kontrolę nad tym programem są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Bośni i Hercegowinie lub dowolnym podmiotem prawnym mającym siedzibę w Bośni i Hercegowinie, otrzymującymi finansowanie unijne, jak również dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu środków finansowych Unii, mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Bośni i Hercegowinie. Takie osoby, podmioty i strony mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii Europejskiej wszelkie odpowiednie informacje i dokumenty, do których przedłożenia zobowiązane są na podstawie przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do programu Unii lub na podstawie umów lub porozumień zawartych w celu realizacji tego programu.

1.   Kosowo uczestniczy jako państwo stowarzyszone we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją (UE) 2021/764 (3), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (4) oraz decyzja (UE) 2021/820 (5) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych Kosowa we wspólnotach wiedzy i innowacji.

1.   Kosowo uczestniczy w programie „Horyzont Europa” zgodnie z warunkami określonymi w Umowie ramowej między Unią Europejską a Kosowem dotyczącej ogólnych zasad uczestnictwa Kosowa w programach unijnych oraz na zasadach i warunkach określonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, a także we wszelkich innych przepisach dotyczących wdrażania programu „Horyzont Europa”, w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę w Kosowie mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (6).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę w Kosowie kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z aktywami strategicznymi, strategicznymi interesami, autonomią strategiczną lub strategicznym bezpieczeństwem Unii Europejskiej na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   Podmioty prawne mające siedzibę w Kosowie mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) na zasadach i warunkach równoważnych zasadom i warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, chyba że konieczne są ograniczenia w celu zapewnienia spójności z zakresem uczestnictwa wynikającym z wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.

5.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Kosowo i kosowskie podmioty prawne mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych przepisów, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

6.   Przedstawiciele Kosowa mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bez prawa głosu i w odniesieniu do kwestii, które dotyczą Kosowa.

Przedstawiciele Kosowa nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań.

Kosowo będzie informowane o wyniku głosowań.

Uczestnictwo określone w niniejszym ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

7.   Prawa Kosowa do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

8.   Przedstawiciele Kosowa mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Kosowa.

9.   Kosowo może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (7), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

10.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Kosowa i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa”, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie stosowane są w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

11.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

12.   Kosowo wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte w Kosowie lub przywiezione do Kosowa, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych w Kosowie.

1.   Udział Kosowa lub kosowskich podmiotów prawnych w programie „Horyzont Europa” jest uzależniony od wnoszenia przez Kosowo wkładu finansowego do programu oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w maju i w lipcu.

4.   Wkład operacyjny pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla programu „Horyzont Europa”, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (8) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do programu „Horyzont Europa” pochodzących od innych darczyńców (9).

W odniesieniu do zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (10) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

5.   Początkowy wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Kosowa w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny opiera się na PKB z 2019 r. w cenach rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii Europejskiej ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania programu „Horyzont Europa”, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 niniejszego artykułu i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Kosowu informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, na temat działań i oceny przedstawianych organom budżetowym i udzielającym absolutorium Unii Europejskiej w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”. Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej i Kosowa dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Kosowo ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Kosowa lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Kosowa na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Kosowa i kosowskich podmiotów prawnych w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

2.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 1, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Kosowa na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna od Kosowa lub kwota, którą Kosowo ma otrzymać jako wkład dodatkowy lub obniżkę wkładu Kosowa w ramach mechanizmu automatycznej korekty, jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %. Kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu wkładu dodatkowego, który jest należny lub stanowi rekompensatę.

3.   Szczegółowe zasady dotyczące mechanizmu automatycznej korekty są zawarte w załączniku I.

1.   Podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w kosowskich programach, projektach, działaniach lub ich częściach równoważnych programowi „Horyzont Europa” zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Kosowa.

2.   Niewyczerpujący wykaz równoważnych kosowskich programów, projektów, działań lub ich części znajduje się w załączniku II.

3.   Finansowanie przez Kosowo podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii podlega kosowskiemu ustawodawstwu regulującemu prowadzenie programów, projektów, działań lub ich części w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania i oceny programu „Horyzont Europa” uczestnictwo Kosowa w programie jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Kosowem.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE-Kosowo ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE-Kosowo”). Zadania wspólnego komitetu UE-Kosowo obejmują:

2.   Wspólny komitet UE-Kosowo, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Kosowa, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE-Kosowo może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE-Kosowo zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane przez gospodarza, którym na przemian jest Unia Europejska i Kosowo.

5.   Wspólny Komitet UE-Kosowo działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań kosowskich podmiotów prawnych. Wspólny Komitet UE-Kosowo może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne w celu zakończenia wszystkich projektów lub działań lub ich części finansowanych z programu „Horyzont Europa”, wszystkich czynności niezbędnych do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnienia wszystkich zobowiązań finansowych wynikających z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Unia Europejska i Kosowo mogą tymczasowo stosować niniejszą umowę zgodnie z ich odpowiednimi procedurami wewnętrznymi i prawodawstwem. Tymczasowe stosowanie rozpoczyna się w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

4.   Jeżeli Kosowo powiadomi Komisję, działającą w imieniu Unii Europejskiej, że nie dopełni swoich wewnętrznych procedur niezbędnych do wejścia w życie niniejszej umowy, niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana z dniem otrzymania tego powiadomienia przez Komisję, co stanowi datę zaprzestania stosowania umowy do celów niniejszej umowy.

5.   Unia Europejska może zawiesić stosowanie niniejszej umowy w przypadku częściowego lub całkowitego braku płatności wkładu finansowego należnego od Kosowa na podstawie niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa”, Komisja wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja powiadamia Kosowo formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Kosowo.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy podmioty prawne mające siedzibę w Kosowie nie kwalifikują się do uczestnictwa w procedurach wyboru, które nie zostały zakończone w momencie wejścia w życie zawieszenia. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte wobec podmiotów prawnych mających siedzibę w Kosowie przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Unia Europejska niezwłocznie powiadamia Kosowo o otrzymaniu całej kwoty należnego wkładu finansowego. Zawieszenie zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne z Kosowa ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

6.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania. Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

7.   W przypadku gdy niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu lub zostaje rozwiązana zgodnie z ust. 6 niniejszego artykułu, Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje zaprzestania tymczasowego stosowania lub rozwiązania niniejszej umowy.

8.   Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

9.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Niniejsza umowa jest sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii

Artykuł 3

Odzyskiwanie środków i egzekucja

Artykuł 4

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii Europejskiej uczestniczące we wdrażaniu programu „Horyzont Europa” lub sprawujące kontrolę nad tym programem są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Kosowie lub dowolnym podmiotem prawnym mającym siedzibę w Kosowie, otrzymującymi finansowanie unijne, jak również dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu środków finansowych Unii, mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Kosowie. Takie osoby, podmioty i strony mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii Europejskiej wszelkie odpowiednie informacje i dokumenty, do których przedłożenia zobowiązane są na podstawie przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do programu Unii lub na podstawie umów lub porozumień zawartych w celu realizacji tego programu.

1.   Czarnogóra uczestniczy jako państwo stowarzyszone we wszystkich częściach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (program „Horyzont Europa”), o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2021/695, realizowanego za pośrednictwem programu szczegółowego ustanowionego decyzją (UE) 2021/764 (4), w ich najbardziej aktualnych wersjach, oraz wnosi wkład do jego wszystkich części, także poprzez wkład finansowy na rzecz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.

2.   Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/819 (5) oraz decyzja (UE) 2021/820 (6) w ich najbardziej aktualnych wersjach mają zastosowanie do uczestnictwa podmiotów prawnych Czarnogóry we wspólnotach wiedzy i innowacji.

1.   Czarnogóra uczestniczy w programie „Horyzont Europa” zgodnie z warunkami określonymi w Protokole 8 Układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony w sprawie ogólnych zasad uczestnictwa Czarnogóry w programach wspólnotowych oraz na zasadach i warunkach określonych w niniejszej umowie, w aktach prawnych, o których mowa w art. 1 niniejszej umowy, a także we wszelkich innych przepisach dotyczących wdrażania programu „Horyzont Europa”, w ich najbardziej aktualnych wersjach.

2.   O ile w zasadach i warunkach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w tym w wykonaniu art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, nie przewidziano inaczej, podmioty prawne mające siedzibę w Czarnogórze mogą uczestniczyć w działaniach pośrednich programu „Horyzont Europa” na warunkach równoważnych warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, w tym w zakresie przestrzegania środków ograniczających przyjętych przez Unię Europejską (7).

3.   Przed podjęciem decyzji, czy podmioty prawne mające siedzibę w Czarnogórze kwalifikują się do uczestnictwa w działaniu związanym z unijnymi aktywami strategicznymi, strategicznymi interesami Unii, jej autonomią strategiczną lub bezpieczeństwem strategicznym na podstawie art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/695, Komisja może zażądać konkretnych informacji lub gwarancji, takich jak:

4.   Podmioty prawne mające siedzibę w Czarnogórze mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) na zasadach i warunkach równoważnych zasadom i warunkom mającym zastosowanie do podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii Europejskiej, chyba że konieczne są ograniczenia w celu zapewnienia spójności z zakresem uczestnictwa wynikającym z wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.

5.   W przypadku gdy Unia Europejska realizuje program „Horyzont Europa” poprzez zastosowanie art. 185 i 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Czarnogóra i czarnogórskie podmioty prawne mogą brać udział w strukturach prawnych tworzonych na mocy tych postanowień, zgodnie z aktami prawnymi Unii Europejskiej, które zostały lub zostaną przyjęte w celu ustanowienia tych struktur prawnych.

6.   Przedstawiciele Czarnogóry mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bez prawa głosu i w odniesieniu do kwestii, które dotyczą Czarnogóry.

Przedstawiciele Czarnogóry nie są obecni na posiedzeniach tych komitetów podczas głosowań. Czarnogóra będzie informowana o wyniku głosowań.

Uczestnictwo określone w niniejszym ustępie przyjmuje taką samą formę, włącznie z procedurą otrzymywania informacji i dokumentacji, jak w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

7.   Prawa Czarnogóry do reprezentacji i do uczestnictwa w Komitecie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Innowacji i jego podgrupach są takie same jak prawa mające zastosowanie do państw stowarzyszonych.

8.   Przedstawiciele Czarnogóry mają prawo uczestniczyć jako obserwatorzy w Radzie Gubernatorów JRC bez prawa głosu. Z zastrzeżeniem tego warunku, taki udział odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej i obejmuje prawo do zabierania głosu oraz procedury otrzymywania informacji i dokumentacji w odniesieniu do kwestii, która dotyczy Czarnogóry.

9.   Czarnogóra może uczestniczyć w konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 723/2009 (8), w jego najbardziej aktualnej wersji, oraz zgodnie z aktem prawnym ustanawiającym ERIC.

10.   Koszty podróży i koszty pobytu poniesione przez przedstawicieli Czarnogóry i ekspertów z tego kraju na potrzeby uczestnictwa – w charakterze obserwatorów – w pracach komitetu, o którym mowa w art. 14 decyzji (UE) 2021/764, bądź w innych posiedzeniach związanych z realizacją programu „Horyzont Europa”, są zwracane przez Unię Europejską na tej samej podstawie i według tych samych procedur, jakie są stosowane w przypadku przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej.

11.   Strony dołożą wszelkich starań w ramach istniejących przepisów, aby ułatwiać swobodny przepływ i pobyt pracowników naukowych uczestniczących w działaniach objętych niniejszą umową oraz transgraniczny przepływ towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w tych działaniach.

12.   Czarnogóra wprowadza wszelkie niezbędne środki, w stosownych przypadkach, w celu zapewnienia, aby towary i usługi nabyte w Czarnogórze lub przywiezione do Czarnogóry, które są częściowo lub w całości finansowane na podstawie umów o udzielenie dotacji lub umów zawieranych w celu realizacji działań zgodnie z niniejszą umową, zostały zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych oraz innych opłat fiskalnych, w tym VAT, stosowanych w Czarnogórze.

1.   Udział Czarnogóry lub czarnogórskich podmiotów prawnych w programie „Horyzont Europa” jest uzależniony od wniesienia przez Czarnogórę wkładu finansowego do programu oraz wkładu w ponoszenie powiązanych kosztów zarządzania, wykonania i operacyjnych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej (zwanego dalej „budżetem Unii”).

2.   Wkład finansowy ma formę sumy:

3.   Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w dwóch transzach i jest wymagalny najpóźniej w maju i w lipcu.

4.   Wkład operacyjny pokrywa koszty operacyjne i wydatki na wsparcie programu oraz ma charakter dodatkowy zarówno w zakresie środków na zobowiązania, jak i środków na płatności, względem kwot zapisanych w budżecie Unii ostatecznie przyjętym dla programu „Horyzont Europa”, w tym wszelkich środków odpowiadających ponownie udostępnionym umorzeniom, o których mowa w art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (9) w jego najbardziej aktualnej wersji (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), i powiększonym o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, które nie wynikają z wkładów finansowych do programu „Horyzont Europa” pochodzących od innych darczyńców (10).

W odniesieniu do zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel przydzielonych na program „Horyzont Europa” na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2020/2094 ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (11) zwiększenie to odpowiada rocznym środkom wskazanym w dokumentach towarzyszących projektowi budżetu w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

5.   Początkowy wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Czarnogóry w cenach rynkowych do PKB Unii Europejskiej w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych, który ma być stosowany, jest określany przez właściwe służby Komisji w oparciu o najnowsze dane statystyczne dostępne do obliczeń budżetowych w roku poprzedzającym rok, w którym roczna płatność jest należna. W drodze odstępstwa, w odniesieniu do 2021 r. początkowy wkład operacyjny opiera się na PKB z 2019 r. w cenach rynkowych. Dostosowania do tego klucza do ustalenia wkładu są zawarte w załączniku I.

6.   Początkowy wkład operacyjny oblicza się, stosując dostosowany klucz do ustalenia wkładu do początkowych środków na zobowiązania zapisanych w budżecie Unii Europejskiej ostatecznie przyjętym na dany rok w celu finansowania programu „Horyzont Europa”, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

7.   Opłata z tytułu uczestnictwa wynosi 4 % rocznego początkowego wkładu operacyjnego obliczonego zgodnie z ust. 5 i 6 niniejszego artykułu i jest wprowadzana stopniowo zgodnie z załącznikiem I. Opłata z tytułu uczestnictwa nie podlega dostosowaniom ani korektom z mocą wsteczną.

8.   Początkowy wkład operacyjny na rok N można skorygować w górę lub w dół z mocą wsteczną w jednym roku lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w ramach środków na zobowiązania w roku N, podwyższonych zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, ich realizacji poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzeń. Szczegółowe postanowienia dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu są zawarte w załączniku I.

9.   Unia Europejska przekazuje Czarnogórze informacje dotyczące jej udziału finansowego, ujęte w informacjach budżetowych, rachunkowych, informacjach na temat działań i oceny przedstawianych organom budżetowym i udzielającym absolutorium unijnym organom budżetowym i udzielającym absolutorium w odniesieniu do programu „Horyzont Europa”.

Informacje te przekazuje się z należytym uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej i Czarnogóry dotyczących poufności i ochrony danych oraz pozostają one bez uszczerbku dla informacji, które Czarnogóra ma prawo otrzymać na podstawie załącznika III.

10.   Wszystkie wkłady Czarnogóry lub płatności ze strony Unii Europejskiej oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

1.   Zastosowanie ma mechanizm automatycznej korekty początkowego wkładu operacyjnego Czarnogóry na rok N, dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, którą oblicza się w roku N+2. Mechanizm ten opiera się na działaniach Czarnogóry i czarnogórskich podmiotów prawnych w tych częściach programu „Horyzont Europa”, które są realizowane poprzez dotacje przyznawane w ramach procedur konkurencyjnych finansowane ze środków na zobowiązania z roku N, podwyższonych zgodnie z art. 3 ust. 4.

Kwotę automatycznej korekty oblicza się na podstawie różnicy między:

2.   W przypadku gdy kwota, o której mowa w ust. 1, niezależnie od tego, czy jest ona dodatnia czy ujemna, przekracza 8 % odpowiedniego początkowego wkładu operacyjnego dostosowanego zgodnie z art. 3 ust. 8, początkowy wkład operacyjny Czarnogóry na rok N zostaje skorygowany. Kwota należna od Czarnogóry lub kwota, którą Czarnogóra ma otrzymać jako wkład dodatkowy lub obniżkę wkładu Czarnogóry w ramach mechanizmu automatycznej korekty, jest kwotą przekraczającą ten próg 8 %. Kwota poniżej tego progu 8 % nie będzie brana pod uwagę przy obliczaniu wkładu dodatkowego, który jest należny lub stanowi rekompensatę.

3.   Szczegółowe zasady dotyczące mechanizmu automatycznej korekty są zawarte w załączniku I.

1.   Podmioty prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w czarnogórskich programach, projektach, czynnościach, działaniach lub ich częściach równoważnych programowi „Horyzont Europa” zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Czarnogóry.

2.   Niewyczerpujący wykaz równoważnych czarnogórskich programów, projektów, czynności, działań lub ich części znajduje się w załączniku II.

3.   Finansowanie przez Czarnogórę podmiotów prawnych mających siedzibę w Unii podlega czarnogórskim przepisom ustawowym i wykonawczym regulującym prowadzenie programów, projektów, czynności, działań lub ich części w zakresie badań naukowych i innowacji. W przypadku gdy nie zapewniono finansowania, podmioty prawne mające siedzibę w Unii mogą uczestniczyć w programie we własnym zakresie.

1.   Bez uszczerbku dla obowiązków Komisji, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do monitorowania i oceny programu „Horyzont Europa” uczestnictwo Czarnogóry w programie jest stale monitorowane na zasadzie partnerstwa między Komisją i Czarnogórą.

2.   Zasady dotyczące należytego zarządzania finansami, w tym kontroli finansowej, odzyskiwania środków pieniężnych oraz innych środków zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do finansowania przez Unię Europejską na podstawie niniejszej umowy są określone w załączniku III.

1.   Niniejszym ustanawia się wspólny komitet UE-Czarnogóra ds. badań naukowych i innowacji (zwany dalej „wspólnym komitetem UE-Czarnogóra”). Zadania wspólnego komitetu UE-Czarnogóra obejmują:

2.   Wspólny komitet UE-Czarnogóra, w którego skład wchodzą przedstawiciele Unii Europejskiej i Czarnogóry, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.   Wspólny komitet UE-Czarnogóra może podjąć decyzję o powołaniu na poziomie ekspertów na zasadzie ad hoc grupy roboczej/organu doradczego, która(-y) może pomóc w wykonaniu niniejszej umowy.

4.   Wspólny Komitet UE-Czarnogóra zbiera się co najmniej raz w roku oraz gdy wymagają tego szczególne okoliczności, na wniosek którejkolwiek ze Stron. Posiedzenia są organizowane przez gospodarza, którym na przemian jest Unia Europejska i czarnogórski organ odpowiedzialny za naukę i badania.

5.   Wspólny Komitet UE-Czarnogóra działa w sposób ciągły poprzez wymianę istotnych informacji za pomocą wszelkich środków komunikacji, w szczególności w odniesieniu do uczestnictwa/działań czarnogórskich podmiotów prawnych. Wspólny Komitet UE-Czarnogóra może w szczególności wykonywać swoje zadania na piśmie, gdy zajdzie taka potrzeba.

1.   Niniejsza umowa wchodzi w życie w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

2.   Niniejszą umowę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Umowa pozostaje w mocy tak długo, jak będzie to konieczne w celu zakończenia wszystkich projektów, czynności, działań lub ich części finansowanych z programu „Horyzont Europa”, wszystkich czynności niezbędnych do ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej oraz wypełnienia wszystkich zobowiązań finansowych wynikających z realizacji niniejszej umowy między Stronami.

3.   Unia Europejska i Czarnogóra mogą tymczasowo stosować niniejszą umowę zgodnie z ich odpowiednimi procedurami wewnętrznymi i prawodawstwem. Tymczasowe stosowanie rozpoczyna się w dniu, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu ich procedur wewnętrznych niezbędnych do tego celu.

4.   Jeżeli Czarnogóra powiadomi Komisję działającą w imieniu Unii Europejskiej, że nie dopełni swoich wewnętrznych procedur niezbędnych do wejścia w życie niniejszej umowy, niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana z dniem otrzymania tego powiadomienia przez Komisję, co stanowi datę zaprzestania stosowania umowy do celów niniejszej umowy.

5.   Unia Europejska może zawiesić stosowanie niniejszej umowy w przypadku częściowego lub całkowitego braku płatności wkładu finansowego należnego od Czarnogóry na podstawie niniejszej umowy.

W przypadku braku płatności, który może w znacznym stopniu zagrozić realizacji programu i zarządzaniu programem „Horyzont Europa”, Komisja wysyła formalny monit. W przypadku braku płatności w terminie 20 dni roboczych od daty formalnego monitu Komisja powiadamia Czarnogórę formalnym pismem o zawieszeniu stosowania niniejszej umowy, które staje się skuteczne 15 dni po otrzymaniu takiego powiadomienia przez Czarnogórę.

W przypadku zawieszenia stosowania niniejszej umowy podmioty prawne mające siedzibę w Czarnogórze nie kwalifikują się do uczestnictwa w procedurach wyboru, które nie zostały zakończone w momencie wejścia w życie zawieszenia. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, gdy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne podjęte wobec podmiotów prawnych mających siedzibę w Czarnogórze przed wejściem w życie zawieszenia. Niniejsza umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

Unia Europejska niezwłocznie powiadamia Czarnogórę o otrzymaniu całej kwoty należnego wkładu finansowego. Zawieszenie zostaje zniesione ze skutkiem natychmiastowym po otrzymaniu takiego powiadomienia.

Od dnia zniesienia zawieszenia podmioty prawne z Czarnogóry ponownie kwalifikują się do udziału w procedurach wyboru rozpoczętych po tej dacie oraz w procedurach wyboru rozpoczętych przed tą datą, w przypadku których nie wygasły terminy składania wniosków.

6.   Każda ze Stron może rozwiązać niniejszą umowę w dowolnym czasie za pomocą pisemnego powiadomienia o zamiarze jej rozwiązania. Rozwiązanie umowy staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od dnia, w którym pisemne powiadomienie dotrze do adresata. Dzień, w którym rozwiązanie umowy staje się skuteczne, stanowi datę rozwiązania umowy do celów niniejszej umowy.

7.   W przypadku gdy niniejsza umowa przestaje być tymczasowo stosowana zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu lub zostaje rozwiązana zgodnie z ust. 6 niniejszego artykułu, Strony uzgadniają, że:

Strony ustalają za obopólną zgodą wszelkie inne konsekwencje zaprzestania tymczasowego stosowania lub rozwiązania niniejszej umowy.

Wszelkich zmian niniejszej umowy dokonuje się wyłącznie na piśmie, za obopólną zgodą Stron. Wejście w życie zmian nastąpi zgodnie z taką samą procedurą, jaka ma zastosowanie do wejścia w życie niniejszej umowy.

8.   Załączniki do niniejszej umowy stanowią jej integralną część.

Niniejsza umowa zostaje sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim i czarnogórskim, przy czym każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny. W przypadku rozbieżności w wykładni pierwszeństwo ma wersja angielska.

Artykuł 1

Przeglądy i audyty

Artykuł 2

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii