ZAŁĄCZNIK

1.   WPROWADZENIE

Niniejsze zalecenie wyraża jedynie stanowisko Komisji; nie zmienia ono skutków prawnych dyrektyw i rozporządzeń oraz pozostaje bez uszczerbku dla dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości wiążącej interpretacji art. 7, 7a i 7b zmienionej dyrektywy 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej oraz załącznika V do tej dyrektywy. Podstawę niniejszego zalecenia stanowią informacje zwrotne, które Komisja otrzymała od państw członkowskich od momentu transpozycji dyrektywy 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej oraz informacje uzyskane przez Komisję z powiadomień państw członkowskich oraz z oceny krajowych planów działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii oraz sprawozdań rocznych (1).

Streszczenie: Istotne zmiany dyrektywy 2012/27/UE

1.

Struktura obowiązku oszczędności energii i powiązane przepisy — art. 7 (uwagi ogólne dotyczące wymogu w zakresie oszczędności), 7a (przepisy dotyczące systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej) oraz 7b (przepisy w odniesieniu do alternatywnych środków z dziedziny polityki), — załącznik V (wspólne metody i zasady obliczania), oraz — obowiązki dotyczące planowania i sprawozdawczości zgodnie z rozporządzeniem w sprawie zarządzania unią energetyczną.

2.

Zakres obowiązku oszczędności energii (lata 2021–2030) — nowy okres obowiązywania obowiązku oszczędności energii 2021–2030 oraz przedłużenie obowiązku na okres po 2030 r. bez daty końcowej, ale z zastrzeżeniem przeglądu do 2027 r. i od tego momentu co 10 lat, — obowiązek osiągnięcia łącznych oszczędności końcowego zużycia energii w latach 2021–2030 równoważnych nowym rocznym oszczędnościom wynoszącym co najmniej 0,8 % zużycia energii końcowej (oprócz Cypru i Malty, które muszą osiągnąć nowe oszczędności wynoszące 0,24 % zużycia energii końcowej), tj. wyższego poziomu, niż w obecnym okresie, — opcje dla państw członkowskich w zakresie obliczania oszczędności w inny sposób, o ile osiągają one wymagane łączne oszczędności końcowego zużycia energii, oraz — wymóg w odniesieniu do państw członkowskich dotyczący uwzględnienia potrzeby łagodzenia ubóstwa energetycznego podczas opracowywania środków z dziedziny polityki, zgodnie z kryteriami, które mają one ustanowić.

3.

Obliczanie wpływu środków z dziedziny polityki — państwa członkowskie nie mogą zgłaszać oszczędności energii wynikających z wdrożenia prawa Unii, oprócz przypadków ich powiązania z renowacją budynków. W drodze odstępstwa oraz z zastrzeżeniem pewnych warunków mogą one zaliczać oszczędności w ramach krajowych wymogów minimalnych dotyczących nowych budynków tylko na poczet oszczędności wymaganych w pierwszym okresie objętym obowiązkiem (lata 2014–2020).

4.

Wyjaśnienia — systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej i alternatywne środki z dziedziny polityki są jednakowo ważnymi środkami transpozycji dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, — oszczędność energii wynikające z każdego rodzaju środków z dziedziny polityki mają być obliczane zgodnie ze wspólnymi zasadami i metodami zawartymi w załączniku V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, — wyjaśnienie środka i weryfikacja wymogu oraz znaczenie pobrania reprezentatywnej próby środków poprawy efektywności energetycznej, — państwa członkowskie mogą utworzyć krajowy fundusz efektywności energetycznej zgodnie z art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej jako alternatywny środek z dziedziny polityki albo jako część systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej zawierającego wymóg, aby strony zobowiązane wniosły wszystkie swoje oszczędności lub ich część jako wkład do funduszu, — wyjaśnienie wymogu dodatkowości (oszczędności energii powinny być dodatkowe w stosunku do oszczędności, które zostałyby zagwarantowane w każdym przypadku bez działalności strony zobowiązanej lub uczestniczącej), w tym pewnych czynników – „gapowiczów”, efektów rynkowych i wpływu istniejącej polityki, — przy obliczaniu oszczędności energii bierze się pod uwagę cały czas obowiązywania środków oraz tempo, a jakim oszczędności maleją wraz z upływem czasu, oraz — oszczędności energii wynikające z małoskalowych technologii energii odnawialnej zainstalowanych na budynkach lub w budynkach mogą kwalifikować się z zastrzeżeniem zgodności z załącznikiem V.

2.   OBLICZANIE OSZCZĘDNOŚCI ENERGII WYMAGANYCH W OKRESIE OBJĘTYM OBOWIĄZKIEM 2021–2030

W lit. b) powyżej zobowiązano państwa członkowskie do osiągnięcia:

—	łącznych oszczędności końcowego zużycia energii (tj. łącznej wielkości oszczędności energii) w latach 2021–2030, oraz

—	nowych oszczędności w każdym roku w tym okresie (których wielkości nie określono).

Chociaż wskaźnik nowych rocznych oszczędności energii w pierwszym okresie objętym obowiązkiem (lata 2014–2020) jest taki sam dla wszystkich państw członkowskich (tj. 1,5 %), to w drugim okresie (lata 2021–2030) jest inaczej, ponieważ Cypr i Malta muszą osiągnąć łączne oszczędności końcowego zużycia równoważne nowym oszczędnościom wynoszącym 0,24 % zużycia energii końcowej (1).

Każde państwo członkowskie musi osiągnąć obliczoną wielkość łącznych oszczędności końcowego zużycia energii (tj. łączne oszczędności energii na lata 2021–2030) do dnia 31 grudnia 2030 r. W przeciwieństwie do pierwszego okresu objętego obowiązkiem, kwoty tej nie można obniżyć w wyniku jakiejkolwiek elastyczności wykorzystanej przez państwo członkowskie (2).

Państwa członkowskie nie muszą osiągać nowych oszczędności równoważnych 0,8 % (0,24 % w odniesieniu do Malty i Cypru) rocznego zużycia energii końcowej (3) w każdym roku drugiego okresu objętego obowiązkiem. Obecna elastyczność, dzięki której mogą one rozłożyć wielkość nowych oszczędności na cały okres, nadal ma zastosowanie w odniesieniu do drugiego okresu i kolejnych okresów (4).

2.1.   Obliczanie łącznych oszczędności końcowego zużycia energii wymaganych w drugim okresie objętym obowiązkiem

Aby obliczyć wielkość łącznych oszczędności końcowego zużycia energii wymaganych w drugim okresie objętym obowiązkiem, każde państwo członkowskie musi najpierw obliczyć średnie zużycie energii końcowej w trzech latach poprzedzających 2019 r. (tj. w latach 2016–2018) (5).

Następny krok polega na pomnożeniu tej średniej przez wartość 0,8 % (0,24 % w przypadku Cypru i Malty) w celu ustalenia równoważnej wielkości „nowych” rocznych oszczędności.

Przykład:

Zużycie energetyczne danego państwa członkowskiego kształtuje się na poziomie 102 milionów ton oleju ekwiwalentnego (Mtoe) w 2016 r., 98 Mtoe w 2017 r. i 100 Mtoe w 2018 r. – oznacza to, że średnie zużycie energetyczne w okresie trzech lat wynosiło 100 Mtoe.

Do celu obliczania łącznej wielkości oszczędności końcowego zużycia energii (lata 2021–2030) minimalna wielkość nowych oszczędności w każdym roku wynosi zatem 0,8 Mtoe (100 Mtoe × 0,8 %).

Państwa członkowskie mogą następnie obliczyć łączną wielkość oszczędności końcowego zużycia wymaganych w odniesieniu do całego okresu objętego obowiązkiem.

Przykład

Państwo członkowskie oblicza swoje średnie zużycie energii końcowej w latach 2016–2018 jako 100 Mtoe. Łączne oszczędności końcowego zużycia w odniesieniu do roku 2021 wynosiłyby zatem (100 × 0,8 % × 1) = 0,8 Mtoe.

Ponieważ wymagane jest osiągnięcie łącznych oszczędności końcowego zużycia energii co najmniej równoważnych nowym oszczędnościom w każdym roku od 2021 do 2030 r., dane państwo członkowskie musi obliczyć nowe oszczędności w odniesieniu do każdego następnego roku do 2030 r.

Łączna wielkość obliczona w odniesieniu do 2022 r. wynosiłaby (100 × 0,8 % × 2) = łączne oszczędności końcowego zużycia energii wynoszące 1,6 Mtoe (w tym 0,8 Mtoe nowych oszczędności w 2022 r. (zaznaczonych poniżej na szaro)).

Kwoty w odniesieniu do każdego kolejnego roku do 2030 r. można obliczać w ten sam sposób. Całkowita wielkość łącznych oszczędności końcowego zużycia energii wymaganych w okresie 10-letnim wynosi 44,0 Mtoe (100 × 0,8 % × 55).

Rok	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
Oszczędności końcowego zużycia energii (Mtoe)										0,8	Łączne oszczędności końcowego zużycia energii ogółem (do 2030 r.)
									0,8	0,8
								0,8	0,8	0,8
							0,8	0,8	0,8	0,8
						0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
					0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
				0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
			0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
		0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
Łącznie (Mtoe)	0,8	1,6	2,4	3,2	4,0	4,8	5,6	6,4	7,2	8,0	44,0  (6)

2.2.   Zbiór danych statystycznych

2.2.1.   Wykorzystanie zbioru danych Eurostatu

W celu utworzenia zbiorów danych statystycznych do celów ich stosowania w odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem 2021–2030 państwa członkowskie powinny skorzystać ze zbioru danych Eurostatu, który uznaje się za domyślne źródło w odniesieniu do obliczania wymaganych wielkości oszczędności (zob. pkt 1 lit. c) załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną).

W 2019 r. Eurostat dokonał zmiany bilansu energetycznego na podstawie międzynarodowych zaleceń dotyczących statystyki energii opublikowanych przez Komisję Statystyczną (7). W odniesieniu do wkładu państw członkowskich w efektywność energetyczną oraz obowiązku oszczędności energii ustanowił szczególną kategorię „zużycie energii końcowej (Europa w latach 2020–2030)” (8) (kod FEC2020-2030). Obejmuje ona elementy wymagane zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej i państwa członkowskie powinny ją wykorzystywać do celów realizacji obowiązku oszczędności energii (9).

Nowa kategoria zawiera następujące definicje arytmetyczne, których podstawą są najnowsze zmiany rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 w sprawie statystyki energii (10):

zużycie energii końcowej (Europa w latach 2020–2030) [wszystkie produkty ogółem] =

zużycie energii końcowej [wszystkie produkty ogółem]

– zużycie energii końcowej [ciepło otoczenia (pompy ciepła)]

+ lotnictwo międzynarodowe [wszystkie produkty ogółem]

+ wkład w przemianę, wielkie piece [Wszystkie produkty ogółem]

– wynik przemiany, wielkie piece [Wszystkie produkty ogółem]

+ sektor energetyczny, wielkie piece [stałe paliwa kopalne]

+ sektor energetyczny, wielkie piece [gazy przemysłowe]

+ sektor energetyczny, wielkie piece [torf i wyroby z torfu]

+ sektor energetyczny, wielkie piece [łupek bitumiczny i piaski bitumiczne]

+ sektor energetyczny, wielkie piece [ropa naftowa i produkty naftowe]

+ sektor energetyczny, wielkie piece [gaz ziemny]

2.2.2.   Wykorzystanie alternatywnych źródeł danych statystycznych i szacunków ekspertów

Państwa członkowskie mogą korzystać z alternatywnych źródeł danych statystycznych, ale muszą wyjaśnić i uzasadnić ich wykorzystanie oraz każdą różnicę w wynikających ilościach w swoim powiadomieniu dla Komisji (zob. pkt 1 lit. c) załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną).

W przypadku gdy dane w odniesieniu do konkretnych lat nie są dostępne w momencie, gdy państwa członkowskie muszą przedstawić sprawozdania, mogą one korzystać z szacunków ekspertów (ponownie uzasadniając je w powiadomieniu). Jeżeli po opublikowaniu oficjalnych danych okaże się, że rozbieżności między szacunkowymi a rzeczywistymi wartościami są znaczne, wielkość wymaganych oszczędności musi zostać dostosowana do rzeczywistych wartości.

Zaleca się, aby państwa członkowskie dostosowywały szacunki do oficjalnych danych jak najwcześniej w ramach mechanizmu zarządzania, przedkładając kolejne dane lub w ramach obowiązkowej sprawozdawczości na podstawie rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną (np. w zaktualizowanym krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu do dnia 30 czerwca 2023 r. zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia).

2.2.3.   Energia zużywana w transporcie

Nie naruszając przepisów art. 7 ust. 2 lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (11), państwa członkowskie nie mogą już wyłączać zużycia energii końcowej w transporcie z podstawowych obliczeń w odniesieniu do drugiego okresu objętego obowiązkiem i kolejnych takich okresów.

2.2.4.   Energia wytwarzana dla własnego użytku końcowego

Chociaż łączne oszczędności końcowego zużycia energii w pierwszym okresie objętym obowiązkiem opierają się na „sprzedaży energii odbiorcom końcowym”, w dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej celowo zmieniono podstawę dla drugiego i kolejnych okresów na „zużycie energii końcowej”.

W rezultacie państwa członkowskie muszą uwzględniać w podstawowych obliczeniach energię wytwarzaną do własnego użytku (np. energię elektryczną wytwarzaną przez systemy fotowoltaiczne, ciepło wytwarzane przez kolektory słoneczne lub w wyniku współspalania odpadów w przemyśle) w odniesieniu do tych okresów.

Kategoria Eurostatu „zużycie energii końcowej” (kod B 101700 (12)), mająca zastosowanie w trakcie negocjacji i przyjmowania dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, obejmowała niektóre odnawialne źródła energii istotne z punktu widzenia stosowania na małą skalę na budynkach lub w budynkach (energia słoneczna, w tym energia fotowoltaiczna i energia słoneczna termiczna, energia wiatrowa, stała biomasa, biogaz i płynne biopaliwa (13)). Ciepło otoczenia, np. wykorzystywane w pompach ciepła, nie zostało uwzględnione w kategorii „zużycie energii końcowej”. W celu zapewnienia, aby obowiązek oszczędności energii zgodny z art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej uzgodniony przez współprawodawców nie ulegał zmianie w wyniku rewizji bilansów energetycznych, do celów efektywności energetycznej Eurostat ustanowił i publikuje szczególną kategorię „zużycie energii końcowej (Europa w latach 2020–2030)” (kod FEC2020-2030), z której w dalszym ciągu wyłącza się ciepło otoczenia do 2030 r. (14).

Chociaż pkt 1 lit. c) załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną zawiera wymóg, aby zbiór danych Eurostatu wykorzystywano jako domyślne źródło, państwa członkowskie muszą jednak uwzględnić wszystkie dane dostępne na szczeblu krajowym. W przypadku gdy różnią się one od danych Eurostatu państwa członkowskie muszą podawać źródła krajowe, jeśli są one bardziej dokładne. Muszą one uwzględnić te źródła w obliczeniu podstawy oraz powiadomić i wytłumaczyć w swoich krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu, jakie źródła danych wykorzystano, w tym wszelkie dodatkowe oficjalne lub szacunkowe wolumeny zużycia energii końcowej, które nie są objęte zbiorem danych Eurostatu.

2.3.   Rozłożenie oszczędności energii na okres 2021–2030

Art. 7 ust. 1 akapit ostatni dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zawiera wymóg, zgodnie z którym państwa członkowskie decydują, w jaki sposób rozłożyć obliczoną wielkość nowych oszczędności w każdym okresie [objętym obowiązkiem], pod warunkiem że na koniec każdego okresu objętego obowiązkiem osiągnięte zostają wymagane łączne oszczędności końcowego zużycia energii ogółem.

Przykłady

Jedno państwo członkowskie może wybrać metodę liniowego naliczania wzrostu oszczędności w czasie; inne może podjąć odpowiednią decyzję później, zobowiązując się jednak do osiągnięcia wyższego poziomu oszczędności w połowie/pod koniec drugiego okresu objętego obowiązkiem.

Inne państwo członkowskie może zdecydować o rozłożeniu wymaganej wielkości łącznych oszczędności końcowego zużycia energii (np. 44,0 Mtoe) w sposób przedstawiony poniżej, o ile łączna wielkość wymaganych oszczędności zostanie osiągnięta między 2021 r. a 2030 r. (zakładając, że wszystkie środki mają trwałe skutki, które przynoszą oszczędności każdego roku co najmniej do 2030 r.):

Rok	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
Oszczędności końcowego zużycia energii (Mtoe)										0,8	Łączne oszczędności końcowego zużycia energii ogółem (do 2030 r.)
									1,1	1,1
								0,5	0,6	0,6
							0,7	0,7	0,7	0,7
						0,6	0,6	0,6	0,6	0,6
					0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
				1,0	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0
			1,2	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2
		0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9
	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4
Łącznie (Mtoe)	0,4	1,3	2,5	3,5	4,3	4,9	5,6	6,1	7,3	8,1	44

Jeśli państwo członkowskie ustanawia lub utrzymuje system zobowiązujący do efektywności energetycznej, nie wymaga się od niego sprawozdawczości na temat sposobu rozłożenia wysiłków w okresie objętym obowiązkiem. Zaleca się jednak, aby państwa członkowskie ustalały i zgłaszały, jak będą to robić. Zgodnie z częścią 3.1 lit. b) załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną państwa członkowskie muszą powiadomić o spodziewanej łącznej i rocznej wartości oszczędności oraz o czasie funkcjonowania swoich systemów.

Państwa członkowskie, które ustanawiają lub utrzymują alternatywne środki z dziedziny polityki zgodnie z art. 7b dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej lub krajowy fundusz efektywności energetycznej zgodnie z art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej mają pełną swobodę w zakresie rozłożenia wymaganych łącznych oszczędności końcowego zużycia energii w drugim okresie objętym obowiązkiem. Mogą, ale nie muszą wprowadzać okresów pośrednich, które nie muszą mieć takiego samego czasu trwania. Część 3.2 lit. c) załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną zawiera jednak wymóg, aby powiadamiały one o przewidywan[ej] łączn[ej] i roczn[ej] wartoś[ci] oszczędności ogółem dla każdego środka lub wielkoś[ci] oszczędności energii w odniesieniu do okresów pośrednich.

3.   INNE SPOSOBY OBLICZANIA WYMOGÓW W ZAKRESIE OSZCZĘDNOŚCI

3.1.   Wskaźnik i zakres

Opcje, o których mowa w art. 7 ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, nie mają wpływu na obowiązek oszczędności energii, o którym mowa w art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Zgodnie z art. 7 ust. 2 i 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie mogą stosować różne metody obliczeniowe (np. w celu uwzględnienia pewnych uwarunkowań krajowych), ale nie może to prowadzić do obniżenia wielkości wymaganych oszczędności energii, tj. państwa członkowskie muszą zapewnić, aby obliczenia z wykorzystaniem jednej z metod opisanych w art. 7 ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, lub kilku tych metod, skutkowały takimi samymi łącznymi minimalnymi oszczędnościami energii, jakie są wymagane zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Zatem w odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem od 2021 do 2030 r., niezależnie od tego, czy państwa członkowskie wykorzystują opcje zawarte w art. 7 ust. 2 i 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, muszą one zapewnić, aby wymagana wielkość łącznych oszczędności końcowego zużycia energii równoważna nowym oszczędnościom rocznym wynoszącym co najmniej 0,8 % (15) została osiągnięta do dnia 31 grudnia 2030 r. W celu zapewnienia, aby elastyczności stosowane zgodnie z art. 7 ust. 2 i 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej nie powodowały obniżenia obliczonej minimalnej wielkości netto oszczędności energii, która ma zostać osiągnięta w zużyciu energii końcowej w okresie objętym obowiązkiem, własne roczne wskaźniki oszczędności państw członkowskich muszą być więc wyższe niż wymagane do osiągnięcia łącznych oszczędności energii przewidzianych w art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (16). Państwa członkowskie nie są zobowiązane do korzystania z opcji przewidzianych w art. 7 ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

3.2.   Opcje przewidziane w art. 7 ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej

Na podstawie art. 7 ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie mogą obliczać wymaganą wielkość oszczędności energii:

—	stosując roczny wskaźnik oszczędności w odniesieniu do sprzedaży energii odbiorcom końcowym lub w odniesieniu do zużycia energii końcowej, uśredniony dla lat 2016–2018, lub

—	wyłączając z podstawy obliczeń, częściowo lub w całości, energię zużytą w transporcie, lub

—	wykorzystując którąkolwiek z opcji określonych w art. 7 ust. 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

3.3.   Własny roczny wskaźnik oszczędności i podstawa obliczeń

W przypadku gdy państwa członkowskie korzystają z jednej lub z większej liczby opcji, art. 7 ust. 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zobowiązuje je do ustalenia:

—

własnego rocznego wskaźnika oszczędności – jest on stosowany do obliczania ich łącznych oszczędności końcowego zużycia energii w celu zapewnienia, aby wymagane oszczędności nie były niższe niż oszczędności wymagane na podstawie art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, oraz

—	własnej podstawy obliczeń, z której można wyłączyć, częściowo lub w całości, energię zużytą w transporcie (17).

Elementy te stanowią uzupełnienie (18) obliczeń rocznego nowego wskaźnika oszczędności i łącznych oszczędności końcowego zużycia zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Art. 7 ust. 5 akapit drugi dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej stanowi, że niezależnie od tego, czy państwa członkowskie częściowo lub w całości wyłączą z ich podstawy obliczeń energię zużytą w transporcie lub skorzystają z którejkolwiek z opcji wymienionych w art. 7 ust. 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, muszą one zapewnić, aby obliczona wielkość netto nowych oszczędności, którą należy osiągnąć w zużyciu energii końcowej w okresie objętym obowiązkiem 2021–2030, nie była niższa niż wielkość wynikająca z zastosowania rocznego wskaźnika oszczędności, o których mowa w art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b), tj. 0,8 % (0,24 % w odniesieniu do Cypru i Malty).

3.4.   Opcje przewidziane w art. 7 ust. 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej

W odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem 2021–2030 państwa członkowskie mogą korzystać z jednej lub z większej liczby następujących opcji (art. 7 ust. 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej):

b)	pełnego lub częściowego wyłączenia gałęzi przemysłu objętych unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS);

c)	uwzględnienia części oszczędności energii uzyskiwanych w sektorach przetwarzania i rozdziału energii;

d)	podjęcia wczesnych działań po 2008 r., które będą nadal pozwalały osiągnąć oszczędności po 2020 r.;

e)	podjęcia indywidualnych działań od początku 2018 r. do końca 2020 r., które będą nadal przynosić oszczędności po 2020 r.;

f)	wyłączenia 30 % energii wytwarzanej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach w następstwie środków z dziedziny polityki promujących montowanie nowych instalacji technologii energii odnawialnej; oraz

g)	zaliczenia pewnych oszczędności energii, które przekraczają oszczędności energii wymagane w okresie objętym obowiązkiem od 2014 do 2020 r.

Zgodnie z art. 7 ust. 5 lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej opcje te można zastosować tylko na poczet wielkości oszczędności energii obliczonej zgodnie z [art. 7] ust. 2 i 3 oraz nie mogą one razem prowadzić do zmniejszenia o więcej niż 35 %” tej wielkości.

Zasadniczo opcje nie mogą być stosowane do obniżenia łącznych oszczędności końcowego zużycia energii wymaganych na podstawie art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Innymi słowy, niezależnie od tego, czy państwa członkowskie częściowo lub w całości wyłączą z ich podstawy obliczeń energię zużytą w transporcie lub skorzystają z którejkolwiek z tych opcji, muszą one zapewnić, aby obliczona wielkość netto nowych oszczędności, którą należy osiągnąć w zużyciu energii końcowej w okresie objętym obowiązkiem 2021–2030, nie była niższa niż wielkość wynikająca z zastosowania rocznego wskaźnika oszczędności, o którym mowa w art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (19). Aby to zapewnić, art. 7 ust. 5 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zawiera wymóg, aby w okresie objętym obowiązkiem państwa członkowskie obliczały wpływ decyzji o wykorzystaniu jednej opcji lub większej ich liczby (20).

Opcje przewidziane w art. 7 ust. 4 lit. b) i f) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej mogą zostać wykorzystane jedynie do celów obliczeń własnej podstawy zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Wielkości te można odjąć od wyniku tych obliczeń (z zastrzeżeniem przewidzianych ograniczeń).

Opcje przewidziane w lit. c), d), e) i g) odnoszą się do oszczędności energii i mogą być zaliczane tylko na poczet obliczanej wielkości oszczędności wymaganej zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Zatem nie mogą one być wykorzystywane do obniżenia poziomu obowiązku oszczędności energii zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, ale mogą być wykorzystane do pomocy w wypełnieniu tego obowiązku.

3.4.1.   Szczegółowe informacje dotyczące opcji

3.4.1.1.   Zastosowanie pełnego lub częściowego wyłączenia gałęzi przemysłu objętych systemem ETS (art. 7 ust. 4 lit. b))

Jeżeli państwo członkowskie korzysta wyłącznie z opcji całkowitego lub częściowego wyłączenia sprzedaży energii wykorzystywanej w gałęziach przemysłu objętych systemem ETS (art. 7 ust. 4 lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej), musi ustalić wolumeny dostarczanej lub sprzedawanej w ramach sprzedaży detalicznej energii, która jest wykorzystywana na potrzeby tych rodzajów działalności przemysłowej. Obliczenia dokonuje się na podstawie energii wykorzystanej na potrzeby rodzajów działalności wymienionych w załączniku I do dyrektywy w sprawie ETS (21).

Od tej ilości odejmuje się następnie energię zużywaną na potrzeby „działań energetycznych” wymienionych w tym załączniku (spalania w instalacjach o nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW (z wyjątkiem instalacji spalania odpadów niebezpiecznych lub komunalnych), rafinowania olejów mineralnych oraz produkcji koksu) i energię wykorzystywaną w lotnictwie (22).

3.4.1.2.   Oszczędności energii uzyskiwane w sektorach przetwarzania i rozdziału energii (art. 7 ust. 4 lit. c))

Na podstawie art. 7 ust. 4 lit. c) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie mogą zaliczać oszczędności energii w sektorach przetwarzania, przesyłu i dystrybucji energii, w tym w efektywnej infrastrukturze ciepłowniczej i chłodniczej, uzyskane w wyniku wdrażania wymogów określonych w art. 14 ust. 4 i ust. 5 lit. b) oraz art. 15 ust. 1–6 i 9 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej na poczet wielkości oszczędności energii obliczonej zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (23).

3.4.1.3.   Oszczędności energii wynikające z indywidualnych działań nowo wdrożonych od dnia 31 grudnia 2008 r. (art. 7 ust. 4 lit. d))

Jeżeli państwo członkowskie zalicza oszczędności energii wynikające z indywidualnych działań nowo wdrożonych od dnia 31 grudnia 2008 r. na poczet wielkości wymaganych oszczędności energii obliczanej zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, działania te muszą być kontynuowane, aby miały wpływ po 2020 r. w odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem 2021–2030, tj. aby przyniosły nowe oszczędności energii po dniu 31 grudnia 2020 r. W art. 2 pkt 19 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zdefiniowano „działanie indywidualne” jako działanie, które prowadzi do sprawdzalnej i wymiernej lub dającej się oszacować poprawy efektywności energetycznej i które jest podejmowane w wyniku środka z dziedziny polityki. Ponadto oszczędność energii musi być mierzona i weryfikowana.

3.4.1.4.   Indywidualne działania podejmowane od początku 2018 r. do końca 2020 r. (art. 7 ust. 4 lit. e))

Zgodnie z art. 7 ust. 4 lit. e) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwo członkowskie może zaliczyć oszczędności energii, które wynikają ze środków z dziedziny polityki, do wielkości oszczędności obliczonej zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, pod warunkiem że wykaże, iż środki te skutkują działaniami indywidualnymi prowadzonymi od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., a po tym okresie nadal przynoszą oszczędności energii.

Zważywszy, że art. 7 ust. 4 lit. d) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej odnosi się do wdrażania działań indywidualnych od dnia 31 grudnia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., art. 7 ust. 4 lit. e) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej ma zastosowanie jedynie w odniesieniu do indywidualnych działań wdrażanych od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. Różnica ta jest istotna, jeżeli państwa członkowskie przewidują, że czas trwania działania wdrożonego w 2008 r. wynosić będzie do 21 lat i, odpowiednio, czas trwania działania wdrożonego w 2018 r. wynosić będzie do 12 lat. W praktyce oznacza to, że pierwszy przypadek jest właściwy np. w odniesieniu do działań o długim czasie trwania, takich jak izolacja przegród zewnętrznych.

3.4.1.5.   Energia wytwarzana na własne potrzeby przez nowe instalacje technologii energii odnawialnej montowane na budynkach lub w budynkach (art. 7 ust. 4 lit. f))

Opcja ta umożliwia państwom członkowskim wyłączenie weryfikowalnej ilości energii wytworzonej na własne potrzeby przez nowe instalacje technologii energii odnawialnej na budynkach lub w budynkach z obliczeń oszczędności energii wymaganych zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Jej wykorzystanie jest ograniczone pod trzema względami:

—	z podstawowych obliczeń można wyłączyć nie więcej niż 30 % energii wytworzonej na własne potrzeby przez nowe instalacje technologii energii odnawialnej montowane na budynkach lub w budynkach,

—	nie może to prowadzić do zmniejszenia wielkości obliczonej zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej o więcej niż 35 %, oraz

—	wielkości takiej energii nie można wyłączyć z obliczeń wykonywanych w ramach obowiązku oszczędności na podstawie art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

W pkt 2 lit. e) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej określono, w jaki sposób oszczędności energii wynikające ze środków promujących instalację małoskalowych technologii energii odnawialnej na budynkach lub w budynkach można zaliczać na poczet oszczędności wymaganych zgodnie z art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (24). Nie podlega to ograniczeniom pod względem wolumenu.

Ponieważ w art. 7 ust. 4 lit. f) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej odniesiono się do weryfikowalnej ilości energii wytworzonej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach (25) (a nie do rzeczywiście wykorzystanej ilości), państwa członkowskie muszą określić i zweryfikować wolumeny energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (wyrażone w ktoe, MW lub równoważnej jednostce), które zostaną wytworzone na własne potrzeby na budynkach w wyniku polityki promującej montowanie nowych instalacji w okresie objętym obowiązkiem 2021–2030. Ponieważ przepis ten odnosi się do „weryfikowalnej ilości”, w obliczeniach tych można uwzględnić szacowany średni wolumen energii ze źródeł odnawialnych, która ma zostać wytworzona na własne potrzeby w latach 2021–2030 z samych tylko jednostek zainstalowanych na budynkach lub w budynkach po dniu 31 grudnia 2020 r.

W art. 21 lit. b) ppkt 3 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną zobowiązano państwa członkowskie do zawarcia informacji na temat krajowego systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej i alternatywnych środków z dziedziny polityki w zintegrowanych krajowych sprawozdaniach z postępów w dziedzinie energii i klimatu. W związku z tym od dnia 15 marca 2021 r. (i od tego momentu co dwa lata) powinny one podawać informacje na temat rzeczywistej wielkości energii wytworzonej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach przez nowo instalowane technologie energii odnawialnej.

Orientacyjny i niewyczerpujący przykład

W poniższej tabeli przedstawiono w ramach niewyczerpującego wykazu technologii, ile energii można wyłączyć z obliczeń wymogu oszczędności energii. Na przykład instalacja pakietu składającego się z kolektora słonecznego/kotła gazowego mogłaby prowadzić do wytworzenia 1 000 kWh energii ze źródeł odnawialnych, z czego 30 % (300 kWh) mogłoby zostać wyłączone z obliczeń (pod warunkiem że nie przekracza to 35 % wymaganych oszczędności):

Rodzaj technologii		Końcowe zapotrzebowanie na energię (kWh)	Udział energii ze źródeł odnawialnych wytworzonej na budynkach (%)	Wytwarzanie odpowiadające za ograniczenie docelowej oszczędności (kWh)	30 %, które można wyłączyć z wymogu oszczędności (kWh)
1)	kocioł kondensacyjny opalany gazem	10 526	0	0
2)	kocioł kondensacyjny opalany drewnem	10 870	100	10 870	3 261
3)	pompa ciepła (zasilana energią elektryczną z sieci)	2 857	0	0
4)	pakiet kolektora słonecznego z kotłem gazowym	10 474	~10	1 000	300
	instalacja słoneczno-termiczna	1 000	100	1 000	300
	kocioł kondensacyjny opalany gazem	9 474	0	0
5)	instalacja fotowoltaiczna	3 500	100	3 500	1 050

3.4.1.6.   Oszczędności energii przekraczające oszczędności energii wymagane w pierwszym okresie objętym obowiązkiem (art. 7 ust. 4 lit. g))

Państwa członkowskie mogą zaliczać oszczędności energii, które przekraczają oszczędności wymagane w odniesieniu do pierwszego okresu objętego obowiązkiem (lata 2014–2020), na poczet obliczeń zgodnych z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, pod warunkiem że:

—	wynikały one z działań indywidualnych w ramach systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej lub alternatywnych środków z dziedziny polityki, oraz

—	państwo członkowskie poinformowało o właściwych środkach z dziedziny polityki w swoim krajowym planie działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii oraz zgłosiło je w swoim sprawozdaniu z postępów zgodnym z art. 24 ust. 2 (26).

4.   WYBÓR ŚRODKÓW Z DZIEDZINY POLITYKI W CELU OSIĄGNIĘCIA WYMAGANEJ WIEKOŚCI ŁĄCZNYCH OSZCZĘDNOŚCI KOŃCOWEGO ZUŻYCIA ENERGII

Zgodnie z art. 7 ust. 10 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie muszą osiągnąć wymagane łączne oszczędności końcowego zużycia energii w drodze:

—	ustanowienia systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej,

—	przyjęcia alternatywnych środków z dziedziny polityki, lub

—	połączenia wymienionych powyżej metod.

W art. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wyjaśniono, że systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej oraz alternatywne środki z dziedziny polityki są w tym zakresie jednakowo ważne. Państwa członkowskie mają dużą elastyczność i szeroką swobodę w wyborze spośród różnych rodzajów systemów systemu najlepiej dopasowanego do ich szczególnej sytuacji i okoliczności (27).

Art. 7a ust. 1 i art. 7b ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zawierają wymóg, aby wszystkie środki z dziedziny polityki były opracowywane pod kątem wypełnienia obowiązku oszczędności energii zgodnego z art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz aby kwalifikowały się do wkładu w „oszczędności końcowego zużycia energii”„u odbiorców końcowych”. Nie zaszkodzi jednak, jeżeli środek z dziedziny polityki dotyczyć będzie również innych celów i zadań (np. w ramach polityki w zakresie energii uwzględnienie potrzeby zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska oraz potrzeby wspierania rozważnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych).

W art. 2 pkt 18 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zdefiniowano „środek z dziedziny polityki” jako instrument o charakterze regulacyjnym, finansowym, fiskalnym, dobrowolnym lub informacyjnym, który został formalnie ustanowiony i wdrożony w państwie członkowskim, aby stworzyć ramy wsparcia, wymóg lub zachętę dla uczestników rynku do oferowania i nabywania usług energetycznych i do podejmowania innych środków poprawy efektywności energetycznej. Środki z dziedziny polityki służące wspieraniu realizacji tylko celów polityki innych niż cele w zakresie efektywności energetycznej, mające na celu jedynie świadczenie lub zakup usług energetycznych lub przyczyniające się do osiągnięcia oszczędności w obszarze końcowego zużycia energii wśród podmiotów innych niż odbiorcy końcowi, nie mogą być uznawane za kwalifikowalne zgodnie z art. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. W każdym przypadku państwo członkowskie będzie musiało starannie ocenić środki i wykazać, że można do nich bezpośrednio przypisać oszczędności energii.

Bez względu na to, czy państwo członkowskie zdecyduje się korzystać z systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej, czy przyjąć alternatywne środki z dziedziny polityki, musi zapewnić, aby środki z dziedziny polityki kwalifikowały się do osiągnięcia wymaganych łącznych oszczędności końcowego zużycia energii do dnia 31 grudnia 2030 r. (lub w kolejnym okresie oszczędności, w zależności od tego, kiedy środki są formułowane).

Przy ustanawianiu środków z dziedziny polityki właściwy jest następujący niewyczerpujący wykaz definicji (pozostają one bez zmian w zmienionej dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej):

Art. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej:

„4)	»efektywność energetyczna« oznacza stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii;

5)

»oszczędność energii« oznacza ilość zaoszczędzonej energii ustaloną w drodze pomiaru lub oszacowania zużycia przed wdrożeniem środka mającego na celu poprawę efektywności energetycznej i po jego wdrożeniu, z jednoczesnym zapewnieniem normalizacji warunków zewnętrznych wpływających na zużycie energii;

6)	»poprawa efektywności energetycznej« oznacza zwiększenie efektywności energetycznej w wyniku zmian technologicznych, zachowań lub ekonomicznych;”

„14)	»strona zobowiązana« oznacza dystrybutora energii lub przedsiębiorstwo prowadzące detaliczną sprzedaż energii, objęte krajowymi systemami zobowiązującymi do efektywności energetycznej, o których mowa w art. 7;

15)	»strona uprawniona« oznacza podmiot prawny, któremu rząd lub inna instytucja publiczna przekazały uprawnienia do opracowywania, prowadzenia lub realizowania planu finansowego w imieniu tego rządu lub tej instytucji publicznej;

16)	»strona uczestnicząca« oznacza przedsiębiorstwo lub instytucję publiczną, które zobowiązało się lub która zobowiązała się do osiągnięcia pewnych celów w ramach dobrowolnej umowy lub jest objęte(-a) krajowym instrumentem polityki regulacyjnej;

17)

»wykonujący organ publiczny« oznacza podmiot prawa publicznego odpowiedzialny za realizację lub nadzorowanie opodatkowania, planów i instrumentów finansowych, zachęt podatkowych, standardów i norm, systemów znakowania energetycznego, szkoleń lub kształcenia w dziedzinie energii lub emisji dwutlenku węgla;

18)

»środek z dziedziny polityki« oznacza instrument o charakterze regulacyjnym, finansowym, fiskalnym, dobrowolnym lub informacyjnym, który został formalnie ustanowiony i wdrożony w państwie członkowskim, w celu stworzenia ram wsparcia, wymogu lub zachęty dla uczestników rynku do oferowania i nabywania usług energetycznych i do podejmowania innych środków poprawy efektywności energetycznej;

19)	»działanie indywidualne« oznacza działanie, które prowadzi do sprawdzalnej i wymiernej lub dającej się oszacować poprawy efektywności energetycznej i które jest podejmowane w wyniku środka z dziedziny polityki;

20)	»dystrybutor energii« oznacza osobę fizyczną lub prawną, w tym operatora systemu dystrybucyjnego, odpowiedzialną za przesył energii w celu jej dostarczenia do odbiorców końcowych lub do elementów systemów dystrybucyjnych, które sprzedają energię odbiorcom końcowym;

21)	»operator systemu dystrybucyjnego« oznacza »operatora systemu dystrybucyjnego« określonego, odpowiednio, w dyrektywie 2009/72/WE i dyrektywie 2009/73/WE;

22)	»przedsiębiorstwo prowadzące detaliczną sprzedaż energii« oznacza osobę fizyczną lub prawną sprzedającą energię odbiorcom końcowym;

23)	»odbiorca końcowy« oznacza osobę fizyczną lub prawną, która dokonuje zakupu energii do własnego użytku;

24)	»dostawca usług energetycznych« oznacza osobę fizyczną lub prawną, która świadczy usługi energetyczne lub realizuje inne środki mające na celu poprawę efektywności energetycznej w obiekcie lub w lokalach odbiorcy końcowego”.

Do celu art. 7 ust. 10 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie mogą uwzględniać w obliczeniach oszczędności energii wynikające ze środków z dziedziny polityki nowo przyjętych w okresie objętym obowiązkiem od 2021 do 2030 r. Mogą również uwzględniać w obliczeniach oszczędności energii wynikające ze środków z dziedziny polityki przyjętych w okresie objętym obowiązkiem od 2014 do 2020 r. (lub przed tym okresem), pod warunkiem że są one zgodne z wymogami zawartymi w art. 7, 7a lub 7b dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Państwa członkowskie mogą uwzględniać w obliczeniach oszczędności będące wynikiem środków z dziedziny polityki przyjętych do dnia 31 grudnia 2020 r. lub później tylko wówczas, gdy środki te skutkują nowymi działaniami indywidualnymi podjętymi po dniu 31 grudnia 2020 r. i przed dniem 31 grudnia 2030 r.

Przykłady środków, działań i oszczędności:

W 2010 r. wdrożony został program wsparcia finansowego na renowację energetyczną budynków. Dopóki program funkcjonuje i zapewnia realizację kolejnych renowacji w odnośnym okresie, oszczędności energii wynikające z tych nowych renowacji można zaliczać na poczet oszczędności wymaganych w drugim okresie objętym obowiązkiem.

Przed 2021 r. ustanowiony został podatek od paliw w celu uzyskania oszczędności wynikających z zachowań i poprawy efektywności transportu. Dopóki podatek funkcjonuje i jego wpływ na zachowania jest wymierny i możliwy do zweryfikowania przy uwzględnieniu najnowszych elastyczności cenowych, oszczędności energii wynikające z tego środka można zaliczyć na poczet oszczędności wymaganych w drugim okresie objętym obowiązkiem.

4.1.   Systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej

Kluczowym uzasadnieniem decyzji o wdrożeniu systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej w celu osiągnięcia łącznych oszczędności końcowego zużycia energii wymaganych zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej może być fakt, że dostawcy energii, sprzedawcy detaliczni i dystrybutorzy są najlepiej przygotowani do identyfikowania oszczędności energii ze swoimi odbiorcami i będą w stanie osiągnąć oszczędności energii w modelach biznesowych usług energetycznych. W takim przypadku państwa członkowskie muszą wyznaczyć jedną stronę zobowiązaną lub większą ich liczbę na szczeblu krajowym (28), od których wymaga się osiągnięcia oszczędności energii wśród odbiorców końcowych (29). Wyznaczenia strony zobowiązanej należy dokonać na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów przewidzianych w art. 7a ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Wyznaczając strony zobowiązane na podstawie systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej państwa członkowskie powinny uwzględnić wyrok Trybunału Sprawiedliwości, wydany w sprawie C-561/16. Trybunał orzekł, że państwa członkowskie mogą nakładać zobowiązania w zakresie efektywności energetycznej wyłącznie na niektóre, konkretne przedsiębiorstwa prowadzące działalność w sektorze energetycznym pod warunkiem że firmy te zostały wyznaczone jako strony zobowiązane w oparciu o wyraźnie określone, obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria, o czym decyduje sąd odsyłający (30).

Ponadto państwa członkowskie muszą określić wielkość oszczędności energii, jaką musi osiągnąć każda (podkategoria) stron zobowiązanych. Te wielkości muszą następnie zostać przydzielone każdej stronie zobowiązanej w celu kontroli wywiązywania się przez nie ze swoich obowiązków.

Zgodnie z art. 7a ust. 4 państwa członkowskie mają możliwość wyrażania wielkości oszczędności energii wymaganej od każdej strony zobowiązanej w kategoriach zużycia energii końcowej albo pierwotnej (31), z zastosowaniem współczynników konwersji określonych w załączniku IV.

Państwa członkowskie mogą również podjąć decyzję, aby wymagać od stron zobowiązanych lub zezwolić im na spełnienie wszystkich albo części zobowiązań w ramach prawa krajowego, jako wkładu do krajowego funduszu efektywności energetycznej (32). Mogą one umożliwić stronom zobowiązanym zaliczenie oszczędności poczynionych przez dostawców usług energetycznych (33) lub inne osoby trzecie na poczet ich zobowiązań. Art. 7a ust. 6 lit. a) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zobowiązuje je do zapewnienia, aby certyfikacja oszczędności energii odbywała się w ramach procesu zatwierdzania, który będzie jasny, przejrzysty i otwarty dla wszystkich uczestników rynku, a także będzie miał na celu zminimalizowanie kosztów certyfikacji (34).

W art. 7a ust. 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wyjaśniono, że państwa członkowskie mają zapewnić, by przedsiębiorstwa prowadzące sprzedaż energii nie tworzyły żadnych barier zniechęcających konsumentów do zmiany dostawcy.

Art. 7a ust. 5 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia systemów pomiaru, kontroli i weryfikacji, w ramach których udokumentowanej weryfikacji poddaje się przynajmniej statystycznie istotną i reprezentatywną próbę środków poprawy efektywności energetycznej wdrożonych przez strony zobowiązane (35).

Na podstawie art. 7a ust. 6 lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie mogą przewidzieć możliwość „zachowywania i pożyczania”, tj. umożliwić stronom zobowiązanym uwzględnienie w obliczeniach oszczędności osiągniętych w danym roku, tak jakby zostały one osiągnięte w dowolnym roku z czterech poprzednich lub trzech następnych lat. Należy zauważyć, że ta elastyczność:

—	ma zastosowanie wyłącznie do oszczędności energii wynikającej z systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej wdrożonych od 1 stycznia 2014 r., a nie do alternatywnych środków z dziedziny polityki; oraz

—	jest ograniczona w czasie – państwa członkowskie mogą zezwolić stronom zobowiązanym na „zachowywanie i pożyczanie” wyłącznie w okresie objętym obowiązkiem.

Innymi słowy, oszczędności uzyskane między 2014 r. i 2020 r. nie mogą być „zachowywane ani pożyczane” po 31 grudnia 2020 r. Oszczędności uzyskane między 2021 r. i 2030 r. nie mogą być „zachowywane ani pożyczane” przed 31 grudnia 2020 r. ani po 31 grudnia 2030 r. Oszczędności uzyskane po 2010 r., a przed 1 stycznia 2014 r. nie mogą być „zachowywane ani pożyczane” do celów art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Ze względu na to, że w art. 7 ust. 8 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wyraźnie przewiduje się odstępstwo, jego stosowanie jest obwarowane rygorystycznymi warunkami i ograniczone do celów art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) dyrektywy sprawie efektywności energetycznej.

Przykłady

Oszczędności energii uzyskane w 2014 r. (w wyniku systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej) można uwzględnić w obliczeniach, tak jakby zostały osiągnięte w 2017 r.

Oszczędności energii uzyskanych w 2014 r. (w wyniku systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej) nie można zaliczyć na poczet 2021 r.

Oszczędności energii uzyskane w 2018 r. (w wyniku systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej) można zaliczyć na poczet 2014 r.

W art. 7a ust. 6 akapit drugi dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej przewiduje się, że państwa członkowskie „dokonują oceny i, w stosownych przypadkach, przyjmują środki na rzecz ograniczenia wpływu kosztów bezpośrednich i pośrednich związanych z systemami zobowiązującymi do efektywności energetycznej na konkurencyjność energochłonnych sektorów przemysłu podlegających konkurencji międzynarodowej”.

Ogólnie rzecz biorąc, związane z tym są dwa rodzaje kosztów:

—	koszty inwestycyjne, oraz

—	koszty administracyjne (w tym monitorowanie i sprawozdawczość).

W swojej ocenie skutków (36) Komisja wykazała w oparciu o dostępne dowody, że systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej są bardzo opłacalne. Podczas wdrażania takich systemów strony zobowiązane mają obowiązek zapewnić, by oszczędności były uzyskiwane po najniższych kosztach (inwestycyjnych i administracyjnych), w szczególności jeżeli koszty przenoszone są na użytkowników końcowych. Wymóg ten obowiązuje również, jeżeli strony zobowiązane zdecydują się uwzględniać w obliczeniach certyfikowane oszczędności energii uzyskane przez dostawców usług energetycznych i inne osoby trzecie.

Art. 7a ust. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zobowiązuje państwa członkowskie, aby raz do roku upubliczniały informacje na temat oszczędności energii osiągniętych przez każdą stronę zobowiązaną lub każdą podkategorię stron zobowiązanych, a także na temat łącznej wielkości osiągniętej w ramach tego systemu. Mogą one publikować te informacje wraz z innymi danymi, które mają obowiązek publicznie udostępniać. Publikacja tych danych przez inne strony, np. przez Komisję, nie zwalnia ich z tego obowiązku.

4.2.   Alternatywne środki z dziedziny polityki

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej wyjaśnia, że państwa członkowskie powinny wykazywać się wysokim stopniem elastyczności podczas opracowywania i wdrażania alternatywnych środków z dziedziny polityki. Chociaż w dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej rodzaje środków nie są już wymienione, w art. 2 pkt 18 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej podano w definicji środka z dziedziny polityki niewyczerpującą listę możliwych rodzajów środków, tj. instrumentów o charakterze regulacyjnym, finansowym, fiskalnym, dobrowolnym lub informacyjnym, które muszą zostać formalnie ustanowione i wdrożone w państwie członkowskim, aby stworzyć ramy wsparcia, wymóg lub zachętę dla uczestników rynku do oferowania i nabywania usług energetycznych i do podejmowania innych środków poprawy efektywności energetycznej.

Państwa członkowskie mogą rozważyć promowanie roli lokalnych społeczności energetycznych przyczyniających się do wdrażania alternatywnych środków z dziedziny polityki (37).

Ust. 3 załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej określa wymogi w zakresie opracowywania i zarządzania alternatywnymi środkami z dziedziny polityki:

„a)	środki z dziedziny polityki i działania indywidualne przynoszą weryfikowalne oszczędności pod względem końcowego zużycia energii;

b)	odpowiedzialność, odpowiednio, każdej strony uczestniczącej, strony uprawnionej lub wykonującego organu publicznego jest jasno określona;

c)	oszczędności energii, które zostały lub mają zostać osiągnięte, są określone w sposób przejrzysty;

d)	wielkość oszczędności energii, które są wymagane lub które mają zostać osiągnięte za pomocą danego środka z dziedziny polityki, wyraża się w postaci zużycia energii pierwotnej lub końcowej z zastosowaniem współczynników przeliczeniowych ustalonych w załączniku IV;

e)	roczne sprawozdanie dotyczące oszczędności energii osiągniętych przez strony uprawnione, strony uczestniczące i wykonujące organy publiczne jest przedstawiane i udostępniane publicznie wraz z danymi dotyczącymi tendencji w zakresie oszczędności energii w ujęciu rocznym;

f)	monitorowanie wyników i przyjmowanie odpowiednich środków w przypadku niezadowalających postępów;

g)	oszczędności energii wynikające z działania indywidualnego nie mogą być zgłaszane przez więcej stron niż jedną;

h)	wykazuje się, że działania strony uczestniczącej, strony uprawnionej lub wykonującego organu publicznego są istotne dla osiągnięcia zgłoszonych oszczędności energii”.

Art. 7b ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia systemów pomiaru, kontroli i weryfikacji, w ramach których poddaje się udokumentowanej weryfikacji co najmniej statystycznie istotny udział i reprezentatywną próbę środków poprawy efektywności energetycznej (z wyjątkiem opodatkowania) wdrożonych przez strony uczestniczące lub uprawnione.

Należy zauważyć, że:

—	pomiary, kontrole i weryfikacje mają być przeprowadzane niezależnie od wspomnianych stron (38), oraz

—	przez statystycznie istotną i reprezentatywną próbę należy rozumieć podzbiór, który precyzyjnie odzwierciedla statystyczną populację środków w zakresie oszczędności energii, a zatem pozwala na wyciągnięcie wiarygodnych wniosków dotyczących pewności w odniesieniu do wszystkich środków.

4.2.1.   Plany i instrumenty finansowe oraz zachęty podatkowe

Są to środki z dziedziny polityki ustanowione przez państwo członkowskie, które poprzez stosowanie zachęt finansowych i podatkowych prowadzą do stosowania energooszczędnych technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem końcowego zużycia energii (39).

Należy zauważyć, że:

—	wyniki mają być mierzone, kontrolowane i weryfikowane w sposób niezależny od stron uczestniczących i uprawnionych (40), oraz

—

w przypadku planów i instrumentów finansowych finansowanie powinno pochodzić z: — publicznych (europejskich lub krajowych) źródeł, lub — z połączenia źródeł publicznych (europejskich lub krajowych) i prywatnych (np. banków, funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych), ukierunkowanych wyraźnie na realizację działań indywidualnych prowadzących do osiągnięcia oszczędności końcowego zużycia energii.

4.2.2.   Krajowy fundusz efektywności energetycznej

Państwa członkowskie mogą utworzyć krajowy fundusz efektywności energetycznej zgodnie z art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej jako alternatywny środek z dziedziny polityki albo jako część systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej, aby strony zobowiązane wniosły wszystkie swoje oszczędności lub ich część jako wkład do funduszu.

Jeżeli państwo członkowskie ustanowi mechanizm przekazywania rocznych składek na rzecz krajowego funduszu efektywności energetycznej jako podstawowy sposób wywiązywania się ze zobowiązań w zakresie efektywności energetycznej, jego przepisy krajowe muszą zapewniać, aby:

—	uzyskane oszczędności energii były równoważne oszczędnościom uzyskanym w ramach systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej, oraz

—	finansowane środki spełniały wymogi art. 7b i art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz ust. 3 załącznika V do tej dyrektywy (41).

Krajowym funduszem efektywności energetycznej może być dowolny fundusz ustanowiony przez państwo członkowskie w celu wspierania krajowych inicjatyw w zakresie efektywności energetycznej. Może on być stworzony z myślą o finansowaniu gospodarczych i finansowych systemów wsparcia, pomocy technicznej, szkoleń i szerzenia informacji lub innych środków mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej i przyczyniających się do osiągnięcia celów określonych w prawie Unii (42). Ogólnie rzecz biorąc, można też ustanowić połączenie funduszy publicznych (np. do celów wyeliminowania niedoskonałości rynku – kategorii kosztów lub środków, które nie są uwzględniane w mechanizmach rynkowych) oraz prywatnego kapitału w celu zapewnienia skuteczniejszych rozwiązań.

By mogło zostać uwzględnione dla celów art. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, finansowanie musi pochodzić z:

—	publicznych (europejskich lub krajowych) źródeł, lub

—	połączenia źródeł publicznych (europejskich lub krajowych) oraz prywatnych (np. banków, funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych, stron zobowiązanych), ukierunkowanych wyraźnie na realizację działań indywidualnych prowadzących do osiągnięcia oszczędności końcowego zużycia energii.

4.2.3.   Przepisy i dobrowolne umowy

Są to środki z dziedziny polityki ustanowione przez państwo członkowskie, prowadzące do stosowania efektywnych energetycznie technologii lub technik i skutkujące zmniejszeniem końcowego zużycia energii. Należą do nich:

—	prawnie wiążące środki, które nakładają obowiązek stosowania konkretnych technologii lub technik, lub

—	dobrowolne umowy, w ramach których firmy lub władze lokalne zobowiązują się do pewnych działań (43).

Podmioty biorące udział we wdrażaniu tych instrumentów polityki określa się mianem stron uczestniczących – kategoria ta obejmuje przedsiębiorstwa lub instytucje publiczne, które zobowiązały się do osiągnięcia pewnych celów w ramach dobrowolnej umowy lub które są objęte krajowym instrumentem polityki regulacyjnej.

4.2.4.   Standardy i normy

Są to środki z dziedziny polityki ustanowione przez państwo członkowskie w celu zwiększenia efektywności energetycznej np. produktów, usług, budynków i pojazdów (44). Strony w ramach tych systemów są wykonującymi organami publicznymi.

4.2.5.   Systemy etykietowania energetycznego

Są to systemy etykietowania wprowadzone przez państwo członkowskie, z wyjątkiem systemów, które obowiązują w państwach członkowskich na podstawie prawa Unii (np. oszczędności uzyskane wyłącznie dzięki zastosowaniu przepisów dotyczących etykietowania energetycznego lub rozporządzenia w sprawie etykietowania energetycznego (45) nie mogą być uwzględniane) (46).

Inne, wdrażane jednocześnie, środki z dziedziny polityki również mogą mieć wpływ na oszczędność energii, a zatem nie wszystkie zmiany, które zaszły od chwili wprowadzenia środka poddanego ocenie, można przypisać wyłącznie temu środkowi. Konieczna jest dokładna analiza wpływu systemu etykietowania, by stwierdzić związek z działaniem indywidualnym, prowadzącym do uzyskania oszczędności, które można będzie mu przypisać.

4.2.6.   Szkolenie i kształcenie, w tym programy doradztwa energetycznego

Są to środki z dziedziny polityki ustanowione przez państwo członkowskie, które prowadzą do stosowania efektywnych energetycznie technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem końcowego zużycia energii dzięki (na przykład) programom szkoleniowym przeznaczonym dla audytorów energetycznych, programom edukacyjnym przeznaczonym dla zarządców energii lub programom doradztwa energetycznego przeznaczonym dla gospodarstw domowych.

Należy zauważyć, że:

—	takie środki muszą być monitorowane przez wykonujący organ publiczny, oraz

—	konieczna jest dokładna analiza ich wpływu, by ustalić: — związek istniejący między działaniami w zakresie szkoleń i kształcenia z działaniem indywidualnym, które można im przypisać, oraz — okres czasu, w którym programy mogą wywierać dalsze skutki (47).

4.2.7.   Inne alternatywne środki

Lista alternatywnych środków z dziedziny polityki nie jest wyczerpująca – mogą być stosowane inne środki z dziedziny polityki. Państwa członkowskie są jednak zobowiązane do wyjaśnienia w przekazywanym Komisji zawiadomieniu, w jaki sposób zamierzają zapewnić osiągnięcie równoważnego poziomu oszczędności, monitorowania i weryfikacji (48).

Zmniejszenie zużycia energii oraz wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych w budynkach to istotne działania zmierzające do ograniczenia zależności energetycznej i emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza w kontekście ambitnych celów UE w zakresie klimatu i energii wyznaczonych na 2030 r., jak również w kontekście globalnego zobowiązania podjętego w ramach Porozumienia paryskiego. Z tego względu środki z dziedziny polityki propagujące instalację małoskalowych technologii energii odnawialnej na budynkach lub w budynkach można również uznać za realizację obowiązku oszczędności energii (49).

Środki muszą być opracowywane w taki sposób, by generowały oszczędności końcowego zużycia energii związane z technologią, jaką zastępują. Na przykład takie oszczędności mogą zostać zgłoszone w odniesieniu do zmiany systemu ogrzewania lub chłodzenia albo technologii ogrzewania wody w budynkach na bardziej efektywne, niezależnie od tego, czy wiąże się to z korzystaniem z energii ze źródeł odnawialnych. Te oszczędności mogą być kwalifikowalne, nawet jeśli alternatywne środki z dziedziny polityki nie były głównie opracowane z myślą o poprawie efektywności energetycznej, pod warunkiem że państwo członkowskie udowodni, że są one dodatkowe, wymierne i weryfikowalne zgodnie z metodami i zasadami opisanymi w załączniku V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

4.2.8.   Opodatkowanie energii lub CO2

Kwalifikować się mogą środki podatkowe państw członkowskich mające na celu ograniczenie końcowego zużycia energii. Państwa członkowskie mogą również łączyć środki podatkowe z innymi środkami, takimi jak dotacje (50).

Opodatkowanie na cele efektywności energetycznej ma na celu głównie wyeliminowanie niedoskonałości rynku powodowanych zużyciem energii poprzez pobieranie podatku lub opłat od niektórych rodzajów źródeł energii lub użytkowania energii. Podatki od CO2, czyli podatki od emisji dwutlenku węgla, mogą również stanowić motywację do podejmowania działań indywidualnych zmierzających do przestawienia się na źródła energii o niższej emisji CO2. Należy jednak zauważyć, że taka kontrola źródeł niekoniecznie prowadzi do poprawy efektywności energetycznej.

Środki podatkowe mają na celu zobowiązać konsumentów i producentów do ponoszenia kosztu społecznego dóbr (w tym w postaci emisji dwutlenku węgla i efektu cieplarnianego).

W praktyce środki (51) obejmują zazwyczaj:

—

środki bezpośrednie – obejmują one opłaty związane bezpośrednio z „efektem zewnętrznym”, tj. działania mające wpływ na niepowiązaną osobę trzecią. Środki tego rodzaju opierają się na dorozumianym założeniu, że niedoskonałość rynku można obserwować i określić ilościowo. Przykładem są podatki od emisji dwutlenku węgla, oraz

—	środki pośrednie – obejmujące podatki związane z materiałami zużywalnymi generującymi efekt zewnętrzny (np. paliwa powodujące emisje dwutlenku węgla) lub związane z nimi materiały zużywalne (np. samochody na takie paliwa).

Państwa członkowskie mogą ustanowić nowe środki podatkowe w celu realizacji obowiązku oszczędności energii na nowy okres (2021–2030) lub dalej stosować istniejące środki z pierwszego okresu (2014–2020).

W celu określenia oszczędności energii, które można zgłosić jako dodatkowe (52), ust. 2 lit. a) załącznika V stanowi, że „państwa członkowskie uwzględniają, jak zmieniałoby się zużycie energii i zapotrzebowanie na energię w przypadku braku danego środka z dziedziny polityki, biorąc pod uwagę co najmniej następujące czynniki: tendencje dotyczące zużycia energii, zmiany zachowań odbiorców, postęp techniczny i zmiany spowodowane innymi środkami wdrażanymi na poziomie unijnym i krajowym”.

Ponadto państwa członkowskie, obliczając efekty środków podatkowych, powinny uwzględnić wymogi zawarte w załączniku V ust. 4:

„a)	zaliczenie następuje jedynie w przypadku oszczędności energii wynikających ze środków podatkowych powyżej minimalnych poziomów opodatkowania mających zastosowanie do paliw zgodnie z wymogami dyrektyw Rady 2003/96/WE lub 2006/112/WE;

b)	elastyczność cen na potrzeby obliczania skutków środków podatkowych (w zakresie energii) musi odzwierciedlać reakcje popytu na energię na zmiany cen oraz musi być oszacowana w oparciu o aktualne i reprezentatywne oficjalne źródła danych;

c)	oszczędność energii wynikającą z towarzyszących instrumentów polityki podatkowej, w tym zachęt podatkowych lub wpłat do funduszy, rozlicza się oddzielnie”.

Państwa członkowskie powinny wdrażać środki mające na celu przekroczenie minimalnych poziomów określonych przez prawo Unii, w tym:

—	minimalnego poziomu opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (53), oraz

—	przepisy o wspólnym systemie podatku od wartości dodanej (54) w odniesieniu do produktów i dóbr wykorzystujących energię.

Obliczając skutki środków podatkowych (opodatkowanie energii), państwa członkowskie muszą uwzględnić elastyczność cen (która odzwierciedla reakcje popytu na energię na zmiany cen), którą muszą oszacować w oparciu o aktualne i reprezentatywne oficjalne źródła danych (55). Zgodnie z częścią 3.3 lit. f) załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną państwa członkowskie muszą podać informacje na temat stosowanej metody obliczeniowej, określając zastosowaną elastyczność cenową i sposób jej ustalenia zgodnie z ust. 4 załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Do celów ust. 4 lit. c) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej ważne jest dokonanie oceny wzajemnych relacji między środkami podatkowymi i innymi środkami z dziedziny polityki. Zaleca się, aby podczas obliczania skutków środków podatkowych stosowanych w połączeniu z innymi środkami państwa członkowskie:

—	stosowały wyłącznie krótkoterminowe elastyczności, lub

—	stosowały krótko- i długoterminowe środki elastyczności, ale nie zgłaszały oszczędności energii uzyskanych dzięki innym środkom (tj. traktowały środek podatkowy jako główny środek z dziedziny polityki w pakiecie).

W przypadku środków podatkowych wdrożonych przed okresem objętym obowiązkiem obejmującym lata 2021–2030 państwa członkowskie powinny zwrócić szczególną uwagę na art. 7 ust. 1 akapit drugi dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej: państwa członkowskie mogą w obliczeniach uwzględnić oszczędności energii, które wynikają ze środków z dziedziny polityki, niezależnie od tego, czy zostały wprowadzone do dnia 31 grudnia 2020 r., czy po tej dacie, pod warunkiem że środki te skutkują nowymi działaniami indywidualnymi podjętymi po dniu 31 grudnia 2020 r.

Jeżeli państwo członkowskie ustanowi połączenie środków podatkowych i dotacji, będzie musiało prowadzić odrębne rachunki oszczędności energii wynikających ze środków podatkowych i z towarzyszących środków z dziedziny polityki (w tym zachęt podatkowych).

Stosowanie krótkoterminowych szacunków elastyczności przez cały okres docelowy zmniejszy prawdopodobieństwo podwójnego zaliczenia oszczędności.

4.3.   Środki z dziedziny polityki mające na celu łagodzenie ubóstwa energetycznego

Zgodnie z art. 7 ust. 11 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, opracowując środki z dziedziny polityki służące wypełnieniu obowiązków oszczędności energii, państwa członkowskie mają uwzględnić potrzebę złagodzenia ubóstwa energetycznego poprzez wymaganie, w stosownym zakresie, pewnego udziału środków w zakresie efektywności energetycznej, w ramach ich krajowych systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej, w ramach alternatywnych środków z dziedziny polityki lub programów lub środków finansowanych z krajowego funduszu efektywności energetycznej, który to udział ma być realizowany na zasadzie priorytetu wśród gospodarstw domowych w trudnej sytuacji, w tym gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym i, w stosownych przypadkach, mieszkań socjalnych (56).

Do celów krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu państwa członkowskie muszą ocenić liczbę gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym, zgodnie z art. 3 ust. 3 lit. d) rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną (57).

Biorąc pod uwagę swoje istniejące praktyki, państwa członkowskie powinny ustalić kryteria określające sposób, w jaki uwzględnią one ubóstwo energetyczne we wprowadzanych przez siebie środkach z dziedziny polityki. Długoterminowe środki służące renowacji i poprawie charakterystyki energetycznej zasobów budowlanych, wymagane na mocy dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (58), przyczynią się również do poprawy warunków osób dotkniętych ubóstwem energetycznym. Zgodnie z art. 2a dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków państwa członkowskie ustanawiają długoterminowe strategie renowacji służące wspieraniu renowacji krajowych zasobów budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, zarówno publicznych, jak i prywatnych, aby do 2050 r. zapewnić wysoką efektywność energetyczną i dekarbonizację zasobów budowlanych.

Mają one na celu:

—	ułatwienie racjonalnego pod względem kosztów przekształcenia istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii, oraz

—	objęcie odpowiedniego działania na szczeblu krajowym mającego przyczynić się do łagodzenia ubóstwa energetycznego (59).

Z dniem wejścia w życie i transpozycji/wdrożenia do prawa krajowego ten wymóg uwzględnienia konieczności łagodzenia ubóstwa energetycznego ma zastosowanie do środków wprowadzonych w ramach systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej oraz alternatywnych środków z dziedziny polityki. Państwa członkowskie mogą swobodnie decydować, jakie wprowadzą środki z dziedziny polityki, ponieważ jedne i drugie są traktowane na równych zasadach. Wybrane środki muszą jednak zmierzać do łagodzenia ubóstwa energetycznego.

Europejskie Obserwatorium Ubóstwa Energetycznego to inicjatywa Komisji mająca na celu pomoc państwom członkowskim w poprawie pomiaru, monitorowania i w dzieleniu się wiedzą oraz najlepszymi praktykami w zakresie ubóstwa energetycznego. Służy ona pomocy państwom członkowskim w opracowywaniu środków z dziedziny polityki. Sekcja „Polityka i środki” strony internetowej Obserwatorium (60) zawiera przykłady konkretnych rodzajów polityki i środków.

4.4.   Wybór sektorów

Państwa członkowskie mogą swobodnie wybrać jeden lub większą liczbę konkretnych sektorów w celu realizacji swojego obowiązku oszczędności energii, wprowadzając środki z dziedziny polityki zgodnie z art. 7a lub 7b dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (61). Zgodnie z sekcjami 3.1, 3.2 i 3.3 załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną muszą podawać informacje na temat sektora lub sektorów (oraz, w przypadku opodatkowania – segmentu podatników), których dotyczy każdy ze środków. Pkt 2 lit. d) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej dopuszcza możliwość wprowadzenia środków mających na celu poprawę efektywności energetycznej produktów, sprzętu, systemów transportu, pojazdów i paliw, budynków i elementów budynków (62), procesów lub rynków.

W stosownych przypadkach środki takie powinny być zgodne z krajowymi ramami polityki, ustanowionymi zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE (63). Państwa członkowskie mogą skoncentrować się na przykład na sektorze budowlanym lub przemysłowym.

Zgodnie z oceną uzyskanych i spodziewanych oszczędności energii zgłoszonych przez państwa członkowskie w swoich sprawozdaniach rocznych oraz krajowych planach efektywności energetycznej i planach działania (krajowe plany działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii) na podstawie art. 24 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oczekuje się, że:

—	największa część oszczędności będzie zazwyczaj generowana przez środki dotyczące budynków (wspierane, na przykład, przez plany finansowe renowacji),

—	druga i trzecia pod względem wielkości część będzie pochodziła z przemysłu i transportu, oraz

—

system zobowiązujący do efektywności energetycznej (polityka międzysektorowa) będzie generować największy udział oszczędności przypadający na środek z dziedziny polityki; dotyczy on również budynków dzięki środkom propagującym zastępowanie systemów ciepłowniczych itp. (64). Inne sektory, w których istnieje niewykorzystany potencjał oszczędności energii (na przykład sektor transportu i sektor wodny), mogłyby przyczynić się do realizacji obowiązku oszczędności energii w okresie 2021–2030.

4.4.1.   Sektor transportu

Na podstawie sprawozdań państw członkowskich w swojej ocenie skutków z 2016 r. Komisja stwierdziła, że 6 % oszczędności energii uzyskanych zgodnie z art. 7 może być związana ze środkami dotyczącymi sektora transportu (65).

Od czasu opracowania pierwszych krajowych planów działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii w 2014 r., a ostatnio w swoich krajowych planach działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii na 2017 r., państwa członkowskie zaktualizowały wykazy systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej oraz alternatywnych środków z dziedziny polityki, a także zgłosiły więcej środków w dziedzinie transportu. Ten postęp wskazuje, że (potencjalny) udział oszczędności energii uzyskanych w sektorze transportu w okresie 2014–2020 może być nawet wyższy, niż to określono w ocenie skutków.

Biorąc pod uwagę, że zużycie energii końcowej w sektorze transportu jest włączone w podstawę obliczeń, wydaje się oczywiste, że na tym sektorze należałoby się skupić w celu realizacji zobowiązań w zakresie oszczędności na lata 2021–2030.

Przykłady

Środki z dziedziny polityki mogą promować bardziej energooszczędne pojazdy (przekraczające minimalne poziomy określone w rozporządzeniach (WE) nr 443/2009 (66), (UE) nr 510/2011 (67) lub rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/631 (68) lub w zmienionej dyrektywie w sprawie ekologicznie czystych pojazdów (69)), zmianę środków transportu na rzecz jazdy na rowerze, chodzenia pieszo i korzystania z transportu zbiorowego i na transport zbiorowy, lub mobilność i miejskie zagospodarowanie przestrzenne zmniejszające popyt na transport.

Z zastrzeżeniem istotności i dodatkowości mogą również kwalifikować się środki, które przyspieszają upowszechnianie się nowych, bardziej energooszczędnych pojazdów, lub polityka wspierająca zmianę w kierunku zapewniających lepsze wyniki paliw, które zmniejszają zużycie energii w przeliczeniu na kilometr (zob. załącznik V ust. 2).

4.4.2.   Sektor gospodarki wodnej

W życiu gospodarczym, energia i woda są ze sobą ściśle skorelowane na wielu poziomach („związek między wodą a energią”). Woda jest potrzebna do celów związanych z energią, na przykład do chłodzenia, przechowywania, produkcji biopaliw lub energii wodnej. Energia jest potrzebna do celów związanych z wodą, np. do pompowania, uzdatniania i odsalania (70).

Sektor produkcji energii jest największym konsumentem wody, odpowiadając za 44 % jej zużycia (71). Sektor wodno-ściekowy odpowiada za 3,5 % zużycia energii elektrycznej w UE i oczekuje się, że udział ten wzrośnie (72). Jednocześnie nieszczelności odpowiadają za 24 % łącznego zużycia wody w UE, powodując znaczne marnotrawstwo i straty zarówno pod względem marnowanych zasobów wody, jak i energii potrzebnej do uzdatniania tych zasobów.

Wraz z wejściem w życie rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną oraz zmienionej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zastosowanie ma zasada efektywność energetyczna przede wszystkim. Sektor gospodarki wodnej może stać się jednym z beneficjentów tej zasady.

Skuteczne i energooszczędne zarządzanie wodą może przyczynić się do uzyskania znacznych oszczędności energii. Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) 10 % poborów wody związane jest z produkcją energii i oczekuje się, że ta wartość liczbowa znacznie wzrośnie w wyniku promowania szeregu procesów niskoemisyjnych, lecz wymagających intensywnego korzystania z wody, w tym związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej, produkcją biopaliw oraz wychwytywaniem i składowaniem dwutlenku węgla (73). Państwa członkowskie mogą w związku z tym zbadać potencjał oszczędności energii, jakie można uzyskać dzięki zastosowaniu inteligentnych technologii i procesów.

Badając szczegółowo potencjał oszczędność energii, jaką można uzyskać dzięki zastosowaniu inteligentnych technologii i procesów – do czego zachęca dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej (74) – państwa członkowskie mogą znaleźć rozwiązania pozwalające oddzielić zużycia energii od zużycia wody.

Państwa członkowskie mogą na przykład poddać ocenie potencjał budowy systemu dualistycznego niezbędnego do oddzielnego uzdatniania wód opadowych i ścieków kanalizacyjnych. Dzięki temu można byłoby uniknąć konieczności zapewniania dodatkowych zdolności uzdatniania wody, co mogłoby prowadzić do większego zużycia energii.

Państwa członkowskie zgłosiły ograniczoną liczbę środków związanych z wodą do celów wywiązania się z obowiązku oszczędności energii określonego w art. 7. Najczęściej spotykanym środkiem jest wytwarzanie ciepłej wody przez kolektory słoneczne (zastępujące wytwarzanie ciepłej wody z zastosowaniem energii nieodnawialnej) lub bardziej energooszczędne gazowe grzejniki wodne, lecz takie środki dotyczą raczej wytwarzania ciepła, a nie produkcji wody.

Stosowanie środków z dziedziny polityki związane z energooszczędną produkcją wody pitnej można rozważyć na całej długości łańcucha dostaw (dystrybucja, wykorzystywanie i uzdatnianie ścieków). Dotychczas główne krajowe cele obejmowały łagodzenie niedoboru wody i poprawę jakości wody. Z wyjątkiem instalacji bardziej energooszczędnych pomp zgłoszone działania pośrednio prowadzą do oszczędności energii dzięki ograniczaniu popytu na wodę lub ponownemu wykorzystywaniu wody.

Potencjał w zakresie oszczędności energii w sektorze gospodarki wodnej tkwi w:

—	ograniczaniu ilości energii wykorzystywanej do produkcji i uzdatniania różnych rodzajów wody, oraz

—	ograniczaniu popytu na wodę i strat sieciowych, co przekłada się na niższe zapotrzebowanie na energię potrzebną do pompowania i uzdatniania.

Oszczędność energii w sektorze gospodarki wodnej może odciążyć budżety gmin. W szczególności gdy gminy są właścicielami urządzeń wodociągowych zużycie energii elektrycznej w oczyszczalniach ścieków/stacjach uzdatniania wody może mieć znaczny udział w rachunku za energię elektryczną. Ze względu na to, że na przykład świadomość, doświadczenie i zdolności mogą różnić się znacznie w zależności od gminy, regionalne i krajowe programy mogą ułatwić wymianę doświadczeń, wsparcie techniczne i pomoc finansową, zwiększając w ten sposób potencjał oszczędności energii.

Orientacyjna i niewyczerpująca lista środków

Państwa członkowskie mogą wprowadzić środki mające na celu oszczędzanie energii w procesach produkcji, użytkowania oraz utylizacji wody w każdej jej postaci na każdym etapie łańcucha zaopatrzenia:

—	produkcja wody pitnej (pompowanie, oczyszczanie wód gruntowych lub powierzchniowych, odsalanie wody morskiej),

—	ograniczenie strat wody w sieci wodociągowej,

—	zmniejszanie zużycia wody przez użytkowników końcowych (w tym w procesach przemysłowych, nawadnianiu, gospodarstwach domowych),

—	ograniczenie zużycia wody dzięki recyrkulacji wody dla gospodarstw domowych,

—	oczyszczanie ścieków do celów ponownego ich wykorzystania lub zrzutu (pompowanie, procesy uzdatniania ścieków, odzysk ciepła), oraz

—	ograniczenie zużycia energii wykorzystywanej do uzdatniania wód opadowych (dzięki ograniczeniu obciążenia związanego z oczyszczaniem w systemach wód opadowych).

5.   WPŁYW PRZEGLĄDU PIERWSZEGO OKRESU OBJĘTEGO OBOWIĄZKIEM

Państwa członkowskie wprowadzają w życie najpóźniej w ciągu 18 miesięcy od dnia wejścia w życie dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, tj. do 25 czerwca 2020 r., przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wywiązywania się ze zmienionego obowiązku oszczędności energii.

Państwa członkowskie muszą przestrzegać:

—	stosowania wspólnych metod i zasad obliczania wpływu systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej lub innych środków z dziedziny polityki (załącznik V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej),

—

wymogu uwzględnienia konieczności łagodzenia ubóstwa energetycznego podczas opracowywania środków z dziedziny polityki (systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej oraz alternatywnych środków z dziedziny polityki), chociaż mogą wprowadzić różne środki ukierunkowane na gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym (art. 7 ust. 11 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej),

—	przepisu, zgodnie z którym nie można zgłaszać oszczędności uzyskanych w wyniku wdrożenia prawa Unii, z wyjątkiem działań renowacyjnych i wczesnej wymiany urządzeń i pojazdów na bardziej energooszczędne (pkt 2 lit. b) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej),

—	wymogu uwzględniania przy obliczaniu oszczędności energii całego czasu obowiązywania środków oraz tempa zmniejszania się oszczędności z upływem czasu (pkt 2 lit. g) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej – od daty wejścia w życie), oraz

—

wymogu, by przedsiębiorstwa prowadzące detaliczną sprzedaż energii (zgodnie z systemami zobowiązującymi do efektywności energetycznej), wypełniając swoje obowiązki w zakresie oszczędności energii nie tworzyły żadnych barier zniechęcających konsumentów do zmiany dostawcy (art. 7a ust. 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej).

Państwa członkowskie mogą przetransponować i wdrożyć zmienioną dyrektywę w sprawie efektywności energetycznej przed upływem terminu. W takim przypadku mogą przez pozostały czas przed końcem pierwszego okresu objętego obowiązkiem:

—	korzystać z odstępstwa na podstawie art. 7 ust. 8 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej,

—	korzystać z odstępstwa na podstawie pkt 2 lit. b) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, oraz

—	podjąć decyzję, by strony zobowiązane wypełniały zobowiązania w zakresie oszczędności, w całości lub w części, jako wkład do krajowego funduszu efektywności energetycznej (art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej).

Państwa członkowskie, które korzystają z art. 7 ust. 4 lit. a)–d) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej w celu obliczenia ilości oszczędność energii wymaganej w pierwszym okresie objętym obowiązkiem, muszą stosować opcje wybrane na pierwszy okres i obliczyć skutek każdej z nich odrębnie zgodnie z art. 7 ust. 5 lit. a) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

6.   ZALICZANIE OSZCZĘDNOŚCI NA POCZET OBOWIĄZKU OSZCZĘDNOŚCI ENERGII

Art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej stanowi, że okresy objęte obowiązkiem (2014–2020, jak określono w art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, oraz 2021–2030, jak określono w lit. b)), są dwoma odrębnymi okresami.

Jak już przewidziano w przypadku pierwszego okresu, w zasadzie tylko oszczędności energii uzyskane w danym okresie zalicza się na poczet obowiązku oszczędności w tym okresie, o ile dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej nie stanowi inaczej.

Państwa członkowskie nie mogą zaliczać oszczędności energii retrospektywnie, tj. na podstawie art. 7 ust. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej; oszczędności uzyskanych po dniu 31 grudnia 2020 r. nie można zaliczać na poczet wielkości oszczędności wymaganych dla okresu 2014–2020.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit drugi dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie mogą zaliczać oszczędności energii, które są efektem stosowania środków z dziedziny polityki przed dniem lub po dniu 31 grudnia 2020 r., na poczet wielkości oszczędności wymaganych w okresie 2021–2030, pod warunkiem że środki te skutkują podjęciem nowych działań indywidualnych po dniu 31 grudnia 2020 r. (75).

Państwa członkowskie mogą zasadniczo zaliczać oszczędności energii uzyskane w danym roku tylko na poczet tego roku. Jednak art. 7a ust. 6 lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej dopuszcza, by państwa członkowskie, w których istnieją systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej, umożliwiały stronom zobowiązanym zaliczanie oszczędności osiągniętych w danym roku na poczet dowolnego roku z czterech poprzednich lub trzech następnych lat, o ile mieści się to w odpowiednim okresie objętym obowiązkiem, jak określono w art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Orientacyjny przykład

Oszczędności osiągnięte w 2014 r. można zaliczyć na poczet 2017 r. (trzy lata później), lecz oszczędności uzyskane w 2024 r. nie mogą zostać zaliczone na poczet 2020 r., choć rok ten jest jednym z czterech poprzedzających lat, ponieważ należy do odrębnego okresu objętego obowiązkiem.

Art. 7 ust. 8 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej stanowi szczególne odstępstwo od tej zasady. Jeżeli system zobowiązujący do efektywności energetycznej obowiązujący w dowolnym momencie między dniem 31 grudnia 2009 r. a dniem 31 grudnia 2014 r. umożliwiał stronie zobowiązanej skorzystanie z „zachowywania i pożyczania” (art. 7a ust. 6 lit. b) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej) dane państwo członkowskie może uwzględnić w obliczeniach oszczędności energii uzyskane w dowolnym roku po 2010 r. i przed dniem 1 stycznia 2014 r., tak jakby zostały one osiągnięte po dniu 31 grudnia 2013 r. i przed dniem 1 stycznia 2021 r., pod warunkiem spełnienia wszystkich wymogów art. 7 ust. 8 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej:

„a)

system zobowiązujący do efektywności energetycznej obowiązywał w którymkolwiek momencie między dniem 31 grudnia 2009 r. a dniem 31 grudnia 2014 r. i został włączony do pierwszego krajowego planu działania państwa członkowskiego na rzecz racjonalizacji zużycia energii przekazanego na mocy art. 24 ust. 2;

b)	oszczędności powstały w ramach systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej;

c)	oszczędności są obliczane zgodnie z załącznikiem V; oraz

d)	lata, na poczet których zaliczono oszczędności jako uzyskane, zostały zgłoszone w krajowych planach działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii”.

7.   WSPÓLNE METODY I ZASADY OBLICZANIA ODDZIAŁYWANIA SYSTEMÓW ZOBOWIĄZUJĄCYCH DO EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ LUB INNYCH ŚRODKÓW Z DZIEDZINY POLITYKI NA PODSTAWIE ART. 7, 7A, 7B ORAZ ART. 20 UST. 6

Art. 7 ust. 9 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, aby oszczędności wynikające ze środków z dziedziny polityki, o których mowa w art. 7a i 7b oraz w art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, obliczane były zgodnie z załącznikiem V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

7.1.   Metody pomiarów

7.1.1.   Metody pomiarów dotyczące środków z dziedziny polityki innych niż środki podatkowe

W części 1 załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej określono metody obliczania oszczędności energii innych niż te wynikające ze środków podatkowych na potrzeby art. 7, 7a i 7b oraz art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Strony zobowiązane, uczestniczące lub uprawnione lub wykonujące organy publiczne mogą korzystać z następujących metod obliczania oszczędności energii:

„a)	szacowana oszczędność odnosząca się do wyników wcześniejszych usprawnień dotyczących energii, monitorowanych w sposób niezależny, w podobnych instalacjach. Takie ogólne podejście jest nazywane podejściem »ex ante«;

b)

zmierzone oszczędności, wskutek czego oszczędności wynikające z zastosowania środka lub pakietu środków określa się rejestrując faktyczne ograniczenie zużycia energii przy odpowiednim uwzględnieniu takich czynników jak dodatkowość, zajmowanie lokalu, poziomy produkcji i pogoda, które to czynniki mogą wywierać wpływ na zużycie. Takie ogólne podejście jest nazywane podejściem »ex post«;

c)

oszczędności skalowane, w przypadku których stosuje się techniczne szacunki oszczędności. Podejście to może być stosowane wyłącznie w przypadku, gdy określenie solidnych danych pomiarowych dla konkretnej instalacji jest trudne lub nieproporcjonalnie kosztowne, np. zastąpienie sprężarki lub silnika elektrycznego o innej mocy znamionowej niż moc, na podstawie której dokonany został pomiar niezależnych danych o oszczędnościach, lub w przypadku, gdy te szacunki są dokonywane na podstawie metod i poziomów referencyjnych ustalonych na poziomie krajowym przez wykwalifikowanych lub akredytowanych ekspertów, których działania są niezależne od stron zobowiązanych, uczestniczących lub uprawnionych;

d)

badana oszczędność, w przypadku której określa się reakcję odbiorców energii na porady, kampanie informacyjne, systemy etykietowania lub certyfikacji, lub inteligentne pomiary zużycia. Takie podejście może być stosowane wyłącznie w odniesieniu do oszczędności wynikającej ze zmian zachowania odbiorców energii. Nie można go stosować do oszczędności wynikającej z zastosowania środków fizycznych”.

7.1.2.   Metody pomiarów dotyczące środków podatkowych

W celu określenia oszczędności energii wynikającej ze środków z dziedziny polityki związanych z podatkami, wprowadzonych na podstawie art. 7b dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (76), zastosowanie mają zasady określone w pkt 4 załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej:

„a)	zaliczenie następuje jedynie w przypadku oszczędności energii wynikających ze środków podatkowych powyżej minimalnych poziomów opodatkowania mających zastosowanie do paliw zgodnie z wymogami dyrektyw Rady 2003/96/WE lub 2006/112/WE;

b)	elastyczność cen na potrzeby obliczania skutków środków podatkowych (w zakresie energii) musi odzwierciedlać reakcje popytu na energię na zmiany cen oraz musi być oszacowana w oparciu o aktualne i reprezentatywne oficjalne źródła danych;

c)	oszczędność energii wynikającą z towarzyszących instrumentów polityki podatkowej, w tym zachęt podatkowych lub wpłat do funduszy, rozlicza się oddzielnie”.

7.2.   Okres obowiązywania środków i tempo zmniejszania się oszczędności w tym okresie

Pkt 2 lit. i) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej stanowi, że przy obliczaniu oszczędności energii bierze się pod uwagę cały czas obowiązywania środków oraz tempo zmniejszania się oszczędności z upływem czasu. Obliczenie to obejmuje oszczędności, jakie zostaną osiągnięte w związku z każdym indywidualnym działaniem w okresie od daty jego wdrożenia do dnia 31 grudnia 2020 r. lub dnia 31 grudnia 2030 r., w stosownych przypadkach. Państwa członkowskie mogą także przyjąć inną metodę, która – według szacunków – pozwoli na osiągnięcie co najmniej takiej samej wielkości oszczędności ogółem. W przypadku gdy państwa członkowskie stosują taką metodę, zapewniają, aby wielkość oszczędności energii ogółem obliczona za pomocą tych innych metod nie przekraczała wielkości oszczędności energii, która byłaby wynikiem obliczeń przy zaliczaniu oszczędności, jakie zostaną osiągnięte w związku z każdym działaniem indywidualnym w okresie od daty jego wdrożenia do dnia 31 grudnia 2020 r. lub dnia 31 grudnia 2030 r., stosownie do przypadku.

Pojęcie „czasu trwania” poszczególnych działań mających na celu oszczędność energii odnosi się do faktu, że oszczędności można uzyskać nie tylko w roku wdrożenia, ale również w kolejnych latach. „Czas trwania” to w związku z tym okres, w którym działanie w dalszym ciągu będzie przynosiło wymierne oszczędności.

Przy obliczaniu oszczędności energii przez cały czas trwania działania państwa członkowskie mogą:

—

przypisywać do każdego działania „rzeczywiste” oszczędności, jakie działanie to pozwoli osiągnąć w okresie pomiędzy rokiem jego wdrożenia a końcem drugiego okresu objętego obowiązkiem (tj. 31 grudnia 2030 r.) – metodę tę nazywa się metodą „bezpośrednią” (77). Nie zezwala się na przypisanie oszczędności poza 2030 r. Państwa członkowskie mogą zaliczać oszczędności pochodzące ze środków z dziedziny polityki wprowadzonych przed 2030 r. na poczet obowiązku oszczędności energii po 2030 r., tylko wówczas, jeżeli w wyniku wprowadzenia tych środków powstanie nowe działanie indywidualne w kolejnym okresie objętym obowiązkiem;

—	stosować „wartość wskaźnikową”, która odzwierciedla oczekiwany okres obowiązywania (78),

—

ustanowić „pułap” dla okresów obowiązywania działań indywidualnych (79): na przykład państwo członkowskie może ustanowić „pułap” dla okresu obowiązywania na poziomie 5 lat. Państwa członkowskie stosujące tę metodę muszą zapewnić, by uzyskana wielkość oszczędności nie była wyższa niż wielkość oszczędności, jaką uzyskano by w przypadku zastosowania podejścia „bezpośredniego”, lub

—

wykorzystać pełen czas trwania, ale „zdyskontować” oszczędności na przyszły rok (80) – w ramach tej metody państwo członkowskie może zdyskontować oszczędności w kolejnych latach w wysokości 10 % rocznie w uzasadnionych okolicznościach. Również w tym przypadku państwo musi zapewnić, by uzyskana wielkość oszczędności nie była wyższa niż wielkość oszczędności, jaką uzyskano by w przypadku zastosowania podejścia „bezpośredniego”.

Przy zaliczaniu oszczędności na poczet wymaganej ilości łącznych oszczędności końcowego zużycia energii ze środka z dziedziny polityki państwa członkowskie muszą brać pod uwagę:

(i)	kiedy środek jest wdrażany;

(ii)	kwotę rocznych oszczędności energii; oraz

(iii)

czy w 2030 r. środek w dalszym ciągu będzie przynosił oszczędność energii (81).

Jeżeli chodzi o środki z dziedziny polityki dotyczące budynków, w unijnej normie EN 15459-1:2017 (82) udostępniono już wytyczne w sprawie oceny okresów ich obowiązywania.

Szczególną uwagę należy poświęcić przy zgłaszaniu okresów obowiązywania środków dotyczących zachowania, które nie są związane z instalowaniem środków fizycznych (83). Środki dotyczące zachowania są wysoce odwracalne, ponieważ okres, w którym dane zachowanie sprzyjające efektywności energetycznej zostanie utrzymane, może zależeć od różnych czynników. Jeżeli na przykład promowanym zachowaniem sprzyjającym efektywności energetycznej jest ekologiczny styl jazdy, w zależności od kierowców oraz rodzaju szkolenia z ekologicznego stylu jazdy efekty takiego szkolenia mogą utrzymać się tylko przez kilka dni, ale mogą też utrzymać się nawet kilka lat.

Przykłady sposobów rozliczania okresów obowiązywania środków

1.   Metoda „bezpośrednia”

Działanie indywidualne (np. wymiana okien) pozwala ograniczyć roczne zużycie energii o 1 toe i uzyskiwać oszczędności w tej samej wysokości przez wiele lat. Jeżeli działanie zostanie przeprowadzone w 2021 r., umożliwi uzyskanie oszczędności w wysokości 1 toe w 2021 r. oraz 1 toe w każdym kolejnym roku aż do 2030 r., tj. łącznie 10 toe do 2030 r. Jeżeli działanie zostanie przeprowadzone w 2022 r., umożliwi uzyskanie oszczędności w wysokości 1 toe rocznie w latach 2022–2030, tj. łącznie 9 toe. Jeżeli działanie zostanie przeprowadzone w 2030 r., uzyskane dzięki niemu oszczędności będą zaliczane na poczet realizacji odpowiedniego wymogu wyłącznie w tym roku, tj. łączne oszczędności wyniosą 1 toe.

Państwo członkowskie musi w okresie obowiązywania zobowiązania zaoszczędzić 65 Mtoe, przeprowadzając jedną kampanię informacyjną rocznie, w ramach której podejmuje na przykład milion działań (jak wykazano po podstawie wyników badania, efektywność każdego działania wynosi 1 toe), oraz wymienia milion okien rocznie (szacunkowa wartość oszczędności uzyskiwanych dzięki wymianie każdego okna wynosi 1 toe). Każda kampania informacyjna pozwoliłaby uzyskać oszczędności w wysokości 1 Mtoe w roku jej przeprowadzenia, a dziesięć kampanii – łącznie 10 Mtoe na przestrzeni 10 lat do 31 grudnia 2030 r. Uzyskane oszczędności wyniosą 10 Mtoe w przypadku miliona okien wymienionych w pierwszym roku, 9 Mtoe w przypadku miliona okien wymienionych w drugim roku, 8 Mtoe w trzecim roku, 7 Mtoe w czwartym roku, 6 Mtoe w piątym roku, 5 Mtoe w szóstym roku, 4 Mtoe w siódmym roku, 3 Mtoe w ósmym roku, 2 Mtoe w dziewiątym roku i 1 Mtoe w dziesiątym roku, tj. łącznie 55 Mtoe do 31 grudnia 2030 r. Oszczędności uzyskane w wyniku kampanii informacyjnych i wymiany okien wynoszą zatem 10 Mtoe + 55 Mtoe, czyli łącznie 65 Mtoe.

Działanie o bardziej krótkotrwałym charakterze (np. kampania informacyjna) może natomiast przyczynić się do uzyskania oszczędności w wysokości 1 toe w roku jego wdrożenia, nie przynosząc żadnych oszczędności w kolejnych latach. Działanie to pozwoli uzyskać oszczędności w wysokości 1 toe niezależnie od tego, w którym roku w okresie od 2021 do 2030 r. zostanie ono wdrożone.

Jeżeli na początku dziesięcioletniego okresu objętego obowiązkiem państwo członkowskie wdraża głównie działania indywidualne o krótkim czasie trwania, aby osiągnąć poziom oszczędności wymagany na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) akapit pierwszy, będzie musiało wdrożyć dodatkowe środki.

Metoda „bezpośrednia” wyraźnie spełnia warunek, zgodnie z którym stosowana metoda obliczeniowa musi doprowadzić do faktycznego osiągnięcia wymaganej ilości oszczędności. Państwa członkowskie mogą jednak uznać inne metody za bardziej stosowne.

2.   Metoda „wartości wskaźnikowej”

Jednym z alternatywnych rozwiązań jest przypisywanie każdemu działaniu „wartości wskaźnikowej” odzwierciedlającej jego oczekiwany czas trwania. Kampanii informacyjnej można byłoby przypisać „wartość wskaźnikowej” równą 0,25, natomiast wymiana okien uzyskałaby „wartość wskaźnikowej” wynoszącą 6. Jeżeli każde z tych działań pozwoli na oszczędność wynoszącą 1 toe rocznie, wysokość oszczędności uzyskanych dzięki przeprowadzeniu kampanii informacyjnej wynosiłaby (1 × 0,25 toe) = 0,25 toe. Wielkość oszczędności uzyskiwanych dzięki wymianie okien wynosiłaby natomiast (1 × 6 toe) = 6 toe, niezależnie od roku wdrożenia przedmiotowego środka.

Kampanie informacyjne liczone byłyby wówczas jak oszczędności wynoszące 0,25 Mtoe uzyskiwane w roku ich przeprowadzenia lub 2,5 Mtoe ogółem w przypadku dziesięciu kampanii zrealizowanych na przestrzeni 10 lat do końca 2030 r. Jeżeli w danym okresie zostanie przeprowadzona wymiana siedmiu milionów okien, pozwoli to uzyskać oszczędności w wysokości 7 Mtoe, które należałoby następnie pomnożyć przez 6, co dałoby łączną wartość oszczędności w wysokości 42 Mtoe. Wysokość oszczędności uzyskanych dzięki przeprowadzeniu kampanii informacyjnych i wymianie okien wyniosłaby zatem 2,5 Mtoe + 42 Mtoe, czyli łącznie 44,5 Mtoe.

Państwo członkowskie stosujące tę metodę musi zapewnić, by uzyskana wielkość oszczędności nie była wyższa niż wielkość oszczędności uzyskana w przypadku zastosowania podejścia „bezpośredniego”.

3.   Metoda „pułapu”

Innym rozwiązaniem jest określenie „pułapu” dla okresów trwania działań indywidualnych. Na przykład można wybrać „pułap” wynoszący 5 lat. Oszczędności, których uzyskanie przypisywano by kampanii informacyjnej, wynosiłyby 1,25 Mtoe, np. 0,25 Mtoe w 2022 r., 0,25 Mtoe w 2023 r., 0,25 Mtoe w 2024 r., 0,25 Mtoe w 2025 r. i 0,25 Mtoe w 2026 r. Niezależnie od roku wdrożenia wielkość oszczędności uzyskiwanych dzięki wymianie okien wynosiłaby natomiast (1 × 5) = 5 toe, np. 1 Mtoe w 2022 r., 1 Mtoe w 2023 r., 1 Mtoe w 2024 r., 1 Mtoe w 2025 r. i 1 Mtoe w 2026 r.

Również w tym przypadku państwo członkowskie stosujące tę metodę musi zapewnić, by uzyskana wielkość oszczędności nie była wyższa niż wielkość oszczędności uzyskana w przypadku zastosowania podejścia „bezpośredniego”.

Aby odzwierciedlić pełną wartość środka z dziedziny polityki dla efektywności energetycznej, w pkt 2 lit. i) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wymaga się, by państwa członkowskie uwzględniały spadek oszczędności energii wraz z upływem okresu obowiązywania każdego ze środków (84). Celem jest zapewnienie, by oszczędności były obliczane w realistyczny sposób z uwzględnieniem na przykład faktu, że nowy energooszczędny produkt może nie generować takich samych oszczędności energii po kilku latach korzystania z niego (85). Państwo członkowskie musi zatem wziąć to pod uwagę w swojej metodzie. Wskaźnik spadku oszczędności może być różny w zależności od rodzaju środka z dziedziny polityki, a każde państwo członkowskie musi go zgłaszać i wyjaśniać zgodnie z pkt 2 lit. i) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (86).

7.3.   Zasada dodatkowości

Przy określaniu oszczędności energii w przypadku wszystkich rodzajów środków z dziedziny polityki należy uwzględniać wymóg dodatkowości. Podstawowe zasady określono w pkt 2. lit. a) i b) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej:

„a)

należy wykazać, że oszczędności są dodatkowe w stosunku do tych, które uzyskano by tak czy inaczej bez działania stron zobowiązanych, uczestniczących lub uprawnionych lub wykonujących organów publicznych. W celu określenia oszczędności, które można zgłosić jako dodatkowe, państwa członkowskie uwzględniają, jak zmieniałoby się zużycie energii i zapotrzebowanie na energię w przypadku braku danego środka z dziedziny polityki, przez wzięcie pod uwagę co najmniej następujących czynników: tendencje dotyczące zużycia energii, zmiany zachowań odbiorców, postęp techniczny i zmiany spowodowane innymi środkami wdrażanymi na poziomie unijnym i krajowym.

b)	oszczędności wynikające z wdrożenia obowiązkowych przepisów Unii uznaje się za oszczędności, które miałyby miejsce tak czy inaczej, a tym samym nie mogą być zaliczane jako oszczędności energii na użytek art. 7 ust. 1 […]”.

Oznacza to, że jeżeli w prawie Unii wymaga się, by państwa członkowskie osiągały określoną wielkość lub stopień oszczędności, mogą one zaliczać oszczędności powyżej tego poziomu, pod warunkiem że spełnią inne wymogi, np. możliwe jest wykazanie i zweryfikowanie, czy oszczędności wynikają z wprowadzenia przedmiotowego działania/środka.

W pkt 2 lit. a) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wymaga się również, by państwa członkowskie obserwowały bieżące zmiany na rynku i ustalały scenariusz odniesienia. Jest to szczególnie istotne, by uniknąć liczenia „gapowiczów”, którzy są powszechni w kontekście obowiązków dostawców i systemów wsparcia finansowego. Jeżeli na przykład w ramach krajowego systemu wsparcia renowacji budynków wspiera się 100 działań indywidualnych w danym roku, niektóre z tych działań i tak miałyby miejsce (bez projektu) i należy je odjąć.

Podobnie kiedy polityka obowiązuje przez wiele lat, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że skutkuje ona przekształceniami rynku. Na przykład prywatne zainteresowane strony będą to uwzględniać w swoich własnych strategiach dotyczących opracowywania produktów, usług itd. Oznacza to na przykład, że bieżące tendencje w średniej rynkowej mogą częściowo wynikać z polityki prowadzonej w poprzednich latach. Jeżeli zatem przeprowadzane jest badanie mające na celu dokonanie oceny efektu „gapowicza”, istnieje prawdopodobieństwo, że dzisiejsze efekty są również efektami ubocznymi z poprzednich lat. W pkt 2 lit. b) i c) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej przewidziano odstępstwa od tych podstawowych zasad:

„[…] w drodze odstępstwa od tego wymogu, oszczędności związane z renowacją istniejących budynków mogą być zaliczane jako oszczędności energii na użytek art. 7 ust. 1 pod warunkiem spełnienia kryterium istotności, o którym mowa w załączniku V pkt 3 lit. h). oszczędności wynikające z wdrożenia krajowych minimalnych wymogów ustanowionych dla nowych budynków przed transpozycją dyrektywy 2010/31/UE mogą zostać zaliczone jako oszczędności energii na użytek art. 7 ust. 1 lit. a) pod warunkiem spełnienia kryterium istotności i zgłoszenia tych oszczędności przez państwa członkowskie w ich krajowych planach działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii zgodnie z art. 24 ust. 2;

c)

uznane mogą zostać wyłącznie oszczędności przekraczające następujące poziomy: (i) unijnych norm emisji dla nowych samochodów osobowych i nowych lekkich samochodów dostawczych w związku z wdrożeniem rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 443/2009 i (UE) nr 510/2011; (ii) wymogów unijnych dotyczących wycofywania z obrotu określonych produktów związanych z energią w następstwie wdrożenia środków wykonawczych na podstawie dyrektywy 2009/125/WE.”

Ponadto państwa członkowskie muszą uwzględnić i przekroczyć poziomy określone w ich prawie krajowym ustalone rozporządzeniem (UE) 2019/631, a także minimalne cele w zakresie zamówień publicznych w odniesieniu do ekologicznie czystych i bezemisyjnych pojazdów dla niektórych pojazdów transportu drogowego w następstwie wdrożenia zmienionej dyrektywy w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego.

7.3.1.   Dodatkowość w odniesieniu do środków dotyczących renowacji budynków (87)

Ogólną zasadą jest, zgodnie z pkt 2 lit. b) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, że oszczędności energii wynikające z wdrożenia obowiązkowych przepisów prawa Unii uznaje się za oszczędności, które miałyby miejsce tak czy inaczej, a tym samym nie powinny być zgłaszane.

Ogółem, w przepisach budowlanych związanych z charakterystyką energetyczną budynków określono obowiązkowe wymogi na podstawie prawa Unii (dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków) i stanowią one część dotychczasowego scenariusza postępowania.

W drodze odstępstwa państwa członkowskie mogą w całości uwzględnić w obliczeniach oszczędności osiągnięte dzięki renowacjom przeprowadzonym w budynkach, pod warunkiem że zostanie spełnione kryterium istotności, o którym mowa w pkt 3 lit. h) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, a wszystkie oszczędności energii wynikają z zastosowania środków z dziedziny polityki promujących renowację. Muszą również wykazać, że zgłoszone oszczędności wynikające z zastosowania środków przekraczają oszczędności osiągane w sytuacji braku takich środków. Powinny wykazać, że strona zobowiązana, uczestnicząca lub uprawniona przyczyniła się do osiągnięcia zgłoszonych oszczędności (88).

Punktem wyjścia dla obliczenia wielkości oszczędności jest dokonanie pomiaru zużycia energii w budynku przed renowacją i po jej dokonaniu. Państwa członkowskie mogą wykorzystać odstępstwo dla obu okresów objętych obowiązkiem od wejścia w życie zmieniającej dyrektywy (UE) 2018/2002, tj. od 24 grudnia 2018 r.

Przykład

W krajowych przepisach budowlanych wymaga się, by budynki poddawane poważniejszym renowacjom modernizowano co najmniej do uzyskania klasy energetycznej B. Dane państwo członkowskie nie może zgłosić wynikających z tego oszczędności do celów art. 7.

Może ono jednak zgłosić oszczędności, jeżeli zastosowało środek propagujący renowację (np. zapewniło gospodarstwom domowym dotacje na renowację, której w innym przypadku gospodarstwa te by się nie podjęły). W takim przypadku wszystkie oszczędności wynikające z zastosowania tego środka można zgłaszać niezależnie od poprawy klasy efektywności energetycznej (tj. można zgłaszać wszystkie oszczędności wynikające z poprawy klasy efektywności energetycznej z klasy D na C lub z D na B, lub z D na A itd.).

Projekty renowacyjne muszą spełniać minimalne wymogi krajowe dotyczące charakterystyki energetycznej budynku ustanowione na podstawie dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Można zachęcać do stosowania środków, dzięki którym można wspierać wyższy poziom ambicji, tj. charakterystykę energetyczną budynku, która przewyższa wymagane parametry.

7.3.2.   Dodatkowość w odniesieniu do środków dotyczących budowy nowych budynków

Od momentu wejścia w życie zmienionej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz w stosownych przypadkach od momentu jej transpozycji lub wdrożenia w kraju państwa członkowskie mogą zaliczać na poczet oszczędności wymaganych w pierwszym okresie objętym obowiązkiem (2014–2020) jedynie oszczędności energii wynikające z wdrożenia minimalnych wymogów krajowych ustanowionych dla nowych budynków pod warunkiem że:

(i)	spełniają one minimalne krajowe wymogi ustanowione przed transpozycją dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, tj. do 9 lipca 2012 r. (zob. art. 28 ust. 1 dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków);

(ii)	są „istotne”; oraz

(iii)

zostały zgłoszone w krajowym planie działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii do dnia 30 kwietnia 2017 r. (zob. art. 24 ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej).

Oszczędności energii można zgłaszać dopiero od dnia wejścia w życie zmienionej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej i można je zaliczyć jedynie na poczet łącznych oszczędności końcowego zużycia energii wymaganych do dnia 31 grudnia 2020 r. Państwa członkowskie muszą wykazać, że zastosowanie minimalnych krajowych wymogów doprowadziło do osiągnięcia wymiernych oszczędności, których nie można byłoby osiągnąć w inny sposób. Jeżeli dla umożliwienia zgłoszenia tych oszczędności byłyby konieczne jakiekolwiek krajowe środki w zakresie transpozycji lub wdrożenia, muszą one zostać przyjęte i obowiązywać zanim zostaną zgłoszone jakikolwiek oszczędności.

Jeżeli państwo członkowskie korzysta z odstępstwa, powinno ono uważnie dokonać oceny ewentualnego wzajemnego oddziaływania ze zwolnieniem przewidzianym w art. 7 ust. 4 lit. d) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej („wczesne działania”) oraz zapewnić, by nie doszło do podwójnego liczenia.

Projekty budowlane budynków muszą spełniać minimalne wymogi krajowe dotyczące charakterystyki energetycznej budynku. Można zachęcać do stosowania środków, dzięki którym można wspierać wyższy poziom ambicji, tj. charakterystykę energetyczną budynku, która przewyższa wymagane parametry.

7.3.3.   Dodatkowość w odniesieniu do budynków instytucji publicznych

Co do zasady, odstępstwo od zasady dodatkowości przewidziane w pkt 2 lit. b) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej ma zastosowanie również do oszczędności energii związanej z renowacją budynków instytucji publicznych, gdyż takie oszczędności są „związane z renowacją istniejących budynków” (zob. pkt 2 lit. b) zdanie drugie załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej).

Celem odstępstwa jest umożliwienie państwom członkowskim, od momentu wejścia w życie zmieniającej dyrektywy, zgłaszania wszystkich oszczędności energii do celów art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wynikających na przykład z zastosowania środków wdrożonych w celu osiągnięcia wskaźnika renowacji na poziomie 3 % powierzchni użytkowej ogrzewanych lub chłodzonych budynków będących własnością instytucji rządowych na szczeblu centralnym lub przez takie instytucje zajmowanych (zob. art. 5).

Państwa członkowskie muszą jednak wykazać, że wszystkie zgłoszone oszczędności wynikają ze środków z dziedziny polityki wdrożonych w celu renowacji budynków instytucji publicznych (89). Nie mogą one uwzględniać w obliczeniach oszczędności energii, które zostałyby osiągnięte w sytuacji braku danego środka z dziedziny polityki. Państwa członkowskie muszą zatem wykazać istotność środka. Jeżeli dla umożliwienia zgłoszenia tych oszczędności byłyby konieczne jakiekolwiek krajowe środki w zakresie transpozycji lub wdrożenia, należy je wdrożyć zanim zostaną zgłoszone jakiekolwiek oszczędności.

Państwa członkowskie muszą obliczać oszczędności energii zgłaszane na podstawie środków z dziedziny polityki wdrożonych w celu renowacji budynków instytucji publicznych zgodnie z załącznikiem V. Wielkość oszczędności energii, którą zalicza się na poczet wymaganych oszczędności końcowego zużycia energii na podstawie art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej należy wyrażać w postaci zużycia energii końcowej. Jeżeli wielkość oszczędności energii jest wyrażana w postaci energii pierwotnej, państwa członkowskie muszą zastosować współczynniki konwersji określone w załączniku IV do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

7.3.4.   Dodatkowość w odniesieniu do środków wykonawczych przewidzianych w dyrektywie w sprawie ekoprojektu (90)

Wymiany samych kotłów nie uznaje się za działanie renowacyjne ze względu na przepis szczegółowy zawarty w pkt 2 lit. c) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Punktem wyjścia będą zatem zawsze minimalne wymogi ujęte w szczególnych wymogach dotyczących ekoprojektu (91). Oszczędności energii wynikające z wymiany urządzeń podlegających regulacji przepisów dotyczących ekoprojektu, np. ogrzewaczy pomieszczeń, można uwzględniać w obliczeniach wyłącznie wtedy, gdy przekroczą one minimalne wymogi dotyczące ekoprojektu, z wyjątkiem przypadku wczesnej wymiany (zob. pkt 2 lit. e) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej).

Jeżeli państwa członkowskie oferują zachęty lub dotacje w przypadku produktów objętych unijnymi przepisami dotyczącymi etykietowania energetycznego, zaleca się by były one ukierunkowane na wyższe klasy efektywności energetycznej. Na przykład zachęta lub dotacje mające na celu zachęcenie do instalacji nowych, bardziej energooszczędnych kotłów dotyczyłyby jedynie kotłów w dwóch najwyższych i bardzo licznych klasach etykiety energetycznej kotłów na podstawie danych rynkowych właściwych dla przedmiotowego okresu.

7.3.5.   Dodatkowość w odniesieniu do audytów energetycznych na podstawie art. 8

Zgodnie z art. 8 ust. 4 państwa członkowskie muszą zapewnić, aby duże przedsiębiorstwa (tj. przedsiębiorstwa niebędące MŚP) przeprowadzały co cztery lata audyty energetyczne; sam ten fakt nie prowadzi co oszczędności energii.

Środki służące zachęceniu do wdrożenia zaleceń audytu lub wspierające wdrożenie tych zaleceń wykraczają poza minimalne wymogi na podstawie art. 8 – art. 8 ust. 7 akapit drugi stanowi, że państwa członkowskie „mogą ustanowić systemy zachęt i wsparcia”. W związku z tym oszczędności energii wynikające z takich środków można uwzględniać w obliczeniach, gdyż i tak nie miałyby one miejsca, pod warunkiem że spełniono kryterium istotności. To samo ma zastosowanie w przypadku oszczędności wynikających ze środków ukierunkowanych na MŚP.

7.4.   Istotność i kwalifikowalność

Poza zasadą dodatkowości państwa członkowskie muszą spełnić kryterium „istotności”. Automatyczne wdrażanie przepisów UE lub przypadki niezależnego zmniejszenia zużycia energii wynikające z oddziaływania mechanizmów rynkowych lub rozwoju technologicznego (na przykład) nie mogą być brane pod uwagę, gdyż państwa członkowskie nie mogą nie uwzględniać działań, które i tak miałyby miejsce.

Działalność krajowych organów publicznych w zakresie wdrażania środków z dziedziny polityki musi być „istotna” dla osiągnięcia zgłoszonych oszczędności energii; innymi słowy,

—	muszą one mieć udział w przedmiotowym działaniu indywidualnym, oraz

—	dotacja lub zaangażowanie strony zobowiązanej, uczestniczącej lub uprawnionej musi wyraźnie mieć większy wpływ niż minimalny na decyzję użytkownika końcowego o podjęciu inwestycji w efektywność energetyczną.

Państwa członkowskie muszą zatem wykazać, że oszczędności wynikają ze środków z dziedziny polityki opracowanych, by doprowadzić do oszczędności końcowego zużycia energii (92). Środki zastosowane na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych (93) można uznać za istotne, ale państwa członkowskie muszą wykazać, że środki te prowadzą do weryfikowalnej i wymiernej lub możliwej do oszacowania poprawy efektywności energetycznej.

Jeżeli chodzi o plany finansowe, na przykład wskazanie wielkości dotacji nie wystarczy, by wykazać istotność, ponieważ sam ten fakt nie stanowi dowodu, że dotacje miały wpływ na decyzje inwestycyjne użytkowników końcowych. Rola, jaką odgrywają podmioty zaangażowane w działania, może co do zasady zostać udowodniona bez dotacji jako poziomu referencyjnego; ważny wskaźnik istotności mogłyby stanowić znormalizowane działania (na przykład opracowanie norm instalacji produktów, doradztwo energetyczne i audyty energetyczne, po których nastąpiło rzeczywiste wdrożenie działań).

Aby zapewnić zgodność z przepisami, państwa członkowskie mogłyby określić ogólne wymogi dotyczące istotności w ramach systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej lub alternatywnych środków i zweryfikować je w odniesieniu do poszczególnych projektów (94). W wymogach tych można byłoby określić, że strony (np. ubiegając się o „świadectwo efektywności energetycznej” (95)) muszą udokumentować i udowodnić bezpośredni wkład we wdrożenie działania.

Od stron zobowiązanych można wymagać, by udowodniły:

—	czy wkład został wniesiony bezpośrednio czy pośrednio (tj. przez pośredników), oraz

—	czy decyzja została podjęta przed wdrożeniem działania.

Państwa członkowskie mogą również wymagać na przykład, by:

—	między operatorami systemu dystrybucyjnego (tj. stronami zobowiązanymi) a osobami trzecimi została zawarta umowa,

—	oszczędności energii nie powstały przed zawarciem umowy,

—	strony mogły uwzględniać w obliczeniach oszczędności wyłącznie wtedy, gdy są bezpośrednio zaangażowane we wdrażanie środka (np. przez zapewnienie audytów energetycznych, dotacji itd.), oraz

—	sporządzano umowy obejmujące cały łańcuch od zobowiązanych podmiotów do użytkowników końcowych energii.

7.5.   Środki propagujące instalację małoskalowych technologii energii odnawialnej wytwarzanej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach

Ważne jest rozróżnienie między:

—

możliwością przewidzianą w art. 7 ust. 4 lit. f) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, odnoszącą się do ilości energii wytworzonej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach, którą można wyłączyć z wielkości oszczędności energii obliczonej zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, oraz

—

wyjaśnieniem w pkt 2 lit. e) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, w którym to przypadku oszczędności energii wynikające ze środków propagujących instalację małoskalowych technologii energii odnawialnej na budynkach lub w budynkach można co do zasady zaliczyć na poczet oszczędności wymaganych na podstawie art. 7 ust. 1.

Wyjaśniono to także w motywie 43 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

Na podstawie pkt 2 lit. e) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej państwa członkowskie mogą zaliczać oszczędności energii wynikające ze środków propagujących instalację małoskalowych technologii energii odnawialnej wytwarzanej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach na poczet wymaganych ilości oszczędności energii na mocy art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, pod warunkiem że środki te prowadzą do weryfikowalnych i wymiernych lub możliwych do oszacowania oszczędności końcowego zużycia energii i są obliczane zgodnie z załącznikiem V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (96).

Mają również zastosowanie wymogi dotyczące dodatkowości i istotności oraz ustanowione przepisy państw członkowskich dotyczące monitorowania i weryfikacji.

Państwa członkowskie muszą wykazać, że takie środki przynoszą oszczędności końcowego zużycia energii ze względu na zmianę technologiczną. Na przykład oszczędności wynikające z przestawienia się na bardziej wydajne technologie grzewcze i technologie podgrzewania wody w budynkach, w tym technologie energii odnawialnej, pozostają w pełni kwalifikowalne tak długo, jak państwa członkowskie mogą zagwarantować, że są one dodatkowe, wymierne i sprawdzalne według metod i zasad przedstawionych w załączniku V (97).

Wyjaśniono to w pkt 2 lit. e) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej i ukierunkowano na ogólny cel art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, tj. na cel jakim jest oszczędność końcowego zużycia energii, niezależnie od technologii (niezależnie od tego, czy jest to środek propagujący technologię wykorzystującą energię odnawialną, czy energię ze źródeł kopalnych, o ile obniża on rzeczywiste zużycie energii w budynkach, transporcie lub przemyśle).

Pkt 2 lit. e) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wyraźnie odnosi się do obowiązku oszczędności energii na podstawie art. 7 ust. 1, w którym wymaga się, by państwa członkowskie osiągały łączne oszczędności końcowego zużycia energii i którego celem jest rzeczywiste obniżenie zużycia energii przez osobę fizyczną lub prawną (zgodnie z załącznikiem V pkt 1 lit. b)). W art. 2 pkt 5 zdefiniowano „oszczędność energii” jako ilość zaoszczędzonej energii ustaloną w drodze pomiaru lub oszacowania zużycia przed wdrożeniem środka mającego na celu poprawę efektywności energetycznej i po jego wdrożeniu, z jednoczesnym zapewnieniem normalizacji warunków zewnętrznych wpływających na zużycie energii. Ponieważ celem art. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej jest rzeczywiste obniżenie końcowego zużycia energii, można stwierdzić, że w załączniku V pkt 2 lit. e) wymaga się, by środki propagujące instalację małoskalowych technologii energii odnawialnej na budynkach lub w budynkach przedstawiano jako skutkujące oszczędnością energii, tj. rzeczywistym obniżeniem końcowego zużycia energii.

Państwa członkowskie mają swobodę wyrażania oszczędności energii w postaci zużycia energii końcowej albo pierwotnej, co przewidziano w załączniku V pkt 3 lit. d) (alternatywne środki z dziedziny polityki) oraz w art. 7a ust. 4 (system zobowiązujący do efektywności energetycznej). Elastyczność ta nie wpływa na zmianę obowiązku dotyczącego łącznych oszczędności energii pod względem sprzedaży energii (w okresie do 2020 r.) oraz zużycia energii końcowej (2021–2030).

7.6.   Środki propagujące upowszechnianie się bardziej efektywnych energetycznie produktów i pojazdów

Środki mające na celu poprawę efektywności energetycznej w transporcie podejmowane przez państwa członkowskie kwalifikują się do uwzględnienia w celu spełnienia ich zobowiązania dotyczącego oszczędności końcowego zużycia energii (98). Środki takie obejmują:

—	polityki mające na celu propagowanie bardziej efektywnych energetycznie pojazdów lub zmianę środków transportu na rzecz jazdy na rowerze, chodzenia pieszo i korzystania z transportu zbiorowego, oraz

—	mobilność i planowanie przestrzeni miejskiej, które ogranicza popyt na transport.

Kwalifikują się zamówienia publiczne na ekologiczne i bezemisyjne pojazdy pod warunkiem dodatkowości w stosunku do minimalnych wymogów zmienionej dyrektywy w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego.

Z zastrzeżeniem spełnienia wymogów dotyczących istotności i dodatkowości kwalifikują się również systemy, które przyspieszają upowszechnianie się nowych, bardziej energooszczędnych pojazdów, lub polityki wspierające zmianę w kierunku zapewniających lepsze wyniki paliw, które zmniejszają zużycie energii w przeliczeniu na kilometr (99).

W załączniku V pkt 2 lit. f) wyjaśniono, że polityki, które przyspieszają upowszechnianie się bardziej efektywnych energetycznie produktów i pojazdów, można zgłosić w całości pod warunkiem wykazania, że:

—	upowszechnienie ma miejsce przed upływem przewidywanego średniego cyklu życia produktu lub pojazdu bądź przed upływem zwykłego terminu wymiany produktu lub pojazdu, oraz

—	całkowitą wielkość oszczędności zgłasza się tylko w okresie do końca przewidywanego średniego cyklu życia produktu lub pojazdu, który ma zostać wymieniony (100).

W stosownych przypadkach, takie środki powinny być zgodne z krajowymi ramami polityki państw członkowskich ustanowionymi zgodnie z dyrektywą 2014/94/UE w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych.

7.7.   Zapewnienie przestrzegania norm jakości

W pkt 2 lit. g) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wyjaśniono, że propagowanie środków w zakresie efektywności energetycznej nie może wpłynąć na obniżenie norm jakości produktów, usług ani na instalowanie środków. Państwa członkowskie muszą zapewnić, by przestrzegane były normy jakości lub aby były wprowadzane, w przypadku gdy takich norm jeszcze nie ustanowiono.

7.8.   Odniesienie się do kwestii zmiany klimatu

W pkt 2 lit. h) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zezwala się, by państwa członkowskie dostosowywały oszczędności energii w celu uwzględnienia różnic klimatycznych między regionami. Przepis obejmuje dwie opcje:

(i)	dostosowanie oszczędności do wartości standardowej; lub

(ii)	przypisanie różnych oszczędności energii odpowiednio do różnic temperaturowych występujących między regionami.

7.9.   Unikanie podwójnego liczenia oszczędności energii

W art. 7 ust. 12 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wymaga się, by państwa członkowskie wykazywały, że w przypadkach, w których skutki środków z dziedziny polityki lub działań indywidualnych nakładają się na siebie, oszczędność energii nie jest liczona podwójnie. Biorąc pod uwagę różnorodne instrumenty zgłoszone przez państwa członkowskie oraz wysokie prawdopodobieństwo nakładania się polityk w wyniku wykorzystania systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej i środków alternatywnych równocześnie (np. wzajemne oddziaływanie między opodatkowaniem energii a dotacjami dla gospodarstw domowych na wymianę okien i ogrzewaczy pomieszczeń), kluczowe znaczenie ma przeciwdziałanie ryzyku podwójnego liczenia.

W tym zakresie skutecznym narzędziem mogłaby być krajowa baza danych. Na przykład w takiej bazie danych rejestrowano by, że danemu gospodarstwu domowemu wypłacono dotację zachęcającą do wymiany starych kotłów, a użytkownik dostawałby powiadomienie, gdyby to samo gospodarstwo domowe ponownie złożyło wniosek.

Wykorzystanie wielu środków z dziedziny polityki w połączeniu skutkuje większą złożonością dla państw członkowskich, jeżeli chodzi o:

—	większy wysiłek związany z wdrażaniem, np. obliczaniem oszczędność energii, oraz (co nawet ważniejsze)

—	zapewnienie: — egzekwowania przepisów, zwłaszcza w przypadku gdy poszczególne instrumenty są szeroko zakrojone, oraz — weryfikacji wpływu środków bez podwójnego liczenia.

W art. 7 ust. 12 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zakazano również podwójnego liczenia, w przypadku gdy polityki nakładają się na siebie, tj. państwa członkowskie muszą brać pod uwagę fakt, że inne środki z dziedziny polityki stosowane w tych samych ramach czasowych mogą mieć wpływ na ilość oszczędności energii, a zatem nie wszystkie zmiany zaobserwowane od momentu wprowadzenia danego środka z dziedziny polityki można przypisać tylko temu środkowi.

8.   POMIARY, MONITOROWANIE, KONTROLE, JAKOŚĆ I WERYFIKACJE

W dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej podkreśla się znaczenie zasad monitorowania i weryfikacji dla wdrażania systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej oraz alternatywnych środków z dziedziny polityki, w tym wymogu sprawdzania statystycznie reprezentatywnej próby środków.

Wybranie statystycznie istotnej i reprezentatywnej próby środków mających na celu poprawę efektywności energetycznej obejmuje ustanowienie podzbioru populacji statystycznej działań służących oszczędności energii w ramach każdego ze środków, który to podzbiór dokładnie odzwierciedlałby całą populację wszystkich działań służących oszczędności energii, a tym samym umożliwiał wyciągnięcie uzasadnionych wniosków dotyczących zaufania do całości środków (101).

Art. 7a ust. 5 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (dotyczący systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej):

Państwa członkowskie ustanawiają systemy pomiaru, kontroli i weryfikacji, w ramach których udokumentowanej weryfikacji poddaje się przynajmniej statystycznie istotną i reprezentatywną próbę środków poprawy efektywności energetycznej wdrożonych przez strony zobowiązane. Pomiary, kontrole i weryfikacje są przeprowadzane w sposób niezależny od stron zobowiązanych.

Art. 7b ust. 2 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (dotyczący alternatywnych środków z dziedziny polityki):

W przypadku wszystkich środków innych niż środki podatkowe państwa członkowskie ustanawiają systemy pomiaru, kontroli i weryfikacji, w ramach których udokumentowanej weryfikacji poddaje się przynajmniej statystycznie istotny udział i reprezentatywną próbę środków poprawy efektywności energetycznej wdrożonych przez strony uczestniczące lub uprawnione. Przedmiotowe pomiary, kontrole i weryfikacje są przeprowadzane w sposób niezależny od stron uczestniczących lub uprawnionych.

Systemy pomiaru, kontroli i weryfikacji powinny zapewniać, by obliczenia oszczędności energii były weryfikowane w odniesieniu do statystycznie istotnej i reprezentatywnej próby środków poprawy efektywności energetycznej.

Wymogi te można spełnić m.in. za pomocą:

—	zautomatyzowanych kontroli komputerowych lub zdalnego przeglądu danych i obliczeń zgłoszonych przez strony zobowiązane, uczestniczące lub uprawnione, lub przez beneficjentów (w przypadku gdy beneficjenci zgłaszają dane bezpośrednio do organu publicznego),

—	oceny zmierzonych oszczędności energii na statystycznie istotnej i reprezentatywnej próbie środków lub beneficjentów,

—	wykorzystania weryfikacji przeprowadzonych w ramach systemu regulacji, kwalifikacji, akredytacji i certyfikacji, np. jeżeli zgłoszone oszczędności energii opierają się na audytach energetycznych lub świadectwach charakterystyki energetycznej (oszczędność skalowana).

W dokumentacji dotyczącej środka z dziedziny polityki należy wyjaśniać, w jaki sposób za pomocą wymogów innego systemu zapewnia się, by kontrole lub weryfikacje przeprowadzano na statystycznie istotnej i reprezentatywnej próbie audytów energetycznych lub innych ocen oszczędności.

System monitorowania i weryfikacji można organizować w wielu etapach lub na różnych poziomach. Kontrole na miejscu mogą stanowić element podejścia jako drugi etap weryfikacji podprób działań indywidualnych zidentyfikowanych jako podlegające ryzyku niespełnienia wymogów w ramach środków. W przypadku gdy są one niewykonalne z technicznego lub ekonomicznego punktu widzenia, można to wyjaśnić w dokumentacji dotyczącej danego środka.

Państwa członkowskie muszą wyjaśnić, w jaki sposób wykorzystują poziomy referencyjne, by kontrolować szacowane lub skalowane oszczędności (pkt 5 lit. g) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej).

Niezależność środka, kontroli i systemów (zob. pkt 5 lit. j) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej) można udokumentować na takiej podstawie, że organ weryfikujący (niewyczerpujący wykaz kryteriów):

—	jest instytucją publiczną o statutowej niezależności, lub

—	nie ma powiązania finansowego ze stronami zobowiązanymi, uczestniczącymi lub uprawnionymi (tj. nie jest częściowo ani w pełni ich własnością ani nie jest przez nie częściowo ani w pełni opłacany, lub

—	może zostać zakontraktowany przez strony zobowiązane, uczestniczące lub uprawnione, ale w takim przypadku podlega kontroli organu publicznego lub organu ds. kwalifikacji, akredytacji lub certyfikacji.

Organ weryfikujący może być:

—	bezpośrednio odpowiedzialny za weryfikację środków mających na celu poprawę efektywności energetycznej lub za obliczanie oszczędności energii, lub

—	odpowiedzialny za kontrolowanie procesu weryfikacji i kontrolę wyrywkową weryfikacji dokonanych przez inne organizacje, w tym przez strony zobowiązane, uczestniczące lub uprawnione.

9.   OBOWIĄZKI DOTYCZĄCE PLANOWANIA I SPRAWOZDAWCZOŚCI

9.1.   Pierwszy okres objęty obowiązkiem

W przypadku okresu objętego obowiązkiem 2014–2020 państwa członkowskie muszą przedłożyć sprawozdania roczne do dnia 30 kwietnia 2019 r. i 2020 r. (art. 24 ust. 1 oraz załącznik XIV część 2) (102). W ten sposób zgłaszają m.in. informacje na temat postępu w osiąganiu celu w zakresie oszczędności energii oraz w zakresie środków z dziedziny polityki przyjętych lub planowanych zgodnie z załącznikiem XIV część 2. Zostanie to ocenione przez Komisję.

W art. 27 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną wymaga się, by państwo członkowskie zgłaszało Komisji do dnia 30 kwietnia 2022 r. informacje na temat osiągnięcia swojego krajowego celu w zakresie efektywności energetycznej do 2020 r. (jak ustanowiono zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej) przez przekazanie informacji określonych w części 2 załącznika IX do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną.

9.2.   Drugi okres objęty obowiązkiem i okres późniejszy

Jeżeli chodzi o okres objęty obowiązkiem 2021–2030 i okres późniejszy, zastosowanie mają następujące obowiązki dotyczące planowania i sprawozdawczości (art. 7, 7a i 7b dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej i załącznik V do tej dyrektywy):

—

państwa członkowskie muszą w swoim zintegrowanym krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu (zarówno w projekcie takiego planu, jak i w jego wersji ostatecznej) (załącznik III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną) przestawić obliczenia dotyczące wielkości oszczędności energii, które zamierzają osiągnąć w latach 2021–2030, o czym mowa w art. 7 ust. 1 lit. b) akapit pierwszy (zob. art. 7 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej),

—

ponieważ niektóre dane (np. roczne zużycie energii końcowej uśrednione w latach 2016–2018 (w ktoe)) mogły nie być dostępne do celów zgłoszenia w pierwszym projekcie krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu (103), przedstawienie obliczeń, o których mowa powyżej, mogło okazać się niemożliwe. Państwa członkowskie muszą jednak przedstawić w swoim pierwszym ostatecznym krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu i w późniejszych projektach tych planów oraz w ostatecznych planach, w jaki sposób uwzględniły elementy wymienione w załączniku III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną,

—

oprócz powyższego i w stosownych przypadkach państwa członkowskie muszą wyjaśnić w swoich krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu (ich projektach i wersjach ostatecznych), w jaki sposób ustalone zostały roczny wskaźnik oszczędności i podstawa obliczeń na podstawie art. 7 ust. 2 i 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, oraz jakie opcje, o których mowa w art. 7 ust. 4, zostały zastosowane i w jakim zakresie (zob. art. 7 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej),

—	jeżeli państwo członkowskie zdecyduje się zastosować co najmniej jedną z opcji, o których mowa w art. 7 ust. 4 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, musi zastosować i obliczyć efekt dla okresu objętego obowiązkiem (zob. art. 7 ust. 5 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej), oraz

—

jeżeli państwo członkowskie zastosuje opcję, o której mowa w art. 7 ust. 4 lit. c) dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, w okresie od 2021 do 2030 r., musi wówczas poinformować Komisję o środkach z dziedziny polityki, które zamierza przyjąć w ramach swojego krajowego planu w zakresie energii i klimatu (projektu i wersji ostatecznej). Musi obliczyć wpływ środków zgodnie z załącznikiem V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej i ująć go w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu (zob. art. 7 ust. 4 lit. c)). Musi przedstawić tę informację po raz pierwszy w pierwszej ostatecznej wersji krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu (do dnia 31 grudnia 2019 r.).

Ponadto państwo członkowskie musi:

—

ująć informacje o rezultatach środków łagodzących ubóstwo energetyczne w kontekście dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej w swoich krajowych sprawozdaniach z postępów w zakresie energii i klimatu na podstawie art. 17 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną (zob. art. 7 ust. 11 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej),

—	raz do roku upubliczniać informacje na temat oszczędności energii osiągniętych przez każdą stronę zobowiązaną (podkategorię stron zobowiązanych), a także na temat łącznej wielkości osiągniętej w ramach tego systemu (zob. art. 7a ust. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej), oraz

—

szczegółowo opisać w swoim krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu alternatywną metodę oraz działania mające na celu zapewnienie spełnienia wymogu, o którym mowa w pkt 2 lit. i) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, tj. wymogu, aby przy obliczaniu oszczędności energii brano pod uwagę cały czas obowiązywania środków oraz tempo zmniejszania się oszczędności z upływem czasu. Państwa członkowskie mogą także przyjąć inną metodę, którą uznaje się za umożliwiającą osiągnięcie co najmniej takiej samej wielkości oszczędności ogółem. W takim przypadku muszą one zapewnić, aby wielkość oszczędności energii ogółem obliczona za pomocą tych innych metod nie przekraczała wielkości będącej wynikiem obliczeń oszczędności, jakie zostaną osiągnięte w związku z każdym działaniem indywidualnym w okresie od daty jego wdrożenia do dnia 31 grudnia 2020 r. lub 2030 r., w stosownych przypadkach.

Podsumowując, zastosowanie do wdrożenia obowiązku oszczędności energii na podstawie art. 7, 7a i 7b dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej i załącznika V do tej dyrektywy oraz postępów w realizacji tego obowiązku mają również następujące obowiązki dotyczące planowania i sprawozdawczości na podstawie rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną:

Harmonogram

31 grudnia 2018 r. (następnie 1 stycznia 2028 r., a następnie co 10 lat)	Przedłożenie projektu krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu (art. 9 ust. 1 oraz art. 4 i 6 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną oraz załącznik I i III do tego rozporządzenia)
6 miesięcy przed ostatecznym krajowym planem w dziedzinie energii i klimatu	Komisja może wydać zalecenia dla państw członkowskich, których wkłady (w tym wkład w zakresie obowiązku oszczędności energii służący do realizacji przepisów art. 3 ust. 5 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej) uzna za niewystarczające (art. 31 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną)
31 grudnia 2019 r. (następnie 1 stycznia 2029 r., a następnie co 10 lat)	Przedłożenie ostatecznego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu (art. 3 ust. 1 oraz art. 4 i 6 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną oraz załącznik I i III do tego rozporządzenia)
10 marca 2020 r.	Przedłożenie pierwszej długoterminowej strategii renowacji (art. 2a ust. 8 dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków)
Do dnia 31 października 2021 r. (a następnie co 2 lata)	Komisja ocenia postępy w realizacji celów UE, w szczególności na podstawie zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu (art. 29 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną). Jeżeli chodzi o obowiązek oszczędności energii, właściwe są art. 29, 21 (zintegrowane sprawozdania dotyczące efektywności energetycznej) oraz 24 (zintegrowane sprawozdania dotyczące ubóstwa energetycznego) rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną. W przypadku gdy państwo członkowskie nie poczyniło wystarczających postępów Komisja wyda zalecenia dla tego państwa (art. 32 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną).
Do dnia 30 kwietnia 2022 r.	Każde państwo członkowskie przedstawia sprawozdanie z osiągnięcia wartości docelowych efektywności energetycznej na 2020 r. (art. 27 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną oraz część 2 załącznika IX do tego rozporządzenia)
Do dnia 15 marca 2023 r. (a następnie co 2 lata)	Sprawozdanie z wdrażania krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu („zintegrowane krajowe sprawozdanie z postępów w dziedzinie energii i klimatu”) (art. 17 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną).
30 czerwca 2023 r. (następnie 1 stycznia 2033 r., a następnie co 10 lat)	Przedłożenie projektu aktualizacji krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu (art. 14 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną)
30 czerwca 2024 r. (następnie 1 stycznia 2034 r., a następnie co 10 lat)	Przedłożenie ostatecznej aktualizacji krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu (art. 14 ust. 2 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną)

9.3.   Powiadamianie o systemach zobowiązujących do efektywności energetycznej i środkach alternatywnych (z wyjątkiem podatków)

Na podstawie pkt 5 załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną państwa członkowskie muszą zgłaszać Komisji zaproponowaną przez siebie szczegółową metodę funkcjonowania środków z dziedziny polityki, o których mowa w art. 7a i 7b oraz art. 20 ust. 6 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Tego rodzaju powiadomienie musi obejmować, z wyłączeniem podatków (zob. sekcja 9.4), szczegółowe informacje na temat:

a)	poziomu oszczędności energii wymaganego zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) lub oczekiwanych w ciągu całego okresu 2021–2030;

b)	stron zobowiązanych, uczestniczących lub uprawnionych lub wykonujących organów publicznych;

c)	odnośnych sektorów;

d)	środków z dziedziny polityki i działań indywidualnych, w tym oczekiwanych łącznych oszczędności energii ogółem dla każdego środka;

e)	okresu objętego obowiązkiem dla systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej;

f)	działań przewidzianych w ramach środków z dziedziny polityki;

g)	metody obliczeniowej, w tym sposobów określania dodatkowości i istotności oraz metod i poziomów referencyjnych stosowanych do oszczędności szacowanych i skalowanych;

h)	okresów obowiązywania środków i sposobu ich obliczania lub na czym się opierają;

i)	podejścia służącego uwzględnieniu różnych warunków klimatycznych na terytorium państwa członkowskiego; oraz

j)	systemów monitorowania i weryfikacji odnośnie do środków na podstawie art. 7a i 7b oraz sposobów zapewnienia ich niezależności od stron zobowiązanych, uczestniczących lub uprawnionych.

Ponadto w części 3.1 i 3.2 załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną zawarto wymóg, aby państwa członkowskie przekazały następujące informacje:

9.4.   Środki podatkowe

W pkt 5 lit. k) załącznika V do dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zawarto wymóg, aby państwa członkowskie (zgodnie z rozporządzeniem w sprawie zarządzania unią energetyczną) zgłaszały Komisji swoją metodę działania środków podatkowych. W szczególności muszą one przekazać szczegółowe informacje na temat:

„(i)	odnośnych sektorów i segmentu podatników;

(ii)	wykonującego organu publicznego;

(iii)

oczekiwanych oszczędności;

(iv)	okresu obowiązywania środka podatkowego; oraz

(v)	metody obliczeniowej, z uwzględnieniem zastosowanej elastyczności cenowej i sposobu jej ustalenia”.

Ponadto w części 3.3 załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną zawarto wymóg, aby państwa członkowskie przekazały następujące informacje o środkach podatkowych:

„a)	krótki opis środków;

b)	okres obowiązywania środków;

c)	wykonujący organ publiczny;

d)	przewidywana łączna i roczna wielkość oszczędności ogółem dla każdego środka;

e)	odnośne sektory i segment podatników;

f)	metoda obliczeniowa, z określeniem zastosowanej elastyczności cenowej i sposobu jej ustalenia, zgodnie z załącznikiem V pkt 4 do dyrektywy 2012/27/UE)”.

Państwa członkowskie powinny wykazać, w jaki sposób obliczyły elastyczność i które aktualne i reprezentatywne oficjalne źródła danych wykorzystały (104).

10.   OKRES OBJĘTY OBOWIĄZKIEM OSZCZĘDNOŚCI ENERGII PO 2030 R.

W art. 7 ust. 1 akapit drugi dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zawarto wymóg, aby państwa członkowskie nadal realizowały nowe roczne oszczędności zgodnie z akapitem pierwszym lit. b) dla dziesięcioletnich okresów po 2030 r., chyba że z przeglądów dokonywanych przez Komisję do 2027 r., a następnie co 10 lat, wynika, że nie jest to konieczne do realizacji długoterminowych unijnych celów w zakresie energii i klimatu na 2050 r.

---

(1)  Zob. m.in. Economidou i in., Assessment of the Second National Energy Efficiency Action Plans under the Energy Efficiency Directive [Ocena drugich krajowych planów działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii na podstawie dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej], EUR 29272 EN, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2018, ISBN 978-92-79-87946-3, doi:10.2760/780472, JRC110304 (sprawozdanie dostępne na stronie https://ec.europa.eu/jrc/en//eur-scientific-and-technical-research-reports/assessment-second-national-energy-efficiency-action-plans-under-energy-efficiency-directive) oraz Tsemekidi-Tzeiranaki et al., 2019. Analysis of the Annual Reports 2018 under the Energy Efficiency Directive [Analiza sprawozdań rocznych z 2018 r. na podstawie dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej], EUR 29667 EN, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2019, ISBN 978-92-79-00173-7, doi:10.2760/22313, JRC 115238 (sprawozdanie dostępne na stronie http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC115238/kjna29667enn.pdf).

(1)  W art. 2 pkt 3 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zdefiniowano „zużycie energii końcowej” jako „całość energii dostarczonej sektorom przemysłu, transportu, gospodarstw domowych, usług i rolnictwa. Wyłącza się z niego dostawy dla sektora przemiany energetycznej oraz samego przemysłu energetycznego”. W dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej nie zdefiniowano „końcowego zużycia”, zatem należy je interpretować zgodnie z założeniami obowiązku oszczędności energii. Art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) ma na celu ograniczenie zużycia energii końcowej dzięki obniżeniu ilości energii dla własnego użytku końcowego osoby fizycznej lub prawnej (o ile nie określono inaczej). Szczególne warunki określono w odniesieniu do oszczędności energii z energii ze źródeł odnawialnych wytwarzanej na budynkach lub w budynkach (zob. motyw 43 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz sekcja 7.5 niniejszego dokumentu).

(2)  Zob. sekcja 3.

(3)  Uśrednione w latach 2016–2018 (zob. art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. b)).

(4)  Zob. również sekcja 2.3.

(5)  Natomiast w art. 7 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) wskazano sprzedaż energii odbiorcom końcowym jako bazę do ustalenia podstawy obliczeń na lata 2014–2020 (zob. SWD(2013) 451 final, s. 3).

(6)  = 100 × 0,8 % × 55.

(7)  https://unstats.un.org/unsd/energy/ires/

(8)  https://ec.europa.eu/eurostat/documents/10186/6246844/Eurobase-changes-energy.pdf (zob. s. 25).

(9)  Zmienioną metodykę Eurostatu opisano w dokumencie dostępnym na stronie:

https://ec.europa.eu/eurostat/documents/10186/6246844/Eurobase-changes-energy.pdf

(10)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 z dnia 22 października 2008 r. w sprawie statystyki energii (Dz.U. L 304 z 14.11.2008, s. 1).

(11)  Zob. sekcje 3.2 i 3.4.

(12)  „Całkowite zużycie energii w odniesieniu do całego wykorzystania energii”.

(13)  „Zużycie energii końcowej” zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 1099/2008.

(14)  Zob. 2.2.1. Nową metodę Eurostatu opisano w dokumencie dostępnym na stronie:

https://ec.europa.eu/eurostat/documents/10186/6246844/Eurobase-changes-energy.pdf

(15)  0,24 % w odniesieniu do Cypru i Malty.

(16)  Zob. dodatek I oraz sekcje 3.2, 3.3 i 3.4.

(17)  Zob. dodatek I.

(18)  Zob. pkt 2 załącznika III do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną.

(19)  W ramach limitów określonych w art. 7 ust. 5 akapit drugi.

(20)  Zob. sekcja 9.

(21)  Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, zmieniona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).

(22)  Alternatywnie, w celu ustalenia ilości energii zużywanej w gałęziach przemysłu nieobjętych systemem handlu emisjami zgłoszoną wartość zużycia energii końcowej można pomnożyć przez wskaźnik emisji gazów cieplarnianych w sektorach objętych/nieobjętych systemem handlu emisjami przedstawiony w wykazie gazów cieplarnianych.

(23)  Zob. sekcja 9.

(24)  Zob. sekcja 7.5 oraz dodatek X.

(25)  Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej nie zawiera definicji „energii wytworzonej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach”. Koncepcję tę należy jednak rozumieć jako odbiorcę końcowego prowadzącego działalność na lub w obrębie budynku zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 1 dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, który to odbiorca wytwarza energię ze źródeł odnawialnych do własnego użytku oraz który może przechowywać samodzielnie wytworzoną energię ze źródeł odnawialnych w swoich pomieszczeniach znajdujących się w określonych granicach. Z koncepcji „energii wytworzonej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach” wyłącza się samodzielnie wytworzoną energię sprzedaną lub przekazaną z powrotem do sieci. W odniesieniu do prosumentów niebędących gospodarstwami domowymi z koncepcji tej wyłącza się ponadto wytwarzanie energii stanowiące podstawową działalność handlową lub zawodową.

(26)  Środki musiałyby zatem zostać zgłoszone do dnia 30 kwietnia 2017 r., ponieważ art. 24 ust. 2 został uchylony w dniu 24 grudnia 2018 r. zgodnie z art. 59 i art. 54 ust. 3 lit. b) rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną.

(27)  Wyrok Trybunału z dnia 7 sierpnia 2018 r. w sprawie C-561/16 Saras Energía SA przeciwko Administración del Estado (ECLI:EU:C:2018:633, pkt 35) z odesłaniem przez analogię do wyroku z dnia 26 września 2013 r. w sprawie C-195/12 - IBV & Cie (ECLI:EU:C:2013:598, pkt 62 i 70).

(28)  W art. 2 pkt 14 zdefiniowano „stronę zobowiązaną” jako dystrybutora energii lub przedsiębiorstwo prowadzące detaliczną sprzedaż energii, objęte krajowymi systemami zobowiązującymi do efektywności energetycznej. Państwa członkowskie mogą również uwzględnić rolę lokalnych społeczności energetycznych lub społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej podczas opracowywania systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej.

(29)  Zob. część 3.2 ppkt (v) załącznika I do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną.

(30)  Wyrok w sprawie C-561/16, Saras Energía, (ECLI:EU:C:2018:633, pkt 56).

(31)  Na podstawie art. 7a ust. 4 metodę wybraną w celu wyrażenia wymaganej wielkości oszczędności energii wykorzystuje się także do obliczania oszczędności zgłaszanych przez strony zobowiązane.

(32)  Zob. motyw 17 i sekcja 4.2.2. dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

(33)  W art. 2 pkt 24 zdefiniowano „dostawcę usług energetycznych” jako osobę fizyczną lub prawną, która świadczy usługi energetyczne lub realizuje inne środki mające na celu poprawę efektywności energetycznej w obiekcie lub w lokalach odbiorcy końcowego.

(34)  Zob. sekcja 8 i przykłady w dodatku XII.

(35)  Zob. dodatek XII.

(36)  SWD(2016) 402 final, ss. 46 i 47.

(37)  Zob. część 3.2 ppkt (v) załącznika I do rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną.

(38)  Zob. dodatek XII.

(39)  Zob. dodatek III.

(40)  „Strona uprawniona” jest to podmiot prawny, któremu rząd lub inna instytucja publiczna przekazały uprawnienia do opracowywania, prowadzenia lub realizowania planu finansowego w imieniu tego rządu lub tej instytucji publicznej.

(41)  Wyrok w sprawie C-561/16, Saras Energía, (ECLI:EU:C:2018:633, pkt 37 dotyczący art. 7 i 20 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej).

(42)  Zob. też wyrok sądu w sprawie C-561/16, Saras Energía, (ECLI:EU:C:2018:633, pkt 30–33).

(43)  Dodatek III.

(44)  Dodatek III.

(45)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1369 z dnia 4 lipca 2017 r. ustanawiające ramy etykietowania energetycznego i uchylające dyrektywę 2010/30/UE (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 1).

(46)  Dodatek III.

(47)  Dodatek III.

(48)  Dodatek XII.

(49)  Dodatek X.

(50)  Zob. dodatek IV.

(51)  Zob. dodatek IV.

(52)  Zob. dodatek IV.

(53)  Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. L 283 z 31.10.2003, s. 51).

(54)  Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1).

(55)  Zob. dodatek IV.

(56)  Dodatek V.

(57)  W swoich krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu państwa członkowskie powinny oszacować liczbę gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym, z uwzględnieniem niezbędnych usług energetycznych dla gospodarstw domowych potrzebnych do zagwarantowania podstawowego poziomu życia w danych warunkach krajowych, a także z uwzględnieniem istniejącej polityki socjalnej i polityki w innych istotnych dziedzinach oraz orientacyjnych wytycznych Komisji dotyczących odpowiednich wskaźników, w tym rozproszenia geograficznego, opracowanych zgodnie ze wspólnym podejściem do ubóstwa energetycznego. Jeżeli z ustaleń danego państwa członkowskiego wynika, że liczba gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym jest w tym państwie wysoka, to powinno ono włączyć do planu krajowego orientacyjny cel dotyczący zmniejszenia ubóstwa energetycznego.

(58)  Dyrektywa 2010/31/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz.U. L 153 z 18.6.2010, s. 13).

(59)  Motyw 11 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/844 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 75), zmieniającej dyrektywę w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz dyrektywę w sprawie efektywności energetycznej, stanowi, że „[n]ależy uwzględnić potrzebę złagodzenia ubóstwa energetycznego, zgodnie z kryteriami określonymi przez państwa członkowskie. Określając w strategiach renowacji działania krajowe, które przyczyniają się do złagodzenia ubóstwa energetycznego, państwa członkowskie mają prawo do określenia, jakie działania uznają za stosowne.”

(60)  https://www.energypoverty.eu/policies-measures

(61)  Zob. dodatki II i III.

(62)  W art. 2 pkt 9 dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zdefiniowano „element budynku” jako „system techniczny budynku lub element przegród zewnętrznych budynku”.

(63)  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (Dz.U. L 307 z 28.10.2014, s. 1).

(64)  Zob. Economidou et al., 2018. Assessment of the Second National Energy Efficiency Action Plans under the Energy Efficiency Directive [Ocena drugich krajowych planów działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii na podstawie dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej], EUR 29272 EN, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2018, ISBN 978-92-79-87946-3, doi:10.2760/780472, JRC110304 (sprawozdanie dostępne na stronie https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/eur-scientific-and-technical-research-reports/assessment-second-national-energy-efficiency-action-plans-under-energy-efficiency-directive) oraz Tsemekidi-Tzeiranaki et al., 2019. Analysis of the Annual Reports 2019 under the Energy Efficiency Directive [Analiza sprawozdań rocznych z 2019 r. na podstawie dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej]. EUR 29667 EN, Publikacje.

(65)  Dodatek VII.

(66)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 443/2009 z dnia 23 kwietnia 2009 r. określające normy emisji dla nowych samochodów osobowych w ramach zintegrowanego podejścia Wspólnoty na rzecz zmniejszenia emisji CO2 z lekkich pojazdów dostawczych (Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 1).

(67)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 510/2011 z dnia 11 maja 2011 r. określające normy emisji dla nowych lekkich samochodów dostawczych w ramach zintegrowanego podejścia Unii na rzecz zmniejszenia emisji CO2 z lekkich pojazdów dostawczych (Dz.U. L 145 z 31.5.2011, s. 1).

(68)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/631 z dnia 17 kwietnia 2019 r. określające normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dla nowych lekkich pojazdów użytkowych oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 443/2009 i (UE) nr 510/2011 (Dz.U. L 111 z 25.4.2019, s. 13).

(69)  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę 2009/33/WE w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).

(70)  Więcej informacji dostępnych jest w dokumencie JRC Water – Energy Nexus in Europe, 2019, http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC115853

(71)  Zob. motyw 22.

(72)  Zob. motyw 22.

(73)  Więcej informacji można znaleźć w dokumencie IEA World Energy Outlook 2018; https://www.iea.org/weo/water/

(74)  Zob. motyw 22.

(75)  Zob. definicje zawarte w sekcji 4.

(76)  Zob. dodatek IV.

(77)  SWD(2013) 451 final, motywy 47 oraz 49–52.

(78)  SWD(2013) 451 final, motyw 53.

(79)  SWD(2013) 451 final, motyw 54.

(80)  SWD(2013) 451 final, motyw 55.

(81)  E. Lees i E. Bayer (luty 2016 r.), Zestaw narzędzi na potrzeby obowiązków z dziedziny efektywności energetycznej (ang. Toolkit for energy efficiency obligations) (projekt wsparcia regulacyjnego); http://www.raponline.org/document/download/id/8029

(82)  Energy performance of buildings – Economic evaluation procedure for energy systems in buildings - Part 1: Calculation procedures; https://www.en-standard.eu/din-en-15459-1-energy-performance-of-buildings-economic-evaluation-procedure-for-energy-systems-in-buildings-part-1-calculation-procedures-module-m1-14/.

(83)  Zob. również dodatek VI i dodatek VIII.

(84)  Dalsze wyjaśnienia i przykłady znajdują się w dodatku VIII.

(85)  Dalsze wyjaśnienia i przykłady znajdują się w dodatku VIII.

(86)  Zob. również dodatek VIII.

(87)  Art. 7 ust. 1 dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków stanowi, że „państwa członkowskie podejmują niezbędne środki celem zapewnienia, aby przy wykonywaniu ważniejszej renowacji budynków charakterystyka energetyczna tego budynku lub jego części poddawanej renowacji została poprawiona tak, aby spełniała minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej określone zgodnie z art. 4, na ile jest to możliwe pod względem technicznym, funkcjonalnym i ekonomicznym”.

W art. 2 pkt 10 dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zdefiniowano „ważniejszą renowację” jako renowację budynku, w której:

a)	całkowity koszt prac renowacyjnych związanych z przegrodami zewnętrznymi lub systemami technicznymi budynku przekracza 25 % wartości budynku, nie wliczając wartości gruntu, na którym usytuowany jest budynek; lub

b)	renowacji podlega ponad 25 % powierzchni przegród zewnętrznych.

Państwa członkowskie mogą wybrać zastosowanie opcji a) lub opcji b).

(88)  Zob. motyw 41 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

(89)  Zob. motyw 41 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

(90)  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią (Dz.U. L 285 z 31.10.2009, s. 10).

(91)  Wykaz rozporządzeń według kategorii produktu można znaleźć pod adresem:

https://ec.europa.eu/info/energy-climate-change-environment/standards-tools-and-labels/products-labelling-rules-and-requirements/energy-label-and-ecodesign/energy-efficient-products_en

(92)  Zob. dodatek IX odnośnie do kryteriów wykazywania istotności w krajowych planach działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii i powiadomieniach dotyczących art. 7.

(93)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26).

(94)  Zob. dodatek XII.

(95)  Instrument prawny wystawiony przez organ zatwierdzający gwarantujący, że osiągnięto określoną wysokość oszczędności energii. Każde świadectwo stanowi niepowtarzalny i identyfikowalny produkt, z którym wiąże się prawo własności powyżej pewnej wysokości dodatkowych oszczędności energii, gwarantujący, że korzyści z tych oszczędności nie zostały wykazane gdzie indziej.

(96)  Więcej informacji na temat środków propagujących instalację małoskalowych technologii energii odnawialnej na budynkach lub w budynkach znajduje się w dodatku X.

(97)  Zob. dodatek X.

(98)  Zob. dodatek VII.

(99)  Motyw 15 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej.

(100)  Zob. dodatek VII.

(101)  Zob. dodatek XII.

(102)  Na podstawie art. 59 akapit drugi rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną od dnia 1 stycznia 2021 r. uchyla się art. 24 ust. 1.

(103)  Należało go przedłożyć do dnia 31 grudnia 2018 r. (art. 9 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną).

(104)  Zob. dodatek IV zawierający dalsze propozycje dotyczące elastyczności, które można wykorzystać, aby odzwierciedlić reakcje popytu.