ISSN 1977-0766 |
||
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 17 |
|
Wydanie polskie |
Legislacja |
Rocznik 62 |
|
|
|
(1) Tekst mający znaczenie dla EOG. |
PL |
Akty, których tytuły wydrukowano zwykłą czcionką, odnoszą się do bieżącego zarządzania sprawami rolnictwa i generalnie zachowują ważność przez określony czas. Tytuły wszystkich innych aktów poprzedza gwiazdka, a drukuje się je czcionką pogrubioną. |
II Akty o charakterze nieustawodawczym
DECYZJE
18.1.2019 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 17/1 |
DECYZJA KOMISJI (UE) 2019/61
z dnia 19 grudnia 2018 r.
w sprawie sektorowego dokumentu referencyjnego dotyczącego najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora administracji publicznej na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylające rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE (1), w szczególności jego art. 46 ust. 1,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) |
Rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009 zobowiązuje się Komisję do opracowania sektorowych dokumentów referencyjnych dotyczących poszczególnych sektorów gospodarki. Dokumenty te muszą obejmować najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, wskaźniki efektywności środowiskowej oraz, w stosownych przypadkach, kryteria doskonałości i systemy oceny poziomu efektów działalności środowiskowej. Organizacje zarejestrowane lub przygotowujące się do zarejestrowania w systemie ekozarządzania i audytu, który ustanowiono tym rozporządzeniem, mają obowiązek uwzględnić te dokumenty podczas przygotowywania swoich systemów zarządzania środowiskowego oraz dokonywania oceny efektów swojej działalności środowiskowej w deklaracjach środowiskowych lub zaktualizowanych deklaracjach środowiskowych, opracowanych zgodnie z załącznikiem IV do tego rozporządzenia. |
(2) |
W rozporządzeniu (WE) nr 1221/2009 Komisja została zobowiązana do opracowania planu prac zawierającego orientacyjny wykaz sektorów, które będą uznawane za priorytetowe na potrzeby przyjęcia sektorowych i międzysektorowych dokumentów referencyjnych. W komunikacie Komisji pt. „Ustanowienie planu prac określającego orientacyjny wykaz sektorów na potrzeby przyjęcia sektorowych i międzysektorowych dokumentów referencyjnych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS)” (2) określono, że sektorem priorytetowym jest sektor administracji publicznej. |
(3) |
Ze względu na różnorodność działań prowadzonych przez różne organy administracji publicznej w Unii, sektorowy dokument referencyjny na potrzeby sektora administracji publicznej powinien koncentrować się na kwestiach dotyczących środowiska, które są najistotniejsze z punktu widzenia tego sektora. Należy w nim wskazać, w formie najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego dla tego sektora, konkretne działania mające na celu poprawę systemów zarządzania biurem, efektywności energetycznej i oszczędnego gospodarowania zasobami, mobilności, użytkowania gruntów, jakości powietrza, zaopatrzenia w wodę i gospodarowania ściekami, mając w perspektywie wspieranie gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu. |
(4) |
Aby dać organizacjom, weryfikatorom środowiskowym i innym podmiotom wystarczająco dużo czasu na przygotowanie się przed wprowadzeniem sektorowego dokumentu referencyjnego dla sektora administracji publicznej, datę rozpoczęcia stosowania niniejszej decyzji należy odroczyć o okres wynoszący 120 dni od dnia jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. |
(5) |
Opracowując sektorowy dokument referencyjny załączony do niniejszej decyzji, Komisja skonsultowała się z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009. |
(6) |
Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Komitetu powołanego na podstawie art. 49 rozporządzenia (WE) nr 1221/2009, |
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Sektorowy dokument referencyjny dotyczący najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora administracji publicznej do celów rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 znajduje się w załączniku do niniejszej decyzji.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 18 maja 2019 r.
Sporządzono w Brukseli dnia 19 grudnia 2018 r.
W imieniu Komisji
Jean-Claude JUNCKER
Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK
1. WPROWADZENIE
Niniejszy sektorowy dokument referencyjny opiera się na szczegółowym sprawozdaniu naukowym i politycznym (1) („Sprawozdanie z najlepszych praktyk”) sporządzonym przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (JRC).
Właściwe ramy prawne
System ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) wprowadzono w 1993 r. rozporządzeniem Rady (EWG) nr 1836/93 (2) w celu umożliwienia dobrowolnego udziału organizacji w tym systemie. Następnie system EMAS poddano dwóm dużym rewizjom na podstawie następujących aktów prawnych:
— |
rozporządzenie (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady (3), |
— |
rozporządzenie (WE) nr 1221/2009. |
Istotnym nowym elementem jego ostatniej wersji, która weszła w życie dnia 11 stycznia 2010 r., jest art. 46 dotyczący opracowania sektorowych dokumentów referencyjnych. W sektorowych dokumentach referencyjnych należy uwzględnić: najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, wskaźniki efektywności środowiskowej dla poszczególnych sektorów oraz, w stosownych przypadkach, kryteria doskonałości i systemy oceny poziomu efektów działalności środowiskowej.
Jak rozumieć i stosować niniejszy dokument
System ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) zakłada dobrowolny udział organizacji zaangażowanych w ciągłą poprawę stanu środowiska. W niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym przedstawiono – zachowując powyższe zasady ramowe – wytyczne sektorowe dla sektora administracji publicznej oraz opisano szereg możliwych ulepszeń, a także najlepsze praktyki.
Dokument ten został sporządzony przez Komisję Europejską z wykorzystaniem opinii zainteresowanych stron. Techniczna grupa robocza złożona z ekspertów i zainteresowanych stron z sektora pod przewodnictwem JRC omówiła i ostatecznie uzgodniła najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, sektorowe wskaźniki efektywności środowiskowej oraz kryteria doskonałości opisane w niniejszym dokumencie; w szczególności wspomniane kryteria zostały uznane za reprezentatywne dla poziomów efektywności środowiskowej osiąganych przez organizacje mające najlepszą efektywność w danym sektorze.
Celem sektorowego dokumentu referencyjnego jest zapewnienie wszystkim organizacjom, które zamierzają poprawić swoją efektywność środowiskową, wsparcia w formie pomysłów i inspiracji oraz praktycznych i technicznych wytycznych.
Sektorowy dokument referencyjny skierowany jest w pierwszym rzędzie do organizacji już zarejestrowanych w EMAS; po drugie – do organizacji, które rozważają rejestrację w EMAS w przyszłości; a po trzecie – do wszystkich organizacji, które chcą dowiedzieć się więcej o najlepszych praktykach zarządzania środowiskowego, aby poprawić swoją efektywność środowiskową. Celem tego dokumentu jest więc wspieranie wszystkich organizacji w sektorze administracji publicznej, aby mogły skoncentrować działania na stosownych bezpośrednich i pośrednich aspektach środowiskowych oraz miały dostęp do informacji na temat najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, właściwych sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej do pomiaru własnej efektywności środowiskowej oraz sektorowych kryteriów doskonałości.
W jaki sposób organizacje zarejestrowane w EMAS powinny uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne:
Na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 organizacje zarejestrowane w EMAS muszą uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne na dwóch różnych poziomach:
1. |
Podczas opracowywania i wdrażania swojego systemu zarządzania środowiskowego w świetle wyników przeglądu środowiskowego (art. 4 ust. 1 lit. b)): Organizacje powinny wykorzystywać odpowiednie elementy sektorowego dokumentu referencyjnego przy określaniu i weryfikowaniu celów i zadań środowiskowych zgodnie z odpowiednimi aspektami środowiskowymi określonymi w przeglądzie środowiskowym i polityce w dziedzinie ochrony środowiska, a także podejmując decyzje w sprawie działań, które należy wdrożyć w celu poprawy efektywności środowiskowej. |
2. |
Podczas przygotowywania deklaracji środowiskowej (art. 4. ust. 1 lit. d) oraz art. 4 ust. 4):
|
Elementy sektorowych dokumentów referencyjnych (wskaźniki, najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego lub kryteria doskonałości) uznane za nieadekwatne w odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowych określonych przez organizację w jej przeglądzie środowiskowym nie powinny być ujęte w sprawozdaniu ani opisane w deklaracji środowiskowej.
Uczestnictwo w EMAS jest procesem ciągłym. Za każdym razem, gdy organizacja planuje poprawić swoją efektywność środowiskową (i dokonuje przeglądu swojej efektywności środowiskowej), powinna ona zapoznać się z danym zagadnieniem w sektorowym dokumencie referencyjnym i na tej podstawie zadecydować, które problemy rozwiązać w następnej kolejności w ramach działania etapowego.
Weryfikatorzy środowiskowi EMAS sprawdzają, czy i w jaki sposób organizacja uwzględniła sektorowy dokument referencyjny przy przygotowaniu swojej deklaracji środowiskowej (art. 18 ust. 5 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 1221/2009).
Przeprowadzając audyt, akredytowani weryfikatorzy środowiskowi wymagają od organizacji wykazania, w jaki sposób, w świetle przeglądu środowiskowego, wybrano i uwzględniono stosowne elementy sektorowego dokumentu referencyjnego. Nie sprawdzają oni zgodności z opisanymi kryteriami doskonałości, lecz weryfikują dowody świadczące o sposobie, w jaki stosowano sektorowy dokument referencyjny jako przewodnik w celu identyfikacji wskaźników i właściwych dobrowolnych środków, które organizacja może wdrożyć, aby poprawić swoją efektywność środowiskową.
Z uwagi na dobrowolny charakter EMAS i sektorowego dokumentu referencyjnego konieczność przedstawienia tego rodzaju dowodów nie powinna powodować nieproporcjonalnego obciążenia dla organizacji. W szczególności weryfikatorzy nie powinni wymagać oddzielnego uzasadnienia dla tych najlepszych praktyk, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości określonych w sektorowym dokumencie referencyjnym, których dana organizacja nie uznała za adekwatne w świetle swojego przeglądu środowiskowego. Niemniej jednak mogą oni proponować organizacji uwzględnienie w przyszłości dodatkowych stosownych elementów jako dowodu jej zaangażowania w ciągłą poprawę efektywności środowiskowej.
Struktura sektorowego dokumentu referencyjnego
Niniejszy dokument składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale 1 przedstawiono ramy prawne EMAS i opisano, w jaki sposób korzystać z niniejszego dokumentu, zaś w rozdziale 2 określono zakres zastosowania niniejszego sektorowego dokumentu referencyjnego. W rozdziale 3 krótko opisano różne najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego (5) oraz przedstawiono informacje o ich zastosowaniu. Dla danej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego podano również szczególne wskaźniki efektywności środowiskowej i kryteria doskonałości, jeżeli były możliwe do określenia. Zdefiniowanie kryteriów doskonałości nie było jednak możliwe w odniesieniu do wszystkich najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, ponieważ w niektórych obszarach dostępne dane są ograniczone lub szczególne warunki lokalne (klimat, gospodarka, społeczność lokalna, zakres obowiązków administracji publicznej itp.) różnią się w takim stopniu, że kryterium doskonałości nie byłoby miarodajne. Niektóre ze wskaźników i kryteriów dotyczą więcej niż jednej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego, dlatego są one w razie potrzeby powtarzane. W rozdziale 4 przedstawiono całościową tabelę zawierającą zestawienie najbardziej przydatnych wskaźników efektywności środowiskowej, odpowiednie objaśnienia oraz powiązane kryteria doskonałości.
2. ZAKRES STOSOWANIA
Niniejszy sektorowy dokument referencyjny dotyczy efektywności środowiskowej działań sektora administracji publicznej. W niniejszym dokumencie przyjmuje się, że sektor administracji publicznej składa się głównie z organizacji należących do następujących działów kodów NACE (zgodnie ze statystyczną klasyfikacją działalności gospodarczej ustanowioną rozporządzeniem (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (6)):
— |
kod NACE 84: administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. |
Niniejszy dokument jest adresowany do organizacji zarejestrowanych w ramach powyższych kodów NACE.
Ponadto najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego opisane w niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym mogą być inspiracją dla innych organizacji, takich jak przedsiębiorstwa publiczne lub przedsiębiorstwa prywatne świadczące usługi w imieniu organów administracji publicznej. Mogą one należeć m. in. do następujących działów kodów NACE:
— |
kod NACE 2: Leśnictwo, pozyskiwanie drewna, |
— |
kod NACE 36: Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody, |
— |
kod NACE 37: Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, |
— |
kod NACE 38: Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców, |
— |
kod NACE 39: Działalność związana z rekultywacją i pozostałe usługi związane z gospodarką odpadami, |
— |
kod NACE 41.2: Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, |
— |
kod NACE 49.3.1: Transport lądowy pasażerski miejski i podmiejski. |
Niniejszy sektorowy dokument referencyjny dotyczy wielu aspektów, które są istotne dla wszystkich rodzajów administracji publicznej, takich jak efektywność środowiskowa biur, efektywność energetyczna budynków użyteczności publicznej i zielone zamówienia publiczne (tj. sekcje 3.1, 3.2.5, 3.2.7, 3.2.8, 3.2.10 i 3.11). Do zapoznania się z wyżej wymienionymi sekcjami niniejszego dokumentu zachęca się wszystkie organy administracji publicznej na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym.
Skuteczne praktyki zarządzania środowiskowego dla administracji publicznej muszą jednak również uwzględniać jej podstawową działalność, w której można osiągnąć największe korzyści dla środowiska. Celem niniejszego dokumentu jest ułatwienie tego zadania samorządom terytorialnym i gminom (7) poprzez skupienie uwagi na najlepszych praktykach, które są istotne ze względu na rolę samorządów i usługi świadczone przez nie – bezpośrednio lub pośrednio – na rzecz obywateli (np. oczyszczanie ścieków, transport publiczny). Dokument jest adresowany w szczególności do samorządów terytorialnych, ponieważ stanowią one większość organów administracji publicznej w UE i to właśnie na poziomie lokalnym istnieje największy potencjał w zakresie powielania najlepszych praktyk i uczenia się z nich.
W poniższej tabeli przedstawiono główne aspekty środowiskowe i związane z nimi obciążenia dla środowiska wraz z odpowiednimi sekcjami niniejszego dokumentu. Wspomniane aspekty środowiskowe zostały wybrane jako najistotniejsze dla omawianego sektora. Aspekty środowiskowe, którymi zarządza określony organ administracji publicznej, należy jednak poddać ocenie indywidualnej. W tabeli nie wprowadzono rozróżnienia na bezpośrednie i pośrednie aspekty środowiskowe, ponieważ czynności, które są wykonywane wewnętrznie i te, które są zlecane na zewnątrz, różnią się w zależności od przypadku. Ponadto w wielu przypadkach aspekty środowiskowe można uznać zarówno za bezpośrednie, jak i pośrednie, ponieważ odnoszą się one bezpośrednio do działań administracji publicznej, ale także do wszystkich działań mieszkańców, przedsiębiorstw i organizacji na obszarze administrowanym lub obsługiwanym przez organy administracji publicznej.
Najistotniejsze z punktu widzenia administracji publicznej aspekty i obciążenia środowiskowe i sposób, w jaki zostały one omówione w niniejszym dokumencie
Aspekt środowiskowy |
Powiązane główne obciążenie dla środowiska |
Odpowiednie sekcje sektorowego dokumentu referencyjnego |
Prowadzenie biura |
Wytwarzanie odpadów stałych Zużycie wody Zużycie energii, emisje gazów cieplarnianych (CO2) Emisje do powietrza (CO, SO2, NOx, cząstki stałe itd.) Wyczerpywanie zasobów |
Sekcja 3.1 |
Sterowanie zużyciem energii na administrowanym obszarze i zarządzanie własnym zużyciem energii |
Zużycie energii, emisje gazów cieplarnianych (CO2) |
Sekcja 3.2 |
Zarządzanie mobilnością lub transportem publicznym |
Emisje do powietrza (CO, SO2, NOx, cząstki stałe itd.) Zużycie energii, emisje gazów cieplarnianych (CO2) |
Sekcja 3.3 |
Planowanie użytkowania gruntów i zarządzanie miejskimi terenami zielonymi |
Użytkowanie gruntów Utrata bioróżnorodności |
Sekcje 3.4 i 3.5 |
Zarządzanie jakością powietrza i hałasem |
Emisje do powietrza (CO, SO2, NOx, cząstki stałe itd.) Emisje hałasu |
Sekcje 3.6 i 3.7 |
Gospodarowanie odpadami |
Wytwarzanie odpadów stałych |
Sekcja 3.8 |
Dostarczanie wody pitnej |
Zużycie wody |
Sekcja 3.9 |
Zarządzanie oczyszczaniem ścieków |
Emisje do wody (biochemiczne zapotrzebowanie na tlen (BZT), chemiczne zapotrzebowanie na tlen (ChZT), mikrozanieczyszczenia itd.) Zużycie energii, emisje gazów cieplarnianych (CO2) |
Sekcja 3.10 |
Zamówienia na towary i usługi |
Wytwarzanie odpadów stałych Zużycie wody Zużycie energii, emisje gazów cieplarnianych (CO2) Emisje do powietrza (CO, SO2, NOx, cząstki stałe itd.) Wyczerpywanie zasobów |
Sekcja 3.11 |
Promowanie proekologicznych zachowań mieszkańców i przedsiębiorstw |
Wytwarzanie odpadów stałych Zużycie wody Zużycie energii, emisje gazów cieplarnianych (CO2) Emisje do powietrza (CO, SO2, NOx, cząstki stałe itd.) Emisje do wody (chemiczne zapotrzebowanie na tlen (ChZT), biochemiczne zapotrzebowanie na tlen (BZT), mikrozanieczyszczenia itd.) Wyczerpywanie zasobów |
Sekcja 3.12 |
Opisane w rozdziale 3 najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego zostały uznane za najbardziej odpowiednie techniki, działania i środki, jakie mogą wdrożyć organy administracji publicznej, aby poprawić swoją efektywność środowiskową w odniesieniu do każdego z aspektów środowiskowych wymienionych w powyższej tabeli. W procesie identyfikowania najlepszych praktyk wzięto pod uwagę szczególne wyzwania, z jakimi mierzą się organy publiczne, a także możliwości tych organów, które odróżniają je od przedsiębiorstw prywatnych. Należą do nich m.in.:
— |
bardziej rygorystyczne procedury przetargowe, |
— |
ścisłe zasady finansowania, |
— |
dłuższy czas wdrażania decyzji, |
— |
odziedziczona infrastruktura, |
— |
ograniczony budżet, |
ale także:
— |
możliwość zaakceptowania dłuższego okresu oczekiwania na zwroty z inwestycji, |
— |
możliwość priorytetowego traktowania działań, które skutkują korzyściami społecznymi, zamiast skupiania się na zwrotach z inwestycji, |
— |
stabilność personelu, |
— |
możliwość uzyskania korzyści skali w przypadku współpracy różnych organów administracji publicznej na szczeblu lokalnym, regionalnym lub krajowym. |
Rozważając wprowadzenie którejkolwiek z najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego przedstawionych w niniejszym dokumencie, samorządy terytorialne muszą wziąć od uwagę szczególne wyzwania, z jakimi się mierzą, oraz przeanalizować, w jaki sposób wykorzystać dostępne w danym przypadku możliwości (8).
3. NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO, SEKTOROWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ I KRYTERIA DOSKONAŁOŚCI DLA SEKTORA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
3.1. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące ekologicznego prowadzenia biura
Niniejsza sekcja jest skierowana do wszystkich organów administracji publicznej, w których wykonuje się pracę biurową.
3.1.1. Zarządzanie zużyciem energii i minimalizowanie jej zużycia
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wdrożenie w biurach należących do organów administracji publicznej lub przez nie zarządzanych systemu zarządzania energią zgodnego z zasadami cyklu „planuj, wykonuj, sprawdzaj, działaj” przez:
— |
częste gromadzenie lub stałe monitorowanie danych dotyczących zużycia energii; dane mogą być gromadzone na poziomie budynku, strefy budynku (np. hol, biura, stołówka/bar), według rodzaju źródła energii (np. gaz, energia elektryczna) i według rodzaju końcowego wykorzystania (np. oświetlenie, ogrzewanie pomieszczeń), |
— |
analizowanie danych, wyznaczanie celów, określanie poziomów odniesienia i ich wykorzystywanie do oceny porównawczej rzeczywistego zużycia energii, |
— |
opracowanie strategii i planu działania na rzecz poprawy charakterystyki energetycznej danego budynku biurowego (zob. sekcje 3.2.5, 3.2.7, 3.2.8). |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do budynków należących do organów administracji publicznej lub przez nie zarządzanych. Działania wynikające z wdrożenia tej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego mogą jednak podlegać większym ograniczeniom w budynkach wynajmowanych.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||||||||||
|
— |
3.1.2. Zarządzanie zużyciem wody i minimalizowanie jej zużycia
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wdrożenie w biurach należących do organów administracji publicznej lub przez nie zarządzanych systemu zarządzania wodą zgodnego z zasadami cyklu „planuj, wykonuj, sprawdzaj, działaj” przez:
— |
częste gromadzenie lub stałe monitorowanie danych dotyczących zużycia wody; dane mogą być gromadzone na poziomie budynku, strefy budynku, w której używa się wody (np. hol, biura, stołówka/bar) oraz według kategorii końcowego wykorzystania (np. toalety, kuchnie), |
— |
analizowanie danych, wyznaczanie celów, określanie poziomów odniesienia i ich wykorzystywanie do oceny porównawczej rzeczywistego zużycia wody, |
— |
opracowanie strategii i planu działania na rzecz ograniczania zużycia wody (np. zainstalowanie wodooszczędnych kranów, baterii prysznicowych i zaworów redukcyjnych, ich regularne konserwowanie, zainstalowanie systemów zbierania wody deszczowej). |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do budynków należących do organów administracji publicznej lub przez nie zarządzanych, pod warunkiem że koszty instalacji i konserwacji systemów monitorowania i gromadzenia danych dotyczących zużycia wody zwrócą się dzięki osiągnięciu oczekiwanych oszczędności wody. Działania wynikające z wdrożenia tej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego mogą podlegać większym ograniczeniom w budynkach wynajmowanych.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||||
|
|
3.1.3. Zarządzanie wytwarzaniem odpadów i jego minimalizowanie
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wdrożenie zaawansowanego gospodarowania odpadami w biurach należących do organów administracji publicznej lub przez nie zarządzanych, w oparciu o:
— |
zapobieganie: wprowadzenie procedur i archiwów, w których nie wykorzystuje się papieru, zapewnienie trwałości urządzeń i materiałów biurowych (np. poprzez zielone zamówienia publiczne, zob. sekcja 3.11), umożliwienie ponownego wykorzystania mebli i sprzętu biurowego (np. poprzez utworzenie internetowego wykazu dostępnego sprzętu, mebli i materiałów biurowych, które nie są już potrzebne, oraz zapewnienie, aby wszystkie służby i wszyscy pracownicy sprawdzali ten wykaz zanim kupią nowe produkty; zapewnienie profesjonalnych usług czyszczenia, naprawy i konserwacji w celu wydłużenia cyklu życia produktu); zachęcanie pracowników do używania kubków wielokrotnego użytku zamiast jednorazowych kubków z tworzywa sztucznego; zapewnienie dystrybutorów wody (bez kubków z tworzyw sztucznych) zamiast butelek z tworzyw sztucznych w trakcie zebrań lub w miejscach dostępnych dla ogółu; |
— |
segregacja odpadów: łatwy dostęp do koszy do segregacji na najpowszechniejsze rodzaje odpadów i ustanowienie punktów recyklingu dla wszystkich innych rodzajów odpadów, aby zminimalizować wytwarzanie odpadów resztkowych; zakup wyposażenia i materiałów biurowych wykonanych z materiałów nadających się do recyklingu; |
— |
monitorowanie: regularne rozliczanie ilości wytwarzanych odpadów w podziale na rodzaje odpadów, obejmujące wszystkie rodzaje odpadów (np. oddzielnie zbierane frakcje odpadów, odpady resztkowe, odpady niebezpieczne); cel ten można osiągnąć przy pomocy odpowiednich strategii i pod warunkiem zaangażowania pracowników różnych służb. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej, w szczególności do pracy biurowej. Szczególne wdrażane środki (np. frakcje, na jakie segreguje się odpady) powinny odzwierciedlać szczególne warunki (np. rodzaje wytwarzanych odpadów, lokalna dostępność usług recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów, lokalne przepisy i koszty gospodarowania odpadami).
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||
|
|
3.1.4. Ograniczanie zużycia papieru i materiałów biurowych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
wdrażanie i promowanie wewnętrznych procedur (np. procedur, w których nie wykorzystuje się papieru, takich jak elektroniczne procedury obiegu dokumentów, elektroniczne podpisy i elektroniczne archiwa, niedrukowanie dokumentów na zebrania, niedrukowanie biuletynów/sprawozdań, drukowanie dwustronne jako opcja domyślna), które umożliwiają pracownikom i osobom prywatnym niekorzystanie z papieru do celów biurowych (tj. z papieru do kopiarek/drukarek) i z materiałów biurowych (tj. wszelkich materiałów używanych w biurach, takich jak długopisy, ołówki, zakreślacze, notesy), co powoduje ograniczenie popytu, |
— |
wykorzystywanie zielonych zamówień publicznych (zob. sekcja 3.11) do stymulowania dokonywania wyborów wywierających mniejszy wpływ na środowisko, np. papieru o niższej gramaturze, trwalszych produktów nadających się do wielokrotnego napełniania i produktów alternatywnych o niewielkim wpływie na środowisko lub o niskiej toksyczności. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.1.5. Minimalizowanie wpływu na środowisko dojazdów do pracy i podróży służbowych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest minimalizowanie wpływu na środowisko dojazdów do pracy i podróży służbowych przez:
— |
zaangażowanie pracowników oraz zmianę zachowań dotyczących dojazdu do pracy na bardziej ekologiczne (np. poprzez kampanie za pomocą narzędzi cyfrowych, zachęty/czynniki zniechęcające o charakterze ekonomicznym, korzystanie z gier społecznościowych lub zachęt w formie nagrody), |
— |
sporządzanie dla danej organizacji planów podróży personelu, które zachęcają do zrównoważonego trybu dojazdów do pracy i podróży służbowych (np. umowy z lokalnymi dostawcami publicznych usług transportowych w celu dostosowania tras do potrzeb osób dojeżdżających do pracy; uwzględnianie budżetu emisji dwutlenku węgla w planowaniu podróży służbowych), |
— |
stosowanie rygorystycznych kryteriów zrównoważonego rozwoju do zamówień na usługi transportowe (np. transport kolejowy zamiast lotów na krótkich dystansach; preferowanie lotów bezpośrednich lub podróży multimodalnych nad loty z przesiadką), |
— |
ograniczanie dojazdów samochodem, jeżeli dostępny jest transport publiczny, i wspieranie efektywnego korzystania z samochodów (np. ograniczanie liczby przejazdów jednoosobowych poprzez promowanie wśród pracowników wspólnych przejazdów samochodem (car-pooling)), |
— |
umożliwienie elastycznej pracy pracownikom, a tym samym zmniejszenie ogólnego zapotrzebowania na transport (np. wprowadzenie pracy zdalnej i pracy z domu, instalowanie wirtualnych sal konferencyjnych). |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich typów organów administracji publicznej dowolnej wielkości. Szczegółowe rozwiązania zależą jednak od warunków lokalnych, takich jak położenie geograficzne i dostępność transportu publicznego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||||||
|
|
3.1.6. Minimalizowanie wpływu na środowisko stołówek i kawiarni
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
wprowadzenie wymogów w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do zamawianych usług dostarczania posiłków w stołówkach lub usług kawiarni lub w odniesieniu do żywności i napojów we własnych stołówkach i kawiarniach; przykładowe wymogi: produkty sezonowe lub ekologiczne, oferowanie dań wegetariańskich/wegańskich oraz unikanie (w miarę możliwości) podawania żywności w jednorazowych opakowaniach z tworzyw sztucznych; wybieranie usługodawców, którzy są w stanie świadczyć usługi bez używania jednorazowego wyposażenia z tworzywa sztucznego, takiego jak talerze, kubki i sztućce (zob. również sekcja 3.11), |
— |
przeprowadzanie kampanii zwiększających zaangażowanie pracowników, propagujących wybieranie zrównoważonej żywności, |
— |
wspieranie zmiany zachowań osób korzystających ze stołówek i kawiarni poprzez odpowiednie urządzenie przestrzeni (tj. zmiana sposobu prezentacji dań, aby dana opcja była preferowana w sposób naturalny lub automatyczny) lub politykę cenową (np. niższa cena dań z bardziej zrównoważonych produktów), |
— |
wdrożenie polityki ograniczania marnotrawienia żywności poprzez ograniczenie wielkości porcji, oferowanie porcji różnych wielkości, staranne planowanie jadłospisu itd. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich typów organów administracji publicznej dowolnej wielkości, jeśli posiadają one stołówkę lub kawiarnię.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
3.1.7. Minimalizacja wpływu na środowisko organizacji zebrań i imprez
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
wprowadzenie zrównoważonego systemu zarządzania imprezami; system zarządzania wydarzeniami mogą wdrożyć same organy administracji publicznej lub należy wybierać wykonawców/dostawców, którzy korzystają z takiego systemu zarządzania; dostawcy i hotele mogą korzystać również z systemu zarządzania środowiskowego (np. EMAS), |
— |
informowanie wszystkich zainteresowanych stron (od dostawców po delegatów i szerszą publiczność) o sposobach, w jaki mogą ograniczyć wpływ na środowisko, oraz zachęcanie osób zaangażowanych w organizację danej imprezy lub biorących w niej udział do ograniczania wpływu na środowisko w związku z udziałem w danym wydarzeniu (np. prawidłowe korzystanie z koszy do segregacji odpadów, picie wody wodociągowej i wody z butelek wielokrotnego użytku, wybór zrównoważonych środków transportu), |
— |
uwzględnianie kryteriów środowiskowych przy wyborze miejsca, w którym ma się odbyć dana impreza lub zebranie (np. łatwy dojazd transportem publicznym, budynek o ograniczonym wpływie na środowisko, miejsce posiadające system zarządzania środowiskowego), |
— |
wybieranie produktów i usług do celów organizacji zebrań i imprez przy pomocy zielonych zamówień publicznych (zob. sekcja 3.11) oraz ograniczanie ilości gadżetów i zawartości zestawów dla uczestników konferencji (np. ulotki, pamięci USB, identyfikatory), |
— |
wprowadzenie wymogów w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do zamawianych usług cateringowych lub żywności i napojów z własnych stołówek; przykładowe wymogi: produkty sezonowe lub ekologiczne, oferowanie dań wegetariańskich/wegańskich oraz unikanie (w miarę możliwości) podawania żywności w jednorazowych opakowaniach z tworzyw sztucznych; wybieranie usługodawców, którzy są w stanie świadczyć usługi bez używania jednorazowych talerzy, kubków i sztućców z tworzywa sztucznego, oraz zapewnienie dystrybutorów wody zamiast wody butelkowanej (zob. także sekcja 3.1.6 i 3.11). |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich typów organów administracji publicznej dowolnej wielkości, które organizują zebrania i imprezy.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.2. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie zrównoważonej energii i zmiany klimatu
Niniejsza sekcja jest skierowana do samorządów terytorialnych pełniących potrójną rolę organów administracji, usługodawców wykonujących szeroką gamę bezpośrednich operacji z wykorzystaniem energii oraz podmiotów odgrywających przewodnią rolę na obszarze, za który są odpowiedzialne. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w niniejszej sekcji podzielono na cztery grupy:
— |
najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące środków z zakresu polityki, które samorząd terytorialny może wprowadzić w celu wspierania zrównoważonej energii, zarówno we własnych strukturach, jak i na obszarze, którym administruje, oraz w celu łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, |
— |
najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące działań bezpośrednich, dzięki którym samorządy terytorialne mogą zmniejszyć zużycie energii i przejść na odnawialne źródła energii w swoich budynkach i elementach infrastruktury, |
— |
najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące roli gmin w regulacji i planowaniu, |
— |
najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące wpływu gmin na swój obszar, roli wzorca, jaką może pełnić sektor publiczny, i sposobów stymulowania działań mieszkańców i organizacji przez samorządy terytorialne. |
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące polityki
3.2.1. Sporządzenie bilansu zużycia energii i emisji na obszarze gminy
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
systematyczne gromadzenie danych dotyczących zużycia energii i emisji na obszarze gminy; zakres bilansu obejmuje zużycie energii i emisje na całym obszarze i ze wszystkich sektorów, w tym z przemysłu, handlu i usług, rolnictwa, budownictwa, mieszkalnictwa i transportu, |
— |
publikowanie zgromadzonych danych oraz ich wykorzystywanie do określania działań mających na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych na danym obszarze (zob. sekcja 3.2.2). |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.2.2. Opracowanie i wdrożenie gminnego planu działania w dziedzinie energii i klimatu
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest opracowanie gminnego planu działania w dziedzinie energii i klimatu w oparciu o bilans zużycia energii i emisji (zob. sekcja 3.2.1). W planie działania należy uwzględnić krótko- i długoterminowe cele – opierające się na wiedzy i dowodach naukowych – które można osiągnąć, przeprowadzając szereg określonych działań (np. zmniejszenie zużycia energii w budynkach prywatnych i przedsiębiorstwach, zmniejszenie zużycia energii w budynkach komunalnych i przez lokalne służby użyteczności publicznej, udoskonalenie transportu publicznego).
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.2.3. Opracowanie i wdrożenie strategii w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na terenie gminy
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest opracowanie dla obszaru gminy całościowej strategii w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, umożliwiającej ochronę środowiska stworzonego przez człowieka i środowiska naturalnego przed szkodliwymi skutkami i wpływem zmiany klimatu (np. powodzie, fale upałów, susze). Strategia w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu może opierać się na innych lokalnych i regionalnych strategiach przystosowawczych oraz powinna zapewniać ich wzajemne powiązanie. Strategia musi być spójna z innymi właściwymi politykami i strategiami oraz musi być w nich uwzględniana (chodzi np. o plany gospodarowania wodami).
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego. Zakres strategii przystosowawczej należy opracować, uwzględniając szczególny kontekst, w jakim działa dany organ administracji publicznej. Środki zawarte w strategii powinny być dostosowane do przewidywanego wpływu zmiany klimatu na danym obszarze.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
|
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące działań bezpośrednich
3.2.4. Wdrożenie energooszczędnego oświetlenia ulicznego
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
przeprowadzenie audytu systemu oświetlenia ulicznego, |
— |
poprawienie stanu opraw oświetleniowych, aby uniknąć kierowania światła w górę i światła przeszkadzającego i zmaksymalizować światło użyteczne, |
— |
dostosowanie poziomu oświetlenia do rzeczywistych potrzeb (tj. unikanie nadmiernego oświetlenia), |
— |
zastąpienie lamp wysoce energooszczędnymi technologiami (np. LED), z uwzględnieniem trwałości, wskaźnika oddawania barw (13) i temperatury barwowej światła (14), |
— |
wdrożenie funkcji ściemniania w nocy (np. redukowanie oświetlenia w późnych godzinach wieczornych), |
— |
wprowadzenie inteligentnego systemu oświetlenia ulicznego (np. czujniki czasowo zwiększające poziom oświetlenia w razie wykrycia obecności ludzi). |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej bezpośrednio lub pośrednio (poprzez przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne) zarządzających oświetleniem ulicznym. W niektórych przypadkach inwestycje konieczne do wdrożenia wymienionych środków mogą stanowić ograniczenie i mieć wpływ na wybór konkretnych środków wdrażających, zasadniczo jednak korzyści z oszczędności energii przeważają, a co za tym idzie – okres zwrotu kosztów jest rozsądny.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
|
3.2.5. Poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest maksymalizacja efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej i ograniczenie do minimum zużywanej w nich energii. Można to osiągnąć poprzez poprawę efektywności energetycznej i integralności przegród zewnętrznych budynków (ścian, dachu i szyb) oraz zwiększenie szczelności, jak również zainstalowanie energooszczędnego wyposażenia i wdrożenie odpowiednich systemów energetycznych.
Osiągnięcie poziomu charakterystyki energetycznej, który jest lepszy od minimalnych wymogów określonych w krajowych kodeksach budowlanych (15), oraz projektowanie budynków o niemal zerowym zużyciu energii lub renowacja z celem uzyskania budynku o niemal zerowym zużyciu energii, z wyprzedzeniem w stosunku do wymogów unijnych (16), jest możliwe zarówno w przypadku nowych, jak i istniejących budynków użyteczności publicznej.
Określając środki poprawy efektywności energetycznej budynków, należy wziąć pod uwagę nie tylko docelową charakterystykę energetyczną, lecz również ogólny wpływ na środowisko w całym cyklu życia budynków (17). Wpływ ten można ograniczyć do minimum np. wybierając zrównoważone materiały budowlane o niskim poziomie energii pierwotnej, zapewniając, na etapie projektowania, łatwość dostosowania w celu wsparcia ponownego wykorzystania budynku w przyszłości oraz łatwość renowacji (np. elastyczne plany pięter), jak również możliwość rozebrania w celu ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów i elementów budowlanych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej, pod warunkiem że mogą one przeznaczyć niezbędne środki finansowe na poprawę efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej. Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego może być trudna do zrealizowania w nieruchomościach wynajmowanych. Ponadto wpływ na poziom charakterystyki energetycznej, który można osiągnąć w konkretnym przypadku, mają właściwości danego budynku (np. w przypadku starego budynku).
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.2.6. Poprawa efektywności energetycznej mieszkalnictwa socjalnego
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest poprawa efektywności energetycznej mieszkalnictwa socjalnego, w przypadku renowacji zarówno istniejących, jak i nowych budynków, zgodnie z opisanymi powyżej zasadami dotyczącymi budynków użyteczności publicznej (zob. sekcja 3.2.5). W odniesieniu do mieszkalnictwa socjalnego najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest angażowanie mieszkańców w proces planowania renowacji lub projektowania nowych budynków, aby uwzględnić ich potrzeby i zwiększyć świadomość korzyści, jakie przynoszą budynki o niemal zerowym zużyciu energii, oraz wiedzę na temat tego, w jaki sposób z nich korzystać.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do organów administracji publicznej, które zarządzają mieszkalnictwem socjalnym. Istotną barierą dla realizacji tej najlepszej praktyki może okazać się kwota niezbędnych inwestycji. Nad kosztami inwestycji przeważają jednak istotne korzyści społeczne (wyższy poziom dobrobytu, ograniczenie ubóstwa energetycznego) oraz korzyści finansowe (oszczędność energii, jeśli koszty energii są pokrywane centralnie, bądź wyższy odsetek najemców płacących czynsz, jeżeli są oni odpowiedzialni za pokrycie własnych kosztów energii).
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.2.7. Osiągnięcie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej za pośrednictwem umów o poprawę efektywności energetycznej
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wdrożenie w odniesieniu do budynków użyteczności publicznej umów o poprawę efektywności energetycznej. Organy administracji publicznej wyznaczają przedsiębiorstwo usług energetycznych (ESCO), które określa, jakie usprawnienia w zakresie efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej są konieczne, opracowuje je, realizuje, udziela gwarancji na osiągnięcie określonego poziomu oszczędności energii, przejmuje odpowiedzialność za ryzyko związane z inwestycją i, w wielu przypadkach, zdobywa środki na sfinansowanie projektów. Umożliwia to organom administracji publicznej zwiększenie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej bez konieczności finansowania początkowych kosztów inwestycji.
Istnieją dwa rodzaje umów o poprawę efektywności energetycznej:
— |
umowy o podziale oszczędności, w przypadku których ESCO i organy administracji publicznej dzielą się oszczędnościami kosztów, stosując określone z góry wartości procentowe przez określoną liczbę lat, |
— |
umowy o gwarantowane oszczędności, w przypadku których ESCO gwarantuje pewien poziom oszczędności energii dla administracji publicznej, która otrzymuje niższe rachunki za energię. Faktyczne oszczędności są jednak wyższe od gwarantowanych i na tej różnicy zarabia ESCO. |
Wszystkie organy administracji publicznej mogą korzystać z umów o poprawę efektywności energetycznej w celu wprowadzania usprawnień w zakresie efektywności energetycznej w swoich budynkach. Jest to szczególnie istotne dla organów administracji publicznej lub projektów, w przypadków których dokonanie niezbędnych inwestycji w innym trybie byłoby utrudnione ze względu na brak zdolności finansowych lub technicznych i możliwości w zakresie zarządzania w dziedzinie efektywności energetycznej.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||
|
— |
3.2.8. Poprawa efektywności energetycznej istniejących budynków użyteczności publicznej poprzez monitorowanie, zarządzania energią i promowanie zmiany zachowań
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
szkolenie w dziedzinie efektywności energetycznej kluczowych pracowników bezpośrednio odpowiedzialnych za zarządzanie budynkami i energią; szkolenie powinno obejmować zajęcia teoretyczne i praktyczne i opierać się na odpowiednich podręcznikach i instrukcjach, |
— |
zaangażowanie wszystkich pracowników w działania, które wpływają na zużycie energii (np. wyłączanie światła, prawidłowe regulowanie temperatury pomieszczeń), ze szczególnym uwzględnieniem powszechnie szanowanych i wpływowych członków personelu (np. liderów zmiany zachowań), |
— |
planowanie i przeprowadzanie kampanii na rzecz zmiany zachowań mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej w całej administracji publicznej; po pierwsze należy określić docelowych odbiorców każdej kampanii; następnie można rozpocząć odpowiednią – skierowaną do docelowej grupy pracowników – kampanię promocyjną dotyczącą konkretnych działań mających na celu oszczędzanie energii, |
— |
wprowadzenie świadectw charakterystyki energetycznej i świadectw dla budynków niemieszkalnych (ang. Display Energy Certificates), zawierających ocenę charakterystyki energetycznej budynku; świadectwa należy umieszczać na widocznym miejscu i wykorzystywać w kampaniach informacyjnych jako narzędzie zwiększające zaangażowanie pracowników. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
3.2.9. Wdrożenie systemów lokalnego ogrzewania lub chłodzenia
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wdrożenie systemów lokalnego ogrzewania lub chłodzenia w celu zapewnienia – odpowiednio – ogrzewania pomieszczeń i ciepłej wody lub chłodzenia pomieszczeń w budynkach użyteczności publicznej lub gospodarstwach domowych. Dzięki wytwarzaniu w centralnych jednostkach, ogrzewanie lub chłodzenie dostarczane do sieci można pozyskiwać z systemów do skojarzonego wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej (kogeneracja) lub z instalacji do trójgeneracji. W odpowiednich przypadkach dodatkowe korzyści dla środowiska można otrzymać, wykorzystując do eksploatacji tych systemów odnawialną biomasę, energię geotermalną lub ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego. Jest ona szczególnie istotna dla nowej powierzchni zabudowanej oraz ważniejszych renowacji kompleksów budynków użyteczności publicznej lub innych elementów infrastruktury publicznej (np. basenów). Pewne ograniczenia dotyczą obszarów o niskiej gęstości zaludnienia oraz przypadków, w których obserwuje się znaczne wahania zapotrzebowania na ogrzewanie i chłodzenie.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||
|
— |
3.2.10. Wdrożenie systemów wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych na miejscu oraz małych systemów do skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej (małych systemów kogeneracyjnych) w budynkach użyteczności publicznej i mieszkalnictwie socjalnym
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest zaspokojenie zapotrzebowania na energię przez wyposażenie budynków użyteczności publicznej i mieszkalnictwa socjalnego w technologie niskoemisyjne. Technologie te mogą obejmować systemy słonecznej energii cieplnej, panele fotowoltaiczne do wytwarzania energii elektrycznej na miejscu lub, w przypadku wystarczającego zapotrzebowania na ciepło, małe systemy do skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej (małe systemy kogeneracyjne), w celu wspólnego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w sposób gwarantujący większą ogólną efektywność. Małe systemy kogeneracyjne mogą być zasilane gazem ziemnym lub biomasą; jeżeli dostępne jest lokalne źródło zrównoważonej biomasy, jej wykorzystanie przynosi dodatkowe korzyści dla środowiska.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej. Możliwości wdrożenia konkretnych rozwiązań mogą być ograniczone ze względu na takie czynniki, jak dostępność odnawialnych źródeł energii i wymagane inwestycje finansowe.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
|
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące roli gmin w regulacji i planowaniu
3.2.11. Wprowadzanie, w kontekście zagospodarowania przestrzennego, wyższych standardów w zakresie efektywności energetycznej i wymogów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych dotyczących nowych budynków i budynków poddawanych ważniejszym renowacjom w lokalnych przepisach budowlanych, miejskim planowaniu przestrzennym i pozwoleniach na budowę
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wprowadzenie w lokalnym systemie planowania przepisu wymagającego, aby nowe budynki i renowacje na danym obszarze odpowiadały najwyższym standardom energetycznym (należy do nich: wysoka efektywność energetyczna i uwzględnienie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych). W większości przypadków autonomia samorządów na poziomie lokalnym pozwala na ustanowienie wyższych standardów wydajności energetycznej i wymogów w zakresie energii odnawialnej niż przewidują to przepisy krajowe, a co za tym idzie – zainicjowanie pozytywnych zmian na szczeblu lokalnym. Wymogi wprowadzone w lokalnym systemie planowania mogą być regularnie aktualizowane w odpowiedzi na rozwój przemysłu budowlanego i nowe cele krajowe.
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest również uwzględnienie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii w miejskim planowaniu przestrzennym i w pozwoleniach na budowę poprzez ustanowienie wymogów lub zachęt dla organizacji i mieszkańców w zakresie wdrażania zrównoważonych rozwiązań energetycznych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego biorących udział w ustalaniu przepisów lokalnego kodeksu budowlanego lub w udzielaniu pozwoleń na budowę. Wymogi nakładane przez samorządy mogą jednak podlegać pewnym ograniczeniom określonym w ustawodawstwie krajowym.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące wpływu gmin na swój obszar
3.2.12. Pełnienie roli wzorca przez sektor publiczny
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
przyjęcie ambitnego podejścia polegającego na przekraczaniu obowiązujących krajowych lub międzynarodowych celów w zakresie zużycia energii przez samorząd terytorialny, jak i zużycia energii na administrowanym przez niego obszarze, zdecydowane zaangażowanie na najwyższych szczeblach władz gminnych oraz włączenie w działania innych zainteresowanych stron, |
— |
dawanie dobrego przykładu: gmina może wdrażać wzorcowe środki i osiągać wzorcowe poziomy efektywności energetycznej, aby udowodnić, że osiągnięcie takich poziomów jest możliwe, a także aby wspierać lokalny rynek rozwiązań w zakresie zrównoważonej energii; gmina może także realizować projekty przewodnie, aby zademonstrować zaangażowanie organów administracji publicznej w zrównoważony rozwój, |
— |
skuteczna komunikacja z ogółem społeczeństwa: organy administracji publicznej muszą publicznie demonstrować zdolność do realizacji ambitnych celów, aby zachęcić inne zainteresowane podmioty do pójścia w swoje ślady, |
— |
wspieranie tworzenia programów zachęt: utworzenie lokalnych programów służących finansowaniu działań, jakie podejmują mieszkańcy, aby zmniejszyć swój wpływ na środowisko, |
— |
pomoc w przezwyciężeniu barier instytucjonalnych utrudniających wdrożenie zrównoważonych rozwiązań energetycznych. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich lokalnych organów administracji publicznej.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.2.13. Usługi informacyjne i doradcze w zakresie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych dla obywateli i przedsiębiorstw oraz tworzenie partnerstw publiczno-prywatnych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
tworzenie strategicznych partnerstw w celu zaangażowania szerszych kręgów społeczeństwa w opracowywanie i realizację programów zmniejszania emisji dwutlenku węgla, |
— |
ustanowienie usług informacyjnych i doradczych, aby pomóc mieszkańcom i przedsiębiorstwom w zmniejszaniu zużycia energii, |
— |
tworzenie publiczno-prywatnych projektów w dziedzinie energii oraz włączanie się w takie projekty: organy administracji publicznej mogą nawiązywać współpracę z organizacjami prywatnymi posiadającymi specjalistyczną wiedzę na temat projektów dotyczących efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych, |
— |
wspieranie projektów pilotażowych dotyczących technologii niskoemisyjnych: projekty pilotażowe mogą być pomocne we wprowadzaniu na rynek rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych, które mogą być powielane przez organizacje i obywateli na danym obszarze. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej, które biorą udział w promowaniu efektywności energetycznej lub energii ze źródeł odnawialnych wśród mieszkańców i przedsiębiorstw.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.2.14. Badania termograficzne środowiska zbudowanego na obszarze gminy
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wykorzystywanie termografii do gromadzenia danych na różnych poziomach oraz informacji wizualnych dotyczących promieniowania cieplnego; celem jest stwierdzenie, gdzie w pierwszej kolejności konieczne jest wdrożenie rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej oraz zaangażowanie w działania w tej dziedzinie mieszkańców i organizacje lokalne. Badanie termograficzne dużej przestrzeni może być wykonywane z powietrza.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do samorządów terytorialnych. Badanie termograficzne należy przeprowadzać w określonych warunkach pod względem pogody (tj. temperatura, wiatr), pory roku (tj. zimą) i pory dnia (tj. wcześnie rano).
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
|
3.3. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące mobilności
Niniejsza najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za mobilność lub transport publiczny.
3.3.1. Uchwalenie planu zrównoważonej mobilności miejskiej
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest przyjęcie planu zrównoważonej mobilności miejskiej (PZMM) zapewniającego zintegrowane podejście do wszystkich rodzajów transportu i uwzględniającego wpływ planowania na otaczające środowisko. Celem PZMM jest poprawienie bezpieczeństwa, zredukowanie zanieczyszczenia powietrza i zanieczyszczenia hałasem, ograniczenie emisji i zużycia energii, zwiększenie efektywności i opłacalności transportu oraz zwiększenie w ten sposób atrakcyjności i jakości środowiska miejskiego i przestrzeni miejskiej. W poniższych sekcjach (3.3.2–3.3.9) opisano środki, które można uwzględnić w PZMM.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za mobilność lub transport publiczny. Czynniki lokalne i kontekstowe mogą mieć wpływ na to, jakie szczególne środki mogą być włączone do PZMM i stosowane w danym przypadku.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.3.2. Wspieranie ruchu rowerowego i pieszego poprzez infrastrukturę rowerową, systemy wspólnego korzystania z rowerów (bike-sharing) oraz promowanie ruchu pieszego
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
przyjęcie środków z zakresu polityki oraz strategii mających na celu wspieranie ruchu rowerowego i pieszego; ruch rowerowy i ruch pieszy muszą być traktowane jako odrębne rodzaje transportu w dokumentach programowych i dotyczących planowania oraz w strategicznych planach rozwoju miasta; dokumenty te muszą zawierać szczegółowe środki dotyczące obu powyższych rodzajów transportu, |
— |
stworzenie wydajnej infrastruktury; infrastruktura dla pieszych/rowerzystów jest niezbędna, aby poruszanie się pieszo lub na rowerze było bezpieczne, szybkie i atrakcyjne, |
— |
stosowanie narzędzi metodycznych w celu systematycznego gromadzenia danych na temat ruchu pieszego i rowerowego; po etapie rozwoju ruchu pieszego i rowerowego należy przeprowadzić ocenę wpływu zastosowanych środków, która może być podstawą do dalszych decyzji i wyborów mających na celu promowanie zrównoważonego transportu, |
— |
opracowanie skutecznych i ukierunkowanych narzędzi komunikacji promujących poruszanie się pieszo i na rowerze wśród mieszkańców i osób dojeżdżających do pracy. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za mobilność. Niektóre czynniki lokalne i kontekstowe (np. topografia) mogą jednak ograniczać możliwość wdrożenia określonych środków wspierających i promujących poruszanie się pieszo i jazdę na rowerze.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.3.3. Wdrożenie wielkoskalowego systemu car-sharingu
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wspieranie opracowania wielkoskalowego systemu car-sharingu na obszarze gminy. Usługi car-sharingu zazwyczaj nie są świadczone przez miasto, w którym są oferowane; gmina może jednak stworzyć infrastrukturę pomocniczą oraz ustanowić odpowiednią politykę i przepisy mające na celu zintegrowanie systemu car-sharingu z tkanką miejską i siecią transportu publicznego. Administracja publiczna może również stać się klientem biznesowym lokalnego systemu car-sharingu, zwiększyć społeczną świadomość istnienia tego rodzaju usług, promować je i ustanowić normy, które muszą spełnić operatorzy systemu car-sharingu, aby kwalifikować się do korzystania z miejskiej infrastruktury pomocniczej (np. wydzielone pasy ruchu, strefy o ograniczonym ruchu samochodowym). Miasta mogą również podjąć decyzję o subsydiowaniu operatora systemu car-sharingu w celu rozszerzenia jego usług lub przyspieszenia tempa rozwoju.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szczególne znaczenie dla samorządów terytorialnych administrujących obszarami miejskimi zamieszkanymi przez ponad 200 000 osób. Samorządy terytorialne, którym podlegają obszary o mniejszej populacji, mogą napotkać ograniczenia w zastosowaniu tej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego ze względu na ograniczoną liczbę klientów systemu car-sharingu, wyższe koszty, mniej rozwiniętą sieć transportu publicznego itp.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
|
3.3.4. Zintegrowany system biletowy w transporcie publicznym
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wprowadzenie sprzedaży biletów zintegrowanych w formie inteligentnego systemu umożliwiającego identyfikowanie przejazdów różnymi rodzajami transportu i pobieranie za nie opłat. Jeżeli administracja publiczna pełni funkcję podmiotu świadczącego usługi transportu publicznego (np. za pośrednictwem należącej do miasta spółki zależnej), może sama wdrożyć zintegrowany system biletowy. Jeżeli gmina zleca wykonywanie usług transportu publicznego przedsiębiorstwom prywatnym, wprowadzenie rozwiązań w zakresie zintegrowanego systemu biletowego może być wymagane w zaproszeniu do składania ofert.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za transport. Jeśli jednak nie osiągnięto pewnej krytycznej masy użytkowników i liczby transakcji w skali roku, odzyskanie inwestycji początkowych (czasu i środków finansowych) niezbędnych do wdrożenia inteligentnego zintegrowanego systemu biletowego może się okazać trudne.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
|
3.3.5. Wspieranie upowszechniania pojazdów elektrycznych na obszarach miejskich
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest zakup pojazdów elektrycznych (np. samochodów elektrycznych, motorowerów i rowerów) do własnej floty administracji publicznej. Ponadto można wprowadzić systemy wspierania zakupu pojazdów elektrycznych przez mieszkańców, przeznaczając na ten cel pewne środki lub osiągając porozumienie z lokalnymi bankami w kwestii obniżonych stóp procentowych. Ponadto administracja publiczna może wspierać upowszechnianie się pojazdów elektrycznych, umożliwiając ich poruszanie się w strefach ograniczonego ruchu lub na wydzielonych pasach ruchu, wprowadzenie lub zwiększenie liczby publicznych punktów ładowania pojazdów elektrycznych, zmniejszenie opodatkowania pojazdów elektrycznych, wprowadzenie lub wspieranie systemów car-sharingu pojazdów elektrycznych oraz informowanie mieszkańców o środkach wsparcia dla pojazdów elektrycznych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego, a szczególnie do miast (w których częste są przejazdy na krótkie odległości) oraz do obszarów, na których występuje problem zagęszczenia ruchu i zanieczyszczenia powietrza.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
3.3.6. Wspieranie intermodalności transportu pasażerskiego
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wspieranie rozwoju wygodnych, bezpiecznych, szybkich i sprawnych połączeń między różnymi rodzajami zrównoważonego transportu. Intermodalne systemy transportowe łączą infrastrukturę i usługi transportu publicznego (autobusy, tramwaje/kolej lekka i kolej regionalna), poruszanie się pieszo i na rowerze, systemy bike-sharingu i car-sharingu. Organy administracji publicznej mogą wspierać intermodalność transportu pasażerskiego poprzez współpracę z różnymi operatorami transportu publicznego oraz z firmami oferującymi usługi bike-sharingu i car-sharingu.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego, ale jest szczególnie istotna dla miast, które mają skomplikowaną sieć transportową i rozległy obszar.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.3.7. Wprowadzenie opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wprowadzenie opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych w strefach miejskich o dużym zagęszczeniu ruchu. Opłata z tytułu zatorów komunikacyjnych jest czynnikiem ekonomicznym zniechęcającym do korzystania z zatłoczonych dróg w godzinach szczytu. Aby opłata z tytułu zatorów komunikacyjnych odniosła zamierzony skutek, należy ją wdrożyć jako jeden z elementów pakietu środków dotyczących transportu (zob. najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w sekcji 3.3 powyżej), które powinny stworzyć realną alternatywę dla użytkowania samochodu.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do samorządów terytorialnych administrujących obszarami miejskimi o dużym zagęszczeniu ruchu i zanieczyszczeniu powietrza.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
|
3.3.8. Ograniczenie liczby bezpłatnych miejsc postojowych w miastach
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest ograniczenie liczby bezpłatnych miejsc postojowych na obszarach miejskich oraz zniesienie minimalnych wymogów dotyczących miejsc postojowych (na ulicy i w garażach podziemnych), mających zastosowanie do nowych inwestycji budowlanych. Ponadto można przyjąć oficjalną politykę stopniowego znoszenia wszelkich wcześniejszych wymogów dotyczących miejsc postojowych (na ulicy i w garażach podziemnych), mających zastosowanie do już istniejących budynków. Ograniczenie liczby bezpłatnych miejsc postojowych na ulicach jest czynnikiem zniechęcającym do używania samochodów prywatnych. Środki te są najskuteczniejsze, gdy towarzyszą im środki poprawiające dostępność i niezawodność realnych alternatyw dla użytkowania samochodu, takich jak transport publiczny oraz ruch pieszy i rowerowy.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego, jest jednak szczególnie istotna dla miast, w których występuje duże zagęszczenie ruchu i zanieczyszczenie powietrza lub w których transport publiczny nie jest w pełni wykorzystywany.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.3.9. Tworzenie centrów usług logistycznych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest zaangażowanie odpowiednich zainteresowanych stron w tworzenie centrum usług logistycznych na terenie gminy oraz wspieranie tego procesu. Centrum usług logistycznych może być zlokalizowane stosunkowo blisko obszaru geograficznego, który ma obsługiwać, aby umożliwić realizowanie na tym obszarze dostaw skonsolidowanych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za mobilność i jest szczególnie istotna dla miast, w których realizowana jest duża liczba dostaw towarów lub w których występuje duże zagęszczenie ruchu i zanieczyszczenie powietrza.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.4. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie użytkowania gruntów
Niniejsza sekcja skierowana jest do organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za zagospodarowanie przestrzenne.
3.4.1. Ograniczanie niekontrolowanego rozrastania się miast na tereny zielone i grunty rolne
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest ograniczanie i monitorowanie niekontrolowanego rozrastania się miast poprzez środki regulacyjne (np. zagospodarowanie przestrzenne, ograniczanie niektórych sposobów użytkowania gruntów), interwencje ekonomiczne (np. obrót pozwoleniami na budowę) oraz zmiany instytucjonalne i dotyczące zarządzania (np. specjalne agencje ds. rewitalizacji obszarów miejskich). Przykłady środków ograniczających niekontrolowane rozrastanie się miast: zachęcanie do realizowania inwestycji budowlanych na terenach zdegradowanych, minimalizowanie zamkniętych przestrzeni między budynkami, odnawianie budynków nieużytkowanych oraz wspieranie rozwoju pionowego.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za zagospodarowanie przestrzenne.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.4.2. Ograniczanie zjawiska miejskiej wyspy ciepła
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest łagodzenie zjawiska miejskiej wyspy ciepła poprzez wdrożenie kombinacji różnych środków, takich jak tereny zielone, zielone dachy, wykorzystanie materiałów odbijających promieniowanie, zwiększenie wydajności izolacji gorących rur i unikanie rozpraszania ciepła odpadowego poprzez jego ponowne wykorzystanie.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za zagospodarowanie przestrzenne na dużych obszarach miejskich. Małe gminy są mniej narażone na wystąpienie zjawiska miejskiej wyspy ciepła.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||
|
— |
3.4.3. Wymóg odwadniania o niewielkim wpływie na środowisko dotyczący gleb zasklepionych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wymaganie zastosowania odwadniania o niewielkim wpływie na środowisko w przypadku nowych inwestycji budowlanych (w tym w przypadku większych przebudów istniejących powierzchni zabudowanych) w celu zapobiegania powodziom, erozji i zanieczyszczeniu gleby oraz zanieczyszczeniu wód podziemnych, a także w celu kontroli tych zjawisk. Za najlepszą praktykę uważa się odwadnianie o niewielkim wpływie na środowisko zgodne z podejściem w zakresie „zrównoważonych systemów odwadniania” (SUDS); zgodnie z zasadami systemy SUDS:
— |
dążą do podniesienia jakości wody odpływającej, ograniczają spływ powierzchniowy, przyczyniają się do zwiększania różnorodności biologicznej oraz zapewniają użyteczność publiczną, |
— |
dążą do jak najdokładniejszego odtworzenia naturalnego odprowadzania wody sprzed budowy, |
— |
charakteryzują się zintegrowaną hierarchią zarządzania zapobieganiem oraz wprowadzają kontrolę źródła i kontrolę obiektu. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za zagospodarowanie przestrzenne. Szczególne środki na rzecz poprawy odprowadzania wody zależą od specyfiki danego miejsca.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||
|
— |
3.5. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie miejskich terenów zielonych
Niniejsza sekcja jest skierowana do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za zarządzanie miejskimi terenami zielonymi.
3.5.1. Opracowanie i wdrożenie lokalnej strategii i planu działania w dziedzinie bioróżnorodności
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wdrożenie lokalnej strategii i planu działania w dziedzinie bioróżnorodności, których cele można zdefiniować w ramach dialogu z udziałem ekspertów, zainteresowanych stron i mieszkańców. W planie działania należy uwzględnić środki, które mają zostać wdrożone, terminy i dostępny budżet, ważne etapy, partnerstwa na rzecz wdrażania oraz zakres odpowiedzialności. Wyniki planu działania mogą być promowane i upowszechniane wśród mieszkańców i zainteresowanych stron w celu podnoszenia świadomości.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za zarządzanie miejskimi terenami zielonymi.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
3.5.2. Tworzenie błękitno-zielonych sieci
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest tworzenie błękitno-zielonych sieci (18), odtwarzających naturalny obieg wody w przyrodzie i przyczyniających się do użyteczności publicznej miasta poprzez łączne traktowanie gospodarki wodnej i zarządzania zieloną infrastrukturą. Błękitno-zielone sieci mogą łączyć i chronić hydrologiczne i ekologiczne walory krajobrazu miejskiego, zapewniając jednocześnie odporność i elastyczność na wypadek powodzi.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||
|
— |
3.5.3. Wspieranie zakładania zielonych dachów
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest opracowanie odpowiednich strategicznych programów wspierających zakładanie zielonych dachów w nowych i istniejących budynkach, zarówno publicznych, jak i prywatnych. Na zielonych dachach umieszczać można także systemy energii odnawialnej, takie jak panele fotowoltaiczne (więcej informacji na temat wytwarzania energii odnawialnej w budynkach użyteczności publicznej i mieszkalnictwie socjalnym w sekcji 3.2.10). Strategiczne programy wspierające zakładanie zielonych dachów mogą uwzględniać zachęty ekonomiczne, ograniczać przeszkody biurokratyczne i oferować szczególne wsparcie techniczne na rzecz uwzględniania zielonych dachów w budowie nowych lub renowacji starych budynków.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za zagospodarowanie przestrzenne.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.5.4. Nadanie nowej wartości środowiskowej zaniedbanym terenom zielonym i terenom peryferyjnym
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest przyjęcie planu rewitalizacji zaniedbanych terenów zielonych i terenów peryferyjnych w celu usunięcia zanieczyszczeń z gleby i wody, poprawy stanu siedlisk dzikiej fauny i flory, złagodzenia zjawiska miejskiej wyspy ciepła i ochrony przed erozją gleby i powodziami oraz jednocześnie zapewnienia mieszkańcom zielonych terenów rekreacyjnych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za zagospodarowanie przestrzenne.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||
|
— |
3.6. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie jakości powietrza
Niniejsza sekcja jest skierowana do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za zarządzanie jakością powietrza.
3.6.1. Poprawienie jakości powietrza
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest opracowanie uporządkowanego planu poprawy jakości powietrza, zawierającego regularnie aktualizowane cele krótko- i długoterminowe, ustalone z góry i przekraczające wartości docelowe i dopuszczalne określone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE (19) w sprawie jakości powietrza (dyrektywa 2008/50/WE). Plan powinien obejmować wszystkie aspekty – np. transport (użytkowanie samochodów, ograniczenia prędkości, transport publiczny itp.), instalacje przemysłowe, produkcja energii, rodzaje systemów grzewczych w budynkach, efektywność energetyczna budynków i zagospodarowanie przestrzenne – i powinien zostać opracowany we współpracy z odpowiednimi organami sektorowymi i zainteresowanymi stronami. Ponadto, w stosownych przypadkach, skuteczność planu można zwiększyć, opracowując go we współpracy z organami publicznymi wyższego szczebla oraz z sąsiednimi gminami. Plan na rzecz poprawy jakości powietrza może także obejmować rozpowszechnianie wśród mieszkańców informacji o wpływie i znaczeniu jakości powietrza, np. poprzez promowanie korzystania ze zrównoważonych środków transportu.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za zarządzanie jakością powietrza na administrowanym przez nich obszarze, zajmujących się szczególnymi problemami lokalnymi.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||
|
|
3.7. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie zanieczyszczenia hałasem
Niniejsza sekcja jest skierowana do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za zwalczanie zanieczyszczenia hałasem.
3.7.1. Monitorowanie hałasu, opracowywanie map hałasu i ograniczanie zanieczyszczenia hałasem
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest opracowanie mapy hałasu na obszarze gminy oraz informowanie społeczeństwa o skutkach zanieczyszczenia hałasem i wynikach opracowania mapy hałasu poprzez skuteczną kampanię komunikacyjną. Na podstawie sporządzonych przez siebie map hałasu samorządy terytorialne powinny opracować plany działań na rzecz obniżenia lokalnych poziomów hałasu oraz zachowania jakości klimatu akustycznego środowiska tam, gdzie jest ona właściwa.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za zwalczanie zanieczyszczenia hałasem.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
3.8. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie gospodarowania odpadami
Niniejsza sekcja jest skierowana do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za gospodarowanie odpadami.
3.8.1. Uwzględnia się sektorowy dokument referencyjny EMAS dla sektora gospodarowania odpadami
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest uwzględnianie najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego określonych i przedstawionych w sektorowym dokumencie referencyjnym EMAS dla sektora gospodarki odpadami (20) oraz składanie sprawozdań dotyczących przedstawionych w tym dokumencie wskaźników.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za gospodarowanie odpadami.
3.9. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie zaopatrzenia w wodę pitną
Niniejsza sekcja jest skierowana do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za zaopatrzenie w wodę pitną na administrowanym przez nich obszarze.
3.9.1. Wyposażenie w wodomierze wszystkich użytkowników końcowych/gospodarstw domowych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest instalowanie wodomierzy w każdym lokalu mieszkalnym i dla każdego innego indywidualnego użytkownika końcowego (zakłady przemysłowe, budynki komercyjne, budynki użyteczności publicznej itp.); celem jest, aby wszystkie rachunki za wodę były wystawiane na podstawie jej rzeczywistego zużycia. Dzięki wprowadzeniu inteligentnych wodomierzy możliwe jest zdalne i terminowe monitorowanie zużycia wody oraz np. analiza struktury zużycia wody przez różnych klientów lub identyfikacja słabych stron sieci dystrybucji wody. Fakturowanie faktycznego zużycia wody i wczesne wykrywanie zużycia, które odbiega od normy (np. wycieków), może umożliwić znaczne oszczędności wody.
Technika ta ma zastosowanie do każdej istniejącej sieci wodociągowej.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||
|
|
3.9.2. Minimalizowanie wycieków z sieci dystrybucji wody
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
przeprowadzenie szczegółowego bilansu wodnego sieci dystrybucji wody oraz takie zarządzanie ciśnieniem wody, aby unikać jego wysokich poziomów, |
— |
analiza sieci dystrybucji wody i jej podzielenie na odpowiednie strefy pomiarowe, aby możliwe było wykrywanie wycieków wody za pomocą ręcznych lub automatycznych akustycznych wykrywaczy wycieków wody, |
— |
szybkie i dostosowane do potrzeb reagowanie na stwierdzone wady i wycieki z sieci, |
— |
stworzenie bazy danych zawierającej wykaz i dane georeferencyjne wszystkich instalacji technicznych, wiek rur, ich rodzaj, dane hydrauliczne, dane dotyczące wcześniejszych interwencji itp. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do nowych i istniejących sieci wodociągowych.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
|
3.10. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie gospodarowania ściekami
Niniejsza sekcja jest skierowana do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za gospodarowanie ściekami i odwadnianie na obszarach miejskich.
3.10.1. Efektywne energetycznie oczyszczanie ścieków z osiągnięciem pełnej nitryfikacji
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest:
— |
zapewnienie zdolności do oczyszczania ilości ścieków odpowiadającej dwukrotności przepływu ścieków w suchych warunkach atmosferycznych (na wypadek deszczu lub roztopów), |
— |
oczyszczanie w warunkach nitryfikacyjnych (stosunek substancji odżywczych do mikroorganizmów wynoszący < 0,15 kg BZT5/kg MLSS (23) na dzień) oraz przeprowadzanie denitryfikacji i usuwanie fosforu, |
— |
usuwanie zawiesin w procesie filtrowania przez piasek (lub przez zanurzone membrany), jeżeli jednolita część wód będąca odbiornikiem jest wrażliwa, |
— |
wdrożenie innych metod trzeciego stopnia oczyszczania, aby ograniczyć mikrozanieczyszczenia (zob. sekcja 3.10.2), |
— |
stałe monitorowanie związków organicznych (węgiel organiczny ogólny), amoniaku, azotanów i fosforu w przypadku oczyszczalni ścieków o RLM (24) powyżej 100 000 lub dziennym ładunku BZT5 w dopływie przekraczającym 6 000 kg, |
— |
stabilizacja wstępnych i nadmiernych osadów ściekowych w beztlenowych komorach fermentacyjnych (zob. sekcja 3.10.3), |
— |
suszenie osadów ściekowych ustabilizowanych w warunkach beztlenowych oraz ich przesyłanie do spalenia (zob. sekcja 3.10.4), |
— |
wdrażanie energooszczędnych technologii, takich jak energooszczędne systemy napowietrzania drobnopęcherzykowego w biologicznej fazie oczyszczania oraz energooszczędne pompy i podnośniki śrubowe. |
Technika ta ma zastosowanie do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za gospodarowanie ściekami, zarówno w nowych, jak i istniejących oczyszczalniach ścieków.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||
|
|
3.10.2. Zmniejszenie emisji ze ścieków ze szczególnym uwzględnieniem mikrozanieczyszczeń
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest usuwanie mikrozanieczyszczeń przez wprowadzenie trzeciego stopnia oczyszczania, takiego jak adsorpcja na pylistym węglu aktywnym (PAC) lub utlenianie za pomocą substancji utleniających niezawierających chloru (w szczególności ozonu).
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za gospodarowanie ściekami, zarówno w nowych, jak i istniejących komunalnych oczyszczalniach ścieków; jednak w przypadku istniejących oczyszczalni mogą wystąpić ograniczenia związane z brakiem miejsca, które można przezwyciężyć poprzez odpowiednie zaprojektowanie sprzętu.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.10.3. Fermentacja beztlenowa osadów ściekowych i optymalny odzysk energii
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest stabilizacja wstępnych i nadmiernych osadów ściekowych w beztlenowych komorach fermentacyjnych oraz wykorzystywanie wytworzonego biogazu – przy pomocy efektywnych pomp i podnośników śrubowych – do efektywnego wytwarzania energii elektrycznej na miejscu oraz do suszenia osadów ściekowych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za gospodarowanie ściekami w dużych, nowych i istniejących oczyszczalniach ścieków o wydajności ponad 100 000 RLM lub dziennym ładunku BZT5 w dopływie przekraczającym 6 000 kg.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.10.4. Suszenie i spalanie osadów ściekowych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest efektywne mechaniczne odwodnienie osadów ściekowych ustabilizowanych w warunkach beztlenowych, np. za pomocą komorowych pras filtracyjnych, a następnie kompletne utlenienie w monospalarni (szczegółowy opis w dokumentach referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik (27) zgodnych z dyrektywą w sprawie emisji przemysłowych (28)). Fosfor zawarty w pozostającym po spalaniu popiele może zostać odzyskany.
Niniejsza technika ta ma zastosowanie do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za gospodarowanie ściekami, zarówno w nowych, jak i istniejących oczyszczalniach ścieków. W przypadku małych oczyszczalni – zamiast spalania na miejscu – mechanicznie odwodnione osady ściekowe można przesyłać do odrębnej centralnej monospalarni osadów.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.10.5. Promowanie wykorzystywania wody odzyskanej z odpływów z oczyszczalni ścieków
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest promowanie wykorzystywania wody odzyskanej z odpływów z oczyszczalni ścieków. Mogą być one wykorzystywane do:
— |
nawadniania, w tym nawadniania niezwiązanego z rolnictwem, np. parków, |
— |
różnych zastosowań miejskich (z wyjątkiem konsumpcji), np. do sprzątania ulic, wytwarzania śniegu w przyległych ośrodkach narciarskich, spłukiwania toalet w budynkach użyteczności publicznej i zasilania miejskich fontann, |
— |
zastosowań przemysłowych, np. chłodzenia, |
— |
uzupełniania wód podziemnych. |
Lokalne organy administracji publicznej mogą zapewnić możliwość wykorzystywania odzyskanej wody do niektórych konkretnych zastosowań poprzez wyposażenie oczyszczalni ścieków – w zależności od potrzeb – w odpowiednie systemy oczyszczania trzeciego stopnia i dezynfekcji. Realizując powyższe działania, lokalne organy administracji publicznej powinny włączyć w nie odpowiednie zainteresowane strony (np. rolników, spółdzielnie rolnicze), które mogą być zainteresowane wykorzystaniem odzyskanej wody.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej odpowiedzialnych za oczyszczanie ścieków. Odzyskiwanie wody ma jednak szczególne znaczenie na obszarach niedoboru wody; na takich obszarach praktyka ta może ograniczyć wpływ na zasoby wodne, a dodatkowe inwestycje i koszty operacyjne są opłacalne finansowo.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.10.6. Retencja i oczyszczanie nadmiaru wody z systemów kanalizacji ogólnospławnej oraz wód opadowych z systemów kanalizacji rozdzielczej
W przypadku kanalizacji ogólnospławnej (29) najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest oczyszczanie nadmiaru wody ze zbiorników retencyjnych za pomocą gęstych sit (4–6 mm) i osadników oraz – w zależności od jakości odbieranej wody – za pomocą filtrów glebowych lub innych technologii o podobnej skuteczności usuwania zawiesiny ogólnej, ChZT, metali ciężkich i zanieczyszczeń organicznych.
Jeżeli dostępne są osobne systemy kanalizacji, najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest oczyszczanie wód opadowych w zależności od poziomu zanieczyszczenia oraz bezpośrednie uwalnianie wyłącznie niezanieczyszczonych lub zanieczyszczonych w niewielkim stopniu wód opadowych.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za gospodarowanie ściekami oraz miejskie systemy odwadniania.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.10.7. Zrównoważone miejskie systemy odwadniania
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest ograniczenie spływu wód opadowych do systemów kanalizacji ogólnospławnej i rozdzielczej poprzez umożliwienie większej infiltracji wody do gruntu (np. poprzez ograniczenie zasklepiania gruntu). Pozwala to na ograniczenie przelewania się wody w razie bardzo intensywnych opadów deszczu i zapewnienie prawidłowego gospodarowania wszelkimi zrzutami wody odpływającej z obszarów miejskich, w celu uniknięcia emisji zanieczyszczeń do jednolitych części wód będących odbiornikami. Organy samorządu terytorialnego mogą wspierać zrównoważone systemy odwadniania poprzez włączenie odpowiednich przepisów, zgodnych z kompleksowym podejściem na poziomie dorzeczy, do lokalnych strategii dotyczących użytkowania gruntów (zob. także sekcja 3.4.3).
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za odwadnianie obszarów miejskich oraz zagospodarowanie przestrzenne. Środki w zakresie zrównoważonego odwadniania obszarów miejskich mogą być realizowane w przypadku nowych i zrealizowanych inwestycji budowalnych. Na istniejących powierzchniach zabudowanych mogą jednak wystąpić pewne ograniczenia (np. brak dostępnej przestrzeni do celów lokalnej infiltracji).
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.11. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie zielonych zamówień publicznych
Niniejsza sekcja jest skierowana do wszystkich organów administracji publicznej.
3.11.1. Systematyczne uwzględnianie kryteriów środowiskowych we wszystkich zamówieniach publicznych
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest wprowadzenie kryteriów środowiskowych do procedur udzielania zamówień publicznych na produkty (towary, usługi i roboty budowlane) oraz uwzględnienie w kryteriach przetargowych dotyczących opłacalności nie tylko kosztów inwestycji początkowej (zakupu), ale także kosztów całego cyklu życia produktu lub usługi.
Kryteria środowiskowe można wprowadzić w specyfikacjach technicznych, kryteriach wyboru, kryteriach udzielenia zamówienia i klauzulach realizacji zamówienia każdego zamówienia publicznego, jeżeli spodziewany jest potencjalny wpływ na środowisko.
Administracje publiczne, które potrzebują wskazówek dotyczących formułowania kryteriów środowiskowych, mogą:
— |
wprowadzić kompleksowe kryteria określone w zasadach UE dotyczących zielonych zamówień publicznych (30), o ile są dostępne dla danego produktu, w specyfikacjach technicznych, kryteriach wyboru, kryteriach udzielenia zamówienia i klauzulach realizacji zamówienia, |
— |
w przypadku braku zaleceń UE dotyczących zielonych zamówień publicznych, można powołać się na oznakowanie ekologiczne UE, uwzględniając kryteria tego oznakowania w zamówieniach publicznych (31), jeżeli są one dostępne dla konkretnego produktu, |
— |
wprowadzenie jako kryterium udzielenia zamówienia publicznego w zamówieniach na towary, usługi i roboty budowlane, rejestracji dostawców w systemie EMAS, i przyznawanie za to dodatkowych punktów w trakcie oceny ofert, pod warunkiem że wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego jest istotne z punktu widzenia treści umowy. W sektorach lub obszarach, w których liczba organizacji zarejestrowanych w EMAS wśród uczestników rynku jest niewielka i mogłoby to ograniczyć liczbę ofert, dodatkowo można uwzględnić systemy zarządzania środowiskowego opierające się na normach międzynarodowych (np. ISO 14001). Niemniej jednak organy administracji publicznej mogą nagradzać większą wiarygodność i niezawodność systemu EMAS, przyznając większą liczbę punktów organizacjom zarejestrowanym w EMAS niż organizacjom korzystającym z innych systemów zarządzania środowiskowego, które nie dają takich samych gwarancji. |
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
|
3.12. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego w zakresie edukacji ekologicznej i rozpowszechniania informacji
Niniejsza sekcja jest skierowana do organów administracji publicznej odpowiedzialnych za edukację ekologiczną obywateli i informowanie przedsiębiorstw o ochronie środowiska.
3.12.1. Edukacja ekologiczna oraz informowanie obywateli i przedsiębiorstw
Najlepszą praktyką zarządzania środowiskowego jest zapewnienie edukacji ekologicznej oraz informowanie obywateli i przedsiębiorstw w celu:
— |
pogłębienia publicznej świadomości problemów związanych ze środowiskiem, |
— |
dostarczania praktycznych informacji na temat codziennego wkładu w ochronę środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, jaki mogą wnieść obywatele i przedsiębiorstwa, |
— |
tworzenia nowych wzorców zachowań wśród różnych grup w społeczeństwie, |
— |
zachęcania obywateli do poznawania i doceniania lokalnego środowiska oraz do kontaktu z naturą, |
— |
wspierania zrozumienia współzależności między obszarami miejskimi a sąsiadującymi z nimi obszarami wiejskimi i naturalnymi. |
Cele te można osiągnąć poprzez organizację seminariów, konferencji, i warsztatów edukacyjnych dla ogółu społeczeństwa lub określonych grup obywateli, przedsiębiorstw lub specjalistów, dotyczących konkretnych tematów (np. energooszczędnego budownictwa). Ponadto organy samorządów terytorialnych mogą przedstawiać szczegółowe informacje na temat prawnych (i innych) aspektów związanych z ochroną środowiska oraz istniejących zachęt (np. zachęt do zwiększania efektywności energetycznej). Wszystkie działania mogą być prowadzone przy zaangażowaniu i współpracy mieszkańców oraz lokalnych organizacji i przedsiębiorstw, które wspierają edukację ekologiczną i informowanie obywateli.
Omawiana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich organów administracji publicznej biorących udział w informowaniu społeczeństwa o sprawach związanych ze środowiskiem.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
4. ZALECANE KLUCZOWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ DLA POSZCZEGÓLNYCH SEKTORÓW
W poniższej tabeli przedstawiono wybrane kluczowe wskaźniki efektywności środowiskowej dla sektora administracji publicznej. Stanowią one podzbiór wszystkich wskaźników wymienionych w rozdziale 3. Tabela jest podzielona zgodnie ze strukturą niniejszego dokumentu.
Wskaźnik |
Jednostka miary |
Główna grupa docelowa |
Krótki opis |
Zalecany minimalny poziom monitorowania |
Powiązany główny wskaźnik zgodnie z załącznikiem IV do rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 (sekcja C.2) |
Kryterium doskonałości |
Powiązana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego |
||||||||||
NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO DOTYCZĄCE EKOLOGICZNEGO PROWADZENIA BIURA |
|||||||||||||||||
|
kWh/m2/rok kWh/EPC/rok |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Całkowite roczne zużycie energii podzielone przez całkowitą wewnętrzną powierzchnię podłogi lub przez liczbę ekwiwalentów pełnego czasu pracy (EPC) pracowników. Wskaźnik można również rozbić na:
|
Poziom budynku |
Efektywność energetyczna |
— |
BEMP 3.1.1 |
||||||||||
|
kg ekw. CO2/m2/rok kg ekw. CO2/EPC/rok |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Całkowite roczne emisje gazów cieplarnianych z użytkowania budynków biurowych podzielone przez całkowitą wewnętrzną powierzchnię podłogi lub przez liczbę ekwiwalentów pełnego czasu pracy (EPC) pracowników |
Poziom budynku |
Efektywność energetyczna |
— |
BEMP 3.1.1 |
||||||||||
|
m3/EPC/rok m3/m2/rok |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Całkowite roczne zużycie wody w budynkach biurowych podzielone przez całkowitą wewnętrzną powierzchnię podłogi lub przez liczbę ekwiwalentów pełnego czasu pracy (EPC) pracowników, w rozbiciu na (jeżeli ma to zastosowanie):
|
Poziom budynku |
Woda |
Zużycie wody w budynkach biurowych wynosi mniej niż 6,4 m3/ekwiwalent pełnego czasu pracy pracownika/rok |
BEMP 3.1.2 |
||||||||||
|
kg/EPC/rok |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Całkowita roczna ilość odpadów wytwarzanych w budynkach biurowych podzielona przez liczbę ekwiwalentów pełnego czasu pracy (EPC) pracowników |
Poziom budynku |
Odpady |
Całkowita ilość odpadów wytwarzanych w budynkach biurowych wynosi mniej niż 200 kg/ekwiwalent pełnego czasu pracy pracownika/rok |
BEMP 3.1.3 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Wartość procentowa całkowitej masy odpadów wytwarzanych w biurach, zbieranej oddzielnie w celu poddania jej recyklingowi |
Poziom budynku |
Odpady |
Żadne odpady wytwarzane w budynkach biurowych nie są wysyłane na składowisko odpadów |
BEMP 3.1.3 |
||||||||||
|
arkusze papieru/EPC/dzień roboczy |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Całkowita liczba zużytych arkuszy papieru biurowego na rok podzielona przez liczbę ekwiwalentów pełnego czasu pracy (EPC) pracowników i liczbę dni roboczych |
Poziom organizacji |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Zużycie papieru biurowego wynosi mniej niż 15 arkuszy formatu A4/ekwiwalent pełnego czasu pracy pracownika/dzień roboczy |
BEMP 3.1.4 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Udział procentowy zakupionego przyjaznego dla środowiska certyfikowanego papieru biurowego (liczba ryz) w ogólnej ilości zakupionego papieru biurowego (liczba ryz) |
Poziom organizacji |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
Papier biurowy pochodzi w 100 % z recyklingu lub posiada oznakowanie ekologiczne typu I wg ISO (np. oznakowanie ekologiczne UE) |
BEMP 3.1.4 |
||||||||||
|
t/n |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Pracownicy są zaangażowani w kwestię zrównoważonego trybu dojazdów do pracy dzięki wdrożeniu i promowaniu narzędzi służących zmianie zachowań |
Poziom organizacji |
Emisje |
Wdrażanie i promowanie narzędzi służących promowaniu zrównoważonego trybu dojazdów do pracy wśród pracowników |
BEMP 3.1.5 |
||||||||||
|
t/n |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
Dla podróży służbowych odbywających się w pewnym zdefiniowanym okresie ustala się całkowity budżet emisji dwutlenku węgla. Za każdą podróż służbową od pozostałego budżetu emisji odejmuje się odpowiednią ilość ekwiwalentu dwutlenku węgla. |
Poziom organizacji |
Emisje |
Uwzględnianie emisji dwutlenku węgla w budżecie jest stosowane w odniesieniu do wszystkich podróży służbowych |
BEMP 3.1.5 |
||||||||||
|
t/n |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami biur lub nimi zarządzają |
W ramach organizacji promuje się przeprowadzanie wideokonferencji oraz monitoruje się liczbę godzin wideokonferencji. Wszyscy pracownicy mogą korzystać ze sprzętu do przeprowadzania wideokonferencji. |
Poziom organizacji |
Emisje |
Sprzęt do wideokonferencji jest dostępny dla wszystkich pracowników, a jego użytkowanie jest monitorowane i promowane |
BEMP 3.1.5 |
||||||||||
|
g/posiłek |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami stołówek lub kawiarni lub nimi zarządzają |
Ilość odpadów żywnościowych wytwarzanych na posiłek wydany w stołówce lub kawiarni |
Poziom organizacji |
Odpady |
— |
BEMP 3.1.6 |
||||||||||
NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII I ZMIANY KLIMATU |
|||||||||||||||||
|
kg ekw. CO2/mieszkańca |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Całkowite roczne emisje dwutlenku węgla (w tonach ekwiwalentu CO2) na obszarze gminy (w tym z sektorów mieszkalnictwa, przemysłu, rolnictwa, handlu/usług, np. budownictwa) podzielone przez liczbę mieszkańców gminy |
Administrowany obszar |
Emisje |
— |
BEMP 3.2.1, 3.2.2 |
||||||||||
|
t/n |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Gminny plan działania w dziedzinie energii i klimatu, uwzględniający długo- i krótkoterminowe cele i działania, opiera się na bilansie zużycia energii i emisji na danym obszarze |
Administrowany obszar |
Emisje |
Istnieje gminny plan działania w dziedzinie energii i klimatu, uwzględniający cele i działania oraz opierający się na bilansie zużycia energii i emisji |
BEMP 3.2.2 |
||||||||||
|
t/n |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Całościowa strategia przystosowania się do zmiany klimatu na terenie gminy może opierać się na innych lokalnych i regionalnych strategiach przystosowawczych |
Administrowany obszar |
— |
Istnieje całościowa strategia w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu dla obszaru gminy |
BEMP 3.2.3 |
||||||||||
|
kWh/mieszkaniec/rok MWh/km/rok |
Organy administracji publicznej zarządzające bezpośrednio lub pośrednio oświetleniem ulicznym |
Roczne zużycie energii na oświetlenie uliczne w przeliczeniu na mieszkańca lub na km oświetlonej ulicy |
Administrowany obszar |
Efektywność energetyczna |
Zużycie energii na kilometr oświetlenia ulicznego wynosi mniej niż 6 MWh/km/rok |
BEMP 3.2.4 |
||||||||||
|
kWh/m2/rok |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami budynków lub nimi zarządzają |
Całkowite roczne zużycie energii w danym budynku użyteczności publicznej (w tym ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń oraz energia elektryczna), wyrażone jako końcowe zużycie energii, podzielone przez powierzchnię podłogi budynku |
Poziom budynku |
Efektywność energetyczna |
W przypadku nowych budynków budynek projektuje się w taki sposób, aby całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) wynosiło mniej niż 60 kWh/m2/rok W przypadku renowacji istniejących budynków budynek projektuje się w taki sposób, aby całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) wynosiło mniej niż 100 kWh/m2/rok |
BEMP 3.2.5, 3.2.6, 3.2.7, 3.2.8 |
||||||||||
|
godz./EPC/rok |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami budynków lub nimi zarządzają |
Roczna liczba godzin szkoleń dotyczących środowiska kierowanych do pracowników w celu poprawy efektywności energetycznej w budynkach. Roczną liczbę godzin szkoleń należy podzielić przez całkowitą liczbę ekwiwalentów pełnego czasu pracy (EPC) pracowników |
Poziom budynku |
Efektywność energetyczna |
— |
BEMP 3.2.8 |
||||||||||
|
t ekw. CO2 kg ekw. CO2/m2 |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Wielkość emisji CO2 z systemu ogrzewania i chłodzenia przed rozpoczęciem i po zakończeniu instalacji systemu lokalnego ogrzewania/chłodzenia, ogółem lub w przeliczeniu na jednostkę powierzchni podłogi ogrzewanych lub chłodzonych budynków |
System lokalnego ogrzewania/chłodzenia |
Emisje |
— |
BEMP 3.2.9 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej, które są właścicielami budynków lub nimi zarządzają |
Energia ze źródeł odnawialnych (energia cieplna i elektryczna oddzielnie) wytwarzana na miejscu lub w pobliżu, podzielona przez zużycie energii (energii elektrycznej i cieplnej osobno) w budynkach użyteczności publicznej lub mieszkalnictwie socjalnym |
Poziom budynku |
Efektywność energetyczna Emisje |
100 % energii elektrycznej zużywanej w danym budynku użyteczności publicznej jest wytwarzane na miejscu ze źródeł odnawialnych 100 % zapotrzebowania na ciepłą wodę w danym budynku użyteczności publicznej/budynku socjalnym jest zaspokajane przez energię cieplną wytwarzaną na miejscu ze źródeł odnawialnych |
BEMP 3.2.10 |
||||||||||
|
t/n |
Samorządy terytorialne biorące udział w ustalaniu przepisów lokalnego kodeksu budowlanego lub w udzielaniu pozwoleń na budowę |
Lokalny system planowania zawiera przepis wymagający, aby nowe budynki i renowacje na danym obszarze odpowiadały najwyższym standardom energetycznym i spełniały minimalne wymogi w zakresie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych |
Administrowany obszar |
Efektywność energetyczna Emisje |
— |
BEMP 3.2.11 |
||||||||||
|
t/n |
Organy administracji publicznej promują efektywność energetyczną i energię ze źródeł odnawialnych wśród mieszkańców i przedsiębiorstw |
Administracja publiczna świadczy usługi informacyjne i doradcze w zakresie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych skierowane do mieszkańców i przedsiębiorstw w celu ograniczenia zużycia energii |
Administrowany obszar |
Efektywność energetyczna Emisje |
— |
BEMP 3.2.13 |
||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Powierzchnia obszaru miejskiego gminy objęta badaniem termograficznym podzielona przez całkowitą powierzchnię obszaru miejskiego gminy |
Administrowany obszar |
Efektywność energetyczna Emisje |
Aktualne (< 5 lat) dane termograficzne o wysokiej rozdzielczości (< 50 cm) są dostępne dla 100 % powierzchni zabudowanej danej gminy |
BEMP 3.2.14 |
||||||||||
NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE MOBILNOŚCI |
|||||||||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Liczba podróży za pomocą różnych środków transportu (np. samochodem, autobusem, rowerem) podzielona przez łączną liczbę podróży na danym obszarze |
Administrowany obszar |
Emisje |
W danym mieście udział podróży rowerem w podziale modalnym wynosi co najmniej 20 % LUB miasto zwiększyło udział podróży rowerem w podziale modalnym o co najmniej 50 % w ciągu ostatnich pięciu lat. Udział zrównoważonych rodzajów transportu używanych w mieście (np. chodzenie pieszo, jazda na rowerze, jazda autobusem, tramwajem, pociągiem) wynosi 60 % lub więcej |
BEMP 3.3.1, 3.3.2, 3.3.6, 3.3.7, 3.3.8 |
||||||||||
|
t/n |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Miasto posiada specjalną, przyjętą na forum politycznym politykę wspierania ruchu pieszego i rowerowego; ponadto zdefiniowano cele w zakresie poprawy infrastruktury dla pieszych/rowerzystów i inwestycje w tej dziedzinie |
Administrowany obszar |
Emisje |
Co najmniej 10 % miejskich inwestycji w infrastrukturę transportową i jej utrzymanie przeznacza się na infrastrukturę rowerową |
BEMP 3.3.2 |
||||||||||
|
km km ścieżek rowerowych/km dróg |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Długość infrastruktury rowerowej (ścieżki rowerowe) można podawać w wartościach bezwzględnych (km) lub podzieloną przez długość sieci drogowej dla pojazdów |
Administrowany obszar |
Emisje |
— |
BEMP 3.3.2 |
||||||||||
|
Liczba użytkowników/10 000 mieszkańców Liczba użytkowników/liczba samochodów w systemie car-sharingu |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Liczbę użytkowników samochodów w systemie car-sharingu można obliczyć jako:
|
Administrowany obszar |
Emisje |
— |
BEMP 3.3.3 |
||||||||||
|
Liczba mieszkańców/liczba samochodów w systemie car-sharingu |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Liczba mieszkańców na obszarze gminy podzielona przez liczbę samochodów dostępnych w systemie car-sharingu |
Administrowany obszar |
Emisje |
Co najmniej 1 samochód dostępny w systemie car-sharingu na 2 500 mieszkańców |
BEMP 3.3.3 |
||||||||||
|
Liczba zastąpionych samochodów prywatnych/liczba samochodów w systemie car-sharingu |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Liczba prywatnych samochodów, które zostały zastąpione dzięki systemowi car-sharingu (właściciele już ich nie potrzebują) podzielona przez łączną liczbę samochodów dostępnych w systemie car-sharingu |
Administrowany obszar |
Emisje |
Każdy samochód należący do floty operatora systemu car-sharingu zastąpił co najmniej 8 samochodów prywatnych |
BEMP 3.3.3 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za transport publiczny |
Liczba przejazdów transportem publicznym z wykorzystaniem różnych rodzajów transportu, za które opłatę uiszczono w formie biletu zintegrowanego, podzielona przez łączną liczbę przejazdów transportem publicznym z wykorzystaniem różnych środków transportu |
Administrowany obszar |
Emisje |
Bilet zintegrowany jest wykorzystywany w przypadku co najmniej 75 % przejazdów |
BEMP 3.3.4 |
||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Całkowita liczba pojazdów elektrycznych (według rodzaju, np. samochody elektryczne, rowery elektryczne) na drodze podzielona przez całkowitą liczbę pojazdów danego typu |
Administrowany obszar |
Emisje |
— |
BEMP 3.3.5 |
||||||||||
|
Liczba punktów ładowania/mieszkaniec |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Całkowita liczba publicznych punktów ładowania pojazdów elektrycznych podzielona przez liczbę mieszkańców danego obszaru |
Administrowany obszar |
Emisje |
— |
BEMP 3.3.5 |
||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Stężenie zanieczyszczeń powietrza (PM10, amoniaku i tlenków azotu) mierzy się regularnie w niektórych częściach miasta (np. blisko szkół, parków, terenów mieszkalnych). Zmniejszenie stężenia zanieczyszczeń powietrza oblicza się, odejmując końcowe stężenie każdego zanieczyszczenia powietrza (po wprowadzeniu opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych) od początkowego stężenia tego zanieczyszczenia (przed wprowadzeniem opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych) i dzieląc otrzymany wynik przez początkowe stężenie zanieczyszczenia |
Administrowany obszar |
Emisje |
Stężenie zanieczyszczeń powietrza (PM10, amoniaku i tlenków azotu) w strefie objętej opłatą z tytułu zatorów komunikacyjnych zmniejsza się (średnio) o 10 % w porównaniu do sytuacji przed wprowadzeniem tej opłaty |
BEMP 3.3.7 |
||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Liczba pojazdów prywatnych wjeżdżających do strefy objętej opłatą z tytułu zatorów komunikacyjnych podzielona przez liczbę pojazdów prywatnych wjeżdżających do tej strefy przed wprowadzeniem opłaty |
Strefa objęta opłatą z tytułu zatorów komunikacyjnych |
Emisje |
Liczba wjazdów pojazdów nieobjętych zwolnieniem do strefy objętej opłatą z tytułu zatorów komunikacyjnych zmniejsza się o 20 % w porównaniu do sytuacji przed wprowadzeniem tej opłaty |
BEMP 3.3.7 |
||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Średnia prędkość transportu publicznego po wprowadzeniu opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych podzielona przez średnią prędkość transportu publicznego przed wprowadzeniem opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych. To samo dotyczy punktualności transportu publicznego przed wprowadzeniem opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych i po wprowadzeniu tej opłaty. |
Strefa objęta opłatą z tytułu zatorów komunikacyjnych |
Emisje |
Prędkość i punktualność usług transportu publicznego zwiększa się o 5 % w porównaniu z sytuacją przed wprowadzeniem opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych |
BEMP 3.3.7 |
||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Średnia liczba stanowisk postojowych dostępnych w godzinach pracy podzielona przez całkowitą liczbę stanowisk postojowych |
Administrowany obszar |
Emisje |
W trakcie 90 % godzin pracy stanowiska postojowe na ulicy są zajęte w 80–90 % |
BEMP 3.3.8 |
||||||||||
|
t/n |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego |
Organy administracji publicznej mogą ograniczać liczbę dostępnych miejsc postojowych (na ulicy i w garażach podziemnych) w nowych inwestycjach budowlanych i mogą realizować formalną politykę stopniowego eliminowania wcześniejszych wymogów w zakresie miejsc postojowych, dotyczących już istniejących budynków |
Administrowany obszar |
Emisje Różnorodność biologiczna |
Miasto nie posiada wymogów minimalnych w zakresie miejsc postojowych (na ulicy i w garażach podziemnych) dotyczących nowych inwestycji budowlanych i realizuje formalną politykę stopniowego eliminowania wszelkich wcześniejszych wymogów w zakresie miejsc postojowych, dotyczących już istniejących budynków |
BEMP 3.3.8 |
||||||||||
|
kg ekw. CO2/rok kg ekw. CO2/miesiąc |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Całkowite emisje CO2 z samochodów dostawczych w danym okresie (np. na rok, na miesiąc) na terenie obsługiwanym przez centrum usług logistycznych |
Obszar obsługiwany przez centrum usług logistycznych |
Emisje |
Zmniejszenie emisji CO2 z samochodów dostawczych na obsługiwanym obszarze o 40 % w porównaniu z sytuacją sprzed utworzenia centrum usług logistycznych |
BEMP 3.3.9 |
||||||||||
|
Liczba dostaw/dzień |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za mobilność |
Dzienna liczba przejazdów samochodów dostawczych w celu realizacji dostaw na obszarze obsługiwanym przez centrum usług logistycznych |
Obszar obsługiwany przez centrum usług logistycznych |
Emisje |
Zmniejszenie dziennej liczby przejazdów w celu realizacji dostaw na obsługiwanym obszarze o 75 % w porównaniu z sytuacją przed utworzeniem centrum usług logistycznych |
BEMP 3.3.9 |
||||||||||
NAJLEPSZA PRAKTYKA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE UŻYTKOWANIA GRUNTÓW |
|||||||||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego odpowiedzialne za zagospodarowanie przestrzenne |
Nowa powierzchnia zabudowana (m2) z uwzględnieniem wszelkiej nieprzepuszczalnej powierzchni zabudowanej (takiej jak budynki, drogi oraz miejsca, w których nie występuje roślinność ani woda) podzielona przez powierzchnię zabudowaną na początku badanego okresu (np. 1, 5, 10 lat) |
Administrowany obszar |
Różnorodność biologiczna |
— |
BEMP 3.4.1 |
||||||||||
|
t/n |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego odpowiedzialne za zagospodarowanie przestrzenne |
Środki łagodzące zjawisko miejskiej wyspy ciepła (np. tereny zielone, zielone dachy lub stosowanie materiałów odbijających promieniowanie) promuje się na administrowanym obszarze w budynkach i na terenach prywatnych i publicznych |
Administrowany obszar |
Emisje Efektywność energetyczna Różnorodność biologiczna |
— |
BEMP 3.4.2 |
||||||||||
|
t/n |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego odpowiedzialne za zagospodarowanie przestrzenne |
Prace odwadniające o niewielkim wpływie na środowisko są konieczne, aby można było zrealizować nowe inwestycje budowlane, w tym większe przebudowy istniejących obszarów zabudowanych |
Administrowany obszar |
Różnorodność biologiczna |
— |
BEMP 3.4.3 |
||||||||||
NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE MIEJSKICH TERENÓW ZIELONYCH |
|||||||||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za zarządzanie miejskimi terenami zielonymi |
Powierzchnia (km2) naturalnych i półnaturalnych ekosystemów na obszarze miejskim podzielona przez całkowitą powierzchnię obszaru miejskiego |
Administrowany obszar |
Różnorodność biologiczna |
— |
BEMP 3.5.1 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za zarządzanie miejskimi terenami zielonymi |
Powierzchnia (km2) miejskich terenów zielonych i błękitnych (na obszarze miejskim) podzielona przez całkowitą powierzchnię obszaru miejskiego |
Administrowany obszar |
Różnorodność biologiczna |
— |
BEMP 3.5.2 |
||||||||||
|
% |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego odpowiedzialne za zagospodarowanie przestrzenne |
Liczba budynków z dachami zielonymi podzielona przez całkowitą liczbę budynków na obszarze gminy |
Administrowany obszar |
Różnorodność biologiczna |
— |
BEMP 3.5.3 |
||||||||||
|
t/n |
Wszystkie organy samorządu terytorialnego odpowiedzialne za zagospodarowanie przestrzenne |
Organy administracji publicznej opracowały plan dotyczący rewitalizacji – znajdujących się na obszarze miejskim – zaniedbanych terenów zielonych i terenów peryferyjnych oraz zarządzania środowiskiem na tych terenach |
Administrowany obszar |
Różnorodność biologiczna |
— |
BEMP 3.5.4 |
||||||||||
NAJLEPSZA PRAKTYKA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE LOKALNEJ JAKOŚCI POWIETRZA |
|||||||||||||||||
|
μg/m3 |
Wszystkie organy administracji publicznej odpowiedzialne za zarządzanie jakością powietrza |
Poziom zanieczyszczeń powietrza (PM10, PM2,5 i NO2) (średnia roczna) na obszarach miejskich w niektórych lokalizacjach (np. szkoły, parki, dzielnice mieszkalne) |
Administrowany obszar |
Emisje |
Wskaźniki określone w niniejszej najlepszej praktyce zarządzania środowiskowego są zgodne z poziomami jakości powietrza określonymi w wytycznych opracowanych przez Światową Organizację Zdrowia |
3.6.1 |
||||||||||
NAJLEPSZA PRAKTYKA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE ZANIECZYSZCZENIA HAŁASEM |
|||||||||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za zwalczanie zanieczyszczenia hałasem |
Liczba wyników pomiarów hałasu przekraczających lokalne wartości dopuszczalne podzielona przez łączną liczbę pomiarów hałasu |
Administrowany obszar |
— |
— |
BEMP 3.7.1 |
||||||||||
NAJLEPSZA PRAKTYKA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE ZAOPATRZENIA W WODĘ |
|||||||||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za zaopatrzenie w wodę pitną |
Liczba odbiorców korzystających z wodomierzy indywidualnych (na poziomie indywidualnego odbiorcy) podzielona przez łączną liczbę odbiorców |
Administrowany obszar |
Woda |
Wskaźnik rozpowszechnienia wodomierzy na poziomie gospodarstwa domowego lub odbiorcy końcowego wynosi co najmniej 99 % |
BEMP 3.9.1 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za zaopatrzenie w wodę pitną |
Liczba odbiorców korzystających z wodomierzy inteligentnych podzielona przez całkowitą liczbę odbiorców korzystających z wodomierzy |
Administrowany obszar |
Woda |
Na obszarach niedoborów wody (występujących przynajmniej przez część roku) na poziomie gospodarstwa domowego lub odbiorcy końcowego stosuje się wodomierze inteligentne Wszystkie nowe budynki są wyposażone w wodomierze (na obszarach niedoboru wody – w wodomierze inteligentne) |
BEMP 3.9.1 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za zaopatrzenie w wodę pitną |
ILI oblicza się, dzieląc roczne rzeczywiste straty wody (CARL) przez roczne rzeczywiste niemożliwe do uniknięcia straty wody (UARL) |
Administrowany obszar |
Woda |
Wskaźnik strat wody z infrastruktury wynosi mniej niż 1,5 |
BEMP 3.9.2 |
||||||||||
NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ŚCIEKAMI |
|||||||||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za gospodarowanie ściekami |
Skuteczność usuwania każdego zanieczyszczenia wody (ChZT, BZT5, amoniaku, azotu ogólnego i fosforu ogólnego) oblicza się, odejmując stężenie końcowe każdego zanieczyszczenia wody od stężenia początkowego tego zanieczyszczenia i dzieląc otrzymany wynik przez stężenie początkowe zanieczyszczenia |
Oczyszczalnia ścieków |
Woda |
Osiągana skuteczność usuwania: BZT5 – co najmniej 98 %, ChZT – co najmniej 90 %, amoniak – co najmniej 90 %, organiczne związki azotu ogólne – 80 %, fosfor ogólny – 90 % |
BEMP 3.10.1 |
||||||||||
|
kWh/RLM/rok |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za gospodarowanie ściekami |
Całkowite roczne zużycie energii elektrycznej do oczyszczania ścieków podzielone przez liczbę RLM, której odpowiada projekt danej oczyszczalni ścieków lub intensywność jej eksploatacji |
Oczyszczalnia ścieków |
Woda |
Zużycie energii elektrycznej przez oczyszczalnię ścieków jest:
|
BEMP 3.10.1 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za gospodarowanie ściekami |
Skuteczność usuwania oblicza się, odejmując stężenie końcowe mikrozanieczyszczeń od stężenia początkowego mikrozanieczyszczeń i dzieląc otrzymany wynik przez stężenie początkowe mikrozanieczyszczeń |
Oczyszczalnia ścieków |
Woda |
Średnia skuteczność usuwania mikrozanieczyszczeń przekracza 80 % |
BEMP 3.10.2 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za gospodarowanie ściekami |
Roczny przepływ ścieków poddawany oczyszczaniu trzeciego stopnia w celu usunięcia mikrozanieczyszczeń podzielony przez całkowity roczny przepływ ścieków |
Oczyszczalnia ścieków |
Woda |
Mikrozanieczyszczenia usuwa się z co najmniej 90 % rocznego przepływu ścieków |
BEMP 3.10.2 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za gospodarowanie ściekami |
Energia (energia elektryczna i ciepło z biogazu) wytworzona na miejscu z fermentacji beztlenowej osadów ściekowych i zużywana przez oczyszczalnię ścieków podzielona przez całkowitą ilość energii zużywanej w oczyszczalni ścieków |
Oczyszczalnia ścieków |
Woda |
W przypadku komunalnych oczyszczalni ścieków o RLM powyżej 10 000 nieposiadających własnej instalacji do termalnego suszenia osadów ściekowych energia elektryczna wytwarzana na miejscu i ciepło z biogazu pokrywają 100 % zużycia energii, a w przypadku obiektów z własną instalacją do termicznego suszenia osadów ściekowych – 50 % |
BEMP 3.10.3 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za gospodarowanie ściekami |
Ilość osadów ściekowych wytworzonych w procesie oczyszczania ścieków poddawana monospalaniu podzielona przez całkowitą ilość osadu ściekowego z oczyszczania ścieków |
Oczyszczalnia ścieków |
Woda |
— |
BEMP 3.10.4 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za gospodarowanie ściekami |
Ilość wody odzyskanej w procesie oczyszczania ścieków podzielona przez całkowitą ilość oczyszczanych ścieków |
Administrowany obszar |
Woda |
— |
BEMP 3.10.5 |
||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej odpowiedzialne za odwadnianie obszarów miejskich oraz zagospodarowanie przestrzenne. |
Szacunkowy udział procentowy wód opadowych, które są zatrzymywane na miejscu i podlegają infiltracji do gruntu, w całkowitej szacunkowej ilości wód opadowych na obszarze miejskim gminy, w ujęciu rocznym |
Administrowany obszar |
Woda |
— |
BEMP 3.10.7 |
||||||||||
NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE ZIELONYCH ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH |
|||||||||||||||||
|
% |
Wszystkie organy administracji publicznej |
Liczba zaproszeń do składania ofert uwzględniających kryteria środowiskowe podzielona przez całkowitą liczbę zaproszeń do składania ofert (w podziale na kategorie produktów) |
Poziom organizacji |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
100 % zaproszeń do składania ofert uwzględnia kryteria środowiskowe, które wymagają co najmniej takiego poziomu wydajności, jaki określono w kryteriach zielonych zamówień publicznych UE, w przypadku produktów, dla których dostępne są unijne kryteria zielonych zamówień publicznych (np. papier biurowy, środki czyszczące, meble) |
BEMP 3.11.1 |
||||||||||
NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ I ROZPOWSZECHNIANIA INFORMACJI |
|||||||||||||||||
|
% |
Organy administracji publicznej |
Udział obywateli, do których dotarły (bezpośrednio i pośrednio) działania w zakresie edukacji ekologicznej |
Administrowany obszar |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
— |
BEMP 3.12.1 |
(1) Sprawozdanie naukowe i polityczne jest publicznie dostępne na stronach internetowych JRC pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/PublicAdminBEMP.pdf. Wnioski dotyczące najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego i ich stosowania oraz szczegółowych wskaźników efektywności środowiskowej i kryteriów doskonałości określonych w niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym opierają się na ustaleniach udokumentowanych w sprawozdaniu naukowym i politycznym. W sprawozdaniu tym można znaleźć wszystkie podstawowe informacje i szczegóły techniczne.
(2) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1836/93 z dnia 29 czerwca 1993 r. dopuszczające dobrowolny udział spółek sektora przemysłowego w systemie zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego we Wspólnocie (Dz.U. L 168 z 10.7.1993, s. 1).
(3) Rozporządzenie (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji w systemie zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego we Wspólnocie (EMAS) (Dz.U. L 114 z 24.4.2001, s. 1).
(4) Zgodnie z sekcją B lit. e) w załączniku IV do rozporządzenia w sprawie EMAS deklaracja środowiskowa zawiera: „streszczenie dostępnych danych dotyczących efektów działalności środowiskowej organizacji w porównaniu z jej celami i zadaniami środowiskowymi, w odniesieniu do znaczącego wpływu organizacji na środowisko. Sprawozdawczość obejmuje główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej określone w sekcji C”. Sekcja C w załączniku IV stanowi, że: „każda organizacja składa co roku raport na temat efektów swojej działalności środowiskowej, odnosząc się do bardziej szczegółowych aspektów środowiskowych określonych w jej deklaracji środowiskowej oraz uwzględnia sektorowe dokumenty referencyjne, o których mowa w art. 46, jeśli są dostępne”.
(5) Szczegółowy opis każdej z najlepszych praktyk oraz praktyczne wytyczne dotyczące sposobu ich wdrożenia są dostępne w opublikowanym przez JRC „Sprawozdaniu z najlepszych praktyk”, dostępnym pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/PublicAdminBEMP.pdf. Organizacje, które chciałyby uzyskać więcej informacji na temat niektórych najlepszych praktyk opisanych w sektorowym dokumencie referencyjnym, zachęca się do zapoznania się ze wspomnianym sprawozdaniem.
(6) Rozporządzenie (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz.U. L 393 z 30.12.2006, s. 1).
(7) W niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym EMAS pojęcia „samorząd terytorialny” i „gmina” są uznawane za synonimy i odnoszą się do organów publicznych sprawujących władzę i świadczących usługi dla obywateli na szczeblu lokalnym.
(8) Szczególne wyzwania i możliwości związane z poszczególnymi najlepszymi praktykami zarządzania środowiskowego zostały uwzględnione bezpośrednio w niniejszym dokumencie lub w praktycznych wskazówkach dotyczących wdrażania najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, które są dostępne w „Sprawozdaniu z najlepszych praktyk” opublikowanym przez JRC i dostępnym pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/PublicAdminBEMP.pdf. Organizacje, które chciałyby uzyskać więcej informacji na temat najlepszych praktyk opisanych w sektorowym dokumencie referencyjnym, zachęca się do zapoznania się ze wspomnianym sprawozdaniem.
(9) Powierzchnia podłogi może być obliczana z uwzględnieniem powierzchni użytkowej budynku, np. powierzchni podawanej w świadectwach charakterystyki energetycznej.
(10) Odpady resztkowe to frakcja odpadów, która nie jest wysyłana do ponownego wykorzystania, recyklingu, kompostowania ani fermentacji beztlenowej.
(11) Liczbę arkuszy papieru różnego formatu (np. A4, A3) można przeliczyć na równoważną liczbę arkuszy A4 (np. jeden arkusz formatu A3 odpowiada dwóm arkuszom formatu A4).
(12) W ramach serii norm środowiskowych ISO 14000 Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna opracowała podserię (ISO 14020) dotyczącą oznakowania środowiskowego, która obejmuje trzy rodzaje systemów oznakowania. W tym kontekście oznakowanie ekologiczne „typu I” jest opartym na wielu kryteriach oznakowaniem opracowanym przez stronę trzecią. Przykładami są: na poziomie UE – „oznakowanie ekologiczne UE”, a na poziomie krajowym lub wielostronnym – „Blaue Engel”, austriackie oznakowanie ekologiczne i skandynawskie oznakowanie „Nordic Swan”.
(13) Wskaźnik oddawania barw żarówki określa zdolność ludzkiego oka do rozróżniania barw w danym rodzaju światła. Wysoki wskaźnik oddawania barw jest niezbędny w miejscach, w których ważne jest rozróżnianie kolorów.
(14) Żarówki z silnym białym/zimnym komponentem mogą mieć istotny negatywny wpływ na lokalną faunę.
(15) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz.U. L 153 z 18.6.2010, s. 13) (dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków) nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustalenia minimalnych norm w zakresie charakterystyki energetycznej budynków, które należy uwzględnić w krajowych kodeksach budowlanych. W dyrektywie wprowadzono system analizy porównawczej służący stopniowemu zwiększaniu poziomu ambicji wspomnianych wymogów w zakresie efektywności energetycznej poprzez poddawanie ich regularnemu przeglądowi.
(16) Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków nakłada obowiązek, zgodnie z którym do 2020 r. lub do 2018 r., jeżeli budynki są zajmowane przez organy publiczne lub do nich należą, wszystkie nowe budynki muszą charakteryzować się bardzo niskim lub niemal zerowym zużyciem energii („budynki o niemal zerowym zużyciu energii”).
(17) Komisja Europejska prowadzi obecnie pilotażowy projekt dotyczący ramowej dobrowolnej sprawozdawczości Level(s) w celu pomiaru ogólnej zrównoważonej charakterystyki środowiskowej budynków przez cały cykl ich życia. Więcej informacji na stronie: http://ec.europa.eu/environment/eussd/buildings.htm
(18) Błękitno-zielone sieci to obszary naturalne i półnaturalne; mogą one obejmować tereny zielone (lub błękitne, jeżeli w ich skład wchodzą ekosystemy wodne) oraz inne elementy fizyczne obszarów lądowych (w tym przybrzeżnych), a także morskich.
(19) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz.U. L 152 z 11.6.2008, s. 1).
(20) Sektorowy dokument referencyjny EMAS dla sektora gospodarowania odpadami jest obecnie w fazie opracowywania. Wyniki pośrednie, jak również dokument końcowy, po jego przyjęciu, są dostępne pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/waste_mgmt.html.
(21) Obszary niedoborów wody to obszary, na których zasoby wodne nie są wystarczające, aby zaspokoić długoterminowy średni popyt. Więcej informacji na stronie: http://ec.europa.eu/environment/water/quantity/about.htm
(22) Roczne bieżące straty rzeczywiste (CARL) to ilość wody faktycznie utraconej z sieci dystrybucji (tj. wody, która nie została dostarczona do użytkownika końcowego). Wskaźnik rocznych rzeczywistych niemożliwych do uniknięcia strat wody (UARL) uwzględnia, że w sieci dystrybucji wody zawsze będą występować pewne straty. UARL oblicza się w oparciu o takie czynniki, jak długość sieci, liczba przyłączeń i ciśnienie, pod którym działa sieć.
(23) W tabelach poniżej stosuje się następujące skróty: BZT5: biochemiczne zapotrzebowanie na tlen w ciągu 5 dni; MLSS: zawartość zawiesin w komorze osadu czynnego (biomasa w układzie z osadem czynnym); ChZT: chemiczne zapotrzebowanie na tlen.
(24) „Równoważna liczba mieszkańców” lub „RLM”, termin stosowany w dyrektywie Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (Dz.U. L 135 z 30.5.1991, s. 40), obejmujący zanieczyszczenia organiczne wytwarzane przez mieszkańców danego miasta, miejscowości lub wsi, oraz pochodzące z innych źródeł, takich jak populacja osób niebędących mieszkańcami i przemysł rolno-spożywczy.
(25) RWO: rozpuszczalny węgiel organiczny.
(26) Nℓ: normalny litr, tj. objętość gazu zmierzona w warunkach normalnych (ciśnienie: 1,01325 barów; temperatura: 0 oC).
(27) Dokumenty referencyjne (BREF) dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) zgodne z dyrektywą w sprawie emisji przemysłowych można znaleźć na stronie internetowej: http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/.
(28) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17).
(29) W systemach kanalizacji ogólnospławnej ścieki i wody opadowe (burzowe lub deszczowe) trafiają do tej samej sieci kanalizacyjnej. W systemach kanalizacji rozdzielczej ścieki i wody opadowe są gromadzone i odprowadzane w celu oczyszczania lub uwolnienia przy pomocy odrębnych sieci kanalizacji.
(30) Informacje na temat unijnych kryteriów dotyczących zielonych zamówień publicznych oraz pełna lista produktów objętych tymi kryteriami znajdują się pod adresem: http://ec.europa.eu/environment/gpp/index_en.htm.
(31) Aby nie ograniczać liczby zaproszeń do składania ofert, w specyfikacjach technicznych można odnieść się do kryteriów oznakowania ekologicznego UE dla danej grupy produktów lub usług; do celów weryfikacji można wprowadzić wymóg przedstawienia ważnej licencji na oznakowanie ekologiczne UE. Zgodnie z art. 44 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65) instytucje zamawiające muszą również zaakceptować inne odpowiednie środki dowodowe.
18.1.2019 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 17/58 |
DECYZJA KOMISJI (UE) 2019/62
z dnia 19 grudnia 2018 r.
w sprawie sektorowego dokumentu referencyjnego dotyczącego najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora produkcji samochodów na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylające rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE (1), w szczególności jego art. 46 ust. 1,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) |
Rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009 zobowiązuje się Komisję do opracowania sektorowych dokumentów referencyjnych dotyczących poszczególnych sektorów gospodarki. Dokumenty te muszą obejmować najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, wskaźniki efektywności środowiskowej oraz, w stosownych przypadkach, kryteria doskonałości i systemy oceny poziomu efektów działalności środowiskowej. Organizacje zarejestrowane lub przygotowujące się do zarejestrowania w systemie ekozarządzania i audytu, który ustanowiono rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009, mają obowiązek uwzględnić te dokumenty podczas przygotowywania swoich systemów zarządzania środowiskowego oraz dokonywania oceny efektów swojej działalności środowiskowej w deklaracjach środowiskowych lub zaktualizowanych deklaracjach środowiskowych, opracowanych zgodnie z załącznikiem IV do tego rozporządzenia. |
(2) |
W rozporządzeniu (WE) nr 1221/2009 Komisja została zobowiązana do opracowania planu roboczego zawierającego orientacyjny wykaz sektorów, które będą uznawane za priorytetowe na potrzeby przyjęcia sektorowych i międzysektorowych dokumentów referencyjnych. W komunikacie Komisji pt. „Ustanowienie planu prac określającego orientacyjny wykaz sektorów na potrzeby przyjęcia sektorowych i międzysektorowych dokumentów referencyjnych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS)” (2) określono, że sektorem priorytetowym jest sektor produkcji samochodów. |
(3) |
Sektorowy dokument referencyjny dla sektora produkcji samochodów powinien dotyczyć najlepszych praktyk, wskaźników i kryteriów dla producentów samochodów, w tym producentów części i komponentów oraz zakładów przetwarzających pojazdy wycofane z eksploatacji. Powinien on zawierać odniesienie do istniejących wytycznych dotyczących kwestii objętych innymi narzędziami polityki Unii, takimi jak dyrektywa 2000/53/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (3) lub dokumenty referencyjne dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) opracowane na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (4). W pozostałych kwestiach należy w nim wskazać, w formie najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego dla danego sektora, konkretne działania mające na celu poprawę systemów zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach, w tym bezpośrednich aspektów środowiskowych związanych np. z procesem produkcji, oraz pośrednich aspektów, w tym np. zarządzania łańcuchem dostaw, mając na uwadze wspieranie gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu. |
(4) |
Aby dać organizacjom, weryfikatorom środowiskowym i innym podmiotom wystarczająco dużo czasu na przygotowanie się przed wprowadzeniem sektorowego dokumentu referencyjnego dla sektora produkcji samochodów, datę rozpoczęcia stosowania niniejszej decyzji należy odroczyć o okres wynoszący 120 dni od dnia jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. |
(5) |
Opracowując sektorowy dokument referencyjny załączony do niniejszej decyzji, Komisja skonsultowała się z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009. |
(6) |
Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Komitetu powołanego na podstawie art. 49 rozporządzenia (WE) nr 1221/2009, |
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Sektorowy dokument referencyjny dotyczący najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora produkcji samochodów do celów rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 znajduje się w załączniku do niniejszej decyzji.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 18 maja 2019 r.
Sporządzono w Brukseli dnia 19 grudnia 2018 r.
W imieniu Komisji
Jean-Claude JUNCKER
Przewodniczący
(1) Dz.U. L 342 z 22.12.2009, s. 1.
(2) Dz.U. C 358 z 8.12.2011, s. 2.
(3) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. L 269 z 21.10.2000, s. 34).
(4) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17).
ZAŁĄCZNIK
1. WPROWADZENIE
Niniejszy sektorowy dokument referencyjny dotyczący sektora produkcji samochodów opiera się na szczegółowym sprawozdaniu naukowym i politycznym (1) („Sprawozdanie z najlepszych praktyk”) sporządzonym przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) Komisji Europejskiej.
Właściwe ramy prawne
System ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) wprowadzono w 1993 r. rozporządzeniem Rady (EWG) nr 1836/93 w celu umożliwienia dobrowolnego udziału organizacji w tym systemie (2). Następnie system EMAS poddano dwóm dużym rewizjom wprowadzonym na podstawie:
— |
rozporządzenia (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady (3), |
— |
rozporządzenia (WE) nr 1221/2009. |
Istotnym nowym elementem ostatniej rewizji, która weszła w życie dnia 11 stycznia 2010 r., jest art. 46 dotyczący opracowania sektorowych dokumentów referencyjnych. W sektorowych dokumentach referencyjnych należy uwzględnić: najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, wskaźniki efektywności środowiskowej dla poszczególnych sektorów oraz, w stosownych przypadkach, kryteria doskonałości i systemy oceny poziomu efektów działalności środowiskowej.
Jak rozumieć i stosować niniejszy dokument
System ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) zakłada dobrowolny udział organizacji zaangażowanych w ciągłą poprawę stanu środowiska. W ramach tego systemu niniejszy sektorowy dokument referencyjny zawiera wytyczne sektorowe właściwe dla sektora produkcji samochodów oraz wskazuje różne możliwości poprawy sytuacji, a także najlepsze praktyki.
Dokument ten został sporządzony przez Komisję Europejską z wykorzystaniem opinii zainteresowanych stron. Techniczna grupa robocza złożona z ekspertów i przedstawicieli sektora pod przewodnictwem JRC omówiła i ostatecznie uzgodniła najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, sektorowe wskaźniki efektywności środowiskowej oraz kryteria doskonałości opisane w niniejszym dokumencie; w szczególności wspomniane kryteria zostały uznane za reprezentatywne dla poziomów efektywności środowiskowej osiągniętych przez organizacje najbardziej efektywne w danym sektorze.
Sektorowy dokument referencyjny na ma celu zapewnienie pomocy i wsparcia wszystkim organizacjom, które zamierzają poprawić swoją efektywność środowiskową, polegających na dostarczeniu im pomysłów i inspiracji oraz praktycznych i technicznych wytycznych.
Sektorowy dokument referencyjny skierowany jest w pierwszym rzędzie do organizacji już zarejestrowanych w EMAS; po drugie – do organizacji, które rozważają rejestrację w EMAS w przyszłości; po trzecie – do wszystkich organizacji, które chcą dowiedzieć się więcej o najlepszych praktykach zarządzania środowiskowego, aby poprawić swoją efektywność środowiskową. Celem tego dokumentu jest więc wspieranie wszystkich organizacji w sektorze produkcji samochodów, tak aby mogły szczególnie uwzględniać stosowne bezpośrednie i pośrednie aspekty środowiskowe, a także wyszukiwać informacje na temat najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, jak również właściwe sektorowe wskaźniki efektywności środowiskowej służące do pomiaru efektów efektywności środowiskowej oraz sektorowe kryteria doskonałości.
W jaki sposób organizacje zarejestrowane w EMAS powinny uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne:
Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009 organizacje zarejestrowane w EMAS muszą uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne na dwóch różnych poziomach:
1. |
podczas opracowywania i wdrażania ich systemu zarządzania środowiskowego w świetle wyników przeglądu środowiskowego (art. 4 ust. 1 lit. b)): Organizacje powinny wykorzystywać odpowiednie elementy sektorowego dokumentu referencyjnego przy określaniu i weryfikacji celów i zadań środowiskowych zgodnie z odpowiednimi aspektami środowiskowymi określonymi w przeglądzie środowiskowym i polityce w dziedzinie ochrony środowiska, a także przy podejmowaniu decyzji w sprawie działań, które należy wdrożyć w celu poprawy efektywności środowiskowej. |
2. |
podczas przygotowywania deklaracji środowiskowej (art. 4. ust. 1 lit. d) oraz art. 4 ust. 4):
|
Należy opisać, w jaki sposób stosowne najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego oraz kryteria doskonałości (które wskazują poziom efektywności środowiskowej podmiotów osiągających najlepsze wyniki) zastosowano w celu określenia środków i działań oraz ewentualnie w celu ustalenia priorytetów w celu (dalszej) poprawy efektywności środowiskowej organizacji. Wdrożenie najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego lub spełnienie zidentyfikowanych kryteriów doskonałości nie jest obowiązkowe, ponieważ w systemie EMAS, z uwagi na jego dobrowolny charakter, ocenę wykonalności kryteriów doskonałości oraz wdrożenia najlepszych praktyk pod względem kosztów i korzyści pozostawia się samym organizacjom.
Podobnie jak w przypadku wskaźników efektywności środowiskowej organizacja powinna dokonać oceny adekwatności i możliwości zastosowania najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego oraz kryteriów doskonałości stosownie do znaczących aspektów środowiskowych określonych przez organizację w jej przeglądzie środowiskowym, a także aspektów technicznych i finansowych.
Elementów sektorowych dokumentów referencyjnych (wskaźniki, najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego lub kryteria doskonałości) uznanych za nieadekwatne w odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowych określonych przez organizację w jej przeglądzie środowiskowym nie należy ujmować w sprawozdaniu ani opisywać w deklaracji środowiskowej.
Uczestnictwo w EMAS jest procesem ciągłym. Za każdym razem, gdy organizacja planuje poprawić swoją efektywność środowiskową (i dokonuje przeglądu efektów swojej działalności środowiskowej), odwołuje się do sektorowego dokumentu referencyjnego w odniesieniu do poszczególnych zagadnień, czerpiąc z niego inspirację na temat problemów, które należy rozwiązać w następnej kolejności w ramach działania etapowego.
Weryfikatorzy środowiskowi EMAS sprawdzają, czy i w jaki sposób organizacja uwzględniła sektorowy dokument referencyjny przy przygotowaniu swojej deklaracji środowiskowej (art. 18 ust. 5 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 1221/2009).
W ramach audytu akredytowani weryfikatorzy środowiskowi będą wymagali od organizacji wykazania, w jaki sposób w świetle przeglądu środowiskowego wybrano i uwzględniono stosowne elementy sektorowych dokumentów referencyjnych. Nie sprawdzają oni zgodności z opisanymi kryteriami doskonałości, lecz weryfikują dowody dotyczące sposobu stosowania sektorowego dokumentu referencyjnego jako przewodnika w celu identyfikacji wskaźników i właściwych dobrowolnych środków, które organizacja może wdrożyć, aby poprawić swoją efektywność środowiskową.
Z uwagi na dobrowolny charakter EMAS i sektorowego dokumentu referencyjnego przedstawienie tego rodzaju dowodów nie powinno powodować nieproporcjonalnego obciążenia organizacji. W szczególności weryfikatorzy nie powinni wymagać oddzielnego uzasadnienia każdej z najlepszych praktyk, każdego z sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej ani kryteriów doskonałości określonych w sektorowym dokumencie referencyjnym i nieuznanych za stosowne przez daną organizację w świetle jej przeglądu środowiskowego. Niemniej jednak mogą oni proponować organizacji uwzględnienie w przyszłości dodatkowych stosownych elementów w dowód jej zaangażowania w ciągłą poprawę efektywności środowiskowej.
Struktura sektorowego dokumentu referencyjnego
Niniejszy dokument składa się z pięciu sekcji. Sekcja 1 zawiera wprowadzenie do ram prawnych EMAS i opis sposobów korzystania z dokumentu, zaś w sekcji 2 określa się zakres zastosowania niniejszego sektorowego dokumentu referencyjnego. W sekcjach 3 i 4 opisuje się w skrócie różne najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego (5) oraz przedstawia się informacje o ich zastosowaniu, odpowiednio w odniesieniu do podsektora produkcji oraz podsektora przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji. Podane są również szczegółowe wskaźniki efektywności środowiskowej i kryteria doskonałości wszędzie tam, gdzie można je określić dla danej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego. Nie można było jednak określić kryteriów doskonałości dla wszystkich najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, ponieważ albo brakuje danych albo szczególne warunki w każdym przedsiębiorstwie lub zakładzie (różnorodność procesów produkcji realizowanych w każdym z obiektów produkcyjnych, poziom integracji pionowej itp.) są tak zróżnicowane, że określenie kryterium doskonałości nie miałoby sensu. Nawet jeżeli kryteria doskonałości są podane, nie stanowią one w zamierzeniu wartości docelowych do osiągnięcia przez wszystkie przedsiębiorstwa ani wskaźników umożliwiających porównanie efektywności środowiskowej we wszystkich przedsiębiorstwach w sektorze, lecz środek umożliwiający ustalenie, jak można pomóc poszczególnym przedsiębiorstwom w ocenie ich postępów i motywować je do dalszych udoskonaleń. Niektóre ze wskaźników i kryteriów dotyczą więcej niż jednej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego; powtórzono je więc gdzie stosowne. W sekcji 5 przedstawia się całościową tabelę zawierającą zestawienie najbardziej istotnych wskaźników efektywności środowiskowej, odpowiednie objaśnienia oraz powiązane kryteria doskonałości.
2. ZAKRES STOSOWANIA
Niniejszy dokument referencyjny dotyczy efektywności środowiskowej sektora produkcji samochodów oraz wybranych aspektów związanych z sektorem przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji. Grupę docelową, do której skierowany jest niniejszy dokument, stanowią przedsiębiorstwa należące do sektora produkcji pojazdów, zgodnie z następującymi kodami NACE (według statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej ustanowionej rozporządzeniem (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (6)):
— |
NACE 29.1 Produkcja pojazdów samochodowych |
— |
NACE 29.2 Produkcja nadwozi pojazdów silnikowych |
— |
NACE 29.3 Produkcja części i akcesoriów do pojazdów silnikowych |
— |
NACE 38.31 Demontaż wyrobów zużytych |
Oprócz powyższego w odniesieniu do obsługi pojazdów wycofanych z eksploatacji można rozważać dwa dodatkowe rodzaje działalności będące częścią szerszych obszarów: Odzysk surowców z materiałów segregowanych (NACE 38.32, w tym rozdrabnianie pojazdów wycofanych z eksploatacji) oraz sprzedaż hurtową odpadów i złomu (NACE 46.77, w tym demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji w celu pozyskania i odsprzedaży zdatnych do użycia części).
W niniejszym dokumencie referencyjnym opisano działania, jakie producenci samochodów oraz producenci części i komponentów samochodowych mogą wdrożyć w celu uzyskania poprawy w zakresie efektywności środowiskowej w całym łańcuchu wartości sektora motoryzacji, przedstawionym na wykresie 1. Kluczowe sektory związane z niniejszym dokumentem zostały wyróżnione na wykresie.
Wykres 1
Przegląd działań w ramach łańcucha wartości produkcji samochodów
Najlepsze praktyki w zakresie działań związanych z produkcją samochodów dotyczą wielu etapów procesów, w tym: tłoczni, produkcji szkieletów kabiny, lakierni, produkcji komponentów i podzespołów, produkcji mechanizmu napędowego i podwozia, montażu wstępnego i montażu tapicerki oraz montażu ostatecznego. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego opracowane w niniejszym dokumencie mają najszersze możliwe zastosowanie do różnych rodzajów zakładów. Niemniej ze względu na znaczące zróżnicowanie w zakresie pionowej integracji powyższych działań w obrębie jednego zakładu bezpośrednia ocena i porównanie efektywności środowiskowej pomiędzy zakładami są trudne; dlatego też niezbędna będzie ocena możliwości zastosowania i adekwatności najlepszych praktyk (a także wskaźników i kryteriów) w zestawieniu z cechami każdego z zakładów.
W poniższej tabeli (tabela 1) przedstawiono najważniejsze bezpośrednie i pośrednie aspekty środowiskowe dotyczące sektora produkcji samochodów oraz wskazano, które z nich wchodzą w zakres stosowania niniejszego dokumentu referencyjnego. Dodatkowo w tabeli 1 przedstawiono główne obciążenia dla środowiska związane z najistotniejszymi aspektami środowiskowymi oraz sposób ich potraktowania w niniejszym dokumencie: są one omówione w ramach najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego opisanych w sekcjach 3 i 4 albo w innych dostępnych dokumentach referencyjnych, takich jak dokumenty referencyjne dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) (dokumenty referencyjne BAT (7), z odesłaniami w niniejszym dokumencie w postaci kodów).
Tabela 1
Najistotniejsze aspekty środowiskowe i obciążenia dla środowiska w przypadku sektora produkcji samochodów oraz sposób ich przedstawienia w niniejszym dokumencie referencyjnym
Główne aspekty środowiskowe |
Powiązane obciążenie dla środowiska |
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego |
||||
Energia/zmiana klimatu |
Zasoby/odpady |
Woda |
Emisje |
Różnorodność biologiczna |
||
Zarządzanie łańcuchem dostaw |
|
|
|
|
|
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zarządzania łańcuchem dostaw (sekcja 3.6) |
Inżynieria i projektowanie |
|
|
|
|
|
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące projektowania uwzględniającego aspekty zrównoważonego rozwoju (sekcja 3.6.3) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące regeneracji komponentów (sekcja 3.7.1) |
Etap produkcji i montażu |
|
|||||
Tłocznia |
|
|
|
|
|
Odesłanie do najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego dla sektora produkcji wyrobów metalowych gotowych (8) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące ekozarządzania, zarządzania energią, gospodarowania odpadami, gospodarki wodnej i zarządzania różnorodnością biologiczną (sekcje 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5) |
Szkielet kabiny |
|
|
|
|
|
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące ekozarządzania, zarządzania energią, gospodarowania odpadami, gospodarki wodnej i zarządzania różnorodnością biologiczną (sekcje 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5) |
Lakiernia |
|
|
|
|
|
Odesłanie do najlepszych dostępnych technik w dokumentach referencyjnych BAT dotyczących STS, STM |
Produkcja mechanizmu napędowego i podwozia |
|
|
|
|
|
Odesłanie do najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego dla sektora produkcji wyrobów metalowych gotowych Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące ekozarządzania, zarządzania energią, gospodarowania odpadami, gospodarki wodnej i zarządzania różnorodnością biologiczną (sekcje 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5) |
Produkcja innych komponentów |
|
|
|
|
|
Odesłanie do najlepszych dostępnych technik opisanych w dokumentach referencyjnych BAT dotyczących FMP, SF, IS, TAN, GLS, POL, TXT itd. Odesłanie do najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego (9) |
Linie montażowe: |
|
|
|
|
|
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące ekozarządzania, zarządzania energią, gospodarowania odpadami, gospodarki wodnej i zarządzania różnorodnością biologiczną (sekcje 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5) |
Infrastruktura zakładu |
|
|
|
|
|
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące ekozarządzania, zarządzania energią, gospodarowania odpadami, gospodarki wodnej i zarządzania różnorodnością biologiczną (sekcje 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5) |
Etap użytkowania |
Poza zakresem stosowania, zob. wykres 1 |
|||||
Etap po wycofaniu pojazdów z eksploatacji |
|
|||||
Usuwanie zanieczyszczeń |
|
|
|
|
|
Odesłanie do dyrektyw 2000/53/WE oraz 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (10) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zaawansowanych systemów zarządzania środowiskowego (sekcja 3.1.1) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące skuteczniejszego usuwania zanieczyszczeń z pojazdów (sekcja 4.2.1) |
Odzysk i ponowne użycie |
|
|
|
|
|
Dyrektywy 2000/53/WE i 2006/66/WE (zob. odesłania powyżej) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zaawansowanych systemów zarządzania środowiskowego (sekcja 3.1.1) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące sieci zbierania komponentów i materiałów (sekcja 4.1.1) |
Demontaż i recykling komponentów |
|
|
|
|
|
Dyrektywy 2000/53/WE i 2006/66/WE (zob. odesłania powyżej) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zaawansowanych systemów zarządzania środowiskowego (sekcja 3.1.1) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące części wykonanych z tworzyw sztucznych i kompozytów (sekcja 4.2.2) |
Przetwarzanie po rozdrobnieniu |
|
|
|
|
|
Poza zakresem stosowania (odesłanie do najlepszych dostępnych technik w dokumencie referencyjnym BAT dotyczącym WT), zob. wykres 1 |
Aspekty środowiskowe przedstawione w tabeli 1 zostały wybrane jako najbardziej istotne w sektorze. Aspekty środowiskowe, którymi powinny zarządzać określone przedsiębiorstwa, należy jednak poddać ocenie oddzielnie w poszczególnych przypadkach.
Prócz tego wdrożenie najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego pozostaje procesem dobrowolnym, który wymaga dostosowania do szczególnej sytuacji każdej organizacji. Ważne zatem, aby zainteresowane strony uszeregowały praktyki zarządzania środowiskowego według ich przydatności. W poniższej tabeli przedstawiono poszczególne zainteresowane strony, których dotyczy niniejszy dokument i które znajdą w poszczególnych sekcjach istotne dla siebie najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego:
Tabela 2
Główne docelowe zainteresowane strony według grup najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego (X = główni zainteresowani, (x) = także potencjalnie zainteresowani)
|
Obszar |
Kluczowy aspekt |
Zainteresowane strony |
|||||
OEM (11) |
Dostawcy pierwszego rzędu |
Dostawcy drugiego rzędu i pozostali dostawcy |
Podmioty zajmujące się regeneracją |
UZP (12) |
Zakłady rozdrabniania |
|||
PRODUKCJA |
PRODUKCJA PRZEKROJOWA |
Zarządzanie środowiskowe |
X |
X |
X |
X |
X |
(x) |
Zarządzanie energią |
X |
X |
X |
X |
X |
(x) |
||
Gospodarowanie odpadami |
X |
X |
X |
X |
X |
(x) |
||
Gospodarka wodna |
X |
X |
X |
X |
X |
(x) |
||
Różnorodność biologiczna |
X |
X |
X |
X |
X |
(x) |
||
ŁAŃCUCH DOSTAW, PROJEKTOWANIE I REGENERACJA |
Zarządzanie łańcuchem dostaw, logistyka i projektowanie |
X |
X |
X |
|
|
|
|
Regeneracja |
(x) |
|
|
X |
|
|
||
PRZETWARZANIE POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI |
Logistyka dotycząca pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Odbiór |
|
|
|
(x) |
X |
|
Przetwarzanie pojazdów wycofanych z eksploatacji |
|
|
|
|
|
X |
(x) |
3. NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO, SEKTOROWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ I KRYTERIA DOSKONAŁOŚCI DLA SEKTORA PRODUKCJI SAMOCHODÓW
3.1. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego
Ta sekcja ma znaczenie dla producentów pojazdów, części i komponentów samochodowych, a także – w szerokim zakresie – dla uprawnionych zakładów przetwarzających pojazdy wycofane z eksploatacji.
3.1.1. Wdrożenie zaawansowanego systemu zarządzania środowiskowego
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na wdrożeniu zaawansowanego systemu zarządzania środowiskowego we wszystkich miejscach produkcji przedsiębiorstwa. Umożliwia to ciągły monitoring i doskonalenie we wszystkich najistotniejszych aspektach środowiskowych.
System zarządzania środowiskowego jest dobrowolnym narzędziem, które pomaga organizacjom w opracowaniu, wdrożeniu, utrzymaniu, dokonywaniu przeglądu i monitorowaniu polityki ochrony środowiska oraz poprawie ich efektywności środowiskowej. Zaawansowane systemy mogą zostać wdrożone zgodnie z normą ISO 14001–2015 lub najlepiej zgodnie z wymaganiami EMAS – takie uznane międzynarodowo systemy są certyfikowane lub zweryfikowane przez stronę trzecią i skupiają się na ciągłym doskonaleniu i analizie porównawczej efektywności środowiskowej organizacji.
System zarządzania środowiskowego jest zazwyczaj odpowiedni dla wszystkich organizacji i miejsc produkcji. Zakres i charakter systemu zarządzania środowiskowego mogą się różnić w zależności od skali i złożoności organizacji i jej procesów oraz konkretnego wpływu jej działalności na środowisko. W niektórych przypadkach aspekty gospodarki wodnej, różnorodności biologicznej lub zanieczyszczenia gleby nie mogą być objęte systemami zarządzania środowiskowego wdrożonymi przez przedsiębiorstwa z sektora motoryzacyjnego ani monitorowane w ich ramach; niniejszy dokument referencyjny (sekcje 3.2, 3.3, 3.4 i 3.5) zawiera przydatne wytyczne dotyczące tych aspektów.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryterium doskonałości |
||||||||
|
|
3.2. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zarządzania energią
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla producentów pojazdów, części i komponentów samochodowych. Główne zasady mają również szerokie znaczenie dla uprawnionych zakładów przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji.
3.2.1. Wdrożenie systemów szczegółowego monitorowania energii i zarządzania energią
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na wdrożeniu we wszystkich miejscach produkcji szczegółowego monitorowania zużycia energii na poziomie procesów, w połączeniu z systemem zarządzania energią certyfikowanym lub zweryfikowanym przez stronę trzecią, w celu zapewnienia optymalizacji zużycia energii.
Plany zarządzania energią oparte na najlepszych praktykach obejmują następujące aspekty, które są formalizowane według systemu zarządzania wymagającego usprawnień organizacyjnych, takiego jak system certyfikowany zgodnie z ISO 50001 lub wymaganiami EMAS:
— |
ustanowienie polityki energetycznej, strategii energetycznej i planu działania w zakresie energii, |
— |
zapewnienie aktywnego zaangażowania kadry kierowniczej wyższego szczebla, |
— |
pomiary i monitorowanie efektywności, |
— |
szkolenie personelu, |
— |
komunikacja, |
— |
ciągłe doskonalenie, |
— |
inwestycje. |
System zarządzania energią certyfikowany zgodnie z ISO 50001 lub wymaganiami EMAS ma zastosowanie do każdego zakładu lub miejsca produkcji.
Wprowadzenie systemów szczegółowego monitorowania zużycia energii i zarządzania energią, choć nie jest niezbędne systemowo, może być korzystne dla każdego obiektu i powinno zostać uwzględnione na właściwym poziomie, umożliwiającym promowanie działań.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.2.2. Zwiększenie wydajności procesów energochłonnych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zapewnieniu utrzymywania wysokiego poziomu efektywności energetycznej dzięki przeprowadzaniu regularnych przeglądów procesów wykorzystujących energię i identyfikację możliwości usprawnienia kontroli, zarządzania, napraw lub wymiany sprzętu.
Podstawowe zasady, których można przestrzegać w celu zwiększenia efektywności energetycznej we wszystkich obiektach, są następujące:
— |
przeprowadzanie przeglądów charakterystyki energetycznej, |
— |
automatyzacja i synchronizacja na potrzeby zmniejszenia obciążenia podstawowego; |
— |
podział na strefy, |
— |
kontrolowanie wycieków i strat, |
— |
instalacja izolacji rur i sprzętu, |
— |
poszukiwanie możliwości instalacji systemów odzysku ciepła, np. wymienników ciepła, |
— |
instalacja systemów kogeneracji (skojarzona gospodarka energetyczna (CHP)), |
— |
modernizacja, |
— |
przełączanie lub łączenie źródeł energii. |
Co do zasady techniki wymienione w ramach niniejszej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego mają zastosowanie zarówno do nowych zakładów, jak i istniejących instalacji. Niemniej większy potencjał optymalizacyjny mają zwykle istniejące instalacje, które rozwijano w sposób organiczny przez wiele lat, aby sprostać ewoluującym ograniczeniom produkcji, i w przypadku których synergie i racjonalizacje mogą zapewnić bardziej widoczne rezultaty.
Nie we wszystkich zakładach da się wdrożyć kogenerację (CHP): w zakładach z nielicznymi procesami cieplnymi lub niskim zapotrzebowaniem na ciepło kogeneracja nie będzie opłacalną strategią.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
3.2.3. Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych i alternatywnych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na wykorzystywaniu energii ze źródeł odnawialnych, wyprodukowanej na miejscu lub zdalnie, w celu zaspokojenia zapotrzebowania zakładu motoryzacyjnego na energię.
Po podjęciu wszelkich możliwych wysiłków na rzecz zmniejszenia zużycia energii (zob. sekcja 3.2.2) można rozważyć między innymi następujące odnawialne lub alternatywne źródła energii:
— |
odnawialne źródła energii dostępne na miejscu, np. źródła słonecznej energii cieplnej, panele fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe, źródła energii geotermalnej, biomasę lub produkcję hydroelektryczną, |
— |
alternatywne źródła energii dostępne na miejscu (potencjalnie bardziej niskoemisyjne), takie jak kogeneracja (CHP) lub trójgeneracja, |
— |
zakup energii z zewnętrznych źródeł odnawialnych, bezpośrednio lub od głównych przedsiębiorstw komunalnych. |
Osiągalność, koszty i niezbędne technologie będą się znacząco różnić w zależności od lokalnych zasobów odnawialnych. Na wykonalność produkcji energii ze źródeł odnawialnych na miejscu mają znaczący wpływ czynniki charakterystyczne dla samego miejsca produkcji oraz otaczającego je obszaru, takie jak klimat, ukształtowanie terenu i gleba, zacienienie i nasłonecznienie oraz dostępna przestrzeń. Również przy uzyskiwaniu pozwoleń na budowę można napotkać przeszkody administracyjne w zależności od jurysdykcji.
Zakup energii na zewnątrz ma bardziej ogólne zastosowanie, czy to w ramach partnerstwa z producentami energii (np. na lokalną skalę), czy też poprzez zakup energii ze źródeł odnawialnych od przedsiębiorstw komunalnych, które w większości państw członkowskich coraz częściej oferują taką możliwość.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||
|
|
3.2.4. Optymalizacja oświetlenia w zakładach motoryzacyjnych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zmniejszeniu zużycia energii wykorzystywanej do oświetlenia dzięki połączeniu optymalnego projektowania i ustawienia oświetlenia oraz stosowaniu efektywnych technologii oświetleniowych i strategii zarządzania strefowego.
W zintegrowanym podejściu do optymalizacji efektywności energetycznej oświetlenia należy uwzględnić następujące elementy:
— |
projekt układu przestrzennego: jeżeli to możliwe, wykorzystywanie światła dziennego w połączeniu ze światłem sztucznym, |
— |
optymalizacja ustawienia i rozmieszczenia źródeł światła: wysokość źródeł światła i odstępy między nimi, w granicach wyznaczonych potrzebami utrzymania, czyszczenia, możliwości naprawy i kosztów, |
— |
zwiększenie efektywności urządzeń oświetleniowych: wybór efektywnych rozwiązań technicznych (na poziomie systemu) zapewniających natężenie oświetlenia wystarczające do bezpiecznej pracy, |
— |
zarządzanie oświetleniem z podziałem na strefy: światło jest włączane lub wyłączane w zależności od zapotrzebowania i obecności użytkowników. |
Połączenie środków opisanych powyżej może być najskuteczniejszym i najbardziej wszechstronnym sposobem redukcji energii zużywanej na oświetlenie.
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego znajduje ogólne zastosowanie, niemniej różne technologie oświetleniowe mają różne pola zastosowań i ograniczenia, które mogą sprawić, że będą one nieprzydatne w pewnych środowiskach pracy.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||
|
|
3.2.5. Racjonalne i efektywne wykorzystanie sprężonego powietrza
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zmniejszeniu zużycia energii dzięki stworzeniu mapy i ocenie wykorzystania sprężonego powietrza, optymalizacji układów sprężonego powietrza i eliminacji wycieków, lepszemu dopasowaniu ilości dostarczanego powietrza do zapotrzebowania, zwiększeniu efektywności energetycznej sprężarek i wdrożeniu odzysku ciepła odpadowego.
Wykorzystanie sprężonego powietrza można zoptymalizować za pomocą szerokiego zakresu środków wdrażanych w trzech obszarach:
— |
Środki dotyczące strony zapotrzebowania:
|
— |
Środki dotyczące sieci i systemu dystrybucji:
|
— |
Środki dotyczące dostarczania:
|
Podejścia mające na celu poprawę efektywności energetycznej układów sprężonego powietrza mogą stosować wszystkie przedsiębiorstwa, które dysponują takim układem, bez względu na rozmiary.
Wymiana urządzeń wykorzystujących sprężone powietrze oraz eliminacja wycieków mogą być szeroko stosowane we wszystkich układach, bez względu na ich wiek i obecny stan.
Jeśli chodzi o optymalizację projektowania układów, zalecenia te są szczególnie istotne dla układów, które były rozszerzane przez dziesięciolecia – zgodnie z szacunkami podejście to ma zastosowanie w przypadku co najmniej 50 % układów sprężonego powietrza.
W odniesieniu do odzyskiwania ciepła, aby zrealizować możliwości w zakresie oszczędności energii i kosztów, niezbędne jest stałe zapotrzebowanie na ciepło technologiczne.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
|
3.2.6. Optymalizacja wykorzystania silników elektrycznych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zmniejszeniu zużycia energii elektrycznej za sprawą optymalnego wykorzystania silników elektrycznych, w szczególności dzięki stosowaniu układów bezstopniowej regulacji obrotów w celu dostosowania prędkości silników do zapotrzebowania, zazwyczaj w zastosowaniach takich jak pompy.
Silniki elektryczne są obecne w większości procesów produkcji i można je zoptymalizować pod kątem większej wydajności. Na wstępnych etapach bada się możliwości zmniejszenia obciążenia silników oraz przeprowadza przegląd jakości zasilania, układów sterowania silników oraz wydajności silników i układów przeniesienia napędu. Można rozważyć wymianę, ponieważ nowoczesne, energooszczędne silniki mogą zmniejszyć zużycie energii do 40 % w porównaniu do starszych modeli.
Kolejnym usprawnieniem w zastosowaniach ze zmienną prędkością/zmiennym obciążeniem jest instalacja układów bezstopniowej regulacji obrotów w celu elektronicznego dostosowania pracy silników przy minimalnych stratach. Jest to szczególnie adekwatna metoda, niosąca ze sobą największy potencjał oszczędności w przypadku częstych zastosowań takich jak pompy i wentylatory. Krótki okres zwrotu często sprawia, że inwestycje tego rodzaju są atrakcyjne z ekonomicznego punktu widzenia.
Przed dokonaniem oceny ewentualnych usprawnień w organizacji należy wziąć pod uwagę rodzaj obciążenia i właściwy silnik elektryczny. Modernizacja zapewnia największy potencjał optymalizacji po przeprowadzeniu oceny, czy możliwa jest instalacja silników o mniejszej mocy znamionowej (w przypadku zmniejszenia obciążenia) i uwzględnieniu m.in. rozmiarów, masy i zdolności do rozruchu. Niemniej również w przypadku nowo wybudowanych lub nowo zakupionych urządzeń najlepsze dostosowanie wybranych silników do ich zastosowań zapewni możliwość zoptymalizowanego działania.
Rozważając instalację układów bezstopniowej regulacji obrotów, należy wziąć pod uwagę główne negatywne skutki w postaci zniekształceń harmonicznych, problemów z chłodzeniem przy niskich prędkościach obrotowych oraz rezonansu mechanicznego przy niektórych prędkościach obrotowych.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
3.3. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące gospodarowania odpadami
Ta sekcja ma znaczenie dla producentów pojazdów, części i komponentów samochodowych, a także – w szerokim zakresie – dla uprawnionych zakładów przetwarzających pojazdy wycofane z eksploatacji.
3.3.1. Zapobieganie powstawaniu odpadów i gospodarowanie odpadami
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na stworzeniu ogólnej organizacyjnej strategii gospodarowania odpadami z ogólnymi celami w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów oraz zastosowaniu jej na poziomie zakładu z wykorzystaniem indywidualnie dostosowanych planów gospodarowania odpadami ograniczających wytwarzanie odpadów podczas operacji, a także utworzeniu partnerstw strategicznych w celu znalezienia rynków dla pozostałych frakcji odpadów.
Skuteczna organizacyjna strategia gospodarowania odpadami ma na celu uniknięcie ostatecznego składowania zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami (15) tj. porządkiem ważności:
— |
Zmniejszenie wytwarzania odpadów dzięki starannemu planowaniu, przedłużaniu okresu użytkowania produktu, zanim stanie się odpadem, stosowanie udoskonalonych metod produkcji oraz zarządzanie odpadami pochodzącymi z łańcucha dostaw, |
— |
Ponowne użycie materiałów w ich bieżącej formie, |
— |
Stosowanie recyklingu dzięki wdrożeniu:
|
— |
Odzyskiwanie energii z odpadów w drodze spalania lub z wykorzystaniem bardziej zaawansowanych technik. |
Przeszkodą w odchodzeniu od składowania odpadów w niektórych regionach może być lokalna infrastruktura recyklingu i przepisy dotyczące składowania odpadów. W przypadkach tego rodzaju ważnym aspektem planu gospodarowania odpadami jest współpraca z lokalnymi zainteresowanymi stronami.
Wybór najbardziej odpowiednich możliwości unieszkodliwiania odpadów wymaga uwzględnienia logistyki oraz własności materiałów i ich wartości ekonomicznej.
MŚP mogą nie być w stanie ponieść kosztów kapitałowych niektórych technik redukcji wytwarzania odpadów, jako że techniki te mogą wymagać nowego sprzętu, przeszkolenia lub oprogramowania.
Wreszcie bardzo ambitne cele takie jak zerowa ilość odpadów do składowania mogą być niemożliwe do osiągnięcia w przypadku niektórych obiektów, w zależności od stopnia integracji pionowej procesów w zakładzie.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||
|
|
3.4. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące gospodarki wodnej
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla producentów pojazdów, części i komponentów samochodowych. Główne zasady mają również szerokie znaczenie dla uprawnionych zakładów przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji.
3.4.1. Strategia wykorzystania wody i zarządzanie wykorzystaniem wody
Gospodarka wodna jest kwestią o rosnącym znaczeniu, która zazwyczaj nie jest szczegółowo uwzględniana w standardowych systemach zarządzania środowiskowego. Dlatego najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na wdrożeniu monitorowania i przeprowadzeniu przeglądu kwestii gospodarki wodnej zgodnie z uznanymi skonsolidowanym ramami gospodarki wodnej, umożliwiającymi organizacjom:
— |
ocenę zużycia i odprowadzania wody, |
— |
ocenę ryzyka w lokalnym powierzchniowym dziale wodnym i łańcuchu wartości, |
— |
stworzenie planu mającego na celu bardziej efektywne wykorzystanie wody oraz poprawę odprowadzania ścieków, |
— |
współpracę z łańcuchem dostaw i innymi organizacjami, |
— |
pociąganie organizacji i innych podmiotów do odpowiedzialności, |
— |
komunikowanie wyników. |
Gospodarka wodna ma charakter wysoce lokalny: ten sam poziom zużycia wody może stanowić ogromne obciążenie dla dostępnych zasobów wodnych w regionach ubogich w wodę, natomiast nie stwarzać żadnych problemów w przypadku obfitych zasobów wody. Wysiłek, jaki przedsiębiorstwa wkładają w gospodarkę wodną, musi być zatem proporcjonalny do lokalnej sytuacji.
Gromadzenie wystarczających danych umożliwiających pełną ocenę skutków w zakresie gospodarki wodnej nastręcza pewnych problemów. Dlatego też organizacje powinny określić priorytety dotyczące swoich działań i skupić się na procesach, obszarach i produktach wymagających największych ilości wody, a także na procesach realizowanych w obszarach, które uznaje się za obszary o wysokim ryzyku niedoboru wody.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||
|
|
3.4.2. Możliwości oszczędzania wody w zakładach motoryzacyjnych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zmniejszeniu zużycia wody we wszystkich obiektach, przeprowadzaniu regularnych kontroli wdrożenia środków oszczędnego gospodarowania wodą oraz dopilnowaniu, by większość praktyk i urządzeń uzyskała klasyfikację jako wysoce efektywne.
Możliwości w zakresie oszczędzania wody w całym zakładzie (16) można zapewnić dzięki:
— |
Unikaniu zużycia wody poprzez:
|
— |
Zmniejszeniu zużycia wody poprzez:
|
Urządzenia oszczędzające wodę są szeroko stosowane i nie zagrażają wydajności, pod warunkiem ich prawidłowego wyboru i instalacji.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.4.3. Recykling wody i zbieranie wody deszczowej
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na unikaniu/eliminacji wykorzystywania wody wysokiej jakości w procesach, w których nie jest to niezbędne, a ponadto na zwiększeniu ponownego użycia oraz recyklingu w celu spełnienia pozostałych potrzeb.
W przypadku wielu zastosowań takich jak woda chłodząca, spłukiwanie toalet i pisuarów, mycie pojazdów/komponentów oraz nawadnianie terenów nieuprawnych istnieje możliwość zastąpienia wody pitnej lub wody wysokiej jakości wodą odzyskaną za pomocą zbierania wody deszczowej lub wodą pochodzącą z innych zastosowań, poddaną recyklingowi.
Instalacja takich systemów wymaga zazwyczaj następujących elementów:
— |
w przypadku systemów recyklingu ścieków:
|
— |
w przypadku systemów zbierania wody deszczowej:
|
Systemy recyklingu wody można zaprojektować dla wszystkich nowych budynków. Modernizacja w tym celu budynków już istniejących jest kosztowna i może być niepraktyczna, chyba że ma szeroki zakres.
Wykonalność ekonomiczna systemów zbierania wody deszczowej zależy w znacznym stopniu od klimatu.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
|
3.4.4. Dachy zielone na potrzeby gospodarowania wodami opadowymi
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na instalacji lub modernizacji dachów zielonych w zakładach przemysłowych, szczególnie w obszarach wrażliwych z punktu widzenia środowiska, gdzie istotną kwestią jest zarządzanie spływającą wodą opadową.
Instalacja dachów zielonych tam, gdzie jest to możliwe ze względu na konstrukcję obiektu, może przyczynić się do realizacji następujących celów:
— |
rozsączanie wody, szczególnie pochodzącej z gwałtownych zjawisk pogodowych, |
— |
dłuższy okres użytkowania dachu (niższe zużycie materiałów), |
— |
efekt izolacyjny (zmniejszenie zużycia energii do ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji), |
— |
ochrona różnorodności biologicznej, |
— |
poprawienie jakości wody. |
Chociaż zielone dachy można instalować w wielu istniejących i nowych budynkach, to w praktyce nieliczne lokalizacje nadają się do zastosowania tego rozwiązania na szeroką skalę. Ograniczenia obejmują rzeczywiste ryzyko występowania gwałtownych opadów; ograniczenia konstrukcyjne budynku; dostęp do światła słonecznego; wilgotność; uszczelnienie; istniejące systemy dachowe; oraz gospodarowanie zgromadzoną wodą deszczową.
Dodatkowo wykorzystanie dachu w ten sposób należy rozważać w kontekście innych zastosowań korzystnych dla środowiska, takich jak instalacja nowych systemów energii słonecznej (cieplnych/fotowoltaicznych) oraz zapewnienie dostępu światła dziennego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
— |
3.5. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zarządzania bioróżnorodnością
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla producentów pojazdów, części i komponentów samochodowych. Główne zasady mają również szerokie znaczenie dla uprawnionych zakładów przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji.
3.5.1. Przegląd i strategia zarządzania ekosystemami i różnorodnością biologiczną w całym łańcuchu wartości
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na przeprowadzeniu przeglądu zarządzania ekosystemami, którego celem jest uzyskanie jasnej wiedzy na temat skutków usług ekosystemowych w całym łańcuchu wartości, a także współpraca z odpowiednimi zainteresowanymi stronami w celu minimalizacji wszelkich problemów.
Organizacje mogą stosować metody takie jak korporacyjny przegląd usług ekosystemowych (Corporate Ecosystem Services Review, opracowany przez Światowy Instytut Zasobów wraz ze Światową Radą Biznesu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju), który składa się z pięciu etapów:
— |
wybór zakresu, |
— |
identyfikacja priorytetowych usług ekosystemowych (jakościowo), |
— |
analiza trendów w priorytetowych usługach, |
— |
identyfikacja ryzyka i możliwości biznesowych, |
— |
opracowanie strategii. |
Przeglądy ekosystemów można łatwo wdrożyć w przedsiębiorstwach wszelkich rozmiarów i mogą się one charakteryzować różnym poziomem szczegółowości i dogłębności w łańcuchu dostaw. Opisane metody polegają na włączaniu zarządzania różnorodnością biologiczną w główny nurt planu zarządzania (środowiskowego) organizacji, a zatem mogą się często wiązać z wieloma innymi istniejącymi procesami i technikami analitycznymi przedsiębiorstwa, takimi jak oceny cyklu życia, plany gospodarowania gruntami, oceny skutków gospodarczych, sprawozdawczość korporacyjna i oceny zgodności działań z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.5.2. Zarządzanie różnorodnością biologiczną ma poziomie miejsca produkcji
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na poprawie bezpośrednich skutków dla różnorodności w pomieszczeniach przedsiębiorstwa dzięki pomiarom, zarządzaniu oraz sprawozdawczości w zakresie różnorodności biologicznej przy współpracy z lokalnymi zainteresowanymi stronami.
Poprawa skutków dla różnorodności biologicznej w miejscu produkcji wymaga podjęcia trzech kluczowych kroków:
— |
przeprowadzania pomiarów różnorodności biologicznej w celu śledzenia pozytywnego i negatywnego wpływu organizacji na bioróżnorodność, obejmujących np. użytkowanie terenu, wpływ na środowisko i gatunki chronione. Najlepsza praktyka obejmuje np. różnorodność biologiczną opartą na lokalizacji lub analizę czynników ryzyka, w tym ocenę otaczających obszarów oraz pomiar zgodnie ze wskaźnikami i wykazami gatunków, |
— |
zarządzania i współpracy z zainteresowanymi stronami: Zarządzanie miejscem produkcji w celu wspierania i utrzymania różnorodności biologicznej, realizowanie działań w zakresie odnowy zasobów przy współpracy ze specjalistycznymi organizacjami zajmującymi się bioróżnorodnością oraz przy jednoczesnym szkoleniu pracowników i wykonawców, |
— |
sprawozdawczość: udostępnianie zainteresowanym stronom informacji na temat działalności organizacji, skutków jej działalności i jej efektywności w odniesieniu do różnorodności biologicznej. |
Wiele metod ma bardzo szeroki zastosowania i może być wprowadzone w dowolnym momencie podczas eksploatacji miejsca produkcji. Chociaż w istniejących miejscach produkcji otwarta przestrzeń dla nowej zabudowy może być niewystarczająca (lub może jej nie być wcale), w niektórych rozwiązaniach wykorzystuje się już zbudowane powierzchnie (zob. sekcja 3.4.4).
Jednym z problemów, z którymi mierzą się organizacje wdrażające tę najlepszą praktykę zarządzania środowiskowego, jest ryzyko, że obszary związane z różnorodnością biologiczną mogą zostać objęte ochroną, która utrudni ich przyszłe wykorzystanie na potrzeby np. planowanych długoterminowych projektów rozbudowy.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
|
3.6. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zarządzania łańcuchem wartości i projektowania łańcucha wartości
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla producentów pojazdów, części i komponentów samochodowych.
3.6.1. Propagowanie usprawnień środowiskowych w całym łańcuchu dostaw
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na wprowadzeniu wymogu posiadania przez wszystkich głównych dostawców certyfikowanych systemów zarządzania środowiskowego, wyznaczeniu celów dla kryteriów środowiskowych oraz przeprowadzaniu audytów dostawców wysokiego ryzyka w celu zapewnienia zgodności. Praktykę tę wspierają szkolenia dla dostawców i współpraca z nimi, co ma zapewnić poprawę ich efektywności środowiskowej.
Czołowe organizacje podejmują następujące działania mające na celu poprawę efektywności środowiskowej w ich łańcuchu dostaw:
— |
śledzenie materiałów z wykorzystaniem Międzynarodowego Systemu Materiałowych Baz Danych (International Material Data System), |
— |
wymaganie od bezpośrednich dostawców posiadania certyfikowanego lub zweryfikowanego systemu zarządzania środowiskowego, |
— |
wyznaczanie celów w zakresie poprawy stanu środowiska i współpraca z dostawcami pierwszego rzędu dotycząca sposobu realizacji celów (zazwyczaj w zakresie: zmniejszenia wytwarzania odpadów i zwiększenia recyklingu; zmniejszenia zużycia energii i emisji CO2; zwiększenia odsetka materiałów zrównoważonych w nabywanych komponentach; oraz poprawy różnorodności biologicznej), |
— |
wspieranie dostawców w celu poprawy ich wpływu na środowisko, |
— |
monitorowanie i egzekwowanie. |
Wielu producentów oryginalnego sprzętu wymaga od wszystkich swoich dostawców pierwszego rzędu wyrażenia zgody na przestrzeganie tego samego kodeksu postępowania w dziedzinie ochrony środowiska, który włącza się do umów zakupu. Na początku korzystne może być skupienie się na dostawcach pierwszego rzędu, których udział w całkowitym budżecie zakupowym jest największy, lub tych, których wpływ na środowisko jest największy. Przeprowadzanie audytu dostawców pierwszego rzędu wymaga znaczącego wysiłku, który wydaje się wykonalny tylko w przypadku większej organizacji, która przeprowadza już szczegółowe inspekcje działalności dostawców. W dłuższej perspektywie czasowej wymogi te można rozszerzyć na większą liczbę dostawców.
Jeśli chodzi o zastosowanie niniejszej najlepszej praktyki do samych dostawców pierwszego rzędu, a nie producentów oryginalnego sprzętu, dostawcy ci powinni wziąć pod uwagę swoją zdolność wywarcia nacisku, by opisywane wymagania przenieść na własnych dostawców, z uwzględnieniem własnych rozmiarów lub zdolności zakupowej oraz względnej wagi własnego portfela dostawców.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||
|
|
3.6.2. Współpraca z dostawcami i klientami w celu zmniejszenia ilości opakowań
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na ponownym użyciu opakowań wykorzystywanych w dostawach materiałów i komponentów.
Ta najlepsza praktyka opiera się na następujących zasadach:
— |
zmniejszenie ilości zbędnych opakowań przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej funkcjonalności (integralność części, łatwość dostępu); |
— |
zbadanie możliwości zastosowania alternatywnych materiałów opakowaniowych, mniej zasobochłonnych lub łatwiejszych w ponownym użyciu/recyklingu; |
— |
rozwinięcie logistyki zwrotnej obejmującej zwrot pustych opakowań do dostawców/odzyskiwanie opakowań od klientów w obiegu zamkniętym; |
— |
zbadanie alternatywnych sposobów użycia opakowań jednorazowych w celu ograniczenia składowania odpadów (wyższy poziom w „hierarchii postępowania z odpadami” (17)). |
Zasady te znajdują szerokie zastosowanie w odniesieniu do wszystkich opakowań używanych przez przedsiębiorstwo. Wykonalność konkretnych innowacyjnych rozwiązań będzie uzależniona od gotowości dostawców lub klientów do współpracy w ramach takiego schematu.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||
|
— |
3.6.3. Projektowanie uwzględniające aspekty zrównoważonego rozwoju z wykorzystaniem oceny cyklu życia
Przeprowadzanie oceny cyklu życia pomaga w określeniu potencjalnych usprawnień i kompromisów pomiędzy różnymi aspektami wpływu na środowisko, a także przyczynia się do unikania przenoszenia obciążeń dla środowiska z jednej części cyklu życia produktu na inną.
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na przeprowadzeniu oceny cyklu życia o szerokim zakresie na etapie projektowania, co ma pomóc w wyznaczeniu konkretnych celów dotyczących poprawy różnych aspektów wpływu na środowisko oraz zapewnić realizację tych celów; polega ona również na wspieraniu procesu podejmowania decyzji przy użyciu narzędzi oceny cyklu życia:
— |
zapewniających zrównoważone korzystanie z zasobów, |
— |
zapewniających minimalne zużycie zasobów podczas etapu produkcji i transportu, |
— |
zapewniających minimalne zużycie zasobów podczas etapu użytkowania, |
— |
zapewniających odpowiednią trwałość produktu i komponentów, |
— |
umożliwiających demontaż, oddzielenie i oczyszczanie, |
— |
umożliwiających przeprowadzenie porównania pomiędzy różnymi koncepcjami mobilności. |
Co do zasady nie ma ograniczeń w stosowaniu oceny cyklu życia na potrzeby decyzji w zakresie projektowania na poziomie pojazdu oraz poszczególnych części i materiałów. Niemniej większość MŚP nie posiada odpowiedniej wiedzy eksperckiej i zasobów, aby udzielać żądanych informacji na temat efektywności środowiskowej cyklu życia, i mogą one potrzebować dodatkowego wsparcia.
Również obecne metody oceny cyklu życia mają pewne ograniczenia i niektóre kategorie wpływu nie są w nich wystarczająco uwzględnione – na przykład utrata różnorodności biologicznej i pośrednie skutki spowodowane przemieszczeniem produkcji rolnej.
Ocena cyklu życia może się okazać nieskutecznym narzędziem porównywania pojazdów pomiędzy poszczególnymi producentami oryginalnego sprzętu, ponieważ granice, wykorzystywane parametry i zbiory danych mogą się znacząco różnić nawet w przypadku przestrzegania wymogów norm ISO. Nie był to cel opracowania tego narzędzia. Niemniej tak jak w przypadku systemów zarządzania środowiskowego takich jak EMAS, ocena cyklu życia jest bardzo przydatna, jeśli chodzi o pomiar poprawy, jaką przedsiębiorstwo może osiągnąć w zakresie efektywności środowiskowej swoich produktów, zazwyczaj na podstawie porównania pojazdu z jego poprzednikiem produkowanym na tej samej linii produkcyjnej.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.7. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące regeneracji
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla producentów pojazdów, części i komponentów samochodowych.
3.7.1. Ogólne najlepsze praktyki dotyczące komponentów regenerowanych
Osiągnięcie wyższego poziomu regeneracji ma znaczący wpływ na ochronę surowców i oszczędność energii.
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zwiększeniu skali działalności w dziedzinie regeneracji, ustanowieniu procedur mających na celu zapewnienie wysokiej jakości regenerowanych części przy jednoczesnym ograniczeniu wpływu na środowisko oraz zwiększeniu skali tej działalności w celu objęcia nią większej liczby komponentów.
W typowej sytuacji regeneracja jest wykonalnym rozwiązaniem w przypadku produktów o wyższej wartości odsprzedaży oraz w sytuacji gdy rynki dla niektórych komponentów są już dojrzałe (np. rozruszniki, alternatory itp.). Inne obszary znajdują się na wcześniejszym etapie rozwoju (np. komponenty elektryczne i elektroniczne), gdzie złożoność jest znacznie większa i gdzie istnieje znaczny potencjał rozwoju rynku. Regeneracja może być również pomocna w sytuacji, w której poprzednia generacja produktu jest wciąż na rynku i wymaga konserwacji, choć nie jest już produkowana.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
4. NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO, SEKTOROWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ I KRYTERIA DOSKONAŁOŚCI DLA SEKTORA PRZETWARZANIA POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI
4.1. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące odbioru pojazdów wycofanych z eksploatacji
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla uprawnionych zakładów przetwarzających pojazdy wycofane z eksploatacji.
4.1.1. Sieci zbierania komponentów i materiałów
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na skutecznym wdrożeniu sieci zbierania mających na celu zwiększenie poziomu ponownego użycia, recyklingu i odzysku, osiągalnych z perspektywy ekonomicznej w przypadku przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji. Powyższe wymaga szerokiej współpracy pomiędzy różnymi podmiotami branżowymi, mającej na celu odzyskanie komponentów, konsolidację – tam, gdzie to możliwe – z innymi strumieniami odpadów oraz szkolenie i wsparcie.
Czołowe uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wdrożyły najlepszą praktykę za sprawą:
— |
współpracy z podmiotami branżowymi: w celu koordynacji śledzenia, odbioru i transportu komponentów i materiałów oraz zapewnienia właściwej motywacji dla podmiotów w łańcuchu, |
— |
zarządzania zwrotem produktów/motywowania do ich zwrotu, |
— |
konsolidacji z innymi strumieniami odpadów w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych i połączenia wiedzy eksperckiej, |
— |
zapewnienia wsparcia technicznego i podnoszenia świadomości. |
Wydaje się, że największe potencjale korzyści dla środowiska wiążą się ze zbieraniem zaawansowanych technologicznie materiałów i komponentów o ograniczonym czasie użytkowania (takich jak hybrydowe lub elektryczne akumulatory samochodowe), a także komponentów/materiałów, których demontaż jest mniej atrakcyjny finansowo (takich jak komponenty z tworzyw sztucznych i szkła). Jeśli chodzi o zarządzanie zwrotem produktów/motywowania do ich zwrotu, zastosowanie alternatywnych modeli działalności gospodarczej (jeżeli jest to w ogóle możliwe) zależy od lokalnych przepisów, bazy klientów, rozproszenia geograficznego i rodzaju produktu.
W niektórych państwach członkowskich programy zbierania mogą się spotkać z konkurencją ze strony nieformalnego sektora demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
|
4.2. Przetwarzanie pojazdów wycofanych z eksploatacji
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla uprawnionych zakładów przetwarzających pojazdy wycofane z eksploatacji.
4.2.1. Wydajniejsze usuwanie zanieczyszczeń z pojazdów
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na starannym przeprowadzeniu obowiązkowego usuwania zanieczyszczeń z pojazdów, jeżeli to możliwe z wykorzystaniem specjalnie zaprojektowanego sprzętu. Kwestie środowiskowe mają zastosowanie do zanieczyszczenia gleby i wody, ale są również związane z potencjalnym odzyskiwaniem materiałów do ponownego użycia lub recyklingu.
Najlepsza praktyka polega na wdrożeniu efektywnych systemów usuwania zanieczyszczeń, takich jak:
— |
sprzęt umożliwiający bezpieczne nawiercenie zbiorników paliwa i jego hydrauliczne usunięcie, |
— |
sprzęt umożliwiający odprowadzenie/zebranie oleju, płynów hydraulicznych itp.; oraz usunięcie oleju z amortyzatorów, |
— |
narzędzia służące do usunięcia reaktora katalitycznego, |
— |
sprzęt służący do usunięcia i bezpiecznego przechowywania gazów z układów klimatyzacji, |
— |
sprzęt umożliwiający detonację poduszek powietrznych, oraz |
— |
sprzęt umożliwiający usunięcie napinaczy pasów bezpieczeństwa, |
lub stosowanie alternatywnych metod do osiągnięcia tych samych poziomów usunięcia zanieczyszczeń.
Na wskaźniki usunięcia zanieczyszczeń będzie mieć wpływ fakt, czy zakład przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji specjalizuje się w pojazdach określonego typu (np. rozmiar pojazdów). Niezbędne będą również pewne inne czynniki, na przykład w pewnych przypadkach komercyjne maszyny do usuwania zanieczyszczeń lub odpowiednie obiekty do przechowywania i przetwarzania, aby zagwarantować, że usuwanie zanieczyszczeń nie będzie stanowić zagrożenia dla środowiska.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||
|
|
4.2.2. Ogólne najlepsze praktyki dotyczące części wykonanych z tworzyw sztucznych i kompozytów
Istnieją dwie podstawowe metody przetwarzania części z tworzyw sztucznych i kompozytów – demontaż i recykling komponentów oraz recykling po rozdrobnieniu. Względne zalety i wady tych metod zależą w znacznej mierze od dostępności i wydajności technologii przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega zatem na dokonaniu oceny zalet i wad w oparciu o szczegółowe informacje dotyczące części z tworzyw sztucznych i kompozytów. Czołowe organizacje wprowadziły recykling w obiegu zamkniętym wybranych komponentów i nadal rozwijają nowe obszary w tej dziedzinie w celu zwiększenia możliwości recyklingu przetwarzanych przez siebie pojazdów.
Najlepsze praktyki mogą znaleźć zastosowanie zarówno w odniesieniu do recyklingu przed rozdrobnieniem, jak i po rozdrobnieniu.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
— |
5. ZALECANE KLUCZOWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ DLA POSZCZEGÓLNYCH SEKTORÓW
W poniższej tabeli przedstawiono wybrane najważniejsze wskaźniki efektywności środowiskowej dla sektora produkcji samochodów wraz z powiązanymi kryteriami i odniesieniami do odpowiednich najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego. Stanowią one podzbiór wszystkich wskaźników wymienionych w sekcjach 3 i 4.
# |
Zalecany wskaźnik |
Jednostka miary |
Główna grupa docelowa |
Krótki opis |
Zalecany minimalny poziom monitorowania |
Odnośny główny wskaźnik EMAS (18) |
Kryterium doskonałości |
Powiązana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego (19) |
PRODUKCJA SAMOCHODÓW |
||||||||
1 |
Miejsca produkcji z zaawansowanym systemem zarządzania środowiskowego |
% obiektów/operacji |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Liczba miejsc produkcji z zaawansowanym systemem zarządzania środowiskowego (np. zarejestrowanym jako zgodny z EMAS lub certyfikowanym za zgodność z normą ISO 14001, jak opisano w odnośnej najlepszej praktyce zarządzania środowiskowego) podzielona przez całkowitą liczbę miejsc produkcji. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
Zaawansowany system zarządzania środowiskowego wdrożono we wszystkich miejscach produkcji na całym świecie. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.1.1 |
2 |
Liczba obiektów z systemami szczegółowego monitorowania zużycia energii |
# obiektów/operacji % obiektów/operacji |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Liczba obiektów z właściwymi systemami szczegółowego monitorowania zużycia energii Wskaźnik ten można również wyrazić jako odsetek całkowitej liczby obiektów przedsiębiorstwa |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna |
We wszystkich miejscach produkcji wdrożono szczegółowe plany zarządzania energią. W miejscu produkcji wdrożono szczegółowe monitorowanie w podziale na procesy. Zakład wdraża mechanizmy kontrolne w zakresie zarządzania energią, np. wyłączanie obszarów zakładu podczas okresów nieproduktywnych w przypadku miejsc produkcji ze szczegółowym monitorowaniem. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.1 |
3 |
Ogólne zużycie energii na jednostkę funkcjonalną |
kWh/jednostka funkcjonalna/rok |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Energia zużyta w ciągu roku (w postaci ciepła, zimna i energii elektrycznej) w miejscu produkcji podzielona przez wybraną jednostkę funkcjonalną (np. liczbę wyprodukowanych pojazdów samochodowych) |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna |
— |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.2 |
4 |
Udział miejsc produkcji ocenionych pod kątem potencjału i możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Liczba miejsc produkcji ocenionych pod kątem potencjału i możliwości w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii podzielona przez liczbę wszystkich miejsc produkcji |
Przedsiębiorstwo |
Emisje |
Wszystkie miejsca produkcji są oceniane pod kątem potencjału i możliwości w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Wdrożono politykę sprzyjającą wzrostowi wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.3 |
5 |
Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii zużywanej przez miejsce produkcji |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Ilość zużytej energii ze źródeł odnawialnych (w tym zarówno energii wytworzonej na miejscu, jak i zakupionej) podzielona przez całkowitą ilość energii zużytą w miejscu produkcji |
Przedsiębiorstwo |
Emisje |
Wykorzystanie energii jest objęte sprawozdawczością zawierającą informacje o udziale energii pochodzącej z paliw kopalnych i innych źródeł. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.3 |
6 |
Energia zużywana przez sprzęt oświetleniowy |
kWh/rok |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Roczne zużycie energii przez sprzęt oświetleniowy mierzone na poziomie obiektu |
Obiekt |
Efektywność energetyczna Emisje |
— |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.4 |
7 |
Wdrożenie poprawionego ustawienia, efektywnego energetycznie oświetlenia |
% obszarów oświetlonych w obrębie miejsca produkcji % wszystkich miejsc produkcji |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
W obiekcie wdrożono poprawione ustawienie i energooszczędne systemy oświetleniowe. |
Obiekt |
Efektywność energetyczna Emisje |
We wszystkich miejscach produkcji wdrożono najbardziej energooszczędne rozwiązania oświetleniowe odpowiednie do wymagań danego miejsca pracy. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.4 |
8 |
Wdrożenie strefowych strategii oświetlenia |
% obszarów oświetlonych w obrębie miejsca produkcji % wszystkich miejsc produkcji |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Zarządzanie oświetleniem wdrożono w oparciu o podział na strefy, tj. oświetlenie jest włączane lub wyłączane w zależności od wymogów i obecności użytkowników w każdym z obszarów obiektu. |
Obiekt |
Efektywność energetyczna Emisje |
We wszystkich miejscach produkcji wprowadzono podział na strefy zgodnie z poziomami przewidzianymi w najlepszych praktykach. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.4 |
9 |
Zużycie energii elektrycznej przez układ sprężonego powietrza na jednostkę objętości w punkcie końcowego użycia |
kWh/Nm3 dostarczanego sprężonego powietrza przy zadanym ciśnieniu roboczym układu sprężonego powietrza |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Energia elektryczna zużyta na standardowy metr sześcienny dostarczonego sprężonego powietrza w punkcie końcowego użycia przy zadanym poziomie ciśnienia |
Obiekt |
Efektywność energetyczna Emisje |
Zużycie energii elektrycznej przez układ sprężonego powietrza jest niższe niż 0,11 kWh/m3 w przypadku układu sprężonego powietrza działającego przy ciśnieniu ok. 6,5 bar. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.5 |
10 |
Udział silników elektrycznych z zainstalowanym układem bezstopniowej regulacji obrotów |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Liczba silników z zainstalowanym układem bezstopniowej regulacji obrotów podzielona przez całkowitą liczbę silników Alternatywnie ten wskaźnik można również obliczać, dzieląc moc elektryczną silników z zainstalowanym układem bezstopniowej regulacji obrotów przez całkowitą moc elektryczną wszystkich silników elektrycznych. |
Obiekt |
Efektywność energetyczna Emisje |
— |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.6 |
11 |
Wytwarzanie odpadów na jednostkę funkcjonalną |
kg/jednostka funkcjonalna |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Całkowity poziom wytwarzanych odpadów (tj. niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne) podzielony przez wybrane jednostki funkcjonalne (np. liczbę wyprodukowanych pojazdów samochodowych) |
Obiekt |
Odpady |
— |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.2.7 |
12 |
Ustanowienie i wdrożenie nadrzędnej strategii dotyczącej odpadów, przewidującej monitoring oraz cele w zakresie doskonalenia |
T/N |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Wprowadzono strategię gospodarowania odpadami na poziomie miejsca produkcji oraz ustanowiono cele w zakresie poprawy. |
Obiekt |
Odpady |
Wprowadzono plany gospodarowania odpadami [we wszystkich miejscach produkcji]. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.3.1 |
13 |
Odpady wysłane do określonych strumieni, w tym recyklingu, odzysku energii i składowania |
kg/jednostka funkcjonalna |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Wytwarzane odpady są monitorowane i rejestrowane są różne ich ilości wysyłane do recyklingu, odzysku energii i składowania. |
Obiekt |
Odpady |
Osiągnięto zerową ilość odpadów do składowania w przypadku całości produkcji/wszystkich miejsc i działań produkcyjnych i nieprodukcyjnych. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.3.1 |
14 |
Zużycie wody na jednostkę funkcjonalną |
L/jednostka funkcjonalna |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Całkowite zużycie wody na poziomie pojedynczego obiektu podzielone przez wybrane jednostki funkcjonalne (np. liczbę wyprodukowanych pojazdów samochodowych) |
Obiekt |
Woda |
Wprowadzenie strategii gospodarowania wodą zgodnie z uznanym narzędziem takim jak CEO Water Mandate, uwzględniającym ocenę niedoboru wody Zużycie wody na miejscu jest mierzone według miejsc produkcji i według procesów, opcjonalnie z wykorzystaniem zautomatyzowanego oprogramowania Ustanowiono progi redukcji substancji zanieczyszczających w wodzie odpływowej, które są bardziej surowe niż minimalne poziomy przewidziane w przepisach prawa |
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego 3.4.1, 3.4.2 i 3.4.3 |
15 |
W istniejących miejscach produkcji odsetek operacji zmodernizowanych przez wprowadzenie wodooszczędnych urządzeń i procesów |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Liczba operacji w istniejących zakładach produkcji, w ramach których istniejące urządzenia i procesy zmodernizowano pod kątem oszczędzania wody w porównaniu do całkowitej liczby operacji |
Obiekt |
Woda |
Wszystkie nowe miejsca produkcji są projektowane z uwzględnieniem wodooszczędnych urządzeń sanitarnych, a modernizacja urządzeń pod kątem oszczędzania wody jest stopniowo wprowadzana we wszystkich istniejących miejscach produkcji. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.4.2 |
16 |
Udział nowych miejsc produkcji, w których projekcie uwzględniono wodooszczędne urządzenia i procesy |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Liczba nowych miejsc produkcji zaprojektowanych z uwzględnieniem wodooszczędnych urządzeń i procedur w porównaniu do całkowitej liczby nowych miejsc produkcji |
Obiekt |
Woda |
Wszystkie nowe miejsca produkcji są projektowane z uwzględnieniem wodooszczędnych urządzeń sanitarnych, a modernizacja urządzeń pod kątem oszczędzania wody jest stopniowo wprowadzana we wszystkich istniejących miejscach produkcji. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.4.2 |
17 |
Udział wody pochodzącej z recyklingu wody deszczowej lub ścieków w całkowitym wykorzystaniu wody |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Ilość wykorzystywanej w obiekcie wody pochodzącej z recyklingu wody w procesach produkcji lub wody zbieranej przez system zbierania wody deszczowej |
Obiekt |
Woda |
Wdrożono recykling wody w obiegu zamkniętym, a współczynnik odzysku wynosi – tam, gdzie istnieją odpowiednie warunki – co najmniej 90 %. 30 % zużywanej wody stanowi zebrana woda deszczowa – wyłącznie w regionach z wystarczającymi opadami. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.4.3 |
18 |
Stosowanie metod oceny usług ekosystemowych na rzecz łańcucha wartości |
T/N % łańcucha wartości |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych |
Stosowana jest ocena usług ekosystemowych realizowanych na rzecz łańcucha wartości. Dodatkowo istnieje możliwość obliczenia udziału łańcucha wartości, w odniesieniu do którego zastosowano ocenę usług ekosystemowych |
Przedsiębiorstwo |
Różnorodność biologiczna |
Przeprowadza się ogólny przegląd ekosystemowy w całym łańcuchu wartości, a po nim bardziej szczegółowy przegląd ekosystemowy w zidentyfikowanych obszarach wysokiego ryzyka. Opracowano strategie łagodzenia problemów w zidentyfikowanych obszarach priorytetowych łańcucha dostaw we współpracy z lokalnymi zainteresowanymi stronami i ekspertami zewnętrznymi. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.5.1 |
19 |
Liczba projektów lub inicjatyw współpracy z zainteresowanymi stronami mających na celu rozwiązanie problemów związanych z różnorodnością biologiczną |
# |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Istnieje możliwość monitorowania liczby wdrożonych projektów współpracy z lokalnymi zainteresowanymi stronami i ekspertami działającymi w dziedzinie różnorodności biologicznej. |
Obiekt |
Różnorodność biologiczna |
Wdrożono wszechstronny plan dotyczący różnorodności biologicznej w celu zapewnienia systematycznego uwzględniania kwestii bioróżnorodności dzięki pomiarom, monitorowaniu i sprawozdawczości. Wdrożono współpracę z ekspertami i lokalnymi zainteresowanymi stronami |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.5.2 |
20 |
Udział dostawców pierwszego rzędu (bezpośrednich), w przypadku których stwierdzono spełnienie wymaganych standardów na podstawie audytów wewnętrznych lub zewnętrznych |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych |
Odsetek (według liczby lub wartości nabytych produktów) dostawców pierwszego rzędu (bezpośrednich), w przypadku których stwierdzono spełnienie wymaganych standardów na podstawie audytów wewnętrznych lub zewnętrznych |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
Wszyscy główni dostawcy muszą posiadać system zarządzania środowiskowego, aby zakwalifikować się do podpisania umów zakupu. Wyznaczono kryteria środowiskowe we wszystkich obszarach wpływu na środowisko związanego z umowami zakupu Wszystkim bezpośrednim dostawcom wysyła się kwestionariusze oceny własnej, a dostawcy wysokiego ryzyka są poddawani audytowi przez strony trzecie. Wprowadzono działania na rzecz rozwoju i szkolenia dla bezpośrednich dostawców. Na wypadek braku zgodności ze standardami przewidziano procedury egzekwowania wymogów. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.6.1 |
21 |
Ilość wytwarzanych odpadów na jednostkę funkcjonalną |
kg/jednostka funkcjonalna |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych |
Ilość odpadów opakowaniowych podzielona przez wybrane jednostki funkcjonalne (np. liczbę wyprodukowanych pojazdów samochodowych) |
Obiekt |
Odpady |
— |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.6.2 |
22 |
Przeprowadzanie oceny cyklu życia głównych linii produktowych pomagającej w podejmowaniu decyzji dotyczących projektowania i wykonania |
T/N |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych |
W odniesieniu do głównych linii produktowych przeprowadzana jest ocena cyklu życia pomagająca w podejmowaniu decyzji dotyczących projektowania i wykonania |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
Ocenę cyklu życia przeprowadza się w odniesieniu do głównych linii produktowych zgodnie z normą ISO 14040:2006 lub równoważną. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.6.3 |
23 |
Poprawa wskaźników środowiskowych (CO2, zużycie energii, zanieczyszczenia) w przypadku projektów nowych modeli produkowanych w ramach głównych linii produktowych w porównaniu z projektami poprzednich modeli |
% |
Producenci pojazdów, części i komponentów samochodowych |
Zapewniono poprawę wskaźników środowiskowych (CO2, zużycie energii, zanieczyszczenia) w przypadku projektów nowych modeli produkowanych w ramach głównych linii produktowych w porównaniu z projektami poprzednich modeli. Ten wskaźnik umożliwia monitorowanie, jak poprawiły się wartości różnych wskaźników dotyczących produktu. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
Wyznaczono cele służące ciągłemu doskonaleniu w zakresie wpływu na środowisko nowych projektów pojazdów. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 3.6.3 |
PRZETWARZANIE POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI |
||||||||
24 |
odsetek określonych produktów lub materiałów odzyskanych za pośrednictwem sieci odzysku pojazdów wycofanych z eksploatacji (%) |
% (wydobyty/wprowadzony na rynek produkt lub materiał) |
Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Ilość określonych produktów lub materiałów odzyskanych za pośrednictwem sieci odbioru pojazdów wycofanych z eksploatacji podzielona przez całkowitą ilość materiałów pochodzących z przetwarzanych pojazdów wycofanych z eksploatacji |
Przedsiębiorstwo |
Odpady Efektywne wykorzystanie materiałów |
Nawiązano współpracę i partnerstwa z lokalnymi/krajowymi organizacjami. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 4.1.1 |
25 |
Przyjęcie systemu zarządzania jakością |
T/N |
Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
W organizacji przetwarzającej pojazdy wycofane z eksploatacji wdrożono certyfikowany system zarządzania jakością. |
Przedsiębiorstwo |
Odpady Efektywne wykorzystanie materiałów |
W organizacji wdrożono certyfikowany system zarządzania jakością. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 4.2.1 |
26 |
Instalacja komercyjnej maszyny do usuwania zanieczyszczeń lub sprzętu o podobnych parametrach |
T/N |
Uprawnione zakłady przetwarzania pojazdów wycofanych z eksploatacji |
W obiekcie zainstalowano komercyjną maszynę do usuwania zanieczyszczeń lub sprzęt o podobnych parametrach. |
Obiekt |
Całkowita ilość odpadów wytworzona w ciągu roku |
— |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 4.2.1 |
27 |
Uwzględnianie badań opartych na ocenie cyklu życia w celu określenia optymalnych dróg przetwarzania materiałów zgodnie z lokalnymi czynnikami |
T/N |
Uprawnione zakłady przetwarzania |
Przeprowadza się badania oparte na ocenie cyklu życia w celu określenia optymalnych dróg przetwarzania materiałów (demontaż i recykling komponentów lub recykling po rozdrobnieniu) zgodnie z lokalnymi czynnikami. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
— |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego 4.2.2 |
(1) Sprawozdanie naukowe i polityczne jest publicznie dostępne na stronie internetowej JRC pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/BEMP_CarManufacturing.pdf. Wnioski dotyczące najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego i możliwości ich zastosowania oraz szczegółowych wskaźników efektywności środowiskowej i kryteriów doskonałości określonych w niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym opierają się na ustaleniach udokumentowanych w sprawozdaniu naukowym i politycznym. W sprawozdaniu tym można znaleźć wszystkie podstawowe informacje i szczegóły techniczne.
(2) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1836/93 z dnia 29 czerwca 1993 r. dopuszczające dobrowolny udział spółek sektora przemysłowego w systemie zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego we Wspólnocie (Dz.U. L 168 z 10.7.1993, s. 1).
(3) Rozporządzenie (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji w systemie zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego we Wspólnocie (EMAS)(Dz.U. L 114 z 24.4.2001, s. 1).
(4) Zgodnie z sekcją B lit. e) w załączniku IV do rozporządzenia EMAS deklaracja środowiskowa zawiera: „streszczenie dostępnych danych dotyczących efektów działalności środowiskowej organizacji w porównaniu z jej celami i zadaniami środowiskowymi, w odniesieniu do znaczącego wpływu organizacji na środowisko. Sprawozdawczość obejmuje główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej określone w sekcji C”. Sekcja C załącznika IV stanowi: „każda organizacja składa co roku raport na temat efektów swojej działalności środowiskowej, odnosząc się do bardziej szczegółowych aspektów środowiskowych określonych w jej deklaracji środowiskowej oraz uwzględnia sektorowe dokumenty referencyjne, o których mowa w art. 46, jeśli są dostępne”.
(5) Szczegółowy opis każdej z najlepszych praktyk oraz praktyczne wytyczne dotyczące ich wdrażania są dostępne w „Sprawozdaniu z najlepszych praktyk” opublikowanym przez JRC oraz pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/BEMP_CarManufacturing.pdf. Aby uzyskać więcej informacji na temat niektórych najlepszych praktyk opisanych w sektorowym dokumencie referencyjnym, czytelnik może zapoznać się ze wspomnianym sprawozdaniem.
(6) Rozporządzenie (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz.U. L 393 z 30.12.2006, s. 1).
(7) Dokumenty referencyjne BAT Dokumenty referencyjne dotyczące najlepszych dostępnych technik: Więcej informacji na temat treści dokumentów referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik oraz pełne wyjaśnienie terminów i skrótów oraz kodów dokumentów można znaleźć na stronie Europejskiego Biura ds. Zintegrowanego Zapobiegania Zanieczyszczeniom i Ich Ograniczania: http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/
(8) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dla sektora produkcji wyrobów metalowych gotowych są obecnie na etapie identyfikacji. Więcej informacji i aktualności można znaleźć pod następującym adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/fab_metal_prod.html.
(9) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego są obecnie na etapie identyfikacji. Więcej informacji i aktualności można znaleźć pod następującym adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/eeem.html.
(10) Dyrektywa 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG (Dz.U. L 266 z 26.9.2006, s. 1) znana jako dyrektywa w sprawie baterii.
(11) OEM = producenci oryginalnego sprzętu, tj. producenci z sektora motoryzacyjnego.
(12) UZP = uprawnione zakłady przetwarzania określone w dyrektywie 2000/53/WE w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji.
(13) W przypadku tego wskaźnika oraz kilku innych termin „jednostka funkcjonalna” oznacza jednostkę produkcji, działalności lub wykorzystania zasobów wybraną przez każdą z organizacji jako najistotniejszą w jej konkretnym przypadku (może ona być modyfikowana w zależności od miejsca produkcji, uwzględnionych aspektów środowiskowych itp.). Typowe mierniki (zazwyczaj obliczane w okresie odniesienia, np. jednego roku) stosowane w branży jako jednostki funkcjonalne obejmują na przykład:
— |
liczbę wyprodukowanych jednostek (pojazdów, silników, przekładni, części…) |
— |
obrót w EUR |
— |
wartość dodaną w EUR |
— |
produkcję mierzoną w kg |
— |
liczbę pracowników pełnoetatowych |
— |
przepracowane roboczogodziny |
(14) W przypadku przeprowadzania pomiarów szczegółowych.
(15) W dyrektywie 2008/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3), znanej jako dyrektywa ramowa w sprawie odpadów, wprowadzono preferowany porządek działań mających na celu zmniejszenie ilości odpadów i gospodarowanie nimi. Porządek ten jest znany jako hierarchia postępowania z odpadami. Najwyższy priorytet w hierarchii ma zapobieganie powstawaniu odpadów, następnie ich ponowne użycie, recykling oraz odzyskiwanie (energii z) frakcji odpadów, których powstaniu nie można było zapobiec oraz które nie mogły być ponownie użyte lub poddane recyklingowi. Wreszcie składowanie odpadów rozważa się wyłącznie wówczas, gdy żadna z powyżej wskazanych dróg nie jest możliwa.
(16) Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego nie dotyczy lakierni (gdzie możliwa jest znacząca oszczędność wody), jako że w odpowiednich dokumentach referencyjnych BAT (STS, STM) dostępne są już wytyczne na ten temat.
(17) Zob. sekcja 3.3.1.
(18) Główne wskaźniki EMAS są wymienione w załączniku IV do rozporządzenia (UE) nr 1221/2009 (sekcja C.2)
(19) Liczby oznaczają sekcje niniejszego dokumentu.
18.1.2019 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 17/94 |
DECYZJA KOMISJI (UE) 2019/63
z dnia 19 grudnia 2018 r.
w sprawie sektorowego dokumentu referencyjnego dotyczącego najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylające rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE (1), w szczególności jego art. 46 ust. 1,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) |
Rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009 zobowiązuje się Komisję do opracowania sektorowych dokumentów referencyjnych dotyczących poszczególnych sektorów gospodarki. Dokumenty te muszą obejmować najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, wskaźniki efektywności środowiskowej oraz, w stosownych przypadkach, kryteria doskonałości i systemy oceny poziomu efektów działalności środowiskowej. Organizacje zarejestrowane lub przygotowujące się do zarejestrowania w systemie ekozarządzania i audytu, który ustanowiono rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009, mają obowiązek uwzględnić te dokumenty podczas przygotowywania swoich systemów zarządzania środowiskowego oraz dokonywania oceny efektów swojej działalności środowiskowej w deklaracjach środowiskowych lub zaktualizowanych deklaracjach środowiskowych, opracowanych zgodnie z załącznikiem IV do tego rozporządzenia. |
(2) |
W rozporządzeniu (WE) nr 1221/2009 Komisja została zobowiązana do opracowania planu roboczego zawierającego orientacyjny wykaz sektorów, które będą uznawane za priorytetowe na potrzeby przyjęcia sektorowych i międzysektorowych dokumentów referencyjnych. W komunikacie Komisji pt. „Ustanowienie planu prac określającego orientacyjny wykaz sektorów na potrzeby przyjęcia sektorowych i międzysektorowych dokumentów referencyjnych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS)” (2) określono, że sektorem priorytetowym jest sektor produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego. |
(3) |
Sektorowy dokument referencyjny dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego powinien dotyczyć najlepszych praktyk, wskaźników i kryteriów dla producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Należy w nim wskazać, w formie najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego dla tego sektora, konkretne działania mające na celu poprawę systemów zarządzania w przedsiębiorstwach w trzech głównych obszarach: procesu produkcji, zarządzania łańcuchem dostaw oraz działań na rzecz gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu. |
(4) |
Aby dać organizacjom, weryfikatorom środowiskowym i innym podmiotom wystarczająco dużo czasu na przygotowanie się przed wprowadzeniem sektorowego dokumentu referencyjnego dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego, datę rozpoczęcia stosowania niniejszej decyzji należy odroczyć o okres wynoszący 120 dni od dnia jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. |
(5) |
Opracowując sektorowy dokument referencyjny załączony do niniejszej decyzji, Komisja skonsultowała się z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009. |
(6) |
Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Komitetu powołanego na podstawie art. 49 rozporządzenia (WE) nr 1221/2009, |
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Sektorowy dokument referencyjny dotyczący najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego do celów rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 znajduje się w załączniku do niniejszej decyzji.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 19 maja 2019 r.
Sporządzono w Brukseli dnia 19 grudnia 2018 r.
W imieniu Komisji
Jean-Claude JUNCKER
Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK
1. WPROWADZENIE
Niniejszy sektorowy dokument referencyjny opiera się na szczegółowym sprawozdaniu naukowym i politycznym (1) („Sprawozdanie z najlepszych praktyk”) sporządzonym przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) Komisji Europejskiej.
Właściwe ramy prawne
System ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) wprowadzono w 1993 r. rozporządzeniem Rady (EWG) nr 1836/93 w celu umożliwienia dobrowolnego udziału organizacji w tym systemie (2). Następnie system EMAS poddano dwóm dużym rewizjom wprowadzonym na podstawie:
— |
rozporządzenia (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady (3), |
— |
rozporządzenia (WE) nr 1221/2009, |
Istotnym nowym elementem ostatniej rewizji, która weszła w życie dnia 11 stycznia 2010 r., jest art. 46 dotyczący opracowania sektorowych dokumentów referencyjnych. W sektorowych dokumentach referencyjnych należy uwzględnić: najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, wskaźniki efektywności środowiskowej dla poszczególnych sektorów oraz w stosownych przypadkach kryteria doskonałości i systemy oceny poziomu efektów działalności środowiskowej.
Jak rozumieć i stosować niniejszy dokument
System ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) zakłada dobrowolny udział organizacji zaangażowanych w ciągłą poprawę stanu środowiska. W ramach tego systemu niniejszy sektorowy dokument referencyjny zawiera wytyczne sektorowe właściwe dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego, wskazano w nim także różne możliwości poprawy sytuacji oraz najlepsze praktyki.
Dokument ten został sporządzony przez Komisję Europejską z wykorzystaniem opinii zainteresowanych stron. Techniczna grupa robocza złożona z ekspertów i przedstawicieli sektora pod przewodnictwem JRC omówiła i ostatecznie uzgodniła najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego, sektorowe wskaźniki efektywności środowiskowej oraz kryteria doskonałości opisane w niniejszym dokumencie; w szczególności wspomniane kryteria zostały uznane za reprezentatywne dla poziomów efektywności środowiskowej osiągniętych przez organizacje najbardziej efektywne w danym sektorze.
Sektorowy dokument referencyjny na ma celu zapewnienie pomocy i wsparcia wszystkim organizacjom, które zamierzają poprawić swoją efektywność środowiskową, polegających na dostarczeniu im pomysłów i inspiracji oraz praktycznych i technicznych wytycznych.
Sektorowy dokument referencyjny skierowany jest w pierwszym rzędzie do organizacji już zarejestrowanych w EMAS; po drugie – do organizacji, które rozważają rejestrację w EMAS w przyszłości; po trzecie – do wszystkich organizacji, które chcą dowiedzieć się więcej o najlepszych praktykach zarządzania środowiskowego, aby poprawić swoją efektywność środowiskową. Celem tego dokumentu jest więc wspieranie wszystkich organizacji w sektorze produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego w szczególnym uwzględnieniu stosownych bezpośrednich i pośrednich aspektów środowiskowych, a także w poszukiwaniu informacji na temat najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, jak również właściwych sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej służących do pomiaru efektów efektywności środowiskowej oraz na temat sektorowych kryteriów doskonałości.
W jaki sposób organizacje zarejestrowane w EMAS powinny uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne
Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1221/2009 organizacje zarejestrowane w EMAS muszą uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne na dwóch różnych poziomach:
1. |
podczas opracowywania i wdrażania ich systemu zarządzania środowiskowego w świetle wyników przeglądu środowiskowego (art. 4 ust. 1 lit. b)): Organizacje powinny wykorzystywać odpowiednie elementy sektorowego dokumentu referencyjnego przy określaniu i weryfikacji celów i zadań środowiskowych zgodnie z odpowiednimi aspektami środowiskowymi określonymi w przeglądzie środowiskowym i polityce w dziedzinie ochrony środowiska, a także podejmując decyzje w sprawie działań, które należy wdrożyć w celu poprawy efektywności środowiskowej. |
2. |
podczas przygotowywania deklaracji środowiskowej (art. 4. ust. 1 lit. d) oraz art. 4 ust. 4)):
|
Należy opisać, w jaki sposób stosowne najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego oraz kryteria doskonałości (które wskazują poziom efektywności środowiskowej podmiotów osiągających najlepsze wyniki) zastosowano w celu określenia środków i działań oraz ewentualnie ustalenia priorytetów w celu (dalszej) poprawy efektywności środowiskowej organizacji. Wdrożenie najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego lub spełnienie zidentyfikowanych kryteriów doskonałości nie jest obowiązkowe, ponieważ w systemie EMAS, z uwagi na jego dobrowolny charakter, ocenę wykonalności kryteriów doskonałości oraz wdrożenia najlepszych praktyk pod względem kosztów i korzyści pozostawia się samym organizacjom.
Podobnie jak w przypadku wskaźników efektywności środowiskowej organizacja powinna dokonać oceny adekwatności i możliwości zastosowania najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego oraz kryteriów doskonałości stosownie do znaczących aspektów środowiskowych określonych przez organizację w jej przeglądzie środowiskowym, a także aspektów technicznych i finansowych.
Elementów sektorowych dokumentów referencyjnych (wskaźniki, najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego lub kryteria doskonałości) uznanych za nieadekwatne w odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowych określonych przez organizację w jej przeglądzie środowiskowym nie należy ujmować w sprawozdaniu ani opisywać w deklaracji środowiskowej.
Uczestnictwo w EMAS jest procesem ciągłym. Za każdym razem, gdy organizacja planuje poprawić swoją efektywność środowiskową (i dokonuje przeglądu efektów swojej działalności środowiskowej), odwołuje się do sektorowego dokumentu referencyjnego w odniesieniu do poszczególnych zagadnień, czerpiąc z niego inspirację w odniesieniu do problemów, które należy rozwiązać w następnej kolejności w ramach działania etapowego.
Weryfikatorzy środowiskowi EMAS sprawdzają, czy i w jaki sposób organizacja uwzględniła sektorowy dokument referencyjny przy przygotowaniu swojej deklaracji środowiskowej (art. 18 ust. 5 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 1221/2009).
W ramach audytu akredytowani weryfikatorzy środowiskowi będą wymagali od organizacji wykazania, w jaki sposób wybrano w świetle przeglądu środowiskowego i uwzględniono stosowne elementy sektorowych dokumentów referencyjnych. Nie sprawdzają oni zgodności z opisanymi kryteriami doskonałości, lecz weryfikują dowody dotyczące sposobu stosowania sektorowego dokumentu referencyjnego jako przewodnika w celu identyfikacji wskaźników i właściwych dobrowolnych środków, które organizacja może wdrożyć, aby poprawić swoją efektywność środowiskową.
Z uwagi na dobrowolny charakter EMAS i sektorowego dokumentu referencyjnego przedstawienie tego rodzaju dowodów nie powinno powodować nieproporcjonalnego obciążenia organizacji. W szczególności weryfikatorzy nie powinni wymagać oddzielnego uzasadnienia każdej z najlepszych praktyk, każdego z sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej ani kryteriów doskonałości określonych w sektorowym dokumencie referencyjnym i nieuznanych za stosowne przez daną organizację w świetle jej przeglądu środowiskowego. Niemniej jednak mogą oni proponować organizacji uwzględnienie w przyszłości dodatkowych stosownych elementów jako dowód jej zaangażowania w ciągłą poprawę efektywności środowiskowej.
Struktura sektorowego dokumentu referencyjnego
Niniejszy dokument składa się z czterech rozdziałów. Rozdział 1 zawiera wprowadzenie do ram prawnych EMAS i opis sposobów korzystania z dokumentu, a w rozdziale 2 określa się zakres stosowania niniejszego sektorowego dokumentu referencyjnego. W rozdziale 3 opisuje się w skrócie różne najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego (5) oraz przedstawia się informacje o ich zastosowaniu. Podane są również szczególne wskaźniki efektywności środowiskowej i kryteria doskonałości wszędzie tam, gdzie można je określić dla danej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego. Nie można było jednak określić kryteriów doskonałości dla wszystkich najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego, ponieważ ze względu na ograniczoną dostępność danych albo różnorodność szczególnych warunków panujących w każdym przedsiębiorstwie lub zakładzie (rodzaj produkowanego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, od elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego dla dużych gospodarstw domowych do sprzętu małogabarytowego i urządzeń mikroelektronicznych, w ramach działalności realizowanej między przedsiębiorstwami, jak i między przedsiębiorstwami a konsumentami, różnorodność procesów produkcji realizowanych w każdym z zakładów produkcyjnych itd.) określenie kryterium doskonałości nie miałoby sensu. Nawet jeżeli kryteria doskonałości są podane, nie stanowią one w zamierzeniu wartości docelowych do osiągnięcia przez wszystkie przedsiębiorstwa ani wskaźników umożliwiających porównanie efektywności środowiskowej we wszystkich przedsiębiorstwach w sektorze, lecz środek umożliwiający ustalenie, jak można pomóc poszczególnym przedsiębiorstwom w ocenie ich postępów i motywować je do dalszych udoskonaleń. W rozdziale 4 przedstawiono tabelę podsumowującą, zawierającą zestawienie najbardziej stosownych wskaźników efektywności środowiskowej, odpowiednie objaśnienia oraz powiązane kryteria doskonałości.
2. ZAKRES STOSOWANIA
Niniejszy dokument referencyjny dotyczy efektywności środowiskowej sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego (EEE). Grupę docelową, do której skierowany jest niniejszy dokument, stanowią przedsiębiorstwa należące do sektora produkcji EEE, tj. przedsiębiorcy prowadzący działalność oznaczoną następującymi kodami NACE (zgodnie ze statystyczną klasyfikacją działalności gospodarczej ustanowioną rozporządzeniem (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (6)):
— |
26 – Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych, |
— |
27 – Produkcja urządzeń elektrycznych, |
— |
28.12, 28.13 – Produkcja sprzętu i wyposażenia do napędu hydraulicznego i pneumatycznego oraz pozostałych pomp i sprężarek, |
— |
28.22 – Produkcja urządzeń dźwigowych i chwytaków, |
— |
28.23 – Produkcja maszyn i sprzętu biurowego. |
W niniejszym dokumencie referencyjnym opisano działania, jakie producenci EEE mogą wdrożyć w celu uzyskania poprawy efektywności środowiskowej w całym łańcuchu wartości EEE, przedstawionym na wykresie poniżej. Strzałki na wykresie przedstawiają kluczowe przepływy materiałowe pomiędzy różnymi podmiotami w łańcuchu wartości, a terminy „bezpośrednie” i „pośrednie” służą do odróżnienia działań, w ramach których producent posiada pełną kontrolę („bezpośrednie aspekty środowiskowe”), od wynikających z relacji ze stronami trzecimi, na które jednak producent EEE może wpływać do pewnego stopnia („pośrednie aspekty środowiskowe”).
Przegląd kluczowych przepływów materiałowych w łańcuchu wartości produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Niniejszy dokument referencyjny podzielono na trzy główne sekcje (tabela 2-1) opisujące z perspektywy producentów główne aspekty środowiskowe w całym łańcuchu wartości sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Tabela 2-1
Struktura dokumentu referencyjnego dotyczącego sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz głównych aspektów środowiskowych w nim poruszonych
Sekcja |
Opis |
Główne aspekty środowiskowe, o których mowa w dokumencie |
||
|
Ta sekcja dotyczy działań związanych z podstawowymi operacjami związanymi z produkcją sprzętu elektrycznego i elektronicznego. |
Produkcja i montaż podzespołów Montaż produktu końcowego Media w zakładzie Zarządzanie zakładem |
||
|
Ta sekcja dotyczy zarządzania łańcuchem dostaw przez producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Skupiono się w niej na operacjach, które mogą wdrożyć przedsiębiorstwa w sektorze, aby w sposób zrównoważony pozyskiwać materiały, zastępować substancje niebezpieczne i zmniejszać wpływ swojego łańcucha dostaw na różnorodność biologiczną. |
Pozyskiwanie materiałów i podzespołów Komunikacja z dostawcami i zarządzanie nimi Projektowanie produktów |
||
|
W tej sekcji opisano praktyki zarządzania oraz strategiczne praktyki, które producenci sprzętu elektrycznego i elektronicznego mogą wdrożyć, aby sprzyjać gospodarce o bardziej zamkniętym obiegu, takie jak zmiany w praktykach projektowania, regeneracja produktów lub rozwój bardziej zrównoważonych modeli działalności gospodarczej. |
Projektowanie produktów/Rozwój modeli działalności gospodarczej Zarządzanie pod koniec cyklu życia |
Aspekty środowiskowe przedstawione w tabeli 2-2 zostały wybrane jako najbardziej istotne w sektorze. Aspekty środowiskowe, którymi powinny zarządzać określone przedsiębiorstwa, należy jednak poddać ocenie oddzielnie w poszczególnych przypadkach.
Tabela 2-2
Najistotniejsze aspekty środowiskowe i związane z nimi główne presje środowiskowe omówione w niniejszym dokumencie
Najistotniejsze aspekty środowiskowe |
Powiązane główne presje środowiskowe |
Produkcja i montaż podzespołów |
Zasobooszczędność Woda Odpady Emisje do powietrza Gleba Energia i zmiana klimatu Substancje niebezpieczne Różnorodność biologiczna |
Montaż produktu końcowego |
Energia i zmiana klimatu |
Media w zakładzie |
Zasobooszczędność Woda Odpady Emisje do powietrza Energia i zmiana klimatu Różnorodność biologiczna |
Zarządzanie zakładem |
Woda Odpady Emisje do powietrza Gleba Energia i zmiana klimatu Różnorodność biologiczna |
Pozyskiwanie materiałów i podzespołów |
Zasobooszczędność Energia i zmiana klimatu Różnorodność biologiczna |
Komunikacja z dostawcami i zarządzanie nimi |
Zasobooszczędność Energia i zmiana klimatu Substancje niebezpieczne |
Projektowanie produktów/Rozwój modelu działalności gospodarczej |
Zasobooszczędność Woda Odpady Emisje do powietrza Energia i zmiana klimatu Substancje niebezpieczne |
Zarządzanie pod koniec cyklu życia |
Zasobooszczędność Odpady |
3. NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO, SEKTOROWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ I KRYTERIA DOSKONAŁOŚCI DLA SEKTORA PRODUKCJI SPRZĘTU ELEKTRYCZNEGO I ELEKTRONICZNEGO
3.1. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące procesów produkcji
Ta sekcja ma znaczenie dla producentów EEE.
3.1.1. Energooszczędna technologia pomieszczenia czystego
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na minimalizacji zużycia energii przez pomieszczenia czyste. Cel ten można osiągnąć, wdrażając następujące środki:
— |
Prawidłowe określenie wydajności pomieszczenia czystego i odpowiednie wymiarowanie jego wyposażenia. Zmniejszenie do wymaganego minimum stanowi cel dla całego wyposażenia, z wyjątkiem chłodni kominowych i elementów pasywnych (rurociągów i kanałów), których rozmiary można zwiększyć, by oszczędzać energię. Zwiększenie rozmiarów chłodni i elementów pasywnych poprawia efektywność agregatów chłodniczych i umożliwia zastosowanie mniejszych wentylatorów i pomp. |
— |
Zmniejszenie różnicy ciśnień pomiędzy pomieszczeniem czystym a jego otoczeniem i dostosowanie objętości powietrza do zapotrzebowania w celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej przez wentylatory. |
— |
Dopuszczenie szerszych zakresów roboczych temperatury i wilgotności względnej w pomieszczeniach czystych. Szersze zakresy robocze prowadzą do niższego zużycia energii na potrzeby chłodzenia, wstępnego ogrzewania i osuszania strumienia powietrza nawiewanego. |
— |
Zapewnienie niższej prędkości czołowej powietrza (7) dzięki połączeniu większych centrali nawiewno-wywiewnych z mniejszymi wentylatorami, co umożliwia utrzymanie cyrkulacji powietrza przy mniejszej prędkości. |
— |
Wyznaczenie najniższej możliwej częstotliwości wymiany powietrza (ACR) przez zmniejszenie obciążenia cieplnego i rzeczywistego poziomu wytwarzania cząstek w obrębie pomieszczenia czystego. |
— |
Wykorzystanie wszystkich możliwości zmniejszenia obciążenia cieplnego generowanego w pomieszczeniu czystym i odzyskiwanie ciepła odpadowego z wyposażenia technologicznego. Odzyskane ciepło odpadowe można na przykład wykorzystać do ponownego podgrzania powietrza nawiewanego. |
— |
Stosowanie wysoko wydajnych podzespołów, takich jak wentylatory, pompy i agregaty chłodnicze z napędem o zmiennej częstotliwości (VFD), zapewniających lepsze reagowanie na zmienne obciążenie w pomieszczeniu czystym. |
— |
Unikanie nadmiernego oczyszczania wody wykorzystywanej w ramach eksploatacji pomieszczenia czystego za sprawą stosowania się do specyfikacji wymaganej klasyfikacji pomieszczenia czystego bez nadmiernych marginesów bezpieczeństwa. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do wszystkich producentów EEE korzystających z pomieszczeń czystych.
W przypadku nowo wybudowanych obiektów z pomieszczeniami czystymi ACR może być niższa od zakresu ACR zalecanego zgodnie z klasyfikacją pomieszczeń, niemniej niezbędne jest podjęcie działań, by zapewnić zgodność z wymogami jakości dotyczącymi pomieszczenia czystego oraz odpowiednie ich dostosowanie do rzeczywistych potrzeb. W przypadku istniejących obiektów z pomieszczeniami czystymi w celu zmniejszenia poziomu ACR można stosować kontrolę opartą na liczeniu cząstek i ciągłym monitorowaniu.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
Nie dotyczy |
3.1.2. Energooszczędna technologia chłodzenia
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zmniejszeniu potrzeby chłodzenia i poprawie efektywności energetycznej układów chłodzenia wykorzystywanych w procesach produkcji i halach produkcyjnych. Cel ten można osiągnąć, stosując następujące środki:
— |
Ocena i optymalizacja niezbędnego poziomu temperatury w odniesieniu do każdego z procesów i pomieszczeń/przestrzeni, w których występuje zapotrzebowanie na chłodzenie. |
— |
Stosowanie chłodzenia kaskadowego przez rozdzielenie istniejącego obwodu chłodzącego na co najmniej dwa poziomy temperatury. |
— |
Wdrożenie technologii chłodzenia swobodnego. Różne właściwe opcje technologiczne obejmują chłodzenie bezpośrednie przy użyciu przepływu chłodniejszego powietrza zewnętrznego, swobodne chłodzenie suche, w ramach którego woda obiegowa schładzana jest powietrzem zewnętrznym, oraz swobodne chłodzenie mokre (chłodnia kominowa). |
— |
Schładzanie i osuszanie napływającego powietrza przy użyciu systemu wentylacji z odzyskiem ciepła. |
— |
Stosowanie technologii chłodzenia absorpcyjnego jako alternatywy względem sprężarkowych agregatów chłodniczych. Odzyskane ciepło odpadowe można wykorzystać do termicznej kompresji czynnika chłodniczego. |
Środki służące poprawie efektywności energetycznej chłodzenia mają szerokie zastosowanie do przedsiębiorstw produkujących EEE.
Aby możliwe było wdrożenie chłodzenia swobodnego, poziom temperatury przepływu powrotnego w układzie chłodniczym musi być wyższy od temperatury zewnętrznej, a ponadto w miejscu produkcji dostępna być musi wystarczająca przestrzeń zewnętrzna.
Chłodzenie absorpcyjne można zastosować, gdy w miejscu produkcji lub jego otoczeniu jest stale dostępne źródło ciepła odpadowego lub ciepło z odnawialnego źródła energii.
Wykonalność ekonomiczna zaproponowanych środków zależy w znacznym stopniu od występowania całorocznego obciążenia chłodniczego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
Nie dotyczy |
3.1.3. Energooszczędne lutowanie
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na poprawie efektywności energetycznej w procesach lutowania rozpływowego.
W odniesieniu do istniejącego sprzętu lutowniczego praktyka ta polega na:
— |
Maksymalizacji wielkości przerobu istniejącego sprzętu do lutowania rozpływowego w celu zmniejszenia szczególnego zapotrzebowania na energię elektryczną na metr kwadratowy wyprodukowanych płytek obwodów drukowanych. Cel ten osiąga się przez optymalizację prędkości przenośnika linii lutowniczej przy jednoczesnym utrzymaniu akceptowalnego okna procesowego. |
— |
Instalacji nowej izolacji w sprzęcie lutowniczym. |
W odniesieniu do istniejącego sprzętu lutowniczego najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na:
— |
Wyborze sprzętu z (i) udoskonalonym systemem zarządzania energią (np. dostępny stan uśpienia), (ii) elastycznym układem chłodzenia umożliwiającym przełączanie pomiędzy wewnętrznym a zewnętrznym zespołem chłodzącym oraz odzyskiwanie ciepła, oraz (iii) udoskonalonym systemem monitorowania i kontroli zużycia ciekłego azotu. |
— |
Stosowaniu w wentylatorach silników na prąd stały (DC) zamiast na prąd zmienny (AC), aby zapewnić możliwość oddzielnego regulowania prędkości poszczególnych silników. |
W odniesieniu do istniejących systemów i nowego sprzętu lutowniczego najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na:
— |
unikaniu zużycia ciekłego azotu do mniej delikatnych zastosowań, np. zespołów o niskiej złożoności. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do producentów EEE stosujących lutowanie rozpływowe i jest szczególnie adekwatna w przypadku produkcji płytek obwodów drukowanych.
Środki dotyczące sprzętu do lutowania rozpływowego mają zastosowanie w przypadku podjęcia decyzji o instalacji nowej linii lutowania rozpływowego. Zwrot z inwestycji zależy w znacznej mierze od zwiększonej wydajności, poprawy parametrów działania i wymogów konserwacyjnych, a nie oszczędności energii.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
Nie dotyczy |
3.1.4. Wewnątrzzakładowy recykling miedzi z chemikaliów technologicznych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na odzyskaniu – metodą elektrolizy – miedzi ze środków wykorzystywanych w procesach wytrawiania w produkcji płytek obwodów drukowanych. Umożliwia to odzyskanie miedzi wysokiej jakości, zmniejszenie ilości zużywanego środka wytrawiającego oraz ponowne użycie wody.
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do zakładów produkujących płytki obwodów drukowanych. Niemniej wykonalność ekonomiczna zależy w znacznej mierze od poziomów produkcji, a zatem od ilości wysokiej jakości miedzi możliwej do odzyskania (np. ponad 60 ton miedzi rocznie). Kolejnym ograniczeniem jest niezbędna przestrzeń dla systemu recyklingu na miejscu, o rozmiarach od 50 m2 do 80 m2 w zależności od układu instalacji i objętości zbiorników buforowych. Niemniej przestrzeń ta niekoniecznie musi być zlokalizowana bezpośrednio w miejscu realizacji procesu wytrawiania.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
Nie dotyczy |
3.1.5. Systemy płukania kaskadowego
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na minimalizacji zużycia wody przez przedsiębiorstwa produkujące płytki obwodów drukowanych do EEE dzięki zainstalowaniu wielu systemów o co najmniej czterech stopniach płukania kaskadowego.
Dodatkowo najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego pozwala zoptymalizować zużycie wody, np. przez ustawianie poboru wody w kąpielach płuczących zgodnie z wymogami jakości dotyczącymi poszczególnych procesów oraz przez ponowne wykorzystanie wody pochodzącej z kąpieli płuczących w innych etapach procesów.
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do przedsiębiorstw produkujących płytki obwodów drukowanych. Działania optymalizacyjne i instalacja wielu systemów o co najmniej czterech stopniach płukania kaskadowego mają zastosowanie zarówno do istniejących, jak i nowo wybudowanych zakładów. W przypadku systemów o co najmniej czterech stopniach płukania kaskadowego pewnym ograniczeniem może się okazać dostępna przestrzeń.
Pięciostopniowe systemy płukania kaskadowego mają w szczególności zastosowanie do systemów o znacznej wielkości przerobu maszynowego lub w przypadku stosowania elektrolitów o wysokim stężeniu, w związku z czym niezbędne jest uwzględnienie dodatkowych czynników ograniczających:
— |
woda po płukaniu elektrolitów o wysokim stężeniu wymaga stosowania większej ilości chemikaliów oraz dłuższego czasu na sedymentację w procesie dejonizacji na potrzeby oczyszczania wody, |
— |
wzrost temperatury wody z kąpieli płuczących ze względu na większą liczbę pomp, co zwiększa presję związaną z zanieczyszczeniem drobnoustrojami, |
— |
zanieczyszczenie drobnoustrojami należy zmniejszyć poprzez wdrożenie odpowiednich technologii dezynfekcji wody. |
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.1.6. Minimalizacja emisji związków perfluorowanych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na minimalizacji emisji związków perfluorowanych w zakładach produkcji półprzewodników z wykorzystaniem następujących działań:
— |
Zastąpienie perfluorowęglowodorów w formie gazowej o wysokim własnym współczynniku ocieplenia globalnego innymi związkami o niższym współczynniku ocieplenia globalnego, np. zastąpienie C2F6 przez C3F8 na potrzeby oczyszczania w komorze chemicznego osadzania z fazy gazowej. |
— |
Optymalizacja procesu oczyszczania w komorze chemicznego osadzania z fazy gazowej w celu zwiększenia współczynnika przekształcenia stosowanych perfluorowęglowodorów w formie gazowej i uniknięcia emisji niewykorzystanych perfluorowęglowodorów formie gazowej po procesie oczyszczania w komorze. Powyższe wymaga monitorowania emisji oraz dostosowania parametrów eksploatacyjnych, takich jak ciśnienie i temperatura w komorze, moc plazmy, natężenie przepływu gazów czyszczących oraz proporcja gazów w przypadku wykorzystania mieszanin perfluorowęglowodorów w formie gazowej. |
— |
Stosowanie technologii oczyszczania z wykorzystaniem zdalnego źródła plazmy, zastępującej wykorzystanie perfluorowęglowodorów w formie gazowej in situ (np. C2F6 i CF4) zdalnym oczyszczaniem NF3. W procesie tym NF3 ulega dysocjacji wskutek oddziaływania plazmy przed wprowadzeniem do komory roboczej, dzięki czemu jest wykorzystywany bardziej efektywnie i tylko bardzo niewielkie ilości NF3 są emitowane z komory roboczej po oczyszczaniu. |
— |
Wdrożenie technik redukcji emisji w punkcie użycia, takich jak: palnik z płuczką gazową zainstalowany za pompą próżniową lub małe źródło plazmy zainstalowane przed pompą próżniową, wykorzystywane do zmniejszenia emisji perfluorowęglowodorów pochodzących z wytrawiania plazmą. |
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do zakładów produkcji półprzewodników wykorzystujących perflourowęglowodory w formie gazowej. Konkretne działania do wdrożenia w danym zakładzie należy jednak poddać ocenie oddzielnie w poszczególnych przypadkach.
Optymalizacja procesów ma szerokie zastosowanie i może być skutecznym środkiem zarówno w istniejących zakładach, jak i w nowo wybudowanych komorach chemicznego osadzania z fazy gazowej. Jest to jedyny środek, który prowadzi również do oszczędności kosztów, ponieważ umożliwia niższe zużycie gazów oraz wyższą wielkość przerobu.
Zastąpienie perfluorowęglowodorów w formie gazowej jest często technicznie niewykonalne, szczególnie w przypadku wytrawiania plazmowego.
Technologia oczyszczania przy użyciu zdalnego źródła plazmy z wykorzystaniem NF3 ma szerokie zastosowanie do zakładów produkcyjnych. Niemniej jej wdrożenie może wymagać zastąpienia sprzętu używanego do przetwarzania. Jej zastosowanie jest zatem bardziej wykonalne przy budowie nowego zakładu produkcyjnego lub konieczności wymiany przestarzałego sprzętu.
W odniesieniu do technik redukcji emisji stosowanych w punkcie użycia systemy palników z płuczkami gazowymi są stosowane częściej niż techniki redukcji emisji z wykorzystaniem plazmy w punkcie użycia. Ograniczenia możliwości zastosowania systemów płuczek gazowych obejmują: niezbędną przestrzeń, istniejącą infrastrukturę i koszty. W przypadku urządzeń do plazmowej redukcji emisji jednym z głównych ograniczeń jest ich niski potencjał uzdatniania przepływowego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
|
3.1.7. Racjonalne i efektywne wykorzystanie sprężonego powietrza
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego umożliwia producentom sprzętu elektrycznego i elektronicznego redukcję zużycia energii związanego z wykorzystaniem sprężonego powietrza w procesach produkcji dzięki następującym działaniom:
— |
Stworzenie mapy i ocena wykorzystania sprężonego powietrza. Jeżeli część sprężonego powietrza jest wykorzystywana w nieefektywny lub nieodpowiedni sposób, inne rozwiązania technologiczne mogą się okazać bardziej adekwatne lub bardziej wydajne. Jeżeli w przypadku niektórych zastosowań rozważa się przejście z narzędzi pneumatycznych na narzędzia napędzane elektrycznie, niezbędne jest przeprowadzenie odpowiedniej oceny z uwzględnieniem nie tylko zużycia energii, ale także wszystkich aspektów środowiskowych oraz szczególnych potrzeb związanych z danym zastosowaniem. |
— |
Optymalizacja układu sprężonego powietrza dzięki:
|
Działania opisane w ramach tej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego mają szerokie zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw produkujących EEE, które wykorzystują sprężone powietrze.
Aby odzyskiwanie ciepła pozwoliło uzyskać oszczędności energii i kosztów, niezbędne jest stałe zapotrzebowanie na ciepło technologiczne.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.1.8. Ochrona i zwiększenie różnorodności biologicznej
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na opracowaniu, wdrożeniu i przeprowadzaniu okresowego przeglądu planu działania w dziedzinie ochrony i zwiększenia różnorodności biologicznej w zakładach produkcyjnych i w ich pobliżu. Przykładowe działania, które można zawrzeć w planie działania, obejmują:
— |
sadzenie drzew lub przywracanie gatunków rodzimych w zdegradowanym środowisku naturalnym, |
— |
badanie flory i fauny w celu dokumentowania i monitorowania stanu różnorodności biologicznej na konkretnym terenie, |
— |
zapewnienie otwartego terenu w obrębie zakładu do celów „przywrócenia stanu naturalnego”, |
— |
rozwijanie biotopów w celu tworzenia nowych siedlisk, |
— |
angażowanie pracowników, członków ich rodzin i lokalnych społeczności w projekty w dziedzinie różnorodności biologicznej. |
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do wszystkich producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.1.9. Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do zakładów produkujących sprzęt elektryczny i elektroniczny i polega na wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych w ich procesach dzięki:
— |
zakupowi energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych od zweryfikowanego i spełniającego wymóg dodatkowości dostawcy lub własnej produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, |
— |
własnej produkcji ciepła z odnawialnych źródeł energii. |
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw w sektorze.
Wykorzystanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (wytworzonej we własnym zakresie lub zakupionej) jest możliwe we wszystkich przypadkach.
Włączenie ciepła z odnawialnych źródeł energii do procesów produkcji EEE jest natomiast znacznie trudniejsze ze względu na ich złożoność, potrzebę uzyskania wysokich temperatur oraz, w niektórych przypadkach, brak kompatybilności pomiędzy zapotrzebowaniem na ciepło a sezonowością oferty ciepła ze źródeł odnawialnych.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
Nie dotyczy |
3.1.10. Zoptymalizowane gospodarowanie odpadami w obrębie zakładów produkcyjnych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego i polega na opracowaniu i wdrożeniu strategii gospodarowania odpadami, która daje pierwszeństwo innym metodom przetwarzania odpadów niż unieszkodliwianie, dotyczy wszystkich odpadów wytworzonych w zakładach produkcji oraz jest zgodna z hierarchią postępowania z odpadami (9). Strategia ta musi obejmować zarówno frakcję odpadów niebezpiecznych, jak i innych niż niebezpieczne, przewidywać ambitne cele w zakresie poprawy i monitorowanie ich realizacji, a ponadto badanie możliwości wdrożenia podejścia opartego na symbiozie przemysłowej.
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw produkujących EEE.
Czynnikiem ograniczającym skuteczne wprowadzenie w życie symbiozy przemysłowej jest potrzeba komunikacji i koordynacji pomiędzy różnymi przedsiębiorstwami, tj. brak wiedzy i informacji na temat działalności innych przedsiębiorstw, a zatem również potencjalnych dróg wykorzystania odpadów i produktów ubocznych.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||
|
|
3.2. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zarządzania łańcuchem dostaw
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla producentów EEE i dotyczy praktyk związanych z ich łańcuchem dostaw.
3.2.1. Narzędzia oceny na potrzeby oszczędnego i przyjaznego dla środowiska zastępowania substancji niebezpiecznych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na stosowaniu narzędzi referencyjnych do identyfikacji i oceny substancji niebezpiecznych zawartych w nabywanych materiałach w celu zastąpienia tych substancji. W celu śledzenia substancji producenci będą korzystać z informacji przekazanych przez dostawców, najlepiej w postaci pełnych deklaracji materiałowych lub deklaracji zgodności. Ocena skupia się wówczas na trzech kluczowych etapach:
— |
wyjaśnieniu, czy omawiana substancja jest substancją wzbudzającą szczególnie duże obawy (w oparciu o listę kandydacką REACH) lub substancją objętą ograniczeniami na podstawie dyrektywy w sprawie ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (RoHS) (10), w którym to przypadku zastąpienie ma wysoki priorytet, |
— |
klasyfikacja omawianej substancji zaczerpnięta z karty charakterystyki i potwierdzona w drodze porównania z bazą danych substancji niebezpiecznych, |
— |
oprócz powyższego, korzystanie z narzędzia oceny w odniesieniu do konkretnych substancji takich jak niektóre ftalany i fluorowcowane środki zmniejszające palność w celu zbadania najlepszych alternatyw. |
Co do zasady ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw w sektorze. Niemniej MŚP mogą nie posiadać zdolności skutecznego wywierania nacisku, by uzyskać pełne deklaracje materiałowe od wielu dostawców, w którym to przypadku mogą jednak zażądać deklaracji zgodności dostawcy uzupełnionej o analizy laboratoryjne.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.2.2. Upublicznianie i wyznaczanie celów dla emisji gazów cieplarnianych w łańcuchu dostaw
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na dokonaniu oceny, zgodnie z uznanymi normami, oraz regularnym ujawnianiu wszelkich bezpośrednich oraz najważniejszych pośrednich emisji gazów cieplarnianych (wszystkie emisje z zakresu 1 oraz 2, a także najważniejsze emisje z zakresu 3 (11)). W oparciu o tę ocenę najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego służy ustanowieniu celów w zakresie zmniejszenia tych bezpośrednich i pośrednich emisji gazów cieplarnianych oraz wykazywania i regularnego publikowania rzeczywistych bezwzględnych lub względnych redukcji takich emisji.
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie dla wszystkich przedsiębiorstw w sektorze. Niemniej ze względu na złożoność łańcuchów wartości EEE istnieją pewne ograniczenia w obliczaniu emisji z zakresu 3.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||
|
|
3.2.3. Stosowanie oceny cyklu życia
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na wykorzystaniu oceny cyklu życia jako instrumentu wspierania decyzji w kontekście: planowania strategicznego (na poziomie makroekonomicznym), projektowania i planowania produktów, obiektów i procesów (na poziomie mikroekonomicznym) oraz monitorowania efektów działalności środowiskowej przedsiębiorstwa (sprawozdawczość). Przeprowadzanie oceny cyklu życia w odniesieniu do asortymentów produktów w celu wspierania usprawnień w dziedzinie ochrony środowiska stanowi najwłaściwszy obszar zastosowania w branży i umożliwia ustanowienie celów opartych na ocenie cyklu życia dla asortymentów produktów.
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma szerokie zastosowanie do wszystkich producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego, a szczególnie dużych przedsiębiorstw.
Wewnętrzne zasoby oraz złożoność oceny cyklu życia stanowią potencjalne czynniki ograniczające przeprowadzanie takiej oceny w małych i średnich przedsiębiorstwach. Niemniej uproszczone narzędzia do przeprowadzenia oceny cyklu życia oraz gotowe bazy danych pomagają w zmniejszeniu tych trudności.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||
|
|
3.2.4. Ochrona i zwiększenie różnorodności biologicznej w całym łańcuchu dostaw sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na opracowaniu i wdrożeniu programu zarządzania wpływem na różnorodność biologiczną związanym z produktami i działaniami w ramach łańcucha dostaw.
Na podstawie identyfikacji produktów i materiałów dostarczanych w łańcuchu dostaw oraz ich odpowiedniego wpływu na różnorodność biologiczną można sformułować wytyczne i wymogi dotyczące zamówień, ukierunkowujące zmiany na produkty i komponenty o większym możliwym wpływie na różnorodność biologiczną.
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw produkujących sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||||||||||||
|
|
3.3. Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego sprzyjające gospodarce o bardziej zamkniętym obiegu
Niniejsza sekcja ma znaczenie dla przedsiębiorstw produkujących sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz dotyczy zarządzania i praktyk strategicznych sprzyjających gospodarce o bardziej zamkniętym obiegu.
3.3.1. Strategiczne wytyczne dotyczące projektowania produktów dla gospodarki o obiegu zamkniętym
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na wdrożeniu podejścia zapewniającego systematyczne uwzględnianie w procesie projektowania produktów wszelkich aspektów środowiskowych, a w szczególności działań sprzyjających gospodarce o bardziej zamkniętym obiegu. Podejście to opiera się na:
— |
ustanowieniu celów w zakresie poprawy efektywności środowiskowej produktów na poziomie przedsiębiorstwa (cele ogólne dla wszystkich produktów) albo na poziomie określonego produktu; cele muszą być jasne, dobrze określone i komunikowane na poziomie przedsiębiorstwa, aby pracownicy na wszystkich szczeblach byli ich świadomi; cele związane z gospodarką o obiegu zamkniętym można wyznaczyć w zależności od produktu, trwałości, możliwości naprawy, możliwości rozbudowy i możliwości poddania recyklingowi, które w znacznym stopniu zależą od koncepcji produktu, |
— |
włączeniu do procesu projektowania danych i informacji zwrotnej z innych jednostek powiązanych z produkcją, eksploatacją i zakończeniem eksploatacji produktu, a także, w niektórych przypadkach, danych i informacji od zewnętrznych zainteresowanych stron, |
— |
wytworzeniu w całym przedsiębiorstwie atmosfery współdziałania na rzecz tworzenia różnych specyfikacji projektowych dla nowych produktów. |
Powyższe wdraża się z wykorzystaniem jednego lub obu poniższych podejść:
— |
wprowadzenie wewnętrznej normy środowiskowej w odniesieniu do projektowania nowych produktów na szczeblu przedsiębiorstwa, z określonymi ogólnymi celami i obowiązkowymi wymogami, które podlegają ciągłemu doskonaleniu na podstawie informacji zwrotnych z różnych jednostek w organizacji; przy rozpoczynaniu projektowania każdego konkretnego produktu przekształca się je następnie w specyfikacje projektowe konkretnego produktu, |
— |
powołanie interdyscyplinarnego komitetu ds. projektów lub interdyscyplinarnej grupy sterującej ds. projektu każdego z produktów, w których skład wejdą przedstawiciele wszystkich odpowiednich jednostek bezpośrednio powiązanych z różnymi etapami rzeczywistego procesu projektowania produktu. |
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw produkujących sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.3.2. Zintegrowane oferty produktowo-usługowe
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego przewiduje zapewnienie przez producentów EEE zintegrowanych ofert produktowo-usługowych zarówno w działalności między przedsiębiorstwami, jak i między przedsiębiorstwami a konsumentami, dzięki przejściu od projektowania i sprzedawania fizycznych produktów do zapewniania systemu produktowo-usługowego służącego poprawie funkcjonalności oraz efektywności środowiskowej produktu. Zintegrowana oferta produktowo-usługowa motywuje producentów do zapewniania trwałości ich produktów lub oferowania możliwości odbioru produktów w celu ich ponownego wprowadzenia na rynek lub renowacji na potrzeby dalszej eksploatacji.
Model zintegrowanej oferty produktowo-usługowej ma w szczególności zastosowanie do EEE o wysokich kosztach kapitałowych i długim okresie użyteczności.
Możliwości zastosowania do elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego o ograniczonych kosztach zakupu, materiałów o niskich kosztach lub znaczących rozmiarach/masie są ograniczone (np. odbiór nie jest możliwy, jeżeli wartość ekonomiczna/techniczna jest zbyt niska w porównaniu do kosztów transportu).
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
|
3.3.3. Regeneracja lub wysokiej jakości renowacja produktów używanych
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zapobieganiu powstawaniu odpadów dzięki regeneracji lub renowacji używanego sprzętu elektrycznego i elektronicznego i ponownemu wprowadzaniu go na rynek celem ponownego użycia. Produkty poddane regeneracji lub renowacji uzyskują co najmniej te same poziomy jakości co podczas pierwszego wprowadzenia na rynek i są sprzedawane z odpowiednią gwarancją.
Praktyka ta jest szczególnie odpowiednia dla sprzętu o średniej lub wysokiej kapitałochłonności.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||
|
|
3.3.4. Zwiększenie zawartości tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym
Najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego polega na zwiększeniu wykorzystania tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu do produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego, w stosownych przypadkach zgodnie z wymaganymi właściwościami materiałów. Można to osiągnąć dzięki recyklingowi w obiegu zamkniętym plastikowych pozostałości poprodukcyjnych, recyklingowi w obiegu zamkniętym tworzyw sztucznych z własnych produktów oraz nabywaniu tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu, uzyskanych z odpadów plastikowych pochodzących od konsumentów (recykling w obiegu otwartym).
Ta najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego jest odpowiednia dla wielu polimerów wykorzystywanych w produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Tworzywa sztuczne pochodzące z recyklingu mogą zastąpić tworzywa pierwotne w przypadkach, w których możliwe jest spełnienie wymaganych specyfikacji materiałowych.
Wskaźniki efektywności środowiskowej |
Kryteria doskonałości |
||||||||||
|
Nie dotyczy |
4. ZALECANE KLUCZOWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ DLA POSZCZEGÓLNYCH SEKTORÓW
W poniższej tabeli przedstawiono wybrane najważniejsze wskaźniki efektywności środowiskowej dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego wraz z powiązanymi kryteriami i odniesieniami do odpowiednich najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego. Stanowią one podzbiór wszystkich wskaźników wymienionych w sekcji 3.
Kluczowe wskaźniki efektywności środowiskowej i kryteria doskonałości dla sektora produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Wskaźnik |
Jednostki miary |
Główna grupa docelowa |
Krótki opis |
Zalecany minimalny poziom monitorowania |
Odnośny główny wskaźnik EMAS (12) |
Kryterium doskonałości |
Powiązana najlepsza praktyka zarządzania środowiskowego (13) |
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące procesów produkcji |
|||||||
Zużycie energii w pomieszczeniu czystym wykorzystywanym do produkcji płytek obwodów drukowanych |
kWh/m2 |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Energia wykorzystywana w pomieszczeniu czystym do produkcji płytek obwodów drukowanych na jednostkę powierzchni przetworzonych płytek obwodów drukowanych |
Obiekt |
Efektywność energetyczna |
Nie dotyczy |
3.1.1 |
Zużycie energii w pomieszczeniu czystym wykorzystywanym do produkcji półprzewodników lub układów scalonych |
kWh/cm2 |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Energia wykorzystywana w pomieszczeniu czystym do produkcji półprzewodników i układów scalonych na jednostkę powierzchni przetwarzanych półprzewodników lub układów scalonych |
Obiekt |
Efektywność energetyczna |
Nie dotyczy |
3.1.1 |
Częstotliwość wymiany powietrza (ACR) |
Liczba/godzina |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Częstotliwość wymiany powietrza w pomieszczeniu czystym |
Obiekt |
Efektywność energetyczna |
Nie dotyczy |
3.1.1 |
Współczynnik efektywności systemu |
kW dostarczonej mocy chłodniczej/kW mocy zużytej |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Stosunek użytecznej mocy chłodniczej dostarczonej przez układ chłodzenia do energii elektrycznej wykorzystanej przez układ chłodzenia. Energia wykorzystana przez urządzenia uzupełniające (np. pompy) jest uwzględniana w mianowniku tej proporcji. |
Miejsce produkcji |
Efektywność energetyczna |
Nie dotyczy |
3.1.2 |
Całkowite zapotrzebowanie na energię na jednostkę powierzchni przetworzonych płytek obwodów drukowanych |
kWh/m2 płytek obwodów drukowanych |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ilość energii wymagana do przetworzenia płytek obwodów drukowanych podzielona przez powierzchnię przetwarzanych płytek obwodów drukowanych |
Obiekt |
Efektywność energetyczna |
Nie dotyczy |
3.1.3 |
Zużycie azotu na jednostkę powierzchni przetworzonych płytek obwodów drukowanych |
kg azotu/m2 produkowanych płytek obwodów drukowanych |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ilość azotu zużyta w procesie lutowania, podzielona przez całkowitą powierzchnię wyprodukowanych płytek obwodów drukowanych |
Obiekt |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Nie dotyczy |
3.1.3 |
Ilość miedzi pozyskana w ramach recyklingu z czynników wykorzystywanych w procesach wytrawiania |
t/rok |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Masa miedzi uzyskanej w ramach recyklingu na miejscu z czynników wykorzystanych w procesach wytrawiania w ciągu roku |
Miejsce produkcji |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Nie dotyczy |
3.1.4 |
Całkowite zużycie wody w zakładzie produkcyjnym |
l/m2 wyprodukowanych płytek obwodów drukowanych |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Całkowita ilość wody zużyta w zakładzie produkcyjnym podzielona przez całkowitą powierzchnię wyprodukowanych płytek obwodów drukowanych |
Miejsce produkcji |
Woda |
Co najmniej 50 % urządzeń płuczących wyposażono w system o co najmniej czterech stopniach płukania kaskadowego. |
3.1.5 |
Znormalizowane natężenie emisji związków perfluorowanych |
kg ekwiwalentu CO2/cm2 |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Współczynnik ocieplenia globalnego spowodowanego emisjami perfluorowęglowodorów z zakładu produkcyjnego podzielony przez powierzchnię wyprodukowanych płytek |
Miejsce produkcji |
Emisje |
Znormalizowane natężenie emisji perfluorowęglowodorów w nowo wybudowanych zakładach produkcji półprzewodników lub zakładach po gruntownej renowacji jest niższe niż 0,22 kg ekwiwalentu CO2/cm2 |
3.1.6 |
Zużycie energii elektrycznej przez układ sprężonego powietrza na jednostkę objętości w punkcie końcowego użycia |
kWh/m3 |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Zużycie energii elektrycznej przez układ sprężonego powietrza (w tym zużycie energii przez sprężarki, suszarki i napędy zastępcze) na standardowy metr sześcienny dostarczonego sprężonego powietrza przy zadanym poziomie ciśnienia |
Miejsce produkcji |
Efektywność energetyczna |
Zużycie energii elektrycznej przez układ sprężonego powietrza jest niższe niż 0,11 kWh/m3 dostarczonego sprężonego powietrza dla dużych instalacji pracujących przy ciśnieniu manometrycznym 6,5 bar, przepływie objętościowym znormalizowanym na poziomie 1 013 mbar, temperaturze 20 oC i odchyleniach ciśnienia nieprzekraczających 0,2 bar |
3.1.7 |
Wskaźnik wypływu powietrza |
Liczba |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Wskaźnik wypływu powietrza obliczany po wyłączeniu wszystkich urządzeń zużywających powietrze jako suma czasu działania każdej ze sprężarek pomnożonego przez jej wydajność, podzielona przez całkowity czas uśpienia i całkowitą wydajność znamionową sprężarek w układzie. Jest on wyrażony jako:
gdzie: ti(cr) oznacza czas (w minutach), podczas którego sprężarka pracuje, a wszystkie urządzenia wykorzystujące sprężone powietrze są wyłączone (układ sprzężonego powietrza pozostaje w stanie uśpienia); Ci(cr) to wydajność (Nl/min) sprężarki, która włącza się na czas ti(cr), gdy wszystkie urządzenia wykorzystujące sprężone powietrze są wyłączone; t(sb) oznacza całkowity czas (w minutach), kiedy zainstalowane urządzenia wykorzystujące sprężone powietrze pozostają w trybie uśpienia; C(tot) jest sumą wydajności znamionowej (Nl/min) wszystkich sprężarek w układzie sprężonego powietrza. |
Miejsce produkcji |
Efektywność energetyczna |
Po wyłączeniu wszystkich urządzeń zużywających powietrze ciśnienie w sieci pozostaje stabilne i sprężarki (w trybie uśpienia) nie przełączają się w stan obciążenia. |
3.1.7 |
Wdrożenie planu działania w zakresie różnorodności biologicznej na terenie obiektu we wszystkich zakładach produkcyjnych |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Wskaźnik ten informuje, czy wszystkie zakłady produkcyjne wdrożyły plan działania w zakresie różnorodności biologicznej dla miejsca produkcji |
Miejsce produkcji |
Różnorodność biologiczna |
Plan działania w zakresie różnorodności biologicznej jest wdrażany we wszystkich zakładach produkcyjnych w celu ochrony i zwiększenia różnorodności biologicznej (flory i fauny) na danym terenie |
3.1.8 |
Udział energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (własnej produkcji energii lub energii zakupionej od zweryfikowanego i spełniającego wymóg dodatkowości dostawcy) w całej zużywanej energii elektrycznej |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Energia elektryczna ze źródeł odnawialnych z własnej produkcji lub zakupiona, podzielona przez całkowite zużycie energii w obrębie miejsca produkcji. Jeżeli chodzi o zakupioną energię ze źródeł odnawialnych, jest ona uwzględniana w tym wskaźniku tylko wówczas, gdy została zweryfikowana jako dodatkowa (tj. nie została już uwzględniona przez inną organizację w koszyku energii elektrycznej sieci). |
Miejsce produkcji |
Efektywność energetyczna |
Nie dotyczy |
3.1.9 |
Udział ciepła ze źródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu ciepła |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ciepło ze źródeł odnawialnych (np. słonecznych grzewczych, geotermalnych, biomasy) podzielone przez całkowite zużycie ciepła w obrębie miejsca produkcji |
Miejsce produkcji |
Efektywność energetyczna |
Nie dotyczy |
3.1.9 |
Poziom redukcji unieszkodliwiania odpadów wytworzonych w zakładach produkcyjnych |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Masa odpadów przesłanych do przygotowania na potrzeby ponownego użycia, recyklingu lub odzysku energii podzielona przez całkowitą ilość odpadów wytworzonych w obrębie miejsca produkcji. Wskaźnik ten można obliczać oddzielnie dla odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne lub dla najważniejszych materiałów strumienia odpadów, np. złomu metalowego, polimerów. |
Miejsce produkcji |
Odpady |
Przedsiębiorstwo uzyskuje średni poziom redukcji unieszkodliwiania odpadów w wysokości 93 % we wszystkich zakładach produkcyjnych. |
3.1.10 |
Odsetek miejsc produkcji posiadających strategię gospodarowania odpadami |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Niniejszy wskaźnik wyrażany jest liczbą miejsc produkcji z wdrożoną strategią gospodarowania odpadami, w oparciu o elementy przedstawione w opisie niniejszej najlepszej praktyki zarządzania środowiskowego, podzieloną przez całkowitą liczbę miejsc produkcji przedsiębiorstwa. Jeżeli przedsiębiorstwo posiada tylko jedno miejsce produkcji, wskaźnik ten może być wyrażony w postaci wskaźnika typu tak/nie dla tego miejsca produkcji. |
Miejsce produkcji |
Odpady |
Przedsiębiorstwo wdrożyło we wszystkich miejscach produkcji strategię gospodarowania odpadami. |
3.1.10 |
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dotyczące zarządzania łańcuchem dostaw |
|||||||
Udział dostawców przekazujących pełną deklarację materiałową |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik wyraża odsetek nakładów ponoszonych w łańcuch dostaw na dostawców, którzy przekazują pełną deklarację materiałową, w stosunku do całości nakładów ponoszonych w łańcuchu dostaw. |
Miejsce produkcji |
Różnorodność biologiczna Efektywne wykorzystanie materiałów |
Wdrożono obowiązkowe wymogi dla wszystkich głównych dostawców (wyrażone w % nakładów w łańcuchu dostaw) w zakresie przekazywania pełnych deklaracji materiałowych. |
3.2.1 |
Okresowa (np. coroczna) publikacja wielkości emisji gazów cieplarnianych obliczona przy użyciu metody opartej na uznanych normach |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik pozwala na ustalenie, czy emisje gazów cieplarnianych z przedsiębiorstwa (w tym emisje z zakresu 1 i 2 oraz najważniejsze emisje z zakresu 3) oblicza się zgodnie z metodą opartą na uznanych normach i okresowo publikuje. |
Przedsiębiorstwo |
Emisje |
Emisje gazów cieplarnianych (w tym z zakresu 1, 2 oraz najważniejsze z zakresu 3) oblicza się przy użyciu metody opartej na uznanych normach i okresowo publikuje. |
3.2.2 |
Okresowe (np. coroczne) upublicznianie wykazanych rzeczywistych bezwzględnych i względnych redukcji emisji gazów cieplarnianych |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik dotyczy okresowego upubliczniania wykazanych rzeczywistych redukcji emisji gazów cieplarnianych z przedsiębiorstwa. |
Przedsiębiorstwo |
Emisje |
Bezwzględne lub względne rzeczywiste redukcje emisji gazów cieplarnianych są wykazywane i okresowo publikowane. |
3.2.2 |
Włączenie oceny cyklu życia zgodnie z normami ISO 14040 i 14044 do strategii środowiskowej przedsiębiorstwa i stosowanie takiej oceny przy podejmowaniu najważniejszych decyzji dotyczących nowych lub przeprojektowanych produktów |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik pozwala na ustalenie, czy do strategii środowiskowej przedsiębiorstwa włączono ocenę cyklu życia oraz czy jej stosowanie wpływa na najważniejsze decyzje dotyczące nowych lub przeprojektowanych produktów. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywność energetyczna Efektywne wykorzystanie materiałów Woda Odpady Różnorodność biologiczna Emisje |
Ocenę cyklu życia przeprowadza się zgodnie z międzynarodowymi normami ISO 14040 i ISO 14044. Przedsiębiorstwo przeprowadza ocenę cyklu życia w odniesieniu do nowych i przeprojektowanych produktów, a wyniki są systematycznie wykorzystywane jako podstawa do podejmowania decyzji dotyczących rozwoju produktów. |
3.2.3 |
Sformułowanie wytycznych i wymogów w zakresie zamówień w odniesieniu do najważniejszych produktów i materiałów zidentyfikowanych w ramach oceny różnorodności biologicznej |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik pozwala na ustalenie, czy w odniesieniu do produktów i materiałów zidentyfikowanych jako najważniejsze w ramach okresowej oceny wpływu na różnorodność biologiczną produktów i materiałów zapewnianych przez łańcuch dostaw opracowano wytyczne i wymogi w zakresie różnorodności biologicznej. |
Przedsiębiorstwo |
Różnorodność biologiczna |
Przedsiębiorstwo wdraża program okresowej oceny wpływu produktów i materiałów zapewnianych przez łańcuch dostaw na różnorodność biologiczną, a wyniki oceny są wykorzystywane do formułowania wytycznych i wymogów w zakresie zamówień dotyczących najważniejszych produktów i materiałów. |
3.2.4 |
Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego sprzyjające gospodarce o bardziej zamkniętym obiegu |
|||||||
Wyznaczanie celów związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym dla nowych produktów |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik pozwala stwierdzić występowanie celów związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym dotyczących nowych produktów lub grup produktów. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Przedsiębiorstwo wyznaczyło cele związane z gospodarką o obiegu zamkniętym w odniesieniu do nowych produktów oraz wprowadziło skuteczny proces projektowania produktów w celu zapewnienia realizacji tych celów. |
3.3.1 |
Udział produktów lub komponentów (ilościowo lub według przychodów), w przypadku których wprowadzono cykle projektowania i przeprojektowywania wyraźnie uwzględniające różne metody stosowane w ramach gospodarki o obiegu zamkniętym |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Liczba produktów lub komponentów, w przypadku których wdrożono cykle projektowania i przeprojektowywania wyraźnie uwzględniające odmienne podejścia stosowane w ramach gospodarki o obiegu zamkniętym, podzielona przez całkowitą liczbę produktów lub komponentów wyprodukowanych przez przedsiębiorstwo |
Przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Nie dotyczy |
3.3.1 |
Wdrożenie modelu zintegrowanej oferty produktowo-usługowej zapewniającego korzyści dla środowiska |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik pozwala na stwierdzenie, czy w przedsiębiorstwie wdrożono model zintegrowanej oferty produktowo-usługowej zapewniający korzyści dla środowiska. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Przedsiębiorstwo wprowadza zintegrowaną ofertę produktowo-usługową do swojej działalności w taki sposób, że prowadzi ona do ciągłego doskonalenia wyników w zakresie wpływu zintegrowanej oferty produktowo-usługowej na środowisko. |
3.3.2 |
Wskaźniki odbioru produktów zainstalowanych u klienta w ramach zintegrowanej oferty produktowo-usługowej według kategorii produktów |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik wyrażany jest jako odsetek produktów zainstalowanych u klienta w ramach modelu zintegrowanej oferty produktowo-usługowej oraz odebranych przez producenta w celu ponownego wprowadzenia na rynek lub renowacji na potrzeby dalszej eksploatacji. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Wskaźnik odbioru urządzeń od konsumentów na podstawie umów leasingu wynosi 100 %, a wskaźnik renowacji – 30 %. |
3.3.2 |
Udział ponownie wykorzystanych urządzeń w całkowitej liczbie urządzeń zainstalowanych w ramach zintegrowanej oferty produktowo-usługowej |
% |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik wyrażony jest liczbą ponownie wykorzystanych urządzeń, podzieloną przez całkowitą liczbę urządzeń zainstalowanych przez przedsiębiorstwo w ramach modelu zintegrowanej oferty produktowo-usługowej. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Nie dotyczy |
3.3.2 |
Stosowanie oceny cyklu życia w celu wykazania, że działalność w zakresie regeneracji lub renowacji przynosi korzyści netto dla środowiska, w tym w aspekcie poprawy efektywności energetycznej nowych modeli produktów |
T/N |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Ten wskaźnik dotyczy stosowania oceny cyklu życia do wykazania rzeczywistych korzyści netto dla środowiska wynikających z regeneracji lub renowacji produktów. |
Przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Ocenę cyklu życia stosuje się do wykazania, że działalność w zakresie regeneracji lub renowacji przynosi korzyści netto dla środowiska, w tym w aspekcie poprawy efektywności energetycznej nowych modeli produktów. |
3.3.3 |
Całkowita ilość tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu odpadów przedkonsumenckich, wykorzystywanych w produkcji |
Tony |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Masa tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu odpadów przedkonsumenckich, wykorzystywanych w produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego |
Miejsce produkcji/przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Nie dotyczy |
3.3.4 |
Całkowita ilość tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu odpadów pokonsumpcyjnych, wykorzystywanych w produkcji |
Tony |
Producenci sprzętu elektrycznego i sprzętu elektronicznego |
Masa tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu odpadów pokonsumpcyjnych, wykorzystywanych w produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego |
Miejsce produkcji/przedsiębiorstwo |
Efektywne wykorzystanie materiałów |
Nie dotyczy |
3.3.4 |
(1) Sprawozdanie naukowe i polityczne jest publicznie dostępne na stronie internetowej JRC pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/BEMP_EEE_Manufacturing.pdf. Wnioski dotyczące najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego i możliwości ich zastosowania oraz szczegółowych wskaźników efektywności środowiskowej i kryteriów doskonałości określonych w niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym opierają się na ustaleniach udokumentowanych w sprawozdaniu naukowym i politycznym. W sprawozdaniu tym można znaleźć wszystkie podstawowe informacje i szczegóły techniczne.
(2) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1836/93 z dnia 29 czerwca 1993 r. dopuszczające dobrowolny udział spółek sektora przemysłowego w systemie zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego we Wspólnocie (Dz.U. L 168 z 10.7.1993, s. 1).
(3) Rozporządzenie (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji w systemie zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego we Wspólnocie (EMAS) (Dz.U. L 114 z 24.4.2001, s. 1).
(4) Zgodnie z sekcją B lit. e) w załączniku IV do rozporządzenia EMAS deklaracja środowiskowa zawiera: „streszczenie dostępnych danych dotyczących efektów działalności środowiskowej organizacji w porównaniu z jej celami i zadaniami środowiskowymi, w odniesieniu do znaczącego wpływu organizacji na środowisko. Sprawozdawczość obejmuje główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej określone w sekcji C”. Sekcja C załącznika IV stanowi: „każda organizacja składa co roku raport na temat efektów swojej działalności środowiskowej, odnosząc się do bardziej szczegółowych aspektów środowiskowych określonych w jej deklaracji środowiskowej oraz uwzględnia sektorowe dokumenty referencyjne, o których mowa w art. 46, jeśli są dostępne”.
(5) Szczegółowy opis każdej z najlepszych praktyk oraz praktyczne wytyczne dotyczące ich wdrażania są dostępne w „Sprawozdaniu z najlepszych praktyk” opublikowanym przez JRC oraz pod adresem: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/BEMP_EEE_Manufacturing.pdf. Organizacje, które chciałyby uzyskać więcej informacji na temat niektórych najlepszych praktyk opisanych w sektorowym dokumencie referencyjnym, zachęca się do zapoznania ze wspomnianym sprawozdaniem.
(6) Rozporządzenie (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz.U. L 393 z 30.12.2006, s. 1).
(7) Prędkość czołowa powietrza to prędkość, z jaką powietrze przepływa przez filtry lub nagrzewnice/wężownice chłodzące w centrali nawiewno-wywiewnej.
(8) Wskaźnik wypływu powietrza obliczany po wyłączeniu wszystkich urządzeń zużywających powietrze jako suma czasu działania każdej ze sprężarek pomnożonego przez jej wydajność, podzielona przez całkowity czas uśpienia i całkowitą wydajność znamionową sprężarek w układzie
(9) W dyrektywie 2008/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3), znanej jako dyrektywa ramowa w sprawie odpadów, ustanowiono preferowaną kolejność działań, mającą na celu zmniejszenie ilości odpadów i gospodarowanie nimi. Porządek ten jest znany jako hierarchia postępowania z odpadami. Najwyższy priorytet w ramach hierarchii przyznaje się zapobieganiu powstawaniu odpadów, następnie ich ponownemu użyciu, recyklingowi oraz odzyskiwaniu (energii z) frakcji odpadów, których powstaniu nie można było zapobiec oraz które nie mogły być ponownie użyte lub poddane recyklingowi. Wreszcie unieszkodliwianie odpadów rozważa się wyłącznie wówczas, gdy żadna z powyżej wskazanych dróg nie jest możliwa.
(10) Niektóre takie substancje mogą być nadal używane na podstawie wyłączeń przewidzianych w RoHS.
(11) Zgodnie z Protokołem dotyczącym emisji gazów cieplarnianych emisje z zakresu 1 to wszystkie bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych przedsiębiorstwa, tj. emisje gazów cieplarnianych uwalniane przez obiekty lub pojazdy posiadane lub kontrolowane przez przedsiębiorstwo. Emisje z zakresu 2 to pośrednie emisje gazów cieplarnianych spowodowane użyciem zakupionej energii elektrycznej, ciepła, zimna lub pary, tj. emisje uwolnione w innych miejscach w celu wyprodukowania energii zużywanej w obrębie przedsiębiorstwa. Zakres 3 obejmuje wszystkie pozostałe pośrednie emisje pochodzące z przepływów produktowych (towarów lub usług) lub materiałowych wchodzących do przedsiębiorstwa lub z niego wychodzących.
(12) Główne wskaźniki EMAS wymieniono w załączniku IV do rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 (sekcja C pkt 2).
(13) Liczby odnoszą się do numerów sekcji niniejszego dokumentu.