6.11.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 295/1

(1)

Utworzenie obszaru, na którym zapewniony jest swobodny przepływ osób przez granice wewnętrzne, jest jednym z głównych osiągnięć Unii. Na takim obszarze bez wewnętrznej kontroli granicznej konieczne jest wspólne reagowanie na sytuacje, które w znacznym stopniu wpływają na porządek publiczny lub bezpieczeństwo wewnętrzne tego obszaru, jego części albo jednego lub większej liczby państw członkowskich, poprzez stworzenie możliwości tymczasowego przywracania wewnętrznej kontroli granicznej w wyjątkowych okolicznościach, lecz bez uszczerbku dla zasady swobodnego przepływu osób. Biorąc pod uwagę wpływ, jaki takie ostateczne środki mogą wywierać na wszystkie osoby mające prawo przemieszczania się w obrębie tego obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej, należy określić warunki i procedury dotyczące przywracania tych środków, by sprawić, że mają one charakter wyjątkowy oraz że przestrzegana jest zasada proporcjonalności. Zakres i czas trwania przywrócenia tych środków powinien zostać ograniczony do absolutnego minimum niezbędnego do zareagowania na poważne zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego.

(2)

Swoboda przepływu osób w obrębie obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej jest jednym z największych osiągnięć Unii. Ponieważ tymczasowe przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych wpływa na swobodę przepływu osób, każda decyzja o przywróceniu takiej kontroli powinna być podejmowana zgodnie ze wspólnie ustalonymi kryteriami i powinna być odpowiednio podawana do wiadomości Komisji lub zalecana przez instytucję Unii. W każdym razie przywracanie wewnętrznej kontroli granicznej powinno pozostać wyjątkiem i powinno mieć miejsce wyłącznie jako ostateczność, w ściśle ograniczonym zakresie i na ograniczony okres, w oparciu o konkretne, obiektywne kryteria i o ocenę konieczności zastosowania tego środka, które należy kontrolować na szczeblu Unii. W przypadkach gdy poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego wymaga natychmiastowego działania, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przywrócenia kontroli granicznej na swoich granicach wewnętrznych na okres nie dłuższy niż dziesięć dni. Ewentualne przedłużenie tego okresu musi podlegać monitorowaniu na szczeblu Unii.

(3)

Konieczność i proporcjonalność przywrócenia wewnętrznej kontroli granicznej powinna być rozważana w świetle zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego uzasadniającego potrzebę takiego przywrócenia; należy również rozważyć wykorzystanie alternatywnych środków na poziomie krajowym lub unijnym lub na obydwu tych poziomach, jak również wpływ takiej kontroli na swobodę przepływu osób w obrębie obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej.

(4)

Przywrócenie wewnętrznej kontroli granicznej może wyjątkowo być konieczne w przypadku poważnego zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego na poziomie obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej lub na poziomie krajowym, w szczególności w następstwie ataków terrorystycznych lub groźby takich ataków, lub z powodu zagrożeń stwarzanych przez przestępczość zorganizowaną.

(5)

Migracji ani przekraczania granic zewnętrznych przez dużą liczbę obywateli państw trzecich nie powinno się uznawać per se za zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego.

(6)

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odstępstwo od podstawowej zasady swobody przepływu osób należy interpretować ściśle, koncepcja porządku publicznego zakłada zaś istnienie rzeczywistego, obecnego i dostatecznie poważnego zagrożenia dla jednego z podstawowych interesów społeczeństwa.

(7)

W oparciu o zebrane dotychczas doświadczenia w odniesieniu do funkcjonowania obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej oraz aby pomóc zapewnić konsekwentne stosowanie dorobku Schengen, Komisja może sporządzić wytyczne dotyczące przywracania wewnętrznej kontroli granicznej, obejmujące zarówno przypadki wymagające tymczasowego zastosowania takiego środka, jak i przypadki, w których konieczne jest natychmiastowe działanie. Wytyczne te powinny zawierać wyraźne wskaźniki służące ułatwieniu stwierdzenia, jakie okoliczności mogłyby stanowić poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego.

(8)

W przypadku gdy w sprawozdaniu z oceny oraz aby zapewnić przestrzeganie zaleceń przyjętych zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) nr 1053/2013 z dnia 7 października 2013 r. w sprawie ustanowienia mechanizmu oceny i monitorowania w celu weryfikacji stosowania dorobku Schengen (2) stwierdzone zostaną poważne niedociągnięcia w prowadzeniu kontroli na granicach zewnętrznych, Komisji powinny zostać przyznane uprawnienia wykonawcze umożliwiające zalecenie ocenianemu państwu członkowskiemu podjęcia pewnych środków szczególnych, takich jak rozmieszczenie zespołów europejskiej straży granicznej, przedłożenie planów strategicznych lub – z uwagi na powagę sytuacji – zamknięcie konkretnego przejścia granicznego. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (3). W świetle art. 2 ust. 2 lit. b) pkt iii) tego rozporządzenia zastosowanie ma procedura sprawdzająca.

(9)

Tymczasowe przywrócenie kontroli granicznych na niektórych granicach wewnętrznych na mocy procedury szczególnej na szczeblu Unii może także być uzasadnione w wyjątkowych okolicznościach i jako środek ostateczny, gdy ogólne funkcjonowanie obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej jest zagrożone w wyniku utrzymujących się poważnych niedociągnięć związanych z granicami zewnętrznymi, stwierdzonych w toku rygorystycznego procesu oceny zgodnie z art. 14 i 15 rozporządzenia (UE) nr 1053/2013, o ile okoliczności te stanowiłyby poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego w obrębie tego obszaru lub jego części. Taka szczególna procedura tymczasowego przywracania kontroli granicznych na niektórych granicach wewnętrznych może zostać uruchomiona na tych samych warunkach także w wyniku poważnego zaniedbania obowiązków przez oceniane państwo członkowskie. Z uwagi na politycznie drażliwy charakter przywracania kontroli na niektórych granicach wewnętrznych, które dotyka kwestii krajowych uprawnień wykonawczych i egzekucyjnych dotyczących wewnętrznej kontroli granicznej, uprawnienia wykonawcze do przyjmowania zaleceń na mocy tej szczególnej procedury na szczeblu Unii powinny zostać przyznane Radzie, stanowiącej na podstawie wniosku Komisji.

(10)

Przed przyjęciem takiego zalecenia w sprawie tymczasowego przywrócenia wewnętrznych kontroli granicznych na niektórych granicach wewnętrznych należy dokładnie i w porę zbadać możliwość zastosowania środków ukierunkowanych na rozwiązanie źródłowych problemów, w tym możliwość pomocy takich organów lub jednostek organizacyjnych Unii, jak Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych (Frontex) ustanowiona rozporządzeniem Rady (WE) nr 2007/2004 (4) lub Europejskim Urzędem Policji (Europol) ustanowionym decyzją Rady 2009/371/WSiSW (5), oraz wykorzystania technicznych lub finansowych środków wsparcia na szczeblu krajowym lub unijnym lub na obydwu tych szczeblach. W przypadku wykrycia poważnego niedociągnięcia Komisja powinna mieć możliwość udzielenia środków wsparcia finansowego w celu wspomożenia danego państwa członkowskiego. Ponadto każde zalecenie Komisji i Rady powinno być oparte na uzasadnionych informacjach.

(11)

Komisja powinna mieć możliwość przyjmowania aktów wykonawczych mających natychmiastowe zastosowanie, w należycie uzasadnionych przypadkach gdy ze względu na potrzebę przedłużenia kontroli na granicach wewnętrznych wymaga tego pilny charakter sprawy.

(12)

Sprawozdania z ocen oraz zalecenia, o których mowa w art. 14 i 15 rozporządzenia (UE) nr 1053/2013 powinny stanowić podstawę uruchamiania środków szczególnych w przypadku wystąpienia poważnych niedociągnięć związanych z kontrolami na granicach zewnętrznych oraz podstawę stosowania szczególnej procedury w przypadku wystąpienia wyjątkowych okoliczności przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, a zagrażających ogólnemu funkcjonowaniu obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej. Państwa członkowskie i Komisja wspólnie dokonują regularnych, obiektywnych i bezstronnych ocen w celu zweryfikowania, czy niniejsze rozporządzenie jest stosowane prawidłowo, a Komisja koordynuje te oceny w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi. Na mechanizm oceny składają się następujące elementy: roczne i wieloletnie programy oceny, zapowiedziane i niezapowiedziane wizyty na miejscu przeprowadzane przez niewielki zespół składający się z przedstawicieli Komisji oraz z ekspertów wyznaczonych przez państwa członkowskie, sprawozdania z wynikiem ocen przyjmowane przez Komisję, zalecenia co do działań naprawczych przyjmowane przez Radę na podstawie wniosku Komisji, odpowiednie działania następcze, odpowiednie monitorowanie oraz odpowiednia sprawozdawczość.

(13)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, mianowicie ustanowienie wspólnych zasad tymczasowego przywracania wewnętrznej kontroli granicznej w wyjątkowych okolicznościach, może zostać osiągnięty tylko na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(14)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i do TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia, w związku z tym nie jest nim związana ani go nie stosuje. Biorąc pod uwagę, że niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie dorobku Schengen, Dania, zgodnie z art. 4 tego protokołu, w terminie sześciu miesięcy od daty przyjęcia przez Radę decyzji w sprawie niniejszego rozporządzenia, podejmie decyzję o jego ewentualnej transpozycji do swojego prawa krajowego.

(15)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Zjednoczonego Królestwa, zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE z dnia 29 maja 2000 r. dotyczącą wniosku Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej o zastosowanie wobec niego niektórych przepisów dorobku Schengen (6). Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w związku z tym w przyjęciu niniejszego rozporządzenia, nie jest nim związane ani go nie stosuje.

(16)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Irlandii, zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE z dnia 28 lutego 2002 r. dotyczącą wniosku Irlandii o zastosowanie wobec niej niektórych przepisów dorobku Schengen (7). Irlandia nie uczestniczy w związku z tym w przyjęciu niniejszego rozporządzenia, nie jest nim związana ani go nie stosuje.

(17)

W odniesieniu do Islandii i Norwegii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy zawartej przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącej włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (8), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 lit. A decyzji Rady 1999/437/WE (9) w sprawie niektórych warunków stosowania tej umowy.

(18)

W odniesieniu do Szwajcarii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy zawartej między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (10), wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 lit. A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2008/146/WE (11).

(19)

W odniesieniu do Liechtensteinu niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Protokołu między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską, Konfederacją Szwajcarską i Księstwem Liechtensteinu w sprawie przystąpienia Księstwa Liechtensteinu do Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (12), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 lit. A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2011/350/UE (13).

(20)

W odniesieniu do Cypru niniejsze rozporządzenie stanowi akt rozwijający dorobek Schengen lub w inny sposób powiązany z tym dorobkiem w rozumieniu art. 3 ust. 2 Aktu przystąpienia z 2003 r.

(21)

W odniesieniu do Bułgarii i Rumunii niniejsze rozporządzenie stanowi akt rozwijający dorobek Schengen lub w inny sposób powiązany z tym dorobkiem w rozumieniu art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia z 2005 r.

(22)

W odniesieniu do Chorwacji niniejsze rozporządzenie stanowi akt rozwijający dorobek Schengen lub w inny sposób powiązany z tym dorobkiem w rozumieniu art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia.

(23)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w tym ze swobodą przemieszczania się i pobytu. Niniejsze rozporządzenie należy stosować zgodnie z tymi prawami i zasadami,

(24)

Rozporządzenie (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (14) powinno zatem zostać odpowiednio zmienione,

1)

do tytułu II (Granice zewnętrzne) dodaje się rozdział w brzmieniu:

„ROZDZIAŁ IVa

Środki szczególne w przypadku poważnych niedociągnięć związanych z kontrolą granic zewnętrznych

Artykuł 19a

Środki na granicach zewnętrznych i wsparcie Agencji

1.   W przypadku gdy w sprawozdaniu z oceny sporządzonym zgodnie z art. 14 rozporządzenia Rady (UE) nr 1053/2013 z dnia 7 października 2013 r. w sprawie ustanowienia mechanizmu oceny i monitorowania w celu weryfikacji stosowania dorobku Schengen (15) zostaną wskazane poważne niedociągnięcia w przeprowadzaniu kontroli na granicach zewnętrznych oraz by zapewnić przestrzeganie zaleceń, o których mowa w art. 15 tego rozporządzenia, Komisja może zalecić, w drodze aktu wykonawczego, by oceniane państwo członkowskie wprowadziło pewne środki szczególne, wśród których mogą się znaleźć jeden z poniższych środków lub obydwa:

Ten akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 33a ust. 2.

2.   Komisja regularnie informuje komitet utworzony na podstawie art. 33a ust. 1 o postępach we wdrażaniu środków, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz o ich wpływie na wskazane niedociągnięcia.

Komisja przekazuje informacje o tym także Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

3.   W przypadku gdy w sprawozdaniu z oceny, o którym mowa w ust. 1, stwierdzono, że oceniane państwo członkowskie poważnie zaniedbuje swoje obowiązki i musi w związku z tym przedłożyć sprawozdanie z realizacji stosownego planu działań w terminie trzech miesięcy zgodnie z art. 16 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1053/2013, i jeśli po upływie tego terminu Komisja stwierdzi, że sytuacja ta się utrzymuje, może wszcząć procedurę przewidzianą w art. 26 niniejszego rozporządzenia, o ile spełnione zostały ku temu wszystkie warunki.

2)

art. 23-27 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 23

Ogólne ramy tymczasowego przywracania kontroli granicznej na granicach wewnętrznych

1.   Gdy na obszarze bez wewnętrznej kontroli granicznej zaistnieje poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego w danym państwie członkowskim, to państwo członkowskie może w drodze wyjątku przywrócić kontrolę graniczną na wszystkich lub poszczególnych odcinkach swoich granic wewnętrznych na ograniczony okres, nie dłuższy niż 30 dni, lub na okres przewidywalnego istnienia tego poważnego zagrożenia, jeśli przekracza on 30 dni. Zakres i czas trwania tymczasowego przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych nie przekraczają tego, co jest ściśle niezbędne do reakcji na dane poważne zagrożenie.

2.   Kontrola graniczna na granicach wewnętrznych zostaje przywrócona jedynie jako ostateczność i zgodnie z art. 24, 25 i 26. Kryteria, o których mowa odpowiednio w art. 23a i 26a, są uwzględniane w każdym przypadku, gdy rozważana jest decyzja o przywróceniu kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, zgodnie z, odpowiednio, art. 24, 25 lub 26.

3.   Jeżeli poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego w danym państwie członkowskim utrzymuje się przez okres dłuższy niż okres, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, dane państwo członkowskie może przedłużać kontrolę graniczną na swoich granicach wewnętrznych po uwzględnieniu kryteriów, o których mowa w art. 23a, oraz zgodnie z art. 24, w oparciu o te same przesłanki jak te, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, i przy uwzględnieniu wszelkich nowych elementów, na odnawialne okresy nie dłuższe niż 30 dni.

4.   Okres przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, obejmujący przedłużenia wynikające z ust. 3 niniejszego artykułu, nie może przekraczać łącznie sześciu miesięcy. W przypadku wystąpienia okoliczności nadzwyczajnych, o których mowa w art. 26, ten łączny okres można przedłużyć maksymalnie do dwóch lat, zgodnie z ust. 1 tego artykułu.

Artykuł 23a

Kryteria dotyczące tymczasowego przywracania kontroli granicznej na granicach wewnętrznych

Gdy państwo członkowskie postanowi, jako ostateczność, tymczasowo przywrócić kontrolę na co najmniej jednej granicy wewnętrznej lub na co najmniej jednym jej odcinku lub postanowi przedłużyć okres takiego przywrócenia kontroli granicznej, zgodnie z art. 23 lub art. 25 ust. 1, ocenia ono stopień, w jakim środek ten może zażegnać zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego, oraz proporcjonalność tego środka w stosunku do zagrożenia. Dokonując tej oceny, państwo członkowskie bierze pod uwagę w szczególności następujące przesłanki:

Artykuł 24

Procedura tymczasowego przywracania kontroli granicznej na granicach wewnętrznych na mocy art. 23 ust. 1

1.   W przypadku gdy dane państwo członkowskie planuje przywrócenie kontroli granicznej na granicach wewnętrznych na mocy art. 23 ust. 1, powiadamia ono pozostałe państwa członkowskie i Komisję najpóźniej cztery tygodnie przed planowanym przywróceniem kontroli lub w krótszym terminie, jeżeli okoliczności, które spowodowały potrzebę przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, staną się znane później niż cztery tygodnie przed planowanym przywróceniem kontroli. W tym celu państwo członkowskie przekazuje następujące informacje:

Powiadomienie na podstawie akapitu pierwszego może również zostać dokonane wspólnie przez dwa państwa członkowskie lub większą ich liczbę.

W razie potrzeby Komisja może zwrócić się do danego państwa członkowskiego lub państw członkowskich o udzielenie dodatkowych informacji.

2.   Informacje, o których mowa w ust. 1, są przekazywane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie równocześnie z przekazaniem ich innym państwom członkowskim i Komisji zgodnie z tym ustępem.

3.   Państwo członkowskie dokonujące powiadomienia na podstawie ust. 1 może, w razie potrzeby i zgodnie z prawem krajowym, podjąć decyzję o utajnieniu części informacji.

Takie utajnienie nie uniemożliwia Komisji udostępnienia tych informacji Parlamentowi Europejskiemu. Przekazanie informacji i dokumentów oraz obchodzenie się z dokumentami przekazywanymi Parlamentowi Europejskiemu na mocy niniejszego artykułu musi być zgodne z przepisami dotyczącymi przekazywania informacji niejawnych i obchodzenia się z nimi, które obowiązują w stosunkach między Parlamentem Europejskim i Komisją.

4.   Po powiadomieniu przez państwo członkowskie zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu oraz z myślą o konsultacjach przewidzianych w ust. 5 niniejszego artykułu Komisja lub pozostałe państwa członkowskie mogą, bez uszczerbku dla art. 72 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wydać opinię.

Jeżeli Komisja na podstawie informacji zawartych w powiadomieniu lub jakichkolwiek informacji dodatkowych, jakie otrzymała, ma wątpliwości dotyczące konieczności lub proporcjonalności planowanego przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych lub jeżeli uważa, że właściwa byłaby konsultacja na temat pewnego aspektu powiadomienia, wydaje ona stosowną opinię.

5.   Informacje, o których mowa w ust. 1, oraz opinia Komisji lub państwa członkowskiego wydana na podstawie ust. 4, stanowią przedmiot konsultacji, w tym, w stosownych przypadkach, wspólnych spotkań, między państwem członkowskim planującym przywrócić kontrolę graniczną na granicach wewnętrznych, pozostałymi państwami członkowskimi, zwłaszcza państwami bezpośrednio dotkniętymi takimi środkami, oraz Komisją, w celu zorganizowania, w stosownych przypadkach, wzajemnej współpracy między państwami członkowskimi oraz zbadania proporcjonalności środków w stosunku do zdarzeń stanowiących podstawę przywrócenia kontroli granicznej, a także zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego.

6.   Konsultacje, o których mowa w ust. 5, odbywają się co najmniej dziesięć dni przed datą planowanego przywrócenia kontroli granicznej.

Artykuł 25

Procedura szczególna w przypadkach wymagających natychmiastowego działania

1.   Jeśli poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego w państwie członkowskim wymaga podjęcia natychmiastowego działania, dane państwo członkowskie może wyjątkowo i w trybie natychmiastowym przywrócić kontrolę graniczną na granicach wewnętrznych, na ograniczony okres nieprzekraczający dziesięciu dni.

2.   Przywracając kontrolę graniczną na granicach wewnętrznych dane państwo członkowskie powiadamia o tym równocześnie odpowiednio pozostałe państwa członkowskie i Komisję oraz przekazuje informacje, o których mowa w art. 24 ust. 1, i przedstawia powody zastosowania procedury określonej w niniejszym artykule. Komisja może natychmiast po otrzymaniu powiadomienia zasięgnąć opinii pozostałych państw członkowskich.

3.   Jeżeli poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego utrzymuje się po upływie okresu, o którym mowa w ust. 1, dane państwo członkowskie może zdecydować o przedłużeniu kontroli granicznej na granicach wewnętrznych na odnawialne okresy do 20 dni. Dokonując tego, dane państwo członkowskie uwzględnia kryteria, o których mowa w art. 23a, w tym zaktualizowaną ocenę konieczności i proporcjonalności tego środka, oraz wszelkie nowe okoliczności.

W przypadku takiego przedłużenia odpowiednie zastosowanie ma art. 24 ust. 4 i 5, a konsultacje odbywają się niezwłocznie po powiadomieniu Komisji i państw członkowskich o decyzji o przedłużeniu.

4.   Bez uszczerbku dla art. 23 ust. 4 okres przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, obejmujący okres początkowy, o którym mowa w ust. 1, i kolejne przedłużenia na mocy ust. 3, nie przekracza łącznie dwóch miesięcy.

5.   Komisja niezwłocznie informuje Parlament Europejski o powiadomieniach dokonanych na mocy niniejszego artykułu.

Artykuł 26

Procedura szczególna w przypadku wystąpienia wyjątkowych okoliczności zagrażających ogólnemu funkcjonowaniu obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej

1.   W wyjątkowych okolicznościach, gdy ogólne funkcjonowanie obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej jest zagrożone w wyniku utrzymujących się poważnych niedociągnięć związanych z kontrolą na granicach zewnętrznych, o czym mowa w art. 19a, i w zakresie, w jakim okoliczności te stwarzają poważne zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego na obszarze bez wewnętrznej kontroli granicznej lub na częściach tego obszaru, państwa członkowskie mogą przywrócić kontrolę graniczną na granicach wewnętrznych zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu na okres nie dłuższy niż sześć miesięcy. Okres ten może zostać przedłużony, nie więcej niż trzy razy, o kolejne okresy nie dłuższe niż sześć miesięcy, jeśli te wyjątkowe okoliczności nadal się utrzymują.

2.   W ostateczności i w celu ochrony wspólnych interesów na obszarze bez wewnętrznej kontroli granicznej, gdy wszelkie inne środki, w szczególności te, o których mowa w art. 19a ust. 1, nie są w stanie skutecznie zażegnać stwierdzonego poważnego zagrożenia, Rada może zalecić, by jedno państwo członkowskie lub większa ich liczba podjęły decyzję o przywróceniu kontroli granicznych na całej długości swoich granic wewnętrznych lub na ich określonych odcinkach. Zalecenie Rady oparte jest na wniosku Komisji. Państwa członkowskie mogą zwrócić się do Komisji o przedłożenie Radzie takiego wniosku w sprawie zalecenia.

W swoim zaleceniu Rada wskazuje przynajmniej te informacje, o których mowa w art. 24 ust. 1 lit. a)-e).

Rada może zalecić przedłużenie kontroli granicznej zgodnie z warunkami i procedurami określonymi w niniejszym artykule.

Zanim państwo członkowskie przywróci kontrolę graniczną na całej długości swoich granic wewnętrznych lub na ich określonych odcinkach na mocy niniejszego ustępu, powiadamia odpowiednio pozostałe państwa członkowskie, Parlament Europejski i Komisję.

3.   Jeżeli państwo członkowskie nie wykonuje zalecenia, o którym mowa w ust. 2, niezwłocznie informuje ono Komisję na piśmie o powodach takiego niewykonania.

W takim przypadku Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym ocenia powody zgłoszone przez dane państwo członkowskie oraz skutki dla ochrony wspólnych interesów na obszarze bez wewnętrznej kontroli granicznej.

4.   Jeśli należycie uzasadnia to pilny charakter sprawy, w sytuacjach, w których okoliczności powodujące konieczność przedłużenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, zgodnie z ust. 2, stają się znane mniej niż 10 dni przed końcem poprzedniego okresu przywrócenia kontroli, Komisja może przyjąć zgodnie z art. 33a ust. 3 wszelkie niezbędne zalecenia w drodze aktów wykonawczych mających natychmiastowe zastosowanie. W terminie 14 dni od przyjęcia takich zaleceń Komisja przedkłada Radzie wniosek w sprawie zalecenia zgodnie z ust. 2.

5.   Niniejszy artykuł nie narusza środków, które mogą zostać przyjęte przez państwa członkowskie na mocy art. 23, 24 i 25 w przypadku poważnego zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego.

Artykuł 26a

Kryteria tymczasowego przywracania kontroli granicznej na granicach wewnętrznych w przypadku wystąpienia wyjątkowych okoliczności zagrażających ogólnemu funkcjonowaniu obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej

1.   Gdy w ostateczności i zgodnie z art. 26 ust. 2 Rada zaleci tymczasowe przywrócenie kontroli granicznej na co najmniej jednej granicy wewnętrznej lub na co najmniej jednym jej odcinku, ocenia ona stopień, w jakim taki środek może odpowiednio zażegnać zagrożenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego na obszarze bez wewnętrznej kontroli granicznej, i ocenia proporcjonalność środka w stosunku do zagrożenia. Ocena ta opiera się na szczegółowych informacjach dostarczonych przez dane państwo członkowskie lub państwa członkowskie oraz przez Komisję, a także wszelkich innych istotnych informacjach, w tym informacjach uzyskanych zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu. Dokonując takiej oceny uwzględnia się w szczególności następujące kwestie:

2.   Przed przyjęciem wniosku w sprawie zalecenia Rady zgodnie z art. 26 ust. 2 Komisja może:

Artykuł 27

Informowanie Parlamentu Europejskiego i Rady

Komisja i dane państwo członkowskie lub państwa członkowskie jak najszybciej informują Parlament Europejski i Radę o zaistnieniu wszelkich okoliczności, które mogą spowodować zastosowanie art. 19a i art. 23–26a.

3)

art. 29 i 30 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 29

Sprawozdanie z przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych

W ciągu czterech tygodni po zniesieniu kontroli granicznej na granicach wewnętrznych państwo członkowskie, które prowadziło kontrole graniczne na granicach wewnętrznych, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komisji sprawozdanie z przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, przedstawiające w szczególności ocenę wstępną i przestrzeganie kryteriów, o których mowa w art. 23a, 25 i 26a, prowadzenie kontroli, praktyczną współpracę z sąsiednimi państwami członkowskimi, wynikające z kontroli skutków dla swobody przepływu osób, skuteczność przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, łącznie z oceną ex post proporcjonalności przywrócenia kontroli granicznej.

Komisja może wydać opinię w sprawie tej przeprowadzonej ex post oceny tymczasowego przywrócenia kontroli granicznej na co najmniej jednej granicy wewnętrznej lub jej części.

Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie przynajmniej raz w roku sprawozdanie na temat funkcjonowania obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej. Sprawozdanie zawiera wykaz wszystkich podjętych w danym roku decyzji o przywróceniu kontroli granicznej na granicach wewnętrznych.

Artykuł 30

Informowanie opinii publicznej

Komisja i dane państwo członkowskie w skoordynowany sposób informują opinię publiczną o decyzji o przywróceniu kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, wskazując w szczególności datę rozpoczęcia i zakończenia stosowania tego środka, o ile nie istnieją nadrzędne przesłanki związane z bezpieczeństwem, aby tego nie robić.”;

4)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 33a

Procedura komitetowa

1.   Komisję wspomaga komitet. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (18).

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu zastosowanie ma art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011. W przypadku gdy komitet nie wyda opinii, Komisja nie przyjmuje projektu aktu wykonawczego i zastosowanie ma art. 5 ust. 4 akapit trzeci rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

3.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu zastosowanie ma art. 8 rozporządzenia (UE) nr 182/2011 w związku z jego art. 5.

5)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 37a

Mechanizm oceny

1.   Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Traktatem o Unii Europejskiej i bez uszczerbku dla ich postanowień o procedurach dotyczących naruszeń, wykonywanie niniejszego rozporządzenia przez każde państwo członkowskie jest oceniane za pomocą mechanizmu oceny.

2.   Zasady funkcjonowania mechanizmu oceny określono w rozporządzeniu (UE) nr 1053/2013. Zgodnie z tym mechanizmem oceny państwa członkowskie i Komisja mają wspólnie dokonywać regularnych, obiektywnych i bezstronnych ocen w celu zweryfikowania, czy niniejsze rozporządzenie jest stosowane prawidłowo, a Komisja ma koordynować te oceny w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi. W ramach mechanizmu każde państwo członkowskie jest oceniane w odstępach nie dłuższych niż pięć lat przez niewielki zespół składający się z przedstawicieli Komisji oraz z ekspertów wyznaczonych przez państwa członkowskie.

Oceny mogą się składać z zapowiedzianych lub niezapowiedzianych wizyt na miejscu przeprowadzanych na granicach wewnętrznych lub zewnętrznych.

Zgodnie z tym mechanizmem oceny Komisja odpowiada za przyjmowanie wieloletnich i rocznych programów ocen oraz sprawozdań z oceny.

3.   W przypadku ewentualnych niedociągnięć, do danych państw członkowskich mogą zostać skierowane zalecenia dotyczące działań naprawczych.

Jeżeli w sprawozdaniu z oceny przyjętym przez Komisję zgodnie z art. 14 rozporządzenia (UE) nr 1053/2013 stwierdza się, że istnieją poważne niedociągnięcia w prowadzeniu kontroli na granicach zewnętrznych, zastosowanie mają art. 19a i 26 niniejszego rozporządzenia.

4.   Parlament Europejski i Rada otrzymują stosowne informacje na wszystkich etapach oceny; są im także przekazywane – zgodnie z przepisami o dokumentach niejawnych – wszelkie stosowne dokumenty.

5.   Parlament Europejski jest niezwłocznie i w pełni informowany o wszelkich wnioskach mających na celu zmianę lub zastąpienie przepisów rozporządzenia (UE) nr 1053/2013.”

6.11.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 295/11

(1)

Ustanowienie europejskiego systemu nadzorowania granic („EUROSUR”) jest konieczne, aby usprawnić wymianę informacji i współpracę operacyjną między organami krajowymi państw członkowskich, a także z Europejską Agencją Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej utworzoną na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 2007/2004 (2), („agencja”). EUROSUR będzie zapewniał tym organom i agencji infrastrukturę i narzędzia niezbędne do poprawy ich znajomości sytuacji oraz zdolności reagowania na zewnętrznych granicach państw członkowskich Unii („granice zewnętrzne”) do celów wykrywania i zwalczania nielegalnej imigracji i przestępczości transgranicznej oraz zapobiegania im i przyczynia się do gwarantowania ochrony i do ratowania życia migrantów.

(2)

Używanie do transportu małych i nienadających się do żeglugi morskiej łodzi sprawiło, że liczba migrantów, którzy utonęli w pobliżu morskich południowych granic zewnętrznych, gwałtownie wzrosła. EUROSUR powinien zdecydowanie poprawić operacyjną i techniczną zdolność agencji i państw członkowskich do namierzania takich małych łodzi oraz do zwiększenia możliwości reagowania państw członkowskich, przyczyniając się tym samym do zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych wśród migrantów.

(3)

W niniejszym rozporządzeniu uznaje się, że szlakami migracyjnymi przemieszczają się także osoby wymagające ochrony międzynarodowej.

(4)

Aby usprawnić wymianę informacji i współpracę do celów ochrony granic między państwami członkowskimi a agencją, państwa członkowskie powinny utworzyć krajowe ośrodki koordynacji. Do właściwego funkcjonowania EUROSUR-u konieczna jest współpraca wszystkich organów krajowych odpowiedzialnych za ochronę granicy zewnętrznej na mocy prawa krajowego za pośrednictwem krajowych ośrodków koordynacji.

(5)

Niniejsze rozporządzenie nie powinno utrudniać państwom członkowskim powierzania swoim krajowym ośrodkom koordynacji zadań związanych również z koordynowaniem wymiany informacji i współpracy w zakresie ochrony granic powietrznych oraz z odprawą w przejściach granicznych.

(6)

Agencja powinna usprawnić wymianę informacji i współpracę z innymi organami, biurami i agencjami unijnymi, takimi jak Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego i Centrum Satelitarne Unii Europejskiej, aby jak najlepiej wykorzystywać informacje, zdolności i systemy już dostępne na szczeblu europejskim, np. europejski program monitorowania Ziemi.

(7)

Niniejsze rozporządzenie stanowi część europejskiego modelu zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi oraz strategii bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej. EUROSUR przyczyni się również do rozwoju wspólnego mechanizmu wymiany informacji (CISE) do celów nadzoru nad obszarami morskimi Unii, zapewniając szersze ramy znajomości sytuacji na morzu dzięki wymianie informacji między organami publicznymi we wszystkich sektorach w Unii.

(8)

Aby zagwarantować, że informacje objęte EUROSUR-em są możliwie kompletne i aktualne, w szczególności w odniesieniu do sytuacji w państwach trzecich, agencja powinna współpracować z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych. W tym celu delegatury i biura Unii powinny dostarczać wszelkich informacji, które mogą mieć znaczenie dla EUROSUR-u.

(9)

Agencja powinna zapewniać niezbędną pomoc w opracowywaniu i wdrażaniu EUROSUR - u, a w stosownych przypadkach – w opracowywaniu CISE, w tym współdziałania systemów – w szczególności ustanawiając, utrzymując i koordynując ramy EUROSUR.

(10)

Agencji należy zapewnić odpowiednie zasoby finansowe i ludzkie, aby należycie wypełniała dodatkowe zadania, które jej powierzono na mocy niniejszego rozporządzenia.

(11)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i zasad uznanych w art. 2 i 6 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności poszanowania godności ludzkiej, prawa do życia, zakazu tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, zakazu handlu ludźmi, prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawa do ochrony danych osobowych, prawa do dostępu do dokumentów, prawa do azylu, i ochrony w przypadkach usunięcia z terytorium państwa i wydalenia, zasady non-refoulement, niedyskryminacji ani praw dziecka. Niniejsze rozporządzenie powinno być stosowane przez państwa członkowskie i agencję zgodnie z tymi prawami i zasadami.

(12)

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 2007/2004 urzędnik ds. praw podstawowych i Forum Konsultacyjne, ustanowione na mocy tego rozporządzenia, powinni mieć dostęp do wszystkich informacji dotyczących poszanowania praw podstawowych w odniesieniu do wszystkich działań agencji w ramach EUROSUR-u.

(13)

Wymiana danych osobowych w europejskim obrazie sytuacji i we wspólnym przedgranicznym obrazie sytuacji powinna stanowić wyjątek. Powinna się ona odbywać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego i unijnego oraz z odpowiednimi wymogami w zakresie ochrony danych. Dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (3), rozporządzenie (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady (4) oraz decyzja ramowa Rady 2008/977/WSiSW (5) mają zastosowanie w przypadkach, w których bardziej szczegółowe instrumenty, takie jak rozporządzenie (WE) nr 2007/2004, nie zapewniają pełnej ochrony danych.

(14)

Aby rozszerzanie geograficznego zakresu EUROSUR-u przebiegało stopniowo, należy nałożyć obowiązek wyznaczenia i prowadzenia krajowych ośrodków koordynacji w dwóch kolejnych etapach: najpierw na państwa członkowskie, których granice stanowią południowe i wschodnie granice zewnętrzne, a w drugim etapie na pozostałe państwa członkowskie.

(15)

Niniejsze rozporządzenie zawiera przepisy o współpracy z sąsiadującymi państwami trzecimi, gdyż należycie ustrukturyzowana i stała wymiana informacji oraz współpraca z tymi państwami, w szczególności w regionie Morza Śródziemnego, są kluczowymi warunkami dla osiągnięcia celów EUROSUR-u. Konieczne jest, by wszelka wymiana informacji i wszelka współpraca między państwami członkowskimi i sąsiadującymi państwami trzecimi odbywała się w pełnej zgodności z prawami podstawowymi, a w szczególności z zasadą non-refoulement.

(16)

Niniejsze rozporządzenie zawiera przepisy o możliwości prowadzenia bliskiej współpracy z Irlandią i Zjednoczonym Królestwem, co może przyczynić się do lepszego osiągnięcia celów EUROSUR-u.

(17)

Wprowadzając niniejsze rozporządzenie w życie, agencja i państwa członkowskie powinny jak najlepiej wykorzystywać – na poziomie unijnym i krajowym – istniejące zdolności w zakresie zasobów ludzkich i wyposażenia technicznego.

(18)

Komisja powinna regularnie oceniać wyniki wprowadzania w życie niniejszego rozporządzenia, aby stwierdzić, w jakim zakresie osiągnięto cele EUROSUR-u.

(19)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana, ani go nie stosuje. Ponieważ niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, zgodnie z art. 4 tego protokołu Dania podejmuje w terminie sześciu miesięcy po przyjęciu przez Radę niniejszego rozporządzenia decyzję, czy dokona jego transpozycji do swojego prawa krajowego.

(20)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Zjednoczonego Królestwa zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE (6); Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w związku z tym w jego przyjęciu, nie jest nim związane ani go nie stosuje.

(21)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Irlandii zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE (7) Irlandia nie uczestniczy w związku z tym w jego przyjęciu i nie jest nim związana ani go nie stosuje.

(22)

W odniesieniu do Islandii i Norwegii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy zawartej przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącej włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (8), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 lit. A decyzji Rady 1999/437/WE (9). Norwegia powinna utworzyć krajowy ośrodek koordynacji zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, od dnia 2 grudnia 2013 r.

(23)

W odniesieniu do Szwajcarii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (10), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 lit. A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2008/146/WE (11).

(24)

W odniesieniu do Liechtensteinu niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Protokołu między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską, Konfederacją Szwajcarską i Księstwem Liechtensteinu o przystąpieniu Księstwa Liechtensteinu do Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską i Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (12), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 pkt A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2011/350/UE (13).

(25)

Wprowadzanie niniejszego rozporządzenia w życie nie wpływa na podział kompetencji między Unią a państwami członkowskimi ani na zobowiązania państw członkowskich wynikające z Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, Międzynarodowej konwencji o bezpieczeństwie życia na morzu, Międzynarodowej konwencji o poszukiwaniu i ratownictwie morskim, Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i uzupełniającego ją Protokołu przeciwko przemytowi migrantów drogą lądową, morską i powietrzną, Konwencji dotyczącej statusu uchodźców, Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz innych właściwych instrumentów międzynarodowych.

(26)

Wprowadzenie niniejszego rozporządzenia w życie nie wpływa na rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 562/2006 (14) ani na zasady dotyczące ochrony zewnętrznych granic morskich w kontekście współpracy operacyjnej koordynowanej przez agencję.

(27)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie EUROSUR-u, nie może być osiągnięty w sposób wystarczający jedynie przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki tego działania możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

a)

„agencja” oznacza Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej utworzoną na mocy rozporządzenia (WE) nr 2007/2004;

b)

„znajomość sytuacji” oznacza zdolność monitorowania, wykrywania, identyfikowania, śledzenia i rozumienia nielegalnej działalności transgranicznej pozwalającą znaleźć uzasadnione powody zastosowania środków reakcji na podstawie łączenia nowych informacji z aktualną wiedzą oraz umożliwiającą zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych wśród migrantów na zewnętrznych granicach, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu;

c)

„zdolność reagowania” oznacza zdolność przeprowadzania działań mających na celu zwalczanie nielegalnej działalności transgranicznej na zewnętrznych granicach, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu, w tym środki i harmonogramy pozwalające właściwie reagować;

d)

„obraz sytuacji” oznacza interfejs graficzny służący przedstawieniu w czasie zbliżonym do rzeczywistego danych oraz informacji pochodzących od różnych organów, z różnych czujników, platform oraz innych źródeł, które to informacje są wymieniane kanałami komunikacyjnymi i informacyjnymi z innymi organami w celu uzyskania znajomości sytuacji i wspierania zdolności reagowania na granicach zewnętrznych oraz w strefie przedgranicznej;

e)

„przestępczość transgraniczna” oznacza wszelką poważną działalność przestępczą o charakterze transgranicznym, prowadzoną na granicach zewnętrznych, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu;

f)

„odcinek granicy zewnętrznej” oznacza całość lub część zewnętrznej granicy lądowej lub morskiej państwa członkowskiego określonej w prawie krajowym lub wskazanej przez krajowy ośrodek koordynacji lub dowolny inny właściwy organ krajowy;

g)

„strefa przedgraniczna” oznacza obszar geograficzny poza granicami zewnętrznymi;

h)

„sytuacja kryzysowa” oznacza każdą naturalną lub spowodowaną działalnością człowieka katastrofę, wypadek, kryzys humanitarny lub polityczny, lub każdą inną poważną sytuację, która wystąpiła na granicach zewnętrznych, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu, która może mieć istotny wpływ na kontrolę granic zewnętrznych;

i)

„zdarzenie” oznacza sytuację związaną z nielegalną imigracją, przestępczością transgraniczną lub zagrożeniem życia migrantów na granicach zewnętrznych, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu.

a)

krajowych ośrodków koordynacji;

b)

krajowych obrazów sytuacji;

c)

sieci komunikacyjnej;

d)

europejskiego obrazu sytuacji;

e)

wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji;

f)

wspólnego stosowania narzędzi nadzoru.

a)

zapewnia terminową wymianę informacji i terminową współpracę między wszystkimi organami krajowymi odpowiedzialnymi za ochronę granic zewnętrznych oraz z innymi krajowymi ośrodkami koordynacji i z agencją;

b)

zapewnia terminową wymianę informacji z działającymi na poziomie krajowym organami zajmującymi się poszukiwaniem i ratownictwem, organami ścigania oraz organami właściwymi w sprawach imigracji i azylu;

c)

przyczynia się do skutecznego i efektywnego zarządzania zasobami i personelem;

d)

tworzy i utrzymuje krajowy obraz sytuacji zgodnie z art. 9;

e)

wspiera planowanie i wdrażanie krajowych działań w zakresie ochrony granicy;

f)

koordynuje krajowy system nadzorowania granicy zgodnie z prawem krajowym;

g)

uczestniczy w regularnej ocenie skutków krajowych działań w zakresie ochrony granicy do celów niniejszego rozporządzenia;

h)

koordynuje środki operacyjne z pozostałymi państwami członkowskimi, bez uszczerbku dla kompetencji agencji i państw członkowskich.

a)

tworzy i utrzymuje sieć komunikacyjną w ramach EUROSUR-u zgodnie z art. 7;

b)

tworzy i utrzymuje europejski obraz sytuacji zgodnie z art. 10;

c)

tworzy i utrzymuje wspólny przedgraniczny obraz sytuacji zgodnie z art. 11;

d)

koordynuje wspólne stosowanie narzędzi nadzoru zgodnie z art. 12.

a)

dwustronną i wielostronną wymianę informacji w czasie zbliżonym do rzeczywistego;

b)

organizowanie konferencji audio i wideo;

c)

bezpieczne postępowanie z informacjami szczególnie chronionymi nieobjętymi klauzulą tajności oraz przechowywanie, przekazywanie i przetwarzanie takich informacji;

d)

bezpieczne postępowanie z informacjami niejawnymi UE objętymi klauzulą tajności do poziomu RESTREINT UE/EU RESTRICTED lub do poziomu objętego równoważną krajową klauzulą tajności oraz przechowywanie, przekazywanie i przetwarzanie takich informacji przy zapewnieniu postępowania z informacjami niejawnymi, ich przechowywania, przekazywania i przetwarzania w ramach odrębnej i należycie akredytowanej części sieci komunikacyjnej.

a)

warstwa zdarzeniowa;

b)

warstwa operacyjna;

c)

warstwa analityczna.

a)

krajowy system nadzorowania granicy, zgodnie z prawem krajowym;

b)

stacjonarne i ruchome czujniki obsługiwane przez krajowe organy odpowiedzialne za ochronę granic zewnętrznych;

c)

patrole chroniące granice oraz inne misje obserwacyjne;

d)

lokalne i regionalne ośrodki koordynacji oraz ośrodki koordynacji innego rodzaju;

e)

inne odpowiednie organy i systemy krajowe, obejmujące oficerów łącznikowych, ośrodki operacyjne i punkty kontaktowe;

f)

agencja;

g)

krajowe ośrodki koordynacji w innych państwach członkowskich;

h)

organy państw trzecich, na podstawie umów dwu- lub wielostronnych lub w ramach sieci regionalnych, o których mowa w art. 20;

i)

systemy zgłaszania statków morskich zgodnie z określającymi je odpowiednimi podstawami prawnymi;

j)

inne odpowiednie organizacje europejskie i międzynarodowe;

k)

inne źródła.

a)

podwarstwa „nielegalne przekraczanie granicy” uwzględniająca informacje – udostępniane krajowemu ośrodkowi koordynacji – o zdarzeniach związanych z zagrożeniem życia migrantów;

b)

podwarstwa „przestępczość transgraniczna”;

c)

podwarstwa „sytuacje kryzysowe”;

d)

podwarstwa „pozostałe zdarzenia”, który zawiera informacje na temat niezidentyfikowanych i wzbudzających podejrzenia pojazdów, statków morskich oraz innych jednostek i osób obecnych na granicach zewnętrznych danego państwa członkowskiego, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu, a także informacje na temat wszelkich innych zdarzeń, które mogą mieć istotny wpływ na kontrolę granic zewnętrznych;

a)

podwarstwa „środki własne, w tym środki wojskowe wspierające wykonywanie zadań z zakresu egzekwowania prawa, i obszary operacji”, która zawiera informacje na temat pozycji, statusu i rodzaju środków własnych oraz zaangażowanych organów. Jeżeli chodzi o środki wojskowe wspierające wykonywanie zadań z zakresu egzekwowania prawa, krajowy ośrodek koordynacji może podjąć decyzję – na wniosek organu krajowego odpowiedzialnego za takie środki – o ograniczeniu dostępu do takich informacji zgodnie z zasadą ograniczonego dostępu;

b)

podwarstwa „informacje o środowisku”, która zawiera lub umożliwia dostęp do informacji na temat terenu i warunków pogodowych na granicach zewnętrznych danego państwa członkowskiego.

a)

podwarstwa „informacje”, która zawiera informacje na temat kluczowych zmian i wskaźników istotnych dla celów niniejszego rozporządzenia;

b)

podwarstwa „analizy”, która zawiera materiały analityczne, tendencje w zakresie oceny ryzyka, regionalne monitoringi, obserwacje na temat regionu oraz informacyjne informacje sygnalne istotne dla celów niniejszego rozporządzenia;

c)

podwarstwa „dane operacyjne”, który zawiera przeanalizowane informacje istotne dla celów niniejszego rozporządzenia i w szczególności dla przypisania poziomów ryzyka odcinkom granicy zewnętrznej;

d)

podwarstwa „obrazy i dane geograficzne”, która zawiera obrazy referencyjne, mapy kontekstowe, oceny przeanalizowanych informacji oraz analizy zmian (obrazy uzyskane w ramach monitorowania Ziemi), a także informacje na temat wykrytych zmian, informacje geograficzne oraz mapy przenikalności granic zewnętrznych.

a)

zdarzeń i innych istotnych elementów objętych warstwą zdarzeniową;

b)

taktycznych analiz ryzyka objętych warstwą analityczną.

a)

krajowe obrazy sytuacji, w zakresie wymaganym w niniejszym artykule;

b)

agencja;

c)

Komisja, przekazująca strategiczne informacje na temat kontroli granicznej, w tym na temat niedociągnięć w przeprowadzaniu kontroli na granicach zewnętrznych;

d)

delegatury i biura Unii;

e)

inne odpowiednie organy, biura i agencje Unii oraz organizacje międzynarodowe, o których mowa w art. 18;

f)

inne źródła.

a)

zdarzeń i innych elementów objętych warstwą zdarzeniową krajowego obrazu sytuacji;

b)

zdarzeń i innych elementów objętych wspólnym przedgranicznym obrazem sytuacji;

c)

zdarzeń w obszarze operacyjnym wspólnych działań, projektu pilotażowego lub szybkiej interwencji koordynowanych przez agencję.

a)

podwarstwa „środki własne”, która zawiera informacje na temat pozycji, czasu, statusu i rodzaju środków zaangażowanych we wspólne operacje, projekty pilotażowe lub szybkie interwencje podejmowane przez agencję lub środków pozostających do dyspozycji agencji oraz informacje na temat planu rozmieszczenia, w tym na temat obszaru działań, harmonogramów patroli oraz kodów komunikacyjnych;

b)

podwarstwa „operacje”, która zawiera informacje na temat wspólnych operacji, projektów pilotażowych lub szybkich interwencji koordynowanych przez agencję, w tym opis misji, lokalizacji, statusu, czasu trwania, informacji na temat zaangażowanych państw członkowskich i innych podmiotów, codziennych i cotygodniowych raportów sytuacyjnych, danych statystycznych oraz pakietów informacyjnych dla mediów;

c)

podwarstwa „informacje o środowisku”, która zawiera informacje na temat terenu i warunków pogodowych na granicach zewnętrznych.

a)

krajowe ośrodki koordynacji, w tym informacje i sprawozdania przekazane przez oficerów łącznikowych państw członkowskich za pośrednictwem właściwych organów krajowych;

b)

delegatury i biura Unii;

c)

agencja, w tym informacje i sprawozdania przekazane przez jej oficerów łącznikowych;

d)

inne odpowiednie organy, biura i agencje Unii oraz organizacje międzynarodowe, o których mowa w art. 18;

e)

organy państw trzecich, na podstawie umów dwu- lub wielostronnych lub w ramach sieci regionalnych, o których mowa w art. 20, za pośrednictwem krajowych ośrodków koordynacji;

f)

inne źródła.

a)

selektywnego monitorowania wyznaczonych portów i terenów nadbrzeżnych państw trzecich, które zostały wskazane na podstawie analizy ryzyka i informacji jako punkty przyjmowania na pokład lub punkt tranzytowy dla pojazdów lub statków morskich i innych jednostek wykorzystywanych do celów związanych z nielegalną imigracją lub przestępczością transgraniczną;

b)

śledzenia na morzu pełnym statków morskich lub innych jednostek, co do których zachodzi podejrzenie lub zostało wskazane, że są wykorzystywane do celów związanych z nielegalną imigracją lub przestępczością transgraniczną;

c)

monitorowania wyznaczonych stref na obszarach morskich w celu wykrywania, identyfikowania i śledzenia statków morskich i innych jednostek, wykorzystywanych lub co do których zachodzi podejrzenie, że są wykorzystywane do celów związanych z nielegalną imigracją lub przestępczością transgraniczną;

d)

oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do wyznaczonych stref na obszarach morskich oraz na lądowej granicy zewnętrznej, przeprowadzonej w celu zoptymalizowania działań w zakresie monitorowania i patrolowania;

e)

selektywnego monitorowania wyznaczonych stref przedgranicznych przy granicach zewnętrznych, które zostały wskazane na podstawie analizy ryzyka i informacji jako potencjalne strefy wyjazdu lub tranzytu do celów nielegalnej imigracji lub przestępczości transgranicznej.

a)

systemy zgłaszania statków morskich zgodnie z określającymi je odpowiednimi podstawami prawnymi;

b)

obraz satelitarny;

c)

czujniki umieszczone na jakimkolwiek pojeździe, statku morskim lub innej jednostce.

a)

niski poziom ryzyka w przypadku zdarzeń związanych z nielegalną imigracją lub przestępczością transgraniczną występujących na danym odcinku granicy, jeżeli te zdarzenia mają nieznaczny wpływ na bezpieczeństwo granic;

b)

średni poziom ryzyka w przypadku zdarzeń związanych z nielegalną imigracją lub przestępczością transgraniczną występujących na danym odcinku granicy, jeżeli te zdarzenia mają umiarkowany wpływ na bezpieczeństwo granic;

c)

wysoki poziom ryzyka w przypadku zdarzeń związanych z nielegalną imigracją lub przestępczością transgraniczną występujących na danym odcinku granicy, jeżeli te zdarzenia mają istotny wpływ na bezpieczeństwo granic.

a)

jeżeli odcinkowi granicy zewnętrznej przypisano niski poziom ryzyka, krajowe organy odpowiedzialne za ochronę granic zewnętrznych organizują regularną ochronę na podstawie analizy ryzyka i zapewniają obecność w obszarze granicznym wystarczającej liczby personelu i wystarczających zasobów w gotowości do prowadzenia działań w zakresie śledzenia, identyfikowania i przechwytywania;

b)

jeżeli odcinkowi granicy zewnętrznej przypisano średni poziom ryzyka, krajowe organy odpowiedzialne za ochronę granic zewnętrznych zapewniają – w uzupełnieniu środków przyjętych zgodnie z lit. a) – zastosowanie odpowiednich środków nadzoru na tym odcinku granicy. W przypadku zastosowania tych środków nadzoru powiadamia się o tym krajowy ośrodek koordynacji. Krajowy ośrodek koordynacji koordynuje wszelkie wsparcie zgodnie z art. 5 ust. 3;

c)

jeżeli odcinkowi granicy zewnętrznej przypisano wysoki poziom ryzyka, dane państwo członkowskie zapewnia – w uzupełnieniu środków przyjętych zgodnie z lit. b) – za pośrednictwem krajowego ośrodka koordynacji udzielenie niezbędnego wsparcia krajowym organom działającym na tym odcinku granicy oraz zastosowanie wzmocnionych środków ochrony. To państwo członkowskie może zwrócić się o wsparcie do agencji na warunkach określonych w rozporządzeniu (WE) nr 2007/2004 w odniesieniu do rozpoczęcia wspólnych operacji lub szybkich interwencji.

a)

zastosowanie preferencyjnego traktowania w odniesieniu do wspólnego stosowania narzędzi nadzoru;

b)

koordynowanie rozmieszczenia europejskich zespołów straży granicznej zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 2007/2004;

c)

zapewnienie rozmieszczenia wyposażenia technicznego pozostającego do dyspozycji agencji, zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 2007/2004;

d)

koordynowanie wszelkiego dodatkowego wsparcia zaoferowanego przez inne państwa członkowskie.

a)

Europejskim Urzędem Policji (Europolem) w celu wymiany informacji na temat przestępczości transgranicznej, które mają zostać zawarte w europejskim obrazie sytuacji;

b)

Centrum Satelitarnym Unii Europejskiej, Europejską Agencją Bezpieczeństwa Morskiego oraz Europejską Agencją Kontroli Rybołówstwa przy zapewnianiu wspólnego stosowania narzędzi nadzoru;

c)

Komisją, Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, organami, biurami i agencjami, w tym Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu, które mogą dostarczać agencji informacji istotnych dla utrzymania europejskiego obrazu sytuacji oraz przedgranicznego obrazu sytuacji;

d)

organizacjami międzynarodowymi, które mogą dostarczać agencji informacji istotnych dla utrzymania europejskiego obrazu sytuacji oraz przedgranicznego obrazu sytuacji.

a)

informacje zawarte w krajowym obrazie sytuacji jednego z państw członkowskich w zakresie, w jakim są przekazane agencji do celów europejskiego obrazu sytuacji oraz wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji;

b)

informacje zgromadzone przez Irlandię i Zjednoczone Królestwo, istotne do celów europejskiego obrazu sytuacji oraz wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji;

c)

informacje, o których mowa w art. 9 ust. 9.

1)

art. 2 ust. 1 lit. i) otrzymuje brzmienie:

2)

wprowadza się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 11ca

Przetwarzanie danych osobowych w ramach EUROSUR-u

Agencja może przetwarzać dane osobowe zgodnie z art. 13 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1052/2013, który to artykuł stosuje się zgodnie ze środkami, o których mowa w art. 11a niniejszego rozporządzenia. W szczególności przetwarzanie takich danych odbywa się z poszanowaniem zasad konieczności i proporcjonalności, a a dalsze przekazywanie lub inne udostępnianie takich danych osobowych przetwarzanych przez agencję państwom trzecim jest zabronione.”.

6.11.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 295/27

(1)

Funkcjonowanie strefy Schengen bez kontroli granicznej na granicach wewnętrznych zależy od efektywnego i sprawnego stosowania przez państwa członkowskie środków towarzyszących w dziedzinie granic zewnętrznych, polityki wizowej, systemu informacyjnego Schengen, ochrony danych, współpracy policyjnej, współpracy sądowej w sprawach karnych oraz polityk w zakresie środków odurzających.

(2)

Decyzją komitetu wykonawczego z dnia 16 września 1998 r. (2) (SCH/Com-e (98)26 def) (zwaną dalej „decyzją z dnia 16 września 1998 r.”) utworzono Stały Komitet ds. Oceny i Wprowadzania w Życie Dorobku Schengen („stały komitet”). Stałemu komitetowi powierzono, po pierwsze, zadanie ustalania, czy spełnione zostały wszystkie warunki pozwalające znieść kontrolę graniczną na granicach wewnętrznych z państwem kandydującym, a po drugie – zadanie zapewnienia, by państwa w pełni wdrażające dorobek Schengen prawidłowo go stosowały.

(3)

Aby zapewnić jednolite, wysokie standardy stosowania dorobku Schengen w praktyce oraz utrzymać wysoki poziom wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi tworzącymi obszar bez kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, należy utworzyć specjalny mechanizm oceny i monitorowania w celu weryfikacji stosowania dorobku Schengen. Mechanizm taki powinien opierać się na ścisłej współpracy między Komisją a wspomnianymi państwami członkowskimi.

(4)

W programie haskim (3) wezwano Komisję „do przedłożenia wkrótce po ukończeniu procesu znoszenia kontroli na granicach wewnętrznych wniosku w sprawie uzupełnienia mechanizmu oceny Schengen mechanizmem nadzoru zapewniającego pełne zaangażowanie ekspertów państw członkowskich oraz z uwzględnieniem niezapowiedzianych inspekcji”.

(5)

W programie sztokholmskim (4) stwierdzono, że ocena strefy Schengen nadal będzie mieć kluczowe znaczenie oraz że można by ją usprawnić przez wzmocnienie roli Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (Frontex), utworzonej rozporządzeniem Rady (WE) nr 2007/2004 (5), w tym zakresie.

(6)

Należy zatem dokonać zmiany mechanizmu oceny utworzonego decyzją z dnia 16 września 1998 r. i uchylić tę decyzję.

(7)

Doświadczenia zdobyte podczas poprzednich ocen wskazują, że należy zachować spójny mechanizm oceny, obejmujący wszystkie dziedziny dorobku Schengen – z wyjątkiem tych, w odniesieniu do których w prawie Unii istnieje już specjalny mechanizm oceny.

(8)

Zgodnie z art. 70 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) obiektywnej i bezstronnej oceny wprowadzania w życie polityk Unii w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości powinny dokonywać państwa członkowskie we współpracy z Komisją. Prawidłowy proces oceny, aby był skuteczny, powinien przewidywać także odpowiednie działania następcze oraz monitorowanie w związku ze sprawozdaniami z oceny, które to zadanie należy powierzyć Komisji.

(9)

Ponadto, aby mechanizm oceny był skuteczniejszy, należy zapewnić jednolite warunki wykonywania niniejszego rozporządzenia. W tym celu część uprawnień wykonawczych należy powierzyć Komisji, a część – Radzie.

(10)

Uprawnienia w zakresie przygotowywania i planowania ocen oraz uprawnienia w zakresie przyjmowania sprawozdań z oceny należy powierzyć Komisji. Niektóre z tych uprawnień powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (6). W świetle postanowień art. 2 ust. 2 lit. b) ppkt (iii) tego rozporządzenia do przyjmowania takich aktów należy stosować procedurę sprawdzającą.

(11)

Aby zwiększyć wzajemne zaufanie między państwami członkowskimi oraz zapewnić lepszą koordynację ich działań na szczeblu Unii, oraz wzmocnić wpływ państw członkowskich na siebie nawzajem, uprawnienia wykonawcze do przyjmowania zaleceń w sprawie działań naprawczych, które miałyby zaradzić wszelkim niedociągnięciom przedstawionym w sprawozdaniach z oceny, należy powierzyć Radzie. Takie uprawnienie wykonawcze jest odzwierciedleniem uprawnień szczególnych powierzonych Radzie w art. 70 TFUE w dziedzinie wzajemnej oceny wprowadzania w życie polityk Unii w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Odpowiednio odzwierciedla ono również cel, który przyświeca mechanizmowi oceny opartemu na tym lex specialis i którym jest – w tym szczególnym obszarze, niezależnie od przysługującego Komisji ogólnego uprawnienia do nadzoru nad stosowaniem prawa Unii pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za pomocą postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom – nadzór uzupełniający, w formie wzajemnej oceny, nad skutecznością wdrażania polityk Unii w praktyce.

Ponadto takie powierzone Radzie uprawnienie wykonawcze przyczynia się do realizacji postulatu Rady Europejskiej wyrażonego w jej konkluzjach z dnia 23–24 czerwca 2011 r., w których stwierdza się, że należy dalej zacieśniać współpracę w strefie Schengen, zwiększając wzajemne zaufanie pomiędzy państwami członkowskimi, i że to do państw członkowskich należy zagwarantowanie, by wszystkie przepisy Schengen były skutecznie stosowane zgodnie z ustalonymi wspólnymi standardami oraz z podstawowymi zasadami i normami. Takie uprawnienie wykonawcze przyczynia się również, zgodnie z konkluzjami Rady z dnia 8 marca 2012 r., do poprawy zarządzania strefą Schengen dzięki dyskusjom politycznym na szczeblu ministerialnym poświęconym prawidłowemu funkcjonowaniu strefy Schengen, w tym dyskusjom w sytuacjach gdy w sprawozdaniach z oceny wskazano poważne niedociągnięcia. Dyskusje takie powinny być prowadzone na forum komitetu mieszanego złożonego z państw członkowskich UE i państw uczestniczących we współpracy Schengen, z myślą o tym, by Rada mogła w ramach swoich kompetencji podejmować decyzje służące zapewnieniu skutecznego funkcjonowania strefy Schengen. Ponadto powierzenie takiego uprawnienia wykonawczego Radzie odpowiednio uwzględnia potencjalnie drażliwy polityczny charakter zaleceń, które często dotyczą krajowych uprawnień wykonawczych i uprawnień do egzekwowania przepisów.

(12)

Mechanizm oceny powinien przewidywać przejrzyste, skuteczne i jasne reguły dotyczące metody przeprowadzania ocen, korzystania z wysoko wykwalifikowanych ekspertów do kontroli na miejscu oraz działań następczych w związku z ustaleniami z ocen. W ramach metody należy w szczególności przewidzieć niezapowiedziane kontrole na miejscu, będące uzupełnieniem zapowiedzianych kontroli na miejscu, zwłaszcza w odniesieniu do kontroli granicznych i wiz.

(13)

Mechanizm oceny i monitorowania powinien objąć wszystkie aspekty dorobku Schengen. Jeżeli chodzi o kwestię granic, mechanizm oceny i monitorowania powinien obejmować zarówno skuteczność kontroli granicznych na granicach zewnętrznych, jak i brak kontroli granicznych na granicach wewnętrznych.

(14)

Podczas oceny i monitorowania szczególną uwagę należy zwrócić na poszanowanie praw podstawowych przy stosowaniu dorobku Schengen.

(15)

Ocena powinna być gwarancją tego, że państwa członkowskie stosują przepisy Schengen skutecznie i zgodnie z podstawowymi zasadami i normami. W związku z tym mechanizm oceny powinien objąć całość stosownych działań ustawodawczych i operacyjnych mających sprzyjać funkcjonowaniu obszaru bez kontroli granicznej na granicach wewnętrznych.

(16)

Aby zwiększyć skuteczność i wiarygodność mechanizmu oceny, we wszystkich ocenach należy brać pod uwagę również poprawność funkcjonowania organów stosujących odpowiednie części dorobku Schengen. Dzięki temu mechanizm oceny będzie mógł w większym stopniu zapewniać skuteczne stosowanie przepisów Schengen przez państwa członkowskie zgodnie z podstawowymi zasadami i normami, tak jak postulowała Rada Europejska na posiedzeniu w dniach 23–24 czerwca 2011 r. Będzie to zgodne z postulatem Rady Europejskiej wyrażonym w jej konkluzjach z dnia 1–2 marca 2012 r., by mechanizm oceny obejmował funkcjonowanie instytucji uczestniczących w stosowaniu dorobku Schengen.

(17)

Frontex powinien wspierać wdrażanie mechanizmu oceny, przede wszystkim w dziedzinie analizy ryzyka dotyczącego granic zewnętrznych. W ramach mechanizmu oceny należy również zapewnić możliwość doraźnego korzystania ze specjalistycznej wiedzy agencji Frontex w trakcie kontroli na miejscu na granicach zewnętrznych.

(18)

W stosownym przypadku wdrażanie mechanizmu powinny wspierać – w dziedzinach podlegających ich kompetencjom – inne organy i jednostki organizacyjne Unii, takie jak Europejski Urząd Policji („Europol”) ustanowiony decyzją Rady 2009/371/WSiSW (7) i Eurojust ustanowiony decyzją Rady 2002/187/WSiSW (8). W ramach mechanizmu oceny należy w stosownym przypadku zapewnić również możliwość korzystania ze specjalistycznej wiedzy organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które uczestniczą w kontroli na miejscu dotyczącej dziedzin dorobku Schengen podlegających ich kompetencjom. Tak powinno się dziać na przykład w przypadku Europejskiego Inspektora Ochrony Danych, jeżeli ocena dotyczy ochrony danych; w oceny te można wtedy włączyć też krajowe organy ochrony danych.

(19)

Państwa członkowskie i Komisja powinny zapewnić, by eksperci delegowani do kontroli na miejscu dysponowali niezbędnym doświadczeniem oraz przeszli w tym celu specjalne szkolenie, w tym szkolenie dotyczące praw podstawowych. Właściwe organy lub jednostki organizacyjne Unii, takie jak Frontex, powinny prowadzić stosowne szkolenia, państwa członkowskie zaś powinny uzyskać dostęp do środków finansowych – poprzez instrumenty finansowe Unii w ich obecnej i przyszłej formie – które mogłyby zostać przeznaczone na inicjatywy przewidujące konkretne szkolenia w zakresie oceny dorobku Schengen.

(20)

Z uwagi na szczególną rolę powierzoną Parlamentowi Europejskiemu i parlamentom narodowym na mocy art. 70 zdanie ostatnie TFUE – podkreśloną w odniesieniu do parlamentów narodowych w art. 12 lit. c) Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) – należy zapewnić, by Rada i Komisja w pełni informowały Parlament Europejski i parlamenty narodowe o treści i wynikach oceny. Ponadto jeżeli Komisja przedłoży wniosek w sprawie zmiany niniejszego rozporządzenia, Rada przed przyjęciem ostatecznej wersji tekstu przeprowadzi konsultacje – zgodnie z art. 19 ust. 7 lit. h) swojego regulaminu wewnętrznego – z Parlamentem Europejskim w celu jak najszerszego uwzględnienia jego opinii.

(21)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i w związku z tym nie jest nim związana ani go nie stosuje. Biorąc pod uwagę, że niniejsze rozporządzenie jest oparte na dorobku Schengen, Dania powinna, zgodnie z art. 4 tego protokołu, w terminie sześciu miesięcy od daty przyjęcia niniejszego rozporządzenia przez Radę podjąć decyzję o jego ewentualnej transpozycji do swojego prawa krajowego.

(22)

Zjednoczone Królestwo uczestniczy w stosowaniu niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 5 ust. 1 Protokołu nr 19 w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej, załączonego do TUE i TFUE, oraz z art. 8 ust. 2 decyzji Rady 2000/365/WE z dnia 29 maja 2000 r. dotyczącej wniosku Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej o zastosowanie wobec niego niektórych przepisów dorobku Schengen (9).

(23)

Irlandia uczestniczy w stosowaniu niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 5 ust. 1 Protokołu nr 19 w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej, załączonego do TUE i TFUE, oraz z art. 6 ust. 2 decyzji Rady 2002/192/WE z dnia 28 lutego 2002 r. dotyczącej wniosku Irlandii o zastosowanie wobec niej niektórych przepisów dorobku Schengen (10).

(24)

W odniesieniu do Islandii i Norwegii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, w rozumieniu Umowy zawartej przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącej włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (11), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 decyzji Rady 1999/437/WE (12) w sprawie niektórych warunków stosowania tej umowy.

(25)

W odniesieniu do Szwajcarii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (13), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2008/146/WE (14).

(26)

W odniesieniu do Liechtensteinu niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Protokołu podpisanego między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską, Konfederacją Szwajcarską i Księstwem Liechtensteinu o przystąpieniu Księstwa Liechtensteinu do Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską i Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (15), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2011/350/UE (16).

(27)

Ponieważ do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia ocena Cypru na mocy decyzji z dnia 16 września 1998 r. już się rozpocznie, niniejsze rozporządzenie nie będzie mieć zastosowania do Cypru do dnia 1 stycznia 2016 r.

(28)

Jako że weryfikacje prowadzone w odniesieniu do Bułgarii i Rumunii w myśl odnośnych procedur oceny Schengen już się zakończyły zgodnie z art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia z 2005 r., ocena na mocy art. 1 ust. 1 lit. b) niniejszego rozporządzenia nie będzie przeprowadzana w odniesieniu do tych państw członkowskich.

(29)

Eksperci z Cypru, Bułgarii, Rumunii i Chorwacji powinni mimo to uczestniczyć w ocenie wszystkich części dorobku Schengen,

a)

weryfikacji stosowania dorobku Schengen w państwach członkowskich, do których ma on zastosowanie w pełni, oraz w państwach członkowskich, do których – zgodnie z odpowiednimi protokołami załączonymi do TUE i TFUE – dorobek Schengen ma zastosowanie w części;

b)

weryfikacji, czy w państwach członkowskich, co do których Rada nie podjęła decyzji o stosowaniu przepisów dorobku Schengen w całości lub w części – z wyjątkiem tych państw członkowskich, w których w chwili wejścia w życie niniejszego rozporządzenia ocena już się zakończy – spełnione zostały warunki konieczne do stosowania wszystkich odpowiednich części dorobku Schengen.

a)

stosowania dorobku Schengen lub jego części przez dane państwo członkowskie, zgodnie z wieloletnim programem ocen; oraz

b)

w stosownym przypadku, stosowania określonych części dorobku Schengen w kilku państwach członkowskich (tj. oceny tematyczne).

a)

co najmniej sześć tygodni przed planowanym terminem zapowiedzianej kontroli na miejscu;

b)

co najmniej 24 godziny przed planowanym terminem niezapowiedzianej kontroli na miejscu.

a)

zgodnie z wymogami;

b)

zgodnie z wymogami, ale potrzebne usprawnienia;

c)

niezgodnie z wymogami.