(1)

W interesie elastyczności każdy kontrahent powinien mieć możliwość upoważnienia drugiego kontrahenta lub osoby trzeciej do zgłoszenia kontraktu. Kontrahenci powinni mieć również możliwość porozumienia się co do upoważnienia tej samej osoby trzeciej, w tym partnera centralnego (CCP), do dokonania zgłoszenia; osoba ta przekazywałaby do repozytorium transakcji jedno zgłoszenie zawierające odpowiednie tabele. W celu zapewnienia jakości informacji w takim przypadku w zgłoszeniu należy wskazać, że zostało ono dokonane w imieniu obu kontrahentów; powinno ono także zawierać pełny zbiór szczegółowych informacji, które zostałyby przekazane w przypadku dokonywania odrębnych zgłoszeń danego kontraktu.

(2)

Aby uniknąć niespójności w tabelach zawierających wspólne informacje, każdy kontrahent kontraktu pochodnego powinien dopilnować, by obie strony transakcji uzgodniły zgłaszane wspólne informacje. Niepowtarzalny identyfikator transakcji ułatwi uzgadnianie informacji w przypadkach, gdy kontrahenci dokonują zgłoszeń do różnych repozytoriów transakcji.

(3)

Aby uniknąć powielania zgłoszeń i ograniczyć obciążenia związane z ich dokonywaniem, jeżeli jeden z kontrahentów lub CCP dokonuje zgłoszenia w imieniu obu kontrahentów, ten kontrahent lub CCP powinien mieć możliwość przesłania do repozytorium transakcji jednego zgłoszenia zawierającego odpowiednie informacje.

(4)

Wycena kontraktów pochodnych ma zasadnicze znaczenie dla umożliwienia organom regulacyjnym wypełnienia ich obowiązków, w szczególności jeśli chodzi o stabilność finansową. Wycena kontraktu według wartości rynkowej lub w oparciu o model wskazuje charakter i wielkość ekspozycji związanych z danym kontraktem i uzupełnia określone w kontrakcie informacje dotyczące pierwotnej wartości.

(5)

Gromadzenie informacji dotyczących zabezpieczenia danego kontraktu ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia należytego monitorowania ekspozycji. Dlatego też kontrahenci, którzy dokonują zabezpieczenia swoich transakcji, powinni zgłaszać szczegółowe informacje dotyczące zabezpieczenia na poziomie transakcji. Jeżeli zabezpieczenie jest obliczane na podstawie pozycji netto wynikających ze zbioru kontraktów, a tym samym nie jest składane na poziomie transakcji, lecz na poziomie portfela, kontrahenci powinni mieć możliwość zgłoszenia portfela przy użyciu niepowtarzalnego kodu lub systemu numeracji określonego przez kontrahenta. Jeżeli kontrahent posiada więcej niż jeden portfel, ten niepowtarzalny kod powinien określać konkretny portfel, w odniesieniu do którego wymieniane jest zabezpieczenie, a także powinien zapewniać możliwość powiązania kontraktu pochodnego z konkretnym portfelem, w odniesieniu do którego zdeponowano zabezpieczenie.

(6)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) i odzwierciedla ono ważną rolę, jaką repozytoria transakcji odgrywają w zwiększeniu przejrzystości rynków dla opinii publicznej i organów regulacyjnych, w określeniu danych zgłaszanych repozytoriom transakcji oraz gromadzonych i udostępnianych przez te ostatnie w zależności od klasy kontraktów pochodnych, jak również w opisaniu charakteru transakcji.

(7)

Przed przedłożeniem projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia, EUNGiPW konsultował się z właściwymi organami oraz członkami Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC). Zgodnie z art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) (3) EUNGiPW przeprowadził również otwarte konsultacje społeczne na temat tego projektu regulacyjnych standardów technicznych, przeanalizował potencjalne związane z nim koszty i korzyści oraz zasięgnął opinii Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych powołanej zgodnie z art. 37 wspomnianego rozporządzenia,

(1)

Należy stworzyć ramy obejmujące przepisy dotyczące obowiązku rozliczania, jego stosowania i możliwych wyłączeń z tego obowiązku, a także technik ograniczania ryzyka, które muszą być stosowane w przypadku, gdy nie można przeprowadzić rozliczenia poprzez kontrahenta centralnego (CCP). W celu zapewnienia spójności między tymi przepisami, które powinny wejść w życie jednocześnie, oraz ułatwienia uzyskania ich kompleksowego obrazu oraz zapewnienia sprawnego dostępu do nich zainteresowanym stronom, a w szczególności osobom podlegającym wspomnianym obowiązkom, pożądane jest umieszczenie większości regulacyjnych standardów technicznych wymaganych na podstawie tytułu II rozporządzenia (UE) nr 648/2012 w jednym rozporządzeniu.

(2)

Zważywszy na globalny charakter rynku instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, w niniejszym rozporządzeniu należy uwzględnić odpowiednie, uzgodnione na forum międzynarodowym wytyczne i zalecenia w zakresie reform tego rynku i w zakresie obowiązkowego rozliczania, jak również powiązane przepisy opracowane w innych jurysdykcjach. Ramy służące stwierdzeniu istnienia obowiązku rozliczania uwzględniają w szczególności wymogi dotyczące obowiązkowego rozliczania opublikowane przez Międzynarodową Organizację Komisji Papierów Wartościowych. Dzięki temu utrzymana zostanie, w miarę możliwości, spójność z podejściem przyjętym w innych jurysdykcjach.

(3)

W celu doprecyzowania pewnej liczby pojęć wynikających z rozporządzenia (UE) nr 648/2012 oraz określenia terminów technicznych koniecznych do opracowania niniejszego standardu technicznego należy zdefiniować szereg terminów.

(4)

Pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe nie powinny narażać CCP, członka rozliczającego, klienta ani klienta pośredniego na dodatkowe ryzyko kontrahenta, a aktywa i pozycje kontrahenta pośredniego powinny mieć zapewniony odpowiedni poziom ochrony. Konieczne jest zatem, aby wszelkie pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe odpowiadały minimalnym warunkom zapewniającym ich bezpieczeństwo. W tym celu na strony zaangażowane w pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe zostają nałożone szczegółowe obowiązki. Porozumienia te wykraczają poza stosunek umowny pomiędzy klientami pośrednimi a klientem członka rozliczeniowego świadczącego pośrednie usługi rozliczeniowe.

(5)

Rozporządzenie (UE) nr 648/2012 wymaga, aby CCP był systemem wskazanym na mocy dyrektywy 98/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie zamknięcia rozliczeń w systemach płatności i rozrachunku papierów wartościowych (3). Oznacza to, że członkowie rozliczający CCP powinni być uznawani za uczestników w rozumieniu tej dyrektywy. W związku z tym w celu zapewnienia klientom pośrednim poziomu ochrony równoważnego z ochroną udzieloną klientom na mocy rozporządzenia (UE) nr 648/2012 konieczne jest zapewnienie, aby klienci świadczący pośrednie usługi rozliczeniowe byli instytucjami kredytowymi, przedsiębiorstwami inwestycyjnymi lub też równoważnymi instytucjami kredytowymi lub równoważnymi przedsiębiorstwami inwestycyjnymi z państw trzecich.

(6)

Należy ustanowić pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe, aby w przypadku niewykonania zobowiązania zapewnić klientom pośrednim poziom ochrony równoważny z ochroną udzielaną klientom bezpośrednim. W przypadku upadłości członka rozliczającego, który umożliwia pośrednie uzgodnienie rozliczeniowe, należy objąć klientów pośrednich operacją przenoszenia pozycji klientów do alternatywnego członka rozliczającego zgodnie z wymogami dotyczącymi przenoszenia ustanowionymi na mocy art. 39 i 48 rozporządzenia (UE) nr 648/2012. W ramach pośrednich uzgodnień rozliczeniowych powinny również istnieć odpowiednie zabezpieczenia na wypadek upadłości klienta, które powinny zapewniać przenoszenie pozycji klientów pośrednich do alternatywnego podmiotu oferującego usługi rozliczeniowe.

(7)

Ponieważ pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe mogą być źródłem szczególnych ryzyk, wszystkie strony pośredniego uzgodnienia rozliczeniowego, w tym członkowie rozliczeniowi i CCP, powinni stale identyfikować i monitorować istotne ryzyka wynikające z tego uzgodnienia oraz zarządzać tymi ryzykami. Szczególnie ważna w tym kontekście jest odpowiednia wymiana informacji pomiędzy klientami świadczącymi pośrednie usługi rozliczeniowe a członkami rozliczającymi umożliwiającymi te usługi. Członkowie rozliczający powinni wykorzystywać udostępnione przez klientów informacje wyłącznie do celów zarządzania ryzykiem i powinni zapobiegać niewłaściwemu wykorzystywaniu szczególnie chronionych informacji handlowych, w tym poprzez tworzenie barier skutecznie oddzielających poszczególne oddziały instytucji finansowej w celu zapobiegania konfliktom interesów.

(8)

Po udzieleniu CCP zezwolenia na rozliczanie danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym właściwy organ ma obowiązek powiadomić o tym zezwoleniu Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW). Powiadomienie to powinno zawierać szczegółowe informacje konieczne EUNGiPW do przeprowadzenia procedury oceny, w tym informacje na temat płynności i wolumenu danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Chociaż informacje wpływają do EUNGiPW od właściwego organu, to jednak wymagane informacje powinny najpierw zostać dostarczone właściwemu organowi przez CCP występującego o zezwolenie, a właściwy organ może te informacje następnie uzupełnić.

(9)

Nie zawsze wszystkie informacje, które powinny być zawarte w powiadomieniach kierowanych do EUNGiPW przez właściwy organ w związku z obowiązkiem rozliczania, mogą być dostępne, zwłaszcza w przypadku nowych produktów; należy jednak wówczas przedstawiać dostępne dane szacunkowe, w tym wyraźne informacje na temat dokonanych założeń. Powiadomienie powinno także zawierać informacje dotyczące kontrahentów, takie jak ich typ i liczba, działania wymagane przed rozpoczęciem rozliczania poprzez CCP, zdolność prawna i operacyjna kontrahentów lub ich ramy zarządzania ryzykiem, tak aby umożliwić EUNGiPW ocenę zdolności aktywnych kontrahentów do wywiązywania się z obowiązku rozliczania w sposób niepowodujący zakłóceń na rynku.

(10)

Powiadomienie kierowane do EUNGiPW przez właściwy organ powinno zawierać informacje na temat stopnia standaryzacji, płynności i dostępności informacji cenowych, aby EUNGiPW mógł ocenić, czy dana klasa instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym powinna podlegać obowiązkowi rozliczania. Kryteria związane ze standaryzacją warunków umownych i procesów operacyjnych danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym stanowią wskaźnik standaryzacji warunków ekonomicznych dotyczących tej klasy instrumentów pochodnych, ponieważ warunki umowne i procesy mogą być standaryzowane tylko wówczas, gdy te warunki ekonomiczne są ustandaryzowane. Kryteria dotyczące płynności i dostępności informacji o cenach są oceniane przez EUNGiPW pod kątem innych czynników niż przyjęte na potrzeby oceny dokonywanej przez właściwy organ w ramach procesu wydawania zezwolenia dla CCP. Płynność w tym kontekście ocenia się w szerszej perspektywie i różni się ona od płynności, która istniałaby po wprowadzeniu obowiązku rozliczania. W szczególności fakt, że kontrakt ma wystarczającą płynność, aby być rozliczanym przez CCP, nie oznacza automatycznie, że powinien on podlegać obowiązkowi rozliczania. Ocena EUNGiPW nie powinna powielać analizy już przeprowadzonej przez właściwy organ.

(11)

Informacje, które ma przedstawiać właściwy organ w związku z obowiązkiem rozliczania, powinny umożliwić EUNGiPW ocenę dostępności informacji o cenach. W tym kontekście fakt posiadania przez CCP w danym momencie dostępu do informacji o wycenach nie oznacza, że uczestnicy rynku będą mieć w przyszłości dostęp do tych informacji. W związku z tym fakt posiadania przez CCP dostępu do informacji o cenach niezbędnych do zarządzania ryzykiem wiążącym się z rozliczaniem kontraktów pochodnych należących do danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym nie oznacza automatycznie, że dana klasa instrumentów pochodnych powinna podlegać obowiązkowi rozliczania.

(12)

Poziom szczegółowości informacji dostępnych w rejestrze klas kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które podlegają obowiązkowi rozliczania, zależy od znaczenia szczegółowości tych informacji dla identyfikacji każdej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. W związku z tym poziom szczegółowości informacji zawartych w rejestrze może się różnić w przypadku różnych klas kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym.

(13)

Umożliwienie dostępu do systemu obrotu większej liczbie CCP mogłoby poszerzyć dostęp uczestników do tego systemu i zwiększyć w ten sposób ogólną płynność. W tej sytuacji konieczne jest jednak określenie pojęcia fragmentacji płynności w ramach systemu obrotu na wypadek, gdyby zagrażała ona sprawnemu i prawidłowemu funkcjonowaniu rynków, na których prowadzony jest obrót klasą instrumentów finansowych, której dotyczy składany wniosek.

(14)

Ocena organu właściwego dla systemu obrotu, o dostęp do którego wnioskuje CCP, oraz ocena organu właściwego dla CCP powinny opierać się na dostępnych mechanizmach zapobiegających fragmentacji płynności w ramach systemu obrotu.

(15)

Aby zapobiec fragmentacji płynności, wszyscy uczestnicy systemu obrotu powinni być w stanie rozliczać wszystkie zawarte pomiędzy nimi transakcje. Nałożenie na wszystkich członków rozliczających dotychczasowego CCP wymogu, aby zostali członkami rozliczającymi także każdego nowego CCP obsługującego dany system obrotu, nie byłoby jednak proporcjonalne. Jeżeli istnieją podmioty będące jednocześnie członkami rozliczającymi obu CCP, mogą one umożliwiać przenoszenie i rozliczanie transakcji zawieranych przez uczestników rynku, z których każdy obsługiwany jest przez innego z tych dwóch CCP, aby ograniczyć ryzyko fragmentacji płynności. Niemniej jednak ważne jest, aby wniosek CCP o dostęp do systemu obrotu nie prowadził do fragmentacji płynności w sposób zwiększający ryzyko, na które jest narażony dotychczasowy CCP.

(16)

Zgodnie z art. 8 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 648/2012 wniosek CCP o dostęp do systemu obrotu nie powinien wymagać interoperacyjności, zatem przepisy niniejszego rozporządzenia nie powinny nakazywać interoperacyjności jako jedynej metody rozwiązania problemu fragmentacji płynności. Z drugiej strony, niniejsze rozporządzenie nie powinno jednak uniemożliwiać CCP dobrowolnego zawierania takich porozumień, o ile spełnione są warunki konieczne do ustanowienia interoperacyjności.

(17)

W celu ustalenia, które kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym przyczyniają się w sposób obiektywnie mierzalny do zmniejszenia ryzyka bezpośrednio związanego z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami, kontrahenci niefinansowi powinni stosować jedno z kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu, w tym definicję na gruncie rachunkowości opierającą się na przepisach międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (MSSF). Definicja na gruncie rachunkowości może być stosowana przez kontrahentów nawet jeżeli nie stosują oni przepisów MSSF. W przypadku kontrahentów niefinansowych, którzy mogą stosować lokalne reguły rachunkowości, zakłada się, że większość kontraktów sklasyfikowanych zgodnie z lokalnymi regułami rachunkowości jako zabezpieczenie będzie się pokrywać z ogólną definicją kontraktów zmniejszających ryzyko bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami określoną w niniejszym rozporządzeniu.

(18)

W pewnych okolicznościach może nie być możliwe zabezpieczenie ryzyka za pomocą bezpośrednio z nim związanego kontraktu pochodnego, tzn. kontraktu mającego dokładnie takie same aktywa bazowe i termin rozliczenia jak pokrywane ryzyko. W takim przypadku kontrahent niefinansowy może zastosować w celu pokrycia swojej ekspozycji zabezpieczenie zastępcze w postaci innego, silnie skorelowanego instrumentu takiego jak instrument z innymi, ale bardzo zbliżonymi pod względem zachowania ekonomicznego aktywami bazowymi. Oprócz tego pewne grupy kontrahentów niefinansowych, które zawierają kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym za pośrednictwem jednego podmiotu, mogą stosować w celu ochrony przez ryzykiem związanym z ogólnym ryzykiem grupy zabezpieczenia w skali makro lub zabezpieczenia portfela. Takie zabezpieczenia w skali makro, zabezpieczenia portfela lub zabezpieczenia zastępcze dotyczące kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą stanowić zabezpieczenie do celów niniejszego rozporządzenia i powinny być analizowane pod kątem kryteriów służących do oceny, które kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym w obiektywny sposób ograniczają ryzyko.

(19)

Ryzyko może zmieniać się z czasem i w celu dostosowania do zmian ryzyka kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które zostały pierwotnie zawarte w celu ograniczenia ryzyka związanego z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami, mogą wymagać kompensowania za pomocą dodatkowych kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Zabezpieczenie ryzyka można zatem osiągnąć za pomocą pewnej kombinacji kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, w tym pozycji przeciwstawnych w kontraktach zamykających pozycje w kontraktach, które straciły związek z ryzykiem dotyczącym działalności gospodarczej lub działalności w zakresie zarządzania aktywami i pasywami.

(20)

Zakres ryzyk bezpośrednio związanych z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami jest bardzo szeroki i różni się w zależności od sektora gospodarki. Ryzyka związane z działalnością gospodarczą dotyczą zwykle nakładów na funkcję produkcyjną przedsiębiorstwa oraz produktów i usług przez nie sprzedawanych lub świadczonych. Działalność w zakresie zarządzania aktywami i pasywami jest zwykle związana z zarządzaniem finansowaniem podmiotu w krótkim i długim okresie, w tym jego długiem, oraz metodami inwestowania środków finansowych uzyskiwanych lub posiadanych przez podmiot, w tym zarządzaniem środkami pieniężnymi. Na działalność w zakresie zarządzania aktywami i pasywami oraz działalność gospodarczą mogą wpływać zwykłe źródła ryzyka, takie jak ryzyko walutowe, ryzyko związane z cenami towarów, inflacją czy też ryzyko kredytowe. Ponieważ celem instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym jest ochrona przed określonym ryzykiem, na potrzeby analizy ryzyk bezpośrednio związanych z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami należy zdefiniować te ryzyka w spójny sposób, uwzględniając oba rodzaje działalności. Oprócz tego rozdzielenie tych dwóch rodzajów działalności może mieć niezamierzone konsekwencje z uwagi na fakt, że – w zależności od sektora, w którym działają kontrahenci niefinansowi – określone ryzyko może być zabezpieczone w ramach działalności związanej z zarządzaniem aktywami i pasywami lub w ramach działalności gospodarczej.

(21)

Chociaż progi wiążące się z obowiązkiem rozliczania mogą zostać ustalone na podstawie znaczenia systemowego powiązanych ryzyk, należy uwzględnić fakt, że instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które ograniczają ryzyko, są wyłączone z obliczeń progów rozliczeniowych i że te progi rozliczeniowe dopuszczają wyjątek od obowiązku rozliczania w przypadku kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które mogą być uznane za zawarte w celach innych niż zabezpieczenie. W szczególności wartość progu rozliczeniowego powinna podlegać okresowym przeglądom i należy ją określać dla poszczególnych klas kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym określone do celów progów rozliczeniowych mogą różnić się od klas instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym określonych do celów obowiązku rozliczania. Określając wartość progów rozliczeniowych, należy uwzględnić w należytym stopniu potrzebę określenia jednolitego wskaźnika odzwierciedlającego znaczenie systemowe sumy pozycji i ekspozycji netto w podziale na kontrahentów i na klasy aktywów, do których są zaliczane instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Ponadto progi rozliczeniowe stosowane przez kontrahentów niefinansowych powinny być łatwe do wdrożenia.

(22)

Podczas określania wartości progowych rozliczania należy brać pod uwagę znaczenie systemowe sumy pozycji i ekspozycji netto w podziale na kontrahentów i na klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 648/2012. Należy jednak przyjąć, że te pozycje i ekspozycje netto są różne od ekspozycji netto dla wszystkich kontrahentów i dla wszystkich klas aktywów. Ponadto zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 648/2012 te pozycje netto powinny być sumowane w celu określenia danych uwzględnianych do celów ustalenia progów rozliczania. Przy ustalaniu progów wiążących się z obowiązkiem rozliczania należy zatem uwzględniać łączną sumę brutto będącą wynikiem sumowania tych pozycji netto. Wartość referencyjna brutto będąca wynikiem tego sumowania powinna być stosowana jako wskaźnik referencyjny na potrzeby ustalania progów rozliczania.

(23)

Co więcej, struktura działalności kontrahentów niefinansowych w zakresie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym zazwyczaj prowadzi do niskiego poziomu nettingu, ponieważ pozycje zajmowane na kontraktach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mają ten sam kierunek. W rezultacie różnica pomiędzy sumą pozycji i ekspozycji netto w rozbiciu na kontrahentów i na klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym byłaby bardzo zbliżona do wartości brutto kontraktów. W związku z powyższym oraz w celu uproszczenia regulacji, wartość brutto kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym należy stosować jako dopuszczalny wskaźnik zastępczy środka, który jest brany pod uwagę podczas ustalania progu rozliczania.

(24)

Z uwagi na fakt, że kontrahenci niefinansowi, którzy nie przekraczają progu rozliczeniowego, nie mają obowiązku wyceniać swoich kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym według wartości rynkowej, stosowanie tej wyceny na potrzeby ustalania progów rozliczeniowych nie byłoby celowe, ponieważ nakładałoby na kontrahentów niefinansowych duże obciążenie, nieproporcjonalne do ryzyka, któremu by w ten sposób zapobiegano. Stosowanie zamiast tego wartości referencyjnej kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym umożliwiłoby proste podejście, które nie jest obciążone ryzykiem związanym ze zdarzeniami zewnętrznymi w przypadku kontrahentów niefinansowych.

(25)

Przekroczenie jednej z wartości określonych dla klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym powinno powodować przekroczenie progu rozliczeniowego dla wszystkich klas, z uwagi na następujące fakty: ograniczające ryzyko kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym są wyłączone z obliczeń progu rozliczania; konsekwencje przekroczenia progu rozliczania są związane nie tyko z obowiązkiem rozliczania, ale dotyczą także technik ograniczania ryzyka; podejście przyjęte w odniesieniu do odpowiednich obowiązków na mocy rozporządzenia (UE) nr 648/2012 mających zastosowanie do kontrahentów niefinansowych powinno być proste, ponieważ większość kontrahentów niefinansowych nie ma charakteru profesjonalnego.

(26)

W przypadku kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które nie podlegają rozliczaniu, powinny mieć zastosowanie techniki ograniczania ryzyka takie jak potwierdzenie w odpowiednim czasie. Potwierdzenie kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym może dotyczyć umowy ramowej, umowy ramowej w zakresie zatwierdzania kontraktów lub innych warunków standardowych, lub większej liczby tych umów lub warunków. Potwierdzenie to może nastąpić w formie umowy zawieranej drogą elektroniczną lub dokumentu podpisanego przez obu kontrahentów.

(27)

Niezwykle ważne jest, aby kontrahenci potwierdzali warunki swoich transakcji jak najszybciej po zawarciu transakcji, zwłaszcza w przypadku gdy transakcja jest zawierana lub przetwarzana elektronicznie, w celu zapewnienia obustronnego porozumienia i pewności prawa w zakresie warunków transakcji. W szczególności kontrahenci zawierający niestandardowe lub złożone kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą potrzebować wdrożyć specjalne instrumenty w celu wywiązania się z obowiązku terminowego potwierdzania swoich kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Terminowe potwierdzanie przewidywałoby również rozwój odpowiednich praktyk rynkowych w tym obszarze.

(28)

W celu dalszego ograniczenia ryzyka uzgadnianie portfela umożliwia każdemu kontrahentowi dokonanie kompleksowego przeglądu portfela transakcji z punktu widzenia jego kontrahenta, tak aby móc szybko zidentyfikować wszelkie nieporozumienia dotyczące najważniejszych warunków transakcji. Warunki te obejmują wycenę każdej transakcji i mogą również obejmować inne istotne informacje, takie jak datę wejścia w życie, wyznaczony termin zapadalności, ewentualne daty płatności lub rozrachunku, wartość referencyjną kontraktu i walutę transakcji, instrument bazowy, pozycję kontrahentów, porozumienie odnośnie do płatności w dni robocze i wszelkie odpowiednie stałe lub zmienne stopy oprocentowania kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym.

(29)

Z uwagi na różne profile ryzyka oraz aby uzgadnianie portfela stanowiło proporcjonalną technikę ograniczania ryzyka, częstotliwość uzgadniania i wielkość uwzględnianego portfela powinny być różne w zależności od charakteru kontrahentów. Bardziej rygorystyczne wymogi powinny mieć zastosowanie do kontrahentów, zarówno finansowych, jak i niefinansowych, którzy przekraczają próg rozliczenia, natomiast w przypadku kontrahentów niefinansowych, którzy nie przekroczą progu rozliczenia, uzgadnianie powinno być wymagane rzadziej, niezależnie od kategorii ich kontrahenta, który jednocześnie korzystałby z takiego rzadszego uzgadniania w odniesieniu do odpowiedniej części jego portfela.

(30)

Kompresja portfela może także stanowić skuteczne narzędzie ograniczania ryzyka, w zależności od czynników takich, jak wielkość portfela związanego z danym kontrahentem, zapadalność, cel i stopień standaryzacji kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Kontrahenci finansowi i niefinansowi posiadający portfele nierozliczanych przez CCP kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które przekraczają poziom określony w niniejszym rozporządzeniu, powinni posiadać procedury mające na celu badanie możliwości dokonania kompresji portfela, która pozwoliłaby im zmniejszyć ich ryzyko kredytowe kontrahenta.

(31)

Celem procedury rozstrzygania sporów jest ograniczanie ryzyka wynikającego z kontraktów niepodlegających centralnemu rozliczaniu. Kontrahenci, którzy zawierają pomiędzy sobą transakcje na instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, powinni uzgodnić wcześniej ramy rozstrzygania ewentualnych sporów. Ramy te powinny odwoływać się do mechanizmów rozstrzygania sporów takich jak arbitraż przez osobę trzecią czy mechanizm badania opinii uczestników rynku. Ich celem jest zapobieganie narastaniu nierozstrzygniętych sporów i narażaniu kontrahentów na dodatkowe ryzyko. Spory należy identyfikować, zarządzać nimi i odpowiednio je ujawniać.

(32)

W celu określenia warunków rynkowych, które uniemożliwiają wycenę według wartości rynkowej, konieczne jest zdefiniowanie nieaktywnych rynków. Może istnieć wiele powodów nieaktywności rynku, w tym brak regularnie przeprowadzanych transakcji na warunkach rynkowych, przy czym „zawarcie transakcji na warunkach rynkowych” należy rozumieć zgodnie z przepisami dotyczącymi rachunkowości.

(33)

Niniejsze rozporządzenie stosuje się do kontrahentów finansowych i kontrahentów niefinansowych przekraczających próg rozliczania i opracowano je z uwzględnieniem przepisów dyrektywy 2006/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych (4), które określają także wymogi do spełnienia w przypadku dokonywania wyceny w oparciu o model.

(34)

Chociaż koncepcja modelu stosowanego do wyceny w oparciu o model może zostać opracowana wewnętrznie lub zewnętrznie, to w celu zapewnienia wymaganego stopnia odpowiedzialności za ten model wymagane jest jego zatwierdzenie przez radę dyrektorów lub komisję delegowaną rady dyrektorów.

(35)

W przypadku gdy kontrahenci mogą stosować wyłączenie wewnątrzgrupowe po wystosowaniu powiadomienia do właściwych organów, ale przed upływem terminu, w którym właściwe organy mogą zgłosić swój sprzeciw, ważne jest zapewnienie, aby właściwe organy otrzymywały we właściwym terminie odpowiednie i wystarczające informacje umożliwiające im ocenę, czy powinny sprzeciwić się zastosowaniu wyłączenia.

(36)

Przewidywane wielkości, wolumeny i częstotliwości wewnątrzgrupowych kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą zostać określone na podstawie historycznych transakcji wewnątrzgrupowych kontrahentów oraz przewidywanego modelu i działalności planowanej w przyszłości.

(37)

Jeżeli kontrahenci stosują wyłączenie wewnątrzgrupowe, powinni podawać do wiadomości publicznej informacje zapewniające przejrzystość wobec uczestników rynku i potencjalnych wierzycieli. Ma to szczególne znaczenie na potrzeby oceny ryzyka przez potencjalnych wierzycieli kontrahentów. Celem ujawniania informacji jest zapobieganie powstawaniu błędnego przekonania, że kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym podlegają centralnemu rozliczaniu lub że stosowane są wobec nich techniki ograniczania ryzyka, gdy w rzeczywistości nie ma to miejsca.

(38)

Ramy czasowe, w których ma zostać wdrożony wymóg potwierdzania w odpowiednim czasie, wymagają działań dostosowawczych, w tym zmian praktyk rynkowych i systemów informatycznych. Z uwagi na fakt, że wymagane tempo dostosowań mających na celu przestrzeganie przepisów może być różne w zależności od kategorii kontrahentów i od klasy aktywów, do której są zaliczane instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, określenie terminów stopniowego wdrażania, które uwzględniałyby te różnice, umożliwiłoby optymalizację ram czasowych potwierdzeń dla tych kontrahentów i produktów, które mogą osiągnąć gotowość szybciej.

(39)

Standardy określone w odniesieniu do uzgadniania i kompresji portfeli czy też rozstrzygania sporów wymagałyby od kontrahentów ustanowienia procedur, polityk, procesów oraz zmian dokumentów, które zajmą pewien czas. Wejście w życie powiązanych wymogów powinno zostać opóźnione, aby dać kontrahentom czas na podjęcie działań koniecznych do zastosowania się do przepisów.

(40)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów wartościowych.

(41)

Zgodnie z art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (5) EUNGiPW przeprowadził otwarte konsultacje społeczne na temat projektu regulacyjnych standardów technicznych, przeanalizował związane z nimi potencjalne koszty i korzyści oraz zwrócił się o ich zaopiniowanie do Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych utworzonej zgodnie z art. 37 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010,

(1)

Należy ustanowić przepisy określające informacje, które mają zostać przedłożone Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) we wniosku o rejestrację jako repozytorium transakcji.

(2)

Wszystkie osoby składające wniosek o rejestrację jako repozytorium transakcji powinny dostarczyć informacje na temat struktury ich kontroli wewnętrznych i niezależności ich organów zarządzających, tak by umożliwić EUNGiPW ocenę, czy struktura ładu korporacyjnego repozytorium transakcji zapewnia jego niezależność oraz czy struktura ta i zasady podległości służbowej w obrębie repozytorium są odpowiednie.

(3)

EUNGiPW, który został ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) (3), zgodnie z tytułem VI rozporządzenia (UE) nr 648/2012 jest odpowiedzialny za rejestrację repozytoriów transakcji i nadzór nad nimi. Aby umożliwić EUNGiPW ocenę reputacji, doświadczenia i kwalifikacji kierownictwa wyższego szczebla przyszłego repozytorium transakcji, repozytorium transakcji składające wniosek o rejestrację powinno przedstawić odpowiednie informacje celem przeprowadzenia takiej oceny.

(4)

Repozytorium transakcji składające wniosek o rejestrację powinno przedstawić EUNGiPW informacje świadczące o posiadaniu środków finansowych koniecznych do bieżącego wykonywania jego funkcji, a także odpowiednich uzgodnień w zakresie zapewnienia ciągłości działania.

(5)

Jeżeli repozytorium transakcji działa za pośrednictwem oddziałów, które nie są odrębnymi osobami prawnymi, należy przedstawić odrębne informacje na temat tych oddziałów, tak by umożliwić EUNGiPW wyraźne określenie pozycji oddziałów w strukturze organizacyjnej repozytorium transakcji, przeprowadzenie oceny, czy kierownictwo wyższego szczebla oddziałów posiada odpowiednie kwalifikacje do wykonywania obowiązków oraz odpowiednią reputację, a także stwierdzenie, czy mechanizmy kontroli, funkcji przestrzegania przepisów i inne funkcje są solidne i wystarczające, by właściwie określić i ocenić rodzaje ryzyka związanego z działalnością oddziałów.

(6)

Istotne jest, by wnioskodawca przedstawił EUNGiPW informacje na temat usług dodatkowych lub innych linii biznesowych oferowanych przez repozytorium transakcji obok działalności podstawowej polegającej na sprawozdawczości na temat instrumentów pochodnych, w szczególności w odniesieniu do jego głównej działalności podstawowej polegającej na sprawozdawczości do celów regulacyjnych.

(7)

Aby EUNGiPW mógł ocenić ciągłość działania i właściwe funkcjonowanie systemów technicznych repozytorium transakcji składającego wniosek o rejestrację, dany wnioskodawca powinien przedstawić EUNGiPW opis odpowiednich systemów technicznych oraz sposobu zarządzania nimi. Wnioskodawca powinien również opisać wszelkie ustalenia dotyczące outsourcingu, które są istotne dla świadczonych przez niego usług.

(8)

Opłaty związane z usługami świadczonymi przez repozytoria transakcji stanowią ważną informację umożliwiającą uczestnikom rynku dokonanie świadomego wyboru, a zatem informacja na ich temat powinna znaleźć się we wniosku o rejestrację jako repozytorium transakcji.

(9)

Ponieważ uczestnicy rynku i organy regulacyjne opierają się na danych przechowywanych przez repozytoria transakcji, we wniosku o rejestrację jako repozytorium transakcji należy zapewnić wyraźne określenie rygorystycznych wymogów operacyjnych i dotyczących prowadzenia dokumentacji.

(10)

Włączenie do wniosku o rejestrację informacji na temat modeli zarządzania ryzykiem związanym z usługami świadczonymi przez repozytorium transakcji jest niezbędne, aby umożliwić uczestnikom rynku dokonanie świadomego wyboru.

(11)

W celu zapewnienia pełnego dostępu do repozytorium transakcji należy przyznać usługodawcom będącym osobami trzecimi niedyskryminacyjny dostęp do informacji przechowywanych przez repozytorium transakcji, pod warunkiem wyrażenia zgody przez podmiot dostarczający dane i stosownych kontrahentów. Repozytorium transakcji składające wniosek o rejestrację powinno zatem przedstawić EUNGiPW informacje na temat swojej polityki i swoich procedur dotyczących udostępniania danych.

(12)

Aby EUNGiPW mógł skutecznie wykonywać swoje obowiązki w zakresie udzielania zezwoleń, powinien otrzymać wszystkie niezbędne informacje od repozytoriów transakcji, powiązanych z nimi osób trzecich oraz osób trzecich, którym repozytoria transakcji zleciły na zasadzie outsourcingu wykonywanie funkcji lub działań operacyjnych. Takie informacje są konieczne, by ocenić wniosek o rejestrację oraz załączone do niego dokumenty lub uzupełnić tę ocenę.

(13)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez EUNGiPW.

(14)

Zgodnie z art. 10 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010 EUNGiPW przeprowadził otwarte konsultacje społeczne na temat projektu regulacyjnych standardów technicznych, przeanalizował związane z nim potencjalne koszty i korzyści oraz zasięgnął opinii Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych powołanej zgodnie z art. 37 wspomnianego rozporządzenia,

(1)

Jasne określenie właściwych kontraktów i ich odpowiednich kontrahentów ma podstawowe znaczenie. Zgodnie z podejściem funkcjonalnym w przypadku podmiotów mających dostęp do danych przechowywanych przez repozytoria transakcji należy uwzględnić posiadane przez nie kompetencje i pełnione przez nie funkcje.

(2)

Aby sprawować nadzór nad repozytoriami transakcji, Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) powinien mieć dostęp do wszystkich danych transakcyjnych przechowywanych przez repozytoria, tak by móc zwracać się o informacje, podejmować właściwe środki nadzorcze oraz monitorować, czy należy utrzymać, czy też wycofać rejestrację jako repozytorium transakcji.

(3)

Uwzględniając kompetencje EUNGiPW na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) (3) oraz rozporządzenia (UE) nr 648/2012, EUNGiPW należy przyznać dostęp w odniesieniu do szeregu zadań. Dostęp do danych dla poszczególnych członków personelu EUNGiPW powinien być zgodny z każdym z tych szczególnych zadań.

(4)

Europejskiej Radzie ds. Ryzyka Systemowego (ERRS), EUNGiPW oraz odpowiednim członkom Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC), w tym niektórym krajowym bankom centralnym i odpowiednim organom nadzoru papierów wartościowych i rynków w Unii, powierzono zadanie monitorowania i zapewniania stabilności finansowej w Unii, a zatem organy te powinny mieć dostęp do danych transakcyjnych w odniesieniu do wszystkich kontrahentów do celów wykonywania ich zadań w tym zakresie.

(5)

Organy nadzoru i dozoru nad partnerami centralnymi (CCP) muszą mieć dostęp do danych, aby móc skutecznie wykonywać swoje obowiązki wobec takich podmiotów, a zatem powinny mieć dostęp do wszystkich informacji koniecznych do realizacji tego zadania.

(6)

Umożliwienie odpowiednim członkom ESBC dostępu do danych umożliwi im wykonywanie ich podstawowych zadań, przede wszystkim funkcji centralnego banku emisyjnego, zapewniania stabilności finansowej i – w pewnych przypadkach – nadzoru ostrożnościowego nad niektórymi kontrahentami. Ponieważ niektórzy członkowie ESBC na mocy ustawodawstwa krajowego mają różne zadania, należy umożliwić im dostęp do danych zgodnie z wykazem określonym w art. 81 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 648/2012.

(7)

Najważniejszym obowiązkiem odpowiednich organów nadzoru papierów wartościowych i rynków w Unii jest ochrona inwestorów w ich poszczególnych jurysdykcjach, a zatem należy przyznać im dostęp do danych transakcyjnych na temat rynków, uczestników, produktów i instrumentów bazowych objętych ich obowiązkami nadzorczymi i wykonawczymi.

(8)

Organom wyznaczonym zgodnie z art. 4 dyrektywy 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ofert przejęcia (4) należy przyznać dostęp do informacji na temat transakcji dotyczących instrumentów pochodnych na akcje, jeżeli instrument bazowy jest dopuszczony do obrotu na rynku regulowanym w ich jurysdykcji lub posiada siedzibę prawną w ich jurysdykcji, bądź też jest oferentem dla spółki w odniesieniu do takiego przedsiębiorstwa i świadczenie przez niego oferowane obejmuje papiery wartościowe.

(9)

Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) należy przyznać dostęp do danych w celu monitorowania hurtowych rynków energii, tak by we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi wykrywać nadużycia na rynku oraz im zapobiegać, a także w celu monitorowania hurtowych rynków energii, by wykrywać nadużycia na rynku oraz im zapobiegać zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (REMIT) (5). ACER powinna zatem posiadać dostęp do wszystkich danych przechowywanych przez repozytoria transakcji w odniesieniu do instrumentów pochodnych na produkty energetyczne.

(10)

Rozporządzenie (UE) nr 648/2012 obejmuje wyłącznie dane dotyczące transakcji, nie obejmuje natomiast danych dotyczących operacji przed zawarciem transakcji, takich jak złożenie zamówienia zgodnie z wymogami rozporządzenia (UE) nr 1227/2011. Dlatego w tym zakresie repozytoria transakcji nie powinny być uznawane za właściwe źródła informacji dla ACER.

(11)

W ramach podejścia funkcjonalnego do dostępu do danych przechowywanych przez repozytoria transakcji kluczowym elementem jest nadzór ostrożnościowy. Podobnie różnym organom mogą zostać powierzone zadania w zakresie nadzoru ostrożnościowego. W związku z tym wszystkim organom wymienionym w art. 81 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 648/2012 należy zapewnić dostęp do danych transakcyjnych na temat odpowiednich podmiotów.

(12)

Podmioty, które zgodnie z art. 81 ust. 3 rozporządzenia (UE) 648/2012 uzyskały dostęp do danych przechowywanych przez repozytorium transakcji, powinny zapewnić posiadanie i egzekwowanie zasad gwarantujących, że tylko odpowiednie osoby mają dostęp do informacji dla dobrze określonych i prawnie uzasadnionych celów, a także jasno określających możliwość uprawnienia innych osób do dostępu do tych danych.

(13)

Dostęp do danych powinien być rozpatrywany na trzech poziomach agregowania. Dane transakcyjne powinny obejmować szczegóły dotyczące poszczególnych transakcji, dane o pozycjach powinny dotyczyć zagregowanych danych o pozycjach dla poszczególnych instrumentów bazowych/produktów dla poszczególnych kontrahentów, a zagregowane dane nominalne powinny odpowiadać ogólnym pozycjom dla poszczególnych instrumentów bazowych/produktów bez podawania szczegółowych informacji o kontrahencie. Dostęp do danych transakcyjnych umożliwiałby również dostęp do danych o pozycjach i zagregowanych danych. Dostęp do danych o pozycjach umożliwiałby również dostęp do zagregowanych danych, ale nie do danych transakcyjnych. Z drugiej strony dostęp do zagregowanych danych referencyjnych powinien być najbardziej wąską kategorią dostępu i nie powinien umożliwiać dostępu do danych o pozycjach lub danych transakcyjnych.

(14)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych.

(15)

Zgodnie z art. 10 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010 EUNGiPW konsultował się z właściwymi organami oraz członkami Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC) przed przedłożeniem projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia. EUNGiPW przeprowadził również otwarte konsultacje społeczne na temat tego projektu regulacyjnych standardów technicznych, przeanalizował potencjalne związane z nimi koszty i korzyści oraz zasięgnął opinii Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych powołanej zgodnie z art. 37 wspomnianego rozporządzenia,

(1)

W rozporządzeniu (UE) nr 648/2012 ustanowiono między innymi wymogi ostrożnościowe mające zastosowanie w odniesieniu do partnerów centralnych (CCP), które służą zapewnieniu bezpieczeństwa i solidności CCP, a także nieustannego spełniania przez nie wymogów kapitałowych. Zważywszy na fakt, że ryzyko związane z działalnością rozliczeniową jest w dużej mierze pokryte przez celowe zasoby finansowe, takie wymogi kapitałowe powinny sprawić, by CCP w każdym momencie posiadał kapitał wystarczający do pokrycia ryzyka kredytowego, ryzyka kontrahenta, ryzyka rynkowego, ryzyka operacyjnego, ryzyka prawnego i ryzyka ekonomicznego, które nie są jeszcze pokryte tymi celowymi zasobami finansowymi, jak również sprawić, by w razie konieczności był on w stanie sprawnie przeprowadzić likwidację lub restrukturyzację prowadzonej przez siebie działalności.

(2)

Przy opracowywaniu odpowiednich standardów technicznych należy w szczególności uwzględnić wymogi kapitałowe mające zastosowanie w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, gdyż prowadzona przez CCP działalność nieobjęta szczególnymi zabezpieczeniami wiąże się dla nich z ryzykiem podobnym do tego, na jakie narażone są instytucje kredytowe i firmy inwestycyjne. Należy również uwzględnić odpowiednie części zasad dotyczących infrastruktury rynku finansowego opracowanych przez Komitet ds. Systemów Płatności i Rozrachunku (CPSS) i Międzynarodową Organizację Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO) („zasady CPSS-IOSCO”). Aby sprawić, by CCP byli w stanie sprawnie przeprowadzić likwidację lub restrukturyzację swojej działalności, powinni oni posiadać zasoby finansowe wystarczające na pokrycie przez odpowiednio długi okres kosztów operacyjnych. W trakcie tego okresu CCP powinien mieć możliwość podejmowania wszelkich kroków mających na celu reorganizację jego operacji krytycznych, w tym dokonania dokapitalizowania, wymiany kadry kierowniczej, zmiany strategii biznesowej, struktury kosztów lub struktury opłat, restrukturyzacji świadczonych usług, upłynnienia rozliczanego portfela, bądź też połączenia z innym CCP lub przeniesienia swojej działalności rozliczeniowej do innego CCP. W trakcie likwidacji lub restrukturyzacji CCP w dalszym ciągu musi prowadzić działalność. Wprawdzie niektóre koszty mogą się w tym czasie zmniejszyć (np. koszty marketingu), inne jednak mogą wzrosnąć (np. koszty obsługi prawnej). W związku z tym roczne koszty operacyjne brutto należy uznać za właściwą przybliżoną wartość faktycznych kosztów ponoszonych w trakcie likwidacji lub restrukturyzacji działalności CCP. Aby uwzględnić różnorodność praktyk w zakresie rachunkowości stosowanych przez CCP, koszty operacyjne należy traktować zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości (3) lub zgodnie z szeregiem innych przepisów obowiązujących w tej dziedzinie zgodnie z prawem Unii.

(3)

Ponieważ zgodnie z art. 16 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 648/2012 kapitał musi być w każdym momencie wystarczający, by zapewnić sprawne przeprowadzenie likwidacji oraz odpowiednie zabezpieczenie przed określonymi rodzajami ryzyka, konieczne jest ustanowienie mechanizmu wczesnego ostrzegania umożliwiającego właściwym organom pozyskanie z należytym wyprzedzeniem informacji o sytuacji, w której kapitał CCP jest na poziomie bliskim wymogu kapitałowego – poprzez wprowadzenie progu na poziomie 110 % wymogu kapitałowego, którego osiągnięcie nakłada na CCP obowiązek powiadomienia właściwego organu.

(4)

Mimo trudności, jakie sprawia wyrażenie w sposób ilościowy ekspozycji na ryzyko operacyjne, dyrektywa 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (4) stanowi właściwy punkt odniesienia do celów określenia wymogu kapitałowego dla CCP. W odniesieniu do standardów technicznych dotyczących wymogów kapitałowych obowiązujących partnerów centralnych definicja ryzyka operacyjnego powinna obejmować ryzyko prawne zgodnie z dyrektywą 2006/48/WE.

(5)

Dyrektywa 2006/48/WE oraz dyrektywa 2006/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych (5) stanowią właściwy punkt odniesienia do celów określenia wymogów kapitałowych służących pokryciu ryzyka kredytowego, ryzyka kontrahenta i ryzyka rynkowego, które nie są pokryte przez celowe zasoby finansowe, ponieważ te rodzaje ryzyka są podobne do rodzajów ryzyka, na jakie narażone są instytucje kredytowe lub firmy inwestycyjne.

(6)

CCP nie musi posiadać kapitału na potrzeby zabezpieczenia ekspozycji z tytułu transakcji oraz składek na rzecz funduszu na wypadek niewykonania zobowiązania wynikających z uzgodnień interoperacyjnych, jeżeli spełnione są wymogi określone w art. 52 i 53 rozporządzenia (UE) nr 648/2012. Jeżeli jednak wymogi te nie są spełnione, powiązania między poszczególnymi CCP mogą narażać je na dodatkowe ryzyko, jeżeli złożone przez nie zabezpieczenie nie jest w pełni chronione i wyłączone z masy upadłościowej lub jeżeli składki na rzecz funduszu na wypadek niewykonania zobowiązania są zagrożone w przypadku niewykonania zobowiązania przez członka rozliczającego CCP, który otrzymuje zabezpieczenie. Dlatego też w takich przypadkach powinny obowiązywać wymogi kapitałowe w odniesieniu do składek na rzecz funduszu na wypadek niewykonania zobowiązania oraz w odniesieniu do ekspozycji z tytułu transakcji z innymi CCP. Aby uniknąć efektu domina, przepisy dotyczące składek na rzecz funduszu na wypadek niewykonania zobowiązania przekazywanych innym CCP powinny być zasadniczo bardziej konserwatywne niż przepisy dotyczące ekspozycji instytucji kredytowych wobec CCP. Zasoby własne CCP wykorzystywane celem wniesienia składek na rzecz funduszu na wypadek niewykonania zobowiązania prowadzonego przez inny CCP nie powinny być uwzględniane do celów art. 16 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 648/2012, gdyż nie są one inwestowane zgodnie z jego polityką inwestycyjną. Nie powinny one być również dwukrotnie uwzględniane w obliczeniach ekspozycji ważonych ryzykiem wynikających z tych składek.

(7)

Długość okresu niezbędnego do sprawnego przeprowadzenia likwidacji ściśle zależy od usług rozliczeniowych świadczonych przez dany CCP oraz od warunków rynkowych, w których działa, w szczególności gdy możliwe jest przejęcie jego usług przez inny CCP. W związku z tym liczbę miesięcy niezbędnych na przeprowadzenie likwidacji należy oprzeć na własnych szacunkach CCP, podlegających zatwierdzeniu przez właściwy organ. Aby zapewnić zgodny z zasadą ostrożności poziom wymogów kapitałowych, należy ustanowić, że na przeprowadzenie likwidacji niezbędnych jest co najmniej sześć miesięcy.

(8)

Ryzyko ekonomiczne oznacza ryzyko podejmowane przez CCP z uwagi na jego wydajność oraz ewentualne zmiany ogólnych warunków prowadzenia działalności, które mogą mieć negatywny wpływ na jego sytuację finansową w wyniku spadku przychodów lub wzrostu kosztów prowadzących do strat, które muszą być pokryte z jego kapitału. Ponieważ poziom ryzyka ekonomicznego w dużym stopniu zależy od indywidualnej sytuacji każdego CCP i na poziom ten mogą mieć wpływ różnorodne czynniki, takie jak niewydajne procedury, niekorzystne warunki rynkowe, brak skutecznej odpowiedzi na postęp techniczny lub niedostateczna realizacja strategii biznesowych, wymogi kapitałowe należy oprzeć na własnych szacunkach CCP, podlegających zatwierdzeniu przez właściwy organ. Należy wprowadzić poziom minimalny, tak by zapewnić poziom wymogów kapitałowych zgodny z zasadą ostrożności.

(9)

Przed przedłożeniem projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia, Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) ściśle współpracował z Europejskim Systemem Banków Centralnych (ESBC) oraz konsultował się z Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW). EUNB przeprowadził również otwarte konsultacje społeczne na temat tego projektu regulacyjnych standardów technicznych, przeanalizował potencjalne związane z nim koszty i korzyści oraz zasięgnął opinii Bankowej Grupy Interesariuszy powołanej zgodnie z art. 37 rozporządzenia (UE) nr 1093/2010 Parlamentu Europejskiego i Rady (6).

(10)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji Europejskiej przez Europejski Urząd Nadzoru (Europejski Urząd Nadzoru Bankowego),

(1)

Przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ dotyczą wymogów organizacyjnych, w tym prowadzenia dokumentacji i zapewnienia ciągłości działania, oraz wymogów ostrożnościowych, w tym dotyczących depozytów zabezpieczających, funduszu na wypadek niewykonania zobowiązania, środków kontroli ryzyka utraty płynności, kaskadowego pokrywania strat w przypadku niewykonania zobowiązania, zabezpieczenia, polityki inwestycyjnej, przeglądu modeli, przeprowadzania testów warunków skrajnych oraz weryfikacji historycznej. W celu zapewnienia spójności między tymi przepisami, które powinny wejść w życie jednocześnie, oraz ułatwienia uzyskania ich kompleksowego obrazu oraz zapewnienia sprawnego dostępu do nich osobom podlegającym wspomnianym obowiązkom pożądane jest umieszczenie wszystkich regulacyjnych standardów technicznych wymaganych na podstawie tytułów III i IV rozporządzenia (UE) nr 648/2012 w jednym rozporządzeniu.

(2)

Zważywszy na globalny charakter rynków finansowych, w niniejszym rozporządzeniu należy uwzględnić zasady dotyczące infrastruktury rynku finansowego wydane przez Komitet ds. Systemów Płatności i Rozrachunku i Międzynarodową Organizację Komisji Papierów Wartościowych (zasady CPSS-IOSCO), które służą za ogólnoświatowy punkt odniesienia dla wymogów regulacyjnych dotyczących kontrahentów centralnych (CCP).

(3)

Aby zapewnić bezpieczeństwo i należytą kondycję CCP w każdych warunkach rynkowych, ważne jest przyjęcie przez CCP procedur z zakresu ostrożnego zarządzania ryzykiem, które należycie uwzględniają wszystkie rodzaje ryzyka, na które CCP są lub mogą być narażeni. W tym względzie standardy zarządzania ryzykiem faktycznie wdrożone przez CCP powinny być bardziej rygorystyczne niż standardy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu, jeżeli zostanie to uznane za właściwe do celów zarządzania ryzykiem.

(4)

W celu doprecyzowania pewnej liczby pojęć wynikających z rozporządzenia (UE) nr 648/2012 oraz określenia terminów technicznych koniecznych do opracowania niniejszego standardu technicznego należy zdefiniować szereg terminów.

(5)

Należy zapewnić, aby uznani CCP z państw trzecich nie zakłócali prawidłowego funkcjonowania unijnych rynków. Z tego względu należy zapewnić, aby uznani CCP nie mogli obniżać swoich wymogów w zakresie zarządzania ryzykiem do poziomu poniżej unijnych standardów, co mogłoby prowadzić do arbitrażu regulacyjnego. Przekazywane EUNGiPW informacje dotyczące uznania CCP z państwa trzeciego powinny umożliwiać EUNGiPW ocenę tego, czy dany CCP całkowicie spełnia wymogi ostrożnościowe mające zastosowanie w danym państwie trzecim. Ponadto dokonując stwierdzenia równoważności, Komisja powinna zapewnić, aby przepisy ustawowe i wykonawcze państwa trzeciego były równoważne całości przepisów ustanowionych w tytule IV rozporządzenia (UE) nr 648/2012 i w niniejszym rozporządzeniu.

(6)

Aby zapewnić odpowiedni poziom ochrony inwestorów, przy uznawaniu CCP z państw trzecich Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW), oprócz informacji, które są bezwzględnie konieczne do oceny spełnienia warunków ustanowionych w rozporządzeniu (UE) nr 648/2012, może domagać się dodatkowych informacji.

(7)

Ciągła ocena pełnego spełnienia przez CCP z państwa trzeciego wymogów ostrożnościowych obowiązujących w tym państwie trzecim jest obowiązkiem właściwego organu tego państwa trzeciego. Informacje przekazywane EUNGiPW przez wnioskodawcę CCP z państwa trzeciego nie powinny służyć powieleniu oceny właściwego organu państwa trzeciego, tylko upewnieniu się, że CCP podlega skutecznemu nadzorowi i skutecznemu egzekwowaniu przepisów w rzeczonym państwie trzecim, zapewniając tym samym wysoki poziom ochrony inwestorów.

(8)

Aby umożliwić EUNGiPW przeprowadzenie pełnej oceny, informacje przekazywane przez wnioskodawcę CCP z państwa trzeciego powinny być uzupełniane informacjami niezbędnymi do oceny skuteczności bieżącego nadzoru, uprawnień w zakresie egzekwowania przepisów i działań podejmowanych przez właściwy organ państwa trzeciego. Informacje te powinny być przekazywane w ramach uzgodnień dotyczących współpracy dokonanych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 648/2012. Te uzgodnienia dotyczące współpracy powinny zapewniać odpowiednio szybkie powiadamianie EUNGiPW o wszelkich działaniach nadzorczych oraz działaniach służących egzekwowaniu przepisów podejmowanych wobec CCP występującego z wnioskiem o uznanie oraz o wszelkich zmianach warunków, w oparciu o które danemu CCP udzielono zezwolenia, a także o wszelkich istotnych uaktualnieniach informacji pierwotnie przekazanych przez CCP w ramach procedury uznawania.

(9)

Wymogi zawarte w rozporządzeniu (UE) nr 648/2012 dotyczące wewnętrznej podległości służbowej w odniesieniu do ryzyka powinny zostać doprecyzowane w celu wdrożenia ram zarządzania ryzykiem, które obejmują strukturę, prawa i obowiązki w ramach wewnętrznego procesu zarządzania ryzykiem. Zasady zarządzania powinny uwzględniać różne systemy prawa spółek w Unii, aby zapewnić funkcjonowanie CCP na solidnych podstawach prawnych.

(10)

Aby zapewnić wdrożenie przez CCP odpowiednich procedur mających na celu spełnienie wymogów niniejszego rozporządzenia, rozporządzenia (UE) nr 648/2012 i rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1249/2012 (3), należy określić rolę i obowiązki istniejącej w CCP funkcji zapewnienia zgodności z przepisami.

(11)

Należy jednoznacznie określić zakres odpowiedzialności zarządu oraz kierownictwa wyższego szczebla, a także określić minimalne wymogi dotyczące funkcjonowania zarządu, aby zapewnić istnienie takiej struktury organizacyjnej CCP, która umożliwia CCP świadczenie usług i prowadzenie działalności w ciągły i dobrze zorganizowany sposób. Ważne jest również określenie wyraźnej i bezpośredniej podległości służbowej, aby zapewnić rozliczalność.

(12)

W celu zapewnienia prawidłowego i ostrożnego zarządzania CCP ważne jest, by polityka wynagrodzeń CCP zniechęcała do podejmowania nadmiernego ryzyka. Aby polityka wynagrodzeń przynosiła zamierzone skutki, powinna być odpowiednio monitorowana i weryfikowana przez zarząd, który powinien ustanowić specjalną komisję mającą za zadanie należyty nadzór nad jej realizacją.

(13)

Aby zapewnić, by CCP prowadzili działalność, utrzymując odpowiednie zasoby ludzkie, niezbędne do wykonywania wszystkich spoczywających na CCP obowiązków, ponosili odpowiedzialność za wykonanie swojej działalności, a właściwe organy posiadały odpowiednie punkty kontaktowe w strukturach CCP, których nadzorują, w CCP powinno przynajmniej istnieć stanowisko dyrektora ds. ryzyka, dyrektora ds. zgodności z przepisami i dyrektora ds. technicznych.

(14)

CCP powinni należycie oceniać i monitorować to, w jakim zakresie fakt zasiadania przez członków zarządu w zarządach innych podmiotów stanowi dla nich źródło konfliktu interesów czy to wewnątrz grupy, do której należy dany CCP, czy też poza tą grupą. Członkom zarządu nie należy uniemożliwiać zasiadania w zarządach innych podmiotów, chyba że stanowi to źródło konfliktu interesów.

(15)

W celu zapewnienia istnienia skutecznej funkcji audytu CCP powinien określić zakres odpowiedzialności i podległość służbową swoich audytorów wewnętrznych, aby zapewnić odpowiednio szybkie informowanie zarządu CCP oraz właściwych organów o istotnych kwestiach. Ustanawiając i utrzymując funkcję audytu wewnętrznego, należy wyraźnie określić jej misję, niezależność i obiektywność, zakres i obowiązki, uprawnienia, odpowiedzialność oraz standardy działania.

(16)

W celu skutecznego wykonywania swoich obowiązków właściwy organ powinien uzyskać dostęp do wszystkich niezbędnych informacji pozwalających stwierdzić, czy CCP przestrzega wszystkich warunków udzielonego mu zezwolenia. Informacje te CCP powinien udostępniać bez zbędnej zwłoki.

(17)

Dokumentacja prowadzona przez CCP powinna ułatwiać uzyskanie dogłębnej wiedzy na temat ekspozycji kredytowej CCP wobec członków rozliczających oraz umożliwiać monitorowanie zakładanego ryzyka systemowego. Powinna również umożliwiać właściwym organom, EUNGiPW oraz zainteresowanym członkom Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESCB) odpowiednią rekonstrukcję procesu rozliczeniowego w celu oceny spełnienia wymogów regulacyjnych, w tym wymogów sprawozdawczych. Dane te, z chwilą ich utrwalenia, są również użyteczne dla CCP przy spełnianiu wymogów regulacyjnych oraz obowiązków wobec członków rozliczających oraz w przypadku sporów.

(18)

Dane przekazywane przez CCP do repozytoriów transakcji powinny być dokumentowane, aby umożliwić właściwym organom kontrolę spełniania przez CCP obowiązków sprawozdawczych określonych w rozporządzeniu (UE) nr 648/2012 oraz zapewnić im łatwy dostęp do informacji, w przypadku gdy danych informacji nie można znaleźć w repozytoriach transakcji.

(19)

Aby zapewnić prowadzenie przez CCP odpowiedniej sprawozdawczości, przy formułowaniu wymogów w zakresie prowadzenia dokumentacji dotyczącej transakcji należy stosować te same pojęcia, co w przypadku obowiązków sprawozdawczych określonych w art. 9 rozporządzenia (UE) nr 648/2012.

(20)

W celu zapewnienia ciągłości działania w przypadkach zakłócenia pracy systemów zapasowe systemy przetwarzania danych powinny znajdować się w miejscu wystarczająco odległym i geograficznie odmiennym od głównej lokalizacji, aby nie były narażone na tę samą klęskę żywiołową, która mogła spowodować niedostępność systemów znajdujących się w głównej lokalizacji. Należy stworzyć odpowiednie scenariusze w celu przeanalizowania wpływu sytuacji kryzysowych na usługi o krytycznym znaczeniu, w tym scenariusze zakładające niedostępność systemów w wyniku klęski żywiołowej. Analizy te należy okresowo weryfikować.

(21)

CCP stanowią infrastrukturę rynków finansowych o znaczeniu systemowym, dlatego też powinni przywracać funkcje krytyczne w przeciągu dwóch godzin, przy czym idealnie systemy rezerwowe powinny podjąć przetwarzanie danych tuż po wystąpieniu incydentu. CCP powinni również zagwarantować z bardzo wysokim prawdopodobieństwem, że nie dojdzie do utraty jakichkolwiek danych.

(22)

Ważne jest, by niewykonanie zobowiązania przez członka rozliczającego nie powodowało znacznych strat po stronie innych uczestników rynku. Dlatego też CCP mają obowiązek pokrywania, przy użyciu depozytów zabezpieczających złożonych przez członka rozliczającego, który nie wykonał zobowiązania, przynajmniej odpowiedniej części ewentualnej straty, jaką CCP może ponieść w trakcie procesu likwidacji. Przepisy powinny określać minimalny, wyrażony w procentach poziom, który depozyty zabezpieczające powinny pokrywać w odniesieniu do poszczególnych klas instrumentów finansowych. Ponadto CCP powinni stosować zasady mające na celu odpowiednie dostosowanie wysokości wymaganych przez nich depozytów zabezpieczających do charakterystyki każdego instrumentu finansowego lub portfela, które rozliczają.

(23)

CCP nie powinni obniżać wysokości depozytów zabezpieczających do poziomu, który zagraża ich bezpieczeństwu, pomimo silnej presji konkurencyjnej. Z tego względu podstawowe składowe wykorzystywane do obliczania depozytów zabezpieczających powinny spełniać szczegółowe wymogi. Depozyty zabezpieczające powinny zatem uwzględniać cały przekrój warunków rynkowych, w tym okresy występowania warunków skrajnych.

(24)

Należy ustanowić przepisy w celu określenia odpowiednich wskaźników procentowych i horyzontów czasowych w odniesieniu do okresu likwidacji oraz obliczania historycznej zmienności. Aby zapewnić należyte zarządzanie przez CCP ryzykiem, na które są narażeni, nie należy jednak określać podejścia, które CCP powinni stosować przy obliczaniu wymogów dotyczących depozytu zabezpieczającego na podstawie tych parametrów. Z tych samych względów CCP nie należy uniemożliwiać opierania się na różnych wiarygodnych podejściach metodycznych na potrzeby opracowania mechanizmu określania wysokości depozytu zabezpieczającego na poziomie portfela; należy im zezwolić na posiłkowanie się metodami opartymi na korelacji między ryzykiem cenowym instrumentu finansowego lub pakietu instrumentów finansowych, które rozliczają, a także wszelkimi odpowiednimi metodami opartymi na równoważnym statystycznym parametrze określającym zależność.

(25)

W celu określenia okresu, przez jaki CCP jest narażony na ryzyko rynkowe związane z zarządzaniem pozycją członka rozliczającego, który nie wykonał zobowiązania, CCP powinien przeanalizować istotne cechy charakterystyczne instrumentów finansowych lub portfela, które rozlicza, takie jak ich poziom płynności oraz wielkość pozycji lub jej koncentrację. CCP powinni ostrożnie szacować czas wymagany do całkowitego zamknięcia pozycji członka rozliczającego niewykonującego zobowiązania od momentu ostatniego pobrania depozytów zabezpieczających, wielkość pozycji oraz jej koncentrację.

(26)

Aby nie powodować ani nie pogłębiać zaburzeń równowagi finansowej, CCP powinni, w maksymalnym stopniu, w jakim jest to praktycznie uzasadnione, przyjmować metody określania wysokości depozytu zabezpieczającego uwzględniające prognozy dotycząc przyszłych warunków rynkowych, które ograniczają prawdopodobieństwo procyklicznych zmian wymogów dotyczących depozytu zabezpieczającego, nie upośledzając jednocześnie odporności CCP.

(27)

Wyższy przedział ufności dla instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym jest zwykle uzasadniony, ponieważ wycena tych produktów może być mniej wiarygodna, a dotyczące ich dane historyczne stanowiące podstawę do szacowania ekspozycji mogą obejmować krótsze okresy. CCP mogliby rozliczać instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, których nie dotyczą te zjawiska i które mają taką samą charakterystykę ryzyka jak instrumenty pochodne notowane na rynku regulowanym, przy czym powinni być w stanie rozliczać te produkty w jednolity sposób, bez względu na sposób wykonania transakcji.

(28)

Zasadniczy element polityki CCP w zakresie zarządzania ryzykiem stanowi odpowiednia definicja skrajnych, ale prawdopodobnych warunków rynkowych. Na potrzeby aktualizacji stosowanych przez CCP ram zarządzania ryzykiem skrajnych, ale prawdopodobnych warunków rynkowych nie należy traktować jako pojęcia statycznego, ale jako warunki, które zmieniają się wraz z upływem czasu oraz kształtują się w różny sposób na różnych rynkach. Pewien scenariusz rynkowy może być skrajny, ale prawdopodobny dla jednego CCP i jednocześnie nie mieć wielkiego znaczenia dla innego CCP. CCP powinien ustanowić solidne ramy polityki wewnętrznej na potrzeby identyfikowania rynków, wobec których posiada ekspozycję, oraz stosować wspólny minimalny zbiór standardów służących identyfikowaniu skrajnych, ale prawdopodobnych warunków na każdym zidentyfikowanym rynku. CCP powinien również obiektywnie rozważyć możliwość wystąpienia presji jednocześnie na kilku rynkach.

(29)

Aby zapewnić funkcjonowanie odpowiednich i solidnych mechanizmów zarządzania, ramy stosowane przez CCP do identyfikowania skrajnych, ale prawdopodobnych warunków rynkowych powinny być poddane pod dyskusję na forum komisji ds. ryzyka oraz powinny zostać zatwierdzone przez zarząd. Ramy te powinny podlegać przeglądowi przynajmniej raz do roku, a wyniki przeglądu powinny być przedmiotem dyskusji na forum komisji ds. ryzyka i zostać podane do wiadomości zarządu. Przegląd powinien zapewniać uwzględnienie w definicji „skrajnych, ale prawdopodobnych warunków rynkowych” zmian skali i koncentracji ekspozycji CCP, a także zmian na rynkach, na których CCP działa. Przegląd ten nie powinien natomiast zastępować prowadzonej przez CCP stałej oceny adekwatności swojego funduszu na wypadek niewykonania zobowiązania w świetle zmieniających się warunków rynkowych.

(30)

Aby zapewnić skuteczne zarządzanie swoim ryzykiem utraty płynności, CCP powinni być zobowiązani do ustanowienia ram zarządzania ryzykiem utraty płynności. Ramy te powinny być uzależnione od charakteru obowiązków CCP oraz powinny uwzględniać posiadane przez CCP narzędzia służące ocenie ryzyka utraty płynności, na które CCP jest narażony, określaniu możliwej presji na płynność oraz zapewnieniu adekwatności jego płynnych środków.

(31)

Przy ocenie adekwatności swoich płynnych środków CCP powinien mieć obowiązek uwzględniania wielkości i płynności posiadanych środków oraz możliwe ryzyko związane z koncentracją tych aktywów. Ważne jest, by CCP byli w stanie identyfikować wszystkie głównie rodzaje koncentracji ryzyka utraty płynności w puli swoich środków, tak aby środki CCP na potrzeby utrzymania płynności były w razie potrzeby natychmiast dostępne. CCP powinni również brać pod uwagę dodatkowe ryzyko wynikające z wielorakich relacji, współzależności i koncentracji.

(32)

Ponieważ płynność musi być łatwo dostępna na potrzeby transakcji zawieranych i rozliczanych w trakcie tego samego dnia, a nawet transakcji śróddziennych, CCP mógłby wykorzystywać środki pieniężne w banku centralnym pełniącym funkcję emisyjną, środki pieniężne w bankach komercyjnych o wysokiej wiarygodności kredytowej, zatwierdzone linie kredytowe, zatwierdzone umowy repo, przechowywane łatwo zbywalne zabezpieczenie oraz inwestycje, które są łatwo dostępne i wymienialne na środki pieniężne, objęte wcześniej uzgodnionymi i wysoce wiarygodnymi mechanizmami finansowania, nawet w skrajnych warunkach rynkowych. Tego rodzaju środki pieniężne i zabezpieczenia mogą być traktowane jako wcześniej uzgodnione płynne środki finansowe wyłącznie pod pewnymi warunkami.

(33)

W celu zapewnienia CCP koniecznej zachęty do ustalania wymogów ostrożnościowych oraz utrzymywania ich wysokości na odpowiednim poziomie, a jednocześnie zapobiegania arbitrażowi regulacyjnemu, należy ustanowić jednolitą metodę obliczania i utrzymywania określonej wysokości własnych zasobów celowych, którą CCP powinien utrzymywać na potrzeby kaskadowego pokrywania strat w przypadku niewykonania zobowiązania. Środki pokrywające straty z tytułu niewykonania zobowiązania koniecznie powinny być utrzymywane odrębnie – oraz z odrębnym przeznaczeniem – od środków z tytułu minimalnych wymogów kapitałowych CCP, które pokrywają różne rodzaje ryzyka, na które CCP może być narażony.

(34)

Ważne jest, by CCP stosowali spójną metodę obliczania kwoty środków własnych do wykorzystania w sytuacji kaskadowego pokrywania strat w przypadku niewykonania zobowiązania, aby zapewnić wszystkim CCP równoważne warunki działania. Pozostawienie CCP swobody wdrożenia metody, która byłaby niewystarczająco jednoznaczna, doprowadziłoby do bardzo zróżnicowanych wyników wśród CCP, stwarzając tym samym zachęty do arbitrażu regulacyjnego. Istotne jest zatem, aby metoda ta nie pozostawiała CCP dowolności. W tym celu właściwe byłoby posiadanie prostego wskaźnika procentowego opierającego się na wyraźnie określonej mierzalnej wartości oraz jednoznacznej metody pozwalającej zapewnić spójne obliczanie środków własnych CCP przeznaczonych do wykorzystania w sytuacji kaskadowego pokrywania strat w przypadku niewykonania zobowiązania.

(35)

Należy określić minimalny zbiór kryteriów zapewniających wysoką płynność dopuszczalnego zabezpieczenia oraz możliwość jego szybkiej wymiany na środki pieniężne, przy minimalnym wypływie na jego cenę. Kryteria te powinny dotyczyć emitenta zabezpieczenia, zakresu, w jakim zabezpieczenie może zostać upłynnione na rynku, oraz tego, czy wartość zabezpieczenia pozostaje w korelacji ze zdolnością kredytową członka wnoszącego zabezpieczenie, aby uwzględnić ewentualne ryzyko korelacji. CCP powinien mieć możliwość stosowania dodatkowych kryteriów, o ile jest to konieczne, aby osiągnąć pożądany poziom wiarygodności zabezpieczenia.

(36)

CCP powinni przyjmować wyłącznie wysoce płynne zabezpieczenia obarczone minimalnym ryzykiem kredytowym i rynkowym. Aby zapewnić w każdym czasie wysoką płynność zabezpieczenia posiadanego przez CCP, CCP muszą ustanowić przejrzyste i przewidywalne polityki i procedury na potrzeby oceny i stałego monitorowania płynności aktywów przyjętych jako zabezpieczenie oraz wdrożyć odpowiednie metody wyceny. W tym celu CCP powinni również wdrożyć limity koncentracji, dzięki którym będzie utrzymywana wystarczająca dywersyfikacja zabezpieczenia, aby zapewnić możliwość jego szybkiego upłynnienia bez generowania znacznego ryzyka rynkowego wpływającego na jego wartość. Przy formułowaniu swojej polityki w zakresie dopuszczalnych zabezpieczeń i limitów koncentracji CCP powinni uwzględniać globalną dostępność danego zabezpieczenia, mając na względzie potencjalne makroekonomiczne skutki ich polityki.

(37)

W celu uniknięcia ryzyka korelacji członkom rozliczającym nie należy zasadniczo zezwalać na wykorzystywanie jako zabezpieczenie swoich własnych papierów wartościowych lub papierów wartościowych wyemitowanych przez podmiot należący do tej samej grupy. CCP powinien jednak móc zezwalać członkom rozliczającym na wykorzystywanie w tym celu obligacji zabezpieczonych, na które nie ma wpływu niewypłacalność emitenta. Zabezpieczenie bazowe powinno jednak być należycie odizolowane od emitenta oraz powinno spełniać minimalne kryteria dopuszczalności zabezpieczenia. Członek rozliczający nie powinien emitować instrumentów finansowych, gdy głównym celem emisji jest umożliwienie innemu członkowi rozliczającemu wykorzystania tych instrumentów jako zabezpieczenia.

(38)

Aby zapewnić bezpieczeństwo CCP, CCP powinien przyjmować jako zabezpieczenie gwarancję banku komercyjnego wyłącznie po przeprowadzeniu dokładnej oceny emitenta oraz prawnych, umownych i operacyjnych uwarunkowań gwarancji. Należy unikać niezabezpieczonych ekspozycji CCP wobec banków komercyjnych. Dlatego też gwarancje banków komercyjnych mogą być przyjmowane wyłącznie po spełnieniu rygorystycznych warunków. Warunki te są zasadniczo spełnione na rynkach charakteryzujących się wysoką koncentracją banków komercyjnych gotowych udzielić kredytu niefinansowym członkom rozliczającym. Z tego względu w tych przypadkach należy dopuścić wyższe limity koncentracji.

(39)

W celu ograniczenia swojego ryzyka rynkowego CCP powinien mieć obowiązek wyceny swoich zabezpieczeń przynajmniej raz dziennie. CCP powinien stosować ostrożną redukcję wartości zabezpieczenia odzwierciedlającą potencjalny spadek wartości zabezpieczenia w okresie między jego ostatnią aktualizacją wyceny a terminem, w jakim można zasadnie oczekiwać upłynnienia zabezpieczenia w skrajnych warunkach rynkowych. Poziom zabezpieczenia powinien również uwzględniać potencjalną ekspozycję na ryzyko korelacji.

(40)

Wdrożenie mechanizmu redukcji wartości zabezpieczenia powinno umożliwić CCP uniknięcie znacznych i nieoczekiwanych korekt wysokości wymaganego zabezpieczenia, pozwalając tym samym zapobiec, w miarę możliwości, skutkom procyklicznym.

(41)

CCP nie powinien dopuszczać do koncentracji zabezpieczenia wobec ograniczonej liczby emitentów lub ograniczonej liczby aktywów, aby uniknąć potencjalnego znacznego niekorzystnego wpływu na wycenę w przypadku jego upłynnienia w krótkim okresie czasu. Z tego względu skoncentrowane pozycje zabezpieczenia nie powinny być traktowane jako wysoce płynne.

(42)

Ryzyko utraty płynności, ryzyko kredytowe i ryzyko rynkowe powinny być rozpatrywane na poziomie portfela oraz na poziomie poszczególnych instrumentów finansowych. Skoncentrowany portfel może mieć znaczny niekorzystny wpływ na płynność zabezpieczenia lub instrumentów finansowych, w które CCP może inwestować swoje środki finansowe, gdyż mało prawdopodobne jest, by sprzedaż dużych pozycji w skrajnych warunkach rynkowych była możliwa bez spadku ceny rynkowej. Z tego samego powodu zabezpieczenia utrzymywane przez CCP powinny być monitorowane i wyceniane w sposób ciągły, aby zapewnić ich stałą płynność.

(43)

Rynki instrumentów pochodnych dotyczących energii wykazują szczególnie silne powiązanie z kasowymi rynkami towarowymi, a udział niefinansowych członków rozliczających w tych rynkach instrumentów pochodnych jest wysoki. Wielu uczestników tych rynków jest jednocześnie producentami towaru bazowego. Uzyskanie dostępu do zabezpieczenia w odpowiedniej wysokości w celu zapewnienia pełnego pokrycia gwarancji banku komercyjnego mogłoby wymagać od tych niefinansowych członków rozliczających zbycia ich bieżących pozycji lub mogłoby utrudnić im dalsze rozliczanie swoich pozycji jako bezpośrednich członków rozliczających danego CCP. Proces ten mógłby spowodować zakłócenia na rynkach energii pod względem płynności, a także pod względem różnorodności uczestników tych rynków. Dlatego też jego stosowanie należy przesunąć w czasie w oparciu o precyzyjnie ustalony harmonogram.

(44)

W celu zapewnienia spójnego stosowania ram ustanowionych w rozporządzeniu (UE) nr 648/2012 wszystkie sektory powinny podlegać podobnym wymogom wynikającym z ostatecznego kształtu przepisów mających do nich zastosowanie. Przedsiębiorstwa energetyczne działają obecnie w dobrze ugruntowanych ramach, których dostosowanie do ustanowionych nowych wymogów wymagać będzie czasu, aby uniknąć szkodliwych skutków dla gospodarki realnej. Dlatego też za właściwe uznano ustalenie daty rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do rynków tego typu, co umożliwi odpowiednie przejście od obecnych praktyk rynkowych do nowych uregulowań bez niepożądanych skutków dla struktury rynku i jego płynności.

(45)

W polityce inwestycyjnej CCP najwyższy priorytet należy przypisywać zasadzie zachowania kapitału i maksymalizacji płynności. Polityka inwestycyjna powinna również zapewniać zapobieganie powstawaniu konfliktu interesów w związku z handlowymi interesami CCP.

(46)

Kryteria, które spełniać powinny instrumenty finansowe, aby można je uznać za dopuszczalne inwestycje dla CCP, powinny uwzględniać zasadę nr 16 ze zbioru zasad CPSS-IOSCO celem zapewnienia ich międzynarodowej spójności. CCP powinien w szczególności mieć obowiązek stosowania restrykcyjnych standardów dotyczących emitenta instrumentu finansowego, możliwości przenoszenia instrumentu finansowego oraz ryzyka kredytowego, ryzyka rynkowego, ryzyka zmienności i ryzyka walutowego związanego z danym instrumentem finansowym. CCP nie powinien dopuszczać do osłabienia skuteczności środków podejmowanych w celu ograniczenia ekspozycji swoich inwestycji na ryzyko poprzez utrzymywanie nadmiernych ekspozycji wobec pojedynczego instrumentu finansowego, rodzaju instrumentów finansowych, pojedynczego emitenta, rodzaju emitentów lub pojedynczego depozytariusza.

(47)

Korzystając z instrumentów pochodnych, CCP naraża się na dodatkowe ryzyko kredytowe i rynkowe, dlatego też należy określić ściśle ograniczony zbiór okoliczności, w których CCP może inwestować swoje środki w instrumenty pochodne. Zważywszy, że celem CCP powinno być utrzymywanie zerowej pozycji w odniesieniu do ryzyka rynkowego, jedynym rodzajem ryzyka, które CCP powinien mieć potrzebę zabezpieczenia, jest ryzyko związane z zabezpieczeniami, które przyjmuje, lub ryzyko wynikające z niewykonania zobowiązania przez członka rozliczającego. Ryzykiem związanym z zabezpieczeniami, które CCP przyjmuje, można w wystarczającym stopniu zarządzać za pośrednictwem mechanizmu redukcji wartości zabezpieczenia, i nie jest konieczne korzystanie przez CCP w tym celu z instrumentów pochodnych. Instrumenty pochodne powinny być wyłącznie wykorzystywane przez CCP do zarządzania ryzykiem utraty płynności powstającym w związku z ekspozycjami wobec różnych walut oraz do celów zabezpieczenia portfela członka rozliczającego, który nie wykonał zobowiązania, i to tylko wówczas, gdy wykorzystanie instrumentów pochodnych w tym celu przewidują procedury CCP w zakresie zarządzania przypadkami niewykonania zobowiązania.

(48)

Aby zapewnić bezpieczeństwo CCP, należy im zezwolić na utrzymywanie wyłącznie minimalnego stanu środków pieniężnych w formie niezabezpieczonych depozytów. Zabezpieczając swoje środki pieniężne, CCP powinien stale zapewniać odpowiednią ochronę przed ryzykiem utraty płynności.

(49)

Należy określić rygorystyczne wymogi przeprowadzania testów warunków skrajnych i weryfikacji historycznej celem zapewnienia należytego funkcjonowania modeli CCP, metodyk ich opracowywania oraz ram zarządzania ryzykiem utraty płynności, uwzględniające wszystkie rodzaje ryzyka, na jakie narażony jest CCP, tak aby CCP zawsze posiadał odpowiednie środki do pokrycia tego ryzyka.

(50)

W celu zapewnienia spójnego stosowania wymogów w odniesieniu do CCP należy określić szczegółowe przepisy dotyczące rodzajów testów, które należy przeprowadzać, w tym m.in. testów warunków skrajnych i weryfikacji historycznej. Aby uwzględnić szeroki wachlarz papierów wartościowych i kontraktów pochodnych, które mogą być rozliczane w przyszłości, odzwierciedlić różnice w sposobach prowadzenia działalności przez CCP oraz ich systemach zarządzania ryzykiem, a także umożliwić reagowanie na przyszłe zmiany i nowe rodzaje ryzyka oraz zapewnić odpowiednią elastyczność, konieczne jest wprowadzenie podejścia opartego na kryteriach.

(51)

Przeprowadzając walidację modeli CCP, metodyk ich opracowywania oraz ram zarządzania ryzykiem utraty płynności, ważne jest, by korzystać z usług odpowiedniego niezależnego podmiotu, aby możliwe było określenie i podjęcie koniecznych środków naprawczych jeszcze przed wdrożeniem wspomnianych modeli, metodyk i ram oraz aby uniknąć wszelkich istotnych konfliktów interesu. Niezależny podmiot powinien być wystarczająco odrębny od tej części przedsiębiorstwa CCP, która jest odpowiedzialna za opracowanie, wdrożenie i przyszłe stosowanie modelu lub polityki będących przedmiotem weryfikacji, oraz nie powinien podlegać istotnemu konfliktowi interesów. Warunki te mogłaby spełniać albo wewnętrzna jednostka z odrębną podległością służbową, albo jednostka zewnętrzna.

(52)

Różne aspekty środków finansowych CCP, a zwłaszcza pokrycie depozytów zabezpieczających, fundusze na wypadek niewykonania zobowiązania oraz inne środki finansowe, mają za zadanie uwzględnienie różnych scenariuszy i celów. Konieczne jest zatem wprowadzenie szczegółowych wymogów odzwierciedlających te cele i zapewniających ich spójne stosowanie we wszystkich CCP. Przy ocenie wymaganego pokrycia CCP nie powinien kompensować ekspozycji między członkami rozliczającymi niewykonującymi zobowiązania, aby uniknąć ograniczenia potencjalnych skutków, jakie mogą wywierać te ekspozycje.

(53)

Różne rodzaje instrumentów finansowych, które CCP może rozliczać, narażone są na cały szereg szczególnych rodzajów ryzyka. CCP powinien zatem mieć obowiązek uwzględniania w swoich modelach, metodykach ich opracowywania i ramach zarządzania ryzykiem utraty płynności wszystkich rodzajów ryzyka istotnych w kontekście rynków, na których świadczy usługi rozliczania, aby zapewnić odpowiedni pomiar swojej potencjalnej przyszłej ekspozycji. W celu należytego uwzględnienia tych rodzajów ryzyka w wymogach dotyczących testów warunków skrajnych należy uwzględnić charakterystyczne dla danych instrumentów ryzyko związane z różnymi rodzajami instrumentów finansowych.

(54)

Aby zapewnić należyte uwzględnienie potencjalnych ekspozycji CCP w stosowanym przez niego modelu obliczania wysokości wstępnego depozytu zabezpieczającego, CCP powinien przeprowadzać – oprócz codziennej weryfikacji historycznej pokrycia depozytu zabezpieczającego, w ramach której badana jest adekwatność depozytu zabezpieczającego, do którego uzupełnienia wezwano – weryfikację historyczną kluczowych parametrów i założeń modelu. Jest to konieczne, aby zapewnić dokładne obliczanie wysokości wstępnego depozytu zabezpieczającego przez modele CCP.

(55)

Wnikliwa analiza wrażliwości wymogów dotyczących depozytu zabezpieczającego może szczególnie zyskiwać na znaczeniu w sytuacji, gdy rynki są niepłynne lub panuje na nich zmienność, i powinna być stosowana do określania wpływu zmiennych ważnych parametrów modelu. Analiza wrażliwości stanowi skuteczne narzędzie pozwalające ujawnić ukryte uchybienia, których nie można wykryć za pomocą weryfikacji historycznej.

(56)

Brak regularnych testów warunków skrajnych i regularnej weryfikacji historycznej może prowadzić do sytuacji, w której środki finansowe i płynne środki CCP będą niewystarczające do pokrycia faktycznego ryzyka, na które CCP jest narażony. Odpowiednie testy umożliwią również modelom CCP, metodykom opracowywania tych modeli i ramom zarządzania ryzykiem utraty płynności niezwłoczne reagowanie na zmiany na rynkach i nowe rodzaje ryzyka. Wyniki testów powinny być zatem niezwłocznie wykorzystywane przez CCP do przeglądu swoich modeli, metod oraz ram zarządzania ryzykiem utraty płynności.

(57)

Modelowanie skrajnych warunków rynkowych może pomóc CCP w określeniu ograniczeń swoich obecnych modeli, ram zarządzania ryzykiem utraty płynności oraz środków finansowych i płynnych środków. Wymaga to jednak od CCP stosowania osądu przy modelowaniu różnych rynków i produktów. Odwrotne testy warunków skrajnych należy uznać za pomocne – acz nie główne – narzędzie z zakresu zarządzania pozwalające określić stosowny poziom środków finansowych.

(58)

Zaangażowanie członków rozliczających, klientów i innych zainteresowanych stron w proces testowania obowiązujących w CCP procedur zarządzania przypadkami niewykonania zobowiązania ma zasadnicze znaczenie, aby zapewnić posiadanie przez nich wiedzy i zdolności operacyjnych potrzebnych do odegrania skutecznej roli w procesie zarządzania przypadkiem niewykonania zobowiązania. Symulacje powinny odtwarzać scenariusz niewykonania zobowiązania, aby przybliżyć role i obowiązki członków rozliczających, klientów i innych zainteresowanych stron. Ponadto ważne jest, aby CCP posiadał odpowiedni mechanizm umożliwiający mu stwierdzenie konieczności podjęcia działań naprawczych oraz identyfikację wszelkich niejasnych lub wieloznacznych zasad i procedur. Testowanie obowiązujących w CCP procedur zarządzania przypadkami niewykonania zobowiązania jest szczególnie ważne w przypadku, gdy CCP korzysta w procesie likwidacji z pomocy członków rozliczających wykonujących zobowiązanie lub osób trzecich oraz gdy procedury na wypadek niewykonania zobowiązania nie zostały nigdy przetestowanie w rzeczywistej sytuacji niewykonania zobowiązania.

(59)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów wartościowych (EUNGiPW).

(60)

Przed przedłożeniem projektu standardów technicznych stanowiącego podstawę niniejszego rozporządzenia EUNGiPW odbył, w stosownych przypadkach, konsultacje z Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego (EUNB), Europejską Radą ds. Ryzyka Systemowego oraz członkami ESBC. Zgodnie z art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) (4) EUNGiPW przeprowadził otwarte konsultacje społeczne poświecone projektowi tych regulacyjnych standardów technicznych, przeanalizował potencjalne koszty i korzyści oraz wystąpił o ich zaopiniowanie do Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych ustanowionej zgodnie z art. 37 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010,