ZAŁĄCZNIK

UMOWA

o współpracy naukowo-technicznej między Europejską Wspólnotą Energii Atomowej z jednej strony a Konfederacją Szwajcarską z drugiej strony, stowarzyszająca Konfederację Szwajcarską z programem ramowym Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej w zakresie działań badawczych i szkoleniowych w dziedzinie jądrowej (2012–2013)

EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ,

(zwana dalej „Euratomem”),

reprezentowana przez Komisję Europejską (zwaną dalej „Komisją”),

z jednej strony,

oraz

KONFEDERACJA SZWAJCARSKA,

(zwana dalej „Szwajcarią”), reprezentowana przez Radę Federalną Szwajcarii,

z drugiej strony,

zwane dalej „Stronami”,

UWZGLĘDNIAJĄC, że bliskie stosunki między Szwajcarią a Euratomem są korzystne dla Stron;

UWZGLĘDNIAJĄC znaczenie badań naukowych i technologicznych dla Stron i ich wzajemne zainteresowanie współpracą w tym obszarze w celu lepszego wykorzystania zasobów i uniknięcia zbędnego powielania działań;

ZWAŻYWSZY, że Strony realizują obecnie programy badawcze w dziedzinach wspólnego zainteresowania;

ZWAŻYWSZY, że Strony są zainteresowane współpracą w ramach tych programów dla ich obopólnej korzyści;

UWZGLĘDNIAJĄC zaangażowanie Stron w promowanie wzajemnego dostępu podmiotów badawczych do badań, rozwoju technicznego i szkoleń;

ZWAŻYWSZY, że Europejska Wspólnota Energii Atomowej i Szwajcaria zawarły w 1978 roku Umowę o współpracy w dziedzinie kontrolowanej syntezy termojądrowej i fizyki plazmy (zwaną dalej „Umową w sprawie syntezy”);

ZWAŻYWSZY, że Strony zawarły w dniu 8 stycznia 1986 r. Umowę ramową o współpracy naukowo-technicznej (zwaną dalej „Umową ramową”), która weszła w życie dnia 17 lipca 1987 r.;

UWZGLĘDNIAJĄC, że art. 6 Umowy ramowej stwierdza, iż współpraca określona przez Umowę ramową ma być realizowana przez właściwe umowy;

ZWAŻYWSZY, że w dniu 25 czerwca 2007 r. Unia Europejska i Szwajcaria podpisały umowę o współpracy naukowo-technicznej, która weszła w życie dnia 28 lutego 2008 r. i miała zastosowanie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2007 r.;

UWZGLĘDNIAJĄC, że art. 9 ust. 2 wyżej wspomnianej umowy przewiduje jej przedłużenie lub renegocjację w kontekście udziału w nowym wieloletnim programie ramowym w zakresie badań i rozwoju technologicznego, na wspólnie uzgodnionych warunkach;

ZWAŻYWSZY, że program ramowy Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom) w zakresie działań badawczych i szkoleniowych w dziedzinie jądrowej (2012–2013) (zwany dalej „programem ramowym Euratomu na lata 2012–2013”), przyczyniający się również do utworzenia europejskiej przestrzeni badawczej, został przyjęty decyzją Rady 2012/93/Euratom (1), rozporządzeniem (Euratom) nr 139/2012 (2) oraz decyzjami Rady 2012/94/Euratom (3) i 2012/95/Euratom (4);

ZWAŻYWSZY, że zgodnie z przepisami Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, niniejsza Umowa oraz wszelkie działania realizowane z mocy niniejszej Umowy nie wpływają na uprawnienia przysługujące państwom członkowskim do podejmowania działań dwustronnych ze Szwajcarią w obszarze nauki, technologii, badań i rozwoju oraz zawierania, w stosownych przypadkach, umów w tym celu;

ZWAŻYWSZY, że Euratom zawarł Umowę w sprawie powołania Międzynarodowej Organizacji Energii Termojądrowej na rzecz wspólnej realizacji projektu ITER. Zgodnie z jej art. 21 oraz porozumieniami w formie wymiany listów między Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Konfederacją Szwajcarską w sprawie zastosowania na terytorium Szwajcarii umowy ITER, umowy w sprawie przywilejów i immunitetów organizacji ITER oraz umowy dotyczącej działań w ramach szeroko zakrojonej koncepcji oraz w sprawie członkostwa Szwajcarii w Europejskim Wspólnym Przedsięwzięciu na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej z dnia 22 listopada 2007 r., Umowa ma zastosowanie do Szwajcarii uczestniczącej w programie syntezy Euratomu jako w pełni stowarzyszone państwo trzecie;

ZWAŻYWSZY, że Euratom jest członkiem Europejskiego Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej ustanowionego decyzją Rady z dnia 27 marca 2007 r. Zgodnie z art. 2 tej decyzji oraz porozumieniami w formie wymiany listów między Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Konfederacją Szwajcarską w sprawie zastosowania na terytorium Szwajcarii umowy ITER, umowy w sprawie przywilejów i immunitetów organizacji ITER oraz umowy dotyczącej działań w ramach szeroko zakrojonej koncepcji oraz w sprawie członkostwa Szwajcarii w Europejskim Wspólnym Przedsięwzięciu na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej z dnia 22 listopada 2007 r., Szwajcaria stała się członkiem wspólnego przedsięwzięcia jako państwo trzecie po stowarzyszeniu swojego programu badawczego z programem syntezy Euratomu;

ZWAŻYWSZY, że Euratom zawarł Umowę między Rządem Japonii a Europejską Wspólnotą Energii Atomowej dotyczącą wspólnej realizacji działań w ramach szeroko zakrojonej koncepcji w dziedzinie badań nad energią fuzji jądrowej. Zgodnie z art. 26 umowa ma zastosowanie do Szwajcarii uczestniczącej w programie syntezy Euratomu jako w pełni stowarzyszone państwo trzecie,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

Artykuł 1

Przedmiot

1.   Udział Szwajcarii w realizacji programu ramowego Euratomu na lata 2012–2013 określa się w niniejszej Umowie bez uszczerbku dla warunków Umowy w sprawie syntezy.

Podmioty prawne z siedzibą w Szwajcarii mogą uczestniczyć we wszystkich programach szczegółowych programu ramowego Euratomu na lata 2012–2013.

2.   Szwajcarskie podmioty prawne mogą uczestniczyć w działaniach Wspólnego Centrum Badawczego Unii Europejskiej, o ile to uczestnictwo nie jest objęte ustępem 1.

3.   Podmioty prawne z siedzibą w Unii Europejskiej, łącznie ze Wspólnym Centrum Badawczym, mogą uczestniczyć w programach i/lub projektach badawczych w Szwajcarii dotyczących tematów odpowiadających tematom podejmowanym w programie ramowym Euratomu na lata 2012–2013.

4.   Do celów niniejszej Umowy „podmiot prawny” oznacza osobę fizyczną lub prawną ustanowioną na mocy prawa krajowego obowiązującego w miejscu jej ustanowienia lub na mocy prawa Unii Europejskiej, posiadającą osobowość prawną oraz uprawnioną do posiadania wszelkich praw i obowiązków we własnym imieniu. Obejmuje to między innymi uniwersytety, organizacje badawcze, przedsiębiorstwa przemysłowe, łącznie z małymi i średnimi przedsiębiorstwami, oraz osoby fizyczne.

Artykuł 2

Formy i sposoby współpracy

Współpraca przybiera następujące formy:

1.

Udział podmiotów prawnych z siedzibą w Szwajcarii we wszystkich programach szczegółowych przyjętych na mocy programu ramowego Euratomu na lata 2012–2013, zgodnie z warunkami określonymi w zasadach uczestnictwa przedsiębiorstw, ośrodków badawczych i uniwersytetów w działalności badawczej i szkoleniowej Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.

2.	Wkład finansowy Szwajcarii do budżetów programów przyjętych w celu realizacji programu ramowego Euratomu na lata 2012–2013, jak określono w załączniku B.

3.

Udział podmiotów prawnych z siedzibą Unii Europejskiej w szwajcarskich programach i/lub projektach badawczych przyjętych przez Radę Federalną dotyczących tematów odpowiadających tematom podejmowanym w programie ramowym Euratomu na lata 2012–2013, zgodnie z warunkami określonymi w odpowiednich szwajcarskich regulacjach i w porozumieniu z partnerami danego projektu oraz zarządem odpowiedniego programu szwajcarskiego. O ile odpowiednie szwajcarskie regulacje nie przewidują inaczej, podmioty prawne z siedzibą w Unii Europejskiej uczestniczące w szwajcarskich programach i/lub projektach badawczych pokrywają swoje własne koszty, łącznie z ich odpowiednim udziałem w ogólnych kosztach zarządzania i kosztach administracyjnych danego projektu.

4.

Oprócz terminowego dostarczania informacji i dokumentów dotyczących wykonania programu ramowego Euratomu na lata 2012–2013 oraz szwajcarskich programów i/lub projektów współpraca pomiędzy Stronami może obejmować następujące formy i środki: a) regularną wymianę poglądów na temat wytycznych i priorytetów oraz planów polityki badawczej w Szwajcarii i w Euratomie; b) wymianę poglądów na temat perspektyw i rozwoju współpracy; c) bieżącą wymianę informacji na temat realizacji programów i projektów badawczych w Szwajcarii i w Euratomie oraz na temat wyników prac podjętych na podstawie niniejszej Umowy; d) wspólne spotkania; e) wizyty i wymiany naukowców, inżynierów i personelu technicznego; f) regularne kontakty między kierownikami programów i projektów w Szwajcarii i w Euratomie i działania kontynuujące; g) udział ekspertów w seminariach, sympozjach i warsztatach.

Artykuł 3

Dostosowanie

Współpraca może być dostosowywana i rozwijana w dowolnym czasie za zgodą obydwu Stron.

Artykuł 4

Prawa własności intelektualnej i obowiązki

1.   Z zastrzeżeniem postanowień załącznika A i stosownych przepisów prawa, podmioty prawne z siedzibą w Szwajcarii uczestniczące w programie ramowym Euratomu na lata 2012–2013 mają, w odniesieniu do własności, wykorzystania i rozpowszechniania informacji i własności intelektualnej wynikających z takiego uczestnictwa, te same prawa i obowiązki co podmioty prawne z siedzibą w Unii Europejskiej.

2.   Z zastrzeżeniem postanowień załącznika A i stosownych przepisów prawa, podmioty prawne z siedzibą w Unii Europejskiej uczestniczące w szwajcarskich programach i/lub projektach badawczych, jak przewidziano w art. 2 ust. 3, mają, w odniesieniu do własności, wykorzystania i rozpowszechniania informacji i własności intelektualnej wynikających z takiego uczestnictwa, te same prawa i obowiązki co podmioty prawne z siedzibą w Szwajcarii uczestniczące w tych programach i/lub projektach.

Artykuł 5

Przepisy finansowe

Przepisy określające udział finansowy Szwajcarii są określone w załączniku B.

Artykuł 6

Komitet Badawczy Szwajcaria/Wspólnoty

1.   Komitet Badawczy Szwajcaria/Wspólnoty ustanowiony w Umowie ramowej zapewnia prawidłowe wykonanie niniejszej Umowy oraz dokonuje jego przeglądu i oceny. Wszelkie zagadnienia wynikające z wykonania lub interpretacji niniejszej Umowy są przedstawiane temu komitetowi.

2.   Komitet może zadecydować o zmianie odniesień do aktów Unii Europejskiej/Euratomu wymienionych w załączniku C.

Artykuł 7

Uczestnictwo

1.   Bez uszczerbku dla przepisów art. 4, podmioty prawne z siedzibą w Szwajcarii uczestniczące w programie ramowym Euratomu na lata 2012–2013 mają te same prawa i obowiązki umowne co osoby prawne z siedzibą w Unii Europejskiej.

2.   Warunki mające zastosowanie do składania i oceny wniosków oraz do przyznania i zawarcia umów o udzielenie dotacji i/lub kontraktów na mocy programu ramowego Euratomu na lata 2012–2013 są dla podmiotów prawnych z siedzibą w Szwajcarii takie same jak te, które mają zastosowanie do umów o udzielenie dotacji i/lub kontraktów zawieranych na mocy tych samych programów z podmiotami prawnymi z siedzibą w Unii Europejskiej.

3.   Szwajcaria, jako państwo stowarzyszone, jest uprawniona do proponowania osób oceniających w ramach programu ramowego Euratomu 2012–2013 zgodnie z rozporządzeniem Rady (Euratom) nr 139/2012 ustanawiającym zasady uczestnictwa przedsiębiorstw, ośrodków badawczych i szkół wyższych w działaniach pośrednich prowadzonych na podstawie programu ramowego Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej oraz zasady upowszechniania wyników badań (2012–2013).

4.   Bez uszczerbku dla przepisów art. 1 ust. 3, art. 2 ust. 3 i art. 4 ust. 2 i dla istniejących przepisów i regulaminów, podmioty prawne z siedzibą w Unii Europejskiej mogą uczestniczyć w programach i/lub projektach szwajcarskich programów badawczych, o których mowa w art. 2 ust. 3, na jednakowych warunkach jak ich szwajcarscy partnerzy. Władze szwajcarskie mogą uzależnić uczestnictwo w projekcie jednego lub kilku podmiotów prawnych z siedzibą w Unii Europejskiej od udziału co najmniej jednego szwajcarskiego podmiotu prawnego.

Artykuł 8

Mobilność

Każda ze Stron zobowiązuje się, zgodnie z obowiązującymi przepisami i umowami, zagwarantować wjazd i pobyt ograniczonej liczby naukowców, którzy w Szwajcarii i w Unii Europejskiej biorą udział w działaniach objętych niniejszą Umową, o ile jest to nieodzowne dla skutecznego wykonania danego działania.

Artykuł 9

Przegląd i dalsza współpraca

1.   Jeśli Euratom zmieni lub rozszerzy swoje programy badawcze, niniejsza Umowa może zostać zmieniona lub rozszerzona według wspólnie uzgodnionych warunków. Strony wymieniają informacje i poglądy dotyczące wszelkiej takiej zmiany lub rozszerzenia, a także wszelkich spraw, które mają bezpośrednio lub pośrednio wpływ na współpracę Szwajcarii w dziedzinach objętych programem ramowym Euratomu na lata 2012–2013. Dokładną treść zmienionych lub rozszerzonych programów notyfikuje się Szwajcarii w ciągu dwóch tygodni od ich przyjęcia przez Euratom. W przypadku takiej zmiany lub rozszerzenia programu badawczego, Szwajcaria może wypowiedzieć niniejszą Umowę z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia. Strony powiadamiają o zamiarze rozwiązania lub rozszerzenia niniejszej Umowy w terminie trzech miesięcy od przyjęcia decyzji Euratomu.

2.   Jeśli Euratom przyjmie nowy wieloletni program badawczo-szkoleniowy, Umowa może zostać przedłużona lub renegocjowana na warunkach wspólnie uzgodnionych przez Strony. Strony wymieniają informacje i poglądy w sprawie przygotowania takich programów lub dotyczące innych bieżących lub przyszłych działań badawczych w ramach Komitetu Badawczego Szwajcaria/Unia Europejska, o którym mowa w art. 6.

Artykuł 10

Powiązanie z innymi umowami międzynarodowymi

1.   Przepisy niniejszej Umowy stosuje się bez uszczerbku dla korzyści przewidzianych w innych umowach międzynarodowych wiążących jedną ze Stron i ograniczonych tylko dla podmiotów prawnych z siedzibą na terytorium tej Strony.

2.   Podmiot prawny z siedzibą w państwie stowarzyszonym z programem ramowym Euratomu na lata 2012–2013 (państwo stowarzyszone) posiada na mocy niniejszej Umowy takie same prawa i obowiązki co podmioty prawne z siedzibą w państwie członkowskim, pod warunkiem że państwo stowarzyszone, w którym ma siedzibę dany podmiot, wyraziło zgodę na przyznanie podmiotom prawnym ze Szwajcarii takich samych praw i obowiązków.

Artykuł 11

Terytorialny zakres zastosowania

Niniejszą Umowę stosuje się z jednej strony do terytoriów, do których ma zastosowanie Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Atomową, i na warunkach ustanowionych w tym Traktacie, oraz z drugiej strony do terytorium Szwajcarii.

Artykuł 12

Załączniki

Załączniki A, B i C stanowią integralną część niniejszej Umowy.

Artykuł 13

Wejście w życie i stosowanie

1.   Niniejsza Umowa podlega ratyfikacji lub zawarciu przez Strony zgodnie z ich odpowiednimi przepisami. Wchodzi ona w życie w dniu ostatniej notyfikacji o zakończeniu procedur wewnętrznych niezbędnych w tym celu.

2.   Niniejsza Umowa ma zastosowanie od początku programu ramowego Euratomu na lata 2012–2013 do dnia 31 grudnia 2013. Niezależnie od ust. 5 poniżej, w okresie od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 30 czerwca 2013 r. każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą Umowę na piśmie. W takim przypadku Umowa przestanie mieć zastosowanie w dniu 31 grudnia 2012 r.

3.   Jeżeli niniejsza Umowa przestanie mieć zastosowanie w dniu 31 grudnia 2012 r. na podstawie ust. 2, Euratom wypełnia swoje zobowiązania wobec beneficjentów ze Szwajcarii, które powstały do czasu otrzymania przez jedną ze Stron powiadomienia drugiej Strony zgodnie z ust. 2. Jeżeli Szwajcaria wypowie niniejszą Umowę na podstawie ust. 2, Szwajcaria wypłaca Euratomowi odszkodowanie odpowiadające kwocie zobowiązań Euratomu na rok 2013 wobec beneficjentów ze Szwajcarii do czasu otrzymania przez Euratom powiadomienia Szwajcarii. Odszkodowanie wypłaca się nie później niż 45 dni po otrzymaniu wniosku Komisji. Stosuje się odpowiednio pkt II.2 załącznika B. Strony uzgadniają wspólnie wszelkie inne skutki.

4.   Niniejsza Umowa może zostać zmieniona jedynie na piśmie za obopólną zgodą Stron. Procedura wejścia w życie zmian jest taka sama jak procedura mająca zastosowanie do wejścia w życie niniejszej Umowy.

5.   Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą Umowę w dowolnym czasie, pod warunkiem złożenia sześciomiesięcznego wypowiedzenia na piśmie.

6.   Projekty i działania będące w trakcie realizacji w momencie rozwiązania lub wygaśnięcia niniejszej Umowy będą kontynuowane do ich zakończenia na warunkach określonych w niniejszej Umowie. Strony wspólnie uzgadniają inne skutki rozwiązania Umowy.

---

(1)  Dz.U. L 47 z 18.2.2012, s. 25.

(2)  Dz.U. L 47 z 18.2.2012, s. 1.

(3)  Dz.U. L 47 z 18.2.2012, s. 33.

(4)  Dz.U. L 47 z 18.2.2012, s. 40.

TŁUMACZENIE

PROTOKÓŁ

dotyczący ochrony Morza Śródziemnego przed zanieczyszczeniem powstałym w wyniku działalności poszukiwawczej i wydobywczej na szelfie kontynentalnym oraz na dnie morskim i w jego podglebiu

PREAMBUŁA

UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY NINIEJSZEGO PROTOKOŁU,

BĘDĄCE STRONAMI Konwencji o ochronie Morza Śródziemnego przed zanieczyszczeniem, przyjętej w Barcelonie w dniu 16 lutego 1976 r.

BIORĄC POD UWAGĘ art. 7 wspomnianej Konwencji,

BIORĄC POD UWAGĘ nasilenie działalności poszukiwawczej i wydobywczej na dnie Morza Śródziemnego i w jego podglebiu,

UZNAJĄC, że zanieczyszczenie, które może powstać w wyniku tej działalności, stwarza poważne niebezpieczeństwo dla środowiska i dla człowieka,

PRAGNĄC ochronić Morze Śródziemne przed zanieczyszczeniem powstałym w wyniku działalności poszukiwawczej i wydobywczej,

UWZGLĘDNIAJĄC protokoły odnoszące się do Konwencji o ochronie Morza Śródziemnego przed zanieczyszczeniem, a w szczególności Protokół dotyczący współpracy w zwalczaniu zanieczyszczenia Morza Śródziemnego olejami i innymi substancjami szkodliwymi w nagłych przypadkach, przyjęty w Barcelonie w dniu 16 lutego 1976 r. oraz Protokół dotyczący specjalnych obszarów chronionych na Morzu Śródziemnym, przyjęty w Genewie w dniu 3 kwietnia 1982 r.,

MAJĄC NA UWADZE odpowiednie postanowienia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, zawartej w Montego Bay w dniu 10 grudnia 1982 r. i podpisanej przez liczne Państwa-Strony,

UZNAJĄC różnice w poziomie rozwoju między państwami nadbrzeżnymi, a także biorąc pod uwagę gospodarcze i społeczne imperatywy krajów rozwijających się,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

CZĘŚĆ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 1

Definicje

Do celów niniejszego protokołu:

a)	„konwencja” oznacza Konwencję o ochronie Morza Śródziemnego przed zanieczyszczeniem, przyjętą w Barcelonie w dniu 16 lutego 1976 r.;

b)	„organizacja” oznacza organ, o którym mowa w art. 17 konwencji;

c)	„surowce” oznaczają wszelkie surowce mineralne, niezależnie od tego czy występują w postaci stałej, płynnej czy gazowej;

d)

„działalność dotycząca poszukiwania lub wydobycia surowców na obszarze objętym protokołem” (zwana dalej „działalnością”) oznacza: (i) działalność naukowo-badawczą dotyczącą surowców dna morskiego i jego podglebia; (ii) działalność poszukiwawczą: — badania sejsmiczne; badania dna morskiego i jego podglebia; pobór próbek; — wiercenia poszukiwawcze; (iii) działalność wydobywczą: — budowa instalacji do celów wydobywania surowców i działań powiązanych; — wiercenia badawcze dla oceny zasobów złoża; — odzysk, obróbka i magazynowanie; — transport na brzeg rurociągiem i załadunek statków; — konserwacja, naprawa i inne działania pomocnicze;

e)	„zanieczyszczenie” określa się zgodnie z definicją w art. 2 lit. a) konwencji;

f)

„instalacja” oznacza każdą stacjonarną lub pływającą konstrukcję, oraz elementy tworzące z nią nierozłączną całość, która wykorzystywana jest w działalności, w tym w szczególności: (i) stacjonarne lub pływające morskie jednostki wiertnicze; (ii) stacjonarne lub pływające jednostki produkcyjne w tym jednostki dynamicznie pozycjonowane; (iii) morskie obiekty do magazynowania w tym wykorzystywane do tego celu statki; (iv) morskie terminale do załadunku i systemy transportu wydobytych produktów, takie jak rurociągi podwodne; (v) przymocowane do nich urządzenia i sprzęt, służące do przeładunku, przetwarzania, magazynowania i usuwania substancji wydobytych z dna morskiego lub jego podglebia;

g)

„operator” oznacza: (i) każdą osobę fizyczną lub prawną, która posiada pozwolenie Strony sprawującej jurysdykcję na obszarze, na którym podejmowane są działania (zwanej dalej „Umawiającą się Stroną”) zgodnie z niniejszym protokołem, na prowadzenie działalności lub która prowadzi taką działalność; lub (ii) każdą osobę, która nie posiada pozwolenia w rozumieniu niniejszego protokołu, ale sprawuje faktyczną kontrolę nad taką działalnością;

h)	„strefa bezpieczeństwa” oznacza strefę wyznaczoną wokół instalacji zgodnie z ogólnymi normami prawa międzynarodowego i wymogami technicznymi, odpowiednio oznakowaną, tak by zapewnić bezpieczeństwo zarówno żeglugi, jak i samych instalacji;

i)	„odpady” oznaczają substancje lub materiały niezależnie od ich rodzaju, formy lub klasyfikacji, powstałe w wyniku działalności określonej w niniejszym protokole, które są usuwane, przeznaczone do usunięcia lub podlegają wymogowi usunięcia;

j)	„szkodliwe lub trujące substancje i materiały” oznaczają substancje i materiały niezależnie od ich rodzaju, formy lub klasyfikacji, które po wprowadzeniu na obszar objęty protokołem mogą spowodować jego zanieczyszczenie;

k)

„plan użycia chemikaliów” oznacza plan sporządzony przez operatora każdej instalacji morskiej, który przedstawia: (i) chemikalia, których operator zamierza użyć w swojej działalności; (ii) cel lub cele, do których operator zamierza używać tych chemikaliów; (iii) maksymalne stężenie chemikaliów, których operator zamierza użyć, w jakichkolwiek innych substancjach i maksymalne ilości, jakie mają być stosowane w danym okresie; (iv) obszar, na którym dany związek chemiczny może przedostać się do środowiska morskiego;

l)	„olej” oznacza ropę naftową w każdej postaci w tym surową ropę naftową, olej paliwowy, szlam, odpady olejowe i produkty rafinacji oraz, bez zawężania ogólnego zakresu tej definicji, substancje wymienione w załączniku do niniejszego protokołu;

m)	„mieszanina oleista” oznacza mieszaninę o jakiejkolwiek zawartości oleju;

n)

„ścieki” oznaczają: (i) wody odpadowe i inne odpady z wszelkiego rodzaju ustępów, pisuarów i kanalizacyjnych kratek podłogowych; (ii) wody odpadowe odprowadzane ze znajdujących się w pomieszczeniach medycznych umywalek, wanien i kanalizacyjnych kratek podłogowych (np. w ambulatorium, izbie chorych); (iii) inne wody odpadowe po wymieszaniu z wodami odpadowymi określonymi powyżej;

o)

„odpadki” oznaczają wszelkiego rodzaju odpady pochodzące z części kuchennej, mieszkalnej i maszynowej, powstałe w wyniku normalnej działalności instalacji i podlegające obowiązkowi stałego lub okresowego usuwania, z wyjątkiem substancji określonych lub wymienionych gdzie indziej w niniejszym protokole;

p)	„granica wód słodkich” oznacza miejsce w cieku wodnym, gdzie przy niskim przypływie i w okresie niskiego przepływu wód słodkich pojawia się znaczny wzrost zasolenia ze względu na obecność wody morskiej.

Artykuł 2

Zasięg geograficzny

1.   Obszar, do którego ma zastosowanie niniejszy protokół (zwany dalej w tym protokole „obszarem objętym protokołem”), oznacza:

a)	Morze Śródziemne zgodnie z definicją w art. 1 konwencji, w tym szelf kontynentalny, dno morskie i jego podglebie;

b)	„wody”, w tym dno morskie i jego podglebie, po lądowej stronie linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość wód terytorialnych, rozciągające się w przypadku cieków wodnych do granicy wód słodkich.

2.   Każda z Umawiających się Stron niniejszego protokołu (zwanych w niniejszym protokole „Stronami”) może objąć protokołem także obszary podmokłe lub obszary przybrzeżne na swoim terytorium.

3.   Żaden przepis zawarty w niniejszym protokole ani żaden akt prawny przyjęty na jego podstawie nie narusza praw poszczególnych państw do wytyczenia granic szelfu kontynentalnego.

Artykuł 3

Zobowiązania ogólne

1.   Strony podejmują, indywidualnie lub w ramach współpracy dwustronnej lub wielostronnej, wszelkie odpowiednie środki, mające na celu zapobieganie zanieczyszczeniu powstałemu w wyniku działalności, jego ograniczenie, zwalczanie i kontrolę na obszarze objętym protokołem, między innymi przez zapewnienie, aby w tym celu stosowane były najlepsze dostępne techniki, skuteczne w kategoriach środowiskowych i odpowiednie ze względów ekonomicznych.

2.   Strony zapewniają, aby podjęte zostały wszystkie niezbędne działania, tak by działalność objęta protokołem nie powodowała zanieczyszczenia.

CZĘŚĆ II

SYSTEM POZWOLEŃ

Artykuł 4

Zasady ogólne

1.   Wszelka działalność na obszarze objętym protokołem, w tym wzniesienie w danym miejscu instalacji, wymaga uprzedniego pisemnego pozwolenia na poszukiwanie lub wydobycie wydanego przez właściwy organ. Taki organ, przed udzieleniem pozwolenia, upewnia się, że instalacja została wybudowana zgodnie z międzynarodowymi normami i praktyką oraz że operator ma kompetencje techniczne i możliwości finansowe do prowadzenia przedmiotowej działalności. Pozwoleń, o których mowa, udziela się zgodnie z odpowiednimi procedurami określonymi przez właściwy organ.

2.   Pozwolenia odmawia się, jeśli występują przesłanki wskazujące na to, że proponowana działalność może powodować znaczne szkodliwe zmiany w środowisku, których nie da się uniknąć spełniając warunki określone w pozwoleniu i w art. 6 ust. 3 niniejszego protokołu.

3.   Rozważając wydanie zgody na posadowienie instalacji, Umawiająca się Strona zapewnia, aby posadowienie nie wywarło szkodliwego wpływu na istniejące obiekty, w tym w szczególności na rurociągi i kable.

Artykuł 5

Warunki udzielenia pozwoleń

1.   Umawiająca się Strona stanowi, że każdy wniosek o pozwolenie lub odnowienie pozwolenia wymaga przedłożenia przedmiotowego projektu przez operatora ubiegającego się o pozwolenie do właściwego organu oraz że taki wniosek musi zawierać w szczególności co następuje:

a)

badanie dotyczące skutków proponowanych działań dla środowiska; przy czym właściwy organ może, ze względu na charakter, zakres i czas trwania działań oraz stosowane w nich metody techniczne oraz charakterystykę obszaru, wymagać, aby została przygotowana ocena oddziaływania na środowisko zgodnie z załącznikiem IV do niniejszego protokołu;

b)	precyzyjne określenie obszaru geograficznego, na którym planowana jest działalność, w tym stref bezpieczeństwa;

c)	dane dotyczące zawodowych i technicznych kwalifikacji operatora ubiegającego się o pozwolenie i personelu instalacji, a także składu załogi;

d)	środki bezpieczeństwa, o których mowa w art. 15;

e)	plan awaryjny operatora, o którym mowa w art. 16;

f)	procedury monitorowania, o których mowa w art. 19;

g)	plany na okoliczność usuwania instalacji, o których mowa w art. 20;

h)	zalecenia dla obszarów specjalnej ochrony, o których mowa w art. 21;

i)	ubezpieczenie lub inne zabezpieczenie finansowe od odpowiedzialności, jak określono w art. 27 ust. 2 lit. b).

2.   Właściwy organ może zadecydować, pod kątem badań naukowych i działalności poszukiwawczej, o ograniczeniu zakresu wymogów określonych w ust. 1 niniejszego artykułu, ze względu na charakter, zakres i czas trwania działań oraz stosowane w nich metody techniczne oraz ze względu na charakterystykę obszaru.

Artykuł 6

Udzielanie pozwoleń

1.   Pozwoleń, o których mowa w art. 4, udziela się dopiero po zbadaniu przez właściwy organ, czy spełnione są wymogi wymienione w art. 5 i załączniku IV.

2.   W każdym pozwoleniu określa się działalność nim objętą i okres jego ważności, ustala się granice geograficzne obszaru objętego pozwoleniem, a także precyzuje wymogi techniczne i dopuszczone instalacje. Niezbędne strefy bezpieczeństwa ustanawia się na dalszym etapie.

3.   W pozwoleniu można nałożyć wymogi dotyczące środków, technik lub metod opracowanych w celu ograniczenia do minimum zagrożeń i szkód spowodowanych przez zanieczyszczenie powstałe w wyniku określonej wcześniej działalności.

4.   Umawiające się Strony powiadamiają organizację tak szybko, jak to możliwe, o udzielonych lub odnowionych pozwoleniach. Organizacja prowadzi rejestr wszystkich dopuszczonych instalacji na obszarze objętym protokołem.

Artykuł 7

Sankcje

Każda ze Stron ustala sankcje, które mają być nałożone za naruszenie zobowiązań wynikających z niniejszego protokołu lub za nieprzestrzeganie krajowych przepisów lub rozporządzeń wykonawczych do niniejszego protokołu lub za niewypełnienie określonych warunków wymaganych w pozwoleniu.

CZĘŚĆ III

ODPADY ORAZ SZKODLIWE LUB TRUJĄCE SUBSTANCJE I MATERIAŁY

Artykuł 8

Zobowiązanie ogólne

Aby zminimalizować ryzyko zanieczyszczenia, Strony nakładają na operatorów ogólne zobowiązanie stosowania najlepszych możliwych, skutecznych pod względem środowiskowym i właściwych z ekonomicznego punktu widzenia technik oraz obowiązek przestrzegania uznanych międzynarodowych norm w odniesieniu do odpadów, oraz w odniesieniu do użycia, składowania i zrzutu szkodliwych lub trujących substancji i materiałów, bez uszczerbku dla innych norm i zobowiązań, o których mowa w niniejszej części.

Artykuł 9

Szkodliwe lub trujące substancje i materiały

1.   Właściwy organ zatwierdza użycie i składowanie chemikaliów na potrzeby działalności na podstawie planu użycia chemikaliów.

2.   Zgodnie z wytycznymi, które mają zostać przyjęte przez Umawiające się Strony, Umawiająca się Strona może uregulować użycie chemikaliów w działalności, ograniczyć je lub go zakazać.

3.   Do celów ochrony środowiska, Strony zapewniają, aby każdej substancji i materiałowi, które są używane w działalności, towarzyszył zwięzły opis dostarczony przez podmiot wytwarzający daną substancję lub materiał.

4.   Zakazuje się na obszarze objętym protokołem unieszkodliwiania szkodliwych lub trujących substancji i materiałów, które wymieniono w załączniku I do niniejszego protokołu, powstałych w wyniku działalności objętej niniejszym protokołem.

5.   Unieszkodliwianie na obszarze objętym protokołem szkodliwych lub trujących substancji i materiałów, które wymieniono w załączniku II do tego protokołu, powstałych w wyniku działalności objętej niniejszym protokołem, wymaga każdorazowo uprzedniego specjalnego zezwolenia właściwego organu.

6.   Unieszkodliwianie na obszarze objętym protokołem wszystkich pozostałych szkodliwych lub trujących substancji i materiałów powstałych w wyniku działalności objętej niniejszym protokołem, które mogą spowodować zanieczyszczenie, wymaga uprzedniego ogólnego zezwolenia właściwego organu.

7.   Zezwolenia, o których mowa w ust. 5 i 6 powyżej, wydaje się jedynie po starannym uwzględnieniu wszystkich czynników określonych w załączniku III do niniejszego protokołu.

Artykuł 10

Oleje i mieszaniny oleiste oraz płuczki wiertnicze i zwierciny

1.   Strony formułują i przyjmują wspólne normy dotyczące unieszkodliwiania oleju i mieszanin oleistych pochodzących z instalacji na obszarze objętym protokołem:

a)	takie wspólne normy formułuje się zgodnie z przepisami części A załącznika V;

b)

takie wspólne normy są co najmniej tak samo surowe, co te przedstawione poniżej, a w szczególności: (i) dla wód odpadowych w stanie nierozcieńczonym pochodzących z przedziału maszynowego, maksymalna zawartość oleju wynosi 15 mg na litr; (ii) dla wody technologicznej, maksymalna średnia zawartość oleju w danym miesiącu kalendarzowym wynosi 40 mg na litr; zawartość ta nie może nigdy przekroczyć 100 mg na litr;

c)	Strony ustalają w drodze wspólnego porozumienia, z jakiej metody korzystają do analizy zawartości oleju.

2.   Strony formułują i przyjmują wspólne normy dotyczące stosowania i unieszkodliwiania płuczki wiertniczej i zwiercin pochodzących z instalacji na obszarze objętym protokołem. Wspólne normy w tym zakresie formułuje się zgodnie z przepisami części B załącznika V.

3.   Każda Strona podejmuje odpowiednie środki, aby wyegzekwować przestrzeganie wspólnych norm przyjętych na podstawie niniejszego artykułu lub ewentualnych przyjętych przez nią surowszych norm.

Artykuł 11

Ścieki

1.   Umawiająca się Strona zakazuje zrzutu ścieków z instalacji obsługiwanych stale przez 10 lub więcej osób do obszaru objętego protokołem, z wyjątkiem następujących przypadków:

a)

zrzut ścieków z instalacji po ich oczyszczeniu w sposób zatwierdzony przez właściwy organ odbywa się w odległości co najmniej czterech mil morskich od najbliższego lądu lub instalacji stacjonarnej służącej do celów rybołówstwa, przy czym Umawiającej się Stronie pozostawia się możliwość podjęcia decyzji dla każdego przypadku osobno; lub

b)	ścieki nie są oczyszczone, ale zrzut przeprowadzany jest zgodnie z międzynarodowymi przepisami i normami; lub

c)	ścieki zostały oczyszczone w zatwierdzonej oczyszczalni ścieków certyfikowanej przez właściwy organ.

2.   Umawiająca się Strona, w stosownych przypadkach, w razie konieczności ustanawia surowsze przepisy, między innymi ze względu na układ prądów morskich na obszarze lub w pobliżu obszaru, o którym mowa w art. 21.

3.   Wyjątki, o których mowa w ust. 1, nie mają zastosowania, jeśli w wyniku zrzutu są wprowadzane do otaczającej wody widoczne pływające ciała stałe lub następuje zabarwienie, odbarwienie lub zmętnienie otaczającej wody.

4.   Gdy ścieki zmieszane są z odpadami bądź szkodliwymi lub trującymi substancjami i materiałami, których usuwanie podlega odmiennym wymaganiom, będą stosowane te wymogi, które są ostrzejsze.

Artykuł 12

Odpadki

1.   Umawiająca się Strona zakazuje usuwania na obszarze objętym protokołem następujących produktów i materiałów:

a)	wszelkich tworzyw sztucznych, w tym lin i sieci rybackich z materiałów syntetycznych oraz plastikowych worków na odpadki;

b)	wszelkich pozostałych odpadków nieulegających biodegradacji, w tym wyrobów papierowych, szmat, szkła, metalu, butelek, porcelany stołowej, materiałów sztauerskich, oszalowania i materiałów opakowaniowych.

2.   Unieszkodliwianie odpadów żywnościowych na obszarze objętym protokołem odbywa się jak najdalej od lądu zgodnie z międzynarodowymi przepisami i normami.

3.   Gdy odpadki zmieszane są z innymi zrzutami, których unieszkodliwianie lub zrzut podlega odmiennym wymaganiom, będą stosowane te wymagania, które są ostrzejsze.

Artykuł 13

Urządzenia odbiorcze, instrukcje i sankcje

Strony dbają, aby:

a)	jeżeli protokół nie stanowi inaczej, operatorzy usuwali w należyty sposób wszelkie odpady oraz szkodliwe lub trujące substancje i materiały do wyznaczonych urządzeń odbiorczych na lądzie;

b)	każdy członek personelu otrzymał instrukcje dotyczące właściwego sposobu unieszkodliwiania wyżej określonych odpadów, substancji i materiałów;

c)	w odniesieniu do nielegalnego unieszkodliwiania nałożono sankcje.

Artykuł 14

Wyjątki

1.   Przepisy niniejszej części nie mają zastosowania w przypadku:

a)

zaistnienia siły wyższej, a w szczególności w przypadku zrzutów: — mających na celu ratowanie życia ludzkiego, — mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa instalacji, — w przypadku uszkodzenia instalacji lub jej wyposażenia, pod warunkiem że po wykryciu uszkodzenia lub po dokonaniu zrzutu podjęte zostały wszelkie możliwe środki ostrożności w celu zmniejszenia negatywnych skutków;

b)	zrzutu do morza substancji zawierających olej lub szkodliwe bądź trujące substancje czy materiały, których, pod warunkiem uprzedniego zatwierdzenia przez właściwy organ, używa się do zwalczania konkretnych przypadków zanieczyszczenia, aby zminimalizować spowodowane nim szkody.

2.   Jednakże przepisy niniejszej części stosuje się w każdym przypadku, gdy operator działał z zamiarem spowodowania szkody lub lekkomyślnie i ze świadomością, że szkoda najprawdopodobniej powstanie.

3.   O zrzucie dokonanym w okolicznościach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, powiadamia się natychmiast organizację oraz, za pośrednictwem organizacji albo bezpośrednio, Stronę lub Strony, które prawdopodobnie zostaną również dotknięte skutkami, opisując szczegółowo okoliczności, a także charakter i ilość usuniętych odpadów lub szkodliwych bądź trujących substancji czy materiałów.

CZĘŚĆ IV

GWARANCJE

Artykuł 15

Środki bezpieczeństwa

1.   Umawiająca się Strona, pod której jurysdykcją planowana lub prowadzona jest działalność, zapewnia, aby w odniesieniu do projektu, budowy, posadowienia, wyposażenia, obsługi i konserwacji instalacji podejmowane były środki bezpieczeństwa.

2.   Umawiająca się Strona zapewnia, aby w każdej chwili operator dysponował w miejscu instalacji odpowiednim wyposażeniem i urządzeniami, utrzymywanymi w dobrym stanie technicznym, służącymi do ochrony życia ludzkiego, zapobiegania przypadkowemu zanieczyszczeniu lub jego zwalczania, które umożliwiają szybką reakcję w nagłych przypadkach, zgodnie z najlepszymi dostępnymi technikami, skutecznymi pod względem środowiskowym i ekonomicznym, oraz z zapisami planu awaryjnego operatora, o którym mowa w art. 16.

3.   W odniesieniu do platform produkcyjnych, morskich ruchomych platform wiertniczych, morskich obiektów do magazynowania i morskich systemów załadunku właściwy organ wymaga przedłożenia certyfikatu bezpieczeństwa lub przydatności do pracy zgodnie z przeznaczeniem (zwanego dalej „certyfikatem”) wydanego przez uznany organ.

4.   Strony zapewniają przez prowadzenie kontroli, aby działalność prowadzona była przez operatorów zgodnie z przepisami niniejszego artykułu.

Artykuł 16

Planowanie awaryjne

1.   W nagłych przypadkach Umawiające się Strony stosują odpowiednio przepisy Protokołu dotyczącego współpracy w zwalczaniu zanieczyszczenia Morza Śródziemnego olejami i innymi substancjami szkodliwymi w nagłych przypadkach.

2.   Na wypadek konieczności zwalczania przypadkowego zanieczyszczenia każda ze Stron nakłada na operatorów kierujących instalacjami na obszarze objętym jej jurysdykcją wymóg posiadania planu awaryjnego skoordynowanego z planem awaryjnym Umawiającej się Strony, ustanowionym zgodnie z Protokołem dotyczącym współpracy w zwalczaniu zanieczyszczenia Morza Śródziemnego olejami i innymi substancjami szkodliwymi w nagłych przypadkach, zatwierdzonego zgodnie z procedurami ustanowionymi przez właściwe organy.

3.   Każda Umawiająca się Strona ustala sposoby koordynacji opracowywania i realizacji planów awaryjnych. Takie plany ustanawia się zgodnie z wytycznymi przyjętymi przez właściwą organizację międzynarodową. Plany te w szczególności są zgodne z przepisami załącznika VII do niniejszego protokołu.

Artykuł 17

Zgłaszanie

Każda ze Stron nakłada na operatorów kierujących instalacjami na obszarze objętym jej jurysdykcją wymóg zgłaszania bez zwłoki właściwemu organowi:

a)	każdego zdarzenia w miejscu ich instalacji, które skutkuje lub może skutkować zanieczyszczeniem na obszarze objętym protokołem;

b)	każdego zaobserwowanego na morzu zdarzenia, które skutkuje lub może skutkować zanieczyszczeniem na obszarze objętym protokołem.

Artykuł 18

Wzajemna pomoc w nagłych przypadkach

W nagłych przypadkach Strona potrzebująca pomocy w zapobieganiu, ograniczaniu lub zwalczaniu zanieczyszczenia powstałego w wyniku działalności może zwrócić się o pomoc, bezpośrednio albo za pośrednictwem Regionalnego Centrum Działań dla Katastrof Ekologicznych w obszarze Morza Śródziemnego (REMPEC), do innych Stron, które robią wszystko, co w ich mocy, aby udzielić niezbędnego wsparcia.

W tym celu Strona, będąca także Stroną Protokołu dotyczącego współpracy w zwalczaniu zanieczyszczenia Morza Śródziemnego olejami i innymi substancjami szkodliwymi w nagłych przypadkach stosuje odpowiednie przepisy tego protokołu.

Artykuł 19

Monitorowanie

1.   Operator ma obowiązek prowadzić pomiar skutków swojej działalności dla środowiska, uwzględniając charakter, zakres, czas jej trwania oraz stosowane w niej metody techniczne i charakterystykę obszaru lub zlecić pomiar wykwalifikowanemu podmiotowi będącemu ekspertem w tej dziedzinie i składać sprawozdania dotyczące tych skutków okresowo lub na prośbę właściwego organu na potrzeby oceny przez ten organ, zgodnie z procedurą ustanowioną przez właściwy organ w ramach jego systemu udzielania pozwoleń.

2.   Właściwy organ ustanawia, w stosownych przypadkach, krajowy system monitorowania, tak aby móc regularnie monitorować instalacje i skutki ich działalności dla środowiska, a także w celu zapewnienia, aby warunki, na jakich zostało udzielone pozwolenie, były wypełniane.

Artykuł 20

Usuwanie instalacji

1.   Właściwy organ nakłada na operatora obowiązek usunięcia każdej instalacji, która jest porzucona lub nieużywana, tak by zapewnić bezpieczeństwo żeglugi, z uwzględnieniem wytycznych i norm przyjętych przez właściwą organizację międzynarodową. W trakcie usuwania takiej instalacji należycie są uwzględnione także inne dozwolone sposoby użytkowania morza, w tym w szczególności rybołówstwo, oraz ochrona środowiska morskiego oraz prawa i obowiązki pozostałych Umawiających się Stron. Przed usunięciem takiej instalacji operator na swoją odpowiedzialność podejmuje wszelkie niezbędne środki, by zapobiec rozlewowi lub wyciekowi z miejsca działalności.

2.   Właściwy organ nakłada na operatora obowiązek usunięcia porzuconego lub nieużywanego rurociągu zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu lub wyczyszczenia go w środku i porzucenia lub wyczyszczenia go w środku i zakopania, tak by nie powodował zanieczyszczenia, nie stanowił zagrożenia dla żeglugi, utrudnienia w połowach, zagrożenia dla środowiska morskiego, zakłócenia innego dozwolonego użytkowania morza ani naruszenia praw i obowiązków pozostałych Umawiających się Stron. Właściwy organ zapewnia, aby należycie rozpowszechniono informację o położeniu i wymiarach zakopanego rurociągu oraz o głębokości, na jakiej został zakopany i by taka informacja została naniesiona na mapy i zgłoszona Organizacji i innym właściwym międzynarodowym organizacjom oraz Stronom.

3.   Przepisy niniejszego artykułu mają zastosowanie także do instalacji nieużywanych lub porzuconych przez operatora, którego pozwolenie zostało cofnięte lub zawieszone zgodnie z art. 7.

4.   Właściwy organ może wskazać możliwe zmiany, jakie należy wprowadzić w poziomie działalności i środkach ochrony środowiska morskiego, które zostały pierwotnie ustalone.

5.   Właściwy organ może przyjąć przepisy dotyczące cesji lub przeniesienia objętej pozwoleniem działalności na inne osoby.

6.   W przypadku gdy operator nie przestrzega przepisów niniejszego artykułu, właściwy organ podejmuje, na koszt operatora, działanie lub działania konieczne dla naprawy skutków braku działania operatora.

Artykuł 21

Specjalne obszary chronione

W celu ochrony obszarów określonych w Protokole dotyczącym specjalnych obszarów chronionych na Morzu Śródziemnym lub każdego obszaru wytyczonego przez Stronę dla realizacji celów powyższego protokołu, strony podejmują zgodnie z prawem międzynarodowym, indywidualnie albo w ramach współpracy dwustronnej bądź wielostronnej, szczególne środki, mające na celu zapobieganie zanieczyszczeniu powstałemu w wyniku działalności na tych obszarach, jego ograniczenie, zwalczanie i kontrolę.

Poza środkami, o których mowa w Protokole dotyczącym specjalnych obszarów chronionych na Morzu Śródziemnym, na potrzeby udzielenia pozwolenia takie środki mogą obejmować m.in.:

a)	szczególne ograniczenia lub warunki przy wydawaniu pozwoleń dla takich obszarów: (i) przygotowanie i ewaluację ocen oddziaływania na środowisko; (ii) opracowanie przepisów szczególnych obowiązujących na tych obszarach dotyczących monitorowania, usuwania instalacji i zakazu zrzutów;

b)	intensywniejszą wymianę informacji między operatorami, właściwymi organami, stronami i organizacją dotyczącą zagadnień, które mogą wywrzeć skutki dla tych obszarów.

CZĘŚĆ V

WSPÓŁPRACA

Artykuł 22

Badania i programy badawcze

Zgodnie z art. 13 konwencji, Strony, w stosownych przypadkach, współpracują w upowszechnianiu badań i podejmowaniu naukowych i technologicznych programów badawczych w celu opracowania nowych metod:

a)	prowadzenia działalności w sposób zmniejszający do minimum zagrożenie zanieczyszczeniem;

b)	zapobiegania, zmniejszania, zwalczania i kontroli zanieczyszczenia, szczególnie w nagłych przypadkach.

Artykuł 23

Międzynarodowe zasady, normy oraz zalecane praktyki i procedury

1.   Strony prowadzą, bezpośrednio albo za pośrednictwem organizacji bądź innych właściwych organizacji międzynarodowych, współpracę w celu:

a)	ustanowienia odpowiednich kryteriów naukowych na potrzeby sformułowania i opracowania międzynarodowych zasad, norm oraz zalecanych praktyk i procedur, które mają służyć osiągnięciu celów niniejszego protokołu;

b)	sformułowania i opracowania wyżej określonych międzynarodowych zasad, norm oraz zalecanych praktyk i procedur;

c)	sformułowania i przyjęcia wytycznych, zgodnie z międzynarodowymi praktykami i procedurami, aby zapewnić przestrzeganie przepisów załącznika VI.

2.   Strony dążą do jak najwcześniejszego ujednolicenia swoich przepisów ustawowych i wykonawczych z międzynarodowymi zasadami, normami oraz zalecanymi praktykami i procedurami, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu.

3.   Strony dążą do jak najszerszej wymiany informacji dotyczącej ich krajowych strategii politycznych, przepisów ustawowych i wykonawczych i do ujednolicenia przepisów, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu.

Artykuł 24

Pomoc naukowa i techniczna dla krajów rozwijających się

1.   Strony podejmują współpracę, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji regionalnych lub międzynarodowych, w celu sformułowania i, w miarę możliwości, wdrożenia programów pomocy dla krajów rozwijających się, w szczególności w dziedzinie nauki, prawa, edukacji i technologii, w celu zapobiegania zanieczyszczeniu, a także jego zmniejszania, zwalczania i kontroli w związku z działalnością na obszarze objętym protokołem.

2.   Pomoc techniczna obejmuje, w szczególności, szkolenia personelu naukowego, prawnego i technicznego, jak również pozyskiwanie, wykorzystywanie i produkowanie przez te kraje odpowiednich urządzeń na korzystnych warunkach uzgodnionych między zainteresowanymi Stronami.

Artykuł 25

Wzajemne informowanie się

Strony informują się wzajemnie bezpośrednio lub poprzez organizację o podjętych środkach, osiągniętych wynikach oraz, jeśli miały miejsce, napotkanych trudnościach w związku ze stosowaniem niniejszego Protokołu. Procedury gromadzenia i przekazywania takich informacji ustalane są na posiedzeniach Stron.

Artykuł 26

Zanieczyszczenia transgraniczne

1.   Każda ze Stron podejmuje wszelkie niezbędne środki aby zapewnić prowadzenie działalności w ramach jej jurysdykcji w sposób, który nie powoduje powstania zanieczyszczenia poza granicami jej jurysdykcji.

2.   Strona, której jurysdykcji podlega planowana lub prowadzona działalność, uwzględnia wszelkie szkodliwe skutki dla środowiska, niezależnie od tego, czy istnieje prawdopodobieństwo że te skutki wystąpią w granicach jej jurysdykcji czy poza nimi.

3.   W przypadku gdy dana Strona dowiaduje się o sytuacjach, w których środowisku morskiemu nieuchronnie grozi niebezpieczeństwo poniesienia szkody lub poniosło już ono szkodę w następstwie zanieczyszczenia, Strona ta niezwłocznie zawiadamia inne Strony, którym taka szkoda może być, według niego, również wyrządzona, a także regionalne centrum działań dla katastrof ekologicznych w obszarze Morza Śródziemnego (REMPEC) i udziela im we właściwym czasie informacji, które pozwolą im, w razie potrzeby, podjąć stosowne środki. REMPEC niezwłocznie przekazuje informacje wszystkim zainteresowanym Stronom.

4.   Strony dążą zgodnie ze swoimi systemami prawnymi i, w stosownych przypadkach, na podstawie porozumienia, do zapewnienia osobom, które mogą być dotknięte zanieczyszczeniem lub jego szkodliwymi skutkami w wyniku proponowanych lub prowadzonych przedsięwzięć, równego dostępu do postępowań administracyjnych i równego traktowania w tych postępowaniach w innych państwach.

5.   W przypadku gdy zanieczyszczenie pochodzi z terytorium państwa niebędącego Stroną niniejszego protokołu, Umawiająca się Strona dotknięta szkodliwymi skutkami dąży do współpracy z wspomnianym państwem, by umożliwić stosowanie protokołu.

Artykuł 27

Odpowiedzialność i odszkodowanie

1.   Strony zobowiązują się do współpracy przy opracowywaniu i przyjmowaniu stosownych zasad i procedur służących ustaleniu odpowiedzialności i odszkodowania za szkody wynikłe z działalności, której dotyczy niniejszy protokół, zgodnie z art. 16 konwencji.

2.   W oczekiwaniu na opracowanie tych procedur, każda ze Stron:

a)	podejmuje wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia, aby odpowiedzialność za szkody wyrządzone w wyniku działalności spoczywała na operatorach i by byli oni zobowiązani do niezwłocznej zapłaty odpowiedniego odszkodowania;

b)

by zagwarantować odszkodowanie za szkody wynikłe z działalności, której dotyczy niniejszy protokół, podejmuje wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia, aby operatorzy posiadali ubezpieczenie lub inne zabezpieczenie finansowe tego rodzaju i na takich warunkach, jakie określa Umawiająca się Strona.

CZĘŚĆ VI

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 28

Powołanie właściwych organów

Każda Umawiająca się Strona powołuje co najmniej jeden właściwy organ w celu:

a)	wydawania, odnawiania i rejestrowania pozwoleń określonych w części II niniejszego protokołu;

b)	wydawania i rejestrowania specjalnych i ogólnych zezwoleń, o których mowa w art. 9 niniejszego protokołu;

c)	wydawania zezwoleń, o których mowa w załączniku V do niniejszego protokołu;

d)	zatwierdzania systemu oczyszczania i wydawania świadectw dla oczyszczalni ścieków, o których mowa w art. 11, ust. 1 niniejszego protokołu;

e)	wcześniejszego zatwierdzania nadzwyczajnych zrzutów, o których mowa w art. 14, ust. 1 lit. b) niniejszego protokołu;

f)	wypełniania obowiązków związanych ze środkami bezpieczeństwa, o których mowa w art. 15, ust. 3 i 4 niniejszego protokołu;

g)	pełnienia funkcji związanych z opracowywaniem planów awaryjnych, opisanym w art. 16 i załączniku VII do niniejszego protokołu;

h)	ustalania procedur monitorowania, o których mowa w art. 19 niniejszego protokołu;

i)	nadzorowania operacji usuwania instalacji, jak określono w art. 20 niniejszego protokołu.

Artykuł 29

Środki przejściowe

Każda Strona opracowuje procedury i przepisy wykonawcze dotyczące działalności rozpoczętej przed wejściem w życie niniejszego protokołu, niezależnie od tego czy jest objęta pozwoleniem czy nie, by zapewnić, w miarę możliwości, zgodność z postanowieniami niniejszego protokołu.

Artykuł 30

Posiedzenia

1.   Zwyczajne posiedzenia Stron odbywają się w połączeniu ze zwyczajnymi posiedzeniami Umawiających się Stron konwencji, odbywanymi zgodnie z artykułem 18 konwencji. Strony mogą także odbywać nadzwyczajne posiedzenia zgodnie z artykułem 18 konwencji.

2.   Posiedzenia Stron niniejszego protokołu służą, m.in.:

a)	dokonywaniu oceny wykonania niniejszego protokołu i rozważaniu skuteczności przyjętych działań oraz potrzeby podjęcia jakichkolwiek innych środków działania, w szczególności przez sporządzanie w tym celu załączników lub dodatków do protokołu;

b)	dokonywaniu oceny i wprowadzaniu zmian w załącznikach lub dodatkach do niniejszego protokołu;

c)	analizie informacji dotyczących pozwoleń udzielonych lub odnowionych zgodnie z częścią II niniejszego protokołu;

d)	analizie informacji dotyczących zezwoleń udzielonych lub odnowionych zgodnie z częścią III niniejszego protokołu;

e)	przyjmowaniu wytycznych, o których mowa w art. 9, ust. 2 i w art. 23 ust. 1 lit. c) niniejszego protokołu;

f)	analizie rejestrów planów awaryjnych i środków interwencyjnych przyjętych w nagłych przypadkach zgodnie z art. 16 niniejszego protokołu;

g)	ustanawianiu kryteriów i sformułowaniu międzynarodowych zasad, norm oraz zalecanych praktyk i procedur zgodnie z art. 23 ust. 1 niniejszego protokołu w dowolnej formie, jaką uzgodnią Strony;

h)	ułatwianiu realizacji strategii politycznych i osiąganiu celów, o których mowa w części V, w szczególności ujednoliceniu krajowego ustawodawstwa i prawodawstwa wspólnotowego zgodnie z art. 23 ust. 2 niniejszego protokołu;

i)	ocenie postępów dokonanych w wykonaniu art. 27 niniejszego protokołu;

j)	pełnieniu wszelkich innych funkcji, jakie mogą być konieczne dla celów stosowania niniejszego protokołu.

Artykuł 31

Stosunek do konwencji

1.   Postanowienia konwencji odnoszące się do jakiegokolwiek protokołu mają zastosowanie w odniesieniu do niniejszego protokołu.

2.   Regulamin i przepisy finansowe przyjęte zgodnie z art. 24 konwencji mają zastosowanie w odniesieniu do niniejszego protokołu, chyba że Strony niniejszego protokołu uzgodnią inaczej.

Artykuł 32

Postanowienia końcowe

1.   Niniejszy protokół jest otwarty do podpisu w Madrycie od dnia 14 października 1994 r. do dnia 14 października 1995 r. dla każdego państwa Strony konwencji, zaproszonego na Konferencję Pełnomocników państw Nadbrzeżnych Regionu Śródziemnomorskiego dotyczącą Protokołu w sprawie ochrony Morza Śródziemnego przed zanieczyszczeniem powstałym w wyniku działalności poszukiwawczej i wydobywczej na szelfie kontynentalnym oraz na dnie morskim i w jego podglebiu, odbywającą się w Madrycie w dniach 13 i 14 października 1994 r. W tych samych dniach protokół jest otwarty do podpisu przez Wspólnotę Europejską i każde podobne regionalne ugrupowanie gospodarcze, którego co najmniej jeden członek jest państwem nadbrzeżnym w obszarze objętym protokołem i wykonuje uprawnienia w dziedzinach objętych niniejszym protokołem zgodnie z art. 30 konwencji.

2.   Niniejszy protokół podlega ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu. Dokumenty ratyfikacyjne, przyjęcia lub zatwierdzenia składane są Rządowi Hiszpanii, który przyjmuje funkcje depozytariusza.

3.   Od dnia 15 października 1995 r. niniejszy protokół jest otwarty do przystąpienia przez państwa, o których mowa w ust. 1 powyżej, Wspólnotę Europejską lub każde ugrupowanie, o którym mowa w tym ustępie.

4.   Niniejszy protokół wchodzi w życie trzydziestego dnia po złożeniu do depozytu przez Strony, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu co najmniej sześciu dokumentów w sprawie ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia do niniejszego protokołu.

„1.   Wyroby, części i akcesoria spełniają wymagania dotyczące ochrony środowiska, zawarte w poprawce 10 tomu I i w poprawce 7 tomu II załącznika 16 do konwencji chicagowskiej, w wersji obowiązującej na dzień 17 listopada 2011 r., z wyjątkiem dodatków do załącznika 16.”.

ZAŁĄCZNIK

Standardowe wartości w przywozie dla ustalania ceny wejścia niektórych owoców i warzyw

(EUR/100 kg)
Kod CN	Kod państw trzecich (1)	Standardowa wartość w przywozie
0702 00 00	IL	51,1
	MA	59,2
	TN	81,0
	TR	102,6
	ZZ	73,5
0707 00 05	EG	191,6
	TR	129,7
	ZZ	160,7
0709 93 10	MA	84,0
	TR	133,7
	ZZ	108,9
0805 10 20	EG	68,6
	MA	60,9
	TR	68,9
	ZA	50,5
	ZZ	62,2
0805 20 10	MA	78,5
	ZZ	78,5
0805 20 30, 0805 20 50, 0805 20 70, 0805 20 90	IL	79,1
	MA	101,4
	TR	83,8
	ZZ	88,1
0805 50 10	TR	78,8
	ZZ	78,8
0808 10 80	CA	164,3
	CN	86,7
	MK	31,3
	US	200,2
	ZZ	120,6
0808 30 90	CN	60,7
	US	144,2
	ZZ	102,5

---

(1)  Nomenklatura krajów ustalona w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1833/2006 (Dz.U. L 354 z 14.12.2006, s. 19). Kod „ZZ” odpowiada „innym pochodzeniom”.

ZAŁĄCZNIK

„2.   W drodze odstępstwa od ust. 1 właściwy organ może zgodzić się lub wymagać, aby przedsiębiorca wykazał swoją zdolność finansową za pomocą zabezpieczenia, takiego jak gwarancja bankowa lub ubezpieczenie, w tym ubezpieczenie odpowiedzialności zawodowej z jednego lub kilku banków lub innych instytucji finansowych, w tym przedsiębiorstw ubezpieczeniowych, składających solidarną gwarancję za przedsiębiorstwo na kwoty określone w ust. 1 akapit pierwszy.”,

„2.   W drodze odstępstwa od ust. 1 właściwy organ może zgodzić się lub wymagać, aby przedsiębiorca wykazał swoją zdolność finansową za pomocą poświadczenia, takiego jak gwarancja bankowa lub ubezpieczenie, w tym ubezpieczenie odpowiedzialności zawodowej z jednego lub kilku banków lub innych instytucji finansowych, w tym przedsiębiorstw ubezpieczeniowych, składających solidarną gwarancję za przedsiębiorstwo na kwoty określone w ust. 1 akapit pierwszy.”.

„Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o zwolnieniu z egzaminów, o których mowa w art. 8 ust. 1, osób, które wykażą, że przez okres 10 lat od dnia 4 grudnia 2009 r. nieprzerwanie zarządzały przedsiębiorstwem transportu drogowego rzeczy lub przewozu drogowego osób co najmniej w jednym państwie członkowskim.”,

„Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o zwolnieniu z egzaminów, o których mowa w art. 8 ust. 1, osób, które wykażą, że przed dniem 4 grudnia 2009 r. przez okres 10 lat nieprzerwanie zarządzały przedsiębiorstwem transportu drogowego rzeczy lub przewozu drogowego osób co najmniej w jednym państwie członkowskim.”.

„2.   Właściwy organ może żądać od przedsiębiorców, którym zezwolenie zostało zawieszone albo cofnięte, aby przed zastosowaniem środków rehabilitujących ich zarządzający transportem zdali egzaminy, o których mowa w art. 1.”,

„2.   Właściwy organ może żądać od przedsiębiorców, którym zezwolenie zostało zawieszone albo cofnięte, aby przed zastosowaniem środków rehabilitujących ich zarządzający transportem zdali egzaminy, o których mowa w art. 8 ust. 1.”.

„Nrnr …”,

„Nr …”.