12.11.2010   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 295/1

(1)

Gaz ziemny (zwany dalej „gazem”) jest ważnym elementem zaopatrzenia energetycznego Unii Europejskiej, pokrywającym czwartą część zaopatrzenia w źródła energii pierwotnej i wykorzystywanym głównie do wytwarzania energii elektrycznej, ogrzewania, jako surowiec przemysłowy i jako paliwo w transporcie.

(2)

Zużycie gazu w Europie gwałtownie wzrosło na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat. Wraz ze spadkiem produkcji wewnętrznej import gazu rósł jeszcze szybciej, co doprowadziło do wzrostu zależności od importu i do konieczności podjęcia kwestii związanych z bezpieczeństwem dostaw gazu. Ponadto niektóre państwa członkowskie znajdują się na tzw. wyspie gazowej ze względu na brak infrastruktury połączeń z resztą Unii.

(3)

Biorąc pod uwagę znaczenie gazu w koszyku energetycznym Unii, niniejsze rozporządzenie zmierza do pokazania odbiorcom gazu, że podejmowane są wszelkie kroki niezbędne do zapewnienia nieprzerwanych dostaw, zwłaszcza w przypadku wystąpienia trudnych warunków klimatycznych lub na wypadek zakłócenia dostaw. Uznaje się, że cele te należy realizować poprzez zastosowanie najbardziej opłacalnych środków, tak aby nie zaszkodzić względnej konkurencyjności tego paliwa w porównaniu z innymi.

(4)

Na mocy dyrektywy Rady 2004/67/WE (3) po raz pierwszy ustanowiono na szczeblu Wspólnoty ramy prawne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu oraz właściwego funkcjonowania wewnętrznego rynku gazu w przypadku zakłóceń w dostawach gazu. Dyrektywa ustanowiła Grupę Koordynacyjną ds. Gazu, która wykazała już swoją użyteczność, jeśli chodzi o wymianę informacji oraz określanie wspólnych działań podejmowanych przez państwa członkowskie, Komisję, branżę gazowniczą i odbiorców gazu. Powołana przez Radę Europejską w grudniu 2006 r. sieć korespondentów ds. bezpieczeństwa energetycznego zwiększyła możliwości gromadzenia danych i pozwoliła wcześnie identyfikować potencjalne zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw energii. Nowe przepisy dotyczące wewnętrznego rynku energii, które zostały przyjęte przez Parlament Europejski i Radę w lipcu 2009 r., stanowią ważny krok w kierunku zakończenia budowy wewnętrznego rynku energii, a jednym z ich wyraźnie określonych celów jest zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii.

(5)

Podjęte dotychczas na szczeblu Unii Europejskiej środki dotyczące bezpieczeństwa dostaw gazu nadal pozostawiają jednak państwom członkowskim dużą swobodę decydowania o wyborze środków. W przypadku wystąpienia zagrożeń dla bezpieczeństwa dostaw w państwie członkowskim istnieje ryzyko, że podjęte jednostronnie przez to państwo środki mogą zagrażać prawidłowemu funkcjonowaniu wewnętrznego rynku gazu oraz dostawom gazu dla odbiorców. Niedawne doświadczenia wykazały, że ryzyko to jest realne. Aby umożliwić funkcjonowanie wewnętrznego rynku gazu ziemnego również w przypadku niedoborów w dostawach, niezbędna jest solidarność i koordynacja działań na wypadek sytuacji kryzysowych, zarówno w zakresie działań zapobiegawczych, jak i reakcji na konkretne zakłócenia w dostawach.

(6)

Gaz niskokaloryczny dostarczany jest do niektórych regionów w Unii. Ze względu na swe właściwości gaz niskokaloryczny nie może być wykorzystywany w instalacjach wykorzystujących gaz wysokokaloryczny. W instalacjach stworzonych z myślą o gazie niskokalorycznym możliwe jest jednak stosowanie gazu wysokokalorycznego pod warunkiem przetworzenia go na gaz niskokaloryczny, na przykład poprzez dodanie azotu. Właściwości gazu niskokalorycznego należy rozpatrywać na poziomie krajowym i regionalnym oraz uwzględniać podczas oceny ryzyka oraz w odniesieniu do planu działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej na poziomie krajowym i regionalnym.

(7)

Dywersyfikacja dróg i źródeł zaopatrzenia Unii w gaz ma zasadnicze znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa dostaw do całej Unii, jak i do poszczególnych państw członkowskich. W przyszłości bezpieczeństwo dostaw uzależnione będzie od zmian w strukturze paliw, rozwoju produkcji w Unii i w zaopatrujących ją państwach trzecich oraz inwestycji w instalacje magazynowe i w dywersyfikację dróg i źródeł zaopatrzenia w gaz na terenie Unii i poza nią, w tym w instalacje do skroplonego gazu ziemnego (LNG). W związku z tym szczególną uwagę należy zwrócić na działania priorytetowe w zakresie infrastruktury określone w komunikacie Komisji z dnia 13 listopada 2008 r. zatytułowanym „Drugi strategiczny przegląd sytuacji energetycznej: plan działania dotyczący bezpieczeństwa energetycznego i solidarności energetycznej UE”, np. w odniesieniu do południowego korytarza gazowego (Nabucco, łącznik gazociągowy pomiędzy Turcją a Grecją i Włochami), zróżnicowanych i odpowiednich dostaw LNG dla Europy, skutecznego połączenia regionu bałtyckiego, Śródziemnomorskiego Pierścienia Energetycznego oraz stosownych połączeń gazowych na osi północ-południe na obszarze Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej.

(8)

W celu złagodzenia potencjalnych skutków kryzysu spowodowanego przerwaniem dostaw gazu państwa członkowskie powinny ułatwić dywersyfikację źródeł energii oraz dróg i źródeł zaopatrzenia w gaz.

(9)

Poważne zakłócenie w dostawach gazu do Unii może mieć negatywne skutki dla wszystkich państw członkowskich, Unii jako całości i państw będących stronami Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Energetyczną (4), podpisanego w Atenach dnia 25 października 2005 r. Może ono spowodować też poważne straty w całej gospodarce Unii. Zakłócenie w dostawach gazu może mieć również poważne skutki społeczne, zwłaszcza dla grup odbiorców znajdujących się w trudnej sytuacji.

(10)

Niektórzy odbiorcy – w tym m. in. gospodarstwa domowe oraz odbiorcy świadczący podstawowe usługi społeczne, np. w zakresie opieki zdrowotnej i opieki nad dziećmi, edukacji oraz inne usługi socjalne i świadczone w interesie społecznym, jak również usługi niezbędne do funkcjonowania państwa członkowskiego – narażeni są na szczególne straty i mogą potrzebować ochrony. Szeroka definicja takich odbiorców chronionych nie powinna kolidować z europejskimi mechanizmami na rzecz solidarności.

(11)

W sprawozdaniu poświęconym realizacji europejskiej strategii bezpieczeństwa zatwierdzonym przez Radę Europejską na posiedzeniu w Brukseli w grudniu 2008 r. wskazano na rosnącą zależność od importu energii jako na znaczne dodatkowe ryzyko dla bezpieczeństwa dostaw energii do Unii, które wymieniono zarazem jako jedno z nowych wyzwań dla europejskiej polityki bezpieczeństwa. Wewnętrzny rynek gazu znacząco przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii w Unii oraz do ograniczenia zagrożeń dla poszczególnych państw członkowskich wiążących się z negatywnymi skutkami zakłóceń w dostawach gazu.

(12)

Dla należytego funkcjonowania rynku gazu kluczowe jest, by środki podejmowane w celu zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw gazu nie zakłócały w niewłaściwy sposób konkurencji lub skutecznego funkcjonowania wewnętrznego rynku gazu.

(13)

Realny jest scenariusz awarii największej pojedynczej infrastruktury dostaw gazu, zwany zasadą N-1. Przyjęcie awarii tego rodzaju infrastruktury za wyznacznik tego, co państwa członkowskie powinny być w stanie skompensować, stanowi dobry punkt wyjścia do analizy w zakresie bezpieczeństwa dostaw w poszczególnych państwach członkowskich.

(14)

Zasadnicze znaczenie dla rozwiązania problemu zakłóceń w dostawach ma istnienie wystarczającej i zróżnicowanej infrastruktury gazowniczej w państwach członkowskich i w całej Unii, w tym w szczególności nowej infrastruktury gazowniczej łączącej obecne wydzielone systemy tworzące wyspy energetyczne z sąsiadującymi z nimi państwami członkowskimi. Opracowanie wspólnych kryteriów minimalnych dotyczących bezpieczeństwa dostaw gazu powinno zapewnić w tym zakresie równe warunki konkurencji, z uwzględnieniem specyfiki krajowej i regionalnej, oraz stworzyć istotne zachęty do budowy niezbędnej infrastruktury i do podniesienia poziomu gotowości na wypadek sytuacji kryzysowej. Środki po stronie popytu, takie jak możliwość przestawienia się na paliwa alternatywne, mogą stanowić cenny wkład w zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, o ile w przypadku zakłócenia w dostawach mogą być zastosowane szybko i prowadzić do istotnego zmniejszenia zapotrzebowania. Należy w dalszym ciągu promować efektywne korzystanie z energii, zwłaszcza gdy potrzebne są środki po stronie popytu. Należy odpowiednio uwzględnić oddziaływanie na środowisko proponowanych środków związanych z popytem i podażą i w miarę możliwości skłaniać się ku środkom, które w najmniejszym stopniu oddziałują na środowisko, biorąc pod uwagę aspekty bezpieczeństwa dostaw.

(15)

Należy intensywnie wspierać inwestycje w nową infrastrukturę gazowniczą. Inwestycje takie powinny być realizowane dopiero po przeprowadzeniu stosownej oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z odpowiednimi aktami prawnymi Unii. Taka nowa infrastruktura powinna przyczyniać się do poprawy bezpieczeństwa dostaw gazu, zapewniając jednocześnie prawidłowe funkcjonowanie wewnętrznego rynku gazu. Inwestycje powinny być z reguły realizowane przez przedsiębiorstwa, a ich podstawą powinny być bodźce ekonomiczne. Należy odpowiednio uwzględnić potrzebę ułatwienia włączania gazu z odnawialnych źródeł energii do infrastruktury sieci gazowych. W przypadku inwestycji infrastrukturalnych o charakterze transgranicznym wskazane jest ścisłe zaangażowanie w dziedzinach ich kompetencji Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki („Agencji”) powołanej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 (5) oraz Europejskiej Sieci Operatorów Systemów Przesyłowych Gazu („ENTSO gazu”) powołanej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (6), celem lepszego uwzględnienia konsekwencji transgranicznych. Przypomina się, że zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 713/2009 Agencja może wydawać opinie bądź zalecenia w kwestiach transgranicznych w granicach swoich kompetencji i obszaru działań. Wspólnie z pozostałymi podmiotami rynkowymi Agencja i ENTSO gazu odgrywają istotną rolę w opracowywaniu i realizacji ogólnounijnego dziesięcioletniego planu rozwoju sieci, który obejmie m.in. europejskie perspektywy dotyczące adekwatności dostaw, a w odniesieniu do połączeń transgranicznych powinien on bazować na rozsądnych potrzebach różnych użytkowników sieci.

(16)

Właściwe organy lub państwa członkowskie powinny zapewnić przeprowadzenie badania rynku wśród uczestników rynku gazu jako jeden z koniecznych kroków w ramach procesu prowadzącego do osiągnięcia zgodności ze standardem w zakresie infrastruktury.

(17)

Podczas wykonywania zadań wyszczególnionych w niniejszym rozporządzeniu właściwe organy powinny ściśle współpracować z innymi odpowiednimi organami krajowymi, w szczególności z krajowymi organami regulacyjnymi, w odpowiedni sposób i bez uszczerbku dla ich zakresu kompetencji, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego (7).

(18)

W przypadku gdy niezbędne jest utworzenie nowych transgranicznych połączeń wzajemnych lub rozbudowa już istniejących, zainteresowane państwa członkowskie, właściwe organy oraz krajowe organy regulacyjne, jeżeli nie są one właściwymi organami, powinny nawiązać ścisłą współpracę na wczesnym etapie.

(19)

Na potrzeby wsparcia państw członkowskich w finansowaniu niezbędnych inwestycji w produkcję, infrastrukturę i w działania zapewniające efektywność energetyczną na szczeblu regionalnym i lokalnym dostępne są różne źródła finansowania unijnego, w szczególności pożyczki i gwarancje Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz środki finansowe z funduszy rozwoju regionalnego, strukturalnych i spójności. Europejski Bank Inwestycyjny, a także unijne instrumenty pomocy zewnętrznej, takie jak europejski instrument sąsiedztwa i partnerstwa, instrument pomocy przedakcesyjnej i instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju, mogą również finansować działania w państwach trzecich celem zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii.

(20)

Niniejsze rozporządzenie powinno umożliwić przedsiębiorstwom gazowym i odbiorcom gazu poleganie jak najdłużej na mechanizmach rynkowych w przypadku wystąpienia zakłóceń. Powinno także przewidywać mechanizmy awaryjne, stosowane w przypadku gdy same mechanizmy rynkowe nie są w stanie należycie funkcjonować w sytuacji zakłóceń w dostawach gazu. Również w sytuacji nadzwyczajnej instrumenty oparte na mechanizmach rynkowych powinny mieć pierwszeństwo przy łagodzeniu skutków zakłócenia w dostawach.

(21)

W następstwie wejścia w życie nowych przepisów dotyczących wewnętrznego rynku energii, przyjętych w lipcu 2009 r., wejdą w życie nowe przepisy dotyczące branży gazowniczej, wprowadzające przejrzysty podział ról i odpowiedzialności państw członkowskich, krajowych organów regulacyjnych, operatorów systemów przesyłowych i Agencji oraz zwiększające przejrzystość rynku w celu poprawy jego funkcjonowania, bezpieczeństwa dostaw oraz ochrony konsumentów.

(22)

Stworzenie wewnętrznego rynku gazu i skutecznej konkurencji na tym rynku zapewnia Unii najwyższy poziom bezpieczeństwa dostaw do wszystkich państw członkowskich, pod warunkiem że rynek będzie mógł w pełni funkcjonować w przypadku zakłócenia w dostawach obejmującego część Unii, niezależnie od jego przyczyn. W tym celu niezbędne jest kompleksowe i skuteczne wspólne podejście w zakresie bezpieczeństwa dostaw, obejmujące w szczególności przejrzystość, solidarność i niedyskryminacyjną politykę zgodną z zasadami rynku wewnętrznego, która nie prowadzi do zakłóceń w jego funkcjonowaniu ani do ingerencji w reakcje rynku na zakłócenia w dostawach.

(23)

Współodpowiedzialność za bezpieczeństwo dostaw gazu spoczywa na przedsiębiorstwach gazowych, państwach członkowskich, w szczególności za pośrednictwem właściwych organów tych państw członkowskich oraz Komisji w granicach zakresu działalności i kompetencji każdego z tych podmiotów. W stosownych przypadkach krajowe organy regulacyjne, o ile nie są one właściwymi organami, również powinny przyczyniać się do zapewniania bezpieczeństwa dostaw gazu w granicach zakresu działalności i kompetencji tych podmiotów zgodnie z dyrektywą 2009/73/WE. Ponadto odbiorcy wykorzystujący gaz do wytwarzania energii elektrycznej lub w celach przemysłowych również mogą odegrać istotną rolę w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu ze względu na swą zdolność do reagowania na sytuacje kryzysowe poprzez środki po stronie popytu, np. poprzez umowy na usługi przerywane oraz możliwość przestawiania się na paliwa alternatywne, jako że ma to bezpośrednie oddziaływanie na równowagę pomiędzy podażą a popytem.

(24)

Zasadnicze znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania wewnętrznego rynku gazu, zwłaszcza w przypadku zakłóceń w dostawach i w sytuacjach kryzysowych, ma zatem dokładne określenie ról i odpowiedzialności wszystkich przedsiębiorstw gazowych i właściwych organów. Takie role i zakres odpowiedzialności należy określić w taki sposób, aby zagwarantować przestrzeganie podejścia trójpoziomowego, co wiązałoby się najpierw z zaangażowaniem odnośnych przedsiębiorstw gazowych i sektora gazu ziemnego, następnie państw członkowskich na szczeblu krajowym i regionalnym, a dopiero potem Unii. W przypadku kryzysu dostaw podmioty działające na rynku powinny mieć zapewnione wystarczające możliwości reakcji na sytuację za pośrednictwem środków rynkowych. Jeżeli reakcje podmiotów rynkowych nie są wystarczające, państwa członkowskie i ich właściwe organy powinny podjąć środki zmierzające do usunięcia bądź złagodzenia skutków kryzysu w zakresie dostaw. Tylko jeżeli środki te okażą się niewystarczające, należy przyjąć środki na szczeblu regionalnym lub unijnym w celu usunięcia lub złagodzenia skutków kryzysu w zakresie dostaw. W miarę możliwości należy poszukiwać rozwiązań regionalnych.

(25)

W duchu solidarności – celem wdrożenia niniejszego rozporządzenia, tak aby zoptymalizować korzyści płynące z koordynacji środków służących łagodzeniu zidentyfikowanych czynników ryzyka oraz by wdrożyć najbardziej opłacalne dla zainteresowanych stron środki – organy publiczne i przedsiębiorstwa gazowe będą współpracować na szeroką skalę.

(26)

Uwzględniając obowiązek świadczenia usługi publicznej oraz środki ochrony odbiorcy, o których mowa w art. 3 dyrektywy 2009/73/WE, należy ustanowić wystarczająco zharmonizowane standardy w zakresie bezpieczeństwa dostaw, obejmujące co najmniej sytuację, jaka miała miejsce w styczniu 2009 r., z uwzględnieniem różnic między państwami członkowskimi. Takie bezpieczeństwo związane ze standardami dotyczącymi dostaw powinno być stabilne, tak aby zapewnić konieczną pewność prawną, powinno być jasno zdefiniowane i nie powinno powodować przy tym nieuzasadnionego i nadmiernego obciążenia przedsiębiorstw gazowych, w tym nowych uczestników rynku i małych przedsiębiorstw, ani też odbiorców końcowych. Standardy te powinny także gwarantować równy dostęp przedsiębiorstw gazowych w Unii do odbiorców krajowych. Środki niezbędne do zapewnienia zgodności ze standardem w zakresie dostaw mogą obejmować dodatkowe zdolności i pojemności magazynowania, kompresyjne magazynowanie gazu w gazociągach (linepack), umowy dostawy, umowy na usługi przerywane lub wszelkie pozostałe środki o podobnych skutkach, jak również środki techniczne niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu.

(27)

Dla prawidłowego funkcjonowania rynku gazu zasadnicze znaczenie ma to, aby niezbędne inwestycje w produkcję krajową i infrastrukturę, np. w połączenia wzajemne, zwłaszcza połączenia zapewniające dostęp do sieci gazowej Unii, urządzenia umożliwiające fizyczny przepływ gazu w obu kierunkach w gazociągach, jak również instalacje magazynowe i instalacje regazyfikacji LNG, dokonywane były przez przedsiębiorstwa gazowe w odpowiednim czasie, z uwzględnieniem możliwości wystąpienia zakłóceń w dostawach podobnych do zakłóceń ze stycznia 2009 r. Podczas prognozowania środków finansowych potrzebnych na infrastrukturę gazowniczą w ramach instrumentów unijnych, jeśli wymagają tego okoliczności, Komisja powinna nadać priorytetowy charakter takim projektom w zakresie infrastruktury, które wspierają integrację wewnętrznego rynku gazu oraz bezpieczeństwo dostaw gazu.

(28)

Operatorzy systemów przesyłowych powinni mieć możliwość wzięcia pod uwagę sytuacji, w której inwestycje umożliwiające fizyczną zdolność dwustronnego transportu gazu (zdolność przepływu w obu kierunkach) na transgranicznych połączeniach wzajemnych z państwami trzecimi mogłoby przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa dostaw, zwłaszcza w przypadku państw trzecich, które umożliwiają przepływy tranzytowe pomiędzy dwoma państwami członkowskimi.

(29)

W przypadku gdy rynek nie jest w stanie dostarczać gazu, istotne jest utrzymanie ciągłości jego dostaw, zwłaszcza do gospodarstw domowych i ograniczonej grupy innych odbiorców, zwłaszcza odbiorców świadczących podstawowe usługi publiczne, którą to grupę mogą określić zainteresowane państwa członkowskie. Konieczne jest by środki na wypadek sytuacji kryzysowej były określone zanim taka sytuacja wystąpi i były zgodne z wymogami w zakresie bezpieczeństwa, w tym w przypadkach gdy chronieni odbiorcy podłączeni są do tych samych sieci dystrybucyjnych, co pozostali odbiorcy. W przypadkach ograniczenia dostępu do infrastruktury z powodów technicznych środki te mogą obejmować ograniczenia proporcjonalne do zarezerwowanych zdolności przesyłowych.

(30)

Co do zasady właściwe organy powinny stosować się do swoich planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. W należycie uzasadnionych okolicznościach nadzwyczajnych mogą one podejmować działania odbiegające od tych planów.

(31)

Do dyspozycji jest duży wybór instrumentów umożliwiających zastosowanie się do wymogów w zakresie bezpieczeństwa dostaw. Instrumenty te należy stosować odpowiednio na szczeblu krajowym, regionalnym i unijnym, aby uzyskane rezultaty były spójne i opłacalne.

(32)

Związane z bezpieczeństwem dostaw aspekty długofalowego planowania inwestycji w odpowiednie transgraniczne zdolności przesyłowe i w inną infrastrukturę, zapewniające długookresową zdolność systemu do zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw i zaspokojenia rozsądnego zapotrzebowania, zostały uwzględnione w dyrektywie 2009/73/WE. Spełnienie standardów w zakresie bezpieczeństwa dostaw może wymagać okresu przejściowego, umożliwiającego realizację niezbędnych inwestycji. Podstawowym narzędziem identyfikacji inwestycji niezbędnych na szczeblu unijnym między innymi celem wdrożenia wymogów infrastrukturalnych określonych w niniejszym rozporządzeniu jest dziesięcioletni ogólnounijny plan rozwoju sieci sporządzony przez ENTSO gazu i nadzorowany przez Agencję.

(33)

ENTSO gazu i Agencja jako członkowie Grupy Koordynacyjnej ds. Gazu powinny być w pełni zaangażowane, w ramach swoich zakresów odpowiedzialności, w proces współpracy i konsultacji na szczeblu unijnym.

(34)

Grupa Koordynacyjna ds. Gazu to podstawowy organ, z którym Komisja konsultuje się w zakresie opracowywania planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. Przypomina się, że konsultacje będą prowadzone też z ENTSO gazu oraz Agencją będącymi członkami Grupy Koordynacyjnej ds. Gazu.

(35)

W celu zapewnienia jak najwyższego poziomu gotowości na wypadek zakłóceń w dostawach właściwe organy powinny opracować plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej po zasięgnięciu opinii przedsiębiorstw gazowych. Plany takie powinny być ze sobą spójne na poziomie krajowym, regionalnym i unijnym. Plany powinny być przygotowane na podstawie najlepszych rozwiązań sprawdzonych w istniejących planach oraz powinny zawierać precyzyjne określenie roli i odpowiedzialności wszystkich przedsiębiorstw gazowych i właściwych organów, których dotyczą. W miarę możliwości i potrzeby należy opracować wspólne plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej na szczeblu regionalnym.

(36)

Celem wzmocnienia solidarności między państwami członkowskimi w przypadku wystąpienia stanu nadzwyczajnego w Unii, a w szczególności celem wsparcia państw członkowskich dysponujących mniej korzystnymi warunkami geograficznymi lub geologicznymi, państwa członkowskie powinny opracować środki służące zapewnieniu solidarności. Przedsiębiorstwa gazowe powinny opracować takie środki, jak umowy handlowe, które mogą obejmować zwiększenie eksportu gazu lub stopnia wykorzystania zapasów magazynowych. Ważne jest zachęcanie do zawierania umów pomiędzy przedsiębiorstwami gazowymi. W stosownych przypadkach działania w ramach planu na wypadek sytuacji nadzwyczajnej powinny objąć mechanizmy zapewniające sprawiedliwe i odpowiednie odszkodowanie dla przedsiębiorstw gazowych. Środki solidarności mogą być szczególnie przydatne między tymi państwami członkowskimi, w przypadku których Komisja zaleca ustanowienie wspólnych planów działań zapobiegawczych lub planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej na szczeblu regionalnym.

(37)

W kontekście niniejszego rozporządzenia Komisja ma do odegrania ważną rolę w przypadku sytuacji nadzwyczajnej zarówno na poziomie unijnym, jak i regionalnym.

(38)

W ramach solidarności europejskiej Unia i państwa członkowskie powinny również w miarę potrzeby udzielać pomocy w zakresie ochrony ludności. Pomoc taką powinien ułatwiać i koordynować wspólnotowy mechanizm ochrony ludności ustanowiony decyzją Rady 2007/779/WE, Euratom (8).

(39)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza suwerennych praw państw członkowskich do zasobów energetycznych znajdujących się na ich terytorium.

(40)

Dyrektywa Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony (9) określa proces mający na celu poprawę bezpieczeństwa wskazanej europejskiej infrastruktury krytycznej, w tym określonej infrastruktury gazowniczej, na terytorium Unii. Wraz z niniejszym rozporządzeniem dyrektywa 2008/114/WE przyczynia się do wypracowania kompleksowego podejścia do bezpieczeństwa energetycznego Unii.

(41)

Plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej powinny być regularnie aktualizowane i publikowane. Powinny być także przedmiotem wzajemnej oceny i powinny być testowane.

(42)

Grupa Koordynacyjna ds. Gazu powinna pełnić rolę doradczą przy Komisji celem ułatwienia koordynacji środków na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw w stanie nadzwyczajnym w Unii. Grupa ta powinna także monitorować adekwatność środków podejmowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia.

(43)

Celem niniejszego rozporządzenia jest powierzenie przedsiębiorstwom gazowym i właściwym organom państw członkowskich zadania zagwarantowania skutecznego funkcjonowania rynku gazu przez jak najdłuższy czas w przypadku zakłóceń w dostawach, zanim właściwy organ podejmie środki mające zaradzić sytuacji, w której rynek nie jest w stanie dłużej zapewnić wymaganych dostaw gazu. Tego rodzaju środki nadzwyczajne powinny być w pełni zgodne z przepisami unijnymi i powinny zostać zgłoszone Komisji.

(44)

Ponieważ dostawy gazu z państw trzecich mają zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw gazu w Unii, Komisja powinna koordynować działania dotyczące państw trzecich, współpracując z państwami trzecimi będącymi producentami oraz państwami tranzytu nad uzgodnieniami na wypadek sytuacji kryzysowych, zapewniającymi stabilny przepływ gazu do Unii. Komisja powinna być upoważniona do zwołania grupy zadaniowej ds. monitorowania przepływu gazu do Unii w sytuacjach kryzysowych, w porozumieniu z państwami trzecimi, których to dotyczy, oraz, jeżeli kryzys wynika z problemów w państwie trzecim, do powierzenia jej funkcji pośrednika i mediatora.

(45)

Ważne jest, by warunki dostaw z państw trzecich nie zakłócały konkurencji i były zgodne z zasadami rynku wewnętrznego.

(46)

Jeżeli istnieją wiarygodne dane na temat sytuacji poza terytorium Unii, która zagraża bezpieczeństwu dostaw do jednego lub kilku państw członkowskich i która może uruchomić mechanizm wczesnego ostrzegania pomiędzy Unią a państwem trzecim, Komisja powinna niezwłocznie powiadomić o tym Grupę Koordynacyjną ds. Gazu, a Unia powinna podjąć stosowne kroki, aby spróbować załagodzić sytuację.

(47)

W lutym 2009 r. Rada stwierdziła, że należy zwiększyć przejrzystość i wiarygodność poprzez rzeczową wymianę informacji między Komisją i państwami członkowskimi na temat stosunków w zakresie energii z państwami trzecimi, w tym długoterminowych uzgodnień dotyczących dostaw, przy jednoczesnym zachowaniu poufnego charakteru informacji stanowiących tajemnicę handlową.

(48)

Podczas gdy postanowienia Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności dotyczące konkurencji, mają zastosowanie do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, o ile stosowanie takich zasad nie utrudni świadczenia takich usług, państwa członkowskie korzystają z szerokiej swobody przy określaniu i organizowaniu obowiązków świadczenia usług publicznych oraz przy zamawianiu takich usług.

(49)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, to jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu w Unii, nie może zostać osiągnięty w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie działające samodzielnie, natomiast z uwagi na skalę i skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie unijnym, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości, o której mowa w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(50)

Należy uchylić dyrektywę 2004/67/WE,

1)

„odbiorcy chronieni” oznaczają wszystkich odbiorców będących gospodarstwami domowymi, którzy są już podłączeni do sieci dystrybucyjnej gazu, a oprócz tego – o ile tak postanowi dane państwo członkowskie – termin ten może obejmować również:

Możliwie jak najszybciej, nie później niż dnia 3 grudnia 2011 r. państwa członkowskie powiadamiają Komisję, czy zamierzają uwzględnić podmioty wymienione w lit. a) lub b) w swojej definicji odbiorców chronionych;

2)

„właściwy organ” oznacza krajowy organ centralnej administracji publicznej lub krajowy organ regulacyjny wyznaczony przez każde państwo członkowskie jako odpowiedzialny za zapewnienie wdrożenia środków określonych w niniejszym rozporządzeniu. Nie narusza to możliwości wydania przez państwa członkowskie zgody na delegowanie szczegółowych zadań określonych w niniejszym rozporządzeniu innym podmiotom. Takie delegowane zadania muszą być wykonywane pod nadzorem właściwego organu i być określone w planach, o których mowa w art. 4.

a)

plan działań zapobiegawczych, obejmujący środki niezbędne do wyeliminowania lub ograniczenia wskazanych zagrożeń, zgodnie z oceną ryzyka przeprowadzoną na podstawie art. 9; oraz

b)

plan na wypadek sytuacji nadzwyczajnej, obejmujący środki podejmowane w celu usunięcia lub ograniczenia skutków zakłóceń w dostawach gazu zgodnie z art. 10.

a)

Komisja ocenia plany, zgodnie z lit. b); w tym celu Komisja konsultuje plany z Grupą Koordynacyjną ds. Gazu i należycie uwzględnia jej opinię; Komisja przedstawia sprawozdanie z oceny planów Grupie Koordynacyjnej ds. Gazu; oraz

b)

w przypadku gdy Komisja w oparciu o te konsultacje:

a)

wyniki oceny ryzyka, o której mowa w art. 9;

b)

pomiary, ilości, zdolności i ramy czasowe potrzebne do spełnienia standardów w zakresie infrastruktury i dostaw, zgodnie z art. 6 i 8, w tym – jeżeli zajdzie taka potrzeba – zakres, w jakim środki po stronie popytu mogą w wystarczający sposób i w odpowiednim czasie zrównoważyć zakłócenia w dostawach, o których mowa w art. 6 ust. 2, określenie pojedynczej największej infrastruktury gazowniczej służącej wspólnym interesom w przypadku zastosowania art. 6 ust. 3 oraz każdego podwyższonego standardu w zakresie dostaw zgodnie z art. 8 ust. 2;

c)

obowiązki nałożone na przedsiębiorstwa gazowe i inne odpowiednie podmioty, w tym w zakresie bezpiecznego funkcjonowania systemu gazowniczego;

d)

inne środki zapobiegające zidentyfikowanym zagrożeniom, jak na przykład środki dotyczące potrzeby ulepszenia połączeń wzajemnych pomiędzy sąsiednimi państwami członkowskimi i – w odpowiednich przypadkach – możliwości dywersyfikacji źródeł i dróg dostaw gazu, tak aby w możliwie największym zakresie zapewnić utrzymanie dostaw gazu dla wszystkich odbiorców;

e)

mechanizmy wykorzystywane przy współpracy z innymi państwami członkowskimi w związku z przygotowywaniem i wdrażaniem wspólnych planów działań zapobiegawczych i wspólnych planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej, o których mowa w art. 4 ust. 3, w przypadkach gdy mają one zastosowanie;

f)

informacje na temat obecnych i przyszłych połączeń wzajemnych, w tym tych zapewniających dostęp do sieci gazowej Unii, przepływów transgranicznych, transgranicznego dostępu do instalacji magazynowych oraz fizycznej możliwości transportu gazu w obu kierunkach („zdolność przepływu w obu kierunkach”), w szczególności w wypadku sytuacji nadzwyczajnej;

g)

informacje na temat wszystkich zobowiązań do świadczenia usług publicznych, które mają związek z bezpieczeństwem dostaw gazu.

a)

przypadków takich jak podłączenia do instalacji produkcyjnych, instalacji LNG i sieci dystrybucji; lub

b)

przypadku przyznania odstępstwa zgodnie z art. 7.

a)

w przypadku Luksemburga: posiada on przynajmniej dwa połączenia z innymi państwami członkowskimi, co najmniej dwa różne źródła dostaw i nie posiada urządzeń do składowania gazu lub instalacji LNG na swoim terytorium;

b)

w przypadku Słowenii: posiada ona przynajmniej dwa połączenia z innymi państwami członkowskimi, co najmniej dwa różne źródła dostaw i nie posiada urządzeń do składowania gazu lub instalacji LNG na swoim terytorium;

c)

w przypadku Szwecji: nie posiada ona na swoim terytorium sieci przesyłowej do innego państwa członkowskiego, roczne wewnętrzne zużycie gazu brutto wynosi mniej niż 2 Mtoe i mniej niż 5 % całkowitego zużycia energii pierwotnej pochodzi z gazu.

a)

propozycję wdrożenia zdolności przepływu w obu kierunkach odnoszącą się do przepływu w kierunku przeciwnym do głównego („zdolność odwrócenia przepływu”); lub

b)

wniosek o przyznanie odstępstwa od obowiązku wdrożenia zdolności przepływu w obu kierunkach.

a)

przyznaje odstępstwo, jeżeli zdolność odwrócenia przepływu nie zwiększa znacząco bezpieczeństwa dostaw do żadnego państwa członkowskiego lub regionu lub jeżeli koszty inwestycji znacząco przewyższałyby ewentualne korzyści dla bezpieczeństwa dostaw; lub

b)

przyjmuje propozycję wdrożenia zdolności odwrócenia przepływu; lub

c)

zwraca się do operatora systemu przesyłowego o zmianę propozycji.

a)

ekstremalnych temperatur w siedmiodniowym okresie szczytowego zapotrzebowania, występującym z prawdopodobieństwem statystycznym raz na 20 lat;

b)

każdego przynajmniej trzydziestodniowego okresu nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania na gaz występującego z prawdopodobieństwem statystycznym raz na 20 lat; oraz

c)

przynajmniej trzydziestodniowego okresu w przypadku wystąpienia zakłóceń w największej pojedynczej infrastrukturze gazowniczej w przeciętnych warunkach w okresie zimowym.

a)

są zgodne z art. 3 ust. 6;

b)

nie zakłócają nadmiernie konkurencji ani nie utrudniają funkcjonowania rynku wewnętrznego gazu;

c)

nie wpływają niekorzystnie na zdolność każdego innego państwa członkowskiego do zaopatrywania swoich odbiorców chronionych zgodnie z niniejszym artykułem w przypadku sytuacji nadzwyczajnej w skali kraju, regionu lub Unii; oraz

d)

są zgodne z kryteriami określonymi w art. 11 ust. 5 w przypadku sytuacji nadzwyczajnej w Unii lub w regionie.

a)

z zastosowaniem standardów określonych w art. 6 i 8, wskazując wzór obliczenia N-1, przyjęte założenia, w tym założenia dla wzoru obliczenia N-1 na szczeblu regionalnym, oraz dane niezbędne do tego obliczenia;

b)

z uwzględnieniem wszystkich stosownych okoliczności krajowych i regionalnych, w szczególności wielkości rynku, układu sieci, rzeczywistych przepływów, w tym przepływów wyjściowych z danego państwa członkowskiego, możliwości fizycznego przepływu gazu w dwóch kierunkach, w tym wynikającej stąd ewentualnej potrzeby wzmocnienia systemu przesyłowego, możliwości produkcyjnych i magazynowych oraz roli gazu w koszyku energetycznym, w szczególności w odniesieniu do systemów ciepłowniczych i produkcji energii elektrycznej oraz funkcjonowania przemysłu, a także aspektów bezpieczeństwa i jakości gazu;

c)

przewidując różne scenariusze nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania na gaz i zakłóceń w dostawach, takie jak awaria głównej infrastruktury przesyłowej, instalacji magazynowych lub terminali LNG oraz zakłócenia w dostawach z państw trzecich, z uwzględnieniem historii wydarzeń tego typu, ich prawdopodobieństwa, pory roku, częstotliwości i długości ich trwania, a także, w stosownych przypadkach, zagrożeń geopolitycznych, oraz oceniając prawdopodobne skutki tych scenariuszy;

d)

analizując wzajemne oddziaływanie i korelację zagrożeń z innymi państwami członkowskimi, w tym między innymi dotyczące połączeń wzajemnych, dostaw transgranicznych, transgranicznego dostępu do instalacji magazynowych oraz zdolności przepływu w obu kierunkach;

e)

biorąc pod uwagę maksymalną przepustowość połączeń wzajemnych w każdym granicznym punkcie wejścia i punkcie wyjścia.

a)

oparte są na stanach kryzysowych określonych w ust. 3;

b)

zawierają określenie ról i odpowiedzialności przedsiębiorstw gazowych i odbiorców przemysłowych gazu, w tym odpowiednich producentów energii elektrycznej, z uwzględnieniem różnego stopnia, w jakim są dotknięte w przypadku zakłóceń w dostawach gazu, oraz ich współpracy z właściwymi organami i – w stosownych przypadkach – z krajowymi organami regulacyjnymi w każdym ze stanów kryzysowych określonych w ust. 3;

c)

zawierają określenie roli i odpowiedzialności właściwych organów oraz pozostałych podmiotów, którym powierzono zadania określone w art. 2 ust. 2, w każdym ze stanów kryzysowych określonych w ust. 3 niniejszego artykułu;

d)

zapewniają przedsiębiorstwom gazowym i odbiorcom przemysłowym gazu wystarczające możliwości reagowania w każdym ze stanów kryzysowych;

e)

określają w stosownych przypadkach środki i działania, jakie mają zostać podjęte w celu złagodzenia możliwego wpływu zakłócenia w dostawie gazu na działanie sieci ciepłowniczych oraz na dostawę energii elektrycznej wytwarzanej z gazu;

f)

zawierają określenie szczegółowych procedur postępowania i środków jakie mają być powzięte w przypadku poszczególnych stanów kryzysowych, w tym odpowiednie schematy obiegu informacji;

g)

zawierają wskazanie podmiotu lub zespołu zarządzającego w sytuacji kryzysowej i określenie jego roli;

h)

zawierają określenie udziału środków rynkowych, w szczególności wyszczególnionych w załączniku II, w opanowaniu sytuacji w stanie alarmowym i w opanowaniu sytuacji w stanie nadzwyczajnym;

i)

zawierają określenie udziału środków nierynkowych, planowanych lub przewidzianych do wdrożenia dla stanu nadzwyczajnego, w szczególności wyszczególnionych w załączniku III, oraz ocenę, na ile rozwiązanie sytuacji kryzysowej wymaga zastosowania takich środków nierynkowych, oszacowanie ich skutków oraz określenie procedur ich wdrożenia, uwzględniając fakt, że środki nierynkowe stosuje się jedynie wtedy, gdy same mechanizmy rynkowe nie są już w stanie zapewnić dalszych dostaw, w szczególności do odbiorów chronionych;

j)

zawierają opis mechanizmów współpracy z innymi państwami członkowskimi dla poszczególnych stanów kryzysowych;

k)

zawierają szczegółowy opis nałożonych na przedsiębiorstwa gazowe obowiązków w zakresie sprawozdawczości w sytuacjach stanu alarmowego i stanu nadzwyczajnego;

l)

ustalają wykaz określonych z góry działań na rzecz zapewnienia dostępności gazu w przypadku sytuacji nadzwyczajnej, w tym umów handlowych pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w takich działaniach oraz w stosownych przypadkach mechanizmów kompensacyjnych dla przedsiębiorstw gazowych, z należytym uwzględnieniem poufności danych szczególnie chronionych. Działania takie mogą obejmować umowy transgraniczne pomiędzy państwami członkowskimi lub przedsiębiorstwami gazowymi.

a)

stan wczesnego ostrzeżenia: gdy istnieją konkretne, poważne i wiarygodne informacje, że może dojść do zdarzenia, które prawdopodobnie doprowadzi do znacznego pogorszenia sytuacji w zakresie dostaw i prawdopodobnie doprowadzi do wywołania stanu alarmowego lub stanu nadzwyczajnego; stan wczesnego ostrzeżenia może zostać aktywowany poprzez mechanizm wczesnego ostrzegania;

b)

stan alarmowy: gdy wystąpi zakłócenie w dostawach lub nadzwyczajnie wysokie zapotrzebowanie na gaz, które prowadzi do znacznego pogorszenia sytuacji w zakresie dostaw, ale rynek nadal jest w stanie poradzić sobie z tym zakłóceniem lub sprostać zapotrzebowaniu bez potrzeby stosowania środków nierynkowych;

c)

stan nadzwyczajny: w przypadku nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania na gaz lub znacznego zakłócenia w dostawach, lub innego znacznego pogorszenia sytuacji w zakresie dostaw oraz w przypadku gdy zastosowano wszystkie stosowne środki rynkowe, ale dostawy gazu są niewystarczające do zaspokojenia pozostałego zapotrzebowania na gaz, tak że jest konieczne wprowadzenie dodatkowo środków nierynkowych, aby zabezpieczyć dostawy gazu, w szczególności do odbiorców chronionych, zgodnie z art. 8.

a)

w żadnym momencie nie wprowadzano środków w nieuprawniony sposób ograniczających przepływ gazu w ramach rynku wewnętrznego;

b)

nie wprowadzano środków, które mogłyby poważnie zagrozić zaopatrzeniu w gaz w innym państwie członkowskim; oraz

c)

został utrzymany transgraniczny dostęp do infrastruktury zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 715/2009, na ile jest to możliwe pod względem technicznym i ze względów bezpieczeństwa, zgodnie z planem na wypadek sytuacji nadzwyczajnej.

a)

zapewnia wymianę informacji;

b)

zapewnia, aby działania podejmowane na szczeblu państw członkowskich i na szczeblu regionalnym były spójne i skuteczne w stosunku do szczebla unijnego; oraz

c)

koordynuje działania dotyczące państw trzecich.

a)

w żadnym momencie nie wprowadzano środków w nieuprawniony sposób ograniczających przepływ gazu w ramach rynku wewnętrznego, zwłaszcza przepływ gazu na dotknięte rynki;

b)

nie wprowadzano środków, które mogłyby poważnie zagrozić zaopatrzeniu w gaz w innym państwie członkowskim; oraz

c)

utrzymany został transgraniczny dostęp do infrastruktury zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 715/2009, na ile jest to możliwe pod względem technicznym i ze względów bezpieczeństwa, zgodnie z planem na wypadek sytuacji nadzwyczajnej.

a)

bezpieczeństwo dostaw gazu w każdym czasie, a w szczególności w sytuacjach nadzwyczajnych;

b)

wszelkie informacje istotne dla bezpieczeństwa dostaw gazu na szczeblach krajowym, regionalnym i unijnym;

c)

sprawdzone rozwiązania i ewentualne wytyczne dla wszystkich zaangażowanych stron;

d)

poziom bezpieczeństwa dostaw, poziomy odniesienia i metody oceny;

e)

scenariusze krajowe, regionalne i unijne oraz testowanie poziomu gotowości;

f)

ocena planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej oraz wdrażanie środków przewidzianych w tych planach;

g)

koordynacja środków na wypadek stanu nadzwyczajnego w Unii, z państwami trzecimi będącymi stronami Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Energetyczną oraz z innymi państwami trzecimi;

h)

pomoc, jakiej należy udzielić najbardziej dotkniętym państwom członkowskim.

a)

dzienne prognozy wielkości zapotrzebowania na gaz i dostaw gazu na kolejne trzy dni;

b)

wielkość dziennego przepływu gazu we wszystkich transgranicznych punktach wejścia i punktach wyjścia, a także we wszystkich punktach przyłączenia instalacji produkcyjnej, instalacji magazynowej lub terminala LNG do sieci w mln m3/dobę;

c)

wyrażony w dniach okres, przez który zgodnie z szacunkami mogą być zapewnione dostawy gazu odbiorcom chronionym.

a)

informacji określonych w ust. 2;

b)

informacji na temat środków, jakie właściwy organ planuje podjąć i już podjął w celu złagodzenia skutków stanu nadzwyczajnego, oraz informacje na temat ich skuteczności;

c)

informacji na temat przekazanych innym właściwym organom wniosków o podjęcie dodatkowych środków;

d)

informacji na temat środków podjętych na wniosek innych właściwych organów.

a)

w terminie do dnia 3 grudnia 2011 r. państwa członkowskie przekazują Komisji istniejące umowy międzyrządowe zawarte z państwami trzecimi, które mają wpływ na rozwój infrastruktury gazowniczej i dostawy gazu. Przy zawieraniu nowych umów międzyrządowych z państwami trzecimi, które mają taki wpływ, państwa członkowskie informują Komisję;

b)

w przypadku istniejących umów, jak również nowych umów oraz zmian do istniejących umów, w terminie do dnia 3 grudnia 2011 r. przedsiębiorstwa gazowe przekazują zainteresowanym właściwym organom następujące informacje na temat umów zawartych z dostawcami z państw trzecich na okres ponad jednego roku:

a)

opracuje wnioski dotyczące możliwych sposobów poprawy bezpieczeństwa dostaw gazu na szczeblu Unii, możliwości przeprowadzenia ocen ryzyka i opracowania planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej na szczeblu Unii i przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wykonania niniejszego rozporządzenia, zawierające między innymi informacje na temat postępów poczynionych w zakresie wzajemnych połączeń rynkowych; oraz

b)

przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące ogólnej spójności planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej państw członkowskich oraz ich wkład w przestrzeganie zasady solidarności i zapewnienie poziomu gotowości z punktu widzenia Unii.

a)

art. 2 akapit drugi pkt 1, art. 3 ust. 2, art. 9 ust. 1, art. 13 ust. 6 lit. a) i b): 12 miesięcy;

b)

art. 4 ust. 2 i art. 8 ust. 1: 18 miesięcy;

c)

art. 4 ust. 5: 24 miesięcy;

d)

art. 6 ust. 5: 36 miesięcy;

e)

art. 6 ust. 1: 48 miesięcy;

12.11.2010   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 295/23

(1)

Lasy przynoszą różnorodne korzyści środowisku, gospodarce i społeczeństwu, między innymi dostarczają drewno i inne niedrzewne produkty leśne oraz pełnią funkcje związane z ochroną środowiska, które są niezbędne dla ludzkości, takie jak utrzymywanie różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu, a także ochrona systemu klimatycznego.

(2)

W związku z rosnącym popytem na drewno i produkty z drewna na całym świecie oraz ze względu na słabości instytucjonalne i słabości w zarządzaniu, które występują w sektorze leśnym w wielu krajach będących producentami drewna, coraz większe obawy budzi zjawisko nielegalnego pozyskiwania drewna i związanego z nim handlu.

(3)

Nielegalne pozyskiwanie drewna jest powszechnym problemem o międzynarodowym znaczeniu. Stanowi ono znaczące zagrożenie dla lasów, gdyż jest częścią procesu wylesiania i degradacji lasów, będącego przyczyną około 20 % światowych emisji CO2, zagraża różnorodności biologicznej i szkodzi zrównoważonej gospodarce leśnej i rozwojowi lasów, a także opłacalności rynkowej podmiotów działających zgodnie z mającym zastosowanie ustawodawstwem. Przyczynia się ono również do pustynnienia i erozji gleby oraz może potęgować ekstremalne zjawiska pogodowe i powodzie. Ponadto nielegalne pozyskiwanie drewna ma skutki społeczne, polityczne i gospodarcze, stanowiące często przeszkodę w dokonywaniu postępów na drodze ku ładowi administracyjnemu oraz zagrażające źródłu utrzymania lokalnych społeczności zależnych od lasów, a także może być powiązane z konfliktami zbrojnymi. Zwalczanie problemu nielegalnego pozyskiwania drewna w kontekście niniejszego rozporządzenia ma w założeniu przyczynić się do realizacji starań Unii mających na celu łagodzenie zmiany klimatu w sposób efektywny pod względem kosztów i należy je postrzegać jako uzupełnienie działań i zobowiązań Unii w kontekście Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu.

(4)

W decyzji nr 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiającej szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego (3) jako działanie priorytetowe wskazuje się zbadanie możliwości podjęcia aktywnych środków w celu zapobiegania handlowi nielegalnie pozyskiwanym drewnem i zwalczania go oraz kontynuowanie aktywnego uczestnictwa Unii i państw członkowskich we wdrażaniu wydawanych lub zawieranych na poziomie światowym i regionalnym rezolucji i porozumień dotyczących kwestii związanych z lasami.

(5)

W komunikacie Komisji z dnia 21 maja 2003 r. zatytułowanym „Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa (FLEGT): wniosek w sprawie planu działania UE” zaproponowano pakiet środków służących wspieraniu międzynarodowych wysiłków na rzecz rozwiązania problemu nielegalnego pozyskiwania drewna i związanego z nim handlu w kontekście ogólnych starań Unii na rzecz osiągnięcia zrównoważonej gospodarki leśnej.

(6)

Parlament Europejski i Rada z zadowoleniem przyjęły ten komunikat i uznały, że konieczne jest włączenie się Unii w światowe działania na rzecz rozwiązania problemu nielegalnego pozyskiwania drewna.

(7)

Zgodnie z określonym w komunikacie celem, jakim jest zapewnienie przywozu do Unii wyłącznie tych produktów z drewna, które zostały wyprodukowane zgodnie z ustawodawstwem krajowym kraju będącego producentem drewna, Unia prowadzi z krajami będącymi producentami drewna („krajami partnerskimi”) negocjacje w sprawie dobrowolnych umów o partnerstwie („FLEGT VPA”), które nakładają na strony prawnie wiążący obowiązek wdrożenia systemu zezwoleń oraz uregulowania handlu drewnem i produktami z drewna określonymi w tych umowach FLEGT VPA.

(8)

Z uwagi na znaczny wymiar i pilny charakter problemu konieczne jest aktywne wsparcie międzynarodowej walki z nielegalnym pozyskiwaniem drewna i związanym z nim handlem, tak by uzupełnić i wzmocnić inicjatywę zawierania umów FLEGT VPA, oraz poprawa synergii między strategiami politycznymi mającymi na celu ochronę lasów i osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony środowiska, w tym walkę ze zmianą klimatu i utratą różnorodności biologicznej.

(9)

Należy uwzględnić starania krajów, które zawarły umowy FLEGT VPA z Unią, oraz zawarte w nich zasady, w szczególności w odniesieniu do definicji legalnie wyprodukowanego drewna, a także należy nadal zachęcać kraje do zawierania umów FLEGT VPA. Należy również wziąć pod uwagę, że w ramach systemu zezwoleń FLEGT do Unii wywożone jest wyłącznie drewno pozyskane zgodnie ze stosownym ustawodawstwem krajowym oraz pochodzące z niego produkty. Dlatego drewno zawarte w produktach z drewna wymienionych w załącznikach II i III do rozporządzenia Rady (WE) nr 2173/2005 z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia systemu zezwoleń na przywóz drewna do Wspólnoty Europejskiej FLEGT (4), pochodzące z krajów partnerskich wymienionych w załączniku I do rozporządzenia Rady (WE) nr 2173/2005, powinno być uznawane za legalnie pozyskane, pod warunkiem że produkty te spełniają wymogi tego rozporządzenia i wszelkich przepisów wykonawczych.

(10)

Należy również uwzględnić fakt, że na mocy Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES), jedynie jej strony są uprawnione do przyznawania zezwolenia eksportowego CITES, jeśli gatunki objęte tą konwencją zostały pozyskane, między innymi, zgodnie z ustawodawstwem kraju wywozu. Dlatego drewno pochodzące z gatunków wymienionych w załącznikach A, B lub C do rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi (5) powinno być uznawane za legalnie pozyskane, pod warunkiem że spełnia ono wymogi tego rozporządzenia i wszelkich przepisów wykonawczych.

(11)

Mając na uwadze, że należy zachęcać do wykorzystywania drewna uzyskanego z recyklingu oraz że włączenie takich produktów w zakres niniejszego rozporządzenia stanowiłoby nieproporcjonalne obciążenie dla podmiotów, zużyte drewno oraz produkty z drewna, których cykl życia zakończył się i które w innym przypadku zostałyby usunięte jako odpady, należy wyłączyć z zakresu niniejszego rozporządzenia.

(12)

Wprowadzanie po raz pierwszy do obrotu na rynku wewnętrznym nielegalnie pozyskanego drewna lub pochodzących z niego produktów powinno być zakazane na mocy jednego z przepisów niniejszego rozporządzenia. Biorąc pod uwagę złożoność problemu nielegalnego pozyskiwania drewna, przyczyny leżące u jego podstaw oraz jego skutki, należy podjąć konkretne środki, takie jak na przykład środki oddziałujące na postępowanie podmiotów.

(13)

W kontekście planu działań FLEGT Komisja oraz – w stosownych przypadkach – państwa członkowskie mogą wspierać oraz prowadzić analizy i badania dotyczące poziomów i charakteru nielegalnego pozyskiwania drewna w różnych krajach oraz udostępniać takie informacje publicznie, a także przyczyniać się do zapewnienia podmiotom praktycznego doradztwa w zakresie mającego zastosowanie ustawodawstwa w krajach będących producentami drewna.

(14)

W związku z brakiem definicji uzgodnionej na poziomie międzynarodowym podstawą dla definicji zjawiska nielegalnego pozyskiwania drewna powinno być ustawodawstwo kraju, w którym drewno zostało pozyskane, w tym również rozporządzenia, a także wdrożone stosowne umowy międzynarodowe, których kraj ten jest stroną.

(15)

Wiele produktów z drewna poddawanych jest licznym procesom przed ich wprowadzeniem po raz pierwszy do obrotu na rynku wewnętrznym lub po ich wprowadzeniu do obrotu na rynku wewnętrznym. W celu uniknięcia wszelkich niepotrzebnych obciążeń administracyjnych tylko podmioty, które po raz pierwszy wprowadzają drewno i produkty z drewna do obrotu na rynku wewnętrznym powinny podlegać systemowi zasad należytej staranności, podczas gdy podmioty handlowe w łańcuchu dostaw powinny mieć obowiązek podawania podstawowych informacji o swoim dostawcy oraz o swoim odbiorcy, aby umożliwić identyfikowalność drewna i produktów z drewna.

(16)

Zgodnie z podejściem systemowym podmioty wprowadzające po raz pierwszy drewno i produkty z drewna do obrotu na rynku wewnętrznym powinny podjąć odpowiednie kroki, aby upewnić się, że nielegalnie pozyskane drewno i pochodzące z niego produkty nie są wprowadzane do obrotu na rynku wewnętrznym. W tym celu podmioty powinny postępować z należytą starannością, stosując system środków i procedur w celu zminimalizowania ryzyka wprowadzenia do obrotu na rynku wewnętrznym nielegalnie pozyskanego drewna i produktów pochodzących z takiego drewna.

(17)

System zasad należytej staranności obejmuje trzy elementy właściwe dla zarządzania ryzykiem: dostęp do informacji, ocenę ryzyka i ograniczanie stwierdzonego ryzyka. System zasad należytej staranności powinien zapewniać dostęp do informacji o źródłach oraz o dostawcach drewna i produktów z drewna wprowadzanych po raz pierwszy do obrotu na rynku wewnętrznym, w tym do stosownych informacji dotyczących na przykład zgodności z mającym zastosowanie ustawodawstwem, kraju pozyskania, gatunku, ilości oraz, w stosownych przypadkach, regionu w danym kraju i zezwolenia na pozyskanie. Na podstawie tych informacji podmioty powinny przeprowadzić ocenę ryzyka. W przypadku gdy ryzyko zostanie stwierdzone, podmioty powinny je ograniczyć w sposób proporcjonalny do stwierdzonego ryzyka w celu zapobiegania wprowadzaniu do obrotu na rynku wewnętrznym nielegalnie pozyskanego drewna i produktów z takiego drewna.

(18)

Aby uniknąć zbędnych obciążeń administracyjnych, od podmiotów, które już stosują systemy lub procedury spełniające wymogi niniejszego rozporządzenia, nie należy wymagać ustanawiania nowych systemów.

(19)

W celu uznania wzorcowych rozwiązań w sektorze leśnictwa w procedurze oceny ryzyka można wykorzystywać certyfikację lub inne systemy zweryfikowane przez strony trzecie, przewidujące weryfikację zgodności z mającym zastosowanie ustawodawstwem.

(20)

Sektor drewna ma istotne znaczenie dla gospodarki Unii. Ważnym jego elementem są organizacje skupiające podmioty, gdyż reprezentują one interesy sektora na szeroką skalę i współdziałają z różnymi zainteresowanymi stronami. Organizacje te dysponują również wiedzą specjalistyczną i potencjałem, które umożliwiają analizowanie stosownego ustawodawstwa i służą swoim członkom pomocą w ich przestrzeganiu, ale nie powinny wykorzystywać swoich kompetencji, aby dominować na rynku. Aby ułatwić wdrożenie niniejszego rozporządzenia oraz przyczynić się do wypracowania wzorcowych rozwiązań, należy uznać organizacje, które określiły wymogi zasad należytej staranności, spełniające wymogi niniejszego rozporządzenia. Uznawanie organizacji monitorujących i wycofywanie tego uznania powinny odbywać się w sposób uczciwy i przejrzysty. Wykaz takich uznanych organizacji powinien zostać podany do publicznej wiadomości, aby umożliwić podmiotom korzystanie z ich usług.

(21)

Właściwe organy powinny przeprowadzać kontrole organizacji monitorujących w regularnych odstępach czasu celem sprawdzenia, czy skutecznie wypełniają obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto właściwe organy powinny starać się przeprowadzać kontrole w przypadku posiadania stosownych informacji, w tym uzasadnionych zastrzeżeń stron trzecich.

(22)

Właściwe organy powinny monitorować, czy podmioty skutecznie spełniają obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu. W tym celu właściwe organy powinny, w stosownych przypadkach w oparciu o plan, przeprowadzać urzędowe kontrole, które mogą obejmować również kontrole na terenie danych podmiotów i kontrole w terenie, oraz powinny mieć możliwość wymagania od podmiotów podjęcia – w razie konieczności – działań zaradczych. Ponadto właściwe organy powinny starać się przeprowadzać kontrole w przypadku posiadania stosownych informacji, w tym uzasadnionych zastrzeżeń stron trzecich.

(23)

Właściwe organy powinny prowadzić zapisy z kontroli i udostępniać stosowne informacje zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska (6).

(24)

Ze względu na międzynarodowy charakter zjawiska, jakim jest nielegalne pozyskiwanie drewna i związany z nim handel, właściwe organy powinny współpracować ze sobą oraz z organami administracyjnymi państw trzecich oraz z Komisją.

(25)

Aby ułatwić podmiotom wprowadzającym drewno i produkty z drewna do obrotu na rynku wewnętrznym spełnianie wymogów niniejszego rozporządzenia, przy uwzględnieniu sytuacji małych i średnich przedsiębiorstw, państwa członkowskie, w stosownych przypadkach przy pomocy Komisji, powinny zapewniać podmiotom pomoc techniczną oraz inne wsparcie, a także ułatwiać wymianę informacji. Pomoc taka nie powinna zwalniać podmiotów z obowiązku zachowania należytej staranności.

(26)

Podmioty handlowe i organizacje monitorujące powinny powstrzymywać się od działań, które mogłyby zagrozić osiągnięciu celu niniejszego rozporządzenia.

(27)

Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby stosowano skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje za naruszenie przepisów niniejszego rozporządzenia, w tym przez podmioty, podmioty handlowe i organizacje monitorujące. Przepisy krajowe mogą przewidywać, że po nałożeniu skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za naruszenia zakazu wprowadzania do obrotu na rynku wewnętrznym nielegalnie pozyskanego drewna lub pochodzących z niego produktów takie drewno lub produkty z drewna nie powinny być koniecznie niszczone, lecz mogą zostać wykorzystane lub rozdysponowane w celach zgodnych z interesem publicznym.

(28)

Komisja powinna zostać uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych, zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), dotyczących procedur uznawania oraz cofania uznania organizacji monitorujących, dalszych właściwych kryteriów oceny ryzyka, które mogą być niezbędne do zastąpienia kryteriów już przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, oraz dotyczących wykazu drewna i produktów z drewna, do których ma zastosowanie niniejsze rozporządzenie. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym z ekspertami.

(29)

Aby zapewnić jednolite warunki dla wdrażania, należy przyznać Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania szczegółowych przepisów dotyczących częstotliwości i charakteru kontroli organizacji monitorujących przez właściwe organy, a także systemów zasad należytej staranności, z wyjątkiem tych odnoszących się do dalszych stosownych kryteriów oceny ryzyka. Zgodnie z art. 291 TFUE przepisy i zasady ogólne dotyczące mechanizmów kontroli dokonywanej przez państwa członkowskie w odniesieniu do wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji należy określić z wyprzedzeniem za pomocą rozporządzenia przyjętego w trybie zwykłej procedury ustawodawczej. Do chwili przyjęcia nowego rozporządzenia w dalszym ciągu ma zastosowanie decyzja Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiająca warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (7), z wyjątkiem procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą, która nie ma zastosowania.

(30)

Podmiotom i właściwym organom należy pozostawić rozsądny okres czasu, w celu umożliwienia im przygotowania się do spełniania wymogów niniejszego rozporządzenia.

(31)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wspieranie walki z nielegalnym pozyskiwaniem drewna i związanym z nim handlem, nie może zostać osiągnięty indywidualnie przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

a)

„drewno i produkty z drewna” oznaczają drewno i produkty z drewna określone w załączniku, z wyjątkiem produktów z drewna lub części składowych takich produktów wytworzonych z drewna lub z produktów z drewna, których cykl życia zakończył się i w innym przypadku zostałyby one usunięte jako odpady, jak określono w art. 3 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów (8);

b)

„wprowadzanie do obrotu” oznacza dostarczenie odpłatnie lub nieodpłatnie – dowolnym sposobem i niezależnie od stosowanej techniki sprzedaży – drewna lub produktów z drewna po raz pierwszy na rynek wewnętrzny do celów dystrybucji lub wykorzystania w ramach działalności handlowej. Termin ten obejmuje także dostawę przy zastosowaniu środków porozumiewania się na odległość określonych w dyrektywie 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość (9). Dostarczanie na rynek wewnętrzny produktów z drewna wytworzonych z drewna lub produktów z drewna już wprowadzonych do obrotu na rynku wewnętrznym nie stanowi „wprowadzania do obrotu”;

c)

„podmiot” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która wprowadza drewno lub produkty z drewna do obrotu;

d)

„podmiot handlowy” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która w ramach działalności handlowej zbywa lub nabywa na rynku wewnętrznym drewno lub produkty z drewna już wprowadzone do obrotu na rynku wewnętrznym;

e)

„kraj pozyskania” oznacza kraj lub terytorium, gdzie zostały pozyskane drewno lub drewno wchodzące w skład produktów z drewna;

f)

„legalnie pozyskane” oznacza pozyskane zgodnie z mającym zastosowanie ustawodawstwem kraju pozyskania;

g)

„nielegalnie pozyskane” oznacza pozyskane z naruszeniem mającego zastosowanie ustawodawstwa kraju pozyskania;

h)

„mające zastosowanie ustawodawstwo” oznacza ustawodawstwo obowiązujące w kraju pozyskania i dotyczące następujących zagadnień:

a)

operatorów lub podmioty handlowe, którzy(-e) dostarczyli(-ły) drewno i produkty z drewna; oraz

b)

w stosownych przypadkach – podmioty handlowe, którym dostarczyły drewno i produkty z drewna.

a)

środki i procedury zapewniające dostęp do następujących informacji dotyczących dostarczania przez dany podmiot drewna lub produktów z drewna wprowadzanych do obrotu:

b)

procedury oceny ryzyka umożliwiające podmiotowi analizę i ocenę, czy istnieje ryzyko, że nielegalnie pozyskane drewno lub produkty pochodzące z takiego drewna zostaną wprowadzone do obrotu.

W takich procedurach uwzględnia się informacje wymienione w lit. a), oraz odpowiednie kryteria oceny ryzyka, w tym:

c)

z wyjątkiem sytuacji, w których ryzyko określone w trakcie procedur oceny ryzyka, o których mowa w lit. b), jest nieistotne, procedury ograniczania ryzyka obejmują zestaw odpowiednich i proporcjonalnych środków i procedur, mające na celu skuteczne zminimalizowanie tego ryzyka i mogą dotyczyć konieczności przekazania dodatkowych informacji lub dokumentów lub poddania weryfikacji przez stronę trzecią.

a)

utrzymuje i regularnie ocenia system zasad należytej staranności określony w art. 6 i przyznaje podmiotom prawo do stosowania tego systemu;

b)

weryfikuje, czy podmioty te właściwie stosują system zasad należytej staranności;

c)

w przypadku gdy podmiot nie stosuje właściwie swojego systemu zasad należytej staranności, podejmuje odpowiednie działania, w tym powiadamia właściwe organy, jeżeli podmiot ten znacząco lub wielokrotnie uchybił swoim obowiązkom.

a)

ma osobowość prawną, i prowadzi zgodną z prawem działalność na terytorium Unii;

b)

posiada odpowiednią wiedzę specjalistyczną i jest zdolna do wykonywania zadań, o których mowa w ust. 1; oraz

c)

zapewnia, aby przy wykonywaniu swoich zadań nie zaistniały jakiekolwiek konflikty interesów.

a)

analizę systemu zasad należytej staranności, w tym ocenę ryzyka i procedury ograniczania ryzyka;

b)

analizę dokumentacji i zapisów, wykazujących właściwe funkcjonowanie systemu zasad należytej staranności i procedur;

c)

kontrole wyrywkowe, w tym kontrole w terenie.

a)

konfiskatę drewna i produktów z drewna;

b)

zakaz wprowadzania do obrotu drewna i produktów z drewna.

a)

grzywny proporcjonalne do szkód dla środowiska, do wartości drewna lub produktów z drewna, których to dotyczy, oraz do strat w zakresie podatków i strat gospodarczych wynikających z naruszenia; poziom takich grzywien wylicza się w taki sposób, aby zapewnić skuteczne pozbawienie podmiotów, które są odpowiedzialne za naruszenia, korzyści ekonomicznych uzyskanych w wyniku dopuszczenia się przez nich poważnych naruszeń, bez uszczerbku dla uznanego prawa do wykonywania zawodu, oraz stopniowo zwiększa się poziom takich grzywien w przypadku ponownego poważnego naruszenia;

b)

konfiskatę drewna i produktów z drewna, których to dotyczy;

c)

natychmiastowe zawieszenie zezwolenia na prowadzenie działalności handlowej.

12.11.2010   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 295/35

(1)

Należy zapewnić ogólnie wysoki poziom bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym w Europie, a także należy podjąć wszelkie działania w celu ograniczenia liczby wypadków i incydentów, aby zapewnić zaufanie publiczne do transportu lotniczego.

(2)

Szybkie przeprowadzanie badania zdarzeń lotniczych w lotnictwie cywilnym poprawia stan bezpieczeństwa lotniczego i pomaga zapobiegać występowaniu wypadków i incydentów.

(3)

Składanie raportów z wyników badań incydentów związanych z bezpieczeństwem oraz analiza i rozpowszechnianie tych wyników mają podstawowe znaczenie dla poprawienia stanu bezpieczeństwa lotnictwa. W związku z tym Komisja powinna do dnia 31 grudnia 2011 r. przedstawić wniosek zmieniający dyrektywę 2003/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie zgłaszania zdarzeń w lotnictwie cywilnym (4).

(4)

Jedynym celem takiego badania powinno być zapobieganie wypadkom i incydentom w przyszłości bez orzekania co do winy lub odpowiedzialności.

(5)

Należy wziąć pod uwagę Konwencję o międzynarodowym lotnictwie cywilnym podpisaną w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. („konwencja chicagowska”), która przewiduje podejmowanie działań niezbędnych dla zapewnienia bezpiecznej eksploatacji statków powietrznych. W szczególności należy uwzględnić załącznik 13 do konwencji chicagowskiej, z późniejszymi zmianami, w którym określono międzynarodowe normy oraz zalecone metody i zasady postępowania stosowane przy badaniu wypadków i incydentów statków powietrznych, a także rozumienie stosowanych w nim terminów państwa rejestracji, państwa operatora, państwa konstruktora, państwa producenta i państwa miejsca zdarzenia.

(6)

Zgodnie z międzynarodowymi normami oraz zaleconymi metodami i zasadami postępowania zawartymi w załączniku 13 do konwencji chicagowskiej badanie wypadków i poważnych incydentów powinno być prowadzone na odpowiedzialność państwa, w którym nastąpił wypadek lub poważny incydent, lub państwa rejestracji, jeśli miejsce wypadku lub poważnego incydentu nie może być definitywnie przypisane do terytorium jakiegokolwiek państwa. Dane państwo może przekazać zadanie prowadzenia badania innemu państwu lub zwrócić się do niego o pomoc. Badanie zdarzeń lotniczych w Unii powinno odbywać się w podobny sposób.

(7)

Doświadczenie wyniesione z wdrażania dyrektywy Rady 94/56/WE z dnia 21 listopada 1994 r. ustanawiającej podstawowe zasady regulujące postępowanie w dochodzeniu przyczyn wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym (5) powinno być wykorzystywane w celu poprawy skuteczności badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im w Unii.

(8)

Należy wziąć pod uwagę zmiany, którym uległy ramy instytucjonalne i prawne regulujące bezpieczeństwo lotnictwa cywilnego w Unii od momentu przyjęcia dyrektywy 94/56/WE; w szczególności należy uwzględnić ustanowienie Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego („EASA”). Należy również uwzględnić wymiar unijny zaleceń dotyczących bezpieczeństwa, ponieważ bezpieczeństwo lotnicze podlega w coraz większym zakresie uregulowaniom na poziomie unijnym.

(9)

EASA realizuje w imieniu państw członkowskich funkcje i zadania państwa konstruktora, państwa producenta i państwa rejestracji związane z zatwierdzaniem projektu, zgodnie z konwencją chicagowską i załącznikami do niej. Zatem EASA, zgodnie z załącznikiem 13 do konwencji chicagowskiej, powinna być zaproszona do uczestniczenia w badaniu zdarzeń lotniczych, aby przyczynić się, w ramach jej kompetencji, do jego skuteczności i zapewnić bezpieczeństwo projektu statku powietrznego, jednak nie naruszając niezależności badania. Krajowe organy lotnictwa cywilnego powinny być w podobny sposób zapraszane do uczestniczenia w badaniu zdarzeń lotniczych.

(10)

Ze względu na ich zakres odpowiedzialności osoby wyznaczone przez EASA, a także przez krajowe organy lotnictwa cywilnego, powinny mieć dostęp do informacji istotnych dla oceny skuteczności wymogów bezpieczeństwa.

(11)

W celu zapewnienia lepszego zapobiegania wypadkom i incydentom lotniczym, EASA, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich, powinna także brać udział w wymianie informacji w ramach systemów zgłaszania zdarzeń zgodnie z dyrektywą 2003/42/WE, unikając jednocześnie wszelkich konfliktów interesów. Informacje te powinny być odpowiednio chronione przed bezprawnym wykorzystaniem lub ujawnieniem.

(12)

Uznaje się, że uczestniczenie EASA i właściwych organów państw członkowskich w wymianie i analizie informacji objętych dyrektywą 2003/42/WE byłoby z korzyścią dla badania zdarzeń lotniczych poprzez dostęp elektroniczny do istotnych informacji dotyczących bezpieczeństwa zawartych w centralnym archiwum informacji o zdarzeniach w lotnictwie cywilnym.

(13)

Zakres badania zdarzeń lotniczych powinien być określany na podstawie wniosków, które można z nich wyciągnąć i które mogą mieć znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa lotniczego, zwłaszcza uwzględniwszy konieczność efektywnego pod względem kosztów wykorzystywania zasobów przeznaczonych na takie badania w Unii.

(14)

Badanie wypadków i incydentów powinno być prowadzone przez niezależny organ ds. badania zdarzeń lotniczych lub pod jego kontrolą, co pozwoli uniknąć wszelkich konfliktów interesów oraz przypadków ewentualnej interwencji z zewnątrz w procesie ustalania przyczyn badanych zdarzeń.

(15)

Organy ds. badania zdarzeń lotniczych zajmują kluczową pozycję w procesie badania zdarzenia lotniczego. Ich praca ma zasadnicze znaczenie dla określenia przyczyn wypadku lub incydentu. Muszą one zatem móc prowadzić badania przy zachowaniu pełnej niezależności oraz również dysponować niezbędnymi środkami finansowymi i zasobami ludzkimi umożliwiającymi prowadzenie wydajnych i skutecznych badań.

(16)

Należy wzmocnić potencjał organów ds. badania zdarzeń lotniczych w państwach członkowskich; konieczna jest także współpraca między tymi organami, która przyczyni się do zwiększenia w Unii skuteczności badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im.

(17)

Należy uznać i umocnić w wymiarze europejskim koordynacyjną funkcję organów ds. badania zdarzeń lotniczych w celu zapewnienia rzeczywistych korzyści w dziedzinie bezpieczeństwa lotniczego, opierając się na już istniejącej współpracy pomiędzy tymi organami oraz zasobami badawczymi dostępnymi w państwach członkowskich, które należy wykorzystywać w najbardziej efektywny ze względu na koszty sposób. Najlepszym sposobem na osiągnięcie takiego uznania i umocnienia może być ustanowienie Europejskiej Sieci Organów ds. Badania Zdarzeń Lotniczych („Sieć”), wraz z wyraźnie zdefiniowaną rolą i zadaniami.

(18)

Sieć powinna realizować swoje zadania koordynacyjne w sposób przejrzysty i niezależny, a Unia powinna ją aktywnie wspierać.

(19)

Cele niniejszego rozporządzenia mogą być lepiej zrealizowane na drodze współpracy z państwami trzecimi, którym można by umożliwić udział, w charakterze obserwatorów, w pracach Sieci.

(20)

Ponieważ ma to kluczowe znaczenie dla zapewnienia jasno określonych praw w odniesieniu do badania zdarzeń lotniczych, państwa członkowskie powinny – zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem dotyczącym uprawnień organów odpowiedzialnych za prowadzenie postępowania karnego oraz, w stosownych przypadkach, w ścisłej współpracy z nimi – zapewnić, by organy ds. badania zdarzeń lotniczych mogły wykonywać swoje zadania w jak najlepszych warunkach w interesie bezpieczeństwa lotniczego. Organy ds. badania zdarzeń lotniczych powinny zatem mieć zapewniony natychmiastowy i bezwarunkowy dostęp do miejsca wypadku oraz powinny im być udostępnione wszystkie elementy niezbędne do spełnienia wymogów badania zdarzenia lotniczego, nie naruszając celów postępowania karnego.

(21)

Skuteczne badanie zdarzenia lotniczego jest możliwe jedynie pod warunkiem prawidłowego zabezpieczenia ważnych dowodów.

(22)

System bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego opiera się na opiniach i wnioskach zebranych podczas badania wypadków i incydentów w przeszłości, co wymaga bezwzględnego stosowania przepisów w zakresie zachowania poufności, aby zapewnić dostępność cennych źródeł informacji w przyszłości. W związku z tym dane szczególnie chronione dotyczące badania zdarzeń lotniczych powinny być chronione w odpowiedni sposób.

(23)

W związku z wypadkami lotniczymi pojawiają się różne interesy społeczne, takie jak zapobieganie przyszłym wypadkom oraz sprawne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Wykraczają one poza partykularne interesy zaangażowanych stron i poza określone zdarzenie. Prawidłowa równowaga pomiędzy wszystkimi interesami jest niezbędna do zagwarantowania ogólnej korzyści społecznej.

(24)

System lotnictwa cywilnego powinien jednocześnie promować system bezsankcyjny ułatwiający spontaniczne zgłaszanie zdarzeń i tym samym wspomagający upowszechnienie zasady „just culture”.

(25)

Informacje dostarczone przez osobę w ramach badania zdarzenia lotniczego nie powinny być wykorzystywane przeciwko tej osobie, przy pełnym poszanowaniu dla zasad konstytucyjnych i prawa krajowego.

(26)

Państwa członkowskie powinny mieć opcję ograniczenia zakresu przypadków, w których można podjąć decyzję o ujawnieniu informacji uzyskanych w trakcie badania zdarzenia lotniczego bez naruszenia sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

(27)

Dla zapobiegania wypadkom i incydentom istotne znaczenie ma przekazywanie w możliwie najkrótszym czasie stosownych informacji, w tym szczególnie sprawozdań i zaleceń dotyczących bezpieczeństwa wynikających z badania zdarzeń lotniczych.

(28)

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa wynikające z badania wypadków lub poważnych incydentów lub z innych źródeł, takich jak analizy bezpieczeństwa, powinny być zawsze uwzględniane przez właściwe organy i, w stosownych przypadkach, stosowane, aby zapewnić odpowiedni poziom zapobiegania wypadkom i incydentom w lotnictwie cywilnym.

(29)

Należy zachęcać do postępów badawczych, zarówno w dziedzinie ustalania pozycji statku powietrznego w czasie rzeczywistym, jak i zaocznego dostępu do informacji zapisanych w rejestratorach lotów, w celu ulepszania dostępnych inspektorom możliwości w ustalaniu przyczyn wypadków i zwiększania szans na zapobieganie wypadkom o podobnym scenariuszu. Byłby to ważny krok naprzód w dziedzinie bezpieczeństwa lotniczego.

(30)

Doświadczenie pokazuje, że wiarygodne listy osób znajdujących się na pokładzie statku powietrznego są czasami trudne do zdobycia w krótkim czasie, lecz że ważne jest również, by ustanowić termin, w jakim linia lotnicza będzie miała obowiązek przedstawienia takiej listy pasażerów. Ponadto dane zawarte na tych listach powinny podlegać ochronie przed bezprawnym wykorzystaniem lub ujawnieniem. Podobnie dostępność informacji o towarach niebezpiecznych znajdujących się na pokładzie statku powietrznego, który uległ wypadkowi, jest niezbędna w celu zminimalizowania zagrożenia osób prowadzących badanie zdarzenia lotniczego na miejscu zdarzenia.

(31)

Po wypadku lotniczym trudno jest szybko ustalić tożsamość odpowiedniej osoby kontaktowej w celu poinformowania o obecności pasażera na pokładzie. Pasażerom powinno się zatem zapewnić możliwość wyznaczenia osoby kontaktowej.

(32)

Pomoc udzielana ofiarom wypadków lotniczych i członkom ich rodzin powinna być odpowiednio określona.

(33)

Charakter środków podejmowanych przez państwa członkowskie i linie lotnicze w związku z zaistnieniem wypadku oraz jego skutkami ma decydujące znaczenie. W tym zakresie państwa członkowskie powinny mieć plan działania w sytuacji nadzwyczajnej zapewniający w szczególności służby ratownicze na lotnisku oraz pomoc ofiarom wypadków w lotnictwie cywilnym i ich rodzinom. Przedsiębiorstwa lotnicze powinny również posiadać plan pomocy ofiarom wypadków w lotnictwie cywilnym i ich rodzinom. Szczególną uwagę należy poświęcić wsparciu ofiar i członków ich rodzin oraz ich stowarzyszeń i komunikacji z nimi.

(34)

Przy stosowaniu niniejszego rozporządzenia należy w pełni przestrzegać przepisów dotyczących dostępu do danych, przetwarzania danych i ochrony osób fizycznych określonych w stosownych aktach prawnych Unii.

(35)

Sankcje powinny w szczególności pozwalać na sankcjonowanie wszelkich osób, które wbrew niniejszemu rozporządzeniu ujawniają informacje chronione niniejszym rozporządzeniem; utrudniają działalność organu ds. badania zdarzeń lotniczych, uniemożliwiając inspektorom wykonywanie ich zadań lub odmawiając im udostępnienia niezbędnych nagrań, istotnych informacji i dokumentów, ukrywając, zmieniając lub niszcząc je; lub, posiadając wiedzę o jakimkolwiek wydarzeniu się wypadku lub poważnego incydentu, nie informują o tym fakcie odpowiednich organów.

(36)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie wspólnych zasad badania zdarzeń w lotnictwie cywilnym nie może zostać skutecznie osiągnięty przez państwa członkowskie, a z powodu ogólnoeuropejskiego zakresu zastosowania niniejszego rozporządzenia można ten cele lepiej osiągnąć na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z określoną w tym artykule zasadą proporcjonalności niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza środki, które są konieczne do osiągnięcia tego celu.

(37)

Dyrektywę 94/56/WE należy zatem uchylić.

(38)

Deklaracja ministrów w sprawie portu lotniczego na Gibraltarze, uzgodniona w Kordobie w dniu 18 września 2006 r. podczas pierwszego spotkania na szczeblu ministerialnym w ramach Forum Dialogu na temat Gibraltaru zastąpi wspólną deklarację w sprawie portu lotniczego na Gibraltarze sporządzoną w Londynie w dniu 2 grudnia 1987 r.; całkowite jej przestrzeganie będzie uznane za równoważne przestrzeganiu ustaleń deklaracji z 1987 r.,

1)

„wypadek” oznacza zdarzenie związane z eksploatacją statku powietrznego, który w przypadku załogowego statku powietrznego odbywa się od momentu wejścia na pokład statku powietrznego jakiejkolwiek osoby z zamiarem odbycia lotu aż do opuszczenia pokładu przez te osoby, lub, w przypadku bezzałogowego statku powietrznego, odbywa się od momentu, gdy statek powietrzny jest gotowy do ruchu w celu wykonania lotu aż do czasu jego zatrzymania na koniec lotu i wyłączenia układu napędowego, w którym:

2)

„pełnomocny przedstawiciel” oznacza osobę wyznaczoną przez państwo na podstawie jej kwalifikacji do udziału w badaniu zdarzenia lotniczego przeprowadzanym przez inne państwo. Pełnomocny przedstawiciel wyznaczony przez państwo członkowskie jest przedstawicielem organu ds. badania zdarzeń lotniczych;

3)

„doradca” oznacza osobę wyznaczoną przez państwo na podstawie jej kwalifikacji do pomocy pełnomocnemu przedstawicielowi biorącemu udział w badaniu zdarzenia lotniczego;

4)

„przyczyny” oznaczają działania, niedopatrzenia, wydarzenia, warunki lub połączenie tych czynników, które doprowadziły do zaistnienia wypadku lub incydentu; określenie przyczyn nie skutkuje orzeczeniem winy lub stwierdzeniem odpowiedzialności administracyjnej, cywilnej lub karnej;

5)

„uraz śmiertelny” oznacza uraz doznany przez osobę uczestniczącą w wypadku, jeśli jego skutkiem jest śmierć osoby w ciągu 30 dni od dnia wypadku;

6)

„rejestrator parametrów lotu” oznacza każdego rodzaju urządzenie rejestrujące zainstalowane w statku powietrznym w celu ułatwienia badania wypadków/incydentów;

7)

„incydent” oznacza zdarzenie inne niż wypadek związane z eksploatacją statku powietrznego, które ma wpływ lub mogłoby mieć wpływ na bezpieczeństwo lotów;

8)

„międzynarodowe normy i zalecane praktyki” oznaczają międzynarodowe normy i zalecane praktyki dotyczące badań wypadków i incydentów lotniczych przyjęte zgodnie z art. 37 konwencji chicagowskiej;

9)

„osoba nadzorująca badanie” oznacza osobę, której powierzono, na podstawie jej kwalifikacji, odpowiedzialność za organizację i przeprowadzenie badania zdarzenia lotniczego oraz nadzór nad nim;

10)

„operator” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną eksploatującą lub oferującą eksploatację co najmniej jednego statku powietrznego;

11)

„zaangażowana osoba” oznacza właściciela, członka załogi, operatora statku powietrznego biorącego udział w wypadku lub poważnym incydencie; jakąkolwiek osobę zaangażowaną w obsługę techniczną, projekt, produkcję tego statku powietrznego lub w szkolenie jego załogi; jakąkolwiek osobę zaangażowaną w prowadzenie kontroli ruchu lotniczego, dostarczanie informacji dotyczących lotu lub dostarczanie usług lotniskowych, która świadczyła usługi dla danego statku powietrznego, pracowników krajowego organu lotnictwa cywilnego lub pracowników EASA;

12)

„raport wstępny” oznacza komunikat wykorzystywany w celu niezwłocznego rozpowszechniania informacji uzyskanych w początkowym stadium badania;

13)

„członkowie rodzin” oznaczają najbliższą rodzinę lub najbliższych członków otoczenia lub inne osoby związane blisko z ofiarą wypadku, zgodnie z prawem krajowym mającym zastosowanie do ofiary;

14)

„badanie zdarzenia lotniczego” oznacza proces przeprowadzany przez organ ds. badania zdarzeń lotniczych w celu zapobiegania wypadkom i incydentom, obejmujący gromadzenie i analizę informacji, wyciąganie wniosków, łącznie z ustaleniem przyczyny lub przyczyn zdarzenia lub okoliczności sprzyjających jego zaistnieniu, oraz, w stosownych przypadkach, formułowanie zaleceń dotyczących bezpieczeństwa;

15)

„zalecenie dotyczące bezpieczeństwa” oznacza propozycję organu ds. badania zdarzeń lotniczych, w oparciu o informacje wynikające z badania zdarzenia lotniczego lub innych źródeł, takich jak analizy bezpieczeństwa, mającą na celu zapobieganie wypadkom i incydentom;

16)

„poważny incydent” oznacza incydent obejmujący okoliczności wskazujące, że wystąpiło duże prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, związany z eksploatacją statku powietrznego oraz który, w przypadku załogowego statku powietrznego, odbywa się od momentu wejścia na pokład statku powietrznego jakiejkolwiek osoby z zamiarem odbycia lotu aż do opuszczenia pokładu przez te osoby, lub, w przypadku bezzałogowego statku powietrznego, odbywa się od momentu, gdy statek powietrzny jest gotowy do ruchu w celu wykonania lotu aż do czasu jego zatrzymania na koniec lotu i wyłączenia głównego układu napędowego. Wykaz przykładów poważnych incydentów zawiera załącznik;

17)

„poważny uraz” oznacza uraz doznany przez osobę uczestniczącą w wypadku, w wyniku którego:

a)

zaistniałych na terytoriach państw członkowskich, do których mają zastosowanie Traktaty, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami państw członkowskich;

b)

w których udział biorą statki powietrzne zarejestrowane w państwie członkowskim lub eksploatowane przez przedsiębiorstwo z siedzibą w jednym z państw członkowskich i które zaistniały poza terytoriami państw członkowskich, do których mają zastosowanie Traktaty, w przypadku gdy badanie takie nie jest przeprowadzane przez inne państwo;

c)

w odniesieniu do których państwo członkowskie jest uprawnione zgodnie z międzynarodowymi normami i zalecanymi praktykami do wyznaczenia pełnomocnego przedstawiciela do udziału w badaniu jako przedstawiciel państwa rejestracji, państwa użytkownika, państwa konstruktora, państwa producenta lub państwa zapewniającego informacje, zaplecze lub ekspertów na wniosek państwa przeprowadzającego badanie;

d)

w odniesieniu do których państwo członkowskie, mające szczególny interes z racji ofiar wśród swoich obywateli lub poważnych obrażeń, którym obywatele ci ulegli, uzyskuje zgodę państwa przeprowadzającego badanie na mianowanie eksperta.

a)

szef organu ds. badania zdarzeń lotniczych lub – w przypadku organu pełniącego różne funkcje – szef jego działu lotniczego ma doświadczenie i kompetencje w dziedzinie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego, które pozwalają mu wykonywać zadania zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i prawem krajowym;

b)

inspektorzy mają przyznany status zapewniający im niezbędne gwarancje niezależności;

c)

organ ds. badania zdarzeń lotniczych dysponuje co najmniej jedną osobą dyspozycyjną i upoważnioną do pełnienia funkcji osoby nadzorującej badanie poważnych wypadków lotniczych;

d)

organ ds. badania zdarzeń lotniczych otrzymuje budżet, który umożliwia mu wykonywanie swoich zadań;

e)

organ ds. badania zdarzeń lotniczych ma do swojej dyspozycji bezpośrednio albo na zasadzie współpracy, o której mowa w art. 6, lub na podstawie porozumień z innymi krajowymi organami lub podmiotami, wykwalifikowanych pracowników i odpowiednie zaplecze, w tym biura i hangary pozwalające na przechowywanie i analizę badanych statków powietrznych, znajdujących się w nich przedmiotów oraz szczątków statków powietrznych.

a)

przygotowywanie propozycji i doradzanie instytucjom Unii we wszystkich kwestiach związanych z rozwojem i wdrażaniem unijnych strategii politycznych i przepisów związanych z badaniem zdarzeń lotniczych i zapobieganiem wypadkom i incydentom;

b)

wspieranie wymiany informacji użytecznych pod kątem poprawy bezpieczeństwa lotniczego i aktywne promowanie zorganizowanej współpracy między właściwymi organami ds. badania zdarzeń lotniczych a Komisją, EASA oraz krajowymi organami lotnictwa cywilnego;

c)

koordynowanie i organizowanie, w stosownych przypadkach, wzajemnych ocen, odnośnych działań szkoleniowych oraz programów szkoleń i podnoszenia kwalifikacji inspektorów;

d)

promowanie najlepszych praktyk w zakresie badania zdarzeń lotniczych, mając na celu opracowanie wspólnej metodologii Unii w tym zakresie oraz sporządzenie wykazu takich praktyk;

e)

wzmocnienie możliwości badawczych organów ds. badania zdarzeń lotniczych, szczególnie poprzez rozwijanie i zarządzanie Siecią wspólnego korzystania z zasobów;

f)

udzielenie, na wniosek organów ds. badania zdarzeń lotniczych do celów stosowania art. 6, odpowiedniej pomocy, w tym przedstawienie wykazu inspektorów, wyposażenia i zasobów dostępnych w innych państwach członkowskich, mogących ewentualnie pomóc organom ds. badania zdarzeń lotniczych, które prowadzą badanie;

g)

posiadanie dostępu do informacji zawartych w bazie danych, o której mowa w art. 18, i analizowanie zaleceń dotyczących bezpieczeństwa zawartych w tej bazie, mając na celu określenie istotnych zaleceń dotyczących bezpieczeństwa o znaczeniu dla całej Unii.

a)

jako doradca osoby nadzorującej badanie zdarzeń lotniczych, o którym mowa w art. 5 ust. 1 i 2, prowadzonym na terytorium jednego z państw członkowskich lub miejscu, o którym mowa w art. 5 ust. 2, pod kontrolą osoby nadzorującej badanie i według jej uznania;

b)

jako doradca wyznaczony na mocy niniejszego rozporządzenia do wspierania pełnomocnego przedstawiciela lub pełnomocnych przedstawicieli z państw członkowskich w jakimkolwiek badaniu zdarzeń lotniczych przeprowadzanym w państwie trzecim, jeżeli zwrócono się do organu ds. badania zdarzeń lotniczych o oddelegowanie zgodnie z międzynarodowymi normami i zalecanymi praktykami pełnomocnego przedstawiciela w celu przeprowadzania badania wypadku oraz incydentu lotniczego z udziałem statku powietrznego pod nadzorem pełnomocnego przedstawiciela.

a)

udania się na miejsce wypadku i zbadania szczątków;

b)

zaproponowania zakresu przesłuchania oraz uzyskiwania informacji od świadka;

c)

uzyskania kopii wszystkich stosownych dokumentów i odpowiednich informacji merytorycznych;

d)

udziału w odczytywaniu urządzeń rejestrujących, z wyjątkiem nagrań głosu lub obrazu z kabiny pilotów;

e)

udziału w czynnościach badawczych poza miejscem wypadku, takich jak analiza części, testy i symulacje, prezentacje techniczne oraz spotkanie dotyczące postępów badania, z wyjątkiem spotkań mających na celu ustalenie przyczyn lub sformułowanie zaleceń dotyczących bezpieczeństwa.

a)

posiadania natychmiastowego, nieograniczonego i swobodnego dostępu do miejsca wypadku lub incydentu, jak również do statku powietrznego, przedmiotów znajdujących się w jego wnętrzu oraz jego szczątków;

b)

zagwarantowania natychmiastowego ewidencjonowania dowodów oraz kontrolowanego usuwania szczątków lub ich części do celów badania lub analizy;

c)

uzyskania natychmiastowego dostępu do rejestratorów parametrów lotu, ich zawartości i wszelkich innych odnośnych zapisów oraz do kontroli nad nimi;

d)

zwrócenia się o przeprowadzenie pełnej sekcji zwłok osób, które poniosły śmierć, i do udziału w niej oraz do uzyskania natychmiastowego dostępu do wyników takich badań lub wyników badań pobranych próbek;

e)

zwrócenia się o badanie lekarskie osób zaangażowanych w eksploatację statku powietrznego lub zbadanie próbek pobranych od takich osób oraz do uzyskania natychmiastowego dostępu do wyników takich badań;

f)

wzywania i przesłuchiwania świadków oraz żądania od nich informacji lub dowodów istotnych dla badania zdarzenia lotniczego;

g)

uzyskania swobodnego dostępu do wszelkich istotnych informacji lub dokumentów będących w posiadaniu właściciela, posiadacza certyfikatu typu, organizacji odpowiedzialnej za obsługę techniczną, organizacji szkoleniowej, operatora lub producenta statku powietrznego, władz odpowiedzialnych za lotnictwo cywilne, EASA oraz podmiotów odpowiedzialnych za służby żeglugi powietrznej lub działalność portów lotniczych.

a)

dostęp do miejsca wypadku;

b)

zabezpieczenie i dostęp do materiałów dowodowych;

c)

raport wstępny i kolejne raporty dotyczące stadium każdego postępowania;

d)

wymianę informacji;

e)

właściwe wykorzystywanie informacji z zakresu bezpieczeństwa;

f)

rozwiązywanie konfliktów.

a)

wszelkich oświadczeń osób złożonych przed organem ds. badania zdarzeń lotniczych w trakcie badania zdarzenia lotniczego;

b)

zapisów ujawniających tożsamość osób, które składały zeznania w ramach badania zdarzenia lotniczego;

c)

informacji zebranych przez organ ds. badania zdarzeń lotniczych, które są szczególnie chronione i mają charakter osobisty, w tym informacji dotyczących zdrowia poszczególnych osób;

d)

materiałów, które pojawiły się w terminie późniejszym w trakcie badania, takich jak notatki, szkice, opinie sporządzone przez inspektorów, opinie wyrażone w trakcie analizy informacji, w tym analizy informacji z rejestratora parametrów lotu;

e)

informacji i dowodów dostarczonych przez prowadzące badanie osoby z innych państw członkowskich lub państw trzecich zgodnie z międzynarodowymi normami i zalecanymi praktykami, jeżeli tego wymaga ich organ ds. badania zdarzeń lotniczych;

f)

projektów wstępnych lub końcowych raportów lub oświadczeń tymczasowych;

g)

nagrań głosu i obrazu w kokpicie i ich zapisów pisemnych oraz nagrań głosu z jednostek kontroli ruchu lotniczego, gwarantując również, że informacje niemające znaczenia dla badania zdarzenia, a w szczególności informacje dotyczące życia prywatnego, są odpowiednio chronione, bez uszczerbku dla ust. 3.

a)

wszelkiej korespondencji pomiędzy osobami zaangażowanymi w eksploatację statku powietrznego;

b)

pisemnych lub elektronicznych nagrań i zapisów pisemnych nagrań z jednostek kontroli ruchu lotniczego, w tym sprawozdań i wyników opracowanych do celów wewnętrznych;

c)

pism przewodnich w sprawie przekazania zaleceń dotyczących bezpieczeństwa adresatowi przez organ ds. badania zdarzeń lotniczych, jeśli tego wymaga organ ds. badania zdarzeń lotniczych wydający zalecenie;

d)

zgłoszeń o zdarzeniach sporządzonych na mocy dyrektywy 2003/42/WE.

a)

organom ds. badania zdarzeń lotniczych i organom lotnictwa cywilnego w zainteresowanych państwach oraz ICAO, zgodnie z międzynarodowymi normami i zalecanymi praktykami;

b)

adresatom zaleceń dotyczących bezpieczeństwa zawartych w raporcie;

c)

Komisji i EASA, z wyjątkiem sytuacji, gdy raport jest ogólnodostępny za pośrednictwem mediów elektronicznych – w takim przypadku organ ds. badania zdarzeń lotniczych jedynie powiadamia je o tym dostępie.

a)

najszybciej, jak to możliwe, a najpóźniej w ciągu dwóch godzin od powiadomienia o zaistnieniu wypadku, w którym bierze udział dany statek powietrzny potwierdzonego i opartego na najpewniejszych dostępnych w tym momencie informacjach wykazu wszystkich osób przebywających na pokładzie tego statku powietrznego; oraz

b)

niezwłocznie po powiadomieniu o zaistnieniu wypadku, w którym bierze udział dany statek powietrzny, wykazu towarów niebezpiecznych znajdujących się na pokładzie.

a)

udania się na miejsce wypadku;

b)

uzyskania dostępu do wszystkich istotnych informacji merytorycznych, które organ ds. badania zdarzeń lotniczych odpowiedzialny za badanie zatwierdził do podania do wiadomości publicznej, a także informacji o postępach badania;

c)

otrzymania kopii raportu końcowego.

12.11.2010   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 295/51

(1)

Umowę o partnerstwie gospodarczym między państwami CARIFORUM, z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony (1) („Umowa”), podpisano dnia 15 października 2008 r. i jest ona stosowana tymczasowo od dnia 29 grudnia 2008 r.

(2)

Artykuł 63 Umowy stanowi, że negocjacje w sprawie wykazu zobowiązań Wspólnoty Bahamów dotyczących usług i inwestycji zostaną zakończone nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od podpisania Umowy.

(3)

Negocjacje te zakończyły się pomyślnie w dniu 25 stycznia 2010 r.

(4)

Wyniki tych negocjacji należy ująć w decyzji Wspólnej Rady CARIFORUM-WE ustanowionej na mocy Umowy.

(5)

W związku z tym Unia powinna zająć stanowisko we Wspólnej Radzie CARIFORUM-UE, jak określono w projekcie decyzji dołączonym do niniejszej decyzji,