30.4.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 112/1

(1)

W związku z otrzymaną skargą, Komisja w pismach z dnia 19 lipca 1999 r., 16 grudnia 1999 r., 24 sierpnia 2000 r. i 9 grudnia 2000 r. zwróciła się do władz francuskich o wyjaśnienie w sprawie środków będących przedmiotem niniejszej decyzji. Francja odpowiedziała Komisji pismami z dnia 19 sierpnia 1999 r., 24 lutego 2000 r. i 25 stycznia 2001 r. Komisja spotkała się z władzami francuskimi w dnia 26 stycznia 2000 r., a także z delegacją Komitetu międzybranżowego win słodkich naturalnych (Comité interprofessionnel des vins doux naturels – CIVDN) w dniu 31 marca 2000 r.

(2)

Ponieważ środki te zostały wdrożone bez uprzedniej zgody Komisji, zostały one wpisane do rejestru pomocy niezgłoszonej, pod numerem NN 139/2002.

(3)

Pismem z dnia 21 stycznia 2003 r. Komisja poinformowała Francję o swojej decyzji wszczęcia w sprawie tej pomocy procedury przewidzianej w art. 88 ust. 2 Traktatu.

(4)

Decyzja Komisji o wszczęciu procedury została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (2). Komisja zaprosiła inne państwa członkowskie i zainteresowane strony trzecie do przedstawienia swoich uwag na temat omawianej pomocy.

(5)

Władze francuskie przesłały swoje uwagi pismami z dnia 16 i 18 czerwca 2003 r. Komisja otrzymała uwagi powoda, które zostały przesłane władzom francuskim pismem z dnia 6 sierpnia 2004 r. Z kolei władze francuskie odpowiedziały pismem z dnia 10 września 2004 r.

(6)

W 1996 r., CIVDN zdecydował się na przeprowadzenie akcji restrukturyzacji uprawy winorośli, polegającej na zastąpieniu, poprzez karczowanie, części produkcji win słodkich naturalnych z regionu Pirenejów Wschodnich i ponowne obsadzenie winnic odmianami winorośli, z których produkowane są wina gatunkowe. Celem restrukturyzacji było zażegnania kryzysu strukturalnego, jaki dotyka tę produkcję, a który przejawia się w trwałym załamaniu się możliwości zbytu tych win. Pomoc miała na celu finansowanie poprawy jakościowej obsady winoroślą w tym regionie. Została zakończona najpóźniej do dnia 1 sierpnia 2000 r.

(7)

Aby pomyślnie doprowadzić do końca ten plan restrukturyzacji (znany pod nazwą „Planu Rivesaltes”) producenci z regionu mieli dostęp do dwóch typów pomocy:

(8)

Na mocy decyzji 96-1 z dnia 5 lipca 1996 r. CIVDN zajmujący się chronionymi oznaczeniami pochodzenia (AOC) wprowadził składkę międzybranżową dla finansowanie planu restrukturyzacji winnic „Rivesaltes” i „Grand Roussillon”.

(9)

Składka, która wynosiła 50 franków francuskich (FRF) (3) na hektolitr wina wyprodukowanego w regionie Pirenejów Wschodnich, producentowi win naturalnych słodkich, o których mowa, była przeznaczona na wypłacanie premii („premii za wyłączenie”) dla wszystkich winnic, które w 1995 r. produkowały „Rivesaltes” lub „Grand Roussillon”, a od zbiorów 1996 r. do zbiorów 2000 r. włącznie produkowały wina stołowe lub wina stołowe z oznaczeniem geograficznym. Fundusze pochodzące z pobieranej składki zostały złożone na specjalnym rachunku.

(10)

Premia za wyłączenie została w praktyce przyznana producentom, którzy zobowiązali się nie stosować nazw AOC „Rivesaltes” lub „Grand Roussillon” przez okres pięciu lat. Tak więc premia ta miała na celu rekompensatę strat w dochodach, związanych z faktem, że nieużywanie tych dwóch nazw miało wpływ na cenę wina. Premia nie była związana ze wstrzymaniem produkcji lub jej ograniczeniem, a jedynie rekompensatę za wstrzymanie się od oznaczania produkcji jako AOC. Celem było więc szybkie zmniejszenie ilości win z oznakowaniem AOC wprowadzanych na rynek.

(11)

Wysokość premii za wyłączenie wyniosła 5 000 FRF na „wyłączony” hektar. Wszystkie winnice otrzymujące pomoc przestały korzystać z premii w roku, w którym nastąpiła ich restrukturyzacja.

(12)

Komisja nie otrzymała informacji dotyczących całkowitej wysokości pomocy wypłaconej w ramach tego środka. Nie dostarczono żadnych informacji na temat wysokości wpływów z tytułu wprowadzonych składek międzybranżowych ani na temat ilości hektarów, które skorzystały z tego środka.

(13)

Według władz francuskich, plan restrukturyzacji winnicy AOC Rivesaltes w takiej formie, w jakiej został on przyjęty w 1996 r. obejmował 3 250 hektarów: 1 250 hektarów dla produkcji „Muscat de Rivesaltes”; 1 000 hektarów dla produkcji „Côtes du Roussillon” i „Côtes du Roussillon Villages” (odmiany Syrah, Mourvèdre, Roussanne, Marsanne i Vermentino) i 1 000 hektarów dla produkcji win stołowych o oznaczeniu geograficznym produkowanych z określonych typów winorośli (odmiany Chardonnay, Cabernet, Merlot…).

(14)

W ramach poparcia dla tego planu, władze francuskie zgodziły się na udzielenie wsparcia finansowego w wysokości 111 mln FRF, podzielonego następująco: 85 mln FRF za pośrednictwem Krajowego Biura Międzybranżowego Wina (l’Office national interprofessionnel des vins) i 26 mln FRF za pośrednictwem zrzeszeń lokalnych (Langwedocja-Roussillon i rady regionalnej Pirenejów Wschodnich).

(15)

W ramach tego poparcia przewidziano pomoc w wysokości 25 000 FRF/ha na przekształcenie w AOC „Muscat de Rivesaltes” i pomoc w wysokości 40 000 FRF/ha na przekształcenie w AOC „Côtes du Roussillon Villages” i w wina stołowe o oznaczeniu geograficznym.

(16)

Według władz francuskich rzeczywiste koszty restrukturyzacji w tym regionie można szacować na 110 000 FRF/ha. Władze francuskie potwierdziły, że plany restrukturyzacji zostały w znacznej mierze zrealizowane (2 350 ha z planowanych 3 250 ha).

(17)

Całkowity koszt przeprowadzonej restrukturyzacji wynosił, według władz francuskich, 258,5 mln FRF (39,4 mln EUR). Ze swojej strony władze publiczne wniosły wkład w wysokości 75,250 mln FRF (11,01 mln EUR) na ogólną sumę 111 mln FRF (16,9 mln EUR) przewidzianych początkowo. Zgodnie z informacjami dostarczonymi przez władze francuskie, po zsumowaniu wszystkich źródeł finansowania, udział władz publicznych w kosztach rzeczywiście przeprowadzonej restrukturyzacji wynosił około 29,11 %.

(18)

Jednocześnie władze francuskie przypomniały, że zgodnie z art. 9 rozporządzenia Rady (EWG) nr 822/87 z dnia 16 marca 1987 r. dotyczącego wspólnej organizacji rynku winiarskiego (4), przekazują one corocznie do Biura Statystycznego Wspólnot Europejskich wykaz obszarów zajętych pod uprawę winorośli, wraz z ich klasyfikacją według departamentów i typów produkowanych winogron (winorośli właściwych, z których produkuje się wina gatunkowe w określonych regionach (VQPRD), winogrona stołowe), a także wykazy karczowania plantacji winorośli przedstawione zgodnie z tym samym modelem, tzn. według departamentów i według typów produkowanych winogron. Władze francuskie załączyły kopie przesłanych tabel dotyczących kampanii 1997/1998.

(19)

Na mocy decyzji 97-3 z dnia 29 grudnia 1997 r. CIVDN wprowadził od dnia 1 stycznia 1998 r. składkę międzybranżową przeznaczoną na finansowanie działań reklamowych i promocyjnych i na dotacje operacyjne dla następujących AOC: „Rivesaltes”, „Grand Roussillon”, „Muscat de Rivesaltes” i „Banyuls”.

(20)

Wysokości składek bez podatku za hektolitr zostały ustalone w następujący sposób: „Banyuls” i „Banyuls Grand Cru” – 25 FRF/hl; „Grand Roussillon” – 30 FRF/hl; „Muscat de Rivesaltes” – 50 FRF/hl; „Rivesaltes” – 30 FRF/hl.

(21)

Składki te zostały podzielone w następujący sposób: „Rivesaltes” – 25 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne; „Grand Roussillon”, 45 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne; „Banyuls”, 20 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne.

(22)

Na mocy decyzji 98-1 z dnia 10 lipca 1998 r. CIVDN wprowadził od dnia 1 września 1998 r. składkę międzybranżową przeznaczoną na finansowanie działań reklamowych i promocyjnych i na dotacje operacyjne dla następujących AOC: „Rivesaltes”, „Grand Roussillon” i „Maury”.

(23)

Wysokości składek bez podatku za hektolitr zostały ustalone w następujący sposób: „Grand Roussillon” – 25 FRF/hl; „Maury” – 5 FRF/hm; „Rivesaltes” – 35 FRF/hl.

(24)

Składki te zostały podzielone w następujący sposób: „Rivesaltes” – 30 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne; „Grand Roussillon” – 20 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne; „Maury” – 5 FRF/hl na dotacje operacyjne.

(25)

Obie wyżej wymienione składki zostały uchylone decyzją 99-1 z dnia 17 grudnia 1999, na mocy której CIVDN wprowadził składkę międzybranżową mającą na celu finansowanie działań reklamowych i promocyjnych i dotacje operacyjne dla następujących AOC: „Banyuls”, „Banyuls Grand Cru”, „Muscat de Rivesaltes”, „Rivesaltes”, „Grand Roussillon” i „Maury”.

(26)

Ceny za hektolitr bez podatku zostały ustalone w następujący sposób: „Grand Roussillon” – 25 FRF/hl; „Rivesaltes” – 35 FRF/hl; „Banyuls” i „Banyuls Grand Cru” – 25 FRF/hl; „Muscat de Rivesaltes” – 55 FRF/hl; „Maury” – 0 FRF/hl.

(27)

Składki te zostały podzielone w następujący sposób: „Rivesaltes” – 30 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne; „Grand Roussillon” – 20 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne; „Muscat de Rivesaltes” – 50 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne; „Banyuls” i „Banyuls Grand Cru” – 20 FRF/hl na reklamę i promocję i 5 FRF/hl na dotacje operacyjne.

(28)

Te składki zostały ponownie wprowadzone, z małymi zmianami, decyzją 00-1. Komisja nie dysponuje w momencie otwarcia procedury dochodzenia informacjami dotyczącymi okresu trwania tego ostatniego systemu składek czy też jego ewentualnego wznowienia.

(29)

Komisja zauważyła, przede wszystkim jeśli chodzi o charakter omawianych składek, że zostały one bezpośrednio zatwierdzone przez rząd francuski, zgodnie z procedurą przewidzianą ustawą nr 200 z dnia 2 kwietnia 1943 r. dotyczącą utworzenia komitetu międzybranżowego naturalnych win słodkich i win likierowych o chronionej nazwie. Zatwierdzenie przez rząd stanowi więc wstępny warunek wprowadzenia takich składek. Ustawa nr 200 przewiduje zwłaszcza że składki stają się obowiązkowe dla wszystkich członków zainteresowanych zawodów natychmiast po otrzymaniu zgody rządu, czy też, w tym konkretnym przypadku, jego Komisarza, na ich wprowadzenie. Wynika z tego, że dla uzyskania pełnych efektów ten typ składek wymaga zgody władz publicznych. Z tego względu na etapie procedury dochodzenia Komisja uważa, że chodzi tu o opłaty parafiskalne, tzn. o źródła publiczne.

(30)

Jeśli chodzi o „premię za wyłączenie”, przewidzianą przepisem pomocy francuskiej, tego typu premie nie są przewidziane we wspólnej organizacji rynków (OCM), a konkretnie w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 456/80 z dnia 18 lutego 1980 r., dotyczącym premii za czasowe lub stałe zaniechanie uprawy winorośli na pewnych obszarach, a także premii za zaniechanie ponownego sadzenia. (5). Rozporządzenie to przewidywało jedynie premię za czasowe lub definitywne zaprzestanie produkcji, wypłacaną kiedy producent decydował się przyczynić się do zmniejszenia uprawy winorośli, zwłaszcza poprzez wykarczowanie winorośli. Ponieważ żadne zmniejszenie uprawy winorośli nie nastąpiło, a premia nie finansowała żadnej akcji zaniechania, na etapie otwarcia procedury dochodzenia środek nie wydaje się wchodzić w zakres stosowania dawnej wspólnej organizacji rynku wina, przewidzianej przez rozporządzenie (EWG) nr 822/87.

(31)

Wydaje się, że pomoc miała na celu wsparcie finansowe dla producentów, którzy jako przedsiębiorcy zdecydowali się na dobrowolne podjęcie działania natury czysto handlowej, której koszty wydają się być wydatkami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie ze stałą praktyką stosowaną przez Komisję i zdaniem Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (6), pomoc na dotacje operacyjne to taka pomoc, która ma na celu zwolnienie przedsiębiorstwa z kosztów, które musiałoby ono normalnie ponieść w ramach bieżącego zarządzania swoją normalną działalnością. Taki pogląd jest również przedstawiony w punkcie 3.5 wytycznych Wspólnoty dotyczących pomocy państwa w sektorze rolnym (7) (zwanych dalej „wytycznymi dla rolnictwa”), zgodnie z którym mamy tu w istocie do czynienia z pomocą, która mogłaby mieć negatywne oddziaływanie na mechanizmy kierujące wspólną organizacją rynku.

(32)

Komisja stwierdziła tu, że pomoc została przyznana od hektara w skali rocznej i że jest w związku z tym ściśle związana z ilością wyprodukowanego wina. Komisja przypomniała, że nie może w żadnym wypadku zatwierdzić pomocy, która jest niezgodna z przepisami dotyczącymi wspólnej organizacji rynku, kiedy pomoc taka zakłóca funkcjonowanie danego rynku. Na etapie otwierania procedury dochodzenia Komisja stwierdziła, że „premia za wyłączenie” wydaje się stanowić dotację operacyjną, która może zakłócić mechanizmy kierujące wspólną organizacją rynku w sektorze wina i że z tego względu może być niezgodna z mającymi tu zastosowanie zasadami rynku i konkurencji.

(33)

Jeśli chodzi o koszty restrukturyzacji, art. 14 rozporządzenia (EWG) nr 822/87 przewiduje, że jakakolwiek pomoc krajowa dla winnic jest zabroniona od 1 września 1988 r., z wyjątkiem środków pomocowych spełniających powyższe kryteria, a mianowicie mają one pozwolić w osiągnięciu celu ograniczenia wielkości produkcji lub poprawy jakości, nie powodując przy tym wzrostu produkcji. Z tego względu dopuszczone byłyby jedynie odmiany winorośli pomagające poprawić jakość, które nie mają wysokiej wydajności na danym terenie.

(34)

Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2741/89 z dnia 11 września 1989 r. ustalające kryteria, jakie mają zostać przyjęte w ramach art. 14 rozporządzenia Rady (EWG) nr 822/87, w odniesieniu do krajowych środków pomocowych dla obszarów obsadzonych winoroślą (8) ustala kryteria, na podstawie których oceniane są projekty pomocy krajowej dla obszarów obsadzonych winoroślą, które są dopuszczalne zgodnie z art. 87, 88 i 89 Traktatu. Artykuł 2 rozporządzenia (EWG) nr 2741/89 przewiduje, że projekty pomocy krajowej muszą wykazać w zadowalający sposób przestrzeganie celu zmniejszenia wielkości produkcji i poprawy jakości, nie pociągając za sobą wzrostu produkcji.

(35)

Artykuł 5 rozporządzenia (EWG) nr 2741/89 przewiduje, że wysokość pomocy przyznanej na jeden hektar obsadzony winoroślą nie może przekraczać 30 % rzeczywistych kosztów wykarczowania i sadzenia. Według władz francuskich, ponieważ całkowity koszt przeprowadzonej restrukturyzacji kształtował się na poziomie 258 500 000 FRF, natomiast udział władz publicznych wyniósł około 75 250 000 FRF, biorąc pod uwagę całość finansowanie, władze publiczne poniosły około 29,11 % kosztów rzeczywiście przeprowadzonej restrukturyzacji. Tymczasem art. 5 rozporządzenie (EWG) nr 2741/89 przewiduje, że istotnym elementem obliczania kosztów restrukturyzacji jest pomoc rzeczywiście przyznana na jeden hektar obszaru obsadzonego winoroślą. Na etapie procedury dochodzenia takie rozumowanie wydaje się wykluczać obliczenia ogólne na poziomie akcji restrukturyzacji, a co za tym idzie obliczenia oparte na średnich kosztach całkowitych na jeden hektar. Poza tym władze francuskie obliczały tę średnią w stosunku do różnych akcji restrukturyzacji.

(36)

Na etapie procedury dochodzenia Komisja uważa, że biorąc pod uwagę koszty na jeden hektar przedstawione przez władze francuskie (110 000 FRF/ha), udzielona w danym wypadku pomoc musiała wynosić odpowiednio do 33 000 FRF/ha i do 30 % kosztów rzeczywiście poniesionych przez indywidualnych producentów. Wynika z tego, że każde przekroczenie tego pułapu, czyli każde przekroczenie 30 % kosztów rzeczywiście poniesionych na poziomie indywidualnym, stanowiłoby pomoc niezgodną z obowiązującymi zasadami.

(37)

Zgodnie z uprawnieniami, jakie posiada ona na podstawie art. 10 rozporządzenia (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (9), Komisja nakazała władzom francuskim dostarczenie jej wszelkich niezbędnych informacji dotyczących dwóch przeprowadzonych restrukturyzacji. Te informacje powinny zwłaszcza zawierać: dane na temat liczby plantatorów, którzy skorzystali z pomocy krajowej dla sadzenia na obszarze winnic; wielkość powierzchni objętej pomocą, z zaznaczeniem kategorii gleby; określenie na jakiej część tej powierzchni sadzenie było poprzedzone wykarczowaniem; określenie jaka część tej powierzchni została uznana za nadającą się do produkcji VQPRD; przeznaczenie obszarów sadzenia (winogrona z których produkuje się wina gatunkowe w określonych regionach, winogrona stołowe, winogrona do suszenia, szkółki lub szkółki szczepów itp.); używane odmiany; dowód na uzyskanie uprzedniej zgody władz francuskich na stosowanie tych odmian; ewolucja potencjału produkcji; wszystkie istotne informacje dotyczące poziomu pomocy.

(38)

Odnośnie pomocy na reklamę i promocję zorganizowanej przez niektóre AOC, władze francuskie zwróciły uwagę na fakt, że przepis prawny dotyczący opłat parafiskalnych przeznaczonych na finansowanie przez CIVDN stanowił przedmiot regularnych zgłoszeń i był już uprzednio sprawdzany i zatwierdzony przez Komisję. Istotnie, Komisja zatwierdziła ostatnio, w ramach pomocy państwa nr N 184/97 (10) („Środki pomocowe i opłaty parafiskalne na korzyść CIVDN”) na okres do końca roku 2002, pomoc państwa finansowaną przez opłatę parafiskalną służącą między innymi na finansowanie działań reklamowych i promocyjnych i dotacji operacyjnych na rzecz CIVDN. Jednak na podstawie otrzymanych informacji okazało się, że składki o których mowa są pobierane przez CIVDN dodatkowo, oprócz opłaty parafiskalnej przeznaczonej na działania informacyjne i promocyjne już zatwierdzone przez Komisję. W związku z tym Komisja uważa, na etapie procedury dochodzenia, że uprzednio wydane zezwolenie nie stanowi domniemanej zgody na każdą zmianę czy też każdy inny środek dodany do pomocy uprzednio zatwierdzonej.

(39)

Komisja zleciła władzom francuskim przesłanie jej niezbędnych informacji dotyczących tych środków pomocy, w tym środków niewymienionych i niezgłoszonych, które mogą być obecnie stosowane, co pozwoliłoby Komisji na ocenę zgodności, uwzględniając zwłaszcza negatywne i pozytywne kryteria mające zastosowanie do spraw reklamy i promocji i maksymalnego poziomu dozwolonej pomocy. Te informacje powinny również pozwolić ocenić reperkusje ewentualnej kumulacji pomocy między systemem uprzednio zatwierdzonym i systemami niezgłoszonymi, stanowiącymi przedmiot niniejszej decyzji.

(40)

Komisja stwierdziła również, że mechanizm opłat parafiskalnych, o których mowa był bardzo podobny do tego, który Komisja już zatwierdziła. Ponadto z dokumentów wprowadzających opłaty parafiskalne w gotówce wynika, że dotyczyły one jedynie produkcji wina w określonym regionie. Na etapie procedury dochodzenia można więc było stwierdzić, że żaden produkt importowany nie został obłożony opłatą parafiskalną o której mowa.

(41)

Powód przedstawił uwagi zamieszczone niżej, prosząc jednocześnie o poufne traktowanie jego tożsamości. Po zbadaniu przyczyn tej prośby, Komisja uznała za stosowne uszanowanie jego woli.

(42)

Według powoda, premia za wyłączenie i pomoc na restrukturyzację stanowią jedynie dwa składniki tego samego systemu, zmierzającego wyłącznie do ograniczenia wprowadzanie na rynek określonego rodzaju produkcji. Pomoc przyznana z tytułu wyłączenia i pomoc przyznana z tytułu restrukturyzacji miałyby zostać skumulowane w celu zwiększenia ich zgodności z prawem wspólnotowym.

(43)

Powód uważa, że niezależne zarządzanie finansowe przewidziane dla Planu Rivesaltes w decyzji CIVDN 96-1 z dnia 5 lipca 1996 r. nie było respektowane, ponieważ premia za wyłączenie była finansowana z funduszów nie pochodzących wyłącznie ze składek międzybranżowych wprowadzonych w 1996 r. Tak więc „premia za wyłączenie” była jakoby częściowo finansowana, w wysokości ponad 11 mln FRF, z własnych funduszy CIVDN. Ponadto część funduszy otrzymana w wyniku składek na akcje promocyjno-reklamowe była wykorzystana na finansowanie planu, a zwłaszcza premii za wyłączenie.

(44)

Według powoda, na początku sezonu 2000, Rada regionalna Pirenejów Wschodnich wpłaciła 2 mln FRF na rzecz CIVDN, z przeznaczeniem na finansowanie premii za wyłączenie. Ponadto ta sama Rada regionalna w swoim magazynie „Akcent kataloński” z marca 2003 r. zamieściła informację o tym, że wypłaciła ona bezpośrednio plantatorom, poza pomocą z tytułu premii za wyłączenie i z tytułu restrukturyzacji, pomoc za hektar w wysokości 761 EUR, a następnie pomoc w wysokości 1 293 EUR w ramach Planu Rivesaltes. Komisja nie została powiadomiona o tej pomocy.

(45)

Jeśli chodzi o pomoc na reklamę i promocję, powód uważa, że fundusze z opłat parafiskalnych na rzecz CIVDN zostały użyte na finansowanie kampanii promocyjnych ich własnych produktów, tzn. produktów niektórych przedsiębiorstw, a nie na finansowanie ogólnych kampanii promocyjnych różnych kategorii AOC. Te praktyki są jakoby nadal stosowane przez Komitet międzybranżowy win z Roussillon (CIVR), jednostkę, która zastąpiła postawiony w stan likwidacji CIVDN. Takie środki pomocowe są niezgodne z przepisami wspólnotowymi, ponieważ nie służą one celowi mającemu znaczenie ogólne.

(46)

Według powoda, w latach 2001 i 2002, CIVDN nadal wymagał od sprzedawców win wnoszenia opłat parafiskalnych, podczas gdy organizacja, która go zastąpiła CIVR, również zaczęła naliczać składki, co stanowi działanie bezprawne z punktu widzenia prawa krajowego.

(47)

Pismem z dnia 16 czerwca 2003 r. władze francuskie przedstawiły swoje uwagi dotyczące decyzji Komisji o wszczęciu procedury przewidzianej w art. 88 ust. 2 Traktatu w odniesieniu do zgłoszonej pomocy.

(48)

Władze francuskie wstępnie potwierdziły, że omawiane rozwiązania nie zostały wznowione po okresie określonym początkowo, tzn. po upływie pięciu lat od kampanii 1996/1997. W każdym razie Komisja pismami z 14 grudnia 2000 r, i 6 grudnia 2001 r. została poinformowana o rozwiązaniu CIVDN. CIVR, który zastąpił CIVDN nie wprowadził żadnych środków tego typu.

(49)

Władze francuskie tłumaczą, że środek nie miał na celu zmniejszenia uprawy winorośli, ponieważ beneficjenci zobowiązali się do zaakceptowania sprzedaży produkcji pochodzącej z „wyłączonych” winnic jako wino stołowe lub wino stołowe z określeniem regionu, a nie jako AOC. Jednak premia ta nie stanowi, jak to sugeruje Komisja, zwykłej dotacji operacyjnej, która byłaby niesłusznym odciążeniem budżetu.

(50)

W rzeczywistości premia miała na celu zapewnienie beneficjentom rekompensaty za ich zobowiązanie się do zaniechania sprzedaży produkcji z „wyłączonych” winnic jako AOC. Nie stanowiła więc ona dla beneficjentów dodatkowego dochodu, tylko zwykłą rekompensatę z tytułu utraty dochodów.

(51)

Tak więc, w trakcie wprowadzania środka, z jednego hektara winnicy AOC Rivesaltes otrzymywano, na podstawie maksymalnej dozwolonej wydajności 40 hl, produkcję składająca się z 25 hl naturalnych win słodkich w cenie 1 140 FRF/hl i 15 hl win stołowych lub win stołowych z oznaczeniem geograficznym w cenie 350 FRF/hl, co daje całkowite obroty w wysokości od 32 250 FRF do 33 000 FRF/ha. Po „wyłączeniu” z jednego hektara winnicy można było uzyskać 50 hl wina stołowego lub wina stołowego z oznaczeniem geograficznym (średnia agronomiczna dla departamentu), co daje obroty od 12 500 FRF do 17 500 FRF/ha.

(52)

Tak więc średnia różnica po wyłączeniu (utrata dochodów przez producentów) wynosiła około 15 000 FRF/ha, z której należy dla uzyskania pełnego obrazu odjąć koszt alkoholu, służący do wytwarzania win naturalnych słodkich (VDN), czyli 2 000 FRF za 25 hl, z czego wynika różnica netto w wysokości 13 000 FRF/ha.

(53)

Nawet biorąc pod uwagę fakt, że od roku 1999, w związku ze spadkiem cen dla producenta win VDN (900 FRF/hl), różnica się zmniejszyła, wynosiła ona w każdym wypadku 6 500 FRF/ha [26 000 FRF (obroty/ha AOC) -17 500 FRF (obroty/ha win stołowych i win stołowych z oznaczeniem geograficznym) -2 000 FRF (koszt alkoholu przy produkcji VDN)].

(54)

W tych warunkach władze francuskie uważają, że premia za wyłączenie nie może w żadnym wypadku stanowić dotacji operacyjnej, czyli pomocy mającej zapewnić beneficjentom nienależne im dodatkowe dochody, lub ulgi budżetowe.

(55)

Ponadto władze francuskie podkreślają, że premia za wyłączenie nie stanowiła zamachu na mechanizm wspólnej organizacji rynku wina z racji ewentualnych zakłóceń, jakie mogła spowodować na rynku. Tak więc w departamencie Pirenejów Wschodnich w trakcie kampanii 1996/1997 do 1999/2000, nie przeprowadzono żadnej destylacji z tytułu destylacji obowiązkowej. Ponadto ilość wina skierowanego do destylacji zapobiegawczej w trakcie wyżej wymienionych kampanii wskazuje na normalne funkcjonowanie rynku win stołowych i win stołowych z oznaczeniem geograficznym.

(56)

Dodatkowo władze francuskie zwracają uwagę na solidarny charakter tego środka, który nie był finansowany ze środków pochodzących z budżetu państwa, ale poprzez składki międzybranżowe płacone przez samych producentów.

(57)

Według władz francuskich środek ten stanowił nadzwyczajne uzupełnienie pomocy krajowej w odnowieniu winnic, która została wprowadzona w życie rozporządzeniem (EWG) nr 2741/89.

(58)

Władze francuskie przypominają, że pomoc na poprawę szczepów jest środkiem, który zgłoszono po raz pierwszy już w roku 1993 (pomoc nr N 769/93) i który był przedmiotem karty dokumentacyjnej (FR/XXX/05.00/017) w kolejnych zestawieniach pomocy krajowych. Jeśli chodzi o raport roczny, władze francuskie tłumaczą, że dokumenty, które winny zostać wysłane zgodnie z art. 8 rozporządzenia (EWG) nr 2741/89 można również wysłać „w ramach rocznego przekazywania informacji przez państwa członkowskie na podstawie art. 9 rozporządzenia (EWG) nr 822/87”. Tymczasem art. 9 rozporządzenia (EWG) nr 822/87 przewiduje, że „corocznie do dnia 1 września państwa członkowskie wysyłają Komisji … informację o zmianach w uprawach winorośli, która zawiera zestawienie obszarów uprawy winorośli na ich terytorium”, a także „do dnia 1 grudnia… sprawozdanie dotyczące zmian w uprawach winorośli”.

(59)

Jednocześnie władze francuskie przypomniały, że zgodnie z art. 9 rozporządzenia Rady (EWG) nr 822/87 przekazują one corocznie do Biura Statystycznego Wspólnot Europejskich wykaz obszarów zajętych pod uprawę winorośli, wraz z ich klasyfikacją według departamentów i typów produkowanych winogron (winogron, z których produkuje się wina gatunkowe w określonych regionach (VQPRD), winogron stołowych), a także wykazy karczowania upraw winorośli przedstawione zgodnie z tym samym modelem, tzn. według departamentów i według typów produkowanych winogron. Władze francuskie przesyłają w załączeniu kopie tabel przesłanych dla kampanii 1997/1998. W tej sytuacji władze francuskie uważają, że nie można im zarzucać uchylania się od obowiązków wynikających z rozporządzenia (EWG) nr 822/87.

(60)

Dla ustalenia dokładnego i wyczerpującego bilansu pomocy na restrukturyzację „Planu Rivesaltes” należy, według władz francuskich, wziąć pod uwagę fakt, że obszary Muscat de Rivesaltes zostały wykluczone z uzupełnienia pomocy w restrukturyzacji przewidzianej w planie. Skorzystały one jedynie z pomocy w odnowieniu, według stawek odpowiadających skali krajowej. Tym niemniej suma 85 mln FRF, którą władze francuskie zamieściły w swoich poprzednich notach zawiera 31 mln FRF pomocy krajowej na odnowę winnic, odpowiadającą obszarowi Muscat.

(61)

Ostateczny bilans pomocy na restrukturyzację w ramach Planu Rivesaltes, dla obszaru win stołowych o oznaczeniu geograficznym z określonych szczepów Côtes du Roussillon villages, wygląda następująco:

(62)

W sumie, w ramach planu, suma 36,623 mln FRF została wypłacona 875 producentom z tytułu odnowienia winnic na powierzchni 1 238 ha.

(63)

Ilość przypadków gdzie wypłaty przekroczyły 33 000 FRF/ha wynosi 221, dotyczy powierzchni 166 ha i odpowiada sumie 0,883 mln FRF.

(64)

Władze francuskie przesłały listę odmian używanych w restrukturyzacji, a także różne postanowienia ustalające corocznie stawki pomocy.

(65)

Władze francuskie zaznaczają przede wszystkim, że działania te nie zostały wznowione po 31 grudnia 2000 r.

(66)

Jeśli chodzi o akcje reklamowo-promocyjne prowadzone dzięki wpływom pochodzącym z obowiązkowej składki dobrowolnej (CVO), miały one taki sam charakter jak te, które finansowano dzięki wpływom z opłaty parafiskalnej, o której Komisja została powiadomiona i która została przez Komisję zatwierdzona (pomoc nr N 230/90 (11) i N 184/97).

(67)

Wpływy uzyskane dzięki pobieraniu składki CVO pozwoliły więc wzmocnić działania prowadzone dzięki opłatom parafiskalnym. W istocie okazało się konieczne położyć nacisk na promocję tych win celem zwiększenia ich możliwości zbytu, biorąc pod uwagę sytuacje rynkową, która miała poważny wpływ na lokalny sektor wina.

(68)

Biorąc to pod uwagę, władze francuskie zauważają, że jeśli chodzi o pomoc na promocję – jej finansowanie jest dozwolone do wysokości 100 %. Jeśli chodzi o pomoc dla reklamy, władze francuskie zwracają uwagę na fakt, że chodziło tu o kampanie reklamowe produktów z oznaczeniem AOC, finansowanych poprzez ściągnięte opłaty parafiskalne i dobrowolne składki.

(69)

W odpowiedzi na prośbę Komisji władze francuskie przesłały wzory użytych materiałów reklamowych.

(70)

Pismem z dnia 10 września 2004 r. władze francuskie odpowiedziały na uwagi przekazane przez strony trzecie. Tłumaczą w nim, że w uwagach tych wspomniany jest fakt, jakoby pomoc została wycofana z finansowania celu, na jaki została początkowo przeznaczona i wykorzystana na rzecz spółki będącej konkurentem zainteresowanej strony trzeciej. Władze francuskie wyraziły swoją dezaprobatę wobec takich sugestii, które bezpośrednio podałyby w wątpliwość uczciwość różnych organów administracyjnych, których to dotyczy i w związku z tym poprosiły Komisję by nie brała pod uwagę takich argumentów.

(71)

Zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu, „z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w [niniejszym] Traktacie, wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.”

(72)

Artykuł 76 rozporządzenia (EWG) nr 822/87, obowiązujący w momencie przyznawania pomocy przewidywał, że z zastrzeżeniem postanowień sprzecznych z tym rozporządzeniem art. 92, 93 i 94 Traktatu (które stały się art. 87, 88 i 89) miały zastosowanie do produkcji i handlu produktami winiarskimi.

(73)

Za pomoc interwencyjną uważa się wszelką pomoc, która w jakiejkolwiek formie może faworyzować bezpośrednio lub pośrednio przedsiębiorstwa, lub która może zostać uznana za korzyść ekonomiczną, której przedsiębiorstwo z niej korzystające nie uzyskałoby w normalnych warunkach rynkowych.

(74)

Jeśli chodzi o charakter składek, o których mowa, Komisja zauważa, że, aby miały one wszystkie pożądane skutki konieczne było przyjęcie ustawy przez władze publiczne, a w związku z tym uzyskane w wyniku ich wprowadzenia fundusze służyły jako instrument dla wprowadzenia polityki popieranej przez państwo. Poza tym nie zostało ustalone, że beneficjenci tej pomocy podlegają również obowiązkowi wspomnianych opłat. Z tego powodu pomoc ta nie spełnia kryteriów, jakie Trybunał Sprawiedliwości zaproponował w swoim orzecznictwie, a które pozwalają na uniknięcie niezgodności z art. 87 ust. 1 Traktatu (12). Z tego względu na etapie procedury dochodzenia Komisja uważa, że chodzi w tym wypadku o opłaty parafiskalne, tzn. o źródła publiczne.

(75)

Poza tym, zgodnie z orzecznictwem Trybunału, za pomoc interwencyjną uważa się wszelką pomoc, która w jakiejkolwiek formie zmniejsza obciążenia wpływające normalnie na budżet przedsiębiorstwa i które, nie będąc subwencjami w ścisłym znaczeniu tego słowa, mają taki sam charakter i odnoszą identyczne skutki. (13).

(76)

Jeśli chodzi o ustalenie istnienia, czy też charakteru pomocy, musi to zostać zrobione na poziomie potencjalnych beneficjentów Planu Rivesaltes, a także składek międzybranżowych na działalność reklamowo-promocyjną i funkcjonowanie niektórych AOC oraz ich finansowanie. W danym wypadku udzielone poparcie faworyzowało niektóre przedsiębiorstwa w tym sensie, że pomoc została udzielona jedynie producentom AOC działającym w ściśle określonych rejonach.

(77)

Dla ustalenia czy pomoc jest objęta zakresem zastosowania art. 87 ust. 1 Traktatu należy na zakończenie ustalić, czy może ona mieć wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

(78)

Trybunał stwierdził, że kiedy korzyść przyznana przez państwo członkowskie wzmacnia pozycję pewnej kategorii przedsiębiorstw w stosunku do innych, konkurencyjnych przedsiębiorstw w wymianie wewnątrzwspólnotowej, należy uznać, że ta korzyść wywiera wpływ na te ostatnie. (14).

(79)

Z faktu istnienia wymiany handlowej między państwami członkowskimi w sektorze wina wydaje się jasno wynikać, że w sektorze tym istnieje wspólna organizacja rynku.

(80)

Poniższa tabela pokazuje przykładowo poziom wymiany handlowej produktów winiarskich między Francją i innymi państwami członkowskimi w ciągu dwóch ostatnich lat przeprowadzania wspomnianych wyżej przekształceń we Francji.

(81)

Przyznana pomoc może więc mieć wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłócić lub zagrozić konkurencji wskutek faworyzowania pewnych produktów przemysłu winiarskiego na szkodę produktów wytwarzanych w innych państwach członkowskich. Rzeczywiście sektor wina jest niezwykle otwarty na konkurencję na poziomie Wspólnoty i w związku z tym bardzo wrażliwy na jakiekolwiek środki faworyzujące produkcję w którymś z państw członkowskich.

(82)

W świetle powyższych wyjaśnień Komisja uważa, że środki przyznane na korzyść przedsiębiorstw produkujących AOC, działających w pewnych określonych regionach, stanowią korzyść finansowaną z przyznanych im środków publicznych, z których inni operatorzy nie mogą korzystać, która zakłóca konkurencję faworyzując pewne przedsiębiorstwa i pewne produkty, a więc może mieć wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Środek stanowi więc pomoc w znaczeniu art. 87 ust. 1 Traktatu.

(83)

Artykuł 87 Traktatu dopuszcza jednak wyjątki od ogólnej zasady niezgodności pomocy państwa z Traktatem, mimo że niektóre z nich nie mają w sposób oczywisty zastosowania w tym wypadku – mianowicie wyjątki przewidziane w ust. 2 tego artykułu. Władze francuskie nie powołały się na te wyjątki.

(84)

Jeśli chodzi o odstępstwa od reguły przewidziane w art. 87 ust. 3 Traktatu, należy je ściśle interpretować podczas badania każdego programu pomocy o zasięgu regionalnym lub branżowym, czy też w przypadku wszelkich indywidualnych zastosowań mechanizmu pomocy ogólnej. W szczególności mogą być one przyznane jedynie w przypadkach, gdy Komisja może stwierdzić, że pomoc jest niezbędna dla zrealizowania jednego z przedstawionych celów. Przyznanie korzyści wynikających z odstępstw od zasady przyznawania pomocy, które nie spełniają powyższego wymogu stanowi zezwolenie na naruszenie zasad wymiany handlowej między państwami członkowskimi i zakłócenie konkurencji bez uzasadnienia względem interesów Wspólnoty, a równolegle przyznanie nienależnych korzyści przedsiębiorcom w niektórych państwach członkowskich.

(85)

Komisja uważa, że omawiana tutaj pomoc nie jest przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionu, w którym poziom życia jest nienormalnie niski lub regionu, w którym istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia, zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu. Nie jest ona również przeznaczona na wspieranie realizacji ważnego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania lub mająca na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego, zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. b) Traktatu. Pomoc nie jest również przeznaczona na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. d) Traktatu.

(86)

Artykuł 87 ust. 3 lit. c) Traktatu przewiduje, że pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem może zostać uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem. Aby móc skorzystać z odstępstwa od ogólnej zasady przewidzianego w tym punkcie, pomoc winna przyczyniać się do rozwoju omawianego sektora.

(87)

Komisja stwierdza, że władze francuskie nie powiadomiły Komisji o planach przyznania omawianej pomocy, zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu. Artykuł 1 lit. f) rozporządzenia (WE) nr 659/1999 określa jako pomoc przyznaną bezprawnie nową pomoc wprowadzoną w życie z naruszeniem art. 88 ust. 3 Traktatu. Konieczność powiadomienia o pomocy państwa została potwierdzona w art. 1 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 659/1999 (15).

(88)

Ponieważ środki wdrożone przez Francję zawierają elementy pomocy państwa, wynika z tego, że chodzi tu o nową pomoc, o której Komisja nie została powiadomiona, czyli o pomoc przyznaną bezprawnie w rozumieniu Traktatu.

(89)

Zgodnie z punktem 23.3 wytycznych rolnych i komunikatu Komisji w sprawie określenia zasad dotyczących uznania pomocy państwa za przyznaną bezprawnie (16), wszelka pomoc przyznana bezprawnie w znaczeniu art. 1 lit. f) rozporządzenia (WE) nr 659/1999 musi zostać uznana za taką zgodnie z zasadami i wytycznymi obowiązującymi w momencie jej przyznania.

(90)

Wytyczne rolne obowiązują od dnia 1 stycznia 2000 r. W związku z tym jakakolwiek pomoc przyznana po tej dacie będzie musiała być oceniana w świetle tych wytycznych. Z drugiej strony jakakolwiek pomoc przyznana przed tą datą będzie musiała w danym wypadku być oceniana w świetle przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2000 r.

(91)

Punkt 3.2 wytycznych rolnych przewiduje, że nawet jeśli artykuły 87, 88 i 89 Traktatu mają pełne zastosowanie do sektorów objętych wspólną organizacją rynku, ich stosowanie podlega jednak przepisom ustalonym przez odpowiednie zarządzenia. Inaczej mówiąc, odwołanie się przez państwo członkowskie do przepisów art. 87, 88 i 89 Traktatu nie może zwolnić go od stosowania przepisów regulujących dany rynek (17). Komisja musi również zbadać czy pomoc nie ma negatywnego wpływu na funkcjonowanie danych rynków i czy w związku z tym nie jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.

(92)

Jeśli chodzi o pomoc przewidzianą w Planie Rivesaltes, była ona przyznana między 1 stycznia 1997 r. a 31 lipca 2000 r., tzn. przed wejściem w życie w dniu 1 sierpnia 2000 r. rozporządzenia Rady (WE) nr 1493/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku wina. Ponieważ chodzi o środki dotyczące zakresu zastosowania wspólnej organizacji rynku wina, powinny one zostać zbadane w świetle przepisów prawnych obowiązujących w tym okresie, tzn. rozporządzenia (EWG) nr 822/87.

(93)

Jeśli chodzi o pomoc na działania reklamowo-promocyjne prowadzone przez niektóre AOC, które według władz francuskich nie zostały ponownie wprowadzone po dniu 31 grudnia 2000 r., zgodność przyznanej pomocy musi zostać sprawdzona w świetle wytycznych mających zastosowanie do pomocy państwa na reklamę produktów wymienionych w załączniku I Traktatu WE i niektórych produktów niezawartych w załączniku I (18), którego punkt 70 przewiduje, że każda pomoc przyznana bezprawnie z punktu widzenia art. 1 lit. f) rozporządzenia (WE) nr 659/1999 jest oceniana zgodnie z zasadami i wytycznymi obowiązującymi w momencie przyznania pomocy.

(94)

Jeśli chodzi o pomoc państwa finansowaną za pomocą opłaty parafiskalnej, działania finansowane w ramach tej pomocy, a także metody finansowania muszą być przedmiotem badania przez Komisję.

(95)

Premia za wyłączenie była finansowana przez składki międzybranżowe na restrukturyzację winnic, które zostały określone jako obowiązkowe przez władze publiczne. Premia miała na celu zrekompensowanie producentom strat dochodów spowodowanych ich zobowiązaniem się do nieużywania określenia AOC „Rivesaltes” i do zmiany profilu produkcji na wina stołowe i wina stołowe o oznaczeniu geograficznym.

(96)

Tymczasem premie za wyłączenie w takim ujęciu jak zostało to przewidziane w ustaleniach dotyczących pomocy francuskiej nie były przewidziane przez wspólną organizacją rynku, a konkretnie przez rozporządzenie (EWG) nr 456/80. Rozporządzenie to przewidywało jedynie premię za czasowe lub definitywne zaprzestanie produkcji, wypłacaną kiedy producent decydował się przyczynić się do zmniejszenia uprawy winorośli, zwłaszcza poprzez wykarczowanie winorośli.

(97)

Komisja stwierdziła, że środek francuski nie miał na celu zmniejszenie produkcji wina, lecz jedynie zaprzestanie oznakowania AOC Rivesaltes. W związku z tym, ponieważ nie nastąpiło żadne zmniejszenie uprawy winorośli i premia ta nie finansowała żadnych działań polegających na zaniechaniu produkcji, środek ten nie dotyczy zakresu działania dawnej wspólnej organizacji rynku wina.

(98)

Mimo że stosowanie rozporządzenia (EWG) nr 456/80 wydaje się tu wykluczone, jako że nie miało miejsca zaniechanie produkcji, środek powinien zostać zbadany w świetle innych przepisów horyzontalnych dotyczących kwestii pomocy państwa. W istocie art. 17 rozporządzenia (EWG) nr 456/80 określał, że przepisy tego rozporządzenia nie stanowią przeszkody w przyznaniu pomocy przewidzianej ustawodawstwem krajowym i przeznaczonej na osiągnięcie celów analogicznych do tych, które określa to rozporządzenie, pod warunkiem przeprowadzenia badania na podstawie artykułów 92, 93 i 94 Traktatu (które stały się artykułami 87, 88 i 89).

(99)

Wspomniane środki nie przewidywały zaniechania produkcji. Nie mogą więc one zostać uznane za środki przeznaczony na osiągnięcie celu analogicznego do celów zawartych w rozporządzeniu (EWG) nr 456/80, inaczej mówiąc analogicznego do zmniejszenia upraw winorośli.

(100)

Władze francuskie same wyjaśniały, że środek nie realizował celu zmniejszenia uprawy winorośli, ponieważ beneficjenci zobowiązali się do zaakceptowania sprzedaży produkcji pochodzącej z „wyłączonych” winnic jako wino stołowe lub wino stołowe z określeniem regionu, a nie jako AOC.

(101)

Władze francuskie sprecyzowały, że premia miała na celu zapewnienie beneficjentom rekompensaty za ich zobowiązanie się do zaniechania sprzedaży produkcji z „wyłączonych” winnic jako AOC. Tak więc, według władz francuskich nie stanowiła ona dla beneficjentów dodatkowego dochodu, tylko zwykłą rekompensatę z tytułu utraty dochodów. Jednak premia ta nie może zostać uznana za zwykłą dotację operacyjną, która byłaby niesłusznym odciążeniem budżetu.

(102)

Tymczasem wbrew temu, co twierdzą władze francuskie, Komisja jest zdania, że pomoc krajowa miała na celu ulgi finansowe dla producentów, którzy jako przedsiębiorcy zdecydowali się na dobrowolne podjęcie działania natury czysto handlowej, którego koszty wydają się być wydatkami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej.. W istocie rekompensata przez państwo utraty dochodów, na którą podmioty gospodarcze dobrowolnie się zgadzają, stanowi pomoc państwa, której skutkiem jest złagodzenie reperkusji ekonomicznych takiego działania.

(103)

Zgodnie ze stałą praktyką stosowaną przez Komisję przed przyjęciem, w dniu 1 stycznia 2000 r., wytycznych rolnych i zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (19), pomoc na dotacje operacyjne to taka pomoc, która ma na celu zwolnienie przedsiębiorstwa z kosztów, które musiałoby ono normalnie ponieść w ramach bieżącego prowadzenia swojej normalnej działalności. Trybunał przypomina, że zgodnie ze stałym orzecznictwem dotacje operacyjne nie mogą w żadnym wypadku zostać uznane za zgodne ze wspólnym rynkiem na podstawie art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu wówczas, gdy mogą one przez sam swój charakter zmienić warunki wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.

(104)

To rozumowanie jest powtórzone w punkcie 3.5 wytycznych rolnych, który przewiduje, że jednostronna pomoc państwa przeznaczona jedynie na poprawę sytuacji finansowej producentów, ale która w żaden sposób nie przyczynia się do rozwoju sektora, a w szczególności pomoc przyznana jedynie na podstawie ceny, ilości, jednostki produkcji, czy też jednostki środka produkcji jest uznawana za dotację operacyjną, niezgodną ze wspólnym rynkiem. Wspomniany punkt 3.5 dodaje, że chodzi tu w istocie o pomoc, która może mieć negatywne oddziaływanie na mechanizmy kierujące wspólną organizacją rynku.

(105)

Komisja zauważa, że pomoc została przyznana od hektara rocznie na podstawie kontynuowania produkcji i że w związku z tym była ona ściśle związana z ilością wyprodukowanego wina.

(106)

Komisja uważa więc, że premia za wyłączenie stanowi dotację operacyjną mogącą zakłócić mechanizm regulujący wspólną organizację rynku wina i że z tego powodu jest ona niezgodna z mającymi tu zastosowanie zasadami rynku i konkurencji.

(107)

Artykuł 14 rozporządzenia (EWG) nr 822/87 przewiduje, że jakakolwiek pomoc krajowa dla winnic jest zabroniona od dnia 1 września 1988 r., z wyjątkiem pomocy spełniającej kryteria, mające pozwolić na osiągnięcie celu ograniczenia wielkości produkcji lub poprawy jakości, nie powodując przy tym wzrostu produkcji.

(108)

Rozporządzenie (EWG) nr 2741/89 ustala kryteria, na podstawie których oceniane są projekty pomocy krajowej dla obszarów obsadzonych winoroślą, dopuszczalne zgodnie z art. 87, 88 i 89 Traktatu (które stały się art. 87, 88 i 89).

(109)

Artykuł 2 tego rozporządzenia przewiduje, że projekty pomocy krajowej muszą wykazać w zadowalający sposób przestrzeganie celu, określonego w art. 14 ust. 2, akapit 2 rozporządzenia (EWG) nr 822/87, polegającego na zmniejszeniu wielkości produkcji i poprawy jakości, nie pociągając za sobą zwiększenia produkcji.

(110)

Artykuł 3 tego rozporządzenia przewiduje, że do sadzenia powinna zostać użyta odmiana, która na danym obszarze nie jest uznana za wysoce wydajną, uważana jest za poprawiającą jakość i która jest konkretnie zatwierdzona przez władze krajowe w ramach projektu danej pomocy.

(111)

Władze francuskie przypomniały, że zgodnie z art. 9 rozporządzenia Rady (EWG) nr 822/87 przekazują one corocznie do Biura Statystycznego Wspólnot Europejskich wykaz obszarów zajętych pod uprawę winorośli, wraz z ich klasyfikacją według departamentów i typów produkowanych winogron (winogron, z których produkuje się wina gatunkowe w określonych regionach (VQPRD), winogrona stołowe), a także wykazy karczowania upraw winorośli przedstawione zgodnie z tym samym modelem klasyfikacji, tzn. według departamentów i według typów produkowanych winogron. Władze francuskie załączyły kopie przesłanych tabel dotyczących kampanii 1997/1998.

(112)

Komisja rzeczywiście otrzymała od władz francuskich informacje dotyczące odmian stosowanych w ramach restrukturyzacji, które pozwoliły jej na stwierdzenie przestrzegania warunków przypomnianych w motywach 107 do 110. Te informacje już w przeszłości pozwoliły Komisji stwierdzić, że odmiany te odpowiadają cechom wymaganym przez przepisy wspólnotowe obowiązujące w momencie przyznania pomocy.

(113)

Artykuł 5 rozporządzenia (EWG) nr 2741/89 przewiduje, że wysokość pomocy przyznanej na jeden hektar obsadzony winoroślą nie może przekraczać 30 % rzeczywistych kosztów wykarczowania i sadzenia. Koszty, które należy wziąć pod uwagę przy przyznawaniu pomocy mogły zostać określone ryczałtowo dla każdego regionu, zwłaszcza na podstawie charakterystyk geomorfologicznych.

(114)

Zgodnie ze wstępnymi informacjami dostarczonymi przez władze francuskie, po zsumowaniu wszystkich źródeł finansowania, udział władz publicznych w kosztach rzeczywiście przeprowadzonej restrukturyzacji wynosił około 29,11 %. Tak więc władze francuskie stwierdzają, że całkowita wysokość pomocy nie przekroczyła limitu 30 % przewidzianego przez przepisy wspólnotowe.

(115)

Artykuł 5 rozporządzenie (EWG) nr 2741/89 przewiduje, że istotnym elementem obliczania kosztów restrukturyzacji jest pomoc rzeczywiście przyznana na jeden hektar obszaru obsadzonego winoroślą. Takie rozumowanie wydaje się wykluczać obliczenia ogólne na poziomie akcji restrukturyzacji, a co za tym idzie obliczenia oparte na średnich kosztach całkowitych na jeden hektar.

(116)

Komisja uważa, że biorąc pod uwagę koszty na jeden hektar przedstawione przez władze francuskie (110 000 FRF/ha), limit udzielonej w danym wypadku pomocy musiał wynosić odpowiednio do 33 000 FRF/ha i do 30 % kosztów rzeczywiście poniesionych przez indywidualnych producentów.

(117)

Zgodnie z nowymi informacjami dostarczonymi przez władze francuskie, w sumie w ramach planu wypłacono kwotę 36,623 mln FRF z tytułu odnowienia winnic, na powierzchni 1 238 ha, dla 875 producentów. Ilość przypadków, gdzie suma ta przekroczyła 33 000 FRF/ha wynosiła 221 i dotyczyła powierzchni 166 ha, co odpowiada kwocie 883 000 FRF.

(118)

Komisja stwierdziła, że każde przekroczenie 30 % rzeczywistych kosztów i/lub limitu 33 000 FRF/ha w indywidualnych przypadkach stanowi pomoc państwa niezgodną z obowiązującymi zasadami.

(119)

Komisja zatwierdziła ostatecznie, w ramach pomocy państwa nr N 184/97 i na okres do końca roku 2002, pomoc państwa finansowaną przez opłatę parafiskalną służącą między innymi na pokrycie działań reklamowych i promocyjnych i funkcjonowania na rzecz CIVDN. Początkowe ustalenie zostało zatwierdzone przez Komisję w 1990 r., w ramach pomocy państwa nr N 230/90. Komisja stwierdziła wówczas, że pomoc na zbiorowe działania promocyjne mające na celu poprawienie wizerunku marki naturalnych win słodkich wśród konsumentów i zwiększenie ich sprzedaży została przyznana zgodnie z przepisami ramowymi pomocy krajowej na reklamę artykułów rolnych i niektórych produktów nieuwzględnionych w załączniku II Traktatu EWG, jednak z wyjątkiem produktów rybnych (20), mającymi zastosowanie do tego typu pomocy. Ponadto Komisja uważa, że koszty odnoszące się do wydatków administracyjnych CIVDN nie powinny być uznane za pomoc w ścisłym znaczeniu tego słowa.

(120)

Komisja uważa, że zezwolenie wydane w ramach pomocy państwa nr N 184/97 nie stanowi domniemanej zgody na każdą zmianę czy też, jak w omawianym przypadku, każdy inny środek stanowiący dodatek do pomocy uprzednio zatwierdzonej.

(121)

Tymczasem władze francuskie potwierdziły, że akcje reklamowo-promocyjne prowadzone dzięki wpływom pochodzącym ze składki CVO miały taki sam charakter jak te, które finansowano dzięki wpływom z opłaty parafiskalnej, o której Komisja została powiadomiona i która została przez Komisję zatwierdzona. Według władz francuskich chodziło więc tu wyłącznie o zwiększenie całkowitego budżetu dla tego środka.

(122)

Na podstawie faktu, że te same warunki zostały przyjęte dla przydzielenia wyżej wspomnianej pomocy Komisja, odwołując się do swojej decyzji w ramach pomocy państwa nr N 184/97, jest więc w stanie stwierdzić, że pomoc na działania reklamowo-promocyjne i na dotacje operacyjne dla AOC finansowana poprzez nowe składki jest zgodna z obowiązującymi zasadami konkurencji.

(123)

Komisja odnotowuje uwagi stron trzecich, zgodnie z którymi finansowane w ten sposób działania stanowią pogwałcenie zasad konkurencji dotyczących reklamy produktów rolnych, ponieważ zostały one jakoby wypłacone określonym przedsiębiorstwom. Tymczasem dowody przedstawione celem uzasadnienia tej tezy wydają się raczej wskazywać na to, że wspomniane wyżej działania stanowią środki promocji, które można uznać za działania w ramach pomocy technicznej, których beneficjentami mogą być plantatorzy winnic.

(124)

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (21), Komisja uważa normalnie, że finansowanie pomocy państwa za pomocą obowiązkowych obciążeń może mieć wpływ na pomoc w tym sensie, że będzie ona stanowiła ochronę w większym stopniu niż pomoc w ścisłym znaczeniu tego słowa. Wspomniane tu składki stanowią w istocie obowiązkowe obciążenia. Na podstawie tego samego orzecznictwa Komisja uważa, że pomoc nie może być finansowana z opłat parafiskalnych, obciążających również produkty importowane z innych państw członkowskich.

(125)

Komisja stwierdziła już uprzednio, mianowicie w odniesieniu do pomocy państwa nr N 184/97, że system wprowadzony przez władze francuskie nie uderzał w produkty importowane.

(126)

Z dokumentów ustalających opłaty parafiskalne, o których mowa wynika, że uderzają one jedynie w produkcję win słodkich naturalnych z oznaczeniem AOC z regionu Pirenejów Wschodnich. Jeśli chodzi o premię za wyłączenie, została ona sfinansowana przez składkę uderzającą jedynie w produkcję regionalną win, których dotyczy środek, a więc z wykluczeniem wszelkich produktów importowanych.

(127)

Można więc wyciągnąć wniosek, że żaden produkt importowany nie jest, ani nie był obłożony opłatami fiskalnymi o których mowa.

(128)

Pomoc państwa, którą Francja wdrożyła w formie „premii za wyłączenie” przyznanej francuskim producentom wina, którzy zobowiązali się nie używać oznaczenia AOC „Rivesaltes” lub „Grand Roussillon” od zbiorów 1996 r. do zbiorów 2000 r. włącznie, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.

(129)

Pomoc państwa, którą Francja wdrożyła w formie planu restrukturyzacji winnicy AOC Rivesaltes, od zbiorów 1996 r. do zbiorów 2000 r. włącznie, przyznana w wysokości przekraczającej w indywidualnych przypadkach 30 % kosztów realnych i/lub limitu 5 030,82 EUR/ha (33 000 FRF/ha), jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.

(130)

Pomoc państwa, którą Francja wdrożyła między 1 stycznia 1998 r., i 31 grudnia 2000 r. w formie działań reklamowo-promocyjnych i dotacji operacyjnych na rzecz AOC „Rivesaltes”, „Grand Roussillon”, „Muscat de Rivesaltes” i „Banyuls”, jest zgodna ze wspólnym rynkiem na podstawie art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu.

(131)

Omawiane tu środki nie zostały zakomunikowane Komisji zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu i w związku z tym stanowią pomoc przyznaną bezprawnie w znaczeniu art. 1 lit. f) rozporządzenia (WE) nr 659/1999.

(132)

Komisja żałuje, że Francja wprowadziła wyżej wspomnianą pomoc z pogwałceniem art. 88 ust. 3 Traktatu.

(133)

Jeśli chodzi o środki wdrożone bez oczekiwania na ostateczną decyzję Komisji, należy przypomnieć, że w związku z obligatoryjnym charakterem zasad procedur określonych w art. 88 ust. 3 Traktatu, zasad, których bezpośrednie działanie uznał Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniach wydanych dnia 19 czerwca 1973 r. w sprawie 77/72, Carmine Capolongo przeciwko Azienda Agricola Maya (22), 11 grudnia 1973 r. w sprawie 120/73, Gebrueder Lorenz GmbH przeciwko Niemcom (23) i 22 marca 1977 r. w sprawie 78/76, Steinicke et Weinlig przeciwko Niemcom (24), nie można orzec a posteriori o niesłuszności określenia danej pomocy za przyznaną bezprawnie (orzeczenie wydane dnia 21 listopada 1991 r. w sprawie C-354/90, Fédération nationale du commerce extérieur des produits alimentaires et autres przeciwko Francji) (25).

(134)

Trybunał Sprawiedliwości przypomniał, że kiedy pomoc, której finansowanie stanowi jej część integralną, została wdrożona z nieposzanowaniem obowiązku zgłaszania, sądy krajowe mają w zasadzie obowiązek nakazać zwrot opłat lub składek pobranych na finansowanie tej pomocy. Przypomina on również, że w gestii sądów krajowych leży ochrona praw należących do kompetencji sądu w przypadku ewentualnego złamania przez władze krajowe zakazu wdrożenia pomocy, który został określony w art. 88 ust. 3 ostatnie zdanie Traktatu i który ma bezpośredni efekt. Takie złamanie zakazu, na które powołują się podsądni mogący się tym posłużyć, a które zostało stwierdzone przez sądy krajowe, powinno doprowadzić do wyciągnięcie przez te ostatnie wszelkich konsekwencji, zgodnie z prawem krajowym, w odniesieniu do ważności aktów dotyczących wdrożenia pomocy, o której mowa i do windykacji przyznanego wsparcia finansowego (26).

(135)

W przypadku niezgodności pomocy przyznanej bezprawnie ze wspólnym rynkiem, art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 659/1999 przewiduje, że Komisja podejmuje decyzję, że zainteresowane państwo członkowskie podejmie wszelkie konieczne środki w celu windykacji pomocy od beneficjenta. Ta windykacja jest konieczna dla przywrócenia poprzedniej sytuacji, poprzez zlikwidowanie wszelkich korzyści finansowych, z których beneficjent pomocy przyznanej niezgodnie z prawem mógł niesłusznie skorzystać od daty przyznania takiej pomocy.

(136)

Artykuł 14 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 659/1999 przewiduje, że odzyskana suma obejmuje również odsetki naliczane według właściwej stopy ustalonej przez Komisję. Odsetki są płatne od dnia, w którym pomoc przyznana bezprawnie została udostępniona beneficjentowi.

(137)

Pomoc powinna być zwrócona zgodnie z procedurą przewidzianą przez francuskie przepisy prawne. Kwoty zawierają odsetki naliczane od dnia, w którym pomoc została udostępniona do dnia jej faktycznej windykacji. Naliczane są one na podstawie stopy referencyjnej Komisji, przewidzianej w metodzie określania stóp referencyjnych i aktualizacji (27).

(138)

Komisja nie posiada informacji dotyczących całkowitej kwoty pomocy przyznanej w ramach „premii za wyłączenie”, ponieważ nie zna wysokości wpływów ani ilości hektarów, które skorzystały z tej pomocy. Zaznaczając, że nie zmieniają one w żaden sposób wniosków Komisji, Komisja odnotowuje uwagi stron trzecich, zgodnie z którymi „premia za wyłączenie” miałaby stanowić przedmiot dodatkowego finansowania i dodatkowej pomocy państwa, które nie zostały zgłoszone przez władze francuskie. Zgodnie z informacjami, jakimi dysponuje Komisja, suma pomocy państwa przeznaczonej na finansowanie „pomocy na restrukturyzację” wynosiła 11,01 mln EUR.

(139)

Niniejsza decyzja nie przesądza konsekwencji, jakie Komisja wyciągnie w tym wypadku odnośnie do finansowania Wspólnej Polityki Rolnej z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR),

30.4.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 112/14

(1)

W piśmie z dnia 15 października 2004 r., zarejestrowanym dnia 25 października 2004 r., Komisja otrzymała skargę dotyczącą pomocy państwa, co do której istnieje podejrzenie niezgodności z prawem, udzielonej na rzecz Frucona Košice, a. s.. Wnoszący skargę przesłał informacje uzupełniające dnia 3 lutego 2005 r. Spotkanie z wnoszącym skargę odbyło się 24 maja 2005 r.

(2)

Na podstawie informacji otrzymanych od wnoszącego skargę, Komisja zwróciła się do Słowacji pismem z dnia 6 grudnia 2004 r. o informacje dotyczące kwestionowanego środka. Słowacja odpowiedziała pismem z dnia 4 stycznia 2005 r., zarejestrowanym dnia 17 stycznia 2005 r., w którym poinformowała Komisję o ewentualności udzielenia niezgodnej z prawem pomocy na rzecz Frucona Košice, a. s., i zwróciła się do Komisji o zatwierdzenie tej pomocy jako pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji finansowej. Słowacja przedłożyła informacje uzupełniające w piśmie z dnia 24 stycznia 2005 r., zarejestrowanym dnia 28 stycznia 2005 r. Komisja zwróciła się o dalsze informacje pismem z dnia 9 lutego 2005 r., na które otrzymała odpowiedź w piśmie z dnia 4 marca 2005 r., zarejestrowanym dnia 10 marca 2005 r. Spotkanie z władzami słowackimi odbyło się dnia 12 maja 2005 r.

(3)

Pismem z dnia 5 lipca 2005 r. Komisja poinformowała Słowację, że zdecydowała o wszczęciu postępowania określonego w art. 88 ust. 2 Traktatu WE dotyczącego wspomnianej pomocy.

(4)

Decyzja Komisji o wszczęciu postępowania została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (2). Komisja zaprosiła zainteresowane strony do przedstawienia uwag w sprawie kwestionowanego środka.

(5)

Władze słowackie przedłożyły swoje uwagi w piśmie z dnia 10 października 2005 r., zarejestrowanym dnia 17 października 2005 r. Komisja otrzymała uwagi od jednej zainteresowanej strony (beneficjenta) w piśmie z dnia 24 października 2005 r., zarejestrowanym dnia 25 października 2005 r. Przekazała je Słowacji, oferując możliwość ustosunkowania się do nich; uwagi Słowacji otrzymano w piśmie z dnia 16 grudnia 2005 r., zarejestrowanym dnia 20 grudnia 2005 r. Spotkanie z beneficjentem, na którym miał okazję wypowiedzieć się w tej sprawie, odbyło się dnia 28 marca 2006 r. Słowacja przedłożyła informacje uzupełniające w piśmie z dnia 5 maja 2006 r., zarejestrowanym dnia 8 maja 2006 r.

(6)

Beneficjentem pomocy finansowej jest spółka Frucona Košice, a. s. (zwana dalej „beneficjentem”), która w czasie opisywanych wydarzeń prowadziła działalność w zakresie produkcji spirytusu i napojów spirytusowych, napojów bezalkoholowych, przetworów owocowo-warzywnych oraz octu. Beneficjent obecnie nie zajmuje się już produkcją spirytusu i napojów spirytusowych. Prowadzi jednak działalność polegającą na hurtowej sprzedaży spirytusu i napojów spirytusowych. Spółka znajduje się w regionie kwalifikującym się do otrzymania pomocy regionalnej zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu WE.

(7)

Beneficjent w czasie opisywanych wydarzeń zatrudniał około 200 osób. W swoich uwagach do decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego przekazał Komisji dane dotyczące swoich obrotów (włącznie z podatkiem akcyzowym i VAT), które zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Tabela 1:

Obrót w różnych sektorach produkcji z uwzględnieniem podatku akcyzowego i VAT [w SKK]

(8)

Powyższe dane znacząco różnią się od danych, które Komisja otrzymała od władz słowackich, a które były zawarte w decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego (5). Władze słowackie w reakcji na uwagi beneficjenta po wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego nie wyraziły sprzeciwu wobec dokładności ww. liczb. Zdaniem władz słowackich beneficjent spełnia kryteria dotyczące średniego przedsiębiorstwa.

(9)

Kwestionowanym środkiem jest umorzenie zobowiązania podatkowego przez Urząd Skarbowy Košice IV (zwany dalej „urzędem skarbowym”) w ramach tzw. układu z wierzycielami. Postępowanie to reguluje ustawa nr 328/91 o postępowaniu upadłościowym i układowym (zwana dalej „ustawą o upadłości”).

(10)

Układ z wierzycielami (zwany dalej „układem” lub „postępowaniem układowym”) to postępowanie nadzorowane przez sąd, którego celem jest, podobnie jak w przypadku postępowania upadłościowego, uregulowanie sytuacji finansowej spółek w stanie upadłości (6). W postępowaniu upadłościowym spółka przestaje istnieć, a jej aktywa zostają sprzedane nowemu właścicielowi lub spółka ulega likwidacji. Natomiast w postępowaniu układowym spółka w stanie upadłości nadal prowadzi działalność bez zmiany właściciela.

(11)

Postępowanie układowe inicjuje spółka w stanie upadłości. Jego celem jest osiągnięcie porozumienia z wierzycielami (zwanego dalej „układem”) polegającego na tym, że spółka w stanie upadłości spłaca część swojego zadłużenia, a pozostała część zostaje umorzona. Układ taki musi zatwierdzić sąd nadzorujący postępowanie.

(12)

Wierzyciele, których wierzytelności zostały zabezpieczone, na przykład w drodze zastawu, występują jako wierzyciele uprzywilejowani. Aby wniosek układowy został przyjęty, wszyscy wierzyciele uprzywilejowani muszą zagłosować za jego przyjęciem, natomiast w przypadku pozostałych wierzycieli wystarczy większość kwalifikowana. Wierzyciele uprzywilejowani głosują osobno i mają prawo zawetować wniosek.

(13)

Wierzyciele uprzywilejowani są w pozycji uprzywilejowanej także w postępowaniu upadłościowym. Zysk ze sprzedaży aktywów zabezpieczonych w postępowaniu upadłościowym powinien zostać wykorzystany wyłącznie w celu spłaty wierzytelności wierzycieli uprzywilejowanych. Jeśli ze sprzedaży nie można pokryć wszystkich wierzytelności wierzycieli uprzywilejowanych, pozostałe kwoty będą doliczone do drugiej grupy, w skład której wchodzą wierzytelności pozostałych wierzycieli. W drugiej grupie roszczenia wierzycieli zostają zaspokojone proporcjonalnie.

(14)

Zgodnie z ustawą o upadłości, spółka, która chce zawrzeć układ z wierzycielami, musi przedłożyć sądowi sprawującemu nadzór nad postępowaniem listę działań mających na celu reorganizację spółki i bieżące finansowanie działalności spółki po układzie z wierzycielami.

(15)

Na mocy ustawy nr 511/92 o administrowaniu podatkami i opłatami oraz o zmianach w systemie lokalnych organów fiskalnych (zwanej dalej „ustawą o administrowaniu podatkami”) spółka ma możliwość zwrócenia się do organów skarbowych o odroczenie płatności podatku. Od kwoty, której spłata została odroczona, nalicza się odsetki, a odroczony dług musi zostać zabezpieczony.

(16)

Ustawa o administrowaniu podatkami reguluje też procedurę egzekucji podatków, której celem jest zaspokojenie należności podatkowych państwa przez sprzedaż majątku nieruchomego, majątku ruchomego lub przedsiębiorstwa jako całości.

(17)

Beneficjent w okresie od listopada 2002 r. do listopada 2003 r. wykorzystał możliwość odroczenia płatności należnego podatku z tytułu akcyzy od spirytusu, które umożliwia ustawa o administrowaniu podatkami (7). Kwota odroczonego długu wyniosła w sumie 477 015 759 SKK (12,6 mln EUR). Zanim urząd skarbowy wyraził zgodę na odroczenie płatności, zgodnie z ustawą zabezpieczył wszystkie swoje wierzytelności na aktywach beneficjenta. Według władz słowackich wartość tych zabezpieczeń, na podstawie ewidencji księgowej beneficjenta, wyniosła 397 476 726 SKK (10,5 mln EUR). Beneficjent twierdzi jednak, że wartość ta według szacunków rzeczoznawców pod koniec 2003 roku wynosiła 193 940 000 SKK (5 mln EUR). Jest to zdaniem beneficjenta wartość zabezpieczonych aktywów (majątku ruchomego, nieruchomości i wierzytelności) wyrażona w tzw. cenach rzeczoznawcy.

(18)

Od dnia 1 stycznia 2004 r. zmieniona ustawa o administrowaniu podatkami ograniczyła możliwość składania wniosków o odroczenie zobowiązań podatkowych do jednego razu w ciągu roku. Beneficjent wykorzystał tę możliwość w przypadku podatku akcyzowego za grudzień 2003 r., płatnego w styczniu 2004 r. Nie był jednak w stanie uregulować podatku akcyzowego lub odroczyć jego płatności za styczeń 2004 r., z terminem płatności w dniu 25 lutego 2004 r.. Na skutek tego, w myśl ustawy o upadłości, beneficjent stał się spółką w stanie upadłości. Utracił także koncesję na produkcję i przetwórstwo spirytusu.

(19)

Dnia 8 marca 2004 r. beneficjent złożył wniosek układowy we właściwym sądzie okręgowym. Sąd okręgowy zezwolił na postępowanie układowe decyzją z dnia 29 kwietnia 2004 r., stwierdziwszy, że zostały spełnione wszystkie ustawowe warunki dla wszczęcia postępowania układowego. Na posiedzeniu dnia 9 lipca 2004 r. wierzyciele głosowali za układem wnioskowanym przez beneficjenta. Układ został potwierdzony dnia 14 lipca 2004 r. decyzją sądu okręgowego sprawującego nadzór nad postępowaniem.

(20)

W sierpniu 2004 r. urząd skarbowy odwołał się od niniejszej decyzji sądu. Sąd Najwyższy na mocy decyzji z dnia 25 października 2004 r. zadecydował, że odwołanie jest bezpodstawne i uznał decyzję sądu okręgowego potwierdzającą układ za prawomocną i wykonalną od dnia 23 lipca 2004 r. Później prokurator generalny złożył odwołanie od decyzji wydanej przez Sąd okręgowy o wszczęcie nadzwyczajnego postępowania apelacyjnego. Niniejsze postępowanie toczy się nadal przed Sądem Najwyższym.

(21)

Wierzyciele i urząd skarbowy uzgodnili z beneficjentem następujący układ: beneficjent zapłaci 35 % długu w terminie jednego miesiąca od wejścia w życie układu z wierzycielami, a pozostałe 65 % długu wierzyciele umorzą. Wszyscy wierzyciele zostali potraktowani jednakowo. Konkretne sumy dotyczące poszczególnych wierzycieli znajdują się w poniższej tabeli.

Tabela 2:

Stan zadłużenia beneficjenta przed postępowaniem układowym i po nim [w SKK]

(22)

Należności urzędu skarbowego, które zostały objęte postępowaniem układowym, wynosiły 640 793 831 SKK (16,86 mln EUR) i obejmowały niezapłacony podatek akcyzowy za okres od maja 2003 r. do marca 2004 r., podatek VAT za okres od stycznia do kwietnia 2004 r. oraz naliczone grzywny i odsetki. Należności, które urząd skarbowy umorzył wyniosły 416 515 990 SKK (11 mln EUR). Układ przyniósł urzędowi skarbowemu 224 277 841 SKK (5,86 mln EUR).

(23)

Urząd skarbowy występował w postępowaniu układowym jako wierzyciel uprzywilejowany i jako taki sam oddzielnie głosował za układem. Uprzywilejowana pozycja urzędu skarbowego była spowodowane tym, że niektóre jego należności, będące przedmiotem postępowania układowego, były zabezpieczone w związku z odroczeniem zobowiązania podatkowego beneficjenta w 2002 r. i 2003 r. (patrz pkt 17). Wszyscy pozostali wierzyciele głosowali za wnioskowanym układem. Ich należności to zwykłe niezabezpieczone należności handlowe.

(24)

Beneficjent, zgodnie z wymogami ustawy o upadłości, w swoim wniosku układowym opisał środki na reorganizację produkcji, dystrybucji i zatrudnienia (włącznie ze zwolnieniami nadmiaru pracowników).

(25)

W sferze organizacyjnej i w zakresie zatrudnienia beneficjent planował przedsięwziąć następujące kroki: utworzenie uniwersalnej załogi produkcyjnej do wszystkich prac produkcyjnych, reorganizację parku transportowego poprzez wyeliminowanie pojazdów o najniższej wartości końcowej i reorganizację działalności handlowej. Do wymienionych działań miało dojść zwolnienie 50 pracowników w okresie od marca do maja 2004 r. Kolejnych 50 pracowników miało w tym czasie pracować za 60 % wynagrodzenia miesięcznego.

(26)

Jeśli chodzi o sferę produkcji i technologii, beneficjent stwierdził, że skoro spółka straciła koncesję na produkcję spirytusu, właściwe będzie mógł wynająć urządzenia do produkcji od kwietnia 2004 r. Beneficjent planował zmniejszenie lub zaprzestanie produkcji niektórych nierentownych napojów bezalkoholowych i oświadczył, że każde wprowadzenie do produkcji nowego produktu tego typu będzie poprzedzone analizą opłacalności jego produkcji.

(27)

Następnie beneficjent opisuje kolejne działania: restrukturyzację kosztów, której osiągnięcie miałoby nastąpić w wyniku obniżenia kosztów produkcji wynikającego z zakończenia produkcji spirytusu oraz likwidację części transportu własnego spółki; sprzedaż starych urządzeń na złom.

(28)

Beneficjent planował także sprzedaż budynku administracyjnego, sklepu i budynku rekreacyjnego oraz wskazał możliwość sprzedania lub wynajęcia instalacji do produkcji octu. Władze słowackie w uwagach do decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego potwierdziły, że sprzedaż budynku administracyjnego, sklepu i budynku rekreacyjnego nie doszła do skutku.

(29)

Beneficjent planował intensywną sprzedaż zapasów gotowych produktów (10).

(30)

Zgodnie z omawianym wnioskiem beneficjent miał finansować układ z własnych źródeł (sprzedaż zapasów) w wysokości [poniżej 150] mln SKK oraz ze źródeł zewnętrznych w formie kredytu z banku komercyjnego – w wysokości 100 mln SKK. Zgodnie z informacjami przedłożonymi przez beneficjenta w reakcji na wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego, należny dług został w końcu pokryty z przychodów pochodzących z emisji nowych akcji (21 mln SKK; 0,56 mln EUR), z przychodów ze sprzedaży zapasów ([poniżej 150] mln SKK; [poniżej 3,9] mln EUR) oraz dzięki kredytowi kupieckiemu od spółki Old Herold, s. r. o. ([70–130] mln SKK; [1,8–3,4] mln EUR). Termin płatności faktur Old Herold, s. r. o., wynosił 40 dni, co zdaniem beneficjenta było długim okresem, biorąc pod uwagę krytyczną sytuację beneficjenta. Dłuższy termin płatności umożliwił beneficjentowi uzyskanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych.

(31)

Po wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego władze słowackie poinformowały Komisję, że pozostały dług beneficjenta w stosunku do urzędu skarbowego w wysokości 224 277 841 SKK został zapłacony dnia 17 grudnia 2004 r. Władze słowackie potwierdziły, że do zakończenia postępowania prowadzonego przez Komisję Europejską wstrzymano umorzenie długu zatwierdzone w postępowaniu układowym.

(32)

Komisja w swojej decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego wyraziła wątpliwość, czy kwestionowane umorzenie należnego podatku nie stanowi pomocy państwa. Komisja uznała do wniosku, że postępowanie urzędu skarbowego w ramach postępowania układowego nie spełnia wymogów testu prywatnego wierzyciela. Komisja przede wszystkim wysunęła wniosek, że urząd skarbowy w porównaniu z pozostałymi wierzycielami znajdował się w innej sytuacji pod względem prawnym, gdyż posiadał zabezpieczone należności i miał możliwość rozpoczęcia egzekucji podatkowej. Komisja wątpi, czy postępowanie układowe w porównaniu z postępowaniem upadłościowym lub egzekucją podatkową, jest najlepszym możliwym rozwiązaniem dla państwa.

(33)

Następnie Komisja poddała w wątpliwość zgodność kwestionowanej pomocy ze wspólnym rynkiem. W pierwszej kolejności wyraziła wątpliwość, czy pomoc można uważać za zgodną jako pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji finansowej, jak twierdziły władze słowackie. Pomocą na ratowanie przedsiębiorstwa może być wyłącznie wsparcie płynności finansowej w formie gwarancji kredytowych lub kredytów. Kwestionowanym środkiem jest jednak umorzenie długu, które odpowiada bezzwrotnej dotacji. Ponadto środek ten przyznano bez konieczności zapewnienia, że w ciągu sześciu miesięcy od zatwierdzenia środków na ratowanie przedsiębiorstwa beneficjent przedłoży plan restrukturyzacji lub plan likwidacji, bądź zwróci pomoc w pełnej kwocie.

(34)

Następnie Komisja zbadała zgodność kwestionowanego środka jako pomocy na restrukturyzację i poddała w wątpliwość spełnienie dwóch głównych warunków: istnienia planu restrukturyzacji, który zapewni przywrócenie długotrwałej rentowności w rozsądnym okresie oraz ograniczenie pomocy do niezbędnego minimum.

(35)

Beneficjent oprócz informacji o stanie faktycznym, przedstawionych w części II przedłożył następujące uwagi.

(36)

Beneficjent twierdzi, że przyczyną jego trudności finansowych na początku 2004 roku była zmiana ustawy o administrowaniu podatkami, która ograniczyła możliwość odroczenia zobowiązania podatkowego do jednego razu w ciągu roku. Dla beneficjenta była to istotna zmiana, ponieważ, zgodnie z jego wypowiedzią, w poprzednich latach korzystał z powyższej możliwości.

(37)

Jeśli chodzi o samą sprawę, beneficjent twierdził po pierwsze, że w kompetencji Komisji nie leży badanie kwestionowanego środka, ponieważ środek ten zaczął obowiązywać przed datą przystąpienia do UE i nie miał zastosowania po przystąpieniu. Środek rzekomo zaczął obowiązywać przed przystąpieniem, ponieważ postępowanie układowe wszczęto dnia 8 marca 2004 r., a jak twierdzi beneficjent, zostało ono zatwierdzone przez sąd dnia 29 kwietnia 2004 r., tj. przed przystąpieniem Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej. Urzędy skarbowe, rzekomo w ramach negocjacji przed wszczęciem postępowania układowego, wyraziły zgodę na wnioskowany układ. W grudniu 2003 r. odbyło się spotkanie z Dyrekcją Skarbową Republiki Słowackiej, a dnia 3 lutego 2004 r. urząd skarbowy wysłał beneficjentowi pismo, w którym rzekomo potwierdził możliwość układu.

(38)

Następnie beneficjent twierdził, że jeśli Komisja jest zdania, iż zbadanie przedmiotowej sprawy leży w jej kompetencji, to i tak kwestionowany środek nie stanowi pomocy państwa, ponieważ zostały spełnione wymogi testu prywatnego wierzyciela.

(39)

Po pierwsze, beneficjent twierdzi, że porównanie postępowania układowego z egzekucją podatkową wprowadza w błąd, ponieważ wszczęcie pierwszego powoduje wykluczenie lub zawieszenie drugiego. Dlatego urząd skarbowy nie mógł wybrać egzekucji podatkowej. Beneficjent twierdzi też, że jeśli nie zainicjowałby dobrowolnie postępowania układowego, po kilku tygodniach lub miesiącach miałby ustawowy obowiązek wszcząć postępowanie upadłościowe lub postępowanie układowe na mocy przepisów dotyczących niewypłacalności.

(40)

Po drugie, beneficjent twierdzi, że decyzja państwa dotycząca zapobieżenia upadłości i poszukiwania rozwiązania w toku postępowania układowego spełnia wymogi testu prywatnego wierzyciela. Beneficjent przedkłada potwierdzenia dwóch audytorów i jednego syndyka masy upadłościowej na dowód tego, że urząd skarbowy otrzyma wyższą kwotę w krótszym terminie w przypadku postępowania układowego niż w przypadku postępowania upadłościowego. Beneficjent załącza także inne materiały i statystyki, mające potwierdzić, że postępowanie upadłościowe trwa na Słowacji średnio od 3 do 7 lat i przynosi bardzo ograniczone zyski ze sprzedaży składników majątku (11).

(41)

Swoją analizę beneficjent opiera przede wszystkim na sprawozdaniu spółki audytorskiej EKORDA z dnia 7 lipca 2004 r., które urząd skarbowy rzekomo miał do dyspozycji przed głosowaniem wierzycieli dnia 9 czerwca 2004 r. Nie przedstawiono jednak żadnego dowodu na potwierdzenie tej tezy.

(42)

Zgodnie ze sprawozdaniem spółki EKORDA przychody ze sprzedaży składników majątku w przypadku upadłości wyniosłyby najwyżej 204 mln SKK (5,3 mln EUR), a po odliczeniu różnego rodzaju opłat w wysokości 45 mln SKK, zaledwie 159 mln SKK (4,2 mln EUR). Beneficjent sam skorygował kwotę opłat, które należało odliczyć (36 mln SKK) i uzyskał kwotę 168 mln SKK (4,4 mln EUR). Nawet, jeśli urząd skarbowy jako jedyny wierzyciel uprzywilejowany i największy wierzyciel otrzymałby większość powyższych przychodów, omawiana kwota nadal byłaby niższa, niż ta, którą urząd skarbowy otrzymał po układzie.

(43)

Spółka EKORDA jako podstawę wykorzystała wartość księgową – na dzień 31 marca 2004 r. – rzeczowych aktywów trwałych, zapasów, środków pieniężnych i skorygowanych należności krótkoterminowych biorąc pod uwagę ich nieściągalność i niską zdolność kredytową. Spółka EKORDA skorygowała wartość nominalną składników majątku beneficjenta za pomocą tzw. współczynnika likwidacji w odniesieniu do każdego składnika majątku w przypadku sprzedaży w ramach postępowania upadłościowego (45 % w przypadku rzeczowych aktywów trwałych, 20 % na zapasy i należności krótkoterminowe, a 100 % w przypadku środków pieniężnych).

(44)

Spółka EKORDA uznała przyszłe wpływy podatkowe z działalności beneficjenta (12), a także rozwój zatrudnienia w regionie oraz rozwój przemysłu spożywczego na Słowacji za bardzo istotne czynniki wpływające na decyzję o utrzymaniu działalności beneficjenta.

(45)

Beneficjent przedstawia jeszcze dwa sprawozdania. Audytor Marta Kochová uznała, że maksymalny przychód ze sprzedaży składników majątku, które nie zostały jednak wycenione, wyniósłby 100 mln SKK (2,6 mln EUR), lub – po odliczeniu opłat w wysokości 22 mln SKK – tylko 78 mln SKK (2 mln EUR). Nie podano żadnych dodatkowych informacji dotyczących powyższego sprawozdania. Syndyk masy upadłościowej Holovačová rzekomo twierdzi, iż jej zdaniem postępowanie układowe w ogóle jest bardziej korzystne dla wierzycieli niż upadłość. Jednym z argumentów jest to, iż w interesie wierzyciela leży kontynuacja działalności dłużnika (przyszłe przychody z handlu i podatków).

(46)

Po trzecie, beneficjent twierdzi, że należy wziąć pod uwagę aspekty długofalowe, na przykład przyszłe wpływy z podatków. Orzecznictwo wykluczające aspekty społeczno-polityczne wymogów testu prywatnego wierzyciela (13) rzekomo nie ma zastosowania, jeśli organ publiczny weźmie pod uwagę obliczenia przyszłych wpływów z podatku. Zdaniem beneficjenta sytuacja organu publicznego jest tu analogiczna z sytuacją prywatnego wierzyciela, będącego dostawcą, w którego interesie leży dalsze funkcjonowanie klienta. Beneficjent następnie powołuje się na orzecznictwo dotyczące zasady prywatnego inwestora.

(47)

Beneficjent dochodzi do wniosku, że wymogi testu prywatnego wierzyciela zostały spełnione, a kwestionowany środek nie stanowi pomocy państwa.

(48)

Jeśli jednak Komisja doszłaby do innego wniosku, beneficjent twierdzi, że sporny środek jest zgodny ze wspólnym rynkiem jako pomoc na restrukturyzację. Twierdzi bowiem, że urząd skarbowy przed wydaniem zgody na układ zweryfikował potencjał planu operacyjnego beneficjenta w zakresie przywrócenia długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa. Brak formalnego planu restrukturyzacji w sytuacji, kiedy Komisja ma zaopiniować sprawę ex post, jest zdaniem beneficjenta nieistotny, ponieważ Komisja może się już przekonać, czy beneficjent faktycznie odzyskał rentowność. Beneficjent uznaje również, że w sytuacji opiniowania ex ante szczegółowy plan restrukturyzacji jest niezbędny. Następnie beneficjent krótko opisuje działania podjęte w celu restrukturyzacji: podwyższenie kapitału własnego, zwolnienia pracowników, sprzedaż zapasów. Beneficjent jest zdania, że wstrzymanie produkcji spirytusu i napojów spirytusowych oraz wynajęcie produkcyjnych składników majątku spółce Old Herold, s. r. o. są działaniami mającymi na celu restrukturyzację. Chociaż wstrzymanie produkcji pierwotnie było wymuszone utratą koncesji, beneficjent nie zwrócił się o wydanie nowej koncesji po układzie.

(49)

Zdaniem beneficjenta został też spełniony wymóg znaczącego wkładu beneficjenta w restrukturyzację.

(50)

W końcu beneficjent stwierdza, że fakt, iż prowadzi działalność gospodarczą w regionie wspieranym i jest jednym z największych regionalnych pracodawców także powinien być wzięty pod uwagę przy zastosowaniu wytycznych dotyczących pomocy na restrukturyzację.

(51)

Władze słowackie w odpowiedzi na wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego wyraziły kilka uwag dotyczących stanu faktycznego, które zostały już wymienione w części II.

(52)

Władze słowackie potwierdziły, że urząd skarbowy w czasie głosowania nad postępowaniem układowym nie wziął pod uwagę aspektu pomocy państwa. Urząd skarbowy nie uważał układu za formę pomocy państwa, dlatego od beneficjenta nie wymagano przedłożenia planu restrukturyzacji różniącego się od planu operacyjnego przedłożonego sądowi zgodnie z przepisami prawa regulującymi niewypłacalność.

(53)

W reakcji na uwagi beneficjenta, władze słowackie przedstawiły następujące uwagi.

(54)

Zdaniem władz słowackich uwagi beneficjenta dotyczące średniego czasu trwania postępowania upadłościowego i średniego zysku ze sprzedaży składników majątku w postępowaniu upadłościowym nie mają zastosowania w tym konkretnym przypadku. Ich zdaniem, ze względu na małą liczbę wierzycieli i istnienie składników majątku o dodatniej wartości likwidacyjnej, która przekracza kwotę uiszczoną na rzecz państwa po układzie, postępowanie upadłościowe trwałoby krócej niż jego średni czas trwania, a zysk urzędu skarbowego byłby wyższy niż w przypadku układu. Dnia 21 czerwca 2004 r. słowackie urzędy skarbowe dokonały kontroli na miejscu w spółce i stwierdziły, że na dzień 17 czerwca 2004 r. beneficjent posiadał środki pieniężne w wysokości 161,3 mln SKK, należności w wysokości 62,8 mln SKK, zapasy spirytusu i napojów spirytusowych o wartości 84 mln SKK oraz rzeczowe aktywa trwałe o wartości księgowej 200 mln SKK.

(55)

Władze słowackie są przekonane, że egzekucja podatkowa była faktyczną alternatywą dla urzędu skarbowego. Potwierdzają, że urząd skarbowy miał możliwość wszczęcia postępowania egzekucyjnego przed rozpoczęciem postępowania układowego oraz gdyby sąd odmówił zatwierdzenia układu (ponieważ urząd skarbowy jako wierzyciel uprzywilejowany nie głosowałby za przyjęciem wniosku w sprawie układu).

(56)

Władze słowackie nie zgadzają się z twierdzeniem beneficjenta, że jego trudności finansowe były spowodowane zmianą ustawy o administrowaniu podatków. Zdaniem władz słowackich problemy finansowe beneficjenta były spowodowane strategią finansową wykorzystywania podatków pośrednich do prowadzenia działalności gospodarczej. Beneficjent powinien był zamiast tego po prostu pobierać podatki od swoich klientów i przekazywać je do budżetu państwa.

(57)

Władze słowackie nie zgadzają się z tezą, że spotkanie z Dyrekcją Skarbową Republiki Słowackiej w grudniu 2003 r. jest dowodem wstępnej zgody urzędu skarbowego na układ. Władze słowackie przedłożyły pismo z dnia 6 czerwca 2004 r. wystosowane przez Dyrekcję Skarbową Republiki Słowackiej adresowane do podlegającego jej urzędu skarbowego, w którym powyższa dyrekcja instruuje urząd skarbowy, aby nie zgadzał się na układ wnioskowany przez beneficjenta, ponieważ jest on niekorzystny dla państwa. Omawiane pismo odnosiło się do innego pisma ministra finansów o bardziej ogólnym charakterze z dnia 15 stycznia 2004 r. adresowanego do podlegającej mu Dyrekcji Skarbowej Republiki Słowackiej, w którym minister przekazuje jej instrukcję, aby nie przystawała na takie wnioski układowe z wierzycielami, które oznaczałyby umorzenie przez urzędy skarbowe należności podatkowych. Ponadto władze słowackie interpretują pismo z dnia 3 lutego 2004 r., do którego nawiązywał beneficjent (patrz pkt 37), jako wyraźnie niezawierające zgody na układ w wysokości 35 %.

(58)

Władze słowackie twierdzą, że beneficjent nie zapłacił podatku akcyzowego w określonym terminie odroczenia od stycznia 2001 r. do marca 2004 r. i regularnie korzystał z odroczeń.

(59)

Zdaniem władz słowackich wyraźne różnice w szacunkach zawartych w dwóch sprawozdaniach z kontroli (patrz pkt 41 i 45) budzą wątpliwości co do wiarygodności obu sprawozdań. Wątpliwości budzi przede wszystkim współczynnik likwidacji, który spółka EKORDA zastosowała wobec aktywów obrotowych. Współczynnik ten powinien być wyższy niż 20 %.

(60)

I wreszcie zdaniem władz słowackich beneficjent nie opracował realnego planu restrukturyzacji, a działań proponowanych przez beneficjenta w ramach postępowania układowego nie można uznać za działania restrukturyzacyjne

(61)

Ponieważ część wydarzeń istotnych dla niniejszego przypadku miała miejsce przed przystąpieniem Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 r., Komisja musiała najpierw stwierdzić, czy w jej kompetencji leży rozstrzyganie o kwestionowanym środku.

(62)

Komisja nie może badać środków, które zostały zrealizowane przed przystąpieniem do UE i które nie mają zastosowania po przystąpieniu ani na podstawie procedury mechanizmu przejściowego, ustanowionej na mocy pkt 3 załącznika IV Traktatu o przystąpieniu, ani na mocy zasad określonych w art. 88 Traktatu WE. Traktat o przystąpieniu ani Traktat WE nie wymagają ani nie uprawniają Komisji do badania środków tego rodzaju.

(63)

Z drugiej strony na mocy Traktatu WE środki, które weszły w życie po przystąpieniu państwa do UE w sposób oczywisty należą do kompetencji Komisji. W celu określenia czasu, kiedy dany środek zaczął obowiązywać jako decydujące kryterium ma zastosowanie wiążący akt prawny, w którym właściwy organ krajowy zobowiązuje się do udzielenia pomocy (14).

(64)

Beneficjent w tym przypadku twierdził, że kwestionowany środek zaczął obowiązywać przed przystąpieniem do UE, a po przystąpieniu nie miał zastosowania (patrz pkt 37).

(65)

Komisja nie może przyjąć argumentów beneficjenta. Wniosek o wszczęcie postępowania układowego nie został złożony przez organ udzielający pomocy, tylko przez beneficjenta. Podobnie decyzja sądu zezwalająca na przeprowadzenie postępowania układowego nie została podjęta przez organ udzielający pomocy. Powyższa decyzja jedynie umożliwiła beneficjentowi i jego wierzycielom kontynuowanie negocjacji na temat układu, ale ewidentnie nie stanowiła udzielenia pomocy. Nie ma dowodów na to, że Dyrekcja Skarbowa Republiki Słowackiej wyraziła zgodę na kwestionowany środek na spotkaniu w grudniu 2003 r. Przeciwnie, władze słowackie zaprzeczyły istnieniu jakiejkolwiek wstępnej zgody. Pismo z dnia 3 lutego 2004 r. otwarcie wyraża odmowę przyjęcia wniosku układowego na poziomie 35 %.

(66)

Decyzja właściwego organu dotycząca umorzenia części należności została przyjęta dnia 9 lipca 2004 r., kiedy urząd skarbowy wydał zgodę na układ wnioskowany przez beneficjenta.

(67)

W związku z tym kwestia obowiązywania środka po przystąpieniu Słowacji do UE została rozwiązana.

(68)

Dlatego Komisja uznała, że do jej kompetencji należy wydanie opinii dotyczącej kwestionowanego środka zgodnie z postanowieniami art. 88 Traktatu WE.

(69)

Przepisy art. 87 ust. 1 Traktatu WE stanowią, że wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

(70)

Umorzenie długu wobec organu publicznego, jakim jest urząd skarbowy, jest formą wykorzystania zasobów państwowych. Środek jest selektywny ponieważ sprzyja on jednemu przedsiębiorstwu.

(71)

Aż do wydarzeń, które skutkowały wszczęciem postępowania w sprawie niewypłacalności beneficjent działał w branży spirytusowej i napojów spirytusowych, napojów bezalkoholowych oraz przetworów owocowo-warzywnych. W 2003 r. beneficjent był trzecim co do wielkości producentem spirytusu i napojów spirytusowych na Słowacji. Od momentu utraty koncesji na produkcję spirytusu i napojów spirytusowych w marcu 2004 r. beneficjent zajmuje się hurtową sprzedażą spirytusu i napojów spirytusowych produkowanych przez inne przedsiębiorstwo – Old Herold, s.r.o. – wykorzystujące do produkcji urządzenia beneficjenta, które spółka Old Herold, s.r.o. wynajmuje od beneficjenta. Wszystkie branże, w których beneficjent prowadził działalność gospodarczą przed postępowaniem układowym i w których obecnie prowadzi działalność gospodarczą, należą do sfery handlu między państwami członkowskimi.

(72)

W decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego Komisja wyraziła wątpliwości, czy dany środek nie zakłócił lub nie groził zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie beneficjentowi i udzielenie mu korzyści, której w normalnych warunkach rynkowych nie byłby w stanie uzyskać. Innymi słowy, Komisja wątpi, czy państwo zachowało się wobec beneficjenta jak prywatny wierzyciel.

(73)

Okazało się, że układ zawierał takie same warunki dla prywatnych wierzycieli jak i dla urzędu skarbowego. Wierzyciele mieli otrzymać 35 % długu w określonym terminie, czego beneficjent rzeczywiście dopełnił. Pozostałe 65 % długu zostało umorzone.

(74)

Jednak urząd skarbowy pod względem prawnym i ekonomicznym był w lepszej sytuacji niż wierzyciele prywatni. Dlatego należy zbadać, czy urząd skarbowy wykorzystał wszystkie dostępne środki, aby odzyskać możliwie najwyższą kwotę swoich należności tak, jak uczyniłby to prywatny wierzyciel.

(75)

W celu stwierdzenia, czy zostały spełnione wymogi testu prywatnego wierzyciela Komisja musi zweryfikować, czy urząd skarbowy zyskał więcej przyjąwszy warunki układu wnioskowanego przez beneficjenta w porównaniu z prawdopodobnym wynikiem postępowania upadłościowego lub egzekucji podatkowej.

(76)

Reasumując, Słowacja twierdzi, że jej zdaniem niniejszy środek stanowi pomoc państwa. Przyznaje, że w czasie układu kwestia pomocy państwa po prostu nie była brana pod uwagę. Beneficjent natomiast twierdzi, że środek nie stanowi pomocy państwa i załącza wspomniane dokumenty, przede wszystkim sprawozdania dwóch audytorów.

(77)

Na podstawie informacji przedłożonych przez beneficjenta oraz przez władze słowackie odnośnie do sytuacji finansowej beneficjenta we właściwym roku, w zakresie właściwym dla zastosowania testu prywatnego wierzyciela Komisja stwierdziła, co następuje. Komisja nie może zweryfikować danych na dzień 31 marca 2004 r. przedstawionych przez beneficjenta, ani danych na dzień 17 czerwca 2004 r. przedstawionych przez władze słowackie w ewidencji księgowej beneficjenta. Komisja nie ma jednak powodu, aby wątpić w prawdziwość omawianych danych.

Tabelka 3:

Sytuacja finansowa beneficjenta w latach 2003 – 2004 r. [w mln SKK]

(78)

Komisja zbada najpierw dowody przedłożone przez beneficjenta na poparcie jego opinii, że w wyniku postępowania upadłościowego urząd skarbowy uzyskałby niższą kwotę niż w przypadku postępowania układowego. Ponieważ władze słowackie ani beneficjent nie przedłożyli obliczeń związanych z egzekucją podatkową, Komisja zbada, jaką kwotę urząd skarbowy mógłby otrzymać w przypadku egzekucji. Wreszcie Komisja zbada dowody poszlakowe wniesione przez władze słowackie i beneficjenta.

(79)

Komisja jest zdania, że sprawozdanie spółki EKORDA nie jest wiarygodną podstawą do porównania proponowanego układu z ewentualnym postępowaniem upadłościowym. Władze słowackie podzielają te wątpliwości.

(80)

Najpierw Komisja stwierdza, że spółka EKORDA w swoim sprawozdaniu z dnia 7 lipca 2004 r. (wydanym zaledwie dwa dni przed zgromadzeniem wierzycieli) użyła do swoich obliczeń stanu aktywów beneficjenta na dzień 31 marca 2004 r. Z tabeli 3 wyraźnie wynika, że poziom różnych aktywów po dniu 31 marca 2004 r. uległ wyraźnej zmianie. Przede wszystkim sprzedano znaczną część zapasów, co prowadziło do wzrostu stanu środków pieniężnych. Zmiany te mają duże znaczenie dla wykorzystania współczynników likwidacji, które spółka EKORDA określiła na poziomie od 20 % w przypadku zapasów i należności krótkoterminowych do 100 % w przypadku środków pieniężnych. Zakładając, że współczynniki likwidacji określone przez spółkę EKORDA są poprawne i stosując metodykę wykorzystaną przez spółkę EKORDA, obliczono i przedstawiono w poniższej tabeli, w jakim stopniu wyniki obliczone przez spółkę EKORDA różniłyby się, gdyby w obliczeniach uwzględniono dane z dnia 28 kwietnia 2004 r. oraz z dnia 17 czerwca 2004 r., tj. jeszcze ciągle przed zgromadzeniem wierzycieli, które odbyło się dnia 9 lipca 2004 r. Z danych tych wynika też, że współczynniki likwidacji zaproponowane przez spółkę EKORDA nie są realistyczne.

Tabela 4:

Porównanie prawdopodobnego zysku ze sprzedaży aktywów beneficjenta w postępowaniu upadłościowym [w mln SKK]

(81)

Należy podkreślić, że plan operacyjny, który beneficjent przedłożył sądowi, zakładał sprzedaż zapasów za [mniej niż 150] mln SKK w okresie od marca do maja 2004 r. Spółka EKORDA musiała być więc świadoma, że składniki majątku beneficjenta po dniu 31 marca 2004 r. ulegną zasadniczym zmianom. Faktu tego nie wzięła pod uwagę.

(82)

Jeśli spółka EKORDA wzięłaby pod uwagę wartość księgową składników majątku beneficjenta z dnia 28 kwietnia 2004 r., doszłaby do wniosku, że zysk uzyskany w upadłości byłby wyższy (238 mln SKK; 6,3 mln EUR) niż suma, którą beneficjent proponował w układzie (225 mln SKK; 5,93 mln EUR (26). Wniosek ten byłby jeszcze bardziej oczywisty, jeśli analiza zostałaby przeprowadzona w czerwcu 2004 r. (275 mln SKK; 7,2 mln EUR), kiedy urząd skarbowy ciągle jeszcze mógł skorzystać ze swojego prawa weta i odrzucić wniosek, co oznaczałoby zakończenie postępowania układowego. Jeszcze raz podkreślamy, że niniejsze wyniki otrzymano wykorzystując szacunki i metodykę zastosowaną przez spółkę EKORDA.

(83)

Komisja nie może jednak przyjąć metodyki zastosowanej przez spółkę EKORDA, a założeń jej analizy nie może uznać za wiarygodne. Wniosek ten dodatkowo potwierdzają wątpliwości wyrażone przez władze słowackie wymienione w pkt 55 i 60.

(84)

Spółka EKORDA po pierwsze nie wyjaśnia w swoim sprawozdaniu, w jaki sposób określiła trzy współczynniki likwidacji. Władze słowackie są zdania, że współczynnik likwidacji w przypadku zapasów powinien wynosić ponad 20 %.

(85)

Komisja stwierdziła, że beneficjent mógł uzyskać w 2004 roku [mniej niż 150] mln SKK ze sprzedaży swoich zapasów (patrz: pkt 30). To znaczy więcej niż [40-50] % wartości księgowej zapasów, którą spółka EKORDA wykorzystała jako podstawę obliczeń. Fakt ten w dużym stopniu potwierdza przypuszczenie, że współczynnik likwidacji wynoszący 20 % jest zbyt niski. Zmiany w bilansie z 2004 r. dotyczące stanu zapasów potwierdzają ten wniosek. Poza tym beneficjent w swoim planie operacyjnym oszacował zysk ze sprzedaży zapasów w okresie od marca do maja 2004 r. na [mniej niż 110] mln SKK (patrz pkt 30). Spółka EKORDA zignorowała powyższe obliczenia szacunkowe. Na zakończenie trzeba dodać, że znając charakter działalności beneficjenta można zakładać, iż na zapasy składały się gotowe produkty, które mogły zostać łatwo sprzedane bezpośrednio dystrybutorom lub konsumentom, a nie półprodukty, wymagające dalszej obróbki.

(86)

Spółka EKORDA następnie przeprowadziła podwójną korektę krótkoterminowych należności handlowych. Po pierwsze, skorygowała ich wartość księgową o 40 % (wartość księgowa wynosiła 166 mln SKK, a wartość, którą spółka EKORDA wykorzystała w swoich obliczeniach 98 mln SKK), a później zastosowała niski współczynnik likwidacji 20 %. Powyższa metodyka została zakwestionowana. Można zaakceptować korektę wartości księgowej należności w celu określenia ich faktycznej wartości w danym czasie. Spółka EKORDA jednak nie wyjaśnia, dlaczego zysk w przypadku upadłości/likwidacji stanowił tylko jedną piątą (20 mln SKK) kwoty, której odzyskanie od dłużników zakładał sam beneficjent (98 mln SKK).

(87)

Współczynnik likwidacji 45 % w przypadku aktywów trwałych też wydaje się zbyt niski. Zdaniem beneficjenta wartość jego aktywów zastawionych na rzecz urzędu skarbowego wynosiła 194 mln SKK (27). Wartość ta jest zdaniem beneficjenta wyrażona w cenach szacunkowych określonych przez niezależnych rzeczoznawców na przełomie lat 2003 i 2004. Zdaniem Komisji niniejsza „cena rzeczoznawcy” powinna po prostu wyrażać ogólną cenę aktywów, która określa, za jaką cenę można sprzedać aktywa w danym czasie. Spółka EKORDA nie wyjaśnia, dlaczego zysk ze sprzedaży aktywów trwałych w przypadku upadłości wyniósłby zaledwie 45 % ich wartości księgowej, czyli 205 mln SKK (28), natomiast sam beneficjent podaje o wiele wyższą wartość szacunkową powyższych aktywów.

(88)

Komisja ma dwie uwagi dotyczące stwierdzenia beneficjenta, że trudno byłoby znaleźć kupca na zastawione maszyny i urządzenia, ponieważ większość z nich jest przeznaczona wyłącznie do produkcji spirytusu i napojów spirytusowych, napojów bezalkoholowych lub przetworów owocowo-warzywnych. Po pierwsze, należy zaznaczyć, że „cena rzeczoznawcy” zastawionych nieruchomości wynosi 105 mln SKK, która to kwota jest wyższa niż ogólny zysk zakładany przez spółkę EKORDA (92 mln SKK). Po drugie, z faktycznego rozwoju wydarzeń wynika, że niektóre aktywa produkcyjne spółki znalazły użytkownika wkrótce po tym, jak beneficjent utracił koncesję na produkcję spirytusu i napojów spirytusowych – Old Herold, s. r. o. Z tej przyczyny wydaje się, że istniało bezpośrednie zainteresowanie konkurenta wspomnianymi aktywami produkcyjnymi.

(89)

Na wiarygodność sprawozdania spółki EKORDA ma wpływ także sposób obliczenia różnych opłat związanych z postępowaniem upadłościowym, które zostałyby odliczone od ogólnego przychodu ze sprzedaży aktywów. Spółka EKORDA obliczyła, że opłaty wyniosą 45 mln SKK, beneficjent zaś w przedłożonych przez niego dokumentach podał sumę 36 mln SKK, a według szacunków audytor Kochovej opłaty wyniosłyby maksymalnie 22 mln SKK. Różnice te budzą wątpliwości dotyczące dokładności szacunków spółki EKORDA w odniesieniu do wysokości opłat, a więc także wysokości zysków w ramach postępowania upadłościowego. Należy jednak podkreślić, że z punktu widzenia sytuacji beneficjenta na dzień 17 czerwca 2004 r., nawet, jeśli opłaty wyniosłyby 36 mln SKK, to zysk w przypadku upadłości byłby wyższy niż w przypadku wnioskowanego układu.

(90)

Na zakończenie Komisja uznaje, że władze słowackie nie potwierdzają twierdzenia beneficjenta, że urząd skarbowy miał do dyspozycji sprawozdanie spółki EKORDA przed zgromadzeniem wierzycieli w dniu 9 lipca 2004 r.

(91)

Jeśli zaś mowa o sprawozdaniu audytor Kochovej, Komisja nie może go ocenić, ponieważ nim nie dysponuje. Z przedłożonych informacji nie wynika, kiedy oraz w jakim celu sprawozdanie to zostało sporządzone i na jakich założeniach oraz danych się opiera. Komisja stwierdza jednak, że wnioski audytor Kochovej w dużym stopniu różnią się od wniosków spółki EKORDA. Sprawozdanie syndyka Holovačovej podaje tylko ogólnie, że postępowanie układowe jest dla wierzycieli korzystniejsza niż upadłość. Komisja nie może przyjąć żadnego z dwóch wymienionych sprawozdań jako dowodu potwierdzającego lub negującego zdanie beneficjenta, że zostały spełnione wymogi testu prywatnego wierzyciela.

(92)

Na podstawie dostępnych dowodów Komisja stwierdza więc, że sprzedaż aktywów w postępowaniu upadłościowym najprawdopodobniej prowadziłby do osiągnięcia wyższego zysku przez wierzycieli beneficjenta. Ponieważ należności urzędu skarbowego jako wierzyciela uprzywilejowanego zostałyby zaspokojone w pierwszej kolejności, a także dlatego, że urząd skarbowy otrzymałby większość zysku z podziału w drugiej grupie (z powodu wysokości swoich należności w porównaniu z innymi wierzycielami), Komisja jest przekonana, że prawie cały zysk z upadłości przeszedłby na rzecz urzędu skarbowego.

(93)

Urząd skarbowy, w odróżnieniu od prywatnych wierzycieli miał prawo wszcząć z własnej inicjatywy egzekucję podatkową na drodze sprzedaży nieruchomości, maszyn i urządzeń lub spółki jako całości. Komisja uważa argument beneficjenta, że postępowanie układowe chroni spółkę przez egzekucją skarbową, za bezpodstawny. Jak potwierdziły władze słowackie, egzekucja skarbowa była faktyczną alternatywą dla urzędu skarbowego przed wszczęciem postępowania układowego lub po zawetowaniu wnioskowanego układu przez urząd skarbowy. Dlatego należy uwzględnić tę możliwość przy przeprowadzaniu testu prywatnego wierzyciela. Beneficjent nie porównuje wnioskowanego układu z prawdopodobnym wynikiem egzekucji podatkowej.

(94)

Komisja w swojej analizie opiera się na danych przedstawionych przez beneficjenta i władze słowackie. W związku z tym należy podkreślić, że władze słowackie potwierdziły, że zastaw na rzecz urzędu skarbowego wynosiła 397 mln SKK, jak wynika z decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego. Wartość ta rzekomo pochodzi z ewidencji księgowej beneficjenta. Z drugiej strony beneficjent twierdzi, że wartość zastawionych aktywów wyrażona w „cenach rzeczoznawcy” wynosi 194 mln SKK (patrz: pkt 17). Chociaż Komisja nie musi badać, która z powyższych kwot jest prawdziwa, może wysunąć następujące wnioski.

(95)

Po pierwsze, zastaw była odroczeniem zobowiązania podatkowego beneficjenta, którego wymaga ustawa o administrowaniu podatkami. Jeśli wartość aktywów beneficjenta w rzeczywistości stanowiła tylko połowę wartości zastawu, zgodnie z opinią rzeczoznawcy przedłożoną przez beneficjenta, oznacza to, że zabezpieczenie wymagane przez państwo nie było wystarczające przy takich odroczeniach. W tych okolicznościach odroczenia podatkowe, na które urząd skarbowy zezwolił między listopadem 2002 r. a listopadem 2003 r. w pełnej wysokości 477 mln SKK z całym prawdopodobieństwem nie spełniały wymogów testu prywatnego wierzyciela. Ponieważ odroczenia podatkowe weszły w życie przed dniem przystąpienia do UE i nie obowiązują po tej dacie, Komisja nie ma prawa oceniać zgodności omawianych środków ze wspólnym rynkiem. Do celów niniejszej sprawy nie ma potrzeby, aby Komisja badała, czy środki te stanowiły pomoc państwa. Jeśli jednak już poprzednie odroczenia stanowiły pomoc państwa, to nie można już powoływać się na zasadę prywatnego wierzyciela, jeśli dług odroczony w ten sposób został później (częściowo) umorzony.

(96)

Po drugie, nawet, jeśli przy obliczeniu zysków z egzekucji podatkowej wykorzystalibyśmy niższą wartość przedstawioną przez beneficjenta, prywatny wierzyciel, jeśli miałby taką możliwość, wybrałby egzekucję, a nie postępowanie układowe.

(97)

W przypadku egzekucji podatkowej urząd skarbowy może bezpośrednio sprzedać aktywa (należności i inne aktywa obrotowe, majątek ruchomy, nieruchomości) dłużnika. W czasie, gdy urząd skarbowy głosował za układem, beneficjent posiadał zapasy o wartości 84 mln SKK, ściągalne należności w kwocie 63 mln SKK oraz środki pieniężne wynoszące 161 mln SKK (patrz pkt 54). Należy też podkreślić, że wartość samych aktywów obrotowych (308 mln SKK; 8,1 mln EUR) przekroczyłaby zysk z układu (225 mln SKK; 5,93 mln EUR). Również w przypadku, gdyby należności zostały odliczone w pełnej kwocie (29), sama wartość pozostałych aktywów obrotowych (245 mln SKK; 6,4 mln EUR) wciąż przewyższałaby zysk z układu. Poza tym beneficjent posiadał jeszcze inne aktywa trwałe o wartości przynajmniej 194 mln SKK.

(98)

Egzekucja podatkowa byłaby także wolna od opłat administracyjnych naliczanych w postępowaniu upadłościowym. Jest to postępowanie, które wszczyna i którym kieruje sam urząd skarbowy, dlatego można zakładać jego szybką realizację.

(99)

Dlatego też Komisja uznaje, że egzekucja podatkowa aktywów beneficjenta przyniosłaby większe zyski niż układ.

(100)

Komisja bierze pod uwagę przede wszystkim pismo przedłożone przez władze słowackie, wysłane przez dyrektora Dyrekcji Skarbowej Republiki Słowackiej skierowane do jego podwładnego, dyrektora właściwego urzędu skarbowego (patrz: pkt 57). Zgodnie z treścią niniejszego pisma Dyrekcja Skarbowa Republiki Słowackiej (która miała wcześniej bezpośredni kontakt z beneficjentem) była przeciwna wnioskowanemu układowi i wydała miejscowemu urzędowi skarbowemu jasne polecenie, aby nie głosował za układem. Przyczyną powyższego polecenia wskazaną w piśmie było to, że wnioskowany układ „jest niekorzystny” dla państwa.

(101)

Władze słowackie dowiodły także istnienia wyraźnego polecenie wydanego urzędom skarbowym na początku 2004 r. przez ministerstwo finansów, aby nie wyrażały zgody na wnioski układowe mające na celu umorzenie należności podatkowych urzędów (30). Niniejsze zarządzenie zostało wydane w związku ze zmianą i uzupełnieniem ustawy o administrowaniu podatkami z dnia 1 stycznia 2004 r. w celu zwiększenia dyscypliny poboru podatków.

(102)

Komisja następnie podkreśla, że sam urząd skarbowy już dnia 2 sierpnia 2004 r., tj. niecały miesiąc po wyrażeniu zgody na układ, odwołał się od powyższego układu.

(103)

Beneficjent stwierdził, że urząd skarbowy wyraził zgodę na układ jeszcze zanim beneficjent wszczął postępowanie. Komisja jest zdania, że dowody przedłożone przez beneficjenta przedstawiają odwrotną sytuację. Dyrektor urzędu skarbowego w piśmie do beneficjenta z dnia 3 lutego 2004 r. argumentuje, że choć w zasadzie nie jest przeciwny wszczęciu postępowania układowego, to nie zgadza się z zawartym we wniosku układowym beneficjenta postanowieniem spłaty długu w wysokości do 35 %.

(104)

Na podstawie niniejszego dowodu Komisja może wyciągnąć tylko jeden wniosek, a mianowicie, że władze słowackie były przeciwne układowi wnioskowanemu przez beneficjenta jeszcze przed wszczęciem postępowania układowego dnia 8 marca 2004 r., przed głosowaniem wierzycieli dnia 9 lipca 2004 r. oraz po zatwierdzeniu układu przez sąd.

(105)

Beneficjent twierdził, że należy wziąć pod uwagę aspekty długofalowe, na przykład płacenie podatków na rzecz państwa w przyszłości (patrz pkt 46).

(106)

Po pierwsze, należy podkreślić, że test prywatnego wierzyciela różni się od testu prywatnego inwestora. O ile prywatny inwestor jest w stanie zdecydować, czy nawiązać stosunki z danym przedsiębiorstwem i kieruje się długoterminową strategią uzyskania proporcjonalnych zysków ze swojej inwestycji (31), to prywatny wierzyciel, będący w stosunku handlowo- lub publicznoprawnym z niewypłacalnym przedsiębiorstwem, będzie dążył do spłacenia mu istniejącego już długu (32) na jak najlepszych warunkach pod względem wysokości i terminu spłaty. Dlatego motywacja hipotetycznego prywatnego wierzyciela i prywatnego inwestora jest odmienna. Dlatego też w orzecznictwie zdefiniowano odmienne testy dotyczące dwóch wspomnianych sytuacji.

(107)

Po drugie, jeśli mowa o analogii z wierzycielem-dostawcą, należy podkreślić, że charakter należności takiego wierzyciela i należności państwa zasadniczo się różni. Ponieważ stosunki dostawcy z niewypłacalnym przedsiębiorstwem mają wyłącznie podstawę umowną, dostawca mógłby faktycznie ucierpieć na stracie partnera handlowego. Jeśli niewypłacalne przedsiębiorstwo zostanie zlikwidowane lub sprzedane, dostawca będzie musiał poszukać nowego klienta lub zawrzeć umowę z nowym właścicielem. Ryzyko jest wyższe, jeśli jego zależność od niewypłacalnego przedsiębiorstwa jest wysoka. Taki wierzyciel faktycznie będzie myślał o przyszłości. Natomiast podstawą stosunków państwa z niewypłacalnym przedsiębiorstwem jest prawo publiczne, dlatego takie stosunki nie są zależne od woli stron. Każdy nowy właściciel, który przejmie aktywa zlikwidowanej spółki, będzie automatycznie miał obowiązek płacenia podatków. Poza tym państwo nie jest nigdy zależne od jednego podatnika. I wreszcie, najważniejszym argumentem jest fakt, że państwo pobierając podatki nigdy nie kieruje się perspektywą przyszłego zysku, nie zachowuje się jak handlowiec i nie działa z handlowych pobudek. Dlatego przedstawiona analogia jest bezpodstawna.

(108)

Komisja uważa, że w tym przypadku nie można porównywać sytuacji państwa z sytuacją hipotetycznego prywatnego inwestora lub sytuacją hipotetycznego prywatnego wierzyciela. Dlatego utraty przyszłych podatków nie można brać pod uwagę przy zastosowaniu zasady prywatnego wierzyciela.

(109)

Z przeglądu podatków przedłożonego przez beneficjenta wynika, że większość podatków zapłaconych przez beneficjenta od 1995 roku to podatki pośrednie (podatek akcyzowy i VAT). Ponieważ podatki te płacą końcowi konsumenci, likwidacja beneficjenta nie miałaby wpływu na ich pobór, ponieważ konsumenci nadal kupowaliby opodatkowane produkty (w tym przypadku głównie napoje spirytusowe i spirytus) od innych producentów. Dlatego argument beneficjenta dotyczący przyszłej utraty podatków nie jest wiarygodny.

(110)

Na podstawie wymienionych dowodów Komisja stwierdza, że w tym przypadku nie zostały spełnione wymogi testu prywatnego wierzyciela, a państwo udzieliło beneficjentowi korzyści, której beneficjent nie byłby w stanie uzyskać w warunkach rynkowych.

(111)

Dlatego Komisja jest zdania, że kwestionowany środek stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE.

(112)

Pomoc państwa udzielona beneficjentowi równa się sumie długu umorzonego przez urząd skarbowy w postępowaniu układowym, czyli 416 515 990 SKK.

(113)

Pierwotnym celem środka jest pomoc spółce znajdującej się w trudnej sytuacji. W takich przypadkach można zastosować odstępstwo na mocy art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu WE, które umożliwia zezwolenie na pomoc państwa przeznaczoną na ułatwienie rozwoju niektórych działań gospodarczych, o ile taka pomoc nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem oraz, jeśli zostały spełnione właściwe warunki.

(114)

Z uwagi na zakres produkcji beneficjenta Komisja próbowała dociec, czy w tym przypadku mogą mieć zastosowanie szczególne zasady mające zastosowanie w sektorze rolnictwa. Na podstawie informacji dotyczących obrotów beneficjenta, przedłożonych przez władze słowackie, Komisja w swojej decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego doszła do wniosku, że większość produktów beneficjenta to produkty nieobjęte przepisami załącznika I do Traktatu WE i tym samym odnoszą się do nich ogólne zasady pomocy państwa.

(115)

Beneficjent w swoich uwagach do decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego miał zastrzeżenia w kwestii danych o obrotach przedstawionych wcześniej przez władze słowackie (patrz tabela 1), ale nie miał zastrzeżeń do decyzji Komisji dotyczącej oparcia jej oceny na ogólnych zasadach pomocy państwa. Celem Komisji nie było stwierdzenie, czy dane, które przekazał beneficjent, są dokładne (33), ale sprawdzenie, czy wspomniany wniosek zostałby utrzymany, biorąc pod uwagę nowe dane. Komisja doszła do wniosku, że większość obrotów beneficjenta generują produkty nieobjęte przepisami załącznika I do Traktatu WE. Dlatego w ich przypadku mają zastosowanie ogólne, a nie sektorowe zasady pomocy państwa.

(116)

Pomoc na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw w trudnej sytuacji finansowej jest obecnie regulowana wytycznymi wspólnotowymi dotyczącymi pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (34) (zwanymi dalej „nowymi wytycznymi”), które zastępują poprzednie wytyczne przyjęte w 1999 roku (35) (zwane dalej „wytycznymi z 1999 roku”).

(117)

Przejściowe postanowienia nowych wytycznych stanowią, że nowe wytyczne mają zastosowanie przy ocenie jakiejkolwiek pomocy na ratowanie lub restrukturyzację udzielonej bez zatwierdzenia przez Komisję (bezprawna pomoc), jeśli pewna część pomocy lub cała pomoc została udzielona po 1 października 2004 r., czyli po dniu opublikowania nowych wytycznych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (drugi akapit pkt 104). Jeśli jednak pomoc została udzielona bezprawnie przed 1 października 2004 r., badanie opiera się na wytycznych obowiązujących w czasie, przyznawania pomocy (drugi akapit pkt 104).

(118)

Komisja zauważa, że zatwierdzenie układu przez urząd skarbowy zostało wydane dnia 9 lipca 2004 r. i weszło w życie dnia 23 lipca 2004 r. Pomocy udzielono więc niezgodnie z prawem przed dniem 1 października 2004 r., co oznacza, że w tym przypadku mają zastosowanie wytyczne z 1999 r., obowiązujące w czasie przyznawania pomocy.

(119)

Komisja uznała, że beneficjent jest średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu rozporządzenia Komisji (WE) nr 70/2001 w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw (36).

(120)

Zgodnie z punktem 5 lit. c) wytycznych z 1999 r. przedsiębiorstwo uważane jest za przedsiębiorstwo w trudnej sytuacji, jeśli zgodnie z prawem krajowym spełnia warunki, podlegania procedurze zbiorowej w związku z jego niewypłacalnością.

(121)

Beneficjent był uczestnikiem postępowania układowego, które w myśl definicji ustawy o upadłości może mieć zastosowanie w przypadku niewypłacalnych przedsiębiorstw. Dlatego ma prawo do pomocy na ratowanie i pomocy na restrukturyzację.

(122)

Władze słowackie opisały pierwotnie kwestionowany środek jako pomoc na ratowanie. Zgodnie z wytycznymi z 1999 r. Komisja wyraziła wątpliwość co do zgodności pomocy jako pomocy na ratowanie z przyczyn wymienionych powyżej w części III.

(123)

Władze słowackie ani beneficjent nie miały zastrzeżeń do powyższych wątpliwości. Nie przedstawiono Komisji żadnych nowych faktów dotyczących niniejszej kwestii.

(124)

Ponieważ wspomniane wątpliwości nie zostały wyjaśnione, Komisja doszła do wniosku, że pomoc nie jest zgodna ze wspólnym rynkiem jako pomoc na ratowanie w rozumieniu wytycznych z 1999 r.

(125)

Komisja wyraziła wątpliwości, czy przedmiotowa pomoc jest zgodna jako pomoc na restrukturyzację w rozumieniu wytycznych z 1999 r. z przyczyn wymienionych w części III.

(126)

Komisja stwierdza, że władze słowackie, na których spoczywa ciężar dowodu, na to, że pomoc państwa jest zgodna ze wspólnym rynkiem, nie przedłożyły żadnych nowych faktów na poparcie powyższego wniosku. Komisja należycie uwzględniła uwagi beneficjenta.

(127)

Zgodnie z wytycznymi z 1999 r. udzielenie pomocy na restrukturyzację musi mieć związek z realizacją realistycznego i spójnego planu restrukturyzacji w celu przywrócenia długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa i być od niej uzależnione. Państwo członkowskie przyjmuje zobowiązanie w zakresie powyższego planu, który powinien zostać zatwierdzony przez Komisję. Uważa się że nieprzestrzeganie planu stanowi nadużycie pomocy.

(128)

Plan restrukturyzacji ma umożliwić przywrócenie beneficjentowi długoterminowej rentowności we właściwym terminie, w oparciu o realistyczne założenia dotyczące warunków przyszłej działalności. Omawiany plan powinien zawierać opis okoliczności, które doprowadziły do powstania trudności przedsiębiorstwa oraz przedstawiać właściwe środki w celu przezwyciężeniu trudności. Operacje restrukturyzacyjne nie mogą ograniczać się do pomocy finansowej przeznaczonej na spłatę długów i dawnych strat, ale powinny także rozwiązać przyczyny trudnej sytuacji.

(129)

W przypadku przedsiębiorstw działających na obszarach objętych pomocą oraz małych i średnich przedsiębiorstw, wytyczne z 1999 roku stanowią, że warunki zatwierdzenia pomocy mogą być mniej surowe, jeśli chodzi o realizację środków równoważących i treść sprawozdań z monitoringu. Okoliczności te nie zwalniają jednak wspomnianych przedsiębiorstw z obowiązku opracowania planu restrukturyzacji, a państw członkowskich ze zobowiązania do udzielenia pomocy na restrukturyzację pod warunkiem wdrożenia planu restrukturyzacji.

(130)

Po wszczęciu postępowania wyjaśniającego władze słowackie potwierdziły, że plan operacyjny, który beneficjent miał obowiązek opracować, będący warunkiem wszczęcia postępowania układowego, zbadał tylko właściwy sąd, a nie organ udzielający pomocy, oraz że ani sąd ani urząd skarbowy nie monitorowały wdrożenia planu.

(131)

Beneficjent niezgodnie z niniejszym stwierdzeniem oznajmił, że urząd skarbowy zbadał skuteczność planu operacyjnego w zakresie przywrócenia długoterminowej rentowności jeszcze przed zatwierdzeniem układu, ale swojego stwierdzenia nie poparł żadnym dowodem.

(132)

Następnie beneficjent stwierdził, że brak planu restrukturyzacji w sytuacji gdy Komisja prowadzi ocenę pomocy ex post jest nieistotny, ponieważ Komisja może się już przekonać, czy beneficjent faktycznie odzyskał rentowność. Zdaniem beneficjenta formalny plan restrukturyzacji powinien być wymagany wyłącznie w przypadku wydawania opinii ex ante i tylko w przypadku takiej opinii mogą mieć zastosowanie wytyczne z 1999 r.

(133)

Niniejsza argumentacja nie jest poprawna. Wytyczne z 1999 r. mają zastosowanie w przypadku oceny zgodności zarówno zgłoszonej pomocy, jak i w przypadku bezprawnej pomocy. Przy ocenie zawsze obowiązuje warunek, że pomoc na restrukturyzację wiąże się ze sporządzeniem realistycznego planu restrukturyzacji. Komisja ma za zadanie opracować opinię na podstawie informacji dostępnych w czasie, kiedy pomoc została przyznana.

(134)

Na zakończenie można stwierdzić, że urząd skarbowy jako organ udzielający pomocy nie miał okazji ocenić planu restrukturyzacji i uzależnić umorzenia należności od realizacji planu, która byłaby odpowiednio monitorowana. Z tego wynika, że nie został spełniony pierwszy, formalny warunek, który w pełnej mierze ma zastosowanie także przy ocenie ex post.

(135)

Jeśli chodzi o treść planu operacyjnego, władze słowackie nie przedłożyły żadnych informacji, które rozwiałyby wątpliwości Komisji dotyczące tego, czy plan jest faktycznym planem restrukturyzacji wymaganym zgodnie z wytycznymi z 1999 r.

(136)

Komisja podtrzymuje więc swój wniosek, zawarty w decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego. Przedłożony plan operacyjny to plan uwzględniający jedynie doraźny problem beneficjenta dotyczący rosnącego długu wobec skarbu państwa. Omawiany plan w żaden sposób nie analizuje okoliczności, które doprowadziły do trudności beneficjenta, ani sytuacji finansowej przedsiębiorstwa w tym czasie i jego perspektyw finansowych. Ponieważ takiej właśnie analizy brakuje, beneficjent nie zaproponował także żadnych konkretnych kroków, które mogłyby rozwiązać poszczególne przyczyny zaistniałej sytuacji. Jedynym działaniem, które zostało szczegółowo opisane, jest proponowana restrukturyzacja finansowa polegająca na zawarciu układu z wierzycielami.

(137)

W planie nie wspomina się o podwyższeniu kapitału własnego beneficjenta, które beneficjent wymienia jako jedno z działań restrukturyzacyjnych. Żadne z danych zawartych w aktach nie potwierdzają tego, że podwyższenie kapitału przez spółkę Hydree Slovakia powinno być uważane za działanie gwarantujące, że beneficjent w dłuższym okresie nie powtórzy swojej strategii finansowania produkcji za pośrednictwem zadłużenia z tytułu VAT i podatku akcyzowego, który w efekcie był przyczyną jego trudności. Władze słowackie również potwierdziły, że podwyższenie kapitału w żaden sposób nie zmniejszyło ryzyka powtórnego powstania trudności finansowych. Wątpliwości te są jeszcze większe, jeśli uwzględnimy fakt, że kapitał podwyższono o 21 mln SKK, a restrukturyzowany dług wyniósł 644 mln SKK.

(138)

Samo podwyższenie kapitału nie jest dowodem zaufania rynku w możliwość przywrócenia długoterminowej rentowności beneficjenta. Komisja zauważa, że beneficjentowi, pomimo starań, nie udało się uzyskać kredytu z prywatnego banku.

(139)

Komisja następnie wskazuje, że wynajęcie urządzeń do produkcji konkurentowi beneficjenta, spółce Old Herold, s. r. o., było wyraźnie wymuszone przez fakt, że beneficjent utracił koncesję na produkcję spirytusu i napojów spirytusowych, a nie przez fakt, że wspomniana produkcja przynosiła straty i wymagała restrukturyzacji. Faktem jest, że sam beneficjent mógł wystąpić o wydanie nowej koncesji po zakończeniu układu, ale nie uczynił tego. Komisja podkreśla jednak, że beneficjent wciąż sprzedaje wyroby produkowane przez spółkę Old Herold przy użyciu urządzeń beneficjenta pod marką beneficjenta, a nawet planuje wzrost sprzedaży, co wynika z sprawozdania rocznego za okres od dnia 29 kwietnia 2004 r. do dnia 30 grudnia 2004 r. Dlatego wynajęcia wspomnianych urządzeń do produkcji nie można uważać za działanie restrukturyzacyjne, ponieważ w oparciu o wszelkie dostępne dowody można stwierdzić, że nie niniejszy sektor produkcji nie wymagał restrukturyzacji.

(140)

Wątpliwości Komisji dotyczące pozostałych działań proponowanych w planie operacyjnym nie zostały wyjaśnione. Niniejsze działania są po prostu czynnościami w ramach normalnej działalności gospodarczej, a nie działaniami mającymi na celu racjonalizację (sprzedaż starych urządzeń lub pojazdów). Dwa wnioskowane działania strukturalne (zakończenie nierentownej produkcji napojów bezalkoholowych i sprzedaż niektórych nieruchomości) zostały opisane bardzo niejasno, bez wskazania konkretnych produktów i ram czasowych. Władze słowackie potwierdziły, że na dzień 10 października 2005 r. nieruchomości przeznaczone do sprzedaży (budynek administracji, sklep i budynek rekreacyjny) nie zostały sprzedane, tj. że planowane działanie nie zostało wdrożone w sposób określony przez beneficjenta

(141)

Ze względu na brak formalnego planu restrukturyzacji oraz faktycznej analizy trudności i działań mających służyć rozwiązaniu niniejszych trudności, warunków rynkowych oraz perspektyw, Komisja doszła do wniosku, że plan operacyjny przedłożony przez beneficjenta nie jest faktycznym planem restrukturyzacji wymaganym na podstawie wytycznych z 1999 r. (37) Wątpliwości Komisji dotyczące przywrócenia długoterminowej rentowności beneficjenta nie zostały więc wyjaśnione.

(142)

Już sam wniosek Komisji dotyczący braku faktycznego planu restrukturyzacji, który nie rozwiewa jej wątpliwości dotyczących długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa, wystarcza, aby stwierdzić, że pomoc nie jest zgodna ze wspólnym rynkiem. Mimo to Komisja oceni także kolejne istotne kryterium zawarte w wytycznych z 1999 r., zgodnie z którym pomoc musi być ograniczona do niezbędnego minimum.

(143)

Zgodnie z punktem 40 wytycznych z 1999 r. wysokość i intensywność pomocy musi być ograniczona do ścisłego minimum niezbędnego do umożliwienia restrukturyzacji w zależności od środków finansowych będących do dyspozycji beneficjenta. Beneficjent powinien wnieść znaczący wkład do planu restrukturyzacji z własnych środków.

(144)

Koszty restrukturyzacji wyniosły 644 591 440 SKK (16,96 mln EUR), co stanowi pełną wysokość zadłużenia restrukturyzowanego w drodze układu. Beneficjent wypłacił 35 % niniejszej sumy, czyli 225 607 028 SKK (5,93 mln EUR).

(145)

Władze słowackie nie udzieliły dodatkowych wyjaśnień dotyczących wątpliwości wyrażonych przez Komisję w niniejszej kwestii. Beneficjent wyjaśnił, w jaki sposób finansował pokrycie zadłużenia pozostałego po układzie (patrz pkt 30). Zdaniem beneficjenta jego udział wynosił [mniej niż 300] mln SKK ([mniej niż 7,9] mln EUR).

(146)

Po pierwsze, Komisja stwierdza, że środki, którymi dysponował beneficjent przekraczały sumę zadłużenia pozostałego po układzie. Oznacza to, że pomoc nie była ograniczona do niezbędnego minimum.

(147)

Co jednak ważniejsze, Komisja uznała, że kredyt udzielony przez spółkę Old Herold nie spełnia warunków własnego wkładu beneficjenta w rozumieniu wytycznych z 1999 r. Zobowiązania stanowią trwałe źródło finansowania działalności przedsiębiorstwa. Są to kredyty krótkoterminowe, które jednak podlegają spłacie. Przedsiębiorstwo dysponuje dodatkowymi źródłami na restrukturyzację tylko wówczas, gdy dostawcy zgodzą się na dłuższy niż zwykle termin płatności. Takie odroczenie je sygnałem, że rynek wierzy w możliwość przywrócenia rentowności.

(148)

Beneficjent w żaden sposób nie dowiódł, że odroczenie płatności przez spółkę Old Herold wyraźnie przekraczało zwykłą praktykę handlową między beneficjentem a jego dostawcami. Termin płatności wynoszący 40 dni można uważać za normalną praktykę, zwłaszcza, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że został on udzielony beneficjentowi po układzie, kiedy beneficjent nie znajdował się już w trudnej sytuacji. Głównym celem układu była właśnie pomoc beneficjentowi w trudnościach finansowych.

(149)

Dlatego Komisja doszła do wniosku, że dłuższego terminu płatności nie można uważać za wkład w restrukturyzację pochodzący ze źródeł zewnętrznych.

(150)

Bez niniejszego odroczenia wkład własny beneficjenta na mocy wytycznych z 1999 r. wynosi [mniej niż 170] mln SKK ([mniej niż 4,5] mln EUR), czyli odpowiada [mniej niż 27] % kosztów restrukturyzacji.

(151)

W przeciwieństwie do nowych wytycznych, wytyczne z 1999 r. nie zawierały żadnych wartości granicznych określających, kiedy wkład własny beneficjenta uważa się za znaczny.

(152)

Biorąc pod uwagę praktykę Komisji przy stosowaniu wytycznych z 1999 r. oraz tendencje legislacyjne Komisji związany z tym kryterium, które doprowadziły do wprowadzenia wartości granicznych w nowych wytycznych (38), Komisja uważa wkład beneficjenta, czyli [mniej niż 27] % za stosunkowo niski. Taki wkład mógłby być możliwy do przyjęcia na mocy wytycznych z 1999 r. tylko gdyby wszystkie pozostałe warunki umożliwiające zatwierdzenie pomocy zostałyby spełnione. Komisja wzięłaby wówczas pod uwagę na przykład fakt, czy beneficjent działa w sektorze wspieranym, w jakim stopniu źródła finansowania odzwierciedlają zaufanie rynku w możliwość przywrócenia długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa, poza samym beneficjentem i jego akcjonariuszami, lub inne szczegóły istotne dla danego przypadku.

(153)

Ze względu na powyższe, Komisja w tym przypadku nie może zgodzić się, że wkład beneficjenta był znaczny. Komisja doszła do wniosku, że jej wątpliwości dotyczące tego, czy wkład własny beneficjenta był znaczny oraz czy pomoc ogranicza się do niezbędnego minimum, nie zostały wyjaśnione.

(154)

Komisja uznała, że pomoc jest niezgodna ze wspólnym rynkiem jako pomoc na ratowanie ani jako pomoc na restrukturyzację. Poza tym w tym przypadku nie ma zastosowania żadne z odstępstw wymienionych w Traktacie WE.

(155)

Komisja uznała, że Republika Słowacka bezprawnie przyznała umorzenie zobowiązania podatkowego na rzecz Frucona Košice, a. s. i naruszyła postanowienia art. 88 ust. 3 Traktatu WE. Niniejsza pomoc nie jest zgodna ze wspólnym rynkiem na podstawie żadnego odstępstwa wymienionego w Traktacie WE.

(156)

Pomimo że umorzenie przez urząd skarbowy zostało zawieszone do zakończenia niniejszego postępowania, Komisja doszła do wniosku, że korzyść beneficjenta powstała w momencie, kiedy urząd skarbowy zdecydował umorzyć część swoich należności i w ten sposób udzielił pomocy beneficjentowi, czyli w momencie wejścia w życie układu z wierzycielami dnia 23 lipca 2004 r. Korzyść beneficjenta w stosunku do konkurentów polegała na tym, że urząd skarbowy nie wyegzekwował od beneficjenta spłaty zobowiązań podatkowych.

(157)

Aby powrócić do stanu ex ante, pomoc państwa musi zostać zwrócona,

30.4.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 112/32

(1)

Zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu WE oraz zgodnie z Zasadami ramowymi dotyczącymi pomocy państwa dla przemysłu stoczniowego (1) (zwanymi dalej: zasadami ramowymi), pismem z dnia 19 października 2005 r. (zarejestrowanym przez Komisję w tym samym dniu) Niemcy poinformowały Komisję o zamiarze przyznania przedsiębiorstwu Detlef Hegemann Rolandwerft GmbH & Co. KG („Rolandwerft”) pomocy regionalnej. Pismem z dnia 16 listopada 2005 r. Komisja wezwała Niemcy do udzielenia dodatkowych informacji, których Niemcy udzieliły pismem z dnia 23 grudnia 2005 r. (zarejestrowanym przez Komisję w tym samym dniu). Pismem z dnia 18 stycznia 2006 r. (zarejestrowanym w tym samym dniu) Niemcy dokonały zmian w zgłoszonych środkach pomocy.

(2)

Pismem z dnia 22 lutego 2006 r. Komisja powiadomiła Niemcy o swojej decyzji wszczęcia procedury określonej w art. 88 ust. 2 Traktatu WE dotyczącej przedmiotowych środków pomocy. Decyzja Komisji w sprawie wszczęcia formalnej procedury została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Komisja zwróciła się do Niemiec i innych zainteresowanych stron o zgłaszanie uwag w tej sprawie. Pismem z dnia 28 czerwca 2006 r.(zarejestrowanym w tym samym dniu) Związek Budownictwa Okrętowego i Techniki Morskiej (niem. Verband für Schiffbau und Meerestechnik) przedstawił swoje uwagi. Strona beneficjenta wypowiedziała się pismem z dnia 30 czerwca 2006 r. (zarejestrowanym w dniu 7 lipca 2006 r.)

(3)

Uwagi te przedstawiono Niemcom pismem z dnia 17 lipca 2006 r. Odpowiedź Niemiec wpłynęła do Komisji pismem z dnia 11 sierpnia 2006 r. (zarejestrowanym tego samego dnia).

(4)

Swoją odpowiedź na wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego Niemcy przekazały pismem z dnia 6 kwietnia 2006 r. (zarejestrowanym tego samego dnia). Dołączono załączniki, przekazane w piśmie z dnia 11 kwietnia 2006 r. (zarejestrowanym w dniu 12 kwietnia 2006 r.) Dnia 17 sierpnia 2006 r. Komisja wezwała Niemcy do udzielenia kolejnych informacji, które Niemcy zawarły w piśmie z dnia 14 września 2006 r. (zarejestrowanym w dniu 15 września 2006 r.) Dalsze informacje Komisja otrzymała od Niemiec w piśmie z dnia 20 listopada 2006 r. (zarejestrowanym w tym samym dniu). W dniu 22 listopada 2006 r. zorganizowano spotkanie z przedstawicielami Niemiec i stoczni. Po tym spotkaniu Komisja otrzymała od Niemiec dalsze informacje w piśmie z dnia 24 listopada 2006 r. (zarejestrowanym w tym samym dniu).

(5)

Beneficjentem pomocy jest stocznia Rolandwerft. Stocznia Rolandwerft znajduje się w miejscowości Berne w Dolnej Saksonii w okręgu Wesermarsch (Niemcy), czyli na obszarze objętym pomocą zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu WE. Stocznia leży nad rzeką Wezerą, która ma ujście do Morza Północnego. Należy ona do grupy Hegemann i jest dużym przedsiębiorstwem, które zgodnie z zaleceniem Komisji dotyczącym definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (2) nie jest ani przedsiębiorstwem małym, ani średnim.

(6)

Rolandwerft produkuje statki morskie. Główny obszar działalności spółki to budowa statków dostawczych – najmniejszych pod względem wielkości kontenerowców. Oprócz tego stocznia buduje również statki specjalistyczne typu ro-ro/lo-lo oraz samochodowce. Stocznia Rolandwerft zareagowała w roku 1999 na zmieniające się zapotrzebowanie na rynku i rozpoczęła budowę większych statków o długości do […] (3) m, o wadze do […] t i pojemności ładunkowej do 850 TEU. Budowa większych statków wymagała przeprowadzenia programu inwestycyjnego w celu dopasowania stoczni do nowych potrzeb, w ramach którego między innymi powiększono podnośnik dokowy. Zaplanowano także przedłużenie nabrzeża wyposażeniowego, co jednak odłożono w czasie z przyczyn ekonomicznych. Do zakresu działalności stoczni Rolandwerft należy także naprawa statków. Prace naprawcze przeprowadza się zarówno na lądzie, jak i na wodzie.

(7)

Statki prefabrykuje się najpierw w sekcje w hali nr 3, a następnie na zewnętrznym placu budowy w większe moduły. Prefabrykowane części statku przesuwa się przez zewnętrzny plac budowy i dostarcza do hali budowy statków nr 1, gdzie łączone są one ze sobą w nowe statki. Prefabrykowane nowe statki przesuwa się do podnośnika dokowego, skąd spuszczane są do wody. Dalsze wyposażenie następuje na nabrzeżu wyposażeniowym, przystosowanym dla statków do 140 m długości. Podnoszenie elementów wyposażenia odbywa się za pomocą 50-tonowej suwnicy nabrzeżnej i 8-tonowej suwnicy budowlanej, poruszających się po nabrzeżnym torze podsuwnicowym.

(8)

Od początku lat 90. stocznia Rolandwerft wyposaża jednocześnie dwa statki (z wyjątkiem okresów niewielkiego zapotrzebowania). Wcześniej obydwa statki (wówczas dużo krótsze) były cumowane bezpośrednio przy ówczesnym nabrzeżu. Gdy w roku 1999 stocznia Rolandwerft rozpoczęła budowę większych statków, nabrzeże okazało się za krótkie. Ze względów finansowych stocznia Rolandwerft nie przedłużyła jednak nabrzeża od razu, lecz w ramach rozwiązania tymczasowego cumowała drugi statek równolegle do statku cumowanego bezpośrednio przy nabrzeżu („równoległy postój statków”). Dla każdego statku, który wyposażano na równoległym postoju statków, stocznia Rolandwerft musiała wynajmować każdorazowo około […] razy na okres […] dodatkową suwnicę samochodową i około […] razy każdorazowo na okres […] mniejszy dźwig pływający.

(9)

Wyposażanie i naprawa statków na równoległym postoju statków okazały się jednak zbyt uciążliwe, wymagały dużego nakładu kosztów i nie były ekonomiczne. Poza tym istniało zwiększone ryzyko wypadkowe.

(10)

Celem pomocy jest wsparcie inwestycji dotyczących pięciu różnych obszarów stoczni, a mianowicie hal nr 1 i nr 3, instalacji nabrzeżnej nr 1, zakupu automatycznych maszyn spawalniczych oraz budowy dodatkowego nabrzeża. Przeprowadzono już większość z tych inwestycji. Wniosek o pomoc złożono jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji.

(11)

Według danych z Niemiec inwestycje prowadzą do utworzenia 35 miejsc pracy w stoczni Rolandwerft. Część prac wykończeniowych przekazywano wcześniej przedsiębiorstwu montażu konstrukcji stalowych w […], które produkowało dla stoczni Rolandwerft dziobowe sekcje kadłubowe. Inwestycje umożliwiają stoczni Rolandwerft ponowne włączenie produkcji dziobowych sekcji kadłubowych do własnego procesu produkcyjnego.

(12)

Dzięki inwestycjom dotyczącym hali nr 1 ma ona zostać przedłużona o 55 m. Obecnie, jak poinformowano Komisję, duża część prac związanych z budową okrętów odbywa się na zewnątrz. Po wdrożeniu projektu inwestycyjnego prawie wszystkie prace będą mogły odbywać się w hali.

(13)

W hali nr 3 zgromadzono urządzenia do budowy sekcji. Szerokość bramy hali wynosiła wcześniej tylko 17,4 m, podczas gdy okręty budowane przez stocznię Rolandwerft mają zazwyczaj szerokość 22,2 m. Wskutek tego sekcje nie mogły być produkowane w ustawieniu odpowiednim dla celów montażowych, lecz w poprzek hali, tak, aby potem można je było transportować przez bramę. Na koniec sekcje trzeba było obracać o 90o za pomocą suwnic samochodowych, tak by można je było połączyć z sąsiednimi sekcjami. Ten proces był czasochłonny i wymagał dużego nakładu kosztów. Wąska brama hali ograniczała długość sekcji, przez co stocznia Rolandwerft musiała produkować większą liczbę sekcji niż było to konieczne. Aby to zmienić trzeba było poszerzyć bramę hali. Ta część projektu została zrealizowana w roku 2004.

(14)

Dalsza część projektu inwestycyjnego, którą wdrożono w roku 2004, polegała na przedłużeniu hali w kierunku północno-zachodnim. W tej części hali sekcje są spawane ze sobą w moduły. Dzięki przedłużeniu hali prace spawalnicze mogą odbywać się wewnątrz hali, tzn. niezależnie od stanu pogody. Tory podsuwnicowe przedłużono do nowej części hali, w której buduje się sekcje.

(15)

Poszczególne sekcje buduje się na blokach stępkowych, za pomocą których sekcje są również transportowane. Ponieważ stocznia Rolandwerft od czasu przeprowadzonych w 1999 r. inwestycji buduje większe okręty, stary system bloków stępkowych – jak podały Niemcy – nie był w stanie sprostać nowym wymaganiom. Oprócz tego sekcje trzeba było dokładnie zestawić przed ich zespawaniem. Przed wdrożeniem inwestycji stosowano w tym celu suwnicę samochodową, co było czasochłonne i wymagało nakładów finansowych. Dlatego stocznia zainwestowała w 2004 r. w nowoczesne hydrauliczne bloki stępkowe, dzięki którym znacznie uproszczono dopasowywanie sekcji.

(16)

Kolejnym projektem inwestycyjnym, rozpoczętym w sierpniu 2005 r., było przedłużenie hali nr 3 w kierunku południowo-wschodnim, tak by prace nie musiały odbywać się już na zewnątrz.

(17)

Projekt inwestycyjny obejmuje także przedłużenie toru podsuwnicowego na dotychczasowym nabrzeżu o 96 m. Nabrzeże to ma długość 200 m. Przed przedłużeniem możliwe było wyposażanie zaledwie około połowy okrętu za pomocą suwnicy. Do wyposażenia pozostałej części stocznia Rolandwerft musiała używać […] suwnic samochodowych. Tor podsuwnicowy przedłużono w taki sposób, żeby suwnica mogła obsługiwać okręty na całej długości. Inwestycję tę przeprowadzono również w roku 2004.

(18)

W roku 2004 zainwestowano także w nowoczesne automatyczne maszyny spawalnicze, dzięki którym możliwe było automatyczne i szybsze przeprowadzanie koniecznych prac spawalniczych.

(19)

Program inwestycyjny na lata 2005 i 2006 obejmuje budowę dodatkowego nabrzeża wyposażeniowego; oprócz tego dotychczasowe nabrzeże ma zostać przedłużone o ok. 180 m. Do wybudowania nabrzeża wyposażeniowego konieczne jest podjęcie m.in. następujących działań: pogłębienie gruntu od strony rzeki, podsypanie terenu od strony lądu oraz przyłączenie do sieci drogowej. Oprócz tego należy przedłużyć tor podsuwnicowy o kolejne 150 m, zakupić i zainstalować dodatkową suwnicę 35-tonową oraz zabezpieczyć dostawę mediów. Prace z tym związane rozpoczęto w sierpniu 2005 r.

(20)

Do zapoczątkowania takich projektów inwestycyjnych przyczyniła się decyzja o rozpoczęciu od roku 1999 budowy większych okrętów. Już wtedy stocznia zainwestowała w dodatkowe wyposażenie podnośnika dokowego celu dostosowania swoich instalacji do nowych zadań. Zgodnie z informacjami beneficjenta inwestycje w nabrzeże odsunięto w czasie głównie z dwóch powodów: po pierwsze, istniejące środki finansowe były bardziej potrzebne w należącej do grupy Hegemann stoczni Peene, która została wówczas poddana szeroko zakrojonej restrukturyzacji. Z powodu zmniejszonego zapotrzebowania rynkowego, które utrzymywało się przez kilka lat, brakowało innych środków finansowych do zakończenia działań inwestycyjnych w stoczni Rolandwerft. Po drugie, możliwe było wstrzymanie tych inwestycji, ponieważ wyposażanie i naprawy statków znajdujących się obok siebie pod względem technicznym było jak najbardziej możliwe (nawet jeśli nie było ekonomiczne).

(21)

Kolejna korzyść związana z projektem inwestycyjnym to fakt, że nowe nabrzeże w przyszłości umożliwi stoczni wzięcie udziału w przetargach na budowę i naprawę okrętów marynarki wojennej. Dotąd stocznia Rolandwerft nie mogła przeprowadzać prac związanych z budową i naprawą okrętów dla niemieckiej marynarki, ponieważ istniało ryzyko związane z koniecznością prowadzenia prac na dwóch znajdujących się obok siebie okrętach. Niemiecka marynarka, obawiając się ryzyka, nie decydowała się na udzielanie zleceń stoczni Rolandwerft, mimo że ta należy do grupy stoczni, które zasadniczo mogą ubiegać się o takie zlecenia.

(22)

Koszty projektu wynoszą w sumie 13 000 000 EUR Można je wyliczyć w sposób następujący – tabela:

(23)

Niemcy zamierzają przyznać pomoc państwa na rzecz stoczni Rolandwerft w wysokości 1 560 000 EUR Kwalifikowane koszty wynoszą 13 000 000 EUR, a zatem kwota pomocy państwa odpowiada 12 % całej kwoty. Pomoc przyznawana jest zgodnie z zatwierdzonym programem pomocy regionalnej (4). O pomoc wnioskowano jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji.

(24)

Pomoc przyznał kraj związkowy Dolna Saksonia za pośrednictwem banku NBank Hannover.

(25)

Formalne postępowanie wyjaśniające zostało wszczęte, ponieważ Komisja miała wątpliwości, czy pomoc państwa była zgodna z zasadami ramowymi. Komisja miała wątpliwości, czy budowa nowego nabrzeża wyposażeniowego może być uważana za inwestowanie w istniejące już instalacje.

(26)

Ponadto Komisja miała wątpliwości, czy inwestycje przeprowadzone w stoczni Rolandwerft wpłyną na zwiększenie zdolności produkcyjnych stoczni, co nie byłoby zgodne z zasadami ramowymi ani ze wspólnym rynkiem.

(27)

Komisja otrzymała uwagi beneficjenta – stoczni Rolandwerft oraz Związku Budownictwa Okrętowego i Techniki Morskiej.

(28)

Zgodnie ze stanowiskiem beneficjenta zdolność produkcji okrętów przez stocznię nie zwiększy się w wyniku przeprowadzenia projektu inwestycyjnego. Beneficjent wskazuje na fakt, że każdy wzrost produktywności pociąga za sobą także wzrost zdolności produkcyjnej w odniesieniu do istniejących już instalacji. Niekoniecznie musi to jednak oznaczać, że zwiększy się również zdolność produkcyjna całej stoczni. W przypadku stoczni Rolandwerft inwestycje doprowadziły wprawdzie do wzrostu produktywności, wzrost ten jednak nie spowodował zwiększenia zdolności produkcyjnej całej stoczni. Zamiast tego wzrost produktywności miałby zostać pochłonięty przez zwiększoną wewnątrzzakładową działalność produkcyjną, która wcześniej zlecana była podwykonawcom. Dlatego wielkość produkcji wyrażona w CGT (skompensowane tony brutto, ang. compensated gross tonnes) nie zwiększy się.

(29)

Beneficjent przedkłada rejestr statków wyprodukowanych w ciągu ostatnich lat oraz księgi zamówień stoczni. W 2004 r. stocznia Rolandwerft wyprodukowała […] statków, co odpowiada około […] CGT. Na rok 2006 zaplanowano budowę […] okrętów przy zdolności produkcyjnej […] CGT. W latach 2007 i 2008 stocznia będzie dążyć do osiągnięcia rocznej wielkości produkcji wynoszącej […] CGT.

(30)

Beneficjent wyjaśnia, że stocznia dokupiła niegdyś okazjonalnie sekcje lub całe kadłuby okrętów od przedsiębiorstw trzecich. Wielkość produkcji stoczni Rolandwerft nie mogłaby jednak wzrosnąć przez samo dokupienie kadłubów okrętów i sekcji od dostawców, ponieważ wyposażenie okrętu wymaga pewnego czasu, a istniejące instalacje nie pozwalają na efektywne wyposażanie większej liczby okrętów. I tak na przykład w istniejących halach do budowy okrętów możliwe jest budowanie każdorazowo tylko jednego okrętu. W hali budowy statków nr 1 na montaż jednego okrętu trzeba przeznaczyć około […] tygodni.

(31)

Beneficjent przedłożył informacje o przebiegu produkcji w stoczni. Zgodnie z tymi informacjami stocznia jest już teraz w pełni wykorzystywana i nie ma możliwości produkowania większej liczby okrętów po wdrożeniu projektu inwestycyjnego. Instalacje stoczniowe są ograniczone pod względem całościowej zdolności produkcyjnej od około […] do […] CGT, którą to zdolność mogły osiągać jeszcze przed wdrożeniem projektu inwestycyjnego dzięki zlecaniu części prac podwykonawcom.

(32)

Beneficjent wykazuje, że stocznia – dzięki projektowi inwestycyjnemu – będzie w stanie brać udział w przetargach na prace związane z budową, naprawą i przebudową okrętów marynarki. Do tej pory stocznia nie miała takiej możliwości, ponieważ prace musiałyby przebiegać na równoległym postoju statków. Wielkość produkcji wyrażona w CGT tym samym uległaby zmniejszeniu w porównaniu do obecnego poziomu, ponieważ statki marynarki nie są uznawane za statki handlowe. Na koniec beneficjent stwierdza, że nawet jeśli Komisja nie podziela stanowiska Niemiec mówiącego, że zasady ramowe nie zabraniają przyznania pomocy inwestycyjnej na projekty związane ze zwiększeniem produkcji, to dla oceny zgodności pomocy państwa dla stoczni Rolandwerft ze wspólnym rynkiem nie jest to istotne, gdyż w danym przypadku nie mamy do czynienia ze wzrostem zdolności produkcyjnej.

(33)

Beneficjent w dalszej kolejności wyjaśnia, że inwestycje dotyczą wyłącznie istniejących instalacji. Zwłaszcza w przypadku inwestycji mających na celu przedłużenie nabrzeża po to, by oba statki można było wyposażać bezpośrednio przy użyciu instalacji nabrzeżnej, nie chodzi wcale o budowę nowej instalacji. Już teraz stocznia dysponuje dwoma równoległymi względem siebie miejscami wyposażania statków. Beneficjent podkreśla, że równoległy postój statków stwarzał podwyższone ryzyko i dlatego marynarka nie składała stoczni Rolandwerft żadnych zleceń. Planowana inwestycja polega na przebudowie istniejącego nabrzeża w celu zwiększenia jego produktywności. Beneficjent przedkłada informacje o tym, przez ile tygodni rocznie wykorzystywany był równoległy postój statków i jak ma być on wykorzystywany w przyszłości.

(34)

Beneficjent wyjaśnia następnie, że przedłużenie toru podsuwnicowego i instalacja suwnicy w związku z przedłużeniem nabrzeża ma na celu zaprzestanie nieefektywnego i kosztownego wykorzystywania suwnic samochodowych i dźwigów pływających, których do tej pory używano do wyposażania okrętów na równoległym postoju statków. Wyposażanie drugiego statku bezpośrednio z nabrzeża, co byłoby możliwe dzięki realizacji projektu inwestycyjnego, doprowadziłoby do zwiększenia efektywności pod względem kosztów i produktywności.

(35)

Niemiecki Związek Budownictwa Okrętowego i Techniki Morskiej (zwany dalej: Związkiem) jest zdania, że wątpliwości Komisji dotyczące ewentualnego zwiększenia zdolności produkcyjnej nie mogą wynikać z zasad ramowych. Wątpliwości nie potwierdza także obecna sytuacja rynkowa, a zwłaszcza fakt, że planowana pomoc nie doprowadziłaby do zakłóceń konkurencji.

(36)

Związek twierdzi, że kierunek polityki wspólnotowej dotyczącej przyznawania pomocy państwa dla przemysłu stoczniowego zmienił się znacznie w ciągu ostatnich lat. Zasady ramowe nie zawierają żadnych klauzul zabraniających przyznania pomocy inwestycyjnej na zwiększanie zdolności produkcyjnej. Związek wychodzi z założenia, że obecnie tego rodzaju klauzule mijałyby się z celem. Następnie Związek wskazuje, że zrezygnowano – na ile to było możliwe – z uregulowań sektorowych zawartych niegdyś w zasadach ramowych. Kwestia zdolności produkcyjnej pojawia się jedynie w związku z pomocą przeznaczoną na likwidację. Inne rodzaje pomocy, jak pomoc na reorganizację, podlegają ogólnym przepisom dotyczącym pomocy państwa.

(37)

Związek twierdzi również, że zawężanie interpretacji przepisów stoi w sprzeczności z inicjatywą LeaderSHIP 2015, będącą elementem realizacji strategii lizbońskiej. Konkurencyjność i produktywność gospodarki europejskiej powinny wzrastać dzięki inwestycjom w badania, rozwój i innowację, co czyni koniecznym inwestowanie w nowoczesne instalacje produkcyjne. Gdyby pomoc państwa na cele inwestycyjne nie mogła pociągać za sobą zwiększania zdolności produkcyjnej, byłoby to wówczas sprzeczne z celem inicjatywy LeaderSHIP 2015, zwłaszcza z celem utrzymania i rozbudowywania pozycji w określonych segmentach rynkowych. Jednym z tych segmentów jest rynek małych i średnich statków kontenerowych, na którym Europa w dalszym ciągu utrzymuje przewagę w stosunku do Korei i Chin.

(38)

Związek jest zdania, że planowane inwestycje nie zakłócają konkurencji. Obecnie nie istnieją żadne nadwyżki zdolności produkcyjnej, ponieważ światowy rynek stoczniowy przeżywa rozkwit. Popyt powinien być stale korzystny, przy czym w latach 2008/2009 przewidywany jest jego lekki spadek. Dzięki wciąż rosnącemu handlowi światowemu wzrasta także transport morski. Dotyczy to przede wszystkim transportu dóbr przemysłowych za pomocą statków kontenerowych. Rośnie zapotrzebowanie na większe okręty od 5 000 do 8 000 TEU, które nie mogą wpływać do mniejszych portów. To z kolei prowadzi do większego popytu na mniejsze statki dostawcze służące do późniejszej dystrybucji kontenerów. Stocznia Rolandwerft może budować statki o wielkości do 900 TEU.

(39)

Zgodnie z informacjami Związku statki dostawcze stanowią ważny segment w obszarze handlowym niemieckich stoczni. Mimo to głównymi konkurentami są stocznie chińskie, które dzięki 42,5 % zleceń otrzymywanych z całego świata są wiodącymi stoczniami na rynku. Niemcy z 26,8 % zleceń znajdują się na drugim miejscu.

(40)

Według Związku w segmencie statków do 900 TEU stnieje bardzo niewielu konkurentów na rynku europejskim, a większość z nich ma siedzibę w Niemczech i Holandii. Związek upatruje w tym segmencie wysoki potencjał wzrostowy. Ponieważ stocznie chińskie oferują swoje statki po niskich cenach, stocznie niemieckie i europejskie mogą utrzymać swoją pozycję na rynku tylko wówczas, gdy zapewnią wysoką jakość i stale będą powiększać swoją produktywność.

(41)

Związek podkreśla dalej, że Chiny i Wietnam będą dalej rozbudowywać swoje zdolności produkcji okrętów, a tym samym swoje udziały na rynku. Widać wyraźnie, że konkurencja między stoczniami odbywa się nie tyle w Europie, co na płaszczyźnie globalnej.

(42)

Niemcy w swoich uwagach dotyczących wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego wskazują na to, że pkt 26 zasad ramowych nie zawiera żadnych prowizji dotyczących zdolności produkcyjnej. Tym samym w pkt 26 nie ma żadnych szczególnych uregulowań, zgodnie z którymi przyznanie pomocy inwestycyjnej na projekty, które wraz ze wzrostem produktywności prowadziłyby do zwiększenia zdolności produkcyjnej, mogłoby być uznane za niedozwolone. Niemcy podkreślają również, że wzrost produktywności w przemyśle stoczniowym jest jednym z głównych założeń polityki wspólnotowej w tym sektorze gospodarki. Inicjatywa LeaderSHIP 2015 ma na celu poprawienie onkurencyjności stoczni europejskich oraz zlikwidowanie trudności, które powstały w europejskim przemyśle stoczniowym z racji dotowania budowy okrętów w Azji. Ten cel, według Niemiec, można osiągnąć tylko zwiększając produktywność.

(43)

Niemcy prezentują stanowisko, że z pkt 3 zasad ramowych nie można wyprowadzać twierdzenia, że przy ocenianiu zgodności ze wspólnym rynkiem należy uwzględniać oddziaływanie projektu inwestycyjnego na zdolność produkcyjną. Poza tym czynniki opisane w pkt 3 zasad ramowych nie mają już wpływu na sektor budowy statków, który charakteryzuje się obecnie przede wszystkim dobrą sytuacją pod względem zamówień, wysokimi cenami i deficytem zdolności produkcyjnej.

(44)

Niemcy podkreślają ponadto że udział europejskiego przemysłu stoczniowego w rynku w ostatnich dziesięcioleciach znacznie zmalał, a Japonia, Korea i Chiny zwiększyły swoje udziały dzięki dotacjom państwowym. Te dotacje wymieniono w pkt 3 lit. c) zasad ramowych jako jeden z czynników, które muszą być brane pod uwagę. Stocznie europejskie muszą zatem podjąć wszelkie działania w celu zwiększenia swojej produktywności.

(45)

Zgodnie ze stanowiskiem Niemiec każde zwiększenie produktywności prowadzi automatycznie do zwiększenia produkcji danej instalacji. Wzrost produktywności zgodnie z zasadami ramowymi nie może więc oznaczać takiej samej wielkości produkcji przy zmniejszonym nakładzie. Niemcy zwracają uwagę na cel pomocy regionalnej, która ma przyczyniać się do rozwoju regionalnego i do tworzenia miejsc pracy. W tym sensie wzrost produktywności nie może pociągać za sobą zmniejszenia liczby miejsc pracy.

(46)

Niemcy, odnosząc się do sytuacji rynkowej zauważają, że zwiększa się ruch towarowy, a w segmencie statków kontenerowych daje się zauważyć zapotrzebowanie na większe okręty. Już teraz istnieją okręty o pojemności załadowczej 5 000 TEU, a w najnowszych prognozach mowa jest już o okrętach o pojemności załadowczej 8 000 TEU. Ponieważ tak duże okręty mogą wpływać tylko do nielicznych portów, potrzebne są mniejsze statki, które zajmą się dalszą dystrybucją ładunku. Dlatego duże zapotrzebowanie na produkowane przez stocznię Rolandwerft statki dostawcze o pojemności 850 TEU nie spadnie.

(47)

Niemcy objaśniają poza tym dokładniej projekty inwestycyjne i dołączają zdjęcia, na których widać podjęte działania i położenie stoczni.

(48)

Przedłużenie hali nr 1 umożliwi stoczni budowę kompletnego statku w hali budowy statków, co obecnie nie jest możliwe. Dzięki pokryciu dachem istniejących obszarów produkcyjnych prace będą jeszcze bardziej produktywne i efektywne.

(49)

Niemcy wyjaśniają dalej, że statek przycumowany do nabrzeża nr 1 obecnie zajmuje tylko dwie trzecie nabrzeża. Część południowa nieużywanego nabrzeża jest przedłużana. Nie prowadzi to do budowy „nowej instalacji” w rozumieniu zasad ramowych. Jak tylko nabrzeże zostanie przedłużone, zostanie ono wyposażone w suwnicę, która zastąpi używaną obecnie suwnicę samochodową.

(50)

Niemcy zwracają uwagę na to, że równoległy postój statków używany był w okresie od 2003 r. do 2005 r. […] razy w roku (wraz z dostawami). Niemcy potwierdzają jeszcze raz, że równoległy postój statków zostanie przeniesiony na nowe nabrzeże. Nowe nabrzeże będzie używane w ciągu roku mniej więcej tak długo jak równoległy postój statków w ostatnich latach. Niemcy wyjaśniają także, że wyposażanie statku przycumowanego na drugim miejscu oznaczało zwiększone ryzyko, ponieważ konieczny do tego dźwig pływający trzeba było ustawiać na środku rzeki Wezery. W przyszłości żadne statki nie będą już wyposażane na drugim miejscu z nabrzeża nr 1.

(51)

Zgodnie ze stanowiskiem przyjętym przez Niemcy nie można traktować przedłużenia nabrzeża wyposażeniowego, co ma umożliwić wyposażanie dwóch statków bezpośrednio z nabrzeża, jako budowy nowej instalacji. Chodzi wyłącznie o nieznaczne przedłużenie istniejącego nabrzeża. Nawet bez wdrażania projektu inwestycyjnego nabrzeże było dłuższe niż statek dostawczy, więc i tak stocznia mogłaby wyposażać jednocześnie dwa mniejsze statki.

(52)

Niemcy argumentują, że stocznia Rolandwerft dysponowała i nadal dysponuje dwoma miejscami wyposażeniowymi, nawet jeśli jedno z nich znajduje się, można powiedzieć, w drugiej „linii”. Ponieważ drugi statek nie znajduje się w zasięgu suwnic nabrzeżnych, trzeba było stosować suwnice samochodowe lub dźwigi pływające. Po przedłużeniu nabrzeża praca stała się bardziej wydajna, ponieważ statek mógł być wyposażany bezpośrednio z nabrzeża. Niemcy podkreślają dalej, że niemiecka marynarka, obawiając się praktykowanego przez stocznię Rolandwerft wyposażania statków w drugiej linii, nie składała stoczni Rolandwerft żadnych zleceń.

(53)

Niemcy argumentują, że przeniesienie drugiego miejsca wyposażania na dłuższe, już istniejące nabrzeże nie oznacza budowy nowej instalacji, lecz raczej krok ku zwiększeniu produktywności obu miejsc wyposażania, które dzięki temu już nie muszą znajdować się równolegle wobec siebie, lecz mogą być ułożone jedno za drugim. Nowa suwnica, zainstalowana na nowym nabrzeżu, zastąpiła stosowane obecnie suwnice samochodowe i dźwigi pływające. Dzięki zastosowaniu nowej suwnicy praca stała się bardziej produktywna.

(54)

Niemcy podkreślają, że krok ten był konieczny, ponieważ wyposażanie statku w drugiej linii było zbyt czasochłonne i nieefektywne. Poza tym projekt stoczni Rolandwerft stwarza możliwość wzięcia udziału w przetargach na naprawy statków i przebudowy statków marynarki niemieckiej.

(55)

Niemcy wyjaśniają dalej, że stocznia Rolandwerft na początku budowała mniejsze statki dostawcze, z których dwa mogły być przycumowane jednocześnie do nabrzeża. Zapotrzebowanie rynkowe koncentrowało się jednak coraz bardziej na szerszych i dłuższych statkach dostawczych, w związku z czym dwa takie statki nie mogły być jednocześnie jeden za drugim przycumowane do nabrzeża. Dlatego stocznia rozpoczęła wyposażanie i naprawę statków, cumując drugi statek równolegle do okrętu znajdującego się bezpośrednio przy nabrzeżu. Przedłużenie nabrzeża było zatem jedynie dopasowaniem instalacji wyposażeniowej do obsługi dłuższych statków.

(56)

Niemcy twierdzą, że stocznia Rolandwerft współpracowała wcześniej okazjonalnie ze stocznią Peene i wyposażała prefabrykowane przez tę stocznię kadłuby okrętów. Ostatnio stocznia Rolandwerft produkowała jedynie statki całkowicie budowane przez stocznię Rolandwerft. Niemcy wyjaśniają, że nie da się rozszerzyć działalności w zakresie prac naprawczych przy utrzymaniu dotychczasowej wielkości produkcji nowych statków. Część prac naprawczych wykonywana jest na lądzie. Potrzebny jest do tego zewnętrzny plac budowy, który jest już wykorzystywany do budowania nowych okrętów.

(57)

Niemcy wyjaśniają dalej, że nowa suwnica jest stosowana nie tylko na nowym nabrzeżu, lecz prowadzi także do optymalizacji podnoszenia ciężarów na dotychczasowym nabrzeżu, zwiększając maksymalny udźwig.

(58)

Niemcy wskazują na to, że Związek popiera ten punkt widzenia. Niemcy są zdania, że uwagi Związku mają duże znaczenie, ponieważ reprezentuje on interesy polityczne i gospodarcze niemieckiego sektora transportu morskiego, niemieckich stoczni i ich dostawców. Poza tym Związek, jako reprezentant różnych grup interesu, dysponuje najnowszymi informacjami rynkowymi. Skoro Związek doszedł do wniosku, że planowana pomoc dla stoczni Rolandwerft nie przyniesie szkody przemysłowi stoczniowemu w Niemczech, to Komisja powinna to również uwzględnić. Niemcy podkreślają dalej, że Komisja nie otrzymała żadnych negatywnych uwag wobec projektu przyznania pomocy dla stoczni.

(59)

Jeśli chodzi o uwagi samego beneficjenta Niemcy podkreślają, że według stoczni Rolandwerft projekt inwestycyjny nie doprowadzi do zwiększenia zdolności produkcyjnej. Niemcy potwierdzają, że nie uważają tej kwestii za istotną dla oceny zgodności pomocy państwa ze wspólnym rynkiem.

(60)

Zgodnie z art. 87 Traktatu WE, wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. Zgodnie z przyjętym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich kryterium zakłócenia handlu jest spełnione wówczas, gdy przedsiębiorstwo otrzymujące pomoc prowadzi działalność gospodarczą, w zakres której wchodzi handel pomiędzy państwami członkowskimi.

(61)

Dofinansowanie przyznał kraj związkowy Dolna Saksonia, a tym samym należy uznać je za pomoc państwa. Przynosi to stoczni Rolandwerft korzyści, jakich nie osiągnęłaby na rynku. Stocznia Rolandwerft zajmuje się budownictwem statków morskich. Ponieważ chodzi o ich sprzedaż, środek ten grozi zakłóceniem konkurencji i wpływa na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. Tym samym dofinansowanie stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE i należy ją odpowiednio ocenić.

(62)

Artykuł 87 ust. 2 i 3 Traktatu WE przewiduje wyłączenia od ogólnego zakazu przyznawania pomocy określonego w ust. 1.

(63)

Komisja wydała zasady ramowe dotyczące oceny pomocy w sektorze stoczniowym. Zawierają one specjalne reguły przyznawania pomocy przemysłowi stoczniowemu, kiedy i o ile istnieje konieczność szczególnego traktowania specyfiki sektora przemysłu stoczniowego. W rozumieniu tych zasad wyrażenie „przemysł stoczniowy” oznacza budowanie we Wspólnocie pełnomorskich statków handlowych z własnym napędem. „Naprawa statków” oznacza naprawę lub odnawianie we Wspólnocie pełnomorskich statków handlowych z własnym napędem. Działalność handlowa stoczni Rolandwerft odpowiada tym definicjom, więc należy rozpatrywać kwestionowaną pomoc w świetle zasad ramowych. Stocznia Rolandwerft nie produkuje żadnych statków rybackich dla Wspólnoty. Według wytycznych dla celów analizy pomocy państwa dla rybołówstwa i akwakultury (5) pomoc dla stoczni na budowę statków rybackich dla Wspólnoty jest niedozwolona.

(64)

W punkcie 26 reguł ramowych ust.alono, że „pomoc regionalna dla przemysłu stoczniowego, naprawiania statków lub adaptacji statków może zostać uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem wyłącznie, gdy zostaje ona przyznana na inwestycje przeznaczone na polepszenie stanu infrastruktury lub modernizację istniejących stoczni, niezwiązane z finansową restrukturyzacją danych stoczni, których celem jest poprawienie produktywność istniejących instalacji”.

(65)

Intensywność pomocy nie może przekraczać 12,5 % lub obowiązującego pułapu pomocy regionalnej zgodnej z art. 87 ust 3 lit. c) Traktatu WE, przy czym stosuje się wartość niższą. W niniejszym przypadku pułapem granicznym jest 12,5 %. W związku z tym pomoc musi ograniczać się do wspierania wydatków kwalifikowanych zgodnie z definicją określoną w obowiązujących wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej (6).

(66)

Te działania inwestycyjne służą racjonalizacji procesu produkcyjnego stoczni Rolandwerft poprzez dodatkowe wyposażenie instalacji i pokrycie dachem obszarów roboczych, znajdujących się na zewnątrz. Środki te można postrzegać jako inwestycje w modernizację lub polepszenie stanu infrastruktury istniejącej stoczni.

(67)

Część projektu dotyczy przedłużenia hali nr 1 oraz przedłużenia hali nr 3 w kierunku północno-zachodnim i południowo-wschodnim. Komisja jest zdania, że te przedłużenia hal okrętowych dotyczą istniejących instalacji. Projekt de facto nie prowadzi do budowy nowej dodatkowej hali okrętowej. Przedłużenie ma na celu jedynie umożliwienie wykonywania w hali prac związanych z budowaniem okrętów, przeprowadzanych do tej pory na zewnątrz.

(68)

Pozostałe inwestycje w hali nr 3 związane z przedłużeniem toru podsuwnicowego i poszerzeniem bramy hali, oraz modernizację bloków stępkowych należy również postrzegać jako inwestycje w istniejące instalacje. Komisja jest również zdania, że w przypadku prac związanych z przedłużeniem toru podsuwnicowego na nabrzeżu nr 1 i w przypadku inwestycji w nowoczesne automatyczne maszyny spawalnicze również chodzi o inwestycje w istniejące instalacje. Takie stanowisko Komisja prezentowała w swojej decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego.

(69)

Komisja wychodzi z założenia, że inwestycje mają na celu zwiększenie produktywności istniejących instalacji. Przedłużenie hal doprowadzi do wzrostu produktywności, ponieważ prace będą mogły odbywać się niezależnie od stanu pogody. Poszerzenie bramy w hali nr 3 doprowadzi do znacznego obniżenia kosztów, ponieważ nie trzeba będzie już obracać sekcji i będzie możliwe budowanie dłuższych sekcji. To samo dotyczy przedłużenia toru podsuwnicowego w hali nr 3 i nabrzeża nr 1, dzięki któremu można zaoszczędzić na […] krotnym stosowaniu suwnic samochodowych, zakupu hydraulicznych bloków stępkowych, dzięki któremu zbyteczne staje się ręczne zestawianie poszczególnych sekcji za pomocą suwnic samochodowych oraz zakupu automatycznych maszyn spawalniczych, dzięki któremu zmniejszy się nakład czasu i kosztów w porównaniu ze spawaniem ręcznym.

(70)

Podczas gdy projekty inwestycyjne będą znacznie oddziaływać na produktywność, to ich wpływ na zdolność produkcyjną jest już nieznaczny, ponieważ nie powstają żadne nowe instalacje, a każdy wzrost zdolności produkcyjnej byłby skutkiem jedynie wzrostu produktywności istniejących już instalacji. Beneficjent zwrócił również uwagę na to, że wzrost produktywności sam w sobie nie pociąga za sobą zwiększenia zdolności produkcyjnej stoczni wyrażonej w CGT, ponieważ wzrost produktywności instalacji pochłania zwiększona produkcja własna wskutek podjęcia prac dotąd zlecanych podwykonawcom. Dlatego Komisja jest zdania, że nie zachodzi żadne nieproporcjonalne zwiększenie zdolności produkcyjnej.

(71)

Komisja dochodzi do wniosku, że środki nr 1 do 6 wymienione w tabeli w pkt 22 należy postrzegać jako inwestycje w modernizację lub polepszenie stanu infrastruktury istniejącej stoczni, z zamiarem poprawy produktywności istniejących instalacji. Związane z tym koszty w wysokości 8 360 000 EUR należy zatem uważać za koszty kwalifikowane.

(72)

Środki 7 i 8 wymienione w tabeli w pkt (22) dotyczą budowy dodatkowego nabrzeża i zakupu nowej suwnicy. Komisja jest zdania, że te inwestycje z dwóch powodów można zakwalifikować jako środek związany z polepszeniem stanu infrastruktury lub z modernizacją. Po pierwsze, stocznia Rolandwerft przed projektem inwestycyjnym miała w zwyczaju wyposażać i naprawiać jednocześnie dwa statki, cumując jeden ze statków do statku przycumowanego bezpośrednio do nabrzeża. Ten sposób postępowania okazał się nieefektywny i kosztowny. Dzięki inwestycjom stocznia Rolandwerft będzie mogła cumować dwa statki bezpośrednio przy nabrzeżu, a wyposażanie obu statków może odbywać się w lepszych warunkach. Po drugie, w przypadku tych inwestycji mamy do czynienia z ostatnimi inwestycjami spośród całego szeregu inwestycji rozpoczętych w 1999 r., mających na celu przystosowanie stoczni do budowy większych okrętów. Stocznia przestawiła swoją produkcję, ponieważ zmieniło się zapotrzebowanie z dużo mniejszych statków dostawczych na takie okręty dostawcze, jakie dziś produkuje stocznia Rolandwerft. Komisja jest zdania, że dostosowanie produkcji do popytu rynkowego może być postrzegane jako modernizacja.

(73)

Celem inwestycji jest podniesienie produktywności istniejących instalacji. Wyposażanie statków na dotychczasowym nabrzeżu stanie się bardziej ekonomiczne, ponieważ statki nie muszą już cumować obok siebie i nie trzeba już przechodzić przez statek znajdujący się bezpośrednio przy nabrzeżu. Mimo że można wyjść z założenia, iż w przypadku nowego nabrzeża niekoniecznie chodzi jedynie o przeniesienie instalacji, która istniała już wcześniej, to Komisja jest zdania, że budowa nowego nabrzeża wyposażeniowego doprowadzi do wzrostu produktywności dotychczasowego nabrzeża.

(74)

Także druga suwnica, która zostanie zainstalowana na przedłużonym nabrzeżu, przyczyni się do wzrostu produktywności dotychczasowego nabrzeża. Udźwig obu suwnic wynosi razem 85 ton w porównaniu do wcześniejszego udźwigu maksymalnego, który wynosił 50 ton. Dzięki temu suwnice nabrzeżne mogą podnosić także ciężary, do których podnoszenia potrzebowano wcześniej dźwigu pływającego. Po zakończeniu inwestycji zastosowanie dźwigu pływającego konieczne będzie jeszcze tylko do montażu silnika okrętowego. Wszystkie pozostałe prace związane z podnoszeniem mogą być wykonywane za pomocą obu suwnic znajdujących się na przedłużonym nabrzeżu. Po drugie, dotychczasowa suwnica będzie także stosowana przy pracach na mniejszym, położonym bezpośrednio za nabrzeżem zewnętrznym placu budowy. Po zakończeniu inwestycji druga suwnica może być stosowana w razie, gdy pierwsza suwnica będzie potrzebna przy pracach na zewnętrznym placu budowy. Dzięki temu prace wyposażeniowe w takich przypadkach nie będą musiały być przerywane.

(75)

Dlatego Komisja doszła do wniosku, że celem inwestycji jest wzrost produktywności instalacji istniejących w stoczni.

(76)

Komisja jest ponadto zdania, że inwestycje nie doprowadzą do nieproporcjonalnego zwiększenia zdolności produkcyjnej.

(77)

Na początek Komisja stwierdza, że w stoczni Rolandwerft od ponad 15 lat wyposażano jednocześnie dwa statki. Wyposażanie statków w drugiej linii miało być rozwiązaniem przejściowym, do czasu przeprowadzenia inwestycji w nabrzeże. Według danych Niemiec fakt, że to przejściowe rozwiązanie utrzymało się przez tak długi czas, można wytłumaczyć szczególną sytuacją na rynku i szczególnymi okolicznościami w stoczni. Grupa Hegemann jako właściciel stoczni postanowiła inwestować posiadane środki najpierw w stocznię Peene. Po zakończeniu projektu restrukturyzacyjnego w stoczni Peene w roku 2005 i w związku z ponownym ożywieniem na rynku, Grupa Hegemann mogła doprowadzić do końca projekt modernizacyjny związany ze stocznią Rolandwerft. W oparciu o fakt, że stocznia Rolandwerft w ciągu ostatnich 15 lat (z przerwami w czasach zmniejszonego popytu) regularnie wyposażała jednocześnie dwa statki, Komisja nie widzi żadnego powodu by uważać, że stocznia Rolandwerft w okresie przedinwestycyjnym miała zdolność produkcyjną do wyposażania jedynie pojedynczych statków.

(78)

Z technicznego punktu widzenia, wąskie gardło we wstępnych etapach procesu roboczego, tzn. w halach budowy statków i na zewnętrznym placu budowy, nie pozwala stoczni Rolandwerft na zwiększenie produkcji nowych okrętów i zintensyfikowanie prac naprawczych. Hale i zewnętrzny plac budowy są obecnie obciążone maksymalnie, co uniemożliwia potencjalny wzrost produkcji. W odniesieniu do działań naprawczych stoczni Niemcy wyjaśniły, że około 50 % każdego zlecenia naprawy musi być przeprowadzane na lądzie, czyli na zewnętrznym placu budowy, ale jego zdolność produkcyjna jest obecnie wykorzystywana przez prace związane z budową nowych okrętów. Przeprowadzanie dodatkowych prac naprawczych możliwe jest tylko kosztem, a nie oprócz budowy nowych okrętów. Te same argumenty można przytoczyć dla przebudowy statków. Ponieważ inwestycje nie dotyczą wąskich gardeł, zdolność produkcyjna w zakresie budowy nowych okrętów oraz napraw i przebudowy nie może wzrosnąć. W dalszej kolejności należy podkreślić, że zlikwidowanie wąskich gardeł charakteryzujących instalacje wymagałoby dużego nakładu pracy, ponieważ trzeba by było powielić w tym celu cały proces produkcyjny.

(79)

Komisja zbadała następnie, czy nowe nabrzeże mogłoby doprowadzić do zwiększenia zdolności produkcyjnej stoczni w dziedzinie wyposażania kadłubów okrętów, wyprodukowanych przez inną stocznię. Ale także i w tym przypadku przeszkodą jest wąskie gardło hal do budowy okrętów. Podczas gdy produkowane przez stocznię Rolandwerft nowe okręty wstępnie wyposaża się w halach do budowy statków, to kadłuby okrętów wyprodukowanych przez inną stocznię są zazwyczaj całkowicie puste i wymagają obszernych prac związanych z wyposażaniem. Do wyposażania kadłubów okrętów na nabrzeżu konieczne są techniczne instalacje, które zazwyczaj potrzebne są w halach do budowy nowych okrętów. Gdy hale do budowy statków i przynależne do nich instalacje są w pełni wykorzystywane, to nie mogą one jednocześnie zajmować się wyposażaniem kadłubów okrętów. Zatem nie jest możliwe, aby stocznia Rolandwerft mogła rozszerzyć swoją działalność w zakresie wyposażania kadłubów wyprodukowanych w innych stoczniach przy jednoczesnym utrzymywaniu produkcji nowych okrętów i napraw na dotychczasowym wysokim poziomie.

(80)

Niemcy wyjaśniły ponadto że obecnie nie wyposaża się kadłubów okrętów, i takie prace nie są również planowane. Poza tym taka działalność w latach dużego popytu jest mało prawdopodobna, ponieważ potencjalni dostawcy kadłubów wynajęci są na lata z góry i dlatego stocznia Rolandwerft nie może zakupić na rynku prefabrykowanych kadłubów okrętów o wymaganej wysokiej jakości. Informację tą potwierdza rzeczywista działalność handlowa stoczni Rolandwerft w ciągu ostatnich lat, w czasie których stocznia nie wyposażyła dodatkowo żadnych prefabrykowanych kadłubów, mimo że teoretycznie byłoby to możliwe na równoległym postoju statków. Niemcy stwierdziły poza tym, że w razie pogorszenia sytuacji na rynku, w wyniku której dostawcy mieliby znowu wolne moce produkcyjne, w związku z czym kadłuby byłyby dostępne na rynku, mogłoby się zdarzyć, że także sytuacja pod względem zamówień w stoczni Rolandwerft zmieniłaby się na niekorzyść. W takim wypadku z powodów ekonomicznych stocznia Rolandwerft wykorzystałaby swoje własne zdolności produkcyjne raczej do budowy kadłubów statków niż do wyposażania prefabrykowanych kadłubów. Nawet jeśli stocznia wyposażałaby prefabrykowane kadłuby, to wyposażanie odbywałoby się zamiast budowy nowych statków, a nie jako prace dodatkowe.

(81)

Komisja stwierdza, że nawet jeśli w wyniku inwestycji doszłoby hipotetycznie do lekkiego zwiększenia zdolności produkcyjnej w dziedzinie wyposażania kadłubów wyprodukowanych w innej stoczni, to taki wzrost ze względu na zaprezentowane wyżej przyczyny techniczne byłby i tak minimalny. Ponieważ osiągnięty wzrost produktywności, który jest głównie skutkiem oszczędności finansowych z racji niekorzystania z wynajmowanych suwnic, byłby znaczny, to nieznaczne zwiększenie zdolności produkcyjnej związanej z okazjonalnym wyposażaniem kadłubów nie może być postrzegane jako nieproporcjonalne.

(82)

Komisja stwierdza następnie, że stocznia Rolandwerft na poparcie swojego stanowiska mówiącego, że nie dąży ona do zwiększenia zdolności produkcyjnej, zaproponowała zobowiązanie się do niezwiększania wykorzystania nowego nabrzeża przez okres pięciu lat. To złożone przez Niemcy zobowiązanie przewiduje, że stocznia ograniczy swoje działania na nowym nabrzeżu w dziedzinie budowania nowych statków, wyposażania prefabrykowanych kadłubów oraz naprawy i przebudowy statków do […] w roku, na okres pięciu lat od zakończenia inwestycji na nowym nabrzeżu. Wykorzystanie nowego nabrzeża podczas jedynie […] odpowiada planom działalności stoczni na najbliższe lata, jakie przedłożono Komisji. Poza tym stocznia Rolandwerft zobowiązała się nie budować statków na równoległym postoju w tym samym okresie. Komisja stwierdza, że tych zobowiązań nie można traktować jako dowodu na to, że inwestycje nie prowadzą do zwiększenia zdolności produkcyjnej. Komisja postrzega jednak zobowiązanie stoczni jako kolejny dowód na to, że przedstawione przez beneficjenta przyczyny techniczne, praktyczne i gospodarcze są uzasadnione i że celem inwestycji nie jest zwiększenie zdolności produkcyjnej, lecz wzrost produktywności.

(83)

Dlatego Komisja jest zdania, że w przypadku inwestycji w nabrzeże i zakup nowej suwnicy chodzi o polepszenie stanu infrastruktury lub modernizację istniejącej stoczni z zamiarem poprawy produktywności istniejących instalacji. Inwestycja nie prowadzi do nieproporcjonalnego zwiększenia zdolności produkcyjnej. Dlatego Komisja uważa, że budowa nowego nabrzeża i zakup nowej suwnicy spełnia zawarte w zasadach ramowych warunki przyznania regionalnej pomocy inwestycyjnej. Inwestycje w wysokości 4 640 000 EUR są zatem kosztami kwalifikowanymi.

(84)

Komisja stwierdza, że planowana pomoc regionalna na rzecz stoczni Rolandwerft, czyli 12 % z kwoty 13 000 000 EUR, to jest 1 560 000 EUR, spełnia warunki określone w zasadach ramowych dotyczących pomocy regionalnej. Planowana pomoc spełnia zatem wszystkie warunki konieczne do uznania jej za zgodną z zasadami wspólnego rynku,

30.4.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 112/41

(1)

Pismem z dnia 19 lutego 2004 r. (D/51178), Komisja zwróciła się do władz francuskich z wnioskiem o przekazanie informacji dotyczących podstawowych założeń leasingu podatkowego zastosowanego na korzyść niektórych przedsiębiorstw posiadających zezwolenie ministra finansów, wprowadzonych art. 77 ustawy nr 98-546 z dnia 2 lipca 1998 r., dotyczącej różnych przepisów natury gospodarczej i finansowej (2). Pismem z dnia 18 marca 2004 r. władze francuskie poprosiły o przedłużenie terminu, który został im wyznaczony w celu dostarczenia wymaganych informacji. Pismem z dnia 3 maja 2004 r. (A/33117) Komisja otrzymała wyżej wymienione informacje od władz francuskich. Pismem z dnia 6 lipca 2004 r. (D/54933) Komisja poprosiła władze francuskie o przedłożenie dodatkowych informacji, które zostały jej dostarczone 2 sierpnia 2004 r. (A/36007).

(2)

Pismem z dnia 14 grudnia 2004 r. (D/205909), Komisja dostarczyła władzom francuskim decyzję nakazującą wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego zgodnie z art.88 ust. 2 Traktatu. Decyzja ta została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (3). W tej decyzji Komisja zwróciła się z prośbą do Francji oraz zainteresowanych stron do przedstawienia ich uwag w określonym terminie.

(3)

Pismem z dnia 6 stycznia 2005 r. (A/30266), i kolejnym z dnia 4 lutego 2005 r., władze francuskie zwróciły się z wnioskiem o przedłużenie tego terminu. Komisja przychyliła się do tych wniosków pisemnie, odpowiednio pismem z dnia 11 stycznia 2005 r. (D/50220) oraz z dnia 16 lutego 2005 r. (D/51190).

(4)

Dnia 15 marca 2005 r. (A/32251) Komisja otrzymała uwagi władz francuskich. Otrzymała także, w wyznaczonym terminie, uwagi szesnastu zainteresowanych stron, które zostały przekazane władzom francuskim 9 czerwca 2005 r. (D/54454).

(5)

Pismem z dnia 7 lipca 2005 r. (A/35587) władze francuskie poprosiły Komisję o przedłużenie terminu, który został im wyznaczony w celu skomentowania uwag zainteresowanych stron. Komisja przychyliła się do tej prośby i władze francuskie ostatecznie przekazały jej swe uwagi pismem z dnia 20 lipca 2005 r. (A/35981).

(6)

Pismem przekazanym pocztą elektroniczną dnia 2 marca 2006 r. (A/31655), władze francuskie przekazały Komisji dodatkowe uwagi dotyczące przedmiotowego systemu.

(7)

Zgodnie z akapitem pierwszym art. 39 C kodeksu podatkowego (zwanego dalej KP), amortyzacja składników aktywów przekazanych w leasing lub przekazanych do dyspozycji w jakiejkolwiek innej formie jest rozłożona na zwykły okres użytkowania.

(8)

Artykuł 77 ustawy nr 98-546 wprowadza do KP dwa przepisy mające na celu walkę z uchylaniem się od płacenia podatków przy finansowaniu ruchomości przez spółki osobowe i grupy interesów gospodarczych (GIG) (4).

(9)

Artykuł 39 C akapit drugi KP przewiduje także, że stanowiąca koszt uzyskania przychodu amortyzacja składnika aktywów przekazanego w leasing przez GIG nie może przekraczać wartości pobieranej przez nie opłaty leasingowej, pomniejszonej o pozostałe należne opłaty związane z tym składnikiem.

(10)

W rzeczywistości, ze względu na degresywną metodę amortyzacji i koszty finansowe, które, z definicji, są skoncentrowane na pierwszych latach użytkowania składnika aktywów, GIG wykazują znaczne straty w tych latach i zaczynają wykazywać zysk w drugim okresie, gdy suma otrzymywanej opłaty leasingowej przekracza wszystkie wykazane wydatki (amortyzacja oraz wliczone koszty finansowe). Ponieważ GIG objęte są przepisami dotyczącymi spółek osobowych, straty, które wykazują w pierwszych latach działalności, są odliczane od opodatkowanych zysków wypracowanych przez jego członków w ramach ich bieżącej działalności. Ustalenie limitu amortyzacji przewidzianego w artykule 39 C akapit drugi, KP ma więc na celu przeciwdziałanie nadmiernemu wykorzystywaniu tego typu finansowania mającemu na celu optymalizację podatkową.

(11)

Jednakże do KP zostało wprowadzone odstępstwo od tego ograniczenia, wprowadzające system amortyzacji na korzyść niektórych przedsiębiorstw. I tak art. 39 CA KP stanowi, że limit przewidziany w artykule 39 C akapit drugi, KP nie stosuje się do finansowania przez GIG, składników aktywów podlegających amortyzacji metodą degresywną w okresie przynajmniej 8 lat (5), od momentu otrzymania uprzedniego pozwolenia Ministra Finansów na przeprowadzenie tej czynności.

(12)

Pozwolenie to uzależnione jest od wielu warunków, z których najważniejsze to:

(13)

Ogólnie rzecz biorąc GIG, który na ogół tworzą instytucje finansowe, kupuje składnik aktywów do sfinansowania po cenie rynkowej i przekazuje go w leasing jego użytkownikowi. Opłaty leasingowe wpłacane przez użytkownika oraz cena wykupu pod koniec umowy pozwalają GIG pokryć swoje własne koszty finansowania, w tym odsetki i kapitał.

(14)

Poza zniesieniem limitu amortyzacji (6), udzielenie zezwolenia ministra pozwala na zwiększenie o jeden punkt stawki amortyzacji metodą degresywną stosowanej zwykle w przypadku składnika aktywów branego pod uwagę. Poza tym odsprzedaż składnika aktywów przez GIG jego użytkownikowi szczególnie po upływie dwóch trzecich zwykłego okresu użytkowania składnika aktywów, stanowi przedmiot zwolnienia z podatku od zysku z cesji.

(15)

Jeśli chodzi o warunek związany z istnieniem istotnych interesów ekonomicznych i społecznych (7), władze francuskie wskazały, że nie istnieją wytyczne pozwalające ocenić te interesy oraz że dokonywana jest kontrola, szczególnie, z jednej strony, w świetle pośredniego wpływu inwestycji na strefę zatrudnienia, warunki konkurencji oraz rozwój działalności w danej strefie ekonomicznej, szczególnie jeśli chodzi o wkład w rozwój lub tworzenie ośrodka produkcyjnego, administracyjnego lub decyzyjnego, oraz, z drugiej strony, w stosunku do wpływu tej inwestycji na poprawę bezpieczeństwa i ochrony środowiska.

(16)

Z art. 39 CA KP wynika, że przekazanie użytkownikowi składnika aktywów, przynajmniej dwóch trzecich korzyści podatkowych, które zyskuje GIG po otrzymaniu pozwolenia (8), musi nastąpić w formie zmniejszenia opłaty leasingowej lub zmniejszenia kwoty wykupu. Ponadto dokładna suma korzyści, które mają zostać zwrócone przez GIG użytkownikowi musi zostać określona przy wystawianiu pozwolenia.

(17)

Na wniosek Komisji, władze francuskie dokonały podziału na sektory działalności, wszystkich wnioskujących o pozwolenie oraz faktycznych beneficjentów przedmiotowego systemu:

(18)

Władze francuskie wskazały, w tym kontekście, że pośród 56 wniosków, w wyniku których nie udzielono pozwolenia, 21 wniosków zostało wycofanych, 13 wniosków nie skutkowało żadnymi działaniami i 22 wniosków było przedmiotem odmowy. W przypadku 22 wniosków, które były przedmiotem odmowy, władze francuskie sprecyzowały, że 15 spośród nich dotyczyło operacji finansowania składników aktywów związanych z transportem morskim a 7 innych dotyczyło finansowania składników aktywów związanych z transportem lotniczym.

(19)

Władze francuskie wskazały także, że procedury udzielenia pozwoleń z tytułu art. 39 CA KP zostały zawieszone z dniem 14 grudnia 2004 r., w którym została im przekazana decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego.

(20)

W swej decyzji z dnia 14 grudnia 2004 r. Komisja stwierdziła, że na mocy art. 39 CA KP zostały przyznane korzyści inwestorom w podatkowe GIG oraz użytkownikom składników aktywów finansowanych przez GIE. W odniesieniu do selektywności środka pomocy, o którym mowa, Komisja zauważyła, z jednej strony, iż minister finansów wydaje się dysponować swobodą decyzyjna przy ocenie warunków przyznawania pozwoleń, która pozwala mu na wybieranie beneficjentów przedmiotowego systemu według subiektywnych kryteriów. Z drugiej strony, wydawało się, że system podatkowy wynikający z art. 39 CA KP stanowi środek pomocy szczególnie na rzecz sektora transportu. Komisja stwierdziła w tym kontekście, że wydaje się, że przedmiotowy środek pomocy nie może być usprawiedliwiony przez charakter lub ogólne zasady francuskiego systemu podatkowego. Według niej przedmiotowe korzyści pociągają za sobą użycie zasobów państwowych oraz zakłócenie konkurencji, jak również wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

(21)

Ponadto w odniesieniu do kontroli zgodności przedmiotowego systemu ze wspólnym rynkiem, Komisja oceniała na tym etapie, że żadne odstępstwa przewidziane w art. 87 ust. 2 i 3 Traktatu nie znajdują zastosowania w niniejszym kontekście. Przedmiotowy system podatkowy nie wydaje się spełniać warunków wytycznych i ram wspólnotowych, przyjętych w zakresie pomocy państwa. Wydaje się więc on niezgodny ze wspólnym rynkiem.

(22)

W związku z powyższym Komisja zdecydowała wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające w celu rozwiania wszelkich wątpliwości, czy przedmiotowy system ma charakter pomocy państwa i czy jest zgodny ze wspólnym rynkiem.

(23)

W ramach swych uwag władze francuskie podtrzymują po pierwsze, że system realizowany na mocy art. 39 CA KP nie stanowi pomocy państwa. Twierdzą, że jest tylko technicznym sposobem zastosowania prawa powszechnego pozwalającym na nadzorowanie przez władze publiczne przedmiotowego sposobu finansowania, a nie odstępstwem od prawa powszechnego. Ograniczenie amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu na mocy art. 39 C akapit drugi KP miałoby na celu, wprowadzając domniemanie uchylania się od płacenia podatków, uniemożliwienie korzystania z tego mechanizmu finansowania w celu optymalizacji podatkowej. System wynikający z art. 39 CA KP miałby także na celu zwalczanie uchylania się od płacenia podatków. Jednak ponieważ aktywa o znacznej wartości, których dotyczy ten przepis dają względnie długi zwrot z inwestycji, korzystanie z leasingu oznaczałoby, przy tym założeniu, nie tylko poszukiwanie metod optymalizacji podatkowej, ale także byłoby koniecznością ekonomiczną.

(24)

W tym kontekście władze francuskie twierdzą, że wszystkie warunki, które muszą być spełnione w celu przyznania pozwolenia pozwalają na przeprowadzenie a priori kontroli operacji finansowania dóbr inwestycyjnych przez leasing z opcją wykupu i na wykluczenie z korzyści związanych z przedmiotowym systemem podatkowym jakiegokolwiek finansowania, które byłoby głównie motywowane względami optymalizacji podatkowej.

(25)

Dotyczy to w szczególności warunku, zgodnie z którym inwestycja musi przedstawiać znaczny interes ekonomiczny i społeczny, szczególnie dotyczący miejsc pracy. Aby spełnić ten warunek wniosek o pozwolenie musi być poparty zobowiązaniami dotyczącymi zatrudnienia. W tym zakresie władze francuskie precyzują, że stworzone miejsca pracy muszą być utrzymane przez minimalny okres użytkowania składnika aktywów, czyli w czasie trwania umowy leasingowej lub udostępnienia, czyli minimalnie przez 8 lat. Według nich, stworzone miejsca pracy muszą pomóc w znacznym zwiększeniu liczby pracowników spółki ubiegającej się o pozwolenie i muszą być bezpośrednio związane z inwestycją.

(26)

Władze francuskie precyzują w tym zakresie, że odrzucono niektóre wnioski o pozwolenie z powodu braku znacznego interesu ekonomicznego i społecznego złożonego projektu finansowania. Dwa rodzaje sytuacji charakteryzowały brak takiego interesu. Po pierwsze brak zatrudnienia lub wystarczającej rekrutacji, pod względem ilościowym jak i jakościowym, które wzmocniłyby lub pozwoliłyby wprowadzić ośrodek zarządzania i ośrodek decyzyjny. Po drugie, hipoteza, według której sytuacja finansowa wnioskodawcy pozwoliłaby mu korzystać z innych środków finansowania niemających charakteru zachęt.

(27)

Warunek zwrotu użytkownikowi dużej części korzyści podatkowych, z których korzystają członkowie GIG zgodnie z art. 39 CA KP, pozwoliłby także na zwalczanie optymalizacji podatkowej, wyłączając z korzyści związanych z tym przepisem operacje, których zadaniem jest tylko generowanie zysków finansowych.

(28)

Władze francuskie podkreślają także, że wprowadzony w ten sposób system kontroli nie ma charakteru uznaniowego. Pod tym względem odnoszą się one do orzecznictwa francuskiej Rady Konstytucyjnej, zgodnie z którym pozwolenie, które przewidziane jest w art. 39 CA KP, nie ma charakteru uznaniowego, ale jedynie nadaje ministrowi finansów uprawnienie pozwalające mu upewnić się czy dana operacja spełnia warunki określone w ustawie (9).

(29)

W każdym razie korzyść podatkowa związana z odliczeniem kwoty amortyzacji nie oznaczałaby straty wpływów podatkowych, ale inne rozłożenie w czasie podstawy opodatkowania. Poza tym określenie dokładnej części korzyści zatrzymanych przez inwestorów, członków GIG, łączyłoby się z zyskiem, którego wysokość wynikałaby z warunków rynkowych lub klasycznych negocjacji handlowych.

(30)

Jeśli chodzi następnie o selektywność przedmiotowego systemu podatkowego, na którą powołuje się Komisja, władze francuskie przytaczają kilka argumentów.

(31)

Po pierwsze przedmiotowy system stanowiłby środek ogólny, który mógłby dotyczyć zarówno sektora przemysłowego jak i sektora transportu. Przykładowo, władze francuskie odnoszą się do urządzenia przetwarzania masy celulozowej, do zbiorników do przechowywania węglowodanów, do pras drukarskich i do zespołów chłodniczych, które byłyby dobrami przemysłowymi mogącymi być amortyzowanymi metodą degresywną przez okres przynajmniej ośmiu lat. Ponadto władze francuskie informują, że niektóre środki transportu, takie jak samochody ciężarowe oraz autobusy, są wyłączone z systemu, z powodu krótszego okresu ich amortyzacji. Czas trwania przedmiotowej amortyzacji stosowałby się więc do wszystkich aktywów, których zwrot inwestycyjny wymaga dosyć długiego okresu.

(32)

Po drugie koncentracja zysków z przedmiotowego systemu na rzecz środków transportu miałaby w rzeczywistości wynikać z przyczyn niezależnych od francuskich władz publicznych czyli, z jednej strony, ze zmiany sytuacji finansowej przedsiębiorstw przemysłowych i, z drugiej, z atrakcyjności środków transportu dla inwestorów. W rzeczywistości środki te miałyby być bardzo atrakcyjne w oczach inwestorów, którzy, w celu ograniczenia swego ryzyka, mają wybrać składniki aktywów łatwo zbywalne przy założeniu, że użytkownik napotkałby trudności.

(33)

Po trzecie przedmiotowy system nie sprzyja przedsiębiorstwom francuskim, ponieważ narodowość nie ma być stosownym czynnikiem, który umożliwia stanie się członkiem GIG. Inwestor zagraniczny, w szczególności instytucja finansowa, mógłby tym samym korzystać z przedmiotowego systemu i z wynikających z tego zysków finansowych, niezależnie od miejsca swojej siedziby podatkowej.

(34)

W każdym razie zakładając, że system, o którym mowa w art. 39 CA KP stanowi odstępstwo od prawa powszechnego, jego zakres zastosowania i okres zastosowania byłyby nieograniczone i byłby on oparty na kryteriach obiektywnych oraz horyzontalnych zwalczania uchylania się od płacenia podatków. Nie zostałby zatem zakwalifikowany jako pomoc państwa, tak jak system podatkowy, o którym mowa w decyzji Komisji 96/369/WE, z dnia 13 marca 1996 r. dotyczącej pomocy podatkowej w zakresie amortyzacji na rzecz niemieckich linii lotniczych (10).

(35)

Poza tym, w odniesieniu do zwolnienia z podatku zysku z cesji składnika aktywów, władze francuskie wskazują, że korzyści, z jakich członkowie GIG korzystają z tytułu tego zwolnienia muszą zostać także zwrócone w wysokości co najmniej dwóch trzecich końcowemu użytkownikowi składnika aktywów. Podtrzymują, że to zwolnienie, podlegające określonym warunkom, jest uzasadnione przez charakter i strukturę francuskiego systemu podatkowego. Byłoby ono potrzebne w przypadku przedterminowej cesji, w celu zagwarantowania utrzymania korzyści podatkowych wynikających z odliczenia amortyzacji na warunkach prawa powszechnego. Poza tym władze francuskie podkreśliły, że zwolnienie to będzie zgodne z prawem powszechnym, począwszy od 1 stycznia 2007 r. I tak z tą datą zyski z udziałów kapitałowych posiadanych od ponad dwóch lat, byłyby zwolnione z podatku, z zastrzeżeniem udziału kosztów oraz opłat w wysokości 5 % wyniku netto zysku z tytułu cesji wziętych pod uwagę dla określenia kwoty do opodatkowania. Zatem z uwagi na datę zawarcia umów dotyczących udostępnienia aktywów, zawartych między GIG oraz ich użytkownikami, data z którą przedwczesna cesja tych aktywów byłaby możliwa przypada w terminie po 1 stycznia 2007 r., ponieważ cesja ta może mieć miejsce dopiero po upłynięciu dwóch trzecich okresu wykonywania wyżej wymienionych umów. Członkowie GIG korzystaliby wtedy z tego zwolnienia zgodnie z prawem powszechnym.

(36)

Władze francuskie zaznaczają także, że zwolnienie z podatku od zysku z tytułu cesji nie jest automatyczne. Jednym z warunków tego zwolnienia byłoby wskazanie przez faktycznego użytkownika składnika aktywów, że zważywszy na jego koszt, nie jest w stanie w stanie nabyć go bezpośrednio bez zakłócenia swojej równowagi finansowej. Otóż według raportu sprawozdawcy Komisji Finansowej Zgromadzenia Narodowego (Commission des Finances de l ’ Assemblée Nationale) z dnia 25 marca 1998 r., warunek ten wpisywałby się szczególnie w perspektywę wdrożenia mechanizmów alternatywnych do odliczenia podatkowego w przypadku subskrypcji na udziały współwłaścicieli statków, zniesionego przez ustawę finansową na 1998 r. („system współudziału we własności statku”).

(37)

W odniesieniu do zgodności przedmiotowego systemu podatkowego ze wspólnym rynkiem, władze francuskie utrzymują, że przy założeniu że system ten stanowi pomoc państwa, jest on zgodny z art. 87 ust. 3 Traktatu, ponieważ ułatwia rozwój określonej działalności, bez pogorszenia warunków wymiany w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. W rzeczywistości art. 39 CA KP nie sprzyja krajowym przedsiębiorstwom francuskim na niekorzyść przedsiębiorstw z innych państw członkowskich i nie jest bardziej korzystny niż systemy istniejące w innych państwach członkowskich.

(38)

Władze francuskie odnoszą się w tym zakresie do szczególnej sytuacji w sektorze transportu morskiego, w którym przedsiębiorcy są głównymi użytkownikami przedmiotowego systemu. Stwierdzają, że system ten jest środkiem skutkującym w sposób równoważny z systemem współudziału we własności statku – systemem związanym z finansowaniem statków zarejestrowanych we Francji – który wcześniej został zgłoszony i zatwierdzony przez Komisję na podstawie art. 87 ust. 3 Traktatu (11). System współudziału we własności statku został zniesiony w 1998 r. z uwagi na zbyt duże koszty budżetowe. Francuskie władze wskazują także, że ustawodawca zdecydował się przyjąć leasing podatkowy w kontekście stagnacji znacznej liczby statków handlowych zarejestrowanych we Francji oraz chcąc zmniejszyć wydatki podatkowe. Wejście w życie art. 39 CA KP nie pociągnęło za sobą wzrostu francuskiego sektora morskiego, ale konsolidację i odmłodzenie floty pod francuską banderą. Zatem w tym samym okresie floty innych państw członkowskich powiększyły się, tak pod względem ilości jak i tonażu. Wejście w życie tego systemu nie zaszkodziło zatem rozwojowi sektora morskiego innych państw członkowskich.

(39)

Poza tym, system wynikający z art. 39 CA KP doskonale wpisałby się w ramy wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w transporcie morskim (dalej „wytyczne wspólnotowe z 1997 r.”) oraz komunikatu C (2004) 43 Komisji – Wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w sektorze transportu morskiego (dalej „wytyczne wspólnotowe z 2004 r.”) (12). W szczególności przyczyniłby się do promowania konkurencyjności flot wspólnotowych na światowym rynku transportu morskiego, do zachowania zatrudnienia wspólnotowego zarówno na pokładzie jak i na lądzie, do zachowania we Wspólnocie know-how związanego z sektorem morskim i rozwoju umiejętności (pkt 2.2 wyżej wymienionych wytycznych wspólnotowych). Poza tym przyczyniłby się skutecznie do poprawy bezpieczeństwa i do ochrony środowiska pozwalając na odnowienie floty. Jeżeli chodzi o utrzymanie zatrudnienia personelu pływającego oraz personelu naziemnego wysokiej jakości, władze francuskie przypominają, że pośród warunków wymaganych do udzielenia pozwolenia znajduje się konieczność dysponowania, na terytorium Unii, strategicznym centrum decyzyjnym zajmującym się zarządzaniem działalnością morską oraz zarządzaniem statkami. Miejsca pracy związane z bezpośrednim zarządzaniem transportem morskim, ale również miejsca pracy związane z działalnością powiązaną, taką jak ubezpieczenia, pośrednictwo oraz finansowanie, korzystałyby także pośrednio z przedmiotowego systemu podatkowego.

(40)

Zwracają jednak uwagę, że ani wytyczne wspólnotowe z 1997 r. (13) ani te z 2004 r. (14), nie ustalają ścisłego powiązania między pomocą konieczną do utrzymania i rozwoju transportu morskiego a poziomem stworzonych miejsc pracy. Z wytycznych wspólnotowych z 2004 r. wynikałoby poza tym, że „w obecnej sytuacji nic nie wskazuje na zakłócenie konkurencji między państwami członkowskimi w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem”, oraz, „że przedsięwzięte kroki okazały się pozytywne dla ochrony miejsc pracy wysokiej jakości […]” (pkt 3.1).

(41)

Ostatecznie, w odniesieniu do zastosowania zasady uzasadnionego zaufania w określonych przypadkach, władze francuskie odnoszą się do decyzji 2002/15/WE Komisji z dnia 8 maja 2001, dotyczącej pomocy państwa udzielonej przez Francję spółce „Bretagne Angleterre Irnalnde” („BAI” lub „Brittany Ferries”) (15), w przypadku której przedmiotowy system został zbadany.

(42)

Władze francuskie odnoszą się także do swego pisma do Komisji z dnia 17 marca 1998 r. (A/32232) relacjonującego wprowadzenie art. 39 C akapit drugi oraz 39 CA KP. Uważają one, że pomimo tego pisma, jak również różnych spraw zbadanych przez Komisję, (16) w przypadku których odwoływano się do art. 39 KP, żadne postępowanie dotyczące tego systemu nie zostało wszczęte, przez 6 kolejnych lat po jego wejściu w życie.

(43)

W tych warunkach zdaniem francuskich władz brak reakcji Komisji stworzył uzasadnione oczekiwanie zgodności art. 39 CA KP ze wspólnym rynkiem, co wykluczało wszelkie ewentualne wnioski o odzyskanie kwot od przedsiębiorstw, których to dotyczyło.

(44)

Szesnaście zainteresowanych stron przekazało swe uwagi Komisji, zgodnie z art. 88 ust. 2 Traktatu, w terminie, który został im wyznaczony. Lista zainteresowanych stron znajduje się w załączniku do niniejszej decyzji.

(45)

Po pierwsze, w odniesieniu do kwestii kwalifikowalności przedmiotowego systemu, większość zainteresowanych stron nie zgadza się ze stanowiskiem Komisji w tym względzie.

(46)

I tak, szczególnie według Caisse Nationale des Caisses d’Epargne et de Prévoyance (CNCE), Calyon Corporate and Investment Bank („Calyon”) oraz BNP Paribas (dalej „BNP”) przepisy art. 39 CA KP nie stanowią pomocy państwa, ale tworzą system kontroli zastosowania prawa powszechnego dotyczącego amortyzacji niektórych aktywów. Połączenie artykułów 39 C akapit drugi oraz 39 CA KP ma mieć na celu przeciwdziałanie nadmiernej utracie wpływów podatkowych, o czym świadczyły prace parlamentarne poprzedzające przyjęcie ustawy nr 98-546 (raport Komisji ds. Finansów w Zgromadzeniu Narodowym z dnia 25 marca 1998 r.).

(47)

Société Générale (SG), BNP i Brittany Ferries twierdzą, że według nich art. 39 CA KP nie tworzy strefy podatkowej stanowiącej odstępstwo od prawa powszechnego, ale stanowi powrót do prawa powszechnego w zakresie amortyzacji. Chodzi więc o system natury ogólnej. Według SG, korzyść ekonomiczna wynikająca z odroczenia podatku zgodnie z art. 39 CA KP musi być porównana do prawa powszechnego dotyczącego amortyzacji, a nie do stanowiącego odstępstwo systemu ograniczającego z art. 39 C akapit drugi KP. Ponadto przedmiotowy system ma być otwarty dla wszystkich podmiotów gospodarczych na terytorium Francji, a art. 39 CA KP nie odnosi się zresztą do żadnego szczególnego składnika aktywów ani sektora gospodarki. Przyznanie korzyści wynikające z zastosowania tego art. nie byłoby więc zarezerwowane ani dla morskiej francuskiej floty handlowej ani dla francuskich instytucji bankowych.

(48)

Ponadto tożsamość członków GIG nie ma być kryterium przyznania pozwolenia i przedmiotowy system nie zawiera żadnych ograniczeń dotyczących członków GIG, wnoszących zdolność podatkową. Według zainteresowanych stron, nie można zakładać, że przepisy połączone art. 39 C oraz 39 CA KP zapewniają selektywne korzyści podatkowe członkom GIG.

(49)

Ponadto pozwolenie przewidziane w art. 39 CA KP nie zostało przyznane w sposób uznaniowy. Przeciwnie, według Gaz de France oraz BNP, przyznanie ministerialnego pozwolenia podlega warunkom obiektywnym, a nie dyskryminacyjnym. BNP przypomina w tym względzie, że według orzecznictwa Trybunału (17), do Komisji należy wykazanie uznaniowego traktowania podmiotów gospodarczych w ramach indywidualnych środków. W rzeczywistości istnienie marginesu oceny, którym dysponuje administracja, może prowadzić do stwierdzenia selektywnego charakteru środka tylko, gdy chodzi o indywidualny środek, a nie system ogólny, na którym opiera się ten środek. W tym względzie należy przypomnieć, że administracja podatkowa nie może nakładać warunków nieprzewidzianych prawem. Zatem w tym przypadku, ustawa wyraźnie określa, jakie są kryteria stosowane przy ocenie istnienia „znacznego interesu gospodarczego i społecznego”. BNP, CNCE i Calyon w tym kontekście odnoszą się do decyzji Rady Konstytucyjnej (18), na którą powołały się władze francuskie. W każdym razie każda decyzja związana z odmową pozwolenia mogłaby być przedmiotem powództwa o nadużycie władzy przed sędzią administracyjnym, który wydałby orzeczenie się w zależności od umotywowania tej odmowy.

(50)

Szczególnie według Calyon i BNP selektywność przedmiotowego systemu wynika z praktyki rynku i szczególnych cech aktywów transportowych (niektóre długookresowe gwarancje waloryzacji oraz płynności), a nie z treści art. 39 CA KP. W rzeczywistości aktywa transportowe posiadają cechy pozwalające na wprowadzenie finansowania długoterminowego. Ponadto zakładając nawet, że art. 39 CA KP nie wymaga wcześniejszego pozwolenia ministra finansów, z tego rozwiązania korzystali by ci sami beneficjenci, co aktualnie.

(51)

Poza tym, według BNP, warunki stosowania przepisów art. 39 CA KP są uzasadnione przez charakter i strukturę francuskiego systemu podatkowego, ponieważ niektóre sektory działalności wymagają znacznych inwestycji.

(52)

CNCE podtrzymuje także, że korzyści finansowe analogiczne do tych wynikających z zastosowania art. 39 CA KP mogą być otrzymane przez zastosowanie przepisów prawa powszechnego. W rzeczywistości cechy art. 39 CA KP nie mają tworzyć faktycznego rozróżnienia między prawem powszechnym w zakresie amortyzacji, jeżeli chodzi o wysokość skutków podatkowych. Według CNCE cechy te to, z jednej strony, korzyść ze zwiększenia o jeden punkt stawki amortyzacji metodą degresywną i, z drugiej strony, możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku od zysku z tytułu cesji. BNP przyjmuje jednak, że państwo oblicza koszt budżetowy zgodnie z art. 39 CA biorąc jako punkt odniesienia art. 39 C akapit drugi KP.

(53)

Jeśli chodzi o zwiększenie o jeden punkt stawki amortyzacji, korzyść była kompensowana przez fakt, że wykazane straty podlegają odliczeniu, zgodnie z art. 39 CA KP, tylko do wysokości jednej czwartej zysków podlegających opodatkowaniu podatkiem od osób prawnych, które każdy członek KP uzyskuje ze swojej działalności. Poza tym ta korzyść podatkowa ma na celu skompensowanie specyficznych ograniczeń lub restrykcji narzuconych w celu przyznania pozwolenia. BNP precyzuje w tym względzie, że korzyść, którą zyskuje GIG z powiększenia o jeden punkt stawki amortyzacji podlega określonym warunkom i jest raczej skromna. Nie mogłaby w każdym bądź razie zapewnić żadnej przewagi konkurencyjnej. Air France wskazuje w tym kontekście, że finansowanie zrealizowane poprzez zastosowanie przedmiotowego systemu generuje, w porównaniu z finansowaniem realizowanym przez bezpośrednią pożyczkę, oszczędność rzędu 6 do 10 % ceny statku powietrznego. Wskazuje także, że oszczędności zrealizowane przez leasingobiorcę są całkowicie porównywalne do zysku finansowego mogącego wynikać z wykorzystania innych rozwiązań podatkowych.

(54)

Co do zwolnienia z podatku od zysku tytułem cesji, CNCE uważa, że możliwość o jego wnioskowanie wynika ze struktury francuskiego systemu podatkowego i nie może w związku z tym zostać zakwalifikowana jako pomoc państwa. Jego uzasadnienie ekonomiczne powoduje, że jest konieczne lub funkcjonalne dla skuteczności systemu. Zwolnienie z opodatkowania od zysku tytułem cesji byłoby więc uzasadnione przez konieczność utrzymania korzyści finansowej wynikającej z pierwszej części przepisów art. 39 CA KP. Według Calyon, w szczególnym przypadku statków, zwolnienie pozwala znaleźć się armatorowi w sytuacji porównywalnej do tej, która miałaby miejsce, gdyby zakupił on statek bezpośrednio i gdyby miał wystarczające możliwości finansowe, aby zaliczyć amortyzację do kosztów uzyskania przychodu. Według BNP zwolnienie z podatku od zysku z cesji ma na celu niekwestionowanie korzyści związanej z odroczeniem opodatkowania w przypadku przedterminowego wykonania opcji wykupu przez użytkownika. SG wskazuje natomiast, że zwolnienie z podatku od zysku tytułem cesji jest tylko kompensatą za specyficzne ograniczenia związane z przedmiotowym rozwiązaniem podatkowym, szczególnie takim jak zakaz cedowania udziałów leasingodawcy, oprócz wyraźnego wniosku przedstawionego początkowo przez użytkownika. Zatem zwiększone koszty operacyjne dla użytkownika kompensowałyby to zwolnienie.

(55)

Według Brittany Ferries, zwolnienie z podatku od zysku przewidziane w art. 39 CA KP nie jest poza tym bardziej korzystne od tego, które wynika z przepisów prawa powszechnego (z zastrzeżeniem udziału kosztów i wydatków wynoszących 5 %) stosowanych począwszy od 2007 r.

(56)

Spółka Air France stwierdziła, że oszczędności wynikające z tego rozwiązania podatkowego są porównywalne do tych zrealizowanych za pośrednictwem innych sposobów finansowania opartych na rozwiązaniach podatkowych istniejących na świecie. Poza tym operacje finansowane zgodnie z art. 39 CA KP byłyby połączone z rekompensatą, która mogłaby zrelatywizować korzyści z tego rozwiązania. Air France sygnalizuje zresztą, że w niektórych przypadkach GIG może w drodze umowy zrzucić na leasingobiorcę ryzyko podatkowe oraz dodatkowe koszty, czego konsekwencją byłoby znaczne zmniejszenie oszczędności, które mogłyby być wypracowane przez użytkowników.

(57)

Ostatecznie kilka zainteresowanych stron, w tym Compagnie Meridionale de navigation uważa, że przedmiotowy system wprowadza dla armatorów wiele ograniczeń, które stanowią zarówno kompensaty wymagane przez państwo w celu udzielenia pozwolenia. W ten sposób korzyści wynikające z tego systemu podatkowego kompensowałyby dodatkowy koszt zarządzania statkami pod banderą francuską, który jest głównie związany z kosztem francuskiej załogi, która pozostaje jedną z najdroższych w Europie. Fouquet Sacop podkreśla w tym względzie, że system ten spowodował, że firma ta wybrała przyspieszony rozwój pod banderą francuską, ponieważ ograniczenia i dodatkowe koszty związane z tą banderą zostały skompensowane przez przedmiotowy system podatkowy. CMA CGM, Broström Tankers, Pétro Marine i Louis Dreyfus Armateurs podkreślają, że bez korzyści związanych z wyżej wymienionym systemem, nie byłyby w stanie zapewnić inwestycji pod banderą francuską i, w związku z tym, uczestniczyć w rozwoju floty wspólnotowej. Przedsiębiorstwo Bourbon Maritime sygnalizuje ze swej strony, że przepisy art. 39 CA KP pozwalają na utrzymanie stanowisk pracy wysokiej jakości związanych z bezpośrednim zarządzaniem transportem morskim oraz z działalnością powiązaną, i że skutecznie przyczynia się do polepszenia bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska.

(58)

Po drugie, w odniesieniu do warunku określonego w art. 87 ust. 1 Traktatu związanego z wpływem na wymianę handlową między państwami członkowskimi, kilka zainteresowanych stron stwierdza, iż członkowie GIG oraz użytkownicy aktywów mogą być zagranicznymi przedsiębiorcami lub ich francuskimi filiami. Ponadto przedmiotowy system nie byłby bardziej korzystny niż te, które istnieją w innych państwach członkowskich. SG precyzuje, że jej klienci, których dotyczy pozwolenie są w mniejszości francuscy.

(59)

Po trzecie jeżeli chodzi o zgodność przedmiotowego systemu ze wspólnym rynkiem CNCE zaznacza, że udzielone przedsiębiorcom morskim pozwolenia wpisują się w ducha wytycznych wspólnotowych z 1997 r. oraz z 2004 r. (19). Przedmiotowy środek pomocy jest także zgodny ze wspólnym rynkiem zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, interpretowanego w świetle zasad określonych w wyżej wymienionych wytycznych wspólnotowych.

(60)

Brittany Ferries podtrzymuje, iż system wynikający z art. 39 CA KP jest spójny ze wspólnym rynkiem, zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, w zakresie w jakim przepis ten ma na celu tylko załagodzenie „niedociągnięć rynku” w dziedzinie finansowania inwestycji w aktywa o znacznej wartości. Większość zainteresowanych stron podkreśliła również, że inne państwa członkowskie w konsekwencji zareagowały, ustanawiając podobne przepisy.

(61)

Po czwarte, w odniesieniu do zastosowania w tym przypadku zasady uzasadnionego zaufania, większość zainteresowanych stron – beneficjentów systemu – podtrzymuje, że zawsze były przekonane, iż przedmiotowy środek nie stanowił pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu. Zastosowanie, w tym przypadku wyżej wymienionej zasady wykluczałoby więc wszelki zwrot.

(62)

Pod tym względem SG wskazuje, że zgodnie z systemem poprzedzającym ten, o którym mowa, straty spółek osobowych z tytułu amortyzacji były całkowicie zaliczone na poczet wyników podatkowych akcjonariuszy spółek. Zatem Komisja nie mogła nigdy stwierdzić, że system prawa powszechnego mógł być pomocą państwa.

(63)

Podtrzymuje się także, że Komisja wstrzymywała się od interwencji przez sześć lat. Według Calyon, Komisja musiała poznać kilka aktywnych transakcji finansowania zgodnie z art. 30 CA KP, jednak nigdy nie podniosła kwestii ich ważności w rozumieniu art. 87 Traktatu (20). CNCE twierdzi w tym względzie, że okres, który upłynął między dniem, w którym Komisja dowiedziała się o pomocy a dniem wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego jest zbyt długi. Calyon twierdzi, że okres ten nie jest rozsądny. Poza tym Komisja ustaliła już wyjątkowo istnienie uzasadnionego zaufania beneficjenta wykluczającego zwrot pomocy, podczas gdy minął okres około trzech lat pomiędzy dniem, w którym Komisja dowiedziała się o środku a dniem przyjęcia końcowej decyzji (21).

(64)

Niektóre z zainteresowanych stron podkreślają także, że Komisja zatwierdziła wcześniej system współudziału we własności statku, który jest podatkowo bardziej korzystny niż przedmiotowy system, i że ta okoliczność stanowiła podstawę ich uzasadnionego zaufania. Zresztą według CNCE powstanie uzasadnionego zaufania beneficjentów nie zakłada, że Komisja wypowiedziała się co do identycznego systemu. Akceptacja analogicznego systemu mogła pociągnąć za sobą podobne zaufanie. I tak w swej decyzji z dnia 8 maja 2001 r. (22), Komisja zaakceptowała analogiczny system. CNCE i SG odnoszą się także do kilku podobnych systemów zatwierdzonych przez Komisję (23), oraz do wyroku Trybunału RSV/Komisja (24).

(65)

Brittany Ferries precyzuje, że decyzja Komisji z dnia 8 maja 2001 r. (25), wzbudziła w dyrektorze tego przedsiębiorstwa uzasadnione zaufanie co do faktu, że przedmiotowy system nie zawiera pomocy państwa.

(66)

CNCE podkreśla także, że Francja przyjęła ustawę nr 98-546 około trzech miesięcy po tym, jak poinformowała o tym Komisję, zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu. Ponieważ Komisja wstrzymała się od odpowiedzi w ciągu dwóch miesięcy po poinformowaniu, przedmiotowy środek miał należeć do systemu pomocy istniejącej zgodnie z orzecznictwem w sprawie Lorenz (26)

(67)

Ponadto dwie z zainteresowanych stron przekazały w ramach formalnego postępowania wyjaśniającego swe uwagi Komisji, prosząc o to, by ich tożsamość nie została ujawniona.

(68)

W uwagach, które przekazały Komisji w wyznaczonym im terminie, pierwsza ze stron podtrzymuje, że przedmiotowy system nie jest zgodny z prawem. Prosi Komisję o rozszerzenie pola niniejszej procedury administracyjnej o system współudziału we własności statku. Strona ta, podobnie jak Komisja w decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, twierdzi, że z jednej strony przedmiotowy system jest selektywny, ponieważ sprzyja armatorom francuskim i, z drugiej, że wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi, szczególnie na rynku kanału la Manche. Wskazuje w tym względzie, że przedmiotowy system wprowadzony po systemie współudziału we własności statku, został wdrożony w celu usatysfakcjonowania francuskiego przemysłu morskiego, tak jak to wynika z raportu Komisji ds. Finansów z dnia 25 maja 1998 r.

(69)

Poza tym, sprzyjając francuskim podmiotom gospodarczym, przedmiotowe rozwiązanie podatkowe przyczynia się do zwiększenia nadmiernej zdolności produkcyjnej na rynku kanału La Manche umożliwiając zakup nowych statków przez przedsiębiorców sektora, nieposiadających już środków finansowych na ten cel. Zakłócenie konkurencji, które wynika z zastosowania tego systemu jest zresztą zobrazowane przez zakup statków, za pomocą tego mechanizmu podatkowego, przez towarzystwa Seafrance i Brittany Ferries. Kompanie te w ten sposób powiększyły znacznie swe możliwości na skutek zakupu nowych statków.

(70)

Druga zainteresowana strona, prosząc, aby nie ujawniać jej tożsamości, odnosi się w ramach swych uwag do konkurencyjnej i preferencyjnej pozycji, z której korzystają francuskie podmioty gospodarcze, a przede wszystkim Brittany Ferries, z powodu finansowania ich statków dzięki przedmiotowemu systemowi. W tym względzie strona ta odnosi się do utrzymania Brittany Ferrier na liniach kanału la Manche oraz na linii Francja/Irlandia, pomimo niekorzystnych warunków konkurencyjnych dominujących na tych liniach, co zresztą doprowadziło do zniknięcia P&O z rynku.

(71)

Według władz francuskich uwagi większości zainteresowanych stron trzecich potwierdzają ich stanowiska co do oceny przedmiotowego systemu, czyli:

(72)

Co do uwag przekazanych przez dwie zainteresowane strony, których tożsamość pozostała poufna, władze francuskie uważają, że są oparte na niewłaściwych lub nieprecyzyjnych danych.

(73)

W odniesieniu do argumentu, według którego korzyść przyznana Brittany Ferries i pochodząca z systemu podatkowego GIG miała doprowadzić pośrednio do wycofania P&O z zachodniego i centralnego Kanału La Manche, władze francuskie odpowiadają, że tylko dwa statki Brittany Ferries skorzystały z niego, i że finansowanie statku tego przedsiębiorstwa „Mont St Michel” przez ten mechanizm zostało zatwierdzone decyzją Komisji z dnia 8 maja 2001 r. (27)

(74)

W tym zakresie przy okazji wycofania się z rynku wyżej wymienionego podmiotu gospodarczego władze brytyjskie przeprowadziły pogłębione dochodzenie dotyczące konkurencyjności. Na jego podstawie nie stwierdzono, że zakłócenie konkurencji było przyczyną wycofania się tego podmiotu. Ponadto zmniejszenie obrotów niektórych przedsiębiorców wynikało z ciągłego zwiększania konkurencji tanich linii lotniczych, a nie z uruchomienia nowych statków przez innych armatorów.

(75)

Co do proponowanego przez jedną z zainteresowanych stron poszerzenia przez Komisję pola badania o system współudziału we własności statku, władze francuskie przypominają, że system ten został uznany jako zgodny z zasadami Traktatu w jej decyzji z dnia 3 maja 1996 r.

(76)

Ostatecznie zwiększenie wydajności rynku kanału la Manche nie dotyczy towarzystw, które skorzystały z systemu podatkowego GIG. Należy więc wziąć pod uwagę nowych przedsiębiorstw, które pojawiły się na tych liniach, na których wcześniej działały poprzednie przedsiębiorstwa. Władze francuskie zauważają także w niniejszym kontekście, że Eurotunnel zwiększył możliwość transportu usługi frachtu między rokiem 2000 i 2003, i że P&O wykupił udziały przedsiębiorstwa Stena-Line oraz zmodernizował jego flotę.

(77)

Na skutek formalnego postępowania wyjaśniającego wszczętego na podstawie art. 88 ust. 2 Traktatu i mając na uwadze argumenty przedstawione w tym kontekście przez władze francuskie oraz zainteresowane strony, Komisja ocenia, że system podatkowy określony w art. 39 CA KP stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu.

(78)

Według art. 87 ust. 1 Traktatu, „wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi”.

(79)

Zakwalifikowanie środka krajowego jako pomocy państwa zakłada spełnienie wszystkich określonych poniżej warunków: 1) przedmiotowy środek przyznaje korzyści przy użyciu zasobów państwowych, 2) korzyść ta jest selektywna i 3) przedmiotowy środek zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji i może wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi (28)

(80)

Należy przedstawić przyczyny pozwalające na stwierdzenie, że wcześniej opisany system wynikający z art. 39 CA KP spełnia wszystkie te warunki.

(81)

Należy przypomnieć, że według art. 39 C akapit pierwszy KP amortyzacja aktywów oddanych w leasing lub przekazanych w innej formie jest rozłożona na zwykły okres użytkowania.

(82)

Artykuł 39 akapit drugi oraz art. 39 CA KP dotyczą zasad amortyzacji dotyczących finansowania, szczególnie przez GIG, oddanych w leasing lub udostępnionych aktywów. Według władz francuskich, te dwa przepisy zostały wprowadzone w celu przeciwdziałania nadmiernemu wykorzystywaniu tego sposobu finansowania.

(83)

Władze francuskie oraz zainteresowane strony twierdzą, że system wynikający z art. 39 CA KP odpowiada powrotowi do prawa powszechnego w dziedzinie odliczania amortyzacji, czyli do przepisów art. 39 ust. 1 akapit drugi i art. 39 C, akapit pierwszy wyżej wymienionego kodeksu i nie stanowi zatem pomocy państwa. Artykuł 39 C akapit drugi KP jest odstępstwem od przepisów tych artykułów.

(84)

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zastosowanie art. 87 ust. 1 Traktatu wymagane jest tylko określenie czy, w ramach danego systemu prawnego, środek państwowy sprzyja „niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji określonych towarów” w stosunku do innych, które, w tym przypadku, znalazłyby się w porównaniu z celem tego systemu, w podobnej sytuacji faktycznej i prawnej (29).

(85)

W konsekwencji w celu sprawdzenia, co jest korzyścią, w rozumieniu utrwalonego orzecznictwa dotyczącego pojęcia pomocy państwa, należy określić regułę odniesienia lub wspólny stosowany system, w ramach danego systemu prawnego, z którym korzyść ta jest porównywana (30). W tym względzie Komisja oceniła zresztą, że określenie ram odniesienia jest bardzo ważne w przypadku rozwiązań podatkowych, ponieważ samo istnienie korzyści może być ustalone tylko w stosunku do „zwykłego” opodatkowania, czyli stawek podatkowych obowiązujących w geograficznej strefie odniesienia (31).

(86)

Zatem w tym przypadku w celu określenia reguły odniesienia w ramach systemu amortyzacji aktywów oddanych w leasing lub do dyspozycji, należy brać pod uwagę tylko przepisy, które mają związek z takimi aktywami dla spółek osobowych, takich jak GIG. Zamiast tego, sytuacja faktyczna i prawna wzięte pod uwagę w celu określenia korzyści nie są porównywalne, ani z punktu widzenia członków GIG ani użytkowników przedmiotowych aktywów.

(87)

Zatem reguła referencji stosowana w tym przypadku dotycząca określenia amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu jest ograniczeniem zasady tej amortyzacji do aktywów finansowanych przez GIG, przewidzianej w art. 39 C akapit drugi KP (32) Nie może chodzić o art. 39 C akapit pierwszy KP, ponieważ ten przepis nie stosuje się do operacji finansowania przez GIG, czyli przez struktury zawierające kilka osób prawnych, na ogół instytucji finansowych, które dzielą w ten sposób między siebie ryzyko związane z transakcją, w przeciwieństwie do transakcji finansowania realizowanej przez jedną instytucję finansową, ponoszącą samodzielnie brane pod uwagę ryzyko. W tym zakresie należy także wskazać, że przeciwnie do systemów finansowania nie odwołujących się do GIG, transakcja finansowania przez taką podatkowo przejrzystą strukturę pozwala na optymalizację podatkową, ponieważ strat wykazane przez GIG w pierwszych latach działalności były odliczane od podlegających opodatkowaniu zysków otrzymanych przez jej członków z tytułu ich bieżącej działalności.

(88)

Komisja ocenia więc, że władze francuskie i niektóre zainteresowane strony nie mają podstaw do twierdzenia, iż system wynikający z art. 39 CA KP jest powrotem do prawa powszechnego dotyczącego amortyzacji i że art. 39 C akapit drugi przedmiotowego kodeksu stanowi system odniesienia, na podstawie którego należy ocenić korzyści podatkowe wynikające z zastosowania art. 39 CA. Należy zatem stwierdzić, że art. 39 CA KP przewiduje wyraźnie, że przedmiotowe korzyści podatkowe są obliczane na podstawie salda zdyskontowanych dodatnich lub ujemnych wartości związanych odpowiednio ze zmniejszeniem lub dodatkową płatnością podatków, w stosunku do tych, które wynikałyby z zastosowania przepisów drugiego akapitu tego artykułu.

(89)

W przypadku korzyści wynikających z art. 39 CA KP należy stwierdzić, iż tylko członkowie GIG (33), finansujący ruchomości, których okres amortyzacji wynosi przynajmniej 8 lat, mogą być beneficjentami korzyści podatkowych wynikających z zastosowania art. 39 CA KP, czyli 1) z odstępstwa od limitu amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu, 2) ze zwiększenia o jeden punkt stawki amortyzacji i 3) z ewentualnego zwolnienia z podatku od zysku tytułem cesji.

(90)

Z jednej strony, jeśli chodzi o zniesienie limitu amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu zgodnie z art. 39 CA KP, należy przypomnieć, że każdy z członków GIG jest w stanie, w okresie amortyzacji składnika aktywów, w którym wyniki GIG są ujemne, zaliczyć straty GIG, proporcjonalnie do praw, które posiada, na poczet własnych zysków podlegających opodatkowaniu. W tym kontekście nie bierze się pod uwagę limitu amortyzacji zgodnie z art. 39 C akapit drugi KP.

(91)

W konsekwencji zastosowanie odstępstwa przewidzianego w art. 39 CA KP pozwala, w okresie, w którym wykazywana jest strata, na obniżenie, dla każdego członka GIG, podstawy, która byłaby normalnie opodatkowana zgodnie z art. 39 C akapit drugi KP. W rzeczywistości fakt, że kwota amortyzacji nie jest ograniczona do sumy otrzymanych opłat leasingowych pomniejszonej o inne opłaty związane ze składnikiem aktywów oddanym w leasing, pozwala na zwiększenie kwoty amortyzacji podczas pierwszych lat obrachunkowych, w których wykazano straty. W tym zakresie okoliczność, że według art. 39 CA KP straty te mogą stanowić koszt uzyskania przychodu tylko do wysokości jednej czwartej zysków podlegających opodatkowaniu według stawki podatku od osób prawnych, które każdy członek GIG pozyskuje z pozostałej działalności, może oczywiście ograniczać, ale nie może zakwestionować istnienia tej korzyści.

(92)

Władze francuskie podkreślają w tym kontekście, że otrzymane w ten sposób oszczędności podatkowe w pierwszych latach finansowania są neutralizowane przez dopłaty podatku, które są stwierdzane, gdy tylko GIG zaczyna wypracowywać zyski, ponieważ należne opłaty leasingowe przekraczają roczne koszty amortyzacji. Komisja ocenia jednak, że uzyskana korzyść wynika z odroczenia płatności podatku i odpowiada saldu zaktualizowanej wartości podatków wpłaconych przez cały okres amortyzacji biorąc pod uwagę zastosowane oprocentowanie.

(93)

Raport Senatu nr 413 (34) potwierdza zresztą tę analizę, ponieważ jest tam wskazane, że „[l]uzyskane w ten sposób przez wspólników oszczędności podatku w pierwszych latach prowadzenia działalności są kompensowane przez dopłaty podatku, które pojawiają się, gdy struktura finansowania wypracowuje zyski”. Jednakże to przesunięcie w czasie pozwala, według tego raportu, na otrzymanie zysku finansowego, który odpowiada różnicy między zaktualizowaną wartością oszczędności podatkowych z pierwszych lat obrachunkowych i dodatkowymi wpłatami podatku w ostatnich latach obrachunkowych. Komisja zauważa także, że w zaleceniu podatkowym (fr. instruction fiscale) nr 120 z dnia 17 czerwca 1999 r. (35) wskazane jest, że korzyść podatkowa wynikająca z zastosowania art. 39 CA KP pozwala na wypracowanie oszczędności podatkowych.

(94)

Okazuje się, że system wprowadzony przez art. 39 CA KP ma na celu zapewnienie członkom GIG korzyści w formie odroczenia opodatkowania.

(95)

W tym względzie argument, według którego użytkownicy, których GIG nie otrzyma pozwolenia przewidzianego w art. 39 CA KP, korzystają z innych systemów finansowania w celu uniknięcia limitu amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu według art. 39 C akapit drugi wyżej wymienionego kodeksu, i nie są zatem w gorszej sytuacji w stosunku do użytkowników, których GIG ma pozwolenie, nie może być brany pod uwagę. W rzeczywistości należy najpierw przypomnieć, że w przypadku systemów pomocy, Komisja może ograniczyć się do przestudiowania ogólnych cech danego systemu i nie jest zobowiązana do zbadania każdego poszczególnego przypadku zastosowania (36). Następnie taki argument prowadzi do wzięcia pod uwagę poszczególnych sytuacji indywidualnych z punktu widzenia faktycznego i prawnego (37) i ponadto sytuacji hipotetycznych.

(96)

Ostatecznie nie można wykluczyć, że użytkownicy, którzy nie mogą korzystać z przepisów art. 39 CA KP nie mogą korzystać z alternatywnego sposobu finansowania. Mogło by tak być, gdyby dany bank zdecydował, biorąc pod uwagę sytuację finansową danego przedsiębiorstwa, aby nie brać tylko na siebie ryzyka związanego z transakcją finansowania (leasing) lub gdyby z przyczyn związanych ze strukturą bilansu lub możliwością finansowania użytkowników, inne sposoby finansowania okazałyby się niemożliwe (inwestycja bezpośrednia w oparciu o pożyczkę lub zasoby własne). W każdym razie, zakładając nawet, że użytkownicy są faktycznie w stanie skorzystać z alternatywnego sposobu finansowania i w tym kontekście widzą, że ich amortyzacja nie jest ograniczona limitem, to wybrane, najbardziej korzystne, początkowo rozwiązanie powinno być odrzucone na rzecz drugiego wyboru koniecznie mniej korzystnego, i nie skorzystają oni z opodatkowania specyficznego dla leasingu przez GIG (dzięki obowiązkowi zwrotu, o którym mowa w art. 39 CA KP).

(97)

Z drugiej strony poza zniesieniem limitu amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu, członkowie GIG korzystają ze zwiększenia o jeden punkt stawki amortyzacji metodą degresywną oraz, w przypadku przedterminowej cesji składnika aktywów na rzecz użytkownika oraz spełnienia określonych warunków, ze zwolnienia z podatku od zysku (38)

(98)

Ta zwiększona stawka oraz ewentualne zwolnienie z podatku od zysku z tytułu cesji są korzyściami, z których korzystają członkowie GIG zgodnie z art. 39 CA KP, ale z których nie korzystaliby w zastosowaniu podatkowych ram odniesienia, czyli art. 39 C akapit drugi wyżej wspomnianego kodeksu. W każdym razie zastosowanie art. 39 CA KP w przypadku tych dwóch korzyści, nie może być powrotem do prawa powszechnego dotyczącego amortyzacji, jak twierdzą władze francuskie, ponieważ art. 39 akapit pierwszy wyżej wymienionego kodeksu nie przewiduje wcale podobnych korzyści podatkowych.

(99)

W tej sytuacji, w odniesieniu do argumentu, według którego, począwszy od roku 2007, zwolnienie z podatku od zysku tytułem cesji będzie wynikało z prawa powszechnego, należy stwierdzić, że nie jest on w każdym razie ważny, ponieważ istnienie tej korzyści musi być ocenione w stosunku do obowiązujących ram prawnych i nie według przyszłej sytuacji prawnej (39). Strony nie wspominają zresztą, że zmiana stosowanych ram prawnych spowodowałaby zniknięcie przyznanych wcześniej korzyści.

(100)

Jeśli chodzi o państwowe pochodzenie korzyści wynikających z zastosowania przedmiotowego systemu należy przypomnieć, że pojęcie pomocy jest bardziej ogólne niż pojęcie dotacji, ponieważ zawiera nie tylko świadczenia pozytywne, takie jak same dotacje, ale także środki, które, w różnej formie, zmniejszają wydatki, które zwykle obciążają budżet przedsiębiorstwa, i które przez to, nie będąc dotacjami sensu stricto, są tej samej natury i mają identyczne skutki (40) Wynika stąd, że środek, za pomocą którego władze publiczne przyznają niektórym przedsiębiorstwom zwolnienia, redukcję lub odroczenie należnego podatku, i który mimo że nie wiąże się z przeniesieniem zasobów państwowych, powoduje, że beneficjenci znajdują się w sytuacji finansowej, która jest korzystniejsza od sytuacji innych podatników, stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu (41). W konsekwencji w tym przypadku mimo, że środki wynikające z art. 39 CA KP nie wiążą się z przekazaniem zasobów państwowych, nie można zakwestionować, że pociągają za sobą utratę wpływów podatkowych i są zatem finansowaniem przez państwo.

(101)

W tych okolicznościach Komisja ocenia, że członkowie GIG mają dostęp do korzyści w formie oszczędności podatkowych (zniesienie limitu i zwiększenie stawki amortyzacji) i, w przypadku przedterminowej cesji składnika aktywów przeprowadzonej pod określonymi warunkami, w formie zwolnienia z podatku, które stanowią koszty dla budżetu państwa francuskiego.

(102)

Podsumowując, jeśli chodzi o członków GIG, ponieważ stwierdzono, że muszą oni zwrócić przynajmniej dwie trzecie całkowitych korzyści podatkowych wynikających z zastosowania art. 39 CA KP użytkownikowi danego składnika aktywów, Komisja uważa, że korzyść, której są beneficjentami stanowi maksymalnie jedną trzecią całkowitej korzyści. Komisja przypomina w tej sytuacji, że członkowie GIG to głównie instytucje finansowe.

(103)

W odniesieniu do użytkowników przedmiotowych składników aktywów zwrot części całkowitej korzyści podatkowej, której beneficjentami są członkowie GIG według przepisów prawnych przybiera formę zmniejszenia ich opłaty leasingowej lub kwoty opcji wykupu. Korzyść przekazana użytkownikom zmniejsza więc koszty zwykle obciążające ich budżet w ramach leasingu. Ponieważ zwrot stanowi przynajmniej dwie trzecie korzyści przyznanych członkom GIG przy użyciu zasobów państwowych, trzeba uznać, że użytkownicy mają w tym przypadku dostęp do korzyści przy użyciu zasobów państwowych w rozumieniu art. 87 Traktatu, która wynosi minimalnie dwie trzecie całkowitych korzyści.

(104)

Władze francuskie oraz niektóre zainteresowane strony podtrzymują jednak, że system podatkowy ustanowiony na mocy art. 39 CA KP jest ogólnym środkiem francuskiego prawa podatkowego. Należy więc zbadać, czy całkowita korzyść, do której mają dostęp członkowie GIE i użytkownicy, ma charakter selektywny.

(105)

Tytułem wstępu należy przypomnieć, że specyfika środka państwowego, czyli jego selektywny charakter, jest jedną z cech pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu. W tym zakresie należy sprawdzić, czy przedmiotowy system podatkowy pociąga za sobą lub nie korzyści wyłącznie dla niektórych przedsiębiorstw lub niektórych sektorów działalności (42)

(106)

W zasadzie środek podatkowy, który może być sklasyfikowany jako pomoc państwa, odróżnia się od ogólnego środka podatkowego prawnie lub faktycznie ograniczoną liczbą beneficjentów. W ten sposób, aby dany środek mógł być sklasyfikowany jako pomoc państwa, przedsiębiorstwa będące jego beneficjentami muszą należeć do określonej kategorii przez prawne lub faktyczne zastosowanie kryterium ustalonego przez przedmiotowy środek (43).

(107)

W tym przypadku, art. 39 CA KP stosuje się tylko do ruchomości amortyzowanych metodą degresywną przez okres przynajmniej 8 lat i zakupionych w stanie nowym, z wyjątkiem statków, które mogą być kupione jako używane. Jest zresztą wskazane w raporcie Senatu nr 413 (44), że „[…] rozwiązanie ma dokładnie na celu popieranie znaczących inwestycji dzięki bardzo zachęcającemu narzędziu podatkowemu”.

(108)

Ze zmniejszenia podatku wynikającego z zastosowania tego przepisu korzystają więc, de jure, wyłącznie członkowie GIG finansujący takie składniki aktywów (45), oraz użytkownicy tych aktywów dzięki obowiązkowi zwrotu przynajmniej dwóch trzecich całkowitej korzyści podatkowych, których beneficjentami są członkowie GIG. Inwestorzy – członkowie GIG – niefinansujący aktywów, o których mowa w art. 39 CA KP oraz użytkownicy aktywów, których okres amortyzacji nie przekracza 8 lat nie mogą natomiast korzystać z podobnego udogodnienia podatkowego.

(109)

W tym zakresie zakładając nawet, że w interesie użytkowników aktywów, którzy nie mogą korzystać z systemu na mocy art. 39 CA KP jest próba skorzystania z formy alternatywnego finansowania w GIG podatkowym, są oni jednak pozbawieni takiego sposobu finansowania.

(110)

Ponadto z uwagi na okres amortyzacji przedmiotowych aktywów przewidziany w art. 39 CA KP, de facto z przepisu tego korzystają głównie przedsiębiorstwa prowadzące działalność w sektorze transportu, szczególnie morskiego i lotniczego oraz GIG finansujące aktywa pochodzące z tego sektora.

(111)

W tym zakresie z jednej strony z informacji dostarczonych przez władze francuskie wynika, że 182 ze 189 złożonych wniosków o pozwolenie na zastosowanie art. 39 CA KP dotyczyło sektora transportu. Poza tym według tych danych sam sektor morski to 75 % złożonych wniosków o pozwolenie i 82 % przyznanych wniosków (patrz: tabela pod motywem 17 powyżej).

(112)

Z drugiej strony ustanowienie tego systemu uchylającego limit amortyzacji aktywów finansowanych przez GIG było powodowane głównie chęcią ustawodawcy, związaną ze sprzyjaniem sektorowi transportu, a szczególnie transportu morskiego.

(113)

Ten stan rzeczy wynika z kilku elementów.

(114)

Po pierwsze pośród aktywów kwalifikowanych według art. 39 CA KP tylko statki są wyraźnie brane pod uwagę przez zalecenie podatkowe nr 120 (46). Jest także przewidziane, że jedynymi używanymi aktywami mogącymi skorzystać z systemu podatkowego na mocy art. 39 CA KP są statki. Jeśli chodzi o procedurę wydania pozwolenia jest także przewidziane, w przypadku statków, że wnioski o pozwolenie, które ich dotyczą, muszą być złożone przed ich zamówieniem, od momentu ich amortyzowania począwszy od ich umieszczenia w doku (47).

(115)

Po drugie, z prac przygotowawczych do przyjęcia ustawy nr 98-546 oraz szczególnie z raportu Senatu nr 413 (48) wynika, że poprzedzający mechanizm podatkowy stosował się do wszystkich sektorów gospodarki, podczas gdy art. 39 CA KP stosuje się tylko „do aktywów o znacznej wartości (samoloty, TGV, statki…)”. Szczególnie w odniesieniu do sektora morskiego, wymieniony raport ujawnia niewystarczająco korzystny charakter przedmiotowego systemu w stosunku do systemu współudziału we własności statku dla zdynamizowania inwestycji w tym sektorze. Wskazano także, że wprowadzenie do art. 39 CA KP przepisu przewidującego zwolnienie z podatku od zysku w przypadku przedterminowej cesji składnika aktywów użytkownikowi, był motywowany mniej korzystnym charakterem przedmiotowego systemu dla inwestycji morskiej. Władze francuskie podkreślają w tym zakresie, w identyczny sposób, w ramach ich uwag z dnia 3 maja 2004 r., że poza odroczeniem opodatkowania związanego z amortyzacją zostało przewidziane, iż GIG może korzystać pod niektórymi warunkami, ze zwolnienia z podatku od zysku tytułem cesji składnika aktywów w sytuacji naznaczonej troską o zahamowanie stagnacji części statków handlowych zarejestrowanych we Francji oraz chęcią zmniejszenia wydatków podatkowych.

(116)

Po trzecie raport ogólny nr 66 związany z projektem ustawy finansowej 1999 (49) twierdzi, że „ustawa nr 98-546 […] pozwoliła na stworzenie nowego narzędzia podatkowego na korzyść inwestorów morskich”. Jest tam także wskazane, że mimo, iż przyjęty system finansowania przez leasing ustanowiony przez art. 39 CA KP nie stosuje się tylko do statków, w rzeczywistości został stworzony głównie dla nich.

(117)

W związku z powyższym Komisja uważa, że system wynikający z art. 39 CA KP ma charakter selektywny, ponieważ sprzyja niektórym przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w sektorze transportu oraz w sektorze finansowym. System ten nie stosuje się do wszystkich przedsiębiorstw, dlatego nie może być traktowany jako ogólne narzędzie polityki podatkowej.

(118)

Ta ocena nie może być kwestionowana przez argumenty przywoływane przez władze francuskie.

(119)

I tak, po pierwsze, argument władz francuskich związany z dużą liczbą sektorów, których dotyczy przedmiotowy środek podatkowy, nie może być brany pod uwagę. W rzeczywistości, poza faktem, że przedmiotowy system podatkowy dotyczy tylko niektórych aktywów, nie można stwierdzić, że bardzo niewielka liczba wniosków o pozwolenie na finansowanie aktywów z innych sektorów niż transport (50) może zakwestionować specyfikę przedmiotowego systemu. W tym zakresie zostało już ocenione, że fakt, że duża liczba przedsiębiorstw, które mogą korzystać ze środka pomocy jest bardzo znaczna lub, że przedsiębiorstwa te należą do innych sektorów, nie stanowi wystarczającej podstawy do zakwestionowania jej selektywnego charakteru (51).

(120)

Po drugie przeciwnie do tego, na co powołują się władze francuskie, argument, że istnieją analogiczne rozwiązania podatkowe w państwach członkowskich nie uzasadnia istnienia systemu, o którym mowa w art. 39 CA KP. Nie można przystąpić do analizy porównawczej zasad podatkowych stosowanych we wszystkich państwach członkowskich, czy po prostu niektórych z nich, nie naruszając celowości przepisów związanych z kontrolą pomocy państwa. W związku z brakiem harmonizacji przepisów podatkowych państw członkowskich na poziomie wspólnotowym, badanie to sprowadzałoby się do porównywania różnych sytuacji faktycznych i prawnych, które wynikają z różnic prawnych lub ustawowych między państwami członkowskimi (52) Oceniono zresztą, że fakt, iż państwo członkowskie próbuje zbliżyć, przez jednostronne rozwiązania, warunki konkurencji istniejące w jednym z sektorów gospodarczych do warunków przeważających w innych krajach nie może pozbawić tego rozwiązania charakteru pomocy (53). W analogiczny sposób fakt, że konkurencyjne przedsiębiorstwa z innych państw członkowskich korzystają z porównywalnych rozwiązań podatkowych, nawet jeśli są nielegalne, nie ma wpływu na kwalifikację pomocy przedmiotowego systemu (54).

(121)

Po trzecie Francja i zainteresowane strony twierdzą, że nieselektywny charakter przedmiotowego systemu wynika z braku uznaniowości, którą dysponowałyby władze francuskie przyznając przedmiotowe pozwolenia.

(122)

Komisja przypomina, że według orzecznictwa, nawet interwencje, które na pierwszy rzut oka są stosowane w stosunku do ogółu przedsiębiorstw mogą charakteryzować się pewną selektywnością, i stąd mogą być postrzegane jako środki sprzyjające niektórym przedsiębiorstwom i produkcji niektórych towarów. Tak jest, gdy administracja, wezwana do stosowania ogólnej reguły, ma pewną uznaniowość, co do zastosowania aktu (55).

(123)

W tym przypadku należy od razu przypomnieć, że ponieważ z przedmiotowych przepisów podatkowych mogą korzystać tylko użytkownicy niektórych składników aktywów i członkowie GIG, którzy je finansują, i de facto tylko sektor transportu i finansowy, warunek szczegółowości jest już spełniony. W rzeczywistości inne projekty finansowania, dotyczące aktywów, które pochodzą z innych sektorów niż sektor transportu i/lub, których okres amortyzacji wynosi co najmniej osiem lat, mogły zawierać zabezpieczenia, które wykluczyłyby wszelkie próby optymalizacji podatkowej. W konsekwencji z uwagi na ograniczone pole zastosowania tego rozwiązania podatkowego, w celu ustalenia selektywnego charakteru spornego środka, nie jest konieczne ustalenie, czy właściwe władze krajowe mają uznaniowe uprawnienia w zakresie zastosowania wyżej wymienionego środka (56)

(124)

W każdym razie władze francuskie, zapytane o znaczenie kontroli, do której poczuwały się zobowiązane w odniesieniu do warunku mającego zapewnić, aby przedmiotowa inwestycja miała, z punktu widzenia ogólnego interesu i szczególnie w dziedzinie zatrudnienia, znaczący charakter (57) ekonomiczny i społeczny, wskazały, że interes ten jest oceniany według 6 kryteriów, w tym według kryterium związanego z „wpływem inwestycji na środowisko gospodarcze strefy, w której inwestycja będzie realizowana, i w której funkcjonuje użytkownik”. Komisja ocenia zatem, że spełnienie tego warunku zapewnia władzom krajowym margines uznaniowości.

(125)

Zresztą niezależnie od słusznego charakteru takiego celu, należy stwierdzić brak związku między warunkiem związanym z istnieniem takiego interesu ekonomicznego inwestycji i celem, który chce osiągnąć ustawodawca nakazując wcześniejsze przyznanie ministerialnego pozwolenia na realizację inwestycji. W rzeczywistości warunki przyznania pozwolenia muszą pozwolić na ustalenie, czy skorzystanie z finansowania przez GIG nie ma na celu optymalizacji podatkowej. Zatem warunek związany z interesem ekonomicznym inwestycji nie może przeszkodzić takiej optymalizacji. Tego rodzaju finansowanie, mimo okresu amortyzacji przedmiotowych aktywów może nie mieć na celu optymalizacji podatkowej nie mając znaczącego interesu ekonomicznego i społecznego, szczególnie, jeśli chodzi o zatrudnienie.

(126)

W tym kontekście należy ponownie odnieść się do raportu Senatu nr 413 (58), z którego wynika, że warunek związany z istnieniem znaczącego interesu ekonomicznego i społecznego jest „środkiem, który ma sprzyjać składnikom aktywów wyprodukowanym na terytorium kraju lub zapewnić finansowanie na rzecz użytkownika francuskiego”. Bardziej ogólnie pokazuje się także w tym samym raporcie, że procedura wydawania pozwoleń pozostawia administracji zbyt duży margines oceny.

(127)

Nieadekwatność warunku związanego z interesem ekonomicznym inwestycji w stosunku do stawianego celu zwiększa więc, według Komisji, margines oceny, z którego korzystają władze krajowe podczas jego stosowania.

(128)

W odniesieniu do marginesu oceny, którym dysponują władze francuskie przyznając pozwolenia, należy stwierdzić, że decyzja Rady Konstytucyjnej z dnia 30 grudnia 1987 r. (59), na którą powołują się władze francuskie i niektóre zainteresowane strony, nie znajduje zastosowania w niniejszym kontekście. W tej sprawie chodziło o rozwiązanie podatkowe przewidujące możliwość przejęcia przez nową osobę prawną powstałą w wyniku połączenia dwóch przedsiębiorstw, w ograniczonym okresie, całości lub części strat połączonych przedsiębiorstw i pozwalające, za zgodą ministra finansów oraz w ramach tego pozwolenia, w przypadku częściowego wkładu aktywów do przedsiębiorstwa należącego do grupy, na przeniesienie strat jeszcze nie odliczonych przed fuzją na późniejsze zyski. Rada konstytucyjna została wezwana do wypowiedzenia się na temat zgodności tej procedury przyznawania pozwoleń z art. 34 Konstytucji, który powierza ustawodawcy określenie zakresu stosowania korzyści podatkowych finansowej. Stwierdziła ona w tym przypadku, że przedmiotowy przepis nie pozwalał ustawodawcy oddelegować swoich uprawnień podatkowych ministrowi, którego uprawnienia ograniczają się do zapewnienia, zgodnie z celem ustawodawcy, by nie unikano opodatkowania i by warunki przewidziane przez ustawę były przestrzegane. W decyzji tej Rada Konstytucyjna została poproszona o wypowiedzenie się na temat poszanowania poszczególnych uprawnień organów ustawodawczych i regulacyjnych w dziedzinie podatków, ale nie uprawnień ministra do dokonania oceny przy przyjmowaniu indywidualnych środków koniecznych do zastosowania ustawy.

(129)

W każdym razie Komisja uważa, że warunki art. 87 ust. 1 Traktatu nie mogą być zakwestionowane przez orzecznictwo sądów krajowych.

(130)

Po czwarte, w odniesieniu do argumentu, według którego władze krajowe nie posiadają arbitralnej władzy, ponieważ ich decyzja może być przedmiotem odwołania przed sądem krajowym w celu zakwestionowania powodów odmowy wydania pozwolenia, należy przypomnieć, że w celu wykluczenia zakwalifikowania środka do środków natury ogólnej nie trzeba sprawdzać, czy działania władz podatkowych mają charakter arbitralny. W rzeczywistości wystarczy stwierdzić, że władze te są uprawnione do oceny uznaniowej, co pozwala jej zmieniać warunki przyznania przedmiotowych korzyści podatkowych w zależności od cech projektów inwestycyjnych ocenianych przez te władze (60). Poza tym oceniono, że umorzenie długów przyznane w ramach procedury sądowej i zgodnie z obowiązującym prawem krajowym, ma charakter selektywny, ponieważ nie wynika ono automatycznie z zastosowania prawa, ale z uznaniowego wyboru dokonanego przez przedmiotowe władze. Sędzia wspólnotowy przypomniał w tej sytuacji, że art. 87 ust. 1 Traktatu nie rozróżnia interwencji państwowych według przyczyn i celów, ale określa je w zależności od ich skutków (61) Zatem tym bardziej w tej sytuacji okoliczność, że decyzje odmawiające pozwolenia mogły być przedmiotem apelacji przed sądem krajowym nie kwestionuje posiadania przez władze krajowe marginesu oceny w ramach zastosowania warunków przyznania ministerialnego pozwolenia.

(131)

Ostatecznie Komisja ocenia, że powołanie się władz francuskich na brak uzasadnionego rozróżnienia opartego na narodowości członków GIG i użytkowników nie kwestionuje selektywnego charakteru systemu wynikającego z art. 39 CA KP (62), tym bardziej, że raport Senatu nr 413 (63) wskazuje, że warunek związany z istnieniem znacznego interesu ekonomicznego i społecznego inwestycji jest „formą sprzyjania produkcji aktywów na terenie Francji lub finansowaniu na rzecz użytkowników francuskich”.

(132)

W związku z powyższym Komisja uważa, że system wynikający z art. 39 CA KP ma charakter selektywny.

(133)

Władze francuskie podkreślają, że połączone przepisy art. 39 C akapit drugi i 39 CA KP są środkiem kontroli a priori, którym dysponują władze podatkowe w celu zwalczania uchylania się płacenia podatków wynikającego z nadmiernego korzystania z finansowania ruchomości przez struktury podatkowo przejrzyste, takie jak GIG. Uważają one, że system wynikający z art. 39 CA KP jest zatem usprawiedliwiony przez charakter i strukturę systemu podatkowego. Precyzują w tym zakresie, że system wynikający z art. 39 CA KP jest „oparty na obiektywnych i horyzontalnych kryteriach zwalczania uchylania się od płacenia podatków”.

(134)

Jest prawdą, że pojęcie pomocy państwa nie obejmuje zasobów państwowych wprowadzających rozróżnienie pomiędzy przedsiębiorstwami, gdy rozróżnienie to wynika z charakteru i struktury systemu opłat, w który one się wpisują. To uzasadnienie, oparte na charakterze i strukturze systemu podatkowego, odsyła do spójności danego środka podatkowego z wewnętrzną logiką systemu podatkowego ogólnie. Zatem rozróżnienia podatkowe nie mogą być po prostu podyktowane przez ogólne cele, które chce osiągnąć państwo przyjmując przedmiotowe środki (64)

(135)

W tym przypadku Komisja uważa, że art. 39 C akapit drugi KP ograniczając kwotę amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu ma na celu przeciwdziałanie nadużyć w korzystaniu ze struktur przejrzystych pod względem podatkowym w celu otrzymania zysku podatkowego w ramach operacji finansowania aktywów oddanych w leasing lub przekazanych do dyspozycji. Cel ten okazuje się konieczny i racjonalny w celu zagwarantowania skuteczności systemu podatkowego amortyzacji aktywów oddanych w leasing lub oddanych do dyspozycji i musi przez to być postrzegany jako nierozłączny z wyżej wymienionym systemem (65).

(136)

Natomiast system ustanowiony na mocy art. 39 CA KP nie może być uzasadniony przez charakter i strukturę francuskiego systemu amortyzacji składników aktywów oddanych w leasing lub przekazanych do dyspozycji. W rzeczywistości, mimo iż odstępstwa od górnego progu zasady amortyzacji przewidzianej przez art. 39 C, akapit drugi KP są dopuszczalne, odstępstwa te muszą być oparte tylko na warunkach, których spełnienie nie pozwoli na skorzystanie, w celu optymalizacji podatkowej, z finansowania wyżej wymienionych aktywów przez przejrzyste podatkowo struktury takie jak GIG.

(137)

Jednak, z jednej strony ograniczenie zakresu zastosowania przedmiotowego odstępstwa od finansowania aktywów podlegających amortyzacji przez okres przynajmniej ośmiu lat, nie może być uzasadnione samo w sobie lub w połączeniu z innymi warunkami przyznania pozwolenia, z uwagi na cel, który ma być osiągnięty przez władze francuskie. Władze te nie dostarczyły zresztą w ramach niniejszej procedury administracyjnej, żadnego wyjaśnienia, co do wyboru, w stosunku do celu jakim jest walka przeciw uchylaniu się od obowiązku podatkowego, ograniczenia tego odstępstwa do aktywów mających taki okres amortyzacji.

(138)

Z drugiej strony, tak jak to wcześniej stwierdzono, pośród warunków przyznania ministerialnego pozwolenia, warunek związany z istnieniem interesu ekonomicznego i społecznego, szczególnie w dziedzinie zatrudnienia, operacji finansowania, pozostawia władzom krajowym margines oceny. Warunek ten jest zresztą bez związku z celem, który postawiła sobie Francja, związanym z przeciwdziałaniem uchylaniu się od płacenia podatków. W każdym razie taki cel społeczny sam w sobie nie posiada charakteru, który pozwoliłby nie zakwalifikować przedmiotowego systemowi jako pomocy w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu, ponieważ ten artykuł nie odróżnia interwencji państwowych na podstawie przyczyn i celów, ale definiuje je w zależności od ich skutków (66). Zostało zresztą wcześniej ocenione, że art. 87 ust. 1 Traktatu nie byłby skuteczny, gdyby z uwagi na przyczyny tworzenia lub utrzymania zatrudnienia określone środki nie byłyby kwalifikowane jako pomoc państwa, ponieważ większość pomocy jest przyznawana w celu stworzenia lub utrzymania miejsc pracy (67).

(139)

W tej sytuacji władze francuskie podkreślają także, że system podatkowy wynikający z art. 39 CA KP pozwolił na odmłodzenie i konsolidację floty morskiej. W analogiczny sposób, Air France wskazuje, że system ten wspiera odmłodzenie floty przedsiębiorstwa, które stało się konieczne z powodu zmiany norm dotyczących środowiska. Tak więc poza faktem, iż podobne stwierdzenia wzmacniają ocenę Komisji co do selektywnego charakteru przedmiotowego systemu, nie można twierdzić, że realizacja celów polityki ekonomicznej lub przemysłowej może spowodować, że selektywny środek nie podlega zastosowaniu art. 87 ust. 1 Traktatu (68) W podobnym kontekście zostało zresztą ocenione, że system przewidujący zmniejszenie oprocentowania przyznanych kredytów na zakup lub leasing z opcją wykupu, samochodów dla osób fizycznych, MŚP, lokalnych władz publicznych i lokalnych służb użyteczności publicznej stanowi pomoc i nie może być usprawiedliwiony okolicznością, iż miał na celu, w trosce o ochronę środowiska i bezpieczeństwa drogowego, umożliwienie renowacji parku samochodów przemysłowych w Hiszpanii (69).

(140)

Wszystkie działania w interesie ogólnym, do których przyczynienie się miałoby być skutkiem lub celem niniejszego systemu, takie jak zatrudnienie, odnowa lub konsolidacja statków lub statków powietrznych, jakkolwiek by nie były słuszne, nie są usprawiedliwione charakterem lub strukturą przedmiotowego systemu podatkowego i są nawet nieskuteczne w odniesieniu do kwalifikacji środka pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu.

(141)

Komisja uważa także, że nie ma znaczenia, w celach zastosowania art. 87 ust. 1 Traktatu, że system wynikający z art. 39 CA KP jest mniej korzystny dla tych beneficjentów niż system współudziału we własności statku, ponieważ przedmiotowy system w tej sytuacji powinien zostać oceniony przez Komisję w momencie jego wprowadzenia (70).

(142)

Wynika z powyższego, że Komisja ocenia, iż system wynikający z art. 39 CA KP nie jest usprawiedliwiony naturą lub strukturą przedmiotowego systemu podatkowego i że jego selektywny charakter nie może zostać zatem zakwestionowany.

(143)

Tak jak to wcześniej stwierdzono, beneficjentami systemu podatkowego wynikającego z art. 39 CA KP są, z jednej strony, przedsiębiorstwa prowadzące działalność w sektorze transportu i przemysłu i, z drugiej, członkowie GIG (głównie instytucje finansowe) finansujący składniki aktywów pochodzące z tych sektorów Wszystkie przedsiębiorstwa prowadzą działalność na rynkach wspólnotowych wyżej wymienionych sektorów.

(144)

W tym kontekście należy przypomnieć, że pomoc, która ma na celu zwolnienie przedsiębiorstwa z kosztów, które normalnie musiałoby ponosić w ramach bieżącego zarządzania lub zwykłej działalności, wypaczają w zasadzie warunki konkurencji (71). W rzeczywistości zostało ocenione, że wszelka pomoc przyznana przedsiębiorstwu, które prowadzi działalność na rynku wspólnotowym może spowodować zakłócenie konkurencji i wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi (72)

(145)

Zatem w tym przypadku, zważywszy na rodzaj i międzynarodowy wymiar przedmiotowych sektorów, Komisja ocenia, że przedmiotowa pomoc wzmacnia pozycję przedsiębiorstw z tych sektorów, które uczestniczą w krajowej i międzywspólnotowej wymianie handlowej.

(146)

Zatem beneficjenci przedmiotowego systemu są w pozycji uprzywilejowanej, zarówno w stosunku do swoich konkurentów krajowych (73) jak i konkurentów z innych państw członkowskich, którzy nie mogą korzystać z tego systemu, ponieważ nie finansują lub nie używają aktywów, które mogą być dopuszczone w tym systemie, lub ponieważ nie podlegają opodatkowaniu we Francji.

(147)

Co do ostatniego punktu, jeśli prawdą jest, iż z formalnego punktu widzenia żadna przeszkoda prawna nie zabrania przedsiębiorstwom z innych niż Francja państw członkowskich finansować lub używać aktywów, o których mowa w art. 39 CA KP, jest niezaprzeczalne, że w praktyce system ten wspiera przedsiębiorców mających siedzibę we Francji. Należy więc stwierdzić w tym zakresie, że wszystkie zainteresowane strony będące beneficjentami tego systemu, które przedstawiły uwagi w ramach formalnego postępowania wyjaśniającego, są spółkami prawa francuskiego. Należy także przypomnieć, że jeśli chodzi o sektor, którego głównie dotyczy przedmiotowe rozwiązanie podatkowe, czyli sektor morski, władze francuskie same podkreśliły, że przyjęcie tego rozwiązania ma na celu zahamowanie stagnacji pewnej liczby statków handlowych zarejestrowanych we Francji i zmniejszenie wydatków podatkowych. Ostatecznie należy w tym kontekście przypomnieć, że raport Senatu nr 143 (74) wskazuje, że system ten jest „środkiem wspierania aktywów wyprodukowanych na terytorium krajowym lub finansowania wykonanego na rzecz użytkowników francuskich”.

(148)

W konsekwencji, bez potrzeby przystępowania do analizy ekonomicznej faktycznej sytuacji rynków, których to dotyczy (75) i zważywszy na to, iż system podatkowy wprowadzony przez Francję wzmacnia pozycję przedsiębiorców, którzy z niego korzystają w stosunku do innych, konkurencyjnych przedsiębiorstw w wewnątrzwspólnotowej wymianie handlowej, Komisja ocenia, że system wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłóca konkurencję między tymi przedsiębiorstwami.

(149)

Zważywszy na powyższe, Komisja ocenia, że system wynikający z art. 39 CA KP stanowi pomoc w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu.

(150)

Zostało wcześniej stwierdzone, że korzyści podatkowe wynikające z zastosowania art. 39 CA KP polegają, z jednej strony na zniesieniu limitu amortyzacji stanowiącej koszt uzyskania przychodu, z drugiej na zwiększeniu o jeden punkt stawki amortyzacji i ostatecznie na ewentualnym zwolnieniu z podatku od zysku z tytułu cesji.

(151)

Kwota pomocy dla każdej operacji leasingu, odpowiada różnicy między zaktualizowaną wartością podatków wpłaconych przez cały okres amortyzacji, przy uwzględnieniu zwiększenia o jeden punkt stawki amortyzacji a wartością, która wynikała z zastosowania przepisów art. 39 akapit drugi KP, różnicy, do której należy dodać ewentualnie zwolnienie z podatku od zysku z tytułu cesji (76). Suma ta jest określona, dla każdej operacji leasingu, zgodnie z warunkami przewidzianymi w pkt 46 i 47 zalecenia podatkowego nr 120 (77) w celu zwrotu użytkownikowi części całkowitej korzyści.

(152)

Jeśli chodzi o dokładne rozdzielenie całkowitej korzyści pobranej zgodnie z art. 39 CA KP, członkowie GIG – bezpośredni beneficjenci – są zobowiązani do zwrotu przynajmniej 2/3 tej korzyści użytkownikowi składnika aktywów. W ramach każdej operacji leasingu dokładna kwota korzyści do zwrotu użytkownikowi jest jednak określona, przy udzielaniu pozwolenia, zgodnie z przepisami art. 39 CA KP.

(153)

Zgodnie z art. 88 ust. Traktatu, państwo członkowskie jest zobowiązane do informowania o wszelkich planach przyznania lub zmiany pomocy. Dane państwo członkowskie nie może wprowadzać w życie projektowanych środków dopóki procedura ta nie doprowadzi do wydania decyzji końcowej.

(154)

W tym przypadku władze francuskie, pismem z dnia 17 marca 1998 r. (A/32232), poinformowały Komisję o wprowadzeniu środka ograniczającego amortyzację aktywów przekazanych w leasing w celu przeciwdziałania posługiwania się tym środkiem tylko dla optymalizacji podatkowej i przewidującego wyjątek od tego ograniczenia. W piśmie tym, władze francuskie wskazują, że środek ten nie stanowi pomocy państwa, która musiała być przedmiotem wcześniejszego zgłoszenia Komisji zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu.

(155)

Komisja ocenia, że pismo to nie może, w tym przypadku, być traktowane jako zgłoszenie w rozumieniu art. 88 ust. 3 Traktatu. Ponadto Komisja podkreśla, że pismo to nie spełnia obowiązujących wówczas wymogów formalnych, o których mowa w piśmie Komisji do państw członkowskich SG (81) 12740 z dnia 2 października 1981 r. Francja zareagowała więc w sposób niezgodny z prawem, wprowadzając przedmiotowy system pomocy niezgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu.

(156)

Ponieważ przedmiotowy system podatkowy stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu, należy zbadać jego ewentualną zgodność ze wspólnym rynkiem w świetle odstępstw przewidzianych w ust. 2 i 3 tego artykułu. Należy przypomnieć w tym zakresie, że faktyczni beneficjenci przedmiotowego systemu są związani, według informacji przekazanych przez władze francuskie, z sektorami transportu morskiego, lotniczego i kolejowego oraz, marginalnie, z sektorem przemysłowym (78) Beneficjenci ci związani są także z sektorem finansowym, ponieważ członkowie GIG są głównie instytucjami finansowymi.

(157)

W odniesieniu do odstępstw przewidzianych w art. 87 ust. 2 Traktatu, związanych z pomocą o charakterze socjalnym przyznawaną konsumentom indywidualnym, z pomocą mającą na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi oraz z pomocą przyznawaną gospodarce niektórych regionów Federalnej Republiki Niemiec, wystarczy stwierdzić, że są one pozbawione jakiejkolwiek ważności w niniejszym kontekście, bez względu na tożsamość beneficjentów przedmiotowego systemu.

(158)

Jeśli chodzi o odstępstwa, o których mowa w art. 87 ust. 3 lit. b) Traktatu, wystarczy stwierdzić, że przedmiotowy system podatkowy nie jest ważnym projektem stanowiącym przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania i nie ma na celu zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce Francji. Nie ma także na celu wspierania kultury czy zachowania dziedzictwa kulturowego w rozumieniu odstępstwa od art. 87 ust. 3 lit. d) Traktatu.

(159)

Komisja chce zasygnalizować, że ani władze francuskie ani zainteresowane strony nie wspominały o wyżej wymienionym odstępstwie podczas procedury administracyjnej.

(160)

Badanie odstępstw przewidzianych w art. 87 ust. 3 lit. a) i c) Traktatu wymaga analizy danego sektora.

(161)

Jeśli chodzi o odstępstwo przewidziane w art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, który zezwala na pomoc przeznaczoną na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem, Komisja uważa, że nie ma podstaw, aby stwierdzić, że pomoc udzielona sektorowi lotniczemu w ramach przedmiotowego systemu jest zgodna ze wspólnym rynkiem. I tak żadne odstępstwo przewidziane w tym względzie przez wytyczne Komisji dotyczące zastosowania art. 92 i 93 Traktatu i art. 61 Porozumienia EOG do pomocy państwa w sektorze lotniczym (79) nie może być w tym przypadku zastosowane.

(162)

Jednak należy zauważyć, że Komisja zezwala, wyjątkowo, na określoną pomoc operacyjną na rzecz transportu lotniczego:

(163)

Ze względu na powyższe Komisja akceptuje to, iż Francja nie włącza do obliczenia pomocy podlegających odzyskaniu kwot pomocy związanej z następującym przypadkiem:

(164)

We wszystkich pozostałych przypadkach, pomoc udzielona przedsiębiorstwom z sektora transportu lotniczego poprzez zastosowanie przedmiotowego systemu jest niezgodna z Traktatem.

(165)

Zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu wytyczne wspólnotowe z 1997 r., a następnie wytyczne z 2004 r. (83), określają system pomocy państwa, która jest dopuszczalna w celu wspierania interesu przedsiębiorstw wspólnotowych transportu morskiego wobec konkurencji krajów trzecich, w celu osiągania takich celów jak:

(166)

Zatem w stosunku do zamierzonych wyżej celów, wytyczne wspólnotowe z 1997 i z 2004 r. pozwalają na niektóre rozwiązania podatkowe na rzecz armatorów, w celu poprawienia ich konkurencyjności (punkt 3.1).

(167)

Przypomina się także, że celem pomocy państwa, w ramach wspólnej polityki transportu morskiego, jest promowanie konkurencyjności floty wspólnotowej na rynku światowym. W konsekwencji, systemy ulg podatkowych muszą ogólnie wymagać istnienia powiązania z banderą wspólnotową.

(168)

Ponadto korzyści dostarczane przez te systemy muszą ułatwiać rozwój transportu morskiego i zatrudnienia w tym sektorze w interesie Wspólnoty. W konsekwencji wymienione wcześniej korzyści podatkowe muszą być dokładnie ograniczone do działalności transportu morskiego. Zatem gdy towarzystwo transportu morskiego prowadzi także inną działalność handlową, musi być zapewniona wyraźne rozróżnienie księgowe dla obu rodzajów działalności w celu zapobieżenia wszelkiemu „przeniesieniu” na działalność, która nie odpowiada definicji transportu morskiego.

(169)

Nie można zaprzeczyć, że przedmiotowy system ma na celu wspieranie finansowania statków pod banderą francuską i ma pomagać w rozwoju sektora morskiego i zatrudnienia w tym sektorze.

(170)

Poza tym, pomoc udzielona w zastosowaniu przedmiotowego systemu ułatwia finansowanie statków i przyczynia się w ten sposób do odnowienia floty wspólnotowej. W tym względzie Komisja podziela zdanie władz francuskich, według których przedmiotowa pomoc przyczynia się do konsolidacji floty pod krajową banderą oraz do jej odmłodzenia (84) Zgadza się ona z argumentem, według którego, szczególnie z powodu mechanizmu pozwolenia, który uzależnia stosowanie przedmiotowego systemu od obowiązku posiadania, na terytorium Wspólnoty, strategicznego centrum podejmowania decyzji związanego z zarządzaniem działalnością morską i z zarządzaniem statkami, i który bierze pod uwagę względy związane z zatrudnieniem, system ten przyczynia się do zachowania zatrudnienia wspólnotowego w sektorze morskim zarówno na lądzie jak i na morzu (85). Elementy te zostały zresztą potwierdzone przez kilku armatorów, będących zainteresowanymi stronami, którzy podkreślają wagę przedmiotowego systemu, w celu skompensowania dodatkowych kosztów wyposażenia pod tą banderą, w celu zapewnienia utrzymania miejsc pracy wysokiej jakości w transporcie morskim i przyczyniania się do utrzymania, czyli do rozwinięcia, floty pod banderą państwa członkowskiego (86). Komisja precyzuje jednak, że zgodnie z wytycznymi wspólnotowymi z 2004 r., jeśli statki są holownikami lub pogłębiarkami, przyznawana pomoc może być postrzegana jako zgodna ze wspólnym rynkiem tylko, jeśli co najmniej 50 % ich działalności rocznej odpowiada definicji transportu morskiego (87).

(171)

Zważywszy na powyższe, można zatem uważać, że system podatkowy wynikający z art. 39 CA KP, jeśli odpowiada punktowi 3.1 wytycznych wspólnotowych z 2004 r., jest korzystny dla sektora morskiego i jest zgodny z celami określonymi przez stosowane wytyczne wspólnotowe.

(172)

Jednak, aby móc korzystać z odstępstwa na mocy art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, pomoc przyznawana w zastosowaniu tego systemu musi być ściśle proporcjonalna do celu, do którego się dąży i nie może pogarszać warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.

(173)

W tym zakresie zwraca się uwagę władz francuskich na zasadę w dziedzinie ograniczenia pomocy, ustaloną w pkt 11 wspólnotowych wytycznych z 2004 r., według której: „Maksymalny dopuszczalny poziom pomocy to anulowanie opłat podatkowych i społecznych stosowanych w przypadku marynarzy oraz zmniejszenie podatku od obrotu przedsiębiorstw żeglugowych. Aby uniknąć jakiegokolwiek zakłócenia konkurencji, większe korzyści nie mogą być przyznane w ramach innych systemów pomocy. W konsekwencji, nawet jeśli każdy system pomocy zgłoszony przez państwo członkowskie jest badany pod kątem jego własnych zalet, Komisja ocenia, że całkowita kwota pomocy w formie bezpośrednich wpłat, zgodnie z punktami 3, 4, 5 i 6 nie może przekroczyć całkowitej kwoty podatków i składek na ubezpieczenie społeczne pobieranych od działalności w sektorze transportu morskiego i marynarzy”. Dla zastosowania tego przepisu władze francuskie muszą sprawdzić, czy roczna pomoc, z której skorzystał dany armator z tytułu niniejszego systemu, połączona z pomocą udzieloną z tytułu wszystkich systemów pomocy, których dotyczą sekcje 3 do 6 wytycznych wspólnotowych z 1997 r. i 2004 r., w tym szczególnie system ryczałtowego opodatkowania od tonażu na rzecz towarzystw transportu morskiego (88) i zwolnienia z opłat społecznych i płacenia części morskiej podatku przemysłowego, nie przekracza, dla tego samego armatora, całkowitej sumy podatków, opłat i składek społecznych, które mogłyby być zwykle pobrane od działalności transportu morskiego i od marynarzy. Każda ewentualna część przekraczająca wyżej wymienioną sumę jest niezgodna ze wspólnym rynkiem i będzie musiała być odzyskana.

(174)

W konsekwencji Komisja ocenia, że pomoc udzielona przedsiębiorstwom transportu morskiego, w zastosowaniu systemu wprowadzonego przez art. 39 CA KP jest zgodna z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu z wyłączeniem warunków wyrażonych w motywach 172 i 173.

(175)

Komisja uważa, że odstępstwa przewidziane w art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu, jeśli dotyczą rozwoju niektórych regionów, nie mogą być stosowane w przypadku przedmiotowego systemu, gdy ma on na celu finansowanie aktywów z sektora transportu kolejowego. Jednak Komisja zbadała zgodność tego systemu w wyżej wymienionym zakresie z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu.

(176)

Z uwagi na historyczną sytuację przedsiębiorstw kolejowych i obniżenie udziału w rynku transportu kolejowego, konieczne jest przyspieszenie procesu zastąpienia taboru, by sprostać konkurencji innych środków transportu. Konieczny jest większy i szybszy wysiłek dotyczący modernizacji i/lub odnowienia taboru w celu uniknięcia dodatkowego obniżenia udziału w rynku transportu kolejowego w stosunku do innych środków transportu mniej trwałych i bardziej szkodzących środowisku.

(177)

Komisja stwierdza, że wymiana taboru jest zgodna ze wspólnotową polityką wzmocnienia interoperacyjności. Poza tym zastąpienie taboru przyczynia się do bezpieczeństwa i modernizacji usług, co do punktualności, niezawodności i szybkości. Ponieważ wymiana taboru jest głównym elementem polityki wzmocnienia rozwoju sektora kolejowego, Komisja stwierdza, że proponowane środki nie są sprzeczne ze wspólnym interesem.

(178)

W konsekwencji Komisja ocenia, że pomoc udzielona przedsiębiorstwom z sektora transportu kolejowego, w zastosowaniu systemu wprowadzonego przez art. 39 CA KP jest zgodna z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu.

(179)

W odniesieniu do odstępstwa art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, który pozwala na pomoc ułatwiającą rozwój niektórych działań, jeśli nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem, należy zauważyć, że żadna cecha tego systemu nie pozwala stwierdzić, że pomoc udzielona sektorowi przemysłowemu w zastosowaniu przedmiotowego systemu jest zgodna ze wspólnym rynkiem.

(180)

Jednak Komisja nie może od razu wykluczyć hipotezy, według której niektóre składniki aktywów dotyczące sektora przemysłowego, finansowane zgodnie z art. 39 CA KP, były finansowane zgodnie z warunkami wytycznych dotyczących krajowej pomocy regionalnej (89), czyli szczególnie, że inwestycja była realizowana w regionie kwalifikującym się według art. 88 ust. 3 lit. a)lub c) Traktatu i, że wkład beneficjentów przeznaczony do tego finansowania wynosił minimalnie 25 %. W każdym razie limit intensywności pomocy regionalnej musi być przestrzegany w przypadku gdy przedsiębiorstwo korzystało z kumulacji przedmiotowej pomocy i zatwierdzonej pomocy regionalnej.

(181)

Z zastrzeżeniem tych warunków, Komisja ocenia, że środki pomocy udzielone w ten sposób temu sektorowi są zgodne ze wspólnym rynkiem.

(182)

W odniesieniu do sektora finansowego Komisja ocenia, że wcześniej brane pod uwagę odstępstwa niezwiązane z sektorem nie mają zastosowania przy ocenie zgodności środków pomocy, z których skorzystali członkowie GIG, ze wspólnym rynkiem.

(183)

Jednak, zważywszy na ogólny charakter transakcji finansowania przez leasing, Komisja twierdzi, że środki pomocy dla sektora transportu morskiego, lotniczego i kolejowego oraz sektora przemysłowego mogące być uznane za zgodne ze wspólnym rykiem, zostaną uznane za takowe nie tylko w stosunku do użytkowników danych aktywów, ale także w stosunku do zainteresowanych członków GIG. Ważne jest, aby nie karać członków GIG z tego powodu, iż nie należą do sektorów, o których jest mowa powyżej, gdy ich pośrednictwo było koniecznie do wykonania danych transakcji finansowania, i, aby użytkownicy mogli korzystać z wyżej wspomnianych odstępstw. Komisja ocenia, że analiza ta jest wzmocniona przez fakt, że dokładna część całkowitej korzyści do zwrotu użytkownikowi, która wynosi przynajmniej 2/3 całkowitej korzyści zgodnie z art. 39 CA KP, wynika z negocjacji handlowej między członkami GIG i użytkownikami, tak jak podkreśliły to władze francuskie. Ta okoliczność świadczy w rzeczywistości o fakcie, że tylko część całkowitej korzyści koniecznej do realizacji celów, zgodnie z zasadami dotyczącymi oceny zgodności przedmiotowych środków pomocy, jest zachowana przez członków GIG.

(184)

Komisja przypomina, że każda pomoc oceniona jako niezgodna ze wspólnym rynkiem i przyznawana zgodnie z przedmiotowym systemem musi być odzyskana w zastosowaniu art. 14 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE [który stał się art. 88 Traktatu] (90).

(185)

Jednak, zgodnie z wymienionym art. 14 ust. 1 „Komisja nie wymaga windykacji pomocy, jeżeli byłoby to sprzeczne z ogólną zasadą prawa wspólnotowego”. W tym zakresie zostało ocenione, że Komisja jest zobowiązana do wzięcia pod uwagę z urzędu wyjątkowych okoliczności, które usprawiedliwiają, zgodnie z wymienionym art. 14 ust. 1 fakt, iż rezygnuje ona z nakazania odzyskania pomocy przyznanej niezgodnie z prawem, gdy odzyskanie to jest przeciwne z ogólną zasadą prawa wspólnotowego (91).

(186)

W tym kontekście należy przypomnieć, że fundamentalny wymóg pewności prawnej ma na celu zagwarantowanie możliwości przewidzenia sytuacji i relacji prawnych wynikających z prawa wspólnotowego, i przez to, sprzeciwia się temu, aby Komisja mogła opóźniać w nieskończoność wykonywanie swoich uprawnień (92).

(187)

W tym wypadku, mimo że nie można twierdzić, że zasada uzasadnionego zaufania została naruszona (93) Komisja ocenia, z uwagi na bardzo specyficzne okoliczności w tej sytuacji, że zasada pewności prawnej była nieuznawania w stosunku do beneficjentów przedmiotowego systemu podatkowego.

(188)

W rzeczywistości Komisja ocenia, że istnieje pewna liczba wyjątkowych oznak pozwalających stwierdzić, z jednej strony, że Komisja opóźniła wykonanie swoich uprawnień co do przebadania przedmiotowego systemu, a z drugiej strony, że beneficjenci tego systemu zostali wprowadzeni w błąd co do jego zgodności z prawem.

(189)

Należy przypomnieć, że pismem z dnia 17 marca 1998 r., władze francuskie poinformowały Komisję o istnieniu mechanizmu art. 39 C, ustęp drugi, oraz 39 CA KP. Jest prawdą, że pismo to nie stanowi zgłoszenia w rozumieniu art. 88 ust. 3 Traktatu (94), i że brak reakcji Komisji na to pismo nie może sam w sobie stanowić pogwałcenia zasady pewności prawnej, chyba że pozbawia przepisy art. 87 i 88 Traktatu jakiejkolwiek skuteczności. Jednak uwaga Komisji została zwrócona, z tą datą, na przedmiotowy system (95).

(190)

Poza tym w ramach rozpatrywania dwóch skarg, które zostały przed nią wniesione i wykrywając środki pomocy, z których skorzystały odpowiednio przedsiębiorstwa żeglugowe Sea France i BAI, Komisja dwukrotnie pytała władze francuskie o sposób finansowania niektórych statków tych przedsiębiorstw. I tak zarówno w ich odpowiedzi z dnia 10 lipca 2000 r. jak i z dnia 2 kwietnia 2003 r. władze francuskie wyraźnie wskazały system wynikający z art. 39 CA KP (96), podając wyraźnie jego treść.

(191)

W konsekwencji, ponieważ Komisja nie odpowiedziała na korespondencję przekazaną na jej prośbę przez władze francuskie, w której opisano przedmiotowy system, należy stwierdzić, że opóźniła się z wykonaniem swoich uprawnień, ponieważ wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego miało miejsce dopiero dnia 14 grudnia 2004 r. i tym samym dopuściła wątpliwości do to zgodności tego systemu z prawem.

(192)

Jeśli chodzi o odniesienie się władz francuskich do decyzji Komisji z dnia 8 maja 2001 r. w sprawie pomocy państwa przekazanej przez Francję na rzecz Brittany Ferries (97) należy zaznaczyć, że Komisja stwierdziła, iż przedmiotowy system był ogólnym środkiem, ponieważ był otwarty dla wszystkich sektorów gospodarki i wynikał z prawa powszechnego. Jeśli jest prawdą, że przedmiotowy system był systemem, który obowiązywał przed 1998 r., należy jednak stwierdzić, że ten fakt nie wynikał jasno z przyczyn tej decyzji, i że ta okoliczność mogła zatem przyczynić się do wprowadzenia w błąd beneficjentów przedmiotowego systemu.

(193)

Wynika z tego, że kombinacja wyżej wymienionych elementów może wskazać na wyjątkowy charakter okoliczności, o których mowa w tym przypadku i usprawiedliwia, w celu poszanowania zasady pewności prawnej w stosunku do beneficjentów przedmiotowego systemu, ograniczenie odzyskania pomocy przy uwzględnieniu daty jej przyznania.

(194)

Komisja stwierdza zatem, że Francja nie musi odzyskiwać niezgodnej ze wspólnym rynkiem pomocy przyznanej niezgodnie z prawem od wejścia w życie, w 1998 r., ustawy nr 98-546 w ramach operacji finansowania, co do których właściwe władze francuskie zobowiązały się do przyznania korzyści z systemu na mocy art. 39 CA KP zgodnie z prawnie wiążącym aktem (98), poprzedzającym publikację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, dnia 13 kwietnia 2005 r., decyzji Komisji z dnia 14 grudnia 2004 r. dotyczącej wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego na mocy art. 88 ust. 2 Traktatu.

(195)

Z drugiej strony, dla każdej operacji finansowania, co do której właściwe władze francuskie zobowiązały się do przyznania korzyści z systemu na mocy art. 39 CA KP, tylko zgodnie z obowiązującym aktem prawnym następującym po publikacji, o której mowa wyżej, niezgodna ze wspólnym rynkiem pomoc podlega odzyskaniu od beneficjentów. W tym kontekście uwzględnia się kwotę korzyści ostatecznie zachowanej przez członków GIG i kwotę zwróconą użytkownikowi (99) W sytuacji częściowej zgodności pomocy, w przypadku użytkownika przedmiotowego składnika aktywów, kwota, która podlega odzyskaniu od członków GIG jest określana w tych samych proporcjach, co proporcja stosowana do części korzyści zwróconej użytkownikowi składnika aktywów.

(196)

Komisja uważa, iż w tej sytuacji należy sprecyzować, że fakt, iż ryzyko podatkowe i prawne podjęte przez członków GIG mogło mieć, w niektórych przypadkach, umowny wpływ na użytkowników aktywów, nie może być niezgodny z zasadą, według której celem Komisji, gdy wymaga ona w tym przypadku odebrania nielegalnej pomocy, jest odebranie różnym beneficjentom korzyści, z których skorzystali na swym rynku w stosunku do swych konkurentów i przywrócenie sytuacji poprzedzającej wpłacenie tej pomocy. Tak jak wykonanie tego celu nie może zależeć od formy, w jakiej została udzielona pomoc, tak wykonanie to nie może zależeć od klauzuli umownych ustalonych przez beneficjentów pomocy (100)

(197)

Komisja stwierdza, że Francja nielegalnie wprowadziła system pomocy wynikający z art. 39 CA KP, z naruszeniem art. 88 ust. 3 Traktatu.

(198)

W konsekwencji Francja musi podjąć wszelkie konieczne kroki, aby odzyskać tę pomoc, z wyłączeniem tej pomocy, którą właściwe władze krajowe zobowiązały się przyznać zgodnie z zobowiązującym aktem prawnym poprzedzającym publikację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 13 kwietnia 2005 r., decyzji związanej z wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego, z wyłączeniem pomocy dotyczącej aktywów z sektora kolejowego i, dla innych operacji, po odliczeniu maksymalnych kwot kwalifikowanej pomocy zgodnie z zasadami sektorowymi stosowanymi w dziedzinie pomocy państwa i uwzględniając pomoc już udzieloną z innego tytułu. Wyżej wymienione zasady sektorowe są wytycznymi wspólnotowymi dotyczącymi pomocy państwa dla transportu morskiego z 1997 i z 2004 r., wytycznymi dotyczącymi krajowej pomocy regionalnej z 1998 r., zmienionymi w 2000 r. oraz wytycznymi wspólnotowymi dotyczącymi finansowania portów lotniczych oraz pomocy państwa na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych z 2005 r., i ostatecznie, dla finansowania aktywów pochodzących z sektora przemysłowego, wytycznymi dotyczącymi regionalnej pomocy krajowej.

(199)

Należy przystąpić do odzyskania od ich beneficjentów pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem, o której była mowa wyżej, którą właściwe władze krajowe zobowiązały się przyznać tylko zgodnie z obowiązującym aktem prawnym późniejszym w stosunku do publikacji, o której była mowa wyżej, zgodnie z motywami (151), (152) i (194) do (196).

(200)

W przypadku przyznania takiej pomocy Komisja prosi Francję o przekazanie formularza dołączonego w załączniku, dotyczącego stanu procedury windykacji i o sporządzenie listy beneficjentów objętych windykacją,

1)

w sektorze transportu morskiego i w sektorze transportu lotniczego, do maksymalnej wysokości pomocy, na którą pozwalają, w zależności od przypadku, wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa dla transportu morskiego lub te stosowane w sektorze transportu lotniczego, przy uwzględnieniu pomocy już przyznanej w danym okresie;

2)

w sektorze kolejowym; i

3)

w sektorze przemysłowym, do maksymalnej wysokości pomocy, na którą pozwalają wytyczne dotyczące regionalnej pomocy państwa.