(1)

W piśmie z dnia 4 sierpnia 2003 r. Komisja zwróciła się z prośbą o informacje dotyczące kontroli pomocy państwa w Polsce, w tym ewentualnej pomocy na rzecz restrukturyzacji beneficjenta. Następnie sprawa ta została omówiona przez służby Komisji i polskie władze na różnego rodzaju spotkaniach technicznych i była przedmiotem intensywnej wymiany pism pomiędzy Komisją a Polską.

(2)

Dnia 23 stycznia 2004 r. konsultant odpowiedzialny za niezależną ocenę programu restrukturyzacji w Polsce zgodnie z Protokołem nr 8 przedłożył Komisji swoją opinię w tej sprawie.

(3)

W piśmie z dnia 19 maja 2004 r. Komisja poinformowała Polskę, że zdecydowała o wszczęciu, w odniesieniu do pomocy, postępowania określonego w art. 88 ust. 2 Traktatu WE i wnioskowała o przedstawienie określonych informacji.

(4)

Decyzja Komisji o wszczęciu postępowania została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (2). Komisja zaprosiła zainteresowane strony do przedstawienia uwag dotyczących pomocy.

(5)

W piśmie z dnia 26 czerwca 2004 r. Polska odpowiedziała na zadane pytania. Polska poprosiła również Komisję o decyzję zgodnie z pkt 10 Protokołu 8 uzyskując zgodę na zmianę Programu Restrukturyzacji Hutnictwa Żelaza i Stali w Polsce.

(6)

Komisja otrzymała uwagi zainteresowanych stron i przesłała je Polsce w piśmie z dnia 27 września 2004 r.

(7)

W piśmie z dnia 22 listopada 2004 r. Polska udzieliła odpowiedzi na uwagi zainteresowanych stron. Następnie służby Komisji kilkakrotnie spotkały się z władzami polskimi. Ostatecznie dodatkowych informacji udzielono w piśmie z dnia 8 czerwca 2005 r.

(8)

Beneficjent, producent stali Huta Częstochowa S.A. (dalej zwany „HCz”, patrz pkt 2 lit. a)), jest przedsiębiorstwem zagrożonym. W październiku 2002 r. HCz wydzierżawiła swój majątek produkcyjny nowemu przedsiębiorstwu – Hucie Stali Częstochowa Sp. z o.o. (dalej zwanemu „HSCz”, patrz pkt 2 lit. b)).

(9)

Sprawa dotyczy dwóch rodzajów pomocy: restrukturyzacji finansowej HCz (patrz pkt 3) oraz kilku innych środków pomocy bezpośredniej (patrz pkt 4).

(10)

„Restrukturyzacja” przebiegała w trzech etapach, przy czym z punktu widzenia kontroli pomocy państwa przedmiotem zainteresowania jest tylko etap ostatni. Pierwsza próba restrukturyzacji, mająca miejsce w listopadzie 2001 r. w ramach sądowego postępowania układowego, zakończyła się fiaskiem. W związku z tym, w październiku 2002 r. HCz musiała wnieść wniosek o otwarcie postępowania upadłościowego. W lutym 2003 r., zgodnie z nowym prawem, HCz otrzymała zgodę na restrukturyzację, co spowodowało wstrzymanie postępowania upadłościowego. Plan restrukturyzacji przewiduje podział aktywów pomiędzy różne przedsiębiorstwa i sprzedaż przedsiębiorstw lub majątku. Jedno przedsiębiorstwo otrzyma aktywa związane z produkcją stali, aby spłacić zadłużenie w stosunku do wierzycieli wierzytelności cywilnoprawnych (banki i publiczni dostawcy usług), a drugie – głównie grunty w celu spłaty zadłużenia w stosunku do wierzycieli publicznych (zadłużenie w stosunku do instytucji publicznych, takie jak podatki). Poza tym, dla obsługi niepodlegających restrukturyzacji wierzytelności publicznoprawnych i cywilnoprawnych, sprzedane zostaną pozostałe filie HCz.

(11)

HCz jest drugim co do wielkości producentem stali w Polsce. Wytwarza głównie blachę stopową quarto (3), rodzaj stali gotowej, stanowiący ponad 60 % jej sprzedaży. Produkt ten jest wykorzystywany do produkcji statków i w budownictwie.

(12)

Pierwszy zakład HCz założono w latach 1896 – 1902. Aktualnie w skład HCz wchodzą stosunkowo nowoczesna stalownia i walcownia blach grubych, w której znajdują się elektryczny piec, urządzenie do odlewania o działaniu ciągłym oraz walcarka do blach grubych z narzędziami wykończającymi. Nominalna zdolność produkcyjna stalowni (produkującej półwyroby, tj. kęsiska płaskie) wynosi 700 000 ton, a walcowni (przetwarzającej półwyroby na wyroby gotowe) – około 780 000 ton.

(13)

HCz jest właścicielem 14 spółek zależnych, które świadczą na jej rzecz dodatkowe usługi. Należą do nich producent rur Rurexpol Sp. z o.o. (4), koksownia Koksownia Sp. z o.o., oraz zakład elektroenergetyczny Elsen Sp. z o.o. W 2002 r. zatrudnienie w HCz i jej filiach wynosiło około 5 000 osób.

(14)

HCz należy w 100 % do polskiego Ministerstwa Skarbu Państwa. Kapitał zakładowy spółki wynosi 370 mln PLN (około 70 mln EUR (5). Wartość księgowa aktywów spółki na dzień 31 grudnia 2003 r. wynosiła 768,5 mln PLN (około 160 mln EUR).

(15)

Od lata 2001 r. HCz znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Ponieważ nie była w stanie dokonać obsługi swojego długu (który na koniec 2003 r. wynosił około 1,4 miliarda PLN, czyli około 310 mln EUR) przeważająca część składników jej majątku, w skład której wchodzą wszystkie aktywa stalowe, jest objęta zastawem na rzecz głównych wierzycieli.

(16)

Dnia 11 listopada 2001 r. HCz złożyła wniosek o otwarcie sądowego postępowania układowego, odraczającego zobowiązanie HCz do spłaty długów. Postępowanie układowe ma na celu restrukturyzację przedsiębiorstwa poprzez częściowe umorzenie zadłużenia przez wierzycieli. W październiku 2002 r. sąd unieważnił postępowanie układowe, ponieważ wierzyciele nie zgodzili się na pakiet restrukturyzacyjny. Według polskich władz postępowanie układowe nie doszło do skutku, ponieważ wierzyciele żądali od HCz spłaty całości zadłużenia z pomocy udzielonej przez państwo.

(17)

Dnia 28 października 2002 r. HCz zgłosiła wniosek o otwarcie postępowania upadłościowego. Zgodnie z polskim prawem po zakończeniu postępowania układowego HCz miała obowiązek wnioskować o otwarcie postępowania upadłościowego, ponieważ nie była w stanie spłacić swoich długów wymagalnych w momencie umorzenia postępowania układowego. Od tego czasu HCz wydzierżawiła swój majątek produkcyjny oraz zakończyła produkcję stali i działa jedynie jako spółka holdingowa dla swoich filii, a obecnie w jej skład wchodzi jedynie organ zarządzający złożony z około 40 osób.

(18)

W wyniku postępowania upadłościowego w stosunku do HCz, w celu utrzymania ciągłości produkcji w firmie bez ryzyka zawieszenia działalności przez syndyka w trakcie postępowania upadłościowego, powstał nowy podmiot gospodarczy, HSCz, kontrolowany przez Towarzystwo Finansowe Silesia Sp. z o.o. (dalej zwane „TFS”, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością działająca w branży produktów stalowych, w której większość posiada Ministerstwo Skarbu Państwa).

(19)

Dnia 28 października 2002 r. HSCz wydzierżawiła od HCz urządzenia potrzebne do produkcji stali (w tym stalownię, walcownię blach grubych, koksownię i niektóre podstawowe usługi). Umowa dzierżawy stanowi, że HSCz musi płacić […] (*1) miliona PLN miesięcznie za dzierżawę i przejmie od HCz 2 057 pracowników (aktualnie 1 950).

(20)

W umowie dzierżawy HSCz przyznano odroczenie płatności raty dzierżawy na 14 miesięcy. Choć w umowie nie określono jednoznacznie zapłaty odsetek za to odroczenie, dnia 30 listopada 2004 r. naliczono odsetki ustawowe za zwłokę w kwocie […] PLN, którą HSCz zapłaciła HCz.

(21)

TFS przekazało HSCz jedynie minimalny wymagany kapitał w wysokości 50 000 PLN. Aby móc działać na rynku bez kapitału obrotowego, HSCz skróciła okres spłaty należności do około 15 dni i wydłużyła okres spłaty zobowiązań do ponad 50 dni. Było to możliwe, dzięki temu, że wszyscy główni dostawcy (z wyjątkiem jednego) wyrazili gotowość zaakceptowania takiego okresu spłaty należności, aby utrzymać HSCz jako swojego głównego klienta. W rzeczywistości wielu dostawców zawarło tak zwane porozumienia barterowe, na podstawie których za surowiec, w szczególności za złom, płacono wyrobami gotowymi, takimi jak blacha stalowa przeznaczona do odsprzedaży specjalnym odbiorcom końcowym. Przedsiębiorstwa te bacznie monitorowały produkcję i księgowość HSCz, a w zamian za ponoszone ryzyko zażądały od tych operacji znacznych zysków.

(22)

Dodatkowego zabezpieczenia zażądano jedynie dla zobowiązań z tytułu dostawy energii przez Polskie Sieci Energetyczne S.A. (dalej zwane „PSE”) w postaci podpisania przez TFS trzech umów gwarancyjnych na kwotę […] mln PLN każda. Obejmują one z jednej strony zabezpieczenie, składające się z trzech weksli gwarantujących zapłatę […] mln PLN każdy, a z drugiej strony – trzy deklaracje, w których wyrażono zgodę na poddanie się bezzwłocznej egzekucji zgodnie z polskim Kodeksem Postępowania Cywilnego (art. 777). Tym samym PSE uzyskały gwarancje na sumę […] mln PLN. Dnia 28 listopada 2002 r. wydano dwa weksle/gwarancje każdorazowo na kwotę […] mln PLN ważne do dnia 30 czerwca 2003 r., a kolejnej gwarancji na kwotę […] mln PLN, obowiązującej do dnia 31 marca 2005 r., udzielono dnia 30 grudnia 2002 r. Z tytułu wszystkich weksli i gwarancji HSCz zapłaciła stałą prowizję w wysokości […] PLN, natomiast za gwarancję na kwotę […] mln PLN, kwotę równą około 0,8 %. Jednak zaległe rachunki za energię elektryczną nigdy nie przekroczyły kwoty […] mln PLN, mając na uwadze, że mechanizm zawarty w umowie gwarancyjnej zobowiązywał HSCz do spłaty zaległych kwot w ciągu 5 tygodni.

(23)

W czerwcu 1998 r. polska Rada Ministrów przyjęła Pierwszy Program Restrukturyzacji Hutnictwa Żelaza i Stali w Polsce. Zaktualizowano go w 2001 r. i dołączono do niego ustawę z dnia 24 sierpnia 2001 r. o restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali (6), która stanowiła podstawę prawną restrukturyzacji polskiego przemysłu stalowego.

(24)

Dnia 5 listopada 2002 r. polska Rada Ministrów przyjęła zmianę do pierwszego programu restrukturyzacji, który ostatecznie nazwano Programem Restrukturyzacji i Rozwoju Hutnictwa Żelaza i Stali w Polsce do 2006 r. (dalej zwany „Krajowym Programem Restrukturyzacji” lub „KPR”). Program ten w głównej mierze pozwala na przyznawanie pomocy państwa polskiemu przemysłowi stalowemu w związku z jego restrukturyzacją w okresie od 1997 r. do 2006 r. na kwotę maksymalną 3 387 miliarda PLN (713 mln EUR).

(25)

W KPR znajduje się informacja, że w Polsce istnieje 17 hut stali, wśród których wyróżnia się trzy grupy. W skład pierwszej z nich wchodzi osiem przedsiębiorstw, które w ramach KPR otrzymują pomoc państwa. W większości pomoc ta została przeznaczona na konsolidację czterech głównych hut stali w Polsce, które połączono w największego w kraju producenta stali o nazwie Polskie Huty Stali S.A (dalej zwane „PHS”), który aktualnie nazywa się Mittal Steel Poland (dalej zwany „MSP”) po sprzedaży holdingowi LNM (7), który w ostatnim czasie przekształcono w Mittal Steel (8). W skład drugiej grupy wchodzi sześć przedsiębiorstw, które nie zostały objęte programem restrukturyzacji, ponieważ produkcja stali nie była ich działalnością podstawową lub dlatego, że nie otrzymały pomocy. Do trzeciej grupy należą trzy przedsiębiorstwa, które pomoc uzyskały, lecz które w międzyczasie poddane zostały postępowaniu upadłościowemu.

(26)

HCz należała do trzeciej grupy. Z uwagi na złożenie przez HCz wniosku o rozpoczęcie postępowania upadłościowego, w KPR odnośnie HCz zapisano, że „dalsza restrukturyzacja huty odbywać się będzie przez jej upadłość” (rozdział 3.1.2 i 5.1). W rzeczywistości w rozdziale 3.1.3.3 wymienia się HCz jako jeden z zakładów, „wobec których zastosowano procedury upadłościowe” i stwierdza, że zakład znajduje się obecnie pod zarządem „Syndyka masy upadłości”. W KPR w rozdziale 5.4.2 wyjaśniono, że „do przeprowadzenia restrukturyzacji HCz koniecznym byłoby udzielenie jej pomocy publicznej w wysokości około 1 mld PLN. Nie przyniosłoby to jednak oczekiwanych rezultatów. Wobec powyższego zakłada się, że HCz zostanie zrestrukturyzowana przez upadłość, a majątek produkcyjny tej huty zostanie zagospodarowany przez nowoutworzoną HSCz. Nowy podmiot gospodarczy będzie kontynuował działalność produkcyjną HCz bez pomocy publicznej na restrukturyzację. Majątek HCz nie zostanie przejęty przez żadne z przedsiębiorstw beneficjentów pomocy publicznej (rozdział 3.1.3.1.)”.

(27)

KPR został przedłożony UE. Dnia 25 marca 2003 r. sfinalizowano go w wyniku intensywnego dialogu z Komisją. Komisja, po dokonaniu oceny, przedstawiła wniosek dotyczący decyzji Rady o wydłużenie okresu karencji dla uzyskania pomocy publicznej w polskim sektorze hutnictwa stali w ramach Układu Europejskiego (który początkowo obowiązywał tylko do 1997 r.) do końca 2003 r., zakładając osiągnięcie przez niego rentowności do 2006 r., co Rada zatwierdziła w lipcu 2003 r. (9).

(28)

W związku z tym, UE zezwoliła Polsce, w drodze odstępstwa od swoich zasad, przyznać przemysłowi stalowemu pomoc restrukturyzacyjną (10). Główne ustalenia KPR zawarto w protokole do Traktatu o Przystąpieniu, Protokół nr 8 w sprawie restrukturyzacji polskiego hutnictwa żelaza i stali. W Protokole nr 8 zaakceptowano przyznanie pomocy państwa ośmiu wyznaczonym przedsiębiorstwom (nie należała do nich HCz) na kwotę maksymalną 3 387 miliarda PLN. Z drugiej strony w protokole tym podkreślono, że nie zezwala się na przyznanie żadnej dodatkowej pomocy na cele restrukturyzacji polskiego hutnictwa stali.

(29)

Dnia 30 października 2002 r., tuż po złożeniu przez HCz wniosku o ogłoszenie upadłości, przyjęto ustawę o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy (zmienioną w listopadzie 2003 r. (11) i dalej zwaną „ustawą z dnia 30.10.2002 r. ”) (12). Ustawa zezwala przedsiębiorstwom na przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego dla uniknięcia likwidacji. W tym celu, ustawa wprowadziła nowe podejście do restrukturyzacji, przewidujące restrukturyzację (tzn. częściowe umorzenie) długu publicznego. Wcześniej harmonogram spłat tego długu można było jedynie zmienić lub przesunąć.

(30)

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 30.10.2002 r. przedsiębiorca objęty restrukturyzacją uzyskuje prawo do ochrony przed upadłością od dnia wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego do dnia jego zakończenia albo umorzenia. Postępowanie restrukturyzacyjne powinno być zakończone w terminie 24 miesięcy od dnia wydania decyzji o restrukturyzacji (art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 30.10.2002 r.).

(31)

Ustawa z dnia 30.10.2002 r. zakłada restrukturyzację finansową zobowiązań cywilnoprawnych powstałych przed lipcem 2002 r. i zobowiązań publicznoprawnych powstałych przed czerwcem 2002 r. (art. 3 ustawy z dnia 30.10.2002 r., przy czym ten drugi okres został przedłużony o jeden rok). W przeciwieństwie do prywatnej restrukturyzacji finansowej zobowiązań cywilnoprawnych w oparciu o ugodę restrukturyzacyjną, na którą zgodzić się musi przynajmniej 50 % wierzycieli (zgodnie z rozdziałem 4 ustawy z dnia 30.10.2002 r.), zobowiązania publicznoprawne można częściowo umorzyć na podstawie decyzji prezesa Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. (dalej zwaną „ARP”), organu odpowiedzialnego za nadzór nad restrukturyzacją przedsiębiorstw na mocy ustawy z dnia 30.10.2002 r. (zgodnie z rozdziałem 5).

(32)

Ponadto, przy nowelizacji ustawy z dnia 30.10.2002 r., która weszła w życie dnia 14 listopada 2003 r., wprowadzono w rozdziale 5a tej ustawy możliwość odzyskania pewnej kwoty pieniędzy z tytułu roszczeń publicznoprawnych na podstawie restrukturyzacji na szczególnych zasadach, w ramach której beneficjent przenosi własność części majątku wolnego od zabezpieczeń do spółki należącej do ARP (zwanej Operatorem), stanowiącego równowartość przynajmniej 25 % długu całkowitego. Majątek ten następnie sprzedaje się, aby spłacić wierzycieli publicznych (art. 32 lit. d) ustawy z dnia 30.10.2002 r.). Jednak wierzyciele publiczni muszą wyrazić zgodę na restrukturyzację na szczególnych zasadach (art. 32 lit. h) ustawy z dnia 30.10.2002 r.).

(33)

Rozdział 5a i restrukturyzacja na szczególnych zasadach poszerzają również czasowy i materialny zakres roszczeń podlegających restrukturyzacji. Roszczenia podlegają restrukturyzacji przez kolejny rok (do dnia 30 czerwca 2003 r.) i zgodnie z art. 32 lit. a) ust. 1 w ich zakres wchodzić może więcej rodzajów wierzytelności publicznoprawnych zgodnie z ustawą z dnia 30.10.2002 r. (13).

(34)

Dnia 21 stycznia 2003 r. HCz wraz z ARP złożyła wniosek o objęcie jej restrukturyzacją w ramach ustawy z dnia 30.10.2002 r. Dnia 21 lutego 2003 r. prezes ARP przyjął wniosek i zlecił wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 30.10.2002 r., wskutek czego dla HCz ustanowiona została ochrona przed upadłością.

(35)

Dnia 18 kwietnia 2003 r. HCz przedłożyła ARP plan restrukturyzacji. Myślą przewodnią planu był podział aktywów HCz na majątek produkcyjny i pozostałe aktywa i sprzedaż majątku produkcyjnego w ramach przekazania koncernu w ręce inwestora prywatnego na zasadzie kontynuacji prowadzenia działalności. Dnia 2 lipca 2003 r. ARP zatwierdziła plan restrukturyzacji. Następnie plan złożono w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej zwanym „UOKiK” ), który dnia 25 lipca 2003 r. plan przyjął pod warunkiem, że nie zostanie udzielona pomoc publiczna (14).

(36)

Dnia 7 sierpnia 2003 r. prezes ARP zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 30.10.2002 r. podjął decyzję o restrukturyzacji. W październiku 2003 r. plan restrukturyzacji został zmieniony z uwzględnieniem wymogów określonych przez UOKiK. Dnia 1 grudnia 2003 r. został przyjęty przez ARP, która zmieniła pierwotną decyzję o restrukturyzacji.

(37)

Dnia 30 kwietnia 2004 r. prezes ARP wydał kolejną decyzję zmieniającą decyzję o restrukturyzacji. Opierała się ona o zaktualizowany biznes plan z dnia 26 kwietnia 2004 r. Zmiana planu była konieczna ze względu na zmiany w ustawie z dnia 30.10.2002 r. i zakładała bardziej szczegółowy opis podziału aktywów (15).

(38)

W planie restrukturyzacji, w zależności od charakteru prawnego zobowiązań, określono kilka grup wierzycieli:

(39)

W skład pierwszej grupy wchodzą zobowiązania publicznoprawne (kwoty naliczone na dzień 30 czerwca 2003 r.):

składki na ubezpieczenie społeczne (na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej zwanego „ZUS ”)) w wysokości około […] mln PLN ([…] mln podlegających restrukturyzacji i […] mln niepodlegających restrukturyzacji);

Tak więc „publiczni wierzyciele wierzytelności publicznoprawnych” to ZUS, FGŚP i PFRON, które to instytucje podlegają Ministerstwu Gospodarki i Pracy, Gmina Częstochowa wraz z Urzędem Skarbowym oraz Urząd Miasta i województwo śląskie. Poza tym, mniejsze roszczenia dotyczą także różnych innych gmin, takich jak Gmina Poraj.

(40)

W skład drugiej grupy wchodzą zobowiązania cywilnoprawne (kwoty naliczone na dzień 30 września 2003 r.), w ramach których można następnie wyróżnić zobowiązania wobec wierzycieli publicznych i prywatnych. Do pierwszej podgrupy (dalej zwanej „publicznymi wierzycielami wierzytelności cywilnoprawnych”) należą:

(41)

Do drugiej podgrupy, a równocześnie trzeciej grupy, należą następujący wierzyciele prywatni (kwoty naliczone na dzień 30 września 2003 r.):

(42)

Plan restrukturyzacji zakłada restrukturyzację finansową wyżej wymienionych wierzytelności, przy czym aktywa zostaną podzielone między trzy spółki.

(43)

Plan restrukturyzacji zakłada, że wierzyciele posiadający wierzytelności cywilnoprawne w zamian za wierzytelności mogą wejść w posiadanie aktywów związanych z produkcją stali. Ma się to odbyć w drodze konwersji wierzytelności na udziały w nowo powstałej filii MH. MH byłby właścicielem wszystkich urządzeń do produkcji stali, na które składa się pełne wyposażenie stalowni, walcowni blach grubych oraz budynek administracyjny.

(44)

Wartość aktywów ustalono zgodnie z polskim prawem dotyczącym przedsiębiorstw państwowych, które wymaga wyceny aktywów przed ich sprzedażą. W związku z tym, w sierpniu 2003 r. firma ATEST dokonała wyceny wielkiego pieca (odlewni) (16), w wyniku czego uzyskano kwotę […] mln PLN. Ponadto firma PROFCEN w Częstochowie wyceniła walcownię na kwotę […] mln PLN. Jednak biorąc pod uwagę, że wierzyciele wierzytelności cywilnoprawnych zakwestionowali te wyceny, na podstawie zastosowanych metod twierdząc, że były one zbyt optymistyczne, w grudniu 2003 r. firma ATEST przeprowadziła kolejną wycenę w oparciu o zdyskontowany przepływ środków pieniężnych połączonej walcowni i odlewni, w wyniku czego uzyskano kwotę […] mln PLN. Ponadto dokonano wyceny metodą szwajcarską (2/3 zdyskontowanych przepływów pieniężnych, 1/3 wycena aktywów) z wynikiem […] mln PLN. Wartość tę w mniejszym lub większym stopniu potwierdziła oferta LNM w grudniu 2003 r., w której aktywa te wyceniono na […] mln PLN, i pod koniec 2003 r. skorygowano do […] mln PLN (jednak w marcu 2005 r. wartość ta niemal podwoiła się do kwoty […pomiędzy 600 a 650] mln PLN z uwagi na znaczny wzrost cen stali).

(45)

Dnia 13 października 2003 r. wierzyciele wierzytelności cywilnoprawnych podpisali ugodę o restrukturyzacji zadłużenia z okresu sprzed czerwca 2002 r. (dalej zwaną „ugodą restrukturyzacyjną”), która weszła w życie dnia 9 grudnia 2003 r. Na podstawie wartości księgowej aktywów przedsiębiorstwa MH, tj. 320 mln PLN, w ugodzie ustalono po pierwsze, że wierzytelności cywilnoprawne tych wierzycieli istniejące do dnia 30 czerwca 2002 r. zostaną uregulowane poprzez częściową konwersję na 80,44 % udziałów przedsiębiorstwa MH. 72,47 % tej puli udziałów spłacono proporcjonalnie do istniejących roszczeń wierzycieli wierzytelności cywilnoprawnych, a 7,97 % przydzielono proporcjonalnie do istniejących zabezpieczeń wierzycieli. Spowodowało to umorzenie w 2003 r. około 60 %, a w 2005 r. – około 30 % długu.

(46)

Po drugie, w ugodzie restrukturyzacyjnej ustalono, że pozostałe 19,56 % udziałów w MH RFG wykorzysta do pełnej spłaty – z jednej strony odsetek od zobowiązań istniejących przed czerwcem 2002 r. do dnia wejścia w życie ugody, tj. 9 grudnia 2003 r. (po tym okresie zastępuje je ugoda restrukturyzacyjna), a z drugiej – zobowiązań, jakie powstały po czerwcu 2002 r. oraz stosownych odsetek.

(47)

Ugoda restrukturyzacyjna była w dalszej kolejności parokrotnie modyfikowana w celu zmiany ostatecznego terminu otrzymania udziałów MH przez objętych nią wierzycieli i zmiany harmonogramu ofert od inwestorów strategicznych dla MH.

(48)

Ugodę restrukturyzacyjną zawarli początkowo wierzyciele reprezentujący 54 % wymaganej wielkości zadłużenia, tj publiczni wierzyciele wierzytelności cywilnoprawnych: PSE, Zakład Energetyczny, ARP, PKP, PGNiG oraz wierzyciele prywatni: BPH Bank i BPK Logo. Kredyt Bank, ING BSK, Citibank Handlowy i Bank Millenium oraz CZW Węglozbyt i Kompania Węglowa początkowo nie wyraziły na nią zgody. Jednak zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 30.10.2002 r. ugoda wiąże wszystkich wierzycieli posiadających wierzytelności cywilnoprawne.

(49)

W marcu 2004 r. Bank Millenium, CZW Węglozbyt i Kompania Węglowa przystały na ugodę restrukturyzacyjną. Ponadto również Kredyt Bank, ING BSK i Citibank Handlowy zasygnalizowały w międzyczasie zgodę na ekonomiczne przesłanki programu restrukturyzacji.

(50)

Komisja rozumie, że MH zostanie sprzedany wraz z zastawami pozostającymi na aktywach przedsiębiorstwa, ponieważ środki ze sprzedaży zostaną wykorzystane na spłatę pozostałych wierzytelności cywilnoprawnych i wierzytelności publicznoprawnych nie podlegających restrukturyzacji, wskutek czego nastąpi zwolnienie zastawów.

(51)

Plan restrukturyzacji zatwierdzony decyzją o restrukturyzacji stanowi, że Operator ponosi odpowiedzialność za wszystkie wierzytelności publicznoprawne podlegające restrukturyzacji, istniejące przed dniem 30 czerwca 2003 r.

(52)

W zamian, HCz zgodnie z art. 32 lit. d) ustawy z dnia 30.10.2002 r. przeniesie na rzecz Operatora własność części majątku – wolnego od zabezpieczeń – stanowiącego równowartość przynajmniej 25 % wierzytelności przeniesionych na Operatora. Aktywa te zostały określone w planie restrukturyzacji a w ich skład wchodzi grunt, którego części będą stanowiły teren parku przemysłowego, zakład elektroenergetyczny Elsen oraz 10 mln PLN w wierzytelnościach. Operator spróbuje uzyskać z tych aktywów jak najwięcej środków pieniężnych. Zakończenie sprzedaży większości składników tego majątku przewidywane jest nie wcześniej niż w grudniu 2005 r.

(53)

Wartość gruntu, jaki otrzymuje Operator, niezależny audytor wycenił na kwotę 120,6 mln PLN. Wraz z udziałami firmy Elsen, które wyceniono na około 25,4 mln PLN i wierzytelnościami o wartości 10 mln PLN majątek Operatora powinien wynieść 156 mln PLN (17). Wycenę tę w imieniu ARP wykonał BRE Corporate Finance, pion bankowości inwestycyjnej Commerzbanku w Polsce (18).

(54)

Przeniesienie wierzytelności na rzecz Operatora automatycznie spowoduje zwolnienie zabezpieczeń na tych zobowiązaniach. Jednak z powodu istnienia wierzytelności nie podlegających restrukturyzacji niektórym wierzycielom publicznym wciąż pozostaną zabezpieczenia, które nie zostaną zniesione do momentu, aż HCz/RFG będzie w stanie spłacić swoje zobowiązania po sprzedaży MH.

(55)

ZUS, Gmina Miejska Częstochowa, PFRON i województwo śląskie zasygnalizowały zgodę na restrukturyzację na szczególnych zasadach. Z drugiej strony, Polska poinformowała, że Urząd Skarbowy w Częstochowie, FGŚP i Gmina Poraj na początku czerwca 2005 r. odrzuciły tę formę restrukturyzacji, ponieważ uznały, że lepsze wyniki da upadłość. Z tego powodu ich długi uznaje się za nie podlegające restrukturyzacji i HCz/RFG będzie musiała je spłacić. Polskie władze zapewniły o całkowitej spłacie tych należności.

(56)

HCz zostanie przemianowana na RFG. RFG stanie się właścicielem kilku pozostałych części majątku, w szczególności większości filii HCz, takich jak Rurexpol i koksownia, z czego większość zostanie sprzedana inwestorowi strategicznemu. Poza tym, kilka części majątku, które dzierżawiła HSCz, zostanie przeniesionych na inną filię HCz o nazwie Majątek Hutniczy Plus (dalej zwany „MH Plus”) w celu odsprzedaży inwestorowi strategicznemu na rzecz RFG.

(57)

Po raz pierwszy majątek RFG wycenili pod koniec 2003 r. konsultanci pracujący dla firmy („PROFCEN” w Częstochowie). Wycenę tę dołączono do późniejszych wycen spółek zależnych wykonywanych przez firmę ATEST. Wartość MH i MH Plus udokumentowano następnie ofertami od inwestorów strategicznych. Drugą podstawę oceny wartości określono na początku 2005 r. po otrzymaniu oferty zakupu udziałów/akcji różnych filii (patrz pkt 62), która świadczy o wyraźnej hossie na rynku stali. Wartość filii podano poniżej:

Tabela 1

Wyceny wartości filii, jakie mają być sprzedane przez RFG

(58)

RFG będzie musiał spłacić wszystkie nie podlegające restrukturyzacji zobowiązania publicznoprawne (około […] mln PLN) (19). Dodatkowo winien on spłacić odsetki od wierzytelności cywilnoprawnych restrukturyzowanych poprzez przekształcenie ich w udziały w MH za okres od dnia 1 lipca 2002 r. do dnia 9 grudnia 2003 r. ([…] mln PLN) i wszelkie nowe wierzytelności cywilnoprawne z odsetkami naliczonymi po czerwcu 2002 r. (szacuje się je na […] mln PLN) (20). Zatem RFG za sprzedaż filii otrzyma […] mln PLN, z czego […] mln PLN przeznaczone zostanie na spłatę nieuregulowanych długów, […] mln na pokrycie kosztów restrukturyzacji, a około […] mln PLN pozostanie w rękach RFG.

(59)

HCz i TFS wraz z wierzycielami HCz i pod nadzorem Ministerstwa Skarbu Państwa zamierzają sprzedać inwestorowi strategicznemu udziały MH, MH Plus, koksowni, Rurexpolu i niektórych innych filii wraz z udziałami HSCz. Proces ten ma nadzorować komitet negocjacyjny, w którym zasiadają przedstawiciele HCz, TFS i 9 wierzycieli HCz (BPH, Citibank Bank Handlowy, Bank Millennium, Kredyt Bank, ING BSK, PSE, PKP, PGNiG i ARP).

(60)

W wyniku pierwszego postępowania przetargowego, holding LNM N.V. (który teraz połączył się pod nazwą Mittal Steel, dalej jest jednak zwany „LNM”) oraz Związek Przemysłowy Donbasu (dalej zwany „Donbass”) zostali wybrani przez TFS i HCz jako preferowani oferenci i otrzymali wyłączność na negocjacje. Wstępna umowa została parafowana dnia 31 marca 2004 r., a następnie unieważniona. Jesienią 2004 r. ponownie rozpoczęto przetarg z udziałem preferowanych oferentów.

(61)

W lutym 2005 r. wyłączność na podstawie zaoferowanej ceny przyznano LNM. Cena znacząco wzrosła w związku z hossą na rynku koksu i stali. Dnia 15 kwietnia 2005 r. parafowano umowę z LNM. Jednak, dnia 16 maja 2005 r. po fiasku rokowań LNM ze związkami zawodowymi rozpoczęto negocjacje z Donbass. Według polskich władz obecnie również Donbass jest gotów zapłacić cenę proponowaną przez LNM, tak więc dnia 16 czerwca 2005 r. parafowano porozumienie stanowiące podstawę ostatecznej umowy sprzedaży przedsiębiorstw na rzecz Donbass.

(62)

W ramach pakietu za MH ([…(pomiędzy 600 a 650)] mln PLN), MH Plus (około […] mln PLN), Koksownię (około […] mln PLN), Rurexpol i 8 innych filii HCz (łącznie około […] mln PLN) oraz HSCz (około […] mln PLN – kwotę tę otrzyma TFS) zapłacona zostanie cena około […] mln PLN. Sprzedawcy wyznaczyli ceny minimalne, lecz z uwagi na cenę oferowaną za wszystkie przedmioty transakcji, zostały one proporcjonalnie zwiększone (ponieważ w przeciwnym razie istniało ryzyko, że różni oferenci mogliby przedstawić lepsze oferty na różne części).

(63)

W październiku 2004 r. TFS przedstawiło zaktualizowany Indywidualny Biznes Plan (dalej zwany „IBP”) dla HSCz na lata 2004 – 2006 przy założeniu, że działalność i aktywa HSCz zostaną połączone w ramach jednego przedsiębiorstwa (w którego skład wchodzi MH, MH Plus i HSCz). IBP przewiduje w istniejącym zakładzie inwestycje na kwotę 252,6 mln PLN. Poza tym, planowanych jest kilka innych środków restrukturyzacji, takich jak redukcja kosztów i program ochrony środowiska. W ramach IBP na podstawie tych środków przewiduje się, że w latach 2004 – 2006 nastąpi zwrot inwestycji w wysokości ponad 10 % i zwrot kapitału w wysokości ponad 5 %.

(64)

W ramach przetargu istniał wymóg, aby inwestor zrealizował Program Inwestycyjny w ciągu 24 miesięcy od objęcia kontroli nad HSCz, MH i MH Plus. Co więcej, umowa sprzedaży zobowiązuje inwestora do nie zwiększania zdolności produkcyjnych na wyroby gotowe aż do dnia 31 grudnia 2006 r., co miałoby nastąpić w szczególności w wyniku inwestycji w nową linię produkcyjną blach walcowanych nagorąco.

(65)

Dla oceny skutków restrukturyzacji firma PriceWaterhouseCoopers wykonała w imieniu Polski szczegółową analizę ekonomiczną (dalej zwaną „analizą PWC”), w której porównano stopień zaspokojenia wierzytelności w przypadku postępowania restrukturyzacyjnego i w przypadku upadłości. Ustalenia dotyczące restrukturyzacji zaczerpnięto z ugody restrukturyzacyjnej z października 2003 r. i z decyzji o restrukturyzacji z sierpnia/grudnia 2003 r. Ustalenia uzyskane w przypadku przeprowadzenia upadłości pochodzą z hipotetycznego zastosowania prawa upadłościowego (21) i opierają się o najlepszy scenariusz dla publicznych wierzycieli wierzytelności publicznoprawnych.

(66)

W analizie założono, że upadłość i restrukturyzacja będą miały miejsce w pierwszym przypadku – dnia 31 grudnia 2003 r. (patrz tabela 2), a w drugim przypadku – dnia 31 marca 2005 r. (patrz tabela 3). Kwotę wierzytelności i wartość aktywów oblicza się na podstawie aktualnej wartości w danym momencie (np. wartość MH w 2003 r. wyniesie […(pomiędzy 325 a 375)] mln PLN, a w 2005 r. – już […pomiędzy 600 a 650)] mln PLN). Powodem oparcia analizy na dwóch różnych okresach jest fakt, że wierzyciele wierzytelności cywilnoprawnych wyrazili wcześniej zgodę na restrukturyzację w oparciu o tabelę 2, podczas gdy wierzyciele wierzytelności publicznoprawnych nie wyrazili na nią ostatecznej zgody w 2003 r., lecz dopiero później, mając na uwadze scenariusz z marca 2005 r. Jednakże, w tym czasie liczby uległy istotnej zmianie, ponieważ z jednej strony wzrosły należności wierzycieli w związku z narosłymi dodatkowymi odsetkami, a z drugiej – zwiększyły się wpływy w przypadku obu scenariuszy, t.j. upadłości i restrukturyzacji, w związku ze wzrostem wartości rozpatrywanych aktywów.

Tabela nr 2

Porównanie przychodów w grudniu 2003r.

Tabela nr 3

Porównanie przychodów w marcu 2005r.

(67)

Między 1997 r. a majem 2002 r. HCz otrzymała od państwa pomoc finansową w wysokości 25 161 072,08 PLN (5,3 mln EUR).

(68)

W ramach pomocy na działalność i restrukturyzację zatrudnienia przyznano 19 699 452 PLN (4,15 mln EUR):

(69)

Poza tym, Komitet Badań Naukowych (dalej zwany „KBN”) przyznał HCz kwotę 5 461 620 PLN (1,15 mln EUR). Dotacje te zostały przekazane w oparciu o umowy pomiędzy HCz a KBN i Instytutem Metalurgii Żelaza w Gliwicach na wsparcie i realizację programów badawczych i rozwojowych (dalej zwanych „programami badawczymi i rozwojowymi”). Udzielono następujących dotacji:

(70)

W okresie pomiędzy listopadem 2002 r. a styczniem 2004 r. HSCz korzystała z różnych środków finansowych.

(71)

HCz odroczyła swoje zobowiązania w stosunku do ZUS i FGŚP, które jednak w międzyczasie spłacono. Po zsumowaniu, wszystkie zaległe płatności (uregulowane później niż 2 tygodnie od terminu wymagalności) wynoszą 18 155 302 PLN. W przypadku zaległych płatności, przy których generalnie nie przekroczono terminu sześciu miesięcy, HSCz zapłaciła stosowne odsetki ustawowe, tj. 560 383 PLN.

(72)

Urząd Skarbowy w Częstochowie zgodził się na odroczenie zapłaty podatków na kwotę około 7 mln PLN w zamian za zapłatę odsetek ustawowych, które zostały uregulowane. Urząd umorzył jednak część odsetek, które były należne w wyniku zaległości. Różnica pomiędzy odsetkami uregulowanymi a pełnymi odsetkami ustawowymi wynosi 31 145 PLN.

(73)

Prezes PFRON umorzył w stosunku do HSCz zobowiązania odsetkowe na kwotę 22 821 PLN i zgodził się na spłatę tych zobowiązań w ratach w wysokości około 350 000 PLN, co dało wartość pomocy równą 8 150 PLN. Łącznie z korzyściami z tytułu umorzonych należności skarbowych (31 145 PLN) HSCz uzyskała zwolnienia na kwotę 62 116 PLN (około 13 077 EUR).

(74)

Wreszcie dnia 27 listopada 2002 r. i dnia 20 listopada 2003 r. KBN przyznał dotacje w wysokości 1 100 000 PLN i 280 000 PLN, co daje w sumie 1 380 000 PLN przy kosztach całkowitych 4 370 000 PLN (30,4 %) na badania przemysłowe oraz działania związane z rozwojem przedkonkurencyjnym w ramach projektu, którego celem była pomoc w analizie sposobów modernizacji procesu technologicznego odlewni poprzez zmianę podziału składników używanych do wyrobu stali w celu poprawy jakości i wydajności (43).

(75)

Komisja w swojej decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego poddała w wątpliwość fakt, czy środki wdrożone przez Polskę stanowią pomoc, głównie z trzech powodów:

(76)

Ponadto, Komisja wyraziła niepokój w związku z tym, czy zgodnie z pkt 4 lit. a) Protokołu nr 8 LNM będzie miał prawo uzyskać udziały w HCz, ponieważ LNM jest już właścicielem MSP, który zgodnie z Protokołem nr 8 jest beneficjentem pomocy państwa.

(77)

UK Steel w piśmie z dnia 9 września 2004 r. działając w imieniu konkurentów HCz ze Zjednoczonego Królestwa twierdzi, że według niego umorzenie długów i odroczenie należności do momentu ich pełnej spłaty jest pomocą państwa. Podziela zaniepokojenie Komisji faktem, że aktywa stalowe HCz w normalnych warunkach rynkowych zostałyby zlikwidowane, a nie wydzierżawione HSCz. Poza tym, UK Steel nakłania Komisję do zastosowania pkt 4 lit. b) Protokołu nr 8, który według niego całkowicie zakazałby LNM nabycia aktywów HCz.

(78)

Republika Czeska jako właściciel huty stali produkującej blachę, Vítkovice Steel, w piśmie z dnia 10 września 2004 r. wyraziła zainteresowanie postępowaniem Komisji.

(79)

LNM w piśmie z dnia 10 września 2004 r. bierze udział w postępowaniu Komisji jako jeden z potencjalnych oferentów. LNM stwierdza, że jego celem jest pomóc w wykazaniu, że prywatyzacja spółek stalowych HCz i związek pomiędzy innymi przedsiębiorstwami grupy LNM są w pełni zgodne z Traktatem o Przystąpieniu oraz regułami pomocy państwa. W szczególności potwierdza, że jego spółka zależna MSP nie nabywa przedsiębiorstw HCz. Powtórnie jednoznacznie zapewnia, że jeśli uda mu się nabyć spółki HCz, będzie nimi operować jako podmiotami niezależnymi w całkowitym oderwaniu od MSP i zapewni, że pomiędzy nimi a MSP nie dojdzie do przekazania pomocy państwa lub zdolności produkcyjnych. Jedynymi relacjami pomiędzy tymi spółkami byłyby relacje handlowe, umożliwiające MSP dostarczanie HCz kęsisk, co byłoby zorganizowane w sposób przejrzysty i przy zachowaniu cen rynkowych, nie różniących się od cen konkurentów.

(80)

Donbass w piśmie z dnia 13 września 2004 r. bierze udział w postępowaniu Komisji jako jeden z potencjalnych oferentów. Zdaniem Donbass restrukturyzacja odbywa się z zachowaniem warunków rynkowych. Wyraża poza tym wątpliwość, czy w przypadku postępowania upadłościowego, mając na względzie jego kłopotliwy charakter i długość, byłoby zainteresowane zakupem aktywów HCz.

(81)

Rzeczpospolita Polska udzieliła dodatkowych informacji. Stara się w nich wyjaśnić, że ani w ramach restrukturyzacji HCz, ani w ramach działalności HSCz nie udzielano pomocy na cele restrukturyzacji. Przyznaje jedynie, że przed końcem 2002 r. faktycznie udzielono HCz pewnej pomocy. Na zakończenie, Polska wyjaśnia, dlaczego Komisja powinna wyrazić zgodę na zmianę KPR.

(82)

Polska podaje najpierw nowe argumenty przemawiające za tym, dlaczego w ramach restrukturyzacji HCz nie była udzielona pomoc państwa. W związku z tym, przytacza wspomnianą wyżej analizę scenariusza upadłości wykonaną przez PWC. Pragnie dowieść, że w przypadku restrukturyzacji, wierzytelności wszystkich wierzycieli publicznych zostaną zaspokojone w większym stopniu niż w przypadku upadłości.

(83)

Analiza opiera się na właściwej analizie wartości zabezpieczeń, która nie była wcześniej przeprowadzana. W rzeczywistości, analiza PWC podkreśla fakt, że wierzytelności wierzycieli publicznych są w głównej mierze zabezpieczone na majątku nieprodukcyjnym, a tylko niewielka ich część jest zabezpieczona na majątku produkcyjnym, podczas gdy wierzytelności wierzycieli prywatnych są w głównej mierze zabezpieczone na (najwartościowszym) majątku produkcyjnym. Co więcej nawet wtedy, gdy wierzytelności wierzycieli publicznych są zabezpieczone na majątku produkcyjnym HCz, to są one zarejestrowane z datą późniejszą niż wierzytelności wierzycieli prywatnych. Zgodnie z polską ustawą upadłościową wierzyciele tacy mogą zostać zaspokojeni dopiero po zaspokojeniu wierzycieli zarejestrowanych wcześniej (tzn. wierzytelności wierzycieli prywatnych).

(84)

Polska, na podstawie wspomnianej analizy, dowodzi, że restrukturyzacja spełnia wymogi testu prywatnego wierzyciela. Jedynie kilku wierzycieli publicznych otrzyma w przypadku restrukturyzacji mniej niż w przypadku upadłości (ci, przy których postawiono minus w ostatniej kolumnie tabeli 2 i 3), ale i tak więcej niż w przypadku realistycznego scenariusza upadłości.

(85)

Polska dowodzi, że analiza PWC na 2003 r. to scenariusz bardzo optymistyczny dla publicznych wierzycieli wierzytelności publicznoprawnych. W rzeczywistości dalsza redukcja przychodów z postępowania upadłościowego jest przede wszystkim wynikiem osobliwego charakteru nadzorowanych przez sąd postępowań upadłościowych w Polsce, w których ponoszone są koszty syndyka odpowiadające zazwyczaj 5 % przychodów ze sprzedaży, a w przypadku HCz prawdopodobnie nawet 10 %. Poza tym, postępowanie upadłościowe jest długotrwałe, co może jeszcze bardziej przyczynić się do zmniejszenia wartości.

(86)

Polska twierdzi również, że wskutek upadłości aktywa mogą nie zostać sprzedane w jednolitym procesie, ponieważ niektórzy wierzyciele posiadają prawo własności przeniesione na poszczególne składniki majątku i mogą je sprzedać oddzielnie. W związku z tym, inwestorzy nie mogą być pewni, czy nabędą kompletną linię produkcyjną, co może doprowadzić do spadku jej ceny. Polska przedstawiła kilka przykładów sprzedaży dokonywanej w drodze postępowania upadłościowego, tj. przypadek Huty Andrzej, w którym podział praw własności do majątku produkcyjnego w znacznym stopniu utrudnił jego sprzedaż i spowodował obniżenie ceny. Zatem sprzedaż w drodze postępowania upadłościowego może spowodować uzyskanie ceny znacznie niższej niż przy sprzedaży zorganizowanej w ramach procesu restrukturyzacji.

(87)

Dodatkowo, Polska twierdzi, że „deficytowi” wierzyciele publiczni wciąż mają lepszą pozycję niż wierzyciele prywatni, którzy w każdym wypadku opowiadali się za restrukturyzacją (w kwestiach szczegółowych patrz: tabela 2 i 3) (44).

(88)

Polska wyjaśnia, że wierzyciele są niechętni podpisaniu ugody restrukturyzacyjnej w głównej mierze z uwagi na brak wiary w pozytywne wyniki programu restrukturyzacji i związane z tym oczekiwania. Ponadto, Polska sugeruje, że wierzyciele prywatni na ogół z rezerwą podchodzą do nowych propozycji, w szczególności dlatego, że banki boją się wymieniać zabezpieczenia i zastawy na aktywach na udziały, ponieważ audytorzy lub Inspektorat Nadzoru Bankowego obniżają wartość ich wierzytelności i zobowiązują do odnotowania straty w księgach rachunkowych. Wręcz przeciwnie zachowanie istniejącego stanu rzeczy pozwala im utrzymać w księgach rachunkowych wyższą wartość, nawet jeśli nie jest ona realistyczna.

(89)

Jednak, gdy restrukturyzacja wydaje się być realna a czas potrzebny na osiągnięcie rezultatów nie jest zbyt długi i istnieje duże prawdopodobieństwo pozyskania środków pieniężnych w zamian za wierzytelności, wówczas występuje tendencja do godzenia się na takie rozwiązania. Faktycznie Polska dostarczyła pisma z Kredyt Banku i ING BSK, które dowodzą, że nawet te banki, które tracą na restrukturyzacji najwięcej, postrzegają plan restrukturyzacji jako lepsze rozwiązanie niż upadłość. Tymczasem prywatni wierzyciele wierzytelności cywilnoprawnych stwierdzili, że są gotowi do dalszej redukcji zwrotu odsetek, aby zagwarantować, że HCz będzie dysponowała wystarczającymi środkami na spłatę wszystkich zobowiązań nie podlegających restrukturyzacji i kosztów z tym związanych.

(90)

W dalszej części, Polska wskazuje, że publiczni wierzyciele wierzytelności cywilnoprawnych, którzy zgodnie z analizą PWC uzyskaliby wskutek restrukturyzacji mniej niż wskutek upadłości, w żadnym wypadku nie byliby w stanie zapobiec postępowaniu układowemu prowadzonemu w ramach polskiego prawa. Zatem stanowiący mniejszość niezaspokojeni wierzyciele faktycznie nie byliby w stanie wymusić likwidacji.

(91)

W odniesieniu do publicznych wierzycieli wierzytelności publicznoprawnych Polska informuje, że uwolnienie zastawów posiadanych przez wierzycieli publicznych i przeniesienie wierzytelności na nowy podmiot, Operatora, nie odbywa się w sposób automatyczny. Wymagana jest przy tym wyłączna i indywidualna zgoda każdego publicznego wierzyciela wierzytelności publicznoprawnych, co – według Polski – jest sprawą dobrowolną. Najlepszym tego przykładem są trzej publiczni wierzyciele wierzytelności publicznoprawnych (Urząd Skarbowy w Częstochowie, FGŚP i Gmina Poraj), którzy odrzucili restrukturyzację na szczególnych zasadach uznając, że lepsze efekty przyniesie im upadłość.

(92)

Polska dostarczyła również informacje dotyczące działalności HSCz. Dowodzi, że wydzierżawienie przez HCz aktywów do produkcji stali na rzecz HSCz to czynność, na jaką zazwyczaj każdy prywatny wierzyciel wyraziłby zgodę. W związku z tym, że długotrwałe czynności syndyków sądowych spowodowałyby przerwanie działalności produkcyjnej, rozwiązanie polegające na wydzierżawieniu takiego majątku przed upadłością niezależnej firmie nie kontrolowanej przez syndyków jest sposobem na zachowanie wartości aktywów na zasadzie kontynuacji prowadzenia działalności. W tym celu, wierzyciel prywatny w ramach umowy dzierżawy również zgodziłby się na odroczenie płatności.

(93)

Ponadto, Polska nie dostrzega w swoich działaniach znamion pomocy państwa, ponieważ finansowanie pochodziło z pożyczek udzielanych przez dostawców na zasadach komercyjnych i zaliczek od klientów stalowni, którzy nie chcieli utracić HCz/HSCz jako klienta.

(94)

W kwestii zapłaty rachunków za energię elektryczną na rzecz PSE Polska dowodzi, że gwarancje nie stanowiły pomocy państwa, ponieważ HSCz płaciła TFS za zabezpieczenia według wartości rynkowej równej 2 % ich rzeczywistej wartości. Wartość tę oblicza się uwzględniając, że gwarantowana suma nigdy nie miała przekroczyć 6 mln PLN, w związku z czym prowizja w wysokości 120 000 PLN powinna być faktycznie równa 2 %. Dla porównania, Polska przytacza przykład Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych oferującego „poręczenia pożyczek” klientom ponad 25 banków komercyjnych według stopy procentowej, która aktualnie wynosi do 1 % na 1 rok, 1,2 % na 2 lata i 1,4 % na 3 lata. Zatem Polska twierdzi, że koszt poręczeń i ich kwoty odpowiadają obowiązującym wówczas warunkom rynkowym.

(95)

Po pierwsze, Polska przyznaje, że pomoc dla HCz w wysokości 19 699 452 PLN (4 147 332 EUR) przyznana pomiędzy 1997 r. a majem 2002 r. była pomocą restrukturyzacyjną.

(96)

Po drugie, jeśli chodzi o pomoc KBN, Polska twierdzi jednak, że dotacje spełniają kryteria ramowych zasad Wspólnoty w sprawie przyznawania pomocy państwa na prace badawcze i rozwój (dalej zwanych „Ramowymi zasadami dotyczącymi prac badawczych i rozwoju”) (45) i powinno się je traktować jako tego rodzaju pomoc.

(97)

Polska stwierdza, że w części objęte one są przyjętym w dniu 30 listopada 2001 r. przez Przewodniczącego KBN Programem w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych ustalanych w budżecie państwa na naukę, które w Traktacie o Przystąpieniu zostało zapisane w wykazie istniejących środków pomocy. Dotyczy to przynajmniej dotacji w wysokości 1 380 000 PLN dla HSCz, które przyznano po przyjęciu tego Programu.

(98)

W dalszej kolejności, Polska stwierdza również, że dotacje KBN dla HCz w wysokości 5 461 620 PLN mimo, że nie zostały przyznane w ramach Programu, powinny zostać uznane za uzasadnione, ponieważ są zgodne z podobnymi warunkami Ramowych zasad w sprawie udzielania pomocy państwa na badania i rozwój. Chociaż zostały udzielone przed wejściem tego Programu w życie, to pomoc była oceniana na podstawie tych samych kryteriów Programu i w związku z tym zgodnie z Ramowymi zasadami dotyczącymi prac badawczych i rozwoju. Polska oświadcza, że brak jest bardziej szczegółowych informacji na temat pomocy opisanej w części II, ponieważ w międzyczasie KBN rozwiązano.

(99)

Po trzecie, Polska dowodzi, że w międzyczasie zostały spłacone różne środki finansowe na rzecz HSCz. Odroczone płatności z tytułu dzierżawy na rzecz HCz jak i odsetek wymagalnych na rzecz ZUS i FGŚP zostały uregulowane wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 16 % między lipcem 2002 r. a dniem 21 stycznia 2003 r., kolejne 13 % uiszczono do dnia 24 września 2003 r. i 12,25 % – do dnia 25 listopada 2004 r.

(100)

Wreszcie pomoc w postaci zwolnień podatkowych przyznanych przez PFRON i Urząd Skarbowy w wysokości 62 116 PLN (około 13 077 EUR) nie została zwrócona, ponieważ organy podatkowe nie przyjmują spłaty bez decyzji o odzyskaniu należności. Polska twierdzi jednak, że ta pomoc jest zgodna z zasadą de minimis.

(101)

Polska wnioskuje o zgodę Komisji na zmianę KPR na mocy pkt 10 Protokołu nr 8. Polska zapewnia, że HCz będzie kontynuowała swą działalność bez pomocy i nie zostanie zlikwidowana. W zamian Polska zobowiązuje się, że w latach 1997 – 2006 HCz nie otrzyma dodatkowej pomocy państwa i nie zwiększy wyżej opisanych zdolności produkcyjnych przed końcem 2006 r., czyli końcem okresu restrukturyzacji wyznaczonym w Protokole nr 8.

(102)

Władze polskie wyjaśniają, że opracowując KPR jesienią 2002 r., uznano restrukturyzację HCz bez pomocy państwa za niemożliwą. Tak długo, jak długo istniała możliwość pełnej spłaty długów z pomocą państwa, żaden wierzyciel nie był skłonny anulować swojej części długu. Dopiero gdy w KPR odrzucono możliwość udzielenia HCz pomocy, wierzyciele przedsiębiorstwa postanowili zredukować swoje wierzytelności. Co więcej, jedynie wejście w życie ustawy z dnia 30.10.2002 r. stało się skutecznym instrumentem w ramach prawa polskiego pozwalającym na odpisanie wierzytelności publicznoprawnych i na spłatę wierzycieli w trakcie postępowania pod ich kontrolą.

(103)

Polska zapewnia Komisję, że umowa sprzedaży MH, HSCz i innych spółek inwestorowi strategicznemu wykluczy możliwość udzielenia HCz pomocy państwa przez któregoś z beneficjentów w ramach Protokołu nr 8. W tym celu w umowie sprzedaży z inwestorem zostaną przewidziane odpowiednie działania monitorujące.

(104)

Protokół nr 8 pkt 1 stanowi, że „nie naruszając postanowień artykułu 87 i 88 Traktatu WE, pomoc państwa udzielaną przez Polskę dla celów restrukturyzacji na rzecz określonych części polskiego hutnictwa uznaje się za zgodną ze wspólnym rynkiem”, jeśli, między innymi, warunki określone we wspomnianym Protokole są spełnione.

(105)

Zgodnie z pkt 3 Protokołu nr 8 do otrzymania pomocy państwa kwalifikują się wyłącznie spółki wymienione w załączniku 1. Polska wybrała 8 spółek, które znalazły się na liście. Nie figuruje na niej HCz, HSCz, ani żadna z filii HCz.

(106)

W Protokole nr 8 akapit trzeci pkt 6 zakazano udzielania jakiejkolwiek dodatkowej pomocy państwa na cele restrukturyzacji na rzecz polskiego hutnictwa. W tym celu, w pkt 18 Protokołu nr 8 upoważniono Komisję do podejmowania „odpowiednich środków, na mocy których każda spółka będzie zobowiązana do zwrotu otrzymanej pomocy”, jeżeli proces monitorowania restrukturyzacji wykaże niezgodności w wyniku udzielenia „dodatkowej niezgodnej pomocy państwa na rzecz hutnictwa” .

(107)

Okres karencji na udzielanie pomocy w ramach restrukturyzacji dla polskiego hutnictwa w ramach Układu Europejskiego Rada przesunęła do dnia 31 grudnia 2006 r. Ustalenie to uznano na mocy Protokołu nr 8 w ramach przystąpienia Polski do UE. Aby ten cel osiągnąć obejmuje on ramy czasowe przed i po przystąpieniu. Dokładniej rzecz ujmując, upoważnia do ograniczonej ilości pomocy na cele restrukturyzacji w latach 1997 – 2003 i zakazuje dalszej pomocy państwa na cele restrukturyzacji dla polskiego hutnictwa w latach 1997 – 2006. W tym względzie jednoznacznie różni się od innych przepisów Traktatu o Przystąpieniu, takich jak mechanizm przejściowy wyznaczony w załączniku IV („istniejąca procedura pomocy”), który dotyczy jedynie pomocy państwa udzielanej przed przystąpieniem w takim stopniu, w jakim „ma nadal zastosowanie po” dacie przystąpienia. Protokół nr 8 można więc postrzegać jako lex specialis, które, w zakresie spraw jakich dotyczy, zastępuje inne przepisy Aktu Przystąpienia (46).

(108)

W związku z tym, jako że art. 87 i 88 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską normalnie nie dotyczą pomocy udzielonej przed przystąpieniem, której nie stosuje się po przystąpieniu, zapisy Protokołu nr 8 poszerzają kontrolę nad pomocą państwa w ramach Traktatu WE do wszelkiej pomocy udzielanej na restrukturyzację polskiego hutnictwa w latach 1997 – 2006.

(109)

Zgodnie z art. 88 ust. 2 Traktatu WE decyzję można podjąć po przystąpieniu Polski do UE, ponieważ przy braku przepisów szczegółowych w Protokole nr 8 powinno się stosować reguły i zasady normalne. Dlatego stosuje się również rozporządzenie Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (47) (dalej zwane „rozporządzeniem proceduralnym”).

(110)

Zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu WE pomoc państwa, czyli wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi. Artykuł 86 ust. 1 Traktatu WE precyzuje, że art. 87 Traktatu WE ma zastosowanie również do przedsiębiorstw publicznych, tj. do przedsiębiorstw kontrolowanych przez państwo.

(111)

Umorzenie długów przez władze daje przewagę konkurencyjną, ponieważ oznacza przyzwolenie na utracenie dochodów, i stanowi pomoc ze środków państwa. Niemniej jednak, zgodnie z tradycyjnym orzecznictwem, środki publiczne stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 87 Traktatu WE jedynie wówczas, gdy otrzymujące je przedsiębiorstwo uzyskuje przewagę konkurencyjną, której nie uzyskałoby w normalnych warunkach rynkowych. W rzeczywistości ustalono, że inwestor w warunkach gospodarki rynkowej może realizować politykę strukturalną, w ramach której kieruje się długoterminowymi perspektywami rentowności zainwestowanego kapitału. Jednak z drugiej strony, jak wynika z istniejącego orzecznictwa, wierzyciel w warunkach gospodarki rynkowej starałby się raczej uzyskać spłatę sum zaległych od dłużnika znajdującego się w trudnej sytuacji finansowej w rozsądnym przedziale czasu (48).

(112)

Dlatego też zdaniem Sądu Pierwszej Instancji, jeżeli dłużnik znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej proponuje restrukturyzację długu w celu uniknięcia likwidacji, każdy wierzyciel musi przynajmniej dokładnie porównać korzyści związane z uzyskaniem oferowanej sumy w ramach planu restrukturyzacji i sumę możliwą do uzyskania w drodze ewentualnej upadłości firmy (ocena taka w dalszej części zwana jest „testem prywatnego wierzyciela”) (49). Sąd Pierwszej Instancji ustalił, że na test prywatnego wierzyciela wpływa wiele czynników łącznie z rodzajem roszczeń wierzyciela (roszczenia zabezpieczone, preferencyjne czy zwykłe), charakterem i zakresem posiadanego zabezpieczenia, oceną przez wierzyciela szans, jakie ma firma, aby ponownie stać się rentowna, jak i kwotą, jaką uzyska w przypadku likwidacji.

(113)

W kwestii restrukturyzacji HCz Komisja dokonała oceny dokumentacji i informacji dostarczonych przez Polskę i uznała, że wątpliwości wyrażone przy otwarciu postępowania zostały rozwiane. Komisja uważa, że restrukturyzacja spełnia wymogi testu prywatnego wierzyciela.

(114)

W oparciu o analizę PWC Komisja nie utrzymuje już, że z powodu zabezpieczeń, jakie posiadają publiczni wierzyciele wierzytelności publicznoprawnych, likwidacja przyniosłaby lepsze rezultaty niż restrukturyzacja. Na podstawie wyjaśnień zawartych w analizie PWC Komisja rozumie, że wierzyciele publiczni posiadali podobne zabezpieczenia jak prywatni na tym samych aktywach produkcyjnych, zostały one jednak zarejestrowane później niż zabezpieczenia wierzycieli prywatnych. W związku z tym, priorytetem będzie zaspokojenie wierzytelności wierzycieli prywatnych, co powoduje zmniejszenie poziomu, w jakim zaspokojone będą te publicznych wierzycieli wierzytelności publicznoprawnych.

(115)

Ponadto, Komisja może teraz uznać, że aktualna propozycja restrukturyzacji HCz pozwoli uzyskać korzyści każdemu z wierzycieli publicznych. W tym celu Komisja stwierdza, że ocena dotycząca wierzycieli wierzytelności cywilnoprawnych winna być dokonana w odniesieniu do sytuacji, jaka miała miejsce w grudniu 2003 r. Później wprawdzie zmieniono ugodę restrukturyzacyjną, ale jej podstawowe elementy pozostały od tego czasu w mocy. Natomiast datą właściwą dla publicznych wierzycieli wierzytelności publicznoprawnych jest czerwiec 2005 r., ponieważ ci wierzyciele muszą jeszcze wyrazić bezwarunkową zgodę na warunki decyzji o restrukturyzacji.

(116)

Analiza, z której wynika, że restrukturyzacja będzie dla wierzycieli bardziej opłacalna niż upadłość, potwierdza się nawet w kontekście najlepszego możliwego scenariusza upadłości dla wierzycieli publicznych. Przyjmując taki scenariusz, jedynie trzech publicznych wierzycieli wierzytelności publicznoprawnych w 2005 r. i jeden publiczny wierzyciel wierzytelności cywilnoprawnych w 2003 r. (50) mogłoby w przypadku restrukturyzacji istotnie otrzymać mniej niż w przypadku upadłości. Jednakże wszyscy trzej publiczni wierzyciele wierzytelności publicznoprawnych opowiedzieli się przeciw restrukturyzacji, a polskie władze zapewniły pełną spłatę ich wierzytelności z aktywów RFG. Zatem ci wierzyciele publiczni nie udzielili dłużnikowi żadnych korzyści, ani też nie zaangażowali środków publicznych, czyli ich zachowania nie można wiązać z pomocą państwa (51).

(117)

W odniesieniu do publicznego wierzyciela wierzytelności cywilnoprawnych, Zakładu Energetycznego, będącego lokalnym dostawcą energii w regionie Częstochowy, należy po pierwsze zauważyć, że różnica pomiędzy poziomem zaspokojenia jego wierzytelności w przypadku restrukturyzacji i w przypadku upadłości jest bardzo niewielka. Po drugie zaś, Komisja rozumie, że prywatny wierzyciel dostarczający usługi na rzecz HCz w większości przypadków będzie się opowiadał przeciwko jej upadłości, gdyż w razie przerwania przez HCz produkcji na dłuższy okres czasu lub jej całkowitego wstrzymania utraciłby ważnego klienta. Dotyczy to w szczególności Zakładu Energetycznego, dla którego oznaczałoby to utratę największego odbiorcy. Zatem wierzyciel działał zgodnie ze swoim interesem handlowym i nie przekazał HCz żadnych nienależnych korzyści.

(118)

Ponadto, Komisja rozumie, że biorąc pod uwagę wyżej przytoczone orzecznictwo (52), zgodnie z którym „kwota, jaką otrzyma w przypadku likwidacji” musi zostać porównana z „oceną szansy firmy na odzyskanie rentowności”, test prywatnego wierzyciela wymaga realistycznej oceny upadłości względem restrukturyzacji.

(119)

Szanse na restrukturyzację w rozważanym przypadku są ewidentne. Wierzytelności cywilnoprawne zostaną sprzedane inwestorowi strategicznemu, a były (w 2003 r.) i wciąż są (w 2005 r.) dowody na to, że złożono poważne oferty. Ponadto, przeniesienie wierzytelności na rzecz Operatora również wydaje się mieć właściwe uzasadnienie ekonomiczne. Wartość aktywów potwierdziła wiarygodna firma wyceniająca.

(120)

Komisja rozumie również, że w przypadku upadłości nie da się zagwarantować kwoty sugerowanej przykładowo w analizie PWC. Analizę przeprowadzono raczej na podstawie najlepszego scenariusza dla wierzycieli publicznych i opiera się ona na podobnych oczekiwaniach zakładających sprzedaż aktywów, co te wskazane do restrukturyzacji. Jednak brak jest gwarancji na to, że sprzedaż aktywów przez syndyka nastąpi razem w ramach jednego postępowania. Zamiast tego niektórzy wierzyciele mogą odebrać zastawione aktywa, wskutek czego przy sprzedaży cena będzie prawdopodobnie niższa niż w ramach procesu restrukturyzacji. Na potwierdzenie tej hipotezy Polska przedstawiła dowody empiryczne.

(121)

Zachowanie wierzycieli prywatnych wyraźnie wskazuje na takie właśnie rynkowe podejście z ich strony. W rzeczywistości, również wierzyciele prywatni opowiedzieli się za restrukturyzacją wbrew wynikom przedstawionym w tabeli 2 i 3 przemawiającym w ich przypadku na korzyść upadłości. Przykładowo, kontrolowany przez podmioty prywatne bank BPH w 2003 r. w razie upadłości ponosił na swoich wierzytelnościach w wysokości 75 mln PLN straty równe 19 % (14 mln PLN), podczas gdy przy restrukturyzacji miał stracić około 49 % (37 mln PLN). Restrukturyzacja porównana wówczas z najlepszym scenariuszem postępowania upadłościowego pozwalała na zwrot jedynie 62 %. Mimo to BPH opowiedział się za ugodą restrukturyzacyjną.

(122)

Jeśliby zastosować tę samą miarę wobec wierzycieli publicznych, niemal każdy z nich powinien był opowiedzieć się za restrukturyzacją tzn. wszyscy publiczni wierzyciele wierzytelności cywilnoprawnych oraz większość publicznych wierzycieli wierzytelności publicznoprawnych.

(123)

Komisja rozwiała również kolejną wątpliwość w kwestii, czy przekazanie produkcji HCz na rzecz HSCz oznaczało udzielenie pomocy. Komisja dostrzega racjonalne podstawy wydzierżawienia aktywów stalowych przed ogłoszeniem upadłości osobnej spółce będącej poza kontrolą syndyków jako sposób na ochronę wartości aktywów na zasadzie kontynuacji prowadzenia działalności.

(124)

Ponadto Komisja uznała, że HSCz zdobyła kapitał obrotowy i gwarancję od TFS na zasadach komercyjnych spełniających test prywatnego wierzyciela. Rozumie, że HSCz była finansowana z pożyczek udzielanych przez dostawców na zasadach komercyjnych i zaliczek od klientów huty, którzy byli żywotnie zainteresowani kontynuacją produkcji stali w Hucie Częstochowa.

(125)

Jeśli chodzi o gwarancję, jakiej udzieliło TFS, Komisja opierając się na praktyce dotyczącej oceny gwarancji indywidualnych uznaje że gwarancja ta nie stanowi pomocy państwa (53).

(126)

HSCz nie przeżywała, po pierwsze, trudności finansowych w rozumieniu Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (54). A co więcej, jest to nowa spółka nie obciążona zadłużeniem, która posiada już spory portfel zamówień. Po drugie, spółka była w stanie uzyskać pożyczki z rynków finansowych bez interwencji państwa, a po trzecie, gwarancja dotyczy określonej, maksymalnej kwoty i nie ma charakteru otwartego.

(127)

Jeśli chodzi o cenę gwarancji, Komisja nie posiada dowodów na to, że zapłacona prowizja nie odpowiada cenie rynkowej. Staje się to oczywiste, jeśli przyjrzymy się argumentowi strony polskiej mówiącemu, że suma gwarantowana z powodu ustaleń umownych faktycznie nie przekroczyła kwoty 6 mln PLN i w związku z tym, prowizja wyniosła 2 %. Jednak nawet w przypadku prowizji wynoszącej 0,8 %, przykłady podobnych gwarancji, przy których prowizja wynosiła 1 % wskazują, że była to prowizja odpowiadająca wartości rynkowej, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że TFS posiadało pełne informacje na temat HSCz i w związku z tym było w stanie wdrożyć środki monitorujące pozwalające na ograniczenie gwarantowanej sumy. Komisja przypomina ponadto, że w innych sprawach dotyczących hutnictwa, za właściwą uznawała zapłaconą prowizję, która była nawet niższa niż prowizja w rozważanym przypadku (55).

(128)

Środki finansowe, jakie otrzymała HCz w okresie pomiędzy czerwcem 1997 r. a majem 2002 r. wynoszące 25 161 072,08 PLN (około 5,3 mln EUR) zostały przekazane na jej rzecz z zasobów państwowych. Jako że blacha stalowa gruba jest przedmiotem szeroko rozwiniętej wymiany handlowej w całej Europie, tego rodzaju pomoc udzielona przez Polskę mogłaby zatem zakłócać konkurencję, sprzyjając HCz oraz wpływać na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi. Dlatego w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE środki takie stanowią pomoc państwa.

(129)

Dotacje KBN w wysokości 1 328 000 PLN również dały HSCz przewagę ekonomiczną i stanowią zatem pomoc państwa, ponieważ podobnie jak te dla HCz wpływają na wymianę handlową i stwarzają ryzyko zakłócenia konkurencji.

(130)

Komisja nie dostrzega jednak żadnej korzyści w związku ze spóźnioną spłatą przez HCz należności publicznoprawnych. Jako że HSCz nie była przedsiębiorstwem zagrożonym, Komisja nie ma podstaw, aby wierzyć, że prywatny wierzyciel na miejscu instytucji publicznych opowiadałby się za spłatą swojego zadłużenia w krótkim terminie (56).

(131)

Ponadto, zgodnie z polskim prawem HSCz zapłaciła odsetki ustawowe od zaległych płatności, a ich wysokość przekroczyła stopę referencyjną Komisji. Komisja przypomina, że zgodnie z art. 14 rozporządzenia proceduralnego postępowanie dotyczące pomocy przyznanej bezprawnie ma na celu ustalenie kwoty, jaką należy odzyskać, aby przywrócić taką sytuację, jakby nie została przyznana żadna pomoc. Jednak jeśli beneficjent dokonał spłaty dotacji w kwocie równej lub wyższej od łącznych odsetek naliczonych od dnia przyznania pomocy do momentu jej spłaty środek taki, zgodnie z praktyką Komisji, nie stanowi już pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE.

(132)

W istocie odsetki ustawowe, których wysokość w latach 2002 – 2004 wahała się między 16 % a 12,25 % (patrz pkt), przewyższają stopę referencyjną stosowaną przez Komisję przy spłacie pomocy. Zgodnie z art. 9 rozporządzenia Komisji (WE) nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (dalej zwanego „rozporządzeniem wykonawczym”) (57) jest to średnia stóp pięcioletnich międzybankowych transakcji swap za ostatnie trzy miesiące roku poprzedniego plus 75 punktów bazowych. Dla Polski ta stopa referencyjna od dnia 1 maja 2004 r. wynosiła 7,62 % (58). Przed 2004 r. w Polsce nie istniała stopa pięcioletnich międzybankowych transakcji swap. W każdym razie również inne wskaźniki, takie jak średni zwrot z jednorocznych obligacji skarbowych, były zauważalnie niższe (8,24 % w 2002 r., 5,34 % w 2003 r. i 6,63 % w 2004 r.).

(133)

Pomoc państwa stanowić może jedynie odroczenie płatności należnych Urzędowi Skarbowemu w Częstochowie i PFRON, łącznie na kwotę 62 116,09 PLN, które nie zostały spłacone.

(134)

Pomoc, jaką otrzymała HCz w okresie od czerwca 1997 r. do maja 2002 r. w wysokości 25 161 072,08 PLN została przyznana z uwagi na fakt, że następnie na mocy KPR i Protokołu nr 8 zostanie uznana za pomoc państwa, ale została potem w obliczu upadłości HCz pominięta. Jednak, jako że zgodnie z Protokołem nr 8 pomoc taka była niedozwolona, wciąż stanowi ona zabronioną pomoc na cele restrukturyzacji, chyba że w ramach innych zasad dotyczących pomocy państwa jest to pomoc dozwolona.

(135)

Komisja zwraca uwagę, że zasady pomocy państwa dla sektora stalowego aż do dnia 23 lipca 2002 r. zawarte były w decyzji Komisji nr 2496/96/ECSC z dnia 18 grudnia 1996 r. ustanawiającej przepisy Wspólnoty dotyczące pomocy państwa dla przemysłu stalowego (59) (dalej zwanej „kodeksem pomocy dla przemysłu stalowego”) (60).

(136)

Kodeks pomocy dla przemysłu stalowego w art. 2 zezwala na pomoc zgodną z ramowymi zasadami dotyczącymi prac badawczych i rozwoju. Komisja na podstawie pięciu środków pomocy, jakie przyznał KBN na kwotę 5 461 620 PLN, uważa, że nie ma poważnych wątpliwości co do ich zgodności z ramowymi zasadami dotyczącymi prac badawczych i rozwoju w rozumieniu załącznika IV art. 3 ust. 2 Traktatu o Przystąpieniu (61).

(137)

Po pierwsze, choć dotacje przyznane HCz przez KBN nie są bezpośrednio objęte Programem Przewodniczącego KBN z dnia 30 listopada 2001 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych ustalanych w budżecie państwa na naukę (który Komisja przyjęła jako pomoc istniejącą w ramach środka pomocy PL nr 6 załącznika IV do Traktatu o Przystąpieniu), wydaje się, że Polska oceniła swoją pomoc nie inaczej przed zatwierdzeniem programu. W rzeczywistości Polska już w KPR określiła „środki KBN” jako „instrumenty dozwolonej pomocy publicznej w postaci dotacji na badania naukowe i rozwój” (62). W takim kształcie Komisja oceniła KPR i zatwierdziła go decyzją Rady z lipca 2003 r. (patrz pkt).

(138)

Po drugie, środki pomocy są zgodne z ramowymi zasadami dotyczącymi prac badawczych i rozwoju. Jasne jest, że pomoc została przyznana na cele badawczo-rozwojowe. Co więcej, pomoc ta jest niższa niż górna granica dla pomocy zgodnej z zasadami wolnego rynku określona w ramowych zasadach dotyczących prac badawczych i rozwoju przy uwzględnieniu dodatkowego upustu w wysokości 10 %, ponieważ beneficjent znajdował się w regionie wskazanym w art. 87 ust. 3 lit. a) (63). Jest to albo pomoc na badania przemysłowe i utrzymuje się poniżej pułapu 60 % (pkt tiret pierwsze, drugie i czwarte) albo pomoc przeznaczona na badania przemysłowe lub na działania związane z rozwojem przedkonkurencyjnym i utrzymuje się poniżej pułapu dla działań związanych z rozwojem przedkonkurencyjnym wynoszącego 35 % (pkt tiret trzecie, czwarte i piąte). Poza tym, pomoc miała skutek motywacyjny, gdyż władze Polskie przekonywująco dowiodły, że bez wsparcia HCz nie zleciłaby realizacji programów badawczych i rozwojowych.

(139)

Komisja rozważa w związku z tym odstąpienie od wniesienia sprzeciwu wobec pomocy uzyskanej z KBN w latach 1997 – 2001 zgodnie z załącznikiem IV Traktatu o Przystąpieniu i uznaje ją za pomoc dozwoloną w ramach programów badawczych i rozwojowych, a nie za pomoc na rzecz restrukturyzacji w rozumieniu Protokołu nr 8.

(140)

Jednak w przypadku pozostałej pomocy na działalność i restrukturyzację zatrudnienia w wysokości 19 699 452 PLN, Komisja nie znajduje postanowień Kodeksu pomocy dla przemysłu stalowego, na mocy których taka pomoc byłaby dozwolona. Oczywistym jest, że nie jest to pomoc na prace badawcze i rozwój lub na zamykanie zakładów (art. 4). Ponadto pomoc ta nie stanowi dozwolonej pomocy operacyjnej w rozumieniu wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (64). W każdym razie władze polskie nie powołały się na żadne odstępstwa, ani w ramach Kodeksu pomocy dla przemysłu stalowego, ani też zasad WE.

(141)

Z uwagi na fakt, że środki te nie podlegają innemu wyjątkowi w ramach Kodeksu pomocy dla przemysłu stalowego ECSC, Komisja uznaje je za pomoc na cele restrukturyzacji zgodnie z art. 1 Kodeksu pomocy dla przemysłu stalowego, która w rozumieniu Protokołu 8 jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.

(142)

W latach 2002 i 2003 KBN przyznał HSCz 1 380 000 PLN. Pomoc tę można uznać za pomoc istniejącą w ramach środka pomocy PL nr 6 załącznika IV do Traktatu o Przystąpieniu. Polska potwierdziła, że pomoc ta przyznana została w ramach planu zatwierdzonego zgodnie ze środkiem pomocy PL nr 6. Środki te nie rodzą więc poważnych wątpliwości co do tego, czy są zgodne z ramowymi zasadami dotyczącymi prac badawczych i rozwoju w rozumieniu załącznika IV art. 3 ust. 2 Traktatu o Przystąpieniu.

(143)

Mając na uwadze, że pomoc, jaką KBN przyznał HCz jest dozwolona, kwota potencjalnej pomocy niedozwolonej, którą otrzymała HSCz, wynosi 62 116,09 PLN (około 13 077 EUR). Jednak kwota ta spełnia warunki rozporządzenia Komisji nr 69/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis (65) i dlatego Komisja może uznać, że środek ten nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE.

(144)

Z wyżej wymienionych powodów Komisja uznaje, że środki, jakich Polska użyła do restrukturyzacji HCz w ramach planu restrukturyzacji z dnia 7 sierpnia 2003 r., zmienionego dnia 1 grudnia 2003 r. i dnia 30 kwietnia 2004 r., nie stanowią pomocy w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE. Ponadto środki zastosowane przez Polskę w stosunku do działalności HSCz również nie stanowią pomocy w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE. Co więcej dotacje, jakie KBN przyznał HCz i HSCz na prace badawcze i rozwój są zgodne ze wspólnym rynkiem.

(145)

Jednak pomoc na cele restrukturyzacji, jaką HCz otrzymała w latach 1997 – 2002 w wysokości 19 699 452 PLN (4,1 mln EUR) jest niezgodna ze wspólnym rynkiem i musi zostać zwrócona zgodnie z pkt 18 Protokołu nr 8.

(146)

Żądanie zwrotu wystosowane zostanie do przedsiębiorstwa, które faktycznie skorzystało z tej pomocy. W momencie przyznania pomocy podmiot gospodarczy, który ją otrzymał, był częścią podmiotu prawnego HCz. Jako że aktywa i pasywa właściwej HCz zostaną podzielone pomiędzy trzy spółki będące jej spadkobiercami, RFG, MH i Operatora, to podmiot prawny, który otrzymał pomoc, nie ogranicza się już tylko do podmiotu prawnego HCz, lecz obejmuje również te podmioty, które otrzymały aktywa i pasywa HCz. W związku z tym, zwrotu pomocy zażąda się od HCz, RFG, MH i Operatora, które powinny za niego solidarnie odpowiadać.

(147)

Sumy podlegające zwrotowi zostaną powiększone o odsetki naliczone zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego. W szczególności, art. 9 ust. 4 rozporządzenia wykonawczego stanowi, że w przypadku braku pięcioletnich międzybankowych stóp transakcji swap, Komisja może, w ścisłej współpracy z zainteresowanym Państwem Członkowskim, ustalić stopę procentową zwrotu pomocy państwa na podstawie innej metody i w oparciu o dostępne informacje. W związku z tym, że dla Polski nie były dostępne pięcioletnie międzybankowe stopy transakcji swap za okres, jakiego dotyczy przyznanie pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem, zastosowana stopa procentowa zwrotu pomocy powinna być oparta o dostępną stopę procentową, którą należy uznać za właściwą dla tego okresu.

(148)

Polska zapowiedziała zmianę KPR celem stwierdzenia, że HCz nie zostanie zlikwidowana, lecz może zostać zrestrukturyzowana bez pomocy państwa. Komisja zgodnie z pkt 10 Protokołu nr 8 nie sprzeciwia się takiej zmianie.

(149)

W rozumieniu pkt 10 Protokołu nr 8 „jakiekolwiek późniejsze zmiany w ogólnym planie restrukturyzacji oraz w indywidualnych planach muszą być zatwierdzone przez Komisję, oraz tam gdzie jest to konieczne, przez Radę.” W związku z tym, że decyzja Komisji dotyczy pomocy państwa, właściwym jest odwołanie się do przepisów proceduralnych art. 88 Traktatu WE i rozporządzenia nr 659/99. W tym kontekście decyzje podejmowane są przez Komisję z wyjątkiem przypadku, gdy decyzja o przyznaniu pomocy zgodnej ze wspólnym rynkiem jest usprawiedliwiona wyjątkowymi okolicznościami w rozumieniu art. 88 ust. 2 akapit trzeci.

(150)

Zatem Komisja jest uprawniona do zatwierdzenia proponowanej zmiany, jako że główne wartości wykazane w Protokole dotyczącym pomocy państwa, zdolności produkcyjne i harmonogram oraz proporcjonalność pomocy państwa nie ulegają zmianie (66). Aktualna zmiana KPR nie będzie miała żadnego wpływu na sam Protokół nr 8. HCz nie stanie się w ramach Protokołu nr 8 beneficjentem, ani nie zmieni się obniżenie całkowitych zdolności produkcyjnych polskiego przemysłu stalowego określone w pkt 7.

(151)

Ponadto Polska w wystarczającym stopniu uzasadniła tę zmianę. Restrukturyzacja HCz wydaje się być faktycznie alternatywą opartą na zasadach rynkowych, a w powyższej ocenie wykazano, że HCz może, w przeciwieństwie do stanowiska z 2003 r., zostać zrestrukturyzowana bez pomocy państwa.

(152)

Jednak Komisja wychodzi z założenia, że nie jest w stanie zgodzić się na pomoc udzieloną HCz w latach 1997 – 2002. Zgoda oznaczałaby bowiem, że HCz znajdzie się na liście beneficjentów, i przyczyniłaby się do zwiększenia możliwej pomocy państwa przyznanej polskiemu przemysłowi stalowemu zmieniając tym samym równowagę pomiędzy zobowiązaniami z tytułu pomocy państwa a zniekształceniem konkurencji. Komisja nie mogłaby takiej zmiany zatwierdzić bez zgody Rady.

(153)

Komisja nie stwierdza, aby sprzedaż spółek zależnych HCz i HSCz stanowiła naruszenie pkt 4 Protokołu nr 8.

(154)

Pkt 4 Protokołu nr 8 stanowi, że: „Spółka objęta pomocą nie może:

W KPR (pkt) powtórzono, że przepis ten miał zapobiec przejęciu aktywów lub udziałów HCz przez beneficjenta objętego Protokołem nr 8.

(155)

Komisja uważa, że w tym przypadku należy wziąć pod uwagę pkt 4 lit. a), a nie pkt 4 lit. b), ponieważ nie mamy do czynienia ze sprzedażą aktywów lecz sprzedażą udziałów, co uważa się za fuzję (67). Inwestor strategiczny uzyska faktycznie tylko udziały w spółkach, a nie same poszczególne aktywa. Co więcej, zastosowanie pkt 4 lit. b) wystarczy dla upadłości HCz, która nie została ogłoszona.

(156)

Komisja nie dostrzega, aby naruszony został pkt 4 lit. a) Protokołu nr 8, ponieważ przepis ten jest jednoznacznie skierowany do beneficjentów objętych Protokołem nr 8, a ani Donbass ani LNM do nich nie należą.

(157)

Prawdą jest, że LNM nabył beneficjenta, którym jest MSP. Jednak Komisja nie dysponuje dowodami na to, że LNM działa w imieniu MSP lub jako jego przedstawiciel. Przeciwnie, LNM i MSP prowadzone są jako odrębne, autonomiczne przedsiębiorstwa. Nawet jeśli Komisja interpretowałaby przesłanki tego przepisu w ten sposób, że zakazuje on krzyżowego subsydiowania beneficjentów (ewentualnie MSP) i podmiotów nie będących beneficjentami (w tym przypadku HCz), Komisja uzyskała wystarczające gwarancje na to, że dowolny kupujący powstrzyma się od krzyżowego subsydiowania HCz z pomocy otrzymanej w ramach KPR. Dla podkreślenia tych zapewnień zarówno Polska, jak i LNM przedstawiły stosowne zobowiązania (patrz pkt i pkt).

(1)

W piśmie z dnia 22 czerwca 2005 r., zarejestrowanym dnia 27 czerwca 2005 r., Belgia zgłosiła Komisji swój projekt pomocy dla przedsiębiorstwa Ford w Genk. Komisja zwróciła się o dodatkowe informacje w piśmie z dnia 27 lipca 2005 r., na które władze belgijskie odpowiedziały pismem z dnia 15 września 2005 r. zarejestrowanym tego samego dnia.

(2)

W piśmie z dnia 9 listopada 2005 r. Komisja poinformowała Belgię o swojej decyzji wszczęcia postępowania określonego w art. 88 ust. 2 Traktatu WE w odniesieniu do wyżej wymienionej pomocy. Następnie w dniu 25 listopada 2005 r. odbyło się spotkanie z władzami belgijskimi.

(3)

Władze belgijskie przedstawiły swoje uwagi w piśmie z dnia 13 stycznia 2006 r., zarejestrowanym tego samego dnia.

(4)

Decyzja Komisji o wszczęciu postępowania została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej dnia 25 lutego 2006 r. (2). Komisja wezwała zainteresowane strony do przedstawienia swoich uwag odnośnie do przedmiotowego środka.

(5)

Beneficjentem pomocy jest przedsiębiorstwo Ford-Werke GmbH, Fabrieken te Genk (zwany dalej „Ford Genk”). Ford-Werke GmbH jest częścią Ford Motor Company. Fabryka została otwarta w 1964 r. Pod koniec 2003 r., w ramach ogólnej restrukturyzacji Ford Europe, przystąpiono do znacznej redukcji personelu, która dotknęła około 3 000 pracowników. W tym samym czasie, spółka ogłosiła program inwestycyjny o wartości około 700 milionów EUR, przeznaczony przede wszystkim na nowy elastyczny system produkcji. Program ten przewidywał, że do ówczesnej produkcji modelu Mondeo dołączona zostanie produkcja nowej generacji Galaxy oraz trzeciego pojazdu. Fabryka zatrudnia obecnie około 5 000 osób. W 2004 r. wyprodukowano w niej 207 163 pojazdów. W Belgii grupa Ford posiada również w Gandawie fabrykę Volvo.

(6)

Według danych przekazanych przez władze belgijskie, całkowite koszty programu szkoleń kwalifikujące się do objęcia pomocą wynoszą 33,84 milionów EUR. Kwota ta zawiera elementy szkoleń specjalistycznych w wysokości 25,34 milionów EUR oraz środki na szkolenia ogólne w wysokości 8,5 miliona EUR.

(7)

Koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą uwzględnione w programie oraz ich podział na poszczególne cele są następujące:

(8)

Całkowite koszty kwalifikujące się do programu rozłożone zgodnie z rodzajem wydatków:

(9)

Proponowana pomoc polega na bezpośredniej dotacji na rzecz Forda Genk w wysokości 12 279 423 euro, w okresie 2004-2006. Z kwoty tej, 4 677 408 euro (38 %) to pomoc na szkolenia ogólne i 7 602 015 euro (61 %) to pomoc na szkolenia specjalistyczne. Pomoc ma być przyznana w formie pomocy ad hoc przez Wspólnotę Flamandzką (Vlaamse Gemeenschap). Belgia zapewniła, że pomoc na szkolenia nie będzie kumulowana z innymi środkami pomocy w celu pokrycia tych samych kosztów.

(10)

Podana powyżej kwota pomocy prowadzi do następującej intensywności pomocy: 55 % na szkolenia ogólne i 30 % na szkolenia specjalistyczne.

(11)

W swojej decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, Komisja wyraziła wątpliwości w stosunku do 1) podanej przez władze belgijskie interpretacji zakresu kosztów kwalifikujących się do pomocy oraz do 2) zaproponowanego przypisania niektórych stanowisk do szkoleń specjalistycznych lub do szkoleń ogólnych.

(12)

W stosunku do kosztów kwalifikujących się do pomocy, Komisja zastanawiała się nad zgodnością z art. 4 ust. 7 rozporządzenia Komisji (WE) nr 68/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 traktatu WE do pomocy szkoleniowej (3), niektórych kosztów przewidzianych przez Belgię, zwłaszcza:

(13)

Jeśli chodzi o podział na szkolenia ogólne i specjalistyczne, Komisja obawia się, że władze belgijskie w stosunku do niektórych wydatków w ramach projektów przyjęły zbyt szeroką definicję szkoleń ogólnych. Wątpliwości Komisji dotyczą zwłaszcza pozycji kosztów doradztwa oraz kosztów personelu poza linią produkcyjną. Według władz belgijskich, dział szkoleń Forda Genk szacuje, że około 70 % tych wydatków dotyczyło szkoleń ogólnych. Nie dostarczono jednak żadnych dowodów potwierdzających to stwierdzenie.

(14)

W swojej odpowiedzi na wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego, władze belgijskie przedstawiły następujące uwagi:

(15)

Zgłoszony przez Belgię środek stanowi pomoc państwa na rzecz przedsiębiorstwa Ford Genk w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu. Jest on przyznany w formie dotacji, która zostanie sfinansowana przez państwo lub z zasobów państwowych. Środek ten jest selektywny, ponieważ dotyczy wyłącznie Forda Genk i może zakłócić konkurencję we Wspólnocie stawiając to przedsiębiorstwo w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych konkurentów, którzy nie korzystają z pomocy. Ponadto rynek samochodowy charakteryzuje się intensywną wymianą między państwami członkowskimi i pomoc ta mogłaby również wpłynąć na tą wymianę między państwami członkowskimi.

(16)

Belgia wnioskuje, aby pomoc została zatwierdzona na podstawie rozporządzenia (WE) nr 68/2001. Pomoc jest faktycznie związana z programem szkoleniowym.

(17)

Zgodnie z art. 5 rozporządzenia (WE) nr 68/2001, jeśli kwota pomocy przyznana jednemu przedsiębiorstwu na pojedynczy projekt szkoleniowy przekracza 1 mln EUR, pomoc nie jest wyłączona z obowiązku zgłoszenia określonego w art. 88 ust. 3 Traktatu. Komisja stwierdza, że w tym przypadku przewidziana pomoc wynosi 12 279 423 EUR, że jest ona przeznaczona dla jednego przedsiębiorstwa i że projekt szkoleniowy jest pojedynczym projektem. Komisja uważa więc, że obowiązek zgłoszenia stosuje się do zaproponowanej pomocy oraz że został on spełniony przez Belgię.

(18)

Motyw 16 rozporządzenia (WE) nr 68/2001 wyjaśnia, dlaczego ten rodzaj pomocy nie może być zwolniony z obowiązku zgłaszania: „Właściwe jest, aby potrzeba przeznaczenia dużych kwot na pomoc była indywidualnie rozpatrywana przez Komisję zanim kwoty te zostaną przyznane”.

(19)

W przypadku, kiedy Komisja rozpatruje indywidualną pomoc na szkolenia, która ze względu na kwotę nie podlega zwolnieniu przewidzianemu w rozporządzeniu (WE) nr 68/2001 i w związku z powyższym powinna zostać rozpatrzona na podstawie art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, Komisja odwołuje się do tych samych wytycznych, które znajdują się w rozporządzeniu (WE) nr 68/2001. Zważywszy na motyw 4 rozporządzenia (WE) nr 68/2001, według którego Komisja analizuje zgłoszenia zwłaszcza w świetle kryteriów ustalonych we wspomnianym rozporządzeniu, Komisja sprawdza ponadto czy wszystkie kwalifikujące się do pomocy koszty mogą zostać zatwierdzone. Komisja stosuje ten sposób swoje szerokie prawo do oceny zgodności na podstawie art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu. Środki takie powinny podlegać ocenie w sposób gwarantujący spójność praktyki decyzyjnej oraz równe traktowanie. (4).

(20)

Ocena przez Komisję zgodności danego środka ze wspólnym rynkiem powinna opierać się na weryfikacji czy wszystkie aspekty, w stosunku do których wyrażono wątpliwości podczas wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego są zgodne ze wspólnym rynkiem w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 68/2001 i art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu. W szczególności:

(21)

Komisja zaznacza, że art. 4 ust.. 7 rozporządzenia (WE) nr 68/2001 przewiduje, że do pomocy kwalifikują się następujące koszty projektu pomocy szkoleniowej:

(22)

Belgia dostarczyła wstępny kosztorys szkoleń, który pozwala Komisji na określenie wśród przedstawionych kosztów, kosztów kwalifikujących się do pomocy. Według informacji dostarczonych przez Belgię, koszty personelu osób szkolonych w ramach projektu nie przekraczają całości pozostałych kosztów kwalifikujących się do pomocy.

(23)

Artykuł 4 ust. 7 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 68/2001 przewiduje, że można uznać jako koszty potencjalnie kwalifikujące się do pomocy amortyzację narzędzi i wyposażenia w zakresie, w jakim wykorzystywane są one wyłącznie do projektu szkoleniowego. Wśród kosztów potencjalnie kwalifikujących się do pomocy nie wymienia się żadnych budynków. W niniejszym przypadku, „lokale szkoleniowe” to różnego rodzaju wyposażenie znajdujące się w salach ograniczonych szklanymi ścianami. Sale te służą do działalności szkoleniowej. Ponieważ znajdują się w holach fabryk nie stanowią budynków i mogą być uwzględnione w kategorii „narzędzi i wyposażenia” określonej w rozporządzeniu (WE) nr 68/2001.

(24)

W tych warunkach, Komisja uznaje, że lokale te stanowią koszty kwalifikujące się do pomocy.

(25)

Komisja zaznacza, że duże przedsiębiorstwa są z reguły w uprzywilejowanej sytuacji, ponieważ posiadają własny wydział szkoleń i mają mniejszą potrzebę korzystania z zewnętrznego poradnictwa i doradztwa. W celu zapewnienia zgodności z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, środek pomocy powinien być adekwatny do celu i nie powinien zakłócać konkurencji w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. W tej sytuacji, Komisja uznaje, że dyskryminującym byłoby odstępstwo od stosowania, dla kategorii dużych przedsiębiorstw, art. 4 ust. 7 lit. e) rozporządzenia (WE) nr 68/2001 w stosunku do kosztów generowanych przez wewnętrzny wydział szkoleń. Komisja zgadza się więc na uwzględnienie tych kosztów w wydatkach kwalifikujących się do pomocy.

(26)

Komisja zastosuje kryteria z niniejszej decyzji do wszystkich zgłoszonych analogicznych przypadków.

(27)

Komisja odrzuca jednak argument władz belgijskich, według którego wszystkie koszty, o których mowa powinny być traktowane w kategorii kosztów szkoleń ogólnych. Uważa ona, że usługi konsultingowe i doradcze mają takie samo znaczenie (ogólne/specjalistyczne) jak działania szkoleniowe, których dotyczą. W celu uniknięcia nadmiernej kompensacji kosztów usług konsultingowych i doradczych, wydatki wydziału szkoleń z tytułu szkoleń o znaczeniu „ogólnym” lub „specjalistycznym” powinny być poddane takiej samej intensywności pomocy maksymalnej jak odpowiadające im działania szkoleniowe. W ramach ogólnego projektu szkoleń, koszty wydziału szkoleń będą podzielone na koszty „ogólne” i „specjalistyczne” proporcjonalnie do działań szkoleniowych „ogólnych” i „specjalistycznych” zawartych w projekcie. W tym przypadku, na podstawie działań szkoleniowych, na które pomoc została zaakceptowana przez Komisję, pomoc na szkolenia ogólne to 57,8 %, a na szkolenia specjalistyczne 42,2 %.

(28)

Większa intensywność pomocy pociągnęłaby za sobą niewspółmierne zakłócenie konkurencji. Komisja uważa ponadto, że obowiązek obciążenia przedsiębiorstwa rozsądną częścią kosztów wpłynie na skuteczność oraz ułatwi zastosowania środka. Z tego względu uznaje, że większa intensywność pomocy zniekształciłaby warunki wymiany handlowej w sposób sprzeczny z interesem wspólnotowym. Ta część środka nie może więc być traktowana jako zgodna ze wspólnym rynkiem w myśl art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu.

(29)

Przed podjęciem decyzji o środkach restrukturyzacji, przedsiębiorstwo porównuje aktualną wartość przewidywanego zmniejszenia kosztów w przyszłości z kosztami restrukturyzacji. Wydatki na szkolenia pracowników, którzy zajmą nowe stanowiska po restrukturyzacji stanowią część normalnych i koniecznych kosztów restrukturyzacji. Kiedy przedsiębiorstwo zdecydowało się zwolnić znaczną część personelu, czasowe szkolenie pracowników, o których mowa jest niezbędne do zapewnienie ciągłości produkcji oraz jakości. Przedsiębiorstwo zmuszone jest ponieść koszty szkolenia na rzecz siły roboczej, która pozostała, w celu zastąpienia umiejętności zwolnionych pracowników. Pomoc, o której mowa stanowiłaby w konsekwencji subwencję normalnych i koniecznych kosztów restrukturyzacji przedsiębiorstwa, które musiałoby ono ponieść nawet, gdyby nie otrzymało pomocy. Pomoc ta nie jest więc konieczna, a ponadto nie prowadzi ona do organizacji dodatkowych szkoleń.

(30)

Ponadto motyw 10 rozporządzenia (WE) nr 68/2001 wyjaśnia logikę pomocy państwa na szkolenia: szkolenia mają zwykle pozytywne efekty zewnętrzne dla społeczeństwa jako całości, ponieważ rozszerzają one krąg wykwalifikowanych pracowników, którzy mogą zostać zatrudnieni przez inne firmy, a także poprawiają konkurencyjność przemysłu wspólnotowego. W tym jednak przypadku, wspomniana restrukturyzacja, doprowadzi do zmniejszenia kręgu wykwalifikowanych pracowników wydaje się więc być ona sprzeczna z wyraźnie określonym celem rozporządzenia (WE) nr 68/2001.

(31)

Aby zachować zgodność z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, środek pomocy powinien być proporcjonalny do celu i nie zakłócać konkurencji w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. Ponieważ Ford Europe jest jednym z głównych aktorów na wspólnotowym rynku produkcji samochodowej, okazuje się, że samo tylko działanie rynku powinno wystarczyć do zapewnienia szkoleń będących skutkiem przedmiotowej restrukturyzacji. Każda pomoc państwa na szkolenia, o których mowa, będzie więc według zapisów motywu 11 rozporządzenia (WE) nr 68/2001 wyższa niż minimum niezbędne do realizacji celu wspólnotowego, którego osiągnięcie nie byłoby możliwe przez działanie samych tylko sił rynkowych i doprowadziłaby w konsekwencji do nieprawidłowego zakłócenia konkurencji. W tym względzie, Komisja zaobserwowała, że mimo wyrażonych w decyzji wszczęcia wątpliwości, Belgia nie wyjaśniła dlaczego przedsiębiorstwo nie przystąpiłoby do szkoleń bez uzyskania pomocy.

(32)

Komisja uznaje więc, że koszty restrukturyzacji nie mogą być pokryte z pomocy na szkolenia.

(33)

W ciągu ostatniego roku Komisja zbierała dowody, świadczące o tym, że niektórzy producenci samochodów tworzą warunki konkurencji dla swoich fabryk produkcyjnych znajdujących się w różnych państwach członkowskich, w celu wdrożenia produkcji swoich nowych modeli. Porównują wiele zakładów mogących zacząć produkcję nowego produktu, następnie decydują o wyborze zakładu w oparciu o łączne koszty produkcji, to znaczy z jednej strony wszystkie rodzaje kosztów, ale również pomoc rządową, niezależnie od jej rodzaju, a zwłaszcza pomoc na szkolenia. Zgodnie z rzeczywistością ekonomiczną oraz zważywszy na ryzyko, jakie pociąga ona za sobą, pomoc na szkolenia nie zawsze przyczynia się do realizacji celu wspólnego interesu określonego w motywie 10 rozporządzenia (WE) nr 68/2001, lecz stanowi jedynie pomoc w funkcjonowaniu zakłócającą konkurencję, Komisja zmuszona jest jeszcze uważniej analizować konieczność pomocy „w celu zapewnienia, że pomoc państwa będzie ograniczona do minimum, niezbędnego do osiągnięcia celu Wspólnoty, którego osiągnięcie nie jest możliwe przez działanie samych tylko sił rynkowych” (motyw 11 przedmiotowego rozporządzenia) (5). Takie stanowisko jest tym bardziej słuszne, że obecnie sektor samochodowy charakteryzuje nadmierna zdolność produkcyjna.

(34)

We wcześniejszych przypadkach Komisja nie analizowała szczegółowo konieczności specjalnej pomocy na szkolenia związane z kosztami uruchomienia (6). Może jednak być zmuszona do przeprowadzenia analizy, jeśli stwierdzi, że warunki ekonomiczne zmieniły się na omawianym rynku. W pkt. 52 wyroku z dnia 30 września 2003 r. w połączonych sprawach C-57/00 P i C-61/00 P (7), Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich zaznaczył, że „niezależnie od tego jaka byłaby podana przez Komisję interpretacja art. 92 ust. 2 lit. c) [obecnie art. 87 ust. 2 lit. c)] Traktatu w przeszłości, nie może ona wpływać na uzasadnienie interpretacji Komisji tego samego przepisu w decyzji spornej, a tym samym na jej prawomocność.”. W podobny sposób Sąd pierwszej instancji Wspólnot Europejskich zaznaczył w pkt. 177 swojego wyroku z dnia 15 czerwca 2005 r. w sprawie T-171/02 (8): „Zgodność z prawem decyzji Komisji stwierdzającej, że nowa pomoc nie spełnia warunków zastosowania odstępstwa przewidzianego w art. 87 ust. 3 lit. c), WE powinna być oceniana jedynie w ramach tego przepisu, a nie z punktu widzenia wcześniejszej praktyki decyzyjnej Komisji, jeśli nawet takowa została udowodniona”.

(35)

Komisja zauważa, że w przemyśle samochodowym, produkcja nowego modelu jest niezbędna do utrzymania konkurencyjności. Wdrożenie nowego modelu jest więc normalnym i regularnym czynnikiem w przemyśle samochodowym. W celu wdrożenia nowych modeli, producenci samochodów muszą przeszkolić swoich pracowników w zakresie nowych technik, jakie będą musieli stosować. Niezbędne koszty szkoleń dotyczących wdrożenia nowego modelu są zwykle ponoszone przez producentów samochodów, wyłącznie na podstawie bodźca handlowego. W konsekwencji, działalność szkoleniowa, o której mowa jest niezależnie od wszystkiego organizowana przez przedsiębiorstwo, zwłaszcza w przypadku braku pomocy. Pomoc szkoleniowa nie jest więc w tym kontekście niezbędna. Nie zachęca ona przedsiębiorstwa do organizacji działań szkoleniowych „dodatkowych” w stosunku do tych, które organizowane są w wyniku działania samych tylko sił rynkowych. Pomoc taka pokrywałaby wydatki na normalne funkcjonowanie przedsiębiorstwa i w konsekwencji stanowiłaby pomoc operacyjną zakłócającą konkurencję.

(36)

Ponadto instalacja jednej tylko platformy w fabryce w Genk umożliwi z pewnością bardziej efektywną produkcję nowych modeli. Przedsiębiorstwo będzie więc bezpośrednio czerpać zyski z faktu istnienia jednej platformy. Same tylko siły rynkowe są więc wystarczające, aby skłonić przedsiębiorstwo do rozpoczęcia takiej racjonalizacji procesu produkcji oraz do poniesienia związanych z tym kosztów szkoleń. W takim przypadku pomoc państwa nie jest konieczna, ponieważ posłużyłaby ona na pokrycie normalnych kosztów reorganizacji przedsiębiorstwa.

(37)

Ponadto argumenty, które podano w motywie 31 dotyczące proporcjonalności pomocy oraz zakazu zakłócania konkurencji stanowiące warunek zagwarantowania zgodności z przepisami art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu, mają zastosowanie również do szkoleń związanych z wdrażaniem nowych modeli. Każda pomoc państwa na rzecz takich szkoleń będzie więc większa od minimum niezbędnego do realizacji celu Wspólnoty, którego osiągnięcie jest niemożliwe przez działanie samych tylko sił rynkowych i będzie skutkowała zakłóceniem konkurencji sprzecznym ze wspólnym interesem. W tym względzie, Komisja zauważa przede wszystkim, mimo wątpliwości wyrażonych we wstępnej decyzji, że Belgia nie wyjaśniła, dlaczego przedsiębiorstwo nie rozpoczęło działań szkoleniowych bez pomocy.

(38)

W konsekwencji koszty uruchomienia nie mogą zostać objęte pomocą na szkolenia.

(39)

W swojej odpowiedzi na decyzję wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego, władze belgijskie dostarczyły rzetelnych i szczegółowych gwarancji dowodzących, że oficjalny wniosek o pomoc został złożony przed rozpoczęciem programu szkoleniowego. Komisja uważa, że gwarancje te są wystarczające, aby rozwiać wątpliwości wyrażone w decyzji wszczęcia postępowania.

(40)

W świetle powyższych argumentów, należy dostosować kwalifikujące się do pomocy koszty projektu, zmniejszając je do kwoty 20,31 mln EUR. W kwocie tej 13,29 mln EUR, czyli 65 % całości odpowiada kosztom personelu osób szkolonych.

(41)

Komisja zauważa, że w rozumieniu art. 4 ust. 7 lit. f) rozporządzenia (WE) nr 68/2001, koszty te kwalifikują się do pomocy do sumy ogólnej kwoty pozostałych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą. Na tej podstawie niezbędna jest w tym przypadku dodatkowa korekta, w celu dostosowania tych kosztów do poziomu odpowiadającego sumie pozostałych kosztów (9). Po wprowadzeniu korekty kwota całkowitych kosztów kwalifikujących się do pomocy wynosi 14,04 mln EUR.

(42)

Artykuł 4 rozporządzenia (WE) nr 68/2001 rozróżnia szkolenia specjalistyczne i szkolenia ogólne.

(43)

Artykuł 2 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 68/2001 określa „szkolenie specjalistyczne” jako „szkolenie obejmujące dokształcanie zasadniczo i bezpośrednio przydatne do obecnej lub przyszłej pozycji pracownika w firmie, której udzielana jest pomoc i zapewniające mu kwalifikacje, których nie będzie on mógł wykorzystać lub też będzie mógł wykorzystać w ograniczonym stopniu w innych firmach lub na innych polach działalności zawodowej”.

(44)

Artykuł 2 lit. e) rozporządzenia (WE) nr 68/2001 określa „szkolenie ogólne” jako „szkolenie oznaczające dokształcanie nie przydatne wcale lub przydatne w małym stopniu do obecnej lub przyszłej sytuacji pracownika w firmie, której udzielana jest pomoc; szkolenie to zapewni mu jednak kwalifikacje, które w wielkiej mierze będzie on mógł wykorzystać w innych firmach lub na innych polach działalności zawodowej, co znacznie zwiększy szanse zatrudnienia tak wyszkolonego pracownika”. Szkolenie jest uznane za ogólne, jeśli na przykład jest organizowane wspólnie przez różne niezależne przedsiębiorstwa lub gdy pracownicy różnych przedsiębiorstw mogą korzystać z tego szkolenia.

(45)

Pomoc na szkolenia, aby była zgodna ze wspólnym rynkiem, nie może przekroczyć maksymalnych uznanych intensywności w stosunku do uznanych kosztów, ustalonych w art. 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia (WE) nr 68/2001. Te maksymalne progi zależą między innymi od wielkości przedsiębiorstwa objętego pomocą, regionu, w którym jest ono usytuowane oraz od kategorii pracowników, których dotyczyłaby pomoc. Komisja zauważa, że Ford Genk jest dużym przedsiębiorstwem, że projekt dotyczy regionu (prowincja Limburg), który może zostać objęty pomocą w myśl art. 87 ust. 3 lit. c) traktatu oraz że wśród osób uczestniczących w szkoleniu nie ma żadnej z kategorii pracowników „w gorszym położeniu”, o których mowa w art. 2 lit. g) rozporządzenia (WE) nr 68/2001. Maksymalne dozwolone intensywności pomocy wynoszą w takim wypadku 30 % na szkolenia specjalistyczne i 55 % na szkolenia ogólne.

(46)

Komisja uważa, że w swojej odpowiedzi na decyzję wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego, Belgia przedstawiła wystarczające informacje i zapewnienia odnośnie do rodzaju szkoleń. Podała przede wszystkim nazwy zewnętrznych firm zaangażowanych w prowadzenie szkoleń ogólnych. Zobowiązała się również do skorygowania, ex post, wszelkich odchyleń w przedłożonych proporcjach szkoleń ogólnych. Ten rodzaj korekty obejmie również zalecenia audytu działów ekonomicznych regionu flamandzkiego (na podstawie którego zostanie ostatecznie określony dokładny procent szkoleń ogólnych).

(47)

Komisja stwierdza, że w przypadku przedmiotowego środka pomocowego, odstępstwa wymienione w art. 87 ust. 2 Traktatu nie mają zastosowania, ponieważ środek pomocy nie dotyczy żadnego z celów, o których mowa w odstępstwach, ponadto Belgia nie podała żadnego argumentu zaprzeczającego powyższemu. Przedmiotowa pomoc nie jest przeznaczona na promocję realizacji ważnego projektu mającego na celu wspólny europejski interes, czy też na przezwyciężenie poważnych trudności gospodarczych państwa członkowskiego ani na promocję kultury i konserwację zabytków. Dlatego właśnie Komisja uważa, że pomoc przeznaczona na pokrycie kosztów wymienionych w motywie 7 nie może w myśl art. 87 ust. 3 lit. b) lub d) Traktatu zostać objęta odstępstwem o fundamentalnej niezgodności pomocy państwa ze wspólnym rynkiem. Odstępstwo wymienione w art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu również nie ma zastosowania, ponieważ środki przeznaczone są na promowanie szkoleń w strefie, która nie jest objęta tym przepisem Traktatu. Wreszcie art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu ma zastosowanie w zakresie w jakim dotyczy promocji szkolenia lub rozwoju regionalnego, co zostało już rozważone w całej powyższej analizie.

(48)

Komisja uważa, że część notyfikowanych przez Belgię środków, które zostały wymienione w motywach 21 do 41, dotyczy wydatków nie kwalifikujących się do pomocy lub też dotyczy pomocy, która nie jest konieczna, aby działania szkoleniowe zostały przeprowadzone. Pomoc ta, w myśl jakichkolwiek odstępstw przewidzianych w traktacie, nie jest zgodna ze wspólnym rynkiem i musi być w konsekwencji zabroniona. Według władz belgijskich, pomoc nie została jeszcze przyznana, nie ma więc potrzeby egzekwowania jej zwrotu.

(49)

Pozostałe środki wniosku, to znaczy 14,04 mln EUR kosztów kwalifikowanych, stanowią pomoc w kwocie 6 240 555 EUR, zgodną z kryteriami zgodności ze wspólnym rynkiem w myśl art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu,

(1)

W oparciu o wytyczne wspólnotowe, dalej zwane „wytycznymi” (2) dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw władze niderlandzkie poinformowały Komisję pismem z dnia 26 stycznia 2004 r., zarejestrowanym dnia 11 lutego 2004 r. o swoim zamiarze udzielenia pomocy restrukturyzacyjnej KG Holding zwanemu dalej „Kliq Holding” lub „KH”. Po dokonaniu niniejszego zgłoszenia Komisja przesłała do Niderlandów w kwietniu, sierpniu i listopadzie 2004 r. wnioski o przekazanie informacji. W grudniu 2004 r. władze niderlandzkie zgłosiły wniosek o przedłużenie wyznaczonego terminu na udzielenie odpowiedzi, w którym wskazały, iż przedsiębiorstwo ciągle nie funkcjonuje dobrze oraz, że możliwe jest przejęcie przedsiębiorstwa przez inne przedsiębiorstwo.

(2)

Pismem z dnia 5 sierpnia 2005 r. Komisja poinformowała Niderlandy o wydaniu decyzji w sprawie wszczęcia procedury zgodnie z art. 88 ust. 2 Traktatu odnośnie do zgłoszonego środka pomocy.

(3)

Decyzja Komisji w sprawie wszczęcia procedury opublikowana została w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (3). W ten sposób Komisja wezwała zainteresowane strony do zgłoszenia uwag na temat zastosowanego środka.

(4)

Pismem z dnia 7 września 2005 r. władze niderlandzkie zgłosiły wniosek o przedłużenie wyznaczonego terminu przesyłania uwag na temat decyzji wydanej przez Komisję w sprawie wszczęcia procedury; wniosek ten złożony został w Komisji pismem z dnia 15 września 2005 r.

(5)

Niderlandy przesłały swoje uwagi oraz wymagane informacje w piśmie z dnia 29 września 2005 r., zarejestrowanym 30 września 2005 r., piśmie z dnia 13 stycznia 2006 r. zarejestrowanym 18 stycznia 2006 r. oraz piśmie z dnia 17 lutego 2006 r. zarejestrowanym 23 lutego 2006 r.

(6)

Uwagi zainteresowanych stron nie wpłynęły do Komisji.

(7)

KH założona została w 2002 r. w ramach wyodrębnienia usług reintegracyjnych świadczonych przez niderlandzkie Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid), które przeniesione zostały do prywatnej spółki (4). Pod koniec 2003 r. wskutek wzrastających strat, które powstawały między innymi w związku z niekorzystną sytuacją rynkową oraz nieudolnym zarządzaniem, KH zmniejszyła w znacznym stopniu zatrudnienie.

(8)

W listopadzie 2003 r. Niderlandy zgodnie z wytycznymi zgłosiły zamiar udzielenia pożyczki w wysokości 45 mln EUR na ratowanie przedsiębiorstwa w celu zapewnienia jego funkcjonowania przy założeniu, że przedsiębiorstwo opracuje jednocześnie szeroki planu restrukturyzacji. W grudniu 2003 r. Komisja wydała zgodę na udzielenie pomocy w celu ratowania przedsiębiorstwa na potrzeby KH (5), w oczekiwaniu na ogłoszenie w terminie sześciu miesięcy szczegółowego planu restrukturyzacji.

(9)

KH jest spółką holdingową, której podstawowa działalność polega na świadczeniu usług reintegracji zawodowej na rynku niderlandzkim. Należała do sektora administracji publicznej i zatrudniałą 3 000 pracowników, kiedy 1 stycznia 2002 r. przekształciła się. w spółkę prywatną. Państwo niderlandzkie jest jej jedynym udziałowcem. KH zatrudnia obecnie około 700 pracowników.

(10)

Oprócz spółki zależnej Kliq Reïntegratie, dalej zwanej „Oud Kliq” lub „OK”, zatrudniającej 1 450 pracowników, która świadczyła usługi z zakresu reintegracji zawodowej, istniała również inna ważna spółka zależna Kliq Employability, dalej zwana „KE”, zatrudniająca 200 pracowników. Ponadto KH posiadała udziały kapitałowe w sześciu bardzo małych spółkach zależnych oraz wspólnych przedsiębiorstwach (joint-venture), które wraz z KE oznaczone zostały jako „AD” (inne spółki zależne) zatrudniające od 4 do 20 pracowników, takie jak: Kliq Experts, Brug- en Instroomprojecten, Flexpay BV, Simnet BV, Kliq Match BV oraz Kliq Business School.

(11)

Podstawową działalność dwóch największych spółek zależnych stanowiły usługi w zakresie reintegracji i zdolności zatrudnienia na rzecz osób które mają trudności ze znalezieniem pracy, takich jak osoby niepełnosprawne, lecz również na rzecz przedsiębiorstw mających trudności w znalezieniu odpowiedniej obsady określonych stanowisk pracy.

(12)

Najważniejszym rynkiem jest w tym przypadku rynek usług integracji zawodowej. Zarówno władze jak i przedsiębiorstwa prywatne zlecają usługi przedsiębiorstwom oferującym usługi z zakresu integracji zawodowej. Najważniejszym rynkiem dla KH jest przede wszystkim rynek sektora publicznego. Władze lokalne oraz UWV (Instytut Wykonawczy Ubezpieczeń Pracowniczych – Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) zlecają usługi takim przedsiębiorstwom jak KH. KH posiadała 16 % udziału w rynku UWV. Dla porównania inni poważni uczestnicy rynku posiadają odpowiednio 12 % (Alexander Calder), 10 % (Argonaut) oraz 9 % (Randstad) udział. Drugim co do ważności rynkiem dla KH jest rynek przetargów publicznych ogłaszanych przez gminy, gdzie udział KH wynosi około 38 %. Inni ważni uczestnicy tego rynku to Alexander Calder (25 %) oraz TMP (25 %).

(13)

W ramach planu restrukturyzacji KH miała rozwiązać swoją największą spółkę zależną przynoszącą straty, sprzedać lub zlikwidować wszystkie przedsiębiorstwa należące do AD, oraz powołać specjalną nową spółkę zależną pod nazwą Kliq BV, dalej zwaną „Nieuw Kliq” lub „NK”, której zadaniem byłaby kontynuacja podstawowej działalności KH, to znaczy usług reintegracyjnych (6). W ramach planu restrukturyzacji NK miała za zadanie przywrócenie długoterminowej rentowności KH.

(14)

Zasadniczymi elementami podstawowego scenariusza w ramach programu restrukturyzacji są:

(15)

Poniższy schemat odzwierciedla strukturę KH i stosunki własnościowe w sposób zgodny z planem restrukturyzacji.

Państwo niderlandzkie

100 % własności

Pożyczka rat. EUR 45 mln

KG Holding (KH)

Pożyczka rat. EUR 9,25 mln

100 % własności

100 % własności

Pożyczka rat. EUR 35,75 mln

100 % własności i wspólnych przedsiębiorstw

Kliq B.V.

[Nieuw Kliq (NK)]

Kliq Reintegratie

[Oud Kliq (OK)]

Do zamknięcia

Andere dochterondernemingen (AD)

Na sprzedaż/do zamkn.

(16)

Z powodu utrzymywania się trudności, KH oraz OK zwróciły się z wnioskiem o zawieszenie płatności, co zatwierdzone zostało dnia 20 stycznia 2005 r. przez właściwe sądy w Roterdamie oraz w Utrechcie. Dnia 7 lutego 2005 r. zarządcy sądowi KH i OK zwrócili się do sądów o przekształcenie zawieszenia płatności w upadłość. Dnia 8 lutego 2005 r. wspomniane powyżej sądy ogłosiły ostatecznie upadłość KH i OK.

(17)

W okresie między końcem 2003 r. a końcem 2004 r. NK zaksięgowała stratę w wysokości około 12 mln EUR przy kapitale udziałowym w wysokości 5,75 mln EUR, który został wniesiony przez KH podczas jej tworzenia. Ponadto przyszłość NK była w najwyższym stopniu niepewna ze względu na to, że przedsiębiorstwo nie zrealizowało celów wyznaczonych w planie restrukturyzacji oraz znalazło się w trudnej sytuacji rynkowej, ponieważ zakres rynku uległ skurczeniu wskutek zmiany przepisów, polegającej na zniesieniu obowiązku przeznaczania części budżetu gmin na usługi w zakresie reintegracji.

(18)

W swojej decyzji z sierpnia 2005 r. w sprawie wszczęcia procedury Komisja doszła do wniosku, że pomoc na restrukturyzację, jakiej Niderlandy chciały udzielić KH poprzez przekształcenie w kapitał udziałowy udzielonej pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa w wysokości 45 mln EUR oraz powiązanych odsetek, wydają się nie spełniać wymogów określonych w wytycznych. W swoich rozważaniach Komisja poddawała w wątpliwość, czy środek faktycznie ograniczony zostałby do minimum, a w szczególności czy objęty nią podmiot zapewniłby istotny wkład pochodzący z własnych środków. Dlatego też Komisja wyraziła wątpliwości, czy pomoc na restrukturyzację przyznana na mocy art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu mogła zostać uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem.

(19)

W piśmie z września 2005 r. władze niderlandzkie zareagowały na decyzję Komisji w sprawie wszczęcia procedury i przedstawiły bardziej szczegółowe informacje odnoszące się odpowiednio do: i) przebiegu postępowania upadłościowego KH i OK; ii) wyników finansowych oraz rentowności NK; oraz iii) przebiegu postępowania sądowego między NK i państwem niderlandzkim. Ostatni z punktów odnosi się w szczególności do żądań zgłoszonych przez NK we właściwym sądzie niderlandzkim wskutek upadłości KH i OK, o przekształcenie w kapitał udziałowy pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa w wysokości 9,25 mln EUR udzielonej przez KH na rzecz NK po zatwierdzeniu przez Komisję pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa. Mimo że ten sposób pomocy zgodnie z wytycznymi powinien mieć charakter tymczasowej pomocy finansowej i uznany może zostać za stały element pomocy dopiero w okolicznościach, kiedy Komisja zaakceptuje pomoc na restrukturyzację, władze poinformowały Komisję latem 2005 r., iż właściwy sąd niderlandzki zatwierdził przekształcenie pożyczki w kapitał udziałowy.

(20)

Następnie Niderlandy poinformowały Komisję pismem ze stycznia 2006 r. o upadłości NK ogłoszonej na dzień 14 grudnia 2005 r. oraz wynikającej z tego faktu procedurze. Ostatecznie Niderlandy dostarczyły pismem z lutego 2006 r. zaktualizowane dane odnoszące się do postępowania upadłościowego KH i OK.

(21)

Zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu „wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.”.

(22)

Na wstępie zauważyć należy, że zastosowany środek odnosi się do przekształcenia w kapitał udziałowy pomocy udzielonej przez państwo na rzecz KH, jak również powiązanych odsetek i w związku z tym w wyraźny sposób przyznany został przez państwo i przy użyciu środków państwowych. Pożyczka na ratowanie przedsiębiorstwa przyznana KH oraz jej przekształcenie w kapitał udziałowy zawiera w sobie korzyść, której przedsiębiorstwo znajdujące się w analogicznej sytuacji i bliskie upadłości nie uzyskałoby na rynku finansowym.

(23)

Mimo że KH prowadzi działalność jedynie na rynku niderlandzkim to nie można wykluczyć, iż przyznanie korzyści na rzecz KH zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji, a także może negatywnie wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Oprócz tego, zgodnie z uwagą władz niderlandzkich na rynku niderlandzkim działają mniejsze międzynarodowe przedsiębiorstwa, takie na przykład jak TMP oraz Creyff's (spółka zależna belgijskiej spółki Solvus). Przedmiotowa korzyść polega na zapewnieniu preferencyjnego traktowania przedsiębiorstwa w stosunku do jego konkurencji, z powodu czego zakłócona zostaje konkurencja lub istnieje ryzyko jej zakłócenia, co może mieć negatywny wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

(24)

Na podstawie powyżej przedstawionych argumentów zgłoszony środek na rzecz KH uznany powinien zostać za pomoc państwa zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu, która to zgodnie z nim powinna zostać poddana ocenie.

(25)

Przedmiotowy środek pomocy powinien zostać oceniony przez Komisję jako pomoc ad-hoc. Artykuł 87 ust. 2 i 3 Traktatu przewiduje wyłączenia od niezgodności pomocy w ogólny sposób, tak jak przedstawia to ust. 1 tego samego artykułu.

(26)

Niniejszy środek pomocy wyraźnie nie spełnia warunków wyłączenia określonych art. 87 ust. 2. Zgłoszony środek pomocy nie stanowi bowiem środka o charakterze socjalnym, przyznawanego indywidualnym konsumentom, jak również nie jest przeznaczony na naprawę szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi, jak również nie stanowi pomocy przyznawanej gospodarce niektórych regionów Republiki Federalnej Niemiec dotkniętych podziałem Niemiec.

(27)

Pozostałe wyłączenia przewidziane są w art. 87 ust. 3 lit.) a) – d) Traktatu. Ponieważ główny cel pomocy nie ma charakteru regionalnego, lecz odnosi się do restrukturyzacji zagrożonego przedsiębiorstwa, to wydaje się, że zastosowane może zostać tylko wyłączenie na mocy art. 87 ust. 3 lit. c), o ile przewiduje ono zatwierdzenie przyznanej pomocy państwa w celu ułatwienia rozwoju niektórych działań gospodarczych, o ile nie zmieniają one warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.

(28)

Dla potrzeb oceny pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw Komisja określiła wytyczne. Niderlandy zwróciły się do Komisji z wnioskiem o zbadanie środka w świetle tych wytycznych.

(29)

W części 3.2. (pkt 28 – 63) wytycznych, a w szczególności w punktach 30 – 47 wymieniono warunki, jakie powinny zostać spełnione, aby pomoc na restrukturyzację została zatwierdzona przez Komisję. Ocena przedstawiona została w rozważaniach zawartych w punktach 30 – 55.

(30)

Zgodnie z pkt 30 wytycznych, można stwierdzić, że przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem zagrożonym, w przypadku gdy odpowiada ono definicji 2.1. (punkty 4 – 8)wytycznych. Według pkt 6 wytycznych trudności przedsiębiorstwa przejawiają się rosnącymi stratami, malejącym obrotem, wzrostem zapasów, nadwyżkami produkcji oraz zmniejszającym się przepływem środków pieniężnych, rosnącym zadłużeniem, wzrostem obciążeń odsetkowych oraz zmniejszającą się lub zerową wartością aktywów netto.

(31)

Zgodnie z pkt 5 lit. a) wytycznych zagrożona jest spółka, której ponad połowa kapitału zakładowego została utracona, w tym ponad jedna czwarta tego kapitału utracona została w przeciągu ostatnich dwunastu miesięcy.

(32)

Zgodnie ze zgłoszeniem dotyczy to KH. Ze zbadanego rocznego sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień 31 grudnia 2002 r. wywnioskować można, że kapitał zakładowy holdingu (skonsolidowany) na dzień 1 stycznia 2002 r. wynosił około 73 mln EUR. Na koniec roku spadł on do 22 mln EUR. Oznacza to spadek o około 70 %. Ponadto nastąpiło znaczne zmniejszenie kapitału w ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy do września 2003 r.

(33)

Władze niderlandzkie mają zamiar udzielić KH przedmiotowej pomocy na restrukturyzację. KH następnie przekazałaby niniejszą pomoc swoim dwóm spółkom zależnym NK i OK w celu zakończenia restrukturyzacji.

(34)

Komisja jest zdania, że KH uznana może zostać za przedsiębiorstwo zagrożone, zgodnie z pkt 4 – 8 wytycznych i w związku z tym kwalifikuje się do pomocy na restrukturyzację.

(35)

Warunkiem przyznania pomocy jest realizacja planu restrukturyzacji, który w przypadku udzielania pomocy indywidualnej, takiej jak niniejszy środek, zatwierdzony powinien zostać przez Komisję. Zgodnie z treścią punktów 31 – 34 wytycznych spełnione powinny zostać następujące warunki:

(36)

Po pierwsze przypomnieć należy, iż zgłoszony plan restrukturyzacji nie był kompletny: na przykład władze niderlandzkie nie przedłożyły aktualnego planu likwidacji. Plan restrukturyzacji nie zawierał informacji, których Komisja potrzebowała do dokonania pełnej oceny w oparciu o wytyczne. Komisja musiała się zwrócić z pytaniem o koszty likwidacji KH oraz o analizę wrażliwości w odniesieniu do różnych scenariuszy gospodarczych. Z powodu zaistniałej w KH sytuacji okazało się, że władze niderlandzkie w żadnym momencie nie były w stanie dostarczyć Komisji wymaganych informacji.

(37)

Komisja od początku wątpiła, czy plan restrukturyzacji byłby w stanie zapewnić konieczną zmianę sytuacji, a to z powodu niewystarczającej rentowności wewnętrznej w porównaniu z oczekiwanym zwrotem z kapitału. Wyniki NK były gorsze niż zakładał plan restrukturyzacji z powodu utrzymujących się problemów strukturalnych, z których wynikały trudności KH, a w końcu z powodu zaniedbania władz niderlandzkich, które nie poinformowały należycie o znacznym wkładzie własnym beneficjentów w restrukturyzację. Wskutek niniejszych poważnych problemów nie mogły zostać spełnione warunki zawarte w wytycznych niezbędne dla uzyskania zatwierdzenia pomocy na restrukturyzację.

(38)

Oprócz tego Komisja, co wspomniano już w rozważaniach w punkcie 16 zauważa, że w lutym 2005 r. ogłoszono upadłość KH. Ponieważ KH nie udało się zmienić sytuacji zgodnie z planem, to należy stwierdzić, że również jej długoterminowa rentowność – zarówno poprzez wdrożenie obecnego lub zmienionego planu restrukturyzacji – nie mogłaby zostać przywrócona. Oprócz tego zwróciła uwagę, podobnie jak stwierdziły władze niderlandzkie po wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, że nawet NK, specjalnie powołane do życia przedsiębiorstwo, które z kolei miało za zadanie przywrócić rentowność KH, upadło, co z kolei w decyzji w sprawie wszczęcia postępowania potwierdza tylko poważne i rozległe trudności NK oraz brak celowości planu restrukturyzacji.

(39)

Ponieważ nie spełnione zostały podstawowe warunki zawarte w wytycznych, niezbędne dla udzielenia pomocy na restrukturyzację, Komisja nie może zatwierdzić planu restrukturyzacji i dlatego też pomoc na restrukturyzację nie może zostać zatwierdzona. Z tego powodu zgłoszony środek nie może zostać uznany za zgodny ze wspólnym rynkiem zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu.

(40)

W kontekście powyższych stwierdzeń Komisja nie uznała za konieczne sprawdzenie, czy spełnione zostały pozostałe warunki określone w wytycznych niezbędne w celu przyjęcia pomocy na restrukturyzację, między innymi takie jak wymóg wynikający z treści punktu 40 wytycznych który mówi, że kwota oraz intensywność pomocy ograniczone powinny zostać do niezbędnego minimum, oraz że beneficjenci powinni wnieść znaczący wkład ze środków własnych.

(41)

Zgodnie z treścią punktu 24 wytycznych pomoc w celu ratowania przedsiębiorstwa przyznana została KH wstępnie na okres maksymalnie sześciu miesięcy. W okresie sześciu miesięcy od zatwierdzenia pomocy dla KH w celu ratowania przedsiębiorstwa władze niderlandzkie zgłosiły plan restrukturyzacji dla KH.

(42)

Zgodnie z planem restrukturyzacji zgłoszonym przez władze niderlandzkie KH przeniosło z pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa na rzecz OK 35,75 mln EUR, oraz 9,25 mln EUR na rzecz NK.

(43)

Władze niderlandzkie poinformowały Komisję, iż na podstawie art. 53 i 69 niderlandzkiego prawa upadłościowego właściwy sąd niderlandzki zatwierdził przekształcenie pożyczki w wysokości 9,25 mln EUR w kapitał udziałowy. Przekształcenie miało miejsce dnia 22 sierpnia 2005 r. Przekształcenie może z tego powodu zostać uznane za częściową realizację zgłoszonego środka.

(44)

Komisja przypomina władzom niderlandzkim, że z uwagi na nadrzędność prawa wspólnotowego w stosunku do prawa krajowego, realizacja decyzji sądu krajowego opisanej w rozważaniach w punkcie 43 jest sprzeczna z zakazem udzielania środka pomocy przed uzyskaniem zgody Komisji zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu. Przekształcenie pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa w kapitał udziałowy na potrzeby restrukturyzacji traktowane jest jako bezprawna pomoc na restrukturyzację. Ponieważ zgłoszona pomoc oprócz tego nie spełnia wymogów wytycznych, to środek który stanowi tylko częściową realizację pomocy również pozostaje niezgodny. To że środek zrealizowany został wskutek decyzji sędziego krajowego, nie ma w tej kwestii znaczenia, ponieważ krajowi sędziowie, tak jak inne organy państwowe zobowiązani są przestrzegać postanowień Traktatu.

(45)

Następnie przekształcenie pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa w wysokości 9,25 mln EUR przeniesionej na rzecz NK wskutek decyzji sądu krajowego powinno zostać uznane za udzielenie bezprawnej i niezgodnej pomocy strukturalnej na rzecz NK. Ponieważ niniejsza pomoc strukturalna nie może zostać zatwierdzona, uznać ją należy za niezgodną ze wspólnym rynkiem.

(46)

Zgodnie z art. 14 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (7), w przypadku gdy podjęte zostały decyzje negatywne w sprawach pomocy przyznanej bezprawnie, Komisja podejmuje decyzję, że zainteresowane państwo członkowskie podejmie wszelkie konieczne środki w celu windykacji pomocy od beneficjenta. Komisja nie może jednak oczekiwać zwrotu środków, jeżeli byłoby to sprzeczne z ogólną zasadą prawa wspólnotowego. W niniejszym przypadku możliwe jest złożenie odwołania w oparciu o takie przepisy. Dlatego przyznana pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa w kwocie 9,25 mln EUR w formie jej przekształcenia w kapitał udziałowy powinna zostać zwrócona.

(47)

W celu długoterminowego zapewnienia rentowności KH, zgodnie ze zgłoszonym planem restrukturyzacji 35,75 mln EUR – pochodzące z całkowitej kwoty pożyczki udzielonej przez państwo na ratowanie przedsiębiorstwa w wysokości 45 mln EUR – przeniesione zostało przez KH na rzecz OK w celu realizacji jego likwidacji. W przeciwieństwie do pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa w wysokości 9,25 mln EUR przekazanej na rzecz NK pożyczka ta nie została przekształcona w kapitał udziałowy. Dlatego omawiany środek w dalszym ciągu uznaje się za formę pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa.

(48)

Zgodnie z treścią punktu 23 lit. d) wytycznych: w terminie sześciu miesięcy od daty zatwierdzenia pomocy w celu ratowania przedsiębiorstwa państwo członkowskie powinno przedstawić Komisji plan restrukturyzacji lub plan likwidacji, lub wykazać całkowitą spłatę pożyczki.

(49)

W niniejszym przypadku w niedługim czasie od złożenia planu restrukturyzacji w Komisji ogłoszona została upadłość zainteresowanych przedsiębiorstw. Dlatego Komisja nie może zatwierdzić tego planu.

(50)

Władze niderlandzkie poinformowały jednak Komisję, iż wszczęte zostało formalne postępowanie upadłościowe i likwidacyjne. Jest to zgodne z treścią punktu 23 lit. d) wytycznych, gdzie alternatywą dla zwrotu pożyczki lub złożenia planu restrukturyzacji jest złożenie plan likwidacji. Komisja wydaje zgodę na wdrożenie planu likwidacji pod warunkiem spełnienia opisanych poniżej dwóch warunków:

(51)

O ile stare pożyczki przyznane KH przez państwo nie stanowią pomocy na restrukturyzację i nie są objęte niniejszą procedurą (8), to Komisja wyrazić chce swoją opinię, aby zapobiec w podobnych przypadkach powstawaniu dalszych sprzeczności między wspólnotowymi zasadami w kwestii pomocy państwa a stosowaniem krajowego ustawodawstwa przez właściwe sądy, tak jak w odniesieniu do środków zastosowanych w rozważaniach przedstawionych w punktach 43 – 46. Opinia niniejsza wyrażona została w szczególności w odniesieniu do postępowania przed właściwym niderlandzkim sądem, o którym mowa w punktach 52 – 55.

(52)

W ramach zgłoszonego planu restrukturyzacji KH powinna przed 2016 r. w całości spłacić pożyczki w wysokości 41 mln EUR, włączając warunkowy kredyt w rachunku bieżącym w wysokości 17 mln EUR, dalej zwany „kredytem”, który po założeniu KH w 2002 r. udzielony został przez państwo na warunkach rynkowych i nie wchodzi w zakres pomocy na restrukturyzację.

(53)

Pismem z lutego 2006 r. Niderlandy poinformowały Komisję, iż syndycy masy upadłości KH i OK zwrócili się do właściwych sądów krajowych o nakazanie państwu całkowitej zapłaty kwot kredytowych, które po zawieszeniu płatności w oczekiwaniu na upadłość KH i OK w lutym 2005 r. zostały przez państwo zamrożone.

(54)

Komisja rozumie, że sprawa niniejsza podlega jurysdykcji właściwego sądu krajowego, który określić powinien czy decyzja państwa była zgodna z umową o zakończeniu kredytowania.

(55)

Komisja wyraża opinię, że jeżeli decyzja państwa była zgodna z umową, to właściwy sąd powinien potwierdzić taką decyzję i oddalić żądania syndyków masy upadłości. Gdyby sąd jednak stwierdził, iż pomimo faktu, że państwo zrealizowało swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy, lecz w ramach postępowania upadłościowego powinno na rzecz syndyków masy upadłości zapłacić całkowitą kwotę kredytów, to wówczas orzeczenie takie oznaczać może udzielenie nowej pomocy państwa na rzecz wierzycieli KH, co zgłoszone powinno zostać Komisji zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu.

(56)

W oparciu o powyższą treść Komisja musi stwierdzić, że badany środek stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu. Informacje przekazane przez państwo niderlandzkie podczas formalnego postępowania wyjaśniającego lub poza nim potwierdziły, że pomoc na restrukturyzację, jakiej Niderlandy mają zamiar udzielić KH poprzez przekształcenie pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa w wysokości 45 mln EUR wraz z należnymi z jej tytułu odsetkami w kapitał udziałowy nie spełnia warunków zawartych w wytycznych i z tego powodu jest niezgodna z art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu.

(57)

Środek pomocy już został przyznany poprzez przekształcenie w kapitał udziałowy pożyczki na ratowanie przedsiębiorstwa w wysokości 9,25 mln EUR przyznanej NK, a zatem powinien zostać zwrócony.

(2)

W piśmie D/50716 z dnia 12 lutego 1999 r. Komisja zwróciła się do Luksemburga o wstępne informacje dotyczące „spółek zwolnionych z podatku na mocy ustawy z 1929 r.” Pismem A/32604 z dnia 26 marca 1999 r. władze Luksemburga dostarczyły Komisji opis systemu spółek udziałów finansowych zwolnionych z podatku (spółki holdingowe) z 1929 r. (zwanymi dalej „zwolnionymi holdingami 1929” zmienionego „ustawą z dnia 29 grudnia 1971 r. ” oraz „ustawą z dnia 30 grudnia 1971 r. ” .

(3)

Pismem D/53671 z dnia 5 lipca 2000 r. Komisja zwróciła się do Luksemburga o dodatkowe informacje dotyczące zwolnionych holdingów 1929, a w szczególności informacji dotyczących „ustawy z dnia 17 grudnia 1938 r. ustanawiającej system tzw. holdingów miliardowych” (zwanych dalej „zwolnionymi holdingami miliardowymi”). W piśmie A/36150 z dnia 20 lipca 2000 r. władze Luksemburga dostarczyły dalszych żądanych informacji.

(4)

W piśmie D/51279 z dnia 26 marca 2001 r. Komisja zwróciła się o dodatkowe informacje, w tym w szczególności tekst ustaw ustanawiających systemy podatkowe na rzecz zwolnionych holdingów 1929 oraz zwolnionych holdingów miliardowych. W piśmie A/33928 z dnia 11 maja 2001 r. władze luksemburskie dostarczyły żądanych informacji.

(5)

Pismem D/50571 z dnia 11 lutego 2002 r. Komisja poinformowała władze luksemburskie, iż wstępnie uznała niniejszy środek za pomoc i poprosiła je do przedstawienia swoich uwag zgodnie z procedurą współpracy dotyczącą istniejących programów pomocy, ustanowioną na mocy art. 17 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 (obecnie art. 88) traktatu WE (4). W następstwie spotkania, które odbyło się w dniu 19 kwietnia 2002 r. pomiędzy Komisją a władzami luksemburskimi, władze luksemburskie dostarczyły wymagane informacje w piśmie A/33288 z dnia 2 maja 2002 r. Kolejne spotkanie pomiędzy wspomnianymi władzami a Komisją miało miejsce w dniu 17 października 2002 r.

(6)

Pismem A/51743 z dnia 9 marca 2004 r. Komisja zwróciła się od Luksemburga o aktualizację informacji dotyczących wspomnianego systemu i przekazania jej wszelkich nowych przepisów będących przedmiotem propozycji bądź już przyjętych, dotyczących opodatkowania zwolnionych holdingów 1929 w celu zamknięcia wstępnego postępowania wyjaśniającego w sprawie rzeczonego systemu zgodnie z procedurą określoną w art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 659/1999. Pismem z dnia 6 maja 2004 r. Luksemburg udzielił Komisji żądanych informacji.

(7)

W dniu 15 września 2004 r. odbyło się trzecie spotkanie pomiędzy władzami Luksemburga a Komisją, podczas którego Komisja została poinformowana o pewnych kwestiach związanych z projektem ustawy nr 5231 zawierającym propozycje pewne zmiany w ustawie z dnia 31 lipca 1929 r. dotyczącej systemu podatkowego zwolnionych holdingów 1929.

(8)

W piśmie D/53536 z dnia 4 maja 2005 r. Komisja zwróciła się o przekazanie jej wszelkich informacji dotyczących zatwierdzenia w dniu 19 kwietnia 2005 r. projektu ustawy nr 5231 celem uzupełnienia wstępnej oceny wspomnianego systemu. W pismach z dnia 1 czerwca 2005 r. (A/34536) oraz z dnia 23 czerwca 2005 r. (A/35047) władze luksemburskie udzieliły Komisji żądanych informacji.

(9)

W piśmie z dnia 11 lipca 2005 r. (D/55311) Komisja poinformowała Luksemburg, że w swojej ocenie wstępnej uważa, iż wspomniany system (zmieniony w wyniku przyjęcia przez Parlament w dniu 19 kwietnia 2005 r. projektu ustawy nr 5231, obecnej ustawy z dnia 21 czerwca 2005 r. zmieniającej art. 1 ustawy z dnia 31 czerwca 1929 r. o systemie podatkowym spółek udziałów finansowych) stanowi rodzaj pomocy sprzeczny z zasadami wspólnego rynku.

(10)

W dniu 25 lipca 2005 r. miało miejsce czwarte spotkanie pomiędzy wspomnianymi władzami a Komisją, podczas którego zbadano akta sprawy szczególnie w świetle wniesionych zmian do wspomnianego systemu na mocy ustawy z dnia 21 czerwca 2005 r.

(11)

Pismem z dnia 28 lipca 2005 r. (D/55780) Komisja poinformowała Luksemburg o swojej wstępnej ocenie sprzecznego z zasadą wspólnego rynku rodzaju pomocy wynikającej z ustawy z dnia 31 lipca 1929 r., zmienionej ustawą z dnia 21 czerwca 2005 r. oraz zaprosiła Luksemburg do złożenia uwag zgodnie z art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 659/1999.

(12)

Pismami z dnia 5 września 2005 r. (D/56729) oraz 19 września 2005 r. (D/57172) Komisja zwróciła się do władz luksemburskich z prośbą o przekazanie wymaganych uwag.

(13)

Z powodu braku odpowiedzi w przewidzianym terminie Komisja, w piśmie z dnia 25 listopada 2005 r. (5), zaproponowała Luksemburgowi zastosowanie następujących właściwych środków na mocy art. 88 ust 1 traktatu:

(14)

Równocześnie, w tym samym piśmie Komisja wezwała władze luksemburskie do pisemnego określenia w terminie jednego miesiąca od daty otrzymania propozycji, ostatecznej daty zniesienia systemu, w przypadku kiedy Luksemburg, w myśl art. 19 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 659/1999, jednoznacznie i bezwarunkowo przyjąłby całość właściwych środków. Komisja zaznaczyła, że w przeciwnym razie, w myśl postanowień art. 19 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia, przystąpi do wszczęcia postępowania przewidzianego w jego art. 4 ust. 4.

(15)

W piśmie z dnia 9 grudnia 2005 r. (A/40451) Luksemburg poinformował Komisję, że odrzucił zaproponowane właściwe środki. Biorąc pod uwagę odmowę Luksemburga oraz zważywszy na uwagi przedstawione przez władze luksemburskie w cytowanym piśmie, Komisja zdecydowała wszcząć postępowanie przewidziane w art. 88 ust. 2 traktatu.

(16)

W pismach z dnia 9 lutego 2006 r. (SG D/200621) oraz z dnia 28 marca 2006 r. (SG D/201345) Komisja zawiadomiła Luksemburg o decyzji wszczęcia postępowania określonego w art. 88 ust. 2 traktatu jak też o sprostowaniu do tej decyzji.

(17)

Decyzja Komisji (w jej poprawionej wersji) została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (6). W swojej decyzji Komisja wezwała zainteresowane strony do przedstawienia swoich uwag. W tym zakresie Komisja nie otrzymała żadnych uwag zainteresowanych osób trzecich.

(18)

W piśmie z dnia 13 kwietnia 2006 r. (A/32917) Luksemburg zgłosił swoje uwagi.

(19)

Dnia 6 lipca 2006 r. odbyło się dodatkowe spotkanie pomiędzy władzami luksemburskimi a Komisją, w trakcie którego wyżej wspomniane władze dostarczyły dodatkowych informacji dotyczących czynności finansowania holdingów 1929 oraz ich możliwych uzasadnionych oczekiwań odnośnie do przyszłego korzystania z systemu zwolnień w okresie przejściowym.

(20)

Ustawa zasadnicza z dnia 31 lipca 1929 r. dotycząca zwolnień podatkowych dla holdingów wprowadziła instrument finansowy wspomagający podział zysków zgromadzonych przez spółki działające w ramach grupy międzynarodowej oraz pozwalający na uniknięcie wielokrotnego opodatkowania takich zysków przekazywanych holdingom-beneficjentom, a następnie ich udziałowcom. W 1937 r. w następstwie zmian wprowadzonych do ustawy z dnia 31 lipca 1929 r., Luksemburg wprowadził dodatkowy status w zakresie zwolnienia od podatku miliardowych holdingów utworzonych z wkładu początkowego opłaconego kapitału akcyjnego w wysokości co najmniej miliarda franków luksemburskich (LUF). Luksemburg wprowadził ponadto system zwolnień z udziałów, z tytułu którego dywidendy, tantiemy, zyski kapitałowe oraz dochody z wyprzedaży akcji spółek, w których holding posiadał udziały nie są opodatkowane z zastrzeżeniem spełniania pewnych warunków. W rezultacie Luksemburg, poza ogólnym systemem zwolnień z udziałów, który wpisuje się w ramy prawa wspólnotowego (na przykład art. 166 ustawy o podatku dochodowym (UPD)) oraz stanowi transpozycję dyrektyw „spółki dominujące-zależne” i „odsetki-należności licencyjne” (7), posiada również specyficzny system zwolnień podatkowych holdingów 1929 i holdingów miliardowych.

(21)

W myśl ustawy z dnia 31 lica 1929 r. zwolnione holdingi 1929 nie podlegają żadnemu bezpośredniemu opodatkowaniu w Luksemburgu, między innymi takim podatkom jak samorządowy podatek dochodowy, komunalny podatek handlowy (8) oraz podatek od kapitału własnego (9). Podlegają jednak podatkom kapitałowym, takim jak podatek od nieruchomości (10) oraz roczna opłata subskrypcyjna (11). Dywidendy, odsetki, tantiemy oraz zyski kapitałowe pobierane przez zwolniony holding 1929 nie podlegają więc opodatkowaniu w Luksemburgu. Wypłata dywidend, tantiem (12) oraz odsetek przeprowadzana przez zwolniony holding 1929 nie podlega żadnemu potrąceniu u źródła (13). Wreszcie nie obowiązują żadne potrącenia u źródła w stosunku do odsetek wypłacanych za granicę zarówno przez zwolnione holdingi 1929, jak i inne przedsiębiorstwa luksemburskie, zatem odsetki pobierane przez miejscowe przedsiębiorstwa, niezwolnione z opodatkowania, są zawsze uważane za wpływy podlegające opodatkowaniu.

(22)

Należy zauważyć, że odsetki wypłacane przez zwolnione spółki holdingowe 1929 (jak też przez każdą inną spółkę luksemburską) osobom fizycznym – rzeczywistym beneficjentom w rozumieniu dyrektywy Rady 2003/48/WE z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek (14) – którzy są rezydentami danego państwa członkowskiego, podlegają w Luksemburgu potrąceniu u źródła określonemu w niniejszej dyrektywie. Istnieje podobne odliczenie w wysokości 10 % podatku od odsetek wypłaconych osobom fizycznym-rezydentom, wprowadzone przez Luksemburgu od 1 stycznia 2006 r., któremu podlegają odsetki wypłacane przez zwolnione spółki holdingowe 1229.

(23)

Zwolnione holdingi 1929 zostały wykluczone z dwustronnych konwencji o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu i oszustwom podatkowym zawartym przez Luksemburg.

(24)

Odnośnie do opodatkowania kapitału zwolniony holding 1929 podlega opłacie skarbowej od emisji udziałów w wysokości 1 % od wkładów pieniężnych lub wniesienia aktywów (15). Ponadto podlegają one rocznym opłatom subskrypcyjnym w wysokości 0,2 % wpłaconego kapitału akcyjnego i wartości agio emisyjnego, jakie zostało ustalone z datą zamknięcia poprzedniego roku budżetowego (16). Zwolniony holding 1929 może pożyczyć fundusze od swoich udziałowców, banków i innych instytucji kredytowych, lub też może emitować obligacje. Zasady dotyczące niedokapitalizowania stosowane są w przypadku, kiedy dofinansowanie poprzez zadłużenie, a nie poprzez emisje akcji, przekracza pewne wskaźniki finansowe, celem uniknięcia nieopłacenia opłaty subskrypcyjnej. Wreszcie, tantiemy wypłacane członkom posiadającym status rezydenta lub nie-rezydentom rady nadzorczej, zarządowi lub biegłym rewidentom zwolnionego holdingu 1929 stanowią przedmiot potrącenia u źródła w wysokości 20 %.

(25)

W przeciwieństwie do przedsiębiorstw jednoosobowych, wspólnych przedsięwzięć kontraktowych nieposiadających statusu spółki, stałych przedstawicielstw i oddziałów lub agencji lokalnych spółek zagranicznych, jedynie spółki (17) zarejestrowane w Luksemburgu mogą korzystać z systemu zwolnionych holdingów 1929. Wartość subskrybowanego kapitału zwolnionego holdingu 1929 jest zależna od formy wybranej spółki. Na mocy dekretu Wielkiego Księcia z dnia 29 lipca 1977 r., zwolniony holding 1929 musi posiadać całkowicie wpłacony kapitał akcyjny w wysokości co najmniej 24 000 euro.

(26)

Spółki posiadające swą siedzibę w Luksemburgu mogą zostać zarejestrowane jako zwolnione holdingi 1929 pod warunkiem, że zajmują się jedynie nabywaniem, rozporządzaniem i podnoszeniem wartości każdej formy udziałów w innych spółkach luksemburskich lub zagranicznych, zwłaszcza przyznawaniem pożyczek, rozporządzaniem patentami i przyznawaniem licencji na prawach autorskie lub know-how spółkom, w których posiadają udziały. Zwolniony holding 1929 nie może prowadzić działalności przemysłowej na własne konto lub prowadzić ogólnie dostępnego przedsiębiorstwa handlowego. W przypadku, kiedy rozszerzy swoją działalność poza określony tu zakres, traci swój status i jest traktowana jako spółka handlowa podlegająca całkowitemu opodatkowaniu.

(27)

Do dozwolonych działalności zwolnionych holdingów 1929 zalicza się w szczególności:

(28)

Do działalności zakazanych zalicza się szczególnie:

(29)

Zwolnione holdingi 1929 podlegają nadzorowi Administration luxembourgeoise de l'enregistrement et des domaines, która uprawniona jest do kontroli ich ksiąg, jednak wyłącznie w celu sprawdzenia czy wykonywana przez wspomniane holdingi działalność przestrzega ograniczeń określonych przez ustawodawstwo z 1929 r.

(30)

Pośród zwolnionych holdingów 1929 istnieje specyficzna forma holdingów, mianowicie zwolniony holding „miliardowy”. Może on zostać założony albo poprzez wkład w akcjach spółek zagranicznych, albo poprzez złożenie wpłaconego kapitału akcyjnego i rezerw w wysokości minimum 24 milionów euro (1 miliard LUF). Zwolnione holdingi „miliardowe” mają możliwość wyboru systemu podatkowego, w ramach którego opłata subskrypcyjna zostaje zastąpiona przez podatek zwany „podatkiem dochodowym”. Zgodnie z dekretem Wielkiego Księcia z 1937 r. w sprawie zwolnionych holdingów miliardowych, podatek od przychodów pobierany jest od odsetek wypłacanych właścicielom obligacji i papierów wartościowych, od dywidend wypłacanych akcjonariuszom oraz od tantiem płaconym zarządowi, biegłym rewidentom oraz syndykom takiej spółki.

(31)

W przypadku gdy całkowita kwota odsetek wypłacanych właścicielom obligacji lub papierów wartościowych za dany rok budżetowy wynosi przynajmniej 2,4 miliony euro, podatek jest naliczany według określonej skali, między innymi 3 % od zapłaconych odsetek, 1,8 % od dywidend, tantiem i wynagrodzeń do wysokości całkowitej wypłaconej sumy 1,2 miliona euro oraz 0,1 % sumy od dywidend, tantiem i wynagrodzeń przekraczających ten próg. W przypadku gdy całkowita kwota odsetek wypłacanych właścicielom obligacji lub papierów wartościowych za dany rok budżetowy jest niższa niż 2,4 miliony euro, podatek jest naliczany według skali, która zakłada między innymi 3 % od zapłaconych odsetek, 3 % od dywidend, tantiem i wynagrodzeń do wysokości równej różnicy między 2,4 milionami euro a całkowitą kwotą wypłaconych odsetek, 1,8 % od części dywidend przekraczających ten próg do wysokości sumy 1,2 miliona euro oraz 0,1 % sumy dywidend, tantiem i pozostałych wynagrodzeń przekraczających ten próg. Zwolnione holdingi „miliardowe” nie podlegają więc zwyczajowym zasadom dotyczącym niedokapitalizowania stosowanych dla opłaty subskrypcyjnej i nie stosuje się żadnego potrącenia u źródła dla tantiem i wynagrodzeń.

(32)

Do dozwolonych działalności zwolnionych holdingów „miliardowych” zalicza się w szczególności:

(33)

Opisane zwolnienie podatkowe zostało rozszerzone, pod pewnymi warunkami, na „zwolnione holdingi finansowe”, które stanowią poddział zwolnionych holdingów 1929. Odpowiadają one za finansowanie działalności filii danej grupy spółek lub spółek stowarzyszonych. W związku z tym, dana spółka jest uważana za część grupy, jeżeli posługuje się tą samą wspólną nazwą, stanowiąca symbol wzajemnej zależności lub jeśli spółki tej samej grupy posiadają istotny udział (minimum 25 %) w ich kapitale akcyjnym oraz utrzymują miedzy sobą trwałe więzi gospodarcze.

(34)

Podobnie jak zwolnione holdingi „miliardowe”, zwolnione holdingi finansowe mogą prowadzić większą liczbę działalności niż zwolniony holding 1929, jeżeli chodzi o wewnętrzne finansowanie grupy. Podczas gdy zwolnione holdingi 1929 mają możliwość finansowania jedynie spółek, w których posiadają bezpośredni udział, to zwolnione holdingi finansowe maja możliwość przyznawania pożyczek każdej spółce, która jest członkiem ich grupy. Do dozwolonych działalności zwolnionych holdingów finansowych zalicza się w szczególności:

(35)

W dniu 6 listopada 2003 r., rząd luksemburski przedłożył do Parlamentu projekt ustawy nr 5231 wnoszącej zmianę ustawy z dnia 31 lipca 1929 r. dotyczącej systemu zwolnionych holdingów 1929. Podczas posiedzenia w dniu 19 kwietnia 2003 r., Parlament luksemburski przyjął wspomniany projekt ustawy z pewnymi zmianami. Nowa ustawa została ogłoszona dnia 21 czerwca 2005 r. i opublikowana w Dzienniku Urzędowym Wielkiego Księstwa Luksemburga w dniu 22 czerwca 2005 r. Ustawa z dnia 21 czerwca 2005 r. weszła w życie z dniem 1 lipca 2005 r.

(36)

W myśl tej ustawy, holdingi otrzymujące minimum 5 % całości dywidend rozdystrybuowanych w ciągu roku budżetowego przez spółki nie posiadające statusu rezydenta i nie podlegające podatkowi dochodowemu porównywalnemu do luksemburskiego podatku dochodowego, tracą status zwolnionego holdingu 1929 i stają się spółkami podlegającymi systemowi podatkowemu prawa wspólnotowego. Dokumenty parlamentarne dołączone do projektu wyjaśniają, że aby dany podatek dochodowy został uznany za porównywalny do luksemburskiego podatku dochodowego, musi być naliczony według stawki minimum 11 % (to znaczy 50 % luksemburskiego podatku dochodowego od osób prawnych), a jego podstawa musi być podobna do tej stosowanej w Luksemburgu.

(37)

Z komentarzy dołączonych do wspomnianej ustawy wynika, że zmiany te zostały przyjęte w celu dostosowania systemu podatkowego holdingów 1929 do zaleceń przedstawionych władzom luksemburskim w dniu 3 czerwca 2003 r. przez Radę w ramach oceny prowadzonej na podstawie Kodeksem postępowania dotyczącego systemu podatkowego przedsiębiorstw. Z tego względu, nowa ustawa wprowadziła więc system przejściowy utrzymujący dotychczasowe przywileje dla spółek posiadających status zwolnionych holdingów 1929 lub holdingów „miliardowych”, od daty jej wejścia w życie, aż do 1 stycznia 2011 r.

(38)

W swojej decyzji z dnia 9 lutego 2006 r., Komisja w streszczeniu uznała, że system zwolnionych holdingów 1929 stanowił pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 traktatu. Według Komisji, system ten jedynie wspomnianym holdingom nadaje faktycznie wiele korzyści ekonomicznych polegających na zwolnieniu z podatku dochodowego od osób prawnych, podatku potrącanego u źródła, podatku od kapitału własnego i nieruchomości. Powyższe korzyści przekładają się na redukcję zobowiązań z tytułu opodatkowania wobec luksemburskiego Skarbu Państwa, z korzyścią dla spółek holdingowych i grup gospodarczych, do których one należą.

(39)

Według Komisji, istnienie powyższych korzyści oznacza zaangażowanie środków z zasobów państwowych równoważnych ze stratą zasobów podatkowych dla luksemburskiego Skarbu Państwa. System jest selektywny, gdyż korzystać z niego mogą jedynie spółki holdingowe zajmujące się określoną działalnością, mianowicie działalnością finansowania, zarządzania, przyznawania licencji i skarbową. System ogranicza się również do działalności wewnątrzgrupowej, gdyż beneficjenci, by móc korzystać z systemu, muszą prowadzić działalność w obrębie struktury grupowej. A zatem nie jest on dostępny dla wszystkich przedsiębiorstw, ale jedynie tych, które formują się w obrębie grupy, tworząc holding finansowy w Luksemburgu przeznaczony wyłącznie do prowadzenia określonej działalności, takiej jak finansowanie, zarządzanie udziałami, koordynacja oraz koncesjonowanie licencji i patentów.

(40)

W swojej decyzji wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego Komisja uznała, że korzyść ta stanowi zakłócenie konkurencji oraz wpływa na handel między państwami członkowskimi, gdyż typowa działalność finansowa i zarządzanie prowadzone przez zwolnione spółki holdingowe 1929 ma zazwyczaj miejsce na rynkach międzynarodowych o intensywnej konkurencji. W tym kontekście konkurencja ulega zakłóceniu, gdyż zwolnione spółki holdingowe 1929 są uprzywilejowane w stosunku do niezależnych dostawców usług i pośredników finansowych, mianowicie banków i firm zajmujących się klasycznym doradztwem. Wpływa również na handel, ponieważ korzyści z systemu zwolnionych holdingów 1929 dostępne są jedynie dla holdingów wykonujących pewien rodzajów usług finansowych o charakterze przede wszystkim transgranicznym.

(41)

Żadne z odstępstw przewidzianych w art. 87 ust. 2 i 3 nie ma zastosowania, gdyż środek stanowi pomoc operacyjną niezwiązaną z realizacją konkretnych projektów oraz obniża jedynie bieżące wydatki beneficjenta, nie przyczyniając się do osiągnięcia żadnego celu wspólnotowego.

(42)

Komisja stwierdza ponadto, że istniejąca pomoc stanowi pomoc w rozumieniu art. 1 lit. b) pkt i) rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999. Komisja stwierdza dalej, że istniejąca pomoc stanowi pomoc w rozumieniu art. 1 lit. b) pkt i) rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999. W związku z tym modyfikacje wniesione przez ustawę z 2005 r. zmieniającą system zwolnionych holdingów 1929 nie wpływają na istniejący charakter pomocy z uwagi na pozostawienie niezmienionych korzyści przyznawanych przez system wraz z ograniczeniem liczby beneficjentów do tych, którzy nie korzystają z pewnych dywidend, podlegających obniżonemu opodatkowaniu poza granicami Luksemburga.

(43)

W ramach wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego, Komisja wezwała władze luksemburskie do przedłożenia wszelkich użytecznych informacji celem oceny wpływu systemu, o którym mowa na wymianę handlową, zwłaszcza w sektorze usług finansowych. Równocześnie wezwała Luksemburg oraz strony zainteresowane do przedstawienia swoich uwag dotyczących ewentualnego wystąpienia uzasadnionych oczekiwań beneficjentów związanych z zastosowaniem środków przejściowych, przy założeniu zażądania zniesienia systemu, o którym mowa.

(44)

Żadna z zainteresowanych stron nie przedstawiła formalnie uwag po publikacji decyzji Komisji w dniu 9 lutego 2006 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (18). Wielu przedstawicieli zwolnionych spółek holdingowych 1929 nawiązywało nieformalny kontakt z Komisją w celach informacyjnych, w szczególności na temat skutków prawnych dotyczących osób prywatnych, wynikających z wszczęcia przez Komisję formalnego postępowania wyjaśniającego na mocy art. 88 ust. 2 traktatu oraz na temat legalności zwolnień podatkowych, których byli beneficjentami.

(45)

Władze luksemburskie przedstawiły swoje uwagi w piśmie z dnia 13 kwietnia 2006 r. Władze te wyraziły swój sprzeciw w związku z zakwalifikowaniem systemu zwolnień na rzecz spółek holdingowych 1929 jako pomocy w rozumieniu art. 87 ust.1 traktatu. Luksemburg nie przedstawił swoich uwag na temat zgodności systemu wspomnianych zwolnień podatkowych z regułami wspólnego rynku.

(46)

Pismem z dnia 13 kwietnia 2006 r., Luksemburg odmówił również dostarczenia jakiejkolwiek użytecznej informacji do oceny wspomnianego środka oraz jego skutków na konkurencję i wymiany handlowe, w szczególności w sektorach usług finansowych, działalności wewnątrzgrupowych oraz zarządzaniu prawami nienamacalnymi. Nie została przekazana żadna informacja dotycząca inwestycji prowadzonych przez zwolnione holdingi 1929, podobnie jak nie przekazano listy zwolnionych spółek holdingowych. W tej kwestii, władze luksemburskie stwierdziły, że zwolnione spółki holdingowe 1929 nie stanowiły przedmiotu umowy administracyjnej, a więc niemożliwym jest sporządzenie listy takich spółek.

(47)

Wreszcie, ponieważ istniały możliwe uzasadnione oczekiwania beneficjentów systemu zwolnień usprawiedliwiające zastosowanie środków przejściowych przy założeniu negatywnej decyzji końcowej, władze luksemburskie zauważyły, że ewentualne zniesienie systemu zwolnionych holdingów 1929 miałoby określony wpływ na system podatkowy Luksemburga, wymagający ochrony zaufania podmiotów działających w jego ramach. Podmioty te nie mogły bowiem spodziewać się, że dany status prawny zostanie zniesiony „z dnia na dzień”.

(48)

Zasadniczo w swoim piśmie z dnia 13 kwietnia 2006 r., władze luksemburskie kwestionują zakwalifikowanie systemu podatkowego, o którym mowa, jako pomocy państwa.

(49)

Po pierwsze, system zwolnionych holdingów 1929 nie przyznawał korzyści w porównaniu z prawem wspólnotowym dotyczącym opodatkowania spółek holdingowych. Miał na celu jedynie uniknięcie wielokrotnego obciążenia podatkowego związanego z zyskami rozdzielanymi przez spółki operacyjne. Przy braku wspomnianego systemu zwolnień, zwolnione holdingi 1929 byłyby w karane w sensie podatkowym, raz opodatkowane zyski jednego przedsiębiorstwa operacyjnego (jako jego zysk) zostałyby opodatkowane po raz drugi w trakcie ich dystrybucji jako wpływy z tytułu udziału w spółce holdingowej, a następnie w przypadku kolejnego podziału – opodatkowane jako dywidendy akcjonariuszy holdingu.

(50)

Po drugie, według władz luksemburskich, system zwolnionych holdingów 1929 nie był selektywny, a więc nie zakłócał konkurencji i nie miał negatywnego wpływu na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. Wszystkie przedsiębiorstwa znajdujące się w podobnych okolicznościach faktycznych i prawnych, w szczególności dotyczące nabywania udziałów i podnoszenia wartości posiadanych udziałów w kontrolowanych spółkach, mogły być beneficjentem wspomnianego systemu.

(51)

W końcu, system zwolnionych holdingów 1929 nie był w stanie zakłócić konkurencji i wymiany handlowej wewnątrz Wspólnoty, ponieważ korzystające z niego holdingi były wyłącznie beneficjentami dochodów pasywnych i nie znajdowały się w sytuacji porównywalnej do pozostałych operatorów działających jako usługodawcy niezależni. W każdym wypadku Komisja nie mogłaby wykazać, że omawiany system wpływa na umocnienie pozycji zwolnionych holdingów 1929 względem pozycji holdingów innego typu.

(52)

W myśl art. 87 ust. 1 traktatu, „wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem, w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi”.

(53)

Komisja uważnie zbadała system zwolnionych holdingów 1929 w świetle uwag dostarczonych przez władze luksemburskie. Liczne sformułowane zastrzeżenia nie pozwoliły Komisji na zmianę jej wstępnej oceny, w której uznała, że korzyści podatkowe przyznane przez ten system określonym spółkom stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 traktatu.

(54)

Należy przypomnieć, że uznanie za środek krajowy pomocy państwa zakłada spełnienie kolejnych warunków, mianowicie: 1) wspomniany środek przyznaje daną korzyść, 2) korzyść ta jest przyznawana za pośrednictwem zasobów państwa, 3) korzyść ta jest selektywna oraz 4) dany środek zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji i może mieć negatywny wpływ na wymianę handlowa pomiędzy państwami członkowskimi (19).

(55)

W bieżącej sprawie Komisja uznała zasadniczo, że ustawa z 1929 r. przyznaje korzyści podatkowe, które nie ograniczają się do wyeliminowania podwójnego opodatkowania dochodów otrzymanych przez inne spółki holdingowe w Luksemburgu, a mianowicie tych które zasadniczo podlegają opodatkowaniu, ale które objęto redukcją opodatkowania w związku z już zapłaconymi podatkami czy to w Luksemburgu, czy za granicą.

(56)

W tym kontekście Komisja uważa, że system przyznaje wiele korzyści podatkowych stanowiących odstępstwo od prawa wspólnotowego oraz że wspomniane przywileje faworyzują określone przedsiębiorstwa prowadzące ograniczoną liczbę działalności na terenie Luksemburga, związanych głównie z dziedziną finansową. W związku z tym system cechuje charakter selektywny. Ze względu na wagę przytoczonych przez Luksemburg zastrzeżeń, Komisja uznaje za stosowne przedstawienie dokładnych powodów pozwalających stwierdzić, że uprzednio opisany system spełnia łącznie warunki wymienione w motywie (53).

(57)

W swoich uwagach z dnia 13 kwietnia 2006 r. Luksemburg przyznał, że system opodatkowania zwolnionych holdingów 1929 stanowił ogólny system podatkowy stosowany względem spółek otrzymujących jedynie dochody pasywne opodatkowane już w momencie ich wygenerowania, niezależnie od ich wielkości, sektora działalności i formy prawnej. Równocześnie Luksemburg stwierdził, że system był uzasadniony ogólną ekonomią podatkowego systemu luksemburskiego, który ma na celu zapobieżenie podwójnemu opodatkowaniu, ponieważ spółki całkowicie podlegające opodatkowaniu mają dostęp do innych porównywalnych form zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. W szczególności, dla Luksemburga system nie przynosiłby korzyści z dwóch zasadniczych powodów.

(58)

Po pierwsze, system opodatkowania spółek w Luksemburgu przewidywał wiele systemów, stosowanych alternatywnie w porównywalnych sytuacjach i dostępnych dla wszystkich podmiotów, traktowanych na równi. Taki system nie mógł więc zawierać korzyści w myśl art. 87 ust. 1 traktatu, tak jak to przyznał Trybunał w wyroku Banks'a (20). W wyroku tym Trybunał uznał bowiem, że nie można mówić o pomocy, kiedy różne formuły opodatkowania, przynoszące ewentualne korzyści zależnie od wyboru rzeczywiście dokonanego przez podmioty gospodarcze, dostępne są dla ogółu podmiotów, bez dyskryminacji.

(59)

Po drugie, według władz luksemburskich, ocena obciążenia podatkowego jakiemu podlegają zwolnione holdingi 1929 powinna zostać przeprowadzona z uwzględnieniem ogółu czynników zarówno korzystnych, jak i niekorzystnych tego systemu. Tymczasem jednak Komisja wyraźnie zignorowała tę kwestię. W związku z tym władze luksemburskie przytoczyły dostarczone w ich piśmie z dnia 13 kwietnia 2006 r. trzy przykłady zwolnionych holdingów 1929, które zostały poszkodowane przez zastosowanie wspomnianego systemu w stosunku do holdingów opodatkowanych.

(60)

Komisja nie podziela wniosków władz luksemburskich. W rzeczywistości bowiem, w przeciwieństwie do tego co utrzymują, wspomniany system cechuje się licznymi zwolnieniami podatkowymi, zwłaszcza z tytułu podatku dochodowego, komunalnego podatku handlowego oraz podatku od kapitału własnego. Zwolnienia te naruszają zasadę opodatkowania wspomnianych spółek. Ponadto, odstępstwa te nie mają na celu zwykłego uniknięcia wielokrotnego opodatkowania dochodów, ale odciążenie od niektórych podatków pewnych rodzajów działalności gospodarczych określonych przez ustawę z dnia 31 lipca 1929 r., a wykonywanych przez zwolnione spółki holdingowe.

(61)

Jeżeli prawdą jest, że system zwolnień z 1929 r., z którego korzystają zwolnione spółki holdingowe, nie dotyczy całości podatków, którym spółki luksemburskie zasadniczo podlegają (21), to jednak pozostaje faktem, że niniejsza procedura ograniczona jest do stwierdzonych odstępstw podatkowych i dotyczy wielu podatków od osób fizycznych w stosunku do których zostało przyznane zwolnienie (22). Przy podatkach bezpośrednich, w szczególności przy podatku dochodowym, komunalnym podatku handlowym oraz podatku od kapitału własnego (podatek majątkowy) zwolnienie, z którego korzystają holdingi 1929 jest całkowite.

(62)

W związku z powyższym, Komisja przyznaje, że zwolnione holdingi 1929 podlegają obowiązkowi podatku od nieruchomości zgodnie z ustawą z dnia 1 grudnia 1936 r. oraz że wspomniane holdingi nie czerpią korzyści z tego tytułu, w przeciwieństwie do tego, co utrzymywała w swojej decyzji z dnia 9 lutego 2006 r.

(63)

W sprawie zwolnienia z podatku dochodowego oraz komunalnego podatku handlowego, wyłączenie zwolnionych holdingów 1929 z obowiązku opodatkowania dochodów z udziałów (dywidendy oraz zyski kapitałowe) dalece wybiega poza zwolnienie udziałów przyznane na dywidendy i zyski kapitałowe realizowane przez niezwolnione spółki holdingowe celem ich ochrony przed podwójnym opodatkowaniem. Przede wszystkim zwolnione holdingi 1929 zwolnione są z tych obciążeń niezależnie od faktu spełnienia warunków pozwalających na skorzystanie ze wspólnotowego systemu zwolnień dotyczącego unikania podwójnego opodatkowania (23). W przeciwieństwie do spółek opodatkowanych korzystają więc z tych zwolnień automatycznie. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Komisja uznaje, że wspomniane zwolnienie przynosi zwolnionym holdingom 1929 korzyść, wpływając na zmniejszenie obciążenia, jakim podlega normalnie ich budżet (24).

(64)

Dodatkowo, odnośnie do podatku dochodowego oraz komunalnego podatku handlowego, Komisja pragnie dodać, że odsetki oraz tantiemy otrzymywane przez zwolnione holdingi 1929 są z nich całkowicie zwolnione, przeciwnie niż w systemie opodatkowania wynikającym z prawa wspólnotowego stosowanym względem pozostałych holdingów finansowych działających na terenie Luksemburga. Zwolnienie to nie może być jednak uzasadnione wolą zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu tych dochodów, szczególnie w przypadku, kiedy odpowiednie opłaty są odliczane z góry przez tych, którzy im podlegają. Zwolnienie tych dochodów na mocy ustawy z dnia 31 lipca 1929 r. stanowi więc odstępstwo i przeczy zasadzie, wedle której wypłaty odsetek oraz tantiem podlegają, przynajmniej jednorazowemu, podatkowi dochodowemu. W związku z faktem, iż zwolnienie to stanowi odstępstwo, Komisja uznaje, że zwolnione holdingi 1929 korzystały również i w tym przypadku ze zmniejszeń obciążeń, jakim podlega normalnie ich budżet.

(65)

Odnośnie do potrąceń u źródła od wypłaconego zysku, dywidend oraz tantiem wypłacanych przez zwolnione holdingi 1929, Komisja stwierdza, że wspomniane holdingi nie podlegają na terenie Luksemburga potrąceniu u źródła dotyczącego wypłat na rzecz beneficjentów nieposiadających statusu rezydenta, stosowanemu normalnie, również w przypadku dotyczącym holdingów „miliardowych”, jako potrącenie od tantiem. Na tej podstawie Komisja uznaje, że zwolnione holdingi 1929 korzystają również, przy takim założeniu, ze zmniejszenia obciążeń, jakim podlega normalnie ich budżet.

(66)

Zakładając nawet, że to zwolnienie u źródła bezpośrednio faworyzuje beneficjentów dochodów, a pośrednio jedynie zwolnione holdingi 1929, Komisja uznaje, że w efekcie bardziej zmniejsza to obciążenia tych ostatnich, którym normalnie podlegać muszą opodatkowane spółki dystrybucyjne w Luksemburgu. Ocena ta jest poparta faktem, że w przypadku zastosowania potrącenia u źródła stawka opodatkowania jest wyższa, jeżeli obciąża dystrybutora i że w takiej sytuacji nie jest on prawnie zobowiązany do przerzucenia opodatkowania na beneficjenta zysków. Ponadto, zwolnione holdingi 1929 posiadają pośrednią korzyść wynikającą z łatwiejszego dostępu do kapitału ryzyka/kapitału dłużnego związanego ze zwiększonym dochodem wynikającym z tego zwolnienia, z którego korzystają inwestorzy.

(67)

Wreszcie, zwolnione holdingi 1929 nie podlegają podatkowi od kapitału własnego stosowanemu względem spółek opodatkowanych w Luksemburgu. Nawet przy założeniu, że zwolnienie to miałoby ograniczone znaczenie ekonomiczne, nie zmienia to faktu, że zmniejsza ono obciążenie, któremu podlegają normalnie spółki w Luksemburgu.

(68)

W związku z powyższym według Komisji wspomniane korzyści są środkami stanowiącymi odstępstwo, które faworyzuje określone przedsiębiorstwa względem innych przedsiębiorstw, które ze względu na cel przyświecający wspomnianemu systemowi, mianowicie zapobieganie wielokrotnemu opodatkowaniu, znajdują się w porównywalnych okolicznościach faktycznych i prawnych. Komisja uważa, że odniesienie władz luksemburskich do wyroku Banks ' a jest w tym kontekście bezprzedmiotowe. We wspomnianej sprawie bowiem, żadna pośród wielu możliwych do zastosowania formuł nie wydawała się z góry korzystniejsza. Tymczasem w omawianej sprawie należy przyznać, że zwolnienie z opodatkowania jest z zasady korzystniejsze niż opodatkowanie dochodów. Komisja wnioskuje z tego, że zwolnione holdingi 1929 korzystają w sposób pewny i nieprzypadkowy ze zmniejszenia obciążeń, jakim podlega normalnie ich budżet.

(69)

Przytoczone przez władze luksemburskie w ich piśmie z dnia 13 kwietnia 2006 r. trzy przykłady nie mogą podważyć ustaleń, według których sporny system dostarcza korzyści stanowiących odstępstwo od podatkowego prawa wspólnotowego, nieuzasadnionych charakterem systemu podatkowego Luksemburga. Z jednej strony bowiem, chodzi o przypadki, które nie pokazują rzeczywistego wykorzystania systemu przez zwolnione holdingi 1929. Z drugiej strony, wspomniane przykłady dotyczą wyłącznie sytuacji, w których system prawa wspólnotowego przyznaje już całkowite zwolnienie z podatku od dochodów. Luksemburg nie bierze jednak pod uwagę sytuacji, w których zwolnienie nie jest przyznawane przez prawo wspólnotowe, podczas gdy, jak to zostało wcześniej stwierdzone, jedynie w takich sytuacjach wspomniany system pozwala swoim beneficjentom zachować specyficzne korzyści względem systemu prawa wspólnotowego

(70)

Komisja uznaje więc, że nie należy uwzględniać ogółu stosowanych podatków bezpośrednich i pośrednich celem stwierdzenia czy istnieje rzeczywista podatkowa korzyść przyznawana zwolnionym holdingom 1929, jako że istnienie takiej korzyści zostało już wyczerpująco wykazane. Ponadto Komisja stwierdza, że wykonanie takiej analizy nie byłoby możliwe ze względu na nieokreśloną liczbę możliwych sytuacji, które należałoby uwzględnić.

(71)

W konkluzji, Komisja stwierdza, że wspomniany system stanowi korzyść przyznawaną zwolnionym holdingom 1929.

(72)

Należy przypomnieć, że specyfika środka państwowego, mianowicie jego selektywny charakter, stanowi jeden z niezbędnych elementów pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 traktatu. Z tego względu należy zbadać czy wspomniany system podatkowy pociąga za sobą korzyści dostępne wyłącznie dla niektórych przedsiębiorstw lub niektórych sektorów działalności (25). W omawianym przypadku, według władz luksemburskich, system zwolnionych holdingów 1929 nie był selektywny, ponieważ wszystkie przedsiębiorstwa znajdujące się w podobnych okolicznościach, mianowicie zajmujące się wyłącznie działalnością zarządzania i podnoszenia wartości udziałów posiadanych w kontrolowanych spółkach oraz ściąganiem dochodów pochodzących z tych działalności, mogły z niego korzystać.

(73)

Komisja podziela zdanie władz luksemburskich, według którego selektywność środka, taka jak zwolnienie podatkowe dla działalności holdingów powinna koniecznie zostać oceniona w odniesieniu do sytuacji porównywalnych (26). Komisja uważa jednak, że w omawianym przypadku, tytułem porównania, powinny zostać wzięte pod uwagę spółki otrzymujące dochody porównywalne do dochodów zwolnionych holdingów 1929. Komisja zauważa jednak, że pośród spółek luksemburskich, jedynie zwolnione holdingi 1929 są całkowicie zwolnione z opodatkowania od całości dochodów jakie otrzymują i to niezależnie od z góry już ewentualnie opłaconego podatku od ich dochodów przez spółki, w których posiadają udziały.

(74)

W związku z powyższym Komisja jest zmuszona stwierdzić, że taki system zwolnień jest selektywny, ponieważ faworyzuje niektóre przedsiębiorstwa prowadzące wyłącznie wybrane działalności spośród wielu przedsiębiorstw i działalności, które podlegają różnym rodzajom opodatkowania.

(75)

Niniejsza ocena jest dodatkowo poparta faktem, że według władz luksemburskich, ustawa z dnia 31 lipca 1929 r. ma na celu uniemożliwienie zbytniego rozszerzenia tego korzystnego systemu na rzecz spółek innych niż zwolnione holdingi 1929, aby nie stanowiły one zbytniego obciążenia dla budżetu państwa. Komisja pragnie przypomnieć, że w tym zakresie uzasadnienie oparte na specyfice czy ekonomii systemu podatkowego powinno odsyłać do spójności właściwego instrumentu podatkowego z wewnętrzną logiką systemu podatkowego w ogóle (27). Jednak w omawianym przypadku Luksemburg nie podał uzasadnienia dotyczącego charakteru i ekonomii krajowego systemu podatkowego, co do istnienia systemu stanowiącego odstępstwo, z którego korzystają jedynie zwolnione holdingi 1929.

(76)

Ponadto Komisja stwierdza, że przyznanie korzyści zwolnienia na mocy ustawy z dnia 31 lipca 1929 r. zależy od spełnienia wielu związanych z tym warunków, głównie istnienia systemu rejestracji pod nadzorem organu administracyjnego oraz przestrzegania pewnych wymogów prawnych dotyczących wartości minimalnego kapitału własnego oraz rzeczywistego i wyłącznego prowadzenia pewnych ściśle określonych działalności. Według Komisji istnienie niniejszych ścisłych kryteriów umacnia selektywny charakter omawianego systemu.

(77)

W związku z tym Komisja zauważa, że zwolnione spółki holdingowe powinny ograniczać swoje działalności do nabywania udziałów, w jakiejkolwiek formie, w innych przedsiębiorstwach, jak również do zarządzania i podnoszenia wartości tych udziałów. Skrócona definicja, którą podaje ustawa z dnia 31 lipca 1929 r. o podnoszeniu wartości udziałów została sformułowana przez Administration de l'enregistrement et des domaines, która uznała przez szeroką interpretację, że definicja powinna określać wiele działalności gospodarczych, bezpośrednio lub pośrednio związanych z podnoszeniem wartości udziałów, skupiających się głównie na działalności finansowej. W ten sposób spółki holdingowe są uprawnione do udzielania kredytów i pożyczek długo- i krótkoterminowych spółkom, w których bezpośrednio posiadają udziały (28).

(78)

Na mocy ustawy z dnia 31 lipca 1929 r., ustanowienie zabezpieczeń na rzecz wierzycieli spółek, w których zwolnione holdingi 1929 posiadają udziały, jak też gwarancja ich wzrostów kapitału wchodzą również w zakres pojęcia o podnoszeniu wartości udziałów. Ponadto, oprócz udziałów w akcjach, zwolnione holdingi 1929 mogą posiadać obligacje publiczne, prywatne, notowane lub nie na rynkach regulowanych lub nie, emitowane przez sektor publiczny bądź nie. Zwolnione holdingi 1929 mają również możliwość posiadania jedynie obligacji, niezależnie lub łącznie z prowadzeniem działalności rozporządzania udziałami. W ten sposób, w przypadku holdingów finansowych możliwe jest poszerzenie kręgu potencjalnych beneficjentów dofinansowania, przez co możliwe jest przyznawanie pożyczek każdej spółce należącej do grupy, a więc ogółowi spółek posiadających wspólną nazwę, w których wspólna spółka dominująca posiada udziały w wysokości przynajmniej 25 %.

(79)

Ponadto, pewne działalności są uważane jako równoznaczne z nabywaniem udziałów, nawet jeśli żaden udział nie jest w posiadaniu wspomnianego zwolnionego holdingu 1929. W ten sposób, holding może posiadać patenty i nawet jeżeli nie może ich wykorzystywać lub handlować nimi, może wydawać licencje użytkowania innym spółkom trzecim lub spółkom z grupy, do której należy, a tym samym otrzymywać tantiemy bez utraty korzyści ze zwolnienia.

(80)

Pośród działalności dozwolonych dla zwolnionych holdingów 1929 figuruje również działalność doradcza w zarządzaniu i lokowaniu funduszy inwestycyjnych. Działalność ta polega na doradzaniu przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania w zakresie zarządzania powierzonym im portfelem. Działalność ta jest zwykle prowadzona przez spółkę doradczą, która z zasady jest opodatkowana z tytułu wspólnotowego prawa podatkowego. Jednakże, przy spełnieniu odpowiednich warunków, spółka doradcza ma możliwość wyboru statusu spółki holdingowej 1929 (29).

(81)

Z powyższego wynika, że działalności, które może prowadzić holding 1929 są ściśle ograniczone przez ustawę z dnia 31 lipca 1929 r., prowadzenie innych działalności grozi cofnięciem podatkowego statusu o zwolnieniu. Komisja uznaje, że restrykcje te potwierdzają selektywny charakter systemu zwolnień dla zwolnionych holdingów 1929. Ponadto, jak to zostało zaznaczone przez Komisję w jej decyzji z dnia 9 lutego 2006 r., wystarczy zauważyć, że wiele sektorów gospodarczych nie może czerpać korzyści oferowanych przez ten system. W ten sposób, przedsiębiorstwa prowadzące działalność inną niż dozwoloną dotyczącą podniesienia wartości udziałów, jak i działalności dotyczące wielu innych sektorów, takich jak przemysł wytwórczy, rolnictwo czy handel są wyłączone z korzystania ze wspomnianego systemu.

(82)

Komisja uznaje, że żadne rzeczowe wyjaśnienie nie może uzasadnić podobnego traktowania podatkowego zarezerwowanego w specyficzny sposób dla zwolnionych holdingów 1929, a które, poprzez ograniczenie jego zastosowania do pewnych spółek, ma na celu faworyzowanie ich względem spółek konkurencyjnych.

(83)

Ponadto, okoliczność, w której wspomniany system dostępny jest jedynie dla spółek luksemburskich prowadzących ograniczoną liczbę działalności, dodatkowo wzmacnia tę ocenę. W rzeczywistości bowiem, aby móc korzystać ze wspomnianego systemu zwolnień, każde przedsiębiorstwo pragnące podnieść wartość swoich inwestycji musi stworzyć odrębną jednostkę w Luksemburgu, której celem byłoby prowadzenie wyłącznie dozwolonych przez ustawę z 1929 r. działalności. Stworzenie takiej struktury pociąga więc za sobą szereg inwestycji wliczanych w normalne koszty danej działalności inwestycyjnej. Jedynie przedsiębiorstwa będące częścią grupy, o znacznych (30) zasobach finansowych, wystarczających do założenia w Luksemburgu odpowiedniej struktury przeznaczonej do prowadzenia działalności zarządzania i finansowania udziałów, są w stanie korzystać z tego systemu. Dotyczy to na przykład zwolnionych holdingów „miliardowych”.

(84)

W odniesieniu do państwowych źródeł korzyści wynikających z zastosowania wspomnianego systemu, należy przypomnieć, że pojęcie pomocy jest ogólniejsze niż pojęcie subwencji, ponieważ może obejmować nie tylko pozytywne świadczenia, takie jak same subwencje, ale także środki, które przybierając różne formy obniżają koszty normalnie ponoszone przez przedsiębiorstwa i które nie stanowiąc subwencji w ścisłym tego słowa znaczeniu, maja identyczny charakter i identyczne skutki (31). Wynika z tego, że wspomniany system, w którym władze publiczne przyznają pewnym przedsiębiorstwom zwolnienie z normalnie obowiązującego podatku, pomimo że nie wiąże się z przekazaniem zasobów państwowych, stawia jego beneficjentów w bardziej uprzywilejowanej sytuacji finansowej niż pozostałych podatników i stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 traktatu (32). A zatem, pomimo że w bieżącej sprawie zwolnienia wynikające z zastosowania systemu zwolnionych holdingów 1929 nie wiążą się z przekazaniem zasobów państwowych, to nie można zaprzeczyć, że pociągają one za sobą utratę zasobów podatkowych i stanowią w ten sposób dofinansowanie państwa.

(85)

Według Luksemburga, system zwolnionych holdingów 1929 nie jest w stanie zakłócić konkurencji i wymiany wewnątrz Wspólnoty, bowiem korzystające z niego holdingi były wyłącznie beneficjentami dochodów pasywnych i nie znajdowały się w sytuacji porównywalnej do pozostałych operatorów działających jako usługodawcy niezależni. Co więcej, Komisja nie mogłaby wykazać, że omawiany system wpływa na umocnienie pozycji zwolnionych holdingów 1929 względem pozycji innych holdingów.

(86)

Komisja zauważa, że zgodnie ze stałym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, po pierwsze, aby można było mówić o zakłóceniu konkurencji wystarczy, że beneficjent pomocy konkuruje z innymi przedsiębiorstwami na rynkach otwartych na konkurencję (33), a po drugie, środek wpływa na wymianę wewnątrzwspólnotową, kiedy przyznana przez państwo pomoc finansowa wzmacnia pozycję tego przedsiębiorstwa w wymianie wewnątrzwspólnotowej (34) względem pozostałych przedsiębiorstw konkurencyjnych.

(87)

Komisja uważa, że zwolnione holdingi 1929 wchodzą w zakres sektora finansowego, w ramach, którego prowadzą określone działalności, takie jak przyznawanie pożyczek pozostałym członkom grupy, emisja obligacji, dyskontowanie faktur i zarządzanie depozytami pieniężnymi spółek, które kontrolują bezpośrednio i pośrednio oraz pozostałych spółek w ramach grupy, do której należy zwolniony holding 1929, lub też doradztwo dotyczące zarządzania wspólnymi funduszami inwestycyjnymi. Jak już wcześniej stwierdzono, zwolnione holdingi finansowe oraz zwolnione holdingi „miliardowe” korzystają na mocy ustawy z 1929 r. z większej swobody operacyjnej w prowadzeniu takich działalności finansowych. Zwolnione holdingi 1929 uczestniczą również w wykupie i zarządzaniu patentami, podobnie jak w udzielaniu licencji na konto oddziałów, które bezpośrednio i pośrednio posiadają lub też dla innych spółek w grupie.

(88)

Zgodnie z procesem deregulacji, który cechuje wspólny rynek usług finansowych, konkurencja w tym sektorze opiera się głównie na eliminacji wszelkich ograniczeń ustawowych przy prowadzeniu działalności finansowych na wspólnym rynku oraz na przejrzystości i równości warunków prowadzenia tych działalności, kiedy są one porównywalne. Konkurencja jest jednak zakłócona przez wspomniany system, ponieważ zwolnione holdingi 1929 korzystają z całkowitego zwolnienia podatkowego od podatków bezpośrednich normalnie stosowanych w Luksemburgu od dochodów pochodzących z tych działalności, podczas gdy te same działalności są opodatkowane, kiedy prowadzone są przez podmioty niezależne lub takie, które nie przyjęły specyficznej formy zwolnionego holdingu 1929.

(89)

Następnie, z uwagi na fakt, że statusowa forma zwolnionego holdingu 1929 jest często wybierana przez grupy posiadające wymiar międzynarodowy lub których działalność dotyczy wielu sektorów, w szczególności handlu, wymiana między państwami członkowskimi jest naruszona z uwagi na korzyści podatkowe przyznane międzynarodowym przedsiębiorstwom handlowym korzystającym z usług zwolnionych holdingów 1929. Ponadto, zwolnione holdingi 1929 dostarczają usługi wewnątrzgrupowe i maja możliwość, przy pewnych ograniczeniach, włączenia się w działalność przemysłową i handlową spółek, w których posiadają udziały, co stanowi odrębną działalność gospodarczą, jak to zostało stwierdzone przez Trybunał w jego ostatnim wyroku w sprawie Fondazione Cassa di Risparmio di Firenze (35). Z tych właśnie powodów naruszenie wymiany oraz zakłócenie konkurencji ma miejsce również na poziomie grup, do których należą zwolnione holdingi 1929 oraz ze względu na działalność handlową, jaką te grupy prowadzą.

(90)

Wnioski te poparte są dodatkowo stwierdzeniem znacznego wpływu, jaki wywierają wspomniane wcześniej zwolnienia podatkowe na wyborze Luksemburga jako uprzywilejowanej lokalizacji finansowej. W związku z tym Komisja uważa za stosowne odnieść się do artykułów, jakie pojawiły się w prasie (36), w których wskazywano, że finansowy system luksemburski opiera się na systemie zwolnień podatkowych holdingów. Pozwala to stwierdzić, że międzynarodowe przedsiębiorstwa finansowe wykorzystują struktury holdingów w Luksemburgu, w tym zwolnione holdingi 1929, w celu minimalizacji obciążeń podatkowych. Zgodnie z tymi artykułami prasowymi, istnieje około 15 000 zwolnionych holdingów 1929 zarejestrowanych na terenie Luksemburga.

(91)

Pomimo braku danych przekazanych przez władze luksemburskie, które pozwoliłyby na ustalenie całkowitego obrotu realizowanego przez zwolnione holdingi 1929, Komisja uważa, że nie można zaprzeczyć znaczeniu tego systemu w sektorze finansowym Luksemburga, jak i w zakłóceń konkurencji i wymiany, które z niego wynikają.

(92)

Komisja uznaje, że pomoc państwa, z której korzystają zwolnione holdingi 1929 nie może zostać uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem. W związku z tym należy zauważyć, że władze luksemburskie nie przedstawiły żadnego istotnego powodu, dla którego jedno z odstępstw określonych w art. 87 ust. 2, 3 traktatu mogłoby zostać zastosowane w omawianym przypadku.

(93)

Odstępstwa określone w art. 87 ust. 2 traktatu dotyczące pomocy o charakterze socjalnym przyznawanej konsumentom indywidualnym, pomocy mającej na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi oraz pomocy przyznawanej niektórym regionom Republiki Federalnej Niemiec, wyraźnie nie znajdują zastosowania w omawianym przypadku.

(94)

Nie można zastosować również odstępstwa określonego w art. 87 ust. 3 lit. a) traktatu, który zezwala na zastosowanie pomocy przeznaczonej na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu w regionach, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub w regionach, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia. System nie może zostać uznany za projekt stanowiący przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania ani za pomoc mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce Luksemburga w rozumieniu art. 87 ust. 3 lit. b) wspomnianego traktatu. Nie ma on też na celu promocji kultury i zachowania dziedzictwa w rozumieniu art. 87 ust. 3 lit d) wspomnianego traktatu.

(95)

Odnośnie do art. 87 ust. 3 lit. c) traktatu, który pozwala na pomoc przeznaczoną na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia to warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem, Komisja stwierdza, że korzyści podatkowe przyznane zwolnionym holdingom 1929 nie są związane z inwestycjami, z tworzeniem miejsc pracy ani ze specyficznymi projektami. Stanowią one, po prostu, redukcję obciążeń, które normalnie powinna ponosić spółka, której to dotyczy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i dlatego też powinny one zostać uznane za pomoc państwa na działalność operacyjną. Zgodnie ze stałym orzecznictwem Komisji, tego typu pomoc nie może być uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem, jeżeli dane środki nie ułatwiają rozwoju pewnego rodzaju działalności lub pewnych obszarów gospodarczych oraz nie są ograniczone w czasie, degresywne lub proporcjonalne do potrzeb związanych z przezwyciężeniem konkretnych barier ekonomicznych.

(96)

Komisja zwraca uwagę, że prosty fakt, iż wspomniane korzyści finansowe są zarezerwowane wyłącznie dla spółek zarejestrowanych w Luksemburgu jako zwolnione holdingi 1929, a udzielane ogólnie w pozostałych państwach członkowskich (37), wydaje się być sprzeczny ze swobodą przedsiębiorczości podmiotów gospodarczych mających siedzibę również w tym kraju.

(97)

Komisja stwierdza w tej kwestii, że jedynie przedsiębiorstwa ustanowione w formie spółek w Luksemburgu mają możliwość czerpania korzyści oferowanych przez luksemburski system podatkowy zwolnionym holdingom 1929 i że ta okoliczność nie może zostać uzasadniona naturą wspomnianego systemu podatkowego. Okazuje się, że przedsiębiorstwo zagraniczne prowadzące działalność porównywalną do prowadzonej przez zwolniony holding 1929, szczególnie za pośrednictwem swojego stałego przedstawicielstwa, agencji lub oddziału spółki zagranicznej w rozumieniu art. 43 traktatu, nie może czerpać korzyści przewidzianych przez system zwolnionych holdingów 1929. W tym kontekście Komisja nie może akceptować braku zaangażowania władz luksemburskich do rozszerzenia statusu zwolnienia podatkowego na mocy ustawy z dnia 31 lipca 1929 r. na inne stałe przedstawicielstwa spółek zagranicznych mające siedziby w Luksemburgu i spełniające warunki określone w ustawie z dnia 31 lipca 1929 r. W rzeczywistości, art. 87 ust. 1 traktatu nie wprowadza bowiem rozróżnienia pomiędzy interwencjami państwowymi w zależności od ich przyczyn lub celów, ale definiuje te interwencje na podstawie ich skutków (38). Komisja podtrzymuje więc swoją wstępna ocenę, według której wspomniany system jest krzywdzący przede wszystkim dla przedsiębiorstw zagranicznych działających w Luksemburgu i nie ustanowionych jako spółki wedle prawa luksemburskiego w stosunku do holdingów utworzonych w formie spółki utworzonej w Luksemburgu. Dyskryminacja ta może zatem stanowić przeszkodę dla swobody przedsiębiorczości spółek zagranicznych w Luksemburgu sprzeczną z traktatem, a przez to niezgodną ze wspólnym rynkiem.

(98)

W związku z tym Komisja przypomina, że procedura przewidziana w art. 88 traktatu nie może nigdy przynieść skutku sprzecznego z innymi szczegółowymi postanowieniami traktatu. Pomoc państwa, której pewne warunki są sprzeczne z innymi postanowieniami traktatu nie może zostać uznana przez Komisję za zgodną ze wspólnym rynkiem (39). W omawianym przypadku, jak to już wcześniej zostało stwierdzone, wydaje się, że wspomniany system nie przynosiłby korzyści danej spółce zagranicznej działającej na terenie Luksemburga za pośrednictwem przedsiębiorstwa zależnego w formie stałego przedstawicielstwa, agencji lub oddziału w rozumieniu art. 43 traktatu, opodatkowanego w Luksemburgu. Jeżeli państwo członkowskie przyznaje, choćby w pośredni sposób, przywilej podatkowy przedsiębiorstwom mającym swoją siedzibę na jego terytorium, a odmawia korzystania z tego samego przywileju przedsiębiorstwom mających swoją siedzibę w innym państwie członkowskim, ale posiadającym przedsiębiorstwo zależne w Luksemburgu, to różnica w traktowaniu pomiędzy tymi dwoma kategoriami beneficjentów będzie z zasady zabroniona przez traktat, ponieważ nie istnieje między nimi żadna różnica w sytuacji obiektywnej.

(99)

Biorąc pod uwagę całość powyższych rozważań, Komisja uznaje, że wspomniany system nie może zostać uznany jako zgodny ze wspólnym rynkiem.

(100)

Komisja stwierdza, że system podatkowy stosowany względem zwolnionych holdingów 1929 w Luksemburgu stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 traktatu i że żadne z odstępstw przewidzianych w art. 87 ust. 1 i 3 traktatu nie ma dla niego zastosowania. Komisja stwierdza również, że pomimo wniesionych zmian w systemie zwolnionych holdingów 1929, wprowadzonych ustawą z dnia 21 czerwca 2005 r., wspomniany system w dalszym ciągu przynosi wszystkie omawiane przywileje fiskalne i to pomimo ograniczenia liczby beneficjentów systemu do holdingów otrzymujących poniżej 5 % ich dywidend od spółek zagranicznych podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w wysokości poniżej 11 %, jak również do holdingów otrzymujących dywidendy wypłacane przez spółki zagraniczne podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w wysokości co najmniej 11 % lub przez spółki luksemburskie. Komisja stwierdza, że system zwolnionych holdingów 1929 zmieniony przez ustawę z dnia 21 czerwca 2005 r., stanowi pomoc państwa w znaczeniu art. 87 ust. 1 traktatu i że żadne z odstępstw przewidzianych w art. 87 ust. 1 i 3 traktatu nie ma dla niego zastosowania.

(101)

Komisja stwierdza, że system zwolnień podatkowych przyznany przez ustawę z 1929 r. nie został gruntownie zmieniony od wejścia w życie traktatu. Komisja uznaje więc, że system stanowi istniejącą pomoc w rozumieniu art. 1 lit b) i) rozporządzenia (WE) nr 659/1999. Komisja uważa, że zmiany systemu zwolnionych holdingów 1929, które określa ustawa z dnia 21 czerwca 2005 r. nie wprowadzają nowych elementów pomocy i nie zwiększają liczby beneficjentów; środek zachowuje zatem swój charakter istniejącej pomocy.

(102)

Władze luksemburskie podały argument, według którego Komisja miała zatwierdzić zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 21 czerwca 2005 r. w ramach Grupy „Kodeksu Postępowania” Rady poświęconemu ocenie szkodliwych instrumentów podatkowych w ramach Kodeksu postępowania dotyczącego systemu podatkowego przedsiębiorstw (40) i że tym samym, system zwolnionych holdingów 1929 jest zgodny z traktatem. Komisja stwierdza w pierwszym rzędzie, że art. 87 nie wyłącza ze swojego zakresu jakichkolwiek instrumentów podatkowych. Komisja stwierdza następnie, że ani ustawa z dnia 31 lipca 1929 r., ani żadna ze zmian, łącznie ze zmianą wprowadzona w ustawie z dnia 21 czerwca 2005 r. nie zostały podane do wiadomości Komisji zgodnie z art. 88 ust. 3 traktatu. Tym samym, Komisja nie miała okazji rozpatrzenia zgodności wspomnianego systemu z zasadami dotyczącymi pomocy państwa.

(103)

A zatem, żaden wniosek nie został więc wyciągnięty z faktu, że Komisja uczestniczyła w pracach Grupy „Kodeksu Postępowania”, której celem była ocena szkodliwego charakteru wspomnianego instrumentu podatkowego. Wystarczy w tym kontekście przypomnieć, że postępowanie wyjaśniające dotyczące systemów podatkowych pod względem pomocy państwa jest z punktu widzenia prawa niezależne od prac Grupy „Kodeksu Postępowania”. Ponadto system zwolnionych holdingów 1929, który oceniła Grupa „Kodeksu Postępowania” miał bardziej ograniczony zakres niż zakres systemu, o którym mowa w niniejszej decyzji. W rzeczywistości, ocena wykonana przez wspomnianą Grupę dotyczyła wyłącznie zwolnień od dywidend otrzymywanych przez zwolnione holdingi 1929.

(104)

Z tego wynika, że analiza ta nie mogła przeszkodzić Komisji w przystąpieniu do obecnej oceny ani podważyć ustaleń Komisji, według których system zwolnionych holdingów 1929 regulowany ustawą z dnia 31 lipca 1929 r. zmieniony ustawą z dnia 21 czerwca 2005 r., stanowi pomoc państwa niezgodną ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 ust. 1 traktatu.

(105)

Komisja uważa, że należy położyć kres przyznawaniu różnych przywilejów określonych przez podatkowy system zwolnień stosowany wobec zwolnionych holdingów 1929 albo poprzez ich zniesienie, albo ich zmianę w celu dostosowania do wspólnego rynku. Począwszy od daty powiadomienia o niniejszej decyzji, przywileje określone przez ten system lub jego elementy nie będą już mogły być przyznawane nowym spółkom beneficjentom zarejestrowanym jako zwolnione holdingi 1929. Władze luksemburskie dokonają w tym celu stosownych zmian w swoim ustawodawstwie najpóźniej do 31 grudnia 2006 r.

(106)

Odnośnie do istniejących zwolnionych spółek holdingowych 1929 aktualnie korzystających z systemu zwolnienia podatkowego opisanego w niniejszej decyzji, Komisja przyznaje, że charakter istniejącej pomocy systemu stanowi przeszkodę do odzyskania wszelkiej pomocy przyznanej przed datą niniejszej decyzji.

(107)

Komisja odnotowuje fakt, że strony zainteresowane nie przedstawiły uwag ani innych kwestii ważnych dla określenia czy istnieją uzasadnione oczekiwania beneficjentów wspomnianego systemu, usprawiedliwiających wprowadzenie środków przejściowych przed całkowitym zniesieniem niniejszego systemu pomocy. Ponadto, Komisja zbadała kwestie podniesione przez władze luksemburskie dotyczące działalności finansowej holdingów 1929 oraz pozostałe argumenty przedstawione przez te same władze odnośnie do uzasadnionych oczekiwań w odniesieniu do aktualnych beneficjentów. Mają one na celu umożliwić wspomnianym beneficjentom zachowanie skutków systemu w okresie przejściowym przed jego całkowitym zniesieniem.