ISSN 1977-1002

Dziennik Urzędowy

Unii Europejskiej

C 399
European flag  

Wydanie polskie

Informacje i zawiadomienia

Rocznik 65
17 października 2022

Spis treści

Strona

 

IV   Informacje

 

INFORMACJE INSTYTUCJI, ORGANÓW I JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UNII EUROPEJSKIEJ

 

Komisja Europejska

2022/C 399/01

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego – Skonsolidowane roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za rok budżetowy 2021

1

2022/C 399/02

Poświadczenie wiarygodności przedstawione przez Europejski Trybunał Obrachunkowy Parlamentowi Europejskiemu i Radzie – sprawozdanie niezależnego kontrolera

240

PL

 

IV Informacje

INFORMACJE INSTYTUCJI, ORGANÓW I JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UNII EUROPEJSKIEJ

Komisja Europejska

17.10.2022   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 399/1

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO

Skonsolidowane roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za rok budżetowy 2021

(2022/C 399/01)

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE 2
NAJWAŻNIEJSZE DANE FINANSOWE ROKU 3
OŚWIADCZENIE KSIĘGOWEGO DOŁĄCZONE DO SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA ROCZNEGO 31
SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORAZ INFORMACJE DODATKOWE 32
BILANS 33
SPRAWOZDANIE Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI 34
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH 35
ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 37
INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 38
SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA BUDŻETU ORAZ INFORMACJE DODATKOWE 146
GLOSARIUSZ 232
WYKAZ SKRÓTÓW 236

WPROWADZENIE

W 2021 r. Europa stawiła czoła trwającej pandemii. Kluczowe znaczenie dla powstrzymania pandemii COVID-19 i złagodzenia jej skutków gospodarczych i społecznych miała solidarność. W ramach budżetu europejskiego uruchomiono wszystkie dostępne środki, aby wesprzeć obywateli, przedsiębiorstwa i państwa członkowskie, a jednocześnie sprawić, by Europa była przygotowana na przyszłość: bardziej ekologiczna, cyfrowa i odporna.

Unia Europejska uruchomiła specjalne narzędzie służące odbudowie gospodarki NextGenerationEU, aby wspierać odbudowę gospodarki Europy i sprostać obecnym i przyszłym wyzwaniom. Dzięki nadzwyczajnym kwotom środków finansowych pozyskanych na rynkach finansowych od czerwca 2021 r. po raz kolejny udowodniono, że budżet UE jest ważnym narzędziem, jakim dysponuje Unia, aby radzić sobie z sytuacjami kryzysowymi i zapewnić wyraźną wartość dodaną w życiu ludzi.

Ponadto w ramach programu SURE (wsparcie w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej) w dalszym ciągu wspierano państwa członkowskie zarówno w zakresie utrzymania osób na rynku pracy, jak i pomocy w tworzeniu miejsc pracy w dziedzinach dotkniętych pandemią.

Oprócz szybkiego reagowania na kryzys i ciągłego dostosowywania się do sytuacji politycznej i finansowej Unia Europejska dotrzymała obietnicy i osiągnęła swoje cele polityczne. Unia Europejska wykorzystała zatem jak najlepiej budżet na rok 2021 – pierwszy z bieżących wieloletnich ram finansowych, w którym wykonanie budżetu wyniosło 268,3 mld EUR zaciągniętych zobowiązań.

Mam przyjemność przedstawić roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za rok 2021. Sprawozdanie zawiera pełny przegląd finansów UE i stan wykonania budżetu UE za ubiegły rok, w tym informacje na temat zobowiązań warunkowych, zobowiązań finansowych i innych zobowiązań Unii. Skonsolidowane sprawozdanie roczne Unii Europejskiej wchodzi w skład pakietu, który Komisja przedstawia w ramach zintegrowanej sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie rozliczalności, i stanowi podstawowy element złożonego systemu transparentności podatkowej i rozliczalności.

Johannes HAHN

Komisarz ds. budżetu i zasobów ludzkich

NAJWAŻNIEJSZE DANE FINANSOWE ROKU

Celem niniejszej sekcji dotyczącej najważniejszych danych finansowych, która została przygotowana na podstawie zasad określonych w wytycznej nr 2 MSRSP dotyczącej zalecanych praktyk „Omówienie i analiza sprawozdania finansowego”, jest ułatwienie czytelnikom zrozumienia sposobu, w jaki działalność operacyjna, finansowa i inwestycyjna UE jest odzwierciedlana w poszczególnych elementach skonsolidowanego sprawozdania finansowego UE. Informacje przedstawione w niniejszej sekcji nie zostały poddane badaniu.

Należy zauważyć, że w związku z zaokrągleniem danych liczbowych do mln EUR może się wydawać, że niektóre dane finansowe w poniższych tabelach nie sumują się.

SPIS TREŚCI

1.

 NAJWAŻNIEJSZE DANE LICZBOWE I INFORMACJE ROKU 4

2.

 WIELOLETNIE RAMY FINANSOWE NA LATA 2021–2027 I NextGenerationEU 6

2.1.

 WRF na lata 2021–2027 i NextGenerationEU – Najważniejsze dane liczbowe 6

2.2.

 NextGenerationEU – przegląd 7

2.3.

 Sytuacja finansowa NGEU na dzień 31 grudnia 2021 r. 8

3.

 ZESTAWIENIE WYKONANIA BUDŻETU 13

3.1.

 Dochody 13

3.2.

 Wydatki 15

4.

 INSTRUMENTY FINANSOWE I GWARANCJE BUDŻETOWE 16

4.1.

 Instrumenty finansowe finansowane z budżetu UE 16

4.2.

 Gwarancje budżetowe: aktywa finansowe przechowywane w funduszach gwarancyjnych 17

4.3.

 Kredyty i powiązane pożyczki zaciągnięte na programy pomocy finansowej 17

4.4.

 Budżetowe zobowiązania warunkowe na programy pomocy finansowej 21

5.

 ANALIZA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH 21

5.1.

 PRZYCHODY 21

5.2.

 KOSZTY 23

5.3.

 AKTYWA 23

5.4.

 ZOBOWIĄZANIA 26

6.

 RAMY POLITYCZNE I FINANSOWE UE, ZARZĄDZANIE I ROZLICZALNOŚĆ 27

6.1.

 RAMY POLITYCZNE I FINANSOWE 27

6.2.

 ZARZĄDZANIE I ROZLICZALNOŚĆ 29

1.   NAJWAŻNIEJSZE DANE LICZBOWE I INFORMACJE ROKU

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Skonsolidowane sprawozdania finansowe UE obejmują ponad 50 jednostek (w tym Parlament Europejski, Radę, Komisję i agencje UE) i są przygotowywane zgodnie z najwyższymi dostępnymi standardami, tj. Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości Sektora Publicznego (MSRSP).

Rok 2021, który był pierwszym rokiem wieloletnich ram finansowych UE na lata 2021–2027, był pod wieloma względami wyjątkowy. Jak widać w poniższym bilansie i jak szczegółowo opisano w analizie sprawozdań finansowych (sekcja 5), na skonsolidowane sprawozdanie finansowe UE za rok 2021 szczególny wpływ miało pomyślne uruchomienie w 2021 r. NextGenerationEU (71,6 mld EUR wypłacone państwom członkowskim) oraz dodatkowa działalność w zakresie zaciągania i udzielania pożyczek w ramach instrumentu SURE (50 mld EUR):

(w mld EUR)

 

2021

2020

AKTYWA

 

 

Aktywa finansowe

188,6

113,1

Płatności zaliczkowe

93,4

62,7

Należności

72,4

74,5

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

44,9

16,7

Rzeczowe aktywa trwałe i inne składniki aktywów

14,7

13,0

Ogółem

414,1

280,0

ZOBOWIĄZANIA

 

 

Świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia

122,5

116,0

Zobowiązania finansowe

246,1

95,0

Zobowiązania

46,4

32,4

Rozliczenia międzyokresowe

78,1

64,6

Pozostałe zobowiązania

3,3

5,4

Ogółem

496,4

313,5

AKTYWA NETTO

 

 

Kapitały rezerwowe

1,3

5,1

Kwoty, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie

(83,6 )

(38,5 )

Ogółem

(82,3 )

(33,4 )

⇨

zob. Analiza sprawozdania finansowego, sekcja 5

Pomyślne uruchomienie NextGenerationEU

Wypłaty w ramach NextGenerationEU – 71,6 mld EUR rozdzielone pomiędzy:

Image 1

⇨

 zob. sytuacja finansowa dotycząca NGEU na dzień 31 grudnia 2021 r., sekcja 2.3

2.   WIELOLETNIE RAMY FINANSOWE NA LATA 2021–2027 I NextGenerationEU

2.1.   WRF NA LATA 2021–2027 I NextGenerationEU – NAJWAŻNIEJSZE DANE LICZBOWE

Budżet długoterminowy UE na lata 2021–2027 wraz ze środkami w ramach narzędzia służącego odbudowie gospodarki – NextGenerationEU („NGEU”) – wynosi 2,018 bln EUR w cenach bieżących (1,8 bln EUR w cenach z 2018 r.). Ta bezprecedensowa reakcja finansowa na kryzys pomoże naprawić szkody gospodarcze i społeczne spowodowane pandemią COVID-19 i wesprzeć przejście w kierunku bardziej ekologicznej, cyfrowej i zrównoważonej Europy.

Pakiet składa się z budżetu długoterminowego – tj. wieloletnich ram finansowych („WRF”) na lata 2021–2027, wynoszącego 1,211 bln EUR w cenach bieżących (1,074 bln EUR w cenach z 2018 r.), połączonego ze środkami w ramach tymczasowego narzędzia służącego odbudowie gospodarki, NGEU, wynoszącymi do 806,9 mld EUR w cenach bieżących (750 mld EUR w cenach z 2018 r.).

Image 2

Jest to naprawdę zmodernizowany budżet:

—

ponad 50 % całkowitej kwoty kolejnego budżetu długoterminowego i NGEU będzie wspierało modernizację Unii Europejskiej poprzez badania naukowe i innowacje, sprawiedliwą transformację klimatyczną i cyfrową, gotowość oraz działania związane z odbudową i zwiększaniem odporności,

—

30 % budżetu UE zostanie spożytkowane na przeciwdziałanie zmianie klimatu, co jest najwyższym jak dotąd odsetkiem największego budżetu UE w historii,

—

20 % środków finansowych w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), który stanowi 90 % środków z NGEU, zostanie zainwestowane w transformację cyfrową,

—

w latach 2026 i 2027 10 % rocznych wydatków z budżetu długoterminowego zostanie wykorzystane do zatrzymania i cofnięcia utraty różnorodności biologicznej, oraz

—

po raz pierwszy w historii nowe i wzmocnione priorytety stanowią najwyższy odsetek budżetu długoterminowego – 32 %.

Priorytety polityczne leżące u podstaw WRF na lata 2021–2027

Priorytety polityczne Komisji są określone w wytycznych politycznych przewodniczącego Komisji. Komisja, która objęła urząd 1 grudnia 2019 r., pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen koncentruje się na następujących sześciu naczelnych celach:

6 NACZELNYCH CELÓW

Europejski Zielony Ład

—

Aspirowanie do miana pierwszego kontynentu neutralnego dla klimatu

Europa na miarę ery cyfrowej

—

Zapewnienie ludziom dostępu do technologii najnowszej generacji

Gospodarka służąca ludziom

—

Działania na rzecz sprawiedliwości społecznej i dobrobytu

Silniejsza pozycja Europy na świecie

—

Europa, która mierzy wyżej, stając się jedynym w swoim rodzaju odpowiedzialnym globalnym liderem

Promowanie naszego europejskiego stylu życia

—

Budowa Unii równości, w której wszyscy mamy taki sam dostęp do szans

Nowy impuls dla demokracji europejskiej

—

Pielęgnowanie, ochrona i wzmacnianie naszej demokracji

2.2.   NextGenerationEU – PRZEGLĄD

NGEU z budżetem w wysokości 806,9 mld EUR ma w zamierzeniu pomóc w naprawieniu bezpośrednich szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych pandemią COVID-19, a tym samym w odbudowywaniu Europy po COVID-19, która będzie bardziej ekologiczna, cyfrowa, odporna i lepiej przystosowana do obecnych i przyszłych wyzwań.

Część tych środków, sięgająca 338,0 mld EUR, jest udostępniana w formie bezzwrotnego wsparcia, czyli dotacji. Pozostała część tych środków, sięgająca 385,8 mld EUR, jest wykorzystywana do udzielania pożyczek przez Unię poszczególnym państwom członkowskim. Pożyczki te będą spłacane przez te państwa członkowskie dopiero po zakończeniu obecnego okresu wieloletnich ram finansowych i przez długi okres czasu; i tak na przykład okres zapadalności obecnych pożyczek przypada dopiero w 2051 r. (zob. sekcja 2.3.3).

Ponadto NGEU wzmacnia kilka następujących dotychczasowych programów i strategii politycznych UE:

—

politykę spójności w ramach Wsparcia na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU), aby pomóc w niwelowaniu gospodarczych skutków pandemii COVID-19 w pierwszych latach odbudowy,

—

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w celu zapewnienia, by transformacja w kierunku neutralności klimatycznej była korzystna dla wszystkich,

—

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w celu dalszego wspierania rolników,

—

InvestEU w celu wsparcia działań inwestycyjnych naszych przedsiębiorstw,

—

„Horyzont Europa” w celu zapewnienia UE zdolności do finansowania większej doskonałości w zakresie badań naukowych, oraz

—

rescEU, aby zagwarantować, że Unijny Mechanizm Ochrony Ludności umożliwia reagowanie na sytuacje wyjątkowe występujące na dużą skalę.

Image 3

2.3.   SYTUACJA FINANSOWA NGEU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2021 R.

2.3.1.   Przegląd

Od momentu uruchomienia operacji finansowania w ramach NGEU w dniu 15 czerwca 2021 r. do końca 2021 r. Komisja pozyskała 71,0 mld EUR długoterminowego finansowania, głównie w drodze emisji obligacji w ramach transakcji konsorcjalnych. Według stanu na grudzień 2021 r. Komisja ma ponadto do spłaty 20 mld EUR w postaci krótkoterminowych eurobonów. Do końca 2021 r. Komisja wypłaciła łącznie 71,6 mld EUR wsparcia finansowego. Większość tej kwoty – 64,3 mld EUR – wypłacono 20 państwom członkowskim w ramach RRF (w tym 46,4 mld EUR w formie bezzwrotnego wsparcia i 18,0 mld EUR w formie pożyczek). Kolejne 7,2 mld EUR wypłacono jako płatności przewidziane w WRF w ramach istniejących programów. Pozostałe środki płynne w kwocie 19,4 mld EUR zostały ulokowane na rachunku bankowym NGEU w EBC oraz na rachunku centralnej jednostki Komisji ds. zarządzania środkami finansowymi aż do ich wypłaty do budżetu na rzecz programów WRF.

NGEU – Pożyczki pozostałe do spłaty i wypłaty na dzień 31 grudnia 2021 r.

Image 4

2.3.2.   Zaciągnięte pożyczki

Aby zaspokoić potrzeby w zakresie finansowania NGEU, Komisja emituje papiery wartościowe na międzynarodowych rynkach kapitałowych. W oparciu o strategię zdywersyfikowanego finansowania Komisja łączy wykorzystanie różnych instrumentów i technik finansowania z otwartą i przejrzystą komunikacją skierowaną do uczestników rynku.

W 2021 r. coroczna decyzja w sprawie zaciągnięcia pożyczki (1) umożliwiła Komisji wyemitowanie finansowania długoterminowego do maksymalnej kwoty 125 mld EUR oraz finansowania krótkoterminowego w maksymalnej pozostałej do spłaty kwocie wynoszącej 60 mld EUR.

Finansowanie długoterminowe – transakcje konsorcjalne i sprzedaż obligacji UE na aukcji

Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. Komisja zaciągnęła pożyczkę w wysokości 66,0 mld EUR w drodze pięciu emisji obligacji w ramach transakcji konsorcjalnych (w tym jednej transakcji dwutranszowej), a także 5,0 mld EUR w drodze sprzedaży obligacji UE na aukcji:

w mld EUR

Transakcje finansowania długoterminowego (w tym emisje ciągłe)

Okres zapadalności

Wyemitowane/pozyskane

Łączna kwota spłacona na koniec roku

Pozostająca kwota należna na koniec roku

NGEU#1

04.07.2031

20,0

0,0

20,0

NGEU#2a (w tym emisje ciągłe)

06.07.2026

11,5

0,0

11,5

NGEU#2b

06.07.2051

6,0

0,0

6,0

NGEU#3

04.07.2041

10,0

0,0

10,0

NGEU#4 (w tym emisje ciągłe)

04.10.2028

11,5

0,0

11,5

Obligacje ekologiczne w ramach NGEU #1

04.02.2037

12,0

0,0

12,0

Ogółem

 

71,0

0,0

71,0

W ramach pierwszej transakcji konsorcjalnej w czerwcu 2021 r. pozyskano 20,0 mld EUR. Była to największa w historii emisja obligacji instytucjonalnych w Europie, największa w historii instytucjonalna transakcja jednotranszowa i największa kwota, jaką UE pozyskała dotychczas w ramach jednej transakcji.

W październiku 2021 r. Komisja wyemitowała pierwsze obligacje ekologiczne w ramach NGEU, dzięki którym pozyskano kwotę 12,0 mld EUR, która ma być wykorzystana wyłącznie na potrzeby zielonych i zrównoważonych inwestycji w całej UE. Emisja ta, stanowiąca największą na świecie emisję obligacji ekologicznych w historii, zapewniła widoczność proekologicznej polityki finansowanej z obligacji ekologicznych oraz wsparła Europejski Zielony Ład i transformację ekologiczną. Emisja obligacji ekologicznych wymaga wdrożenia systemu sprawozdawczości w zakresie dokładnego wykorzystania wpływów z obligacji ekologicznych oraz oddziaływania inwestycji, które są finansowane ze środków pozyskanych dzięki obligacjom ekologicznym.

Finansowanie krótkoterminowe – Sprzedaż eurobonów na aukcji

Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. pozostała do spłaty kwota finansowania krótkoterminowego, pozyskanego w drodze sprzedaży na aukcji eurobonów- o okresie zapadalności trzech lub sześciu miesięcy, wyniosła 20,0 mld EUR:

(w mld EUR)

Sprzedaż eurobonów na aukcji

Pozostająca kwota należna na koniec roku

Okres zapadalności – 3 miesiące

8,5

Okres zapadalności – 6 miesięcy

11,5

Ogółem

20,0

Chociaż transakcje konsorcjalne pozostaną, przynajmniej w początkowych fazach, podstawą programu emisji w ramach NGEU, to zdolność Komisji do zaspokajania swoich potrzeb w zakresie płatności w ramach NGEU na warunkach najkorzystniejszych dla budżetu Unii lub państw członkowskich będących beneficjentami zwiększa się znacznie dzięki możliwości szybkiego pozyskiwania środków pieniężnych po niskim koszcie w drodze sprzedaży na aukcji.

Ponadto dzięki transakcjom na rynku pieniężnym pozyskano finansowanie krótkoterminowe w kwocie 16 mld EUR, które spłacono w całości na koniec roku.

2.3.3.   Wypłaty

Do końca 2021 r. Komisja otrzymała plany odbudowy i zwiększania odporności od 26 państw członkowskich, a Rada oceniła pozytywnie, a następnie zatwierdziła plany 22 państw członkowskich (Belgii, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Niemiec, Grecji, Hiszpanii, Portugalii, Francji, Irlandii, Włoch, Łotwy, Luksemburga, Austrii, Słowacji, Litwy, Malty, Słowenii, Rumunii, Estonii i Finlandii). Cztery kolejne państwa członkowskie (Bułgaria, Węgry, Polska i Szwecja) przedłożyły plany, które na koniec roku były nadal oceniane. Jeden plan nie został jeszcze na ówczesną chwilę przedłożony (Niderlandy). Całkowite wsparcie finansowe zatwierdzone na podstawie 22 przyjętych planów wyniosło 291,2 mld EUR w formie bezzwrotnego wsparcia (z czego umowy w sprawie finansowania podpisane do końca roku opiewały na kwotę 195,4 mld EUR) oraz 153,9 mld EUR w formie pożyczek (z czego umowy pożyczki podpisane do końca roku opiewały na kwotę 153,2 mld EUR).

Bezzwrotne wsparcie

W 2021 r. Komisja wypłaciła łącznie 46,4 mld EUR bezzwrotnego wsparcia na rzecz 20 z 22 państw członkowskich, których plany odbudowy i zwiększania odporności zostały przedłożone i zatwierdzone. 36,4 mld EUR z tej kwoty wypłacono w formie płatności zaliczkowych. Po osiągnięciu przez Hiszpanię kamieni milowych wypłacono przed końcem roku kolejne 10 mld EUR, a 1,5 mld EUR pierwotnych płatności zaliczkowych zostało rozliczone. Na koniec roku nie wypłacono jeszcze kolejnych 0,3 mld EUR w formie płatności zaliczkowych powiązanych z bezzwrotnym wsparciem dla Finlandii. W przypadku Irlandii zatwierdzono bezzwrotne wsparcie w wysokości 1,0 mld EUR, ale na koniec roku nie podpisano żadnej umowy w sprawie finansowania.

w mld EUR

Państwo członkowskie

Maksymalna kwota bezzwrotnego wsparcia (2)

Łączna kwota umów podpisanych na 31.12.2021

Zobowiązania budżetowe w 2021 r.

Wypłacono ogółem na 31.12.2021

Austria

3,5

2,2

1,1

0,4

Belgia

5,9

3,6

1,8

0,8

Chorwacja

6,3

4,6

2,3

0,8

Cypr

1,0

0,8

0,4

0,1

Czechy

7,0

3,5

1,8

0,9

Dania

1,6

1,3

0,6

0,2

Estonia

1,0

0,8

0,4

0,1

Finlandia

2,1

— (†)

0,8

— (†)

Francja

39,4

24,3

12,0

5,1

Niemcy

25,6

16,3

8,1

2,3

Grecja

17,8

13,5

6,7

2,3

Irlandia

1,0

— (‡)

0,5

—

Włochy

68,9

47,9

23,7

9,0

Łotwa

1,8

1,6

0,8

0,2

Litwa

2,2

2,1

1,0

0,3

Luksemburg

0,1

0,1

0,0

0,0

Malta

0,3

0,2

0,1

0,0

Portugalia

13,9

9,8

4,8

1,8

Rumunia

14,2

10,2

5,1

1,9

Słowacja

6,3

4,6

2,3

0,8

Słowenia

1,8

1,3

0,6

0,2

Hiszpania

69,5

46,6

23,1

19,0

Zatwierdzono

291,2

195,4

98,0

46,4

Bułgaria

6,3

—

—

—

Węgry

7,2

—

—

—

Niderlandy

6,0

—

—

—

Polska

23,9

—

—

—

Szwecja

3,3

—

—

—

Jeszcze nie zatwierdzono

46,6

—

—

—

Ogółem

338,0

195,4

98,0

46,4

Pożyczki

W 2021 r. Komisja wypłaciła łącznie 18,0 mld EUR w formie płatności zaliczkowych czterem państwom członkowskim (Cyprowi, Grecji, Włochom i Portugalii), co odpowiada 13 % kwoty przydzielonych im pożyczek. Na koniec roku nie wypłacono jeszcze kolejnych 1,9 mld EUR w formie płatności zaliczkowych powiązanych ze wsparciem finansowym w formie pożyczki dla Rumunii. W przypadku Słowenii zatwierdzono wsparcie finansowe w formie pożyczki w wysokości 0,7 mld EUR, ale na koniec roku nie podpisano żadnej umowy pożyczki.

(w mld EUR)

Państwo członkowskie

Maksymalna kwota wsparcia finansowego w formie pożyczki

Łączna kwota umów podpisanych na 31.12.2021

Wypłacono ogółem na 31.12.2021

Łączna kwota spłacona na 31.12.2021

Łączna kwota pozostająca do spłaty na 31.12.2021

Cypr

0,2

0,2

0,0

—

0,0

Grecja

12,7

12,7

1,7

—

1,7

Włochy

122,6

122,6

15,9

—

15,9

Portugalia

2,7

2,7

0,4

—

0,4

Rumunia

14,9

14,9

— (1)

—

—

Słowenia

0,7

— (†)

—

—

—

Zatwierdzono

153,9

153,2

18,0

—

18,0

Rezerwa

231,9

—

—

—

—

Ogółem

385,8

153,2

18,0

—

18,0

Zgodnie z umowami pożyczki państwa członkowskie będą co roku dokonywały spłaty 5 % wypłaconych kwot, począwszy od upływu dziesięciu lat od dnia dokonania wypłaty. Portugalia, Grecja, Włochy i Cypr zaczną zatem spłacać zaciągnięte pożyczki od 2032 r., przy czym okres zapadalności pożyczek przypada na 2051 r. Harmonogram spłat nominalnych kwot należnych na koniec roku jest następujący:

(w mln EUR)

Państwo członkowskie

Okres spłaty

Roczna kwota do spłaty

Łączna kwota do spłaty

Cypr

2032-2051

1

26

Grecja

2032-2051

83

1 655

Włochy

2032-2051

797

15 938

Portugalia

2032-2051

18

351

Ogółem

 

899

17 970

Wkład NGEU w inne programy w ramach budżetu UE

Na koniec 2021 r. Komisja wypłaciła łącznie 7,2 mld EUR w formie płatności na rzecz innych programów w ramach WRF, głównie związanych z REACT-EU, w ramach którego finansowane są Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejski Fundusz Społeczny (EFS):

(w mld EUR)

Program w ramach WRF

Kwota wkładów w ramach WRF ogółem

Zobowiązania budżetowe w 2021 r.

Łączna kwota wypłacona na 31.12.2021

REACT-EU

50,6

39,5

7,0

—

z czego EFRR

31,5

24,0

4,9

—

z czego EFS

19,2

15,4

2,1

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

10,9

0,0

0,0

Rozwój obszarów wiejskich (EFRROW)

8,1

2,4

0,1

InvestEU

6,1

1,7

0,2

„Horyzont Europa”

5,4

1,8

0,0

RescEU

2,1

0,1

0,0

Ogółem

83,1

45,5

7,2

2.3.4.   Płynność

Pożyczki udzielane w ramach NGEU nie podlegają rygorystycznej zasadzie pożyczek wzajemnych obowiązującej w przypadku innych instrumentów pomocy finansowej. Zamiast tego w przypadku NGEU opracowano zdywersyfikowaną i zbiorową strategię finansowania, która wymagała wdrożenia skutecznego zarządzania płynnością. Celem zarządzania płynnością NGEU jest zapewnienie, by kwoty znajdujące się na rachunku bankowym NGEU były wystarczające do zaspokojenia wszystkich przyszłych potrzeb w zakresie wypłat oraz utrzymania określonego bufora bezpieczeństwa, a jednocześnie by uniknąć nadmiernych sald. Do celów zarządzania płynnością Komisja opracowała narzędzie informatyczne, które pozwala na codzienne monitorowanie rachunku NGEU. Na koniec 2021 r. całkowita kwota środków znajdująca się na rachunku pozabudżetowym NGEU wyniosła 18,0 mld EUR. Ponadto 1,4 mld EUR środków ulokowano na rachunku centralnej jednostki Komisji ds. zarządzania środkami finansowymi aż do ich wypłaty do budżetu na rzecz programów WRF.

3.

 ZESTAWIENIE WYKONANIA BUDŻETU

3.1.   DOCHODY

Całkowita kwota środków na płatności na 2021 r. w budżecie początkowym UE podpisanym przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego 18 grudnia 2020 r. wynosiła 166 060 mln EUR, a z zasobów własnych sfinansowana miała zostać łącznie kwota 156 867 mln EUR. Szacunki dotyczące dochodów i wydatków w budżecie początkowym są zazwyczaj korygowane w trakcie roku budżetowego w budżetach korygujących. Korekty zasobów własnych opartych na DNB gwarantują, że dochody przewidziane w budżecie będą dokładnie odpowiadać zapisanym w budżecie wydatkom. W ten sposób przestrzega się zasady równowagi budżetu, a kwoty dochodów i wydatków budżetowych (środków na płatności) są równe.

W 2021 r. przyjęto sześć budżetów korygujących. Z uwzględnieniem tych budżetów ostateczne przyjęte dochody w 2021 r. wyniosły 168 011 mln EUR, a łączna kwota finansowana z zasobów własnych wyniosła 156 993 mln EUR. Wielkość wkładów państw członkowskich utrzymała się w 2021 r. na stabilnym poziomie. Zwiększenie środków na płatności (1 950 mln EUR) sfinansowano głównie z nadwyżki z poprzedniego roku.

Dochody pochodzą z sześciu źródeł (tytułów):

Tytuł 1: Zasoby własne

Pobór tradycyjnych zasobów własnych (158 632 mln EUR) był o 1,0 % wyższy od kwot przewidzianych w budżecie (156 993 mln EUR). Wynikało to głównie z wyższej niż zakładano kwoty poboru w ostatnich dwóch miesiącach roku.

Ostateczne płatności państw członkowskich z tytułu VAT, DNB i tworzyw sztucznych są bardzo zbliżone do ostatecznych szacunków budżetowych. Różnice między szacowanymi kwotami a kwotami faktycznie wpłaconymi wynikają z różnic między kursami euro stosowanymi dla celów budżetowych a kursami obowiązującymi w dniu faktycznego dokonania płatności przez państwa członkowskie spoza strefy euro.

Tytuł 2: Nadwyżki, salda i dostosowania

Nadwyżka z poprzedniego roku budżetowego wyniosła 1 769 mln EUR. Kwotę tę zapisano w budżecie na rok 2021 za pośrednictwem budżetu korygującego, a udział zasobów własnych państw członkowskich odpowiednio zmniejszono.

Przepisy odnoszące się do sald VAT i DNB są określone w art. 10b rozporządzenia o udostępnianiu zasobów własnych (rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 609/2014) (3). Zgodnie z tymi przepisami łączną sumę sald oblicza się w taki sposób, aby wpływ na budżet UE był zerowy („system kompensowania”), a procedura nie wiąże się ze zmianą budżetu. W związku z tym Komisja zwraca się do państw członkowskich o zapłatę bezpośrednio kwot netto.

Tytuł 3: Dochody administracyjne

Tytuł ten obejmuje dochody z podatków i opłat nakładanych na wynagrodzenia pracowników w wysokości 2 230 mln EUR.

Tytuł 4: Dochody finansowe, odsetki za zwłokę i grzywny

W tytule 4 różnica między kwotą zapisaną w budżecie (515 mln EUR) a wynikiem (1 633 mln EUR) wynika głównie z grzywien w dziedzinie konkurencji.

Tytuł 5: Gwarancje budżetowe, operacje zaciągania i udzielania pożyczek

Środki przewidziane w tym tytule znacznie wzrosły wraz z pojawieniem się NGEU. Środki w ramach NGEU przewidziane w tym tytule stanowią dochody przeznaczone na określony cel. Tytuł 5 obejmuje dochody związane z gwarancjami i odsetkami oraz spłatami udzielonych pożyczek. W ramach tego tytułu dokonuje się transferu środków (na bezzwrotne wsparcie w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz na wzmocnienie programów WRF) z dochodów przeznaczonych na określony cel, które państwa członkowskie otrzymują w ramach Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy (EURI). Kompleksowy przegląd NGEU znajduje się w części „Najważniejsze dane finansowe roku” w sekcjach 2.2 i 2.3.

Tytuł 6: Dochody, wkłady i zwroty związane z politykami Unii

Tytuł ten dotyczy głównie dochodów z tytułu korekt finansowych związanych z funduszami strukturalnymi i rolnymi (funduszami ESI, EFRG i EFRROW). Dotyczy on również udziału państw trzecich w programach badawczych, rozliczania rachunków w funduszach rolnych oraz innych wkładów i zwrotów na rzecz programów/działań UE. Znaczną część tej kwoty stanowią dochody przeznaczone na określony cel, co wiąże się z wpisaniem dodatkowych środków po stronie wydatków.

Dochody budżetowe w 2021 r. wyniosły ogółem 239 596 mln EUR.

Image 5

3.2.   WYDATKI

3.2.1.   Wykonanie budżetu

W 2021 r. – pierwszym roku nowych WRF na lata 2021–2027 – ostatecznie przyjęty budżet wynosił 166,8 mld EUR środków na zobowiązania i 168,0 mld EUR środków na płatności. W ramach NGEU wzmocniono kluczowe programy, przeznaczając dodatkowe 421,1 mld EUR środków na zobowiązania i 55,5 mld EUR środków na płatności zapisane w budżecie UE jako zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel (4).

Na wykonanie budżetu na 2021 r. znaczący wpływ miały opóźnienia w przyjęciu nowych podstaw prawnych oraz nowych przepisów dotyczących funduszy strukturalnych. Większość środków na zobowiązania na 2021 r. w ramach funduszy strukturalnych (o wartości netto 49 mld EUR) przeprogramowano na lata 2022–2025 zgodnie z art. 7 rozporządzenia w sprawie WRF. W przypadkach przewidzianych w rozporządzeniu finansowym lub nowych podstawach prawnych niewykorzystane środki przeniesiono na rok 2022: 4,1 mld EUR środków na zobowiązania i 4,2 mld EUR środków na płatności. W 2021 r. po raz pierwszy z możliwości przeniesienia niewykorzystanych przyjętych środków budżetowych na kolejny rok skorzystano w ramach Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – „Globalny wymiar Europy” (ISWMR – „Globalny wymiar Europy”) (5), (6). Podobne przepisy mają zastosowanie i zostały wykorzystane w przypadku pobrexitowej rezerwy dostosowawczej oraz rezerwy na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR).

Wykorzystanie wszystkich środków na zobowiązania w 2021 r. wyniosło 268,3 mld EUR:

—

113,4 mld EUR z ostatecznie przyjętego budżetu,

—

0,6 mld EUR ze środków przeniesionych z 2020 r.,

—

154,3 mld EUR ze środków pochodzących z dochodów przeznaczonych na określony cel,

—

z czego 143,5 mld EUR z NGEU.

Płatności dokonane w 2021 r. wyniosły ogółem 228,0 mld EUR:

—

163,6 mld EUR z ostatecznie przyjętego budżetu,

—

1,8 mld EUR ze środków przeniesionych z 2020 r.,

—

62,6 mld EUR ze środków pochodzących z dochodów przeznaczonych na określony cel,

—

z czego 53,6 mld EUR z NGEU.

Wykonanie środków na zobowiązania na 2021 r. ogółem zgodnie z celami polityki UE

Image 6

W 2021 r. poziom wykonania w odniesieniu do wszystkich rodzajów środków (budżetowych, środków przeniesionych z poprzedniego roku i dochodów przeznaczonych na określony cel) wynosił 44 % w przypadku zobowiązań i 92 % w przypadku płatności. Wskaźniki wykonania w 2021 r. z wyłączeniem dochodów przeznaczonych na określony cel potwierdziły wykonanie na poziomie 68 % w przypadku środków na zobowiązania i 97 % w przypadku środków na płatności. Istotna część płatności dokonanych w 2021 r. dotyczyła zakończenia realizacji WRF na lata 2014–2020.

Biorąc ponadto pod uwagę przeniesienia i zobowiązania w ramach zarządzania dzielonego, które przeprogramowano zgodnie z art. 7 rozporządzenia w sprawie WRF, poziom wykonania przegłosowanego budżetu osiągnąłby niemal 100 % zarówno w przypadku środków na zobowiązania, jak i środków na płatności.

Poziom wykonania środków w ramach NGEU osiągnął 34 % w przypadku środków na zobowiązania ogółem i 97 % w przypadku środków na płatności ogółem zapisanych w budżecie UE. Kwota zaangażowana w ramach NGEU stanowiła 87 % kwoty zatwierdzonej (7) na zobowiązania w 2021 r., która wynosiła 164,6 mld EUR.

3.2.2.   Zobowiązania pozostające do spłaty

Na koniec 2021 r. zobowiązania pozostające do spłaty (powszechnie określane jako RAL – reste à liquider) – czyli kwoty zaangażowane, ale niewypłacone – wynosiły 341,6 mld EUR. Zobowiązania pozostające do spłaty wzrosły w porównaniu z rokiem 2020 (o 38,4 mld EUR), ale wzrost ten był mniejszy niż początkowo przewidywano, ponieważ większość zobowiązań dotyczących programów w ramach zarządzania dzielonego (o wartości netto 49 mld EUR) zaplanowanych na 2021 r. przesunięto na 2022 r. i kolejne lata, zgodnie z art. 7 rozporządzenia w sprawie WRF. Przeprogramowanie wdrożenia zarządzania dzielonego przyczyni się do dalszego wzrostu zobowiązań pozostających do spłaty w nadchodzących latach.

Głównym czynnikiem napędzającym wzrost RAL w 2021 r. było uruchomienie NGEU (części bezzwrotnej) – zapewniające wkład w wysokości 89,9 mld EUR (26 %) w łączną kwotę zobowiązań pozostających do spłaty na koniec 2021 r. Dochody przeznaczone na określony cel w ramach NGEU doprowadzą do wzrostu zobowiązań pozostających do spłaty w nadchodzących latach, ponieważ wszystkie zobowiązania zostaną wpisane do budżetu do 31 grudnia 2023 r. i zrealizowane w ramach płatności do 31 grudnia 2026 r., zgodnie z art. 3 ust. 4 i art. 3 ust. 9 rozporządzenia w sprawie EURI (8).

3.2.3.   Wynik budżetu

Wynik budżetu (nadwyżka) zwiększył się z 1,8 mld EUR w 2020 r. do 3,2 mld EUR w 2021 r. ze względu na wyższe niż oczekiwano dochody z ceł i grzywien.

4.   INSTRUMENTY FINANSOWE I GWARANCJE BUDŻETOWE

4.1.   INSTRUMENTY FINANSOWE FINANSOWANE Z BUDŻETU UE

Instrumenty finansowe finansowane z budżetu UE mają również postać instrumentów gwarancyjnych, instrumentów kapitałowych i instrumentów pożyczkowych. Oczekuje się, że w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027 stosowanie gwarancji budżetowych wzrośnie w porównaniu z wykorzystaniem instrumentów finansowych w pełni finansowanych lub udostępnianych z budżetu UE. W szczególności w ramach Programu InvestEU grupa EBI i inne instytucje finansowe otrzymają 26,2 mld EUR w postaci gwarancji UE na wsparcie różnych celów polityki Unii w drodze operacji finansowych i inwestycyjnych. W przeciwieństwie do tradycyjnej metody wykonywania budżetu, która polega na udzielaniu dotacji i subwencji, podejście to opiera się na tym, za każde euro wydane z budżetu z wykorzystaniem instrumentów finansowych beneficjent końcowy otrzymuje ponad 1 euro wsparcia finansowego, co wynika z efektu dźwigni.

W ramach tego rodzaju wykonania budżetu środki pieniężne albo zostały już wypłacone na rachunki powiernicze zarządzane przez uprawnione podmioty i pozostają dostępne (jako środki pieniężne i ich ekwiwalenty, dłużne papiery wartościowe lub inwestycje w fundusze rynku pieniężnego lub zbiorcze portfele aktywów), aby pokryć uruchomienie gwarancji w przyszłości, albo zostały zainwestowane w kapitał. Znaczenie instrumentów finansowych finansowanych z budżetu UE w ramach zarządzania bezpośredniego i pośredniego oraz związane z tymi instrumentami kwoty zwiększyły się w ostatnich latach.

4.2.   GWARANCJE BUDŻETOWE: AKTYWA FINANSOWE PRZECHOWYWANE W FUNDUSZACH GWARANCYJNYCH

W ramach tego rodzaju wykonania budżetu UE udziela kontrahentom gwarancji, w przypadku których finansowanie jest zapewniane jedynie częściowo za pośrednictwem funduszy gwarancyjnych ustanowionych przez Komisję, i tworzy tym samym zobowiązanie warunkowe na rzecz budżetu UE, jeżeli kwota rezerw jest niewystarczająca do pokrycia uruchomienia gwarancji. UE udzieliła grupie EBI gwarancji na pożyczki udzielane poza UE (tzw. upoważnienie EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich) oraz na operacje dłużne i kapitałowe objęte gwarancją EFIS, a także gwarancji dotyczących operacji objętych gwarancją EFZR i gwarancją ISWMR na działania zewnętrzne udzielaną grupie EBI oraz innym instytucjom finansowym.

Od 2021 r. zasilanie rezerw poprzez fundusze gwarancyjne odbywa się w ramach wspólnego funduszu rezerw. Wspólny fundusz rezerw ustanowiono rozporządzeniem finansowym (9) w celu przechowywania rezerw (tj. posiadanych środków) przewidzianych na pokrycie zobowiązań finansowych wynikających z instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych i pożyczek w ramach pomocy finansowej, począwszy od momentu obowiązywania WRF na lata 2021–2027. Obejmuje on również niektóre aktywa rezerw obejmujących zobowiązania finansowe z poprzednich WRF.

Wspólny fundusz rezerw został utworzony i funkcjonuje jako jeden portfel, który obecnie łączy w sobie rezerwy na poszczególne gwarancje budżetowe UE i programy pomocy finansowej. Zasoby wspólnego funduszu rezerw są podzielone na moduły w celu monitorowania kwot odnoszących się do poszczególnych instrumentów stanowiących wkład we wspólny fundusz rezerw (gwarancje budżetowe i programy pomocy finansowej).

Po wejściu w życie WRF na lata 2021–2027 aktywa netto Funduszu Gwarancyjnego EFIS zostały z dniem 1 stycznia 2021 r. przeniesione do wspólnego funduszu rezerw. W 2021 r. aktywa netto funduszu gwarancyjnego EFZR oraz Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych przeniesiono do wspólnego funduszu rezerw.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. Komisja posiada aktywa finansowe we wspólnym funduszu rezerw podzielone na następujące moduły:

—

Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych – 2,7 mld EUR,

—

Fundusz Gwarancyjny EFIS – 8,5 mld EUR,

—

fundusz gwarancyjny EFZR – 0,8 mld EUR, oraz

—

fundusz gwarancyjny InvestEU – 0,3 mld EUR.

Ponadto na rachunku centralnej jednostki Komisji ds. zarządzania środkami finansowymi ulokowano 92 mln EUR jako zabezpieczenie przed utratą płynności na wypadek konieczności natychmiastowego uruchomienia gwarancji.

4.3.   KREDYTY I POWIĄZANE POŻYCZKI ZACIĄGNIĘTE NA PROGRAMY POMOCY FINANSOWEJ

Operacje zaciągania i udzielania pożyczek na programy pomocy finansowej podejmowane na szczeblu UE są operacjami pozabudżetowymi. Co do zasady i z wyjątkiem NGEU pozyskane środki są pożyczane państwu będącemu beneficjentem na zasadach pożyczki wzajemnej (ang. back-to-back), tj. z takim samym kuponem odsetkowym, terminem zapadalności i w takiej samej kwocie. Niezależnie od metody back-to-back obsługa zadłużenia z tytułu instrumentów finansowych jest prawnym obowiązkiem UE, która zadba o to, aby wszystkie płatności były dokonywane w pełnej kwocie i w sposób terminowy. Komisja wprowadziła procedury, aby zapewnić spłatę zaciągniętych pożyczek nawet w przypadku niewywiązania się dłużnika z zobowiązań.

Komisja udziela wsparcia finansowego państwom członkowskim i państwom trzecim w formie pożyczek dwustronnych finansowanych z rynków kapitałowych i objętych gwarancją budżetu UE na podstawie decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady. W 2021 r. Komisja, działając w imieniu UE, obsługiwała pięć głównych programów, w ramach których może udzielać pożyczek:

—

wsparcie bilansu płatniczego (BOP),

—

wsparcie europejskiego mechanizmu stabilizacji finansowej (EFSM),

—

pomoc makrofinansowa (MFA),

—

wsparcie SURE, oraz

—

NGEU – więcej informacji na temat NGEU znajduje się w sekcji 2.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. kwota nominalna pożyczek udzielonych na pomoc finansową, z wyjątkiem NGEU (zob. sekcja 2), wynosiła:

(w mld EUR)

 

Pożyczki udzielone ogółem

Wypłacone ogółem na koniec roku

Łączna kwota spłacona na koniec roku

Pozostająca kwota należna na koniec roku

SURE

 

 

 

 

Belgia

8,2

8,2

—

8,2

Bułgaria

0,5

0,5

—

0,5

Chorwacja

1,0

1,0

—

1,0

Cypr

0,6

0,6

—

0,6

Czechy

2,0

2,0

—

2,0

Estonia

0,2

0,2

—

0,2

Grecja

5,3

5,3

—

5,3

Węgry

0,5

0,5

—

0,5

Irlandia

2,5

2,5

—

2,5

Włochy

27,4

27,4

—

27,4

Łotwa

0,3

0,3

—

0,3

Litwa

1,0

1,0

—

1,0

Malta

0,4

0,4

—

0,4

Polska

11,2

8,2

—

8,2

Portugalia

5,9

5,4

—

5,4

Rumunia

4,1

3,0

—

3,0

Słowacja

0,6

0,6

—

0,6

Słowenia

1,1

1,1

—

1,1

Hiszpania

21,3

21,3

—

21,3

 

94,3

89,6

—

89,6

EFSM

 

 

 

 

Irlandia

22,5

22,5

—

22,5

Portugalia

24,3

24,3

—

24,3

 

46,8

46,8

—

46,8

MFA

 

 

 

 

Ukraina

5,0

5,0

(0,6 )

4,4

Tunezja

1,4

1,1

—

1,1

Jordania

1,1

0,9

—

0,9

Inne

1,5

1,2

(0,2 )

1,0

 

9,0

8,2

(0,8 )

7,4

Wsparcie bilansu płatniczego

 

 

 

 

Łotwa

2,9

2,9

(2,7 )

0,2

 

2,9

2,9

(2,7 )

0,2

Ogółem

153,0

147,5

(3,5 )

144,0

Harmonogram spłat pozostających kwot należnych na koniec roku jest następujący:

(w mld EUR)

 

SURE

EFSM

MFA

Wsparcie bilansu płatniczego

OGÓŁEM

2022

—

2,7

—

—

2,7

2023

—

3,5

0,1

—

3,6

2024

—

2,6

0,6

—

3,2

2025

8,0

2,4

—

0,2

10,6

2026

8,0

4,0

0,1

 

12,1

2027

—

3,0

0,2

 

3,2

2028

10,0

2,3

0,2

 

12,5

2029

8,1

1,4

0,9

 

10,4

2030

10,0

—

0,1

 

10,1

2031

—

7,3

1,2

 

8,5

2032

—

3,0

0,1

 

3,1

2033

—

2,1

0,5

 

2,6

2034

—

—

0,1

 

0,1

2035

8,5

2,0

2,0

 

12,5

2036

9,0

5,7

1,3

 

16,0

2037

—

—

—

 

—

2038

—

1,8

—

 

1,8

2039

 

 

 

 

—

2040

7,0

—

—

 

7,0

2041

 

 

 

 

—

2042

—

3,0

—

 

3,0

2043

 

 

 

 

—

2044

 

 

 

 

—

2045

 

 

 

 

—

2046

5,0

 

 

 

5,0

2047

6,0

 

 

 

6,0

2048

 

 

 

 

—

2049

 

 

 

 

—

2050

10,0

 

—

 

10,0

2051

—

 

 

 

—

Ogółem

89,6

46,8

7,4

0,2

144,0

SURE

SURE stworzono w 2020 r., aby udzielać pomocy finansowej państwom członkowskim zmagającym się z poważnymi trudnościami gospodarczymi spowodowanymi na ich terytorium przez pandemię COVID-19 lub poważnie zagrożonym wystąpieniem tych trudności. Instrument ten uzupełnia krajowe środki wprowadzone przez dotknięte państwa członkowskie. Maksymalna kwota pomocy finansowej nie może przekraczać 100 mld EUR dla wszystkich państw członkowskich.

Na koniec 2021 r. państwa członkowskie miały podpisane umowy pożyczki na kwotę 94,3 mld EUR, z czego do końca 2021 r. wypłacono 89,6 mld EUR. Kwota nowych pożyczek wypłacona w 2021 r. wyniosła 50,1 mld EUR. Okres zapadalności pożyczek jest różny i wynosi 5, 10, 15, 20 lub 30 lat.

EFSM

EFSM stworzono, aby udzielać pomocy finansowej wszystkim państwom członkowskim zmagającym się z poważnymi trudnościami gospodarczymi i finansowymi spowodowanymi przez wyjątkowe okoliczności, na które państwa te nie mają wpływu, lub poważnie zagrożonym wystąpieniem tych trudności. EFSM wykorzystano w latach 2011–2014 do udzielenia pomocy finansowej Irlandii i Portugalii, pod warunkiem przeprowadzenia reform. Program ten wygasł i nie można już zaciągać dodatkowych pożyczek, chociaż sam program nadal funkcjonuje w odniesieniu do określonych zadań, takich jak wydłużenie okresów zapadalności pożyczek udzielonych Irlandii i Portugalii oraz udzielanie kredytów pomostowych. W 2021 r. okres zapadalności kwoty 9,8 mld EUR, który przypadał w ciągu roku, przedłużono do 2036 r. (3 mld EUR dla Irlandii i 1,8 mld EUR dla Portugalii) oraz do 2031 r. (5 mld EUR dla Portugalii).

Kwotę pożyczki udzielonej Portugalii zmniejszono z 26 mld EUR do 24,3 mld EUR, ponieważ kwota 1,7 mld EUR wygasła i dalsze wypłaty nie były możliwe. W grudniu 2021 r. Portugalia złożyła wniosek o wydłużenie okresu zapadalności kwoty 2,2 mld EUR z całkowitej kwoty pożyczki wynoszącej 2,7 mld EUR, której okres zapadalności przypadał na kwiecień 2022 r. W lutym 2022 r. Komisja zaciągnęła pożyczkę w wysokości 2,2 mld EUR w celu przedłużenia okresu spłaty pożyczki, której zapadalność przesunięto o 4,5 roku.

MFA

Program pomocy makrofinansowej stanowi formę pomocy finansowej, której zakres UE rozszerzyła na kraje partnerskie spoza UE zmagające się z kryzysem bilansu płatniczego (w tym 4,4 mld EUR do spłaty dla Ukrainy). Pomoc przyjmuje formę średnio- i długoterminowych pożyczek lub dotacji, lub połączenia obu, i jest dostępna jedynie dla państw korzystających z wypłat z programu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW).

W 2020 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący pakietu pomocy makrofinansowej o wartości 3 mld EUR dla dziesięciu krajów partnerskich objętych procesem rozszerzenia UE i polityką sąsiedztwa. Pomoc ta ma ograniczyć skutki gospodarcze pandemii COVID-19 w tych krajach. Decyzja została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę w dniu 25 maja 2020 r. Na podstawie tej decyzji w 2021 r. Komisja wypłaciła 10 nowych pożyczek w łącznej kwocie nominalnej 1,7 mld EUR na rzecz dziewięciu beneficjentów pomocy makrofinansowej. Okres zapadalności nowych pożyczek jest różny i wynosi 10–15 lat.

Wsparcie bilansu płatniczego

Wsparcie bilansu płatniczego to program pomocy opracowany dla państw spoza strefy euro, które mają trudności związane z bilansem płatniczym lub są zagrożone wystąpieniem takich trudności. Pomoc w ramach wsparcia bilansu płatniczego przyjmuje formę średnioterminowych pożyczek, których udziela się pod warunkiem wdrożenia polityk mających na celu rozwiązanie podstawowych problemów gospodarczych. Zazwyczaj pomoc ze strony UE na wsparcie bilansu płatniczego jest oferowana we współpracy z MFW i innymi instytucjami międzynarodowymi lub państwami.

Kwotę przyznaną Łotwie w ramach wsparcia bilansu płatniczego zmniejszono z 3,1 mld EUR do 2,9 mld EUR, ponieważ dostępna kwota 0,2 mld EUR wygasła i nie mogła zostać wypłacona. W 2021 r. nie przeprowadzono żadnych nowych operacji ani nie spłacono żadnych pożyczek.

4.4.   BUDŻETOWE ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE NA PROGRAMY POMOCY FINANSOWEJ

Zaciągane przez UE pożyczki stanowią bezpośrednie i bezwarunkowe zobowiązanie UE i są gwarantowane przez państwa członkowskie UE (budżetowe zobowiązania warunkowe). Pożyczki zaciągnięte na sfinansowanie pożyczek udzielanych państwom spoza UE objęte są Funduszem Gwarancyjnym dla działań zewnętrznych. W razie niewywiązania się ze zobowiązań przez państwo członkowskie będące beneficjentem, do obsługi zadłużenia wykorzystane zostanie, w miarę możliwości, dostępne saldo zasobów finansowych Komisji. Gdyby w danym momencie nie było to możliwe, Komisja pobrałaby niezbędne środki od państw członkowskich. Państwa członkowskie UE są prawnie zobowiązane, zgodnie z przepisami UE dotyczącymi zasobów własnych (art. 14 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) nr 609/2014), do udostępnienia środków wystarczających na wypełnienie zobowiązań UE. W związku z tym inwestorzy są narażeni tylko na ryzyko kredytowe UE, a nie na ryzyko kredytowe beneficjenta finansowanych pożyczek. Stosowanie systemu pożyczek wzajemnych sprawia, że budżet UE nie jest narażony na jakiekolwiek ryzyko stopy procentowej ani ryzyko walutowe.

Pożyczki udzielane państwom członkowskim w ramach instrumentu SURE są wspierane systemem dobrowolnych gwarancji ze strony państw członkowskich wynoszących 25 % maksymalnej kwoty pomocy finansowej. Wkład każdego państwa członkowskiego w ogólną kwotę gwarancji odpowiada jego relatywnemu udziałowi w całkowitym dochodzie narodowym brutto (DNB) Unii Europejskiej w oparciu o budżet UE na 2020 r.

W przypadku każdego programu dotyczącego danego kraju łączną przyznaną kwotę, liczbę rat, w których nastąpi wypłata, oraz maksymalny (średni) okres zapadalności pakietu pożyczek określają decyzje Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Następnie Komisja i przedmiotowe państwo członkowskie uzgadniają parametry pożyczki/finansowania, w szczególności terminy zapadalności transz. Ponadto wszystkie transze pożyczki, z wyjątkiem pierwszej, są uzależnione od przestrzegania warunków polityki obowiązujących w kontekście wspólnej pomocy finansowej UE/MFW, co jest kolejnym czynnikiem wpływającym na ramy czasowe operacji finansowych. Oznacza to, że ramy czasowe i terminy wykupu emisji zależą od powiązanej działalności UE w zakresie udzielania pożyczek. Finansowanie jest denominowane wyłącznie w euro, a terminy zapadalności wynoszą od 3 do 30 lat.

5.   ANALIZA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

5.1.   PRZYCHODY

Skonsolidowane przychody UE obejmują kwoty związane z transakcjami wymiany oraz transakcjami innymi niż transakcje wymiany, przy czym te drugie są najbardziej znaczące. Pięcioletnia tendencja dotycząca głównych kategorii przychodów z transakcji innych niż transakcje wymiany (obejmujących zasoby własne oparte na DNB, tradycyjne zasoby własne, zasoby własne oparte na VAT, nowe zasoby własne oparte na opakowaniach z tworzyw sztucznych, grzywny i odzyskanie wydatków) jest następująca:

Zmiany poziomu przychodów z głównych transakcji innych niż transakcje wymiany na przestrzeni pięciu lat (10)

Image 7

Ponieważ dochody budżetowe powinny odpowiadać wydatkom budżetowym (lub je przekraczać), wyżej przedstawiona tendencja w zakresie przychodów wynika przede wszystkim z płatności dokonywanych każdego roku.

Skonsolidowane przychody – główne zmiany w 2021 r.

W 2021 r. skonsolidowane przychody, obejmujące wszystkie kategorie przychodów, wyniosły 178,9 mld EUR, podczas gdy w roku poprzednim kwota ta wyniosła 224,0 mld EUR. Główną przyczyną spadku o 45,1 mld EUR, tj. o 20,1 %, był malejący wpływ wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej, który w 2020 r. przyczynił się do wzrostu przychodów o 47,5 mld EUR, natomiast w 2021 r. wniósł wkład w przychody w kwocie jedynie 1,1 mld EUR. Z wyłączeniem tego konkretnego przychodu skonsolidowane przychody za rok 2021 wyniosły 177,8 mld EUR, co jest porównywalne ze skorygowanymi skonsolidowanymi przychodami w roku poprzednim (176,5 mld EUR).

Jeśli chodzi o pozostałe kategorie przychodów, główne zmiany polegały na wprowadzeniu nowych zasobów własnych opartych na tworzywach sztucznych, wzroście przychodów z tytułu grzywien oraz spadku przychodów z tytułu DNB:

—

przychody z tytułu nowych zasobów własnych opartych na tworzywach sztucznych, które wprowadzono w 2021 r. wraz z wejściem w życie nowej decyzji Rady (UE, Euratom) 2020/2053 (11) w sprawie zasobów własnych, wyniosły 5,8 mld EUR. Jednolita stawka poboru wynosząca 0,80 EUR za kilogram ma zastosowanie do masy odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych wytwarzonych w każdym państwie członkowskim, które nie są poddawane recyklingowi. Odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych, które nie zostały poddane recyklingowi w danym roku, oblicza się jako różnicę między wytworzonymi odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych a odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych poddanymi recyklingowi w tym roku w danym państwie członkowskim. Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, Hiszpania, Chorwacja, Włochy, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja są uprawnione do określonych rocznych obniżek ryczałtowych swoich wkładów w postaci zasobów własnych opartych na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych;

—

przychody z grzywien wzrosły z 0,5 mld EUR w 2020 r. do 2,0 mld EUR w 2021 r. Wzrost o 1,5 mld EUR wynika zarówno z większej liczby grzywien nałożonych w 2021 r., jak i z ich wyższych kwot. Główne grzywny nałożone w 2021 r. to: 875 mln EUR nałożone na BMW i grupę Volkswagen (Volkswagen, Audi i Porsche) za zmowę w zakresie rozwoju technicznego w dziedzinie oczyszczania spalin z tlenku azotu oraz 371 mln EUR nałożone na Nomurę, UBS i UniCredit za uczestnictwo grupy przedsiębiorców w kartelu na rynku pierwotnym i wtórnym europejskich obligacji skarbowych;

—

przychody z tytułu DNB (dochodu narodowego brutto), które są głównym elementem przychodów operacyjnych UE, spadły z 125,4 mld EUR w 2020 r. do 116,0 mld EUR w 2021 r. Spadek o 9,4 mld EUR, tj. o 7,5 %, związany jest ze wzrostem innych kategorii przychodów (oraz przychodów z tytułu nowych zasobów własnych opartych na tworzywach sztucznych), ponieważ przychody z tytułu DNB finansują tę część budżetu, która nie jest objęta innymi źródłami dochodów.

5.2.   KOSZTY

Główny składnik kosztów ujętych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym stanowią koszty w ramach zarządzania dzielonego, co obejmuje następujące fundusze: (i) Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG), (ii) Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, (iii) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Fundusz Spójności oraz (iv) Europejski Fundusz Społeczny (EFS). Z funduszy tych pochodziło 119,9 mld EUR, tj. 54,3 % łącznych kosztów w kwocie 221,0 mld EUR poniesionych w 2021 r. (w 2020 r.: 109,7 mld EUR, tj. 65,9 % łącznych kosztów). Podział kosztów w ramach zarządzania dzielonego oraz ich względne znaczenie przedstawiono poniżej:

Główne koszty w ramach zarządzania dzielonego w roku budżetowym 2021

Image 8

Wzrost kosztów w ramach zarządzania dzielonego wynika głównie ze wzrostu kosztów związanych z EFRR i Funduszem Spójności (5,8 mld EUR) oraz EFS (3,0 mld EUR). Odzwierciedla to postępy w realizacji pod koniec okresu programowania WRF na lata 2014–2020, jak również tymczasowy wzrost stopy współfinansowania w wyniku realizacji działań w ramach CRII+. Koszty związane z EFRROW i innymi instrumentami na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz EFRG wzrosły odpowiednio o 1,0 mld EUR i 0,3 mld EUR.

Po pomyślnym uruchomieniu NGEU (zob. sekcja 2) koszty w ramach zarządzania bezpośredniego, które odzwierciedlają wykonanie budżetu przez Komisję, agencje wykonawcze i fundusze powiernicze, wzrosły z 22,1 mld EUR w 2020 r. do 63,0 mld EUR w 2021 r. Wzrost o 40,9 mld EUR wynika głównie z bezzwrotnego wsparcia udzielonego w ramach RRF NGEU, które wyniosło 42,9 mld EUR. Koszty zarządzania bezpośredniego związane z programami szczepień przeciwko COVID-19 zmniejszyły się z 1,6 mld EUR w 2020 r. do 0,7 mld EUR w 2021 r.

Koszty w ramach zarządzania pośredniego odzwierciedlają wykonanie budżetu przez agencje UE, organy UE, państwa trzecie, organizacje międzynarodowe i inne podmioty. Koszty w ramach zarządzania pośredniego wyniosły w 2021 r. 10,9 mld EUR, podobnie do wartości z roku poprzedniego, która wyniosła 11,0 mld EUR.

5.3.   AKTYWA

Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. aktywa wyniosły ogółem 414,1 mld EUR (w 2020 r.: 280,0 mld EUR) – znaczny wzrost wynika z dalszego udzielania pożyczek w ramach instrumentu SURE oraz pożyczek i zaliczek wypłaconych w ramach nowego instrumentu NGEU. Najbardziej znaczące pozycje stanowiły aktywa finansowe inne niż środki pieniężne i ich ekwiwalenty (188,6 mld EUR), płatności zaliczkowe (93,4 mld EUR), należności (72,4 mld EUR) oraz środki pieniężne i ich ekwiwalenty (44,9 mld EUR). Pozostałe aktywa o wartości 14,7 mld EUR obejmowały głównie rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne.

Struktura aktywów na dzień 31 grudnia 2021 r.

Image 9

Znaczny wzrost aktywów ogółem o 134,0 mld EUR, tj. o 47,9 % w stosunku do roku poprzedniego, wynikał przede wszystkim z następujących efektów:

—

wartość niespłaconych pożyczek wzrosła z 93,3 mld EUR w 2020 r. do 163,6 mld EUR w 2021 r. Wzrost o 70,3 mld EUR, tj. o 75,3 %, odzwierciedla przede wszystkim udzielanie dalszych pożyczek na pomoc finansową w ramach instrumentu SURE (50,1 mld EUR) oraz udzielanie pożyczek w ramach RRF (18,0 mld EUR);

—

łączna kwota płatności zaliczkowych wzrosła z 62,7 mld EUR w 2020 r. do 93,4 mld EUR w 2021 r. Wzrost o 30,7 mld EUR, tj. o 49,0 %, odzwierciedla bezzwrotne wsparcie finansowe udzielane w ramach RRF (30,8 mld EUR);

—

kwota środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wzrosła z 16,7 mld EUR w 2020 r. do 44,9 mld EUR w 2021 r. Wzrost o 28,2 mld EUR wynika głównie z płynności związanej z NGEU (kwoty 18,0 mld EUR ulokowanej na rachunku NGEU oraz 1,4 mld EUR środków ulokowanych na rachunku centralnej jednostki Komisji ds. zarządzania środkami finansowymi aż do ich wypłaty do budżetu na rzecz programów WRF). Pozostały wzrost wynikał z wyższej kwoty niewykorzystanych środków na płatności w 2021 r., grzywien, które stały się ostateczne na koniec roku, oraz dodatkowych tradycyjnych zasobów własnych, które zostały zainkasowane, ale jeszcze nie zostały zapisane w budżecie na koniec roku.

Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE

31 stycznia 2020 r. Zjednoczone Królestwo wystąpiło z Unii Europejskiej. Warunki jego wystąpienia określono w Umowie o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, zwanej również „umową o wystąpieniu”. W ramach tego porozumienia Zjednoczone Królestwo zgodziło się wywiązać ze wszystkich zobowiązań finansowych podjętych w czasie, gdy było członkiem UE. Umowa weszła w życie z dniem 31 stycznia 2020 r. Zjednoczone Królestwo będzie w dalszym ciągu wnosić wkład do budżetu UE i korzystać z programów i wydatkowania UE sprzed 2021 r., tak jakby było państwem członkowskim. Zjednoczone Królestwo otrzyma również z powrotem część określonych środków pieniężnych, które wpłaciło do budżetu UE, lub środków pieniężnych, które wpłynęły do budżetu UE w związku z okresem członkostwa. UE dwa razy w roku składa Zjednoczonemu Królestwu sprawozdania dotyczące należnych kwot, a Zjednoczone Królestwo wpłaca te kwoty co miesiąc. Sprawozdania są aktualizowane każdego roku na podstawie rzeczywistych danych liczbowych.

Obowiązki wynikające z umowy o wystąpieniu stanowią zobowiązania i należności względem UE, które muszą zostać obliczone i uwzględnione w rocznym sprawozdaniu finansowym UE i obejmują w szczególności następujące obszary:

—

zasoby własne (art. 136),

—

zobowiązania pozostające do spłaty (art. 140),

—

grzywny za naruszenie zasad konkurencji (art. 141),

—

zobowiązania Unii (art. 142),

—

warunkowe zobowiązania finansowe i instrumenty finansowe (art. 143 i 144),

—

aktywa netto Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (art. 145),

—

inwestycje UE w Europejski Fundusz Inwestycyjny, EFI (art. 146),

—

Zobowiązania warunkowe w związku ze sprawami sądowymi (art. 147).

(w mln EUR)

 

Art. 140

Art. 142

Inne

31.12.2021

31.12.2020

Należne ze strony Zjednoczonego Królestwa

28 620

14 751

610

43 982

49 579

Należne na rzecz Zjednoczonego Królestwa

—

—

(2 229 )

(2 229 )

(2 122 )

Ogółem

28 620

14 751

(1 618 )

41 753

47 456

Trwałe

17 064

14 486

(711)

30 839

40 629

Obrotowe

11 556

265

(908)

10 913

6 827

Płatności zaliczkowe

Kwota płatności zaliczkowych, z wyłączeniem innych zaliczek dla państw członkowskich i wkładów do funduszu powierniczego Bêkou oraz funduszu powierniczego dla Afryki, wyniosła w 2021 r. 86,2 mld EUR (w 2020 r.: 55,5 mld EUR) i niemal w całości związana była z działaniami Komisji. Wzrost o 30,7 mld EUR, tj. o 55,3 %, jest niemal w całości związany z bezzwrotnym wsparciem udzielonym w ramach RRF, które spowodowało wzrost płatności zaliczkowych związanych z zarządzaniem bezpośrednim z 14,3 mld EUR w 2020 r. do 43,7 mld EUR w 2021 r.:

Płatności zaliczkowe dokonywane przez Komisję według metody zarządzania

Image 10

Znaczny wpływ na poziom płatności zaliczkowych udzielonych w ramach programów WRF ma dany etap cyklu WRF – na przykład na początku okresu obowiązywania WRF spodziewane są wypłaty dużych zaliczek dla państw członkowskich w ramach polityki spójności i kwoty te pozostają do dyspozycji państw członkowskich do czasu zamknięcia programów. Wypłacane są również roczne płatności zaliczkowe, które należy wykorzystać w danym roku lub odzyskać w następnym roku w ramach rocznego zamknięcia cyklu sprawozdania finansowego. Komisja dokłada wszelkich starań, aby zapewnić utrzymanie płatności zaliczkowych na odpowiednim poziomie. Trzeba znaleźć równowagę między zapewnieniem wystarczającego finansowania projektów a terminowym ujmowaniem wydatków.

5.4.   ZOBOWIĄZANIA

Na dzień 31 grudnia 2021 r. zobowiązania wynosiły ogółem 496,4 mld EUR (w 2020 r.: 313,5 mld EUR) – ogromy wzrost wynika z pożyczek zaciągniętych w 2021 r. w ramach instrumentów SURE i NGEU. Najbardziej znaczącymi pozycjami były pożyczki zaciągnięte na potrzeby NGEU i pomocy finansowej (236,7 mld EUR), zobowiązania emerytalno-rentowe i inne zobowiązania z tytułu świadczeń po okresie zatrudnienia (122,5 mld EUR), bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychody przyszłych okresów (78,1 mld EUR) oraz zobowiązania wobec osób trzecich (46,4 mld EUR):

Struktura zobowiązań na dzień 31 grudnia 2021 r.

Image 11

Znaczny wzrost o 82,9 mld EUR, tj. o 58,3 % w stosunku do roku poprzedniego, wynikał przede wszystkim z następujących efektów:

—

zaciągnięte pożyczki wzrosły z 93,2 mld EUR w 2020 r. do 236,7 mld EUR w 2021 r.. Wzrost o 143,5 mld EUR dotyczy głównie RRF (91,0 mld EUR) oraz dodatkowych pożyczek w ramach SURE (50,1 mld EUR);

—

bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychody przyszłych okresów wzrosły z 64,6 mld EUR w 2020 r. do 78,1 mld EUR w 2021 r. Wzrost o 13,5 mld EUR, tj. o 20,9 %, dotyczy głównie nowego RRF (8,2 mld EUR) oraz wdrażania WRF na lata 2014-2020 w ramach EFRR i Funduszu Spójności (1,9 mld EUR);

—

zobowiązania wzrosły z 32,4 mld EUR w 2020 r. do 46,4 mld EUR w 2021 r.. Wzrost o 14,0 mld EUR, tj. o 43,2 %, wynika przede wszystkim z RRF (19,1 mld EUR) oraz ze zmniejszenia zobowiązań w obszarze spójności, gdzie kwota, na którą opiewają zestawienia poniesionych wydatków, które wpłynęły przed końcem roku, była niższa niż w poprzednim roku (5,3 mld EUR).

Zestawienia poniesionych wydatków i faktury otrzymane i ujęte w bilansie w pozycji „Zobowiązania”

Image 12

Aktywa netto

Przewaga zobowiązań nad aktywami na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniosła 82,3 mld EUR (w 2020 r.: 33,4 mld EUR). Znaczny wzrost o 48,9 mld EUR wynika głównie z zaciągniętych pożyczek w związku z bezzwrotnym wsparciem w ramach NGEU w 2021 r. (co skutkowało wzrostem kosztów zarządzania bezpośredniego o 42,9 mld EUR). Należy zauważyć, że przewaga zobowiązań nad aktywami nie oznacza, że instytucje i organy Unii znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, tylko że niektóre zobowiązania będą finansowane z przyszłych budżetów rocznych. Wiele kosztów ujmowanych jest zgodnie z zasadami rachunkowości memoriałowej w bieżącym roku, choć mogą one zostać faktycznie poniesione w następnych latach i sfinansowane z przyszłych budżetów, a powiązane przychody zostaną ujęte dopiero w przyszłych okresach. Poza pożyczkami zaciągniętymi na potrzeby NGEU, które mają zostać spłacone w latach 2028–2051, oraz zobowiązaniami z tytułu świadczeń pracowniczych, które będą wypłacane przez kilka dziesięcioleci, najbardziej znaczące kwoty, na które należy zwrócić uwagę, dotyczą działań związanych z EFRG, w przypadku którego większa część kwot jest zazwyczaj wypłacana w pierwszym kwartale następnego roku.

6.   RAMY POLITYCZNE I FINANSOWE UE, ZARZĄDZANIE I ROZLICZALNOŚĆ

Unia Europejska (UE) jest unią, której państwa członkowskie przyznają kompetencje do osiągnięcia ich wspólnych celów. Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.

6.1.   RAMY POLITYCZNE I FINANSOWE

Traktaty UE

Nadrzędne cele i zasady, którymi kierują się Unia i instytucje europejskie, określono w Traktatach. Unia i jej instytucje mogą działać wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych im na mocy traktatów na potrzeby osiągnięcia celów określonych w tych Traktatach, przy czym muszą czynić to zgodnie z zasadą pomocniczości i proporcjonalności (12). Aby osiągnąć cele i realizować swoją politykę Unia zapewnia sobie niezbędne środki finansowe. Komisja odpowiada za promowanie ogólnego interesu Unii, co obejmuje wykonanie budżetu i zarządzanie programami we współpracy z państwami członkowskimi oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

UE realizuje cele ustanowione w Traktacie za pomocą szeregu narzędzi, z których jednym jest budżet UE. Pozostałe narzędzia to na przykład wspólne ramy legislacyjne lub wspólne strategie polityczne.

Wieloletnie ramy finansowe i programy wydatków

Strategie polityczne wspierane ze środków z budżetu UE są realizowane zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi (WRF) i odpowiednimi przepisami sektorowymi określającymi instrumenty i programy wydatków. Przekładają one priorytety polityczne UE na warunki finansowe w wystarczająco długim okresie, aby były one skuteczne i zapewniły spójną długoterminową perspektywę beneficjentom środków unijnych i współfinansującym organom krajowym. Określa się roczne maksymalne kwoty (pułapy) dla łącznych wydatków UE oraz dla głównych kategorii wydatków (działów). Suma pułapów dla wszystkich działów daje łączny pułap środków na zobowiązania. Rada przyjmuje WRF za jednomyślną zgodą wszystkich państw członkowskich oraz za zgodą Parlamentu Europejskiego. 17 grudnia 2020 r. przyjęto obecne wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027. Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 uzupełnia tymczasowe narzędzie, NextGenerationEU, służące odbudowie gospodarki.

Budżet roczny

Budżet roczny jest sporządzany przez Komisję. Parlament Europejski i Rada uzgadniają (zazwyczaj do połowy grudnia) budżet na kolejny rok zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 314 TFUE. Zgodnie z zasadą równowagi budżetowej łączne dochody muszą odpowiadać łącznym wydatkom (środkom na płatności) w danym roku budżetowym.

Głównymi źródłami finansowania UE są przychody z tytułu zasobów własnych, które są uzupełniane innymi przychodami. Istnieją cztery rodzaje zasobów własnych: tradycyjne zasoby własne (głównie cła), zasoby własne oparte na podatku od wartości dodanej (VAT), zasoby własne oparte na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddawanych recyklingowi (wprowadzone w 2021 r.) oraz zasoby własne oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB). Inne przychody wynikające z działań UE (np. grzywny za naruszenie zasad konkurencji) stanowią na ogół mniej niż 10 % łącznej kwoty przychodów.

Tryby zarządzania

Budżet UE jest wykonywany w trzech trybach zarządzania, które określają sposób wypłacania środków pieniężnych i zarządzania nimi:

—

Zarządzanie dzielone: Komisja zarządza znaczną częścią budżetu (ok. 3/4 budżetu) w ramach systemu zarządzania dzielonego we współpracy z państwami członkowskimi, w szczególności w obszarach funduszy strukturalnych i rolnictwa.

—

Zarządzanie bezpośrednie: Komisja może również sama zarządzać programami i może powierzyć wdrażanie określonych programów agencjom wykonawczym.

—

Zarządzanie pośrednie: Zarządzanie decyzjami dotyczącymi wydatków może odbywać się również w sposób pośredni za pośrednictwem innych organów unijnych lub spoza Unii. Rozporządzenie finansowe lub umowy o przyznanie wkładu określają niezbędne mechanizmy kontroli i sprawozdawczości dla tych podmiotów, a także nadzór Komisji w przypadku powierzenia zadań związanych z wykonywaniem budżetu agencjom krajowym, Grupie Europejskiego Banku Inwestycyjnego, państwom trzecim, organizacjom międzynarodowym (np. Bankowi Światowemu lub Organizacji Narodów Zjednoczonych) i innym podmiotom (np. agencjom zdecentralizowanym UE, wspólnym przedsięwzięciom).

Rozporządzenie finansowe

Rozporządzenie finansowe (RF) (13) mające zastosowanie do budżetu ogólnego stanowi centralny dokument architektury regulacyjnej finansów UE. Określono w nim szczegółowo przepisy finansowe mające zastosowanie do wykonania budżetu UE oraz rolę poszczególnych podmiotów zaangażowanych w zapewnienie należytego wykorzystania środków finansowych i w osiągnięcie wyznaczonych celów.

6.2.   ZARZĄDZANIE I ROZLICZALNOŚĆ

6.2.1.   Struktura instytucjonalna

UE dysponuje ramami instytucjonalnymi, które wykorzystuje do propagowania swoich wartości, realizacji celów, służenia swoim interesom, interesom swoich obywateli oraz interesom państw członkowskich, jak również zapewniania spójności, skuteczności i ciągłości swoich polityk oraz działań. Strukturę organizacyjną tworzą instytucje, agencje i inne organy UE. W rozporządzeniu finansowym oraz mających zastosowanie regułach rachunkowości określono, które z tych podmiotów wchodzą w zakres skonsolidowanego sprawozdania finansowego UE (wykaz podmiotów objętych zakresem konsolidacji znajduje się w informacji dodatkowej 9 skonsolidowanego rocznego sprawozdania finansowego UE).

Parlament Europejski pełni, wspólnie z Radą, funkcje prawodawczą i budżetową. Komisja odpowiada politycznie przed Parlamentem Europejskim. Rada pełni również funkcje kształtowania polityki i koordynacji zgodnie z ogólnym kierunkiem polityki i priorytetami Unii określonymi przez Radę Europejską.

Komisja Europejska to organ wykonawczy Unii Europejskiej. Promuje ogólny interes Unii i prowadzi odpowiednie inicjatywy w celu jego realizacji. Zapewnia przestrzeganie Traktatów oraz nadzoruje stosowanie prawa Unii przez państwa członkowskie pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Pełni rolę koordynującą, wykonawczą i zarządczą, wykonuje budżet i zarządza programami.

Komisja wykonuje budżet w dużej mierze we współpracy z państwami członkowskimi (14). Wspólnie zapewniają wykorzystanie środków zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami. Przepisy określają również obowiązki państw członkowskich w zakresie kontroli i audytu, gdy dzielą się one zadaniami w zakresie wykonania budżetu oraz wynikającą z nich odpowiedzialnością. Przewidują ono także obowiązki i szczegółowe zasady dla każdej instytucji UE w odniesieniu do jej własnych wydatków.

6.2.2.   Struktura zarządzania Komisji

Ustalenia Komisji dotyczące zarządzania oraz sposoby zapewnienia, aby Komisja funkcjonowała jako nowoczesna, rozliczalna i zorientowana na wyniki instytucja opisano w komunikacie (15) w sprawie zarządzania w Komisji Europejskiej.

Komisja wykonuje swoje funkcje pod przewodnictwem kolegium komisarzy, które wyznacza priorytety i ponosi ogólną odpowiedzialność polityczną za prace Komisji. Jako kolegium Komisja prowadzi prace pod przewodnictwem politycznym przewodniczącego, który w ramach swojej nominacji przedstawia Parlamentowi Europejskiemu cele, które zamierza osiągnąć, w formie wytycznych politycznych. Przewodniczący Komisji decyduje o wewnętrznej organizacji Komisji tak, aby zapewnić spójność, skuteczność i kolegialność jej działania.

Kolegium powierza operacyjne wykonanie budżetu i zarządzanie finansami dyrektorom generalnym i szefom służb, którzy odpowiadają za strukturę administracyjną Komisji. Takie zdecentralizowane podejście tworzy kulturę administracyjną, która zachęca urzędników do wzięcia odpowiedzialności za działania, nad którymi sprawują kontrolę, i wymaga od nich udzielenia zapewnienia w odniesieniu do działań, za które są odpowiedzialni.

Koordynację, nadzór, doradztwo i kierunki strategiczne zapewnia Rada Zarządzania Korporacyjnego pod nadzorem przewodniczącego i w ścisłej współpracy z członkiem Komisji odpowiedzialnym za budżet, zasoby ludzkie i administrację, a także przy udziale służb realizujących prace na rzecz przewodniczącego oraz służb centralnych.

W ramach ustaleń wewnętrznych określa się spójny zestaw solidnych narzędzi kontroli i zarządzania, które pozwalają kolegium komisarzy przyjąć odpowiedzialność polityczną za pracę Komisji (16).

6.2.3.   Zarządzanie finansami w Komisji

W Komisji role i obowiązki związane z zarządzaniem finansami są wyraźnie określone (np. w rozporządzeniu finansowym i regulaminie wewnętrznym (17)) i odpowiednio wykonywane. Jako delegowani urzędnicy zatwierdzający dyrektorzy generalni i szefowie służb Komisji są odpowiedzialni za należyte zarządzanie finansami UE, zgodność z przepisami rozporządzenia finansowego, zarządzanie ryzykiem i ustanowienie odpowiednich ram kontroli wewnętrznej.

Kompetencje urzędników zatwierdzających obejmują cały proces zarządzania, poczynając od określenia, co należy zrobić, aby zrealizować cele polityki ustalone przez daną instytucję, aż po zarządzanie działaniami pod względem operacyjnym i z punktu widzenia należytego zarządzania finansami. Zadania mogą następnie zostać oddelegowane dyrektorom, kierownikom działu i innym urzędnikom, którzy tym samym stają się subdelegowanymi urzędnikami zatwierdzającymi. Każdy delegowany urzędnik zatwierdzający może korzystać ze wsparcia jednego lub dwóch dyrektorów odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem i kontrolę wewnętrzną w celu prowadzenia nadzoru wdrażania systemów kontroli wewnętrznej i monitorowania tego procesu.

Centralne służby Komisji zapewniają wytyczne oraz doradztwo i promują najlepsze praktyki, w tym za pośrednictwem prac Rady Zarządzania Korporacyjnego.

Rozporządzenie finansowe zawiera wymóg sporządzenia przez każdego urzędnika zatwierdzającego rocznego sprawozdania z działalności zawierającego opis osiągnięć oraz działań w zakresie kontroli wewnętrznej i działań związanych z zarządzaniem finansami w danym roku. Roczne sprawozdanie z działalności zawiera oświadczenie, że zasoby wykorzystano zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz że wprowadzono procedury kontroli dające niezbędne gwarancje legalności i prawidłowości operacji leżących u podstaw rozliczeń. Sprawozdanie roczne z zarządzania i wykonania dotyczące budżetu UE (18) jest głównym instrumentem, za pośrednictwem którego kolegium komisarzy przyjmuje na siebie odpowiedzialność za finansowe zarządzanie budżetem UE.

Księgowy Komisji jest odpowiedzialny na szczeblu centralnym za zarządzanie zasobami finansowymi, procedury odzyskiwania należności, ustanawianie reguł rachunkowości na podstawie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Sektora Publicznego (MSRSP), zatwierdzanie systemów rachunkowości oraz sporządzanie sprawozdań Komisji i skonsolidowanego sprawozdania rocznego UE. Ponadto księgowy ma obowiązek podpisania rocznego sprawozdania finansowego z oświadczeniem, że przedstawia ono rzetelnie, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową, wyniki operacji oraz przepływy pieniężne Unii. Roczne sprawozdanie finansowe jest przyjmowane przez kolegium komisarzy. Księgowy sprawuje niezależną funkcję i ponosi główną odpowiedzialność, jeżeli chodzi o sprawozdawczość finansową w Komisji.

Audytor wewnętrzny Komisji to także funkcja scentralizowana i niezależna, która polega na udzielaniu niezależnych porad i wydawaniu opinii oraz zaleceń dotyczących jakości i funkcjonowania systemów kontroli wewnętrznej w Komisji, agencjach UE i innych autonomicznych organach.

Komitet ds. Audytu zapewnia niezależność audytora wewnętrznego i monitoruje jakość audytów wewnętrznych oraz działania następcze podejmowane przez służby Komisji w stosunku do zaleceń z audytów wewnętrznych i zewnętrznych, a także w stosunku do ustaleń i zaleceń Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w związku z absolutorium dotyczących wiarygodności skonsolidowanych rocznych sprawozdań finansowych UE. Rola doradcza komitetu przyczynia się do ogólnej dalszej poprawy skuteczności i efektywności Komisji pod względem osiągania jej celów oraz ułatwia nadzór Kolegium nad stosowanymi przez Komisję praktykami zarządzania, zarządzania ryzykiem oraz kontroli wewnętrznej.

6.2.4.   Kontrola zewnętrzna i procedura udzielania absolutorium

Zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami zarządzanie funduszami musi być efektywne, skuteczne i ekonomiczne. W celu zapewnienia wystarczającej pewności, że fundusze unijne są odpowiednio wykorzystywane we właściwy sposób, opracowano ramy rozliczalności oparte na wyczerpującej sprawozdawczości, audycie zewnętrznym i politycznej kontroli.

Po wydaniu zalecenia przez Radę Parlament Europejski podejmuje decyzję o udzieleniu lub nieudzieleniu ostatecznej zgody znanej jako „udzielenie absolutorium budżetowego” w odniesieniu do sposobu wykonania przez Komisję budżetu UE w danym roku. Roczna procedura udzielania absolutorium zapewnia, że Komisja ponosi odpowiedzialność polityczną za wykonanie budżetu UE.

Co roku Europejski Trybunał Obrachunkowy bada wiarygodność sprawozdań, kontroluje legalność i prawidłowość wszystkich przychodów i wydatków oraz upewnia się co do należytego zarządzania finansami i rzetelności aspektów jakościowych budżetowania, w tym kwestii wykonania. Publikacja rocznego sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego stanowi punkt wyjścia procedury udzielania absolutorium. Audytorzy przygotowują również sprawozdania specjalne dotyczące konkretnych wydatków lub obszarów polityki lub problemów związanych z zarządzaniem lub budżetem.

Decyzja o udzieleniu absolutorium opiera się również na zintegrowanej sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie rozliczalności Komisji, na przesłuchaniach komisarzy w Parlamencie Europejskim oraz odpowiedziach udzielonych na pytania pisemne skierowane do Komisji.

OŚWIADCZENIE KSIĘGOWEGO DOŁĄCZONE DO SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA ROCZNEGO

Skonsolidowane sprawozdanie roczne Unii Europejskiej za 2021 r. sporządzono na podstawie informacji przedstawionych przez instytucje i organy na mocy art. 246 ust. 2 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Niniejszym oświadczam, że sprawozdanie to zostało sporządzone zgodnie z tytułem XIII tego rozporządzenia finansowego oraz z zasadami, regułami i metodami rachunkowości określonymi w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

Księgowi tych instytucji i organów przekazali mi wszystkie informacje niezbędne w celu sporządzenia sprawozdania prezentującego aktywa i zobowiązania Unii Europejskiej oraz wykonanie budżetu, jak również potwierdzili ich wiarygodność.

Niniejszym poświadczam, że w oparciu o wyżej wymienione informacje oraz kontrole, które uznałem za niezbędne przed podpisaniem sprawozdania finansowego Komisji Europejskiej, mam wystarczającą pewność, że sprawozdanie rzetelnie przedstawia, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową, wyniki operacji oraz przepływy pieniężne Unii Europejskiej.

Rosa ALDEA BUSQUETS

Księgowy Komisji

17 czerwca 2022 r.

SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORAZ INFORMACJE DODATKOWE (2)

SPIS TREŚCI

BILANS 33
SPRAWOZDANIE Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI 34
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH 35
ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 37
INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 38

1.

 ISTOTNE ZASADY (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI 38

2.

 INFORMACJE DODATKOWE DO BILANSU 57

3.

 INFORMACJE DODATKOWE DO SPRAWOZDANIA Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI 99

4.

 ZOBOWIĄZANIA I AKTYWA WARUNKOWE 109

5.

 ZOBOWIĄZANIA BUDŻETOWE I PRAWNE 116

6.

 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM 120

7.

 UJAWNIENIE INFORMACJI NA TEMAT PODMIOTÓW POWIĄZANYCH 141

8.

 ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM 143

9.

 ZAKRES KONSOLIDACJI 143

BILANS

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

AKTYWA TRWAŁE

 

 

 

Wartości niematerialne i prawne

2.1

769

620

Rzeczowe aktywa trwałe

2.2

12 669

11 682

Inwestycje rozliczane zgodnie z metodą praw własności

2.3

1 192

588

Aktywa finansowe

2.4

181 874

99 214

Płatności zaliczkowe

2.5

60 792

34 519

Należności z tytułu transakcji wymiany i należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany

2.6

40 642

45 813

 

 

297 938

192 434

AKTYWA OBROTOWE

 

 

 

Aktywa finansowe

2.4

6 744

13 881

Płatności zaliczkowe

2.5

32 656

28 229

Należności z tytułu transakcji wymiany i należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany

2.6

31 796

28 681

Zapasy

2.7

84

80

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

2.8

44 860

16 742

 

 

116 141

87 613

AKTYWA OGÓŁEM

 

414 078

280 047

ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

 

 

 

Świadczenia emerytalno-rentowe oraz inne świadczenia pracownicze

2.9

(122 466 )

(116 020 )

Rezerwy

2.10

(2 950 )

(3 878 )

Zobowiązania finansowe

2.11

(214 974 )

(84 399 )

 

 

(340 391 )

(204 297 )

ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE

 

 

 

Rezerwy

2.10

(398)

(1 527 )

Zobowiązania finansowe

2.11

(31 149 )

(10 649 )

Zobowiązania

2.12

(46 372 )

(32 408 )

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychody przyszłych okresów

2.13

(78 068 )

(64 584 )

 

 

(155 987 )

(109 167 )

ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM

 

(496 377 )

(313 464 )

AKTYWA NETTO

 

(82 299 )

(33 418 )

Kapitały rezerwowe

2.14

1 325

5 062

Kwoty, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie  (3)

2.15

(83 624 )

(38 480 )

AKTYWA NETTO

 

(82 299 )

(33 418 )

SPRAWOZDANIE Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

2021

2020

PRZYCHODY

 

 

 

Przychody z transakcji innych niż transakcje wymiany

 

 

 

Zasoby własne oparte na DNB

3.1

115 955

125 393

Tradycyjne zasoby własne

3.2

20 590

19 559

Zasoby własne oparte na VAT

3.3

18 340

17 858

Zasoby własne oparte na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych

3.4

5 831

—

Grzywny

3.5

1 990

452

Odzyskanie wydatków

3.6

1 794

1 355

Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa

3.7

1 122

47 456

Inne

3.8

6 737

7 116

 

 

172 357

219 190

 

 

 

 

Przychody z transakcji wymiany

 

 

 

Przychody finansowe

3.9

5 092

3 434

Inne

3.10

1 497

1 404

 

 

6 589

4 838

Przychody ogółem

 

178 946

224 028

KOSZTY

 

 

 

Wydatkowane przez państwa członkowskie

3.11

 

 

Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji

 

(40 829 )

(40 461 )

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

 

(15 451 )

(14 467 )

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Fundusz Spójności

 

(46 932 )

(41 118 )

Europejski Fundusz Społeczny

 

(16 727 )

(13 677 )

Inne

 

(4 835 )

(2 701 )

Wydatkowane przez Komisję, agencje wykonawcze i fundusze powiernicze

3.12

(63 000 )

(22 094 )

Wydatkowane przez inne agencje i organy UE

3.13

(3 154 )

(3 530 )

Wydatkowane przez państwa trzecie i organizacje międzynarodowe

3.13

(4 512 )

(4 178 )

Wydatkowane przez inne podmioty

3.13

(3 225 )

(3 257 )

Koszty personelu oraz rent i emerytur

3.14

(12 417 )

(11 995 )

Koszty finansowe

3.15

(4 201 )

(2 188 )

Inne koszty

3.16

(5 762 )

(6 946 )

Koszty ogółem

 

(221 046 )

(166 612 )

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK

 

(42 100 )

57 416

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

(w mln EUR)

 

2021

2020

Wynik ekonomiczny za rok

(42 100 )

57 416

Działalność operacyjna

 

 

Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych

116

113

Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych

1 054

1 047

Odpisy z tytułu utraty wartości inwestycji (lub ich odwrócenie)

—

—

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu udzielonych pożyczek

(70 259 )

(40 624 )

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu płatności zaliczkowych

(30 699 )

(11 301 )

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu należności z tytułu transakcji wymiany i należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany

2 055

(50 519 )

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu zapasów

(4)

(12)

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu zobowiązań z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych oraz innych świadczeń pracowniczych

6 447

18 360

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu rezerw

(2 057 )

581

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu zobowiązań finansowych (innych niż pożyczki zaciągnięte w ramach NGEU)

60 075

40 531

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu zobowiązań

13 964

5 166

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów i przychodów przyszłych okresów

13 484

(2 645 )

Nadwyżka budżetowa za poprzedni rok ujęta jako przychód niepieniężny

(1 769 )

(3 218 )

Aktualizacja wyceny zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych (w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności nie uwzględniono zmian stanu pozycji niepieniężnych)

(3 257 )

(15 155 )

Pozostałe zmiany stanu pozycji niepieniężnych

(1 757 )

63

Działalność inwestycyjna

 

 

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

(2 307 )

(1 566 )

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu inwestycji rozliczanych zgodnie z metodą praw własności

(604)

3

(Zwiększenie)/zmniejszenie aktywów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt  (19)

(4 636 )

(1 180 )

(Zwiększenie)/zmniejszenie aktywów finansowych będących instrumentami pochodnymi wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

(629)

(62)

Działalność finansowa

 

 

Zwiększenie/(zmniejszenie) pożyczek zaciągniętych w ramach NGEU

91 000

 

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO

28 118

(3 004 )

Zwiększenie/(zmniejszenie) netto stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

28 118

(3 004 )

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek roku

16 742

19 745

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec roku

44 860

16 742

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

(w mln EUR)

 

Kwoty, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie Skumulowana nadwyżka/(Skumulowany deficyt)

Inne kapitały rezerwowe

Kapitał z aktualizacji wyceny

Aktywa netto

STAN NA 31.12.2019

(77 560 )

4 646

391

(72 523 )

Zmiany stanu kapitału rezerwowego Funduszu Gwarancyjnego

(173)

173

—

—

Zmiany wartości godziwej

—

—

105

105

Aktualizacja wyceny zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych

(15 155 )

—

—

(15 155 )

Inne

210

(252)

—

(42)

Wynik budżetowy za 2019 r. zapisany na dobro państw członkowskich

(3 218 )

—

—

(3 218 )

Wynik ekonomiczny za rok

57 416

—

—

57 416

STAN NA 31.12.2020

(38 480 )

4 566

496

(33 418 )

Wpływ zmienionej reguły rachunkowości UE nr 11 (zob. informacja dodatkowa 1)

1 719

(3 043 )

(496)

(1 820 )

STAN NA 01.01.2021

(36 761 )

1 523

—

(35 238 )

Zmiany stanu kapitału rezerwowego Funduszu Gwarancyjnego

—

—

—

—

Zmiany wartości godziwej

—

—

—

—

Aktualizacja wyceny zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych

(3 257 )

—

—

(3 257 )

Inne

262

(198)

—

63

Wynik budżetowy za 2020 r. zapisany na dobro państw członkowskich

(1 769 )

—

—

(1 769 )

Wynik ekonomiczny za rok

(42 100 )

—

—

(42 100 )

STAN NA 31.12.2021

(83 624 )

1 325

—

(82 299 )

INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Należy zauważyć, że kwoty dotyczące Zjednoczonego Królestwa zamieszczone w poniższych tabelach dotyczące WRF do końca 2020 r. nadal widnieją pod nagłówkiem „państwa członkowskie”, co odzwierciedla fakt, że pomimo wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii w dniu 1 lutego 2020 r., zgodnie z umową o wystąpieniu nadal miało ono w tym okresie finansową relację z Unią równoważną relacji państwa członkowskiego.

1.   ISTOTNE ZASADY (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI

1.1.   PODSTAWA PRAWNA I ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Księgi rachunkowe UE prowadzi się zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniającym rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylającym rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012, zwanym dalej „rozporządzeniem finansowym” (RF).

Zgodnie z art. 80 rozporządzenia finansowego UE sporządza swoje sprawozdanie finansowe w oparciu o system rachunkowości memoriałowej bazujący na Międzynarodowych Standardach Rachunkowości Sektora Publicznego (MSRSP). Wspomniane zasady rachunkowości przyjęte przez księgowego Komisji muszą być stosowane przez wszystkie instytucje i organy UE objęte zakresem konsolidacji, aby zapewnić wewnętrzną spójność skonsolidowanych sprawozdań finansowych UE.

Stosowanie nowych i zmienionych reguł rachunkowości Unii Europejskiej

Nowe reguły rachunkowości UE przyjęte, lecz jeszcze nie obowiązujące w dniu 31 grudnia 2021 r.

Nie ma nowych reguł rachunkowości UE, które zostały przyjęte, lecz jeszcze nie obowiązywały 31 grudnia 2021 r.

Zmienione reguły rachunkowości UE obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się z dniem 1 stycznia 2021 r. lub później

17 grudnia 2020 r. księgowy Komisji Europejskiej przyjął zmienioną regułę rachunkowości UE nr 11 „Instrumenty finansowe”, w której ustanowiono zasady sprawozdawczości finansowej w zakresie aktywów finansowych i zobowiązań finansowych i która opiera się na nowym MSRSP nr 41 „Instrumenty finansowe”, zmienionym MSRSP nr 28 „Instrumenty Finansowe: prezentacja” oraz zmienionym MSRSP nr 30 „Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji”, które wydano w sierpniu 2018 r.

Zmieniona reguła rachunkowości UE nr 11 obowiązuje od 1 stycznia 2021 r., przy czym wszelkie zmiany w stosunku do początkowego zastosowania są uwzględnione na ten dzień, zatem nie jest konieczne przekształcenie kwot z wcześniejszego okresu. W związku z tym przedstawione w niniejszym sprawozdaniu finansowym aktywa finansowe, zobowiązania finansowe, należności z tytułu różnic kursowych oraz przychody/koszty odsetkowe na dzień 31 grudnia 2020 r. uwzględniono zgodnie z zasadami polityki rachunkowości określonymi w sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r. w informacjach dodatkowych 1.5.5, 1.5.8 (tylko dla transakcji wymiany), 1.5.12 i 1.6.1 (tylko dla transakcji wymiany).

Najważniejsze zmiany oraz ich wpływ na sprawozdanie UE za 2021 r. przedstawiono poniżej:

Nowa klasyfikacja i zasady wyceny aktywów finansowych

Zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 wprowadzono oparte na zasadach podejście do klasyfikacji aktywów finansowych, zgodnie z którym należy zastosować dwa kryteria: model stosowany przez jednostkę do zarządzania swoimi aktywami finansowymi oraz cechy przepływów pieniężnych wynikających z umowy związanych z tymi aktywami. Na podstawie tych kryteriów aktywa finansowe klasyfikowane są do następujących kategorii: „aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu”, „aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny” lub „aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt”.

Zastosowanie nowych kryteriów doprowadziło 1 stycznia 2021 r. do przeklasyfikowania wszystkich inwestycji kapitałowych i dłużnych papierów wartościowych z kategorii „dostępne do sprzedaży” na „aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt”. W ramach aktywów netto przeklasyfikowano powiązany kapitał z aktualizacji wyceny na skumulowaną nadwyżkę lub skumulowany deficyt.

Nowy model utraty wartości

Poprzedni model utraty wartości opierał się na poniesionych stratach, natomiast zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 wprowadzono prognostyczny model utraty wartości oparty na oczekiwanych stratach kredytowych w całym okresie użytkowania składnika aktywów finansowych. Oczekiwane straty kredytowe uwzględniają możliwe zdarzenia niewykonania zobowiązania oraz zmiany jakości kredytowej aktywów finansowych. Nowy model utraty wartości ma zastosowanie wobec wszystkich aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie lub według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny, a także wobec zobowiązań do udzielenia pożyczki i umów gwarancji finansowej.

W szczególności zastosowanie 1 stycznia 2021 r. nowego modelu utraty wartości do aktywów finansowych klasyfikowanych jako wyceniane według zamortyzowanego kosztu doprowadziło do ujęcia utraty wartości pożyczek na pomoc finansową udzielaną krajom partnerskim w ramach programów pomocy makrofinansowej i Euratomu.

Ujmowanie gwarancji finansowych

Zgodnie z wcześniejszą regułą rachunkowości UE nr 11 większość gwarancji finansowych – szczególnie tych udzielonych bez opłaty lub za opłatą nominalną – ujmowano zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 10 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”, a zatem ujmowano je jako rezerwy albo wykazywano jako zobowiązania warunkowe w zależności od prawdopodobieństwa wystąpienia straty.

Zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 należy stosować wymogi dotyczące ujmowania gwarancji finansowej do wszystkich umów gwarancji finansowej. Wycena zobowiązania z tytułu gwarancji finansowej opiera się na wartości godziwej gwarancji w momencie początkowego ujęcia oraz na zmianie oczekiwanych strat kredytowych z portfela gwarantowanych wierzytelności. Zob. informacja dodatkowa 1.5.12.

W rezultacie 1 stycznia 2021 r. istniejące umowy gwarancji finansowej zostały przeklasyfikowane z kategorii rezerw finansowych na kategorię zobowiązań z tytułu gwarancji finansowych i ponownie wycenione zgodnie z wymogami zmienionej reguły rachunkowości UE nr 11 Zmiana ta spowodowała wzrost zobowiązań finansowych, w szczególności w związku z gwarancjami udzielonymi grupie EBI w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich. W związku ze zmianą podejścia księgowego i ujęcia zobowiązań z tytułu umów gwarancji finansowej w związku z upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich rezerwa na Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych – w aktywach netto do 31 grudnia 2020 r. – została uwolniona do skumulowanej nadwyżki lub skumulowanego deficytu.

W poniższej tabeli przedstawiono pierwotne kategorie wyceny zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 11 zastosowaną w sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r. oraz nową kategorię wyceny w ramach zmienionej reguły rachunkowości UE nr 11 dla aktywów i zobowiązań finansowych Unii Europejskiej na dzień 1 stycznia 2021 r.

(w mln EUR)

 

Kategoria wyceny Poprzednia reguła rachunkowości UE nr 11

Wartość bilansowa netto na 31.12.2020

Kategoria wyceny Zmieniona reguła rachunkowości UE nr 11

Wartość bilansowa netto na 01.01.2021

Aktywa finansowe

 

 

 

 

Pożyczki

Pożyczki i należności

93 309

Zamortyzowany koszt

93 575

Wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

2

Instrumenty dłużne i inwestycje kapitałowe

Aktywa dostępne do sprzedaży

19 587

Wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

19 587

Aktywa będące instrumentami pochodnymi

Wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

199

Wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

199

Należności

Pożyczki i należności

3 450

Zamortyzowany koszt

3 485

Wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

3 482

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

Aktywa dostępne do sprzedaży

16 742

Zamortyzowany koszt

16 742

Zobowiązania finansowe

 

 

 

 

Gwarancje finansowe

Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

(90)

Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

(7 889 )

Rezerwy (reguła rachunkowości UE nr 10)

(2 523 )

Zaciągnięte pożyczki

Zamortyzowany koszt

(93 192 )

Zamortyzowany koszt

(93 521 )

Inne zobowiązania finansowe

Zamortyzowany koszt

(1 761 )

Zamortyzowany koszt

(1 761 )

Zobowiązania będące instrumentami pochodnymi

Wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

(4)

Wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

(4)

Zobowiązania

Zamortyzowany koszt

(32 408 )

Zamortyzowany koszt

(32 408 )

W poniższej tabeli przeanalizowano wpływ przejścia na zmienioną regułę rachunkowości UE nr 11 na aktywa finansowe, należności, rezerwy finansowe i zobowiązania finansowe Unii Europejskiej. Uzgodniono w niej wartości bilansowe z poprzedniej kategorii wyceny zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 11 zastosowaną w sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r. z nowymi kategoriami wyceny po przejściu na zmienioną regułę rachunkowości UE nr 11 1 stycznia 2021 r.

(w mln EUR)

 

Stan na 31.12.2020

Przeklasyfikowanie

Aktualizacje wyceny

Stan na 01.01.2021

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

19 587

 

 

 

Przesunięcie z „dostępnych do sprzedaży” do „wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt”

 

(19 587 )

 

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

—

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

199

 

 

 

Przesunięcie z „dostępnych do sprzedaży” do „wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt”

 

19 587

 

 

Przesunięcie z pożyczek do „wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt”

 

2

 

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

19 788

Aktywa finansowe wyceniane według kosztu zamortyzowanego (w sprawozdaniu za 2020 r.: pożyczki)

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

93 309

 

 

 

Aktualizacja wyceny: Efektywna stopa procentowa

 

 

329

 

Aktualizacja wyceny: Oczekiwane straty kredytowe

 

 

(60)

 

Przeklasyfikowanie na „wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt”

 

(2)

 

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

93 575

Aktywa finansowe ogółem

(Informacja dodatkowa 2.4)

113 095

—

269

113 363

Należności

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

3 450

 

 

 

Aktualizacja wyceny: Oczekiwane straty kredytowe

 

 

33

 

Umowy gwarancji finansowej – płatności otrzymywane: aktualizacja wyceny

 

 

3 484

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

6 967

Należności ogółem

(Informacja dodatkowa 2.6.2)

3 450

—

3 517

6 967

Rezerwy finansowe

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

(2 523 )

 

 

 

Przesunięcie do zobowiązań z tytułu gwarancji finansowych

 

2 522

 

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

(1)

Rezerwy finansowe ogółem

(Informacja dodatkowa 2.10)

(2 523 )

2 522

—

(1)

Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

(90)

 

 

 

Przesunięcie z rezerw finansowych

 

(2 522 )

 

 

Umowy gwarancji finansowej – płatności dokonywane: aktualizacja wyceny

 

 

(5 277 )

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

(7 889 )

Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

(94 954 )

 

 

 

Aktualizacja wyceny: Efektywna stopa procentowa

 

 

(329)

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

(95 283 )

Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

(4)

 

 

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

(4)

Zobowiązania finansowe ogółem

(Informacja dodatkowa 2.11)

(95 048 )

(2 522 )

(5 606 )

(103 175 )

Ogólny wpływ zmiany reguły rachunkowości UE nr 11

 

 

(1 820 )

 

W poniższej tabeli przeanalizowano wpływ przejścia na zmienioną regułę rachunkowości UE nr 11 na aktywa netto Unii Europejskiej na dzień 1 stycznia 2021 r.:

(w mln EUR)

 

Stan na 31.12.2020

Uruchomienie rezerw

Inne rodzaje wpływu na aktywa netto

Stan na 01.01.2021

Kapitały rezerwowe

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

5 062

 

 

 

Uruchomienie rezerwy odzwierciedlającej wycenę według wartości godziwej

 

(496)

 

 

Uwolnienie rezerwy funduszu gwarancyjnego

 

(3 043 )

 

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

1 523

Skumulowana nadwyżka/(skumulowany deficyt)

 

 

 

 

Saldo otwarcia z przeniesienia

(38 480 )

 

 

 

Uruchomienie rezerwy odzwierciedlającej wycenę według wartości godziwej

 

496

 

 

Uwolnienie rezerwy funduszu gwarancyjnego

 

3 043

 

 

Aktualizacja wyceny aktywów i zobowiązań

 

 

(1 820 )

 

Skorygowane saldo otwarcia

 

 

 

(36 761 )

Aktywa netto ogółem

(33 418 )

—

(1 820 )

(35 238 )

W poniższej tabeli uzgodniono odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości na zamknięcie poprzedniego okresu wyceniony zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 11 zastosowaną w sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r. oraz rezerwy finansowe wycenione zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 10 z nowym odpisem aktualizującym z tytułu utraty wartości wycenionym zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 na dzień 1 stycznia 2021 r.:

(w mln EUR)

 

31.12.2020

1.01.2021

Odpis z tytułu utraty wartości/Rezerwy finansowe

12-miesięczne oczekiwane straty kredytowe

Oczekiwane straty kredytowe w całym okresie życia

Odpis z tytułu utraty wartości ogółem

Aktywa finansowe wyceniane według kosztu zamortyzowanego, z czego:

(739)

(49)

(25)

(73)

Pożyczki będące przedmiotem subrogacji  (20)

(726)

—

—

—

Inne pożyczki

(13)

(49)

(25)

(73)

Należności

(190)

 

(156)

(156)

Umowy gwarancji finansowej

(2 523 )

(859)

(5 143 )

(6 002 )

1.2.   ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Celem sprawozdania finansowego jest dostarczenie przydatnych dla szerokiego kręgu odbiorców informacji o sytuacji finansowej, wynikach i przepływach pieniężnych danej jednostki. W przypadku UE, będącej podmiotem sektora publicznego, bardziej konkretnym celem jest dostarczenie informacji przydatnych w procesie decyzyjnym oraz wykazanie, że podmiot rozlicza się z powierzonych mu środków. Niniejszy dokument został sporządzony w oparciu o wyżej wymienione cele.

Ogólne założenia (lub zasady rachunkowości), których należy przestrzegać przy sporządzaniu sprawozdania finansowego, są określone w regule rachunkowości UE nr 1 „Sprawozdania finansowe” i są identyczne z zasadami opisanymi w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości Sektora Publicznego (MSRSP) nr 1; obejmują one: rzetelną prezentację, zasadę memoriału, założenie kontynuowania działalności, ciągłość prezentacji, istotność, agregowanie, kompensowanie i porównywalność informacji.

Cechy jakościowe sprawozdawczości finansowej to przydatność, wierne odzwierciedlenie (wiarygodność), zrozumiałość, terminowość, porównywalność i sprawdzalność.

1.3.   KONSOLIDACJA

Zakres konsolidacji

Skonsolidowane sprawozdania finansowe UE obejmują wszystkie znaczące jednostki kontrolowane, wspólne ustalenia umowne i jednostki stowarzyszone. Pełna lista jednostek objętych konsolidacją, na której aktualnie figuruje 55 jednostek kontrolowanych i 1 jednostka stowarzyszona (w 2020 r.: 52 jednostki kontrolowane i 1 jednostka stowarzyszona), znajduje się w informacji dodatkowej 9. Jednostki kontrolowane obejmują instytucje Unii (uwzględniając Komisję, ale nie Europejski Bank Centralny) oraz agencje UE (z wyjątkiem agencji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa). Za jednostkę kontrolowaną uznaje się również Europejską Wspólnotę Węgla i Stali w likwidacji. Jedyną jednostką stowarzyszoną UE jest Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI).

Jednostki objęte zakresem konsolidacji, które nie mają jednak istotnego znaczenia dla skonsolidowanych sprawozdań finansowych UE jako całości, nie muszą podlegać konsolidacji ani być rozliczane zgodnie z metodą praw własności, jeżeli będzie się to wiązało z nadmiernym nakładem czasu lub nadmiernymi kosztami dla UE. Jednostki te określa się mianem „mniejszych jednostek” i umieszcza na osobnej liście w informacji dodatkowej 9. W 2021 r. osiem jednostek zostało zaklasyfikowanych jako takie mniejsze jednostki (w 2020 r.: osiem jednostek).

Jednostki kontrolowane

Aby określić zakres konsolidacji, stosuje się koncepcję kontroli. Do jednostek kontrolowanych zalicza się jednostki, przez które UE jest narażona na zmienne świadczenia, lub ma prawo do zmiennych świadczeń, na podstawie swojego udziału, lub ma możliwość wpływania na charakter i wysokość tych świadczeń dzięki swojej władzy nad daną jednostką. Wykonywanie tego typu uprawnień musi być możliwe na bieżąco i musi dotyczyć określonej działalności jednostki. Jednostki kontrolowane są w pełni objęte konsolidacją. Konsolidacja rozpoczyna się od samego początku objęcia kontroli, a kończy się z momentem zakończenia sprawowania kontroli.

Najpowszechniejszymi wskaźnikami sprawowania kontroli w ramach UE są: utworzenie jednostki na mocy traktatów założycielskich lub prawa wtórnego, finansowanie jednostki z budżetu UE, posiadanie praw głosu w organach zarządzających, przeprowadzanie kontroli przez Trybunał Obrachunkowy i udzielanie absolutorium przez Parlament Europejski. Dla każdej jednostki dokonuje się oceny, aby móc zadecydować, czy co najmniej jedno z wyżej wymienionych kryteriów jest wystarczające do stwierdzenia faktu sprawowania kontroli.

Wszystkie istotne transakcje i salda pomiędzy jednostkami kontrolowanymi przez UE podlegają wyeliminowaniu, a niezrealizowane zyski i straty z takich transakcji nie są istotne, więc nie zostały wyeliminowane.

Wspólne ustalenia umowne

Wspólne ustalenie umowne to umowa, w ramach której UE i druga strona lub większa ich liczba sprawują wspólną kontrolę. Wspólna kontrola jest to określony podział kontroli nad ustaleniem umownym w drodze obowiązującego ustalenia umownego, który występuje tylko wówczas, gdy decyzje dotyczące istotnej działalności wymagają jednomyślnej zgody stron sprawujących wspólną kontrolę. Wspólne umowy mogą mieć formę wspólnych przedsięwzięć albo wspólnych operacji. Wspólne przedsięwzięcie to wspólne ustalenie umowne zorganizowane za pośrednictwem oddzielnego narzędzia, w ramach którego strony sprawujące wspólną kontrolę nad ustaleniem umownym mają udział w aktywach netto wynikających z tego ustalenia umownego. Udziały we wspólnych przedsięwzięciach wykazywane są zgodnie z metodą praw własności (zob. informacja dodatkowa 1.5.4). Wspólna operacja jest wspólnym ustaleniem umownym, w którym strony sprawujące współkontrolę nad ustaleniem umownym mają prawa do aktywów i obowiązki dotyczące zobowiązań powiązanych z ustaleniem umownym. Udziały we wspólnych operacjach wykazywane są poprzez ujmowanie w sprawozdaniach finansowych UE jej aktywów i zobowiązań, przychodów i kosztów oraz udziału we wspólnych aktywach, zobowiązaniach i przychodach oraz wspólnie ponoszonych kosztach.

Jednostki stowarzyszone

Jednostki stowarzyszone to jednostki, na które UE bezpośrednio lub pośrednio wywiera znaczący wpływ, lecz nie ma nad nimi wyłącznej lub wspólnej kontroli. Przyjmuje się, że znaczący wpływ występuje wtedy, gdy UE posiada bezpośrednio lub pośrednio przynajmniej 20 % praw głosu. Udziały w jednostkach stowarzyszonych wykazywane są metodą praw własności (zob. informacja dodatkowa 1.5.4).

Jednostki nieobjęte konsolidacją, których środkami zarządza Komisja

Środkami wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego dla pracowników UE, Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz funduszu gwarancyjnego dla uczestników zarządza w imieniu tych podmiotów Komisja. Z uwagi na to, że jednostki te nie są kontrolowane przez UE, nie są one jednak ujęte w jej skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.

1.4.   PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Sprawozdania finansowe sporządzane są corocznie zgodnie z art. 243 rozporządzenia finansowego. Rok obrachunkowy rozpoczyna się dnia 1 stycznia i kończy dnia 31 grudnia.

1.4.1.   Waluta i zasady przeliczania

Waluta funkcjonalna i sprawozdawcza

O ile nie określono inaczej, sprawozdanie finansowe prezentowane jest w mln euro, przy czym euro jest walutą funkcjonalną UE.

Transakcje i salda

Transakcje w walutach obcych przelicza się na euro według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Dodatnie i ujemne różnice kursowe wynikające z rozliczenia transakcji w walutach obcych oraz z ponownego przeliczenia według kursów wymiany obowiązujących na koniec roku pieniężnych składników aktywów i zobowiązań denominowanych w walutach obcych ujmuje się w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności.

Inne metody przeliczania stosuje się w przypadku rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, które zachowują wartość w euro według kursu na dzień zakupu.

Stan na koniec roku aktywów i zobowiązań pieniężnych denominowanych w walutach obcych przelicza się na euro według poniższych kursów wymiany Europejskiego Banku Centralnego (EBC) obowiązujących na dzień 31 grudnia:

Kurs wymiany EUR

Waluta

31.12.2021

31.12.2020

Waluta

31.12.2021

31.12.2020

BGN

1,9558

1,9558

PLN

4,5969

4,5597

CZK

24,8580

26,2420

RON

4,949

4,8683

DKK

7,4364

7,4409

SEK

10,2503

10,0343

GBP

0,8403

0,8990

CHF

1,0331

1,0802

HRK

7,5156

7,5519

JPY

130,3800

126,4900

HUF

369,1900

363,8900

USD

1,1326

1,2271

1.4.2.   Wykorzystanie szacunków

Zgodnie z MSRSP i ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości kwoty wykazane w sprawozdaniu finansowym muszą opierać się na szacunkach i założeniach kierownictwa, których podstawą są możliwie jak najbardziej wiarygodne dostępne informacje. Istotne szacunki dotyczą m.in.: kwot zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych, ryzyka finansowego związanego z należnościami oraz kwotami ujawnionymi w informacjach dodatkowych dotyczących instrumentów finansowych, odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz zobowiązań z tytułu umów gwarancji finansowej, naliczonych przychodów i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, rezerw, stopnia utraty wartości w przypadku wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktywów trwałych, możliwej do uzyskania wartości netto zapasów, aktywów i zobowiązań warunkowych. Rzeczywiste wyniki mogą nie pokrywać się z tymi szacunkami. Zmiany w zakresie szacunków znajdują odzwierciedlenie w okresie, w którym stają się one wiadome, jeżeli dana zmiana wywiera wyłącznie wpływ na dany okres, lub w tym okresie i w przyszłych okresach, jeżeli wywiera ona wpływ na ten okres i okresy przyszłe.

1.5.   BILANS

1.5.1.   Wartości niematerialne i prawne

Składnik wartości niematerialnych i prawnych to możliwy do zidentyfikowania niepieniężny składnik aktywów, nieposiadający postaci fizycznej. Składnik wartości niematerialnych i prawnych uznaje się za możliwy do zidentyfikowania, jeżeli można go wyodrębnić (tj. można odseparować go od danego podmiotu lub wydzielić go z tego podmiotu, np. w rezultacie jego sprzedaży, przeniesienia, udzielenia licencji na korzystanie z niego, jego wynajęcia lub wymiany, indywidualnie albo w połączeniu z powiązaną umową, możliwym do zidentyfikowania składnikiem aktywów lub zobowiązaniem, niezależnie od tego, czy taki jest zamiar danego podmiotu) albo jeżeli jest on przedmiotem wiążących ustaleń (m.in. praw wynikających z umów lub innych praw przewidzianych w obowiązujących przepisach), niezależnie od tego, czy takie prawa można przenieść lub wyodrębnić z danego podmiotu lub odseparować je od innych praw i obowiązków).

Zakupione wartości niematerialne i prawne wykazywane są według kosztu historycznego pomniejszonego o zakumulowaną amortyzację i straty z tytułu utraty wartości. Wartości niematerialne i prawne powstałe w wyniku procesów wewnętrznych są kapitalizowane, gdy spełnione są odpowiednie kryteria określone w zasadach rachunkowości UE, a koszty dotyczą wyłącznie etapu wytworzenia danego składnika aktywów. Koszty, które można kapitalizować, obejmują wszystkie koszty, które da się bezpośrednio przyporządkować i które są niezbędne do opracowania, wytworzenia i przygotowania danego składnika aktywów, aby mógł on funkcjonować w sposób zgodny z zamierzeniami kierownictwa. Koszty powiązane z działalnością naukowo-badawczą, koszty prac rozwojowych oraz koszty utrzymania, których nie można kapitalizować, ujmuje się jako koszty okresu, w którym zostały poniesione.

Wartości niematerialne i prawne amortyzuje się metodą liniową przez szacowany okres ich użytkowania (3 do 11 lat). Szacowany okres użytkowania wartości niematerialnych i prawnych odpowiada ich okresowi ekonomicznej użyteczności lub okresowi użyteczności określonemu w drodze umowy.

1.5.2.   Rzeczowe aktywa trwałe

Wszystkie rzeczowe aktywa trwałe wykazywane są według kosztu historycznego pomniejszonego o umorzenie i odpisy z tytułu utraty wartości. Koszt obejmuje wydatki, które da się bezpośrednio przyporządkować do nabycia, budowy lub przekazania składnika aktywów.

Późniejsze koszty są uwzględniane w wartości bilansowej składnika aktywów lub ujmowane jako odrębny składnik aktywów, jedynie gdy jest prawdopodobne, że przyszłe korzyści ekonomiczne lub świadczenia związane z danym składnikiem aktywów wpłyną do UE oraz pod warunkiem że możliwa jest wiarygodna wycena kosztu tego składnika aktywów. Koszty związane z naprawą i utrzymaniem wykazywane są w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności w okresie obrachunkowym, w którym zostały poniesione.

Grunty nie podlegają amortyzacji, jako że uznaje się, że mają one nieokreślony okres użytkowania. Środki trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji, ponieważ aktywa te nie są jeszcze dostępne do użytku. Inne składniki aktywów amortyzowane są metodą liniową w celu alokacji ich kosztu pomniejszonego o ich wartość końcową przez szacunkowy okres ich użytkowania w następujący sposób:

Rodzaj aktywów

Stawka amortyzacji metodą liniową

Budynki

4 % do 10 %

Sprzęt kosmiczny

8 % do 25 %

Urządzenia i wyposażenie techniczne

10 % do 25 %

Meble i środki transportu

10 % do 25 %

Sprzęt komputerowy

25 % do 33 %

Inne

10 % do 33 %

Zyski i straty ze zbycia ustala się, porównując wpływy, pomniejszone o koszty sprzedaży, z wartością bilansową zbywanego składnika aktywów, i ujmuje się je w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności.

Leasing

Umowa leasingowa jest to umowa, na mocy której w zamian za opłatę lub serie opłat leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo do użytkowania danego składnika aktywów przez uzgodniony okres. Umowy leasingowe klasyfikuje się jako umowy dotyczące leasingu finansowego albo umowy dotyczące leasingu operacyjnego.

Umowy dotyczące leasingu finansowego to umowy, w których na leasingobiorcę przenosi się zasadniczo całość ryzyka i wszystkie korzyści związane z prawem własności. Zawierając umowę dotyczącą leasingu finansowego jako leasingobiorca, aktywa objęte umową dotyczącą leasingu finansowego uznaje się za aktywa, a obowiązki wynikające z leasingu za zobowiązania od momentu, w którym okres leasingu rozpoczyna bieg. Aktywa i zobowiązania ujmuje się jako kwoty odpowiadające wartości godziwej składnika aktywów objętego umową leasingową lub – jeżeli ich wartość jest niższa – wartości bieżącej minimalnych opłat leasingowych określanych w momencie rozpoczęcia leasingu. W okresie leasingu aktywa posiadane na podstawie leasingu finansowego amortyzuje się przez okres użytkowania składnika aktywów lub przez okres leasingu, w zależności od tego, który z nich jest krótszy. Minimalne opłaty leasingowe dzieli się między koszty finansowania (część odsetkowa) a zmniejszenie kwoty niezaspokojonych zobowiązań (część kapitałowa). Koszty finansowania przydziela się do każdego okresu przypadającego w okresie leasingu, aby wygenerować stałą okresową stopę procentową w odniesieniu do pozostałego bilansu zobowiązania, które przedstawia się – w stosownych przypadkach – jako obrotowe/trwałe. Warunkowe opłaty leasingowe księguje się jako koszty w okresie, w których je poniesiono.

Leasing operacyjny to leasing inny niż leasing finansowy, tj. leasing, w ramach którego leasingodawca ponosi zasadniczo całość ryzyka i wszystkie korzyści wynikające z prawa własności do składnika aktywów. W przypadku zawarcia umowy dotyczącej leasingu operacyjnego w charakterze leasingobiorcy raty leasingu operacyjnego ujmuje się metodą liniową jako koszt w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności przez okres leasingu, przy czym w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie przedstawia się ani składnika aktywów będącego przedmiotem leasingu, ani zobowiązania leasingowego.

1.5.3.   Utrata wartości aktywów niefinansowych

Utrata wartości to strata przyszłych korzyści ekonomicznych lub świadczeń związanych ze składnikiem aktywów wykraczająca poza systematyczne ujmowanie straty przyszłych korzyści ekonomicznych lub świadczeń związanych ze składnikiem aktywów w postaci amortyzacji lub umorzenia (w stosownych przypadkach). Aktywa o nieokreślonym okresie użytkowania nie podlegają amortyzacji ani umorzeniu i są corocznie kontrolowane pod kątem utraty wartości. Składniki aktywów podlegające amortyzacji/umorzeniu analizuje się pod kątem utraty wartości za każdym razem, gdy w dniu sprawozdawczym istnieje wskazanie, że dany składnik aktywów może podlegać utracie wartości. Stratę z tytułu utraty wartości ujmuje się w kwocie, o którą wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna to wartość godziwa składnika aktywów pomniejszona o koszty sprzedaży lub wartość użytkowa, w zależności od tego, która z tych wartości jest wyższa.

Wartości końcowe i okresy użytkowania wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych poddawane są przeglądowi i w razie konieczności korygowane, co najmniej raz do roku. Jeżeli przyczyny utraty wartości ujętej w poprzednich latach nie mają już zastosowania, odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości są odpowiednio odwracane.

1.5.4.   Inwestycje rozliczane zgodnie z metodą praw własności

Udziały w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach

Inwestycje rozliczane zgodnie z metodą praw własności początkowo ujmuje się według kosztu, przy czym początkową wartość bilansową zwiększa się lub zmniejsza następnie, aby ująć dalsze wkłady, udział UE w nadwyżce lub deficycie jednostki, w której dokonano inwestycji, oraz wszelkie przypadki utraty wartości i wypłaty dywidendy. Wartość bilansowa inwestycji w sprawozdaniu finansowym na dzień bilansowy jest równa kosztowi początkowemu wraz ze wszystkimi zmianami. Udział UE w nadwyżce lub deficycie jednostki, w której dokonano inwestycji, ujmuje się w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności, a jej udział w zmianach w kapitale własnym jednostki, w której dokonano inwestycji, ujmuje się w kapitałach rezerwowych w aktywach netto. Otrzymane wypłaty z inwestycji obniżają wartość bilansową aktywów.

Jeżeli udział UE w deficycie inwestycji rozliczanej zgodnie z metodą praw własności jest równy jej udziałowi w tej inwestycji lub go przekracza, UE przestaje ujmować swój udział w przyszłych stratach („nieujęte straty”). Po zredukowaniu udziału UE do wartości zerowej na wszelkie dodatkowe straty tworzy się rezerwy, a zobowiązanie ujmuje się tylko w takiej wysokości, w jakiej UE powzięła prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek lub dokonała płatności w imieniu danej jednostki.

Jeżeli występują oznaki utraty wartości, w razie konieczności dokonuje się odpisu do niższej wartości odzyskiwalnej. Wartość odzyskiwalną określa się zgodnie z zasadami opisanymi w informacji dodatkowej 1.5.3. Jeżeli przyczyny utraty wartości przestają mieć zastosowanie w późniejszym terminie, dokonuje się odwrócenia odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości do wartości bilansowej, jaka zostałaby określona, gdyby nie dokonano żadnego odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.

W przypadku gdy UE posiada przynajmniej 20 % funduszu kapitału inwestycyjnego, nie dąży do wywierania znaczącego wpływu. Takie fundusze traktuje się zatem jako instrumenty finansowe i klasyfikuje jako aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt.

Jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć zaklasyfikowanych jako mniejsze jednostki (zob. informacja dodatkowa 1.3) nie rozlicza się według metody praw własności. Wkłady UE na rzecz tych jednostek rozlicza się jako koszty poniesione w danym okresie.

1.5.5.   Aktywa finansowe

Klasyfikacja w momencie początkowego ujęcia

Klasyfikacja odbywa się na podstawie dwóch kryteriów:

—

Model zarządzania aktywami finansowymi. W ramach tego kryterium ocenia się, w jaki sposób UE zarządza aktywami finansowymi, aby generować przepływy pieniężne i osiągać swoje cele, oraz w jaki sposób szacuje wyniki osiągane dzięki aktywom finansowym.

—

Cechy przepływów pieniężnych wynikających z umowy związanych ze składnikiem aktywów. W ramach tego kryterium ocenia się, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłaty kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostającej do spłaty. Odsetki to zapłata z tytułu wartości pieniądza w czasie, ryzyka kredytowego oraz innych podstawowych rodzajów ryzyka i kosztów udzielania pożyczek.

Po przeprowadzeniu oceny w oparciu o te kryteria aktywa finansowe można podzielić na trzy kategorie: Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny lub aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt.

Aktywa finansowe z przepływami pieniężnymi wynikającymi z umowy, które stanowią wyłącznie kwotę główną i odsetki, klasyfikuje się w zależności od modelu zarządzania danej jednostki. Jeżeli model zarządzania polega na utrzymywaniu aktywów finansowych w celu uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, aktywa finansowe są klasyfikowane jako wyceniane według zamortyzowanego kosztu. Jeżeli model zarządzania polega na utrzymywaniu aktywów finansowych zarówno w celu uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i w celu sprzedaży aktywów finansowych, aktywa finansowe są klasyfikowane jako wyceniane według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny. Jeśli model zarządzania jest inny niż te dwa modele (np. aktywa finansowe są utrzymywane z przeznaczeniem do obrotu lub utrzymywane w portfelu zarządzanym i wycenianym na podstawie wartości godziwej), aktywa finansowe są klasyfikowane jako wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt.

Aktywa finansowe z przepływami pieniężnymi wynikającymi z umowy, które nie stanowią wyłącznie kwoty głównej i odsetek, tylko wprowadzają inną ekspozycję na ryzyko i zmienność niż ekspozycja na ryzyko i zmienność, które występują w przypadku podstawowych ustaleń w zakresie udzielania pożyczek (np. zmiany cen akcji), klasyfikuje się jako wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niezależnie od modelu zarządzania.

W momencie początkowego ujęcia UE klasyfikuje aktywa finansowe w następujący sposób:

(i)   Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

UE klasyfikuje do tej kategorii:

—

środki pieniężne i ich ekwiwalenty,

—

pożyczki (w tym depozyty terminowe o pierwotnym okresie zapadalności powyżej trzech miesięcy),

—

należności z tytułu transakcji wymiany, z wyjątkiem płatności otrzymywanych z tytułu umów gwarancji finansowej klasyfikowanych jako aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt.

Te aktywa finansowe niebędące instrumentami pochodnymi spełniają dwa warunki. Model zarządzania UE polega na utrzymywaniu ich w celu uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy. Ponadto w określonych terminach mają miejsce przepływy pieniężne wynikające z umowy, które stanowią jedynie kwotę główną oraz odsetki od kwoty głównej pozostającej do spłaty.

Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu zalicza się do aktywów obrotowych, z wyjątkiem tych, których termin zapadalności przekracza 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego.

(ii)   Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny

Te aktywa finansowe niebędące instrumentami pochodnymi mają przepływy pieniężne wynikające z umowy, które stanowią jedynie kwotę główną oraz odsetki od kwoty głównej pozostającej do spłaty. Ponadto model zarządzania polega na utrzymywaniu aktywów finansowych zarówno w celu uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i w celu sprzedaży aktywów finansowych.

Należące do tej kategorii aktywa uznaje się za aktywa obrotowe, jeżeli przewiduje się ich zbycie w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. UE nie posiada takich aktywów.

(iii)   Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

UE klasyfikuje następujące aktywa finansowe jako wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt, ponieważ przepływy pieniężne wynikające z umowy nie stanowią w ich przypadku jedynie kwoty głównej i odsetek:

—

instrumenty pochodne;

—

inwestycje kapitałowe oraz inwestycje w fundusze rynku pieniężnego lub w fundusze w ramach portfela zbiorczego;

—

inne inwestycje kapitałowe (np. operacje w oparciu o kapitał podwyższonego ryzyka).

Ponadto jako aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt UE klasyfikuje posiadane przez siebie dłużne papiery wartościowe, ponieważ portfele dłużnych papierów wartościowych są zarządzane i wyceniane na podstawie wartości godziwej portfela (np. wspólny fundusz rezerw, o którym mowa w art. 212 rozporządzenia finansowego).

Należące do tej kategorii aktywa uznaje się za aktywa obrotowe, jeżeli przewiduje się ich zbycie w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego.

Początkowe ujęcie i wycena

Zakup aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny oraz przez nadwyżkę lub deficyt ujmuje się na ich dzień transakcji, czyli dzień, w którym UE zobowiązała się kupić składnik aktywów. Ekwiwalenty środków pieniężnych i pożyczki ujmuje się, gdy środki pieniężne są deponowane w instytucji finansowej lub przekazywane pożyczkobiorcom.

Aktywa finansowe są początkowo wyceniane według wartości godziwej. W przypadku wszystkich aktywów finansowych niewycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt koszty transakcji dodaje się do wartości godziwej przy początkowym ujęciu. W przypadku aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt koszty transakcji ujmuje się jako koszty w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności.

Wartość godziwa składnika aktywów finansowych w momencie jego początkowego ujęcia jest zazwyczaj ceną transakcyjną, chyba że transakcja nie została zawarta na warunkach rynkowych, tj. została zawarta bez wynagrodzenia lub za nominalnym wynagrodzeniem do celów polityki publicznej. W takim przypadku różnica pomiędzy wartością godziwą instrumentu finansowego a ceną transakcyjną jest składnikiem niestanowiącym transakcji wymiany, który ujmuje się jako koszt w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności. W takim przypadku wartość godziwa składnika aktywów finansowych jest wyprowadzana z bieżących transakcji rynkowych w odniesieniu do instrumentu bezpośrednio równoważnego. Jeśli dla danego instrumentu nie ma aktywnego rynku, wartość godziwą uzyskuje się w oparciu o technikę wyceny, która wykorzystuje dostępne dane z rynków możliwych do obserwowania.

Wartość godziwą udzielonej pożyczki długoterminowej, która jest nieoprocentowana lub oprocentowana poniżej rynkowych stóp procentowych, ustala się jako wartość bieżącą wszystkich przyszłych wpływów środków pieniężnych dyskontowanych w oparciu o obowiązującą rynkową stopę procentową dla podobnego instrumentu o podobnym ratingu kredytowym.

Pożyczki udzielone w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz pożyczki na pomoc finansową wycenia się początkowo w ich kwocie nominalnej, a cena transakcyjna jest uznawana za wartość godziwą pożyczki. Dzieje się tak, ponieważ:

—

„Otoczenie rynkowe” pożyczek UE jest bardzo specyficzne i różni się od rynku kapitałowego, na którym emitowane są komercyjne lub skarbowe instrumenty dłużne. Pożyczkodawcy na rynku kapitałowym mają bowiem możliwość wyboru alternatywnych inwestycji, co znajduje swoje odzwierciedlenie w cenach rynkowych. UE jest jednak pozbawiona tej możliwości, jako że nie może ona inwestować środków na rynkach kapitałowych; zaciąga ona pożyczki tylko po to, by udzielać pożyczek. Oznacza to, że w odniesieniu do pożyczonych przez siebie środków UE nie dysponuje innymi możliwościami udzielania pożyczek ani inwestowania tych środków. Dlatego też nie istnieją koszty alternatywne i tym samym nie ma podstawy do porównania ze stopami rynkowymi. W rzeczywistości pożyczki udzielane przez UE same w sobie stanowią osobny rynek. Zasadniczo, jako że nie można zastosować opcji kosztu alternatywnego, cena rynkowa nie oddaje rzetelnie istoty operacji udzielania pożyczek przez UE. W związku z tym nie jest właściwe ustalanie wartości godziwej pożyczek UE poprzez odniesienie do obligacji komercyjnych i skarbowych.

—

Ponadto, jako że nie istnieje aktywny rynek ani podobne transakcje, z którymi można by porównać operacje udzielania pożyczek przez UE, stopa procentowa stosowana przez UE do ustalenia wartości godziwej pożyczek powinna być równa pobieranej stopie procentowej.

Późniejsza wycena

Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu są następnie wyceniane według zamortyzowanego kosztu w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej.

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny wycenia się później według wartości godziwej. Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej ujmuje się w kapitale z aktualizacji wyceny, z wyjątkiem różnic kursowych wynikających z przeliczenia walut dotyczących składników aktywów pieniężnych, które ujmuje się w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności.

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt wycenia się później według wartości godziwej. Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej (w tym te wynikające z przeliczeń w walucie obcej oraz wszelkich uzyskanych odsetek) ujmuje się w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności w okresie, w którym powstały.

Wartość godziwa przy późniejszej wycenie

Wartość godziwą inwestycji notowanych na aktywnych rynkach ustala się w oparciu o bieżące oferowane ceny zakupu. W przypadku składników aktywów finansowych, dla których nie ma aktywnego rynku (oraz w przypadku nienotowanych papierów wartościowych i instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym), UE określa wartość godziwą w oparciu o techniki wyceny. Obejmują one wykorzystanie niedawnych transakcji na warunkach rynkowych, odniesienie do innych analogicznych instrumentów, analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych, modele wyceny opcji oraz inne metody wyceny powszechnie stosowane przez uczestników rynku.

Inwestycje w fundusze venture capital, które nie są notowane na aktywnym rynku, wycenia się według przypisanej wartości aktywów netto, którą uznaje się za równą ich wartości godziwej.

Utrata wartości aktywów finansowych

UE ujmuje i wycenia stratę z tytułu utraty wartości w odniesieniu do oczekiwanych strat kredytowych na aktywach finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu i według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny.

Oczekiwane straty kredytowe to wartość bieżąca różnicy między przepływami pieniężnymi wynikającymi z umowy a przepływami pieniężnymi, które UE spodziewa się uzyskać. Oczekiwane straty kredytowe uwzględniają racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy.

Oczekiwane straty kredytowe wycenia się za pomocą modelu obejmującego trzy etapy, który uwzględnia ważone prawdopodobieństwem zdarzenia niewykonania zobowiązania w całym okresie życia składnika aktywów finansowych oraz zmiany ryzyka kredytowego od momentu powstania składnika aktywów finansowych. W przypadku pożyczek momentem powstania jest data zobowiązania do udzielenia pożyczki.

Jeżeli od momentu powstania nie nastąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego („etap 1”), strata z tytułu utraty wartości to oczekiwana strata kredytowa z tytułu możliwych zdarzeń niewykonania zobowiązania w ciągu najbliższych 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego („12-miesięczne oczekiwane straty kredytowe”). Jeżeli od momentu powstania nastąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego („etap 2”) lub istnieją obiektywne dowody na utratę wartości ze względu na ryzyko kredytowe („etap 3”), strata z tytułu utraty wartości odpowiada oczekiwanym stratom kredytowym z tytułu możliwych zdarzeń niewykonania zobowiązania w całym okresie życia składnika aktywów finansowych („oczekiwane straty kredytowe w całym okresie życia”) (zob. informacja dodatkowa 6.5).

W przypadku aktywów wycenianych według zamortyzowanego kosztu wartość bilansowa składnika aktywów jest zmniejszana o kwotę straty z tytułu utraty wartości, która jest ujmowana w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności. W przypadku aktywów wycenianych według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny odpis na oczekiwane straty kredytowe jest ujmowany w aktywach netto/kapitale własnym i nie zmniejsza wartości bilansowej składnika aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Jeżeli w kolejnym okresie kwota straty z tytułu utraty wartości ulegnie zmniejszeniu, w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności dokonuje się odwrócenia uprzednio ujętego odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.

(a)   Pożyczki udzielane państwom

UE opiera swoją ocenę utraty wartości pożyczek w kontekście charakteru finansowania UE i jej wyjątkowego statusu instytucjonalnego.

W przypadku utraty wartości pożyczek udzielonych państwom niebędącym państwami członkowskimi UE oblicza oczekiwane straty kredytowe na podstawie zewnętrznych danych dotyczących jakości kredytowej, uwzględniając jednak status wierzyciela uprzywilejowanego, który zmniejsza ryzyko kredytowe. Do obliczenia wartości bieżącej stopą dyskontową jest pierwotna efektywna stopa procentowa pożyczki. Jeżeli pożyczka ma zmienne oprocentowanie, stopą dyskontową jest bieżąca efektywna stopa procentowa określona w umowie.

W przypadku pożyczek dla państw członkowskich UE nigdy nie poniosła żadnych strat z tytułu utraty wartości ani nie spotkała się z niewykonaniem zobowiązania. W przypadku tych pożyczek oprócz statusu wierzyciela uprzywilejowanego UE bierze pod uwagę stosunki ze swoimi państwami członkowskimi. Te dwa elementy w zasadzie gwarantują państwom członkowskim pełną spłatę pożyczek w terminie ich zapadalności. W związku z tym UE uważa, że oczekiwane straty kredytowe z tytułu pożyczek udzielonych państwom członkowskim są nieistotne, a podejście statystyczne do obliczania oczekiwanych strat kredytowych jest w przypadku tych pożyczek niewłaściwe. W sprawozdaniu z finansowych wyników działalności nie uwzględnia się zatem żadnych oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do pożyczek udzielonych państwom członkowskim.

(b)   Należności

UE wycenia stratę z tytułu utraty wartości w kwocie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, stosując praktyczne rozwiązania (np. macierz rezerw).

(c)   Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

UE przechowuje środki pieniężne i ich ekwiwalenty na bieżących rachunkach bankowych oraz w depozytach terminowych do 3 miesięcy. Środki pieniężne przechowane są w bankach o bardzo wysokim ratingu kredytowym (zob. informacja dodatkowa 6.5), a więc o bardzo niskim prawdopodobieństwie niewykonania zobowiązania. Ze względu na krótki czas trwania i niskie prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania oczekiwane straty kredytowe na środkach pieniężnych i ich ekwiwalentach są znikome. W związku z tym w odniesieniu do ekwiwalentów środków pieniężnych nie dokonuje się odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.

Usunięcie z bilansu

Instrumenty finansowe usuwa się z ksiąg w przypadku wygaśnięcia praw do otrzymywania przepływów pieniężnych z inwestycji oraz w przypadku, gdy UE przeniosła zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z prawem własności na inny podmiot. Sprzedaż aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny oraz przez nadwyżkę lub deficyt ujmuje się na dzień transakcji.

1.5.6.   Zapasy

Zapasy wycenia się według kosztu lub według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego, która z tych kwot jest niższa. Koszt ustala się z zastosowaniem metody FIFO („pierwsze weszło, pierwsze wyszło”). Koszt wyrobów gotowych i produkcji w toku obejmuje koszty surowców, robocizny bezpośredniej, inne koszty, które da się bezpośrednio przyporządkować, oraz powiązane pośrednie koszty produkcji (przy normalnej zdolności produkcyjnej). Możliwa do uzyskania wartość netto stanowi szacunkową cenę sprzedaży w toku zwykłej działalności gospodarczej pomniejszoną o koszty realizacji i koszty sprzedaży. Zapasy utrzymywane w celu dystrybucji nieodpłatnej lub za stawkę nominalną wycenia się według kosztu lub aktualnego kosztu odtworzenia, w zależności od tego, która z tych wartości jest niższa. Aktualny koszt odtworzenia stanowi koszt, który UE musiałaby ponieść, aby nabyć składnik aktywów na dzień sprawozdawczy.

1.5.7.   Kwoty płatności zaliczkowych

Płatności zaliczkowe są formą płatności z wyprzedzeniem na rzecz beneficjenta, mającą na celu zapewnienie finansowania z góry. Zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami mogą być one rozbite na szereg płatności dokonywanych w okresie wskazanym w danej umowie, decyzji, danym porozumieniu lub akcie podstawowym. Płatność lub zaliczka musi zostać wykorzystana na cele, na które była przeznaczona, w okresie wskazanym w umowie albo podlega zwrotowi. Beneficjent, który nie poniesie kosztów kwalifikowalnych, zobowiązany jest do zwrotu UE płatności zaliczkowej. Ponieważ UE zachowuje kontrolę nad płatnościami zaliczkowymi i jest upoważniona do otrzymania zwrotu z tytułu części niekwalifikowalnej, kwotę ujmuje się jako składnik aktywów.

Płatności zaliczkowe początkowo ujmuje się w bilansie w momencie przekazania środków pieniężnych odbiorcy. Wycenia się je w kwocie przekazanej zapłaty. W kolejnych okresach płatności zaliczkowe są wyceniane w kwocie początkowo ujętej w bilansie pomniejszonej o wydatki kwalifikowalne (w tym w stosownych przypadkach kwoty szacunkowe) poniesione w danym okresie.

Odsetki od płatności zaliczkowych ujmuje się w chwili ich uzyskania zgodnie z przepisami odnośnej umowy. Szacunek przychodów z tytułu naliczonych odsetek dokonywany jest na koniec roku w oparciu o najbardziej wiarygodne dane, a następnie uwzględniany jest w bilansie.

Pozostałe zaliczki dla państw członkowskich, wynikające ze zwracania przez UE kwot wypłaconych przez państwo członkowskie jako zaliczki na rzecz beneficjentów (w tym w ramach instrumentów finansowych objętych zarządzaniem dzielonym), uwzględnia się jako aktywa i ujmuje w pozycji „Płatności zaliczkowe”. Następnie pozostałe zaliczki dla państw członkowskich wycenia się w kwocie początkowo ujętej w bilansie pomniejszonej o najlepsze możliwe oszacowanie wydatków kwalifikowanych poniesionych przez beneficjentów końcowych, obliczone na podstawie rozsądnych i mających poparcie faktograficzne założeń.

Wkłady do funduszy powierniczych Unii na rzecz działań zewnętrznych (ustanowionych na mocy art. 234 rozporządzenia finansowego) nieobjętych konsolidacją przez Komisję Europejską lub innych jednostek nieobjętych konsolidacją klasyfikuje się jako płatności zaliczkowe, gdyż ich celem jest umożliwienie funduszowi powierniczemu finansowania działań określonych w celach danego funduszu. Wkłady UE do funduszy powierniczych wycenia się w kwocie początkowo ujętej w bilansie pomniejszonej o wydatki kwalifikowane, w tym w stosownych przypadkach kwoty szacunkowe, poniesione przez fundusz powierniczy w okresie sprawozdawczym i alokowane do wkładu UE zgodnie z umową dotyczącą danego projektu.

1.5.8.   Należności z tytułu transakcji wymiany i należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany

W zasadach rachunkowości UE ustanowiono wymóg odrębnej prezentacji transakcji wymiany i transakcji innych niż transakcje wymiany. Aby odróżnić te dwie kategorie, pojęcie „należności” zastrzega się do transakcji wymiany, natomiast w odniesieniu do „transakcji innych niż transakcje wymiany”, tj. transakcji, w ramach których UE otrzymuje wartości od innej jednostki, nie przekazując bezpośrednio w zamian wartości zbliżonej, stosuje się termin „kwoty należne” (np. kwoty należne od państw członkowskich związane z zasobami własnymi).

Należności z tytułu transakcji wymiany stanowią aktywa finansowe wyceniane według kosztu zamortyzowanego, z wyjątkiem pewnych kwot należności z tytułu umów gwarancji finansowej, które klasyfikuje się jako aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt (zob. informacja dodatkowa 1.5.5).

Kwoty należne z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany ujmuje się w wartości godziwej w dniu nabycia pomniejszonej o odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości. Odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany dokonuje się, gdy istnieją obiektywne dowody na to, że UE nie będzie w stanie pobrać wszystkich należnych kwot zgodnie z pierwotnymi warunkami należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany. Kwota odpisu aktualizującego stanowi różnicę między wartością bilansową składnika aktywów a jego wartością odzyskiwalną. Kwota odpisu ujmowana jest w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności. Na podstawie doświadczeń z ubiegłych lat dokonuje się również ogólnego odpisu aktualizującego wartość w odniesieniu do nierozliczonych nakazów odzyskania środków nieobjętych jeszcze żadnym określonym odpisem. W informacji dodatkowej 1.5.14 przedstawiono informacje dotyczące ujęcia naliczonych przychodów na koniec roku. Kwoty wykazane w bilansie i ujawnione jako należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany nie są instrumentami finansowymi, ponieważ w przeciwieństwie do nich nie wynikają z umowy, która powodowałaby powstanie zobowiązań finansowych lub instrumentów kapitałowych. Niemniej jednak, w informacjach dodatkowych do sprawozdania finansowego należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany ujawnia się w stosownych przypadkach razem z należnościami z tytułu transakcji wymiany.

1.5.9.   Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty są aktywami finansowymi wycenianymi według zamortyzowanego kosztu, które obejmują środki pieniężne w kasie, depozyty bankowe płatne na żądanie lub w krótkim terminie i inne krótkoterminowe wysoce płynne inwestycje o pierwotnym terminie zapadalności do trzech miesięcy.

1.5.10.   Świadczenia pracownicze

UE zapewnia pracownikom szereg świadczeń (wynagrodzenie oraz świadczenia z tytułu zabezpieczenia społecznego). Do celów rachunkowości należy je zaklasyfikować jako krótkoterminowe świadczenia pracownicze lub świadczenia po okresie zatrudnienia.

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze to te świadczenia należne, które podlegają rozliczeniu przed upływem dwunastu miesięcy od końca okresu sprawozdawczego, w którym pracownik wykonywał pracę, takie jak wynagrodzenia, urlop wypoczynkowy, płatne zwolnienie chorobowe, a także inne krótkoterminowe dodatki pracownicze. Krótkoterminowe świadczenia pracownicze ujmowane są jako koszty, kiedy wykonywana jest związana z nimi praca. Zobowiązanie ujmuje się w kwocie, która ma być wypłacona, jeśli na UE ciąży prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek zapłaty w wyniku przeszłego zatrudnienia pracownika i jeśli zobowiązanie to można w sposób wiarygodny oszacować.

Świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia

UE przyznaje pracownikom szereg świadczeń po okresie zatrudnienia, które obejmują świadczenia emerytalne, rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz rentę rodzinną w ramach systemu emerytalno-rentowego dla urzędników europejskich (PSEO), jak również ubezpieczenie zdrowotne w ramach wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego (JSIS) (zob. informacja dodatkowa 2.9). Świadczenia te oferowane są w ramach jednego planu – który jest jednak podzielony na dwa programy – i muszą być traktowane podobnie, aby rzetelnie przedstawiać sytuację i odzwierciedlać rzeczywistość gospodarczą:

i.

System emerytalno-rentowy dla urzędników europejskich: Świadczenia przyznawane w ramach tego umownego systemu (21) odnoszą się do stażu pracy, renty inwalidzkiej i rodzinnej, jak również dodatków rodzinnych, śmierci przed odejściem na emeryturę w przypadku tych pracowników, którzy pracują lub pracowali w instytucjach Unii Europejskiej, agencjach lub innych organach UE lub członków rodzin po zmarłych urzędnikach lub emerytach. Wkład pracowników z ich wynagrodzeń w przewidywane koszty tych świadczeń wynosi jedną trzecią tych kosztów.

ii.

Wspólny system ubezpieczenia chorobowego (JSIS). W ramach tego systemu UE zapewnia pracownikom Komisji Europejskiej, instytucji, agencji i innych organów UE ubezpieczenie zdrowotne poprzez zwrot kosztów leczenia. Świadczenia przyznane w ramach tego systemu osobom biernym zawodowo (tj. emerytom, sierotom itp.) uznaje się za świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia.

UE zapewnia również członkom i byłym członkom instytucji Unii Europejskiej świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia za pośrednictwem odrębnych systemów emerytalno-rentowych. Przedstawiono je w pozycji „Inne systemy świadczeń emerytalnych”. W ramach tych systemów UE zapewnia świadczenia emerytalne członkom Komisji, Trybunału Sprawiedliwości, Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Rady Unii Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich i Europejskiemu Inspektorowi Ochrony Danych. UE zapewnia zabezpieczenie zdrowotne członkom instytucji Unii poprzez wspólny system ubezpieczenia chorobowego.

Wyżej wymienione świadczenia po okresie zatrudnienia uznawane są za zobowiązania UE z tytułu określonych świadczeń i oblicza się je na każdy dzień sprawozdawczy poprzez oszacowanie kwoty przyszłych świadczeń, które wypracowali pracownicy w okresie bieżącym i we wcześniejszych okresach, dyskontując tę kwotę oraz odejmując wartość godziwą wszelkich aktywów programu. Obliczanie zobowiązań z tytułu określonych świadczeń dokonywane jest corocznie w oparciu o metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych. Wartość bieżącą zobowiązania z tytułu określonych świadczeń określa się, dyskontując szacunkowe przyszłe wypływy środków pieniężnych w oparciu o stopy procentowe obligacji państwowych denominowanych w walucie, w której zostaną wypłacone świadczenia, i których termin zapadalności jest zbliżony do terminu realizacji powiązanych zobowiązań emerytalno-rentowych.

Świadczenia po okresie zatrudnienia przyznawane pracownikom UE są włączone do jednego planu obejmującego zarówno system emerytalno-rentowy dla urzędników europejskich, jak i system ubezpieczenia chorobowego z prawem do ubezpieczenia w ramach wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego, które zależy od nabycia prawa do ubezpieczenia w ramach systemu emerytalno-rentowego. Zgodnie z warunkami tego jednego planu, jak określono w regulaminie pracowniczym, niektóre uprawnienia, takie jak prawo do opóźnionego wypłacenia emerytury lub niższego świadczenia emerytalnego w ramach systemu emerytalno-rentowego dla urzędników europejskich, nabywa się po 10 latach służby. Uprawnienia nabyte w ramach jednego planu przez kolejne lata służby pracownika są jednak istotnie wyższe niż te początkowo ustalone uprawnienia, co znajduje odzwierciedlenie w kolejnych corocznie nabywanych prawach emerytalno-rentowych.

Stąd też, aby zobrazować ekonomiczny charakter zaistniałej transakcji, czego wymaga wierne odzwierciedlenie będące jedną z cech jakościowych sprawozdawczości finansowej, jak określono zarówno w regule rachunkowości Unii Europejskiej nr 1, jak i w ramach koncepcyjnych MSRSP, poniesione koszty zatrudnienia ujmowane są w oparciu o metodę liniową w trakcie szacowanego okresu służby czynnej pracownika, tj. okresu od dnia, gdy praca wykonywana przez pracownika uprawniła go do świadczeń w ramach programu świadczeń (niezależnie od tego, czy świadczenia te są uzależnione od dalszej pracy, czy też nie), do dnia, począwszy od którego dalsza praca wykonywana przez pracownika nie będzie prowadziła do powstania istotnej kwoty dodatkowych świadczeń w ramach programu, poza kwotą wynikającą ze wzrostu wynagrodzeń. Podejście to jest stosowane konsekwentnie względem świadczeń przewidzianych w ramach jednego planu.

Aktualizacja wyceny zobowiązań netto z tytułu określonych świadczeń obejmuje zyski i straty aktuarialne oraz zwrot z aktywów programu; są one ujmowane bezpośrednio w aktywach netto.

UE ujmuje koszty odsetkowe netto (dochody) i inne koszty związane z programami określonych świadczeń w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności pod pozycją „Koszty personelu oraz rent i emerytur”.

Kiedy przewidziane świadczenia są zmieniane lub ograniczane, powiązana zmiana w świadczeniach, która odnosi się do przeszłego zatrudnienia bądź zysku lub straty spowodowanych ograniczeniem, ujmowana jest niezwłocznie w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności. Zyski i straty wynikające z rozliczenia są ujmowane w dniu rozliczenia. Koszty przeszłego zatrudnienia ujmuje się niezwłocznie w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności, chyba że zmiany uzależnione są od pozostawania pracowników w służbie przez określony czas (okres nabywania uprawnień).

1.5.11.   Rezerwy

Rezerwy ujmuje się, gdy UE związana jest prawnym lub zwyczajowo oczekiwanym zobowiązaniem wobec osób trzecich w wyniku przeszłych zdarzeń, gdy istnieje większe prawdopodobieństwo, że w celu realizacji zobowiązania konieczny będzie wypływ środków, niż że nie będzie to konieczne, oraz gdy kwotę można wiarygodnie oszacować. Nie ujmuje się rezerw na przyszłe straty operacyjne. Kwotę rezerwy ustala się poprzez najlepsze możliwe oszacowanie kosztów, które według przewidywań trzeba będzie ponieść w celu realizacji bieżącego zobowiązania na dzień sprawozdawczy. W przypadkach, w których rezerwa odnosi się do zbioru wielu pozycji, przy szacunkowym określaniu kwoty zobowiązania uwzględnia się wszystkie możliwe wyniki oraz odpowiadające im prawdopodobieństwa (metoda „oczekiwanej wartości”).

Rezerwy na umowy rodzące obciążenia wycenia się według wartości bieżącej przewidywanych kosztów rozwiązania umowy lub przewidywanych kosztów netto kontynuacji umowy, w zależności od tego, która tych kwot kosztów jest niższa.

1.5.12.   Zobowiązania finansowe

Zobowiązania finansowe są klasyfikowane jako zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt, jako zobowiązania finansowe ujmowane po zamortyzowanym koszcie lub jako zobowiązania z tytułu umów gwarancji finansowej.

Zaciągnięte pożyczki obejmują pożyczki od instytucji kredytowych i zobowiązania potwierdzone certyfikatami (obligacje i depozyty UE oraz eurobony). Zaciągnięte pożyczki ujmuje się początkowo w wartości godziwej, czyli w wysokości wpływów z tytułu uzyskania pożyczki (wartości godziwej otrzymanej zapłaty) po odliczeniu poniesionych kosztów transakcji, a następnie wykazuje się je po zamortyzowanym koszcie w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej; wszelkie różnice pomiędzy wpływami (po odliczeniu kosztów transakcji) a wartością wykupu ujmuje się w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności w okresie pożyczkowym w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Poniesione przez UE koszty transakcji, którymi następnie obciąża się beneficjenta pożyczki, są nieistotne i są bezpośrednio ujmowane w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności.

Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt obejmują instrumenty pochodne, jeśli ich wartość godziwa jest ujemna. Są księgowane w taki sam sposób jak aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt; zob. informacja dodatkowa 1.5.5.

UE ujmuje zobowiązanie z tytułu umowy gwarancji finansowej, gdy zawiera umowę zobowiązującą UE do dokonania określonych płatności rekompensujących posiadaczowi gwarancji stratę, jaką poniesie on z powodu niedokonania przez określonego dłużnika płatności w przypadającym terminie zgodnie z pierwotnymi lub zmienionymi warunkami instrumentu dłużnego. Jeżeli zgodnie z umową gwarancji UE jest zobowiązana do dokonania płatności w odpowiedzi na zmiany cen instrumentów finansowych lub zmiany innych instrumentów bazowych, umowa gwarancji jest instrumentem pochodnym, tj. zobowiązaniem finansowym wycenianym według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt. Wszystkie pozostałe umowy gwarancji ujmowane są jako rezerwy finansowe.

Zobowiązania z tytułu umowy gwarancji finansowej ujmuje się początkowo według wartości godziwej. Jest ona równa wartości bieżącej netto należności z tytułu premii, jeżeli odbywa się to na warunkach rynkowych. W przypadku gdy nie jest pobierana premia gwarancyjna lub gdy opłata nie stanowi wartości godziwej, wartość godziwą ustala się w oparciu o notowane na aktywnym rynku ceny umów gwarancji finansowej bezpośrednio odpowiadających umowie zawartej w ramach zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych, jeżeli takowe są dostępne, lub z wykorzystaniem techniki wyceny. Jeżeli nie można w sposób wiarygodny określić wartości godziwej poprzez bezpośrednią obserwację aktywnego rynku lub inną technikę wyceny, zobowiązanie z tytułu umowy gwarancji finansowej wycenia się początkowo w kwocie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia.

Późniejsza wycena zależy od zmiany ekspozycji na ryzyko kredytowe z tytułu gwarancji finansowej. Jeżeli nie wystąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego („etap 1”), zobowiązanie z tytułu gwarancji finansowej jest aktualizowane do wyższej z dwóch wartości: 12-miesięcznych oczekiwanych strat kredytowych lub początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o zakumulowaną amortyzację. Jeżeli wystąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego („etap 2”), zobowiązanie z tytułu gwarancji finansowej jest aktualizowane do wyższej z dwóch wartości: oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia lub początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o zakumulowaną amortyzację (zob. informacja dodatkowa 6.5).

Zobowiązania finansowe klasyfikuje się jako zobowiązania długoterminowe, z wyjątkiem składników, których termin wymagalności przypada w terminie krótszym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Umowy gwarancji finansowej zalicza się do zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem sytuacji, w których UE posiada bezwarunkowe prawo do odroczenia spłaty zobowiązania o co najmniej dwanaście miesięcy od dnia sprawozdawczego.

Fundusze powiernicze UE uznawane za część działań operacyjnych Komisji (tj. fundusz powierniczy Madad i fundusz powierniczy UE dla Kolumbii) uwzględnia się w zapisach księgowych Komisji i poddaje dalszej konsolidacji w rocznych sprawozdaniach finansowych UE. W związku z tym wkłady do funduszy powierniczych UE od innych darczyńców spełniają warunki przychodów z transakcji innych niż transakcje wymiany i są ujmowane jako zobowiązania finansowe do momentu spełnienia warunków związanych z przekazywanymi wkładami, tj. poniesienia kosztów kwalifikowalnych przez fundusz powierniczy. Fundusz powierniczy musi finansować określone projekty i w momencie likwidacji zwrócić pozostałe środki. Na dzień bilansowy pozostającą kwotę zobowiązań związanych z wkładami wycenia się w kwocie otrzymanych wkładów pomniejszonej o koszty poniesione przez fundusz powierniczy, w tym w stosownych przypadkach kwoty szacunkowe. Do celów sprawozdawczych koszty netto przydziela się do wkładów innych darczyńców proporcjonalnie do wkładów netto wpłaconych na dzień 31 grudnia. Taka alokacja wkładów ma jedynie charakter orientacyjny. W przypadku likwidacji funduszu powierniczego rzeczywisty podział pozostałych zasobów zostanie określony przez zarząd funduszu powierniczego.

1.5.13.   Zobowiązania

Znacząca kwota zobowiązań UE stanowi kwoty do zapłaty z tytułu zestawień poniesionych wydatków od beneficjentów dotacji lub innych form finansowania przez UE (transakcje inne niż transakcje wymiany). Są one ujmowane jako zobowiązania w kwocie roszczenia w momencie otrzymania zestawienia poniesionych wydatków. Po weryfikacji i zatwierdzeniu kosztów kwalifikowalnych zobowiązania wycenia się w wysokości kwalifikowalnej kwoty.

Zobowiązania z tytułu zakupu towarów i usług ujmowane są w momencie otrzymania faktury w wysokości pierwotnej kwoty, a powiązane kwalifikowalne koszty ujmowane są w momencie realizacji i akceptacji dostaw i usług przez UE.

1.5.14.   Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów

Transakcje i zdarzenia ujmuje się w sprawozdaniu finansowym w okresie, do którego się odnoszą. Na koniec roku, w przypadku gdy faktura nie została jeszcze wystawiona, a usługa lub dostawa została zrealizowana przez UE, lub w przypadku istnienia porozumienia umownego (np. poprzez odniesienie do traktatu), w sprawozdaniu finansowym ujmuje się naliczone przychody. Ponadto na koniec roku, w przypadku gdy faktura została wystawiona, ale usługi lub dostawy nie zostały jeszcze zrealizowane, przychody uznaje się za przychody przyszłych okresów i ujmuje w kolejnym okresie obrachunkowym.

Również koszty ujmuje się w okresie, do którego się odnoszą. Na koniec okresu obrachunkowego bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów są ujmowane w oparciu o szacowaną kwotę zobowiązań do przeniesienia przypadających na dany okres. Obliczenia biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dokonuje się zgodnie z wydanymi przez Komisję szczegółowymi wytycznymi operacyjnymi i praktycznymi, które mają zapewnić wierne odzwierciedlenie w sprawozdaniu finansowym zjawisk ekonomicznych i innych zjawisk, które ma ono przedstawiać. Analogicznie, jeżeli za usługi lub towary, których jeszcze nie otrzymano, dokonano płatności z góry, koszty zostaną odroczone i ujęte w kolejnym okresie obrachunkowym.

1.6.   SPRAWOZDANIE Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI

1.6.1.   Przychody

PRZYCHODY Z TRANSAKCJI INNYCH NIŻ TRANSAKCJE WYMIANY

Zdecydowana większość przychodów UE dotyczy transakcji innych niż transakcje wymiany:

Zasoby własne oparte na DNB, oparte na VAT oraz oparte na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych

Przychody ujmuje się za okres, za który Komisja wysyła do państw członkowskich wezwanie do zapłaty należnych składek. Przychody wykazywane są w wysokości „kwoty, do której wniesienia wezwano”. Ponieważ zasoby własne oparte na VAT, DNB i odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych bazują na szacunkach za dany rok budżetowy, można wprowadzać w nich zmiany do czasu podania ostatecznych danych przez państwa członkowskie. Wpływ zmian w zakresie wartości szacunkowych uwzględnia się przy ustalaniu nadwyżki lub deficytu netto za okres, w którym nastąpiła zmiana.

Tradycyjne zasoby własne

Należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany i powiązane przychody ujmuje się w chwili otrzymania właściwego miesięcznego wyciągu z konta „A” (obejmującego pobrane cła oraz kwoty należne, które są zabezpieczone i nie są kwestionowane) od państw członkowskich. Na dzień sprawozdawczy dochody pobrane przez państwa członkowskie za dany okres, lecz niewypłacone jeszcze Komisji, szacuje się i ujmuje jako naliczone przychody. Kwartalne wyciągi z konta „B” (obejmującego cła niepobrane i niezabezpieczone, jak również kwoty zabezpieczone zakwestionowane przez dłużnika) otrzymane od państw członkowskich ujmuje się jako przychody pomniejszone o koszty poboru, do których zatrzymania uprawnione są państwa członkowskie. Ponadto ujmuje się zmniejszenie wartości w wysokości szacunkowych środków, które mogą nie zostać odzyskane.

Grzywny

Przychody z tytułu grzywien ujmuje się po podjęciu przez UE decyzji o nałożeniu grzywny i oficjalnym powiadomieniu o takiej decyzji jej adresata. Po podjęciu decyzji o nałożeniu grzywny podmioty, na które nałożono grzywnę, mają dwa miesiące od daty powiadomienia na:

a)

zaakceptowanie decyzji – wówczas zobowiązane są do uiszczenia grzywny we wskazanym terminie, a kwota zostaje ostatecznie pobrana przez UE; lub

b)

odrzucenie decyzji – wówczas zaskarżają ją na mocy prawa UE.

Jednak nawet w wypadku złożenia skargi grzywna musi zostać zapłacona we wskazanym terminie trzech miesięcy, ponieważ skarga nie ma skutku zawieszającego (art. 278 TFUE). Otrzymane środki pieniężne wykorzystywane są w celu rozliczenia kwoty należnej. Za zgodą księgowego Komisji przedsiębiorstwo może jednak przedłożyć zamiast tego gwarancję bankową na odnośną kwotę. W takim przypadku grzywna pozostaje kwotą należną. Jeżeli nie otrzymano środków pieniężnych ani gwarancji, a doszło do wystąpienia wątpliwości co do wypłacalności przedsiębiorstwa, ujmuje się zmniejszenie wartości należnej kwoty.

Jeżeli przedsiębiorstwo zaskarży decyzję i dokona tymczasowej zapłaty grzywny, kwotę ujmuje się jako zobowiązanie warunkowe lub, jeżeli wydaje się prawdopodobne, że Sąd może nie wydać wyroku korzystnego dla UE, konieczne jest ujęcie rezerwy na pokrycie związanego z tym ryzyka. W przypadku przedłożenia gwarancji dokonuje się odpisu aktualizującego wartość nieuregulowanej kwoty należnej.

Uzyskane przez Komisję skumulowane odsetki z rachunków bankowych, na których zdeponowane były płatności, ujmuje się jako przychody i odpowiednio zwiększa wszelkie zobowiązania warunkowe.

Od 2010 r. Komisja zarządza wszystkimi tymczasowo zainkasowanymi grzywnami za pomocą specjalnie w tym celu utworzonego funduszu (BUFI), inwestując w instrumenty finansowe.

PRZYCHODY Z TRANSAKCJI WYMIANY

Przychody ze sprzedaży towarów i usług ujmuje się, gdy znaczące ryzyko oraz korzyści wynikające z własności towarów zostają przeniesione na kupującego. Przychody związane ze świadczeniem usług ujmuje się poprzez odniesienie do etapu realizacji transakcji na dzień sprawozdawczy.

Przychody i koszty odsetkowe

Przychody i koszty odsetkowe ujmuje się w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Jest to metoda obliczenia zamortyzowanego kosztu składnika aktywów lub zobowiązań finansowych oraz alokacji przychodów lub kosztów odsetkowych w danym okresie. Obliczając efektywną stopę procentową, UE szacuje przepływy pieniężne przy uwzględnieniu wszystkich warunków umownych dotyczących danego instrumentu finansowego (na przykład opcji wcześniejszej spłaty), lecz nie bierze pod uwagę przyszłych strat kredytowych. W obliczeniach uwzględniane są wszystkie opłaty i punkty stóp procentowych zapłacone lub uzyskane przez strony umowy, które stanowią integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcji oraz wszelkie inne premie lub dyskonta.

Po uznaniu składnika aktywów finansowych lub grupy podobnych aktywów finansowych za zagrożone utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe („etap 3”) przychody odsetkowe ujmuje się w oparciu o stopę procentową, za pomocą której dyskontuje się przyszłe przepływy pieniężne w celu ustalenia wysokości odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.

Przychody z tytułu dywidend

Przychody z tytułu dywidend lub podobne podziały zysku ujmuje się z chwilą powstania uprawnienia do otrzymania płatności.

Przychody i koszty z tytułu aktywów finansowych wycenianych przez nadwyżkę lub deficyt

Dotyczą one wartości godziwej zysków (przychodów) i strat (kosztów) na tych aktywach finansowych, w tym wynikających z przeliczania walut. W przypadku oprocentowanych aktywów finansowych obejmują one także odsetki. Zob. również informacja dodatkowa 3.9.

Przychody z tytułu umów gwarancji finansowej

Przychody z umów gwarancji finansowej (premia gwarancyjna) są ujmowane w okresie, w którym UE jest gotowa do zrekompensowania posiadaczowi umowy gwarancji finansowej strat kredytowych, jakie może on ponieść. Stosowany plan amortyzacji uwzględnia upływ czasu i wielkość ekspozycji objętej gwarancją. Przychody z umów gwarancji finansowej obejmują również amortyzację zobowiązania z tytułu umów gwarancji finansowej w przypadku, gdy gwarancja została udzielona bez opłaty lub za opłatą nominalną.

1.6.2.   Koszty

Koszty z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany stanowią większość kosztów UE. Odnoszą się one do transferów na rzecz beneficjentów i dzielą się na trzy kategorie: (i) wierzytelności, (ii) transfery na mocy umów i dotacje oraz (iii) wkłady i darowizny uznaniowe.

Transfery ujmuje się jako koszty w okresie, w którym miały miejsce zdarzenia leżące u ich podstaw, pod warunkiem że przepisy (rozporządzenie finansowe, regulamin pracowniczy lub inne przepisy) dopuszczają tego rodzaju transfer lub została podpisana umowa dopuszczająca transfer, beneficjent spełnia wszelkie kryteria kwalifikowalności oraz możliwe jest wiarygodne oszacowanie kwoty.

Otrzymany wniosek o płatność lub zestawienie poniesionych wydatków spełniające kryteria ujmowania wykazywane są jako koszt w wysokości kwalifikowalnej kwoty. Na koniec roku poniesione koszty kwalifikowalne należne beneficjentom, lecz jeszcze przez nich nie zgłoszone, szacuje się i ujmuje jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Koszty z tytułu transakcji wymiany wynikające z zakupu towarów i usług ujmuje się z chwilą realizacji i akceptacji dostaw przez UE. Wycenia się je po ich kwocie początkowej określonej na fakturze. Ponadto na dzień bilansowy koszty związane z usługami dostarczonymi w okresie, za który jeszcze nie otrzymano lub nie zaakceptowano faktury, szacuje się i ujmuje w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności.

1.7.   AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE

1.7.1.   Aktywa warunkowe

Składnik aktywów warunkowych to składnik aktywów, który może powstać na skutek przeszłych zdarzeń i którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero poprzez wystąpienie lub niewystąpienie niepewnego przyszłego zdarzenia lub kilku takich zdarzeń, które nie są w pełni zależne od UE. Informacje o aktywach warunkowych ujawnia się, jeśli wpływ korzyści ekonomicznych lub innych świadczeń jest prawdopodobny.

1.7.2.   Zobowiązanie warunkowe

Zobowiązanie warunkowe to zobowiązanie, które może powstać na skutek przeszłych zdarzeń i którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero poprzez wystąpienie lub niewystąpienie niepewnego przyszłego zdarzenia lub kilku takich zdarzeń, które nie są w pełni zależne od UE, lub obecne zobowiązanie, które powstaje na skutek przeszłych zdarzeń, ale nie jest ujmowane w sprawozdaniu, ponieważ nie jest prawdopodobne, aby w celu wykonania zobowiązania konieczny był wypływ środków reprezentujących korzyści ekonomiczne lub świadczenia, albo, w rzadkich przypadkach, gdy kwoty zobowiązania nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie. Zobowiązania warunkowe wykazuje się, chyba że możliwość wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia jest odległa.

1.8.   RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Na podstawie informacji o przepływach pieniężnych przeprowadza się ocenę zdolności UE do generowania środków pieniężnych i ich ekwiwalentów oraz ocenę potrzeb UE w zakresie wykorzystywania tych przepływów pieniężnych.

Rachunek przepływów pieniężnych sporządzono, wykorzystując metodę pośrednią. Oznacza to, że wynik ekonomiczny w danym roku budżetowym korygowany jest o wpływ transakcji bezgotówkowych, rozliczeń międzyokresowych wynikających z przeszłych lub przyszłych operacyjnych wpływów lub płatności gotówkowych oraz pozycji przychodów lub kosztów związanych z inwestowaniem przepływów pieniężnych.

Przepływy pieniężne wynikające z transakcji w walucie obcej są ujmowane w walucie sprawozdawczej UE (euro) poprzez przeliczenie kwoty w obcej walucie według kursu wymiany euro na walutę obcą obowiązującego w dniu przepływu pieniężnego.

W rachunku przepływów pieniężnych przedstawiono przepływy pieniężne w danym okresie według podziału na działalność operacyjną, inwestycyjną i finansową.

Działalność operacyjna to działalność UE, która nie jest działalnością inwestycyjną ani finansową. Zalicza się do niej większość prowadzonej działalności.

Do działalności inwestycyjnej zalicza się nabywanie i zbywanie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych, jak również pozostałych inwestycji, których nie uwzględniono w ekwiwalentach środków pieniężnych. Do działalności inwestycyjnej nie zalicza się pożyczek udzielanych beneficjentom, ponieważ wpisują się one w cele ogólne i tym samym dotyczą codziennej działalności UE. W tej pozycji wykazywane mają być rzeczywiste inwestycje, których dokonała UE.

Działalność finansowa to działania, które powodują zmiany w wielkości i strukturze zaciągniętych pożyczek, innych niż te udzielone beneficjentom na zasadzie pożyczek wzajemnych lub na nabycie rzeczowych aktywów trwałych (które są ujęte w działalności operacyjnej).

2.   INFORMACJE DODATKOWE DO BILANSU

AKTYWA

2.1.   WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

(w mln EUR)

Wartość bilansowa brutto na 31.12.2020

1 409

Zwiększenia

276

Zbycie

(32)

Przesunięcia między kategoriami aktywów

0

Inne zmiany

(18)

Wartość bilansowa brutto na 31.12.2021

1 636

Zakumulowana amortyzacja na 31.12.2020

(789)

Odpis amortyzacyjny za rok

(119)

Amortyzacja odpisana

3

Zbycie

36

Przesunięcia między kategoriami aktywów

0

Inne zmiany

3

Zakumulowana amortyzacja na 31.12.2021

(867)

Wartość bilansowa netto na 31.12.2021

769

Wartość bilansowa netto na 31.12.2020

620

Powyższe kwoty odnoszą się przede wszystkim do oprogramowania komputerowego.

2.2.   RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE

Kategoria „Sprzęt kosmiczny” obejmuje operacyjne aktywa trwałe związane z dwoma unijnymi programami kosmicznymi: globalnym systemem nawigacji satelitarnej (GNSS), tj. Galileo i europejskim systemem wspomagania satelitarnego (EGNOS), oraz unijnym programem obserwacji i monitorowania Ziemi – Copernicus. Aktywa systemów kosmicznych, które jeszcze nie zostały uruchomione, są uwzględniane w pozycji „Środki trwałe w budowie”. Aktywa związane z unijnymi programami kosmicznymi powstają przy wsparciu ze strony Europejskiej Agencji Kosmicznej.

W ramach Galileo wystrzelono w grudniu 2021 r. dwa satelity. Oczekuje się, że zostaną one uznane za gotowe do działania w pierwszej połowie 2022 r. Jednocześnie z powodzeniem wdrożono nową generację 1.7 infrastruktury naziemnej. Konstelacja obejmuje obecnie 26 satelitów. Po ukończeniu konstelacja Galileo będzie liczyła 30 satelitów (w tym 6 satelitów zapasowych). Operacyjne aktywa trwałe programu Galileo, obejmujące zarówno satelity, jak też instalacje naziemne, pomniejszone o zakumulowaną amortyzację, wynosiły na dzień 31 grudnia 2021 r.3 413 mln EUR (w 2020 r.: 2 145 mln EUR). Pozostałe środki trwałe w budowie wynosiły łącznie 1 344 mln EUR (w 2020 r.: 1 872 mln EUR).

Jeśli chodzi o program Copernicus, satelita 6A został uznany za gotowy do działania w czerwcu 2021 r. Łączna wartość operacyjnych aktywów trwałych w ramach programu Copernicus wynosi 937 mln EUR (w 2020 r.: 877 mln EUR), bez zakumulowanej amortyzacji. Dalsza kwota 2 115 mln EUR dotycząca satelitów w ramach programu Copernicus została ujęta w pozycji „Środki trwałe w budowie” (w 2020 r.: 1 894 mln EUR).

Aktywa trwałe związane z infrastrukturą naziemną EGNOS o wartości 130 mln EUR (w 2020 r.: 24 mln EUR) również zostały ujęte w pozycji „Sprzęt kosmiczny”. Ponadto środki trwałe w budowie systemu EGNOS wynoszą 189 mln EUR (w 2020 r.: 273 mln EUR).

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE

(w mln EUR)

 

Grunty i budynki

Sprzęt kosmiczny

Urządzenia i wyposażenie techniczne

Meble i środki transportu

Sprzęt komputerowy

Inne

Leasing finansowy

Środki trwałe w budowie

Ogółem

Wartość bilansowa brutto na 31.12.2020

5 924

5 670

546

272

727

332

2 650

4 748

20 868

Zwiększenia

100

269

45

19

114

20

9

1 472

2 049

Zbycie

(12)

—

(24)

(12)

(60)

(7)

(7)

—

(122)

Przesunięcia między kategoriami aktywów

535

1 791

1

1

(0)

2

(0)

(2 329 )

0

Inne zmiany

—

—

—

—

(0)

0

—

(1)

(1)

Wartość bilansowa brutto na 31.12.2021

6 547

7 730

568

281

781

347

2 651

3 890

22 793

Zakumulowana amortyzacja na 31.12.2020

(3 676 )

(2 625 )

(465)

(203)

(557)

(259)

(1 402 )

 

(9 186 )

Odpis amortyzacyjny za rok

(187)

(625)

(38)

(16)

(84)

(23)

(92)

 

(1 065 )

Korekty amortyzacji

5

—

0

0

6

0

—

 

10

Zbycie

12

—

24

11

55

7

7

 

116

Przesunięcia między kategoriami aktywów

(0)

—

(0)

—

(0)

0

0

 

(0)

Inne zmiany

0

—

0

—

(0)

(1)

—

 

(1)

Zakumulowana amortyzacja na 31.12.2021

(3 846 )

(3 250 )

(479)

(208)

(581)

(276)

(1 487 )

 

(10 126 )

WARTOŚĆ BILANSOWA NETTO NA 31.12.2021

2 701

4 480

89

73

199

72

1 164

3 890

12 669

WARTOŚĆ BILANSOWA NETTO NA 31.12.2020

2 249

3 045

81

69

170

73

1 248

4 748

11 682

2.3.   INWESTYCJE ROZLICZANE ZGODNIE Z METODĄ PRAW WŁASNOŚCI

Udział UE, reprezentowanej przez Komisję, w Europejskim Funduszu Inwestycyjnym (EFI) jest traktowany jak udział w jednostce stowarzyszonej i wyceniany metodą praw własności. EFI jest instytucją finansową UE specjalizującą się w dostarczaniu kapitału wysokiego ryzyka oraz w gwarancjach na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). EFI ma siedzibę w Luksemburgu i funkcjonuje na zasadach partnerstwa publiczno-prywatnego, którego członkami są Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), UE i grupa instytucji finansowych.

W 2021 r. udziałowcy EFI zatwierdzili podwyższenie kapitału z 4,5 mld EUR do 7,4 mld EUR. Kapitał subskrybowany na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi 7,3 mld EUR (kolejne 70 mln EUR zostało zatwierdzonych, ale jeszcze nie subskrybowanych). To podwyższenie umożliwi EFI odegranie kluczowej roli w realizacji InvestEU – unijnego programu inwestycyjnego na lata 2021–2027 (zob. informacja dodatkowa 4.1.1). Będzie również stanowiło wkład w reakcję na kryzys związany z COVID-19, w ramach której EFI wprowadza także znaczące pakiety wsparcia dla małych przedsiębiorstw w całej Europie. UE uczestniczyła w podwyższeniu kapitału, wnosząc 372 mln EUR. Na dzień 31 grudnia 2021 r. udział własnościowy UE w EFI wynosił 30 % (w 2020 r.: 29,7 %), UE posiada też 30 % praw głosu (w 2020 r.: 29,7 %). Zgodnie ze swoim statutem EFI ma obowiązek przeznaczyć co najmniej 20 % swojego rocznego wyniku netto na statutowy kapitał rezerwowy, do czasu aż łączna rezerwa osiągnie 10 % kapitału subskrybowanego. Rezerwa ta nie podlega dystrybucji.

(w mln EUR)

 

Europejski Fundusz Inwestycyjny

Udział na 31.12.2020

588

Wkłady

372

Otrzymane dywidendy

—

Udział w wyniku finansowym netto

169

Udział w aktywach netto

63

Udział na 31.12.2021

1 192

Następujące wartości bilansowe można przypisać UE w oparciu o procentowy udział:

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

EFI ogółem

EFI ogółem

Aktywa

5 187

3 256

Zobowiązania

(1 213 )

(1 277 )

Przychody

781

322

Koszty

(217)

(194)

Nadwyżka/(deficyt)

564

129

Uzgodnienie powyższych skróconych informacji finansowych z wartością bilansową udziałów EFI przedstawia się następująco:

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Aktywa netto jednostki stowarzyszonej

3 974

1 979

Udziały własnościowe WE w EFI

30,0  %

29,7  %

Wartość bilansowa

1 192

588

Na dzień 31 grudnia 2021 r. UE, reprezentowana przez Komisję, opłaciła 20 % subskrybowanych udziałów w kapitale EFI, przy czym kwota wkładu niewniesionego wobec braku wezwania była następująca:

(w mln EUR)

 

Kapitał EFI ogółem

Subskrypcja UE

Kapitał podstawowy ogółem

7 300

2 190

Wpłacony

(1 460 )

(438)

Niewniesiony wobec braku wezwania

5 840

1 752

2.4.   AKTYWA FINANSOWE

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Trwałe

 

 

 

Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

2.4.1

160 214

82 887

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt  (22)

2.4.2

21 660

16 327

 

 

181 874

99 214

Obrotowe

 

 

 

Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

2.4.1

3 353

10 422

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt  (22)

2.4.2

3 391

3 459

 

 

6 744

13 881

Ogółem

 

188 618

113 095

2.4.1.   Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Pożyczki na RRF (NGEU) i na pomoc finansową

2.4.1.1

163 392

93 193

Inne pożyczki

2.4.1.2

176

116

Ogółem

 

163 568

93 309

Trwałe

 

160 214

82 887

Obrotowe

 

3 353

10 422

2.4.1.1.   Pożyczki na RRF (NGEU) i na pomoc finansową

(w mln EUR)

 

RRF (NGEU)

SURE

EFSM

Wsparcie bilansu płatniczego

MFA

Euratom

Ogółem

Ogółem na 31.12.2020

—

39 503

47 396

201

5 813

279

93 193

Zmieniona reguła rachunkowości UE nr 11

—

420

(114)

(1)

(27)

(1)

276

Nowe udzielone pożyczki (w wartości nominalnej)

17 970

50 137

9 750

—

1 665

100

79 622

Spłaty

—

—

(9 750 )

—

(14)

(29)

(9 793 )

Zmiany wartości bilansowej

8

507

(144)

0

(24)

—

347

Zmiany w zakresie utraty wartości

—

—

—

—

(243)

(11)

(254)

Ogółem na 31.12.2021

17 978

90 567

47 138

201

7 170

338

163 392

Trwałe

17 970

90 502

43 969

200

7 132

314

160 087

Obrotowe

8

65

3 169

1

38

24

3 305

Wartość nominalna pożyczek na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniosła 162 394 mln EUR, z czego 144 424 mln EUR dotyczy pożyczek na pomoc finansową (w 2020 r.: 92 565 mln EUR), a 17 970 mln EUR na RRF (w 2020 r.: brak). Znaczny wzrost w stosunku do poprzedniego roku wynika z dalszych pożyczek udzielonych w ramach SURE oraz uruchomienia w 2021 r. instrumentu RRF (NGEU).

W pozycji „Zmieniona reguła rachunkowości UE nr 11” wskazano wpływ przejścia na zmienioną regułę rachunkowości UE nr 11 na kwoty pożyczek na dzień 1 stycznia 2021 r.: W przypadku SURE, EFSM i wsparcia bilansu płatniczego wpływ ten dotyczy zastosowania metody efektywnej stopy procentowej. W przypadku pomocy makrofinansowej (MFA) i Euratomu wpływ ten dotyczy zastosowania efektywnej stopy procentowej i odpisu z tytułu utraty wartości na dzień 1 stycznia 2021 r.

—

Wpływ efektywnej stopy procentowej: Wyżej wymienione programy, z wyjątkiem RRF (NGEU), działają na zasadzie pożyczek wzajemnych. Oznacza to, że premie, dyskonta, odsetki i koszty transakcji, które UE ponosi w związku z zaciągnięciem pożyczki, obciążają beneficjenta pożyczki. W rezultacie efektywna stopa procentowa pożyczki jest efektywną stopą procentową odpowiedniej zaciągniętej pożyczki, z której finansowana jest pożyczka udzielana. Premie lub dyskonta z tytułu transakcji zaciągania pożyczek oraz przerzucanie ich na beneficjentów pożyczek poprzednio ujmowano bezpośrednio jako koszty w sprawozdaniach z finansowych wyników działalności. Stosując metodę efektywnej stopy procentowej, dodano niezamortyzowane premie i dyskonta na dzień 1 stycznia 2021 r. do pozostających do spłaty pożyczek zaciągniętych i udzielonych. Wpływ netto na skumulowane wyniki jest zerowy. Niezamortyzowane premie i dyskonta będą teraz amortyzowane do momentu zapadalności.

—

Wpływ odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości: Został on obliczony za pomocą modelu oczekiwanej straty kredytowej z zastosowaniem zasad dotyczących utraty wartości pożyczek (zob. informacja dodatkowa 6.5). Komisja ujęła zatem odpis z tytułu utraty wartości w odniesieniu do oczekiwanych strat kredytowych dla pożyczek w ramach pomocy makrofinansowej i pożyczek Euratomu na dzień 1 stycznia 2021 r.

Pozycja „Zmiany w zakresie utraty wartości” odpowiada ponownej wycenie oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2021 r.

Pozycja „Zmiany wartości bilansowej” odpowiada zmianom naliczonych odsetek oraz zmianom premii/dyskont (nowe premie i dyskonta oraz amortyzacja)

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF)

W 2021 r. UE utworzyła RRF jako tymczasowy instrument mający pomóc gospodarkom państw członkowskich w wyjściu z pandemii COVID-19 i budowaniu odporności na transformację ekologiczną i cyfrową. W ramach Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy (NGEU) Komisja zaciąga pożyczki, które są wykorzystywane przez RRF do finansowania reform i inwestycji państw członkowskich. Muszą one być zgodne z priorytetami UE i odpowiadać na wyzwania określone w zaleceniach dla poszczególnych krajów objętych koordynacją polityki gospodarczej i społecznej w ramach europejskiego semestru. Finansowanie może mieć formę pożyczki (wsparcie zwrotne) lub dotacji (wsparcie bezzwrotne, zob. informacja dodatkowa 2.5). Państwa członkowskie mogą otrzymać finansowanie do wysokości wcześniej uzgodnionej alokacji na pożyczki i dotacje. Aby skorzystać ze wsparcia, państwa członkowskie muszą przedłożyć Komisji Europejskiej swoje krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności. W każdym planie określa się reformy i inwestycje, które mają zostać wdrożone do końca 2026 r., i definiuje się wyraźne kamienie milowe i wartości docelowe, które są poddawane analizie przez Komisję Europejską i zatwierdzane przez Radę Europejską. Pożyczki w ramach RRF mogą być wypłacane do dnia 31 grudnia 2026 r. wyłącznie po osiągnięciu uzgodnionych kamieni milowych i wartości docelowych. Do 31 grudnia 2021 r. Komisja może jednak wypłacać zaliczki w wysokości do 13 % zatwierdzonych kwot pożyczek, aby zainicjować odbudowę gospodarczą.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. podpisano umowy pożyczki na kwotę 153,2 mld EUR. Z tego tytułu Komisja wypłaciła 18 mld EUR. Nie istnieje żaden związek polegający na wzajemności między pożyczkami udzielonymi w ramach RRF a pożyczkami zaciągniętymi w ramach NGEU (zob. informacja dodatkowa 2.11).

Europejski instrument tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE)

SURE stanowi europejski instrument wspomagający utrzymanie zatrudnienia osób i miejsc pracy dotkniętych pandemią COVID-19. Instrument ten zapewnia państwom członkowskim możliwość zwrócenia się do UE o wsparcie finansowe na pokrycie kosztów nagłego i znacznego wzrostu krajowych wydatków publicznych; wsparcia tego udziela się w związku z mechanizmami krajowymi na rzecz zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnymi środkami, w tym środkami dla osób samozatrudnionych, a także niektórymi środkami ochrony zdrowia stosowanymi w szczególności w miejscu pracy w odpowiedzi na kryzys. Może on służyć pomocą finansową w wysokości do 100 mld EUR w formie pożyczek dla dotkniętych państw członkowskich. Instrument ten opiera się na gwarancjach wartych 25 mld EUR, które państwa członkowskie udzieliły Komisji w celu spłaty powiązanych zaciągniętych pożyczek. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2020/672 (23) Komisja może zawrzeć umowę pożyczki z państwem członkowskim dopiero po zaproponowaniu przez Komisję, a następnie przyjęciu przez Radę decyzji wykonawczej w sprawie pomocy finansowej w ramach programu SURE.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. Rada zatwierdziła, a Komisja podpisała z państwami członkowskimi umowy pożyczki na kwotę 94,3 mld EUR stanowiącą pomoc finansową. Z kwoty tej Komisja wypłaciła państwom członkowskim 89,6 mld EUR (kwoty nominalne). Pozostałe kwoty wynikające z podpisanych umów pożyczki są wypłacane w 2022 r.

Europejski mechanizm stabilizacji finansowej (EFSM)

EFSM umożliwiał przyznanie pomocy finansowej państwu członkowskiemu, które ma trudności lub jest istotnie zagrożone poważnymi trudnościami z racji nadzwyczajnych okoliczności pozostających poza jego kontrolą. Pomoc może być udzielona w formie pożyczki lub linii kredytowej. Zgodnie z konkluzjami Rady Ecofin z dnia 9 maja 2010 r. pułap tego mechanizmu ograniczono do 60 mld EUR, jednak istnieje ograniczenie prawne, zgodnie z którym łączna kwota pożyczek lub linii kredytowych jest ograniczona do marginesu dostępnego w ramach pułapu zasobów własnych. Nie przewiduje się zaangażowania EFSM w nowe programy finansowania ani zawierania przez nie nowych umów o udzielenie pożyczek. Nie istnieją niewykorzystane kwoty z tytułu podpisanych umów pożyczki.

Wsparcie bilansu płatniczego (BOP)

Jest to oparty na założeniach politycznych instrument finansowy, który umożliwia udzielanie średnioterminowej pomocy finansowej państwom członkowskim, które nie przyjęły euro. Umożliwia on udzielanie pożyczek państwom członkowskim, które mają trudności lub są poważnie zagrożone trudnościami z bieżącym bilansem płatniczym lub przepływem kapitału. Maksymalna kwota pożyczek, jakich można udzielić w ramach tego instrumentu, wynosi 50 mld EUR. Nie istnieją niewykorzystane kwoty z tytułu podpisanych umów pożyczki.

Pomoc makrofinansowa (MFA)

Pomoc makrofinansowa stanowi formę pomocy finansowej UE dla krajów partnerskich zmagających się z kryzysem w bilansie płatniczym. Pomoc ta przyjmuje formę średnio- bądź długoterminowych pożyczek lub dotacji, albo odpowiedniego połączenia tych instrumentów, i zasadniczo służy uzupełnieniu finansowania zapewnianego w ramach programu dostosowań i reform wspieranego przez MFW. Pożyczki te są objęte gwarancją z Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych, a następnie z budżetu UE.

W ciągu 2021 r. wypłacono dodatkowe pożyczki w wysokości 1,7 mld EUR, w tym 0,6 mld EUR dla Ukrainy. Niewykorzystane kwoty warunkowe z tytułu podpisanych umów pożyczki wynoszą 0,6 mld EUR.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. odpis z tytułu utraty wartości pożyczek w ramach pomocy makrofinansowej wynosi 293 mln EUR, z czego 197 mln EUR dotyczy pożyczek udzielonych Ukrainie (o łącznej wartości nominalnej wynoszącej 4,4 mld EUR na koniec roku). Zgodnie z zasadami rachunkowości UE (i MSRSP) ten odpis z tytułu utraty wartości nie uwzględnia zdarzeń niewymagających dokonania korekt po dniu bilansowym związanych z wojną w Ukrainie w 2022 r. (zob. informacja dodatkowa 8), a jedynie znaczny wzrost ryzyka, który odnotowano pod koniec 2021 r.

Pożyczki Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom)

Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom, reprezentowana przez Komisję) pożycza środki finansowe zarówno państwom członkowskim, jak i państwom spoza UE, a także podmiotom z tych państw na finansowanie projektów dotyczących instalacji energetycznych. Z łącznej kwoty pożyczek Euratomu pozostających do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r. 300 mln EUR (wartość nominalna) dotyczy pożyczek udzielonych Ukrainie, w odniesieniu do których dokonano odpisu z tytułu utraty wartości w wysokości 13 mln EUR. Na dzień 31 grudnia 2021 r. Komisja uzyskała od osób trzecich gwarancje w wysokości 350 mln EUR (w 2020 r.: 279 mln EUR) na pokrycie pożyczek Euratomu. Nie istnieją niewykorzystane kwoty z tytułu podpisanych umów pożyczki.

Efektywne stopy procentowe udzielonych pożyczek (wyrażone jako przedział stóp procentowych) przedstawiały się następująco:

 

31.12.2021

31.12.2020

RRF (NGEU)

0,11  % -0,12  %

—

SURE

(0,48 ) % -0,77  %

0,00  % -0,30  %

EFSM

(0,03 ) % -3,79  %

0,50  % -3,75  %

Wsparcie bilansu płatniczego

2,95  %

2,88  %

MFA

(0,14 ) % -3,70  %

0,00  % -3,69  %

Euratom

(0,08 ) % -1,66  %

0,00  % -5,76  %

Dane z 2020 r. odnoszą się do nominalnych stóp procentowych, natomiast dane z 2021 r. to efektywne stopy procentowe zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11.

2.4.1.2.   Inne pożyczki

Obejmują 3 rodzaje pożyczek:

a)

Pożyczki w kwocie 74 mln EUR na dzień 31 grudnia 2021 r. (w 2020 r.: 75 mln EUR) udzielone z programów budżetowych UE (np. w ramach środków finansowych i technicznych towarzyszących reformom struktur gospodarczych i społecznych w ramach partnerstwa eurośródziemnomorskiego oraz programu Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych).

b)

Pożyczki niespłacone, udzielone pierwotnie przez partnerów wykonawczych, w odniesieniu do których Komisja dokonała płatności związanych z uruchomieniem gwarancji i obecnie posiada prawa do odzyskania środków (pożyczki będące przedmiotem subrogacji). Na dzień 31 grudnia 2021 r. Komisja posiadała prawa do odzyskania 855 mln EUR takich pożyczek (wraz z naliczonymi odsetkami). Jednak po uwzględnieniu oczekiwanych strat kredytowych ich wartość bilansowa ujęta w bilansie wynosi 48 mln EUR. Pożyczki te zostały udzielone przez EBI oraz były gwarantowane przez programy w ramach Europejskiego Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) i upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich.

c)

Depozyty terminowe wynoszące 54 mln EUR, o okresie zapadalności wynoszącym ponad 3 miesiące, które nie spełniają wymogów definicji ekwiwalentów środków pieniężnych.

2.4.2.   Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędące instrumentami pochodnymi  (24)

2.4.2.1

24 223

19 587

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt będące instrumentami pochodnymi

2.4.2.2

828

199

Ogółem

 

25 051

19 786

Trwałe

 

21 660

16 327

Obrotowe

 

3 391

3 459

2.4.2.1.   Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędące instrumentami pochodnymi

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędące instrumentami pochodnymi według rodzajów

w mln EUR

 

31.12.2021

31.12.2020

Dłużne papiery wartościowe

19 326

14 862

Fundusze rynku pieniężnego i inwestycje w portfele zbiorcze

2 513

3 038

Inne inwestycje kapitałowe

2 384

1 686

Ogółem

24 223

19 587

Trwałe

20 834

16 134

Obrotowe

3 390

3 453

Dane za 2020 r. dotyczą kwot sklasyfikowanych wcześniej jako aktywa dostępne do sprzedaży w skonsolidowanym rocznym sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r.

Dłużne papiery wartościowe to głównie obligacje skarbowe i korporacyjne. Inwestycje te są utrzymywane w funduszach (portfelach) zarządzanych w imieniu UE przez Komisję lub przez EBI i dotyczą głównie wspólnego funduszu rezerw, programu „Horyzont 2020”, BUFI i funduszu innowacyjnego (zob. poniżej). Wyniki portfeli aktywów wycenia się na podstawie wartości godziwej (wartości rynkowej).

Fundusze rynku pieniężnego to fundusze wspólnego inwestowania, w ramach których dokonuje się inwestycji w krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe (np. jednolity fundusz EBI). Inwestycje w portfele zbiorcze to fundusze UE z programów instrumentu „Łącząc Europę” i programu „Horyzont 2020” połączone z funduszami państw członkowskich z programu NER 300. Są one wykorzystywane w celu zapewnienia gwarancji dla operacji finansowych i inwestycyjnych EBI.

„Inne inwestycje kapitałowe” odnoszą się głównie do inwestowania środków z budżetu UE – za pośrednictwem partnerów wykonawczych – w fundusze venture capital lub inne rodzaje funduszy inwestycyjnych i mają służyć osiągnięciu celów polityki UE. Przykładowo zwiększenie dostępu do finansowania dla MŚP typu start-up, badań naukowych i innowacji oraz infrastruktury zarówno w UE, jak i poza nią.

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędące instrumentami pochodnymi według programów

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Fundusz innowacyjny

4 195

—

Inwestycje BUFI

1 257

1 598

EWWiS w likwidacji

1 382

1 445

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

188

188

Program emerytalny personelu miejscowego ESDZ

69

73

 

7 091

3 304

Fundusze gwarancji budżetowych:

 

 

Wspólny fundusz rezerw

11 272

—

Fundusz Gwarancyjny EFIS

—

7 526

Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych

—

2 794

Fundusz gwarancyjny EFZR

—

692

 

11 272

11 012

Instrumenty finansowe finansowane z budżetu UE:

 

 

„Horyzont 2020”

3 342

3 097

Instrument „Łącząc Europę”

762

764

Unijne instrumenty kapitałowe na rzecz MŚP

684

533

Europejski Fundusz na rzecz Europy Południowo-Wschodniej

213

163

Fundusz „Ekologia na rzecz Wzrostu”

146

143

Program finansowania efektywności energetycznej

107

104

Inne

606

467

 

5 861

5 271

Ogółem

24 223

19 587

Trwałe

20 834

16 134

Obrotowe

3 390

3 453

Dane za 2020 r. dotyczą kwot sklasyfikowanych wcześniej jako aktywa dostępne do sprzedaży w skonsolidowanym rocznym sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r.

Fundusz innowacyjny

Fundusz innowacyjny został ustanowiony dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 (25) zmieniającą dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii. Służy on wspieraniu innowacji w dziedzinie niskoemisyjnych technologii i procesów w niektórych sektorach gospodarki. Fundusz innowacyjny ma być zasilany przychodami ze stopniowej monetyzacji 450 mln uprawnień, a także wszelkimi niewydanymi środkami z 300 mln uprawnień dostępnych w ramach programu NER300 (zob. informacja dodatkowa 3.8). Fundusz innowacyjny uruchomiono w 2020 r., ale kwoty były przechowywane w postaci środków pieniężnych. Od 2021 roku środkami pieniężnymi funduszu innowacyjnego zarządza EBI, inwestując je w obligacje.

Inwestycje BUFI

Komisja ustanowiła fundusz „grzywien budżetowych” (BUFI) w celu zarządzania środkami pieniężnymi, które tymczasowo otrzymuje z tytułu grzywien za naruszenie zasad konkurencji, od których złożono odwołanie. Do czasu ostatecznej decyzji sądu Komisja inwestuje te środki w instrumenty dłużne.

EWWiS w likwidacji

Traktat EWWiS wygasł 23 lipca 2002 r., a wszystkie aktywa EWWiS zostały przekazane Unii Europejskiej i przeznaczone na badania w sektorach związanych z przemysłem węgla i stali. Komisja zarządza portfelem i inwestuje w dłużne papiery wartościowe denominowane w euro i notowane na aktywnym rynku.

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

UE posiada udziały w formie inwestycji finansowej w kapitale Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR), w którym liczba posiadanych udziałów na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosiła 90 044 (w 2020 r.: 90 044 udziały), co stanowi 3 % łącznego subskrybowanego kapitału podstawowego. UE subskrybowała udziały na łączną kwotę 900 mln EUR w kapitale podstawowym, z czego obecnie wkład niewniesiony wobec braku wezwania wynosi 713 mln EUR. Zgodnie z porozumieniem ustanawiającym EBOR udziałowcy mają pewne ograniczenia umowne, takie jak fakt, że udziały nie są zbywalne, a ich wykup jest ograniczony do maksymalnej wysokości pierwotnej ceny nabycia. UE wycenia swoje inwestycje w EBOR według wartości godziwej. Pierwotną cenę nabycia uważa się za najlepszy szacunek wartości godziwej, w szczególności ze względu na ograniczenia umowne, o których mowa powyżej. Mimo że udziały EBOR nie są notowane na żadnym rynku giełdowym, w kapitale własnym jednostki, w której dokonano inwestycji, ostatnio miały miejsce transakcje (emisja kapitału według wartości nominalnej), co wskazuje, że w takiej sytuacji koszt stanowi najlepszy szacunek wartości godziwej.

Wspólny fundusz rezerw

UE udziela gwarancji dotyczących inwestycji kapitałowych i pożyczek, których partnerzy wykonawczy udzielają państwom i przedsiębiorstwom. Do celów wypłaty należności wynikających z niewykonania zobowiązań lub innych strat zgodnie z aktami prawnymi w ramach budżetu UE stopniowo odkładane są środki na budowę bufora kapitałowego, tj. wspólnego funduszu rezerw. Wspólny fundusz rezerw obejmuje również pożyczki zaciągane przez Komisję w celu finansowania pożyczek w ramach pomocy makrofinansowej i pożyczek Euratomu udzielanych państwom spoza UE.

Do 2020 r. istniał oddzielny fundusz dla każdej gwarancji budżetowej (Fundusz Gwarancyjny EFIS, fundusz gwarancyjny EFZR, Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych – obejmujący również pożyczki na pomoc finansową dla państw trzecich w ramach pomocy makrofinansowej i pożyczki Euratomu).

Zgodnie z rozporządzeniem finansowym 1 stycznia 2021 r. Komisja utworzyła wspólny fundusz rezerw w celu zarządzania buforem kapitałowym („tworzenie rezerw”) dla wszystkich gwarancji budżetowych i pożyczek na pomoc finansową dla państw trzecich w ramach jednego wspólnego portfela. Oprócz środków z budżetu UE do wspólnego funduszu rezerw wpływają środki odzyskane z działań, w przypadku których nie dotrzymano zobowiązania, zyski z dokonanych w jego ramach inwestycji oraz wpływy z wynagrodzenia z tytułu gwarancji budżetowych UE. Wspólny fundusz rezerw mogą również zasilać dobrowolne wkłady od państw członkowskich i innych płatników, którzy w ten sposób zwiększają dostępne gwarancje budżetowe UE.

W ramach wspólnego funduszu rezerw napływające wkłady są dzielone na moduły, w których każdy odnosi się do jednego programu, z którego pochodzą wkłady. Na dzień 31 grudnia 2021 r. wspólny fundusz rezerw składał się z czterech modułów. Trzy z nich odnoszą się do instrumentów odziedziczonych ustanowionych w ramach poprzednich WRF (EFIS, EFZR i upoważnienie EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich). W dniu dołączenia do wspólnego funduszu rezerw tych trzech programów, z których pochodzą wkłady, do funduszu przeniesiono ich istniejące rezerwy. Ponadto istnieje jeszcze moduł dotyczący InvestEU – nowego instrumentu ustanowionego w ramach obecnych WRF. W aktach prawnych dotyczących tych instrumentów określono niezbędne rezerwy na udzielone gwarancje. Budżet UE łączy te pojedyncze rezerwy we wspólny fundusz rezerw i optymalizuje zarządzanie aktywami.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. aktywa wspólnego funduszu rezerw wynosiły 12,3 mld EUR, z czego 11,3 mld EUR zostało zainwestowane w aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędące instrumentami pochodnymi (dłużne papiery wartościowe).

„Horyzont 2020”

Na mocy rozporządzenia UE ustanawiającego „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (na lata 2014–2020) ustanowiono nowe instrumenty finansowe mające na celu zwiększenie dostępu do finansowania dla podmiotów zaangażowanych w badania i innowacje. Te instrumenty to:

—

instrument pożyczkowo-gwarancyjny InnovFin na rzecz badań i innowacji, w ramach którego Komisja dzieli ryzyko finansowe związane z portfelem nowych operacji finansowych EBI;

—

InnovFin do celów gwarancji dla MŚP i instrument gwarancji nieograniczonych co do kwoty w inicjatywie dotyczącej MŚP (SIUGI) – instrumenty gwarancyjne zarządzane przez EFI umożliwiające udzielanie gwarancji i kontrgwarancji pośrednikom finansowym w odniesieniu do nowych portfeli pożyczek (w ramach SIUGI Komisja dzieli ryzyko finansowe związane z gwarancjami udzielanymi przez państwa członkowskie, EFI i EBI);

—

instrument kapitałowy InnovFin na rzecz badań i innowacji zapewniający inwestycje w fundusze venture capital, który jest zarządzany przez EFI oraz

—

fundusz Europejskiej Rady ds. Innowacji, który zapewnia finansowanie kapitałowe na potrzeby działań w zakresie przyspieszenia innowacji i wprowadzenia ich na rynek. Fundusz Europejskiej Rady ds. Innowacji będzie finansowany głównie z WRF na lata 2021–2027, w ramach programu ramowego „Horyzont Europa”. Dotychczas Komisja wykorzystywała jednak zasoby dostępne w ramach programu „Horyzont 2020”.

Instrument „Łącząc Europę”

Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 (26) instrument dłużny „Łącząc Europę” (CEF) utworzono w celu ułatwienia projektom infrastrukturalnym dostępu do finansowania w sektorach transportu, telekomunikacji i energii. Instrument jest zarządzany przez EBI w porozumieniu z UE. Instrument umożliwia podział ryzyka związanego z finansowaniem dłużnym w postaci długu uprzywilejowanego i podporządkowanego lub gwarancji oraz wsparcie w zakresie obligacji projektowych gwarantowanych przez UE.

Unijne instrumenty kapitałowe na rzecz MŚP

Są to instrumenty kapitałowe finansowane w ramach programu COSME, Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji, programu MAP oraz inicjatywy na rzecz wzrostu i zatrudnienia, które są nadzorowane przez EFI i wspierają – poprzez inwestycje w odpowiednich wyspecjalizowanych funduszach venture capital – tworzenie i finansowanie unijnych MŚP na etapie rozpoczynania działalności (etap start-up) i jej rozwoju.

Hierarchia wartości godziwej aktywów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt (w 2020 r. klasyfikowanych jako „dostępne do sprzedaży”)

(w mln EUR)

Rodzaj składnika aktywów finansowych

31.12.2021

31.12.2020

Poziom 1: Ceny notowane na aktywnych rynkach

19 336

15 383

Poziom 2: Obserwowalne dane inne niż ceny notowane

2 698

2 706

Poziom 3: Techniki wyceny z wykorzystaniem danych nieopartych na obserwowalnych danych rynkowych

2 190

1 498

Ogółem

24 223

19 587

W okresie sprawozdawczym nie występowały przesunięcia pomiędzy poziomami 1 i 2 w hierarchii wartości godziwej.

Uzgodnienie aktywów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi wycenianych przy użyciu technik wyceny z wykorzystaniem danych nieopartych na obserwowalnych danych rynkowych (poziom 3)

(w mln EUR)

Zmiany wartości godziwej

 

Saldo otwarcia na 1.1.2021

1 498

Zmiana reguły rachunkowości UE nr 11

2

Inwestycje w tym okresie

505

Spłaty kapitału

(111)

Przychody otrzymane

(30)

Zyski lub straty za okres w nadwyżce lub deficycie

326

Przesunięcia do poziomu 3

—

Przesunięcia z poziomu 3

—

Inne

—

Saldo zamknięcia na 31.12.2021

2 190

Zyski netto dla aktywów niebędących instrumentami pochodnymi poziomu 3 utrzymywanych na koniec 2021 r. wyniosły 295 mln EUR. Są one ujmowane jako przychody finansowe w pozycji „Zyski z tytułu aktywów lub zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędących instrumentami pochodnymi” (zob. informacja dodatkowa 3.9) oraz jako koszty finansowe w pozycji „Straty z tytułu aktywów lub zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędących instrumentami pochodnymi” (zob. informacja dodatkowa 3.15).

2.4.2.2.   Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt będące instrumentami pochodnymi

Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt będące instrumentami pochodnymi według rodzajów

(w mln EUR)

Rodzaj instrumentu pochodnego

31.12.2021

31.12.2020

Wartość nominalna

Składnik aktywów wyceniany według wartości godziwej

Zobowiązanie wyceniane według wartości godziwej

Wartość nominalna

Składnik aktywów wyceniany według wartości godziwej

Zobowiązanie wyceniane według wartości godziwej

Walutowe kontrakty terminowe typu forward

646

2

—

417

6

—

Gwarancja w odniesieniu do portfela kapitałowego

4 148

826

(1)

3 412

193

(1)

Gwarancje w odniesieniu do ryzyka walutowego

28

—

(4)

14

—

(4)

Ogółem

4 822

828

(5)

3 843

199

(4)

Trwałe

 

826

(5)

 

193

(4)

Obrotowe

 

2

—

 

6

(0)

Walutowe kontrakty terminowe typu forward

UE zawiera walutowe kontrakty terminowe typu forward w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym związanym z dłużnymi papierami wartościowymi denominowanymi w USD będącymi w posiadaniu Funduszu Gwarancyjnego EFIS. W ramach walutowych kontraktów typu forward UE przekazuje umownie uzgodnioną wartość nominalną w walucie obcej („płatności dokonywane”), jak przedstawiono w tabeli powyżej, a następnie otrzyma wartość nominalną w EUR („płatności otrzymywane”) w terminie zapadalności. Takie kontrakty na instrumenty pochodne wycenia się według wartości godziwej w dniu bilansowym i klasyfikuje jako aktywa finansowe albo zobowiązania finansowe według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt, w zależności od tego, czy wartość godziwa jest dodatnia, czy ujemna.

Gwarancje w odniesieniu do portfeli kapitałowych

Pozycja „Gwarancja w odniesieniu do portfela kapitałowego” obejmuje gwarancje udzielane przez UE instytucjom finansowym w odniesieniu do portfeli inwestycji kapitałowych. Gwarancje te klasyfikuje się jako pochodne instrumenty finansowe i ujmuje się jako aktywa lub zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt, gdyż nie spełniają one wymogów definicji zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych – zob. informacja dodatkowa 1.5.12. Zobowiązanie finansowe UE wycenia się na podstawie wartości bazowych inwestycji.

Łączna kwota odpowiada zasadniczo gwarancji EFIS udzielonej przez UE na rzecz grupy EBI, w ramach której kwota bazowych inwestycji kapitałowych dokonanych przez EBI i EFI wynosi 3 068 mln EUR (w 2020 r.: 2 223 mln EUR). Wartość godziwa gwarancji UE na portfele kapitałowe EFIS wyniosła 763 mln EUR (w 2019 r.: 164 mln EUR).

Gwarancja w odniesieniu do ryzyka walutowego

UE udziela gwarancji dotyczących ryzyka walutowego w ramach gwarancji EFZR, w przypadku których udziela gwarancji dotyczących umów swap i kontraktów terminowych typu forward, które mają na celu zabezpieczenie operacji inwestycyjnych na rynkach wschodzących przed ryzykiem walutowym. UE pokrywa również dewaluację kursu wymiany walut (UAH) w związku z pożyczkami udzielonymi przez instytucje finansowe MŚP w Ukrainie w ramach programu „Partnerstwo Wschodnie – instrument finansowy MŚP”.

Hierarchia wartości godziwej aktywów i zobowiązań finansowych będących instrumentami pochodnymi

(w mln EUR)

Rodzaj instrumentu pochodnego

31.12.2021

31.12.2020

Składnik aktywów wyceniany według wartości godziwej

Zobowiązanie wyceniane według wartości godziwej

Składnik aktywów wyceniany według wartości godziwej

Zobowiązanie wyceniane według wartości godziwej

Poziom 1: Ceny notowane na aktywnych rynkach

—

—

—

—

Poziom 2: Obserwowalne dane inne niż ceny notowane

2

(2)

6

(4)

Poziom 3: Techniki wyceny z wykorzystaniem danych nieopartych na obserwowalnych danych rynkowych

826

(2)

193

(1)

Ogółem

828

(5)

199

(4)

W okresie sprawozdawczym nie występowały przesunięcia pomiędzy poziomami 1 i 2. Instrumenty pochodne na poziomie 3 hierarchii wartości godziwej obejmują gwarancje w odniesieniu do portfeli kapitałowych.

Uzgodnienie aktywów i zobowiązań finansowych będących instrumentami pochodnymi wycenianych przy użyciu technik wyceny z wykorzystaniem danych nieopartych na obserwowalnych danych rynkowych (poziom 3)

(w mln EUR)

Zmiany wartości godziwej

 

Saldo otwarcia składnika aktywów/(zobowiązania) na 1.1.2021

192

Wypłacone należności związane z uruchomieniem gwarancji

5

Zwroty uruchomionych gwarancji

(1)

Przychody z tytułu rozliczonych gwarancji

(160)

Zyski lub straty za okres w nadwyżce lub deficycie

788

Przesunięcia do poziomu 3

—

Przesunięcia z poziomu 3

—

Inne

—

Saldo zamknięcia na 31.12.2021

824

Zyski netto w odniesieniu do aktywów będących instrumentami pochodnymi poziomu 3 utrzymywanych na koniec 2021 r. wyniosły 777 mln EUR. Kwota ta jest przedstawiana jako przychody finansowe i ujmowana w pozycji „Zyski z tytułu aktywów lub zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt będących instrumentami pochodnymi” (zob. informacja dodatkowa 3.9).

2.5.   PŁATNOŚCI ZALICZKOWE

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Trwałe

 

 

 

Płatności zaliczkowe

2.5.1

57 764

30 574

Inne zaliczki dla państw członkowskich

2.5.2

2 901

3 825

Wkłady do funduszy powierniczych

 

126

119

 

 

60 792

34 519

Obrotowe

 

 

 

Płatności zaliczkowe

2.5.1

28 427

24 902

Inne zaliczki dla państw członkowskich

2.5.2

4 229

3 327

 

 

32 656

28 229

Ogółem

 

93 447

62 748

Płatności zaliczkowe w ramach różnych programów muszą być wystarczające, aby zapewnić beneficjentowi niezbędne finansowanie, które umożliwi mu rozpoczęcie i realizację projektu, przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów finansowych UE oraz uwzględnieniu ograniczeń prawnych i operacyjnych, a także ograniczeń związanych z efektywnością kosztową.

Znaczny wzrost w stosunku do poprzedniego roku wynika głównie z uruchomienia w 2021 r. instrumentu RRF (NGEU), w ramach którego wypłacono wstępnie 36,4 mld EUR płatności zaliczkowych.

2.5.1.   Płatności zaliczkowe

(w mln EUR)

 

Kwota brutto

Rozliczone w ramach rozliczeń międzyokresowych

Kwota netto na 31.12.2021

Kwota brutto

Rozliczone w ramach rozliczeń międzyokresowych

Kwota netto na 31.12.2020

Zarządzanie dzielone

 

 

 

 

 

 

EFRROW oraz inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

3 172

(208)

2 965

3 193

—

3 193

EFRR i FS

23 531

(4 571 )

18 960

23 074

(3 846 )

19 229

EFS

9 085

(1 823 )

7 263

8 222

(1 348 )

6 874

Inne

4 836

(2 263 )

2 572

4 192

(1 520 )

2 672

 

40 624

(8 865 )

31 760

38 681

(6 713 )

31 967

Zarządzanie bezpośrednie

 

 

 

 

 

 

Wydatkowane przez:

 

 

 

 

 

 

Komisja

46 494

(11 970 )

34 525

17 031

(10 648 )

6 382

z czego RRF (NGEU)

34 879

(4 065 )

30 814

—

—

—

Agencje wykonawcze UE

23 931

(15 030 )

8 901

18 565

(10 931 )

7 633

Fundusze powiernicze

1 140

(847)

293

1 121

(843)

278

 

71 565

(27 847 )

43 718

36 716

(22 423 )

14 294

Zarządzanie pośrednie

 

 

 

 

 

 

Wydatkowane przez:

 

 

 

 

 

 

Inne agencje i organy UE

1 657

(687)

971

1 243

(781)

462

Państwa trzecie

1 874

(1 261 )

614

1 515

(1 043 )

471

Organizacje międzynarodowe

9 545

(5 955 )

3 590

9 068

(6 020 )

3 048

Inne podmioty

12 992

(7 453 )

5 539

11 665

(6 432 )

5 233

 

26 069

(15 356 )

10 713

23 491

(14 276 )

9 215

Ogółem

138 258

(52 068 )

86 191

98 888

(43 412 )

55 476

Trwałe

57 764

—

57 764

30 574

—

30 574

Obrotowe

80 494

(52 068 )

28 427

68 314

(43 412 )

24 902

Płatności zaliczkowe oznaczają wypłacone pieniądze, a tym samym wykonanie środków na płatności. Jak wyjaśniono w informacji dodatkowej 1.5.7, są to zaliczki, które nie zostały jeszcze ujęte jako koszty. Chociaż płatności zaliczkowe zmniejszają w związku z tym wysokość zobowiązań pozostających do spłaty (zob. informacja dodatkowa 5.1), stanowią one koszty, które w dalszym ciągu należy zaakceptować i uwzględnić w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności.

W przypadku zarządzania dzielonego niemal wszystkie płatności zaliczkowe odnoszą się do okresu programowania 2014–2020. Istnieje pewna kwota początkowych płatności zaliczkowych, która nie zostanie rozliczona (tj. uwzględniona w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności) przed końcem tego okresu programowania i którą wykazuje się jako długoterminowe płatności zaliczkowe.

W obszarze spójności również istnieje kwota rocznych płatności zaliczkowych, którą rozlicza się corocznie i wykazuje się jako krótkoterminowe płatności zaliczkowe. Nowe płatności zaliczkowe dokonane w obszarze spójności obejmują roczne płatności zaliczkowe w 2021 r. (7.3 mld EUR), ale także płatności z Funduszu Solidarności UE (0,8 mld EUR). Nowe płatności zostały zrównoważone przez rozliczenia o mniej więcej podobnych wartościach i w związku z tym poziom pozostających do wypłaty płatności zaliczkowych ogólnie nadal jest stabilny w tym obszarze.

W przypadku zarządzania bezpośredniego największe kwoty płatności zaliczkowych to kwoty związane z bezzwrotnym wsparciem dotyczącym RRF, które rozpoczęło się w 2021 r. – 30,8 mld EUR netto na koniec roku. Inna znacząca kwota – 8,5 mld EUR (w 2020 r.: 9,3 mld EUR) – dotyczy obszaru badań naukowych (głównie programy „Horyzont 2020” i „Horyzont Europa”, realizowane przez agencje wykonawcze UE i Komisję).

W przypadku zarządzania pośredniego płatności zaliczkowe dotyczą głównie programów polityki wewnętrznej, takich jak Galileo i EGNOS (programy kosmiczne), ale także instrumentów związanych z globalnym wymiarem Europy (w tym instrumentów sąsiedztwa, rozwoju i współpracy międzynarodowej). Najbardziej zauważalny wzrost płatności zaliczkowych w tej pozycji związany jest z programami kosmicznymi.

Zabezpieczenia otrzymane w związku z płatnościami zaliczkowymi

Są to zabezpieczenia, których Komisja wymaga w niektórych przypadkach od beneficjentów innych niż państwa członkowskie przy wypłacie zaliczek (płatności zaliczkowych). W przypadku tego rodzaju zabezpieczeń wykazuje się dwie wartości – „wartość nominalną” i „wartość bieżącą”. W przypadku wartości nominalnej zdarzenie generujące jest związane z istnieniem zabezpieczenia. W przypadku wartości bieżącej zdarzeniem generującym zabezpieczenie jest wypłacenie płatności zaliczkowej w ramach gwarancji, po czym następuje obniżenie jej kwoty w ramach późniejszych rozliczeń. Na dzień 31 grudnia 2021 r. wartość nominalna uzyskanych gwarancji w odniesieniu do płatności zaliczkowych wynosiła 433 mln EUR, natomiast wartość bieżąca tych gwarancji – 383 mln EUR (w 2020 r.: odpowiednio 466 mln EUR i 402 mln EUR).

Niektóre kwoty płatności zaliczkowych wypłacone w ramach siódmego programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7PR) oraz programów „Horyzont 2020” i „Horyzont Europa” są w rzeczywistości pokrywane z mechanizmu ubezpieczeń wzajemnych (MIM), znanego wcześniej jako fundusz gwarancyjny dla uczestników (PGF). Mechanizm ubezpieczeń wzajemnych to instrument wzajemnych gwarancji ustanowiony w celu zabezpieczenia ryzyka związanego z niedokonaniem płatności przez beneficjentów w trakcie realizacji działań pośrednich w ramach tych programów. Wszyscy uczestnicy działań pośrednich otrzymujący dotację z UE wnoszą 5 % łącznej otrzymanej kwoty na poczet kapitału mechanizmu ubezpieczeń wzajemnych, który jest inwestowany przez Komisję na rynkach finansowych w celu generowania odsetek. Odsetki mogą być wykorzystane do pokrycia długów, które nie zostały spłacone przez uczestnika niewykonującego zobowiązań wobec Unii. Na koniec działań pośrednich wkłady są zwracane uczestnikom. UE (reprezentowana przez Komisję) działa jako przedstawiciel wykonawczy uczestników MIM, ale to oni są jego właścicielami. MIM jest zatem odrębną jednostką, która nie podlega konsolidacji w niniejszym rocznym sprawozdaniu finansowym UE.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. płatności zaliczkowe objęte MIM wynosiły 2,4 mld EUR (w 2020 r.: 2,3 mld EUR). Łączne aktywa MIM, w tym aktywa finansowe zarządzane przez Komisję, wynosiły ogółem 2,5 mld EUR (w 2020 r.: 2,4 mld EUR).

2.5.2.   Inne zaliczki dla państw członkowskich

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Zaliczki dla państw członkowskich w ramach instrumentów finansowych objętych zarządzaniem dzielonym

3 647

3 520

Programy pomocy

3 483

3 633

Ogółem

7 130

7 153

Trwałe

2 901

3 825

Obrotowe

4 229

3 327

Zaliczki dla państw członkowskich w ramach instrumentów finansowych objętych zarządzaniem dzielonym

W ramach programów finansowanych z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych można dokonywać płatności zaliczkowych z budżetu UE na rzecz państw członkowskich, aby zasilić instrumenty finansowe (tj. pożyczki, inwestycje kapitałowe lub gwarancje). Te instrumenty finansowe są tworzone i zarządzane przez państwa członkowskie, a nie Komisję. Środki pieniężne niewykorzystane w ramach tych instrumentów na koniec roku stanowią własność UE (tak jak w przypadku całego zaliczkowania) i dlatego traktuje się je jako składnik aktywów w bilansie UE.

Okres 2014–2020:

Szacuje się, że z kwoty 14 692 mln EUR wypłaconej w ramach polityki spójności na dzień 31 grudnia 2021 r. pozostała niewykorzystana kwota 3 547 mln EUR. Kwota ta obejmowała wkład państw członkowskich w inicjatywę dotyczącą MŚP, instrument zachęcający sektor bankowy do udzielania MŚP dodatkowych pożyczek (wypłacono kwotę 1 326 mln EUR z wyłączeniem kwot wciąż stanowiących płatności zaliczkowe, z czego szacuje się, że 366 mln EUR jest jeszcze niewykorzystane).

W przypadku rozwoju obszarów wiejskich na koniec roku pozostała niewykorzystana kwota 97 mln EUR.

Okres 2007–2013:

Wszelkie kwoty dotyczące polityki spójności uznaje się albo za wykorzystane, albo za realokowane na inne działania, a zatem na dzień 31 grudnia 2021 r. w bilansie nie są wykazywane żadne aktywa. Należy zauważyć, że rzeczywiste wykorzystanie w ramach różnych instrumentów zostanie poddane przeglądowi w ramach procesu zamykania programów w nadchodzących latach.

Programy pomocy

Podobnie zwrócone kwoty odpowiadające zaliczkom wypłaconym przez państwa członkowskie w związku z różnymi programami pomocy (pomoc państwa, środki związane z rynkiem w ramach EFRG lub środki inwestycyjne EFRROW), które nie zostały wykorzystane na koniec roku, wykazuje się w bilansie UE po stronie aktywów (zaliczki). Komisja oszacowała wartość tych zaliczek w oparciu o informacje dostarczone przez państwa członkowskie; odpowiednie kwoty ujęto w podpozycji „Programy pomocy” powyżej.

Okres 2014–2020:

Na koniec roku niewykorzystane kwoty oszacowano na 1 768 mln EUR, jeżeli chodzi o politykę spójności, oraz na 1 649 mln EUR, jeżeli chodzi o rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich.

Okres 2007–2013:

Szacuje się, że na koniec 2021 r. 66 mln EUR wypłaconych w kontekście rozwoju obszarów wiejskich pozostało niewykorzystanych.

2.6.   NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU TRANSAKCJI WYMIANY I NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU TRANSAKCJI INNYCH NIŻ TRANSAKCJE WYMIANY

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Trwałe

 

 

 

Należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany

2.6.1

34 892

44 128

Należności z tytułu transakcji wymiany

2.6.2

5 750

1 685

 

 

40 642

45 813

Obrotowe

 

 

 

Należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany

2.6.1

29 473

26 915

Należności z tytułu transakcji wymiany

2.6.2

2 323

1 766

 

 

31 796

28 681

Ogółem

 

72 438

74 493

2.6.1.   Należności z tytułu transakcji innych niż transakcje wymiany

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Trwałe

 

 

 

Państwa członkowskie

2.6.1.1

2 497

2 237

Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa

2.6.1.2

30 839

40 629

Naliczone przychody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów

2.6.1.4

1 556

1 261

Inne należności

 

—

1

 

 

34 892

44 128

Obrotowe

 

 

 

Państwa członkowskie

2.6.1.1

5 682

7 213

Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa

2.6.1.2

10 913

6 827

Grzywny za naruszenie zasad konkurencji

2.6.1.3

11 698

11 295

Naliczone przychody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów

2.6.1.4

1 097

787

Inne należności

2.6.1.5

83

792

 

 

29 473

26 915

Ogółem

 

64 365

71 043

2.6.1.1.   Należności od państw członkowskich

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Rachunki A TZW

6 137

5 297

Odrębne rachunki TZW

1 405

1 460

Należne zasoby własne

15

2 188

Utrata wartości

(875)

(892)

Inne

—

—

Należności związane z zasobami własnymi

6 683

8 053

Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG)

1 525

1 378

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

668

720

Utrata wartości

(843)

(837)

Należności związane z EFRG i rozwojem obszarów wiejskich

1 350

1 260

Płatności zaliczkowe do odzyskania

26

53

VAT zapłacony i podlegający odzyskaniu

45

35

Inne należności od państw członkowskich

73

49

Ogółem

8 178

9 450

Trwałe

2 497

2 237

Obrotowe

5 682

7 213

Największa kwota, dokładnie 2,1 mld EUR, ujęta w pozycji „Trwałe”, dotyczy kwot należnych od państw członkowskich i wynika z postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego prowadzonego przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (zob. wyjaśnienia poniżej). Podobnie jak w latach ubiegłych, w pozycji „Trwałe” ujęto również kwoty związane z niewykonanymi decyzjami w ramach kontroli zgodności rozliczeń w odniesieniu do Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) oraz Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Odzyskiwanie kwot związanych z tymi decyzjami odbywa się w ratach rocznych.

Należności związane z zasobami własnymi

„Rachunek A” oznacza miesięczne zestawienia, w których państwa członkowskie przekazują informacje o ustalonych kwotach należności w ramach tradycyjnych zasobów własnych. W tabeli wymieniono kwoty z „rachunku A”, które nie zostały jeszcze wpłacone na rachunek Komisji. Tradycyjne zasoby własne (TZW) to przede wszystkim cła pobierane przez państwa członkowskie w imieniu Komisji.

Według stanu na koniec roku „rachunek A” utrzymywał się zasadniczo na poziomie w przedziale 3–3,5 mld EUR. W 2021 r. i w 2020 r. całkowita kwota obejmowała jednak dodatkowe kwoty TZW związane z postępowaniem w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego prowadzonym przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (zob. poniżej) oraz z innymi sprawozdaniami z inspekcji TZW. Ponieważ zastosowanie mają odsetki za zwłokę w wysokości 2,2 mld EUR (w 2020 r.: 1,7 mld EUR), kwoty te są zatem ujmowane również w niniejszym rocznym sprawozdaniu finansowym (zob. informacje dodatkowe 2.6.2 i 3.9).

Jeżeli chodzi o postępowanie w sprawie uchybienia przez Zjednoczone Królestwo zobowiązaniom państwa członkowskiego, 8 marca 2018 r. Komisja przesłała do Zjednoczonego Królestwa wezwanie do usunięcia uchybienia (naruszenie nr 2018/2008), ponieważ Zjednoczone Królestwo nie wywiązało się z obowiązku udostępnienia budżetowi UE prawidłowej kwoty tradycyjnych zasobów własnych. Ponieważ Zjednoczone Królestwo nie udzieliło zadowalającej odpowiedzi ani na wezwanie do usunięcia uchybienia, ani na uzasadnioną opinię przesłaną 24 września 2018 r., Komisja podjęła decyzję o wniesieniu sprawy o uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i wytoczyła powództwo w tym zakresie 7 marca 2019 r. Sprawa ta wypłynęła w sprawozdaniu OLAF-u z 2017 r., w którym stwierdzono, że importerzy w Zjednoczonym Królestwie unikali płacenia znacznych kwot należności celnych, wykorzystując fikcyjne i fałszywe faktury oraz nieprawidłowe deklaracje wartości celnej przy wwozie. Na podstawie metodyki opracowanej przez OLAF i JRC oraz w oparciu o dostępne informacje Komisja oszacowała, że efektem naruszania zobowiązań państwa członkowskiego przez Zjednoczone Królestwo w okresie od listopada 2011 r. do października 2017 r. były straty w budżecie UE wynoszące 2,1 mld EUR (netto, tj. po odliczeniu od kwoty brutto wynoszącej 2,7 mld EUR kosztów poboru, które mają zostać zatrzymane przez Zjednoczone Królestwo). 8 marca 2022 r. Trybunał wydał w tej sprawie wyrok i potwierdził, że Zjednoczone Królestwo naruszyło swoje obowiązki dotyczące ochrony budżetu Unii. Polecił jednak, aby Komisja ponownie obliczyła kwotę będącą przedmiotem roszczenia. Komisja przeanalizuje teraz wyrok, a w szczególności uwagi Trybunału dotyczące ustalenia wysokości przedmiotowych kwot. Tym samym obecnie przeprowadzana jest szczegółowa analiza prawna i operacyjna, której wnioski nie są jeszcze dostępne. Dlatego też zarówno kwotę główną wynoszącą 2,1 mld EUR, jak i szacunkowe odsetki za zwłokę wynoszące 2,1 mld EUR naliczone do końca 2021 r. (w porównaniu z odsetkami w wysokości 1,6 mld EUR naliczonymi i zatwierdzonymi do końca 2020 r.) nadal klasyfikuje się jako aktywa długoterminowe, co stanowi najlepszy dostępny szacunek.

W tym roku na dzień 31 grudnia 2021 r. należności obejmują także kwotę 0,4 mld EUR szacowanych strat w zakresie tradycyjnych zasobów własnych należnych ze strony niektórych państw członkowskich z tytułu przywozu materiałów włókienniczych i obuwia z Chin według znacznie zaniżonej wartości. Szacunki te mogą ulec zmianie, w szczególności po wydaniu przez Trybunał wyroku w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przez Zjednoczone Królestwo.

W rachunku tym Komisja dodatkowo uwzględniła należności w wysokości 0,17 mld EUR dotyczące ustalonych ceł oraz odsetek za zwłokę, których kwotę obliczono na podstawie najnowszych dostępnych informacji.

„Odrębny rachunek” oznacza rachunek, na którym przedstawia się ustalone należności, których nie ujęto na „rachunku A”, ponieważ nie zostały odzyskane przez państwa członkowskie i nie objęto ich żadnym zabezpieczeniem, tj. gwarancją (lub zabezpieczenie zostało przekazane, a należności i tak zostały zakwestionowane). Należności te podlegają utracie wartości na podstawie informacji przekazywanych co roku przez państwa członkowskie. Kwoty utraty wartości utrzymywały się zasadniczo na zbliżonym poziomie na koniec każdego roku, jak wykazano w tabeli.

„Należne zasoby własne” w 2021 r. oznaczają kwoty należne powstałe w związku z budżetem korygującym nr 6/2021 przyjętym 24 listopada 2021 r. Odpowiednie kwoty zostały zapisane przez państwa członkowskie w pierwszym dniu roboczym stycznia 2022 r.

Należności związane z EFRG i rozwojem obszarów wiejskich

Pozycja ta obejmuje przede wszystkim kwoty należne od państw członkowskich na dzień 31 grudnia 2021 r., na podstawie kwot zadeklarowanych i poświadczonych przez państwa członkowskie na dzień 15 października 2021 r. Należności powstałe w okresie między zadeklarowaniem tych kwot a dniem 31 grudnia 2021 r. podlegają oszacowaniu. Komisja szacuje także wysokość odpisu aktualizującego wartość w odniesieniu do kwot należnych od beneficjentów, których odzyskanie jest mało prawdopodobne. Ujęcie takiej korekty nie oznacza, że Komisja odstępuje od odzyskania tych kwot w przyszłości. W korekcie uwzględnia się także odliczenie w wysokości 20 %, które odpowiada kwocie, którą państwa członkowskie mają prawo zatrzymać na pokrycie kosztów administracyjnych.

2.6.1.2.   Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa

„Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej” (nr ref. 2019/C 384 I/01) („umowa o wystąpieniu”) podpisana między UE a Zjednoczonym Królestwem nakłada na obie strony różne zobowiązania finansowe. Na dzień 31 grudnia 2021 r. należność netto od Zjednoczonego Królestwa w oparciu o te zobowiązania wynosiła 41 753 mln EUR (w 2020 r.: 47 456 mln EUR), z czego 10 913 mln EUR ma zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego (w 2020 r.: 6 827 mln EUR).

(w mln EUR)

 

Art. 140

Art. 142

Inne

31.12.2021

31.12.2020

Należne ze strony Zjednoczonego Królestwa

28 620

14 751

610

43 982

49 579

Należne na rzecz Zjednoczonego Królestwa

—

—

(2 229 )

(2 229 )

(2 122 )

Ogółem

28 620

14 751

(1 618 )

41 753

47 456

Trwałe

17 064

14 486

(711)

30 839

40 629

Obrotowe

11 556

265

(908)

10 913

6 827

Dostosowanie udziału Zjednoczonego Królestwa (art. 139)

Zgodnie z art. 139 udział Zjednoczonego Królestwa w zobowiązaniach finansowych wynikających z umowy o wystąpieniu stanowi odsetek obliczony jako stosunek zasobów własnych udostępnionych przez Zjednoczone Królestwo w latach 2014–2020 do zasobów własnych udostępnionych w tym okresie przez wszystkie państwa członkowskie i Zjednoczone Królestwo. W marcu 2021 r. obliczono, że udział ten wynosi 12,358072326018200 %. Zgodnie z art. 139 udział ten należy jednak dostosować o kwotę sald VAT i DNB (2014–2020) zgłoszoną państwom członkowskim przed dniem 1 lutego 2022 r. W związku z tym ostateczny udział Zjednoczonego Królestwa obliczono na 12,431681219587700 %. W następstwie dostosowania udziału Zjednoczonego Królestwa w związku z obliczeniami leżącymi u podstaw kwot, na które w 2021 r. wystawiono już fakturę na Zjednoczone Królestwo, w kwietniu 2022 r. wystawiono na Zjednoczone Królestwo fakturę na dodatkową kwotę 67 mln EUR.

Płatności na podstawie umowy o wystąpieniu

Mechanizm płatności, który należy zastosować do zobowiązań przewidzianych dla obydwu stron określono w art. 148. Podsumowując, w kwietniu i we wrześniu każdego roku UE wystawia faktury na kwoty netto należne od Zjednoczonego Królestwa, a Zjednoczone Królestwo płaci te faktury w miesięcznych transzach. Kwoty zgłoszone w kwietniu danego roku są płatne w czterech równych miesięcznych transzach od czerwca do września tego roku. Kwoty zgłoszone we wrześniu są płatne w ośmiu równych miesięcznych transzach od października tego roku do maja roku następnego. Ponieważ niektóre zgłaszane kwoty z konieczności opierają się na prognozach i szacunkach, zgłoszenia są aktualizowane każdego roku na podstawie rzeczywistych danych liczbowych.

W 2021 r. całkowita kwota zgłoszona Zjednoczonemu Królestwu na podstawie art. 136 oraz art. 140–147 wynosiła 11 930 mln EUR, z czego 3 763 mln EUR zgłoszono w kwietniu 2021 r., a 8 166 mln EUR zgłoszono we wrześniu 2021 r. Płatności otrzymane w 2021 r. wyniosły ogółem 6 826 mln EUR, z czego kwota 3 763 mln EUR dotyczyła zgłoszenia kwietniowego (płatna w czterech równych miesięcznych transzach w okresie od czerwca do września 2021 r.), a kwota 3 062 EUR dotyczyła zgłoszenia wrześniowego (płatna w trzech równych transzach w okresie od października do grudnia 2021 r.):

(w mln EUR)

 

Zgłoszenie – kwiecień 2021 r.

(należne i zapłacone od czerwca do września 2021 r.)

Zgłoszenie – wrzesień 2021 r.:

(należne i zapłacone od października do grudnia 2021 r.)

Ogółem

Artykuł 140

3 696

3 054

6 750

Artykuł 142

—

11

11

Artykuł 136

230

18

247

Artykuł 147

21

—

21

 

3 946

3 083

7 029

Artykuł 141

—

(20)

(20)

Artykuł 143

(93)

—

(93)

Artykuł 144

(46)

—

(46)

Artykuł 145

(37)

—

(37)

Artykuł 146

(7)

—

(7)

 

(183)

(20)

(203)

Ogółem

3 763

3 062

6 826

Pozostałe saldo faktury z września 2021 r. na koniec roku, wynoszące 5 104 mln EUR, zapłacono w pięciu równych miesięcznych transzach w okresie od stycznia do maja 2022 r.

Art. 140 – Zobowiązania pozostające do spłaty

Zjednoczone Królestwo zobowiązało się zapłacić UE swój udział w zobowiązaniach budżetowych pozostających do spłaty na dzień 31 grudnia 2020 r. (tak zwany „Brexit RAL”) dostosowany zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 140. Na dzień 31 grudnia 2021 r. łączna kwota ujęta jako należność wynosiła 28 620 mln EUR (w 2020 r.: 34 966 mln EUR), z czego kwota 11 556 mln EUR jest płatna w ciągu 12 miesięcy następujących po końcu roku. W poniższej tabeli przedstawiono główne przepływy pomiędzy łączną kwotą ujętą jako należność na dzień 31 grudnia 2020 r. (obliczoną na podstawie niedostosowanego udziału Zjednoczonego Królestwa) oraz łączną kwotą ujętą jako należność na dzień 31 grudnia 2021 r.:

(w mln EUR)

Kwota należna od Zjednoczonego Królestwa na dzień 31.12.2020 r. (na podstawie niedostosowanego udziału Zjednoczonego Królestwa)

34 966

Dostosowanie udziału Zjednoczonego Królestwa

208

Kwota należna od Zjednoczonego Królestwa na dzień 31.12.2020 r. (na podstawie dostosowanego udziału Zjednoczonego Królestwa)

35 174

Korekty finansowe netto dotyczące okresu 2014–2020 lub poprzednich okresów programowania (w tym korekta odliczeń z 2020 r.)

(58)

Tradycyjne zasoby własne odnoszące się do 2020 r. i udostępnione Unii w 2021 r.

(w tym korekta odliczeń z 2020 r.)

(82)

Płatności netto otrzymane od Zjednoczonego Królestwa w 2021 r.

(6 750 )

Dostosowanie szacowanego niewykonania

337

Ogółem

28 620

Trwałe

17 064

Obrotowe

11 556

Spadek łącznej kwoty ujętej jako należność w ujęciu rok do roku wynosił 6 346 mln EUR i wynikał głównie z płatności otrzymanych od Zjednoczonego Królestwa w 2021 r. (6 750 mln EUR).

Dostosowanie kwoty należnej od Zjednoczonego Królestwa na dzień 31 grudnia 2020 r., które skutkowało wzrostem o 208 mln EUR, odzwierciedla dostosowanie udziału Zjednoczonego Królestwa w skorygowanych zobowiązaniach budżetowych na dzień 31 grudnia 2020 r., do których stosuje się udział Zjednoczonego Królestwa (216,7 mln EUR). Uwzględniono również korekty odliczeń ujęte w rocznym sprawozdaniu finansowym UE z 2020 r. z tytułu korekt finansowych netto dotyczących okresu 2014–2020 lub poprzednich okresów programowania oraz tradycyjnych zasobów własnych odnoszących się do 2020 r. i udostępnionych Unii w 2021 r. (2,4 mln EUR), jak również korektę odliczenia z tytułu szacowanego niewykonania (6,0 mln EUR).

Całkowite odliczenie z tytułu korekt finansowych netto dotyczących okresu 2014–2020 lub poprzednich okresów programowania, wynoszące 58,5 mln EUR, obejmuje kwoty zafakturowane we wrześniu 2021 r., których nie ujęto jeszcze w rocznym sprawozdaniu finansowym za 2020 r. (34,8 mln EUR, z czego 12,8 mln EUR zostało zapłacone przez Zjednoczone Królestwo w okresie od października do grudnia 2021 r., a 22,0 mln EUR – od stycznia do maja 2022 r.), dostosowanie udziału Zjednoczonego Królestwa w tych kwotach (0,2 mln EUR) oraz kwoty, które mają zostać zafakturowane we wrześniu 2022 r. i będą płatne od października do grudnia 2022 r. (23,5 mln EUR).

Całkowite odliczenie z tytułu tradycyjnych zasobów własnych dotyczących 2020 r. i udostępnionych Unii w 2021 r., wynoszące 82,0 mln EUR, obejmuje kwoty zafakturowane we wrześniu 2021 r., których nie ujęto jeszcze w rocznym sprawozdaniu finansowym za 2020 r. (16,7 mln EUR, z czego 6,3 mln EUR zostało zapłacone przez Zjednoczone Królestwo w okresie od października do grudnia 2021 r., a 10,4 mln EUR – od stycznia do maja 2022 r.), dostosowanie udziału Zjednoczonego Królestwa w tych kwotach (0,1 mln EUR) oraz kwoty zafakturowane w kwietniu 2022 r. (65,2 mln EUR).

Kwota, która ma zostać zapłacona w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego (11 556 mln EUR) obejmuje pozostałe saldo faktury z września 2021 r. (5 090 mln EUR), kwotę zafakturowaną w kwietniu 2022 r. (4 029 mln EUR) oraz kwotę, która ma zostać zafakturowana we wrześniu 2022 r. i będzie płatna w okresie od października do grudnia 2022 r. (2 437 mln EUR). Na kwotę zafakturowaną w kwietniu 2022 r. składają się: kwota 3 280 mln EUR związana z udziałem Zjednoczonego Królestwa w szacowanej realizacji zobowiązań pozostających do spłaty w 2022 r., kwota 65,2 mln EUR związana z odliczeniami z tytułu tradycyjnych zasobów własnych, kwota 70,5 mln EUR związana z dostosowaniem udziału Zjednoczonego Królestwa w kwotach zafakturowanych w 2021 r. oraz kwota 743,6 mln EUR związana z dostosowaniem udziału Zjednoczonego Królestwa w zobowiązaniach pozostających do spłaty, które mają zostać zrealizowane w 2021 r. Na kwotę, która ma zostać zafakturowana we wrześniu 2022 r. i zapłacona w okresie od października do grudnia 2022 r., składają się: kwota 2 460 mln EUR związana z udziałem Zjednoczonego Królestwa w szacowanej realizacji zobowiązań pozostających do spłaty w 2022 r. oraz kwota 23,5 mln EUR związana z odliczeniami z tytułu korekt finansowych netto.

Po aktualizacji oficjalnej prognozy Komisji dotyczącej umorzenia całości zobowiązań pozostających do spłaty na dzień 31 grudnia 2020 r. kwoty należne od Zjednoczonego Królestwa wzrosły o 337 mln EUR w wyniku aktualizacji szacowanego niewykonania.

Artykuł 142 – Zobowiązania Unii na koniec 2020 r.

Zjednoczone Królestwo zobowiązało się zapłacić UE swój udział w zobowiązaniach Unii na koniec 2020 r., z wyjątkiem zobowiązań: a) z odpowiadającymi im aktywami oraz b) odnoszących się do funkcjonowania budżetu i zarządzania zasobami własnymi (w tym kwot już pokrytych przez zobowiązania pozostające do spłaty, zob. art. 140 powyżej). Główna kwota dotyczy zobowiązań UE z tytułu świadczeń po okresie zatrudnienia (świadczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne) istniejących na dzień 31 grudnia 2020 r.

Zobowiązania z 2020 r. pozostające do spłaty na podstawie art. 142 ust. 6

(w mln EUR)

 

System emerytalno-rentowy urzędników europejskich

Wspólny system ubezpieczenia chorobowego

31.12.2021

31.12.2020

Zobowiązania z 2020 r. pozostające do spłaty

104 832

9 675

114 507

113 676

Udział Zjednoczonego Królestwa

13 032

1 203

14 235

14 048

Składki do PSEO/JSIS

227

8

236

0

Ogółem

13 260

1 211

14 471

14 048

Trwałe

13 032

1 203

14 235

14 048

Obrotowe

227

8

236

0

Zgodnie z trybem spłaty zaległych płatności określonym w art. 142 ust. 6 Zjednoczone Królestwo wnosi co roku wkład w płatności netto dokonywane z budżetu Unii w roku poprzednim na rzecz każdego beneficjenta systemu emerytalno-rentowego urzędników europejskich (PSEO) oraz w powiązane składki z budżetu Unii do wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego (JSIS) na każdego beneficjenta lub osobę, która jest uprawniona do świadczeń za pośrednictwem beneficjenta. Rozpoczęcie opłacania tych rocznych wkładów zaplanowano na czerwiec 2022 r. (przy czym każda roczna rata będzie płatna w czterech miesięcznych transzach od czerwca do września danego roku).

Skorygowany udział Zjednoczonego Królestwa w płatnościach netto dokonanych z budżetu Unii w 2021 r. na rzecz beneficjentów PSEO oraz na rzecz JSIS wynosił odpowiednio 227 mln EUR i 8 mln EUR. O kwotach tych powiadomiono Zjednoczone Królestwo w ramach faktury za kwiecień 2022 r. (kwoty te są więc płatne w czterech równych miesięcznych transzach w okresie od czerwca do września 2022 r.).

Co więcej, na dzień 31 grudnia 2021 r. zobowiązania Zjednoczonego Królestwa z 2020 r. pozostające do spłaty na podstawie art. 142 ust. 6, dotyczące PSEO oraz JSIS, wynosiły odpowiednio 13 032 mln EUR i 1 203 mln EUR (w 2020 r.: 12 450 mln EUR i 1 599 mln EUR). Wzrost dotyczący PSEO był spowodowany przede wszystkim stratą aktuarialną wynikającą ze zmian w założeniach finansowych – zob. szczegóły w informacji dodatkowej 2.9. Należy zauważyć, że chociaż strata aktuarialna wynikająca ze zmian w założeniach finansowych wpływa na wartość bieżącą pozostających do spłaty zobowiązań z 2020 r. obliczonych na podstawie MSRSP nr 39/reguły rachunkowości UE nr 12, nie powoduje ona zmiany ani kwoty świadczeń, które muszą zostać faktycznie wypłacone przez UE, ani – w sposób dorozumiany – wkładów Zjednoczonego Królestwa do tych płatności w momencie ich wymagalności zgodnie z domyślnym mechanizmem rozliczenia na podstawie art. 142 ust. 6.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. Zjednoczone Królestwo nie skorzystało z możliwości wczesnego rozliczenia przewidującej płatność pozostających do spłaty zobowiązań z 2020 r. z tytułu PSEO oraz JSIS, obliczonych na podstawie wycen aktuarialnych dokonanych zgodnie z MSRSP nr 39/regułą rachunkowości UE nr 12, w pięciu równych transzach zgodnie z procedurą określoną w art. 142 ust. 6 akapit ostatni.

Zobowiązania z 2020 r. pozostające do spłaty na podstawie art. 142 ust. 5

Zgodnie z art. 142 ust. 5 Zjednoczone Królestwo wnosi wkład w zobowiązania związane z innymi systemami świadczeń emerytalnych, zapisane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Unii w roku budżetowym 2020 w 10 transzach, począwszy od dnia 31 października 2021 r. (przy czym każda roczna rata jest płatna w ośmiu miesięcznych transzach od października do maja roku następnego). Zobowiązania te w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Unii za rok budżetowy 2020 wynosiły 2 344 mld EUR, w wyniku czego dostosowany udział Zjednoczonego Królestwa na dzień 31 grudnia 2020 r. wyniósł 291 mln EUR. Biorąc pod uwagę kwoty otrzymane od Zjednoczonego Królestwa w 2021 r., wynoszące łącznie 11 mln EUR, pozostający do spłaty udział Zjednoczonego Królestwa w innych systemach świadczeń emerytalnych zmniejszył się do 281 mln EUR na dzień 31 grudnia 2021 r., z czego 29 mln EUR ma zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy następujących po końcu roku.

Więcej informacji na temat systemów świadczeń pracowniczych znajduje się w informacji dodatkowej 1.5.10 oraz w informacji dodatkowej 2.9.

Inne artykuły

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Należne ze strony Zjednoczonego Królestwa:

 

 

Artykuł 136

557

230

Artykuł 147

53

46

 

610

275

Należne na rzecz Zjednoczonego Królestwa:

 

 

Artykuł 141

(1 818 )

(1 766 )

Artykuł 143

(163)

(93)

Artykuł 144

(73)

(46)

Artykuł 145

(148)

(183)

Artykuł 146

(27)

(33)

 

(2 229 )

(2 122 )

Ogółem

(1 618 )

(1 847 )

Trwałe

(711)

(1 894 )

Obrotowe

(908)

47

Artykuł 136 – Przepisy mające zastosowanie w odniesieniu do zasobów własnych

W art. 136 ustanowiono przepisy mające zastosowanie po dniu 31 grudnia 2020 r. w odniesieniu do zasobów własnych. Zjednoczone Królestwo ma prawo otrzymać swój udział lub, w zależności od sytuacji, jest zobowiązane do zapłaty swojego udziału, w przypadku gdy zasoby własne odnoszące się do lat budżetowych do 2020 r. włącznie mają zostać udostępnione, skorygowane lub poddane dostosowaniom po 31 grudnia 2020 r. Ponadto otrzyma ono swój udział w dostosowaniach związanych z klauzulą opt-out z 2020 r. Podlega ono również wszelkim dostosowaniom zasobów własnych opartych na VAT i DNB, które odnoszą się do lat budżetowych do 2020 r. włącznie. Te dostosowania związane z VAT i DNB będą obliczane co roku do dnia 31 grudnia 2028 r. Należy uwzględnić również aktualizacje rabatu brytyjskiego za lata 2018–2019.

Zjednoczone Królestwo jest zobowiązane do wpłacenia tradycyjnych zasobów własnych pobranych przez nie po 28 lutego 2021 r., ale odnoszących się do 2020 r. oraz wcześniejszego okresu. Od tej kwoty odejmuje się następnie jego udział w udostępnionej przez nie sumie. Odrębny rachunek dla tradycyjnych zasobów własnych zostanie w pełni zlikwidowany 31 grudnia 2025 r.

Kwota netto należna ze strony Zjednoczonego Królestwa pozostająca do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi 557 mln EUR, z czego 544 mln EUR Zjednoczone Królestwo będzie musiało zapłacić w ciągu 12 miesięcy następujących po końcu roku, a 1 101 mln EUR będzie musiało zapłacić w późniejszym czasie:

(w mln EUR)

Kwota należna ze strony Zjednoczonego Królestwa na dzień 31.12.2020 r.

230

Dostosowanie udziału Zjednoczonego Królestwa

(2)

Kwota zafakturowana Zjednoczonemu Królestwu we wrześniu 2021 r.

47

Płatności otrzymane w 2021 r.

(247)

Rabat brytyjski

(497)

Klauzula opt-out

(105)

Dostosowania związane z VAT i DNB (dotyczące 2020 r. i wcześniejszych lat)

1 101

Tradycyjne zasoby własne netto Zjednoczonego Królestwa po 28 lutego 2021 r.

31

Kwota należna ze strony Zjednoczonego Królestwa na dzień 31.12.2021 r.

557

Trwałe

1 101

Obrotowe

(544)

Artykuł 141 – Grzywny

Zjednoczone Królestwo jest uprawnione do swojej części grzywien nałożonych przed dniem 31 grudnia 2020 r., a także grzywien nałożonych przez Unię po dniu 31 grudnia 2020 r. w ramach procedury, o której mowa w art. 92 ust. 1, gdy staną się one ostateczne. Kwota grzywien mających znaczenie dla Zjednoczonego Królestwa, które były nieuregulowane na dzień 31 grudnia 2021 r., wynosi 13,8 mld EUR (w 2020 r.: 14,3 mld EUR). Spadek o 0,5 mld EUR wynika głównie ze zwiększenia utraty wartości grzywien o 0,9 mld EUR, zrównoważonego przez wzrost netto grzywien o 0,3 mld EUR (1,7 mld EUR grzywien nałożonych w 2021 r. pomniejszone o 1,4 mld EUR grzywien potwierdzonych i zapłaconych, zmniejszonych lub unieważnionych na mocy decyzji sądów w 2021 r.). Dostosowany udział Zjednoczonego Królestwa w tych grzywnach, nieuregulowanych na dzień 31 grudnia 2021 r., wynosi 1,7 mld EUR (w 2020 r. (niedostosowany udział): 1,8 mld EUR), z czego kwota 80,8 mln EUR zostanie ujęta w fakturze za wrzesień 2022 r. i zapłacona przez Zjednoczone Królestwo w okresie od października 2022 r. do maja 2023 r. Ponadto Zjednoczone Królestwo jest uprawnione do dostosowanego udziału Zjednoczonego Królestwa w ostatecznych grzywnach, które nie zostały jeszcze zafakturowane (69,2 mln EUR, które także zostaną uwzględnione w fakturze za wrzesień 2022 r. i wypłacone Zjednoczonemu Królestwu w okresie od października 2022 r. do maja 2023 r.), niedostosowanego udziału Zjednoczonego Królestwa w ostatecznych grzywnach, które zostały zafakturowane we wrześniu 2021 r., ale nie zostały jeszcze zapłacone na koniec roku (33,6 mln EUR wypłacone Zjednoczonemu Królestwu w okresie od stycznia do maja 2022 r.) oraz dostosowania udziału Zjednoczonego Królestwa w grzywnach, który został zafakturowany we wrześniu 2021 r. (0,3 mln EUR uwzględnione w fakturze za kwiecień 2022 r. i płatne Zjednoczonemu Królestwu w okresie od czerwca do września 2022 r.). Całkowity udział Zjednoczonego Królestwa w grzywnach wynosi tym samym 1,8 mld EUR (w 2020 r.: 1,8 mld EUR), z czego 90,2 mln EUR ma zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego (w 2020 r. (niedostosowany udział): 20 mln EUR).

Artykuł 143 – Warunkowe zobowiązania finansowe: pożyczki na pomoc finansową, EFIS, EFZR i upoważnienie EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich

Zgodnie z tym artykułem Zjednoczone Królestwo jest zobowiązane do sfinansowania swojej części zobowiązań warunkowych UE związanych z działalnością w zakresie zaciągania i udzielania pożyczek oraz działalnością gwarancyjną, o ile zobowiązania te powstaną i nie zostaną pokryte z istniejących funduszy gwarancyjnych – zob. informacja dodatkowa 4.1 dotycząca powiązanych zobowiązań warunkowych. UE zwróci Zjednoczonemu Królestwu kwoty, które już wpłaciło ono do funduszy gwarancyjnych, a które nie są już potrzebne. Zjednoczone Królestwo ma również prawo do środków powracających z operacji, za które jest współodpowiedzialne. Na dzień 31 grudnia 2021 r. kwota, która ma zostać wypłacona Zjednoczonemu Królestwu, w całości w ciągu najbliższych 12 miesięcy, wynosi 163 mln EUR (w 2020 r. (niedostosowany udział): 93 mln EUR).

Artykuł 144 – Instrumenty finansowe

Na podstawie tego artykułu UE zobowiązała się do zwrotu Zjednoczonemu Królestwu jego udziału w środkach powracających pochodzących z operacji finansowych zatwierdzonych do daty wystąpienia, jak również jego udziału w wypłatach dokonanych w ramach operacji finansowych zatwierdzonych po dacie wystąpienia. Na dzień 31 grudnia 2021 r. kwota, która ma zostać wypłacona Zjednoczonemu Królestwu, w całości w ciągu najbliższych 12 miesięcy, wynosi 73 mln EUR (w 2020 r. (niedostosowany udział): 46 mln EUR).

Artykuł 145 – Europejska Wspólnota Węgla i Stali w likwidacji (EWWiS w likwidacji)

Zjednoczone Królestwo jest uprawnione do swojego udziału w aktywach netto EWWiS w likwidacji na dzień 31 grudnia 2020 r., które mają być spłacone w pięciu ratach 30 czerwca każdego roku, począwszy od 2021 r. Aktywa netto EWWiS w likwidacji na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiły 1,5 mld EUR, z czego dostosowany udział Zjednoczonego Królestwa wynosi 184 mln EUR (w 2020 r. (niedostosowany udział): 183 mln EUR). W następstwie płatności pierwszej transzy w wysokości 37 mln EUR w 2021 r. kwota pozostająca do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi 148 mln EUR, z czego 37 mln EUR ma zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego.

Artykuł 146 – Inwestycje w Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI)

Zjednoczone Królestwo jest uprawnione do swojego udziału w inwestycji UE w opłacony kapitał podstawowy EFI na dzień 31 grudnia 2020 r., który ma być spłacony w pięciu transzach 30 czerwca każdego roku, począwszy od 2021 r. Inwestycja UE w opłacony kapitał podstawowy EFI na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiła 267 mln EUR, z czego dostosowany udział Zjednoczonego Królestwa wynosi 33 mln EUR (w 2020 r. (niedostosowany udział): 33 mln EUR). W następstwie płatności pierwszej transzy w wysokości 7 mln EUR kwota pozostająca do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi 27 mln EUR, z czego 7 mln EUR ma zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego.

Artykuł 147 – Sprawy sądowe

Zjednoczone Królestwo zobowiązało się do wniesienia swojego udziału w płatnościach z budżetu UE wynikających ze spraw sądowych dotyczących interesów finansowych Unii, które staną się wymagalne, pod warunkiem że fakty stanowiące przedmiot tych spraw wystąpiły nie później niż 31 grudnia 2020 r. Biorąc pod uwagę rezerwy i rozliczenia międzyokresowe na koniec roku, jak również rzeczywiste płatności dokonane przez UE w związku ze sprawami sądowymi w 2021 r. (z wyjątkiem płatności już zgłoszonych i uregulowanych przez Zjednoczone Królestwo w 2021 r.), szacunkowa kwota, którą będzie musiało zapłacić Zjednoczone Królestwo, wynosi 53 mln EUR (w 2020 r. (niedostosowany udział): 46 mln EUR), z czego 6 mln EUR ma zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego.

2.6.1.3.   Należności z tytułu grzywien za naruszenie zasad konkurencji

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Należność z tytułu kwoty grzywien brutto

14 922

14 503

Płatności tymczasowe

(2 100 )

(3 023 )

Utrata wartości

(1 125 )

(186)

Ogółem

11 698

11 295

Trwałe

—

—

Obrotowe

11 698

11 295

Ukarane przedsiębiorstwa, które wniosły lub planują wnieść odwołanie, mają możliwość albo dokonać płatności tymczasowych, albo dostarczyć Komisji gwarancje bankowe. W odniesieniu do łącznej kwoty nieuregulowanych grzywien na koniec roku 2 100 mln EUR (w 2020 r.: 3 023 mln EUR) otrzymano jako płatności tymczasowe, natomiast 11 067 mln EUR (w 2020 r.: 11 004 mln EUR) otrzymano jako gwarancje.

Kwoty odpisów z tytułu utraty wartości odzwierciedlają indywidualną ocenę przeprowadzoną przez Komisję w odniesieniu do kwot grzywien niezainkasowanych ani nie objętych gwarancją, których Komisja nie spodziewa się odzyskać.

W związku z możliwością konieczności zwrotu tymczasowo zapłaconych kwot ukaranym przedsiębiorstwom ujmuje się zobowiązanie warunkowe – zob. informacja dodatkowa 4.2.1.

2.6.1.4.   Naliczone przychody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Naliczone przychody

2 313

1 755

Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów związane z transakcjami innymi niż transakcje wymiany

340

293

Ogółem

2 653

2 048

Trwałe

1 556

1 261

Obrotowe

1 097

787

Naliczone przychody obejmują kwotę 2 mld EUR (w 2020 r.: 1,7 mld EUR), którą Komisja spodziewa się odzyskać w obszarze spójności w wyniku analizy i zatwierdzenia rocznych sprawozdań finansowych przedłożonych przez państwa członkowskie. Oczekuje się, że największa część tej kwoty (1,2 mld EUR) zostanie odzyskana dopiero po zamknięciu stanowiących podstawę programów (w wyniku środków w ramach inicjatywy inwestycyjnej w odpowiedzi na koronawirusa), w związku z czym jest ona klasyfikowana jako składnik trwały. Obejmuje ona także 0,3 mld EUR, które dotyczy sprawy zaniżenia wartości, wspomnianej w informacji dodatkowej 2.6.1.1, w szczególności szacunków, które nie zostały jeszcze tymczasowo zapłacone przez państwa członkowskie.

2.6.1.5.   Inne należności

Kwota 744 mln EUR wynikająca z przeniesienia niewydanych środków programu NER300 do funduszu innowacyjnego, nieodzyskana jeszcze od EBI na koniec 2020 r. i nieuwzględniona w innych należnościach na koniec 2020 r., została odzyskana w 2021 r. – zob. informacja dodatkowa 2.4.2.1.

2.6.2.   Należności z tytułu transakcji wymiany

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Trwałe

 

 

Należności z tytułu gwarancji finansowej

2 630

—

Odsetki za zwłokę

3 052

1 641

Inne należności

68

44

 

5 750

1 685

Obrotowe

 

 

Należności z tytułu gwarancji finansowej

485

—

Od klientów

302

324

Utrata wartości należności od klientów

(172)

(188)

Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów związane z transakcjami wymiany

236

345

Odsetki za zwłokę

1 127

1 085

Inne

345

200

 

2 323

1 766

Ogółem

8 073

3 450

Pozycja „Trwałe – Odsetki za zwłokę” obejmuje postępowania w sprawach zaniżenia wartości wymienionych w informacji dodatkowej 2.6.1.1 (1,8 mld EUR dotyczy Zjednoczonego Królestwa, a pozostała kwota 1,3 mld EUR dotyczy innych państw członkowskich), natomiast pozycja „Obrotowe – Odsetki za zwłokę” obejmuje głównie naliczone przychody pochodzące ze sprawozdań z inspekcji TZW oraz naliczone odsetki od gwarancji udzielonych przez ukarane przedsiębiorstwa.

Należności otrzymywane z tytułu umów gwarancji finansowej to wartość bieżąca premii, które mają być otrzymane jako wynagrodzenie za gwarancje udzielone przez UE. Większość gwarancji UE nie jest wynagradzana ani subsydiowana. Z tego względu należność jest znacznie niższa od zobowiązania z tytułu umowy gwarancji finansowej (zob. informacja dodatkowa 2.11.2). Wyjątkiem od tej zasady jest gwarancja EFIS, która w 2021 r. stanowiła 94 % należności otrzymywanych z tytułu umów gwarancji finansowej, a także upoważnienie do udzielania pożyczek na rzecz sektora prywatnego będące częścią unijnego upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich, które w 2021 r. wynosiły 106 mln EUR, oraz program „Horyzont 2020” na kwotę 59 mln EUR. Z całkowitej kwoty 3 115 mln EUR należności z tytułu umów gwarancji finansowej na dzień 31 grudnia 2021 r. kwotę 3 113 mln EUR sklasyfikowano jako aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt (poziom 3 hierarchii wartości godziwej). W porównaniu z saldem otwarcia, wynoszącym na 1 stycznia 2021 r.3 484 mln EUR, należności łącznie zmniejszyły się o 357 mln EUR w wyniku rozliczeń dokonanych w 2021 r., a o kolejne 12 mln EUR – z powodu przyszłych premii niższych od oczekiwanych.

2.7.   ZAPASY

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Materiały naukowe

58

59

Inne

26

21

Ogółem

84

80

2.8.   ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Rachunki – administracje finansowe i banki centralne

 

20 121

11 342

Rachunki bieżące

 

453

80

Rachunki zaliczkowe

 

8

8

Przekazanie (środki pieniężne w drodze)

 

—

0

Rachunki bankowe na potrzeby wykonania budżetu

2.8.1

20 582

11 430

NGEU

2.8.2

18 027

—

Instrumenty finansowe

2.8.3

2 838

2 446

Grzywny

2.8.4

1 953

1 458

Inne instytucje, agencje i organy

 

1 396

1 362

Fundusze powiernicze

 

65

46

Ogółem

 

44 860

16 742

2.8.1.   Rachunki bankowe na potrzeby wykonania budżetu

W tej pozycji ujęto wszelkie środki pieniężne, które Komisja przechowuje na rachunkach bankowych w poszczególnych państwach członkowskich i państwach EFTA (administracja finansowa lub bank centralny), jak również na rachunkach bieżących w bankach komercyjnych, na rachunkach zaliczkowych, a także na rachunkach środków podręcznych (petty cash). Saldo środków pieniężnych na koniec 2021 r. wynika z następujących głównych elementów:

—

niezrealizowanej na koniec roku kwoty 14,4 mld EUR, z której 8,6 mld EUR dotyczy dochodów przeznaczonych na określony cel, 1,4 mld EUR dotyczy środków przeznaczonych na NGEU, a 4,4 mld EUR dotyczy środków na płatności (w tym 1,4 mld EUR z EFRG);

—

kwoty 2,2 mld EUR należącej do zasobów finansowych agencji zarządzanych przez Komisję, która nie została wydana na koniec roku;

—

kwoty 1,7 mld EUR dodatkowych tradycyjnych zasobów własnych, która została zainkasowana, lecz nie zapisano jej w budżecie oraz

—

kwoty 1,1 mld EUR ostatecznych grzywien, których nie zapisano jeszcze w budżecie.

2.8.2.   NGEU

NGEU przechowuje środki pieniężne na rachunku bankowym w Europejskim Banku Centralnym (EBC). W realizacji strategii zdywersyfikowanego finansowania w ramach instrumentu NGEU – zob. informacja dodatkowa 2.11 – saldo środków pieniężnych w ramach instrumentu NGEU jest znaczne i na dzień 31 grudnia 2021 r. osiągnęło kwotę 18 mld EUR. Wysokie saldo środków pieniężnych jest utrzymywane w celu zapewnienia, aby kwoty ulokowane na rachunku bankowym NGEU były wystarczające do zaspokojenia wszystkich przyszłych potrzeb w zakresie wypłat oraz utrzymania określonego bufora bezpieczeństwa przy jednoczesnym unikaniu nadmiernych sald.

2.8.3.   Instrumenty finansowe

Kwoty wykazane w tej pozycji obejmują przede wszystkim ekwiwalenty środków pieniężnych, którymi w imieniu Komisji zarządzają powiernicy w celu wdrażania określonych programów za pomocą instrumentów finansowych, które są finansowane z budżetu UE: 1,8 mld EUR na dzień 31 grudnia 2021 r., z czego 0,6 mld EUR dotyczy instrumentu gwarancji kredytowych programu COSME – zob. informacja dodatkowa 4.1.3. Pozycja ta obejmuje także środki pieniężne i ich ekwiwalenty ulokowane we wspólnym funduszu rezerw, które na koniec roku nie zostały jeszcze zainwestowane w papiery wartościowe (1 mld EUR na dzień 31 grudnia 2021 r.) oraz środki pieniężne należące do funduszu innowacyjnego zarządzanego przez EBI – zob. informacja dodatkowa 2.4.2.1. Pozycja ta nie obejmuje zabezpieczenia przed utratą płynności związanego ze wspólnym funduszem rezerw (91,6 mln EUR na dzień 31 grudnia 2021 r.), które ulokowano w centralnej jednostce Komisji ds. zarządzania środkami finansowymi. Środki pieniężne należące do instrumentów finansowych mogą zostać wykorzystane tylko na dane programy.

2.8.4.   Grzywny

Środki te obejmują głównie kwoty otrzymane w związku z grzywnami nałożonymi przez Komisję, w przypadku których postępowanie jest nadal w toku. Kwoty te znajdują się na specjalnych rachunkach depozytowych, które wykorzystywane są wyłącznie do tego celu. W przypadkach, gdy została złożona skarga lub gdy nie wiadomo, czy ukarane przedsiębiorstwo złoży skargę, odnośną kwotę wykazuje się jako zobowiązanie warunkowe w informacji dodatkowej 4.2.1. Od 2010 r. Komisja zarządza wszelkimi kolejnymi tymczasowo zainkasowanymi grzywnami, korzystając z funduszu BUFI i inwestując dostępne środki w instrumenty finansowe zaklasyfikowane jako aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt niebędące instrumentami pochodnymi (zob. informacja dodatkowa 2.4.2). Wzrost środków pieniężnych związanych z grzywnami na koniec 2021 r. wynika z wyższego salda środków pieniężnych utrzymywanych w BUFI w porównaniu z końcem roku 2020. Należy zauważyć, że w następstwie wyroku Sądu UE w sprawie Intel Corporation przeciwko Komisji, wydanego w styczniu 2022 r., w lutym 2022 r. Komisja zwróciła kwotę 1 060 mln EUR tymczasowo zapłaconą wcześniej przez Intel.

ZOBOWIĄZANIA

2.9.   ŚWIADCZENIA EMERYTALNO-RENTOWE ORAZ INNE ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE

2.9.1.   Zobowiązania z tytułu systemu świadczeń pracowniczych netto

(w mln EUR)

 

System emerytalno-rentowy urzędników europejskich

Inne systemy świadczeń emerytalnych

Wspólny system ubezpieczenia chorobowego

Ogółem na 31.12.2021

Ogółem na 31.12.2020

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

109 679

2 600

10 647

122 926

116 468

Aktywa programu

nie dotyczy

(74)

(386)

(460)

(448)

Zobowiązania netto

109 679

2 526

10 261

122 466

116 020

Wzrost łącznych zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych wynika głównie ze wzrostu zobowiązań netto systemu emerytalno-rentowego dla urzędników europejskich (PSEO), będącego największym istniejącym systemem. Do wzrostu wspomnianych zobowiązań związanych z systemem emerytalno-rentowym dla urzędników europejskich doszło głównie z uwagi na straty aktuarialne spowodowane zmianami w podstawowych założeniach finansowych (zob. informacja dodatkowa 2.9.4). Zostało to spowodowane wzrostem stopy inflacji, który doprowadził do spadku rzeczywistej stopy dyskontowej. Rzeczywista stopa dyskontowa pozostała ujemna trzeci rok z rzędu, co oznacza, że każda kwota w przyszłości jest obecnie nadal warta więcej niż wówczas, gdy rzeczywiście wystąpi w przyszłości. Należy zauważyć, że chociaż spadek rzeczywistej stopy dyskontowej wpływa na wzrost kwoty zobowiązania, nie zmienia on kwoty świadczeń, które będą musiały zostać faktycznie wypłacone z budżetu UE na rzecz beneficjentów w przyszłych latach. Ponadto prawa nabyte w ciągu roku z tytułu zatrudnienia przewyższają świadczenia wypłacone w ciągu roku. Odnotowano również wzrost spowodowany rocznym kosztem odsetek (odwrócenie dyskonta zobowiązań) oraz straty aktuarialne wynikające z korekty założeń.

System emerytalno-rentowy urzędników europejskich

To zobowiązanie z tytułu określonych świadczeń to wartość bieżąca przewidywanych przyszłych płatności, których UE musi dokonać w celu wywiązania się z zobowiązań emerytalno-rentowych wynikających z pracy wykonywanej przez pracowników w okresie bieżącym i w okresach ubiegłych. System ma jednak charakter bieżący, w związku z czym wszystkie płatności, które corocznie muszą zostać dokonane z systemu, są co roku uwzględniane w budżecie UE.

Zgodnie z art. 83 regulaminu pracowniczego świadczenia przewidziane w pracowniczym systemie emerytalno-rentowym pokrywane są z budżetu UE. System ten ma charakter systemu umownego, a państwa członkowskie wspólnie gwarantują wypłacanie tych świadczeń. Obowiązkowe składki emerytalne odejmuje się od wynagrodzeń podstawowych czynnych pracowników – obecnie stanowią one 10,1 % wynagrodzenia. Składki te uznaje się za dochód budżetowy w danym roku i wkład w ogólne finansowanie wydatków UE; zob. również informacja dodatkowa 3.8.

Zobowiązania w ramach systemu emerytalno-rentowego wyceniono na podstawie liczby pracowników objętych systemem emerytalno-rentowym dla urzędników europejskich (pracownicy aktywni zawodowo, pracownicy na emeryturze, byli pracownicy aktywni zawodowo przebywający obecnie na rencie z tytułu niezdolności do pracy oraz osoby pozostające na utrzymaniu zmarłych pracowników) na dzień 31 grudnia 2021 r. oraz obowiązujących na ten dzień zasad określonych w regulaminie pracowniczym. Wycena ta została przeprowadzona w oparciu o przepisy dotyczące rachunkowości określone w MSRSP nr 39 (a zatem zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 12).

Inne systemy świadczeń emerytalnych

Pozycja ta obejmuje zobowiązania emerytalno-rentowe wobec członków i byłych członków Komisji, Trybunału Sprawiedliwości, Trybunału Obrachunkowego, Rady oraz Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. W pozycji tej ujęto również zobowiązania dotyczące świadczeń emerytalno-rentowych dla posłów do Parlamentu Europejskiego.

Wspólny system ubezpieczenia chorobowego

Oprócz powyższych systemów świadczeń emerytalnych dokonuje się również wyceny w celu oszacowania zobowiązań UE związanych ze wspólnym systemem ubezpieczenia chorobowego (JSIS) w odniesieniu do kosztów opieki zdrowotnej, które trzeba ponieść po okresie aktywności pracowników (z odliczeniem ich składek). Jak wskazano w informacji dodatkowej 1.5.10, przy obliczaniu wysokości tych zobowiązań uwzględnia się całkowity okres służby czynnej, co zapewnia spójne uwzględnienie obu systemów – systemu emerytalno-rentowego i systemu ubezpieczenia chorobowego – składających się na pracowniczy program świadczeń po okresie zatrudnienia.

Biorąc pod uwagę obowiązek wiernego przedstawienia ekonomicznego charakteru zaistniałej sytuacji, zgodnie zarówno z regułą rachunkowości UE, jak i z MSRSP, przy przypisywaniu świadczeń do okresów służby nie przyjęto bardziej rygorystycznej interpretacji MSRSP nr 39. Naliczanie kosztów zatrudnienia w przypadku systemu JSIS w pełnym zakresie przez okres 10 lat w odniesieniu do wszystkich urzędników, a nie za okres czynnej służby pracownika, skutkowałoby wzrostem kwoty zobowiązania z tytułu określonych świadczeń na koniec roku o 3,1 mld EUR. Jak już wspomniano, takie bardziej rygorystyczne podejście nie byłoby jednak zgodne z cechą jakościową, jaką jest wierne odzwierciedlenie, a zatem nie uznano by, że dostarcza ono wiarygodnych informacji zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 1 i koncepcyjnymi ramami MSRSP. Szacunek ten jest bardzo wrażliwy na zmianę bieżącego statusu administracyjnego personelu (w szczególności na liczbę członków zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę na czas określony, co do których przewiduje się, że w przyszłości uzyskają status urzędnika).

2.9.2.   Zmiany wartości bieżącej zobowiązanie z tytułu określonych świadczeń pracowniczych

Wartość bieżąca zobowiązania z tytułu określonych świadczeń to wartość zdyskontowana przewidywanych przyszłych płatności, których dokonanie wymagane jest do wywiązania się z zobowiązań wynikających z pracy wykonywanej przez pracowników w okresie bieżącym i w okresach ubiegłych.

Poniżej przedstawiono analizę zmian zobowiązań z tytułu określonych świadczeń w bieżącym roku:

(w mln EUR)

 

System emerytalno-rentowy urzędników europejskich

Inne systemy świadczeń emerytalnych

Wspólny system ubezpieczenia chorobowego

Ogółem

Wartość bieżąca na 31.12.2020

100 741

2 438

13 289

116 468

Ujęte w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności

 

 

 

 

Koszty bieżącego zatrudnienia

4 095

110

363

4 567

Koszty odsetek

401

5

66

473

Koszty przeszłego zatrudnienia

—

—

—

—

Ujęte w aktywach netto

 

 

 

 

Aktualizacja wyceny zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych

 

 

 

 

(Zyski)/straty aktuarialne wynikające z korekty założeń

1 457

26

(209)

1 273

(Zyski)/straty aktuarialne wynikające z założeń demograficznych

—

—

—

—

(Zyski)/straty aktuarialne wynikające z założeń finansowych

4 787

90

(2 774 )

2 103

Inne

 

 

 

 

Wypłacone świadczenia

(1 801 )

(69)

(88)

(1 957 )

Wartość bieżąca na 31.12.2021

109 679

2 600

10 647

122 926

Koszt bieżącego zatrudnienia stanowi wzrost wartości bieżącej zobowiązań z tytułu określonych świadczeń wynikający z bieżącego zatrudnienia członków w bieżącym roku.

Koszt odsetek odnosi się do wzrostu w ciągu danego okresu wartości bieżącej zobowiązania z tytułu określonych świadczeń na skutek tego, że termin rozliczenia świadczeń zbliżył się o jeden okres.

Zyski i straty aktuarialne wynikające z korekt założeń odnoszą się do skutków różnic pomiędzy oczekiwaniami przedstawionymi w założeniach na 2021 r. sporządzonych w ubiegłym roku a tym, co faktycznie nastąpiło w 2021 r.

Zyski i straty aktuarialne wynikające ze zmian w wartościach założeń aktuarialnych (zmiennych demograficznych, takich jak rotacja pracowników i umieralność, i finansowych, takich jak stopy dyskontowe i oczekiwane poziomy wzrostu wynagrodzeń) powstają, gdy założenia te są aktualizowane, aby odzwierciedlić zmiany w podstawowych uwarunkowaniach.

Świadczenia (np. świadczenia emerytalno-rentowe lub zwroty kosztów leczenia) wypłaca się w trakcie roku zgodnie z zasadami systemu. Wypłata tych świadczeń prowadzi do spadku zobowiązań z tytułu określonych świadczeń.

2.9.3.   Aktywa programu

(w mln EUR)

 

Inne systemy świadczeń emerytalnych

Wspólny system ubezpieczenia chorobowego

Ogółem

Wartość bieżąca na 31.12.2020

94

354

448

Zmiana aktywów programu netto

(20)

32

12

Wartość bieżąca na 31.12.2021

74

386

460

2.9.4.   Założenia aktuarialne – świadczenia pracownicze

Główne założenia aktuarialne zastosowane do wyceny dwóch głównych systemów świadczeń pracowniczych UE przedstawiono poniżej:

 

2021

2020

System emerytalno-rentowy urzędników europejskich

 

 

Nominalna stopa dyskontowa

1,0  %

0,4  %

Spodziewana stopa inflacji

2,0  %

1,2  %

Rzeczywista stopa dyskontowa

(1,0 ) %

(0,8 ) %

Spodziewana stopa wzrostu przyszłych wynagrodzeń

1,8  %

1,8  %

Wskaźniki charakteryzujące tendencje dotyczące kosztów leczenia

nie dotyczy

N/A

Wiek emerytalny

63/64/66

63/64/66

Wspólny system ubezpieczenia chorobowego

 

 

Nominalna stopa dyskontowa

1,0  %

0,5  %

Spodziewana stopa inflacji

2,0  %

1,3  %

Rzeczywista stopa dyskontowa

(1,0 ) %

(0,8 ) %

Spodziewana stopa wzrostu przyszłych wynagrodzeń

1,9  %

1,8  %

Wskaźniki charakteryzujące tendencje dotyczące kosztów leczenia

2,5  %

2,6  %

Wiek emerytalny

63/64/66

63/64/66

Współczynniki umieralności na 2021 r. oparto na tablicy trwania życia unijnych urzędników służby cywilnej (UELT 2018).

Nominalną stopę dyskontową określa się jako wartość dochodowości obligacji zerokuponowych denominowanych w euro (o okresie zapadalności wynoszącym 23 lata zgodnie ze stanem na grudzień 2021 r. w przypadku systemu emerytalno-rentowego dla urzędników europejskich i 25 lat w przypadku wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego). Zastosowana stopa inflacji to przewidywana stopa inflacji w równoważnym okresie. Następnie określa się ją empirycznie, w oparciu o przewidywane wartości określone w indeksowanych obligacjach na europejskich rynkach finansowych. Rzeczywistą stopę dyskontową oblicza się na podstawie nominalnej stopy dyskontowej i przewidywanej długoterminowej stopy inflacji.

Chociaż w 2021 r. stopy nominalne zaczęły rosnąć po uprzednio zaobserwowanym spadku, skutki ich wzrostu zostały zrównoważone przez znaczący wzrost w zakresie zakładanej stopy inflacji. Pociągnęło to za sobą ogólny spadek rzeczywistej stopy dyskontowej, co tym samym skutkowało utrzymującą się negatywną tendencją i przyczyniło się do straty aktuarialnej wynikającej z założeń finansowych w tym roku.

2.9.5.   Analiza wrażliwości

Analiza wrażliwości opiera się na symulacjach, w których zmieniają się wartości odpowiednich założeń – przy założeniu, że pozostałe czynniki pozostają niezmienione.

Wrażliwość systemu emerytalno-rentowego urzędników europejskich

Zmiana zakładanej stopy dyskontowej o dziesięć punktów bazowych (0,1 %) miałaby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

2020

 

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

(2 464 )

2 544

(2 247 )

2 319

Zmiana zakładanej stopy wzrostu wynagrodzeń o dziesięć punktów bazowych (0,1 %) miałaby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

2020

 

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

2 414

(2 345 )

2 206

(2 143 )

Zmiana o jeden rok przyjętego wieku emerytalnego miałaby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

2020

 

Podwyższenie o jeden rok

Obniżenie o jeden rok

Podwyższenie o jeden rok

Obniżenie o jeden rok

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

(1 155 )

1 527

(1 104 )

1 417

Wrażliwość wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego

Zmiana o dziesięć punktów bazowych w zakładanych wskaźnikach charakteryzujących tendencje dotyczące kosztów leczenia miałaby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

2020

 

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Łączna kwota kosztów bieżącego zatrudnienia oraz kosztów odsetek będących składnikami okresowych kosztów leczenia po okresie zatrudnienia

13

(12)

15

(14)

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

317

(307)

397

(385)

Zmiana zakładanej stopy dyskontowej o dziesięć punktów bazowych (0,1 %) miałaby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

2020

 

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

(265)

274

(348)

361

Zmiana zakładanej stopy wzrostu wynagrodzeń o dziesięć punktów bazowych (0,1 %) miałaby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

2020

 

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Wzrost o 0,1  %

Spadek o 0,1  %

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

(42)

41

(38)

37

Zmiana o jeden rok przyjętego wieku emerytalnego miałaby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

2020

 

Podwyższenie o jeden rok

Obniżenie o jeden rok

Podwyższenie o jeden rok

Obniżenie o jeden rok

Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń

(317)

334

(401)

421

2.10.   REZERWY

(w mln EUR)

 

Stan na 31.12.2020

Zmiana reguły rachunkowości UE nr 11

Dodatkowe rezerwy

Cofnięte kwoty niewykorzystane

Kwoty wykorzystane

Przesunięcia między kategoriami

Zmiana w szacunkach

Stan na 31.12.2021

Sprawy sądowe:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rolnictwo

170

—

210

(25)

(1)

—

—

354

 

Inne

31

—

5

(14)

(2)

—

2

22

Likwidacja obiektów jądrowych

2 426

—

—

—

(33)

—

46

2 440

Rezerwy finansowe

2 523

(2 522 )

1

—

(1)

—

—

1

Inne

254

—

284

(26)

(19)

—

37

530

Ogółem

5 405

(2 522 )

500

(65)

(55)

—

86

3 348

Trwałe

3 878

(1 165 )

212

(25)

(1)

(35)

86

2 950

Obrotowe

1 527

(1 357 )

288

(40)

(55)

35

(0)

398

Rezerwy to kwoty oszacowane w wiarygodny sposób, które powstają na skutek przeszłych zdarzeń i prawdopodobnie będą musiały zostać pokryte w przyszłości z budżetu UE.

Sprawy sądowe

W pozycji tej wykazano szacunkowe kwoty, które prawdopodobnie będzie należało wypłacić po zakończeniu roku w związku z toczącymi się sprawami sądowymi. Kwoty ujęte w pozycji „Rolnictwo” obejmują czynności prawne podejmowane przez państwa członkowskie przeciwko decyzjom w ramach kontroli zgodności rozliczeń wydanym w odniesieniu do EFRG oraz EFRROW.

Likwidacja obiektów jądrowych

Od 2017 r. podstawa istnienia rezerwy została zmieniona zgodnie ze zaktualizowaną strategią programu JRC w zakresie likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami z 2017 r. Przegląd strategii oraz potrzeb w zakresie budżetu i personelu przeprowadzono razem z niezależną grupą ekspertów ds. programu JRC w zakresie likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami. Jest to najlepszy dostępny szacunek budżetu oraz personelu potrzebnego do ukończenia likwidacji obiektów jądrowych JRC w Isprze, Geel, Karlsruhe i Petten.

Zgodnie z regułami rachunkowości UE ta rezerwa jest indeksowana wskaźnikiem inflacji, a następnie dyskontowana do jej wartości bieżącej netto (w oparciu o krzywą swapu w euro). Na dzień 31 grudnia 2021 r. stan tej rezerwy wynosił w związku z tym 2 440 mln EUR, i był podzielony na kwoty, których wykorzystania należy się spodziewać w 2022 r. (35 mln EUR) i później (2 405 mln EUR).

Należy zauważyć, że znaczna niepewność związana z długoterminowym planowaniem likwidacji obiektów jądrowych może mieć wpływ na ten szacunek, który w przyszłości może znacząco wzrosnąć. Główne źródła niepewności są związane ze stanem końcowym likwidowanego obiektu, materiałami jądrowymi, gospodarowaniem odpadami i aspektami związanymi z ich unieszkodliwieniem, niekompletnym określeniem krajowych ram regulacyjnych lub ich brakiem, skomplikowanymi i czasochłonnymi procesami udzielania zezwoleń oraz przyszłymi zmianami na przemysłowym rynku likwidacji.

Rezerwy finansowe

Do 31 grudnia 2020 r. większość gwarancji finansowych była ujmowana jako rezerwy lub ujawniana jako zobowiązania warunkowe, w zależności od prawdopodobieństwa straty. Od 1 stycznia 2021 r., wraz z wejściem w życie zmienionej reguły rachunkowości UE nr 11 „Instrumenty finansowe”, gwarancje te zostały przeklasyfikowane na zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych i zaktualizowano ich wycenę (zob. informacje dodatkowe 1 i 2.11).

Saldo pozostałe na 31 grudnia 2021 r. jest związane głównie z oczekiwanymi stratami kredytowymi z tytułu niewykorzystanych nieodwołalnych zobowiązań.

2.11.   ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Trwałe

 

 

 

Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

2.11.1

214 824

84 395

Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

2.4.2.2

5

4

Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

2.11.2

146

—

 

 

214 974

84 399

Obrotowe

 

 

 

Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

2.11.1

23 501

10 559

Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

2.4.2.2

—

0

Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

2.11.2

7 648

90

 

 

31 149

10 649

Ogółem

 

246 123

95 048

2.11.1.    Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Pożyczki zaciągnięte na rzecz NGEU oraz na pomoc finansową

2.11.1.1

236 720

93 192

Inne zobowiązania finansowe

2.11.1.2

1 605

1 761

Ogółem

 

238 325

94 954

Trwałe

 

214 824

84 395

Obrotowe

 

23 501

10 559

2.11.1.1.   Pożyczki zaciągnięte na rzecz NGEU oraz na pomoc finansową

(w mln EUR)

 

NGEU

SURE

EFSM

Wsparcie bilansu płatniczego

MFA

Euratom

Ogółem

Ogółem na 31.12.2020

 

39 503

47 396

201

5 813

279

93 192

Zmieniona reguła rachunkowości UE nr 11

—

420

(114)

(1)

24

1

329

Nowe pożyczki – nominalne

111 947

50 137

9 750

—

1 665

100

173 599

Spłaty

(20 996 )

—

(9 750 )

—

(14)

(29)

(30 789 )

Zmiany wartości bilansowej

49

507

(144)

0

(24)

—

388

Ogółem na 31.12.2021

91 000

90 567

47 138

201

7 464

351

236 720

Trwałe

70 960

90 502

43 969

200

7 425

327

213 383

Obrotowe

20 040

65

3 169

1

39

24

23 338

Zaciągnięte pożyczki odnoszą się głównie do obligacji długoterminowych na rzecz NGEU i programów pomocy finansowej, chociaż od 2021 r. Komisja emituje także eurobony na rzecz NGEU o krótkim okresie zapadalności (20 mld EUR na dzień 31 grudnia 2021 r.).

Z pożyczek zaciąganych na rzecz NGEU finansowane są pożyczki w ramach RRF, bezzwrotne wsparcie w ramach RRF i inne programy WRF. W przypadku NGEU Komisja nie zaciąga pożyczek na ścisłej zasadzie pożyczek wzajemnych, tj. w celu finansowania określonych pożyczek. W oparciu o prognozowane wypływy dotyczące pożyczek i wsparcia bezzwrotnego tworzy się roczny plan zaciągania pożyczek. Komisja stosuje strategię zdywersyfikowanego finansowania oraz korzysta z różnych długo- i krótkoterminowych instrumentów finansowania. Dzięki temu Komisja może oferować państwom członkowskim będących beneficjentami długoterminowe pożyczki na atrakcyjnych warunkach. Koszty finansowania zewnętrznego są następnie przydzielane – według jednolitego modelu – beneficjentom pożyczek i budżetowi UE (w odniesieniu do wsparcia bezzwrotnego).

Zmiany wartości bilansowej odpowiadają zmianom naliczonych odsetek oraz zmianom premii/dyskont (nowe premie/dyskonta oraz amortyzacja).

Spłata powyższych zaciągniętych pożyczek jest ostatecznie gwarantowana przez budżet UE – zob. informacja dodatkowa 4.1.2 – i, co za tym idzie, przez każde państwo członkowskie.

Efektywne stopy procentowe zaciągniętych pożyczek (wyrażone jako przedział stóp procentowych)

 

31.12.2021

31.12.2020

NGEU

(0,95 ) % — 0,74  %

—

SURE

(0,48 ) % — 0,77  %

0,00  % — 0,30  %

EFSM

(0,03 ) % — 3,79  %

0,50  % — 3,75  %

Wsparcie bilansu płatniczego

2,95  %

2,88  %

MFA

(0,14 ) % — 3,70  %

0,00  % — 3,69  %

Euratom

(0,08 ) % — 1,58  %

0,00  % — 5,68  %

Dane z 2020 r. odnoszą się do nominalnych stóp procentowych, natomiast dane z 2021 r. to efektywne stopy procentowe zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11.

2.11.1.2.   Inne zobowiązania finansowe

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Trwałe

 

 

Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego

1 017

1 130

Budynki, których cena zakupu płacona jest w ratach

291

346

Inne

133

136

 

1 441

1 612

Obrotowe

 

 

Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego

103

101

Budynki, których cena zakupu płacona jest w ratach

54

38

Grzywny do zwrotu

—

8

Inne

6

2

 

164

149

Ogółem

1 605

1 761

Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego

(w mln EUR)

 

Kwoty do zapłaty w przyszłości

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Zobowiązania ogółem

Grunty i budynki

98

471

537

1 105

Inne aktywa trwałe

6

9

—

15

Ogółem na 31.12.2021

103

480

537

1 120

Część odsetkowa

41

140

94

275

Przyszłe minimalne opłaty leasingowe ogółem na 31.12.2021

145

619

631

1 395

Przyszłe minimalne opłaty leasingowe ogółem na 31.12.2020

151

636

790

1 576

Kwoty związane z leasingiem i z budynkami zostaną sfinansowane z przyszłych budżetów.

2.11.2.   Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

(w mln EUR)

 

31.12.2021

 

Należności z tytułu umów gwarancji finansowej

(Informacja dodatkowa 2.6.2)

Zobowiązania z tytułu

gwarancji finansowych

Programy gwarancji budżetowych UE

 

 

Gwarancja EFIS

2 917

3 618

Gwarancje objęte upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich

106

2 569

Gwarancja EFZR

2

139

Gwarancja InvestEU

—

—

Gwarancja ISWMR – „Globalny wymiar Europy”

—

4

 

3 024

6 330

Programy instrumentów finansowych UE

 

 

COSME

0

780

„Horyzont 2020”

59

410

CCS

—

110

Inne

32

165

 

90

1 464

Ogółem

3 115

7 794

Trwałe

2 630

146

Obrotowe

485

7 648

W poprzednich latach jako umowy gwarancji finansowej ujmowano wyłącznie gwarancje z wynagrodzeniem na zasadach rynkowych, czyli gwarancję EFIS dotyczącą portfela dłużnego wypłacaną przez EBI w ramach segmentu operacji EFIS obejmującego infrastrukturę i innowacje oraz niewielki podzbiór gwarancji objętej upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich ograniczonej do pożyczek EBI wypłacanych w ramach Inicjatywy EBI na rzecz budowania odporności.

Zastosowanie zmienionej reguły rachunkowości UE nr 11 na dzień 1 stycznia 2021 r. doprowadziło do przeklasyfikowania gwarancji finansowych, poprzednio ujmowanych jako rezerwy, na umowy gwarancji finansowej. Co więcej, zobowiązania z tytułu gwarancji wyceniono na nowo według nowej perspektywy oczekiwanej straty kredytowej. Skutki zastosowania zmienionej reguły rachunkowości UE nr 11 opisano w informacji dodatkowej 1.

Od 2021 r. UE stosuje przedstawienie brutto umów gwarancji finansowej, w którym przychody, jakie mają zostać uzyskane z tytułu gwarancji, są ujmowane jako należności z tytułu umów gwarancji finansowej (co przedstawiono w dziale dotyczącym należności z tytułu transakcji wymiany – zob. informacja dodatkowa 2.6.2), a zobowiązanie z tytułu umów gwarancji finansowej jest ujmowane w sposób przedstawiający zobowiązanie UE z tytułu pokrycia przyszłych roszczeń gwarancyjnych. Wcześniej gwarancje EFIS i gwarancje objęte upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich wykazywano po potrąceniu oczekiwanych należności i zobowiązań z tytułu gwarancji.

Gwarancja EFIS pozostaje najbardziej znacząca pod względem finansowym spośród programów gwarancji finansowej, z zobowiązaniem z tytułu umów gwarancji finansowej wynoszącym 3 618 mln EUR, a na drugim miejscu znajduje się gwarancja objęta upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich z zobowiązaniem wynoszącym 2 569 mln EUR. Podczas gdy w odniesieniu do gwarancji EFIS UE ma prawo do oczekiwanego wynagrodzenia w wysokości 2 917 mln EUR ujmowanego jako umowa gwarancji finansowej, a należność w znacznym stopniu pokrywa zobowiązanie, to z gwarancji objętej upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich oczekiwana należność wynosi zaledwie 106 mln EUR, pokrywając zatem jedynie niewielki ułamek gwarancji – wynika to z wysokiego stopnia subsydiowania przez UE upoważnień EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich.

Większość pozostałych programów gwarancyjnych UE, w szczególności tych przewidzianych dla finansowania podwyższonego ryzyka przeznaczonego dla MŚP lub sektora innowacji, nie przewiduje wynagrodzenia. Więcej informacji na temat gwarancji w ramach programu „Horyzont 2020” znajduje się w informacji dodatkowej 2.4.2.1, a informacje na temat gwarancji związanych z COSME – w informacji dodatkowej 4.1.3.

2.12.   ZOBOWIĄZANIA

(w mln EUR)

 

Kwota brutto

Dostosowania

Kwota netto na 31.12.2021

Kwota brutto

Dostosowania

Kwota netto na 31.12.2020

Zestawienia poniesionych wydatków i faktury otrzymane od następujących podmiotów:

 

 

 

 

 

 

Państwa członkowskie

 

 

 

 

 

 

EFRROW oraz inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

30

(0)

30

17

—

17

EFRR i FS

6 484

(1 878 )

4 606

12 651

(2 698 )

9 954

EFS

3 311

(596)

2 715

3 479

(370)

3 109

RRF (NGEU)

19 118

 

19 118

—

—

—

Inne

663

(58)

605

792

(90)

701

Podmioty prywatne i publiczne

1 563

(320)

1 244

1 485

(182)

1 302

Otrzymane zestawienia poniesionych wydatków i faktury ogółem

31 169

(2 851 )

28 318

18 424

(3 341 )

15 083

EFRG

15 650

nie dotyczy

15 650

16 160

nie dotyczy

16 160

Zobowiązania różne

2 068

nie dotyczy

2 068

784

nie dotyczy

784

Inne

335

nie dotyczy

335

381

nie dotyczy

381

Ogółem

49 223

(2 851 )

46 372

35 748

(3 341 )

32 408

Zobowiązania obejmują faktury i zestawienia poniesionych wydatków, które otrzymano, ale które nie zostały opłacone do końca roku. Początkowo są one ujmowane w momencie otrzymania faktur / zestawień poniesionych wydatków w kwocie roszczeń. Następnie zobowiązania koryguje się, aby odzwierciedlały jedynie kwoty zatwierdzone po dokonaniu przeglądu kosztów oraz kwoty uznane za kwalifikowalne. Kwoty uznane za niekwalifikowalne umieszcza się w kolumnie „Korekty”; największe kwoty dotyczą działań strukturalnych.

Znaczny wzrost w porównaniu z końcem poprzedniego roku jest spowodowany przede wszystkim przez instrument RRF (NGEU), którego realizację rozpoczęto w 2021 r., i powiązane z nim zobowiązania pozostające do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r., które wynosiły łącznie 19,1 mld EUR.

W okresie programowania 2014–2020 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2013/1303 (27) (RWP) w sprawie wspólnych przepisów mające zastosowanie do funduszy strukturalnych (EFRR i EFS), Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR) przewiduje ochronę budżetu UE poprzez systematyczne zatrzymywanie 10 % płatności okresowych. Po zakończeniu roku obrachunkowego (1 lipca–30 czerwca) określonego w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów do lutego zostaje zakończony cykl kontroli polegających na kontrolach zarządczych prowadzonych przez instytucje zarządzające i audytach prowadzonych przez instytucje audytowe. Komisja analizuje dokumenty dające gwarancję i zestawienia wydatków przedłożone przez odpowiednie organy w państwach członkowskich. Zapłaty/odzyskania salda końcowego dokonuje się dopiero po zakończeniu tej oceny i zatwierdzeniu zestawienia wydatków. Kwota zatrzymana zgodnie z tym przepisem na koniec 2021 r. wyniosła 10,4 mld EUR. Część tej kwoty (2,1 mld EUR) uznaje się za niekwalifikowalną na podstawie informacji przedłożonych przez państwa członkowskie w zestawieniach wydatków i również umieszcza w kolumnie „Dostosowania”.

Ogólnie rzecz biorąc, zobowiązania wzrosły o 14 mld EUR głównie z powodu rozpoczęcia realizacji RRF (NGEU) w 2021 r. Zostało to częściowo skompensowane spadkiem kwot zobowiązań dotyczących EFRR, wynikającym głównie z niższej kwoty zestawień poniesionych wydatków, które otrzymano pod koniec 2021 r., w porównaniu z sytuacją w roku poprzednim.

Wzrost zobowiązań różnych wynika głównie z płatności tymczasowych otrzymanych od ukaranych przedsiębiorstw, które mają zostać zwrócone przedsiębiorstwom po końcu roku.

Wnioski o płatności zaliczkowe

Oprócz wspomnianych powyżej kwot na koniec 2021 r. kwota wniosków o płatności zaliczkowe, które wpłynęły, lecz nie zostały jeszcze zrealizowane na koniec roku, wynosiła 0,7 mld EUR. Zgodnie z zasadami rachunkowości UE kwot tych nie księguje się jako zobowiązania.

2.13.   BIERNE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW I PRZYCHODY PRZYSZŁYCH OKRESÓW

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów

77 819

64 383

Przychody przyszłych okresów

126

128

Inne

123

74

Ogółem

78 068

64 584

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów mają następującą strukturę:

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

RRF (NGEU)

8 263

—

EFRG

25 241

24 599

EFRROW oraz inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

19 245

18 622

EFRR i FS

10 710

8 766

EFS

3 499

3 009

Inne

10 859

9 386

Ogółem

77 819

64 383

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów odnoszą się do ujmowanych wydatków, w odniesieniu do których Unia nie otrzymała jeszcze zestawień poniesionych wydatków. W przypadku polityki spójności wzrost biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów EFRR i FS związany jest głównie z wdrażaniem tej polityki w latach 2014–2020. Działalność instrumentu RRF (NGEU) rozpoczęła się dopiero w 2021 r. i stanowi główną przyczynę dużego wzrostu rozliczeń międzyokresowych od końca poprzedniego roku.

AKTYWA NETTO

2.14.   KAPITAŁY REZERWOWE

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Kapitał z aktualizacji wyceny

2.14.1

—

496

Kapitał rezerwowy Funduszu Gwarancyjnego

2.14.2

—

3 043

Inne kapitały rezerwowe

2.14.3

1 325

1 523

Ogółem

 

1 325

5 062

2.14.1.   Kapitał z aktualizacji wyceny

Zgodnie z poprzednią wersją reguły rachunkowości UE nr 11, stosowaną do 31 grudnia 2020 r., korekta do wartości godziwej aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży była ujmowana w kapitale z aktualizacji wyceny. Od 1 stycznia 2021 r. aktywa finansowe dostępne do sprzedaży zostały przeklasyfikowane na aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt – zob. informacja dodatkowa 2.4. Powiązany kapitał z aktualizacji wyceny został z tego powodu uwolniony do skumulowanego wyniku – zob. informacja dodatkowa 1.

2.14.2.   Kapitał rezerwowy Funduszu Gwarancyjnego

Do 31 grudnia 2020 r. kwota docelowa w wysokości 9 % pozostających kwot należnych gwarantowanych przez budżet UE w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich była ujmowana jako kapitał rezerwowy Funduszu Gwarancyjnego w aktywach netto. W następstwie zmiany reguły rachunkowości UE nr 11 gwarancja udzielona w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich, objęta Funduszem Gwarancyjnym dla działań zewnętrznych, jest ujmowana jako zobowiązanie z tytułu gwarancji finansowych. Zobowiązanie z tytułu uruchomienia gwarancji w przyszłości w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich ujęto z tego powodu w bilansie – zob. informacja dodatkowa 2.11.2 – a kapitał rezerwowy Funduszu Gwarancyjnego uwolniono do skumulowanego wyniku – zob. informacja dodatkowa 1.

2.14.3.   Inne kapitały rezerwowe

Kwota ta obejmuje przede wszystkim kapitał rezerwowy EWWiS w likwidacji (997 mln EUR) na aktywa Funduszu Badawczego Węgla i Stali, który utworzono w związku z likwidacją EWWiS w likwidacji.

2.15.   KWOTY, DO WNIESIENIA KTÓRYCH NALEŻY WEZWAĆ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE

(w mln EUR)

Kwoty, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie, na 31.12.2020

38 480

Wpływ zmienionej reguły rachunkowości UE nr 11 (zob. informacja dodatkowa 1)

(1 719 )

Stan na 01.01.2021

36 761

Wynik budżetowy za 2020 r. zapisany na dobro państw członkowskich

1 769

Zmiany stanu kapitału rezerwowego Funduszu Gwarancyjnego

—

Aktualizacja wyceny zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych

3 257

Inne

(262)

Wynik ekonomiczny za rok

42 100

Ogółem kwoty, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie, na 31.12.2021

83 624

Kwota ta stanowi tę część kosztów poniesionych już przez UE do dnia 31 grudnia, która będzie musiała zostać sfinansowana z przyszłych budżetów. Wiele kosztów ujmowanych jest zgodnie z zasadami rachunkowości memoriałowej w roku N, choć mogą one zostać faktycznie poniesione w roku N+1 (lub później) i sfinansowane w związku z tym z budżetu na rok N+1 (lub później). W związku z ujęciem w sprawozdaniu finansowym tych zobowiązań oraz ze względu na fakt, że odpowiednie kwoty są finansowane z przyszłych budżetów, na koniec roku zobowiązania znacząco przekraczają poziom aktywów. Najbardziej znaczące kwoty, na które należy zwrócić uwagę, dotyczą działań EFRG oraz zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych.

Należy również zauważyć, że nie ma to wpływu na wynik budżetu – dochody budżetowe powinny zawsze być równe wydatkom budżetowym lub je przewyższać, a każda nadwyżka dochodów zwracana jest państwom członkowskim.

Aktualizacja wyceny zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczy zysków i strat aktuarialnych wynikających z wyceny aktuarialnej tych zobowiązań.

Znaczący wzrost kwot, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie, wynika przede wszystkim z pożyczek związanych z bezzwrotnym wsparciem zaciągniętych w ramach NGEU w 2021 r.

3.   INFORMACJE DODATKOWE DO SPRAWOZDANIA Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI

DOCHODY

PRZYCHODY Z TRANSAKCJI INNYCH NIŻ TRANSAKCJE WYMIANY: ZASOBY WŁASNE

3.1.   ZASOBY WŁASNE OPARTE NA DNB

Przychody z tytułu zasobów własnych stanowią zasadniczą część przychodów operacyjnych UE. Zasoby oparte na DNB (dochodzie narodowym brutto) wynoszą za 2021 r. 115 955 mln EUR (w 2020 r.:125 393 mln EUR) i są najbardziej znaczące spośród czterech kategorii zasobów własnych.DNB każdego państwa członkowskiego obciążane jest jednolitą stawką procentową. Zasoby oparte na DNB pozwalają zbilansować dochody i wydatki, tzn. finansują tę część budżetu, która nie jest pokrywana z innych źródeł dochodu.Spadek zasobów opartych na DNB w 2021 r. w stosunku do 2020 r. wynika zarówno z wprowadzenia nowych zasobów własnych (opartych na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddawanych recyklingowi), jak i ze wzrostu innych przychodów.

3.2.   TRADYCYJNE ZASOBY WŁASNE

Tradycyjne zasoby własne odnoszą się głównie do ceł, w przypadku których państwa członkowskie zatrzymują — na poczet kosztów poboru — 20 % kwot, a zatem w powyższych liczbach uwzględniono to odliczenie. Pobór należności celnych utrzymał się w porównaniu z zeszłym rokiem na podobnym poziomie.

3.3.   ZASOBY WŁASNE OPARTE NA VAT

Zasoby własne oparte na VAT oblicza się zgodnie z podstawą opodatkowania VAT w państwach członkowskich. Podstawy VAT zostały w tym celu ujednolicone zgodnie z zasadami UE.Jednolita stawka poboru wynosząca 0,30 % ma zastosowanie do łącznej kwoty wpływów z VAT pobranej przez każde państwo członkowskie za wszystkie dostawy podlegające opodatkowaniu, podzielonej przez średnią ważoną stawkę VAT.Podstawa VAT jest ograniczona do 50 % DNB danego państwa członkowskiego.Zasoby oparte na VAT utrzymały się w porównaniu z zeszłym rokiem na zasadniczo podobnym poziomie.

3.4.   ZASOBY WŁASNE OPARTE NA ODPADACH OPAKOWANIOWYCH Z TWORZYW SZTUCZNYCH

Jednolita stawka poboru wynosząca 0,80 EUR za kilogram ma zastosowanie do masy odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych wytwarzanych w każdym państwie członkowskim, które nie są poddawane recyklingowi. Odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych, które nie zostały poddane recyklingowi w danym roku, oblicza się jako różnicę między wytworzonymi odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych a odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych poddanymi recyklingowi w tym roku w danym państwie członkowskim. Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, Hiszpania, Chorwacja, Włochy, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja są uprawnione do określonych rocznych obniżek ryczałtowych swoich wkładów w postaci zasobów własnych opartych na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych. Jest to nowy zasób własny, który wprowadzono w 2021 r. wraz z wejściem w życie nowej decyzji w sprawie zasobów własnych 2020/2053.

PRZYCHODY Z TRANSAKCJI INNYCH NIŻ TRANSAKCJE WYMIANY: PRZESUNIĘCIA ŚRODKÓW

3.5.   GRZYWNY

Przychody wynoszące 1 990 mln EUR (w 2020 r.: 452 mln EUR) odnoszą się do grzywien nałożonych przez Komisję na przedsiębiorstwa za naruszenie unijnych reguł konkurencji oraz grzywien nałożonych przez Komisję na państwa członkowskie za naruszenia prawa UE. Komisja ujmuje przychód z tytułu grzywien po podjęciu decyzji o nałożeniu grzywny i oficjalnym powiadomieniu o takiej decyzji jej adresata. Kwoty te dotyczą głównie grzywien za naruszenie zasad konkurencji (1 762 mln EUR). Najważniejsze sprawy dotyczą naruszeń unijnych przepisów dotyczących przeciwdziałania praktykom monopolistycznym, tj. grzywien nałożonych na BMW i grupę Volkswagen (Volkswagen, Audi i Porsche) na łączną kwotę 875 mln EUR za zmowę w zakresie rozwoju technicznego w dziedzinie oczyszczania spalin z tlenku azotu oraz grzywien nałożonych na Nomurę, UBS i UniCredit na łączną kwotę 371 mln EUR za udział grupy przedsiębiorców w kartelu na rynku pierwotnym i wtórnym europejskich obligacji skarbowych.

3.6.   ODZYSKANIE WYDATKÓW

(w mln EUR)

 

2021

2020

Zarządzanie dzielone

1 682

1 281

Zarządzanie bezpośrednie

61

53

Zarządzanie pośrednie

51

21

Ogółem

1 794

1 355

Ta pozycja obejmuje wystawione przez Komisję nakazy odzyskania środków, realizowane w drodze wpłaty gotówkowej przez dłużnika lub potrącenia należności od późniejszych płatności zarejestrowanych w systemie rachunkowości Komisji. Nakazy odzyskania środków wydaje się w celu odzyskania środków wcześniej wydatkowanych z budżetu UE. Odzyskanie środków dokonywane jest na podstawie kontroli, audytów lub analizy kwalifikowalności – operacje te służą zatem ochronie budżetu UE przed wydatkami poniesionymi z naruszeniem przepisów prawa.

Pozycja ta obejmuje także nakazy odzyskania środków wystawione przez państwa członkowskie beneficjentom środków EFRG, a także zmiany szacunków dotyczących naliczonych dochodów na koniec poprzedniego roku w porównaniu z końcem roku bieżącego.

Kwoty przedstawione w powyższej tabeli odzwierciedlają przychody uzyskane przez wystawienie nakazów odzyskania środków. Z tego względu dane te nie mogą odzwierciedlać i nie odzwierciedlają w pełni środków zastosowanych w celu ochrony budżetu UE, w szczególności w odniesieniu do polityki spójności, w przypadku której istnieją specjalne mechanizmy zapewniające korektę wydatków niekwalifikowalnych i w większości przypadków niewymagające wystawienia nakazu odzyskania środków. Nie uwzględniono w nich kwot odzyskanych przez kompensowanie z wydatkami, kwot odzyskanych przez wycofanie płatności oraz odzyskanych płatności zaliczkowych.

Zdecydowana większość kwoty ogółem przypada na kwoty odzyskane w ramach zarządzania dzielonego:

Rolnictwo: EFRG i rozwój obszarów wiejskich

W odniesieniu do EFRG oraz EFRROW kwoty ujęte w ramach tej pozycji jako przychód za dany rok to korekty finansowe za ten rok oraz zwroty zgłoszone przez państwa członkowskie i odzyskane w ciągu roku, a także wzrost netto pozostających kwot należnych zgłoszonych przez państwa członkowskie do odzyskania na koniec roku w związku z nadużyciami finansowymi i nieprawidłowościami.

Polityka spójności

Główne kwoty związane z polityką spójności odnoszą się do naliczonych dochodów w kwocie 0,7 mld EUR (w 2020 r.: 0,4 mld EUR), którą Komisja spodziewa się odzyskać od państw członkowskich. Odzyskanie będzie wynikiem badania i zatwierdzenia rocznych sprawozdań finansowych przedłożonych przez państwa członkowskie na początku 2022 r. Kwoty podlegające zwrotowi stanowią zasadniczo różnicę między kwotami wstępnie zadeklarowanymi jako kwalifikowalne w danym roku budżetowym a kwotami potwierdzonymi jako kwalifikowalne w rocznych sprawozdaniach finansowych państw członkowskich. Niska kwota oznacza, że kontrole wprowadzone na poziomie państw członkowskich umożliwiły wykrycie niekwalifikowalnych kwot na wczesnym etapie procesu.

3.7.   UMOWA O WYSTĄPIENIU ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA

Przychody te mają związek z kwotami netto należnymi od Zjednoczonego Królestwa na podstawie umowy o wystąpieniu podpisanej po jego wystąpieniu z Unii w 2020 r. – zob. informacja dodatkowa 2.6.1.2.

3.8.   INNE PRZYCHODY Z TRANSAKCJI INNYCH NIŻ TRANSAKCJE WYMIANY

(w mln EUR)

 

2021

2020

Wkłady państw członkowskich do funduszu innowacyjnego

2 187

2 080

Podatki i składki płacone przez personel

1 367

1 316

Wkłady państw trzecich

1 056

1 592

Wkłady państw członkowskich do instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych i na pomoc zewnętrzną

199

1 073

Przekazanie aktywów

356

317

Korekty budżetowe

1 245

214

Inne

326

524

Ogółem

6 737

7 116

Wkłady państw członkowskich do funduszu innowacyjnego stanowią przychody związane przede wszystkim ze sprzedażą uprawnień do emisji, które mają być wykorzystane na wsparcie innowacji w zakresie technologii niskoemisyjnych.

Przychody z podatków i składek płaconych przez personel wynikają przede wszystkim z odliczeń od wynagrodzeń pracowników. W tej kategorii istotnymi kwotami są składki w ramach systemu emerytalno-rentowego i kwoty podatku dochodowego.

Wkłady państw trzecich to głównie wkłady państw EFTA (460 mln EUR), jak również wkłady finansowe państw trzecich do programu „Horyzont Europa” (379 mln EUR) i do programu ERASMUS+ (119 mln EUR).

Państwa członkowskie wniosły 166 mln EUR na finansowanie Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji.

Korekty budżetowe obejmują głównie nadwyżkę budżetową przejętą z poprzedniego roku, która wyniosła 1 769 mln EUR (w 2020 r.: 3 218 mln EUR) i została zrównoważona rocznym dostosowaniem VAT i DNB, które wyniosło 534 mln EUR (w 2020 r.: 3 165 mln EUR). Pozycja „Inne przychody z transakcji innych niż transakcje wymiany” obejmuje wkład państwa przyjmującego ITER i wkłady członkowskie na rzecz Fusion for Energy, Europejskiego Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej (135 mln EUR).

PRZYCHODY Z TRANSAKCJI WYMIANY

3.9.   PRZYCHODY FINANSOWE

(w mln EUR)

 

2021

2020

Odsetki od:

 

 

opóźnień w płatnościach

1 529

1 129

pożyczek udzielonych

1 160

1 167

pożyczek zaciągniętych

220

—

inne

10

63

Premie emisyjne

2

674

Przychody z tytułu umów gwarancji finansowej

987

258

Zyski z aktywów lub zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

 

 

Instrumenty finansowe niebędące instrumentami pochodnymi

324

—

Instrumenty pochodne

815

70

Zrealizowany zysk z aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży

—

48

Dywidendy

30

22

Inne

14

3

Ogółem

5 092

3 434

Przychody z tytułu odsetek od zaległych płatności wynikają głównie z należnych grzywien oraz składek na poczet zasobów własnych, których nie wpłacono na czas. Główne kwoty dotyczą postępowań w sprawach dotyczących zaniżenia wartości, o których mowa w informacji dodatkowej 2.6.1.1 (1,4 mld EUR).

Przychody odsetkowe z tytułu pożyczek dotyczą głównie pożyczek z EFSM (1 mld EUR), które mają najwyższą efektywną stopę procentową – zob. informacja dodatkowa 2.4.1. Przychody odsetkowe z tytułu zaciągniętych pożyczek dotyczą głównie NGEU oraz SURE i wynikają z ujemnych efektywnych stóp procentowych dla określonych transakcji.

Premie emisyjne zmniejszyły się, gdyż zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 obecnie są one amortyzowane przez cały okres życia pożyczki według metody efektywnej stopy procentowej, a nie ujmowane bezpośrednio w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności, zob. poprzedni akapit oraz informacja dodatkowa 2.4.1.

Przychody z tytułu umów gwarancji finansowej dotyczą głównie amortyzacji zobowiązań z tytułu gwarancji finansowych. Można interpretować to jako zwolnienie UE z zobowiązań z tytułu gwarancji za okres, w którym UE pozostawała w gotowości do skompensowania posiadaczom gwarancji ich strat kredytowych. Tym samym ujęcie przychodów z tytułu gwarancje finansowych odzwierciedla upływ czasu oraz gwarantowaną wartość. Amortyzacje stosuje się do obu rodzajów gwarancji, zarówno tych objętych wynagrodzeniem, jak i tych, za które UE nie pobiera żadnego wynagrodzenia lub pobiera jedynie wynagrodzenie nominalne (zob. informacja dodatkowa 2.11.2). Wśród gwarancji objętych wynagrodzeniem najbardziej znacząca jest gwarancja EFIS udzielona EBI z tytułu portfela dłużnego w obszarze infrastruktury i innowacji (zob. informacja dodatkowa 4.1.1). Przychody uzyskane z tytułu gwarancji EFIS w odniesieniu do portfela dłużnego w obszarze infrastruktury i innowacji w 2021 r. wynosiły 320 mln EUR.

Przychody związane z zobowiązaniami z tytułu gwarancji finansowych w wysokości 987 EUR są kompensowane stratami z tytułu utraty wartości zobowiązań z tytułu gwarancji finansowych wynoszącymi 947 mln EUR związanymi z uruchomieniami gwarancji po potrąceniu kwot odzyskanych (276 mln EUR) oraz niezrealizowanymi stratami z tytułu utraty wartości w wysokości 671 mln EUR (zob. informacja dodatkowa 3.15). Ponadto WE dotowała programy gwarancji finansowych (233 mln EUR), nie pobierając żadnych premii gwarancyjnych lub pobierając premie gwarancyjne poniżej stóp rynkowych (informacja dodatkowa 3.15). Łączny wynik netto uzyskany z programów gwarancji finansowych stanowi deficyt w wysokości 193 mln EUR.

3.10.   INNE PRZYCHODY Z TRANSAKCJI WYMIANY

(w mln EUR)

 

2021

2020

Przychody z opłat z tytułu świadczonych usług (agencje)

689

640

Dodatnie różnice kursowe

299

370

Sprzedaż towarów

53

48

Udział w wyniku finansowym netto EFI

169

38

Przychody z opłat i premii powiązanych z instrumentami finansowymi

1

34

Przychody powiązane ze środkami trwałymi

2

5

Inne

284

269

Ogółem

1 497

1 404

Przychody z opłat z tytułu świadczonych usług obejmują głównie opłaty za pozwolenie na dopuszczenie do obrotu pobierane przez Europejską Agencję Leków oraz opłaty za znak towarowy pobrane przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.

KOSZTY

3.11.   ZARZĄDZANIE DZIELONE

(w mln EUR)

Wydatkowane przez państwa członkowskie

2021

2020

Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji

40 829

40 461

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

15 451

14 467

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Fundusz Spójności

46 932

41 118

Europejski Fundusz Społeczny

16 727

13 677

Inne

4 835

2 701

Ogółem

124 774

112 425

Wzrost dotyczy głównie polityki spójności (EFRR, Fundusz Spójności), gdzie niemal wszystkie wydatki są związane z okresem programowania 2014–2020, a stosowne działania są kontynuowane. Wzrost wynika także z wyższych stóp współfinansowania zastosowanych w roku budżetowym 2020–2021 w kontekście pakietu CRII+.

Pozycja „Inne koszty” obejmuje przede wszystkim: pobrexitową rezerwę dostosowawczą (1,7 mld EUR), azyl i migrację (0,6 mld EUR), Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (0,6 mld EUR), bezpieczeństwo wewnętrzne (0,4 mld EUR), Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (0,8 mld EUR) oraz Europejski Fundusz Morski i Rybacki (0,7 mld EUR).

3.12.   ZARZĄDZANIE BEZPOŚREDNIE

(w mln EUR)

 

2021

2020

Wydatkowane przez Komisję

48 265

11 429

z czego RRF (NGEU)

42 940

—

Wydatkowane przez agencje wykonawcze

14 232

10 029

Wydatkowane przez fundusze powiernicze

503

636

Ogółem

63 000

22 094

Oprócz wydatków RRF (43 mld EUR) pozostałe kwoty dotyczą przede wszystkim realizacji polityki badawczej (8,1 mld EUR), Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (1,1 mld EUR), europejskiej polityki sąsiedztwa (1,3 mld EUR) oraz instrumentu „Łącząc Europę” – wspólnego funduszu inwestycji infrastrukturalnych, którego celem jest wprowadzenie inteligentnych sieci w obszarze transportu, energii i telekomunikacji (2,1 mld EUR).

Wzrost kosztów w ramach zarządzania bezpośredniego realizowanego przez unijne agencje wykonawcze wynika przede wszystkim z przeniesienia działań w dziedzinie badań naukowych ze służb Komisji na agencje wykonawcze.

3.13.   ZARZĄDZANIE POŚREDNIE

(w mln EUR)

 

2021

2020

Wydatkowane przez inne agencje i organy UE

3 154

3 530

Wydatkowane przez państwa trzecie

890

559

Wydatkowane przez organizacje międzynarodowe

3 622

3 619

Wydatkowane przez inne podmioty

3 225

3 257

Ogółem

10 891

10 965

Kwota 3,9 mld EUR kosztów zarządzania pośredniego dotyczy działań zewnętrznych (głównie obszarów pomocy przedakcesyjnej, pomocy humanitarnej, współpracy międzynarodowej i polityki sąsiedztwa). Dodatkowa kwota 4,7 mld EUR dotyczy zwiększania konkurencyjności Europy (w obszarach takich jak badania naukowe, programy kosmiczne i kształcenie).

3.14.   KOSZTY PERSONELU ORAZ RENT I EMERYTUR

(w mln EUR)

 

2021

2020

Koszty personelu

7 377

7 028

Koszty rent i emerytur

5 040

4 967

Ogółem

12 417

11 995

Koszty świadczeń emerytalno-rentowych odnoszą się do tych elementów przepływów, które są skutkiem wyceny aktuarialnej zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych różnych od tych ujętych w aktywach netto. W związku z tym nie stanowią one faktycznych rocznych świadczeń emerytalnych i rentowych, które są znacznie niższe i wynoszą 2,2 mld EUR.

3.15.   KOSZTY FINANSOWE

(w mln EUR)

 

2021

2020

Koszty odsetkowe:

 

 

Pożyczki zaciągnięte

1 209

1 160

Pożyczki udzielone

146

—

Leasing finansowy

56

62

Inne

103

24

Koszty emisji

—

672

Umowy gwarancji finansowej – subsydiowane wynagrodzenie

233

—

Straty netto z tytułu utraty wartości przez:

 

 

Umowy gwarancji finansowej

947

70

Pożyczki i należności

1 244

110

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

—

41

Straty z aktywów lub zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt:

 

 

Instrumenty finansowe niebędące instrumentami pochodnymi

210

—

Instrumenty pochodne

40

21

Poniesiona strata z aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży

—

5

Inne

13

22

Ogółem

4 201

2 188

Kwota kosztów odsetkowych z tytułu zaciągniętych pożyczek odpowiada głównie transakcjom EFSM (1 mld EUR), podobnie jak przychody z tytułu odsetek od pożyczek udzielonych (transakcje typu back-to-back). Koszty odsetkowe z tytułu pożyczek udzielonych dotyczą głównie instrumentu SURE i wynikają z ujemnych efektywnych stóp procentowych dla określonych transakcji.

Koszty emisji zmniejszyły się, gdyż zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 obecnie są one amortyzowane przez cały okres życia pożyczek według metody efektywnej stopy procentowej, a nie ujmowane bezpośrednio w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności, zob. informacja dodatkowa 2.4.1.

Więcej szczegółów na temat kosztów związanych z gwarancjami finansowymi znajduje się w informacji dodatkowej 3.9.

3.16.   INNE KOSZTY

(w mln EUR)

 

2021

2020

Koszty administracyjne i informatyczne

2 105

1 984

Dostosowania rezerw

583

1 390

Koszty związane z aktywami trwałymi

1 205

1 319

Koszty zarządzania gruntami i budynkami

591

661

Ujemne różnice kursowe

171

578

Koszty leasingu operacyjnego

447

423

Inne

660

593

Ogółem

5 762

6 946

Łączna kwota wydatków na badania i rozwój ujęta jako koszt w 2021 r. przedstawia się następująco:

(w mln EUR)

 

2021

2020

Koszty prac badawczych

401

402

Niekapitalizowane koszty prac rozwojowych

122

118

Ogółem

523

520

3.17.   SPRAWOZDAWCZOŚĆ DOTYCZĄCA SEGMENTÓW DZIAŁALNOŚCI WEDŁUG DZIAŁÓW WIELOLETNICH RAM FINANSOWYCH (WRF)

(w mln EUR)

 

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

Spójność i wartości

Zasoby naturalne i środowisko

Migracja i zarządzanie granicami

Odporność, bezpieczeństwo i obrona

Sąsiedztwo i świat

Europejska administracja publiczna

Nieprzydzielone do działów WRF (4)

Ogółem

Zasoby własne oparte na DNB

—

—

—

—

—

—

—

115 955

115 955

Tradycyjne zasoby własne

—

—

—

—

—

—

—

20 590

20 590

VAT

—

—

—

—

—

—

—

18 340

18 340

Nowe zasoby własne

—

—

—

—

—

—

—

5 831

5 831

Grzywny

—

—

—

—

—

—

—

1 990

1 990

Odzyskanie wydatków

24

809

893

8

0

27

0

34

1 794

Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa

—

—

—

—

—

—

—

1 122

1 122

Inne

384

132

46

—

—

41

1 559

4 574

6 737

Przychody z transakcji innych niż transakcje wymiany

408

941

939

8

0

68

1 559

168 434

172 357

Przychody finansowe

1 913

45

0

—

0

217

1

2 916

5 092

Inne

257

(16)

(18)

0

(5)

8

329

941

1 497

Przychody z transakcji wymiany

2 170

29

(17)

0

(5)

225

330

3 857

6 589

Przychody ogółem

2 578

970

922

8

(5)

293

1 889

172 291

178 946

Koszty wydatkowane przez państwa członkowskie:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

EFRG

—

—

(40 829 )

—

—

—

—

—

(40 829 )

EFRROW oraz inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

—

—

(15 451 )

—

—

—

—

—

(15 451 )

EFRR i FS

—

(46 932 )

—

—

—

—

—

—

(46 932 )

EFS

—

(16 727 )

—

—

—

—

—

—

(16 727 )

Inne

—

24

(710)

(837)

(101)

(233)

—

(2 979 )

(4 835 )

Wydatkowane przez KE, agencje wykonawcze i fundusze powiernicze

(12 207 )

(45 753 )

(662)

(289)

(244)

(3 954 )

(24)

132

(63 000 )

Wydatkowane przez inne agencje i organy UE

(2 374 )

(703)

(77)

(680)

(359)

(15)

(312)

1 365

(3 154 )

Wydatkowane przez państwa trzecie i organizacje międzynarodowe

(243)

37

113

(171)

(213)

(4 025 )

(3)

(7)

(4 512 )

Wydatkowane przez inne podmioty

573

(3 301 )

73

(7)

(103)

(460)

(0)

0

(3 225 )

Koszty personelu oraz rent i emerytur

(453)

(9)

(1)

(0)

(1)

(136)

(10 487 )

(1 330 )

(12 417 )

Koszty finansowe

(771)

(43)

(24)

(0)

(0)

(445)

(95)

(2 823 )

(4 201 )

Inne koszty

(1 609 )

(134)

(251)

(5)

(52)

(240)

(3 069 )

(401)

(5 762 )

Koszty ogółem

(17 083 )

(113 541 )

(57 820 )

(1 990 )

(1 071 )

(9 507 )

(13 990 )

(6 042 )

(221 046 )

Wynik ekonomiczny za rok

(14 505 )

(112 571 )

(56 899 )

(1 982 )

(1 076 )

(9 215 )

(12 101 )

166 249

(42 100 )

Prezentacja przychodów i kosztów według działów wieloletnich ram finansowych opiera się na szacunkach, ponieważ nie wszystkie zobowiązania są powiązane z działami WRF.

4.   ZOBOWIĄZANIA I AKTYWA WARUNKOWE

Zobowiązania warunkowe to ewentualne przyszłe zobowiązania płatnicze Unii Europejskiej, które mogą wynikać z poprzednich wydarzeń lub prawnie wiążących zobowiązań, ale które będą zależeć od przyszłych wydarzeń nie w pełni zależnych od UE. Dotyczą one głównie udzielonych gwarancji i ryzyka prawnego. Wszystkie zobowiązania warunkowe, z wyjątkiem tych dotyczących grzywien, gwarancji i instrumentów finansowych do poziomu, w jakim są objęte funduszami (zob. informacja dodatkowa 2.4.2.1), gdyby stały się wymagalne, byłyby w kolejnych latach finansowane z budżetu UE (a tym samym z budżetów państw członkowskich UE).

4.1.   GWARANCJE UDZIELONE Z BUDŻETU UE

4.1.1.   Gwarancje udzielone w ramach programów gwarancji budżetowych UE (nominalne)

(w mln EUR)

 

31.12.2021

Udzielone gwarancje

Zabezpieczone aktywa (28)

Pułap

Podpisano

Kwoty wypłacone

Gwarancje udzielone w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich

33 026

33 026

20 835

2 700

Gwarancja EFIS

25 826

24 730

20 358

8 602

Gwarancja EFZR

1 391

611

535

796

Gwarancja na działania zewnętrzne w ramach ISWMR – „Globalny wymiar Europy”

200

200

200

—

Ogółem

60 442

58 566

41 928

12 098


(w mln EUR)

 

31.12.2020

Udzielone gwarancje

Zabezpieczone aktywa (29)

Pułap

Podpisano

Kwoty wypłacone

Gwarancje udzielone w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich

35 372

32 530

20 050

2 813

Gwarancja EFIS

25 543

23 831

18 590

8 028

Gwarancja EFZR

1 370

438

34

804

Ogółem

62 285

56 799

38 673

11 645

Powyższe tabele przedstawiają zakres ekspozycji budżetu UE na ewentualne przyszłe płatności związane z gwarancjami udzielonymi grupie EBI lub innym instytucjom finansowym. Wypłacone kwoty odpowiadają kwotom już wypłaconym beneficjentom końcowym, zaś kwoty podpisane obejmują te wypłacone kwoty oraz już podpisane umowy z beneficjentami lub pośrednikami finansowymi, na podstawie których jeszcze nie dokonano wypłat (16 638 mln EUR). Pułap oznacza całkowitą gwarancję, że UE, w ramach swojego budżetu, a tym samym jej państwa członkowskie zobowiązały się do pokrycia kwot, ponieważ w celu ujawnienia maksymalnego poziomu ryzyka, na jaki narażona była UE na dzień 31 grudnia 2021 r., należy uwzględnić operacje zatwierdzone do podpisania, ale jeszcze niepodpisane (1 876 mln EUR). Kwoty za rok budżetowy 2020 wykazuje się po potrąceniu rezerw finansowych lub zobowiązań finansowych ujętych dla tych programów.

Programy gwarancji budżetowych mają pokrycie w rezerwach stopniowo wypłacanych z budżetu i są przechowywane we wspólnym funduszu rezerw jako bufor płynnościowy, aby pokryć przyszłe uruchomienie gwarancji (zob. informacja dodatkowa 2.4.2.1). Na dzień 31 grudnia 2021 r. zabezpieczone kwoty wynosiły 12 098 mln EUR. W informacji dodatkowej 6.2 przedstawiono środki wprowadzone w celu zapewnienia, aby rezerwy były wystarczające do pokrycia uruchomienia gwarancji w perspektywie średnioterminowej. Ewentualne straty poniesione w ramach programów gwarancji budżetowych, przewyższające poziom przewidziany w rezerwach, będzie należało w każdym razie pokryć z przyszłych budżetów.

Gwarancje udzielone w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich

Gwarancje z budżetu UE obejmują pożyczki, na które EBI podpisał umowy i których bank ten udzielił z własnych zasobów państwom trzecim. Na dzień 31 grudnia 2021 r. kwota pożyczek niespłaconych i zabezpieczonych gwarancją UE wyniosła 20 835 mln EUR. Gwarancje budżetowe UE obejmują kwoty:

—

20 268 mln EUR w ramach modułu wspólnego funduszu rezerw przeznaczonego dla Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych oraz

—

567 mln EUR bezpośrednio na pożyczki udzielane państwom członkowskim przed przystąpieniem.

Gwarancja UE udzielona w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich związana z pożyczkami udzielonymi przez EBI jest ograniczona do 65 % sald należności z tytułu umów podpisanych po 2007 r. (upoważnienia na lata 2007–2013 i 2014–2021). W przypadku umów zawartych przed 2007 r. gwarancja UE ograniczona jest do określonego procentowego pułapu zatwierdzonej wysokości linii kredytowej; w większości przypadku wynosi ona 65 %, ale może także wynosić 70 %, 75 % lub 100 %. W przypadku gdy pułap ten nie zostaje osiągnięty, gwarancja unijna obejmuje pełną kwotę.

Zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/412 (30) w ramach Inicjatywy EBI na rzecz budowania odporności udzielono upoważnienia do udzielania pożyczek sektorowi prywatnemu ustanowionego z myślą o projektach służących budowaniu długoterminowej odporności gospodarczej uchodźców, migrantów oraz społeczności przyjmujących i tranzytowych. Budżet Unii otrzymuje wynagrodzenie z tytułu ryzyka podejmowanego w związku z gwarancjami udzielanymi na realizację operacji objętych finansowaniem EBI w kontekście upoważnienia do udzielania pożyczek sektorowi prywatnemu w ramach Inicjatywy EBI na rzecz budowania odporności, co stanowi wyjaśnienie dla należności z tytułu premii dla gwarancji objętej upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich, która w przeciwnym wypadku byłaby gwarancją nieobjętą wynagrodzeniem (zob. informacja dodatkowa 2.11.2).

Okres, na który wydano upoważnienie do podpisania nowych operacji w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich w latach 2014–2020, zakończył się w 2021 r. i tym samym pułap dostępny w ramach gwarancji wygasł dla wszystkich niewykorzystanych kwot. Przewiduje się, że nowe upoważnienie EBI będzie objęte gwarancją na działania zewnętrzne wprowadzoną rozporządzeniem ustanawiającym ISWMR (zob. poniżej), ale nie zostało ono jednak jeszcze podpisane.

Wypłat z tytułu gwarancji UE dokonuje się z modułu wspólnego funduszu rezerw przewidzianego dla Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych: w 2021 r. w ramach uruchomionych gwarancji wypłacono 93 mln EUR (w 2020 r.: 52 mln EUR).

Gwarancja w ramach Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS)

EFIS to inicjatywa mająca na celu zwiększenie zdolności do ponoszenia ryzyka grupy EBI, umożliwiająca EBI zwiększenie swoich inwestycji w UE. Celem EFIS jest wspieranie dodatkowych inwestycji w UE oraz dostępu małych przedsiębiorstw do finansowania. W ramach budżetu UE udzielona zostaje gwarancja w kwocie do 26 mld EUR („unijna gwarancja EFIS”) na podstawie umowy między UE i EBI, zwanej dalej „umową w sprawie EFIS”, aby ochronić EBI przed potencjalnymi stratami, jakie może ponieść w związku ze swoimi operacjami finansowania i operacjami inwestycyjnymi.

Operacje EFIS prowadzone są w ramach dwóch segmentów: obszaru infrastruktury i innowacji (IIW), wdrażanego przez EBI (unijna gwarancja EFIS w wysokości 19 250 mln EUR), oraz segmentu MŚP (SMEW), wdrażanego przez EFI (unijna gwarancja EFIS w wysokości 6 750 mln EUR). Oba segmenty obejmują portfel dłużny oraz portfel kapitałowy. EFI działa na podstawie umowy z EBI w oparciu o gwarancję EBI, która z kolei jest objęta kontrgwarancją w ramach umowy w sprawie EFIS (unijna gwarancja EFIS).

UE i EBI odgrywają w EFIS odrębne role. EFIS utworzono w ramach EBI, który finansuje jego operacje (instrumenty dłużne i inwestycje kapitałowe) oraz pożycza w tym celu niezbędne środki na rynkach kapitałowych. Grupa EBI podejmuje decyzje inwestycyjne niezależnie i zarządza operacjami zgodnie ze swoimi zasadami i procedurami. UE udziela gwarancji w odniesieniu do tych operacji i pokrywa straty ponoszone przez EBI do pułapu określonego w gwarancji.

Aby zagwarantować, że inwestycje w ramach EFIS będą ukierunkowane na konkretny cel, jakim jest usunięcie niedoskonałości rynku, oraz że inwestycje te kwalifikują się do ochrony zapewnianej przez gwarancję UE, utworzono specjalną strukturę na potrzeby zarządzania, obejmującą komitet inwestycyjny złożony z niezależnych ekspertów, którzy analizują każdy projekt zaproponowany przez EBI w ramach obszaru infrastruktury i innowacji pod względem kwalifikowalności do ochrony gwarancyjnej UE, oraz radę kierowniczą EFIS, która zapewnia nadzór nad realizacją programu.

Jako że kryteria kontroli oraz wymogi unijnych reguł rachunkowości (oraz MSRSP) w zakresie rachunkowości w odniesieniu do konsolidacji nie są spełnione, w skonsolidowanym sprawozdaniu rocznym UE nie uwzględniono powiązanych gwarantowanych aktywów.

Gwarancja UE udzielona grupie EBI w ramach EFIS została ujęta jako zobowiązanie z tytułu gwarancji finansowej w odniesieniu do portfela dłużnego w obszarze infrastruktury i innowacji i portfela dłużnego segmentu MŚP (SMEW) (zob. informacja dodatkowa 2.11.2) oraz jako instrument pochodny (aktywa lub zobowiązanie finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt) w odniesieniu do obu portfeli kapitałowych (zob. informacja dodatkowa 2.4.2.2). Udzielona gwarancja EFIS obejmuje działania w ramach programów COSME, „Horyzont 2020” i programów dotyczących sektora kultury i sektora kreatywnego objętych LGF oraz programów EaSI w części objętej unijną gwarancją EFIS w ramach portfela dłużnego segmentu MŚP (SMEW).

W 2021 r. z modułu wspólnego funduszu rezerw przeznaczonego dla Funduszu Gwarancyjnego EFIS nie dokonano żadnych wypłat z tytułu uruchomionych gwarancji (w 2020 r.: 1 mln EUR).

Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (EFZR)

Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju ustanowiony na mocy rozporządzenia w sprawie EFZR to inicjatywa mająca na celu wspieranie inwestycji w Afryce i inwestycji w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, aby przyczynić się do zapewnienia zrównoważonego rozwoju i odnieść się do konkretnych społeczno-ekonomicznych przyczyn migracji. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie EFZR UE powinna udostępnić partnerom wykonawczym gwarancje opiewające na kwotę 1,5 mld EUR (dodatkowo zwiększane wkładami zewnętrznymi) na realizację inwestycji i operacji finansowych, aby zmniejszyć poziom ich ryzyka inwestycyjnego. Gwarancja EFZR jest realizowana przy wsparciu wspólnego funduszu rezerw – zob. informacja dodatkowa 2.4.2.1 Na dzień 31 grudnia 2021 r. obowiązywało szesnaście umów gwarancyjnych EFZR, których łączny limit objęcia gwarancją wynosił 1 391 mln EUR, natomiast operacje podpisane przez kontrahentów i gwarantowane przez UE w ramach tych umów wyniosły ogółem 611 mln EUR.

Gwarancja na działania zewnętrzne w ramach ISWMR – „Globalny wymiar Europy”

Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 (31) ustanowiono Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy („Instrument”), obejmujący Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Plus („EFZR+”) oraz gwarancję na działania zewnętrzne na lata 2021–2027 WRF. Celem rozporządzenia ustanawiającego ISWMR – „Globalny wymiar Europy” jest zwiększenie spójności i skuteczności działań zewnętrznych UE, a tym samym poprawa realizacji poszczególnych polityk w zakresie działań zewnętrznych.

Gwarancja na działania zewnętrzne wspiera działania EFZR+ objęte gwarancjami budżetowymi, dotyczące pomocy makrofinansowej i pożyczki na rzecz państw trzecich.

Na dzień 31 grudnia 2021 r. podpisana była jedna umowa gwarancji budżetowych na łączny pułap 200 mln EUR.

Gwarancja InvestEU

W rozporządzeniu ustanawiającym program InvestEU (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 z dnia 24 marca 2021 r. ustanawiające Program InvestEU i zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/1017 (32)) przewidziano gwarancję UE na kwotę do maksymalnej wysokości 26,2 mld EUR, która wspiera finansowanie i inwestycje partnerów wykonawczych, którzy przyczyniają się do realizacji celów polityki wewnętrznej Unii w czterech segmentach polityki: zrównoważona infrastruktura, badania naukowe, innowacje i cyfryzacja, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz inwestycje społeczne i umiejętności. UE stopniowo odkłada środki pieniężne („rezerwy”) z budżetu InvestEU w celu utworzenia bufora kapitałowego dla uruchomienia gwarancji. W rozporządzeniu ustanawiającym program InvestEU wyznaczono wskaźnik zasilenia rezerw w wysokości 40 % gwarancji dla unijnego modułu InvestEU. Obecnie kwota ta, zainwestowana we wspólnym funduszu rezerw, wynosi 300 mln EUR (zob. informacja dodatkowa 2.4.2.1). Pierwszą umowę gwarancyjną w ramach InvestEU podpisano w marcu 2022 r. z grupą EBI. Przewiduje ona gwarancję UE do maksymalnego pułapu wynoszącego 19,6 mld EUR. W rozporządzeniu ustanawiającym program InvestEU uwzględniono także wkłady państw członkowskich (w ramach modułu państw członkowskich) oraz państw trzecich.

Zobowiązania Zjednoczonego Królestwa wynikające z jego wystąpienia z UE

Zgodnie z art. 143 umowy o wystąpieniu Zjednoczone Królestwo odpowiada wobec Unii za swój udział w warunkowych zobowiązaniach finansowych związanych z operacjami w ramach EFIS, EFZR i upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich zatwierdzonymi do dnia wystąpienia, tj. 31 stycznia 2020 r. W art. 143 wymaga się, aby w przypadku uruchomienia gwarancji dla operacji finansowej, którą zatwierdzono przed datą wystąpienia, Zjednoczone Królestwo było odpowiedzialne wobec Unii za swój udział w płatnościach dokonywanych przez Unię w ramach tych operacji, chyba że może to być pokryte przez udział Zjednoczonego Królestwa w rezerwach utrzymywanych w funduszu gwarancyjnym, tam gdzie jest to właściwe.

W przypadku pożyczek w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich wartość gwarancji budżetowej UE w dniu wystąpienia, dla operacji zatwierdzonych do daty wystąpienia, wynosiła 33,7 mld EUR. Na dzień 31 grudnia 2021 r. kwota ta zmieniła się na 27,6 mld EUR. Udział Zjednoczonego Królestwa w tym zobowiązaniu warunkowym na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi zatem 3,4 mld EUR. Jak jednak stwierdzono powyżej, wszelkie zaległości w spłacie tych pożyczek pokrywa się w pierwszej kolejności z modułu wspólnego funduszu rezerw przeznaczonego dla Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych, a Zjednoczone Królestwo wezwano by do wniesienia kwot tylko wtedy, gdyby rezerwy Zjednoczonego Królestwa na ten Fundusz, wynoszące na dzień 31 grudnia 2021 r. 338 mln EUR, nie były wystarczające.

W stosunku do operacji EFIS wartość gwarancji budżetowej UE w dniu wystąpienia, dla operacji zatwierdzonych do daty wystąpienia, wynosiła 23,5 mld EUR. Na dzień 31 grudnia 2021 r. kwota ta zmieniła się na 18,8 mld EUR. Udział Zjednoczonego Królestwa w tym zobowiązaniu warunkowym na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi zatem 2,3 mld EUR. Wszelkie uruchomienia gwarancji w ramach EFIS pokrywa się w pierwszej kolejności z modułu wspólnego funduszu rezerw przeznaczonego dla Funduszu Gwarancyjnego EFIS, a Zjednoczone Królestwo wezwano by do wniesienia kwot tylko wtedy, gdyby rezerwy Zjednoczonego Królestwa na ten Fundusz, wynoszące na dzień 31 grudnia 2021 r.1,1 mld EUR, nie były wystarczające.

Ponieważ przed datą wystąpienia partnerzy wykonawczy nie zatwierdzili żadnych operacji w odniesieniu do gwarancji EFZR, Zjednoczone Królestwo nie ma żadnych zobowiązań w tym zakresie.

Udział Zjednoczonego Królestwa w płatnościach dokonanych w 2021 r. na operacje zatwierdzone od dnia wystąpienia do 31 grudnia 2021 r. wyniósł 47 mln EUR (35 mln EUR na EFIS i 12 mln EUR na upoważnienie EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich), odpowiednio zmniejszając rezerwę Zjednoczonego Królestwa. Kwota należna na rzecz Zjednoczonego Królestwa w 2022 r., wynosząca 163 mln EUR (zob. informacja dodatkowa 2.6.1.2), wynika z udziału Zjednoczonego Królestwa w odzyskanych środkach oraz dochodach netto pobranych w 2021 r. (70 mln EUR), z nadwyżki w rezerwach (92 mln EUR), jak również ze skutków końcowego obliczenia udziału Zjednoczonego Królestwa w kwotach należnych w 2021 r. („catch-up”).

4.1.2.   Gwarancje udzielone na pokrycie pożyczek na rzecz NGEU oraz na pomoc finansową

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

NGEU

91 002

—

SURE

89 702

39 503

EFSM

47 270

47 396

Wsparcie bilansu płatniczego

201

201

MFA

7 466

5 813

Euratom

350

279

Ogółem

235 991

93 193

Na kwotę pożyczek w powyższej tabeli składają się kwoty nominalne oraz naliczone odsetki. Gwarancje budżetowe UE obejmują pożyczki, które Komisja zaciąga na rzecz instrumentu NGEU oraz programów pomocy finansowej. Spośród pożyczek na rzecz NGEU pozostających do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r. wypłacono 18 mld EUR jako pożyczki RRF, 46,4 mld EUR jako bezzwrotne wsparcie RRF oraz 7,2 mld EUR jako wkłady do programów WRF, natomiast pozostała kwota 19,4 mld EUR nie została jeszcze wypłacona i jest przechowywana w środkach pieniężnych i ich ekwiwalentach (zob. informacja dodatkowa 2.8).

W przypadku niewykonania zobowiązań z tytułu pożyczek udzielonych z zaciągniętych pożyczek pełne koszty zaległych kwot zostałyby ostatecznie pokryte z budżetu UE:

—

pożyczki na rzecz NGEU oraz pożyczki związane z EFSM, wsparciem bilansu płatniczego i Euratomem udzielane państwom członkowskim są gwarantowane wyłącznie przez budżet UE;

—

pożyczki związane z instrumentem SURE są gwarantowane przez budżet UE i wsparte gwarancjami państw członkowskich w wysokości 25 mld EUR (25 % maksymalnej kwoty pomocy finansowej wynoszącej 100 mld EUR) oraz

—

pożyczki na pomoc makrofinansową oraz pożyczki Euratomu zaciągnięte na pożyczki dla państw trzecich są przede wszystkim objęte gwarancją z modułu wspólnego funduszu rezerw przeznaczonego dla Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych (zob. informacja dodatkowa 2.4.2), a następnie z budżetu UE.

Zobowiązania Zjednoczonego Królestwa wynikające z jego wystąpienia z UE

Zgodnie z art. 143 umowy o wystąpieniu Zjednoczone Królestwo odpowiada wobec Unii za swój udział w warunkowych zobowiązaniach finansowych związanych z pożyczkami na pomoc finansową (EFSM, MFA, wsparcie bilansu płatniczego i Euratom), które zatwierdzono lub w sprawie których podjęto decyzje na dzień wystąpienia, tj. 31 stycznia 2020 r. Art. 143 zawiera wymóg, aby w przypadku niewykonania zobowiązania z tytułu pożyczki na pomoc finansową, którą zatwierdzono przed datą wystąpienia, Zjednoczone Królestwo ponosiło odpowiedzialność wobec Unii za swój udział w płatnościach dokonywanych przez Unię w ramach tego działania, w przypadku którego nie wykonano zobowiązania, chyba że może to być pokryte przez udział Zjednoczonego Królestwa w rezerwach utrzymywanych w module wspólnego funduszu rezerw przeznaczonym dla Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych, tam gdzie jest to właściwe (tj. MFA i pożyczki Euratomu udzielane w państwach trzecich) – zob. informacja dodatkowa 4.1.1.

Pozostające do spłaty zobowiązanie warunkowe UE związane z powyższymi pożyczkami na pomoc finansową wyniosło na dzień wystąpienia 53,9 mld EUR. W następstwie spłat dokonanych od tego dnia wartość tych pożyczek objętych gwarancją UE na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi 53,0 mld EUR, a udział Zjednoczonego Królestwa w tej kwocie wynosi 6,6 mld EUR.

4.1.3.   Gwarancje udzielone w ramach programów instrumentów finansowych UE (nominalne)

(w mln EUR)

 

31.12.2021

„Horyzont 2020”

2 590

Instrument „Łącząc Europę”

568

COSME

782

Inne

653

Ogółem

4 593


(w mln EUR)

 

31.12.2020

„Horyzont 2020”

1 860

Instrument „Łącząc Europę”

579

Mechanizm finansowania oparty na podziale ryzyka

37

Inne

49

Ogółem

2 524

Jak wspomniano w art. 210 ust. 1 rozporządzenia finansowego, wydatki budżetowe związane z instrumentem finansowym i zakres odpowiedzialności finansowej UE w żadnym wypadku nie przekraczają kwoty zaciągniętego na nie zobowiązania budżetowego, co wyklucza zobowiązania warunkowe dla budżetu. W praktyce oznacza to, że zobowiązania te posiadają w bilansie odpowiednik po stronie aktywów lub są pokrywane z zaległych zobowiązań budżetowych, które nie zostały ujęte jeszcze jako koszty.

Kwoty na dzień 31 grudnia 2021 r. stanowią kwoty nominalne gwarancji pozostające do spłaty, natomiast zobowiązania warunkowe na dzień 31 grudnia 2020 r. są wykazywane po potrąceniu rezerwy finansowej na te instrumenty i zobowiązań finansowych ujętych dla tych instrumentów – zob. informacje dodatkowe 2.10 i 2.11.2.

Instrument gwarancji kredytowych programu COSME obejmuje przede wszystkim ograniczone gwarancje w przypadku portfeli finansowania dłużnego o podwyższonym ryzyku (głównie pożyczki) oferowane MŚP przez pośredników finansowych. Instrument gwarancji kredytowych programu COSME jest realizowany w imieniu UE przez EFI.

Więcej informacji dotyczących programu „Horyzont 2020” oraz instrumentu „Łącząc Europę” znajduje się także w informacji dodatkowej 2.4.2.1.

Zobowiązania Zjednoczonego Królestwa wynikające z jego wystąpienia z UE

Jeśli chodzi o zobowiązania warunkowe UE dotyczące kwot zatwierdzonych do daty wystąpienia w odniesieniu do instrumentów finansowych UE, w tym tych wymienionych powyżej, w przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych nieprzewidzianych zdarzeń zostałyby one pokryte z budżetu UE ze środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach powierniczych. W związku z tym Zjednoczone Królestwo nie będzie w zasadzie wzywane do wniesienia żadnych kwot poza swoim udziałem w budżetowych zobowiązaniach pozostających do spłaty zgodnie z art. 140 umowy o wystąpieniu – zob. informacja dodatkowa 2.6.1.2.

4.2.   ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE W ZWIĄZKU ZE SPRAWAMI SĄDOWYMI

4.2.1.   Sprawy sądowe dotyczące grzywien

Na dzień 31 grudnia 2021 r. zobowiązania warunkowe związane z grzywnami wynosiły 2 111 mln EUR (w 2020 r.: 2 985 mln EUR). Kwoty te dotyczą głównie grzywien, które Komisja nałożyła za naruszenie reguł konkurencji i które zostały wstępnie uiszczone przez ukarane przedsiębiorstwa, a dane przedsiębiorstwo złożyło odwołanie lub nie jest pewne, czy takie odwołanie zostanie złożone. Zobowiązanie warunkowe zostanie utrzymane, dopóki nie uprawomocni się orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości w danej sprawie lub dopóki nie upłynie okres odwołania. Uzyskane odsetki od płatności tymczasowych ujęto w wyniku ekonomicznym za dany rok oraz jako zobowiązania warunkowe, tak aby uwzględnić brak pewności co do tytułu prawnego Komisji do tych kwot.

Jeżeli UE przegra którąkolwiek ze spraw dotyczących nałożonych grzywien, tymczasowo otrzymane kwoty zostaną zwrócone przedsiębiorstwom bez wpływu na budżet. Kwota grzywien jest uznawana za dochód budżetowy, dopiero gdy grzywny mają charakter ostateczny (art. 107 rozporządzenia finansowego).

4.2.2.   Inne sprawy sądowe

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Rolnictwo

79

66

Spójność

210

341

Inne

1 153

2 169

Ogółem

1 443

2 576

Rolnictwo

Są to uzależnione od wyroku Trybunału Sprawiedliwości zobowiązania warunkowe wobec państw członkowskich związane z decyzjami dotyczącymi zgodności odnośnie do EFRG i rozwoju obszarów wiejskich. Ustalenie ostatecznej kwoty zobowiązania oraz roku, w którym kwota wynikająca z pomyślnego zaskarżenia decyzji przed Trybunałem Sprawiedliwości zostanie zapisana w budżecie, zależeć będzie od czasu trwania postępowania przed Trybunałem.

Spójność

Są to zobowiązania warunkowe wobec państw członkowskich w związku z działaniami w ramach polityki spójności, ujęte w oczekiwaniu na wyznaczenie daty rozprawy lub wyrok Trybunału Sprawiedliwości.

Inne sprawy sądowe

Pozycja ta odnosi się do powództw o odszkodowanie obecnie wniesionych przeciwko UE, innych sporów prawnych oraz szacunkowych kosztów postępowania przed sądem. Należy zauważyć, że w przypadku powództwa o odszkodowanie na mocy art. 340 TFUE strona skarżąca musi udowodnić, że instytucja dopuściła się wystarczająco poważnego naruszenia przepisu prawa przyznającego uprawnienia osobom fizycznym, oraz wykazać faktyczne szkody poniesione przez stronę skarżącą, jak również istnienie związku przyczynowo-skutkowego między bezprawnym działaniem a szkodą. Znaczny spadek w porównaniu z końcem poprzedniego roku dotyczy przede wszystkim roszczenia o odszkodowanie wniesionego przeciwko Komisji w związku z decyzją zakazującą łączenia przedsiębiorstw, która została ostatecznie oddalona przez Sąd.

Zobowiązania Zjednoczonego Królestwa wynikające z jego wystąpienia z UE

Zgodnie z art. 147 umowy o wystąpieniu Zjednoczone Królestwo odpowiada za swój udział w płatnościach wymaganych do wywiązania się z zobowiązań warunkowych Unii, które stają się wymagalne w związku ze sprawami sądowymi dotyczącymi interesów finansowych Unii, pod warunkiem że stan faktyczny stanowiący przedmiot tych spraw zaistniał nie później niż 31 grudnia 2020 r. Szacowana maksymalna ekspozycja Zjednoczonego Królestwa w tym przypadku wynosi 179 mln EUR (w 2020 r.: 318 mln EUR). W przypadku spraw sądowych, w których uznano za prawdopodobne, że kwoty zostaną wypłacone z budżetu UE (zob. informacja dodatkowa 2.10), udział Zjednoczonego Królestwa ujmuje się jako część całkowitej kwoty należnej od Zjednoczonego Królestwa – zob. informacje szczegółowe w informacji dodatkowej 2.6.1.2.

4.3.   AKTYWA WARUNKOWE

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Gwarancje otrzymane:

 

 

 

Gwarancje wykonania

287

318

 

Inne gwarancje

8

8

Inne aktywa warunkowe

98

58

Ogółem

393

384

Gwarancji wykonania wymaga się, aby zagwarantować wywiązanie się przez beneficjentów finansowania UE z zobowiązań przewidzianych w umowach zawartych z UE.

5.   ZOBOWIĄZANIA BUDŻETOWE I PRAWNE

Niniejsza informacja dodatkowa zawiera informacje na temat procedury budżetowej i przyszłych potrzeb finansowych, a nie na temat zobowiązań istniejących na dzień 31 grudnia 2021 r.

W wieloletnich ramach finansowych (WRF) zatwierdzonych przez państwa członkowskie zdefiniowano programy i określono pułapy dla działów w budżecie dotyczące środków na zobowiązania oraz łączną kwotę środków na płatności, w ramach których UE może przyjąć zobowiązania budżetowe i prawne i ostatecznie może dokonać płatności za okres 7 lat – zob. tabela 1.1 w informacjach dodatkowych do sprawozdań z wykonania budżetu.

Zobowiązania prawne odpowiadają programom, projektom, porozumieniom lub podpisanym umowom i są tym samym prawnie wiążące dla UE. Zobowiązanie prawne jest czynnością, poprzez którą urzędnik zatwierdzający zaciąga lub stwierdza zobowiązanie (ciążące na UE), którego skutkiem jest obciążenie finansowe (art. 2 pkt 37 rozporządzenia finansowego).

Zobowiązanie budżetowe jest co do zasady zaciągane przed zobowiązaniem prawnym, jednak w przypadku niektórych wieloletnich programów/projektów jest odwrotnie – odpowiednie zobowiązania budżetowe są zaciągane w rocznych ratach, przez kilka lat, o ile przewiduje to akt podstawowy. Na przykład w odniesieniu do spójności art. 86 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 (33)) stanowi, że decyzja Komisji w sprawie przyjęcia programu stanowi zobowiązanie prawne w rozumieniu rozporządzenia finansowego oraz że zobowiązania budżetowe Unii w odniesieniu do każdego programu są podejmowane w ratach rocznych dla każdego funduszu w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2027 r. Inne podstawy prawne mogą zawierać podobne przepisy. Z tego powodu mogą wystąpić kwoty, które UE prawnie zobowiązała się zapłacić, ale zobowiązanie budżetowe nie zostało jeszcze zaciągnięte – zob. informacja dodatkowa 5.2 poniżej.

Jeżeli zobowiązanie budżetowe zostało podjęte, ale kolejne płatności nie zostały jeszcze wykonane, kwota zobowiązań pozostających do spłaty określana jest mianem „RAL” (z fr. „Reste à Liquider”). Może dotyczyć to programów lub projektów, często wieloletnich, które zostały podpisane i w odniesieniu do których płatności będą dokonywane dopiero w późniejszych latach. Stanowią one zobowiązania płatnicze na przyszłe lata. Ponieważ sprawozdania finansowe przygotowuje się na zasadzie memoriału, natomiast sprawozdania z wykonania budżetu przygotowuje się na zasadzie kasowej, część ogólnych niezapłaconych kwot (RAL) została już dodana do kategorii kosztów i uznana za zobowiązanie w bilansie (zob. informacje dodatkowe 2.12 i 2.13). Koszty te oblicza się na podstawie zestawień poniesionych wydatków/otrzymanych faktur lub szacunkowej realizacji programu lub projektu w przypadku, gdy UE nie otrzymała żadnych zestawień do dnia sprawozdawczego – zob. informacja dodatkowa 5.1 poniżej. Po dokonaniu płatności związanych z zobowiązaniami pozostającymi do spłaty (RAL) zobowiązanie wykazane w bilansie zostaje usunięte z ksiąg. Część RAL, których nie dodano jeszcze do kategorii kosztów, nie została ujęta jako zobowiązania, ale zamiast tego wykazano ją poniżej.

Poniższe ujawnienia przedstawiają zatem kwoty na dzień 31 grudnia 2021 r., które UE zobowiązała się zapłacić w ramach wykonywania warunków umów i które mają zostać sfinansowane z przyszłych budżetów UE.

(w mln EUR)

 

Informacja dodatkowa

31.12.2021

31.12.2020

Zobowiązania budżetowe pozostające do spłaty nieujęte jeszcze jako koszty

5.1

266 526

249 309

Istotne zobowiązania prawne

5.2

135 181

14 481

Ogółem

 

401 707

263 790

5.1.   ZOBOWIĄZANIA BUDŻETOWE POZOSTAJĄCE DO SPŁATY NIEUJĘTE JESZCZE JAKO KOSZTY

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Zobowiązania budżetowe pozostające do spłaty nieujęte jeszcze jako koszty

266 526

249 309

Powyższa kwota stanowi budżetowe zobowiązania pozostające do spłaty („Reste à Liquider”) w wysokości 341 634 mln EUR (zob. tabela 6.4 w informacjach dodatkowych do sprawozdań z wykonania budżetu), pomniejszone o powiązane kwoty, które w bilansie ujęto jako zobowiązania, zaś w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności jako koszty. Zobowiązania budżetowe pozostające do spłaty (RAL) to kwota otwartych zobowiązań, w przypadku których nie dokonano jeszcze płatności lub umorzenia. Jest to normalną konsekwencją istnienia programów wieloletnich.

Należy zauważyć, że zaległe płatności zaliczkowe na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniosły 93,4 mld EUR – zob. informacja dodatkowa 2.5. Stanowią one zobowiązania budżetowe, które zostały zapłacone, prowadząc tym samym do zmniejszenia RAL, ale tylko w sytuacji, gdy wypłacone kwoty są nadal uważane za należące do UE – a nie do beneficjenta – do czasu wypełnienia odpowiednich zobowiązań umownych. Są więc takie jak RAL wykazywane powyżej, jednak nie są jeszcze ujmowane jako koszty.

5.2.   ISTOTNE ZOBOWIĄZANIA PRAWNE

(w mln EUR)

 

31.12.2021

31.12.2020

Zobowiązania w zakresie bezzwrotnego wsparcia w ramach RRF (NGEU)

99 530

—

ITER

6 121

6 837

EFRROW  (34)

17 662

—

Programy kosmiczne

4 189

—

Umowy w sprawie połowów

412

172

Horyzont Europa

382

—

EURATOM

445

—

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

3 072

—

Instrument „Łącząc Europę”

—

4 140

Zobowiązania — leasing operacyjny

2 492

2 547

Inne zobowiązania umowne

876

785

Ogółem

135 181

14 481

Kwoty te odzwierciedlają długoterminowe zobowiązania prawne, które nie miały pokrycia w środkach na zobowiązania w budżecie na koniec roku. Z tytułu tych wiążących zobowiązań w przyszłych latach będą zaciągane zobowiązania budżetowe oraz będą dokonywane wypłaty środków.

Niektóre ważne programy (zob. poniżej) mogą być realizowane w rocznych ratach zgodnie z art. 112 ust. 2 rozporządzenia finansowego. Pozwala to UE na podejmowanie prawnych zobowiązań (podpisywanie umów o udzielenie dotacji, umów o delegowaniu zadań oraz umów w sprawie zamówienia publicznego) przekraczających dostępne środki na zobowiązania w danym roku. Z tego powodu znaczna kwota całkowitej alokacji na bieżące WRF mogła zostać już zaangażowana. Dotyczy to w szczególności programów opisanych poniżej:

Zobowiązania w zakresie bezzwrotnego wsparcia w ramach NGEU (RRF)

RRF jest kluczowym programem NGEU – Instrumentu UE na rzecz Odbudowy. Ustanowiono go rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 (35) z dnia 12 lutego 2021 r. W jego ramach finansuje się reformy i inwestycje w państwach członkowskich od początku pandemii COVID-19 w lutym 2020 r. do 2026 r. Ujawniona tutaj kwota odnosi się do części zobowiązań prawnych w zakresie bezzwrotnego wsparcia w ramach RRF, które na koniec 2021 r., nie było objęte zobowiązaniami budżetowymi. Na podstawie art. 23 rozporządzenia (UE) 2021/241 zezwala się na korzystanie z rocznych rat.

ITER – międzynarodowy eksperymentalny reaktor termojądrowy

Zobowiązania te mają pokrywać przyszłe potrzeby w zakresie finansowania obiektów ITER do 2027 r. Wkład UE (Euratom) na rzecz organizacji ITER, obejmujący także wkłady państw członkowskich i Szwajcarii, przekazywany jest za pośrednictwem wspólnego przedsięwzięcia „Fusion for Energy”. Przedmiotowa kwota odzwierciedla przyszłe finansowanie w ramach WRF 2021–2027 ustanowione decyzją Rady (Euratom) 2021/281 (36) z dnia 22 lutego 2021 r. w sprawie zmiany decyzji 2007/198/Euratom powołującej Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej, w której zatwierdzono stosowanie z rocznych transz. ITER utworzono w celu zarządzania obiektami ITER i zachęcania do wykorzystywania obiektów ITER, podejmowania działań w celu pozyskania społecznego zrozumienia i akceptacji dla energii termojądrowej oraz wszelkich innych działań niezbędnych do osiągnięcia wyznaczonych celów. Organizacja ITER obejmuje UE wraz z różnymi innymi krajami.

EFRROW

Są to zobowiązania prawne, które UE zobowiązała się zapłacić przy przyjmowaniu programu EFRROW, który zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2220 (37) obejmuje lata 2014–2022. Decyzja Komisji w sprawie przyjęcia programu operacyjnego stanowi decyzję w sprawie finansowania w rozumieniu art. 110 rozporządzenia finansowego, a po jej notyfikacji zainteresowanemu państwu członkowskiemu – zobowiązanie prawne w rozumieniu tego rozporządzenia.

Programy kosmiczne

Na programy kosmiczne składają się następujące elementy: Galileo, EGNOS, Copernicus, Govsatcom oraz SSA. Największe znaczenie mają programy Galileo, w ramach którego opracowywany jest europejski globalny system nawigacji satelitarnej, oraz Copernicus, związany z unijną obserwacją Ziemi. Wymienione zobowiązania zaciągnięto na okres do 2027 r. W oparciu o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/696 (38) Komisja podpisała umowy o delegowaniu zadań z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA), EUMETSAT-em, ośrodkiem Mercator i Europejskim Centrum Prognoz Średnioterminowych. Na podstawie art. 11 ust .6 rozporządzenia (UE) 2021/696 zezwala się na korzystanie z rocznych rat.

Umowy w sprawie połowów

Są to zobowiązania zaciągnięte wobec państw trzecich w związku z działaniami realizowanymi na mocy międzynarodowych umów w sprawie połowów do 2026 r. Zobowiązania zaciągnięto w oparciu o decyzje Rady dotyczące poszczególnych państw trzecich (np. umowa między Unią Europejską a Republiką Seszeli i protokół wykonawczy do niej; Dz.U. L 60 z 28.2.2020) i uznawane za konkretne traktaty międzynarodowe, z którymi wiążą się wieloletnie prawa i obowiązki.

„Horyzont Europa”

Są to kwoty, które zobowiązano się przekazać na program „Horyzont Europa” na rzecz działalności dotyczącej początkowych i końcowych ogniw łańcucha poszczególnych elementów przestrzeni kosmicznej. Wymienione zobowiązania zaciągnięto na okres do 2027 r. Na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 (39) Komisja podpisała jedną umowę o delegowaniu zadań z ESA, a drugą z Agencją Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego (EUSPA). Na podstawie art. 12 ust. 8 rozporządzenia (UE) 2021/695 zezwala się na korzystanie z rocznych rat.

Euratom

EUROfusion (europejskie konsorcjum na rzecz rozwoju energii termojądrowej) jest konsorcjum laboratoriów i instytutów UE, którego misją jest utorowanie drogi elektrowniom termojądrowym. W tym celu konsorcjum finansuje badania swoich 30 członków na podstawie „Europejskiego planu działania na rzecz energii termojądrowej” jako wspólnego programu Euratomu w ramach współfinansowanego partnerstwa europejskiego. Podstawę prawną stanowi rozporządzenie Rady (Euratom) 2021/765 (40) z dnia 10 maja 2021 r. ustanawiające program badawczo-szkoleniowy Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom) na lata 2021–2025 uzupełniający program „Horyzont Europa”, w którego art. 4 przewidziano wykorzystanie rocznych rat.

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

Celem pobrexitowej rezerwy dostosowawczej jest przeciwdziałanie gospodarczym i społecznym skutkom wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej (UE) w lutym 2020 r. Ustanowiono ją rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1755 (41). Przedstawiona kwota stanowi zobowiązanie prawne, które należy zrealizować w ramach środków wspieranych przez pobrexitową rezerwę dostosowawczą. W tym kontekście wykazano jedynie część zobowiązań prawnych, które nie zostały jeszcze pokryte przez zobowiązania budżetowe.

Instrument „Łącząc Europę”

Instrument „Łącząc Europę” zapewnia pomoc finansową dla sieci transeuropejskich w formie wsparcia dla projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w sektorach transportu oraz infrastruktury telekomunikacyjnej i energetycznej. Zobowiązania prawne dotyczące instrumentu „Łącząc Europę” obejmują okres wdrażania trwający od 2014 r. do 2024 r. w przypadku transportu i do 31 grudnia 2025 r. w przypadku energii. Podstawą prawną tych zobowiązań jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę”, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) nr 67/2010 (Dz.U. L 348 z 20.12.2013), którego art. 19 przewiduje wykorzystanie rocznych rat. Na koniec 2021 r. zobowiązania prawne są w całości pokryte zobowiązaniami budżetowymi.

Zobowiązania — leasing operacyjny

Minimalne kwoty, które zobowiązano się zapłacić zgodnie z umowami zasadniczymi w pozostałym okresie obowiązywania tych umów leasingu, przedstawiają się następująco:

(w mln EUR)

 

Minimalne opłaty leasingowe

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Ogółem

Budynki

414

953

1 074

2 442

Sprzęt informatyczny i inne wyposażenie

14

27

9

50

Ogółem

428

980

1 083

2 492

W marcu 2019 r., w związku z notyfikowaniem przez Zjednoczone Królestwo zamiaru wystąpienia z UE oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1718 (42) z dnia 14 listopada 2018 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 726/2004 siedziba Europejskiej Agencji Leków (EMA) została przeniesiona z Londynu do Amsterdamu. W dniu 2 lipca 2019 r. Agencja zawarła umowę z właścicielem nieruchomości pełniącej funkcję jej siedziby i od tego czasu podnajmowała pomieszczenia podnajemcy na warunkach zgodnych z warunkami określonymi w umowie najmu, uwzględniając termin podnajmu obowiązujący do wygaśnięcia zawartej przez EMA umowy najmu w czerwcu 2039 r.

Wartości przedstawione w powyższej tabeli obejmują kwotę 383 mln EUR, która nadal pozostaje do uiszczenia na podstawie tej umowy najmu. Oczekuje się, że zgodnie z warunkami nieodwołalnego podnajmu od podnajemcy wpłyną płatności w takiej samej kwocie.

Inne zobowiązania umowne

Kwoty ujęte w tej pozycji odpowiadają kwotom zobowiązań, które mają zostać spłacone w okresie obowiązywania umów. Najbardziej znacząca kwota odnosi się do umowy dotyczącej nieruchomości (JMO2) Komisji w Luksemburgu (393 mln EUR).

6.   ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM

Poniższe informacje odnoszące się do zarządzania ryzykiem finansowym UE dotyczą:

—

operacji zaciągania i udzielania pożyczek na pomoc finansową przeprowadzanych przez Komisję za pośrednictwem NGEU, EFSM, wsparcia bilansu płatniczego, pomocy makrofinansowej, instrumentu SURE oraz działań Euratomu;

—

operacji finansowych przeprowadzonych przez Komisję w celu wykonania budżetu UE, w tym pobierania grzywien;

—

aktywów przechowywanych we wspólnym funduszu rezerw na potrzeby gwarancji budżetowych oraz w EWWiS w likwidacji;

—

instrumentów finansowych finansowanych z budżetu UE oraz

—

programów gwarancji budżetowych UE.

Wraz z rozpoczęciem NGEU w 2021 r., Komisja powołała dyrektora ds. ryzyka, ustanowiła odpowiednią strukturę zarządzania i przyjęła politykę ryzyka obejmującą działalność NGEU.

6.1.   RODZAJE RYZYKA

Ryzyko rynkowe polega na tym, że wartość godziwa instrumentu finansowego lub przyszłe przepływy pieniężne z nim związane będą ulegać wahaniom ze względu na zmiany cen rynkowych. Ryzyko rynkowe niesie ze sobą nie tylko potencjał strat, ale i potencjał zysków. Obejmuje ono ryzyko walutowe, ryzyko stopy procentowej oraz inne ryzyko cenowe (takie jak ryzyko cen akcji):

—

Ryzyko walutowe polega na tym, że wartość operacji UE lub jej inwestycji jest uzależniona od zmian kursów walutowych. Ryzyko to wynika ze zmiany ceny jednej waluty w stosunku do drugiej.

—

Ryzyko stopy procentowej polega na możliwości spadku wartości papierów wartościowych, w szczególności obligacji, na skutek wzrostu stóp procentowych. Z reguły wyższe stopy procentowe prowadzą do niższych cen obligacji o stałym oprocentowaniu i odwrotnie.

—

Inne ryzyko cenowe polega na tym, że wartość godziwa instrumentu finansowego lub przyszłe przepływy pieniężne z nim związane będą ulegać wahaniom ze względu na zmiany cen rynkowych (inne niż te wynikające z ryzyka stopy procentowej lub ryzyka walutowego), niezależnie od tego, czy zmiany te spowodowane są czynnikami charakterystycznymi dla poszczególnych instrumentów finansowych lub dla ich emitenta czy też czynnikami odnoszącymi się do wszystkich podobnych instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu na rynku.

Ryzyko kredytowe to ryzyko straty spowodowanej niespłaceniem przez dłużnika/pożyczkobiorcę pożyczki lub innej linii kredytowej (kwoty głównej lub odsetek bądź obu) lub niewywiązaniem się w inny sposób z obowiązków umownych. Zdarzenia związane z niewykonaniem zobowiązania obejmują opóźnienia w dokonywaniu spłat, restrukturyzację spłat pożyczkobiorcy i upadłość.

Ryzyko utraty płynności to ryzyko wystąpienia trudności w wypełnieniu przez jednostkę UE obowiązków wynikających z zobowiązań finansowych, których rozliczenie następuje poprzez dostarczenie środków pieniężnych lub innego rodzaju aktywów finansowych.

6.2.   POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM

Wycena instrumentów finansowych

Podane poniżej klasy aktywów finansowych i zobowiązań finansowych nie są wyceniane według wartości godziwej: środki pieniężne i ich ekwiwalenty, udzielone pożyczki, należności z tytułu transakcji wymiany inne niż należności z tytułu umów gwarancji finansowej w przypadku zakwalifikowania ich do aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt, zaciągnięte pożyczki, umowy gwarancji finansowej i inne zobowiązania finansowe wyceniane po zamortyzowanym koszcie. Wartość bilansową tych aktywów i zobowiązań finansowych uznaje się za zbliżoną do ich wartości godziwej.

Operacje zaciągania i udzielania pożyczek na pomoc finansową

UE dokonuje operacji zaciągania i udzielania pożyczek zgodnie z odpowiednimi rozporządzeniami Rady, decyzjami Rady i Parlamentu Europejskiego oraz – w stosownych przypadkach – z wewnętrznymi wytycznymi. Odpowiednie jednostki operacyjne korzystają z opracowanych przez siebie zbiorów procedur dotyczących poszczególnych dziedzin, takich jak zaciąganie i udzielanie pożyczek. Operacje udzielania pożyczek inne niż NGEU finansowane są za pomocą zaciąganych pożyczek wzajemnych, które nie powodują powstawania otwartych pozycji stopy procentowej czy otwartych pozycji walutowych.

Pożyczki udzielane w ramach NextGenerationEU nie są udzielane na zasadzie pożyczek wzajemnych, jak ma to miejsce w przypadku pozostałych instrumentów pomocy finansowej. Zamiast tego w przypadku NGEU opracowano zdywersyfikowaną i zbiorową strategię finansowania, która łączy szeroki zakres instrumentów finansowania. Ta zdywersyfikowana i zbiorowa strategia obejmowała konieczność opracowania i wdrożenia skutecznych wytycznych i procedur w zakresie zarządzania ryzykiem w odniesieniu do NGEU, które na bazie codziennej aktywnie przeciwdziałają powiązanemu ryzyku.

Zasoby finansowe

Reguły i zasady dotyczące zarządzania operacjami finansowymi Komisji określono w rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 (zmienionym rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) 2016/804 (43)) i w rozporządzeniu finansowym.

Na podstawie wspomnianych rozporządzeń obowiązują następujące główne zasady:

—

Państwa członkowskie wpłacają środki na poczet zasobów własnych na rachunki otwarte w tym celu w imieniu Komisji przez administrację finansową lub krajowy bank centralny. Komisja może obciążać wspomniane rachunki jedynie w celu zaspokojenia potrzeb w zakresie środków pieniężnych.

—

Państwa członkowskie wpłacają środki na poczet zasobów własnych w swojej walucie krajowej, natomiast płatności Komisji są denominowane głównie w EUR.

—

Nie można przekraczać stanu rachunków bankowych otwartych w imieniu Komisji. Ograniczenie to nie ma zastosowania do rachunków Komisji prowadzonych na potrzeby zasobów własnych w przypadku niewykonania zobowiązań z tytułu pożyczek zaciągniętych lub gwarantowanych na mocy rozporządzeń i decyzji Rady UE oraz – na pewnych warunkach – w przypadku gdy zapotrzebowanie na zasoby pieniężne przekracza ilość zasobów pieniężnych znajdujących się na tych rachunkach.

—

Środki pieniężne na rachunkach bankowych prowadzonych w walutach innych niż euro są wykorzystywane do płatności w tych samych walutach lub okresowo przeliczane na euro.

Oprócz rachunków prowadzonych na potrzeby zasobów własnych Komisja otwiera inne rachunki w bankach centralnych i bankach komercyjnych w celu dokonywania płatności i otrzymywania wpływów innych niż z tytułu składek państw członkowskich do budżetu.

Operacje skarbcowe i płatnicze są w dużej mierze zautomatyzowane i opierają się na nowoczesnych systemach informatycznych. Aby zagwarantować bezpieczeństwo systemu oraz zapewnić rozdział obowiązków zgodnie z przepisami rozporządzenia finansowego, standardami kontroli wewnętrznej Komisji i zasadami audytu, stosuje się określone procedury.

Zarządzanie operacjami skarbcowymi i płatniczymi Komisji regulują zawarte na piśmie wytyczne i procedury, które mają na celu ograniczenie ryzyka operacyjnego i finansowego oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu kontroli. Wspomniane wytyczne i procedury odnoszą się do różnych obszarów działań (np.: wykonywanie płatności i zarządzanie środkami pieniężnymi, prognozy przepływów pieniężnych, ciągłość działania itd.), a ich przestrzeganie jest regularnie sprawdzane.

Grzywny

Tymczasowo zainkasowane grzywny: depozyty

Kwoty otrzymane przed 2010 r. pozostają na rachunkach bankowych w bankach specjalnie wybranych do zdeponowania tymczasowo zainkasowanych grzywien. Wyboru banków dokonuje się zgodnie z procedurami przetargowymi określonymi w rozporządzeniu finansowym. Umieszczenie środków w określonych bankach wynika z wewnętrznej polityki zarządzania ryzykiem, w której określone są wymogi dotyczące ratingu kredytowego oraz kwota środków, jaką można umieścić w stosunku do kapitału własnego kontrahenta. Określane i oceniane jest ryzyko finansowe i operacyjne, a ponadto regularnie sprawdzane jest przestrzeganie wewnętrznych zasad i procedur.

Tymczasowo zainkasowane grzywny: portfel BUFI

Grzywny nałożone i tymczasowo zainkasowane od 2010 r. są inwestowane w specjalnie w tym celu utworzone portfel – BUFI. Portfel ten ma przede wszystkim na celu zmniejszenie zagrożeń związanych z rynkami finansowymi i równe traktowanie wszystkich podmiotów poprzez zastosowanie gwarantowanego zwrotu obliczonego na tej samej podstawie do kwoty nominalnej grzywien. Gwarantowany zwrot mający zastosowanie do podmiotów, na które nałożono grzywnę przed wejściem nowego rozporządzenia finansowego w życie w sierpniu 2018 r., przyjmuje jednak wartość zerową. Zarządzaniem aktywami w przypadku tymczasowo zainkasowanych grzywien zajmuje się Komisja, która działa zgodnie z wewnętrznymi wytycznymi dotyczących zarządzania aktywami. Odpowiednie jednostki operacyjne korzystają z opracowanych przez siebie podręczników dotyczących procedur w zakresie poszczególnych dziedzin, takich jak zarządzanie zasobami finansowymi. Regularnie określane i oceniane jest ryzyko finansowe i operacyjne, a ponadto weryfikowane jest przestrzeganie wewnętrznych zasad i procedur.

Celem działalności związanej z zarządzaniem aktywami jest zainwestowanie grzywien tymczasowo wpłaconych na rachunek Komisji, w taki sposób, aby:

—

zapewnić łatwą dostępność środków w razie potrzeby,

—

starać się przy tym w zwykłych okolicznościach uzyskać zwrot z inwestycji, który przeciętnie odpowiada referencyjnej stopie zwrotu z funduszu BUFI po odliczeniu poniesionych kosztów, przy jednoczesnym zachowaniu wartości nominalnej grzywien.

Inwestycje są zasadniczo ograniczone do następujących kategorii: depozyty terminowe w bankach centralnych państw członkowskich, agencjach obsługujących dług państwowy w strefie euro, należących w całości do skarbu państwa lub objętych gwarancjami państwa bankach lub instytucjach ponadnarodowych, a także obligacje, weksle i certyfikaty depozytowe wystawiane przez państwa lub instytucje ponadnarodowe.

Otrzymane gwarancje finansowe

W posiadaniu Komisji znajdują się gwarancje o znacznej wartości wystawione przez instytucje finansowe w związku z grzywnami nakładanymi przez Komisję na przedsiębiorców naruszających unijne reguły konkurencji – zob. informacja dodatkowa 2.6.1.3. Przedstawienie gwarancji przez ukarane przedsiębiorstwo stanowi alternatywę dla dokonania tymczasowej zapłaty. Gwarancjami zarządza się zgodnie z wewnętrzną polityką zarządzania ryzykiem. Określane i oceniane jest ryzyko finansowe i operacyjne, a ponadto regularnie sprawdzane jest przestrzeganie wewnętrznych zasad i procedur.

Programy gwarancji budżetowych UE

W tytule X rozporządzenia finansowego określono szereg zabezpieczeń mających na celu ochronę budżetu UE przed ryzykiem finansowym wynikającym ze stosowania gwarancji budżetowych. Można je pogrupować w cztery główne kategorie:

1.   Środki mające na celu ograniczenie kwoty zobowiązań warunkowych

Po pierwsze, wielkość gwarancji UE jest co do zasady ograniczona w jasno określony sposób. Rozporządzenie finansowe stanowi, że zobowiązanie finansowe oraz łączne płatności netto z budżetu nie mogą przekroczyć wielkości gwarancji budżetowej zatwierdzonej w akcie podstawowym. Zobowiązanie warunkowe wynikające z gwarancji budżetowej może przekroczyć kwotę aktywów finansowych przeznaczonych na pokrycie zobowiązania finansowego UE tylko wówczas, gdy zostało to przewidziane we właściwym akcie podstawowym i na określonych w nim warunkach.

Po drugie, pożądany profil ryzyka operacji/produktów finansowych gwarantowanych przez UE określa się – w miarę możliwości – ex ante, tj. w momencie podpisywania umów gwarancji.

2.   Środki dotyczące wyboru partnerów wykonawczych

Programy gwarancji budżetowych realizuje się wspólnie z wiarygodnymi partnerami poddanymi ocenie spełnienia wymogów według filarów. Zapewnia to między innymi rzetelność systemów rachunkowości, systemów finansowych i systemów zarządzania ryzykiem tych partnerów wykonawczych. Ponadto partnerzy wykonawczy mają obowiązek angażować zasoby własne, co prowadzi do dalszego zbliżania ich interesów do interesów Unii.

3.   Środki mające na celu zapewnienie odpowiedniego mechanizmu zdolności fiskalnej ex ante do uruchomienia gwarancji

Programy gwarancji budżetowych są wspierane z rezerw, które są bezpiecznie przechowywane we wspólnym funduszu rezerw. Wskaźnik zasilenia rezerw ustala się w akcie podstawowym każdego programu na takim poziomie, aby programowanie środków budżetowych stanowiło rezerwę, która pozwoli na pokrycie strat bez zakłóceń budżetowych. W związku z tym kwota rezerw jest wystarczająca, aby sprostać spodziewanym, jak również – do pewnego stopnia – niespodziewanym stratom tych gwarancji budżetowych.

Następnie Komisja (każdego roku) dba o to, aby kwota rezerw była zgodna ze wskaźnikiem zasilenia rezerw określonym w akcie podstawowym oraz z zasadami rozporządzenia finansowego i programowaniem finansowym.

4.   Środki zaradcze służące pokryciu poniesionych strat przekraczających szacunki ex ante

W rozporządzeniu finansowym wprowadzono dwa progi wczesnego ostrzegania (tj. gdy wysokość rezerw wynosi 50 % i 30 % docelowego poziomu rezerw). Wspomniane progi umożliwiają Komisji przewidzieć potencjalne wyczerpanie rezerw przed zakończeniem gwarancji budżetowej i pozwalają jej ocenić, czy może ona w drodze wyjątku zaproponować dodatkowe rezerwy.

Ponadto regularnie (co najmniej raz na trzy lata) przeprowadza się przegląd adekwatności wskaźnika zasilenia rezerw. Przegląd ten zapewnia adekwatność wskaźnika zasilenia rezerw w stosunku do rzeczywistego profilu ryzyka dotyczącego zobowiązań pozostających do spłaty.

W przypadku gdy potrzebna jest dodatkowa kwota rezerw, stosuje się procedury gwarantujące wystarczającą płynność (transfery między modułami wspólnego funduszu rezerw i wykorzystanie płynności centralnych zasobów finansowych) oraz przestrzeń budżetową (środki na zobowiązania i środki na płatności).

Ponadto w 2020 r. z upoważnienia komisarza ds. budżetu ustanowiono Komitet Sterujący ds. Zobowiązań Warunkowych wynikających z gwarancji budżetowych. Komitet ten interweniuje w sprawach dotyczących gwarancji budżetowych i pomocy finansowej tworzących zobowiązania warunkowe dla budżetu, które wynikają z wykonania tytułu X rozporządzenia finansowego, w tym przepisów określonych w zasadach wewnętrznych dotyczących wykonania budżetu ogólnego Unii. Obejmuje to ramy zarządzania ryzykiem, odpowiednie wspólne postanowienia horyzontalne umów standardowych oraz zintegrowaną sprawozdawczość w celu ustanowienia wymogów korporacyjnych w zakresie zrównoważonego zarządzania zobowiązaniami warunkowymi.

Wspólny fundusz rezerw

Zgodnie z decyzją Komisji C(2020) 1896 z dnia 25 marca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących zarządzania aktywami wspólnego funduszu rezerw obowiązki i zadania zarządzającego zasobami finansowymi wspólnego funduszu rezerw zostały przekazane dyrektorowi generalnemu Dyrekcji Generalnej ds. Budżetu (DG BUDG). Wspólny fundusz rezerw jest odrębny od pozostałych portfeli zarządzanych przez DG BUDG. Fundusz nie funkcjonuje jako odrębna osoba prawna.

Wspólny fundusz rezerw jest zarządzany zgodnie z wytycznymi dotyczącymi zarządzania aktywami. Celem jest zapewnienie płynności koniecznej do pełnego i niezwłocznego zaspokojenia wszystkich wymaganych wypływów, takich jak uruchomienie gwarancji, oraz zachowanie kapitału w horyzoncie inwestycyjnym funduszu, przy wysokim poziomie pewności.

Aby osiągnąć ogólny cel opisany powyżej, zarządzający zasobami finansowymi wspólnego funduszu rezerw zarządza aktywami zgodnie z wymogami ostrożnościowymi i zasadami należytego zarządzania finansami oraz zgodnie z zasadami i procedurami ustalonymi przez księgowego Komisji. Odpowiednie jednostki operacyjne korzystają z opracowanych przez siebie podręczników dotyczących procedur w zakresie poszczególnych dziedzin, takich jak zarządzanie zasobami finansowymi. Regularnie określane i oceniane jest ryzyko finansowe i operacyjne, a ponadto weryfikowane jest przestrzeganie wewnętrznych zasad i procedur.

W celu zarządzania wahaniami wartości portfela wspólnego funduszu rezerw portfel ten tworzy się w taki sposób, aby zapewnić wysoki stopień dywersyfikacji w odniesieniu do wszystkich kategorii kwalifikowalnych aktywów, obszarów geograficznych, emitentów i okresów zapadalności.

W wytycznych dotyczących zarządzania aktywami oraz w strategiach dotyczących ryzyka i strategiach inwestycyjnych wyznaczono określone progi i ograniczenia, aby zmniejszyć ekspozycję portfela, który ogranicza się do ratingu na poziomie inwestycyjnym, na ryzyko kredytowe, z wyjątkiem ekspozycji państw członkowskich.

Ponieważ według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. Banque de France jest wyłącznym kontrahentem dla wszystkich pozostających do spłaty kontraktów walutowych typu forward, do tego dnia nie wprowadzono żadnych elementów powodujących poprawę kredytowania, takich jak zabezpieczenia, umowy o kompensowaniu zobowiązań lub gwarancje. W przypadku walutowych instrumentów pochodnych posiadających dodatnią wartość godziwą na koniec okresu sprawozdawczego maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe odpowiada wartości aktywów netto bilansu.

Programy instrumentów finansowych

Wykonanie budżetu UE już od wielu lat wiąże się z wykorzystaniem programów instrumentów finansowych. Więcej informacji na ten temat znajduje się w informacji dodatkowej 2.4.2.

Cechą wspólną większości instrumentów finansowych jest to, że ich wykonanie zostało powierzone albo grupie EBI (w tym EFI), albo innym instytucjom finansowym w oparciu o umowę między Komisją a instytucją finansową. W umowach podpisanych z tymi instytucjami finansowymi określono surowe warunki oraz obowiązki, jakim podlegają pośrednicy, aby zapewnić właściwe zarządzanie środkami UE i sprawozdawczość w tym zakresie. Po zadeklarowaniu wkładu finansowego do jednego z instrumentów środki przekazywane są na specjalnie w tym celu utworzony rachunek bankowy otwarty przez instytucję finansową na jej nazwę, ale w imieniu Komisji (tj. rachunek powierniczy). W zależności od rodzaju instrumentu instytucja finansowa może wykorzystać te środki na rachunku powierniczym do udzielania pożyczek, emisji instrumentów dłużnych, inwestowania w instrumenty kapitałowe lub uruchomienia gwarancji. Wpływy z instrumentów finansowych muszą co do zasady zostać zwrócone do budżetu UE.

Ryzyko w przypadku tych instrumentów finansowych jest ograniczone do pułapu określonego w odnośnych umowach, a konkretnie do kwoty przewidzianej w budżecie na dany instrument. Ponieważ Komisja ponosi często pierwszą stratę, a instrumenty są przeznaczone na finansowanie beneficjentów o wyższym poziomie ryzyka (którzy mają trudności z uzyskaniem finansowania od pożyczkodawców komercyjnych), prawdopodobne jest, że budżet UE poniesie pewne straty.

6.3.   RYZYKO WALUTOWE

Ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2021 r.

Ekspozycja UE na ryzyko walutowe związane z instrumentami finansowymi – pozycja netto na koniec roku

(w mln EUR)

 

31.12.2021

USD

GBP

PLN

SEK

Inne

EUR

Ogółem

Aktywa finansowe

 

 

 

 

 

 

 

Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu  (5)

63

18

—

—

7

88

176

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

 

 

 

 

 

 

 

 

Instrumenty finansowe niebędące instrumentami pochodnymi

934

51

—

23

75

23 141

24 223

 

Instrumenty pochodne

(646)

—

—

—

—

1 474

828

Należności  (6)

109

98

108

4

88

7 372

7 780

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

85

24

1 014

591

1 692

41 455

44 860

 

545

192

1 121

618

1 862

73 529

77 866

Zobowiązania finansowe

 

 

 

 

 

 

 

Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

(1 047 )

(0)

(62)

(19)

(248)

(6 418 )

(7 794 )

Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

(1)

—

—

—

(4)

—

(5)

 

(1 048 )

(0)

(62)

(19)

(251)

(6 418 )

(7 798 )

Ogółem

(503)

192

1 059

599

1 611

67 111

70 068

Umocnienie się euro wobec innych walut o 10 % miałoby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

USD

GBP

PLN

SEK

Wynik ekonomiczny

46

(17)

(96)

(54)

Osłabienie się euro wobec tych samych walut o 10 % miałoby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2021

USD

GBP

PLN

SEK

Wynik ekonomiczny

(56)

21

118

67

Operacje zaciągania i udzielania pożyczek na rzecz NGEU oraz na pomoc finansową

Ponieważ aktywa i zobowiązania finansowe są obecnie tylko w euro, UE nie jest narażona na ryzyko walutowe.

Zasoby finansowe

Środki na poczet zasobów własnych wpłacane przez państwa członkowskie w walutach innych niż euro są przechowywane na rachunkach przeznaczonych na potrzeby zasobów własnych zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 (zmienionym rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) 2016/804). Są one przeliczane na euro, gdy są potrzebne do wykonania płatności. Procedury stosowane do zarządzania tymi środkami są określone we wspomnianym wyżej rozporządzeniu. W ograniczonej liczbie przypadków środki te są bezpośrednio wykorzystywane do wykonania płatności w danych walutach.

Komisja posiada w bankach komercyjnych rachunki prowadzone w walutach państw UE innych niż euro, a także w USD, GBP i CHF w celu wykonywania płatności w tych walutach. Środki na tych rachunkach są uzupełniane w zależności od kwoty płatności, jakie mają zostać wykonane, w wyniku czego salda tych rachunków nie są narażone na ryzyko walutowe.

Wpływy różne (wpływy inne niż wpływy na poczet zasobów własnych) otrzymywane w walutach innych niż euro są przelewane na rachunki Komisji prowadzone w tej samej walucie, jeżeli są one niezbędne do wykonania płatności, albo przeliczane na euro i przekazywane na rachunki prowadzone w euro. Środki na rachunkach zaliczkowych prowadzonych w walutach innych niż euro są uzupełniane w zależności od szacowanej kwoty lokalnych płatności krótkoterminowych, które mają być wykonane w tej samej walucie. Salda na tych rachunkach nie mogą przekraczać odnośnych pułapów.

Grzywny

Wszystkie grzywny nakłada się, uiszcza lub tymczasowo ujmuje w euro, a zatem nie stwarzają one żadnego ryzyka walutowego, gdy są przechowywane w funduszu BUFI.

Gwarancje budżetowe

Co do zasady zakres gwarancji budżetowych obejmuje określenie ich pułapu maksymalnego w euro. Niektóre operacje leżące u ich podstaw mogą być jednak denominowane w innych walutach (USD lub innych walutach lokalnych).

Ryzyko walutowe uwzględnia się przy określaniu potrzeb w zakresie tworzenia rezerw.

Wspólny fundusz rezerw

Wspólny fundusz rezerw działa obecnie w dwóch walutach – EUR i USD. Ryzyko walutowe jest zarządzane poprzez zawieranie kontraktów na instrumenty pochodne (walutowe kontrakty typu forward), które zabezpieczają wartość rynkową portfela inwestycji w USD. Maksymalną niezabezpieczoną ekspozycję na ryzyko kursowe walutowe ustalono na 1 % całkowitej wartości portfela w ramach wartości odniesienia i rocznych przydziałów strategicznych. W związku z tym zmiany dotyczące podwyższenia lub obniżenia wartości rynkowej inwestycji w USD powyżej lub poniżej 1 % spowodowałyby przywrócenie równowagi handlowej (nowy kontrakt terminowy typu forward o tym samym lub przeciwnym kierunku), odpowiednio dostosowując lub odwracając pozycję zabezpieczaną.

Pożyczki będące przedmiotem subrogacji UE w wyniku uruchomienia funduszu w związku z zaleganiem z płatnością przez pożyczkobiorcę – zob. informacja dodatkowa 2.4.1.2 – realizowane są w oryginalnej walucie i tym samym narażają UE na ryzyko walutowe. W przypadku pożyczek będących przedmiotem subrogacji nie podejmuje się działań służących zrównoważeniu wahań kursu obcej waluty (działań zabezpieczających) ze względu na niepewność co do terminu spłaty pożyczek.

Ryzyko walutowe na 31 grudnia 2020 r.

Ekspozycja UE na ryzyko walutowe związane z instrumentami finansowymi – pozycja netto na koniec roku

(w mln EUR)

 

31.12.2020

USD

GBP

DKK

SEK

EUR

Inne

Ogółem

Aktywa finansowe

 

 

 

 

 

 

 

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

593

42

15

14

18 904

20

19 587

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

(417)

—

—

—

616

—

199

Pożyczki  (44)

21

40

—

—

46

9

116

Należności

22

1 208

116

176

72 233

738

74 493

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

115

64

178

367

14 429

1 589

16 742

 

334

1 353

310

557

106 228

2 356

111 137

Zobowiązania finansowe

 

 

 

 

 

 

 

Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

—

—

—

—

(1)

(4)

(4)

Zobowiązania

(3)

(0)

(19)

(1)

(32 366 )

(19)

(32 408 )

 

(3)

(0)

(19)

(1)

(32 367 )

(22)

(32 412 )

Ogółem

331

1 353

291

556

73 861

2 333

78 725

Umocnienie się euro wobec innych walut o 10 % miałoby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2020

USD

GBP

DKK

SEK

Wynik ekonomiczny

(13)

(119)

(27)

(49)

Aktywa netto

(17)

(4)

(1)

(1)

Osłabienie się euro wobec tych samych walut o 10 % miałoby następujące skutki:

(w mln EUR)

 

2020

USD

GBP

DKK

SEK

Wynik ekonomiczny

16

146

33

60

Aktywa netto

21

5

2

2

6.4.   RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ

Poniższa tabela ilustruje wrażliwość na zmiany stopy procentowej dłużnych papierów wartościowych przy założeniu, że możliwa jest zmiana poziomu stóp procentowych o +/- 100 punktów bazowych (1 %).

(w mln EUR)

 

Wzrost (+) / spadek (–) w punktach bazowych

Wynik ekonomiczny

2021: Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

+100

(622)

-100

660

2020: Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

+100

(479)

-100

513

Wrażliwość danego portfela instrumentów rynku pieniężnego i obligacji na zmiany stóp procentowych wzrasta wraz z czasem trwania tego portfela. Komisja zarządza czasem trwania głównych portfeli aktywów w opisany poniżej sposób.

Operacje zaciągania i udzielania pożyczek na rzecz NGEU oraz na pomoc finansową

Ze względu na charakter działalności UE w zakresie zaciągania i udzielania pożyczek znaczna część jej aktywów i zobowiązań jest oprocentowana. W przypadku instrumentów pomocy finansowej, z wyłączeniem NGEU, nie istnieje jednak żadne ryzyko stopy procentowej, gdyż zaciągnięte pożyczki są niwelowane przez odpowiadające im pożyczki udzielane na analogicznych warunkach (pożyczki wzajemne).

W ramach NGEU nie stosuje się ścisłych zasad pożyczek wzajemnych i w związku z tym należy zabezpieczyć ryzyko stopy procentowej poprzez wdrożenie procedur i mechanizmów ograniczających to ryzyko. Podstawowa zasada strategii zdywersyfikowanego finansowania NGEU polega na przejrzystym przydzielaniu kosztów finansowania i wszystkich innych kosztów związanych z NGEU beneficjentom (w przypadku pożyczek) i budżetowi UE (w przypadku wsparcia bezzwrotnego). Program NGEU opiera się na zasadach pełnego zwrotu kosztów i działania nienastawionego na zysk. W związku z tym UE przekazuje środki finansowe, które pozyskuje na rynku, w najbardziej opłacalny i sprawiedliwy sposób w oparciu o dzienne naliczanie odsetek. Daje to pewność, że państwa członkowskie ponoszą wszystkie koszty związane z pożyczką zaciągniętą przez Unię.

Środki pieniężne NGEU są przechowywane w celu utrzymania określonego bufora bezpieczeństwa w ramach strategii zdywersyfikowanego finansowania i zarazem uniknięcia problemu nadmiernych sald. Środki pieniężne NGEU są zdeponowane w Europejskim Banku Centralnym. Na podstawie wzajemnego porozumienia posiadane saldo środków pieniężnych powyżej 20 mld EUR podlega ujemnemu oprocentowaniu według stopy depozytowej EBC, która w 2021 r. wynosiła -0,5 %. Środki pieniężne NGEU są zdeponowane w EBC.

Zasoby finansowe

Z wyjątkiem pożyczek związanych z programem NGEU Komisja nie zaciąga pożyczek pieniężnych na finansowanie swoich wydatków operacyjnych. Poza ekspozycją na ryzyko stopy procentowej w odniesieniu do NGEU od sald na poszczególnych rachunkach bankowych naliczane są jednak odsetki. Komisja wprowadziła w związku z tym środki zapewniające, aby dochody z tytułu odsetek (dodatnich lub ujemnych) od środków zdeponowanych na jej rachunkach bankowych stale odzwierciedlały rynkowe stopy procentowe, a także ich ewentualne wahania.

Rachunki otwarte przez administracje finansowe państw członkowskich na potrzeby wpływów na poczet zasobów własnych nie generują odsetek i są prowadzone nieodpłatnie. Rachunki prowadzone przez krajowe banki centralne (zasoby własne i inne) mogą generować odsetki według oficjalnych stawek stosowanych przez każdą z instytucji. Biorąc pod uwagę obecne ujemne oprocentowanie, odsetki generowane na niektórych z tych rachunków mogą mieć obecnie wartość ujemną. Stosowane są odpowiednie procedury zarządzania środkami pieniężnymi w celu zminimalizowania sald na tych rachunkach oraz przestrzegane są odpowiednie pułapy zgodnie z warunkami banków. Rachunki prowadzone na potrzeby zasobów własnych są chronione przed wszelkimi ujemnymi odsetkami zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 (zmienionym rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) 2016/804).

Salda jednodniowych depozytów składanych na rachunkach w bankach komercyjnych generują codziennie dochody z tytułu odsetek. Opiera się to na zmiennym oprocentowaniu rynkowym, do którego stosuje się marżę umowną (dodatnią lub ujemną). Minimalny poziom stopy procentowej stosowanej przez banki komercyjne jest z reguły zerowy w przypadku bilansów operacyjnych do określonego pułapu.

Grzywny

Tymczasowo zainkasowane grzywny inwestuje się w portfel instrumentów rynku pieniężnego i obligacje długoterminowe o średnim czasie trwania portfela wynoszącym 1,75 roku.

Wspólny fundusz rezerw

Środki ze wspólnego funduszu rezerw inwestuje się w portfel instrumentów rynku pieniężnego i obligacje długoterminowe, przy czym łączny średni czas trwania portfela wynosi 3,10 roku.

EWWiS w likwidacji

Aktywa EWWiS w likwidacji inwestuje się w portfel instrumentów rynku pieniężnego i obligacje długoterminowe o średnim czasie trwania portfela wynoszącym 3,24 roku.

6.5.   RYZYKO KREDYTOWE

Ryzyko kredytowe na 31 grudnia 2021 r.

Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe

(w mln EUR)

 

31.12.2021

Aktywa finansowe

 

Pożyczki

163 568

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

44 860

Należności z tytułu transakcji wymiany  (45)

7 780

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt – dłużne papiery wartościowe

19 326

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt – instrumenty pochodne

828

Udzielone gwarancje

 

Umowy gwarancji finansowej

55 267

Ogółem na 31.12.2021

291 628

Pożyczki: jakość kredytowa

(w mln EUR)

 

31.12.2021

Etap 1

Etap 2

Etap 3

POCI

Ogółem

Rating kredytowy

 

 

 

 

 

Rating prime i wysoki

10 379

—

—

—

10 379

Rating średnio-wysoki

58 991

—

—

—

58 991

Rating średnio-niski

79 672

—

—

—

79 672

Rating nieinwestycyjny (w tym niewykonanie zobowiązania)

8 819

5 965

29

48

14 860

Wartość bilansowa brutto

157 861

5 965

29

48

163 903

Pomniejszenie o odpis na oczekiwane straty kredytowe

(10)

(299)

(26)

—

(336)

Wartość bilansowa netto

157 851

5 665

3

48

163 568

Cztery wymienione kategorie ryzyka są zasadniczo oparte na kategoriach ratingów zewnętrznych agencji ratingowych i odpowiadają następującym ratingom:

—

rating prime i wysoki: Moody’s: P-1, Aaa – Aa3; S&P: A-1+, A-1, AAA – AA -; Fitch: F1+, F1, AAA – AA- i równoważne

—

rating średnio-wysoki: Moody’s: P-2, A1 – A3; S&P: A-2, A+ – A-; Fitch: F2, A+ – A- i równoważne

—

rating średnio-niski: Moody’s: P-3, Baa1 – Baa3, S&P A-3, BBB+ – BBB-; Fitch: F3, BBBB+ – BBB- i równoważne

—

rating nieinwestycyjny: Moody’s: not prime, Ba1 – C; S&P: B, C, BB+ – D; Fitch: B, C, D, BB+ – D i równoważne

—

UE wykorzystuje wymienione kategorie ratingu agencji zewnętrznych jako punkt odniesienia dla instrumentów finansowych i banków komercyjnych, ale może – po dokonaniu własnej analizy indywidualnych przypadków – przechowywać środki finansowe w jednej z powyższych kategorii ryzyka, nawet jeżeli co najmniej jedna z wyżej wymienionych agencji ratingowych obniżyła rating odnośnego kontrahenta.

Kwoty wykazane powyżej w ramach pożyczek zakwalifikowanych do ratingu nieinwestycyjnego odnoszą się głównie do pożyczek w ramach pomocy finansowej wypłaconych przez Komisję krajom partnerskim znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej. Wszystkie pożyczki dla państw członkowskich znajdują się na etapie 1. Pożyczki POCI to pożyczki będące przedmiotem subrogacji w ramach programów objętych EFIS i upoważnieniem EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich.

Operacje zaciągania i udzielania pożyczek na rzecz NGEU oraz na pomoc finansową

W przypadku Euratomu ekspozycją na ryzyko kredytowe zarządza się poprzez uzyskanie gwarancji państwowych (zob. informacja dodatkowa 2.4.1.1).

Pożyczki udzielane państwom członkowskim w ramach instrumentu SURE są wspierane systemem dobrowolnych gwarancji ze strony państw członkowskich wynoszących 25 % maksymalnego pułapu dostępnego na potrzeby odpowiedniej pomocy finansowej.

W przypadku braku spłaty należności przez dłużników oraz w celu obsługi wszelkich należnych zobowiązań Komisja może wykorzystać aktywa zgromadzone we wspólnym funduszu rezerw (w przypadku pomocy makrofinansowej i pożyczek Euratomu na rzecz państw trzecich) oraz wezwać państwa członkowskie, przestrzegając jednocześnie pułapów zasobów własnych (zob. informacja dodatkowa 6.6).

Pożyczki: zmiany stanu odpisu z tytułu utraty wartości

(w mln EUR)

 

Etap 1

Etap 2

Etap 3

POCI

Ogółem

Odpis na oczekiwane straty kredytowe na 01.01.2021

49

6

19

—

73

Przeniesienie do etapu 1

0

—

—

—

0

Przeniesienie do etapu 2

(41)

41

—

—

—

Przeniesienie do etapu 3

(0)

(1)

1

—

(0)

Nowe udzielone pożyczki

4

69

0

—

73

Usunięcie z bilansu – spłaty

(0)

(0)

(0)

—

(0)

Usunięcie z bilansu – odpisy

—

—

—

—

—

Aktualizacja wyceny odpisu na oczekiwane straty kredytowe

(1)

185

6

—

189

Inne

(0)

—

0

—

(0)

Odpis na oczekiwane straty kredytowe na 31.12.2021

10

299

26

—

336

Pożyczki: ocena etapowa

Jak wspomniano w istotnych zasadach rachunkowości, odpis z tytułu utraty wartości aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu innych niż należności zależy od etapu, do którego zakwalifikowano dany składnik aktywów finansowych.

Przypisanie do etapów zależy głównie od ratingu kredytowego kontrahenta. Model etapowy opiera się na względnej ocenie ryzyka kredytowego, co oznacza, że UE może udzielać różnych pożyczek temu samemu kontrahentowi na różnych etapach, w zależności od ryzyka kredytowego kontrahenta w momencie ich powstania. Posiadając wyjątkowy status instytucjonalny, UE pożycza środki finansowe swoim państwom członkowskim lub państwom znajdującym się w trudnej sytuacji. W związku z tym UE stosuje również jakościową ocenę ryzyka kredytowego opartą na monitorowaniu sytuacji ekonomicznej pożyczkobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji.

Etap 1 – Nie doszło do znacznego wzrostu ryzyka kredytowego

Pożyczki dla kontrahentów o ratingu kredytowym na poziomie inwestycyjnym (tj. pomiędzy AAA (Aaa) a BBB- (Baa3) w skali ratingowej S&P/Fitch (Moody’s) lub równoważnym ratingu zewnętrznym lub wewnętrznym) w dniu sprawozdawczym są uznawane za pożyczki o niskim ryzyku kredytowym, a zatem utrzymywane w etapie 1, z wyjątkiem sytuacji, gdy są przeterminowane o ponad 30 dni (zob. etap 2). Ponadto wszystkie pożyczki, w przypadku których nie doszło do znacznego wzrostu ryzyka kredytowego, są klasyfikowane do etapu 1, jak określono poniżej. W przypadku aktywów finansowych znajdujących się na etapie 1 odpis z tytułu utraty wartości wycenia się na poziomie 12-miesięcznych oczekiwanych strat kredytowych.

Etap 2 – Znaczny wzrost ryzyka kredytowego

Aby ustalić, czy od momentu wystąpienia ryzyka kredytowego doszło do jego znacznego wzrostu, a tym samym czy przejście do etapu 2 ma zastosowanie, UE stosuje kombinację ocen ilościowych i jakościowych.

Wszystkie pożyczki, w przypadku których płatności wynikające z umowy są przeterminowane o 31–90 dni, przenosi się do etapu 2.

W przypadku kontrahentów o ratingu kredytowym pomiędzy AAA (Aaa) a BB- (Ba3) w początkowej dacie ujęcia: o ile nie ma zastosowania przypadek niskiego ryzyka (powyżej w etapie 1), pogorszenie sytuacji uznaje się za znaczne, jeżeli różnica między ratingiem w momencie zaciągnięcia pożyczki a ratingiem w dniu sprawozdawczym jest równa lub większa niż 3 stopnie.

W przypadku kontrahentów o ratingu kredytowym B+ (B1) lub B (B2) w początkowej dacie ujęcia: pogorszenie uznaje się za znaczne, jeżeli różnica między ratingiem pierwotnym a ratingiem bieżącym jest równa lub większa niż 2 stopnie.

W przypadku kontrahentów o ratingu kredytowym B- (B3) lub niższym (w przedziale CCC/Caa): pogorszenie uznaje się za znaczne, jeżeli różnica między ratingiem wstępnym a bieżącym ratingiem w dniu sprawozdawczym jest równa lub większa niż 1 stopień.

Pożyczki zaciągnięte przed przejściem na zmienioną regułę rachunkowości UE nr 11 (tj. 1 stycznia 2021 r.), w przypadku których informacje o ryzyku kredytowym w momencie początkowego ujęcia nie są dostępne bez ponoszenia zbędnych kosztów i starań, są klasyfikowane do etapu 2.

W przypadku pożyczek znajdujących się na etapie 2 odpis z tytułu utraty wartości wycenia się na poziomie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia.

Etap 3 – Pożyczki dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe

Pożyczki klasyfikuje się do etapu 3, jeżeli są one przeterminowane o 90 dni lub jeżeli po udzieleniu pożyczki wystąpiło jedno lub więcej zdarzeń, mających ujemny wpływ na szacowane przyszłe przepływy pieniężne w ramach tego składnika aktywów finansowych. Przykładowo pożyczkę klasyfikuje się do etapu 3, jeżeli:

—

staje się prawdopodobne, że nastąpi upadłość lub inna reorganizacja finansowa pożyczkobiorcy;

—

pożyczkobiorca posiada rating D opublikowany przez zewnętrzną agencję ratingową oraz

—

pożyczkobiorca nie wywiązuje się z dowolnego zobowiązania finansowego wobec UE lub – w przypadku pożyczek na pomoc finansową – jeżeli pożyczkobiorca nie wywiązuje się z zobowiązań wobec jakiejkolwiek innej organizacji międzynarodowej finansującej program.

W przypadku pożyczek znajdujących się na etapie 3 odpis z tytułu utraty wartości wycenia się na poziomie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia.

Zakupione lub utworzone aktywa finansowe dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe („POCI”)

UE posiada również „zakupione lub utworzone aktywa finansowe dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe” („POCI”). Są to objęte gwarancją pożyczki, których dotyczy niewykonanie zobowiązania, w przypadku których UE dokonała płatności z tytułu uruchomienia gwarancji na rzecz partnera wykonawczego. W odniesieniu do tych pożyczek wszystkie prawa zostały przeniesione na UE. UE ujmuje je w swoim bilansie według wartości godziwej w momencie początkowego ujęcia. UE klasyfikuje je jako pożyczki POCI i wycenia odpis z tytułu utraty wartości na podstawie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia. Na podstawie stosownych umów zawartych między UE a partnerami wykonawczymi, wszczyna się w imieniu UE postępowania mające na celu odzyskanie wszelkich należnych kwot.

Pożyczki: wycena oczekiwanych strat kredytowych

Wycena oczekiwanych strat kredytowych jest ważonym prawdopodobieństwem oszacowaniem różnicy pomiędzy przepływami pieniężnymi wynikającymi z umowy a spodziewanymi przepływami pieniężnymi. Na potrzeby tego oszacowania UE wykorzystuje następujące parametry ryzyka kredytowego:

—

prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania („PD”),

—

strata z tytułu niewykonania zobowiązania („LGD”) oraz

—

ekspozycja, której dotyczy niewykonanie zobowiązania („EAD”).

Wartość PD jest wyrażona jako procent i przedstawia prawdopodobieństwo niewykonania przez kontrahenta zobowiązania finansowego w ciągu kolejnych 12 miesięcy (stosowane w przypadku „12-miesięcznych oczekiwanych strat kredytowych”) albo w całym pozostałym okresie życia zobowiązania (stosowane w przypadku „oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia”).

Wartość LGD jest wyrażona jako procent i przedstawia oczekiwany niedobór środków pieniężnych, tj. część ekspozycji, której utraty należy się spodziewać po niewykonaniu zobowiązania, przy uwzględnieniu środków odzyskanych i zabezpieczeń. W celu oszacowania wartości LGD w odniesieniu do zaangażowania w dług państwowy UE bierze pod uwagę faktyczny status wierzyciela uprzywilejowanego.

EAD to należność z tytułu ekspozycji (kwota) pozostająca do spłaty w momencie niewykonania zobowiązania.

Szacowane przepływy pieniężne w ciągu oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych są dyskontowane według efektywnej stopy procentowej.

UE bierze pod uwagę wiarygodne i uzasadnione informacje dotyczące przyszłości, dostępne bez ponoszenia zbędnych kosztów i starań, i w razie potrzeby dostosowuje parametry modelu.

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty: jakość kredytowa

(w mln EUR)

 

31.12.2021

Rating kredytowy

 

Rating prime i wysoki

40 716

Rating średnio-wysoki

3 650

Rating średnio-niski

306

Rating nieinwestycyjny

189

Wartość bilansowa brutto

44 860

Pomniejszenie o odpis na oczekiwane straty kredytowe

—

Wartość bilansowa netto

44 860

Zasoby finansowe

Kwoty środków pieniężnych i ich ekwiwalentów przedstawione w powyższej tabeli odnoszą się głównie do środków pieniężnych zarządzanych w ramach zasobów finansowych Komisji. Większa część zasobów finansowych Komisji, zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 (zmienionym rozporządzeniem Rady 804/2016) w sprawie zasobów własnych, jest zdeponowana na rachunkach otwartych przez państwa członkowskie do celów wpłacania swoich składek na poczet zasobów własnych (głównie DNB, VAT, TZW). Wszystkie tego rodzaju rachunki to rachunki otwarte przez administracje finansowe państw członkowskich lub rachunki prowadzone w krajowych bankach centralnych. Instytucje te niosą ze sobą najmniejsze ryzyko kredytowe (lub ryzyko kontrahenta) dla Komisji, gdyż ekspozycja pozostaje po stronie państwa członkowskiego. Jeśli chodzi o część zasobów finansowych Komisji przechowywaną w bankach komercyjnych, na potrzeby dokonywania płatności uzupełnia się środki na tych rachunkach dopiero wtedy, kiedy jest to niezbędne. Zarządzanie tym procesem odbywa się automatycznie za pośrednictwem systemu zarządzania środkami pieniężnymi. Na każdym rachunku utrzymywany jest minimalny stan środków pieniężnych, dostosowany do średniej kwoty dokonywanych z niego dziennych płatności. W rezultacie łączne kwoty utrzymywane przez noc na tych rachunkach pozostają stale na niskich poziomach (ogółem średnio mniej niż 54 mln EUR rozłożonych na ok. 25 rachunkach), dzięki czemu zapewnia się ograniczenie ekspozycji Komisji na ryzyko. Kwoty te należy postrzegać w odniesieniu do sald środków finansowych ogółem, które wahały się w 2021 r. w przedziale od 1 mld EUR do 38 mld EUR, przy ogólnej kwocie płatności dokonanych w 2021 r. z rachunków bankowych Komisji, która przekroczyła 170 mld EUR.

Dodatkowo przy wyborze banków komercyjnych zastosowanie mają szczegółowe wytyczne w celu dalszego zminimalizowania ryzyka kontrahenta, na które narażona jest Komisja.

—

Wszystkie banki komercyjne są wybierane w drodze zaproszenia do składania ofert. Aby zostać dopuszczonym do udziału w procedurach przetargowych, wymagane jest posiadanie minimalnego długoterminowego ratingu kredytowego na poziomie A- przyznanego przez agencję ratingową S&P lub na poziomie równoważnym. W szczególnych i należycie uzasadnionych okolicznościach można dopuścić niższy poziom ratingu.

—

Ratingi kredytowe banków komercyjnych, w których Komisja posiada rachunki, są regularnie monitorowane.

—

W delegaturach poza UE rachunki zaliczkowe są prowadzone w lokalnych bankach wybranych w drodze uproszczonej procedury przetargowej. Wymagany poziom ratingu uzależniony jest od uwarunkowań lokalnych i może znacząco różnić się w poszczególnych państwach. Aby zmniejszyć ekspozycję na ryzyko, salda na tych rachunkach utrzymywane są na jak najniższym poziomie (przy uwzględnieniu potrzeb operacyjnych), przechowywane na nich środki są regularnie uzupełniane, a obowiązujące pułapy są co roku poddawane przeglądowi.

NGEU

Instrumenty udzielania i zaciągania pożyczek w ramach pomocy finansowej zasadniczo nie utrzymują żadnego nadmiernego salda środków pieniężnych ze względu na podstawową zasadę pożyczek wzajemnych udzielanych w ramach pomocy finansowej. Wraz z wdrożeniem strategii zdywersyfikowanego finansowania w ramach instrumentu NGEU instrument ten utrzymuje jednak środki pieniężne w celu zapewnienia, aby kwoty znajdujące się na rachunku bankowym NGEU były wystarczające do zaspokojenia wszystkich przyszłych potrzeb w zakresie wypłat oraz utrzymania określonego bufora bezpieczeństwa, unikając jednocześnie nadmiernych sald. Środki pieniężne są zdeponowane na rachunku bankowym w Europejskim Banku Centralnym i w związku z tym ryzyko kredytowe jest bardzo niskie.

Tymczasowo zainkasowane grzywny: depozyty

Banki, w których zdeponowane są środki z tytułu grzywien tymczasowo zainkasowanych przed 2010 r., wybiera się w procedurze przetargowej zgodnie z polityką zarządzania ryzykiem, w której określone są wymogi dotyczące ratingu kredytowego oraz kwota środków, które można zdeponować w stosunku do kapitału własnego kontrahenta.

W przypadku banków komercyjnych, które wybiera się specjalnie w celu zdeponowania w nich tymczasowo zainkasowanych grzywien, wymagany jest co do zasady minimalny długoterminowy rating na poziomie A (S&P lub równoważny) przyznany przez dwie agencje ratingowe. W przypadku gdy rating tych banków zostaje obniżony, stosuje się specjalne środki. Ponadto kwota zdeponowana w każdym banku jest ograniczona do określonej części procentowej jego środków własnych, która różni się w zależności od ratingu każdej instytucji. Przy obliczaniu takiego pułapu uwzględnia się także kwotę nierozliczonych gwarancji udzielonych Komisji przez tę instytucję. Zgodność złożonych depozytów z obowiązującymi wymogami wynikającymi z prowadzonej polityki podlega regularnej kontroli.

Należności: jakość kredytowa

(w mln EUR)

31.12.2021

 

Nienależne

Przeterminowane

Przeterminowane

Przeterminowane

Przeterminowane

Ogółem

0–30 dni

31–90 dni

91 dni–1 rok

> 1 rok

Wartość bilansowa brutto

2 785

15

9

578

1 453

4 840

Pomniejszenie o odpis na oczekiwane straty kredytowe

(2)

(1)

(4)

(18)

(147)

(173)

Wartość bilansowa netto

2 783

14

5

560

1 305

4 667

Kwoty przedstawione w tej tabeli nie obejmują czynnych rozliczeń międzyokresowych i należności z tytułu umów gwarancji finansowej wycenianych według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt (zob. informacja dodatkowa 2.6.2), ponieważ nie podlegają one wymogom dotyczącym utraty wartości.

W dniach 10 lipca 2020 r. i 8 lipca 2021 r. Komisja podjęła decyzje o zmianie swoich wewnętrznych przepisów dotyczących odzyskiwania należności w celu złagodzenia wpływu pandemii COVID-19 na dłużników Komisji. W ramach tej decyzji tymczasowo wydłużono terminy płatności dotyczące nowych zobowiązań i przewidziano możliwość przyznania dodatkowego czasu na dokonanie płatności tych zobowiązań, które były nieuregulowane.

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt – dłużne papiery wartościowe: jakość kredytowa

Wspólny fundusz rezerw

Średni ważony rating kredytowy portfela wspólnego funduszu rezerw to A- (rating S&P lub równoważny).

Tymczasowo zainkasowane grzywny: portfel BUFI

W przypadku inwestycji związanych z długiem państwowym realizowanych z tymczasowo zainkasowanych grzywien nakładanych od 2010 r. Komisja jest narażona na ryzyko kredytowe. Największa koncentracja ekspozycji przypada na Hiszpanię, ponieważ odsetek inwestycji w tym kraju wynosi 10 % portfela. Na pięć państw o największej ekspozycji (Hiszpania, Francja, Włochy, Niemcy i Niderlandy) przypada łącznie 30 % portfela inwestycyjnego. Średni ważony rating kredytowy portfela to A (rating S&P lub równoważny).

Otrzymane gwarancje finansowe

Polityka zarządzania ryzykiem stosowana w odniesieniu do przyjmowania takich gwarancji zapewnia Komisji wysoką jakość kredytową. Polityka ta obejmuje określanie maksymalnego zaangażowania kredytowego wobec danego podmiotu sektora finansowego w oparciu o jego rating kredytowy i poziom jego kapitału ujęty w jego sprawozdaniach finansowych prowadzonych zgodnie z MSSF. Zgodność nierozliczonych gwarancji z obowiązującymi wymogami wynikającymi z prowadzonej polityki podlega regularnej kontroli.

EWWiS w likwidacji

W wytycznych dotyczących zarządzania aktywami oraz w strategiach dotyczących ryzyka i strategiach inwestycyjnych wyznaczono określone progi i ograniczenia, aby zmniejszyć ekspozycję portfela, który ogranicza się do ratingu na poziomie inwestycyjnym, na ryzyko kredytowe, z wyjątkiem ekspozycji państw członkowskich. Średni ważony rating kredytowy portfela to BBB+ (rating S&P lub równoważny).

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt – instrumenty pochodne: jakość kredytowa

Aktywa będące instrumentami pochodnymi dotyczą głównie gwarancji w odniesieniu do portfeli kapitałowych oraz walutowych kontraktów terminowych typu forward. W związku z tym ryzyko kredytowe jest ograniczone do ryzyka kontrahenta. Gwarancja w odniesieniu do portfela kapitałowego zostanie rozliczona z partnerem wykonawczym UE, Grupą Europejskiego Banku Inwestycyjnego, która posiada rating AAA. Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. wyłącznym kontrahentem dla wszystkich pozostających do spłaty kontraktów walutowych typu forward jest Banque de France, a zatem do tego dnia nie wprowadzono żadnych elementów powodujących poprawę kredytowania, takich jak zabezpieczenia, umowy o kompensowaniu zobowiązań lub gwarancje.

Umowy gwarancji finansowej: jakość kredytowa

(w mln EUR)

 

31.12.2021

Etap 1

Etap 2

Ogółem

Rating długoterminowy

 

 

 

Rating prime i wysoki

0

1

1

Rating średnio-wysoki

2

—

2

Rating średnio-niski

219

—

219

Rating nieinwestycyjny

3 964

51 079

55 043

Zarządzane zbiorowo / bez ratingu

2

—

2

Ogółem

4 187

51 080

55 267

Umowy gwarancji finansowej: zmiany stanu odpisu na oczekiwane straty kredytowe

(w mln EUR)

 

Etap 1

Etap 2

Ogółem

Odpis na oczekiwane straty kredytowe na 01.01.2021

859

5 143

6 002

Przeniesienie do etapu 2

(494)

494

0

Przeniesienie do etapu 1

—

—

—

Zwiększenia

8

623

630

Zwolnienie gwarancji

(0)

(0)

(0)

Aktualizacje wyceny

112

789

900

Odpis na oczekiwane straty kredytowe na 31.12.2021

485

7 048

7 533

Zobowiązanie z tytułu gwarancji finansowych w wartości bilansowej na 31.12.2021

610

7 183

7 794

* Przeniesienia z i do etapu 1/etapu 2 wycenia się według odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w bilansie otwarcia, natomiast zmiany kwoty wynikające ze zmiany etapu (tj. wyceny na podstawie 12-miesięcznych oczekiwanych strat kredytowych lub oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia) stanowią element ponownej wyceny.

Umowy gwarancji finansowej: podejście etapowe

Kluczowym wskaźnikiem ryzyka dla przypisania umów gwarancji finansowej do etapów jest rating kredytowy długu objętego gwarancją. W modelu etapowym porównuje się rating kredytowy w momencie zaciągnięcia pożyczki z ratingiem kredytowym w dniu sprawozdawczym. W przypadku gwarancji portfelowych uwzględnia się średni ważony rating kredytowy portfela objętego gwarancją.

Etap 1 – Nie doszło do znacznego wzrostu ryzyka kredytowego

Umowy gwarancji finansowej o ratingu kredytowym na poziomie inwestycyjnym (tj. pomiędzy AAA (Aaa) a BBB- (Baa3) w skali S&P/Fitch (Moody’s) lub równoważnym ratingu zewnętrznym lub wewnętrznym) w dniu sprawozdawczym są uznawane za obarczone niskim ryzykiem kredytowym niezależnie od początkowego ratingu kredytowego, a zatem utrzymywane w etapie 1. Ponadto wszelkie umowy gwarancji finansowej, w przypadku których nie doszło do znacznego wzrostu ryzyka kredytowego, są klasyfikowane do etapu 1, jak określono poniżej. W przypadku umów gwarancji finansowej znajdujących się na etapie 1 odpis z tytułu utraty wartości wycenia się na poziomie 12-miesięcznych oczekiwanych strat kredytowych.

Etap 2 – Znaczny wzrost ryzyka kredytowego

To pogorszenie ratingu kredytowego jest uznawane za znaczne i prowadzi do przeklasyfikowania umowy gwarancji finansowej do etapu 2:

—

W przypadku gwarancji o ratingu kredytowym pomiędzy AAA (Aa1) a BB- (Ba3) w skali ratingowej S&P/Fitch (Moody’s) lub równoważnym ratingu zewnętrznym lub wewnętrznym w momencie początkowego ujęcia obniżenie ratingu uznaje się za znaczne, jeżeli różnica pomiędzy ratingiem początkowym a ratingiem w dniu sprawozdawczym jest równa lub wyższa niż 3 stopnie w przypadku gwarancji dotyczących pojedynczego instrumentu dłużnego oraz 2 stopnie w przypadku gwarancji dotyczących portfela dłużnego.

—

W przypadku gwarancji o ratingu kredytowym pomiędzy B+ (B1) lub B (B2) w momencie początkowego ujęcia obniżenie ratingu uznaje się za znaczne, jeżeli różnica pomiędzy ratingiem początkowym a ratingiem w dniu sprawozdawczym jest równa lub wyższa niż 2 stopnie w przypadku gwarancji dotyczących pojedynczego instrumentu dłużnego oraz 1 stopień w przypadku gwarancji dotyczących portfela dłużnego.

—

W przypadku gwarancji o ratingu kredytowym pomiędzy B- (B3) lub niższym w momencie początkowego ujęcia obniżenie ratingu uznaje się za znaczne, jeżeli różnica pomiędzy ratingiem początkowym a ratingiem w dniu sprawozdawczym jest równa lub wyższa niż 1 stopień (pojedynczy dług i portfel).

Jeżeli informacje na temat ratingu kredytowego nie są dostępne, ale w momencie początkowego ujęcia dokonano oszacowania oczekiwanych rocznych roszczeń, rzeczywisty poziom roszczeń w porównaniu ze wstępnym planowaniem również uznaje się za wiarygodny wskaźnik ryzyka dla oceny znacznego wzrostu ryzyka kredytowego.

Oprócz powyższych kryteriów UE może zastosować ocenę jakościową znacznego wzrostu ryzyka kredytowego na podstawie dodatkowych dostępnych informacji, które są wiarygodne i uzasadnione.

Umowę gwarancji finansowej zawartą przed przejściem na zmienioną regułę rachunkowości UE nr 11 (tj. przed 1 stycznia 2021 r.), w przypadku której informacje o ryzyku kredytowym w momencie początkowego ujęcia nie są dostępne bez ponoszenia zbędnych kosztów i starań, klasyfikuje się do etapu 2.

W przypadku umów gwarancji finansowej znajdujących się na etapie 2 odpis z tytułu utraty wartości wycenia się na poziomie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia.

Klasyfikacja do etapu 3 i POCI nie dotyczy umów gwarancji finansowej.

Gwarancje budżetowe

Unia jest narażona na ryzyko kredytowe głównie przez operacje, na które udziela gwarancji. W przypadku gdy jakość kredytowa operacji leżących u podstaw ulega obniżeniu, jest bardziej prawdopodobne, że wystąpią zdarzenia niewykonania zobowiązania, a co za tym idzie, również uruchomienie gwarancji UE.

W celu monitorowania tego ryzyka i zarządzania nim Komisja opiera się na modelu ryzyka kredytowego, aby ocenić potencjalne straty, wykorzystując między innymi dane dostarczone przez partnerów wykonawczych. Wyniki tego modelu są interpretowane i łączone z osądem ekspertów w celu uzyskania oceny ryzyka, która jest spójna z istotą transakcji i odpowiednią sytuacja gospodarczą.

Ryzyko kredytowe na dzień 31 grudnia 2020 r.

Analiza wiekowa aktywów finansowych, które nie utraciły wartości

(w mln EUR)

31.12.2020

 

Ogółem

Inne niż przeterminowane i objęte utratą wartości

Przeterminowane, ale bez utraty wartości

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Pożyczki

93 309

93 308

0

—

—

Należności

74 493

59 702

505

14 030

257

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

199

199

—

—

—

Ogółem na 31.12.2020

168 001

153 209

505

14 030

257

Jakość kredytowa aktywów finansowych, które nie są ani zaległe, ani objęte utratą wartości

(w mln EUR)

31.12.2020

 

Dostępne do sprzedaży (46)

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt (47)

Pożyczki

Należności

Środki pieniężne

Ogółem

Kontrahenci z zewnętrznym ratingiem kredytowym

 

 

 

 

 

 

Rating prime i wysoki

9 005

199

2 040

52 817

13 896

77 956

Rating średnio-wysoki

3 415

—

35 040

1 535

1 011

41 001

Rating średnio-niski

2 133

—

48 139

1 886

1 651

53 809

Rating nieinwestycyjny

310

—

7 964

142

165

8 580

 

14 862

199

93 182

56 380

16 723

181 347

Kontrahenci bez zewnętrznego ratingu kredytowego

 

 

 

 

 

 

Dłużnicy, którzy dotychczas zawsze wywiązywali się z zobowiązań

—

—

126

3 318

19

3 463

Dłużnicy, którzy w przeszłości nie wywiązali się z zobowiązań

—

—

—

4

—

4

 

—

—

126

3 322

19

3 466

Ogółem

14 862

199

93 309

59 702

16 742

184 814

6.6.   RYZYKO PŁYNNOŚCI

Ryzyko utraty płynności na dzień 31 grudnia 2021 r.

Analiza zobowiązań finansowych niebędących instrumentami pochodnymi stosownie do okresu pozostałego do umownego terminu zapadalności

(w mln EUR)

31.12.2021

 

Niezdyskontowane przepływy pieniężne wynikające z umowy

Wartość bilansowa

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Ogółem

Zaciągnięte pożyczki

(23 769 )

(45 030 )

(180 660 )

(249 459 )

(236 720 )

Zobowiązania

(46 372 )

—

—

(46 372 )

(46 372 )

Inne

(218)

(830)

(890)

(1 938 )

(1 605 )

Ogółem na 31.12.2021

(70 358 )

(45 860 )

(181 550 )

(297 769 )

(284 697 )

Analiza zobowiązań finansowych będących instrumentami pochodnymi stosownie do okresu pozostałego do umownego terminu zapadalności

(w mln EUR)

31.12.2021

 

Niezdyskontowane przepływy pieniężne wynikające z umowy

Wartość bilansowa

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Ogółem

Płatności dokonywane w ramach instrumentu pochodnego

(646)

(5)

—

(651)

 

Płatności otrzymywane w ramach instrumentu pochodnego

648

—

—

648

 

Przepływy pieniężne netto na 31.12.2021

2

(5)

—

(3)

(3)

Analiza terminów zapadalności umów gwarancji finansowej wystawionych według najwcześniejszego okresu, w którym można uruchomić gwarancję

(w mln EUR)

31.12.2021

 

Maksymalna kwota gwarancji

Wartość bilansowa

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Ogółem

Umowy gwarancji finansowej

(55 381 )

(878)

(1)

(56 259 )

(7 794 )

Ogółem na 31.12.2021

(55 381 )

(878)

(1)

(56 259 )

(7 794 )

Operacje zaciągania pożyczek na rzecz NGEU oraz na pomoc finansową

Pierwszym roszczeniem regresowym do spłat pożyczek zaciągniętych na pomoc finansową jest terminowy pobór związanych z nimi spłat pożyczek na pomoc finansową i NGEU. Istnieją jednak dodatkowe zabezpieczenia, które można zastosować w przypadku niewywiązywania się przez pożyczkobiorców z płatności lub opóźnień w płatnościach.

W przypadku pomocy makrofinansowej i pożyczek Euratomu udzielanych na rzecz państw trzecich rezerwę płynności zapewnia moduł wspólnego funduszu rezerw przeznaczony dla Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych. W związku z tym w celu spłaty powiązanych pożyczek w pierwszej kolejności zostałyby wykorzystane dostępne aktywa Funduszu Gwarancyjnego (ale w przypadku Euratomu dopiero po zwróceniu się z pierwszym roszczeniem regresowym do osób trzecich będących gwarantami – zob. informacja dodatkowa 6.4). Jeżeli w dowolnym momencie dostępne aktywa okażą się niewystarczające do pokrycia rzeczywistych strat, Komisja uruchomi środki w celu zapewnienia dodatkowych zasobów (np. skorzystanie z tymczasowego wykorzystania płynności zasobów finansowych Komisji, odwołanie się do tymczasowych transferów lub dodatkowych wydatków z budżetu UE).

W przypadku NGEU Komisja może również zastosować aktywne zarządzanie płynnością i zaciągać krótkoterminowe pożyczki w celu obsługi zadłużenia UE, natomiast w przypadku SURE Komisja może przedłużyć okres spłaty powiązanych pożyczek zaciągniętych w imieniu Unii.

W przypadku wszystkich pożyczek zaciągniętych na pomoc finansową, jak również pożyczek zaciągniętych w ramach NGEU, Komisja może wezwać do wpłaty zasobów do wysokości dostępnego pułapu zasobów własnych w celu obsługi zadłużenia UE. W przepisach dotyczących zasobów własnych pułap płatności na poczet zasobów własnych został określony na poziomie 1,40 % DNB państw członkowskich na pokrycie rocznych środków na płatności, a także tymczasowo podwyższony o 0,6 punktu procentowego na potrzeby NGEU. W budżecie na 2021 r. uwzględniono łączną kwotę zasobów własnych na finansowanie wydatków w wysokości 1,12 % DNB. Oznacza to, że na 31 grudnia 2021 r. na pokrycie tych zobowiązań dostępny był margines w wysokości 0,88 %. W tym celu UE ma prawo zwrócić się do państw członkowskich, aby zapewnić przestrzeganie zobowiązań prawnych UE wobec jej pożyczkodawców.

Ponadto pożyczki udzielane państwom członkowskim w ramach instrumentu SURE są wspierane systemem dobrowolnych gwarancji ze strony państw członkowskich wynoszących 25 % maksymalnego pułapu dostępnego na potrzeby odpowiedniej pomocy finansowej. Oczekuje się, że przed uruchomieniem gwarancji udzielonych przez państwa członkowskie Komisja zbada zakres wykorzystania marginesu dostępnego w ramach pułapu zasobów własnych na środki na płatności w zakresie, w jakim Komisja uzna to za zrównoważone, uwzględniając między innymi łączną kwotę zobowiązań warunkowych Unii oraz stabilność budżetu ogólnego Unii. Takie badanie nie ma wpływu na fakt, że zapewnione gwarancje są nieodwołalne, bezwarunkowe i płatne na żądanie.

Zasoby finansowe

Zasady budżetu UE gwarantują, że ogólne zasoby środków pieniężnych na dany rok są zawsze wystarczające do wykonania wszystkich płatności. Kwota składek państw członkowskich ogółem wraz z dochodami różnymi równa się bowiem kwocie środków na płatności na dany rok budżetowy. Składki państw członkowskich wpływają jednak w ciągu roku w postaci dwunastu miesięcznych rat w oparciu o przyjęty budżet, a tymczasem płatności dostosowuje się do potrzeb operacyjnych. Ponadto zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 (w sprawie metod i procedury udostępniania zasobów własnych, zmienionym rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) 2016/804) składki państw członkowskich związane z budżetami korygującymi zatwierdzonymi w danym miesiącu (N) stają się dostępne dopiero pierwszego dnia roboczego w miesiącu N+1 (jeżeli zostały zatwierdzone przed 16. dniem danego miesiąca) albo pierwszego dnia roboczego w miesiącu N+2 (jeżeli zostały zatwierdzone w 16. dniu danego miesiąca lub później), natomiast związane z nimi środki na płatności dostępne są natychmiast.

Obowiązujące procedury dotyczące regularnych prognoz w zakresie środków pieniężnych mają zagwarantować, że zasoby finansowe będą zawsze wystarczające na zrealizowanie płatności, jakie mają zostać wykonane w danym miesiącu. W razie potrzeby można wezwać państwa członkowskie do przekazania środków na poczet zasobów własnych lub środków dodatkowych z wyprzedzeniem do wysokości określonego pułapu i pod pewnymi warunkami określonymi w rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 zmienionym rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) 2016/804. Potrzeby operacyjne i ogólne ograniczenia budżetowe w ostatnich latach sprawiły, że konieczne stało się uważniejsze monitorowanie tempa dokonywania płatności w ciągu roku. Oprócz tego, w kontekście bieżących operacji finansowych Komisji, automatyczne narzędzia zarządzania środkami pieniężnymi gwarantują odpowiednią płynność na wszystkich rachunkach bankowych Komisji na co dzień.

Grzywny

Zarządzanie funduszem BUFI, w ramach którego inwestuje się wstępnie uiszczone grzywny, opiera się na zasadzie, że aktywa mają mieć wystarczający stopień płynności i mobilizacyjności w stosunku do odpowiednich zobowiązań. W skład portfela wchodzą głównie wysoce płynne papiery wartościowe, które mogą zostać sprzedane w celu pokrycia krótkoterminowych wypływów środków pieniężnych. Ponadto udział środków pieniężnych, ekwiwalentów środków pieniężnych i papierów wartościowych, których termin zapadalności przypada w ciągu 1 roku, przekracza 50 %.

Gwarancje budżetowe

Analizę terminów zapadalności gwarancji finansowych przedstawia się z zastosowaniem podejścia ostrożnościowego, zgodnie z którym maksymalna kwota udzielonej gwarancji jest przypisana do najwcześniejszego okresu, w którym gwarancja mogłaby zostać uruchomiona. Biorąc pod uwagę, że większość gwarancji UE jest gwarancjami na żądanie, znaczną kwotę przeznacza się na pierwszy przedział czasowy. Prawdopodobieństwo, że UE zostanie wezwana w ramach wszystkich gwarancji do pokrycia całej kwoty w pierwszym przedziale czasowym, jest jednak znikome. Ponadto kwota, którą UE spodziewa się stracić, jest często znacznie niższa niż pułap gwarancji i w związku z tym kwotę ryzyka utraty płynności należy rozpatrywać w powiązaniu z wartością bilansową zobowiązań gwarancyjnych.

Kluczowym celem ram zarządzania ryzykiem w odniesieniu do zobowiązań warunkowych jest zapewnienie, aby budżet UE umożliwiał w każdej chwili wywiązywanie się z zobowiązań bez zakłócenia normalnego wykonania budżetu. Wiąże się to również z ograniczeniem ryzyka utraty płynności związanego z gwarancjami budżetowymi, tj. ryzyka polegającego na tym, że Unia nie będzie miała wystarczających środków, aby terminowo wypełnić wszystkie swoje zobowiązania płatnicze związane z gwarancjami (co może prowadzić np. do wyparcia innych wydatków i przesunięcia płatności na kolejne lata budżetowe).

W tym względzie każda gwarancja budżetowa jest zabezpieczona wystarczającymi rezerwami wpłaconymi do wspólnego funduszu rezerw, tak aby zawsze zapewniona była wystarczająca płynność na potrzeby terminowego pokrycia uruchomień gwarancji.

UE regularnie monitoruje adekwatność poziomu wskaźnika zasilenia rezerw każdego programu gwarancji budżetowych i co roku przedstawia (48) szacunkowe dane dotyczące tego, czy kwoty te są wystarczające do pokrycia ryzyka w ciągu najbliższych pięciu lat z określonym poziomem pewności.

Ponadto stosuje się dodatkowe procedury gwarantujące wystarczającą płynność (tymczasowe transfery między modułami wspólnego funduszu rezerw i wykorzystanie płynności zasobów finansowych).

Wspólny fundusz rezerw

Zarządzanie wspólnym funduszem rezerw opiera się na zasadzie, że aktywa mają mieć wystarczający stopień płynności i mobilizacyjności w stosunku do odpowiednich zobowiązań. W skład portfela wchodzą aktywa płynne, które mogą zostać sprzedane w celu pokrycia krótkoterminowych wypływów środków pieniężnych, jeśli zajdzie taka konieczność. Ponadto udział środków pieniężnych, ekwiwalentów środków pieniężnych i papierów wartościowych, których termin zapadalności przypada w ciągu 1 roku, wynosi 26 %.

Kontrakty na instrumenty pochodne rozlicza się brutto na podstawie ich umownego terminu zapadalności. Zobowiązania pokrywa się, sprzedając aktywa zdenominowane w USD lub przeprowadzając transakcje typu swap, w ramach których może dojść do wypływów środków pieniężnych z uwagi na wystąpienie różnic kursowych. Jeżeli chodzi o wymogi dotyczące zabezpieczenia lub wymogi depozytowe, środki w zakresie zarządzania płynnością nie są konieczne, ponieważ obecny kontrahent hedgingowy zgodził się współpracować z Komisją bez ustanawiania jakichkolwiek wymogów dotyczących zabezpieczenia lub wymogów związanych z wezwaniem do uzupełnienia depozytu.

Ryzyko utraty płynności na 31 grudnia 2020 r.

Analiza zobowiązań finansowych stosownie do okresu pozostałego do umownego terminu zapadalności

(w mln EUR)

31.12.2020

 

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Ogółem

Zaciągnięte pożyczki

(10 410 )

(20 230 )

(62 553 )

(93 192 )

Zobowiązania

(32 408 )

—

—

(32 408 )

Zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych

(90)

—

—

(90)

Inne zobowiązania finansowe

(149)

(665)

(947)

(1 761 )

Ogółem na 31.12.2020

(43 057 )

(20 895 )

(63 500 )

(127 451 )

Instrumenty finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

(w mln EUR)

31.12.2020

 

< 1 rok

1–5 lat

> 5 lat

Ogółem

Płatności dokonywane w ramach instrumentu pochodnego

(417)

(4)

(1)

(421)

Płatności otrzymywane w ramach instrumentu pochodnego

423

—

—

423

Przepływy pieniężne netto na 31.12.2020

5

(4)

(1)

1

6.7.   INNE RYZYKO CENOWE

Według stanu na 31 grudnia 2021 r. UE jest narażona na inne ryzyko cenowe (ryzyko cen akcji) wynikające z nienotowanych inwestycji kapitałowych (takich jak fundusze venture capital i inne fundusze inwestycyjne), funduszy rynku pieniężnego (takich jak jednolity fundusz EBI) oraz inwestycji w portfele zbiorcze (zob. informacja dodatkowa 2.4.2.1), a także poprzez gwarancje obejmujące nienotowane inwestycje kapitałowe i quasi-kapitałowe, traktowane jako instrumenty pochodne wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt (zob. informacja dodatkowa 2.4.2.2).

Ryzyko cen akcji odnosi się do ryzyka, że wartość godziwa inwestycji kapitałowych zmieni się w wyniku wahań cen akcji lub wartości inwestycji kapitałowych objętych gwarancją. Wpływ na nadwyżkę lub deficyt, jaki miałoby zwiększenie lub zmniejszenie wartości wyżej wymienionych instrumentów o 10 %, przedstawiałby się następująco:

(w mln EUR)

 

10 %

(10) %

Inwestycje kapitałowe

238

(238)

Fundusze rynku pieniężnego i inwestycje w portfele zbiorcze

251

(251)

Gwarancje w odniesieniu do portfeli kapitałowych  (49)

415

(415)

Ogółem na 31.12.2021

905

(905)

UE inwestuje w nienotowane aktywa, których wartości nie są publicznie dostępne, lub udziela na nie gwarancji. Większość tych instrumentów finansowych wdrażają uprawnione podmioty będące ekspertami w branży, które regularnie oceniają i monitorują te aktywa.

7.   UJAWNIENIE INFORMACJI NA TEMAT PODMIOTÓW POWIĄZANYCH

7.1.   PODMIOTY POWIĄZANE

Do podmiotów powiązanych UE zalicza się jednostki UE objęte konsolidacją, jednostki stowarzyszone i przedstawicieli kadry kierowniczej najwyższego szczebla tych jednostek. Transakcje między tymi jednostkami stanowią część normalnych operacji UE i jako takie – zgodnie z regułami rachunkowości UE – nie są objęte szczególnymi obowiązkami informacyjnymi.

7.2.   ŚWIADCZENIA PRZYSŁUGUJĄCE KADRZE KIEROWNICZEJ NAJWYŻSZEGO SZCZEBLA

Do celów prezentacji informacji na temat transakcji podmiotów powiązanych dotyczących kluczowego personelu kierowniczego UE osoby te pogrupowano w pięć kategorii:

Kategoria 1: przewodniczący Rady Europejskiej, przewodniczący Komisji i prezes Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Kategoria 2: wiceprzewodniczący Komisji i wysoki przedstawiciel Unii Europejskiej ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz pozostali wiceprzewodniczący Komisji

Kategoria 3: sekretarz generalny Rady, członkowie Komisji, sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, prezes i członkowie Sądu, europejski rzecznik praw obywatelskich i europejski inspektor ochrony danych

Kategoria 4: prezes i członkowie Trybunału Obrachunkowego

Kategoria 5: urzędnicy instytucji i agencji o najwyższym zaszeregowaniu

Informacje o przysługujących im uprawnieniach przedstawiono poniżej – pozostałe informacje dostępne są także w opublikowanym na portalu Europa regulaminie pracowniczym, który stanowi oficjalny dokument opisujący prawa i obowiązki wszystkich urzędników UE. Przedstawiciele kadry kierowniczej najwyższego szczebla nie otrzymali od UE żadnych pożyczek o preferencyjnym oprocentowaniu.

ŚWIADCZENIA FINANSOWE PRZYSŁUGUJĄCE KADRZE KIEROWNICZEJ NAJWYŻSZEGO SZCZEBLA

(w EUR)

Świadczenie (na pracownika)

Kategoria 1

Kategoria 2

Kategoria 3

Kategoria 4

Kategoria 5

Wynagrodzenie podstawowe (miesięcznie)

29 205,17

26 453,96  –

27 512,13

21 163,17  –

23 808,57

22 856,23  –

24 337,65

13 456,68  –

21 163,17

 

 

 

 

 

 

Dodatek mieszkaniowy/zagraniczny

15 %

15 %

15 %

15 %

0-4 %-16 %

 

 

 

 

 

 

Dodatki rodzinne:

 

 

 

 

 

na gospodarstwo domowe (% wynagrodzenia)

2 % + 196,44

2 % + 196,44

2 % + 196,44

2 % + 196,44

2 % + 196,44

na dziecko pozostające na utrzymaniu

429,24

429,24

429,24

429,24

429,24

przedszkolny

104,86

104,86

104,86

104,86

104,86

edukacyjny lub

291,24

291,24

291,24

291,24

291,24

edukacyjny – gdy dziecko uczy się w szkole innej niż zapewniana przez zakład pracy rodzica

582,48

582,48

582,48

582,48

582,48

Dodatek dla sędziów-przewodniczących

nie dotyczy

nie dotyczy

668,22

nie dotyczy

nie dotyczy

 

 

 

 

 

 

Dodatek reprezentacyjny

1 582,67

1 017,17

668,22

nie dotyczy

nie dotyczy

 

 

 

 

 

 

Roczne koszty podróży

nie dotyczy

nie dotyczy

nie dotyczy

nie dotyczy

zwracane

 

 

 

 

 

 

Przelewy do państw członkowskich:

 

 

 

 

 

dodatek edukacyjny (7)

tak

tak

tak

tak

tak

% wynagrodzenia (7)

5 %

5 %

5 %

5 %

5 %

% wynagrodzenia bez zastosowania współczynnika korygującego

maks. 25 %

maks. 25 %

maks. 25 %

maks. 25 %

maks. 25 %

Koszty reprezentacyjne

zwracane

zwracane

zwracane

nie dotyczy

nie dotyczy

 

 

 

 

 

 

Objęcie stanowiska:

 

 

 

 

 

Koszty zagospodarowania

(Kat. 1–4: dwa miesiące wynagrodzenia podstawowego)

58 410,36

52 907,93 –

55 024,27

42 326,35 –

47 617,14

45 712,46 –

48 675,31

zwracane

Koszty podróży rodziny

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

Koszty przeprowadzki

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

Opuszczenie stanowiska:

 

 

 

 

 

Koszty ponownego zagospodarowania

(Kat. 1–4: jeden miesiąc wynagrodzenia podstawowego)

29 205,17

26 453,96 –

27 512,13

21 163,17 –

23 808,57

22 856,23 –

24 337,65

zwracane

Koszty podróży rodziny

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

Koszty przeprowadzki

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

zwracane

Przeniesienie (% wynagrodzenia) (8)

40 % – 65 %

40 % – 65 %

40 % – 65 %

40 % – 65 %

nie dotyczy

Ubezpieczenie zdrowotne

pokryte

pokryte

pokryte

pokryte

pokryte

Świadczenia emerytalno-rentowe (% wynagrodzenia, przed opodatkowaniem)

maks. 70 %

maks. 70 %

maks. 70 %

maks. 70 %

maks. 70 %

 

 

 

 

 

 

Odliczenia:

 

 

 

 

 

Podatek wspólnotowy

8 % – 45 %

8 % – 45 %

8 % – 45 %

8 % – 45 %

8 % – 45 %

Ubezpieczenie zdrowotne (% wynagrodzenia)

1,7  %

1,7  %

1,7  %

1,7  %

1,7  %

Specjalny podatek od wynagrodzenia

7 %

7 %

7 %

7 %

6-7 %

Odliczenie emerytalne

nie dotyczy

nie dotyczy

nie dotyczy

nie dotyczy

10,1  %

Liczba osób na koniec roku

3

8

93

27

118

8.   ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM

Na dzień podpisania niniejszego sprawozdania finansowego księgowy Komisji nie wiedział ani nie został powiadomiony o żadnych istotnych zdarzeniach – poza zdarzeniem omówionym poniżej – które wymagałyby zamieszczenia odrębnych informacji w tej sekcji. Roczne sprawozdanie finansowe i powiązane informacje dodatkowe opracowano, wykorzystując najnowsze dostępne informacje, co znalazło swoje odzwierciedlenie w przedstawionych informacjach.

Ukraina

Zgodnie z regułą rachunkowości UE nr 19 „Zdarzenia po dniu bilansowym” wojnę w Ukrainie, która rozpoczęła się w lutym 2022 r., traktuje się jako zdarzenie niewymagające dokonania korekt, w związku z czym nie jest wymagane dostosowanie żadnych kwot w niniejszym sprawozdaniu finansowym na dzień 31 grudnia 2021 r. Jak wskazano w informacji dodatkowej 2.4, według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. UE ma pozostające do wypłaty pożyczki (finansowane z zaciągniętych pożyczek, zob. informacja dodatkowa 2.11) w wysokości 4,7 mld EUR (wartość nominalna), których udzieliła Ukrainie w ramach programów MFA i Euratom.

Zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/313 z dnia 24 lutego 2022 r. Komisja udzieliła Ukrainie pożyczek w dodatkowej kwocie 1,2 mld EUR w ramach programu pomocy makrofinansowej, z czego 600 mln EUR zostało wypłacone w marcu, a kolejne 600 mln EUR w maju 2022 r.

Ponadto EBI udzielił Ukrainie pożyczek w wysokości 2,1 mld EUR (pozostała kwota kapitału wypłacona w dniu 31 grudnia 2021 r.) w ramach upoważnienia EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich, które są gwarantowane przez budżet UE – zob. informacja dodatkowa 4.1. Przedmiotowe kwoty szacuje się na podstawie stanu na koniec roku, a nie w momencie sporządzania niniejszego sprawozdania finansowego.

Na podstawie faktów i okoliczności występujących w momencie sporządzania niniejszego sprawozdania finansowego, w szczególności zmieniającej się sytuacji, nie sposób wiarygodnie oszacować wpływu finansowego wojny w Ukrainie na finanse UE.

9.   ZAKRES KONSOLIDACJI

A.   JEDNOSTKI KONTROLOWANE (55)

1.   Instytucje i organy konsultacyjne (11)

Parlament Europejski

Rada Europejska

Komisja Europejska

Europejski Trybunał Obrachunkowy

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Europejska Służba Działań Zewnętrznych

Europejski Inspektor Ochrony Danych

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Europejski Komitet Regionów

Rada Unii Europejskiej

2.   Agencje UE (42)

2.1.    Agencje wykonawcze (7)

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Edukacji i Kultury (EACEA)

Agencja Wykonawcza ds. Konsumentów, Zdrowia, Rolnictwa i Żywności (CHAFEA) – do 31 marca 2021 r.

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Cyfryzacji (HADEA) – od 1 kwietnia 2021 r.

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych (REA)

Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Innowacji i ds. MŚP (EISMEA)

Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERCEA)

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA)

2.2.    Agencje zdecentralizowane (35)

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA)

Europejska Agencja Leków (EMA)

Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA)

Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE)

Europejska Agencja Środowiska (EEA)

Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB)

Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO)

Agencja Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa (ENISA)

Agencja Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL)

Agencja Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego (EUSPA)

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust)

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA)

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC)

Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (CEDEFOP)

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER)

Agencja Wsparcia Organu Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (Urząd BEREC)

Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (FRONTEX)

Europejski Urząd ds. Pracy (ELA) – od 26 maja 2021 r.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)

Agencja Kolejowa Unii Europejskiej (ERA)

Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin (CPVO)

Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa (EFCA)

Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)

Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA)

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA)

Europejska Fundacja Kształcenia (ETF)

Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound)

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA)

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (EUROPOL)

Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA)

Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA)

Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej (CdT)

Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej (Fusion for Energy)

Agencja Unii Europejskiej ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (ue-LISA)

Prokuratura Europejska (EPPO) – od 24 czerwca 2021 r.

3.   Inne jednostki kontrolowane (2)

Europejska Wspólnota Węgla i Stali w likwidacji (EWWiS w likwidacji)

Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT)

B.   JEDNOSTKI STOWARZYSZONE (1)

Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI)

MNIEJSZE JEDNOSTKI

Wymienione poniżej jednostki nie zostały włączone do skonsolidowanego sprawozdania finansowego UE za 2021 r. przy wykorzystaniu metody praw własności z uwagi na fakt, że uznano je za nieistotne:

MNIEJSZE JEDNOSTKI (8)

Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Biotechnologicznej Europy Opartej na Obiegu Zamkniętym (Wspólne Przedsięwzięcie CBE) (prawny i ogólny następca Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Bioprzemysłu)

Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Ekologicznego Lotnictwa (prawny i ogólny następca Wspólnego Przedsięwzięcia „Czyste Niebo 2”)

Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Czystego Wodoru (prawny i ogólny następca Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Technologii Ogniw Paliwowych i Technologii Wodorowych 2)

Wspólne Europejskie Przedsięwzięcie Kolejowe (prawny i ogólny następca Wspólnego Przedsięwzięcia Shift2Rail)

Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Inicjatywy w dziedzinie Innowacji w Ochronie Zdrowia (prawny i ogólny następca Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Drugiej Inicjatywy w zakresie Leków Innowacyjnych)

Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Kluczowych Technologii Cyfrowych (prawny i ogólny następca Wspólnego Przedsięwzięcia ECSEL)

Wspólne Przedsięwzięcie w celu Badań z zakresu Zarządzania Ruchem Lotniczym w Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej 3 (prawny i ogólny następca Wspólnego Przedsięwzięcia SESAR)

Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC

Roczne sprawozdania finansowe powyższych podmiotów są dostępne na ich stronach internetowych.

SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA BUDŻETU ORAZ INFORMACJE DODATKOWE (50)

SPIS TREŚCI

1.

 WYNIK BUDŻETU UE 148

2.

 ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE KWOT UJĘTYCH W BUDŻECIE Z KWOTAMI RZECZYWISTYMI 149

3.

 INFORMACJE DODATKOWE DO SPRAWOZDAŃ Z WYKONANIA BUDŻETU 153

3.1.

 RAMY BUDŻETU UE 153

3.2.

 WIELOLETNIE RAMY FINANSOWE NA LATA 2021–2027 153

3.3.

 SZCZEGÓŁOWE DZIAŁY WRF (PROGRAMY) 155

3.4.

 NextGenerationEU 155

3.5.

 BUDŻET ROCZNY 156

3.6.

 DOCHODY 157

3.7.

 UZGODNIENIE WYNIKU EKONOMICZNEGO Z WYNIKIEM BUDŻETU 158

4.

 WYKONANIE BUDŻETU UE NA 2021 R. 160

5.

 WYKONANIE DOCHODÓW BUDŻETOWYCH UE 161

5.1.

 ZESTAWIENIE WYKONANIA DOCHODÓW BUDŻETOWYCH UE 161

6.

 WYKONANIE WYDATKÓW BUDŻETOWYCH UE 162

6.1.

 WRF: STRUKTURA I ZMIANY STANU ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA I ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI 162

6.2.

 WRF: WYKONANIE ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA 163

6.3.

 WRF: WYKONANIE ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI 164

6.4.

 WRF: ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ POZOSTAJĄCYCH DO SPŁATY (RAL) 165

6.5.

 WRF: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG ROKU POWSTANIA ZOBOWIĄZANIA 166

6.6.

 WRF: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG RODZAJU ŚRODKÓW 167

6.7.

 WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: STRUKTURA I ZMIANY STANU ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA I ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI 168

6.8.

 WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: WYKONANIE ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA 178

6.9.

 WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: WYKONANIE ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI 188

6.10.

 WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ POZOSTAJĄCYCH DO SPŁATY (RAL) 198

6.11.

 WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG ROKU POWSTANIA ZOBOWIĄZANIA 207

6.12.

 WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG RODZAJU ŚRODKÓW 213

7.

 WYKONANIE BUDŻETU WEDŁUG INSTYTUCJI 222

7.1.

 WYKONANIE DOCHODÓW BUDŻETOWYCH 222

7.2.

 WYKONANIE ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA 224

7.3.

 WYKONANIE ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI 225

8.

 WYKONANIE BUDŻETÓW AGENCJI 226

8.1.

 DOCHODY BUDŻETOWE 226

8.2.

 ŚRODKI NA ZOBOWIĄZANIA I ŚRODKI NA PŁATNOŚCI W PODZIALE NA AGENCJE 228

1.   WYNIK BUDŻETU UE

(w mln EUR)

Informacja dodatkowa

2021

2020

a

Dochody za rok budżetowy

239 596

174 306

b

Płatności ze środków na bieżący rok

(226 175 )

(171 721 )

c

Środki na płatności przeniesione na rok N+1:

(4 244 )

(2 086 )

d

Anulowanie niewykorzystanych środków przeniesionych z roku N-1

265

78

e

Stan dochodów przeznaczonych na określony cel (B)-(A)

(6 338 )

1 398

 

Niewykorzystane środki na koniec roku bieżącego (A)

14 032

7 694

 

Niewykorzystane środki na koniec roku poprzedniego (B)

7 694

9 092

f

Różnice kursowe w roku budżetowym

126

(207)

 

Wynik budżetu

3 230

1 768

Nadwyżka budżetowa UE zwracana jest państwom członkowskim w 2021 r. poprzez odpowiednie pomniejszenie ich kwot należnych. Wynik budżetu oblicza się zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) nr 608/2014 (51) określającego środki wykonawcze dotyczące systemu zasobów własnych Unii Europejskiej. Więcej informacji znajduje się w sekcji 1.5„Obliczenie wyniku budżetu”.

a.

 Dochody za rok budżetowy: tabela 5.1 „Zestawienie wykonania dochodów budżetowych UE”, kolumna 8 „Dochody ogółem”.

b.

 Płatności ze środków na bieżący rok: tabela 6.3 „WRF: wykonanie środków na płatności”, kolumna 2 „Płatności dokonane z przyjętego budżetu” i kolumna 4 „Płatności dokonane z dochodów przeznaczonych na określony cel”.

c.

 Środki na płatności przeniesione na rok N+1: tabela 6.3 „WRF: wykonanie środków na płatności”, kolumna 7 „Środki przeniesione automatycznie” i kolumna 8 „Środki przeniesione decyzją”.

d.

 Anulowanie niewykorzystanych środków na płatności przeniesionych z roku N-1: w pozycji tej uwzględnia się kwotę środków na płatności przeniesionych (automatycznie lub decyzją) na koniec poprzedniego roku oraz „Płatności ze środków przeniesionych” w bieżącym roku, jak przedstawiono w kolumnie 3 tabeli 6.3 „WRF: wykonanie środków na płatności”.

e.

 Zmiana łącznych środków wynikających z dochodów przeznaczonych na określony cel na koniec roku: obliczenie różnicy między kwotą środków wynikających z dochodów przeznaczonych na określony cel na koniec poprzedniego roku (plus) a kwotą środków wynikających z dochodów przeznaczonych na określony cel na koniec bieżącego roku (jak w kolumnie 9 w tabeli 6.3 „WRF: wykonanie środków na płatności” – minus) w celu uzyskania zmiany netto dochodów przeznaczonych na określony cel w bieżącym roku.

f.

 Różnice kursowe obejmują zrealizowane i niezrealizowane różnice kursowe.

2.   ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE KWOT UJĘTYCH W BUDŻECIE Z KWOTAMI RZECZYWISTYMI

Dochody budżetowe

(w mln EUR)

 

Pierwotnie przyjęty budżet

Ostateczny przyjęty budżet

Ustalone należności

Dochody

1

Zasoby własne

156 867

156 993

160 869

158 632

 

11 – Opłaty wyrównawcze od cukru

0

0

1

1

 

12 – Cła

17 606

17 348

21 274

19 037

 

13 – VAT

17 967

17 941

17 934

17 934

 

14 – DNB

121 294

115 858

115 819

115 819

 

16 – Obniżka wkładów opartych na DNB przyznana niektórym państwom członkowskim

0

—

11

11

 

17 – Odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych

0

5 847

5 831

5 831

2

Nadwyżki, salda i dostosowania

0

1 769

1 779

1 772

3

Dochody administracyjne

1 726

1 726

2 306

2 230

4

Dochody finansowe, odsetki za zwłokę i grzywny

119

515

18 494

1 633

5

Gwarancje budżetowe, operacje zaciągania i udzielania pożyczek

0

0

55 501

55 501

6

Dochody, wkłady i zwroty związane z politykami Unii

7 348

7 008

26 114

19 827

Ogółem

166 060

168 011

265 063

239 596

w tym Next Generation EU (NGEU)

—

—

55 501

55 501

Wydatki budżetowe: zobowiązania według działów wieloletnich ram finansowych (WRF)

(w mln EUR)

Dział WRF

Pierwotnie przyjęty budżet

Ostateczny przyjęty budżet

Dostępne środki ogółem

Zaciągnięte zobowiązania

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

20 817

20 817

34 960

25 683

2

Spójność, odporność i wartości

52 862

53 219

452 326

151 947

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

48 191

48 191

106 413

48 468

 

2b. Odporność i wartości

4 671

5 029

345 913

103 479

3

Zasoby naturalne i środowisko

58 569

58 574

79 377

59 723

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

40 368

40 371

41 518

40 818

4

Migracja i zarządzanie granicami

2 279

2 303

2 368

1 644

5

Bezpieczeństwo i obrona

1 709

1 706

1 741

1 625

6

Sąsiedztwo i świat

16 097

17 031

17 474

15 372

7

Europejska administracja publiczna

10 448

10 443

11 404

10 930

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

4 313

4 307

4 879

4 590

O

Poza WRF

—

—

3 922

199

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

1 471

2 739

2 759

1 223

Ogółem

164 251

166 833

606 331

268 345

w tym Next Generation EU (NGEU)

—

—

421 070

143 525

Wydatki budżetowe: płatności według działów wieloletnich ram finansowych (WRF)

(w mln EUR)

Dział WRF

Pierwotnie przyjęty budżet

Ostateczny przyjęty budżet

Dostępne środki ogółem

Dokonane płatności

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

17 192

16 670

22 478

18 532

2

Spójność, odporność i wartości

66 154

67 614

131 414

126 454

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

61 868

63 855

79 628

75 591

 

2b. Odporność i wartości

4 286

3 758

51 787

50 863

3

Zasoby naturalne i środowisko

56 804

56 021

58 310

56 831

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

40 354

40 303

41 467

40 760

4

Migracja i zarządzanie granicami

2 686

2 519

2 734

2 547

5

Bezpieczeństwo i obrona

671

714

726

708

6

Sąsiedztwo i świat

10 811

11 455

12 258

10 935

7

Europejska administracja publiczna

10 450

10 444

12 368

10 705

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

4 313

4 307

5 492

4 436

O

Poza WRF

—

—

3 931

61

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

1 293

2 574

2 593

1 223

Ogółem

166 060

168 011

246 812

227 996

w tym Next Generation EU (NGEU)

—

—

55 501

53 618

Wydatki budżetowe: zobowiązania pozostające do spłaty według działów wieloletnich ram finansowych (WRF)

(w mln EUR)

Dział WRF

Zobowiązania pozostające do spłaty przeniesione z 2020 r.

Likwidacja zobowiązań pozostających do spłaty przeniesionych z 2020 r.

Nowe zobowiązania pozostające do spłaty z 2021 r.

Zobowiązania pozostające do spłaty ogółem

 

1

2

3

4=1+2+3

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

42 361

(14 410 )

20 766

48 717

2

Spójność, odporność i wartości

183 747

(70 192 )

95 478

209 033

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

180 084

(68 550 )

41 305

152 839

 

2b. Odporność i wartości

3 662

(1 641 )

54 174

56 195

3

Zasoby naturalne i środowisko

40 860

(15 330 )

18 161

43 691

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

286

(86)

133

333

4

Migracja i zarządzanie granicami

4 950

(1 872 )

901

3 980

5

Bezpieczeństwo i obrona

1 503

(521)

1 415

2 397

6

Sąsiedztwo i świat

28 785

(8 507 )

12 257

32 535

7

Europejska administracja publiczna

981

(981)

1 075

1 076

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

627

(627)

684

684

O

Poza WRF

11

(4)

140

147

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

0

(0)

—

—

Ogółem

303 197

(111 816 )

150 194

341 575

w tym Next Generation EU (NGEU)

—

—

89 907

89 907

w tym z wyłączeniem Next Generation EU (NGEU)

303 197

(111 816 )

60 288

251 668

3.   INFORMACJE DODATKOWE DO SPRAWOZDAŃ Z WYKONANIA BUDŻETU

3.1.   RAMY BUDŻETU UE

Konta budżetowe prowadzi się zgodnie z rozporządzeniem finansowym (RF). Budżet ogólny to instrument zapewniający możliwość ustanawiania i zatwierdzania corocznych przychodów i wydatków Unii w ramach pułapów i innych przepisów przyjętych w WRF zgodnie z aktami ustawodawczymi dotyczącymi wieloletnich programów przyjętych w tych ramach.

3.2.   WIELOLETNIE RAMY FINANSOWE NA LATA 2021–2027

(w mln EURw cenach bieżących)

 

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

Ogółem

1.

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

20 919

21 288

21 125

20 984

21 272

21 847

22 077

149 512

2.

Spójność, odporność i wartości

52 786

55 314

57 627

60 761

63 387

66 536

70 283

426 694

 

2a.

Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

48 191

49 739

51 333

53 077

54 873

56 725

58 639

372 577

 

2b.

Odporność i wartości

4 595

5 575

6 294

7 684

8 514

9 811

11 644

54 117

3.

Zasoby naturalne i środowisko

58 624

56 519

56 849

57 003

57 112

57 332

57 557

400 996

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

40 368

41 257

41 518

41 649

41 782

41 913

42 047

290 534

4.

Migracja i zarządzanie granicami

2 467

3 043

3 494

3 697

4 218

4 315

4 465

25 699

5.

Bezpieczeństwo i obrona

1 805

1 868

1 918

1 976

2 215

2 435

2 705

14 922

6.

Sąsiedztwo i świat

16 247

16 802

16 329

15 830

15 304

14 754

15 331

110 597

7.

Europejska administracja publiczna

10 635

11 058

11 419

11 773

12 124

12 506

12 959

82 474

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

8 216

8 528

9

9 006

9 219

9 464

9 786

62 991

Środki na zobowiązania

163 483

165 892

168 761

172 024

175 632

179 725

185 377

1 210 894

Środki na płatności ogółem:

166 140

167 585

165 542

168 853

172 230

175 674

179 187

1 195 211

Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 (52) określające WRF na lata 2021–2027 zostało przyjęte 17 grudnia 2020 r.18 grudnia 2020 r. Komisja przyjęła komunikat w sprawie dostosowania technicznego wieloletnich ram finansowych na 2021 r. (53) W powyższej tabeli przedstawiono pułapy WRF w cenach bieżących zgodnie ze stałym deflatorem w wysokości 2 % rocznie, określonym w art. 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie WRF. Rok 2021 był pierwszym rokiem budżetowym objętym WRF na lata 2021–2027. Łączny pułap środków na zobowiązania na 2021 r. wyniósł 163 483 mln EUR, a równocześnie odpowiedni pułap środków na płatności wyniósł 166 140 mln EUR.

Zgodnie z art. 312 ust. 3 TFUE wieloletnie ramy finansowe określają kwoty rocznych pułapów środków na zobowiązania z podziałem na kategorie wydatków („działy”) oraz rocznego pułapu środków na płatności. Działy WRF odpowiadają głównym sektorom działalności Unii. Struktura i treść działów uległy znacznej zmianie w porównaniu z poprzednimi WRF na lata 2014–2020. Wyjaśnienie poszczególnych działów WRF na lata 2021–2027 przedstawiono poniżej.

WRF na lata 2021–2027 będą obejmowały kwotę wynoszącą 1 211 mld EUR (1 074 mld EUR w cenach z 2018 r.), z uwzględnieniem Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR). Ponadto w ramach NextGenerationEU zapewniona zostanie dodatkowa kwota w wysokości 806,9 mld EUR (750 mld EUR w cenach z 2018 r.) do 2023 r. w postaci zobowiązań i do 2026 r. w postaci płatności.

W przypadku rocznej procedury budżetowej nomenklatura budżetowa jest dodatkowo uporządkowana według „grup” polityk, co zapewnia większą jasność co do sposobu, w jaki poszczególne programy wydatków przyczyniają się do realizacji celów polityki Unii.

Dział 1 – Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

Dział ten obejmuje kluczowe programy UE wspierające badania naukowe i innowacje, transformację cyfrową, infrastrukturę strategiczną, wzmocnienie jednolitego rynku oraz strategiczne projekty kosmiczne. Programy w ramach tego działu obejmują: program „Horyzont Europa”, Fundusz InvestEU, instrument „Łącząc Europę”, Program na rzecz jednolitego rynku oraz europejski program kosmiczny.

Programy otrzymujące wkłady z NGEU (zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel) w ramach tego działu to: „Horyzont Europa” i Fundusz InvestEU.

Dział 2 – Trwały wzrost gospodarczy: zasoby naturalne

Dział ten zawiera dwa poddziały: Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna (2a) oraz Odporność i wartości (2b).

Wydatki w ramach tego działu mają na celu wzmocnienie odporności i spójności między państwami członkowskimi UE. Finansowanie pomaga zmniejszyć dysproporcje w regionach UE i pomiędzy nimi, a także w państwach członkowskich i pomiędzy nimi, oraz promować zrównoważony rozwój terytorialny (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Społeczny Plus). Wspiera również solidarność i współpracę Unii w zakresie gotowości i reagowania na katastrofy (Unijny Mechanizm Ochrony Ludności i rescEU). Ponadto celem programów w ramach tego działu jest zwiększenie odporności UE na obecne i przyszłe wyzwania poprzez inwestycje w transformację ekologiczną i cyfrową, młodzież (Erasmus), zdrowie (Program UE dla zdrowia) oraz działania na rzecz ochrony wartości UE (Sprawiedliwość, Prawa i Wartości) oraz promowanie różnorodności kulturowej (Kreatywna Europa).

Dział ten obejmuje RRF, zasilany przede wszystkim za pośrednictwem NGEU w latach 2021–2023. Inne programy otrzymujące wkłady z NGEU (zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel) w ramach tego działu to: REACT-EU, Unijny Mechanizm Ochrony Ludności (rescEU)

(w mln EUR)

Program WRF

Środki na zobowiązania

Zaciągnięte zobowiązania

Środki na płatności

Dokonane płatności

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec 2021 r.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

31 458

24 038

6 058

4 926

19 112

Europejski Fundusz Społeczny (EFS)

19 161

15 435

2 267

2 081

13 354

Pakiet REACT-EU ogółem

50 620

39 473

8 325

7 007

32 466

Dział 3 – Zasoby naturalne i środowisko

Wydatki w ramach tego działu są inwestowane w rolnictwo zrównoważone (wspólna polityka rolna) oraz rybołówstwo i politykę morską (Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury), a także programy dotyczące ochrony środowiska i działań na rzecz klimatu (program LIFE, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji).

Programy otrzymujące wkłady z NGEU (zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel) w ramach tego działu to: rozwój obszarów wiejskich, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.

Dział 4 – Migracja i zarządzanie granicami

Programy (Fundusz Azylu, Migracji i Integracji, Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami) oraz agencje zdecentralizowane (takie jak Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) oraz Agencja Unii Europejskiej ds. Azylu) finansowane w ramach tego działu mają na celu sprostanie wyzwaniom związanym z migracją i zarządzaniem granicami zewnętrznymi UE oraz zabezpieczeniem systemu azylowego w UE.

Dział 5 – Bezpieczeństwo i obrona

Dział ten odzwierciedla zwiększoną potrzebę współpracy na szczeblu Unii w celu przeciwdziałania zagrożeniom bezpieczeństwa i zwiększenia strategicznej autonomii. Obejmuje on programy, których celem jest poprawa bezpieczeństwa i ochrony obywateli Europy (Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego), wzmocnienie potencjału obronnego Europy (Europejski Fundusz Obronny) oraz zapewnienie narzędzi niezbędnych do reagowania na wyzwania związane z bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym.

Dział 6 – Sąsiedztwo i świat

Programy w ramach tego działu wzmacniają oddziaływanie społeczno-ekonomiczne UE w jej sąsiedztwie, w krajach rozwijających się i na całym świecie. Nowy Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – „Globalny wymiar Europy” łączy w sobie szereg poprzednich instrumentów finansowania zewnętrznego UE, w tym współpracę z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) finansowaną wcześniej z Europejskiego Funduszu Rozwoju. Dział ten obejmuje również wsparcie dla państw przygotowujących się do przystąpienia do UE (pomoc przedakcesyjna) oraz unijny program pomocy humanitarnej.

Dział 7 – Europejska administracja publiczna

Dział ten obejmuje wydatki administracyjne wszystkich instytucji, renty i emerytury oraz szkoły europejskie.

Dział 9 – Instrumenty szczególne

Mechanizmy elastyczności przewidziane w budżecie UE zapewniają UE możliwość pozyskiwania środków niezbędnych do właściwego reagowania na nieprzewidziane zdarzenia, takie jak kryzysy i sytuacje nadzwyczajne. W rocznej nomenklaturze budżetowej i wykonaniu budżetu określono je w ramach „działu 9”, chociaż można je uruchomić poza pułapami wydatków przedstawionymi w WRF. Zakres tych mechanizmów, alokację środków finansowych i procedury działania przedstawiono w rozporządzeniu w sprawie WRF i porozumieniu międzyinstytucjonalnym. Zapewniają one możliwość dostosowania zasobów budżetowych do zmieniających się priorytetów tak, aby każde euro wydano na to, co jest najbardziej potrzebne.

3.3.   SZCZEGÓŁOWE DZIAŁY WRF (PROGRAMY)

Działy WRF dzieli się na szczegółowe działy, które odpowiadają głównym programom wydatków (np. „Horyzont 2020”, Erasmus+ itd.). Na tym poziomie programów przyjmuje się bazowe podstawy prawne do wykonania budżetu. Programy są powszechnie stosowaną strukturą służącą do składania sprawozdań z realizacji i wyników. W sprawozdaniach z wykonania budżetu zamieszczono również tabele w podziale na programy (zob. tabele 6.7–6.12 poniżej)

3.4.   NextGenerationEU

Dysponując budżetem wynoszącym 421,1 mld EUR przeznaczonym na bezzwrotne wsparcie (dotacje), NGEU ma duży wpływ na poszczególne roczne budżety UE w latach 2021–2026 oraz na ich wykonanie. W 2021 r. kwota ta została w całości zapisana jako środki wynikające z dochodów przeznaczonych na określony cel. Wszystkie zobowiązania dotyczące bezzwrotnego wsparcia zostaną zapisane w budżecie do 31 grudnia 2023 r. i zrealizowane w ramach płatności do 31 grudnia 2026 r., zgodnie z art. 3 ust. 4 i art. 3 ust. 9 rozporządzenia w sprawie EURI (54).

Kompleksowy przegląd NGEU znajduje się w sekcjach 2.2 i 2.3„Najważniejsze dane finansowe roku”.

3.5.   BUDŻET ROCZNY

Procedurę przyjmowania budżetu określono w art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Na poniższym schemacie przedstawiono terminy oraz etapy przyjmowania budżetu.

Image 13

Struktura budżetu obejmuje w przypadku Komisji środki administracyjne i środki operacyjne. Pozostałe instytucje dysponują jedynie środkami administracyjnymi. Ponadto w budżecie występują dwa rodzaje środków: niezróżnicowane i zróżnicowane. Środki niezróżnicowane są wykorzystywane na finansowanie operacji rocznych (zgodnych z zasadą jednoroczności). Środki zróżnicowane zostały wprowadzone w celu pogodzenia zasady jednoroczności z koniecznością zarządzania działaniami wieloletnimi. Środki zróżnicowane dzielą się na środki na zobowiązania i środki na płatności:

—

środki na zobowiązania: pokrywają łączny koszt zobowiązań prawnych zaciągniętych na bieżący rok budżetowy w odniesieniu do działań realizowanych przez kilka lat. Zobowiązania budżetowe z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy można jednak rozłożyć na kilka lat, na roczne raty, o ile przewidziano to w akcie podstawowym;

—

środki na płatności: pokrywają wydatki wynikające z zobowiązań zaciągniętych w bieżącym roku budżetowym lub we wcześniejszych latach budżetowych.

W sprawozdaniu finansowym rodzaje finansowania dzieli się na dwie główne pozycje:

—

środki w ostatecznym przyjętym budżecie oraz

—

dodatkowe środki obejmujące:

—

kwoty przeniesione z poprzedniego roku (w rozporządzeniu finansowym zezwala się na ograniczoną liczbę przypadków przeniesienia niewydanych kwot z poprzedniego roku na bieżący rok), oraz

—

dochody przeznaczone na określony cel pochodzące ze zwrotów, wkładów osób trzecich/państw trzecich w programy UE i prace wykonywane na rzecz osób trzecich; przypisuje się je bezpośrednio do odpowiednich linii budżetowych po stronie wydatków i stanowią one trzeci filar finansowania.

Wszystkie rodzaje finansowania tworzą dostępne środki.

3.6.   DOCHODY

3.6.1.   Dochody z tytułu zasobów własnych

Zdecydowana większość dochodów pochodzi z zasobów własnych, które dzielą się na następujące kategorie:

1)

tradycyjne zasoby własne (TZW): w 2021 r. stanowiły one około 12 % dochodów z tytułu zasobów własnych;

2)

zasoby oparte na podatku od wartości dodanej (VAT): w 2021 r. stanowiły one około 11 % dochodów z tytułu zasobów własnych;

3)

zasoby oparte na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddawanych recyklingowi: w 2021 r. stanowiły one około 4 % dochodów z tytułu zasobów własnych;

4)

zasoby oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB): w 2021 r. stanowiły one około 73 % dochodów z tytułu zasobów własnych.

Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej (decyzja w sprawie zasobów własnych z 2020 r.) określa kategorie zasobów własnych oraz metody ich obliczania. Decyzja ta weszła w życie 1 czerwca 2021 r. i była stosowana z mocą wsteczną od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z decyzją w sprawie zasobów własnych z 2020 r. łączna kwota zasobów własnych przydzielonych Unii na pokrycie rocznych środków na płatności nie powinna przekroczyć 1,40 % sumy DNB wszystkich państw członkowskich. Ponadto decyzją tą upoważniono Komisję wyjątkowo do tymczasowego zaciągnięcia w imieniu Unii pożyczek na rynkach kapitałowych do wysokości 750 mld EUR w cenach z 2018 r. w celu zwalczania skutków pandemii COVID-19 za pośrednictwem narzędzia służącego odbudowie gospodarki NextGenerationEU. Aby pokryć wszystkie zobowiązania wynikające ze wspomnianego zaciągnięcia pożyczek, pułap zasobów własnych na środki na płatności zostanie tymczasowo podwyższony o 0,6 punktu procentowego.

Od 2021 r. pozostałe dochody budżetu UE obejmują wkłady finansowe Zjednoczonego Królestwa na pokrycie jego zobowiązań wobec UE oraz zobowiązań UE wobec Zjednoczonego Królestwa z okresu 2014–2020.

3.6.2.   Tradycyjne zasoby własne (TZW)

TZW obejmują cła nakładane na przywóz z państw trzecich, które są pobierane przez państwa członkowskie w imieniu UE. Niemniej jednak państwa członkowskie zatrzymują 25 % na pokrycie kosztów poboru. Wszelkie ustalone kwoty TZW należy zapisać na jednym z następujących rachunków prowadzonych przez właściwe organy:

—

na rachunku zwyczajnym określonym w art. 6 ust. 3 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 zapisuje się: wszelkie kwoty odzyskane lub objęte zabezpieczeniem;

—

na odrębnym rachunku określonym w tym samym artykule zapisuje się: wszelkie kwoty jeszcze nieodzyskane lub nieobjęte zabezpieczeniem; na rachunku tym mogą też zostać zapisane kwoty objęte zabezpieczeniem, lecz kwestionowane.

Państwa członkowskie muszą zaksięgować TZW na rachunku Komisji za pośrednictwem swojej administracji finansowej lub krajowego banku centralnego najpóźniej w pierwszym dniu roboczym następującym po 19. dniu drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ustalono należności (lub odzyskano, w przypadku odrębnego rachunku).

3.6.3.   Podatek od wartości dodanej (VAT)

Zasoby własne oparte na VAT oblicza się zgodnie z podstawą opodatkowania VAT w państwach członkowskich. Podstawy VAT zostały w tym celu ujednolicone zgodnie z zasadami UE. Jednolita stawka poboru wynosząca 0,30 % ma zastosowanie do łącznej kwoty wpływów VAT pobieranej przez każde państwo członkowskie za wszystkie dostawy podlegające opodatkowaniu, podzielonej przez średnią ważoną stawkę VAT. Podstawa VAT jest ograniczona do 50 % DNB każdego państwa członkowskiego.

3.6.4.   Odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych

Jednolita stawka poboru wynosząca 0,80 EUR za kilogram ma zastosowanie do masy odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych wytwarzanych w każdym państwie członkowskim, które nie są poddawane recyklingowi. Odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych, które nie zostały poddane recyklingowi w danym roku, oblicza się jako różnicę między wytworzonymi odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych a odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych poddanymi recyklingowi w tym roku w danym państwie członkowskim. Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, Hiszpania, Chorwacja, Włochy, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja są uprawnione do określonych rocznych obniżek ryczałtowych swoich wkładów w postaci zasobów własnych opartych na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych.

3.6.5.   Dochód narodowy brutto (DNB)

Zasoby oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB) wykorzystywane są do sfinansowania tej części budżetu, która nie jest objęta żadnym innym rodzajem dochodów. DNB każdego państwa członkowskiego obciążone jest jednolitą stawką poboru, ustalaną zgodnie z przepisami UE.

Zasoby oparte na VAT i DNB ustala się na podstawie prognoz odpowiednich podstaw sporządzonych w momencie sporządzenia projektu budżetu. Następnie prognozy te koryguje się i aktualizuje w danym roku budżetowym w ramach budżetu korygującego. Komisja wzywa państwa członkowskie do pokrycia, pierwszego dnia roboczego czerwca drugiego roku po danym roku budżetowym, różnic między kwotami należnymi od państw członkowskich według rzeczywistej podstawy a kwotami faktycznie zapłaconymi na podstawie (skorygowanych) prognoz, dodatnich lub ujemnych. W ciągu kolejnych czterech lat nadal można wprowadzać korekty do rzeczywistych podstaw VAT i DNB, o ile nie zostaną wydane zastrzeżenia. Zastrzeżenia te stanowią potencjalne roszczenia względem państw członkowskich o niepewnych kwotach, ponieważ nie można dokładnie oszacować ich wpływu finansowego. Kiedy możliwe jest określenie dokładnej kwoty, wzywa się do przekazania odpowiednich zasobów opartych na VAT i DNB w powiązaniu z przeprowadzaniem bilansu VAT i DNB lub wystawia się indywidualne wezwania do wpłacenia środków.

3.6.6.   Obniżka brutto

W okresie 2021–2027 następujące państwa członkowskie korzystają z obniżki brutto swoich rocznych wkładów opartych na DNB w kwotach: Austria – 565 mln EUR, Dania – 377 mln EUR, Niemcy – 3 671 mln EUR, Niderlandy – 1 921 mln EUR i Szwecja – 1 069 mln EUR. Te obniżki brutto są mierzone w cenach z 2020 r. i finansowane przez wszystkie państwa członkowskie.

3.7.   UZGODNIENIE WYNIKU EKONOMICZNEGO Z WYNIKIEM BUDŻETU

(w mln EUR)

 

2021

2020

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK

(42 100 )

57 416

Przychody

 

 

Należności ustalone w bieżącym roku, ale jeszcze niepobrane

(7 068 )

(1 295 )

Należności ustalone w poprzednich latach i pobrane w bieżącym roku

64 356

3 886

Naliczone przychody (netto)

(5 434 )

(48 762 )

 

51 854

(46 171 )

Koszty

 

 

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów (netto)

53 108

8 258

Koszty poprzedniego roku poniesione w bieżącym roku

(1 046 )

(457)

Efekt netto płatności zaliczkowych

(47 608 )

(17 547 )

Środki na płatności przeniesione na następny rok

(4 449 )

(2 268 )

Płatności dokonane z przeniesionych środków i anulowane niewykorzystane środki na płatności

(4 047 )

3 248

Zmiany stanu rezerw

1 032

3 873

Inne

(3 577 )

(4 441 )

 

(6 587 )

(9 334 )

Wynik ekonomiczny agencji i EWWiS w likwidacji

61

(142)

WYNIK BUDŻETU ZA ROK

3 230

1 768

Zgodnie z rozporządzeniem finansowym wynik ekonomiczny za rok oblicza się w oparciu o zasadę rachunkowości memoriałowej i reguły rachunkowości UE, natomiast wynik budżetu opiera się na zmodyfikowanej metodzie kasowej. Zważywszy że u podstaw wyniku ekonomicznego i wyniku budżetowego leżą te same operacje – z wyjątkiem pozostałych (pozabudżetowych) źródeł przychodów i wydatków agencji oraz EWWiS w likwidacji, które uwzględniono wyłącznie w wyniku ekonomicznym – uzgodnienie wyniku ekonomicznego za dany rok z wynikiem budżetowym za ten rok pełni rolę przydatnej kontroli spójności.

Pozycje uzgadniane – Dochody

Faktyczne dochody budżetowe za dany rok budżetowy odpowiadają dochodom pobranym z tytułu należności ustalonych w ciągu tego roku oraz kwotom pobranym z tytułu należności ustalonych w ubiegłych latach. Dlatego należności ustalone w bieżącym roku, ale jeszcze niepobrane, odlicza się od wyniku ekonomicznego na użytek uzgodnienia, jako że nie są one częścią dochodów budżetowych. Z kolei należności ustalone w poprzednich latach i pobrane w bieżącym roku dolicza się do wyniku ekonomicznego na użytek uzgodnienia.

Na naliczone dochody składają się głównie naliczone dochody dotyczące wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE, korekty finansowe, zasoby własne, odsetki i dywidendy. Uwzględnia się jedynie efekt netto, tj. naliczone przychody za bieżący rok pomniejszone o wpływy z tytułu naliczonych przychodów z poprzedniego roku.

Pozycje uzgadniane – Wydatki

Na bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów składają się głównie bierne rozliczenia międzyokresowe dokonane na użytek procedur zakończenia księgowań na koniec roku (tzw. procedur cut-off), tj. wydatki kwalifikowalne poniesione przez beneficjentów środków unijnych, które nie zostały jeszcze zgłoszone Komisji. Uwzględnia się jedynie efekt netto, tj. bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów za bieżący rok pomniejszone o pokryte koszty za poprzedni rok. Płatności dokonane w bieżącym roku powiązane z fakturami ujętymi we wcześniejszych latach stanowią część wydatków budżetowych bieżącego roku i muszą być w związku z tym dodane do wyniku ekonomicznego dla celów uzgodnienia.

Efekt netto płatności zaliczkowych obejmuje 1) nowe kwoty płatności zaliczkowych wypłacone w bieżącym roku i ujęte jako wydatki budżetowe tego roku i 2) rozliczenie płatności zaliczkowych poprzez zatwierdzenie kosztów kwalifikowalnych w ciągu roku. Te ostatnie stanowią koszt zgodnie z zasadą rachunkowości memoriałowej, jednak koszt ten nie jest ujmowany na kontach budżetowych, jako że płatność początkowych zaliczek została już uwzględniona jako koszt budżetowy w momencie jej dokonania.

Oprócz płatności dokonanych ze środków na dany rok przy obliczaniu wyniku budżetu za ten rok należy uwzględnić także środki na ten rok przeniesione na rok następny (zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 608/2014). To samo podejście stosuje się do płatności budżetowych dokonanych w bieżącym roku ze środków przeniesionych z poprzednich lat oraz anulowania niewykorzystanych środków na płatności.

Zmiany stanu rezerw odnoszą się do szacunków na koniec roku dokonanych na kontach rozliczeń międzyokresowych (głównie świadczenia pracownicze), które nie mają wpływu na konta budżetowe. Pozostałe uzgadniane kwoty obejmują rozmaite elementy, takie jak amortyzacja aktywów, nabycie aktywów, raty leasingowe (część kapitałowa) oraz udziały finansowe, które są różnie traktowane w rachunkowości budżetowej i rachunkowości memoriałowej.

Pozycja uzgadniana – Wynik ekonomiczny agencji i EWWiS w likwidacji

Wynik budżetu na dany rok jest nieskonsolidowaną wartością liczbową i nie obejmuje pozostałych (pozabudżetowych) źródeł dochodów i wydatków skonsolidowanych agencji oraz EWWiS w likwidacji (zob. informacja dodatkowa 6). Aby uzgodnić wynik ekonomiczny za dany rok – nieskonsolidowaną wartość liczbową obejmującą te kwoty – z wynikiem budżetu ten rok, jako pozycję uzgadnianą przedstawia się cały skonsolidowany wynik ekonomiczny agencji i EWWiS w likwidacji za dany rok.

4.   WYKONANIE BUDŻETU UE NA 2021 R.

Informacje dodatkowe na temat wykonania budżetu na 2021 r. w zakresie dochodów i wydatków, zobowiązań pozostających do spłaty oraz wyniku budżetu znajdują się w sekcji 4„Zestawienie wykonania budżetu” w części „Najważniejsze dane finansowe roku”.

5.   WYKONANIE DOCHODÓW BUDŻETOWYCH UE

5.1.   ZESTAWIENIE WYKONANIA DOCHODÓW BUDŻETOWYCH UE

(w mln EUR)

Tytuł

Dochody przewidziane w budżecie

Ustalone należności

Dochody

Wpływy jako % budżetu

Nie- rozliczone

Pierwotnie przyjęty budżet

Ostateczny przyjęty budżet

Bieżący rok

Przeniesione

Ogółem

Z należności za bieżący rok

Z należności przeniesionych

Ogółem

1

2

3

4

5=3+4

6

7

8=6+7

9=8/2

10=5-8

1

Zasoby własne

156 867

156 993

158 629

2 241

160 869

158 624

8

158 632

101 %

2 237

 

11 – Opłaty wyrównawcze od cukru

0

0

1

—

1

1

—

1

—

(0)

 

12 – Cła

17 606

17 348

19 033

2 241

21 274

19 028

8

19 037

110 %

2 237

 

13 – VAT

17 967

17 941

17 934

—

17 934

17 934

—

17 934

100 %

—

 

14 – DNB

121 294

115 858

115 819

—

115 819

115 819

—

115 819

100 %

—

 

16 – Obniżka wkładów opartych na DNB przyznana niektórym państwom członkowskim

0

—

11

—

11

11

—

11

—

—

 

17 – Odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych

0

5 847

5 831

—

5 831

5 831

—

5 831

100 %

—

2

Nadwyżki, salda i dostosowania

0

1 769

1 772

7

1 779

1 772

—

1 772

100 %

7

3

Dochody administracyjne

1 726

1 726

2 254

52

2 306

2 195

35

2 230

129 %

76

4

Dochody finansowe, odsetki za zwłokę i grzywny

119

515

2 082

16 412

18 494

1 060

573

1 633

317 %

16 861

5

Gwarancje budżetowe, operacje zaciągania i udzielania pożyczek

0

0

55 501

—

55 501

55 501

—

55 501

—

—

6

Dochody, wkłady i zwroty związane z politykami Unii

7 348

7 008

25 403

711

26 114

19 359

468

19 827

283 %

6 287

Ogółem

166 060

168 011

245 641

19 422

265 063

238 511

1 085

239 596

143 %

25 467

6.   WYKONANIE WYDATKÓW BUDŻETOWYCH UE

6.1.   WRF: STRUKTURA I ZMIANY STANU ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA I ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI

(w mln EUR)

Dział WRF

Środki na zobowiązania

Środki na płatności

Środki budżetowe

Dodatkowe środki

Dostępne środki ogółem

Środki budżetowe

Dodatkowe środki

Dostępne środki ogółem

Pierwotnie przyjęty budżet

Budżety korygujące i przesunięcia

Ostateczny przyjęty budżet

Przeniesienia

Dochody przeznaczone na określony cel

Pierwotnie przyjęty budżet

Budżety korygujące i przesunięcia

Ostateczny przyjęty budżet

Przeniesienia

Dochody przeznaczone na określony cel

1

2

3=1+2

4

5

6=3+ 4+5

7

8

9=7+8

10

11

12=9+ 10+11

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

20 817

1

20 817

33

14 110

34 960

17 192

(521)

16 670

137

5 671

22 478

2

Spójność, odporność i wartości

52 862

358

53 219

9

399 098

452 326

66 154

1 460

67 614

426

63 375

131 414

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

48 191

0

48 191

8

58 215

106 413

61 868

1 987

63 855

13

15 760

79 628

 

2b. Odporność i wartości

4 671

358

5 029

1

340 883

345 913

4 286

(527)

3 758

413

47 615

51 787

3

Zasoby naturalne i środowisko

58 569

5

58 574

475

20 328

79 377

56 804

(783)

56 021

499

1 790

58 310

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

40 368

4

40 371

475

672

41 518

40 354

(51)

40 303

493

672

41 467

4

Migracja i zarządzanie granicami

2 279

24

2 303

—

65

2 368

2 686

(167)

2 519

4

210

2 734

5

Bezpieczeństwo i obrona

1 709

(3)

1 706

—

35

1 741

671

43

714

0

12

726

6

Sąsiedztwo i świat

16 097

934

17 031

—

443

17 474

10 811

644

11 455

37

766

12 258

7

Europejska administracja publiczna

10 448

(5)

10 443

85

876

11 404

10 450

(5)

10 444

1 045

879

12 368

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

4 313

(6)

4 307

85

488

4 879

4 313

(6)

4 307

695

489

5 492

O

Poza WRF

—

—

—

—

3 922

3 922

—

—

—

—

3 931

3 931

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

1 471

1 269

2 739

—

20

2 759

1 293

1 280

2 574

0

20

2 593

Ogółem

164 251

2 582

166 833

602

438 896

606 331

166 060

1 951

168 011

2 149

76 653

246 812

6.2.   WRF: WYKONANIE ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA

(w mln EUR)

Dział WRF

Dostępne środki ogółem

Zaciągnięte zobowiązania

Środki przeniesione na 2022 r.

Środki wygasające

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

%

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

1

2

3

4

5=2+3 +4

6=5/1

7

8

9=7+8

10

11

12

13=10+ 11+12

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

34 960

20 700

33

4 950

25 683

73 %

113

9 160

9 273

4

—

1

4

2

Spójność, odporność i wartości

452 326

6 760

9

145 178

151 947

34 %

0

253 653

253 653

46 460

—

267

46 726

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

106 413

1 751

8

46 709

48 468

46 %

—

11 240

11 240

46 439

—

265

46 705

 

2b. Odporność i wartości

345 913

5 009

1

98 469

103 479

30 %

0

242 413

242 413

20

—

1

22

3

Zasoby naturalne i środowisko

79 377

56 094

470

3 160

59 723

75 %

686

16 779

17 466

1 794

5

389

2 188

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

41 518

39 679

470

669

40 818

98 %

686

2

689

6

5

0

11

4

Migracja i zarządzanie granicami

2 368

1 626

—

19

1 644

69 %

—

47

47

677

—

0

677

5

Bezpieczeństwo i obrona

1 741

1 597

—

28

1 625

93 %

—

7

7

109

—

0

109

6

Sąsiedztwo i świat

17 474

15 130

—

242

15 372

88 %

1 900

200

2 100

2

—

1

2

7

Europejska administracja publiczna

11 404

10 286

85

559

10 930

96 %

22

315

337

135

—

2

137

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

4 879

4 171

85

335

4 590

94 %

22

153

175

114

—

1

115

O

Poza WRF

3 922

—

—

199

199

5 %

—

3 723

3 723

—

—

—

—

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

2 759

1 223

—

—

1 223

44 %

1 343

7

1 350

173

—

13

186

Ogółem

606 331

113 415

596

154 334

268 345

44 %

4 065

283 891

287 956

49 354

5

671

50 030

6.3.   WRF: WYKONANIE ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI

(w mln EUR)

Dział WRF

Dostępne środki ogółem

Dokonane płatności

Środki przeniesione na 2022 r.

Środki wygasające

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

%

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

1

2

3

4

5=2+ 3+4

6=5/1

7

8

9=7+8

10

11

12

13=10+ 11+12

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

22 478

16 495

115

1 922

18 532

82 %

151

3 744

3 895

25

22

5

51

2

Spójność, odporność i wartości

131 414

67 577

239

58 639

126 454

96 %

27

4 733

4 760

10

187

3

200

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

79 628

63 849

11

11 731

75 591

95 %

3

4 029

4 032

3

2

0

5

 

2b. Odporność i wartości

51 787

3 728

228

46 908

50 863

98 %

24

704

728

7

185

3

195

3

Zasoby naturalne i środowisko

58 310

55 312

492

1 027

56 831

97 %

693

762

1 455

17

7

0

24

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

41 467

39 605

486

669

40 760

98 %

687

2

689

11

7

0

18

4

Migracja i zarządzanie granicami

2 734

2 515

3

29

2 547

93 %

3

181

184

2

1

0

3

5

Bezpieczeństwo i obrona

726

703

0

4

708

97 %

5

7

12

6

0

0

6

6

Sąsiedztwo i świat

12 258

10 443

34

458

10 935

89 %

1 008

308

1 317

3

3

0

6

7

Europejska administracja publiczna

12 368

9 316

938

452

10 705

87 %

991

422

1 412

138

108

5

251

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

5 492

3 537

618

281

4 436

81 %

653

205

858

117

77

3

198

O

Poza WRF

3 931

—

—

61

61

2 %

—

3 870

3 870

—

—

—

—

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

2 593

1 208

0

14

1 223

47 %

1 365

5

1 371

—

—

—

—

Ogółem

246 812

163 568

1 821

62 607

227 996

92 %

4 244

14 032

18 275

199

327

14

541

6.4.   WRF: ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ POZOSTAJĄCYCH DO SPŁATY (RAL)

(w mln EUR)

Dział WRF

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec poprzedniego roku

Zobowiązania za bieżący rok

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec roku – ogółem

Zobowiązania przeniesione z poprzedniego roku

Umorzenie/ aktualizacja wyceny/ anulowanie

Płatności

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec roku

Zobowiązania zaciągnięte w ciągu roku

Płatności

Anulowane zobowiązania, których nie można przenieść na następne okresy

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec roku

1

2

3

4=1+2+3

5

6

7

8=5+6+7

9=4+8

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

42 361

(777)

(13 632 )

27 951

25 683

(4 900 )

(17)

20 766

48 717

2

Spójność, odporność i wartości

183 747

(205)

(69 986 )

113 555

151 947

(56 468 )

(1)

95 478

209 033

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

180 084

(123)

(68 428 )

111 534

48 468

(7 163 )

(0)

41 305

152 839

 

2b. Odporność i wartości

3 662

(82)

(1 559 )

2 021

103 479

(49 305 )

(0)

54 174

56 195

3

Zasoby naturalne i środowisko

40 860

(61)

(15 269 )

25 530

59 723

(41 562 )

(0)

18 161

43 691

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

286

(10)

(76)

200

40 818

(40 685 )

—

133

333

4

Migracja i zarządzanie granicami

4 950

(68)

(1 804 )

3 078

1 644

(743)

—

901

3 980

5

Bezpieczeństwo i obrona

1 503

(23)

(498)

981

1 625

(209)

(0)

1 415

2 397

6

Sąsiedztwo i świat

28 785

(687)

(7 821 )

20 278

15 372

(3 115 )

(0)

12 257

32 535

7

Europejska administracja publiczna

981

(124)

(857)

0

10 930

(9 848 )

(6)

1 075

1 076

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

627

(92)

(535)

—

4 590

(3 901 )

(6)

684

684

O

Poza WRF

11

(2)

(3)

6

199

(58)

—

140

147

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

0

—

(0)

—

1 223

(1 223 )

—

—

—

Ogółem

303 197

(1 946 )

(109 870 )

191 381

268 345

(118 126 )

(24)

150 194

341 575

6.5.   WRF: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG ROKU POWSTANIA ZOBOWIĄZANIA

(w mln EUR)

 

<2015

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Ogółem

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

579

497

1 020

2 025

3 632

8 014

11 812

21 138

48 717

2

Spójność, odporność i wartości

2 546

404

911

8 637

16 907

33 036

51 058

95 534

209 033

3

Zasoby naturalne i środowisko

328

1 222

1 128

1 065

2 486

7 231

12 071

18 161

43 691

4

Migracja i zarządzanie granicami

17

2

66

195

517

865

1 414

904

3 980

5

Bezpieczeństwo i obrona

37

4

47

129

159

241

364

1 415

2 397

6

Sąsiedztwo i świat

1 258

642

1 185

2 139

3 458

5 493

6 041

12 319

32 535

7

Europejska administracja publiczna

—

—

—

0

—

0

0

1 075

1 076

O

Poza WRF

—

—

—

—

—

1

6

140

147

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem

4 765

2 771

4 357

14 190

27 158

54 881

82 766

150 687

341 575

Powołanie nowej Komisji wiązało się z wewnętrzną reorganizacją służb. Realokacja powiązanych transakcji spowodowała przesunięcie kwoty pozostającej do spłaty pomiędzy latami. Łączna kwota zobowiązań pozostających do spłaty nie ulega zmianie.

6.6.   WRF: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG RODZAJU ŚRODKÓW

(w mln EUR)

 

Ze środków budżetowych

Ze środków wynikających z dochodów przeznaczonych na określony cel

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec 2021 r. – ogółem

Zobowiązania przeniesione z 2020 r.

Dostoso- wania

Zaciągnięte zobowiązania

Dokonane płatności

Kwota pozostała do spłaty

Zobowiązania przeniesione z 2020 r.

Dostoso- wania

Zaciągnięte zobowiązania

Dokonane płatności

Kwota pozostała do spłaty

1

2

3

4

5=1+2+3-4

6

7

8

9

10=6+7+8-9

11=5+10

1

Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

37 889

(580)

20 733

16 702

41 340

4 472

(215)

4 950

1 830

7 377

48 717

2

Spójność, odporność i wartości

160 278

(198)

6 769

71 281

95 569

23 468

(8)

145 178

55 174

113 465

209 033

 

2a. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

157 017

(123)

1 759

67 174

91 479

23 067

(0)

46 709

8 416

61 360

152 839

 

2b. Odporność i wartości

3 261

(75)

5 009

4 106

4 090

401

(8)

98 469

46 757

52 105

56 195

3

Zasoby naturalne i środowisko

40 438

(61)

56 563

56 086

40 854

423

(0)

3 160

745

2 837

43 691

 

w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie

286

(10)

40 149

40 091

333

—

—

669

669

—

333

4

Migracja i zarządzanie granicami

4 679

(64)

1 626

2 480

3 760

271

(3)

19

67

219

3 980

5

Bezpieczeństwo i obrona

1 489

(22)

1 597

700

2 364

13

(1)

28

8

33

2 397

6

Sąsiedztwo i świat

27 712

(670)

15 130

10 506

31 666

1 074

(17)

242

429

869

32 535

7

Europejska administracja publiczna

901

(92)

10 371

10 215

964

80

(37)

559

490

111

1 076

 

w tym: wydatki administracyjne instytucji

591

(66)

4 256

4 155

626

36

(32)

335

281

57

684

O

Poza WRF

 

 

—

—

—

11

(2)

199

61

147

147

S

Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

0

—

1 223

1 223

—

 

 

 

 

 

—

Ogółem

273 386

(1 687 )

114 011

169 192

216 518

29 811

(283)

154 334

58 805

125 057

341 575

6.7.   WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: STRUKTURA I ZMIANY STANU ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA I ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI

(w mln EUR)

Program

Środki na zobowiązania

Środki na płatności

Środki budżetowe

Dodatkowe środki

Dostępne środki ogółem

Środki budżetowe

Dodatkowe środki

Dostępne środki ogółem

Pierwotnie przyjęty budżet

Budżety korygujące i przesunięcia

Ostateczny przyjęty budżet

Przeniesienia

Dochody przeznaczone na określony cel

Pierwotnie przyjęty budżet

Budżety korygujące i przesunięcia

Ostateczny przyjęty budżet

Przeniesienia

Dochody przeznaczone na określony cel

1

2

3=1+2

4

5

6=3+ 4+5

7

8

9=7+8

10

11

12=9+ 10+11

1

„Horyzont Europa”

11 507

1

11 508

20

6 750

18 278

9 835

(905)

8 930

81

3 926

12 937

 

Euratom

266

(1)

265

12

73

349

254

18

272

45

127

444

 

Eksperymentalny reaktor termojądrowy (ITER)

864

—

864

—

17

881

614

—

614

0

45

659

 

Inne działania

—

—

—

—

490

490

—

—

—

—

377

377

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

10

(0)

10

—

—

10

14

(2)

12

—

—

12

 

Fundusz InvestEU

654

3

657

—

6 511

7 168

1 081

(142)

939

—

724

1 662

 

Instrument „Łącząc Europę” – Transport

1 785

0

1 786

—

21

1 807

1 428

(49)

1 380

1

18

1 398

 

Instrument „Łącząc Europę” – Energia

785

—

785

—

9

794

471

71

543

1

12

556

 

Instrument „Łącząc Europę” – Technologie cyfrowe

277

—

277

—

1

279

207

(50)

158

1

6

164

 

„Cyfrowa Europa”

1 130

1

1 130

—

31

1 161

159

(69)

90

0

4

94

 

Agencje zdecentralizowane

188

1

189

—

13

203

188

1

189

—

13

203

 

Inne działania

375

(3)

372

—

—

372

375

(3)

372

—

—

372

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

17

—

17

1

—

18

23

(6)

18

0

—

18

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

26

(1)

25

—

8

33

21

6

27

—

0

27

 

Jednolity rynek

575

8

583

—

44

627

547

(121)

427

4

57

488

 

Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych

24

—

24

—

1

25

24

(8)

16

—

1

17

 

Podatki

36

(1)

35

—

1

36

33

3

36

0

3

38

 

Cła

127

(1)

126

—

4

130

86

6

93

0

8

100

 

Agencje zdecentralizowane

121

(3)

118

—

10

128

121

(3)

118

—

10

128

 

Inne działania

8

1

9

—

0

9

8

(1)

7

—

0

7

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

8

(3)

5

—

—

5

14

(5)

9

—

—

9

 

Europejski program kosmiczny

1 997

(20)

1 977

—

125

2 102

1 652

728

2 379

4

339

2 722

 

Agencje zdecentralizowane

36

20

56

—

1

57

36

7

43

—

1

44

 

Projekty pilotażowe oraz działania przygotowawcze

1

(1)

—

—

—

—

0

(0)

—

—

—

—

Ogółem dział 1: Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

20 817

1

20 817

33

14 110

34 960

17 192

(521)

16 670

137

5 671

22 478

2

Rozwój Regionalny (EFRR) (55)

29 240

(0)

29 240

—

35 562

64 803

33 871

3 505

37 376

5

10 076

47 457

 

Fundusz Spójności

4 696

0

4 696

—

1 363

6 059

10 595

(2 097 )

8 498

2

1 351

9 852

 

Wkład Funduszu Spójności na rzecz instrumentu „Łącząc Europę” –Transport

1 442

—

1 442

—

12

1 455

1 250

(228)

1 022

—

13

1 035

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

0

0

4

(1)

3

—

0

3

 

Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) (55)

12 812

0

12 812

8

21 277

34 097

16 147

809

16 956

6

4 319

21 280

 

Wsparcie dla społeczności Turków cypryjskich

32

—

32

—

2

34

35

4

39

0

1

40

 

Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

116

—

116

—

337 969

338 086

109

(27)

82

1

46 386

46 469

 

Program „Perykles IV”

1

—

1

—

0

1

1

(0)

0

—

0

0

 

Plan odbudowy dla Europy

40

(35)

5

—

—

5

40

(35)

5

—

—

5

 

RescEU

90

92

183

—

2 085

2 267

194

(29)

165

17

23

204

 

Program UE dla zdrowia

327

2

329

—

10

339

128

(68)

60

1

4

66

 

Wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

—

232

232

—

439

671

90

224

314

379

439

1 132

 

Agencje zdecentralizowane

258

67

324

—

18

343

248

68

316

—

18

334

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

2

1

3

—

—

3

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

11

—

11

—

1

13

10

(0)

10

—

2

12

 

Zatrudnienie i innowacje społeczne

102

0

103

—

12

114

85

(30)

55

1

13

69

 

Erasmus+

2 663

0

2 663

—

305

2 968

2 408

(419)

1 989

7

680

2 676

 

Europejski Korpus Solidarności

136

—

136

—

12

147

127

(30)

96

2

17

115

 

Kreatywna Europa

306

—

306

—

14

320

237

(104)

133

2

16

151

 

Sprawiedliwość

46

0

47

—

6

53

45

(10)

35

0

6

42

 

Prawa i wartości

97

2

99

—

2

101

88

(27)

60

1

2

63

 

Agencje zdecentralizowane

220

(1)

220

1

4

225

220

(17)

203

2

5

210

 

Inne działania

9

—

9

—

1

10

7

(1)

7

—

1

8

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

32

(2)

30

—

0

30

51

(23)

28

—

0

28

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

184

—

184

—

2

185

162

(4)

158

—

2

160

Ogółem dział 2: Spójność, odporność i wartości

52 862

358

53 219

9

399 098

452 326

66 154

1 460

67 614

426

63 375

131 414

3

Gwarancje rolne

40 368

4

40 371

475

672

41 518

40 354

(51)

40 303

493

672

41 467

 

Inne programy dotyczące zasobów naturalnych i środowiska

75

(75)

—

—

—

—

72

(72)

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

15 345

(4)

15 341

—

8 492

23 833

15 022

(673)

14 349

2

817

15 168

 

Gospodarka morska i rybołówstwo

761

(2)

759

—

239

998

829

(134)

695

1

151

847

 

Rybołówstwo (SFPA i RFMO)

74

78

152

—

—

152

73

77

150

—

—

150

 

Agencje zdecentralizowane

17

4

21

—

1

22

17

4

21

—

1

22

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

6

(3)

3

—

—

3

 

Działania na rzecz środowiska i klimatu (LIFE)

739

0

739

—

3

742

371

72

443

4

2

449

 

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

1 137

(0)

1 137

—

10 868

12 005

0

1

1

—

94

96

 

Instrument pożyczkowy w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

—

—

—

—

46

46

—

—

—

—

46

46

 

Agencje zdecentralizowane

51

(0)

50

—

7

57

51

(0)

50

—

7

57

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

4

(0)

4

—

—

4

9

(4)

5

—

—

5

Ogółem dział 3: Zasoby naturalne i środowisko

58 569

5

58 574

475

20 328

79 377

56 804

(783)

56 021

499

1 790

58 310

4

Azyl, Migracja i Integracja

873

22

895

—

8

903

1 301

(76)

1 225

2

9

1 236

 

Agencje zdecentralizowane

138

—

138

—

22

160

138

—

138

—

22

160

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

0

0

—

0

0

—

0

0

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Zarządzanie Granicami i Wizy

398

34

432

—

9

442

488

(86)

402

2

154

558

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Sprzęt do kontroli celnej

135

—

135

—

—

135

33

(33)

0

—

—

0

 

Agencje zdecentralizowane

734

(32)

703

—

25

728

726

28

754

—

25

779

Ogółem dział 4: Migracja i zarządzanie granicami

2 279

24

2 303

—

65

2 368

2 686

(167)

2 519

4

210

2 734

5

Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW)

176

2

178

—

3

182

181

(15)

165

0

4

169

 

Likwidacja obiektów jądrowych

73

—

73

—

—

73

50

(4)

46

—

—

46

 

Bezpieczeństwo jądrowe i likwidacja

69

—

69

—

1

70

78

3

81

—

1

82

 

Agencje zdecentralizowane

198

(5)

193

—

7

200

198

(5)

193

—

7

200

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

1

1

—

—

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

22

(1)

21

—

0

21

21

—

21

—

0

21

 

Europejski Fundusz Obronny (badania)

283

40

323

—

7

330

13

(12)

1

—

0

2

 

Europejski Fundusz Obronny (działania niezwiązane z badaniami)

662

(40)

623

—

17

639

109

90

199

0

0

199

 

Mobilność wojskowa

227

—

227

—

—

227

17

(15)

2

—

—

2

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

5

0

5

—

0

5

Ogółem dział 5: Bezpieczeństwo i obrona

1 709

(3)

1 706

—

35

1 741

671

43

714

0

12

726

6

Sąsiedztwo oraz Współpraca Międzynarodowa i Rozwojowa

12 071

340

12 411

—

216

12 627

6 514

167

6 681

24

234

6 939

 

Instrument na rzecz Bezpieczeństwa Jądrowego (EINS)

38

—

38

—

3

40

33

(16)

17

1

3

20

 

Pomoc humanitarna (HUMA)

1 503

665

2 168

—

39

2 207

1 900

507

2 407

5

61

2 473

 

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)

352

0

352

—

57

409

329

18

346

0

41

388

 

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ)

67

—

67

—

—

67

33

(26)

8

—

—

8

 

Inne działania

72

(53)

19

—

0

19

42

(24)

17

—

0

17

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

(0)

—

—

0

0

0

2

2

—

0

2

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

93

(1)

92

—

1

94

78

(7)

71

—

1

72

 

Pomoc Przedakcesyjna (IPA III)

1 901

(18)

1 884

—

127

2 011

1 882

22

1 905

7

427

2 338

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 6: Sąsiedztwo i świat

16 097

934

17 031

—

443

17 474

10 811

644

11 455

37

766

12 258

7

Świadczenia emerytalno-rentowe pracowników

2 179

—

2 179

—

—

2 179

2 179

—

2 179

—

—

2 179

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Parlament Europejski

11

—

11

—

—

11

11

—

11

—

—

11

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Rada Europejska i Rada

1

0

1

—

—

1

1

0

1

—

—

1

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Komisja

7

—

7

—

—

7

7

—

7

—

—

7

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) TSUE

12

(1)

12

—

—

12

12

(1)

12

—

—

12

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Trybunał Obrachunkowy

5

0

5

—

—

5

5

0

5

—

—

5

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

0

—

0

—

—

0

0

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) EIOD

0

0

0

—

—

0

0

0

0

—

—

0

 

Szkoły europejskie

197

—

197

—

20

216

197

—

197

1

20

217

 

Wynagrodzenia personelu statutowego

2 509

(14)

2 495

—

67

2 561

2 509

(14)

2 495

0

67

2 561

 

Wynagrodzenia personelu zewnętrznego

242

6

248

—

64

312

242

6

248

38

64

350

 

Członkowie – wynagrodzenia i dodatki

15

—

15

—

0

15

15

—

15

0

0

15

 

Członkowie – dodatki przejściowe

3

—

3

—

—

3

3

—

3

—

—

3

 

Koszty rekrutacji personelu

29

(3)

26

—

1

27

29

(3)

26

3

1

31

 

Zakończenie służby

8

—

8

—

—

8

8

—

8

—

—

8

 

Koszty szkoleń

18

(0)

17

—

5

23

18

(0)

17

11

5

34

 

Kwestie socjalne i mobilność

22

2

24

—

28

52

22

2

24

12

29

64

 

Technologie informacyjno-komunikacyjne

242

55

298

—

84

381

242

55

298

142

84

523

 

Czynsze i nabywanie

302

16

318

—

39

357

302

16

318

5

39

361

 

Związane z budynkami

100

(13)

86

—

28

114

100

(13)

86

51

28

165

 

Zabezpieczenie

63

(0)

63

—

11

75

63

(0)

63

26

11

100

 

Podróże służbowe i koszty reprezentacyjne

61

(36)

25

—

3

28

61

(36)

25

7

3

35

 

Posiedzenia, komitety, konferencje

31

(25)

6

—

4

9

31

(25)

6

6

4

16

 

Dziennik Urzędowy

3

(0)

2

—

0

2

3

(0)

2

1

0

3

 

Publikacje

10

3

13

—

4

17

10

3

13

7

4

24

 

Pozyskiwanie informacji

4

(0)

4

—

0

4

4

(0)

4

1

0

5

 

Analizy i dochodzenia

4

2

6

—

0

6

4

2

6

11

0

17

 

Wyposażenie, pojazdy, meble

11

13

24

—

8

32

11

13

24

16

8

48

 

Tłumacze zewnętrzni

28

(3)

24

—

17

41

28

(3)

24

3

17

44

 

Pozostałe wydatki administracyjne

20

(2)

18

—

7

25

20

(2)

18

8

7

33

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

1

0

1

0

—

1

 

Wydatki administracyjne innych instytucji

4 313

(6)

4 307

85

488

4 879

4 313

(6)

4 307

695

489

5 492

Ogółem dział 7: Europejska administracja publiczna

10 448

(6)

10 443

85

876

11 404

10 450

(5)

10 444

1 045

879

12 368

O

Fundusz innowacyjny

—

—

—

—

3 816

3 816

—

—

—

—

3 819

3 819

 

Inne działania

—

—

—

—

106

106

—

—

—

—

112

112

Ogółem dział O: Poza WRF

—

—

—

—

3 922

3 922

—

—

—

—

3 931

3 931

S

Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR)

1 273

(429)

844

—

—

844

1 273

(408)

866

—

—

866

 

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG)

197

—

197

—

20

217

20

(10)

10

0

20

30

 

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

—

1 698

1 698

—

—

1 698

—

1 698

1 698

—

—

1 698

Ogółem dział S: Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

1 471

1 269

2 739

—

20

2 759

1 293

1 280

2 574

0

20

2 593

Ogółem

164 251

2 582

166 833

602

438 896

606 331

166 060

1 951

168 011

2 149

76 653

246 812

6.8.   WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: WYKONANIE ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA

(w mln EUR)

Program

Dostępne środki ogółem

Zaciągnięte zobowiązania

Środki przeniesione na 2022 r.

Środki wygasające

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

%

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

1

2

3

4

5=2+3 +4

6=5/1

7

8

9=7+8

10

11

12

13=10+ 11+12

1

„Horyzont Europa”

18 278

11 394

20

2 484

13 897

76 %

113

4 263

4 376

1

—

0

1

 

Euratom

349

265

12

11

288

82 %

—

61

61

0

—

0

0

 

Eksperymentalny reaktor termojądrowy (ITER)

881

864

—

1

865

98 %

—

16

16

0

—

—

0

 

Inne działania

490

—

—

82

82

17 %

—

408

408

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

10

10

—

—

10

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Fundusz InvestEU

7 168

657

—

2 176

2 833

40 %

—

4 338

4 338

0

—

0

0

 

Instrument „Łącząc Europę” – Transport

1 807

1 786

—

20

1 806

100 %

—

1

1

0

—

(0)

0

 

Instrument „Łącząc Europę” – Energia

794

784

—

5

789

99 %

—

4

4

1

—

—

1

 

Instrument „Łącząc Europę” – Technologie cyfrowe

279

277

—

0

277

100 %

—

1

1

0

—

—

0

 

„Cyfrowa Europa”

1 161

1 129

—

31

1 160

100 %

—

0

0

1

—

0

1

 

Agencje zdecentralizowane

203

189

—

8

197

97 %

—

5

5

—

—

—

—

 

Inne działania

372

372

—

—

372

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

18

17

1

—

18

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

33

25

—

6

31

96 %

—

1

1

—

—

(0)

(0)

 

Jednolity rynek

627

582

—

17

600

96 %

—

26

26

1

—

0

1

 

Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych

25

24

—

—

24

98 %

—

1

1

0

—

0

0

 

Podatki

36

35

—

0

35

97 %

—

1

1

0

—

—

0

 

Cła

130

126

—

0

126

97 %

—

4

4

—

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

128

118

—

5

123

96 %

—

5

5

0

—

—

0

 

Inne działania

9

9

—

0

9

100 %

—

0

0

0

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

5

5

—

—

5

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Europejski program kosmiczny

2 102

1 977

—

102

2 079

99 %

—

23

23

0

—

(0)

0

 

Agencje zdecentralizowane

57

56

—

1

57

100 %

—

0

0

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe oraz działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 1: Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

34 960

20 700

33

4 950

25 683

73 %

113

9 160

9 273

4

—

1

4

2

Rozwój Regionalny (EFRR) (56)

64 803

238

—

28 028

28 266

44 %

—

7 449

7 449

29 002

—

86

29 088

 

Fundusz Spójności

6 059

16

—

1 307

1 323

22 %

—

44

44

4 679

—

12

4 691

 

Wkład Funduszu Spójności na rzecz instrumentu „Łącząc Europę” –Transport

1 455

1 442

—

0

1 442

99 %

—

12

12

0

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

—

—

—

—

—

0

0

—

—

0

0

 

Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) (56)

34 097

54

8

17 374

17 437

51 %

—

3 735

3 735

12 758

—

168

12 925

 

Wsparcie dla społeczności Turków cypryjskich

34

32

—

1

33

97 %

—

1

1

—

—

—

—

 

Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

338 086

116

—

98 034

98 150

29 %

—

239 935

239 935

0

—

—

0

 

Program „Perykles IV”

1

1

—

0

1

96 %

—

0

0

—

—

—

—

 

Plan odbudowy dla Europy

5

5

—

—

5

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

RescEU

2 267

183

—

153

336

15 %

0

1 932

1 932

0

—

0

0

 

Program UE dla zdrowia

339

329

—

9

338

100 %

—

0

0

0

—

0

0

 

Wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

671

232

—

70

301

45 %

—

370

370

0

—

—

0

 

Agencje zdecentralizowane

343

324

—

10

335

98 %

—

8

8

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

13

11

—

1

12

94 %

—

—

—

1

—

0

1

 

Zatrudnienie i innowacje społeczne

114

89

—

6

95

83 %

—

6

6

14

—

0

14

 

Erasmus+

2 968

2 663

—

169

2 832

95 %

—

135

135

0

—

1

1

 

Europejski Korpus Solidarności

147

136

—

0

136

92 %

—

11

11

0

—

0

0

 

Kreatywna Europa

320

306

—

9

316

99 %

—

5

5

0

—

—

0

 

Sprawiedliwość

53

47

—

1

47

89 %

—

6

6

0

—

0

0

 

Prawa i wartości

101

99

—

1

100

99 %

—

1

1

0

—

—

0

 

Agencje zdecentralizowane

225

220

1

3

223

99 %

—

2

2

—

—

0

0

 

Inne działania

10

6

—

0

6

65 %

—

1

1

3

—

—

3

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

30

30

—

0

30

99 %

—

—

—

—

—

0

0

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

185

181

—

1

182

98 %

—

1

1

2

—

0

2

Ogółem dział 2: Spójność, odporność i wartości

452 326

6 760

9

145 178

151 947

34 %

0

253 653

253 653

46 460

—

267

46 726

3

Gwarancje rolne

41 518

39 679

470

669

40 818

98 %

686

2

689

6

5

0

11

 

Inne programy dotyczące zasobów naturalnych i środowiska

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

23 833

15 339

—

2 366

17 705

74 %

—

5 866

5 866

2

—

260

262

 

Gospodarka morska i rybołówstwo

998

107

—

110

217

22 %

—

0

0

652

—

129

781

 

Rybołówstwo (SFPA i RFMO)

152

152

—

—

152

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Agencje zdecentralizowane

22

21

—

0

21

97 %

—

1

1

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Działania na rzecz środowiska i klimatu (LIFE)

742

739

—

3

741

100 %

—

1

1

0

—

0

0

 

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

12 005

4

—

5

9

0 %

—

10 863

10 863

1 133

—

—

1 133

 

Instrument pożyczkowy w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

46

—

—

0

0

0 %

—

46

46

—

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

57

50

—

6

57

99 %

—

0

0

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

4

4

—

—

4

100 %

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 3: Zasoby naturalne i środowisko

79 377

56 094

470

3 160

59 723

75 %

686

16 779

17 466

1 794

5

389

2 188

4

Azyl, Migracja i Integracja

903

497

—

2

499

55 %

—

6

6

398

—

—

398

 

Agencje zdecentralizowane

160

138

—

4

142

89 %

—

18

18

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

—

—

—

—

—

0

0

—

—

—

—

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Zarządzanie Granicami i Wizy

442

153

—

3

156

35 %

—

7

7

279

—

—

279

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Sprzęt do kontroli celnej

135

135

—

—

135

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

728

703

—

10

712

98 %

—

16

16

—

—

—

—

Ogółem dział 4: Migracja i zarządzanie granicami

2 368

1 626

—

19

1 644

69 %

—

47

47

677

—

0

677

5

Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW)

182

70

—

1

71

39 %

—

2

2

108

—

—

108

 

Likwidacja obiektów jądrowych

73

73

—

—

73

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Bezpieczeństwo jądrowe i likwidacja

70

69

—

0

69

99 %

—

0

0

0

—

0

0

 

Agencje zdecentralizowane

200

193

—

3

196

98 %

—

4

4

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

21

20

—

0

20

96 %

—

0

0

1

—

—

1

 

Europejski Fundusz Obronny (badania)

330

323

—

7

330

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Europejski Fundusz Obronny (działania niezwiązane z badaniami)

639

623

—

17

639

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Mobilność wojskowa

227

227

—

—

227

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 5: Bezpieczeństwo i obrona

1 741

1 597

—

28

1 625

93 %

—

7

7

109

—

0

109

6

Sąsiedztwo oraz Współpraca Międzynarodowa i Rozwojowa

12 627

10 833

—

127

10 960

87 %

1 578

89

1 667

—

—

0

0

 

Instrument na rzecz Bezpieczeństwa Jądrowego (EINS)

40

38

—

0

38

94 %

0

2

2

—

—

—

—

 

Pomoc humanitarna (HUMA)

2 207

2 168

—

28

2 196

100 %

—

11

11

—

—

0

0

 

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)

409

352

—

56

408

100 %

—

1

1

0

—

0

0

 

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ)

67

63

—

—

63

94 %

4

—

4

—

—

—

—

 

Inne działania

19

17

—

—

17

94 %

—

0

0

1

—

—

1

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

0

0

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

94

92

—

1

93

99 %

—

0

0

0

—

—

0

 

Pomoc Przedakcesyjna (IPA III)

2 011

1 566

—

30

1 596

79 %

318

97

415

(0)

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 6: Sąsiedztwo i świat

17 474

15 130

—

242

15 372

88 %

1 900

200

2 100

2

—

1

2

7

Świadczenia emerytalno-rentowe pracowników

2 179

2 173

—

—

2 173

100 %

—

—

—

5

—

—

5

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Parlament Europejski

11

11

—

—

11

99 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Rada Europejska i Rada

1

1

—

—

1

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Komisja

7

7

—

—

7

98 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) TSUE

12

12

—

—

12

99 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Trybunał Obrachunkowy

5

5

—

—

5

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

0

0

—

—

0

94 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) EIOD

0

0

—

—

0

94 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Szkoły europejskie

216

197

—

15

212

98 %

—

5

5

0

—

—

0

 

Wynagrodzenia personelu statutowego

2 561

2 494

—

31

2 526

99 %

—

35

35

1

—

0

1

 

Wynagrodzenia personelu zewnętrznego

312

238

—

33

271

87 %

—

31

31

10

—

0

10

 

Członkowie – wynagrodzenia i dodatki

15

15

—

0

15

98 %

—

0

0

0

—

—

0

 

Członkowie – dodatki przejściowe

3

3

—

—

3

98 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Koszty rekrutacji personelu

27

26

—

1

27

98 %

—

0

0

0

—

—

0

 

Zakończenie służby

8

8

—

—

8

99 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Koszty szkoleń

23

17

—

3

20

87 %

—

3

3

0

—

0

0

 

Kwestie socjalne i mobilność

52

24

—

17

41

79 %

—

11

11

0

—

0

0

 

Technologie informacyjno-komunikacyjne

381

298

—

50

347

91 %

—

34

34

0

—

0

0

 

Czynsze i nabywanie

357

318

—

27

345

97 %

—

12

12

0

—

0

0

 

Związane z budynkami

114

86

—

19

105

92 %

—

9

9

0

—

0

0

 

Zabezpieczenie

75

63

—

6

69

92 %

—

6

6

0

—

0

0

 

Podróże służbowe i koszty reprezentacyjne

28

24

—

1

25

88 %

—

2

2

1

—

1

2

 

Posiedzenia, komitety, konferencje

9

5

—

1

6

66 %

—

2

2

1

—

0

2

 

Dziennik Urzędowy

2

2

—

0

2

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Publikacje

17

13

—

3

16

93 %

—

1

1

0

—

—

0

 

Pozyskiwanie informacji

4

4

—

0

4

100 %

—

0

0

0

—

0

0

 

Analizy i dochodzenia

6

5

—

0

5

88 %

—

0

0

1

—

0

1

 

Wyposażenie, pojazdy, meble

32

24

—

3

27

86 %

—

4

4

0

—

0

0

 

Tłumacze zewnętrzni

41

24

—

10

35

85 %

—

6

6

—

—

—

—

 

Pozostałe wydatki administracyjne

25

18

—

4

22

88 %

—

3

3

0

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Wydatki administracyjne innych instytucji

4 879

4 171

85

335

4 590

94 %

22

153

175

114

—

1

115

Ogółem dział 7: Europejska administracja publiczna

11 404

10 286

85

559

10 930

96 %

22

315

337

135

—

2

137

O

Fundusz innowacyjny

3 816

—

—

147

147

4 %

—

3 670

3 670

—

—

—

—

 

Inne działania

106

—

—

52

52

49 %

—

53

53

—

—

—

—

Ogółem dział O: Poza WRF

3 922

—

—

199

199

5 %

—

3 723

3 723

—

—

—

—

S

Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR)

844

791

—

—

791

94 %

53

—

53

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG)

217

24

—

—

24

11 %

—

7

7

173

—

13

186

 

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

1 698

407

—

—

407

24 %

1 291

—

1 291

—

—

—

—

Ogółem dział S: Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

2 759

1 223

—

—

1 223

44 %

1 343

7

1 350

173

—

13

186

Ogółem

606 331

113 415

596

154 334

268 345

44 %

4 065

283 891

287 956

49 354

5

671

50 030

6.9.   WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: WYKONANIE ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI

(w mln EUR)

Program

Dostępne środki ogółem

Dokonane płatności

Środki przeniesione na 2022 r.

Środki wygasające

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

%

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

1

2

3

4

5=2+ 3+4

6=5/1

7

8

9=7+8

10

11

12

13=10+ 11+12

1

„Horyzont Europa”

12 937

8 818

73

997

9 888

76 %

110

2 926

3 036

2

8

4

14

 

Euratom

444

256

33

13

301

68 %

16

115

130

0

12

—

13

 

Eksperymentalny reaktor termojądrowy (ITER)

659

612

0

1

613

93 %

1

45

46

0

0

—

0

 

Inne działania

377

—

—

74

74

20 %

—

303

303

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

12

12

—

—

12

98 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Fundusz InvestEU

1 662

938

—

574

1 512

91 %

1

149

150

0

—

0

0

 

Instrument „Łącząc Europę” – Transport

1 398

1 377

1

13

1 391

99 %

1

4

5

2

0

—

2

 

Instrument „Łącząc Europę” – Energia

556

540

1

12

552

99 %

1

0

2

1

1

(0)

2

 

Instrument „Łącząc Europę” – Technologie cyfrowe

164

157

1

5

162

99 %

1

1

2

0

0

—

0

 

„Cyfrowa Europa”

94

80

0

4

84

89 %

6

0

6

3

0

0

4

 

Agencje zdecentralizowane

203

189

—

8

197

97 %

—

5

5

—

—

—

—

 

Inne działania

372

372

—

—

372

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

18

11

0

—

12

66 %

—

—

—

6

—

—

6

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

27

25

—

0

25

90 %

—

0

0

3

—

0

3

 

Jednolity rynek

488

413

4

16

432

89 %

8

41

49

6

0

0

7

 

Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych

17

15

—

0

15

91 %

—

1

1

1

—

—

1

 

Podatki

38

35

0

1

37

96 %

0

1

2

0

0

—

0

 

Cła

100

92

0

4

97

96 %

0

4

4

0

—

—

0

 

Agencje zdecentralizowane

128

118

—

5

123

96 %

—

5

5

0

—

—

0

 

Inne działania

7

7

—

0

7

100 %

—

0

0

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

9

9

—

—

9

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Europejski program kosmiczny

2 722

2 374

4

195

2 573

95 %

5

143

148

0

0

0

0

 

Agencje zdecentralizowane

44

43

—

1

44

100 %

—

0

0

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe oraz działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 1: Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

22 478

16 495

115

1 922

18 532

82 %

151

3 744

3 895

25

22

5

51

2

Rozwój Regionalny (EFRR) (57)

47 457

37 374

5

8 034

45 412

96 %

2

2 043

2 044

1

0

(0)

1

 

Fundusz Spójności

9 852

8 498

2

1 219

9 719

99 %

0

133

133

0

0

0

0

 

Wkład Funduszu Spójności na rzecz instrumentu „Łącząc Europę” –Transport

1 035

1 022

—

9

1 031

100 %

—

4

4

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

3

3

—

—

3

99 %

—

0

0

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) (57)

21 280

16 952

4

2 470

19 426

91 %

2

1 849

1 850

2

2

0

4

 

Wsparcie dla społeczności Turków cypryjskich

40

38

0

1

40

98 %

1

0

1

(0)

0

(0)

0

 

Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

46 469

79

1

46 375

46 455

100 %

2

11

13

2

0

(0)

2

 

Program „Perykles IV”

0

0

—

0

0

90 %

—

0

0

0

—

—

0

 

Plan odbudowy dla Europy

5

3

—

—

3

66 %

2

—

2

—

—

—

—

 

RescEU

204

165

17

15

196

96 %

—

8

8

0

—

0

0

 

Program UE dla zdrowia

66

57

1

4

61

93 %

3

0

4

0

0

0

1

 

Wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

1 132

314

195

70

579

51 %

—

370

370

—

183

—

183

 

Agencje zdecentralizowane

334

316

—

10

326

98 %

—

8

8

0

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

3

3

—

—

3

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

12

9

—

2

11

93 %

—

—

—

1

—

—

1

 

Zatrudnienie i innowacje społeczne

69

52

1

6

59

85 %

2

6

8

2

1

0

2

 

Erasmus+

2 676

1 981

7

409

2 397

90 %

7

268

276

0

0

2

3

 

Europejski Korpus Solidarności

115

93

2

3

97

84 %

4

14

18

0

0

0

0

 

Kreatywna Europa

151

131

2

8

141

93 %

2

8

10

0

0

0

0

 

Sprawiedliwość

42

35

0

0

35

83 %

1

6

7

0

0

0

0

 

Prawa i wartości

63

59

0

1

61

96 %

1

1

2

0

0

—

0

 

Agencje zdecentralizowane

210

203

2

3

208

99 %

—

2

2

—

—

0

0

 

Inne działania

8

6

—

0

6

84 %

—

1

1

0

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

28

28

—

0

28

97 %

—

—

—

1

—

0

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

160

157

—

1

158

99 %

—

1

1

1

—

0

1

Ogółem dział 2: Spójność, odporność i wartości

131 414

67 577

239

58 639

126 454

96 %

27

4 733

4 760

10

187

3

200

3

Gwarancje rolne

41 467

39 605

486

669

40 760

98 %

687

2

689

11

7

0

18

 

Inne programy dotyczące zasobów naturalnych i środowiska

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

15 168

14 345

2

306

14 652

97 %

0

512

512

4

0

—

4

 

Gospodarka morska i rybołówstwo

847

693

1

44

739

87 %

1

107

108

1

0

0

1

 

Rybołówstwo (SFPA i RFMO)

150

150

—

—

150

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

22

21

—

0

21

97 %

—

1

1

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

3

3

—

—

3

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Działania na rzecz środowiska i klimatu (LIFE)

449

437

4

2

442

99 %

5

1

6

1

0

0

1

 

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

96

1

—

0

1

1 %

—

94

94

0

—

—

0

 

Instrument pożyczkowy w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

46

—

—

0

0

0 %

—

46

46

—

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

57

50

—

6

57

99 %

—

0

0

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

5

5

—

—

5

100 %

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 3: Zasoby naturalne i środowisko

58 310

55 312

492

1 027

56 831

97 %

693

762

1 455

17

7

0

24

4

Azyl, Migracja i Integracja

1 236

1 223

2

3

1 228

99 %

2

5

7

1

0

—

1

 

Agencje zdecentralizowane

160

138

—

4

142

89 %

—

18

18

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

0

—

—

0

57 %

—

0

0

—

—

—

—

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Zarządzanie Granicami i Wizy

558

400

1

12

414

74 %

1

142

143

1

1

—

1

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Sprzęt do kontroli celnej

0

—

—

—

—

—

0

—

0

—

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

779

754

—

10

764

98 %

—

16

16

0

—

—

0

Ogółem dział 4: Migracja i zarządzanie granicami

2 734

2 515

3

29

2 547

93 %

3

181

184

2

1

0

3

5

Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW)

169

164

0

2

166

98 %

1

2

3

0

0

—

0

 

Likwidacja obiektów jądrowych

46

46

—

—

46

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Bezpieczeństwo jądrowe i likwidacja

82

76

—

0

76

92 %

2

1

3

4

—

—

4

 

Agencje zdecentralizowane

200

193

—

3

196

98 %

—

4

4

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

1

1

—

—

1

100 %

—

—

—

—

—

—

—

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

21

19

—

0

19

91 %

—

0

0

2

—

—

2

 

Europejski Fundusz Obronny (badania)

2

1

—

0

1

43 %

1

—

1

0

—

0

0

 

Europejski Fundusz Obronny (działania niezwiązane z badaniami)

199

198

0

0

199

100 %

1

—

1

0

0

0

0

 

Mobilność wojskowa

2

1

—

—

1

58 %

1

—

1

0

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

5

5

—

0

5

98 %

—

—

—

0

—

—

0

Ogółem dział 5: Bezpieczeństwo i obrona

726

703

0

4

708

97 %

5

7

12

6

0

0

6

6

Sąsiedztwo oraz Współpraca Międzynarodowa i Rozwojowa

6 939

5 690

22

78

5 789

83 %

989

156

1 145

3

2

0

5

 

Instrument na rzecz Bezpieczeństwa Jądrowego (EINS)

20

16

1

1

17

87 %

1

2

2

0

0

0

0

 

Pomoc humanitarna (HUMA)

2 473

2 400

5

45

2 451

99 %

6

15

22

0

0

0

0

 

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)

388

346

0

41

387

100 %

0

1

1

0

—

0

0

 

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ)

8

7

—

—

7

86 %

1

—

1

—

—

—

—

 

Inne działania

17

17

—

—

17

100 %

—

0

0

0

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

2

2

—

—

2

99 %

—

—

—

—

—

0

0

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

72

71

—

1

72

100 %

—

0

0

—

—

—

—

 

Pomoc Przedakcesyjna (IPA III)

2 338

1 894

6

292

2 192

94 %

11

135

145

0

1

0

1

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 6: Sąsiedztwo i świat

12 258

10 443

34

458

10 935

89 %

1 008

308

1 317

3

3

0

6

7

Świadczenia emerytalno-rentowe pracowników

2 179

2 173

—

—

2 173

100 %

—

—

—

5

—

—

5

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Parlament Europejski

11

11

—

—

11

99 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Rada Europejska i Rada

1

1

—

—

1

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Komisja

7

7

—

—

7

98 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) TSUE

12

12

—

—

12

99 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Trybunał Obrachunkowy

5

5

—

—

5

100 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

0

0

—

—

0

94 %

—

—

—

0

—

—

0

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) EIOD

0

0

—

—

0

94 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Szkoły europejskie

217

196

1

13

210

97 %

0

6

7

0

—

—

0

 

Wynagrodzenia personelu statutowego

2 561

2 494

—

31

2 526

99 %

0

35

35

1

0

0

1

 

Wynagrodzenia personelu zewnętrznego

350

200

32

32

264

75 %

38

32

70

10

6

0

16

 

Członkowie – wynagrodzenia i dodatki

15

13

0

0

13

83 %

2

0

2

0

0

—

0

 

Członkowie – dodatki przejściowe

3

3

—

—

3

98 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Koszty rekrutacji personelu

31

24

2

0

27

88 %

2

1

2

0

1

—

1

 

Zakończenie służby

8

8

—

—

8

99 %

—

—

—

0

—

—

0

 

Koszty szkoleń

34

6

10

2

17

51 %

11

4

15

0

2

0

2

 

Kwestie socjalne i mobilność

64

15

10

11

36

56 %

8

18

26

0

2

0

2

 

Technologie informacyjno-komunikacyjne

523

155

139

30

323

62 %

143

54

197

0

2

0

2

 

Czynsze i nabywanie

361

300

5

26

331

92 %

18

12

30

0

0

0

0

 

Związane z budynkami

165

47

50

7

104

63 %

39

20

60

0

1

0

2

 

Zabezpieczenie

100

36

25

2

62

61 %

28

10

37

0

1

0

1

 

Podróże służbowe i koszty reprezentacyjne

35

12

1

0

14

39 %

11

2

13

1

6

1

8

 

Posiedzenia, komitety, konferencje

16

1

1

1

3

17 %

3

2

6

1

6

1

7

 

Dziennik Urzędowy

3

2

1

0

3

79 %

1

—

1

—

0

—

0

 

Publikacje

24

7

6

1

15

62 %

6

2

9

0

0

—

0

 

Pozyskiwanie informacji

5

2

1

0

4

68 %

2

0

2

0

0

0

0

 

Analizy i dochodzenia

17

1

11

—

12

70 %

4

0

4

1

0

0

1

 

Wyposażenie, pojazdy, meble

48

13

15

2

30

63 %

11

6

17

0

1

0

1

 

Tłumacze zewnętrzni

44

21

3

10

33

75 %

4

7

11

—

0

—

0

 

Pozostałe wydatki administracyjne

33

12

7

3

22

65 %

6

4

11

0

1

0

1

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

1

1

0

—

1

98 %

—

—

—

0

0

—

0

 

Wydatki administracyjne innych instytucji

5 492

3 537

618

281

4 436

81 %

653

205

858

117

77

3

198

Ogółem dział 7: Europejska administracja publiczna

12 368

9 316

938

452

10 705

87 %

991

422

1 412

138

108

5

251

O

Fundusz innowacyjny

3 819

—

—

11

11

0 %

—

3 808

3 808

—

—

—

—

 

Inne działania

112

—

—

50

50

45 %

—

62

62

—

—

—

—

Ogółem dział O: Poza WRF

3 931

—

—

61

61

2 %

—

3 870

3 870

—

—

—

—

S

Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR)

866

791

—

—

791

91 %

75

—

75

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG)

30

10

0

14

24

81 %

—

5

5

—

—

—

—

 

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

1 698

407

—

—

407

24 %

1 291

—

1 291

—

—

—

—

Ogółem dział S: Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

2 593

1 208

0

14

1 223

47 %

1 365

5

1 371

—

—

—

—

Ogółem

246 812

163 568

1 821

62 607

227 996

92 %

4 244

14 032

18 275

199

327

14

541

6.10.   WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ POZOSTAJĄCYCH DO SPŁATY (RAL)

(w mln EUR)

Program

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec poprzedniego roku

Zobowiązania za bieżący rok

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec roku – ogółem

Zobowiązania przeniesione z poprzedniego roku

Umorzenie/ aktualizacja wyceny/ anulowanie

Płatności

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec roku

Zobowiązania zaciągnięte w ciągu roku

Płatności

Anulowane zobowiązania, których nie można przenieść na następne okresy

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec roku

1

2

3

4=1+2+3

5

6

7

8=5+6+7

9=4+8

1

„Horyzont Europa”

24 186

(608)

(8 526 )

15 052

13 897

(1 361 )

(17)

12 519

27 571

 

Euratom

338

(7)

(98)

233

288

(203)

(0)

85

317

 

Eksperymentalny reaktor termojądrowy (ITER)

1 062

(0)

(350)

712

865

(263)

(0)

601

1 313

 

Inne działania

109

(11)

(40)

58

82

(34)

—

48

106

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

26

(2)

(12)

12

10

(0)

—

10

22

 

Fundusz InvestEU

2 753

(20)

(923)

1 810

2 833

(590)

—

2 243

4 053

 

Instrument „Łącząc Europę” – Transport

6 807

(39)

(1 380 )

5 388

1 806

(11)

—

1 795

7 183

 

Instrument „Łącząc Europę” – Energia

3 692

(25)

(552)

3 115

789

(0)

—

789

3 904

 

Instrument „Łącząc Europę” – Technologie cyfrowe

328

(8)

(160)

161

277

(2)

—

275

436

 

„Cyfrowa Europa”

65

(1)

(58)

6

1 160

(26)

—

1 133

1 140

 

Agencje zdecentralizowane

36

(0)

(36)

—

197

(162)

—

36

36

 

Inne działania

—

—

—

—

372

(372)

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

45

(0)

(10)

35

18

(1)

—

17

52

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

36

(1)

(20)

15

31

(5)

—

26

41

 

Jednolity rynek

827

(45)

(344)

438

600

(88)

—

512

950

 

Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych

28

(4)

(13)

11

24

(3)

—

21

33

 

Podatki

36

(1)

(26)

8

35

(10)

—

25

33

 

Cła

95

(2)

(75)

18

126

(22)

—

104

122

 

Agencje zdecentralizowane

0

(0)

—

—

123

(123)

—

—

—

 

Inne działania

4

(0)

(4)

0

9

(3)

—

5

6

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

22

(2)

(9)

11

5

(0)

—

4

16

 

Europejski program kosmiczny

1 865

(2)

(996)

867

2 079

(1 577 )

—

502

1 369

 

Agencje zdecentralizowane

2

—

(2)

—

57

(42)

—

15

15

 

Projekty pilotażowe oraz działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 1: Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

42 361

(777)

(13 632 )

27 951

25 683

(4 900 )

(17)

20 766

48 717

2

Rozwój Regionalny (EFRR) 1

101 349

(53)

(40 365 )

60 931

28 266

(5 047 )

(0)

23 219

84 149

 

Fundusz Spójności

26 838

(42)

(9 714 )

17 083

1 323

(4)

(0)

1 319

18 402

 

Wkład Funduszu Spójności na rzecz instrumentu „Łącząc Europę” –Transport

6 635

(21)

(1 020 )

5 594

1 442

(11)

—

1 431

7 026

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

9

(1)

(3)

5

—

—

—

—

5

 

Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) (58)

45 252

(7)

(17 325 )

27 921

17 437

(2 101 )

—

15 336

43 257

 

Wsparcie dla społeczności Turków cypryjskich

129

(5)

(36)

88

33

(4)

(0)

29

117

 

Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

108

(2)

(54)

52

98 150

(46 401 )

—

51 749

51 801

 

Program „Perykles IV”

1

(0)

—

0

1

(0)

—

0

1

 

Plan odbudowy dla Europy

—

—

—

—

5

(3)

—

2

2

 

RescEU

464

(7)

(149)

308

336

(47)

—

288

596

 

Program UE dla zdrowia

144

(9)

(49)

86

338

(12)

—

327

412

 

Wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

469

—

(375)

94

301

(204)

—

97

191

 

Agencje zdecentralizowane

11

(0)

—

11

335

(326)

—

9

20

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

4

(0)

(3)

1

—

—

—

—

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

9

(1)

(7)

1

12

(4)

—

8

9

 

Zatrudnienie i innowacje społeczne

165

(14)

(58)

93

95

(1)

—

94

187

 

Erasmus+

1 346

(16)

(531)

798

2 832

(1 866 )

—

966

1 765

 

Europejski Korpus Solidarności

113

(4)

(22)

87

136

(75)

—

61

148

 

Kreatywna Europa

236

(11)

(80)

145

316

(60)

—

255

400

 

Sprawiedliwość

64

(1)

(14)

49

47

(21)

—

26

75

 

Prawa i wartości

121

(4)

(41)

76

100

(20)

—

80

156

 

Agencje zdecentralizowane

18

(0)

(4)

13

223

(204)

—

19

33

 

Inne działania

11

(0)

(6)

4

6

(0)

—

6

10

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

87

(5)

(26)

56

30

(1)

—

28

85

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

165

(2)

(104)

59

182

(54)

—

128

187

Ogółem dział 2: Spójność, odporność i wartości

183 747

(205)

(69 986 )

113 555

151 947

(56 468 )

(1)

95 478

209 033

3

Gwarancje rolne

286

(10)

(76)

200

40 818

(40 685 )

—

133

333

 

Inne programy dotyczące zasobów naturalnych i środowiska

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

35 164

(2)

(14 023 )

21 139

17 705

(630)

(0)

17 075

38 215

 

Gospodarka morska i rybołówstwo

3 459

(15)

(727)

2 716

217

(11)

(0)

206

2 922

 

Rybołówstwo (SFPA i RFMO)

21

—

(12)

9

152

(137)

—

14

23

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

21

(21)

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

12

(0)

(3)

9

—

—

—

—

9

 

Działania na rzecz środowiska i klimatu (LIFE)

1 888

(34)

(419)

1 435

741

(23)

—

718

2 154

 

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

—

—

—

—

9

(1)

—

8

8

 

Instrument pożyczkowy w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

—

—

—

—

0

(0)

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

3

—

(3)

—

57

(54)

—

3

3

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

26

—

(5)

21

4

(1)

—

3

24

Ogółem dział 3: Zasoby naturalne i środowisko

40 860

(61)

(15 269 )

25 530

59 723

(41 562 )

(0)

18 161

43 691

4

Azyl, Migracja i Integracja

3 122

(30)

(1 182 )

1 909

499

(45)

—

453

2 363

 

Agencje zdecentralizowane

20

—

—

20

142

(142)

—

—

20

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

(0)

0

—

—

—

—

0

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Zarządzanie Granicami i Wizy

1 436

(37)

(413)

985

156

(0)

—

155

1 141

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Sprzęt do kontroli celnej

—

—

—

—

135

—

—

135

135

 

Agencje zdecentralizowane

372

—

(208)

164

712

(555)

—

157

321

Ogółem dział 4: Migracja i zarządzanie granicami

4 950

(68)

(1 804 )

3 078

1 644

(743)

—

901

3 980

5

Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW)

471

(16)

(166)

290

71

(0)

—

71

360

 

Likwidacja obiektów jądrowych

351

(0)

(46)

305

73

—

—

73

377

 

Bezpieczeństwo jądrowe i likwidacja

324

(3)

(70)

251

69

(6)

—

64

315

 

Agencje zdecentralizowane

0

(0)

—

0

196

(196)

—

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

2

—

(1)

1

—

—

—

—

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

26

(3)

(14)

9

20

(5)

—

15

24

 

Europejski Fundusz Obronny (badania)

—

—

—

—

330

(1)

(0)

329

329

 

Europejski Fundusz Obronny (działania niezwiązane z badaniami)

322

(0)

(198)

124

639

(1)

—

639

762

 

Mobilność wojskowa

—

—

—

—

227

(1)

—

226

226

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

7

(0)

(5)

2

—

—

—

—

2

Ogółem dział 5: Bezpieczeństwo i obrona

1 503

(23)

(498)

981

1 625

(209)

(0)

1 415

2 397

6

Sąsiedztwo oraz Współpraca Międzynarodowa i Rozwojowa

18 739

(456)

(4 511 )

13 772

10 960

(1 278 )

—

9 682

23 453

 

Instrument na rzecz Bezpieczeństwa Jądrowego (EINS)

117

(9)

(16)

91

38

(1)

—

37

128

 

Pomoc humanitarna (HUMA)

1 354

(16)

(1 058 )

280

2 196

(1 393 )

(0)

804

1 084

 

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)

160

(3)

(86)

70

408

(301)

—

107

178

 

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ)

9

—

(6)

3

63

(1)

—

63

65

 

Inne działania

1

(0)

(0)

0

17

(17)

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

4

(0)

(2)

2

—

—

—

—

2

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

153

(20)

(47)

86

93

(25)

—

68

154

 

Pomoc Przedakcesyjna (IPA III)

8 249

(182)

(2 093 )

5 974

1 596

(99)

—

1 497

7 471

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

(0)

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 6: Sąsiedztwo i świat

28 785

(687)

(7 821 )

20 278

15 372

(3 115 )

(0)

12 257

32 535

7

Świadczenia emerytalno-rentowe pracowników

—

—

—

—

2 173

(2 173 )

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Parlament Europejski

—

—

—

—

11

(11)

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Rada Europejska i Rada

—

—

—

—

1

(1)

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Komisja

—

—

—

—

7

(7)

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) TSUE

—

—

—

—

12

(12)

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Trybunał Obrachunkowy

—

—

—

—

5

(5)

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

—

—

—

—

0

(0)

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) EIOD

—

—

—

—

0

(0)

—

—

—

 

Szkoły europejskie

1

—

(1)

—

212

(210)

—

2

2

 

Wynagrodzenia personelu statutowego

0

(0)

—

—

2 526

(2 526 )

(0)

0

0

 

Wynagrodzenia personelu zewnętrznego

38

(6)

(32)

—

271

(232)

(0)

39

39

 

Członkowie – wynagrodzenia i dodatki

0

(0)

(0)

—

15

(13)

—

2

2

 

Członkowie – dodatki przejściowe

—

—

—

—

3

(3)

—

—

—

 

Koszty rekrutacji personelu

3

(1)

(2)

—

27

(25)

—

2

2

 

Zakończenie służby

—

—

—

—

8

(8)

—

—

—

 

Koszty szkoleń

11

(2)

(10)

—

20

(7)

—

12

12

 

Kwestie socjalne i mobilność

14

(4)

(10)

0

41

(26)

—

15

15

 

Technologie informacyjno-komunikacyjne

142

(2)

(139)

—

347

(184)

—

163

163

 

Czynsze i nabywanie

5

(0)

(5)

—

345

(327)

—

18

18

 

Związane z budynkami

51

(1)

(50)

—

105

(54)

—

51

51

 

Zabezpieczenie

26

(1)

(25)

—

69

(37)

—

32

32

 

Podróże służbowe i koszty reprezentacyjne

7

(6)

(1)

—

25

(13)

—

12

12

 

Posiedzenia, komitety, konferencje

6

(6)

(1)

—

6

(2)

—

4

4

 

Dziennik Urzędowy

1

(0)

(1)

—

2

(2)

—

1

1

 

Publikacje

7

(0)

(6)

—

16

(9)

—

7

7

 

Pozyskiwanie informacji

1

(0)

(1)

—

4

(2)

—

2

2

 

Analizy i dochodzenia

11

(0)

(11)

—

5

(1)

—

4

4

 

Wyposażenie, pojazdy, meble

16

(1)

(15)

—

27

(15)

—

13

13

 

Tłumacze zewnętrzni

3

(0)

(3)

—

35

(30)

—

4

4

 

Pozostałe wydatki administracyjne

8

(1)

(7)

—

22

(14)

—

8

8

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

2

(0)

(1)

0

—

—

—

—

0

 

Wydatki administracyjne innych instytucji

627

(92)

(535)

—

4 590

(3 901 )

(6)

684

684

Ogółem dział 7: Europejska administracja publiczna

981

(124)

(857)

0

10 930

(9 848 )

(6)

1 075

1 076

O

Fundusz innowacyjny

4

(1)

(3)

0

147

(9)

—

138

138

 

Inne działania

7

(1)

(0)

6

52

(50)

—

2

8

Ogółem dział O: Poza WRF

11

(2)

(3)

6

199

(58)

—

140

147

S

Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR)

—

—

—

—

791

(791)

—

—

—

 

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG)

0

—

(0)

—

24

(24)

—

—

—

 

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

—

—

—

—

407

(407)

—

—

—

Ogółem dział S: Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

0

—

(0)

—

1 223

(1 223 )

—

—

—

Ogółem

303 197

(1 946 )

(109 870 )

191 381

268 345

(118 126 )

(24)

150 194

341 575

6.11.   WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG ROKU POWSTANIA ZOBOWIĄZANIA

(w mln EUR)

Program

<2015

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Ogółem

1

„Horyzont Europa”

355

381

663

1 173

2 129

3 710

6 279

12 881

27 571

 

Euratom

8

16

6

5

32

57

109

85

317

 

Eksperymentalny reaktor termojądrowy (ITER)

—

—

—

—

6

369

336

601

1 313

 

Inne działania

0

2

1

4

11

13

28

48

106

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

0

0

2

6

4

10

22

 

Fundusz InvestEU

141

20

144

195

207

444

659

2 243

4 053

 

Instrument „Łącząc Europę” – Transport

6

6

170

166

635

2 162

2 244

1 795

7 183

 

Instrument „Łącząc Europę” – Energia

46

60

23

446

460

938

1 132

800

3 904

 

Instrument „Łącząc Europę” – Technologie cyfrowe

0

5

2

9

42

37

67

275

436

 

„Cyfrowa Europa”

—

—

0

0

0

1

5

1 133

1 140

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

—

36

36

 

Inne działania

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

0

1

5

28

17

52

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

—

—

0

0

1

4

9

26

41

 

Jednolity rynek

21

8

10

24

44

117

213

512

950

 

Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych

—

0

—

0

1

3

7

21

33

 

Podatki

—

—

—

—

1

1

6

25

33

 

Cła

—

0

0

0

1

5

11

104

122

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Inne działania

—

—

—

—

—

0

0

5

6

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

0

3

3

6

4

16

 

Europejski program kosmiczny

0

0

1

2

57

139

668

502

1 369

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

—

15

15

 

Projekty pilotażowe oraz działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 1: Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

579

497

1 020

2 025

3 632

8 014

11 812

21 138

48 717

2

Rozwój Regionalny (EFRR)

1 822

61

76

4 266

9 416

18 213

27 076

23 219

84 149

 

Fundusz Spójności

172

11

0

1 422

2 787

5 051

7 639

1 319

18 402

 

Wkład Funduszu Spójności na rzecz instrumentu „Łącząc Europę” –Transport

120

225

498

759

917

1 376

1 700

1 431

7 026

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

1

1

—

3

—

5

 

Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+)

423

93

299

2 125

3 617

7 981

13 382

15 336

43 257

 

Wsparcie dla społeczności Turków cypryjskich

4

4

22

8

9

15

26

29

117

 

Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

—

—

—

0

2

14

35

51 749

51 801

 

Program „Perykles IV”

—

—

—

—

—

0

0

0

1

 

Plan odbudowy dla Europy

—

—

—

—

—

—

—

2

2

 

RescEU

—

—

0

1

6

30

271

288

596

 

Program UE dla zdrowia

0

3

2

9

12

25

36

327

412

 

Wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

—

—

—

—

—

—

49

142

191

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

1

4

1

4

9

20

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

0

1

—

0

0

—

—

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

—

—

—

0

—

0

1

8

9

 

Zatrudnienie i innowacje społeczne

1

0

1

2

7

29

52

94

187

 

Erasmus+

1

1

3

22

78

179

516

966

1 765

 

Europejski Korpus Solidarności

2

—

—

1

11

33

41

61

148

 

Kreatywna Europa

—

—

—

4

11

38

92

255

400

 

Sprawiedliwość

—

4

6

8

8

10

13

26

75

 

Prawa i wartości

0

2

5

6

11

20

33

80

156

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

3

30

33

 

Inne działania

—

0

—

—

0

0

4

6

10

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

0

0

3

10

43

28

85

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

0

0

0

2

6

13

37

129

187

Ogółem dział 2: Spójność, odporność i wartości

2 546

404

911

8 637

16 907

33 036

51 058

95 534

209 033

3

Gwarancje rolne

—

—

—

2

25

83

91

133

333

 

Inne programy dotyczące zasobów naturalnych i środowiska

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

198

1 134

1 042

794

1 416

5 874

10 682

17 075

38 215

 

Gospodarka morska i rybołówstwo

56

1

1

144

648

958

909

206

2 922

 

Rybołówstwo (SFPA i RFMO)

—

—

—

1

1

—

7

14

23

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

—

—

2

5

2

—

9

 

Działania na rzecz środowiska i klimatu (LIFE)

74

86

85

124

391

310

365

718

2 154

 

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

—

—

—

—

—

—

—

8

8

 

Instrument pożyczkowy w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

—

3

3

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

0

0

3

2

15

3

24

Ogółem dział 3: Zasoby naturalne i środowisko

328

1 222

1 128

1 065

2 486

7 231

12 071

18 161

43 691

4

Azyl, Migracja i Integracja

0

1

52

168

371

488

827

456

2 363

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

20

—

20

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

—

—

—

—

—

—

0

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Zarządzanie Granicami i Wizy

17

1

13

27

146

377

404

155

1 141

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Sprzęt do kontroli celnej

—

—

—

—

—

—

—

135

135

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

164

157

321

Ogółem dział 4: Migracja i zarządzanie granicami

17

2

66

195

517

865

1 414

904

3 980

5

Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW)

2

1

1

37

49

73

126

71

360

 

Likwidacja obiektów jądrowych

1

1

45

63

64

64

66

73

377

 

Bezpieczeństwo jądrowe i likwidacja

34

1

1

29

44

50

93

64

315

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

—

—

—

—

0

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

1

—

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

—

0

0

1

1

1

6

15

24

 

Europejski Fundusz Obronny (badania)

—

—

—

—

—

—

—

329

329

 

Europejski Fundusz Obronny (działania niezwiązane z badaniami)

—

—

—

—

—

51

72

639

762

 

Mobilność wojskowa

—

—

—

—

—

—

—

226

226

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

0

1

—

—

2

Ogółem dział 5: Bezpieczeństwo i obrona

37

4

47

129

159

241

364

1 415

2 397

6

Sąsiedztwo oraz Współpraca Międzynarodowa i Rozwojowa

875

446

860

1 480

2 374

3 267

4 466

9 684

23 453

 

Instrument na rzecz Bezpieczeństwa Jądrowego (EINS)

1

5

7

11

23

17

27

37

128

 

Pomoc humanitarna (HUMA)

—

0

0

1

6

75

198

804

1 084

 

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)

0

—

1

2

4

35

28

107

178

 

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ)

—

—

—

—

—

3

—

63

65

 

Inne działania

—

—

—

—

0

—

—

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

1

0

0

0

0

0

—

—

2

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

0

0

3

5

5

22

51

68

154

 

Pomoc Przedakcesyjna (IPA III)

381

191

315

639

1 044

2 073

1 272

1 556

7 471

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział 6: Sąsiedztwo i świat

1 258

642

1 185

2 139

3 458

5 493

6 041

12 319

32 535

7

Świadczenia emerytalno-rentowe pracowników

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Parlament Europejski

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Rada Europejska i Rada

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Komisja

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) TSUE

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Trybunał Obrachunkowy

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) EIOD

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Szkoły europejskie

—

—

—

—

—

—

—

2

2

 

Wynagrodzenia personelu statutowego

—

—

—

—

—

—

—

0

0

 

Wynagrodzenia personelu zewnętrznego

—

—

—

—

—

—

—

39

39

 

Członkowie – wynagrodzenia i dodatki

—

—

—

—

—

—

—

2

2

 

Członkowie – dodatki przejściowe

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Koszty rekrutacji personelu

—

—

—

—

—

—

—

2

2

 

Zakończenie służby

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Koszty szkoleń

—

—

—

—

—

—

—

12

12

 

Kwestie socjalne i mobilność

—

—

—

—

—

0

0

15

15

 

Technologie informacyjno-komunikacyjne

—

—

—

—

—

—

—

163

163

 

Czynsze i nabywanie

—

—

—

—

—

—

—

18

18

 

Związane z budynkami

—

—

—

—

—

—

—

51

51

 

Zabezpieczenie

—

—

—

—

—

—

—

32

32

 

Podróże służbowe i koszty reprezentacyjne

—

—

—

—

—

—

—

12

12

 

Posiedzenia, komitety, konferencje

—

—

—

—

—

—

—

4

4

 

Dziennik Urzędowy

—

—

—

—

—

—

—

1

1

 

Publikacje

—

—

—

—

—

—

—

7

7

 

Pozyskiwanie informacji

—

—

—

—

—

—

—

2

2

 

Analizy i dochodzenia

—

—

—

—

—

—

—

4

4

 

Wyposażenie, pojazdy, meble

—

—

—

—

—

—

—

13

13

 

Tłumacze zewnętrzni

—

—

—

—

—

—

—

4

4

 

Pozostałe wydatki administracyjne

—

—

—

—

—

—

—

8

8

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

—

—

—

0

—

0

—

—

0

 

Wydatki administracyjne innych instytucji

0

0

0

0

0

0

0

684

684

Ogółem dział 7: Europejska administracja publiczna

—

—

—

0

—

0

0

1 075

1 076

O

Fundusz innowacyjny

—

—

—

—

—

—

0

138

138

 

Inne działania

—

—

—

—

—

1

5

2

8

Ogółem dział O: Poza WRF

—

—

—

—

—

1

6

140

147

S

Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR)

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG)

—

—

—

—

—

—

—

—

—

 

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem dział S: Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Ogółem

4 765

2 771

4 357

14 190

27 158

54 881

82 766

150 687

341 575

Powołanie nowej Komisji wiązało się z wewnętrzną reorganizacją służb. Realokacja powiązanych transakcji spowodowała przesunięcie kwoty pozostającej do spłaty pomiędzy latami. Łączna kwota zobowiązań pozostających do spłaty nie ulega zmianie.

6.12.   WRF W UJĘCIU SZCZEGÓŁOWYM: ZOBOWIĄZANIA POZOSTAJĄCE DO SPŁATY WEDŁUG RODZAJU ŚRODKÓW

(w mln EUR)

Dział

Ze środków budżetowych

Ze środków wynikających z dochodów przeznaczonych na określony cel

Zobowiązania pozostające do spłaty na koniec 2021 r. – ogółem

Zobowiązania przeniesione z 2020 r.

Dostoso- wania

Zaciągnięte zobowiązania

Dokonane płatności

Kwota pozostała do spłaty

Zobowiązania przeniesione z 2020 r.

Dostoso- wania

Zaciągnięte zobowiązania

Dokonane płatności

Kwota pozostała do spłaty

1

2

3

4

5=1+2+3-4

6

7

8

9

10=6+7+8-9

11=5+10

1

„Horyzont Europa”

20 834

(427)

11 414

8 972

22 848

3 353

(198)

2 484

915

4 723

27 571

 

Euratom

276

(4)

277

288

261

62

(4)

11

13

57

317

 

Eksperymentalny reaktor termojądrowy (ITER)

1 017

(0)

864

612

1 268

45

—

1

1

45

1 313

 

Inne działania

0

0

—

—

—

109

(11)

82

74

106

106

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

26

(2)

10

12

22

0

0

0

0

0

22

 

Fundusz InvestEU

2 332

(20)

657

962

2 006

421

—

2 176

550

2 048

4 053

 

Instrument „Łącząc Europę” – Transport

6 674

(38)

1 786

1 371

7 050

133

(1)

20

20

132

7 183

 

Instrument „Łącząc Europę” – Energia

3 644

(25)

784

551

3 852

48

—

5

1

52

3 904

 

Instrument „Łącząc Europę” – Technologie cyfrowe

321

(7)

277

158

433

7

(0)

0

4

3

436

 

„Cyfrowa Europa”

63

(1)

1 129

82

1 109

2

(0)

31

2

30

1 140

 

Agencje zdecentralizowane

35

—

189

189

36

1

(0)

8

9

—

36

 

Inne działania

—

—

372

372

—

0

0

0

0

0

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

45

(0)

18

12

52

0

0

0

0

0

52

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

34

(1)

25

22

36

2

(0)

6

3

5

41

 

Jednolity rynek

805

(44)

582

420

924

22

(1)

17

12

26

950

 

Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych

28

(4)

24

15

33

0

(0)

—

0

0

33

 

Podatki

31

(1)

35

33

31

5

(0)

0

3

2

33

 

Cła

86

(2)

126

90

121

8

(0)

0

7

1

122

 

Agencje zdecentralizowane

0

(0)

118

118

—

—

—

5

5

—

—

 

Inne działania

4

(0)

9

7

6

0

(0)

0

0

0

6

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

22

(2)

5

9

16

0

0

0

0

0

16

 

Europejski program kosmiczny

1 610

(1)

1 977

2 363

1 222

255

(0)

102

210

147

1 369

 

Agencje zdecentralizowane

2

—

56

43

15

—

—

1

1

—

15

Ogółem dział 1: Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa

37 889

(580)

20 733

16 702

41 340

4 472

(215)

4 950

1 830

7 377

48 717

2

Rozwój Regionalny (EFRR)

88 758

(53)

238

39 843

49 100

12 591

(0)

28 028

5 569

35 049

84 149

 

Fundusz Spójności

22 668

(42)

16

9 222

13 421

4 170

(0)

1 307

496

4 981

18 402

 

Wkład Funduszu Spójności na rzecz instrumentu „Łącząc Europę” –Transport

6 632

(21)

1 442

1 031

7 023

3

—

0

0

3

7 026

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

9

(1)

—

3

5

0

0

0

0

0

5

 

Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+)

38 950

(7)

63

17 076

21 930

6 302

—

17 374

2 350

21 326

43 257

 

Wsparcie dla społeczności Turków cypryjskich

126

(5)

32

40

113

3

(0)

1

0

4

117

 

Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

108

(2)

116

80

141

0

—

98 034

46 375

51 660

51 801

 

Program „Perykles IV”

1

(0)

1

0

1

—

—

0

—

0

1

 

Plan odbudowy dla Europy

—

—

5

3

2

0

0

0

0

0

2

 

RescEU

448

(7)

183

191

432

17

(0)

153

5

164

596

 

Program UE dla zdrowia

141

(9)

329

59

402

2

(0)

9

2

10

412

 

Wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

469

0

232

509

191

0

—

70

70

0

191

 

Agencje zdecentralizowane

11

(0)

324

316

19

—

—

10

10

0

20

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

4

(0)

—

3

1

0

0

0

0

0

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

8

(1)

11

10

9

0

—

1

1

0

9

 

Zatrudnienie i innowacje społeczne

160

(12)

89

57

180

4

(2)

6

2

7

187

 

Erasmus+

990

(13)

2 663

2 114

1 526

356

(4)

169

283

239

1 765

 

Europejski Korpus Solidarności

107

(4)

136

95

144

5

(0)

0

2

4

148

 

Kreatywna Europa

227

(10)

306

137

386

9

(1)

9

4

14

400

 

Sprawiedliwość

63

(1)

47

35

74

0

(0)

1

0

0

75

 

Prawa i wartości

120

(4)

99

60

156

1

(0)

1

1

1

156

 

Agencje zdecentralizowane

17

(0)

220

206

31

1

(0)

3

2

1

33

 

Inne działania

10

(0)

6

6

10

0

(0)

0

0

0

10

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

87

(5)

30

28

85

—

—

0

0

0

85

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

164

(2)

181

157

186

1

(0)

1

1

1

187

Ogółem dział 2: Spójność, odporność i wartości

160 278

(198)

6 769

71 281

95 569

23 468

(8)

145 178

55 174

113 465

209 033

3

Gwarancje rolne

286

(10)

40 149

40 091

333

—

—

669

669

—

333

 

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

35 164

(2)

15 339

14 587

35 914

0

—

2 366

65

2 300

38 215

 

Gospodarka morska i rybołówstwo

3 043

(15)

107

738

2 397

416

(0)

110

1

525

2 922

 

Rybołówstwo (SFPA i RFMO)

21

—

152

150

23

0

0

0

0

0

23

 

Agencje zdecentralizowane

—

—

21

21

—

—

—

0

0

—

—

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

12

(0)

—

3

9

0

0

0

0

0

9

 

Działania na rzecz środowiska i klimatu (LIFE)

1 882

(34)

739

439

2 148

7

(0)

3

3

6

2 154

 

Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

—

—

4

1

3

—

—

5

0

5

8

 

Instrument pożyczkowy w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

0

0

—

—

—

—

—

0

0

—

—

 

Agencje zdecentralizowane

3

—

50

51

3

—

—

6

6

0

3

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

26

—

4

5

24

0

0

0

0

0

24

Ogółem dział 3: Zasoby naturalne i środowisko

40 438

(61)

56 563

56 086

40 854

423

(0)

3 160

745

2 837

43 691

4

Azyl, Migracja i Integracja

3 068

(29)

497

1 200

2 335

54

(1)

2

28

28

2 363

 

Agencje zdecentralizowane

20

—

138

138

20

—

—

4

4

—

20

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

—

—

0

0

0

0

0

0

0

0

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Zarządzanie Granicami i Wizy

1 219

(35)

153

388

949

217

(2)

3

26

192

1 141

 

Zarządzanie granicami (FZZG) – Sprzęt do kontroli celnej

—

—

135

—

135

0

0

0

0

0

135

 

Agencje zdecentralizowane

372

—

703

754

321

—

—

10

10

0

321

Ogółem dział 4: Migracja i zarządzanie granicami

4 679

(64)

1 626

2 480

3 760

271

(3)

19

67

219

3 980

5

Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW)

457

(15)

70

161

352

13

(1)

1

5

9

360

 

Likwidacja obiektów jądrowych

351

(0)

73

46

377

0

0

0

0

0

377

 

Bezpieczeństwo jądrowe i likwidacja

324

(3)

69

75

315

0

(0)

0

0

0

315

 

Agencje zdecentralizowane

0

—

193

193

0

0

(0)

3

3

—

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

2

—

—

1

1

0

0

0

0

0

1

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

26

(3)

20

19

24

—

—

0

—

0

24

 

Europejski Fundusz Obronny (badania)

—

(0)

323

1

322

—

—

7

0

7

329

 

Europejski Fundusz Obronny (działania niezwiązane z badaniami)

322

(0)

623

198

746

0

—

17

0

17

762

 

Mobilność wojskowa

—

—

227

1

226

0

0

0

0

0

226

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

7

(0)

—

5

2

0

—

—

0

—

2

Ogółem dział 5: Bezpieczeństwo i obrona

1 489

(22)

1 597

700

2 364

13

(1)

28

8

33

2 397

6

Sąsiedztwo oraz Współpraca Międzynarodowa i Rozwojowa

18 527

(444)

10 833

5 656

23 259

213

(12)

127

134

194

23 453

 

Instrument na rzecz Bezpieczeństwa Jądrowego (EINS)

116

(9)

38

17

127

1

—

0

—

1

128

 

Pomoc humanitarna (HUMA)

1 301

(12)

2 168

2 405

1 052

53

(4)

28

46

31

1 084

 

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)

137

(2)

352

341

146

22

(1)

56

46

32

178

 

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ)

9

—

63

7

65

0

0

0

0

0

65

 

Inne działania

1

(0)

17

17

0

0

0

0

0

0

0

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

4

(0)

—

2

2

0

0

0

0

0

2

 

Działania w ramach prerogatyw Komisji

153

(20)

92

72

154

0

(0)

1

0

0

154

 

Pomoc Przedakcesyjna (IPA III)

7 464

(182)

1 566

1 988

6 860

785

(0)

30

204

610

7 471

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

0

(0)

—

—

—

0

0

0

0

0

—

Ogółem dział 6: Sąsiedztwo i świat

27 712

(670)

15 130

10 506

31 666

1 074

(17)

242

429

869

32 535

7

Świadczenia emerytalno-rentowe pracowników

—

—

2 173

2 173

—

—

—

—

—

—

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Parlament Europejski

—

—

11

11

—

0

0

0

0

0

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Rada Europejska i Rada

—

—

1

1

—

0

0

0

0

0

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Komisja

—

—

7

7

—

0

0

0

0

0

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) TSUE

—

—

12

12

—

0

0

0

0

0

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Trybunał Obrachunkowy

—

—

5

5

—

0

0

0

0

0

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

—

—

0

0

—

0

0

0

0

0

—

 

(Świadczenia emerytalno-rentowe byłych członków) EIOD

—

—

0

0

—

0

0

0

0

0

—

 

Szkoły europejskie

0

—

197

197

0

1

—

15

14

2

2

 

Wynagrodzenia personelu statutowego

0

(0)

2 494

2 494

0

—

—

31

31

—

0

 

Wynagrodzenia personelu zewnętrznego

35

(4)

238

231

38

3

(2)

33

33

2

39

 

Członkowie – wynagrodzenia i dodatki

0

(0)

15

13

2

—

—

0

0

—

2

 

Członkowie – dodatki przejściowe

—

—

3

3

—

0

0

0

0

0

—

 

Koszty rekrutacji personelu

3

(1)

26

27

2

0

—

1

0

0

2

 

Zakończenie służby

—

—

8

8

—

0

0

0

0

0

—

 

Koszty szkoleń

10

(1)

17

15

11

1

(0)

3

3

1

12

 

Kwestie socjalne i mobilność

8

(1)

24

21

8

7

(2)

17

15

7

15

 

Technologie informacyjno-komunikacyjne

122

(2)

298

274

143

20

(0)

50

49

20

163

 

Czynsze i nabywanie

3

(0)

318

303

18

2

—

27

28

0

18

 

Związane z budynkami

49

(1)

86

95

39

2

(0)

19

9

12

51

 

Zabezpieczenie

24

(1)

63

58

28

2

(0)

6

3

4

32

 

Podróże służbowe i koszty reprezentacyjne

7

(6)

24

13

11

0

(0)

1

0

0

12

 

Posiedzenia, komitety, konferencje

6

(5)

5

2

3

0

(0)

1

1

1

4

 

Dziennik Urzędowy

1

(0)

2

3

1

0

—

0

0

—

1

 

Publikacje

5

(0)

13

12

6

2

(0)

3

3

1

7

 

Pozyskiwanie informacji

1

(0)

4

3

2

—

—

0

0

0

2

 

Analizy i dochodzenia

11

(0)

5

12

4

0

—

0

0

0

4

 

Wyposażenie, pojazdy, meble

13

(1)

24

25

11

3

(0)

3

5

2

13

 

Tłumacze zewnętrzni

3

(0)

24

23

4

0

(0)

10

10

1

4

 

Pozostałe wydatki administracyjne

7

(1)

18

18

6

1

(0)

4

4

2

8

 

Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze

2

(0)

—

1

0

0

(0)

—

—

—

0

 

Wydatki administracyjne innych instytucji

591

(66)

4 256

4 155

626

36

(32)

335

281

57

684

Ogółem dział 7: Europejska administracja publiczna

901

(92)

10 371

10 215

964

80

(37)

559

490

111

1 076

O

Fundusz innowacyjny

0

0

—

—

—

4

(1)

147

11

138

138

 

Inne działania

0

0

—

—

—

7

(1)

52

50

8

8

Ogółem dział O: Poza WRF

0

0

—

—

—

11

(2)

199

61

147

147

S

Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR)

—

—

791

791

—

0

0

0

0

0

—

 

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG)

0

—

24

24

—

0

0

0

0

0

—

 

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

—

—

407

407

—

0

0

0

0

0

—

Ogółem dział S: Mechanizmy solidarnościowe w Unii i poza nią (instrumenty szczególne)

0

—

1 223

1 223

—

0

0

0

0

0

—

Ogółem

273 386

(1 687 )

114 011

169 192

216 518

29 811

(283)

154 334

58 805

125 057

341 575

7.   WYKONANIE BUDŻETU WEDŁUG INSTYTUCJI

7.1.   WYKONANIE DOCHODÓW BUDŻETOWYCH

(w mln EUR)

Instytucja

Dochody przewidziane w budżecie

Ustalone należności

Przychody

Wpływy jako % budżetu

Nie- rozliczone

Pierwotnie przyjęty budżet

Ostateczny przyjęty budżet

Bieżący rok

Przeniesione

Ogółem

Z należności za bieżący rok

Z należności przeniesionych

Ogółem

1

2

3

4

5=3+4

6

7

8=6+7

9=8/2

10=5-8

Parlament Europejski

176

176

236

7

243

212

3

215

122 %

28

Rada Europejska i Rada

59

59

103

1

104

102

1

102

173 %

2

Komisja

165 665

167 616

244 942

19 411

264 354

237 838

1 078

238 916

143 %

25 437

Trybunał Sprawiedliwości

60

60

59

0

59

59

0

59

99 %

0

Trybunał Obrachunkowy

23

23

24

0

24

24

0

24

102 %

0

Komitet Ekonomiczno-Społeczny

13

13

22

0

22

22

0

22

171 %

0

Komitet Regionów

10

10

11

0

12

11

0

12

112 %

—

Rzecznik Praw Obywatelskich

1

1

1

0

1

1

0

1

93 %

—

Europejski Inspektor Ochrony Danych

2

2

2

0

2

2

0

2

96 %

—

Europejska Służba Działań Zewnętrznych

51

51

241

3

244

240

3

243

480 %

0

Ogółem

166 060

168 011

245 641

19 422

265 063

238 511

1 085

239 596

143 %

25 467

Skonsolidowane sprawozdanie z wykonania budżetu ogólnego UE obejmuje, podobnie jak w latach poprzednich, wykonanie budżetu wszystkich instytucji, ponieważ w ramach budżetu UE ustanowione są oddzielne budżety dla poszczególnych instytucji.

Konsolidacja w ramach budżetu UE nie obejmuje budżetu agencji ani wykonania go przez nie; nie jest on również uwzględniony w sprawozdaniach budżetowych UE. Wypłacana agencjom dotacja Komisji jest jednak uwzględniona w budżecie UE. W niniejszej części budżetowej rocznego sprawozdania finansowego wzięto pod uwagę tylko dotację wypłaconą agencjom z budżetu Komisji.

Jeżeli chodzi o ESDZ, należy zauważyć, że oprócz własnego budżetu otrzymuje ona też wkłady od Komisji w wysokości 193,6 mln EUR (w 2020 r.: 148,1 mln EUR, jednak w 2020 r. EFR nie został pokryty ze środków ISWMR, stąd wzrost w 2021 r.). Z EFR i funduszy powierniczych otrzymano 18,7 mln EUR (w 2020 r.: 64,4 mln EUR). Wkłady te pokrywają koszty personelu Komisji zatrudnionego w delegaturach finansowanych ze środków EFR i funduszy powierniczych, w tym z dochodów przeznaczonych na określony cel uzyskanych w danym roku z tych wkładów.

7.2.   WYKONANIE ŚRODKÓW NA ZOBOWIĄZANIA

w mln EUR

Instytucja

Dostępne środki ogółem

Zaciągnięte zobowiązania

Środki przeniesione na 2022 r.

Środki wygasające

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

%

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

1

2

3

4

5=2+3+4

6=5/1

7

8

9=7+8

10

11

12

13=10+ 11+12

Parlament Europejski

2 215

2 033

75

46

2 154

97 %

22

30

52

8

—

0

9

Rada Europejska i Rada

679

523

0

43

566

83 %

0

41

41

71

0

0

71

Komisja

601 452

109 244

511

153 999

263 755

44 %

4 043

283 739

287 781

49 239

5

671

49 916

Trybunał Sprawiedliwości

445

438

0

1

439

98 %

0

1

1

6

0

0

6

Trybunał Obrachunkowy

154

149

0

0

149

97 %

0

0

0

5

0

0

5

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

155

132

0

4

136

88 %

0

5

5

13

0

0

13

Komitet Regionów

108

106

0

1

106

99 %

0

0

0

1

0

0

1

Rzecznik Praw Obywatelskich

13

11

0

—

11

89 %

0

—

—

1

0

—

1

Europejski Inspektor Ochrony Danych

19

17

0

—

17

86 %

0

—

—

3

0

—

3

Europejska Służba Działań Zewnętrznych

1 091

763

10

239

1 012

93 %

0

75

75

5

—

0

5

Ogółem

606 331

113 415

596

154 334

268 345

44 %

4 065

283 891

287 956

49 354

5

671

50 030

7.3.   WYKONANIE ŚRODKÓW NA PŁATNOŚCI

w mln EUR

Instytucja

Dostępne środki ogółem

Dokonane płatności

Środki przeniesione na 2022 r.

Środki wygasające

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

%

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

Z ostatecznego przyjętego budżetu

Ze środków przeniesionych

Z dochodów przeznaczonych na określony cel

Ogółem

1

2

3

4

5=2+3+4

6=5/1

7

8

9=7+8

10

11

12

13

Parlament Europejski

2 571

1 650

393

35

2 078

81 %

402

40

442

12

38

2

52

Rada Europejska i Rada

749

461

60

43

564

75 %

62

42

104

71

10

1

82

Komisja

241 321

160 032

1 203

62 326

223 561

93 %

3 591

13 827

17 417

82

250

11

343

Trybunał Sprawiedliwości

479

408

30

0

438

92 %

30

1

31

6

3

0

9

Trybunał Obrachunkowy

163

140

8

0

148

91 %

8

0

8

5

1

0

6

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

168

113

10

3

126

75 %

19

7

25

13

3

0

16

Komitet Regionów

119

91

10

1

101

85 %

15

1

15

1

1

0

2

Rzecznik Praw Obywatelskich

13

9

0

—

10

76 %

2

—

2

1

0

—

1

Europejski Inspektor Ochrony Danych

21

16

1

—

17

80 %

1

—

1

3

0

—

3

Europejska Służba Działań Zewnętrznych

1 209

648

106

199

954

79 %

114

115

230

5

21

0

26

Ogółem

246 812

163 568

1 821

62 607

227 996

92 %

4 244

14 032

18 275

199

327

14

541

8.   WYKONANIE BUDŻETÓW AGENCJI

Konsolidacja w ramach budżetu UE jako taka, jak wynika ze sprawozdań przedstawionych poniżej w pkt 8.1 i 8.2, nie obejmuje przychodów ani wydatków agencji. W niniejszej części budżetowej rocznego sprawozdania finansowego wzięto pod uwagę tylko dotację wypłaconą agencjom z budżetu Komisji.

W sprawozdaniach z wykonania budżetu UE uwzględnia się w stosownych przypadkach dotację wypłaconą agencjom z budżetu UE jako środki na zobowiązania i płatności.

W poniższych sprawozdaniach agencji przedstawiono przegląd agencji – zarówno agencji zdecentralizowanych (zwanych także agencjami tradycyjnymi), jak i agencji wykonawczych – oraz ich dochodów (8.1) i wydatków (8.2).

Inne źródła dochodów i związanych z nimi wydatków nie są uwzględniane w sprawozdaniu finansowym z wykonania budżetu UE. Każda agencja przedstawia własny zestaw rocznych sprawozdań finansowych.

8.1.   DOCHODY BUDŻETOWE

(w mln EUR)

Agencja

Finansowanie w ramach działów WRF

Ostateczny przyjęty budżet

Dochód otrzymany

Agencja ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi

4

264

268

Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki

1

24

24

Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej

1

7

7

Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin

nie dotyczy

19

19

Agencja Wykonawcza ds. Konsumentów, Zdrowia, Rolnictwa i Żywności

1, 2b

11

3

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

2b

16

15

Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu

4

142

153

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego

1

204

168

Europejski Urząd Nadzoru Bankowego

1

49

50

Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej

4

535

545

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

2b

58

173

Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego

2b

19

19

Europejska Agencja Chemikaliów

1

108

115

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska

1, 2a, 3, 5

45

45

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Edukacji i Kultury

2b, 6

54

54

Europejska Agencja Środowiska

3

52

67

Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa

3

21

22

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności

2b

119

121

Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy

2b

22

23

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Cyfryzacji

1, 2b

27

27

Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Innowacji i ds. MŚP

1, 2a

49

43

Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn

2b

9

9

Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych

1

33

33

Europejski Urząd ds. Pracy

2b

22

14

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego

1

85

106

Europejska Agencja Leków

2b

379

408

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii

5

17

19

Prokuratura Europejska

2b

26

27

Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych

1

55

56

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych

1, 3

88

88

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych

1

59

61

Europejska Fundacja Kształcenia

2b

21

22

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych

2b

44

46

Agencja Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa

1

23

23

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania

5

178

177

Agencja Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania

5

10

8

Agencja Kolejowa Unii Europejskiej

1

31

33

Agencja Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego

1

44

1 870

Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej

2b

24

25

Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej

nie dotyczy

534

313

Wspólne przedsięwzięcie Fusion for Energy

1

614

750

Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej

7

52

46

Ogółem

 

4 195

6 092


(w mln EUR)

Rodzaj dochodów agencji

Otrzymane kwoty

Dotacja Komisji

4 155

Dochody z opłat

842

Pozostałe dochody

1 095

Ogółem

6 092

8.2.   ŚRODKI NA ZOBOWIĄZANIA I ŚRODKI NA PŁATNOŚCI W PODZIALE NA AGENCJE

(w mln EUR)

Agencja

Środki na zobowiązania

Środki na płatności

Dostępne środki ogółem

Zaciągnięte zobowiązania

Dostępne środki ogółem

Dokonane płatności

Agencja ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi

286

269

291

260

Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki

24

22

27

19

Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej

7

7

10

8

Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin

20

18

20

17

Agencja Wykonawcza ds. Konsumentów, Zdrowia, Rolnictwa i Żywności

11

2

12

2

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

16

16

22

15

Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu

169

139

177

136

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego

278

183

286

149

Europejski Urząd Nadzoru Bankowego

50

49

54

46

Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej

557

523

725

421

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

182

169

195

122

Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego

19

19

20

19

Europejska Agencja Chemikaliów

116

110

129

109

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska

45

44

47

42

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Edukacji i Kultury

54

53

58

50

Europejska Agencja Środowiska

68

61

92

64

Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa

22

21

25

18

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności

130

130

133

118

Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy

23

22

28

23

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Cyfryzacji

27

26

27

20

Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Innowacji i ds. MŚP

45

43

48

42

Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn

9

9

11

8

Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych

33

33

38

31

Europejski Urząd ds. Pracy

23

22

26

10

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego

114

107

125

102

Europejska Agencja Leków

408

386

480

365

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii

20

19

21

19

Prokuratura Europejska

26

25

27

19

Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych

55

55

57

54

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych

88

88

96

88

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych

61

60

69

61

Europejska Fundacja Kształcenia

22

21

23

21

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych

60

57

57

45

Agencja Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa

23

23

29

24

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania

186

176

210

167

Agencja Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania

26

12

30

12

Agencja Kolejowa Unii Europejskiej

38

37

37

33

Agencja Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego

10 102

6 419

2 666

1 614

Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej

26

25

33

25

Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej

558

286

18

282

Wspólne przedsięwzięcie Fusion for Energy

1 070

1 066

765

745

Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej

53

44

56

43

Ogółem

15 151

10 897

7 301

5 470


(w mln EUR)

Rodzaje wydatków

Środki na zobowiązania

Środki na płatności

Dostępne środki ogółem

Zaciągnięte zobowiązania

Dostępne środki ogółem

Dokonane płatności

Personel

1 749

1 478

1 417

1 462

Koszty administracyjne

472

439

498

412

Koszty operacyjne

12 930

8 980

5 385

3 596

Ogółem

15 151

10 897

7 301

5 470

GLOSARIUSZ

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Wszystkie aktywa finansowe (z wyjątkiem instrumentów pochodnych), które są zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości Sektora Publicznego, wyceniane według wartości godziwej, w przypadku których zmiany wartości godziwej są ujmowane jako rezerwa w aktywach netto do czasu ich usunięcia z bilansu (lub utraty przez nie wartości).

Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

Wszystkie aktywa i zobowiązania finansowe, które są zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości Sektora Publicznego, wycenione według zamortyzowanego kosztu.

Aktywa lub zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

Wszystkie aktywa lub zobowiązania finansowe, które są zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości Sektora Publicznego, wycenione według wartości godziwej, w przypadku których zmiany wartości godziwej są wykazywane jako nadwyżka lub deficyt w danym okresie (tj. instrumenty pochodne).

Anulowanie środków

Niewykorzystane środki, z których nie można dłużej korzystać.

Budżety korygujące

Decyzja przyjęta w trakcie roku budżetowego w celu zmiany (zwiększenia, zmniejszenia, przeniesienia) aspektów przyjętego budżetu na dany rok.

Dochody przeznaczone na określony cel

Dedykowane dochody otrzymane na sfinansowanie określonych pozycji wydatków. Głównym źródłem zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel są wkłady finansowe państw trzecich w programy finansowane przez Unię. Głównym źródłem wewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel są dochody uzyskane od osób trzecich w związku z towarami, usługami lub pracami dostarczonymi na ich żądanie; dochody pochodzące ze zwrotu nienależnie wypłaconych kwot i dochody ze sprzedaży publikacji i filmów.

Efektywna stopa procentowa

Stopa, która dyskontuje oszacowane przyszłe wpływy gotówkowe lub płatności w ciągu przewidywanego okresu użytkowania aktywów lub zobowiązań finansowych do wartości bilansowej netto składnika aktywów lub zobowiązania.

Instrumenty pochodne

Instrumenty finansowe, których wartość jest powiązana ze zmianą wartości innego instrumentu finansowego, wskaźnika lub towaru. W przeciwieństwie do posiadacza pierwotnego instrumentu finansowego (np. obligacji skarbowych), który posiada bezwarunkowe prawo do otrzymywania środków pieniężnych (lub innej korzyści ekonomicznej) w przyszłości, posiadacz instrumentu pochodnego posiada tylko warunkowe prawo do otrzymywania takiej korzyści. Przykładowym instrumentem pochodnym jest walutowy kontrakt terminowy typu forward.

Korekta finansowa

Korekty finansowe służą do ochrony budżetu UE przed obciążeniem nieprawidłowymi wydatkami. W przypadku wydatków objętych zarządzaniem dzielonym za odzyskanie nieprawidłowych płatności odpowiada przede wszystkim państwo członkowskie.

„Potwierdzona” korekta finansowa została zaakceptowana przez dane państwo członkowskie. „Stwierdzona” korekta finansowa została przyjęta decyzją Komisji i zawsze jest korektą netto, w przypadku której państwo członkowskie ma obowiązek zwrócić nieprawidłowo wykorzystane środki do budżetu UE, co doprowadzi do ostatecznego zmniejszenia puli środków finansowych przyznanych danemu państwu członkowskiemu. Potwierdzone i stwierdzone korekty finansowe opisuje się w niniejszej publikacji jako jedną kategorię.

„Wykonana” korekta finansowa skorygowała odnotowaną nieprawidłowość.

Koszty bieżącego zatrudnienia

Wzrost zobowiązań programowych wynikających z obsługi w bieżącym roku budżetowym.

Kwoty, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie

Są to koszty poniesione w okresie sprawozdawczym, które będą musiały zostać sfinansowane z przyszłych budżetów, tj. przez państwa członkowskie UE. Wynika to ze współistnienia sprawozdań finansowych opartych na zasadzie memoriałowej i budżetu opartego na ujęciu kasowym.

Linia budżetowa

Jeżeli chodzi o strukturę budżetu, dochody i wydatki przedstawia się w budżecie zgodnie z obowiązującą nomenklaturą nałożoną przez władzę budżetową, która odzwierciedla charakter i cel każdej pozycji. Poszczególne działy (tytuł, rozdział, artykuł lub linia) zawierają oficjalny opis nomenklatury.

Nieprawidłowość

Nieprawidłowość jest działaniem niezgodnym z obowiązującymi przepisami UE lub przepisami krajowymi, które może niekorzystnie wpłynąć na interesy finansowe UE. Nieprawidłowości, które mogą wynikać z działań beneficjentów ubiegających się o środki finansowe lub organów odpowiedzialnych za dokonywanie płatności. Pojęcie nieprawidłowości jest szersze niż pojęcie nadużycia finansowego, które dotyczy zachowań, które można uznać za czyn zabroniony.

Płatności zaliczkowe

Płatność mająca na celu zapewnienie beneficjentowi płynności. Może być ona rozbita na szereg transz zgodnie z przepisami danej umowy, decyzji, porozumienia lub podstawowego aktu prawnego. Płatność lub zaliczka musi zostać wykorzystana na cele, na które była przeznaczona, w okresie wskazanym w umowie albo podlega zwrotowi.

Program o zdefiniowanym świadczeniu

System emerytalno-rentowy lub inny system świadczeń emerytalnych, gdy zasady danego systemu określają świadczenia niezależne od wpłacanych składek, a świadczenia nie są bezpośrednio związane z inwestycjami prowadzonymi w ramach systemu. System może być finansowany bądź nie.

Przeniesienia (między liniami budżetowymi)

Przeniesienia między liniami budżetowymi oznaczają przeniesienie środków z jednej linii budżetowej do drugiej, w trakcie roku budżetowego, i tym samym stanowią wyjątek od budżetowej zasady specyfikacji. Zostały jednak wyraźnie dozwolone w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu finansowym (RF). W rozporządzeniu finansowym określono różne rodzaje przeniesień w zależności od tego, czy odbywają się one między tytułami, rozdziałami, artykułami czy też działami budżetu, czy też w ich obrębie, oraz w zależności od tego, czy wymagają różnych poziomów autoryzacji.

Przeniesienie środków budżetowych

Wyjątek od zasady jednoroczności w zakresie, w jakim środki, których nie można wykorzystać w danym roku budżetowym, mogą, w ściśle określonych warunkach, zostać przeniesione w celu wykorzystania ich w następnym roku.

Przyjęty budżet

Projekt budżetu staje się przyjętym budżetem, gdy tylko zostanie zatwierdzony przez władzę budżetową i przewodniczący Parlamentu Europejskiego oświadczy, że został ostatecznie przyjęty.

Roczne sprawozdanie z działalności

Roczne sprawozdania z działalności pokazują wyniki operacji w odniesieniu do m.in. ustalonych celów, powiązanego ryzyka oraz struktury kontroli wewnętrznej. Od budżetu na 2001 r. w przypadku Komisji i budżetu na 2003 r. w przypadku wszystkich instytucji Unii Europejskiej delegowany urzędnik zatwierdzający musi przedłożyć swojej instytucji roczne sprawozdanie z działalności na temat wywiązania się ze swoich obowiązków wraz z informacjami dotyczącymi finansów i zarządzania.

Stopa dyskontowa

Stopa wykorzystywana do dostosowania wartości pieniądza w czasie. Dyskontowanie jest techniką stosowaną do porównywania kosztów i korzyści występujących w różnych okresach.

Środek zapobiegawczy

Środki zapobiegawcze, którymi dysponuje Komisja w celu ochrony budżetu UE, gdy jest świadoma potencjalnych braków, obejmują zawieszenia i wstrzymania płatności z budżetu UE na rzecz programu operacyjnego.

Środki

Środki budżetowe. Budżet obejmuje prognozę zarówno zobowiązań, jak i płatności (płatności na rzecz beneficjentów – w gotówce lub przelewem bankowym). Środki na zobowiązania i płatności często się różnią (środki zróżnicowane), ponieważ zobowiązania dotyczące wieloletnich programów i projektów są zazwyczaj w całości zaciągane w roku, w którym podjęto decyzję w ich sprawie, i są wypłacane przez lata, w miarę realizacji programu i projektu. Środki niezróżnicowane mają zastosowanie do wydatków administracyjnych, wsparcia rynku rolnego i płatności bezpośrednich oraz środków na zobowiązania równych środkom na płatności.

Środki na płatności

Środki na płatności pokrywają wydatki wymagalne w bieżącym roku budżetowym, wynikające z zobowiązań prawnych zaciągniętych w bieżącym roku lub w poprzednich latach.

Środki na wydatki administracyjne

Środki na wydatki administracyjne służą do pokrywania bieżących kosztów instytucji i podmiotów (personelu, budynków, wyposażenia biurowego).

Środki na zobowiązania

Środki na zobowiązania pokrywają łączny koszt zobowiązań prawnych (umów, umów o udzielenie dotacji/ decyzji o udzieleniu dotacji), które można podpisać w bieżącym roku budżetowym.

Tradycyjne zasoby własne

Tradycyjne zasoby własne zdefiniowano w mającej zastosowanie decyzji w sprawie zasobów własnych (decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053); obejmują one cła i opłaty wyrównawcze od cukru.

Umorzenie

Czynność, wskutek której wcześniejsze zobowiązanie (lub część tego zobowiązania) zostaje anulowane.

Wstrzymania i zawieszenia

Jeżeli Komisja stwierdzi, na podstawie własnych prac lub informacji przekazanych przez instytucje audytowe, że państwo członkowskie nie usunęło poważnych uchybień w systemach zarządzania i kontroli lub nie skorygowało nieprawidłowych wydatków, które zostały zadeklarowane i poświadczone, może wstrzymać lub zawiesić płatności.

Wygasające środki

Na koniec roku budżetowego niewykorzystane środki zostają anulowane. Wygaśnięcie oznacza unieważnienie całego lub części zezwolenia na ponoszenie wydatków lub zaciąganie zobowiązań, które jest reprezentowane przez środki. Zgodnie z zasadami finansowymi, które dotyczą wspólnych przedsięwzięć, jedynie w ich przypadku ewentualne niewykorzystane środki mogą zostać ujęte w preliminarzu dochodów i wydatków na następne trzy lata budżetowe (tzw. zasada „N+3”). Zatem niewykorzystane środki na wspólne przedsięwzięcia mogą zostać ponownie uruchomione w roku budżetowym „N+3”.

Założenia aktuarialne

Założenia stosowane na potrzeby obliczania kosztów przyszłych zdarzeń, które wpływają na zobowiązania emerytalne.

Zarządzanie bezpośrednie

Tryb wykonania budżetu. W ramach zarządzania bezpośredniego budżet jest wykonywany bezpośrednio przez służby Komisji, agencje wykonawcze lub fundusze powiernicze.

Zarządzanie dzielone

Tryb wykonania budżetu. W ramach zarządzania dzielonego realizację zadań w zakresie wykonania budżetu powierza się państwom członkowskim. Około trzech czwartych wydatków UE podlega właśnie temu trybowi wykonania budżetu.

Zarządzanie pośrednie

Tryb wykonania budżetu. W ramach zarządzania pośredniego Komisja powierza zadania związane z wykonaniem budżetu organom przewidzianym prawem UE lub prawem krajowym.

Zasoby własne

Główne źródło dochodów dla budżetu UE. Poszczególne kategorie zasobów własnych wymieniono w mającej zastosowanie decyzji w sprawie zasobów własnych (decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053); są to tradycyjne zasoby własne, zasoby własne oparte na VAT, zasoby własne oparte na DNB i zasoby własne oparte na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddawanych recyklingowi.

Zobowiązania pozostające do spłaty

Podobnie jak zobowiązania RAL (franc. Reste à Liquider) zobowiązania pozostające do spłaty oznaczają kwotę, w przypadku której zobowiązanie budżetowe zostało podjęte, ale kolejne płatności nie zostały jeszcze wykonane. Oznaczają zobowiązania płatnicze UE na przyszłe lata i wynikają bezpośrednio z istnienia programów wieloletnich i rozbieżności między środkami na zobowiązania a środkami na płatności.

Zobowiązania RAL (fr. reste à liquider)

Podobnie jak zobowiązania pozostające do spłaty oznaczają one kwotę, w przypadku której zobowiązanie budżetowe zostało podjęte, ale kolejne płatności nie zostały jeszcze wykonane. Oznaczają zobowiązania płatnicze UE na przyszłe lata i wynikają bezpośrednio z istnienia programów wieloletnich i rozbieżności między środkami na zobowiązania a środkami na płatności.

Zobowiązanie

Prawne zobowiązanie do zapewnienia środków finansowych pod warunkiem spełnienia określonych warunków. UE zobowiązuje się do zwrotu swojego udziału w kosztach projektu finansowanego przez UE. Dzisiejsze zobowiązania to przyszłe płatności. Dzisiejsze płatności to wcześniejsze zobowiązania.

Zyski i straty aktuarialne

W przypadku programu o zdefiniowanym świadczeniu zmiany w deficytach lub nadwyżkach aktuarialnych. Powstają w wyniku różnic między poprzednimi założeniami aktuarialnymi a tym, co faktycznie nastąpiło, oraz w wyniku zmian wprowadzanych w założeniach aktuarialnych.

WYKAZ SKRÓTÓW

AAR

Roczne sprawozdanie z działalności

AC

Zamortyzowany koszt

AFS

Dostępny do sprzedaży

AOD

Delegowany urzędnik zatwierdzający

ATM

Zarządzanie ruchem lotniczym

BOP

Bilans płatniczy

CCS LGF

System poręczeń na rzecz sektora kultury i sektora kreatywnego

CEF

Instrument „Łącząc Europę”

CEF DI

Instrument dłużny instrumentu „Łącząc Europę”

CIP

Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji

COM

Komisja Europejska

COSME

Konkurencyjność przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw

COSO

Komitet Organizacji Sponsorujących Komisję Treadwaya

CPF

Wspólny fundusz rezerw

CRII+

Inicjatywa inwestycyjna „plus” w odpowiedzi na koronawirusa

D&WM

Likwidacja i gospodarowanie odpadami

DNB

Dochód narodowy brutto

DZW

Decyzja w sprawie systemu zasobów własnych

EAD

Ekspozycja, której dotyczy niewykonanie zobowiązania

EAR

Reguła rachunkowości UE

EaSI

Zatrudnienie i innowacje społeczne

EBC

Europejski Bank Centralny

EBI

Europejski Bank Inwestycyjny

EBOR

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

ECL

Oczekiwane straty kredytowe

ECOFIN

Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych

EDIF

Instrument gwarancyjny dla Bałkanów Zachodnich

EFI

Europejski Fundusz Inwestycyjny

EFIS

Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych

EFR

Europejski Fundusz Rozwoju

EFRG

Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji

EFRR

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

EFRROW

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

EFS

Europejski Fundusz Społeczny

EFSE

Europejski Fundusz na rzecz Europy Południowo-Wschodniej

EFSF

Europejski Instrument Stabilności Finansowej

EFSI

Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne

EFSM

Europejski mechanizm stabilizacji finansowej

EFTA

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

EFZR

Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju

EGNOS

Europejski system wspomagania satelitarnego

ElectriFI

Inicjatywa na rzecz finansowania elektryfikacji

ELM

Upoważnienie EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich

EFMR

Europejski Fundusz Morski i Rybacki

EMS

Europejski Mechanizm Stabilności

ENEF

Fundusz rozwoju przedsiębiorczości

ENIF

Fundusz wspierania innowacji w przedsiębiorstwach

ENPI

Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa

EOG

Europejski Obszar Gospodarczy

ERI

Inicjatywa EBI na rzecz budowania odporności

ESA

Europejska Agencja Kosmiczna

ESDZ

Europejska Służba Działań Zewnętrznych

ETF

Mechanizm finansowania początkowego Europejskiego Systemu Technologii z 1998 r.

ETO

Europejski Trybunał Obrachunkowy

EUMETSAT

Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych

Euratom

Europejska Wspólnota Energii Atomowej

EWWiS w likwidacji

Europejska Wspólnota Węgla i Stali w likwidacji

FAMI

Fundusz Azylu, Migracji i Integracji

FIFO

Pierwsze weszło, pierwsze wyszło

FP7

Siódmy program ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego

FS

Fundusz Spójności

FSDA

Omówienie i analiza sprawozdania finansowego

Fundusz BUFI

Fundusz „grzywien budżetowych”

FVNA

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez aktywa netto/kapitał własny

FVSD

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt

GNSS

Globalny system nawigacji satelitarnej

H2020

„Horyzont 2020”

IF

Fundusz innowacyjny

IIW

Obszar infrastruktury i innowacji

ISWMR

Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej

IT

Technologia informacyjna

ITER

Międzynarodowy eksperymentalny reaktor termojądrowy

JRC

Wspólne Centrum Badawcze

JU

Wspólne przedsiębiorstwo/przedsięwzięcie

LGD

Strata z tytułu niewykonania zobowiązania

LGTT

Instrument gwarancji kredytowych dla projektów TEN-T

MAP

Program wieloletni – Program włączenia finansowego skierowany do średnich przedsiębiorstw

MEP

Poseł do Parlamentu Europejskiego

MFA

Pomoc makrofinansowa

MFW

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

MMŚP

Mikro- małe i średnie przedsiębiorstwa

MSRSP

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości Sektora Publicznego

MŚP

Małe i średnie przedsiębiorstwa

NGEU

NextGenerationEU

PBI

Inicjatywa w zakresie obligacji projektowych

PD

Prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania

PE

Parlament Europejski

PF4EE

Instrument finansowania prywatnego na rzecz efektywności energetycznej

PGF

Fundusz gwarancyjny dla uczestników

PKB

Produkt krajowy brutto

PPP

Partnerstwo publiczno-prywatne

PSEO

System emerytalno-rentowy urzędników europejskich

RAL

„Reste à Liquider” (zobowiązanie pozostające do spłaty)

RF

Rozporządzenie finansowe UE

RRF

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

RSFF

Mechanizm finansowania oparty na podziale ryzyka

RTD

Badania, rozwój technologiczny i demonstracja

RWP

Rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów

S&P

Standard & Poor's Financial Services LLC

SANAD

Fundusz na rzecz mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej

SAPARD

Specjalny Program Akcesyjny na rzecz Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich

SEMED

Program włączenia finansowego skierowany do MMŚP w państwach południowego i wschodniego regionu basenu Morza Śródziemnego

SICR

Znaczny wzrost ryzyka kredytowego

SIUGI

Instrument gwarancji nieograniczonych co do kwoty w inicjatywie dotyczącej MŚP

SMEW

Segment MŚP (segment małych i średnich przedsiębiorstw)

SURE

Europejski instrument tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej

TFUE

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

TRDI

Przejściowy Instrument Rozwoju Obszarów Wiejskich

TZW

Tradycyjne zasoby własne

UE

Unia Europejska

UGW

Unia gospodarcza i walutowa

VAT

Podatek od wartości dodanej

WPR

Wspólna polityka rolna

WRF

Wieloletnie ramy finansowe

(1)  Decyzja wykonawcza Komisji C(2021) 3991 final.

(2)  Państwa członkowskie, których plany zatwierdzono: finansowanie przydzielone na każdy zatwierdzony plan odbudowy i zwiększania odporności. Państwa członkowskie, których planów jeszcze nie zatwierdzono: maksymalny przydział w formie dotacji zgodnie z rozporządzeniem w sprawie RRF. Kwoty te podlegają aktualizacji, o której mowa w art. 11 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241 i którą przewidziano na 30 czerwca 2022 r.

(†)  Finlandia: podpisano i wypłacono dopiero w 2022 r. (0,3 mld EUR).

(‡)  Irlandia: nie podpisano do dnia podpisania niniejszego sprawozdania. Irlandia nie wystąpiła o płatności zaliczkowe na poczet bezzwrotnego wsparcia.

(1)  Rumunia: wypłacono dopiero w 2022 r. (1,9 mld EUR).

(†)  Słowenia: podpisano dopiero w 2022 r. Słowenia nie wystąpiła o płatności zaliczkowe na poczet pożyczki.

(3)  Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 609/2014 z dnia 26 maja 2014 r. w sprawie metod i procedury udostępniania tradycyjnych zasobów własnych, zasobów własnych opartych na VAT i zasobów własnych opartych na DNB oraz w sprawie środków w celu zaspokojenia potrzeb gotówkowych (Dz.U. L 168 z 7.6.2014, s. 39).

(4)  Kompleksowy przegląd NGEU znajduje się w części „Najważniejsze dane finansowe roku” w sekcjach 2.2 i 2.3.

(5)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 z dnia 9 czerwca 2021 r. ustanawiające Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy, zmieniające i uchylające decyzję nr 466/2014/UE oraz uchylające rozporządzenie (UE) 2017/1601 i rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 480/2009 (Dz.U. L 209 z 14.6.2021, s. 1).

(6)  Przepis dotyczący automatycznego przenoszenia niewydanych środków na zobowiązania i środków na płatności ma zastosowanie również do innych programów wymienionych w dziale 6: Europejskiego Instrumentu Współpracy Międzynarodowej w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego, krajów i terytoriów zamorskich oraz Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA III) poprzez odniesienia w ich odpowiednich podstawach prawnych do przepisów dotyczących ISWMR – „Globalny wymiar Europy”.

(7)  Kwota zatwierdzona na NGEU na 2021 r. dotyczy wsparcia w 2021 r. w formie bezzwrotnego wsparcia dla państw członkowskich w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), Wsparcia na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU) oraz dodatkowych środków przeznaczonych na inne programy lub fundusze europejskie (rozwój obszarów wiejskich, Fundusz InvestEU, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, „Horyzont Europa” i RescEU). W rozporządzeniu w sprawie EURI określono przewidziane prawem terminy w odniesieniu do zobowiązań prawnych, natomiast rozdział dotyczący programowania ustala się na podstawie planowanego harmonogramu rocznych zobowiązań, które wymieniono szczegółowo w różnych podstawach prawnych danych programów.

(8)  Rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 z dnia 14 grudnia 2020 r. ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 23).

(9)  Art. 212 rozporządzenia finansowego Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1).

(10)  Dane liczbowe z lat 2020 i 2021: z wyłączeniem przychodów związanych z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE.

(11)  Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylająca decyzję 2014/335/UE, Euratom (Dz.U. L 424 z 15.12.2020, s. 1).

(12)  Zgodnie z zasadą pomocniczości Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii. Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów (zob. art. 5 TUE).

(13)  Rozporządzenie (UE, Euratom) 2018/1046.

(14)  Zob. art. 317 TFUE.

(15)  C(2020) 4240 final z 24 czerwca 2020 r.

(16)  W rezultacie pojęcie „Komisja Europejska” oznacza zarówno instytucję – kolegium – tworzoną przez członków Komisji, jak i administrację kierowaną przez dyrektorów generalnych jej departamentów (oraz szefów innych struktur administracyjnych, takich jak służby, biura i agencje wykonawcze).

(17)  Od połowy 2019 r. (w następstwie zmiany art. 12 regulaminu wewnętrznego) zarządzanie Europejskim Funduszem Rozwoju (EFR) powierzono wspólnie pięciu departamentom (INTPA (DEVCO), ECHO, EAC, EACEA i JRC).

(18)  https://ec.europa.eu/info/publications/integrated-financial-and-accountability-reporting_pl

(2)  Należy zauważyć, że w związku z zaokrągleniem danych liczbowych do mln EUR może się wydawać, że niektóre dane finansowe w poniższych tabelach nie sumują się.

(3)  24 listopada 2021 r. Parlament Europejski przyjął budżet, który zapewnia zapłatę zobowiązań krótkoterminowych Unii z zasobów własnych, które zostaną pobrane lub do wniesienia których wezwane zostaną państwa członkowskie w 2021 r. Dodatkowo zgodnie z art. 83 regulaminu pracowniczego (rozporządzenie (EWG, Euratom, EWWiS) nr 259/68 (Dz.U. L 56 z 4.3.1968, s. 1) z dnia 29 lutego 1968 r. z późn. zm.) państwa członkowskie wspólnie gwarantują wypłacanie świadczeń emerytalnych i rentowych.

(19)  Dane za 2020 r. dotyczą (zwiększenia)/zmniejszenia stanu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży.

(20)  Do 2020 r. pożyczki będące przedmiotem subrogacji (pożyczki niespłacone, w odniesieniu do których Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego uruchomiła gwarancję UE) ujmowano początkowo według kwoty zapłaconej w celu rozliczenia uruchomienia gwarancji, a następnie natychmiast dokonywano pełnego odpisu kwoty strat kredytowych poniesionych już w momencie subrogacji, przez co wartość bilansowa netto wynosiła zero. Dokonywano również pełnego odpisu wszelkich odsetek naliczonych po początkowym ujęciu. Zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 pożyczki będące przedmiotem subrogacji są obecnie klasyfikowane jako zakupione lub utworzone aktywa finansowe dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe („POCI”), stąd odpis z tytułu utraty wartości dotyczy jedynie zmian oczekiwanych strat kredytowych poniesionych po początkowym ujęciu. Ponadto zgodnie ze zmienioną regułą rachunkowości UE nr 11 dla pożyczek POCI odsetki naliczane są tylko od wartości bilansowej netto. W związku z tym dokonano odpisu z tytułu utraty wartości ujętego na koniec 2020 r. dotyczącego pożyczek będących przedmiotem subrogacji od wartości bilansowej brutto pożyczek będących przedmiotem subrogacji w dniu 1 stycznia 2021 r., co nie miało wpływu na wartość bilansową tych pożyczek w bilansie.

(21)  System emerytalno-rentowy urzędników europejskich jest umownym (wirtualnym) funduszem o zdefiniowanych świadczeniach, w ramach którego składki pracowników wykorzystuje się do sfinansowania ich przyszłych emerytur. Chociaż nie istnieje żaden faktyczny fundusz inwestycyjny, uznaje się, że kwotę, jaka zostałaby pobrana przez taki fundusz, zainwestowano w obligacje długoterminowe państw członkowskich oraz że kwotę tę odzwierciedlają zobowiązania emerytalne odnotowane w rocznych sprawozdaniach finansowych Unii Europejskiej. Państwa członkowskie wspólnie gwarantują wypłatę tych świadczeń zgodnie z art. 83 regulaminu pracowniczego oraz art. 4 ust. 3 Traktatu UE (w celu zapoznania się ze szczegółowym opisem programu zob. COM(2018) 829).

(22)  Dane za 2020 r. obejmują 16 134 mln EUR sklasyfikowane jako trwałe aktywa finansowe dostępne do sprzedaży oraz 3 453 mln EUR sklasyfikowane jako obrotowe aktywa finansowe dostępne do sprzedaży w skonsolidowanym rocznym sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r.

(23)  Rozporządzenie Rady (UE) 2020/672 z dnia 19 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE), jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19 (Dz.U. L 159 z 20.5.2020, s. 1).

(24)  Dane za 2020 r. dotyczą kwot sklasyfikowanych wcześniej jako aktywa finansowe dostępne do sprzedaży w skonsolidowanym rocznym sprawozdaniu finansowym UE za 2020 r.

(25)  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję (UE) 2015/1814 (Dz.U. L 76 z 19.3.2018, s. 3).

(26)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę” , zmieniające rozporządzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) nr 67/2010 (Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 129).

(27)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320).

(4)  Pozycja „Nieprzydzielone do działów WRF” obejmuje wykonanie budżetu jednostek objętych konsolidacją i wyłączenia konsolidacyjne, operacje pozabudżetowe i programy bez przydziału, w odniesieniu do których kwoty są indywidualnie nieistotne.

(28)  2,7 mld EUR aktywów zabezpieczonych na gwarancję udzieloną w ramach upoważnienie EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich obejmuje także pożyczki w ramach pomocy makrofinansowej i Euratomu (zob. informacja dodatkowa 4.1.2).

(29)  2,8 mld EUR aktywów zabezpieczonych na gwarancję udzieloną w ramach upoważnienie EBI do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich obejmuje także pożyczki w ramach pomocy makrofinansowej i Euratomu (zob. informacja dodatkowa 4.1.2).

(30)  Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/412 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca decyzję nr 466/2014/UE w sprawie udzielenia gwarancji UE dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z działaniami z zakresu finansowania wspierającymi projekty inwestycyjne poza granicami Unii (Dz.U. L 76 z 19.3.2018, s. 30).

(31)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 z dnia 9 czerwca 2021 r. ustanawiające Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy, zmieniające i uchylające decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 466/2014/UE oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1601 i rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 480/2009 (Dz.U. L 209 z 14.6.2021, s. 1).

(32)  Dz.U. L 107 z 26.3.2021, s. 30.

(33)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159).

(34)  Ramy finansowe EFRROW zostały rozszerzone na okres do 2022 r. (rozporządzenie (UE) 2020/2220).

(35)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17).

(36)  Decyzja Rady (Euratom) 2021/281 z dnia 22 lutego 2021 r. w sprawie zmiany decyzji 2007/198/Euratom powołującej Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznającej mu określone korzyści (Dz.U. L 62 z 23.2.2021, s. 41).

(37)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2220 z dnia 23 grudnia 2020 r. ustanawiające niektóre przepisy przejściowe dotyczące wsparcia z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) w latach 2021 i 2022 oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, (UE) nr 1306/2013 i (UE) nr 1307/2013 w odniesieniu do zasobów i stosowania w latach 2021 i 2022 oraz rozporządzenie (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do zasobów i rozdziału takiego wsparcia na lata 2021 i 2022 (Dz.U. L 437 z 28.12.2020, s. 1).

(38)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/696 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające Unijny program kosmiczny i Agencję Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 912/2010, (UE) nr 1285/2013 i (UE) nr 377/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE (Dz.U. L 170 z 12.5.2021, s. 69).

(39)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” oraz zasady uczestnictwa i upowszechniania obowiązujące w tym programie oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1290/2013 i (UE) nr 1291/2013 (Dz.U. L 170 z 12.5.2021, s. 1).

(40)  Rozporządzenie Rady (Euratom) 2021/765 z dnia 10 maja 2021 r. ustanawiające program badawczo-szkoleniowy Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej na lata 2021–2025 uzupełniający program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” oraz uchylające rozporządzenie (Euratom) 2018/1563 (Dz.U. L 167 I z 12.5.2021, s. 81).

(41)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1755 z dnia 6 października 2021 r. ustanawiające pobrexitową rezerwę dostosowawczą (Dz.U. L 357 z 8.10.2021, s. 1).

(42)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1718 z dnia 14 listopada 2018 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 726/2004 w odniesieniu do siedziby Europejskiej Agencji Leków (Dz.U. L 291 z 16.11.2018, s. 3).

(43)  Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2016/804 z dnia 17 maja 2016 r. zmieniające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 609/2014 w sprawie metod i procedury udostępniania tradycyjnych zasobów własnych, zasobów własnych opartych na VAT i zasobów własnych opartych na DNB oraz w sprawie środków w celu zaspokojenia potrzeb gotówkowych (Dz.U. L 132 z 21.5.2016, s. 85).

(5)  Z wyłączeniem pożyczek na RRF (NGEU) i na pomoc finansową.

(6)  Z wyłączeniem czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

(44)  Z wyłączeniem pożyczek wzajemnych na pomoc finansową.

(45)  Z wyłączeniem czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów

(46)  Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (z wyłączeniem inwestycji w fundusze rynku pieniężnego i instrumenty kapitałowe).

(47)  Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez nadwyżkę lub deficyt.

(48)  Np. w załączonym do projektu budżetu dokumencie roboczym XI w sprawie realizacji gwarancji budżetowych, wspólnego funduszu rezerw oraz oceny stabilności poziomu zobowiązań warunkowych wynikających z gwarancji budżetowych i pomocy finansowej na podstawie art. 41 ust. 5 rozporządzenia finansowego.

(49)  Ryzyko gwarancji w odniesieniu do portfeli kapitałowych oparte jest na wartości nominalnej, która jest objęta gwarancją.

(7)  Przy zastosowaniu współczynnika korygującego.

(8)  wypłacane przez pierwsze trzy lata po opuszczeniu stanowiska

(50)  Należy zauważyć, że w związku z zaokrągleniem danych liczbowych do mln EUR może się wydawać, że niektóre dane finansowe w poniższych tabelach nie sumują się.

(51)  Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 608/2014 z dnia 26 maja 2014 r. określające środki wykonawcze dotyczące systemu zasobów własnych Unii Europejskiej (Dz.U. L 168 z 7.6.2014, s. 29).

(52)  Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027(Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 11).

(53)  Dostosowanie techniczne ram finansowych na 2021 r. zgodnie z art. 4 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027, COM(2020) 848 final z 18.12.2020.

(54)  Rozporządzenie (UE) 2020/2094.

(55)  Ten program WRF obejmuje uzupełniającą pulę środków finansowych z NextGenerationEU na pakiet REACT-EU. Zob. rozdział 1.1 „Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027” w informacjach dodatkowych do sprawozdań z wykonania budżetu. W ustępie dotyczącym działu 2 sprecyzowano wkład tego programu WRF do pakietu REACT-EU.

(56)  Ten program WRF obejmuje uzupełniającą pulę środków finansowych z NextGenerationEU na pakiet REACT-EU. Zob. rozdział 1.1 „Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027” w informacjach dodatkowych do sprawozdań z wykonania budżetu. W ustępie dotyczącym działu 2 sprecyzowano wkład tego programu WRF do pakietu REACT-EU.

(57)  Ten program WRF obejmuje uzupełniającą pulę środków finansowych z NextGenerationEU na pakiet REACT-EU. Zob. rozdział 1.1 „Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027” w informacjach dodatkowych do sprawozdań z wykonania budżetu. W ustępie dotyczącym działu 2 sprecyzowano wkład tego programu WRF do pakietu REACT-EU.

(58)  Ten program WRF obejmuje uzupełniającą pulę środków finansowych z NextGenerationEU na pakiet REACT-EU. Zob. rozdział 1.1 „Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027” w informacjach dodatkowych do sprawozdań z wykonania budżetu. W ustępie dotyczącym działu 2 sprecyzowano wkład tego programu WRF do pakietu REACT-EU.

17.10.2022   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 399/240

Poświadczenie wiarygodności przedstawione przez Europejski Trybunał Obrachunkowy Parlamentowi Europejskiemu i Radzie – sprawozdanie niezależnego kontrolera

(2022/C 399/02)

Opinia

I.

 Trybunał zbadał:

a)

skonsolidowane sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej składające się ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego (1) oraz ze sprawozdań z wykonania budżetu (2) za rok budżetowy zakończony w dniu 31 grudnia 2021 r., zatwierdzone przez Komisję w dniu 28 czerwca 2022 r.;

b)

legalność i prawidłowość transakcji leżących u podstaw tych sprawozdań, zgodnie z postanowieniami art. 287 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

Wiarygodność rozliczeń

Opinia na temat wiarygodności rozliczeń

II.

 W opinii Trybunału skonsolidowane sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej (UE) za rok zakończony w dniu 31 grudnia 2021 r. przedstawia rzetelnie we wszystkich istotnych aspektach sytuację finansową Unii na dzień 31 grudnia 2021 r. oraz wyniki transakcji, przepływy pieniężne i zmiany w aktywach netto za zakończony w tym dniu rok budżetowy, zgodnie z przepisami rozporządzenia finansowego i z zasadami rachunkowości opartymi na powszechnie przyjętych międzynarodowych standardach rachunkowości sektora publicznego.

Legalność i prawidłowość transakcji leżących u podstaw rozliczeń

Dochody

Opinia na temat legalności i prawidłowości dochodów

III.

 W opinii Trybunału dochody leżące u podstaw rozliczeń za rok zakończony w dniu 31 grudnia 2021 r. są legalne i prawidłowe we wszystkich istotnych aspektach.

Wydatki

IV.

 W odniesieniu do 2021 r. Trybunał wydał dwie odrębne opinie na temat legalności i prawidłowości wydatków. Wynika to z faktu, że Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) ma charakter tymczasowy i jest realizowany i finansowany w zupełnie inny sposób niż normalne wydatki budżetowe objęte wieloletnimi ramami finansowymi (WRF).

Opinia negatywna na temat legalności i prawidłowości wydatków z budżetu UE

V.

 W opinii Trybunału, ze względu na wagę kwestii opisanych w uzasadnieniu wydania opinii negatywnej na temat legalności i prawidłowości wydatków budżetowych, w wydatkach z budżetu UE zatwierdzonych w zestawieniach wydatków za rok zakończony w dniu 31 grudnia 2021 r. występuje istotny poziom błędu.

Opinia na temat legalności i prawidłowości wydatków z RRF

VI.

 W opinii Trybunału wydatki z RRF zatwierdzone w zestawieniach wydatków za rok zakończony w dniu 31 grudnia 2021 r. są legalne i prawidłowe we wszystkich istotnych aspektach.

Podstawa wydania opinii

VII.

 Trybunał przeprowadził kontrolę zgodnie z wydanymi przez Międzynarodową Federację Księgowych (IFAC) Międzynarodowymi Standardami Rewizji Finansowej (ISA) i kodeksami etyki oraz Międzynarodowymi Standardami Najwyższych Organów Kontroli (ISSAI) wydanymi przez INTOSAI. Obowiązki Trybunału wynikające z tych standardów i kodeksów opisano bardziej szczegółowo w części sprawozdania dotyczącej zadań kontrolera. W tej części Trybunał przedstawił również więcej informacji na temat podstaw wydania opinii dotyczących dochodów (zob. pkt  XXXV ) i wydatków z RRF (zob. pkt  XXXVII ). Trybunał spełnił wymogi dotyczące niezależności i wywiązał się z innych obowiązków etycznych określonych w Kodeksie etyki zawodowych księgowych wydanym przez Radę Międzynarodowych Standardów Etycznych dla Księgowych. W jego przekonaniu uzyskane przezeń dowody kontroli stanowią wystarczającą i odpowiednią podstawę do wydania niniejszych opinii.

Uzasadnienie wydania opinii negatywnej na temat legalności i prawidłowości wydatków z budżetu UE

VIII.

 Według obliczeń Trybunału ogólny szacowany poziom błędu w wydatkach z budżetu UE zatwierdzonych w zestawieniach wydatków za rok zakończony w dniu 31 grudnia 2021 r. wynosi 3,0 %. W znacznej części tych wydatków występuje istotny poziom błędu. Dotyczy to przede wszystkim wydatków dokonywanych na zasadzie zwrotu kosztów, w przypadku których szacowany poziom błędu wynosi 4,7 %. W 2021 r. ich kwota wzrosła do 90,1 mld EUR i stanowiły one 63,2 % populacji objętej kontrolą Trybunału (3). Błędy wykryte przez Trybunał mają zatem istotny i rozległy wpływ na wydatki zatwierdzone za ten rok.

Kluczowe obszary badania

Trybunał przeanalizował zobowiązania z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych oraz innych świadczeń pracowniczych

IX.

 Na koniec 2021 r. w bilansie UE uwzględniono zobowiązania z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych oraz innych świadczeń pracowniczych w kwocie 122,5 mld EUR (w 2020 r. – 116,0 mld EUR), co stanowi niemal jedną czwartą łącznej kwoty zobowiązań z 2021 r. wynoszącej 496,4 mld EUR (w 2020 r. – 313,5 mld EUR).

X.

 Największa część zobowiązań z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych oraz innych świadczeń pracowniczych (109,7 mld EUR) jest związana z systemem emerytalno-rentowym dla urzędników i innych pracowników Unii Europejskiej (ang. Pension Scheme of European Officials – PSEO). W 2020 r. zobowiązania te wynosiły 100,7 mld EUR. Zobowiązanie zaksięgowane w sprawozdaniu finansowym odzwierciedla wartość bieżącą przewidywanych przyszłych płatności, których UE będzie musiała dokonać, by uregulować zobowiązania emerytalno-rentowe.

XI.

 Świadczenia emerytalne i rentowe pokrywane są z budżetu UE. Wprawdzie UE nie stworzyła odrębnego funduszu emerytalno-rentowego, aby pokryć koszt przyszłych zobowiązań w tym zakresie, niemniej państwa członkowskie wspólnie gwarantują ich wypłacanie, przy czym składki wnoszone przez urzędników pokrywają jedną trzecią kosztów finansowania systemu. Eurostat oblicza wartość odnośnych zobowiązań corocznie w imieniu księgowego Komisji, posługując się parametrami takimi jak profil wiekowy i średnia długość życia urzędników unijnych oraz założenia co do przyszłych warunków gospodarczych. Te parametry i założenia są dodatkowo oceniane przez aktuariuszy Komisji.

XII.

 Wzrost zobowiązań emerytalno-rentowych w 2021 r. wynika głównie ze spadku nominalnej stopy dyskontowej, na co wpłynął spadek globalnych stóp procentowych (4).

XIII.

 Drugim co do wielkości elementem zobowiązań z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych oraz innych świadczeń pracowniczych są szacowane zobowiązania UE na rzecz wspólnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych (ang. Joint Sickness Insurance Scheme – JSIS), które na koniec 2021 r. wyniosły 10,3 mld EUR (w 2020 r. – 12,9 mld EUR). Zobowiązania te są związane z kosztami opieki zdrowotnej przysługującej członkom personelu UE, płatnymi po okresie aktywności zawodowej pracowników (po odliczeniu ich składek).

XIV.

 W ramach kontroli Trybunał ocenia – w odniesieniu do wspomnianych wyżej systemów – przyjęte założenia aktuarialne i wynikającą z nich wycenę. Trybunał opiera swoją ocenę na pracach zewnętrznych, niezależnych aktuariuszy, dokonując przy tym weryfikacji podstawowych danych leżących u podstaw obliczeń oraz parametrów aktuarialnych i obliczeń kwoty zobowiązań. Bada również prezentację odnośnej pozycji w skonsolidowanym bilansie i w informacjach dodatkowych do skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

XV.

 Trybunał stwierdza, że ogólna szacowana kwota zobowiązań z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych oraz innych świadczeń pracowniczych podana w skonsolidowanym bilansie jest przedstawiona rzetelnie i wiarygodnie.

Trybunał przeanalizował istotne szacunki na koniec roku przedstawione w sprawozdaniu finansowym

XVI.

 Na koniec 2021 r. szacunkowa wartość poniesionych wydatków kwalifikowalnych należnych beneficjentom, ale jeszcze nie zgłoszonych, wynosiła 129,9 mld EUR (w 2020 r. – 107,8 mld EUR). Kwoty te zostały zaksięgowane jako rozliczenia międzyokresowe (5).

XVII.

 Wzrost tej szacunkowej kwoty jest powiązany głównie z instrumentem RRF stanowiącym trzon tymczasowego instrumentu odbudowy Next Generation EU (NGEU), który ma pomóc w usuwaniu bezpośrednich szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych pandemią COVID-19. Płatności na rzecz państw członkowskich w ramach tego instrumentu są dokonywane w transzach zgodnie z ustalonym z góry harmonogramem do 2026 r. Na koniec 2021 r. rozliczenia międzyokresowe bierne w ramach RRF wyniosły 12,3 mld EUR.

XVIII.

 W celu dokonania oceny tych szacunków na koniec roku Trybunał zbadał ustanowiony przez Komisję system służący do obliczeń związanych z rozdzielaniem okresów sprawozdawczych, tak aby upewnić się co do jego poprawności i kompletności w dyrekcjach generalnych, w których poniesiono większość wydatków. Podczas prac kontrolnych przeprowadzonych na próbie faktur i płatności zaliczkowych Trybunał zweryfikował odnośne obliczenia związane z rozdzielaniem okresów sprawozdawczych, aby wyeliminować ryzyko nieprawidłowego ujęcia rozliczeń międzyokresowych. Zwrócił się również do służb księgowych Komisji o wyjaśnienia dotyczące ogólnej metodyki ustalania tych wartości szacunkowych.

XIX.

 Trybunał stwierdza, że ogólna szacowana kwota rozliczeń międzyokresowych biernych i innych płatności zaliczkowych na rzecz państw członkowskich podana w skonsolidowanym bilansie jest przedstawiona rzetelnie.

Trybunał dokonał przeglądu aktywów wynikających z wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE

XX.

 Od 1 lutego 2020 r. Zjednoczone Królestwo nie jest już państwem członkowskim UE. W myśl postanowień umowy o wystąpieniu z UE Zjednoczone Królestwo zobowiązało się do przestrzegania wszystkich zobowiązań finansowych wynikających z członkostwa w UE zgodnie z poprzednimi wieloletnimi ramami finansowymi. W okresie przejściowym, który zakończył się 31 grudnia 2020 r., Zjednoczone Królestwo nadal przekazywało wkład do budżetu UE i korzystało z unijnych środków budżetowych tak samo, jak gdyby nadal było państwem członkowskim.

XXI.

 Po upływie tego okresu dalsze wzajemne obowiązki ciążące na UE i Zjednoczonym Królestwie prowadzą do powstania określonych zobowiązań i wierzytelności UE, które muszą zostać uwzględnione w rocznym sprawozdaniu finansowym Unii. Jak wynika z szacunków Komisji, w dniu bilansowym w sprawozdaniu finansowym UE wykazano wierzytelność netto Zjednoczonego Królestwa w kwocie 41,8 mld EUR (w 2020 r. – 47,5 mld euro), przy czym szacuje się, że 10,9 mld EUR z tej kwoty zostanie wypłacone w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

XXII.

 Mechanizm dokonywania płatności mający zastosowanie w przypadku wzajemnych obowiązków wynikających z umowy o wystąpieniu z UE został opisany w art. 148 tej umowy („Płatności po 2020 r.”). W 2021 r. kwota należna od Zjednoczonego Królestwa na mocy art. 136 i art. 140–147 wyniosła 11,9 mld EUR. Łączna kwota płatności przekazanych przez Zjednoczone Królestwo w tym roku wyniosła natomiast 6,8 mld EUR. Pozostałe saldo na koniec roku w wysokości 5,1 mld EUR było płatne w pięciu równych miesięcznych transzach od stycznia do maja 2022 r. włącznie, zgodnie z mechanizmem opisanym w art. 148 umowy o wystąpieniu z UE.

XXIII.

 W ramach rutynowych procedur kontrolnych Trybunał omówił z Komisją aktualność, poprawność i kompletność informacji na temat aktywów i dokonanych płatności. Kontrolerzy Trybunału ponownie obliczyli wspomniane kwoty, uzgodnili je z leżącymi u podstaw obliczeń zapisami księgowymi i sprawdzili poprawność wszelkich przyjętych założeń.

XXIV.

 W wyniku kontroli Trybunał stwierdził, że w skonsolidowanym rocznym sprawozdaniu finansowym przedstawiono rzetelnie szacunki dotyczące łącznych aktywów w związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE.

Trybunał przeanalizował wpływ inwazji Rosji na Ukrainę na sprawozdanie finansowe

XXV.

 24 lutego 2022 r. Rosja dokonała inwazji na Ukrainę. Ponieważ UE zapewnia pomoc Ukrainie w postaci pożyczek i dotacji, Trybunał przeanalizował obliczenia Komisji dotyczące odnośnej ekspozycji UE na ryzyko finansowe oraz dane leżące u podstaw tych obliczeń, aby upewnić się, że skutki tego istotnego wydarzenia są odpowiednio odzwierciedlone w sprawozdaniu finansowym UE. Trybunał porównał obliczenia Komisji ze swoimi własnymi wyliczeniami oraz z dostępnymi danymi w tym zakresie.

XXVI.

 Na tej postawie stwierdził, że inwazja Rosji na Ukrainę została odpowiednio ujęta jako zdarzenie po dniu bilansowym niewymagające dokonania korekt, a jej skutki zostały właściwie ujawnione i rzetelnie przedstawione w skonsolidowanym rocznym sprawozdaniu finansowym.

Trybunał przeanalizował wpływ działań związanych z pandemią COVID-19 na sprawozdanie finansowe

XXVII.

 Pandemia COVID-19 wyrządziła poważne szkody w gospodarce i finansach publicznych państw członkowskich. Komisja Europejska uruchomiła znaczne środki, by wzmocnić sektory zdrowia publicznego w państwach członkowskich oraz złagodzić skutki społeczno-gospodarcze pandemii w UE. Podjęte przez nią działania obejmowały sfinansowanie zakupu pilnie potrzebnych środków medycznych, zezwolenie na większą elastyczność w korzystaniu ze wsparcia finansowego ze środków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz udzielenie państwom członkowskim pożyczek na korzystnych warunkach. Inicjatywy te miały istotny wpływ na sprawozdania finansowe.

XXVIII.

 W ramach rutynowych procedur kontrolnych Trybunał skontrolował aktywa, zobowiązania, dochody i wydatki, w tym w odniesieniu do działań podjętych przez Komisję. W wyniku kontroli stwierdził, że zostały one przedstawione rzetelnie w skonsolidowanym rocznym sprawozdaniu finansowym.

Inne kwestie

XXIX.

 Kierownictwo odpowiada za przedstawienie „pozostałych informacji”, przy czym termin ten obejmuje najistotniejsze kwestie finansowe w danym roku, ale nie skonsolidowane sprawozdanie finansowe czy sprawozdanie Trybunału na jego temat. Opinia Trybunału na temat skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie uwzględnia tych pozostałych informacji, a Trybunał nie formułuje żadnych wniosków na temat ich wiarygodności. W kontekście kontroli skonsolidowanego sprawozdania finansowego zadaniem Trybunału jest zaznajomienie się z pozostałymi informacjami i rozważenie, czy w znaczący sposób odbiegają one od skonsolidowanego sprawozdania finansowego bądź czy wiedza zdobyta przez Trybunał w toku kontroli lub w inny sposób wydaje się istotnie zniekształcona. Jeśli Trybunał dojdzie do wniosku, że w pozostałych informacjach występują istotne zniekształcenia, jest zobowiązany zgłosić ten fakt. Trybunał nie zgłasza żadnych uwag w tym zakresie.

Zadania kierownictwa

XXX.

 Zgodnie z art. 310–325 TFUE oraz z rozporządzeniem finansowym kierownictwo odpowiada za sporządzenie i prezentację skonsolidowanego sprawozdania finansowego UE zgodnie z powszechnie przyjętymi międzynarodowymi standardami rachunkowości sektora publicznego oraz za legalność i prawidłowość transakcji leżących u podstaw tego sprawozdania. Do zadań kierownictwa należy także zaprojektowanie, wdrożenie i utrzymywanie systemu kontroli wewnętrznej umożliwiającego sporządzenie i prezentację sprawozdania finansowego, które nie zawiera istotnych zniekształceń spowodowanych nadużyciem lub błędem. Kierownictwo odpowiada również za dopilnowanie, by ujęte w sprawozdaniu finansowym działania, transakcje finansowe i informacje były zgodne z obowiązującymi przepisami (aktami prawodawczymi, regulacjami, zasadami i normami). Ostateczną odpowiedzialność za legalność i prawidłowość transakcji leżących u podstaw rozliczeń UE ponosi Komisja (art. 317 TFUE).

XXXI.

 Przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego kierownictwo odpowiada za ocenę zdolności UE do kontynuacji działalności, za ujawnienie, w stosownych przypadkach, problematycznych kwestii związanych z kontynuacją działalności oraz za prowadzenie rachunkowości przy założeniu kontynuacji działalności, chyba że zamierza zlikwidować jednostkę lub zaprzestać działalności albo nie ma żadnej realnej alternatywy dla likwidacji lub zaprzestania działalności.

XXXII.

 Nadzór nad sprawozdawczością finansową UE należy do zadań Komisji.

XXXIII.

 Zgodnie z rozporządzeniem finansowym (tytuł XIII) księgowy Komisji ma obowiązek przekazać skonsolidowane sprawozdanie finansowe UE do kontroli najpierw w wersji wstępnej do dnia 31 marca kolejnego roku, a w wersji ostatecznej do 31 lipca. Już wstępne sprawozdanie finansowe powinno przedstawiać prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji finansowej UE. W związku z tym konieczne jest, aby wszystkie pozycje we wstępnej wersji sprawozdania zostały zaprezentowane w formie końcowych obliczeń, tak by Trybunał mógł wykonać powierzone mu zadania zgodnie z tytułem XIII rozporządzenia finansowego we wskazanych terminach. Jakiekolwiek zmiany wstępnej wersji sprawozdania, które zostaną naniesione w ostatecznej wersji sprawozdania, powinny być co do zasady jedynie skutkiem ustaleń Trybunału.

Zadania Trybunału dotyczące kontroli skonsolidowanego sprawozdania finansowego i transakcji leżących u jego podstaw

XXXIV.

 Celem Trybunału jest uzyskanie wystarczającej pewności, że skonsolidowane sprawozdanie finansowe UE nie zawiera istotnych zniekształceń, a leżące u jego podstaw transakcje są legalne i prawidłowe, a także przedstawienie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, na podstawie przeprowadzonej kontroli, poświadczenia wiarygodności dotyczącego wiarygodności rozliczeń oraz legalności i prawidłowości transakcji leżących u ich podstaw. Wystarczająca pewność oznacza z kolei wysoki poziom pewności, lecz nie stanowi gwarancji, że kontrola wykaże wszystkie przypadki istotnych zniekształceń lub niezgodności, które mogą zaistnieć. Mogą one być spowodowane nadużyciem lub błędem i są uważane za istotne, jeżeli można zasadnie oczekiwać, że pojedynczo lub łącznie wpłyną one na decyzje gospodarcze podejmowane na podstawie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

XXXV.

 Jeśli chodzi o dochody, do celów przeprowadzanej przez Trybunał kontroli zasobów własnych opartych na VAT i DNB jako punkt wyjścia przyjmuje się zagregowane dane makroekonomiczne, na podstawie których obliczane są te zasoby, oraz ocenia się stosowane w Komisji systemy przetwarzania tych danych do momentu otrzymania wkładów państw członkowskich i uwzględnienia ich w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. W przypadku tradycyjnych zasobów własnych Trybunał bada rozliczenia organów celnych i analizuje przepływ opłat celnych do momentu otrzymania tych kwot przez Komisję i ujęcia ich w sprawozdaniu rocznym. Jeżeli chodzi o należności celne, istnieje ryzyko, że importerzy nie złożą odnośnego zgłoszenia celnego lub złożą nieprawidłowe zgłoszenie. Faktycznie uiszczone należności celne przywozowe mogą zatem okazać się mniejsze niż kwota, która teoretycznie powinna była zostać pobrana – różnica ta jest znana pod nazwą „luki w należnościach celnych”. Te nieuiszczone należności nie są ujęte w systemach rachunkowości państw członkowskich w zakresie TZW i nie wchodzą w zakres opinii pokontrolnej Trybunału dotyczącej dochodów.

XXXVI. Jeżeli chodzi o wydatki, Trybunał bada transakcje płatnicze po tym, jak wydatki zostaną poniesione, zaksięgowane i zatwie

 rdzone. Badanie to obejmuje wszystkie kategorie płatności w chwili, gdy są one dokonywane, z wyjątkiem zaliczek. Trybunał bada zaliczki po przedstawieniu przez odbiorcę środków dowodów na ich właściwe wykorzystanie oraz przyjęciu tych dowodów przez daną instytucję lub organ poprzez rozliczenie danej zaliczki, co może mieć miejsce dopiero w kolejnym roku.

XXXVII.

 W tym roku po raz pierwszy Trybunał zbadał wydatki z RRF. W odróżnieniu od pozostałych wydatków z budżetu UE, które są dokonywane na zasadzie zwrotu kosztów lub po spełnieniu pewnych warunków, w przypadku RRF warunkiem uzyskania płatności jest osiągnięcie w zadowalającym stopniu uzgodnionych wcześniej kamieni milowych lub wartości docelowych. W związku z tym Trybunał zbadał, czy Komisja zgromadziła wystarczające i odpowiednie dowody na poparcie swojej oceny spełnienia tego warunku. W zakres tej oceny nie wchodzi badanie zgodności z innymi przepisami krajowymi i unijnymi.

XXXVIII.

 Trybunał stosuje profesjonalny osąd i zachowuje zawodowy sceptycyzm przez cały okres trwania kontroli. Ponadto Trybunał:

a)

określa i ocenia ryzyko wystąpienia – w wyniku nadużyć lub błędów – istotnych nieprawidłowości w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym lub istotnej niezgodności transakcji leżących u podstaw tego sprawozdania z wymogami przepisów UE. Trybunał opracowuje i przeprowadza procedury kontroli w odpowiedzi na to ryzyko oraz uzyskuje dowody kontroli, które stanowią wystarczającą i odpowiednią podstawę do wydania opinii. Przypadki istotnego zniekształcenia lub niezgodności są trudniejsze do wykrycia, jeśli takie zniekształcenie lub niezgodność wynika z nadużycia, a nie z błędu, ponieważ nadużycie może wiązać się ze zmową, fałszerstwem, umyślnymi zaniechaniami, podaniem fałszywych informacji lub obejściem kontroli wewnętrznej. W rezultacie ryzyko, że przypadki te nie zostaną wykryte, jest wyższe;

b)

dąży do zrozumienia systemu kontroli wewnętrznej istotnego w kontekście odnośnej kontroli, tak by wypracować stosowne procedury kontroli, nie zaś w celu wydania opinii na temat skuteczności kontroli wewnętrznej;

c)

ocenia stosowność przyjętych przez kierownictwo zasad (polityki) rachunkowości oraz racjonalność szacunków księgowych sporządzonych przez kierownictwo i odnośnych informacji;

d)

wyraża opinię, czy kierownictwo właściwie prowadziło rachunkowość przy założeniu kontynuacji działalności, oraz, na podstawie uzyskanych dowodów kontroli, ocenia, czy występuje istotny poziom niepewności w odniesieniu do zdarzeń lub uwarunkowań, które mogą podać w istotną wątpliwość zdolność jednostki do kontynuowania działalności. Jeśli Trybunał stwierdzi, że taki poziom niepewności istnieje, ma obowiązek zwrócić uwagę w swoim sprawozdaniu na odpowiednie informacje ujawnione w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym bądź – jeśli takie ujawnione informacje są niewystarczające – wydać opinię zmodyfikowaną. Wnioski Trybunału opierają się na dowodach kontroli uzyskanych do momentu sporządzenia sprawozdania. Przyszłe zdarzenia lub okoliczności mogą jednak spowodować, że jednostka zaprzestanie kontynuowania działalności;

e)

ocenia ogólną prezentację, strukturę i treść skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w tym wszystkie przedstawione w nim informacje, a także orzeka, czy sprawozdanie to rzetelnie przedstawia transakcje i zdarzenia leżące u jego podstaw;

f)

uzyskuje wystarczające i odpowiednie dowody kontroli odnoszące się do informacji finansowych dotyczących jednostek objętych zakresem konsolidacji UE, pozwalające wyrazić opinię na temat skonsolidowanego sprawozdania finansowego i transakcji leżących u jego podstaw. Trybunał jest odpowiedzialny za kierowanie kontrolą, jej nadzorowanie i przeprowadzenie, a także ponosi wyłączną odpowiedzialność za opinię pokontrolną.

XXXIX.

 Trybunał informuje kierownictwo m.in. o planowanym zakresie i terminach przeprowadzenia kontroli, jak również o istotnych ustaleniach, w tym o wszelkich poważnych uchybieniach w systemie kontroli wewnętrznej.

XL.

 Spośród kwestii omówionych z Komisją i innymi skontrolowanymi jednostkami Trybunał wskazuje te, które miały największe znaczenie w kontroli skonsolidowanego sprawozdania finansowego i które w związku z tym określane są mianem kluczowych obszarów badania w bieżącym okresie. Trybunał opisuje te kwestie w swoim sprawozdaniu, chyba że przepisy prawa zakazują podania ich do wiadomości publicznej bądź jeśli, w niezmiernie rzadkich przypadkach, Trybunał stwierdzi, że dana kwestia nie powinna zostać poruszona w sprawozdaniu, ponieważ można racjonalnie założyć, że negatywne konsekwencje takiego kroku przeważą nad korzyściami dla interesu publicznego.

14 lipca 2022 r.

Klaus-Heiner LEHNE

Prezes

Europejskiego Trybunału Obrachunkowego

12, rue Alcide De Gasperi – L-1615 Luksemburg

(1)  Skonsolidowane sprawozdanie finansowe obejmuje bilans, sprawozdanie z finansowych wyników działalności, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w aktywach netto oraz podsumowanie istotnych zasad rachunkowości i inne informacje dodatkowe (łącznie ze sprawozdawczością dotyczącą segmentów działalności).

(2)  Sprawozdania z wykonania budżetu obejmują również informacje dodatkowe.

(3)  Więcej informacji przedstawiono w pkt 1.22–1.27 sprawozdania rocznego za 2021 r.

(4)  Roczne sprawozdanie finansowe UE za 2021 r., pkt 2.9 informacji dodatkowej.

(5)  Obejmują one rozliczenia międzyokresowe bierne w wysokości 77,8 mld EUR po stronie zobowiązań oraz, po stronie aktywów, kwotę 52,1 mld EUR, o którą pomniejszono wartość zaliczek.