Rezolucja Europejskiego Komitetu Regionów – Polityka gospodarcza dla strefy euro oraz w świetle rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2019 r.

(2018/C 461/01)

Dokument przedłożony przez grupy polityczne EPL, PES, ALDE, EA i EKR

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW,

—	uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej dotyczący rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2018 r. (1) oraz europejski semestr 2018,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 października 2017 r. w sprawie europejskiego semestru 2017, w świetle rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2018 r., oraz swoją rezolucję z dnia 1 lutego 2018 r. w sprawie sporządzonej przez Komisję Europejską rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2018 r.,

—	uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 26 października 2017 r. w sprawie polityki gospodarczej strefy euro (2) oraz rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2018 r. w sprawie rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2018 r.,

1.

Odnotowuje ogólnie powolne i nierównomierne tempo istotnych dla UE reform strukturalnych w całej UE, mierzone wskaźnikiem wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów (3). Podkreśla, że we wszystkich państwach członkowskich potrzebne są reformy mające na celu wspieranie konkurencyjności i wzrostu gospodarczego oraz zwiększenie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz konwergencji gospodarczej, a także odporności na wstrząsy zewnętrzne, co ma kluczowe znaczenie dla stabilności strefy euro. Podkreśla, że przede wszystkim brak odpowiedzialności na szczeblu krajowym oraz częściowo także niewystarczające zdolności administracyjne i instytucjonalne są powszechnie postrzegane jako główne czynniki przyczyniające się do niezadowalających wyników w zakresie wdrażania zaleceń dla poszczególnych krajów (4).

2.

Odnotowuje duży wzrost liczby zaleceń dla poszczególnych krajów bezpośrednio skierowanych do władz lokalnych i regionalnych (36 % w 2018 r. w porównaniu z 24 % w 2017 r.) (5). Zauważa również, że biorąc pod uwagę te zalecenia dla poszczególnych krajów, które choćby pośrednio odnoszą się do władz lokalnych i regionalnych, oraz te, które nie odnoszą się do nich, ale mają wpływ na szczeblu terytorialnym, zalecenia o charakterze terytorialnym stanowią w sumie 83 % wszystkich zaleceń dla poszczególnych krajów (w porównaniu z 76 % w 2017 r.).

3.

Odnotowuje, że w 48 % ze 124 zaleceń, które w 2018 r. zostały skierowane do władz lokalnych i regionalnych lub dotyczą wyzwań związanych z dysproporcjami terytorialnymi, potwierdzono to, co zostało już opublikowane w 2015 r. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzoną przez Komisję Europejską ocenę wieloletnią wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów, z której wynika, że od początku europejskiego semestru w 2011 r. ponad dwie trzecie zaleceń wdrożono co najmniej na poziomie określanym jako „pewien postęp” (6), przy czym ubolewa nad utrzymującym się brakiem przejrzystości w odniesieniu do kryteriów, na których opiera się taka ocena.

4.

Podkreśla, że europejski semestr musi być dostosowany do długoterminowej unijnej strategii wdrażania Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 na szczeblu UE. Przejście do nowych europejskich ram strategicznych, które zastąpią strategię „Europa 2020”, byłoby sprzyjającą okazją do zreformowania zarządzania europejskim semestrem.

5.

Zdecydowanie nalega, aby zalecenia dla poszczególnych krajów wyraźnie odnosiły się do wyzwań terytorialnych oraz roli władz lokalnych i regionalnych w ich określaniu ipodejmowaniu działań w odpowiedzi na nie, jak również aby wyzwania o charakterze terytorialnym i przyszłe scenariusze zostały jednoznacznie przeanalizowane i uwzględnione w rocznej analizie wzrostu gospodarczego i sprawozdaniach krajowych oraz aby znalazły one odzwierciedlenie w krajowych programach reform.

6.

Podkreśla potrzebę zagwarantowania pełnej zgodności europejskiego semestru z celem spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej określonym w Traktacie o Unii Europejskiej oraz sugeruje, aby zalecenia dla poszczególnych krajów stanowiły odpowiedź na wieloletnie wyzwania dotyczące spójności stojące przed państwami członkowskimi.

7.

Z zadowoleniem przyjmuje uwzględnienie w europejskim semestrze priorytetów Europejskiego filaru praw socjalnych i podkreśla, że w 45 % zaleceń dla poszczególnych krajów na rok 2018 powierzono pewną rolę władzom lokalnym i regionalnym lub wskazano wyzwania związane z dysproporcjami terytorialnymi w zakresie praw socjalnych (7).

8.

Ponownie stwierdza, że zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych jako partnerów w planowaniu i realizacji europejskiego semestru, europejskim semestrze, wraz z przyjęciem rozwiązań w zakresie wielopoziomowego sprawowania rządów oraz wyraźnie uznaną, stałą i zorganizowaną rolą władz lokalnych i regionalnych, znacznie zwiększyłoby odpowiedzialność za zalecenia dla poszczególnych krajów na szczeblu krajowym. Podkreśla, że zaangażowanie to nabiera jeszcze większego znaczenia w kontekście ściślejszego powiązania polityki spójności z europejskim semestrem w ramach WRF na lata 2021–2027 oraz ewentualnego przyjęcia Programu wspierania reform, który również byłby zarządzany w ramach europejskiego semestru.

9.

Zwraca w związku z tym uwagę na potrzebę zapewnienia lepszej koordynacji i synergii procesu europejskiego semestru z podejściem opartym na zarządzaniu dzielonym oraz zapewnienia zdecentralizowanego charakteru europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Ponawia swoją propozycję, by UE przyjęła kodeks postępowania mający na celu zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w proces europejskiego semestru (8), i podkreśla, że taki wniosek jest zgodny z zasadą pomocniczości oraz obecnym podziałem uprawnień i kompetencji między różne szczeble władzy w państwach członkowskich. Zauważa, że kodeks postępowania powinien uwzględniać odpowiednie doświadczenia zdobyte od czasu przyjęcia europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych służących realizacji polityki spójności (9), a także istniejące dobre praktyki dotyczące szerokiego udziału władz lokalnych i regionalnych w procesie europejskiego semestru w niektórych krajach.

10.

Z zadowoleniem przyjmuje zdecydowane zalecenie unijnej grupy zadaniowej ds. zasad pomocniczości, proporcjonalności i „robić mniej, ale efektywniej”, „aby państwa członkowskie kierowały się wskazówkami Komisji dotyczącymi zachęcania do większego udziału i większej odpowiedzialności za zalecenia dla poszczególnych krajów, biorąc pod uwagę fakt, że […] reformy gospodarcze mogą wywoływać skutki na wszystkich szczeblach sprawowania rządów […]. Działania te nie powinny ograniczać się do administracji krajowej, obejmując również władze lokalne i regionalne, partnerów społecznych i całe społeczeństwo obywatelskie” (10).

11.

Ubolewa, że Komisja nadal nie przedstawiła definicji „reform strukturalnych” w kontekście zarządzania gospodarczego UE i ewentualnego wsparcia w ramach programów UE, takich jak projekt programu wspierania reform. W tym kontekście ponownie podkreśla, że zgodnie z zasadą pomocniczości zakres reform strukturalnych kwalifikujących się do wsparcia UE powinien być ograniczony do tych strategicznych dziedzin polityki, które są istotne dla wdrażania celów zapisanych w Traktacie UE i które dotyczą bezpośrednio kompetencji UE. Odrzuca wszelkie propozycje finansowania w państwach członkowskich nieokreślonych reform strukturalnych, które nie zostały poddane uprzedniej ocenie europejskiej wartości dodanej i które nie są bezpośrednio związane z kompetencjami UE zapisanymi w Traktacie. W tym kontekście KR przywołuje swą rezolucję z dnia 1 lutego 2018 r., w której odrzucił wniosek Komisji Europejskiej dotyczący rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów (UE) nr 1303/2013 z dnia 6 grudnia 2017 r. (11).

12.

Podkreśla, że stan finansów lokalnych i regionalnych wymaga, aby ponownie skoncentrować na nim uwagę na szczeblu europejskim i krajowym. Z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym skierowanie przez prezydencję austriacką wniosku do KR-u o przeanalizowanie tej kwestii. Przypomina, że budżety władz lokalnych i regionalnych, w tym w szczególności budżety na wydatki socjalne i opiekę społeczną, były jednymi z pierwszych, które odczuły kryzys finansowy i gospodarczy oraz wynikające z nich konsolidacje budżetowe i cięcia transferów rządowych. Zauważa, że choć od kryzysu mija dziesięć lat, finanse wielu samorządów lokalnych i regionalnych są nadal ograniczone.

13.

Ponownie wyraża zaniepokojenie utrzymującym się niskim poziomem inwestycji publicznych w UE, w szczególności inwestycji podejmowanych przez władze lokalne i regionalne, których poziom – wyrażony jako udział w PKB (12) – jest w 2017 r. nadal o ponad 30 % niższy niż w 2009 r. Z żalem stwierdza zatem, że często skutki polityki konsolidacji budżetowej są najbardziej odczuwalne w obszarze inwestycji publicznych, pomimo że inwestycje te mają bezpośredni wpływ na lokalne gospodarki i codzienne życie obywateli. Jest ponadto zaniepokojony rosnącą centralizacją inwestycji: udział inwestycji publicznych dokonywanych przez władze lokalne i regionalne – jakkolwiek stanowiących nadal ponad 50 % w UE – spadł zauważalnie w porównaniu z poziomem 60 % w latach dziewięćdziesiątych (13).

14.

Z zadowoleniem przyjmuje ambicję Komisji, aby we wniosku dotyczącym ustanowienia programu InvestEU szerzej wykorzystać doświadczenia związane z Europejskim Funduszem na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) i planem inwestycyjnym dla Europy. Przyznaje, że wnioskowane rozporządzenie może uprościć korzystanie z instrumentów finansowych, czego od dawna domaga się KR, ponieważ obecna złożoność stanowi przeszkodę dla powszechnego i skutecznego wykorzystania.

15.

Ubolewa z powodu tendencji do zwiększonego protekcjonizmu w handlu międzynarodowym i ostrzega przed negatywnymi konsekwencjami zagrażania wielostronnej współpracy handlowej i systemom rozstrzygania sporów. Powtarza jednak swoją opinię, że nowe inicjatywy dotyczące wolnego handlu muszą być poprzedzane ocenami skutków, które ułatwiają rozpoznanie i skwantyfikowanie na wczesnym etapie ewentualnego asymetrycznego wpływu na europejskie regiony, aby umożliwić podjęcie szybkich działań politycznych.

16.

Podkreśla, że polityka handlowa jest objęta wyłączną kompetencją UE, a Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG) jest obecnie jednym z instrumentów łagodzących ewentualne negatywne skutki uboczne decyzji w polityce handlowej. Wyraża ubolewanie, że w przeszłości środki dostępne z EFG nie zostały w pełni wykorzystane, i zauważa, że niektóre państwa członkowskie wcześniej zdecydowały się na skorzystanie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. KR szczegółowo przeanalizuje w odrębnej opinii, czy wniosek Komisji Europejskiej dotyczący rozszerzenia zakresu i roli EFG, a także obniżenia ustalonych w nim progów, zagwarantuje wniesienie wartości dodanej przez zreformowany EFG oraz pozwoli uniknąć pokrywania się EFG z Europejskim Funduszem Społecznym Plus i kompromisów między obydwoma funduszami, jak ma to obecnie miejsce (14).

17.

Ponawia apel o silną i całościową strategię polityki przemysłowej UE, która umożliwi przemysłowi europejskiemu, a zwłaszcza MŚP, podejmowanie wyzwań i wykorzystywanie szans stwarzanych przez cyfryzację i dekarbonizację, ze zwróceniem szczególnej uwagi na inwestycje we wzmacnianie wykorzystania technologii przez MŚP i specjalizację pracowników za pomocą kształcenia ustawicznego. Ponownie podkreśla kluczową rolę władz lokalnych i regionalnych w budowaniu regionalnych ekosystemów innowacji i klastrów innowacyjnych, które są niezbędne dla powodzenia innowacji. Podkreśla, że jednolity rynek europejski stanowi rdzeń integracji gospodarczej i politycznej UE, i wskazuje, że wciąż trwa tworzenie jednolitego rynku, który pozostaje niepełny w pewnych obszarach, mających wpływ w szczególności na konsumentów i MŚP. Z zadowoleniem przyjmuje również wniosek Komisji dotyczący nowego programu na rzecz jednolitego rynku po 2020 r., zapewniającego ramy wspierające środki na rzecz poprawy konkurencyjności europejskich MŚP.

18.

Zauważa, że potrzeba poprawy zdolności administracyjnych i instytucjonalnych leży u podstaw większości reform strukturalnych wskazanych w ramach europejskiego semestru. Podkreśla, że inne priorytety polityczne to jedna z głównych przyczyn niezadowalającej realizacji reform strukturalnych w kontekście europejskiego semestru; w poszczególnych krajach dochodzą do tego jeszcze niewystarczające zdolności administracyjne i instytucjonalne na różnych szczeblach sprawowania rządów i administracji: niewystarczające zdolności utrudniają bowiem inwestycje publiczne i prywatne, obniżają jakość usług publicznych świadczonych na rzecz obywateli i spowalniają wdrażanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz innych programów UE. Podkreśla, że w 2018 r. 63 % wszystkich zaleceń skierowanych bezpośrednio do władz lokalnych i regionalnych dotyczyło poprawy zdolności administracyjnych.

19.

Zauważa, że chociaż wnioski złożone w ramach programu wspierania reform strukturalnych pochodziły z większości państw członkowskich, to jednak problem dotyczący jakości i zdolności administracji publicznej jest poważniejszy w wielu krajach Europy Południowej i Wschodniej (15). Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że władze lokalne i regionalne mają dostęp do programu wspierania reform strukturalnych, i wzywa Komisję do zachęcania państw członkowskich, aby zajęły się potrzebami samorządów terytorialnych w zakresie budowania zdolności. Z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Komisji w zwiększanie koordynacji działań na rzecz budowania zdolności, które finansowane są przez UE, i przypomina, że Komisja powinna zrobić to w sposób przejrzysty, publikując jeden dokument strategiczny (16).

20.

Wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny sposobu transpozycji przepisów Unii dotyczących zamówień publicznych do ustawodawstwa krajowego i sposobu ich wdrażania, ze zwróceniem uwagi zarówno na sposób ich wdrażania na szczeblu lokalnym i regionalnym – w świetle znaczenia samorządów terytorialnych w dziedzinie zamówień publicznych – jak i zakres, w jakim nowe normy doprowadziły do uproszczenia lub skomplikowania regulacji w tym obszarze. Zauważa, że konieczne są większe postępy w zakresie elektronicznych zamówień publicznych oraz że państwa członkowskie powinny dążyć do szybkiej cyfrowej transformacji procedur i wprowadzenia elektronicznych procesów na wszystkich głównych etapach zamówień.

21.

Zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu, prezydencji austriackiej w Radzie oraz przewodniczącemu Rady Europejskiej.

---

(1)  COM(2017) 690 final.

(2)  http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&reference=P8-TA-2017-0418&language=PL&ring=A8-2017-0310.

(3)  Komunikat Komisji w sprawie zaleceń dla poszczególnych krajów na 2018 r., s. 3 (http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2018/PL/COM-2018-400-F1-PL-MAIN-PART-1.PDF); zob. również przeprowadzona przez Komisję ocena skutków załączona do wniosku w sprawie Programu wspierania reform http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/10102/2018/EN/SWD-2018-310-F1-EN-MAIN-PART-1.PDF.

(4)  Zob. s. 23–26 oceny skutków, do której odsyła poprzedni przypis.

(5)  http://portal.cor.europa.eu/europe2020/Documents/publi-file/2018-Territorial-Analysis-of-CSRs/2018_CSRs_draft_final.pdf.

(6)  Komunikat Komisji w sprawie zaleceń dla poszczególnych krajów na 2018 r., s. 3.

(7)  http://portal.cor.europa.eu/europe2020/Documents/publi-file/2018-Territorial-Analysis-of-CSRs/2018_CSRs_draft_final.pdf.

(8)  Zob. opinia KR-u „Ulepszenie zarządzania europejskim semestrem – kodeks postępowania dotyczący udziału władz lokalnych i regionalnych”, przyjęta w dniu 11 maja 2017 r.

(9)  Rozporządzenie delegowane w sprawie europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (nr 240/2014).

(10)  https://ec.europa.eu/commission/files/report-task-force-subsidiarity-proportionality-and-doing-less-more-efficiently_en.

(11)  COM(2017) 826 final.

(12)  Źródło: Eurostat https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/refreshTableAction.do?tab=table&plugin=1&pcode=tec00022&language=en).

(13)  Komisja Europejska, siódme sprawozdanie w sprawie spójności (s. 168).

(14)  https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR13_07/SR13_07_PL.pdf.

(15)  Dowody potwierdzające te problemy zostały streszczone na s. 27 przeprowadzonej przez Komisję oceny skutków załączonej do wniosku w sprawie Programu wspierania reform http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/10102/2018/EN/SWD-2018-310-F1-EN-MAIN-PART-1.PDF.

(16)  https://memportal.cor.europa.eu/Handlers/ViewDoc.ashx?doc=COR-2018-00502-00-00-AC-TRA-PL.docx.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Rozważania nad Europą: głos samorządów lokalnych i regionalnych na rzecz odbudowy zaufania do Unii Europejskiej

(2018/C 461/02)

Współsprawozdawcy: Karl-Heinz LAMBERTZ (BE/PES), przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów, poseł do Parlamentu Wspólnoty Niemieckojęzycznej, senator Markku MARKKULA (FI/EPL), pierwszy wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów, radny miasta Espoo Dokument źródłowy: Wniosek Donalda TUSKA, przewodniczącego Rady Europejskiej, otrzymany w dniu 8 listopada 2016 r., o przygotowanie przez Europejski Komitet Regionów opinii nt. „Rozważania nad Europą: głos samorządów lokalnych i regionalnych na rzecz odbudowy zaufania do Unii Europejskiej”.

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Preambuła: kontekst dla wkładu przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych w odbudowywanie zaufania

1.

uwzględniając Deklarację misji Europejskiego Komitetu Regionów (KR), sporządzoną w Brukseli dnia 21 kwietnia 2009 r.: „Jesteśmy zgromadzeniem politycznym złożonym z przedstawicieli demokratycznie wybranych władz regionalnych i lokalnych w służbie integracji europejskiej. Dzięki naszej legitymacji politycznej zapewniamy reprezentację instytucjonalną wszystkich jednostek terytorialnych, regionów, miast i gmin Unii Europejskiej. Naszą misją jest angażowanie władz regionalnych i lokalnych w europejski proces decyzyjny i tym samym wspieranie większego udziału obywateli. […] Czuwamy nad tym, by przestrzegane były zasady pomocniczości i proporcjonalności, tak by decyzje europejskie podejmowano i wdrażano jak najbliżej obywateli, na najbardziej odpowiednim szczeblu. […] Prowadzimy bezpośredni dialog z naszymi współobywatelami na temat dokonań Europy i przyszłych wyzwań oraz przyczyniamy się do wyjaśniania i przedstawiania procesu wdrażania polityki wspólnotowej i jej skutków lokalnych”,

2.

uwzględniając pięć priorytetów politycznych Europejskiego Komitetu Regionów na lata 2015–2020 („nowy początek dla gospodarki europejskiej”, „duże znaczenie terytorialnego wymiaru prawodawstwa UE”, „prostsza, lepiej połączona Europa”, „stabilność i współpraca w obrębie Unii Europejskiej i poza nią”, „Europa obywateli jest Europą jutra”),

3.

uwzględniając wniosek przewodniczącego Rady Europejskiej, otrzymany przez Europejski Komitet Regionów w dniu 8 listopada 2016 r., o przygotowanie opinii na temat postrzegania przyszłości Europy przez samorządy lokalne i regionalne oraz ich propozycji służących odbudowie zaufania do projektu europejskiego (1),

4.

uwzględniając „Białą księgę Komisji Europejskiej z dnia 1 marca 2017 r. w sprawie przyszłości Europy – refleksje i scenariusze dla UE-27 do 2025 r.” wraz z późniejszymi pięcioma dokumentami otwierającymi debatę,

5.

uwzględniając deklarację rzymską, podpisaną w dniu 25 marca 2017 r., której sygnatariusze zobowiązują się, że będą „wsłuchiwać [się] w obawy wyrażane przez obywateli” oraz „działać razem na poziomie, na którym działania rzeczywiście odniosą skutek, bez względu na to, czy miałby to być poziom Unii Europejskiej, poziom krajowy, regionalny czy lokalny, oraz w duchu zaufania i lojalnej współpracy, zarówno pomiędzy samymi państwami członkowskimi, jak i między nimi a instytucjami UE, zgodnie z zasadą pomocniczości”, oraz że pozostawią „niezbędne pole do manewru na poszczególnych poziomach, aby wzmocnić innowacyjność i potencjał wzrostu Europy”, jak również oświadczają: „Chcemy, by Unia była wielka w ważnych kwestiach, a w mniej istotnych działała z umiarem. Będziemy propagować demokratyczny, skuteczny i przejrzysty proces decyzyjny oraz lepszą realizację”,

6.

uwzględniając list intencyjny przewodniczącego Komisji Europejskiej (2), którego celem jest kontynuacja, aż do wyborów w czerwcu 2019 r., debaty rozpoczętej dzięki „Białej księdze w sprawie przyszłości Europy” poprzez debaty, dialogi z obywatelami i współpracę z parlamentami narodowymi oraz regionami,

7.

uwzględniając sprawozdanie pt. „Reaching out to EU citizens: a new opportunity” (3), w którym stwierdza się: „regiony odgrywają również coraz większą rolę w opracowywaniu nowej koncepcji sprawowania rządów w UE i państwach członkowskich. Dysponują solidną bazą społeczno-gospodarczą i łączy je tożsamość kulturowa, dzięki czemu – jako ważne ogniwo pośredniczące w kontaktach z obywatelami – zapewniają właściwą skalę przyjętych kierunków polityki i odpowiednią realizację polityki w wielu jej obszarach; uwzględniając także sprawozdanie na temat obywatelstwa UE z 2017 r. (4), w którym uznaje się, że ważne jest wzmocnienie poczucia przynależności obywateli i ich uczestnictwo w projekcie integracji,

8.

uwzględniając trzy rezolucje Parlamentu Europejskiego dotyczące przyszłości Unii Europejskiej (5),

9.

uwzględniając prowadzone od kwietnia 2018 r. konsultacje z obywatelami w państwach członkowskich UE,

Zrozumienie poglądów i oczekiwań obywateli i przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych dotyczących ich wizji Unii Europejskiej oraz informowanie o tych poglądach i oczekiwaniach

a)   Wysiłki przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych na rzecz uwzględnienia głosu obywateli

10.

Podkreśla, że w ramach swojej inicjatywy „Rozważania nad Europą”, rozpoczętej w marcu 2016 r., realizuje działania na rzecz budowania zaufania między Unią Europejską i jej obywatelami, które mają formę dialogów z obywatelami, otwartych lokalnych spotkań z politykami oraz spotkań z przedstawicielami stowarzyszeń i zgromadzeń polityków lokalnych i regionalnych, a także spotkań z przedstawicielami oddolnych ruchów obywatelskich (6) oraz krajowych i europejskich stowarzyszeń terytorialnych, przy czym celem tych działań jest wysłuchanie obywateli i przekazanie informacji na temat ich poglądów, pomysłów i obaw związanych z projektem europejskim.

11.

Zauważa, że do tej pory w proces ten zaangażowało się ponad 176 przedstawicieli politycznych KR-u, którzy inicjowali dialogi obywatelskie i uczestniczyli w nich w ramach inicjatywy „Rozważania nad Europą”. W wydarzeniach tych, zorganizowanych w 110 regionach ze wszystkich państw członkowskich, wzięło udział ponad 40 tys. osób, osobiście lub zdalnie. Zaangażowano ponad 22 tys. obywateli za pośrednictwem ankiety internetowej i aplikacji mobilnej w ramach mechanizmu przekazywania informacji zwrotnych, dzięki czemu uczestnicy dialogów i obywatele mogli wnieść wkład w dyskusję również w sposób zdalny.

12.

Podkreśla, że w działaniach tych uczestniczą przedstawiciele samorządów ze wszystkich grup politycznych KR-u, którzy w miarę możliwości prowadzą działania wspólnie z przedstawicielami Rady Europejskiej, członkami parlamentów narodowych, posłami do Parlamentu Europejskiego, Komisją Europejską i Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym. Podkreśla, że niezbędna jest dalsza koordynacja w celu zwiększenia widoczności i wpływu działań informacyjnych wszystkich instytucji i państw członkowskich.

13.

Zwraca uwagę na wyniki zleconej przez KR ankiety wśród samorządów lokalnych i regionalnych, w tym członków KR-u i ich zastępców, oraz ich stowarzyszeń (7).

14.

Zauważa, że w większości dialogów obywatele postrzegają poszczególne kwestie przez pryzmat tego, co dzieje się w ich regionie, mieście lub na szczeblu lokalnym, i zauważa, że w związku z tym obywatele zwracają się ze swoimi obawami i oczekiwaniami w pierwszej kolejności do unijnych polityków z określonych regionów i miast.

b)   Tego dowiedzieliśmy się od obywateli: chcą, aby projekt europejski opierał się na zasadach solidarności, spójności i bliskości

15.

Podkreśla, że główne obawy wyrażone w prowadzonych przez KR dialogach z obywatelami (8) dotyczyły powolnego wdrażania rozwiązań, zwłaszcza w zakresie bezrobocia, a poza tym migracji i ogólnej sytuacji społeczno-gospodarczej.

16.

W tym kontekście zwraca uwagę na fakt, że wielu obywateli życzyłoby sobie większej solidarności w UE – jest to zdecydowane wezwanie do zmniejszenia istniejących i w wielu wypadkach rosnących nierówności w wielu obszarach, głównie poprzez zwiększenie spójności i solidarności między państwami członkowskimi i między regionami oraz w obrębie państw członkowskich i regionów. Spełnienie tych ogólnych oczekiwań może wymagać ponownego wytyczenia i wyważenia wielu gałęzi polityki w Unii Europejskiej.

17.

Wskazuje na powszechne poczucie rozczarowania Unią Europejską, która jest często postrzegana jako zbyt odległa i niegodna zaufania. Jednocześnie wielu obywateli nadal twierdzi, że nie wie, czym jest UE i czym się zajmuje. Prowadzi to do znaczącego rozdźwięku między oczekiwaniami obywateli a zdolnością UE do spełniania tych oczekiwań. Ludzie nie dostrzegają korzyści z rozwiązywania problemów lokalnych, co spowodowane jest m.in. słabą komunikacją; dalsze problemy to wprowadzająca w błąd narracja i słownictwo używane w kontaktach z obywatelami, jak również niski poziom zaangażowania w proces decyzyjny.

18.

Zauważa, że ponad dwie trzecie respondentów badań Eurobarometr (9) jest przekonanych, że ich kraj odnosi korzyści z członkostwa w UE.

19.

W tym kontekście zwraca uwagę na wspólną odpowiedzialność państw członkowskich za poszukiwanie rozwiązań na poziomie europejskim oraz na zdolność działania UE w ramach ważnych programów, za pomocą których UE może wnieść rzeczywistą wartość dodaną. Jednocześnie państwa te muszą wdrożyć niezbędne reformy krajowe, gwarantując odpowiednie finansowanie, aby zapewnić właściwie funkcjonujący samorząd lokalny i regionalny, który przekonująco pokazuje obywatelom, że potrafi rozwiązywać problemy.

20.

Zwraca uwagę na fakt, że w wielu lokalnych debatach i także zgodnie z wynikami badania osoby poniżej 30 roku życia należą do pokolenia najbardziej entuzjastycznie nastawionego do UE, które bardzo ceni sobie swobodę przemieszczania się i możliwości edukacyjne oferowane przez UE. Jednak zdaje sobie również sprawę, że to pokolenie w wielu krajach zostało najbardziej dotknięte trwałymi konsekwencjami kryzysu gospodarczego i bezrobociem młodzieży i wyraża się bardzo krytycznie na temat roli Unii Europejskiej w tym kontekście. Z tego względu stwierdza z naciskiem, że konieczna jest silniejsza orientacja polityki UE na przyszłość i że musi ona zostać wbudowana w unijny system podejmowania decyzji, z konkretnymi działaniami i specjalnymi zasobami przeznaczonymi na rozwiązywanie konkretnych problemów młodych ludzi.

21.

Podkreśla, że obawy obywateli, iż nie są oni w wystarczającym stopniu uwzględniani w procesie decyzyjnym, często prowadzą do różnych form nieufności wobec instytucji demokratycznych, w tym instytucji UE.

22.

Podkreśla, że zaufanie do samorządów lokalnych i regionalnych jest przeciętnie większe niż zaufanie do rządu krajowego, a w większości państw członkowskich jest również większe niż zaufanie do UE.

23.

W celu odbudowania zaufania do UE podkreśla, jak ważne jest wyjaśnienie obywatelom, kto ostatecznie odpowiada za decyzje podejmowane na szczeblu UE i w związku z tym wzywa do wzmocnienia demokratycznej rozliczalności.

24.

Przypomina, że integracja europejska jest projektem, w ramach którego daje się polityczny wyraz uniwersalnym wartościom i prawom, lecz wielu obywateli jest rozczarowanych tym, co postrzegają jako niezdolność UE do zrealizowania i zachowania swoich własnych wartości. Przyznaje, że fundamentalne znaczenie ma stałe potwierdzanie wspólnego zestawu wartości obywateli UE, które są niezbędne jako fundament wzajemnego zaufania oraz kompromisu.

25.

Uważa, że istnieje znaczny potencjał wzmocnienia wśród obywateli UE „europejskiej tożsamości obywatelskiej” wiążącej się z ważnymi prawami i obowiązkami, które wpływają na ich warunki życia codziennego. Podstawą tej tożsamości powinno być bogate dziedzictwo historyczne i kulturowe Europy. Taka tożsamość miałaby duże znaczenie dla zwiększania poczucia przynależności poszczególnych obywateli do „projektu europejskiego” i powinna uzupełniać i wzbogacać tożsamości narodowe, regionalne i lokalne, które składają się na tożsamość poszczególnych osób. Chociaż nie można i nie powinno się narzucać poczucia tożsamości, można je wspierać i zachęcać do jego rozwijania poprzez zaangażowanie obywatelskie, działania kulturalne i edukację i należy to czynić za pomocą odpowiednich środków i zasobów.

26.

Dostrzega, że w społeczeństwach opartych na wiedzy i zorientowanych przyszłościowo obywatele potrafią lepiej dostrzec potrzeby swoich lokalnych społeczności, dlatego znajdują się w dogodniejszym położeniu, jeśli chodzi o wypróbowywanie i wdrażanie coraz lepszych innowacyjnych rozwiązań, które mają spełniać lokalne potrzeby.

27.

Popiera zgłoszone przez obywateli zapotrzebowanie na więcej narzędzi uczestnictwa w życiu demokratycznym i wyrażone przez nich wezwanie do ulepszenia komunikacji z instytucjami europejskimi za pośrednictwem stałego i zorganizowanego dialogu. W tym celu wzywa do wzmocnienia strategii komunikacyjnej Komisji Europejskiej przy użyciu sieci informacyjnych i dzięki koordynacji, jaką mogą zapewnić centrom informacji europejskiej (Europe Direct) władze regionalne na swoim obszarze, co zwiększyłoby wpływ tych działań.

c)   Stanowczy apel przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych o pełne zaangażowanie ich w proces definiowania i realizacji projektu europejskiego (10)

28.

Zgadza się z przedstawicielami szczebla lokalnego i regionalnego, że priorytetowe obszary, na których UE powinna się skupić, odnoszą się głównie do polityki spójności, a następnie do polityki społecznej (w tym kształcenia i mobilności), polityki gospodarczej (zatrudnienie i wzrost gospodarczy), migracji i integracji, kwestii dotyczących środowiska, w tym zmiany klimatu, oraz bezpieczeństwa.

29.

Podkreśla, że zarówno dialogi obywatelskie, jak i badanie przeprowadzone wśród samorządów lokalnych i regionalnych wskazuje na silne obawy dotyczące osób młodych: w jaki sposób zapewnić im odpowiednie możliwości i jak spełnić ich oczekiwania.

30.

Zwraca uwagę, że solidarność jest dla samorządów lokalnych i regionalnych – podobnie jak dla obywateli – powracającym aspektem, jako jedna z wartości leżących u podstaw Unii Europejskiej.

31.

Podkreśla, że większość uczestniczących w badaniu przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych uważa, iż większa decentralizacja i lepszy podział uprawnień są zasadniczymi elementami dobrych rządów, ponieważ przyczyniają się do zwiększenia przejrzystości, rozliczalności i jakości procesu kształtowania polityki przez umożliwienie bezpośredniego zaangażowania obywateli i współpracy z nimi oraz wprowadzania rozwiązań ukierunkowanych na dane terytorium. Zauważa, że zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w proces podejmowania decyzji w UE przynosi wartość dodaną prowadzonej polityki.

32.

Zauważa, że samorządy lokalne i regionalne są w pełni świadome coraz większej potrzeby współpracy ponad granicami państw niezbędnej do sprostania głównym wyzwaniom naszych czasów, takim jak zmiana klimatu i katastrofy naturalne, globalizacja we wszystkich jej przejawach, cyfryzacja i powiązane skutki społeczne, niestabilność na świecie, zmiany demograficzne, ubóstwo i wykluczenie społeczne itd. Samorządy te odgrywają również decydującą rolę w realizacji polityki spójności, w tym w zakresie inicjatyw współpracy transgranicznej takich jak liczne projekty na małą skalę oraz projekty oparte na kontaktach międzyludzkich, które są szczególnie ważne jako konkretne przykłady stosowania zasady solidarności na co dzień.

33.

Podkreśla, że samorządy lokalne i regionalne chciałyby, aby Unia Europejska bardziej skoncentrowała się na prawach obywateli Unii, takich jak możliwość swobodnego życia, pracowania i uczenia się. W tym kontekście ważne są wysiłki organów administracji regionalnej i lokalnej, podejmowane we współpracy z instytucjami europejskimi, aby uświadomić obywatelom rzeczywiste korzyści ze swobodnego przemieszczania się, pozwalające studiować lub rozwijać karierę zawodową w innym państwie członkowskim.

Osadzenie polityki UE na gruncie lokalnym, aby zmienić życie obywateli na lepsze

a)   Radzenie sobie z wyzwaniami społecznymi na szczeblu lokalnym

34.

Podkreśla, że poszczególne polityki UE muszą dawać obywatelom możliwość radzenia sobie z istotnymi dla nich problemami, zaś rozwiązań tych problemów muszą dostarczać władze wszystkich szczebli, począwszy od szczebla UE, a skończywszy na szczeblu lokalnym.

35.

Zauważa, że wyzwania społeczne, jakie stoją przed nami, wymagają globalnego podejścia, niemniej działania należy podejmować na gruncie lokalnym.

36.

Przypomina, że miasta i regiony zapewniają powiązanie celów zrównoważonego rozwoju ONZ z oczekiwaniami obywateli, wykorzystując, w odpowiedzi na wyrażane przez nich wezwania do działania, narzędzia udostępnione im przez UE. Nie da się osiągnąć 17 celów zrównoważonego rozwoju bez zaangażowania samorządów lokalnych i regionalnych oraz bez współpracy z nimi. W tym celu należy w pełni wykorzystać wszystkie instrumenty mające na celu wspieranie współpracy zdecentralizowanej, spójności polityki i podejścia terytorialnego, gdyż pozwala to mobilizować potencjał władz lokalnych i regionalnych oraz społeczeństwa obywatelskiego na rzecz promowania partnerstwa i synergii pomiędzy wszystkimi szczeblami sprawowania rządów.

b)   Wspieranie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej z korzyścią dla obywateli

37.

Podkreśla, że do głównych wyzwań dla UE w przyszłości nadal należeć będzie wyeliminowanie utrzymujących się dysproporcji gospodarczych, społecznych i terytorialnych.

38.

Przypomina, że spójność społeczna, gospodarcza i terytorialna to cele określone w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a do osiągnięcia tych celów konieczne będzie rozwiązanie zarówno problemów strukturalnych, jak i nowych problemów, wspieranie rozwoju odpornych społeczeństw i gospodarek oraz wprowadzenie ram służących wykorzystaniu możliwości płynących z globalizacji.

39.

Podkreśla siódme sprawozdanie Komisji w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej z dnia 9 października 2017 r. pt. „Mój region, moja Europa, nasza przyszłość”, z którego wynika, jak wielkie znaczenie polityka spójności ma dla Europy, jej gospodarki i jej miast i regionów i że pogodzenie zrównoważonego wzrostu z postępem społecznym, w czym pomaga polityka spójności, jest w dalszym ciągu niezbędne (11).

40.

Wzywa do prowadzenia silnej polityki spójności po roku 2020 na rzecz wszystkich regionów, opartej na zasadach europejskich partnerstw, zarządzania dzielonego i wielopoziomowego systemu rządzenia, zgodnie z postulatem wyrażonym w deklaracji #CohesionAlliance.

41.

Wyraża ubolewanie, że tylko niewielu obywateli jest świadomych pozytywnych skutków polityki spójności. W związku z tym wzywa do skoordynowanych wysiłków na wszystkich szczeblach sprawowania rządów, aby lepiej rozpowszechnić wiedzę o skutkach realizacji poszczególnych elementów polityk i funduszy UE.

42.

Podkreśla, że agenda miejska UE ułatwia rozwiązywanie bardzo różnych problemów, takich jak mobilność miejska, gospodarka o obiegu zamkniętym, integracja migrantów i uchodźców czy jakość powietrza. Ponadto podkreśla znaczenie partnerstw między obszarami miejskimi i wiejskimi, by skuteczniej rozwiązywać te problemy. Ułatwia także miastom i regionom opracowywanie ukierunkowanych terytorialnie ekosystemów innowacji oraz realizację strategii inteligentnej specjalizacji

43.

Podkreśla, że usługi świadczone w interesie ogólnym i usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym stanowią integralną część europejskiego modelu społecznego i społecznej gospodarki rynkowej i zapewniają każdemu obywatelowi prawo i możliwość dostępu do podstawowych towarów i wysokiej jakości usług publicznych. Opowiada się za rozszerzeniem koncepcji usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym na nowe usługi społeczne, takie jak przyjmowanie i integracja uchodźców i migrantów, mieszkalnictwo socjalne, minimalny dochód zapewniający włączenie społeczne czy infrastruktura cyfrowa.

44.

Wzywa do tego, by więcej europejskich partnerstw między gminami, miastami i regionami, w tym w ramach współpracy partnerskiej, stawało się światowymi prekursorami we wdrażaniu najnowszej wiedzy naukowej oraz najlepszych praktyk w zakresie rozwiązywania problemów społecznych.

c)   Rozwiązania w dziedzinie migracji i zapewnianie integracji

45.

Wskazuje, że w postrzeganiu obywateli Europy wyzwanie migracji jest jednym ze wskaźników tego, w jaki sposób jest realizowana „solidarność” i że należy jeszcze wypracować wspólne zrozumienie, co solidarność oznacza w tym kontekście. Podkreśla kluczową rolę, którą w ułatwianiu przyjmowania imigrantów i ich integracji muszą odegrać władze lokalne i regionalne i ich rolę w organizowaniu otwartej, racjonalnej i humanitarnej dyskusji na temat tych drażliwych kwestii.

46.

Podkreśla, że konieczne jest wspieranie gmin, miast i regionów w zakresie zarządzania kryzysem i zapewniania trwałej integracji. UE musi zadać o spójne ramy polityki w zakresie migracji oraz wystarczające ukierunkowane wsparcie finansowe i techniczne, uzupełniające wsparcie ze strony państw członkowskich, w celu ułatwienia integracji migrantów na szczeblu lokalnym.

47.

Podkreśla, że aby zapewnić skuteczne funkcjonowanie polityki integracji migrantów, należy ją opracować we współpracy ze wszystkimi szczeblami sprawowania rządów, a także wspierać ją odpowiednimi instrumentami finansowymi poziomu UE, jako część kompleksowej polityki migracyjnej UE. W celu zagwarantowania największych szans na udaną integrację w interesie zarówno migrantów, jak i społeczeństwa przyjmującego, należy uwzględnić szereg czynników, takich jak umiejętności zawodowe i językowe migrantów, istniejące więzy rodzinne, ich preferencje i ewentualne kontakty z krajem przyjmującym przed przyjazdem.

48.

Zauważa, że skuteczne i humanitarne zarządzanie granicami zewnętrznymi UE oraz opracowanie kompleksowej polityki migracyjnej i wspólnego systemu azylowego UE ze wspólnymi wysokimi standardami ma zasadnicze znaczenie dla wszystkich gmin, regionów i miast, a zwłaszcza dla tych, które przyjmują uchodźców, oraz tych położonych przy granicach, na które przypada szczególnie duży napływ migrantów. Podkreśla także, że taka polityka musi obejmować także skoordynowane podejście do ochrony humanitarnej, nowe trasy legalnej migracji obejmujące systemy migracji cyrkulacyjnej oraz wysiłki na rzecz zwalczania przyczyn migracji i handlu ludźmi, zwłaszcza handlu kobietami i dziećmi w celach seksualnych, oraz że wymaga to zarówno nowego zaangażowania politycznego na wszystkich poziomach, jak i odpowiednich środków.

d)   Zagwarantowanie praw socjalnych i dostępu do edukacji oraz promowanie dziedzictwa kulturowego

49.

Podkreśla, że obywatele silnie odczuwają potrzebę wzmocnienia wymiaru społecznego UE we wszystkich unijnych politykach i programach, w uzupełnieniu do istniejących systemów krajowych lub regionalnych systemów gwarantowania równości płci i zabezpieczenia społecznego. Art. 8 i 9 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowią ku temu podstawę i powinny być właściwie zastosowane. KR popiera również wdrożenie filaru socjalnego, w czym zasadniczą rolę powinny odgrywać samorządy lokalne i regionalne, oraz wzywa do włączenia do Traktatów protokołu w sprawie postępu społecznego. Dąży do ustanowienia równego statusu praw socjalnych i swobód gospodarczych i przyjmuje z zadowoleniem fakt, że europejski filar praw socjalnych został włączony do europejskiego semestru. KR popiera koncepcję tablicy wskaźników społecznych w ramach europejskiego semestru i jest również zdania, że do prawa pierwotnego UE muszą zostać włączone wiążące cele społeczne.

50.

Podkreśla, że inwestycje społeczne nie powinny być traktowane tylko jako koszty dla finansów publicznych. Finansowanie polityki społecznej i ochrony praw socjalnych, jak wskazano na szczycie w Göteborgu w listopadzie 2017 r., ma wyraźną europejską wartość dodaną, co ma podstawowe znaczenie w odbudowywaniu zaufania obywateli do procesu integracji.

51.

Zwraca uwagę na kluczowe znaczenie ułatwiania obywatelom uzyskiwania dostępu do lokalnych rynków pracy i zatrudnienia na uczciwych warunkach w celu wyeliminowania bezrobocia, ze specjalnymi środkami na rzecz pomocy grupom najbardziej nim dotkniętym; ponadto zamierza opracować plan włączenia celów społecznych do przyszłościowego programu działań agendy społecznej, obejmujący konkretne środki i konkretne dalsze działania legislacyjne ukierunkowane na obywateli, umiejętności, wiedzę, ochronę socjalną i integrację.

52.

Apeluje, by UE w pełni zaangażowała się w propagowanie równości kobiet i mężczyzn, a zwłaszcza w zapobieganie i zwalczanie przemocy wobec kobiet, która jest uniwersalnym, strukturalnym i wielowymiarowym problemem powodującym nieobliczalne koszty osobiste, społeczne i ekonomiczne.

53.

Podkreśla, że konieczne jest inwestowanie w młodych ludzi, jak również wzywa UE do wspierania samorządów lokalnych i regionalnych w zaspokajaniu potrzeb w zakresie umiejętności i edukacji oraz wzywa do stworzenia nowego „sojuszu na rzecz umiejętności i edukacji” mającego za cel zwiększenie inwestycji publicznych w edukację, promowanie mobilności (Erasmus+), wspieranie współpracy międzyregionalnej, w szczególności na obszarach przygranicznych i zachęcanie do wymian opartych na współpracy międzyludzkiej nie tylko w kontekście zawodowym, lecz także w sferze kultury.

54.

Zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności, domaga się zaangażowania władz regionalnych w zarządzanie instrumentami takimi jak Europejski Fundusz Społeczny i fundusze na rzecz wdrażania gwarancji dla młodzieży, gdyż wdrażanie aktywnych polityk zatrudnienia często odbywa się na poziomie regionalnym; dotyczy to także innowacji społecznych i polityki równości.

55.

Podkreśla, że w ramach edukacji istotne byłoby uwzględnienie w programach nauczania różnych elementów wspólnych dla Europejczyków w dziedzinach takich jak historia, kultura, dziedzictwo i sam projekt integracji europejskiej. Podkreśla w każdym razie znaczenie rozpowszechniania wiedzy o projekcie europejskim wśród uczniów, w co zwykle zaangażowane są władze regionalne i lokalne.

56.

Przypomina, że różnorodne formy dziedzictwa kulturowego to cenne dobro Europy – zasób, który może być kluczowym czynnikiem zwiększającym spójność i zrównoważenie regionów w UE i wzmacniającym tożsamość w danym regionie i w całej Europie. Jest ono zwłaszcza ucieleśnieniem hasła przewodniego UE: „Zjednoczeni w różnorodności”.

57.

Podkreśla, że turystyka i sektor kreatywny potrafią wykorzystać dziedzictwo kulturowe do tworzenia miejsc pracy i uzyskania gospodarczych efektów zewnętrznych, w tym poprzez innowacje i strategie inteligentnej specjalizacji.

58.

Podkreśla, że Unia Europejska powinna wspierać i pozytywnie przedstawiać swą różnorodność językową i kulturową, rozpowszechniać o niej wiedzę, propagować innowacje i współpracę międzyregionalną we wszystkich dziedzinach kultury, jak również nowe modele biznesowe w ramach sektora kultury i sektora kreatywnego.

e)   Wspieranie badań naukowych, innowacji i transformacji cyfrowej

59.

Uważa, że europejskie programy finansowania oparte na badaniach, innowacjach, wymianie, partnerstwie i mobilności, które są przewidziane dla inteligentnych miast, mogą przynieść poprawę jakości usług świadczonych dla obywateli i tym samym poprawę jakości ich życia. Podkreśla, że polityka spójności i wspólna polityka rolna mogą mieć dynamiczny i przyszłościowy charakter m.in. dzięki badaniom i innowacjom.

60.

Wzywa do zwiększenia skali innowacji w sektorze publicznym i w przedsiębiorstwach, w tym za pomocą inicjatyw takich jak „Science meets regions” [Nauka spotyka regiony], które skupiają polityków i naukowców w celu omówienia procesu decyzyjnego opartego na dowodach, pozwalającego Europejczykom współkształtować swoją przyszłość.

61.

Podkreśla, że transformacja cyfrowa i e-rządzenie wspierają lokalną administrację publiczną. Obywatele i środowiska biznesowe doceniają europejską wartość dodaną takich inwestycji, często realizowanych w ramach współpracy transgranicznej lub międzyregionalnej (np. szerokopasmowy dostęp dla wszystkich), ponieważ zwiększają one odporność lokalnej gospodarki i przyczyniają się do poprawy jakości życia społeczności lokalnych i regionalnych.

62.

Podkreśla, że miasto jest miejscem – zarówno jako przestrzeń fizyczna, jak i cyfrowa – gdzie ludzie spotykają się, poznają nowe idee, odkrywają nowe możliwości, kształtują przyszłość w innowacyjny sposób, dowiadują się, jak zmienia się społeczeństwo, i jakie są skutki tych zmian dla obywateli. Z tego też względu w miastach tkwi potencjał przyspieszenia procesu, w ramach którego lokalne społeczności w całej Europie staną się cyfrowo połączone.

63.

W tym kontekście przypomina, że transformacja cyfrowa jest nowym instrumentem na rzecz spójności i skutecznym narzędziem pozwalającym podejmować wyzwania demograficzne: należy zapewnić trwałą łączność z obszarami oddalonymi od centrów i obszarami wiejskimi oraz z regionami najbardziej oddalonymi, które powinny przekształcić naturalne utrudnienia w atuty – zgodnie z zasadą spójności terytorialnej. Centra innowacji, żywa laboratoria, pracownie fab-lab, studia projektowe, biblioteki, inkubatory, obozy innowacji, które są wspierane przez UE i podmioty lokalne, pobudzają lokalną gospodarkę i ułatwiają zainteresowanym stronom dostęp do technologii cyfrowych.

f)   Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich, zapewnienie realizacji wspólnej polityki rolnej i promowanie produkcji lokalnej

64.

Przypomina, że obszary wiejskie i obszary pośrednie zajmują 91 % terytorium UE i zamieszkuje je 60 % ludności UE, jak również że istnieją znaczące dysproporcje w rozwoju między obszarami miejskimi a obszarami wiejskimi, przy czym poczucie porzucenia na obszarach wiejskich przekłada się na rosnący eurosceptycyzm. W związku z tym uważa, że zarówno wspólna polityka rolna, jak i polityka spójności muszą nadal być instrumentami opartymi na zasadzie solidarności służącymi do promowania odnowy zrównoważonego i innowacyjnego rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, oraz podkreśla, że obszary wiejskie należy uwzględnić we wszystkich obszarach polityki UE.

65.

Współpraca międzyregionalna może stanowić kluczowy element dla optymalizacji strategii inteligentnej specjalizacji, dzięki tworzeniu synergii i maksymalizacji skuteczności ogólnych wysiłków na rzecz innowacji.

66.

Podkreśla, że sposób produkcji i konsumpcji żywności ma ogromny wpływ w lokalnej i globalnej skali, nie tylko na dobrostan obywateli, środowisko, różnorodność biologiczną i klimat, ale również na zdrowie ludzi i gospodarkę. Wzywa do rozwoju i promowania rynków lokalnych i krótkich łańcuchów dostaw żywności jako systemów żywnościowych z określonym wymiarem lokalnym. Podkreśla potrzebę promowania produkcji europejskiej wysokiej jakości.

67.

Uważa cięcia w drugim filarze WPR za nieproporcjonalne i obawia się, że taka ingerencja może oznaczać straty dla rozwoju obszarów wiejskich i stać w sprzeczności z przyjętym przez Komisję Europejską celem ochrony środowiska i ochrony przyrody, jak również z celami ochrony klimatu i zasobów UE.

g)   Zrównoważony rozwój, ochrona środowiska i przeciwdziałanie zmianie klimatu

68.

Zwraca uwagę, że obywatele oczekują globalnych i lokalnych działań na rzecz walki ze zmianą klimatu i promowania efektywności energetycznej. Należy zatem włączyć aspekty zrównoważonego rozwoju do wszystkich polityk UE, ze szczególnym uwzględnieniem redukcji emisji gazów cieplarnianych, efektywności energetycznej, czystszej ekologicznie mobilności, produkcji energii ze źródeł odnawialnych, pochłaniaczy dwutlenku węgla oraz zrównoważonej produkcji i konsumpcji. Wzywa UE, aby zapewniła solidne ramy prawne i polityczne, w obrębie których regiony i miasta będą mogły rozwijać własne inicjatywy wspierające dążenia do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego.

69.

Przypomina, że Światowe Porozumienie Burmistrzów w sprawie Klimatu i Energii i oddolne inicjatywy wdrożeniowe odgrywają istotną rolę w działaniach na rzecz osiągnięcia celów porozumienia paryskiego, oraz wzywa UE do wspierania opracowywania ustalonych na szczeblu lokalnym wkładów w redukcję emisji CO2. W związku z tym należy włączyć aspekty zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska zgodnie z celami zrównoważonego rozwoju i innymi międzynarodowymi zobowiązaniami UE do wszystkich polityk UE.

70.

Podkreśla potrzebę większej synergii między sieciami, projektami i umowami zajmującymi się problemem zmiany klimatu a tymi zaangażowanymi w zwiększanie odporności na klęski żywiołowe, takimi jak ramy z Sendai.

h)   Współpraca ponad granicami UE służąca wspieraniu stabilności i rozwoju

71.

Przypomina, że samorządy lokalne i regionalne dzięki kluczowej roli, jaką odgrywają we współpracy transgranicznej i działaniach w ramach dyplomacji miast ponad granicami UE, w szczególności w procesie rozszerzenia i w sąsiedztwie UE, wspierają demokrację oddolną, zrównoważony rozwój i stabilność.

72.

Ponownie zwraca uwagę na ważną rolę, jaką władze lokalne odgrywają w zapewnianiu bezpieczeństwa obywateli, zapobiegając radykalizacji postaw i chroniąc bezpieczeństwo miejsc publicznych. Biorąc pod uwagę transgraniczny i ponadnarodowy charakter przestępczości i terroryzmu, obywatele i samorządy lokalne i regionalne potrzebują współpracy i odniosą korzyści z wartości dodanej działań UE we wspólnych projektach.

73.

Przypomina stanowisko KR-u, że wszelkie propozycje dotyczące umów o liberalizacji handlu muszą być poprzedzone oceną oddziaływania terytorialnego. Przypomina również, że na szczeblu krajowym i lokalnym należy wprowadzić mechanizmy uzyskiwania dostępu do istotnych informacji na temat polityki handlowej. Ponadto negocjacjom handlowym powinien towarzyszyć formalny i aktywny dialog między odpowiedzialnymi władzami krajowymi a władzami lokalnymi i regionalnymi. Ma to kluczowe znaczenie, w szczególności jeżeli negocjacje handlowe dotyczą też obszarów kompetencji dzielonych z państwami członkowskimi, ponieważ w tych przypadkach dotyczy to najczęściej kompetencji na szczeblu lokalnym i regionalnym.

Zapewnienie niezbędnego pola manewru dla miast i regionów: europejski budżet na okres po roku 2020 odpowiedni do ambicji i oferujący elastyczność dla działań i inwestycji

74.

Podkreśla, że wieloletnie ramy finansowe (WRF) muszą odzwierciedlać priorytety i ambicje UE, by wypełnić zobowiązania traktatowe i spełnić oczekiwania obywateli Unii. Opowiada się za budżetem na poziomie 1,3 % dochodu narodowego brutto UE-27.

75.

Podkreśla, że nie należy rozpatrywać budżetu UE jako kompromisu między płatnikami netto a beneficjentami netto, ale należy go traktować jako wspólne narzędzie umożliwiające osiągnięcie naszych wspólnych celów poprzez zapewnienie wartości dodanej całej Europie. W związku z tym zgadza się z wnioskami Komisji, że wszyscy jesteśmy beneficjentami WRF, gdyż korzyści płynące z funkcjonowania wspólnego rynku, bezpieczeństwa i spójności przeważają nad indywidualnym wkładem do UE.

76.

Podkreśla, że przyszłość UE zależy od ambitnego i skutecznego budżetu UE opierającego się na zasadzie, że dodatkowe zadania UE wymagają dodatkowych zasobów i wycofywania rabatów dotyczących wkładów krajowych.

77.

Podkreśla, że wszelka recentralizacja europejskiego budżetu, w szczególności poprzez osłabienie programów z zakresu zarządzania dzielonego i podejścia ukierunkowanego terytorialnie, może być zagrożeniem dla spójności Unii, dlatego nie wolno do takiej recentralizacji dopuścić.

78.

Przypomina, że jakość usług publicznych jest kluczową determinantą zaufania do instytucji, jako że obywatele oceniają rządy z perspektywy własnych doświadczeń związanych ze świadczeniem usług, jak również – biorąc pod uwagę, że ponad jedna trzecia wszystkich wydatków publicznych i ponad połowa inwestycji publicznych realizowana jest na szczeblu lokalnym i regionalnym – podkreśla, że poziom inwestycji publicznych w UE jest nadal niewystarczający do zapewnienia odpowiedniej infrastruktury publicznej i usług publicznych. Kluczowe znaczenie ma zatem wyeliminowanie luki w zakresie inwestycji publicznych.

79.

Zwraca uwagę, dziesięć lat po kryzysie finansowym, który poważnie osłabił inwestycje publiczne władz lokalnych i regionalnych, na potrzebę zwiększenia ich zdolności inwestycyjnych poprzez zapewnienie im przestrzeni fiskalnej niezbędnej do wspierania inwestycji publicznych oraz promowanie lokalnych rozwiązań dzięki wzmocnieniu zasad zarządzania dzielonego w oparciu o partnerstwo i wielopoziomowy system sprawowania rządów, a także poprzez wyłączenie współfinansowania publicznego programów UE z obliczania długu publicznego w kontekście paktu stabilności i wzrostu.

Budowanie naszej Unii w sposób oddolny: przyszłe demokratyczne odrodzenie UE jest możliwe dzięki zaangażowaniu społeczności lokalnych

a)   Wzmocnienie działań UE: odpowiednie działania muszą być podejmowane na odpowiednim szczeblu

80.

Jest w pełni przekonany, że prawidłowe stosowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności jest kwestią najwyższej wagi w wysiłkach na rzecz zbliżenia Unii do jej obywateli. Przypomina o znaczeniu podejmowania decyzji jak najbliżej obywateli i podkreśla potrzebę zapewnienia pełnej rozliczalności i przejrzystości systemu podejmowania decyzji w UE, tak aby obywatele byli w stanie rozpoznać, kto dokładnie jest politycznie odpowiedzialny za podejmowane decyzje (12).

81.

Podkreśla, że podział odpowiedzialności i ścisłe powiązanie zasady wielopoziomowego sprawowania rządów z zasadą pomocniczości to kluczowe elementy prawdziwie demokratycznej Unii Europejskiej.

82.

Podkreśla, że przyszłą gwarancją UE musi być konsekwentne stosowanie zasady pomocniczości. Oznacza to „więcej Europy tam, gdzie więcej Europy jest potrzebne” i „mniej Europy tam, gdzie potrzebne jest mniej Europy”, co prowadzi do wydajniejszej i efektywniejszej Unii Europejskiej. Samo powoływanie się w dyskusjach na temat przyszłości Europy na potrzebę ochrony interesów państw członkowskich przed ingerencją UE przynosi efekty odwrotne do zamierzonych Jest świadomy własnej roli jako jednego ze „strażników” zasady pomocniczości i uważa, że zasadę tę należy postrzegać jako dynamiczną koncepcję polityczną i pojęcie prawne, przy opracowywaniu i wdrażaniu polityki, z myślą o zapewnieniu, by odpowiednie działania były podejmowane w odpowiednim czasie, na odpowiednim szczeblu i w najlepszym interesie obywateli. W tym przekonaniu utwierdza go sprawozdanie końcowe grupy zadaniowej ds. pomocniczości i proporcjonalności, w którym podkreślono znaczenie nowej „czynnej pomocniczości”. Komitet będzie dążyć do wdrożenia zaleceń grupy zadaniowej w ścisłej współpracy z innymi instytucjami UE, parlamentami narodowymi i władzami lokalnymi i regionalnymi w całej Unii.

83.

Ponownie wzywa do skodyfikowania i wdrożenia zasad wielopoziomowego sprawowania rządów i partnerstwa w międzyinstytucjonalnym kodeksie postępowania oraz do odzwierciedlenia ich w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa. Poza polityką spójności zasada wielopoziomowego sprawowania rządów powinna zostać włączona do wszystkich przepisów ustawowych i wykonawczych polityk mających wpływ na regiony (13).

84.

Uważa za niezbędne, by przeciwdziałać wszelkim tendencjom zmierzającym do centralizacji oraz wspierać rozwój odpowiednich, ukierunkowanych terytorialnie i skutecznych rozwiązań na szczeblu lokalnym, zwłaszcza w ramach przyszłej polityki spójności, które posłużą za model sprawowania rządów również w innych obszarach polityki.

85.

Zaleca dalszy rozwój ocen oddziaływania terytorialnego w celu stworzenia skutecznych systemów przekazywania informacji zwrotnych, uwzględniających różnorodność regionów UE i bardzo różne konsekwencje polityk UE dla samorządów lokalnych i regionalnych.

b)   Zaangażowanie regionów i miast: odnowienie europejskiej demokracji dzięki poczuciu współodpowiedzialności i skuteczności

86.

Podkreśla, że w polityce UE musi znaleźć się miejsce na udział obywateli w rozwiązywaniu istotnych dla nich problemów. Ludzie szukają rozwiązań na szczeblu lokalnym, starają się angażować w większym stopniu w określanie problemów i pomagać w ich rozwiązywaniu. Dzięki takiemu podejściu – zorientowanemu na ludzi i zakładającemu aktywny udział obywateli – można rozwiązać wiele lokalnych problemów i pokazać, w jaki sposób UE jest ważna dla obywateli. Oznacza to również ukierunkowanie polityki UE na zwiększenie roli miast i regionów przy zaangażowaniu obywateli w ramach partnerstw publiczno-prywatnych z udziałem obywateli.

87.

Podkreśla, że samorządy lokalne i regionalne wnoszą wartość dodaną do polityki UE, odgrywając rolę swoistych laboratoriów, które opracowują i wdrażają nowe formy innowacji społecznych, solidarności i polityki sprzyjającej włączeniu społecznemu, których obywatele oczekują od Unii Europejskiej.

88.

Ponadto oznacza to, że nie wszystkie problemy obywateli można rozwiązać za pomocą szczegółowych przepisów UE. Zasada pomocniczości służy określeniu nie tylko tego, jak daleko sięgają możliwości prawne UE, by stanowić prawo, ale również tego, w jakim stopniu rozwiązania są przydatne obywatelom. Jeżeli obywatele stwierdzą, że UE oferuje rozwiązania, które nie sprawdzają się w życiu codziennym, zwiększy to jedynie sprzeciw wobec niej.

89.

Wyraża przekonanie, że instytucjonalny system UE będzie w dalszym ciągu musiał ewoluować i dostosowywać się do nowych zadań z myślą o osiągnięciu otwartego, przejrzystego, demokratycznego i efektywnego systemu podejmowania decyzji. Podkreśla, że należy w szerszym zakresie uznać rolę władz lokalnych i regionalnych reprezentowanych przez KR, zarówno jeśli chodzi o codzienne prowadzenie spraw UE, jak i o przyszłe dostosowania do Traktatów UE, w przypadku których KR powinien być pełnoprawnie reprezentowany we wszelkich przyszłych konwencjach.

90.

Jest głęboko przekonany, że w europejskim semestrze należy uwzględnić wymiar lokalny i regionalny oraz że w związku z tym samorządy lokalne i regionalne powinny być zaangażowane od początku procesu europejskiego semestru, tj. uczestniczyć w przygotowywaniu rocznej analizy wzrostu gospodarczego oraz w pracach nad sprawozdaniami krajowymi i krajowymi programami reform. Jest przekonany, że w tym celu tablica wyników odnosząca się do procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej powinna zostać uzupełniona wskaźnikami regionalnymi, które pomogą umocnić i utrzymać wymiar regionalny w procesie europejskiego semestru.

91.

Uważa, że konieczne jest wzmocnienie legitymacji demokratycznej UE, a w szczególności unii gospodarczej i walutowej (UGW), przez zapewnienie, by zasady postępu społecznego i równości szans leżały u podstaw procesu decyzyjnego UE, tak aby kwestie zatrudnienia i standardów społecznych nie były marginalizowane w procesie dostosowań makroekonomicznych.

92.

Uważa, że zwiększenie udziału regionów i parlamentów regionalnych w procesie decyzyjnym UE może przełożyć się na zwiększenie demokratycznej kontroli i demokratycznej rozliczalności.

c)   Ułatwianie udziału obywateli w polityce UE i współtworzenie stałego dialogu z obywatelami po roku 2019

93.

Przypomina również, że zaufanie do UE i jej wiarygodność zwiększą się jedynie wówczas, gdy UE będzie realizować obietnice i dostarczać obywatelom bardziej przejrzystych wyjaśnień dotyczących europejskiej wartości dodanej, jak również argumentów leżących u podstaw decyzji UE i związanych z nimi kompromisów. W tym kontekście KR domaga się znacznie większych wysiłków w zakresie rozwoju wielojęzycznych europejskich formatów medialnych i informacyjnych, w tym łatwej do zrozumienia narracji, rozwoju i wdrożenia modułów europejskiej edukacji obywatelskiej dla różnych poziomów edukacji, jak również znacznego zwiększenia wsparcia na rzecz spotkań międzyludzkich ponad europejskimi granicami (programy wymiany na poziomie szkolnictwa ogólnego i zawodowego, programy partnerstwa itp.).

94.

Podkreśla, że należy wzmocnić instrumenty uczestnictwa, takie jak europejska inicjatywa obywatelska (14). Jako narzędzie uzupełniające istniejące struktury demokracji przedstawicielskiej na poziomie UE, a także innowacyjne dodatkowe elementy partycypacyjnego podejmowania decyzji i stałego dialogu, europejska inicjatywa obywatelska może pomóc w mobilizacji obywateli wokół wspólnej sprawy, podkreślić europejski wymiar kluczowych kwestii politycznych i sprzyjać tworzeniu ogólnoeuropejskich debat i kształtowania związanej z nimi opinii publicznej.

95.

Wzywa członków KR-u do podtrzymywania kontaktów z obywatelami i słuchania ich głosu za pośrednictwem lokalnych wydarzeń, otwartych lokalnych spotkań z politykami i dialogów z obywatelami w celu dotarcia do każdego regionu w UE-27 oraz proponuje pozostałym instytucjom połączenie sił. Podkreśla w tym kontekście cel zorganizowania dialogów obywatelskich we wszystkich regionach UE do wyborów europejskich w 2019 r. i zachęca swoich członków do zorganizowania specjalnych sesji ich stowarzyszeń lokalnych lub regionalnych wraz z lokalnymi mieszkańcami i ich stowarzyszeniami w celu znalezienia odpowiedzi na pytania dotyczące przyszłości Europy, wskazane w kwestionariuszu KR-u oraz kwestionariuszu Komisji Europejskiej. Podkreśla kluczowe znaczenie zdecentralizowanego przekazywania informacji na temat polityki UE i wyborów politycznych stanowiących ich podstawę oraz potrzebę wspierania przez instytucje UE lokalnych i regionalnych wysiłków i inicjatyw w tym kierunku.

96.

Podkreśla, że konsultacje z obywatelami powinny obejmować również tych obywateli, którzy często są pomijani lub nie są zainteresowani udziałem w konsultacjach. Jest to ważne dla zapewnienia naprawdę otwartej i reprezentatywnej debaty z obywatelami oraz uniknięcia sytuacji, że debata jest zdominowana przez uczestników już bardzo mocno przekonanych do UE lub przeciwko niej lub w jakiejś innej kwestii politycznej.

97.

Podkreśla, że komunikacja i stały dialog z obywatelami są niezbędne w każdym systemie politycznym i tym samym mają zasadnicze znaczenie dla zwiększenia legitymacji demokratycznej UE oraz zbliżenia Europy do jej obywateli.

98.

Przypomina w tym kontekście, że nawiązywanie kontaktów z obywatelami nie może ograniczać się do okresów przed wyborami europejskimi.

99.

Zobowiązuje się do przedstawienia przed wyborami europejskimi w 2019 r. propozycji metodologii stałego i zorganizowanego dialogu obywateli z politykami i instytucjami UE, z udziałem samorządów lokalnych i regionalnych za pośrednictwem KR-u oraz w oparciu o przejrzysty proces, w ramach którego obywatele będą mogli wnieść swój wkład do dyskusji, uzyskają przestrzeń i informacje niezbędne do ustalenia i omówienia najważniejszych dla nich kwestii – czego wyniki zostaną ujęte w procesie tworzenia polityki UE – i w ramach którego udzielone będą odpowiednie informacje na temat wpływu wkładu obywateli.

100.

Jest przekonany, że dzięki przekazywaniu obywatelom informacji zwrotnych prace polityczne członków KR-u mogą przyczynić się do wzmocnienia powiązań ze społecznościami lokalnymi i zwiększenia zaufania obywateli do unijnej polityki.

---

(1)  List przewodniczącego Rady Europejskiej do przewodniczącego Europejskiego Komitetu Regonów z dnia 8 listopada 2016 r., http://www.cor.europa.eu/en/events/Documents/Letter%20Tusk%20Markkula_Reflecting%20on%20the%20EU_081116.pdf

(2)  List intencyjny do przewodniczącego Antonio Tajaniego i premiera Jüriego Ratasa z 13 września 2017 r., https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/letter-of-intent-2017_pl.pdf

(3)  Luc Van den Brande, specjalny doradca przewodniczącego Jeana-Claude’a Junckera, „Reaching out to EU citizens: a new opportunity” [Działanie ukierunkowane na obywateli UE – nowe możliwości], październik 2017 r.

(4)  Opinia KR-u „Sprawozdanie na temat obywatelstwa UE – 2017 r.”, COR-2017-01319, sprawozdawca: Guillermo Martínez Suárez.

(5)  Rezolucje Parlamentu Europejskiego z 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej dzięki wykorzystaniu potencjału Traktatu z Lizbony (P8_TA (2017)0049), w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej (P8_TA (2017)0048) oraz w sprawie mechanizmu zdolności fiskalnej dla strefy euro (P8_TA(2017)0050).

(6)  Na przykład: Why Europe, Pulse of Europe, Stand up for Europe, Committee for the Defence of Democracy, 1989 Generation Initiative.

(7)  London School of Economics, „Reflecting on the future of the European Union” [Rozważania nad przyszłością Unii Europejskiej], marzec 2018 r., https://cor.europa.eu/en/engage/studies/Documents/Future-EU.pdf.

(8)  KR, „Reflecting on Europe: how Europe is perceived by people in regions and cities” [Rozważania nad Europą: w jaki sposób Europa jest postrzegana przez mieszkańców regionów i miast], kwiecień 2018 r., https://cor.europa.eu/en/events/Documents/COR-17-070_report_EN-web.pdf

(9)  Eurobarometr 88 – „Public opinion in the European Union” [Opinia publiczna w Unii Europejskiej], załącznik, listopad 2017 r. http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/ResultDoc/download/DocumentKy/81142; Eurobarometr 467 – „Future of Europe” [Przyszłość Europy], wrzesień–październik 2017 r. http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/survey/getsurveydetail/instruments/special/surveyky/2179; badanie Eurobarometr 89.2 zlecone przez Parlament Europejski, „Democracy on the move one year ahead of European election” [Demokracja w ruchu: na rok przed wyborami europejskimi], maj 2018 r. http://www.europarl.europa.eu/pdf/eurobarometre/2018/oneyearbefore2019/eb89_one_year_before_2019_eurobarometer_en_opt.pdf

(10)  London School of Economics, „Reflecting on the future of the European Union” [Rozważania nad przyszłością Unii Europejskiej], marzec 2018 r.

(11)  Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, Siódme sprawozdanie Komisji w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej „Mój region, moja Europa, nasza przyszłość”, wrzesień 2017 r.

(12)  Rezolucja KR-u „Biała księga Komisji Europejskiej w sprawie przyszłości Europy – refleksje i scenariusze dla UE-27 do 2025 r.” (2017/C 306/01).

(13)  Opinia KR-u „Dokument analityczny na temat przyszłości finansów UE”, COR-2017-03718, sprawozdawca: Marek Woźniak.

(14)  Opinia KR-u „Rozporządzenie w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej”, COR-2017-04989, sprawozdawca: Luc Van den Brande.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Utworzenie Europejskiego Urzędu ds. Pracy

(2018/C 461/03)

Sprawozdawczyni generalna: Doris KAMPUS (AT/PES), regionalna minister spraw społecznych, pracy i integracji kraju związkowego Styria Dokument źródłowy: Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Europejski Urząd ds. Pracy z dnia 13 marca 2018 r. (Tekst mający znaczenie dla EOG i Szwajcarii) COM(2018) 131 final

I.   ZALECANE POPRAWKI

Poprawka 1

Wniosek dotyczący decyzji

Motyw 5

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

(5) Należy ustanowić Europejski Urząd ds. Pracy („Urząd”), aby pomóc w zwiększeniu sprawiedliwości i zaufania na jednolitym rynku. Na potrzeby realizacji tego celu Urząd powinien wspierać działania państw członkowskich i Komisji na rzecz poprawy dostępu obywateli i pracodawców do informacji o ich prawach i obowiązkach w sytuacjach mobilności transgranicznej pracowników, a także do odpowiednich usług, wspierać przestrzeganie prawa i współpracę między państwami członkowskimi w celu zapewnienia skutecznego stosowania prawa Unii w tych obszarach, jak również podejmować się mediacji i ułatwiać znajdywanie rozwiązań w przypadku transgranicznych sporów lub zakłóceń na rynku pracy.

(5) Należy ustanowić Europejski Urząd ds. Pracy („Urząd”), aby pomóc w zwiększeniu sprawiedliwości i zaufania na jednolitym rynku. Na potrzeby realizacji tego celu Urząd powinien wspierać działania państw członkowskich i Komisji na rzecz poprawy dostępu obywateli i pracodawców do informacji o ich prawach i obowiązkach w sytuacjach mobilności transgranicznej pracowników, a także do odpowiednich usług, wspierać przestrzeganie prawa i współpracę między państwami członkowskimi w celu zapewnienia skutecznego stosowania prawa Unii w tych obszarach, jak również podejmować się mediacji i ułatwiać znajdywanie rozwiązań w przypadku transgranicznych sporów lub zakłóceń na rynku pracy. Obejmuje to również konsekwentną i skuteczną sieć egzekwowania prawa.

Uzasadnienie

By zapewnić jasne, sprawiedliwe i skuteczne egzekwowanie przepisów UE dotyczących transgranicznej mobilności pracowników i koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, władze krajowe i regionalne potrzebują odpowiednich mechanizmów egzekwowania, które działają również odstraszająco i zapobiegawczo.

Poprawka 2

Wniosek dotyczący decyzji

Motyw 14a (nowy)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	14a. Dla większej pewności prawa i jednolitego stosowania przepisów (również dla sądów właściwych miejscowo) niezbędne jest uregulowanie dotyczące prawnego wykorzystywania informacji gromadzonych podczas inspekcji (np. ich dopuszczalności jako dowodu). Należy dopilnować, by wyniki wspólnych inspekcji mogły być jednolicie wykorzystywane.

Uzasadnienie

Od lat starsi inspektorzy pracy (Komitet Starszych Inspektorów Pracy SLIC) zalecają, by na szczeblu UE doprecyzowano status wspólnych środków.

Poprawka 3

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 5 litera c)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
c) koordynuje i wspiera uzgodnione i wspólne inspekcje, zgodnie z art. 9 i 10;	c) wzmacnia , koordynuje i wspiera uzgodnione i wspólne inspekcje, zgodnie z art. 9 i 10;

Uzasadnienie

Należałoby znacznie poszerzyć uzgodnione i wspólne inspekcje krajowych właściwych organów, tak aby usprawnić egzekwowalność wyników.

Poprawka 4

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 5 – litera h) (nowa)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	h) ułatwia kontynuację istniejących i funkcjonujących struktur, w tym EURES-u, partnerstw transgranicznych, które wspierają współpracę w regionach transgranicznych z myślą o promowaniu sprawiedliwej mobilności transgranicznej.

Uzasadnienie

Należy zapewnić i zabezpieczyć za pomocą budżetu obiecaną przez Komisję synergię i integrację istniejących i funkcjonujących struktur (np. partnerstw transgranicznych EURES, które mają znaczenie dla regionów).

Poprawka 5

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 6 litera c)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
c) zapewnia pracodawcom odpowiednie informacje na temat przepisów prawa pracy, a także warunków życia i pracy mających zastosowanie do pracowników w sytuacjach transgranicznej mobilności, w tym pracowników delegowanych;	c) zapewnia pracodawcom i pracownikom odpowiednie informacje na temat przepisów prawa pracy, a także warunków życia i pracy mających zastosowanie do pracowników w sytuacjach transgranicznej mobilności, w tym pracowników delegowanych;

Uzasadnienie

Odpowiednio dostosowane informacje należy udostępnić całemu spektrum partnerów społecznych.

Poprawka 6

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 6 litera g) (nowa)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	g) propaguje przepływ informacji pomiędzy regionami, miastami i gminami, których dotyczy mobilność, tak by można było w usystematyzowany sposób wymieniać się wiedzą i doświadczeniami i je dalej przekazywać.

Uzasadnienie

Informacje o lokalnych warunkach i doświadczeniach wnoszą istotny wkład w poprawę współpracy, rozwój zdolności i wykorzystanie oraz pogłębienie dostępnej wiedzy.

Poprawka 7

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 7 ustęp 1 litera e) (nowa)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	e) propaguje wymianę dobrych praktyk między regionami, miastami i gminami, których dotyczy mobilność, i rozpowszechnia te doświadczenia.

Uzasadnienie

Wymianę doświadczeń należy zapewnić również w dziedzinie usług.

Poprawka 8

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 8 pkt 1 litera d)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
d) usprawnia transgraniczne procedury egzekwowania kar i grzywien;	d) usprawnia transgraniczne procedury egzekwowania krajowych kar i grzywien i opracowuje propozycje w sprawie promowania większej przejrzystości i spójności w zakresie wdrażania takich krajowych kar w kontekście transgranicznym ;

Uzasadnienie

Niewystarczająco uregulowana odpowiedzialność za egzekwowanie krajowych kar i grzywien w kontekście transgranicznym zagraża skutecznemu stosowaniu prawa UE w ramach współpracy transgranicznej władz regionalnych.

Poprawka 9

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 9 ust. 1

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

1.   Na wniosek jednego lub kilku państw członkowskich Urząd koordynuje uzgodnione lub wspólne inspekcje w dziedzinach wchodzących w zakres jego kompetencji. Wniosek może złożyć jedno lub kilka państw członkowskich. Urząd może również zasugerować organom zainteresowanych państw członkowskich przeprowadzenie uzgodnionej lub wspólnej inspekcji.

1.   Na wniosek jednego lub kilku państw członkowskich Urząd koordynuje uzgodnione lub wspólne inspekcje w dziedzinach wchodzących w zakres jego kompetencji. Wniosek może złożyć jedno lub kilka państw członkowskich zgodnie z praktykami krajowymi dotyczącymi rynku pracy w państwach członkowskich, których to dotyczy . Urząd może również zasugerować organom zainteresowanych państw członkowskich przeprowadzenie uzgodnionej lub wspólnej inspekcji.

Uzasadnienie

Należy zwrócić uwagę na różnorodność krajowych tradycji nadzoru nad przestrzeganiem prawa (w tym instytucji współpracujących z władzami krajowymi).

Poprawka 10

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 9 ust. 2

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
W przypadku gdy organ państwa członkowskiego zdecyduje się nie uczestniczyć w uzgodnionej lub wspólnej inspekcji, o której mowa w ust. 1, lub też nie przeprowadzać takiej inspekcji, informuje Urząd na piśmie o powodach swojej decyzji z odpowiednim wyprzedzeniem. W takich przypadkach Urząd przekazuje informację na ten temat innym zainteresowanym organom krajowym.	W przypadku gdy organ państwa członkowskiego zdecyduje się nie uczestniczyć w uzgodnionej lub wspólnej inspekcji, o której mowa w ust. 1, lub też nie przeprowadzać takiej inspekcji, informuje Urząd na piśmie o powodach swojej decyzji z odpowiednim wyprzedzeniem. W takich przypadkach Urząd przekazuje informację na ten temat innym zainteresowanym organom krajowym.

Poprawka 11

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 10 ust. 5a (nowy)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	5a.     Wyniki wspólnych inspekcji w zainteresowanych państwach członkowskich mogą być wykorzystywane przez właściwe organy jako dowód o tej samej wartości prawnej jak dokumenty, które zostały zgromadzone we własnej jurysdykcji.

Uzasadnienie

Od lat starsi inspektorzy pracy (Komitet Starszych Inspektorów Pracy SLIC) zalecają, by na szczeblu UE doprecyzowano moc prawną wspólnych działań.

Zacieśnienie współpracy powinno również obejmować regulowanie i zapewnianie przydatności wyników wspólnych inspekcji na wszystkich szczeblach władz z punktu widzenia prawa.

Poprawka 12

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 11 ustęp 2 litera d) (nowa)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	d) aby ta wiedza była jak najbardziej aktualna, organizuje się regularną wymianę z najbardziej zainteresowanymi regionami, miastami i gminami zarówno z krajów przyjmujących, jak i krajów pochodzenia.

Uzasadnienie

Regularną wymianę doświadczeń i wkład ze strony najbardziej dotkniętych regionów należy również zapewnić w zakresie analiz i ocen ryzyka.

Poprawka 13

Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 18 (nowy)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
1.   W skład Zarządu wchodzi jeden wyższej rangi przedstawiciel każdego państwa członkowskiego oraz dwóch przedstawicieli Komisji; każdy przedstawiciel posiada prawo głosu.	1.   W skład Zarządu wchodzi jeden wyższej rangi przedstawiciel każdego państwa członkowskiego, dwóch przedstawicieli Komisji oraz przedstawiciel władz regionalnych państw członkowskich ; każdy przedstawiciel posiada prawo głosu.
2.   Każdy członek Zarządu ma zastępcę. Zastępca reprezentuje członka pod jego nieobecność.	2.   Każdy członek Zarządu ma zastępcę. Zastępca reprezentuje członka pod jego nieobecność.
3.   Członków Zarządu reprezentujących poszczególne państwa członkowskie i ich zastępców mianują odpowiednie państwa członkowskie ze względu na ich wiedzę w obszarach, o których mowa w art. 1 ust. 2, biorąc pod uwagę odpowiednie umiejętności kierownicze, administracyjne i budżetowe.	3.   Członków Zarządu reprezentujących poszczególne państwa członkowskie i ich zastępców mianują odpowiednie państwa członkowskie ze względu na ich wiedzę w obszarach, o których mowa w art. 1 ust. 2, biorąc pod uwagę odpowiednie umiejętności kierownicze, administracyjne i budżetowe.
Komisja mianuje członków, którzy mają ją reprezentować.	Komisja mianuje członków, którzy mają ją reprezentować.
	Komitet Regionów mianuje przedstawiciela władz regionalnych państw członkowskich spośród członków pochodzących z państw Unii Europejskiej, w których kompetencje ustawodawcze w dziedzinie polityki pracy dzieli się z regionami.
Państwa członkowskie i Komisja dokładają starań, aby ograniczyć rotację swoich przedstawicieli w Zarządzie w celu zapewnienia ciągłości jego prac. Wszystkie strony dążą do osiągnięcia równowagi pod względem liczby mężczyzn i kobiet w składzie Zarządu.	Państwa członkowskie, Komisja i Komitet Regionów dokładają starań, aby ograniczyć rotację swoich przedstawicieli w Zarządzie w celu zapewnienia ciągłości jego prac. Wszystkie strony dążą do osiągnięcia równowagi pod względem liczby mężczyzn i kobiet w składzie Zarządu.
4.   Kadencja członków oraz ich zastępców trwa cztery lata. Kadencję tę można przedłużyć.	4.   Kadencja członków oraz ich zastępców trwa cztery lata. Kadencję tę można przedłużyć.
5.   Przedstawiciele państw trzecich, które stosują prawo Unii w obszarach objętych zakresem niniejszego rozporządzenia, mogą uczestniczyć w posiedzeniach Zarządu jako obserwatorzy.	5.   Przedstawiciele państw trzecich, które stosują prawo Unii w obszarach objętych zakresem niniejszego rozporządzenia, mogą uczestniczyć w posiedzeniach Zarządu jako obserwatorzy.

Uzasadnienie

W niektórych państwach członkowskich odpowiedzialność za politykę zatrudnienia jest dzielone między państwem a regionami: organ zarządzający powinien obejmować jeden przedstawiciel władz regionalnych, aby zapewnić wyważone reprezentowanie interesów.

II.   ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Uwagi ogólne i ogólna ocena wniosku

1.

Przyjmuje z zadowoleniem wytyczony we wniosku cel, by za pomocą skuteczniejszego zastosowania prawa UE w dziedzinie transgranicznej mobilności pracowników i koordynacji zabezpieczenia społecznego zwiększyć sprawiedliwość rynku wewnętrznego i zaufanie do niego.

2.

Popiera podejście polegające na tym, by utworzyć Europejski Urząd ds. Pracy w celu wsparcia państw członkowskich w zwalczaniu nieprawidłowości w dziedzinie swobody przemieszczania się pracowników, prawa przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług i tym samym poprawić jakość mobilności.

3.

Podkreśla ustalenie, że nieuczciwe wykorzystywanie tych swobód nie tylko osłabia spójność UE, lecz również prowadzi do znacznych szkód społecznych, gospodarczych i budżetowych dla regionów, miast i gmin oraz samych obywateli.

4.

Przypomina w związku z tym, że w ten sposób zmniejszają się dochody podatkowe i składki na ubezpieczenie społeczne i ma to negatywny wpływ na zatrudnienie, warunki pracy, konkurencję, rozwój lokalny i regionalny, opiekę społeczną i zabezpieczenie społeczne.

5.

Popiera zwiększenie spójności i ułatwienie współpracy władz krajowych, które przy skutecznym stosowaniu istniejących przepisów w odniesieniu do sytuacji transgranicznych napotykają terytorialne ograniczenia jurysdykcyjne.

6.

Podkreśla, że lepsza koordynacja na szczeblu UE w zakresie naruszeń prawodawstwa dotyczącego mobilności pracowników mógłby stanowić czynnik odstraszający przed niestosowaniem się do prawa i stanowiłby istotny wkład do skuteczniejszego systemu egzekwowania, także w duchu art. 81 i 82 TFUE. Ponadto mogłoby to wzmocnić zaufanie i sprawiedliwe zasady rynku wewnętrznego poprzez zapewnienie m.in. jasnego środowiska biznesowego i równych warunków konkurencji. Dla powodzenia takiej koordynacji konieczne jest zastosowanie wszystkich niezbędnych środków (takich jak powiązanie między platformami IT i systemy telematyczne lub inne środki komunikacji).

7.

Popiera rolę operacyjną Europejskiego Urzędu ds. Pracy, który powinien przejąć zadania techniczne istniejących struktur, włączyć je i dalej rozwinąć, by zaradzić stwierdzonym niedociągnięciom systemu i stworzyć synergie.

8.

Wskazuje, że należy jasno określić zadania i kompetencje, tak by na wszystkich szczeblach administracji publicznej współpraca pomocnicza została zaplanowana w celowy i skuteczny sposób i by można było wyeliminować dublowanie się istniejących struktur.

9.

Zwraca uwagę, że proponowana działalność Europejskiego Urzędu ds. Pracy dotyczy szerokiego spektrum krajowych, regionalnych i lokalnych praktyk i sytuacji prawnych, i podkreśla, że jego uprawnienia powinny odpowiadać tej różnorodności i że należy uwzględnić zgromadzoną wiedzę.

Krytyczna ocena celów i zadań z punktu widzenia regionów

10.

Podkreśla, że pracownicy prowadzący działalność transgraniczną w Europie są grupą szczególnie narażoną, gdyż z powodu ich mobilności między regionami przyjmującymi i regionami pochodzenia częściej dochodzi do naruszania praw im przysługujących.

11.

Zwraca uwagę, że nieprawidłowości w dziedzinie transgranicznej mobilności pracowników dotyczą bezpośrednio władz lokalnych i regionalnych, gdyż pozostają one w najbliższym kontakcie z obywatelami i tym samym z osobami poszukującymi pracy i pracodawcami. Trzeba pamiętać, że mobilność na rynku pracy ma w dużym stopniu charakter regionalny i może być kształtowana w skali regionalnej (1).

12.

Podkreśla, że z powodu tej kluczowej roli władz lokalnych i regionalnych należy przewidzieć ich odpowiednią reprezentację w Zarządzie Europejskiego Urzędu ds. Pracy (2).

13.

Przypomina, że Europejski Urząd ds. Pracy powinien obejmować wszystkie sektory gospodarki i że w celu wystarczającego uwzględnienia różnorodnych problemów za pośrednictwem sektorowych i regionalnych przedstawicieli należy zapewnić ścisły udział partnerów społecznych w grupie zainteresowanych stron.

14.

Podkreśla, jak istotne dla osiągnięcia celów jest zapewnienie, by podstawą działania Europejskiego Urzędu ds. Pracy były egzekwowalny charakter i rozliczalność, przy zachowaniu w tym samym zakresie autonomii systemów krajowych.

Pomocniczość i proporcjonalność

15.

Podkreśla, że na wszystkich etapach rozwoju Europejskiego Urzędu ds. Pracy konieczne jest pełne przestrzeganie zasady pomocniczości, a także respektowanie wszystkich kompetencji krajowych w kwestiach dotyczących polityki zatrudnienia i polityki społecznej.

16.

Akcentuje, że konieczne jest pełne zachowanie zasady proporcjonalności, by uniknąć dodatkowych obciążeń finansowych i administracyjnych.

17.

Zwraca uwagę, że celem utworzenia Europejskiego Urzędu ds. Pracy powinno być wzmocnienie podstawowych swobód jednolitego rynku, i że powinien on podejmować działania wspierające władze krajowe tam, gdzie granice krajowe utrudniają skuteczne zastosowanie prawa UE przez państwa członkowskie lub gdzie różnice regionalne nie mogą zostać wystarczająco uwzględnione z perspektywy krajowej.

18.

Podkreśla, że Europejski Urząd ds. Pracy musi pozostawiać pole manewru dla ewentualnych różnych modeli rynku pracy państw członkowskich i ich priorytetów. Europejski Urząd ds. Pracy w żadnym wypadku nie może ograniczać autonomii i kluczowej roli partnerów społecznych.

19.

Zauważa, że powinno się to przyczynić do poprawy jakości mobilności w ramach istniejących kompetencji i przepisów.

20.

Wskazuje, że można dążyć do osiągnięcia pozytywnych skutków zarówno dla regionów pochodzenia, jak i regionów przyjmujących, poprzez oczekiwane skuteczniejsze egzekwowanie prawa przez władze krajowe na szczeblu transgranicznym, wyższe dochody podatkowe i składki na ubezpieczenia społeczne oraz dostrzegany na szczeblu lokalnym wpływ większej pewności prawa i jednolitego stosowania prawa na sprawiedliwe warunki pracy i konkurencji (3).

Dodatkowe propozycje oraz inne kwestie wymagające uregulowania

21.

Zaleca, by w związku z dynamicznym charakterem europejskiego rynku pracy, wynikającym ze zmian demograficznych i wyzwań technologicznych, przewidzieć możliwości rozwoju Europejskiego Urzędu ds. Pracy zgodnie z zasadą pomocniczości i proporcjonalności.

22.

Uważa, że opracowując przepisy dotyczące sytuacji transgranicznej, należałoby wzmocnić zaangażowanie wszystkich podmiotów w szybkie, skuteczne i spójne działania następcze w celu pozytywnego oddziaływania dla szczebla lokalnego i regionalnego.

23.

Zaleca, by w kontaktach z krajami trzecimi i w stosownych przypadkach Urząd powinien opierać się na unijnych strategiach makroregionalnych, które przyczyniają się, poprzez wzmocnioną współpracę, do stawiania czoła wspólnym wyzwaniom stojącym przed określonymi obszarami geograficznymi obejmującymi państwa członkowskie i państwa trzecie oraz do osiągnięcia spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej.

---

(1)  Opinia Komitetu Regionów „Mobilność pracowników i wzmocnienie europejskich służb zatrudnienia” (CdR 2014-1315).

(2)  Opinia Komitetu Regionów w sprawie europejskiego filara praw socjalnych (CDR 2868/2016).

(3)  https://cor.europa.eu/en/our-work/Documents/Territorial-impact-assessment/TIA-ELA-Labour-Authority-20180704.pdf.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Wkład miast i regionów UE do CBD COP14 i europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres po 2020 r.

(2018/C 461/04)

Sprawozdawca: Roby BIWER (LU/PES), członek rady gminy Bettembourg Dokument źródłowy: Pismo Fransa Timmermansa, wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej, kwiecień 2018 r.

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

A.   Obecny poziom osiągnięcia celów różnorodności biologicznej w Europie i na świecie

1.

Wyraża zaniepokojenie powagą sytuacji w zakresie utraty różnorodności biologicznej, która nie ogranicza się do utraty gatunków zwierząt i roślin, ale także wpływa negatywnie na przyszłe możliwości – gospodarcze, środowiskowe, a nawet społeczne i kulturowe.

2.

Zwraca uwagę na fakt, iż wkrótce zostaną osiągnięte daty docelowe dwóch ważnych instrumentów polityki dotyczących ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności biologicznej – a mianowicie strategicznego planu na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011–2020 określonego w Konwencji o różnorodności biologicznej (strategiczny plan CBD) i odpowiedniej europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.

3.

Ponownie wyraża zdanie, że – chociaż osiągnięto znaczne postępy w pewnych obszarach – dowody naukowe wskazują, że zasadniczo świat, a w szczególności wiele władz lokalnych i regionalnych, nie jest na dobrej drodze do osiągnięcia wszystkich globalnych celów z Aichi i wdrożenia europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej. Do 2020 r. można jednak jeszcze wiele osiągnąć, a etap przygotowawczy do ustanowienia globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r. już się rozpoczął.

4.

Podkreśla, że utrata różnorodności biologicznej w skali globalnej, a także utrata i pogorszenie się stanu ekosystemów stanowią poważne zagrożenie dla przyszłości naszej planety. W ogólnym kontekście politycznym nastawionym na realizację celów zrównoważonego rozwoju ONZ zajęcie się problemem utraty różnorodności biologicznej i odwrócenie tego procesu oraz odbudowa ekosystemów stanowią podstawowy element, który jest ściśle powiązany z przeciwdziałaniem zmianie klimatu.

5.

Uznaje, że łączne skutki (braku) indywidualnych działań lokalnych przyczyniają się do globalnego kryzysu w zakresie różnorodności biologicznej, który uwidacznia niebezpieczeństwo związane z „wąską perspektywą”, które to niebezpieczeństwo wynika z zajmowania się każdym przypadkiem związanym z różnorodnością biologiczną w izolacji, w skali lokalnej – z pominięciem globalnych skutków i innych skutków zewnętrznych. Podkreśla także potrzebę przyjęcia zrównoważonej perspektywy mikro-makro.

6.

Utrzymuje, że istnieją wystarczające dowody i dane naukowe wskazujące na potrzebę pilnego podjęcia bardziej radykalnych, proaktywnych i zapobiegawczych działań na szczeblu globalnym, regionalnym i lokalnym w kierunku hamowania utraty różnorodności biologicznej i odbudowy zdegradowanych ekosystemów. Działania te są konieczne teraz i nie należy z nimi zwlekać (np. aż do przeprowadzenia formalnej oceny postępów w 2020 r.).

7.

Zwraca uwagę na niespójności w celach polityki – w wymiarze poziomym i pionowym – obejmujące często sprzeczne podejścia do kwestii środowiskowych, jak na przykład w przypadku polityki rolnej lub energetycznej, które podważają postępy w osiąganiu celów z Aichi.

8.

Zdaje sobie sprawę, że polityka urbanizacji państw członkowskich UE nadal powoduje fragmentację krajobrazu i niekontrolowane rozrastanie się miast, co skutkuje utratą ekosystemów i różnorodności biologicznej.

9.

Z zadowoleniem przyjmuje wielostronne umowy środowiskowe i ich funkcjonowanie oraz opracowanie nowej nadrzędnej polityki i ram zarządzania, które wspierają współpracę transgraniczną. Wzywa właściwe władze krajowe i regionalne do wykorzystania tych instrumentów w celu opracowania spójnych transgranicznych interwencji politycznych.

10.

Potwierdza zniszczenie niektórych obszarów Natura 2000 oraz dotychczasową skalę nielegalnego zabijania i odławiania ptaków i innych gatunków zwierząt, a także jest przekonany o potrzebie zwiększenia wysiłków na wszystkich szczeblach w celu spełnienia wymogów w zakresie monitorowania i egzekwowania przestrzegania zapisów dyrektyw środowiskowych przez odpowiednie plany zarządzania.

11.

Jest zaniepokojony ciągłym występowaniem nielegalnego handlu gatunkami chronionymi, zwiększeniem się liczby inwazyjnych gatunków obcych oraz niezrównoważonym stosowaniem pestycydów takich jak neonikotynoidy, powodujących masowy spadek liczby zapylaczy, w tym populacji pszczół.

12.

Przypomina o pilnej potrzebie istotnego wzmocnienia globalnych i unijnych wysiłków w celu skutecznego zajęcia się światowym kryzysem różnorodności biologicznej oraz oddzielenia rozwoju gospodarczego od utraty różnorodności biologicznej i powiązanych kwestii, w tym od pogorszenia funkcji i usług ekosystemowych.

13.

Zwraca uwagę na niewystarczające środki finansowe i instrumenty na potrzeby włączania w główny nurt działań z zakresu różnorodności biologicznej i odpowiedniego zarządzania różnorodnością biologiczną oraz na powiązane z tym finansowe i gospodarcze ryzyko związane z brakiem działań, który to brak występuje na wszystkich szczeblach.

14.

Podkreśla potrzebę skupienia się na słabościach w globalnej i europejskiej strukturze zarządzania, na wyzwaniach związanych z wdrażaniem strategicznego planu CBD oraz na udoskonaleniu globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r. w celu osiągnięcia skutecznego wdrażania dzięki konkretnym strategiom.

15.

Zauważa z niepokojem brak lub nieadekwatność mechanizmów monitorowania, raportowania i weryfikacji (MRW) (dobrowolnych) wkładów, które pozwoliłyby ocenić postępy we wdrażaniu celów z Aichi za pośrednictwem krajowych strategicznych planów działania w zakresie różnorodności biologicznej i regionalnych strategicznych planów działania w zakresie różnorodności biologicznej.

16.

Domaga się wczesnego zaangażowania wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron w przygotowanie następnego etapu formułowania globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r. – globalnie i na szczeblu UE.

B.   Działania i obowiązki do 2020 r.

17.

Uważa, że należy wykorzystać 14. konferencję stron Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD COP14) jako ważną szansę na zidentyfikowanie celów, które należy jeszcze osiągnąć do 2020 r., tak aby można było sformułować jasne i możliwe do osiągnięcia zobowiązania.

18.

Podkreśla ważną rolę władz lokalnych i regionalnych we wdrażaniu celów z Aichi w ciągu dwóch lat, jakie jeszcze pozostały do 2020 r.

19.

Zwraca uwagę na znaczenie odpowiednich wielopoziomowych ram zarządzania dla zapewnienia skoordynowanych działań władz lokalnych i regionalnych, UE i jej państw członkowskich w zakresie dalszego wdrażania celów z Aichi i zrealizowania europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r.

20.

Popiera decyzję Unii Europejskiej o zakazie powszechnego stosowania pestycydów takich jak neonikotynoidy z powodu poważnego zagrożenia stwarzanego przez nie dla owadów niebędących przedmiotem zwalczania, takich jak zapylacze, które mają kluczowe znaczenie dla reprodukcji roślin w lasach, na miejskich terenach zieleni i polach uprawnych, a tym samym są niezbędne dla globalnej produkcji żywności. Komitet podkreśla rolę władz lokalnych i regionalnych w ograniczaniu stosowania pestycydów – z uwzględnieniem różnic między państwami członkowskimi pod względem podziału kompetencji – w tym poprzez inicjatywy takie jak „Miasta wolne od pestycydów” i „Miasta przyjazne pszczołom”.

21.

Opowiada się za zwiększeniem zasobów (prawnych, finansowych i ludzkich) dla władz lokalnych i regionalnych zainteresowanych odpowiednim rozwojem ich bezpośrednich kompetencji w kwestiach ochrony, planowania, zrównoważonego wykorzystywania, przywracania i monitorowania różnorodności biologicznej i ekosystemów oraz zarządzania nimi, łącznie z obszarami specjalnej ochrony.

22.

Podkreśla znaczenie przekazywania władzom lokalnym i regionalnym narzędzi i mechanizmów na potrzeby dostępu do wysokiej jakości informacji na temat stanu gatunków, siedlisk, ekosystemów i ich usług oraz powiązanych trendów.

23.

Wzywa państwa członkowskie UE do ustanowienia zintegrowanego podejścia – o ile nie zostało ono jeszcze przyjęte – do opracowania i wdrażania krajowych, regionalnych i lokalnych strategii i planów działania w zakresie różnorodności biologicznej zgodnie z sugestiami poczynionymi w strategii ochrony różnorodności biologicznej i wytycznymi planu działania sekretariatu CBD i ICLEI oraz do zwiększenia zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w opracowywanie, przegląd i wdrażanie krajowych strategicznych planów działania w zakresie różnorodności biologicznej w celu wsparcia ich skutecznej realizacji i uwzględnienia ich w planowaniu – w wymiarze pionowym i poziomym – i w sektorach, których działania wpływają (pozytywnie i negatywnie) na różnorodność biologiczną.

24.

Podkreśla potrzebę zwiększenia finansowania różnorodności biologicznej, w szczególności inwestycji w sieć Natura 2000, w ramach wszystkich instrumentów finansowania UE, w tym w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Jednocześnie z zadowoleniem przyjmuje takie narzędzia wsparcia jak eConservation, który to instrument zawiera bazę danych z cennymi informacjami na temat możliwości finansowania przez darczyńców publicznych działań w dziedzinie różnorodności biologicznej.

25.

Proponuje, by przedstawić najlepsze praktyki dotyczące wyeliminowania dotacji o niepożądanych skutkach w różnych obszarach polityki sektorowej w celu zwiększenia spójności działań UE w zakresie ochrony różnorodności biologicznej oraz przeprowadzenia ocen dotacji o skutkach szkodliwych dla środowiska, tak aby lepiej ukierunkować budżet UE na zrównoważony rozwój. Przy przeznaczaniu zasobów finansowych należy nadać wysoki priorytet zrównoważonemu rozwojowi.

26.

Z zadowoleniem przyjmuje wysiłki podejmowane w ramach unijnego programu „Horyzont 2020” UE w celu intensyfikowania tych badań naukowych i innowacji, które odkrywają możliwości regeneracji obszarów miejskich poprzez rozwiązania oparte na przyrodzie oraz poprzez zieloną i niebieską infrastrukturę. Uważa je za elementy sprzyjające poprawie wdrażania europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej na obszarach miejskich i obszarach o dużej gęstości zaludnienia, także w okresie 2020–2030 oraz w związku z agendą miejską UE. Niemniej zwraca uwagę na potrzebę dalszego sprzyjania wdrażaniu dyrektyw środowiskowych UE i podkreśla, że programów w zakresie rozwiązań opartych na przyrodzie oraz w zakresie zielonej i niebieskiej infrastruktury nie należy uznawać za rozwiązania, które mogłyby zastąpić zdecydowane działania w obszarze różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych na obszarach podmiejskich i wiejskich, lecz jako ich przydatne uzupełnienie.

27.

Zwraca uwagę na fakt, iż środki finansowe z różnych istniejących instrumentów finansowych powinny być zarządzane bezpośrednio przez właściwe i uprawnione podmioty regionalne i lokalne odpowiedzialne za ochronę i przywracanie różnorodności biologicznej i ekosystemów zgodnie z celami z Aichi.

28.

Domaga się wzmocnienia roli władz lokalnych i regionalnych w zapobieganiu nielegalnemu handlowi przez ustanowienie ukierunkowanych na różnorodność biologiczną przepisów dotyczących zamówień, a także zahamowanie wzrostu liczby inwazyjnych gatunków obcych, w szczególności przez zapewnienie ram dla wspólnych działań opartych na współpracy w sytuacjach transgranicznych w interesie zintegrowanej migracji gatunków i zarządzania różnorodnością biologiczną. Zwraca uwagę na rolę istniejących sieci strategicznych takich jak transeuropejska sieć zielonej infrastruktury (TEN-G) w zapewnianiu transgranicznej zielonej infrastruktury i korytarzy poprzez transgraniczne zarządzanie oparte na współpracy i plany działania.

Kluczowa rola władz lokalnych i regionalnych we wdrażaniu strategicznego planu CBD oraz europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r.

29.

Potwierdza coraz powszechniejsze dostrzeganie roli władz lokalnych i regionalnych na szczeblu UE w realizacji europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej i wyraża z tego powodu satysfakcję.

30.

Uważa, że władze lokalne i regionalne powinny być aktywnie zaangażowane w tworzenie i wdrażanie polityki dotyczącej eliminowania dotacji o skutkach przeciwnych do zamierzonych i uwzględniania różnorodności biologicznej w różnych obszarach polityki sektorowej, w tym w rolnictwie oraz w dziedzinie rozwoju miejskiego i regionalnego (poprzez odnośne fundusze unijne).

31.

Zachęca władze lokalne i regionalne do zintensyfikowania prac w celu uwzględnienia aspektów różnorodności biologicznej w planowaniu przestrzennym i planowaniu przestrzeni miejskiej jako skutecznego instrumentu ułatwiającego wkład we wdrażanie celów z Aichi.

32.

Przypomina o roli władz lokalnych i regionalnych w dobrowolnym prowadzeniu programów podnoszących świadomość i platform ukierunkowanych na podkreślenie znaczenia ochrony i przywrócenia różnorodności biologicznej i ekosystemów oraz ich usług.

33.

Zachęca władze lokalne i regionalne do angażowania się w międzynarodowe, europejskie i krajowe procesy normalizacji i certyfikacji w celu zarządzania różnorodnością biologiczną i ekosystemami, w tym zachęca je, by stosowały narzędzia jako wartości odniesienia i by wspierały wprowadzenie spójnych ram zarządzania różnorodnością biologiczną.

C.   W kierunku skutecznych i operacyjnych globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r.

34.

Z zadowoleniem przyjmuje rezolucję Parlamentu w sprawie „Planu działania na rzecz przyrody, ludzi i gospodarki” przyjętą pod koniec 2017 r., która wzywa Komisję do bezzwłocznego rozpoczęcia prac nad kolejną europejską strategią ochrony różnorodności biologicznej, zgodnie z procesem formułowania globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r.

35.

Uznaje potrzebę wzmocnienia zobowiązań politycznych na szczeblu globalnym i unijnym w celu zajęcia się globalnym kryzysem różnorodności biologicznej oraz wyznaczenia bardziej ambitnych celów w latach 2020–2030 po wdrożeniu celów z Aichi.

36.

Oczekuje, że CBD COP15 na nowo pobudzi globalne zainteresowanie i odnowi współmierne zobowiązanie nie tylko do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i ekosystemów, lecz również do ich faktycznego przywrócenia, a także ustanowi do roku 2030 ambitne i integracyjne globalne ramy różnorodności biologicznej na okres po 2020 r., które będą w stanie zrealizować wizję CBD na 2050 r. i inne odpowiednie porozumienia ONZ.

37.

Wzywa UE do objęcia odpowiedzialnego przywództwa w globalnym procesie przygotowawczym do ustanowienia globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r. i do opracowania „zewnętrznej polityki różnorodności biologicznej” – lub zapewnienia wkładu w „globalną wewnętrzną politykę różnorodności biologicznej” – co pozwoliłoby określić odpowiedzialność UE jako globalnego lidera w obszarze różnorodności biologicznej.

38.

Apeluje do UE i wszystkich stron CBD COP, by wzmocniły i sformalizowały dialog oraz uczestnictwo władz lokalnych i regionalnych (i innych zainteresowanych podmiotów niebędących stronami CBD) w opracowywaniu i wdrażaniu nowych ram polityki.

39.

Zachęca UE do zaangażowania się w transregionalną współpracę z Afryką, Ameryką Południową, Azją i w szczególności z Chinami, które będą gospodarzem CBD COP w 2020 r., aby opracować wspólne i spójne sposoby podejścia do promowania wspólnych interesów w osiąganiu „odnowionych” celów z Aichi z myślą o przywracaniu i zrównoważonym wykorzystywaniu różnorodności biologicznej i ekosystemów oraz zarządzania nimi w latach 2020–2030.

40.

Zwraca uwagę na potrzebę przełożenia wizji na 2050 r. na namacalne warunki i kierunki działań obejmujące pragmatyczne, zorientowane na rozwiązania odpowiedzi, które należy omówić podczas CBD COP14.

41.

Uwypukla potrzebę opracowania globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r. poprzez dostosowanie wszystkich odpowiednich porozumień środowiskowych ONZ – takich jak cele zrównoważonego rozwoju ONZ, porozumienie klimatyczne z Paryża oraz ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych – do odnowionych celów z Aichi i uwzględnienie ich w ramach tych celów. Służyłoby to zapobieganiu oddzielenia różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych od celów społecznych i gospodarczych leżących u ich podstawy. To z kolei umożliwi uwzględnienie wartości różnorodności biologicznej w innych sektorach, a tym samym w strategiach politycznych i procesach planowania, a także we współpracy transgranicznej.

42.

Domaga się zapewnienia spójności polityki dzięki lepszemu połączeniu różnorodności biologicznej z celami zrównoważonego rozwoju nr 11 „Zrównoważone miasta i społeczności”, nr 14 „Życie pod wodą” i nr 15 „Życie na lądzie”. Domaga się także bardziej precyzyjnych i dostosowanych sformułowań dla wszystkich instrumentów, tak aby uniknąć nieporozumień, sprzeczności i powielania.

43.

Podkreśla kluczowe znaczenie wielopoziomowej współpracy oraz ustanowienia skutecznej i operacyjnej wielopoziomowej struktury zarządzania w globalnych ramach różnorodności biologicznej po 2020 r., obejmującej władze lokalne i regionalne (w ujęciu globalnym oraz w UE) na potrzeby skoordynowanych działań mających na celu osiągnięcie „odnowionych” celów z Aichi.

44.

Domaga się, by nowe globalne ramy różnorodności biologicznej po 2020 r. wyraźnie wspominały o roli władz lokalnych i regionalnych w mechanizmie krajowego monitorowania, raportowania i weryfikacji.

45.

Wspiera spójną strukturę i mechanizm globalnego zarządzania różnorodnością biologiczną po 2020 r., w których stosuje się zasady horyzontalnego włączania, pionowego dostosowania i zintegrowanego zarządzania opartego na współpracy, w powiązaniu z mierzalnymi celami i mechanizmami raportowania na wszystkich szczeblach i dla wszystkich szczebli, w tym na poziomie samorządów terytorialnych, i które byłyby dostosowane do innych porozumień międzynarodowych.

46.

Zaleca rozważenie możliwości wsparcia systemu dobrowolnych wkładów na różnych szczeblach – na wzór wprowadzonych w ramach UNFCCC wkładów ustalanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym – które byłyby adekwatne do warunków krajowych, ale co najmniej równie odważne i ambitne.

47.

Przypomina o potrzebie dalszego stosowania podejścia podobnego do tego, które przyświeca celom z Aichi i które byłoby zgodne z ich duchem i wprowadzało jasne, ograniczone czasowo i nowe mierzalne cele, aby zahamować utratę różnorodności biologicznej, przyrody i ekosystemów i przywrócić je, a także aby skutecznie zwalczać inwazyjne gatunki obce i zapobiegać ich wprowadzaniu oraz skutecznie położyć kres nielegalnemu zabijaniu dzikiej fauny i flory i handlu nią w latach 2020–2030.

48.

Wzywa UE do zapewniania państwom członkowskim UE i innym krajom strategicznych i ciągłych instrukcji i wytycznych dotyczących ich wysiłków w zakresie eliminowania zagrożeń dla różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych oraz zarządzania nimi. Biorąc pod uwagę, że różnorodne przypadki indywidualne i decyzje przyczyniają się do utraty różnorodności biologicznej, wytyczne te powinny obejmować zasady i kryteria dotyczące oceny skutków tych indywidualnych przypadków i decyzji. Tego rodzaju ocenę należy przeprowadzać na podstawie globalnych celów różnorodności biologicznej i w odniesieniu do nich, aby unikać „wąskiej perspektywy”.

49.

Uważa, że spójne podejście do monitorowania, raportowania i weryfikacji (MRW) ma bardzo istotne znaczenie dla rozliczania osiągniętych postępów w świetle globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r. oraz dla okresowej kontroli wdrażania ich celów długoterminowych. Należy tego dokonywać w sposób kompleksowy i sprawiedliwy, koncentrując się na: 1) zatrzymaniu utraty różnorodności biologicznej, 2) przywróceniu bioróżnorodności i ekosystemów, 3) zrównoważonym wykorzystaniu różnorodności biologicznej i ekosystemów oraz wyważonym zarządzaniu nimi. Należy to osiągnąć dzięki zapobieżeniu pojawianiu się inwazyjnych gatunków obcych oraz ich eliminowaniu, położeniu kresu nielegalnemu niszczeniu dzikiej fauny i flory i handlu nią oraz monitorowaniu i weryfikowaniu wskaźników różnorodności biologicznej. MRW musi być jak najbardziej obiektywne i opierać się na najlepszej dostępnej wiedzy naukowej. Należy także określić w ujęciu ilościowym skutki strategii politycznych i działań, zapewnić widoczność postępów i osiągnięć oraz ustalić, czy zachodzi potrzeba korekty bądź dalszych działań.

50.

Domaga się mapowania i monitorowania wkładów krajowych, w tym regionalnych i lokalnych, w odniesieniu do celów globalnych na podstawie globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r., tak aby umożliwić śledzenie i okresową kontrolę wspólnych zobowiązań.

51.

Popiera opracowanie wspólnej bazy wiedzy naukowej i technicznej związanej z różnorodnością biologiczną, określenie porównywalnych metod wykrywania, zdefiniowanie wspólnych zasad monitorowania i tworzenie specjalnych platform do zarządzania danymi i wiedzą oraz ich rozpowszechniania.

52.

Zaleca pogłębianie wiedzy na temat zasobów i usług oferowanych przez jednostki terytorialne (w zakresie środowiska, turystyki, rolnictwa, rzemiosła, energii, usług i gospodarki społecznej), by wspierać włączanie środków na rzecz zachowania różnorodności biologicznej do planów sporządzanych na różnych szczeblach sprawowania rządów i do działań służących społeczno-gospodarczemu rozwojowi terytoriów.

53.

Opowiada się za pogłębianiem i rozpowszechnianiem wiedzy na temat dobrych praktyk w zakresie zarządzania obszarami Natura 2000 na poziomie europejskim i promowaniem stałych mechanizmów porównawczych z organami zarządzającymi oraz za angażowaniem różnych terytorialnych podmiotów publicznych i prywatnych związanych z różnorodnością biologiczną.

54.

Proponuje wprowadzenie operacyjnych celów „SMART” (skonkretyzowanych, mierzalnych, osiągalnych, realnych i terminowych) w ramach po 2020 r., zapewniając przejście z niemierzalnych celów związanych ze statusem do celów „zadaniowych” zorientowanych na rezultaty, zdefiniowanych w jasny i operacyjny sposób oraz z zastosowaniem jasnego języka, umożliwiających zmierzenie i raportowanie postępów w porównaniu z celami.

55.

Potwierdza potrzebę sformułowania bardziej przekonujących i łatwiejszych do zakomunikowania celów w kontekście globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r., z jednoczesną aktualizacją lub zastąpieniem ograniczonych czasowo celów z Aichi, przy czym należy uwzględnić następujące kwestie: (1) cel strategiczny B dotyczący zmniejszenia bezpośredniej presji na różnorodność biologiczną i promowania jej zrównoważonego wykorzystywania powinien obejmować zrównoważone wykorzystywanie gatunków lądowych oraz ryb i bezkręgowców oraz roślin wodnych w ramach celu 6; (2) cel strategiczny D dotyczący upowszechniania korzyści płynących z różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych powinien uwzględniać wkład różnorodności biologicznej w zdrowie ludzi – oprócz korzyści wymienionych w celu nr 14, 15 i 16 – dzięki dodatkowym celom uwzględniającym takie tematy jak stosowanie farmaceutyków, rośliny lecznicze, odżywianie, zdrowie psychiczne i promocja zdrowia itd. oraz uznaniu powiązań między różnorodnością biologiczną, pokojem, konfliktami i migracją ludzi; ponadto (3) potrzebę zwrócenia większej uwagi na różnorodność biologiczną gleb, wód słodkich i pełnych mórz oraz na oferowane przez nie usługi oraz (4) środki w zakresie ochrony przyrody i usług ekosystemowych mające na celu poprawę warunków życia w miastach i na obszarach podmiejskich, także w kontekście zmiany klimatu.

56.

Stwierdza, że należy uświadamiać wspólnotom lokalnym wagę postrzegania różnorodności biologicznej jako szansy na płaszczyźnie gospodarczej i społecznej oraz pod względem zatrudnienia, w tym w odniesieniu do potrzeby włączenia społecznego, a także testowania nowych modeli współpracy lokalnej opartych na rozpowszechnianiu klauzul społecznych i środowiskowych sprzyjających różnorodności biologicznej.

57.

Domaga się stosowania wspólnych wskaźników różnorodności biologicznej, uwzględnienia ich we wszystkich odpowiednich ramach międzynarodowych oraz ich dostosowania w obrębie tych ram, zwłaszcza w ramach celów zrównoważonego rozwoju. Chodzi o unikanie powielania, propagowanie skutecznych i zintegrowanych pomiarów i wdrażania oraz wykorzystanie zmian transformacyjnych z myślą o eliminacji ubóstwa, łagodzeniu zmiany klimatu i dostosowaniu się do niej oraz zwiększeniu odporności systemu żywnościowego w lokalnych społecznościach.

58.

Wzywa do poszerzenia możliwości rozwoju zdolności na wszystkich poziomach, włącznie z zapewnieniem niezbędnych środków finansowych oraz innowacyjnych i aktywizujących metod takich jak wzajemne uczenie się, aby wzmocnić wiedzę techniczną i umiejętności w celu zatrzymania utraty różnorodności biologicznej, przywrócenia bioróżnorodności i ekosystemów oraz zapobieżenia pojawianiu się inwazyjnych gatunków obcych, a także położenia kresu nielegalnemu niszczeniu dzikiej fauny i flory i handlu nią. Należy przy tym zaangażować społeczności tubylcze i lokalne, ekspertów i specjalistów (w tym myśliwych, rybaków, pasterzy i leśników) w zarządzanie różnorodnością biologiczną.

59.

Proponuje, by budować silniejsze partnerstwo wśród wszystkich zainteresowanych stron i szerszych kręgów społeczeństwa i by wspierać podejmowanie przez nich działań zbiorowych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na wkład ze strony społeczności tubylczych i lokalnych, kobiet, osób młodych i osób bezpośrednio zależnych od różnorodności biologicznej i zarządzających nią (łącznie z myśliwymi, rybakami, pasterzami i leśnikami). Proponuje także, by położyć kres nielegalnemu zabijaniu dzikiej fauny i flory oraz handlowi nią. KR przypomina o potrzebie wzmocnienia pomocy technicznej lub wytycznych (nie tylko dla władz lokalnych i regionalnych UE, lecz także dla obszarów pochodzenia i regionów tranzytowych handlu dziką fauną i florą) oraz budowania zdolności i instrumentów opartych na prawach, by zapewnić skuteczny proces partycypacyjny obejmujący zasady dobrego rządzenia.

60.

Zachęca do opracowania norm międzynarodowych dla strategii i planów działania w zakresie różnorodności biologicznej oraz zintegrowanego zarządzania i planowania, a także do opracowania innych instrumentów związanych z przyszłym mechanizmem zarządzania w celu ułatwienia wdrażania i poprawy spójności.

61.

Uznaje znaczenie tworzenia globalnych modeli różnorodności biologicznej i scenariuszy, by umożliwić podejmowanie bardziej świadomych i rozsądnych decyzji w sprawie zarządzania różnorodnością biologiczną. Uznaje także znaczenie opracowania innowacyjnych systemów gromadzenia danych lub rozbudowy istniejących systemów danych na temat różnorodności biologicznej.

62.

Zachęca do utworzenia globalnej platformy na potrzeby transferu wiedzy, monitorowania i raportowania wdrażania zobowiązań przez kraje oraz władze lokalne i regionalne, z myślą o zaangażowaniu władz lokalnych i regionalnych w wymianę i gromadzenie najlepszych praktyk oraz we wspieranie metod MRW.

63.

Domaga się zwiększenia finansowania różnorodności biologicznej – na szczeblu globalnym, w UE i na szczeblu krajowym – ukierunkowanego na szczególne konteksty lokalne. Powinno to obejmować odpowiednie wytyczne w celu ułatwienia skutecznego i wydajnego wykorzystania instrumentów finansowania oraz dostępu do nich, a także regularną i systematyczną ocenę rezultatów, aby uniknąć niekorzystnych skutków i konfliktów między różnymi celami polityki.

64.

Zaleca, by przeanalizować i wykorzystywać nowe i innowacyjne opcje finansowania, w tym bodźce podatkowe, płatności za usługi ekosystemowe, regionalne bądź krajowe loterie, specjalny fundusz różnorodności biologicznej na szczeblu unijnym lub globalnym oraz łączenie i mieszanie finansowania, a także powiązane innowacje strukturalne, takie jak partnerstwa publiczno-prywatne na rzecz różnorodności biologicznej, fundacje przedsiębiorstw prywatnych, fundacje na mocy prawa publicznego oraz zachęty do działania, na przykład poprzez dobrowolne etykietowanie lub certyfikację.

65.

Zobowiązuje się do ciągłego i proaktywnego zaangażowania w proces przygotowawczy do ustanowienia globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 r. w duchu wyrażonym w niniejszej opinii.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Komunikat w sprawie Europejskiej strategii na rzecz tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym

(2018/C 461/05)

Sprawozdawca: André VAN DE NADORT (NL/PES), burmistrz gminy Weststellingwerf Dokument źródłowy: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Europejska strategia na rzecz tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym” COM(2018) 28 final

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

A.   Uwagi ogólne

Komitet Regionów:

1.

Z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji Europejskiej w sprawie Europejskiej strategii na rzecz tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym oraz zidentyfikowane wyzwania i najważniejsze działania, a także podkreśla, że niezbędne jest ambitne nastawienie w celu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym i podjęcia wyzwań społecznych i środowiskowych oraz kwestii praktycznych związanych z tworzywami sztucznymi. W tym kontekście odnotowuje wnioski ustawodawcze Komisji Europejskiej ukierunkowane na dziesięć rodzajów najczęściej znajdowanych na plażach i w morzach UE artykułów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, które wraz z porzuconymi narzędziami połowowymi stanowią 70 % wszystkich odpadów morskich.

2.

Przyznaje, że tworzywa sztuczne – jako bardzo trwały, higieniczny i niedrogi materiał – oferują pewne korzyści, ale wyraża głębokie zaniepokojenie obecnymi niskimi poziomami zbierania i wskaźnikami recyklingu oraz stwierdza, że obecne metody rozwiązania tego problemu skupiają się w zbyt dużym stopniu na rozwiązaniach dotyczących „końca rury” (zbieranie, sortowanie, przetwarzanie).

3.

Podkreśla kluczową rolę i interes władz lokalnych i regionalnych, jeśli chodzi o rozwój i wdrażanie rozwiązań dla tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym. Obowiązki władz lokalnych i regionalnych dotyczące gospodarowania odpadami i ochrony środowiska obejmują działania od zapobiegania powstawaniu odpadów, ich zbierania, transportu i odzysku (w tym sortowania, ponownego użycia i recyklingu) poprzez unieszkodliwianie odpadów i usuwanie śmieci na ulicach, wybrzeżach, w jeziorach i morzach, po wspieranie rybołówstwa i turystyki oraz krzewienie wśród ludności wiedzy o sprawach związanych z odpadami, zaśmiecaniem i recyklingiem.

4.

Koncentruje się na przyszłym obiegu zamkniętym tworzyw sztucznych z perspektywy lokalnej i regionalnej. Oznacza to mniej tworzyw sztucznych, lepsze tworzywa sztuczne, skuteczniejsze zbieranie i recykling oraz lepsze rynki.

5.

Stanowczo uważa, że zasadnicze znaczenie dla skutecznych rozwiązań mają lepsza współpraca między wszystkimi zainteresowanymi stronami w łańcuchu wartości tworzyw sztucznych oraz stosowanie przez te strony podejścia opartego na łańcuchu materiałów. Działania muszą obejmować wszystkie etapy łańcucha tworzenia wartości, począwszy od projektowania produktów, poprzez produkcje tworzyw sztucznych, zamówienia, eksploatację, a skończywszy na zbieraniu i recyklingu.

6.

Podkreśla rolę, jaką w promowaniu zmian społecznych i zmian zachowań koniecznych do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym odgrywają innowacje i inwestycje w obszarze rozwiązań opierających się na obiegu zamkniętym jako kluczowy etap osiągania celów zrównoważonego rozwoju ONZ na poziomie UE, krajowym, regionalnym i lokalnym. W związku z tym zwraca się do Komisji Europejskiej oraz państw członkowskich UE, by podczas negocjowania przyszłych WRF w pełni przeanalizowały możliwości zwiększenia środków finansowych UE na gospodarkę tworzywami sztucznymi opartą na obiegu zamkniętym.

B.   Mniej tworzyw sztucznych

Zapobieganie jest głównym priorytetem w ograniczaniu odpadów z tworzyw sztucznych

7.

Wskazuje, że zgodnie z przyjętą przez UE ogólną hierarchią postępowania z odpadami główny priorytet powinno stanowić zapobieganie powstawaniu odpadów z tworzyw sztucznych. Tworzywa sztuczne, które nie staną się odpadami, nie będą wymagały sortowania, przetwarzania lub spalania. Zapobieganie powstawaniu odpadów zaczyna się od ograniczania wykorzystania tworzyw sztucznych, a kończy na projektowaniu produktów.

8.

Przypomina, że istnieje wiele sposobów, by uniknąć niepotrzebnego stosowania tworzyw sztucznych w produktach jednorazowego użytku i stosowania nadmiernych opakowań produktów. Należy wzmocnić zasadnicze kryteria dla opakowań w celu zapobiegania stosowaniu niepotrzebnych opakowań i nadmiernych opakowań oraz w celu regularnego sprawdzania, czy podstawowe produkty na rynku UE spełniają te kryteria.

9.

Domaga się, by przeprowadzono dokładniejsze badania związku między opakowaniem a konserwacją żywności, opierając się na koncepcji cyklu życia oraz możliwych alternatywnych podejściach dotyczących zapobiegania marnowaniu żywności bez stosowania (złożonych) opakowań z tworzyw sztucznych.

Zapobieganie zaśmiecaniu i „plastikowym wyspom” oraz ograniczenie stosowania produktów jednorazowego użytku

10.

Podkreśla poważne obawy związane z odpadami z tworzyw sztucznych: sprzątanie wiąże się z wysokim kosztem ponoszonym przez władze lokalne i regionalne, w związku z czym zasadnicze znaczenie ma zapobieganie śmieceniu, zarówno na lądach, jak i w morzach.

11.

Popiera inicjatywę Komisji Europejskiej w sprawie wniosku ustawodawczego dotyczącego artykułów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, proponującą cele w zakresie ograniczania stosowania artykułów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, gdyż większość odpadów z tworzyw sztucznych znajdujących się na naszych ulicach pochodzi z artykułów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. W tym kontekście uważa niedawne wnioski skupiające się na najbardziej rozpowszechnionych na plażach i w morzu artykułach jednorazowego użytku za istotny pierwszy krok, ale oczekuje dalszych ambitnych działań, by zająć się też zaśmiecaniem innymi artykułami jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz śmieceniem na lądzie.

12.

Oczekuje ambitnych celów w zakresie zbierania, jeśli chodzi o artykuły z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku i kupowane na wynos objęte systemem rozszerzonej odpowiedzialności producenta, na przykład oczekuje objęcia odpowiedzialnością producenta opakowań po napojach w celu ograniczenia powstawania śmieci.

13.

Podkreśla pełną odpowiedzialność producentów i importerów za negatywny wpływ wywierany przez ich produkty, gdy stają się one śmieciami, w związku z czym powinni oni w całości pokryć koszty zbierania i przetwarzania śmieci powstałych z ich odpadów.

14.

Zwraca uwagę na różne trudności doświadczane przez szczególne społeczności i regiony UE, tj. regiony najbardziej oddalone, społeczności rzeczne, wyspy, społeczności nadbrzeżne i portowe, w walce z odpadami w morzu oraz podkreśla szczególną potrzebę angażowania zainteresowanych stron z tych społeczności w celu zapewnienia, by ich głos był brany pod uwagę podczas poszukiwania pozytywnych i praktycznych rozwiązań.

15.

Popiera organizację akcji sprzątania oraz kampanii zwiększających świadomość na temat zaśmiecania. Wspiera uczestnictwo władz lokalnych i regionalnych w takich wydarzeniach jak kampania „Posprzątajmy Europę” i Europejski Tydzień Redukcji Odpadów oraz zachęca władze lokalne i regionalne do podejmowania dodatkowych inicjatyw i zbadania możliwości zaangażowania wolontariuszy za pośrednictwem Europejskiego Korpusu Solidarności.

16.

W tym kontekście zdecydowanie popiera zasadę przewidzianą we wniosku dotyczącym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków (COM(2018) 33), która zakłada, że opłaty za użytkowanie urządzeń portowych do odbioru odpadów są zmniejszane, jeżeli konstrukcja statku, jego wyposażenie i działalność pozwalają na ograniczenie produkowanych na statku odpadów oraz na zagospodarowanie tych odpadów w zrównoważony i przyjazny dla środowiska sposób.

Zapobieganie powstawaniu mikrodrobin plastiku

17.

Podkreśla, że mikrodrobiny plastiku są coraz powszechniejszym i coraz bardziej problematycznym zjawiskiem oraz że można je obecnie znaleźć w prawie każdej części dowolnego ekosystemu, w tym w ludzkiej diecie. Wpływ mikrodrobin plastiku na zdrowie zwierząt i ludzi oraz nasze ekosystemy jest w dużej mierze nadal nieznany.

18.

Opowiada się za prowadzeniem dalszych badań dotyczących głównych dróg przenoszenia i źródeł mikrodrobin plastiku, takich jak zużyte opony samochodów, wyroby włókiennicze i śmieci, w tym dotyczących związku między recyklingiem tworzyw sztucznych a mikrodrobinami plastiku, a także wpływu mikrodrobin plastiku na zdrowie zwierząt i ludzi oraz ekosystemy. Podkreśla także w związku z tym potrzebę ustanowienia niezawodnej i skutecznej technologii i procesów pomiarów oraz wzywa Komisję Europejską do wsparcia działań w zakresie badań i rozwoju w tym obszarze.

19.

Domaga się zakazu stosowania tworzyw sztucznych ulegających degradacji utleniającej oraz celowo dodawanych mikrodrobin plastiku we wszystkich produktach, w których nie są niezbędne z punktu widzenia zdrowia ludzkiego, np. takich jak produkty do pielęgnacji skóry i środki czyszczące. Domaga się ponadto, by wprowadzono minimalne wymogi dotyczące nieumyślnego uwalniania mikrodrobin plastiku z produktów takich jak opony samochodów i wyroby włókiennicze oraz środki mające na celu ograniczenie strat granulatu plastikowego.

C.   Lepsze tworzywa sztuczne

Lepsze projektowanie tworzyw sztucznych

20.

Zdecydowanie uważa, że istnieje pilna potrzeba lepszego projektowania tworzyw sztucznych, z uwzględnieniem możliwości w zakresie przyszłego selektywnego zbierania, sortowania i recyklingu tworzyw sztucznych i produktów z tworzyw sztucznych, tak aby tworzywa sztuczne stały się zrównoważonym elementem gospodarki o obiegu zamkniętym. Podkreśla, że istnieje silne zapotrzebowanie na innowacje w tym obszarze.

21.

Podkreśla, że w gospodarce o obiegu zamkniętym nie powinniśmy zasadniczo akceptować wprowadzania na rynek UE produktów lub materiałów nienadających się do recyklingu. W związku z tym do 2025 r. wszystkie tworzywa sztuczne, produkty z tworzyw sztucznych i opakowania z tworzyw sztucznych wprowadzane na rynek UE powinny co najmniej nadawać się do recyklingu w opłacalny sposób. Wymaga to także, by do 2025 r. z tworzyw sztucznych oraz produktów z tworzyw sztucznych zostały całkowicie usunięte substancje szkodliwe dla środowiska i niebezpieczne.

22.

Podkreśla, że gospodarka o obiegu zamkniętym jest także wolna od paliw kopalnych. W związku z tym potrzebny jest ambitny plan innowacji, a następnie wsparcie na rzecz wprowadzenia na dużą skalę tworzyw sztucznych wolnych od paliw kopalnych, aby można było przejść od obecnych tworzyw sztucznych opartych na paliwach kopalnych do innowacyjnych, trwałych i ekologicznych tworzyw sztucznych.

23.

Wyraża przekonanie, że konieczne jest ograniczenie liczby różnych polimerów dostępnych podczas produkcji tworzyw sztucznych do polimerów, które są dostosowane do danego celu oraz łatwe do oddzielenia, sortowania i recyklingu, w szczególności w przypadku produktów jednorazowego użytku. W tym celu konieczne może być opracowanie norm przemysłowych na szczeblu UE dla tych zastosowań.

24.

Domaga się dalszego zbadania potrzeby harmonizacji i ewentualnego ograniczenia dodatków stosowanych w tworzywach sztucznych w celu wpływania na właściwości fizyczne tworzyw sztucznych i ich wzmocnienia, tak aby ułatwić i uprościć recykling tworzyw sztucznych oraz stosowanie materiałów pochodzących z recyklingu. W tym celu konieczne może być opracowanie norm przemysłowych na szczeblu UE dla dodatków do tworzyw sztucznych.

25.

Uważa ponadto, że do wytwarzania odpadów mogą przyczyniać się także produkty z tworzyw sztucznych niebędące opakowaniami, dlatego powinny one być projektowane w sposób, który pozwoli tego uniknąć. Podobnie producenci powinni obowiązkowo wprowadzić odpowiednie systemy usuwania tych produktów po upływie okresu ich użytkowania.

26.

Przypomina, że programy rozszerzonej odpowiedzialności producenta mogą odgrywać ważną rolę w promowaniu ekoprojektu, przy czym należy zróżnicować opłaty zależnie od stopnia zgodności produktu z zasadami obiegu zamkniętego, uwzględniając możliwości ponownego użycia, selektywnego zbierania, przetwarzania i recyklingu oraz zawartość materiałów z recyklingu. Prawodawstwo w sprawie rozszerzonej odpowiedzialności producenta musi zatem obejmować odpowiedzialność za ekoprojekt. Powinno także odnosić się do norm przemysłowych na szczeblu UE dotyczących stosowania polimerów i dodatków w produktach jednorazowego użytku.

27.

Podkreśla, że w najbliższych dekadach trzeba będzie opracować materiały, które mogłyby całkowicie zastąpić tworzywa sztuczne, lecz zarazem – inaczej niż współczesne tworzywa sztuczne – nie powodowałyby szkodliwych skutków dla środowiska ani zdrowia. Apeluje zatem o działania badawcze i instrumenty, które pozwolą zbudować przyszłość wolną od tworzyw sztucznych, opartą na nowoczesnych nowych materiałach.

Biodegradowalne tworzywa sztuczne

28.

Uznaje, że biodegradowalne tworzywa sztuczne najnowszej generacji nie stanowią odpowiedzi na problem odpadów z tworzyw sztucznych i „plastikowych wysp”, ponieważ nie ulegają biodegradacji w środowisku naturalnym ani w systemach wodnych.

29.

Podkreśla, że informacja, według której niektóre tworzywa sztuczne powinny być selektywnie zbierane jako tworzywa sztuczne, a inne jako bioodpady, jest dezorientująca dla konsumentów. Komplikuje to komunikację z konsumentami i prowadzi do błędów w oddzielaniu konwencjonalnych tworzyw sztucznych i biodegradowalnych tworzyw sztucznych.

30.

Podkreśla, że biodegradowalne tworzywa sztuczne, które trafiają do strumienia tworzyw sztucznych poddawanych recyklingowi, utrudniają recykling konwencjonalnych tworzyw sztucznych. W związku z tym biodegradowalne tworzywa sztuczne powinny być ograniczone do zastosowań, w których biodegradowalność ma określony cel, np. stosowanie biodegradowalnych toreb do zbierania bioodpadów.

31.

Podkreśla potrzebę ulepszenia definicji lub norm dla różnych form biodegradowalności. Powinny być one powiązane z przetwarzaniem odpadów, w tym z normami dla kompostowalności i strawności, oraz uwzględniać praktyki powszechnie stosowane w europejskich zakładach przetwarzania. Udoskonali to lub uprości etykietowanie, ograniczy zaśmiecanie i poprawi prawidłowe sortowanie oraz będzie zachęcać do innowacji w obszarze biodegradowalnych tworzyw sztucznych.

32.

Podkreśla w szczególności, że produkty sprzedawane jako tworzywa sztuczne nadające się do kompostowania powinny rzeczywiście być biodegradowalne bez konieczności przemysłowego kompostowania. Takie ograniczenie może przyczynić się do znacznego zmniejszenia niebezpieczeństwa rozprzestrzeniania się mikrodrobin plastiku, gdyż istnieje ryzyko, że konsument mógłby mylnie sądzić, że tworzywa sztuczne oznakowane jako nadające się do kompostowania podlegają biodegradacji bez konieczności dalszego przetwarzania.

D.   Skuteczniejsze zbieranie

33.

Podkreśla, że skuteczne systemy selektywnego zbierania odpadów z tworzyw sztucznych stanowią zasadniczy wymóg dla gospodarki tworzywami sztucznymi opartej na obiegu zamkniętym. W tym celu systemy zbierania muszą być proste i logiczne dla użytkowników.

34.

Zwraca uwagę, że istniejące systemy zbierania w państwach członkowskich UE zwykle nie są ukierunkowane na tworzywa sztuczne inne niż opakowania. Takie tworzywa zatem nie są zbierane selektywnie i trafiają na składowiska odpadów lub do spalarni jako część odpadów resztkowych lub nawet stają się śmieciami (odpadami morskimi). Prowadzi to do szkód w środowisku, utraty cennych materiałów nadających się do recyklingu oraz do dezorientacji wśród konsumentów, którzy nie rozumieją, dlaczego niektóre tworzywa sztuczne powinny być oddzielane na potrzeby recyklingu, a inne nie. Lepsze kampanie informacyjne i większe ujednolicenie zasad selektywnego zbierania między państwami członkowskimi pozwoliłyby zwiększyć ilość odpadów poddawanych recyklingowi i przestrzeganie zalecenia dotyczącego dostarczania odpadów zarówno przez lokalnych mieszkańców, jak i przez turystów.

35.

Uznaje, że w sytuacjach, gdy zbieranie tworzyw sztucznych i produktów z tworzyw sztucznych opiera się na rozszerzonej odpowiedzialności producenta, należy ustanowić skuteczne cele w taki sposób, by producenci byli zachęcani do wykraczania, w miarę możliwości, poza wyznaczone cele.

Skuteczne selektywne zbieranie tworzyw sztucznych

36.

Zwraca się do Komisji, by zaangażowała w udoskonalanie selektywnego zbierania wszystkie zainteresowane strony, w tym strony aktywne w obszarze zapobiegania powstawaniu odpadów i gospodarowania materiałami innymi niż tworzywa sztuczne.

37.

Podkreśla, że systemy zbierania powinny skupiać się na tworzywach sztucznych jako materiałach, a nie na tworzywach sztucznych jako produktach opakowaniowych. Znacznie uprościłoby to komunikację z konsumentami i doprowadziłoby do zwiększenia poziomów zbierania. Konieczne byłoby lepsze dopasowanie między władzami lokalnymi i regionalnymi a systemami rozszerzonej odpowiedzialności producenta w celu uwzględnienia kwestii odpadów z tworzyw sztucznych niebędących opakowaniami w dialogu z producentami i importerami. Należy to także uwzględnić w przeglądzie dyrektywy w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych.

38.

Z zadowoleniem przyjmuje opracowanie wytycznych w sprawie selektywnego zbierania i sortowania odpadów oraz wzywa Komisję Europejską do zapewnienia, by władze regionalne i lokalne były zaangażowane w proces przygotowywania i rozpowszechniania wytycznych ze względu na swoją ważną rolę w wielu państwach członkowskich.

39.

Podkreśla, że lokalne i regionalne strategie gospodarowania odpadami powinny skupiać się na hierarchii postępowania z odpadami, tj. zapobieganiu powstawaniu odpadów, selektywnym zbieraniu i minimalizacji odpadów resztkowych. Istnieje wiele dobrych przykładów i doświadczeń związanych z taką strategią. Należy stymulować innowacje w zakresie selektywnego zbierania oraz zdecydowanie wspierać wymianę najlepszych praktyk i wiedzy między władzami lokalnymi i regionalnymi, np. za pośrednictwem instrumentów takich jak narzędzie wzajemnych kontaktów TAIEX czy agenda miejska UE.

40.

Podkreśla konieczność zapobiegnięcia sytuacji, w której wprowadzony przez Chiny zakaz przywozu odpadów z tworzyw sztucznych doprowadziłby do nielegalnego składowania odpadów lub ich spalania. W tym kontekście podkreśla potrzebę inwestowania w nowoczesne możliwości recyklingu.

Świadomość społeczna i zmiana zachowań

41.

Podkreśla, że w celu opracowania udanych strategii gospodarowania odpadami Komisja Europejska, państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne muszą zdawać sobie sprawę z powiązań na szczeblu lokalnym i regionalnym między infrastrukturą, komunikacją i odbiorem społecznym a instrumentami, które można stosować w celu wsparcia zmian zachowań.

42.

Podkreśla, że świadomość społeczna obywateli na temat gospodarowania odpadami jest warunkiem wstępnym odpowiedniego funkcjonowania skutecznych systemów zbierania. Świadomość społeczna przekłada się na wsparcie dla selektywnego zbierania i zapobiegania oraz organizację lokalnych inicjatyw, jednak sama w sobie niekoniecznie prowadzi do zmiany zachowań. Zasadnicze znaczenie ma w związku z tym lepsze zrozumienie mechanizmów przyczyniających się do pozytywnej zmiany zachowań. KR podkreśla zatem, że należy stymulować dalszy rozwój strategii zachęcających do zmiany zachowań, zarówno za pomocą klasycznych środków, takich jak zachęty i kary, jak i za pomocą metod innowacyjnych, oraz zdecydowanie wspierać wymianę najlepszych praktyk i wiedzy między władzami lokalnymi i regionalnymi.

43.

Zachęca wszystkie lokalne i regionalne zainteresowane strony, by przyczyniały się do zwiększania świadomości na temat korzyści płynących z recyklingu tworzyw sztucznych.

Należałoby rozważyć wykorzystanie na skalę europejską zharmonizowanego systemu kaucji odnośnie do opakowań napojów

44.

Przyznaje, że systemy kaucji przyczyniają się do osiągania bardzo wysokich poziomów zbierania i wysokiej jakości recyklingu, a także są bardzo skuteczne w zapobieganiu zaśmieceniu i „plastikowym wyspom”.

45.

Dostrzega, że coraz większa liczba państw UE wdraża systemy kaucji, co prowadzi czasami do negatywnych skutków transgranicznych w regionach o różnych systemach kaucji.

46.

Sugeruje, że należy rozważyć zharmonizowane podejście na poziomie UE lub przynajmniej maksymalną koordynację w przypadku państw członkowskich, które obecnie wdrażają systemy kaucji, lub które planują opracować nowe systemy w przyszłości, w celu zapobiegania negatywnym skutkom transgranicznym i ułatwienia swobodnego przepływu towarów.

Należy zbadać rozwiązania alternatywne wobec celów ilościowych

47.

Zauważa, że cele związane z selektywnym zbieraniem odpadów i recyklingiem tworzyw sztucznych w różnych dyrektywach UE (dyrektywa w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, dyrektywa w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, dyrektywa w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego) są takie same dla wszystkich państw członkowskich, chociaż faktyczne wyniki państw członkowskich mogą się bardzo różnić. Prowadzi to do sytuacji, w której niektóre państwa członkowskie nadal muszą podejmować duże wysiłki, podczas gdy inne łatwo osiągają cele i nie są zachęcane do ich przekraczania.

48.

Domaga się ponownego przeanalizowania celów ustanowionych w różnych dyrektywach, aby zapewnić większe zachęty oraz wspierać wyższą jakość recyklingu w oparciu o następujące możliwe podejścia: — wprowadzenie premii w przypadku przekroczenia celów, — rozszerzenie odpowiedzialności finansowej producentów na pełne koszty gospodarowania odpadami powstałymi z ich produktów, w tym koszty usuwania śmieci lub koszty zbierania i przetwarzania ich produktów, które nie zostały zebrane selektywnie i nadal stają się częścią odpadów resztkowych.

E.   Skuteczniejszy recykling

Rozwój technologii sortowania i recyklingu

49.

Stanowczo wspiera badania naukowe i innowacje w obszarze nowych technologii sortowania i recyklingu, w tym depolimeryzacji. Mogłoby to teoretycznie rozwiązać wiele aktualnych problemów związanych z sortowaniem i recyklingiem tworzyw sztucznych.

50.

Zwraca uwagę na potencjał regionów i miast w zakresie rozwoju i wspierania oddolnych inicjatyw przez żywe laboratoria, ośrodki innowacji oraz inne formy opartych na współpracy, innowacyjnych podejść w celu promowania inteligentnych projektów i stosowania surowców wtórnych.

51.

Popiera zaproponowane dodatkowe inwestycje w badania naukowe i innowacje w ramach przedstawionej strategii oraz proponuje Komisji Europejskiej współpracę nad przygotowaniem nowego strategicznego programu badań i innowacji w zakresie tworzyw sztucznych. Taka współpraca powinna zapewniać uwzględnienie wymiaru lokalnego i regionalnego zarówno podczas identyfikacji priorytetowych problemów, które należy rozwiązać, jak i podczas odpowiedniego rozpowszechniania uzyskanych innowacji.

52.

Wspiera prace mające na celu opracowanie norm jakości dla posortowanych odpadów z tworzyw sztucznych oraz tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.

Odzyskiwanie energii jest lepsze niż składowisko

53.

Przypomina, że w perspektywie krótkoterminowej odpady z tworzyw sztucznych nienadające się do recyklingu lub odpady z tworzyw sztucznych zawierające niebezpieczne substancje powinny być przetwarzane w najbardziej efektywnych i ekologicznych zakładach odzysku energii z odpadów, w których to zakładach znaczną wartość energetyczną odpadów z tworzyw sztucznych można wykorzystać do wytwarzania ciepła i energii elektrycznej.

F.   Lepsze rynki

Należy zdecydowanie zachęcać do wykorzystywania materiałów pochodzących z recyklingu w nowych produktach

54.

Zdecydowanie uważa, że należy stymulować zapotrzebowanie na materiały pochodzące z recyklingu u użytkowników końcowych poprzez zachęty finansowe, które tworzą rzeczywistą atrakcyjną finansowo alternatywę dla surowców pierwotnych i dla tworzyw sztucznych opartych na paliwach kopalnych, a także poprzez usuwanie barier utrudniających dostęp do jednolitego rynku surowcom wtórnym.

55.

Przypomina, że nadal istnieją dotacje na paliwa kopalne, co sprawia, że nowo wytworzone tworzywa sztuczne są tańsze niż te pochodzące z recyklingu lub mające zawartość biologiczną, to zaś stanowi podstawową barierę ekonomiczną dla rozwoju gospodarki tworzywami sztucznymi opartej na obiegu zamkniętym. Nalega zatem na usunięcie takich nieodpowiednich zachęt. Ponadto można wprowadzić odpowiedzialność finansową producentów lub importerów tworzyw sztucznych lub produktów z tworzyw sztucznych opartych na paliwach kopalnych za redukcję emisji CO2 pochodzących z końcowego przetwarzania ich odpadów z tworzyw sztucznych.

56.

Podkreśla, że do 2025 r. producenci produktów z tworzyw sztucznych powinni do produkcji nowych tworzyw sztucznych wykorzystywać co najmniej w 50 % recyklaty, chyba że ograniczenia prawne zakazują stosowania recyklatów w produktach końcowych. Podkreśla, że niezbędne jest podejście oparte na łańcuchu wartości w celu dopasowania interesów producentów, konsumentów, władz lokalnych i regionalnych oraz sektora recyklingu, tak aby zwiększyć jakość recyklingu i stosowanie surowców wtórnych.

57.

Popiera w związku z tym inicjatywę UE dotyczącą podejmowania dobrowolnych zobowiązań przez przedsiębiorstwa lub stowarzyszenia producentów oraz wzywa władze lokalne i regionalne, by promowały zobowiązania podejmowane przez zainteresowane strony ze swojego obszaru w celu wspierania dobrych praktyk, a tym samym zachęcania innych do podobnych zobowiązań, a jednocześnie by sprawdzały, w jaki sposób wypełniane są podjęte zobowiązania oraz, w stosownych przypadkach, by naświetlały też niepowodzenia, tak by zagwarantować, że dobrowolne zobowiązania nie są gołosłownymi obietnicami, składanymi tylko w celach pseudoekologicznego marketingu niektórych produktów lub sektorów.

Zamówienia publiczne

58.

Zwraca uwagę na potencjał w postaci zielonych zamówień publicznych, jakim w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów z tworzyw sztucznych dysponują europejskie organy publiczne, jako że mogą one wykorzystywać swoją siłę nabywczą do dobrowolnego wybierania ekologicznych towarów, usług i robót budowlanych, dając przykład innym organizacjom. Zwraca się zatem do wszystkich władz lokalnych i regionalnych, by zapewniły wkład w możliwość recyklingu tworzyw sztucznych dzięki polityce zamówień publicznych, wprowadzając wymóg stosowania zasad ekoprojektu oraz używania materiałów pochodzących z recyklingu w produktach, które zamawiają.

59.

W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje wytyczne opracowane przez Komisję Europejską i szereg krajów europejskich w dziedzinie zielonych zamówień publicznych w postaci krajowych kryteriów w tym zakresie (1), ale zwraca się do Komisji o zaproponowanie bardziej szczegółowych wytycznych zawierających informacje na temat typu tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu, ich potencjalnych zastosowań oraz korzyści środowiskowych i potencjalnych korzyści gospodarczych, jakie władzom lokalnym i regionalnym może przynieść stosowanie tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.

60.

Podkreśla, że większość tworzyw sztucznych w oceanach pochodzi z Azji, a tylko 9 % tworzyw sztucznych na całym świecie poddawanych jest recyklingowi. W tym kontekście widzi duże możliwości poprawy zrównoważoności i identyfikowalności w światowych łańcuchach dostaw dzięki wdrożeniu nowej strategii handlowej UE „Handel z korzyścią dla wszystkich”, której celem jest wykorzystanie umów i preferencyjnych programów handlowych jako dźwigni służącej promowaniu zrównoważonego rozwoju na całym świecie. Popiera w związku z tym sektorową „Inicjatywę przewodnią UE dotyczącą przemysłu konfekcyjnego” zaproponowaną przez Parlament Europejski w marcu 2017 r. (2) Podkreśla, że takie inicjatywy będą także zależały od wsparcia władz lokalnych i regionalnych w ich promowaniu i powinny służyć za wytyczne dla działań lokalnych i regionalnych w dziedzinie zdecentralizowanej współpracy na rzecz rozwoju.

---

(1)  http://ec.europa.eu/environment/gpp/pubs_en.htm

(2)  http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+TA+P8-TA-2017-0196+0+DOC+PDF+V0//PL

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Uwzględnianie sportu w programie UE po 2020 r.

(2018/C 461/06)

Sprawozdawca: Roberto PELLA (IT/EPL), burmistrz Valdengo (prowincja Biella)

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Uwagi ogólne

1.

Zamierza przeanalizować nierozerwalnie ze sobą powiązane aspekty gospodarczy i ludzki sportu, a także związany z nim aspekt włączenia społecznego z punktu widzenia Unii Europejskiej oraz władz lokalnych i regionalnych. Sport, rozumiany jako szerokie spektrum aktywności ruchowej i fizycznej, dotyczy de facto wielu strategii politycznych, produktów i usług, które przenikają różne łańcuchy wartości i wchodzą z nimi w interakcje.

2.

Podkreśla, że według najnowszych szacunków sport jest sektorem gospodarki o kluczowym znaczeniu dla UE, ponieważ ma on „udział w gospodarkach narodowych porównywalny z łącznym udziałem rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa” (1), przy czym przewiduje się dalszy wzrost jego znaczenia. Ponadto sektor sportu stanowi 2 % całkowitego produktu krajowego UE, co odpowiada 7,3 mln miejsc pracy na całym kontynencie, czyli 3,5 % całkowitego zatrudnienia w UE. Jeżeli chodzi o sektor turystyki, co roku planuje się 12–15 mln podróży międzynarodowych w celu wzięcia udziału w wydarzeniach sportowych lub podjęcia aktywności fizycznej. Jedną ze szczególnych cech sektora sportowego jest zatem jego silny związek z innymi obszarami produkcji: turystyką ogólnodostępną lub sportową, technologią, zdrowiem, środowiskiem, transportem, integracją, budownictwem i infrastrukturą, w których przyczynia się w bezpośredni i pośredni sposób do tworzenia wartości dodanej (2).

3.

Podkreśla niemniej, że badanie przeprowadzone przez SpEA (3) (SportsEconAustria) dla Parlamentu Europejskiego unaoczniło, że wpływ sportu i jego znaczenie dla oddziaływania i kierunku polityki publicznej są niedoszacowane, zwłaszcza jeżeli chodzi o takie zjawiska jak wolontariat (większość zajęć sportowych odbywa się w placówkach non profit), efekt mnożnikowy procesu integracji i włączenia społecznego czy też koszty braku aktywności fizycznej wynoszące 80 mld EUR rocznie w 28 krajach UE (4), które trzeba doliczyć do średnioterminowego wpływu chorób wynikających między innymi z braku lub niedoboru aktywności fizycznej na budżety regionalne na opiekę zdrowotną.

4.

Zaznacza, że pomimo coraz powszechniejszej świadomości, że aktywność fizyczna jest istotnym przedmiotem troski publicznej, nadal istnieją duże luki w wiedzy na szczeblu lokalnym w odniesieniu do szerszych korzyści płynących z ruchu. Badania pokazują, że 66 % lokalnych decydentów nie zna statystyk dotyczących otyłości w ich społeczności, a 84 % nie zna statystyk dotyczących nadwagi (5).

5.

Zwraca uwagę na to, że sport nie jest marginalnym sektorem, lecz priorytetowym celem inwestycyjnym dla UE, gdyż współczesna definicja sportu oprócz wyczynowej aktywności sportowej obejmuje również obszary aktywności ruchowej i fizycznej, które mają znaczenie nie tylko dla rozwoju sportu jako takiego, lecz także dla promowania zdrowia i upowszechniania zdrowych stylów życia. Podejście do tej kwestii powinno mieć na celu bardziej sprawiedliwy – czyli oparty na równouprawnieniu, uczciwych zasadach i równym znaczeniu – dostęp do różnych dyscyplin, a także zapobieganie występowaniu chorób przewlekłych (w szczególności chorób niezakaźnych takich jak otyłość, cukrzyca typu 2, choroby układu krążenia, choroby psychiczne itp.).

6.

Podkreśla kluczową rolę sportu jako czynnika poprawy zdrowia i dobrostanu, co odzwierciedla przede wszystkim 3. unijny program w dziedzinie zdrowia, program monitorowania prozdrowotnej aktywności fizycznej (Health-Enhancing Physical Activity), strategia WHO na lata 2014–2019 oraz europejska baza danych NOPA (Nutrition, Obesity and Physical Activity) WHO.

7.

Przypomina ponadto, że Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 uznaje sport za ważny czynnik umożliwiający zrównoważony rozwój i odnotowuje jego znaczenie dla poprawy zdrowia i edukacji, jak również jego wkład w promowanie pokoju, tolerancji, szacunku i integracji społecznej oraz we wzmocnienie pozycji kobiet i młodych ludzi (6).

8.

Przywołuje niektóre wyniki publikacji Eurobarometru na temat sportu (7): — prawie połowa (46 %) obywateli UE nie uprawia aktywności fizycznej ani sportu i odsetek ten stopniowo zwiększał się w ostatnich latach (w 2013 r. wynosił 42 %), zgodnie z tendencją postępującą od 2009 r., — stopień uczestnictwa w aktywności sportowej lub fizycznej jest niższy wśród osób o niższym poziomie wykształcenia lub znajdujących się w trudniejszej sytuacji finansowej, — nieformalne miejsca do uprawiania sportu, takie jak parki lub tereny zewnętrzne (40 %), dom (32 %) lub droga ze szkoły lub pracy do domu (23 %), są bardziej popularne niż miejsca formalnie przeznaczone do tego celu, — główną motywacją do aktywności jest poprawa stanu zdrowia i osiągnięcie dobrej kondycji, natomiast główną przeszkodą jest brak czasu, — większość obywateli UE sądzi, że na szczeblu lokalnym istnieją możliwości uprawiania aktywności fizycznej, a jednocześnie wielu z nich jest zdania, że władze lokalne nie podejmują wystarczających działań w tym kierunku.

9.

Zwraca uwagę na fakt, że rola sportu we współczesnej gospodarce i społeczeństwie, w tym w wyniku kryzysu gospodarczego dotykającego UE, przynosi znaczne korzyści władzom lokalnym i regionalnym pod względem wzajemnego oddziaływania na siebie sektorów, na które wpływa, wywołując znaczący efekt dźwigni, pod względem konkurencyjności i atrakcyjności oraz jakości życia tam, gdzie organizuje się dużo wydarzeń i zajęć sportowych, a także pod względem szans na zatrudnienie, gdyż bardzo często gminy europejskie są właścicielami obiektów, oraz integracji, jako skuteczny instrument przekazywania wspólnych wartości popieranych przez UE i w wielu wypadkach wyrażanych w bardziej oczywisty sposób na szczeblu lokalnym (8). Zatem, wziąwszy pod uwagę, że sport jest coraz częściej wykorzystywany jako środek osiągnięcia celów społecznych i gospodarczych, postulat skuteczności i wydajności sektora sportu staje się stopniowo coraz istotniejszy nie tylko ze względu na jego rolę w realizacji celów z nim związanych, lecz również jako cel strategiczny sam w sobie.

Analiza kontekstu: inicjatywy istniejące na szczeblu europejskim

10.

Zwraca uwagę, że pierwszy dokument polityczny dotyczący sportu – Biała księga w sprawie sportu – został opublikowany przez Komisję Europejską w 2007 r.

11.

Pragnie zwrócić uwagę na fakt, że wydarzenia sportowe, kulturalne i edukacyjne mogą przyczynić się do niwelowania przeszkód w procesie integracji, jak wskazano w opinii KR-u w sprawie przeciwdziałania radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi (9).

12.

Podkreśla, że w Traktacie z Lizbony, obowiązującym od grudnia 2009 r., zawarto specjalny artykuł, a mianowicie art. 165 TFUE, na mocy którego UE uzyskała nowe kompetencje umożliwiające wspieranie sportu, przewidując środki związane z jego promocją i postulując działania UE w celu rozwinięcia europejskiego wymiaru sportu. Już w art. 6 lit. e) TFUE stwierdzono, że UE ma kompetencje do prowadzenia działań mających na celu wspieranie lub uzupełnianie działań państw członkowskich w dziedzinie sportu.

13.

Przypomina, że w 2011 r. Komisja przyjęła komunikat pt. „Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu” (10), na podstawie którego Rada przyjęła rezolucję w sprawie planu prac UE w dziedzinie sportu na lata 2011–2014, która miała w zamyśle zacieśnić europejską współpracę w dziedzinie sportu, określając priorytety działań na szczeblu UE obejmujących państwa członkowskie UE i Komisję. W 2012 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie propagowania aktywności fizycznej sprzyjającej zdrowiu oraz w sprawie wzmocnienia bazy danych do celów kształtowania polityki sportowej, wzywając Komisję do publikowania regularnych sondaży dotyczących sportu i aktywności fizycznej.

14.

Przypomina ponadto, że aby wdrożyć plan prac, wysiłki ekspertów skupiono na wprowadzeniu kwestionariusza aktualnego badania Eurobarometru.

15.

Odnotowuje, że niedawno (w 2017 r.) we współpracy z Europejską Platformą Innowacji w Sporcie (EPSI) uruchomiono inicjatywę międzyregionalną pod nazwą ClusSport z udziałem dziesięciu krajów, poświęconą rozwojowi gospodarczemu i tworzeniu wartości w sektorze. Na przestrzeni minionych 18 lat również ACES Europe promowała europejskie wartości poprzez przyznawanie pod egidą UE nagród europejskiej stolicy sportu, europejskiego miasta sportu oraz europejskiej gminy/miasteczka sportu.

16.

Podkreśla, że nowy plan prac UE w dziedzinie sportu wszedł w życie w lipcu 2017 r., przy czym określono w nim kluczowe tematy, które państwa członkowskie UE i Komisja powinny traktować priorytetowo do roku 2020: uczciwość w sporcie, z ukierunkowaniem na dobre zarządzanie, ochronę małoletnich, walkę z manipulowaniem wynikami sportowymi, zapobieganie dopingowi i zwalczanie korupcji; gospodarczy wymiar sportu, z ukierunkowaniem na innowację i powiązania między sportem a jednolitym rynkiem cyfrowym; sport i społeczeństwo, z ukierunkowaniem na włączenie społeczne, trenerów, media, środowisko, zdrowie, kształcenie i dyplomację sportową.

17.

Przypomina o najnowszej inicjatywie Komisji zatytułowanej „Wezwanie z Tartu w sprawie zdrowego stylu życia” (11), który to plan działania dał impuls do współpracy międzysektorowej.

Cele

18.

Proponuje, by wziąwszy pod uwagę do tej pory wskazane możliwości i problemy, stawiono czoła następującym wyzwaniom: a) usprawnienie zdolności do uzupełniania się między projektami będącymi już w toku a najnowszymi środkami wdrożonymi na szczeblu terytorialnym przez mobilizowanie do szerokiego udziału oraz promowanie wymiany dobrych praktyk i partnerstw (rozszerzonych również na kraje pozaeuropejskie); b) większe ukierunkowanie projektów sportowych na poszczególne osoby i wymiar społeczny poprzez nadanie priorytetowego znaczenia bliskości i lokalizmowi, również proporcjonalnie do odpowiedzialności władz lokalnych i regionalnych za obiekty i wydarzenia sportowe; c) większa ogólna świadomość korzyści wynikających z aktywności ruchowej, fizycznej i sportowej; d) szerokie rozpowszechnienie pozytywnego wpływu sportu na gospodarkę UE i tym samym większe włączenie polityki sportowej do sektorów, które ona przenika; e) więcej innowacji technologicznej i przedsiębiorstw opartych na instrumentach przeznaczonych dla wspólnot lokalnych i regionalnych, poprzez zachętę do podmiotów działających w sektorze badań naukowych, technologii i edukacji, wraz z instytucjami zarządzającymi, do połączenia wysiłków w celu opracowania i wdrożenia wspólnej strategii z wykorzystaniem powiązań ze wszystkimi łańcuchami wartości na wcześniejszych i dalszych etapach procesu produkcji z jak największą dbałością o możliwości zatrudnienia w sektorze; f) uznanie sportu za prawdziwe prawo obywatelskie, za instrument socjalizacji i włączenia społecznego, przede wszystkim obywateli z niepełnosprawnością, a także postrzeganie go jako szansę na poprawę jakości życia i dobrostanu psycho-fizycznego oraz jako możliwość edukacyjną; g) zapewnienie form wsparcia ukierunkowanych na pełne udostępnienie wszystkim obywatelom – bez wykluczania ze względu na wiek, płeć, narodowość i dochody –obiektów sportowych, umożliwienie im swobodnego z nich korzystania oraz zwiększenie przedziałów czasowych, w których są one dostępne dla obywateli. h) zwiększenie wsparcia dla kobiecych zawodów sportowych i ich dostrzegalności; i) uznanie sportu za środek dążenia do równości i integracji społecznej; j) wspieranie finansowe mobilności sportowców amatorów biorących udział w zawodach, zwłaszcza na rzecz obszarów oddalonych, wyspiarskich lub najbardziej oddalonych.

Zalecania polityczne i propozycje

19.

Wskazuje na możliwość proponowania działań i przyjmowania faktycznych instrumentów w celu uwzględnienia sportu w programie prac UE po 2020 r. poprzez:

Na poziomie politycznym

20.

Znaczne zaangażowanie w dyplomację sportową w celu krzewienia wartości europejskich za pomocą sportu i konstruktywnego dialogu na wielu szczeblach z udziałem wszystkich poziomów sprawowania rządów oraz instytucji europejskich, na przykład Parlamentu Europejskiego za pośrednictwem intergrupy ds. sportu, zainteresowanych dyrekcji generalnych KE, Europejskiego Komitetu Olimpijskiego i krajowych komitetów olimpijskich oraz wszystkich podmiotów zainteresowanych takim kierunkiem działań, w tym społeczeństwa obywatelskiego, począwszy na przykład od niektórych projektów pilotażowych.

21.

Rozwijanie stosunków zewnętrznych i projektów pozaeuropejskiej współpracy międzynarodowej w celu wprowadzenia dodatkowego wymiaru opartego na dialogu za pomocą projektów mobilności i wymiany wiedzy, doświadczeń i dobrych praktyk (tzn. communities of practices).

22.

Opracowanie na poziomie europejskim instrumentów czyniących ze sportu czynnik wzrostu dla UE za pomocą programów opieki mentorskiej i działań objętych miękką polityką (na przykład we współpracy z rocznym forum ds. sportu czy też dniami informacyjnymi) oraz poprzez wsparcie wymiany najlepszych praktyk między lokalnymi i regionalnymi organizacjami i stowarzyszeniami sportowymi w kontaktach ze szczeblem krajowym i europejskim, zgodnie z podejściem oddolnym i partycypacyjnym uwzględniającym ich postulaty i potrzeby.

23.

Rozwinięcie roli europejskich władz lokalnych i regionalnych za pomocą aktywnego i bardziej skoordynowanego udziału obszarów w corocznej inicjatywie Europejski Tydzień Sportu, która jest źródłem motywacji od samego początku, w celu realizacji średnio- i długoterminowej polityki publicznej mającej potwierdzony wpływ na styl życia i zdrowe nawyki oraz zwiększenie aktywności obywateli zapewniające większy profesjonalizm i szanse zatrudnienia w sektorze sportu.

24.

Praktyczne wspieranie przez Unię Europejską pełnego wdrożenia w państwach członkowskich Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w odniesieniu do aspektu dotyczącego sportu.

Na poziomie programowania

25.

Przyjęcie z zadowoleniem zarówno propozycji Komisji dotyczącej podwojenia środków finansowych na program Erasmus w kolejnym wieloletnim budżecie UE na lata 2021–2027, jak i nacisku położonego na sport masowy (12). Wzywa Komisję do skoncentrowania się w tym kontekście na wymianie między trenerami, działaczami sportowymi i profesjonalistami, zwłaszcza młodymi, powiązanymi szeroko z sektorem. Można to zrealizować np. poprzez wzajemne uczenie się i wizyty studyjne, wspólne wykorzystanie wiedzy i doświadczeń oraz budowanie potencjału w obrębie miast, gmin i regionów na szczeblu lokalnym w celu opracowania nowatorskich sposobów uwzględnienia aktywności fizycznej jako kluczowego elementu strategii miejskich lub regionalnych.

26.

Wezwanie do przeznaczenia środków finansowych konkretnie na sport w ramach kolejnych europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych z uwagi m.in. na niedoinwestowanie w lokalną infrastrukturę sportu masowego; położenie nacisku na promowanie aktywności fizycznej zwłaszcza na obszarach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, zapewnienie wszystkim dostępu do sportu oraz wzmacnianie umiejętności i zdolności ludzi jako kluczowych czynników umożliwiających rozwój gospodarczy i społeczny.

27.

Uznanie, że konieczne są jaśniejsze wytyczne w ramach programu Erasmus+ dotyczące potrzeby rozwinięcia praktyki sportowej począwszy od obowiązkowego kształcenia szkolnego.

28.

Zaapelowanie o to, by europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne sprzyjały zatrudnieniu, zwłaszcza młodzieży, za pomocą przedsiębiorstw typu start-up lub platform innowacji technologicznej w sektorze, a także by zachęcały do uprawiania sportu powszechnego za pomocą nowego rodzaju obiektów i infrastruktur sportowych na niewielką skalę; promowanie równości płci poprzez sport z myślą o przygotowaniu skuteczniejszej polityki w dziedzinie sportu w celu zwiększenia udziału w nim. Ponadto europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mogłyby wspierać nowe rozwiązania służące sprostaniu konkretnym wyzwaniom stojącym przed regionami UE, na przykład dzięki wspieraniu sportu popularnego i tradycyjnego i zachęcaniu do włączania go do programów nauczania w ramach publicznego systemu oświaty, by promować i przybliżać Europę przy jednoczesnym utrzymaniu specyfiki i tożsamości wspólnot.

29.

Promowanie zdrowia za pomocą aktywności ruchowej i fizycznej zgodnie z kartą z Tartu, również w miejscu pracy poprzez rozważenie stosownych zachęt dla pracodawców, w tym europejskich MŚP, w celu zwiększenia całościowej wydajności i produktywności pracowników oraz ograniczenia absencji i zapobieżenia chorobom.

30.

Podkreślenie znaczenia planowania działalności w społecznościach lokalnych – w miarę możliwości we współpracy z podmiotami społeczeństwa obywatelskiego – na dostępnych obszarach, do których mogą dojechać z łatwością najsłabsze grupy, zwłaszcza te posiadające niższy poziom umiejętności (13), matki i dzieci, osoby w starszym wieku, a także grupy zagrożone wykluczeniem, takie jak migranci czy też osoby żyjące w gorszych warunkach społeczno-ekonomicznych, w celu zapewnienia większego współistnienia wielu pokoleń i integracji obywateli europejskich; planowanie działalności na rzecz społeczności lokalnych osób osadzonych w więzieniach. W związku z tym wzywa do rozważenia możliwości utworzenia programu Sport4EU na wzór istniejącego programu WIFI4EU w celu wspierania zdrowia poprzez ćwiczenia i aktywność fizyczną. Prowadzono by go na poziomie władz lokalnych i regionalnych z wykorzystaniem bonów dystrybuowanych w geograficznie wyważony sposób.

31.

Podkreślanie związku między aktywnością fizyczną i zdrowym sposobem odżywiania, zwłaszcza w szkole, poprzez edukację, ale również w ramach tematycznych celów programów rolniczych, na przykład za pomocą tworzenia prawdziwych laboratoriów pod nazwą „ogrody zdrowia” mogących dostarczyć dzieciom, nastolatkom i rodzinom informacji praktycznych o prawidłowym odżywaniu, sezonowości owoców i warzyw, ryzyku związanym z mało zdrowym stylem życia i znaczeniu aktywności sportowej i fizycznej.

32.

Zapewnienie zasobów niezbędnych do eksperymentowania i rozwoju aktywnych miast z uwzględnieniem jak największej dbałości instytucji europejskich o przyszłą agendę miejską, które to miasta są bardzo atrakcyjne z punktu widzenia turystyki i innowacji, a także inteligentniejsze z punktu widzenia potrzeb wyrażanych przez ludność miasta.

33.

Apelowanie o uwzględnienie w ramach projektu Interrail wydarzeń sportowych i miejsc symbolizujących sport, tak by już począwszy od najmłodszych pokoleń można było odkrywać i rozpowszechniać wartości związane ze sportem popierane przez UE, sprzyjając wzmocnieniu tożsamości młodzieży.

34.

Wykorzystywanie dostępnych funduszy strukturalnych do zwiększenia efektywności energetycznej budynków publicznych i innych infrastruktur publicznych w celu przyczynienia się do zrównoważenia środowiskowego istniejących obiektów sportowych, w tym poprzez zapobieganie rosnącemu wykorzystaniu mikrodrobin plastiku, przy jednoczesnym zbadaniu możliwości przekształcenia takich obiektów w obiekty wielodyscyplinarne z użyciem środków UE.

35.

Uwzględnienie w ramach następnego programu „Horyzont Europa” możliwości usprawnienia narzędzi służących do gromadzenia danych i modeli ich przetwarzania, opracowywania nowatorskich rozwiązań i nowych technologii w celu stałej wymiany wiedzy, również w odpowiedzi na cele przedstawione przez przyszłą prezydencję rumuńską w zakresie strategii inteligentnej specjalizacji i jednolitego rynku cyfrowego.

36.

Wnoszenie o uwzględnienie wyżej wymienionych inicjatyw podczas negocjacji w sprawie następnych wieloletnich ram finansowych, w trakcie których faktycznie włączono by sport do programu UE na okres po 2020 r.; wzywanie do przeprowadzenia rozważań na temat stosowności ustanowienia z czasem programu na rzecz sportu.

Pomocniczość i proporcjonalność

37.

Oczekuje, że w ramach procesu omawiania, a następnie przyjmowania następnych WRF, będzie miał możliwość optymalnego zastosowania zasady pomocniczości w tej dziedzinie, a także zwrócenia uwagi Komisji na to, że zamierza w odpowiednich okolicznościach podkreślać decydujący wpływ władz lokalnych i regionalnych na wymiar gospodarczy i ludzki sportu.

38.

Ponawia swe zobowiązanie do uwzględnienia regionalnych planów operacyjnych określających strategie inwestycyjne funduszy strukturalnych, będące dodatkowym, przydatnym i skutecznym narzędziem, na które należy nakierować wysiłki, i w administracji lokalnej i regionalnej upatruje gwaranta zarządzania wielopoziomowego opartego na współpracy, w ramach którego instytucje, przedsiębiorstwa, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i obywatele mogą przyczynić się do projektowania i rozwoju sektora.

39.

Zamierza wziąć udział, w porozumieniu z instytucjami europejskimi, w procesie refleksji, który przyczyni się do przekształcenia debaty i retoryki politycznej w konkretne propozycje, zgodnie z programem prac Komisji SEDEC (21.11.2017, pkt 1.2) oraz priorytetami politycznymi Komitetu Regionów.

40.

Ma nadzieję, że Komisja zobowiąże się do ratyfikacji przez UE konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji rozgrywkami sportowymi.

---

(1)  Komisja Europejska (2014), Sport as a growth engine for EU economy, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-14-432_en.htm.

(2)  European Commission, http://ec.europa.eu/growth/content/sport-growth-engine-eu-economy-0_en.

(3)  http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2015/563392/IPOL_STU(2015)563392_EN.pdf

(4)  Badanie ISCA/CEBR 2015 w Narrative review: the state of physical activity in Europe, s. 37, oraz projekt PASS http://fr.calameo.com/read/000761585fb41d432c387.

(5)  Projekt PASS http://fr.calameo.com/read/000761585fb41d432c387.

(6)  https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld

(7)  Eurobarometr (data publikacji 22 marca 2018 r.), https://ec.europa.eu/sport/news/2018/new-eurobarometer-sport-and-physical-activity_en.

(8)  Badanie na temat wkładu sportu w rozwój regionalny za pomocą funduszy strukturalnych: https://ec.europa.eu/sport/news/20161018_regional-development-structural-funds_en.

(9)  CdR 6329/2015.

(10)  CdR 66/2011 fin.

(11)  https://ec.europa.eu/sport/sites/sport/files/ewos-tartu-call_en.pdf

(12)  COM(2018) 367 final, wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego „Erasmus”: unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz uchylającego rozporządzenie (UE) nr 1288/2013.

(13)  CdR 3952/2013 fin.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Pakiet dotyczący sprawiedliwego opodatkowania

(2018/C 461/07)

Sprawozdawca: Paul LINDQUIST (SE/EPL), członek rady okręgu Sztokholm Dokument źródłowy: Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w zakresie stawek podatku od wartości dodanej COM(2018) 20 final Załącznik do wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w zakresie stawek podatku od wartości dodanej COM(2018) 20 final

I.   ZALECANE POPRAWKI

Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w zakresie stawek podatku od wartości dodanej

(COM(2018) 20 final)

Poprawka 1

Motyw 4

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

W docelowym systemie VAT wszystkie państwa członkowskie powinny być traktowane równo i w związku z tym powinny je obowiązywać takie same ograniczenia w stosowaniu obniżonych stawek podatku VAT, przy czym stawki obniżone powinny pozostać wyjątkiem od stawki podstawowej. Takie równe traktowanie bez ograniczania obecnej elastyczności państw członkowskich w ustalaniu stawek VAT można osiągnąć dzięki umożliwieniu wszystkim tym państwom stosowania, obok maksymalnie dwóch stawek obniżonych wynoszących co najmniej 5 %, dodatkowej stawki obniżonej, do której wymóg minimalnej wartości nie ma zastosowania, a także zwolnienia z prawem do odliczenia naliczonego VAT.

W docelowym systemie VAT wszystkie państwa członkowskie powinny być traktowane równo i w związku z tym powinny je obowiązywać takie same ograniczenia w stosowaniu obniżonych stawek podatku VAT, przy czym stawki obniżone powinny pozostać wyjątkiem od stawki podstawowej. Takie równe traktowanie bez ograniczania obecnej elastyczności państw członkowskich w ustalaniu stawek VAT można osiągnąć dzięki umożliwieniu wszystkim tym państwom stosowania – w celu uwzględnienia pozytywnych skutków społecznych bądź środowiskowych różnych towarów i usług – obok maksymalnie dwóch stawek obniżonych wynoszących co najmniej 5 %, dodatkowej stawki obniżonej, do której wymóg minimalnej wartości nie ma zastosowania, a także zwolnienia z prawem do odliczenia naliczonego VAT. W ramach pułapów ustanowionych w niniejszej dyrektywie państwa członkowskie mogą utrzymać istniejące stawki obniżone VAT lub wprowadzić nowe stawki, które będą korzystne dla użytkownika końcowego lub dla interesu ogólnego, na przykład w odniesieniu do świadczenia usług pracochłonnych oraz w celu uwzględnienia aspektów społecznych i/lub środowiskowych.

Uzasadnienie

Jeśli przepisy będą zbyt szczegółowe, istnieje znaczne zagrożenie, że mogą szkodzić pożądanej elastyczności.

Poprawka 2

Motyw 8

Tekst zaproponowany przez Komisję	Poprawka KR-u
Mimo że w dalszym ciągu możliwe będzie stosowanie innych stawek w niektórych obszarach oddalonych, należy zapewnić, by stawka podstawowa wynosiła minimum 15 %.	Mimo że w dalszym ciągu możliwe będzie stosowanie innych stawek w niektórych obszarach oddalonych, należy zapewnić, by stawka podstawowa wynosiła minimum 15 %, a maksymalnie 25 % .

Poprawka 3

Dodać nowy artykuł po art. 1 ust. 1

Tekst zaproponowany przez Komisję	Poprawka KR-u
	Art. 97 otrzymuje brzmienie: „Stawka podstawowa nie może być niższa niż 15 % ani wyższa niż 25 %.”

Poprawka 4

Artykuł 1 ust. 2

Tekst zaproponowany przez Komisję	Poprawka KR-u
art. 98 otrzymuje brzmienie:	art. 98 otrzymuje brzmienie:
„Artykuł 98	„Artykuł 98
1.   Państwa członkowskie mogą stosować nie więcej niż dwie stawki obniżone.	1.   Państwa członkowskie mogą stosować nie więcej niż dwie stawki obniżone.
Stawki obniżone określane są jako procent podstawy opodatkowania, który nie może być niższy niż 5 %.	Stawki obniżone określane są jako procent podstawy opodatkowania, który nie może być niższy niż 5 %.
2.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 państwa członkowskie mogą, oprócz tych dwóch stawek obniżonych, stosować stawkę obniżoną niższą niż stawka minimalna w wysokości 5 % oraz zwolnienie z prawem do odliczenia VAT zapłaconego na poprzednim etapie.	2.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 państwa członkowskie mogą, oprócz tych dwóch stawek obniżonych, stosować stawkę obniżoną niższą niż stawka minimalna w wysokości 5 % oraz zwolnienie z prawem do odliczenia VAT zapłaconego na poprzednim etapie.
3.   Stawki obniżone i zwolnienia stosowane na mocy ust. 1 i 2 muszą być korzystne wyłącznie dla konsumenta końcowego i stosowane są w celu konsekwentnej realizacji celu leżącego w interesie ogólnym.	3.   Stawki obniżone i zwolnienia stosowane na mocy ust. 1 i 2 muszą być korzystne dla konsumenta końcowego i stosowane są w celu konsekwentnej realizacji celu leżącego w interesie ogólnym, który obejmuje pozytywne oddziaływanie społeczne bądź środowiskowe różnych towarów i usług.
Stawek obniżonych i zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 2, nie stosuje się do towarów ani usług należących do kategorii określonych w załączniku IIIa.”;	Stawek obniżonych i zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 2, nie stosuje się do towarów ani usług należących do kategorii określonych w załączniku IIIa.”;

Uzasadnienie

Zastrzeżenie, według którego wyłącznie konsumenci końcowi mają korzystać na zwolnieniach, może być w praktyce trudne do wdrożenia, ponieważ wiele towarów i usług sprzedaje się zarówno konsumentom, jak i przedsiębiorstwom. W motywach podkreślono, że głównym celem wniosku jest m.in. zagwarantowanie sprawnie funkcjonującego rynku wewnętrznego oraz zapobieżenie niepotrzebnej złożoności i wynikającemu z tego wzrostowi kosztów dla przedsiębiorstw. Dlatego słowo „wyłącznie” należy usunąć z tekstu dyrektywy.

Załącznik do wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w zakresie stawek podatku od wartości dodanej

(COM(2018) 20 final)

Poprawka 5

Numer 5

Tekst zaproponowany przez Komisję					Poprawka KR-u
(5)	Dostawa napojów alkoholo-wych	11.01 11.02 11.03 11.05 47.00.25	Brak	Brak	(5)	Dostawa napojów alkoholowych	11.01 11.02 11.03 11.04 11.05 47.00.25	Brak	Brak

Uzasadnienie

Nie ma powodu, dla którego do alkoholu z innych napojów fermentowanych niedestylowanych, takich jak wermut, należałoby stosować obniżoną stawkę podatku.

Poprawka 6

Punkt 7

Tekst zaproponowany przez Komisję					Poprawka KR-u
(7)	Dostawa, najem, konserwacja i naprawa środków transportu	29 30 33.15 33.16 45 47.00.81 77.1 77.34 77.35 77.39.13	Dostawa, najem, konserwa-cja i naprawa rowerów, wózków dziecięcych i wózków inwalidz-kich ….	30.92 33.17.19 47.00.45 47.00.75 77.21.10 77.29.19 95.29.12 29.10.24 45.11.245.11.3	(7)	Dostawa, najem, konserwacja i naprawa środków transpor-tu	29 30 33.15 33.16 45 47.00.81 77.1 77.34 77.35 77.39.13	Dostawa, najem, konserwa-cja i naprawa rowerów (w tym rowerów elektry-cznych), skuterów elektry-cznych , wózków dziecięcych i wózków inwali-dzkich …..	30.92 33.17.19 47.00.45 47.00.75 77.21.10 77.29.19 95.29.12 29.10.24 45.11.245.11.3

Uzasadnienie

Należy wyjaśnić, że państwa członkowskie mogą wprowadzać obniżone stawki podatkowe także dla rowerów elektrycznych i skuterów elektrycznych. Rowery i skutery elektryczne odgrywają ważną rolę w mobilności.

Poprawka 7

Punkt 10

Tekst zaproponowany przez Komisję					Poprawka KR-u
(10)	Dostawa kompute-rów, wyrobów elektroni-cznych i opty-cznych; dostawa zegarków	26 47.00.3 47.00.82 47.00.83 47.00.88	Brak	Brak	(10)	Dostawa kompute-rów, wyrobów elektroni-cznych i opty-cznych; dostawa zegarków	26 47.00.3 47.00.82 47.00.83 47.00.88	Dostawa urządzeń napromieniowujących, sprzętu elektromedy-cznego i elektroterapeu-tycznego oraz okularów i soczewek kontaktowych	26.60 32.50.4

Uzasadnienie

Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wprowadzania obniżonych stawek podatków na okulary i soczewki kontaktowe, a także na rozruszniki serca i aparaty słuchowe.

Poprawka 8

Punkt 15

Tekst zaproponowany przez Komisję					Poprawka KR-u
(15)	Świadczenie usług finansowych i ubezpieczenio-wych	64 65 66	Brak	Brak	(15)	Świadczenie usług finansowych	64 66	Brak	Brak

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2006/112/WE państwa członkowskie zwalniają z podatku transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

A zatem wniosek Komisji jest sprzeczny z zapisami dyrektywy 2006/112/WE.

Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w zakresie procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw

(COM (2018) 21 final)

Poprawka 9

Motyw 13

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

Ponadto, w celu zapewnienia przestrzegania warunków zwolnienia przyznanego przez państwo członkowskie przedsiębiorstwom niemającym tam siedziby, należy wprowadzić wymóg uprzedniego powiadomienia o zamiarze korzystania ze zwolnienia. Powiadomienie to powinno zostać dokonane przez małe przedsiębiorstwo i skierowane do państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę. To państwo członkowskie powinno następnie, na podstawie zgłoszonych informacji na temat obrotu tego przedsiębiorstwa, przekazać te informacje pozostałym zainteresowanym państwom członkowskim.

Ponadto, w celu zapewnienia przestrzegania warunków zwolnienia przyznanego przez państwo członkowskie przedsiębiorstwom niemającym tam siedziby, należy wprowadzić wymóg uprzedniego powiadomienia o zamiarze korzystania ze zwolnienia. Powiadomienie to powinno zostać dokonane za pośrednictwem portalu internetowego, który Komisja powinna utworzyć. Państwo członkowskie, w którym przedsiębiorstwo ma siedzibę, powinno następnie, na podstawie zgłoszonych informacji na temat obrotu tego przedsiębiorstwa, przekazać te informacje pozostałym zainteresowanym państwom członkowskim.

Uzasadnienie

Poprawka ta jest powiązana z poprawką do art. 1 pkt 12 – chodzi o przytoczenie propozycji zawartej w projekcie sprawozdania przedstawionego w Parlamencie Europejskim przez Wilfrieda Vandenkendelaerego (EPL/BE).

Poprawka 10

Artykuł 1 ust. 12

Tekst zaproponowany przez Komisję	Poprawka KR-u
art. 284 otrzymuje brzmienie:	art. 284 otrzymuje brzmienie:
„Artykuł 284	„Artykuł 284
1.   Państwa członkowskie mogą zwolnić z podatku VAT towary i usługi dostarczone i świadczone na ich terytorium przez małe przedsiębiorstwa mające siedzibę na ich terytorium, których roczny obrót w państwie członkowskim związany z takimi towarami i usługami nie przekracza progu ustalonego przez te państwa na potrzeby stosowania tego zwolnienia.	1.   Państwa członkowskie mogą zwolnić z podatku VAT towary i usługi dostarczone i świadczone na ich terytorium przez małe przedsiębiorstwa mające siedzibę na ich terytorium, których roczny obrót w państwie członkowskim związany z takimi towarami i usługami nie przekracza progu ustalonego przez te państwa na potrzeby stosowania tego zwolnienia.
Państwa członkowskie mogą ustalić odrębne progi dla poszczególnych sektorów działalności w oparciu o obiektywne kryteria. Progi te nie mogą jednak przekroczyć kwoty 85 000  EUR lub jej równowartości w walucie krajowej.	Państwa członkowskie mogą ustalić odrębne progi w oparciu o obiektywne kryteria. Progi te nie mogą jednak przekroczyć kwoty 100 000  EUR lub jej równowartości w walucie krajowej.
2.   Państwa członkowskie, które wprowadziły zwolnienia dla małych przedsiębiorstw, zwalniają również z podatku dostawy towarów i świadczenie usług na ich terytorium dokonywane przez przedsiębiorstwa mające siedzibę w innym państwie członkowskim, o ile spełnione są następujące warunki: a) roczny obrót w Unii tego małego przedsiębiorstwa nie przekracza 100 000  EUR; b) wartość towarów i usług w państwie członkowskim, w którym przedsiębiorstwo nie ma siedziby, nie przekracza progu obowiązującego w tym państwie członkowskim dla przyznania zwolnienia przedsiębiorstwom mającym siedzibę w tym państwie.	2.   Państwa członkowskie, które wprowadziły zwolnienia dla małych przedsiębiorstw, zwalniają również z podatku dostawy towarów i świadczenie usług na ich terytorium dokonywane przez przedsiębiorstwa mające siedzibę w innym państwie członkowskim, o ile spełnione są następujące warunki: a) roczny obrót w Unii tego małego przedsiębiorstwa nie przekracza 100 000  EUR; b) wartość towarów i usług w państwie członkowskim, w którym przedsiębiorstwo nie ma siedziby, nie przekracza progu obowiązującego w tym państwie członkowskim dla przyznania zwolnienia przedsiębiorstwom mającym siedzibę w tym państwie.
3.   Państwa członkowskie podejmują stosowne środki w celu zagwarantowania, by małe przedsiębiorstwa korzystające ze zwolnienia spełniały warunki, o których mowa w ust. 1 i 2.	3.   Państwa członkowskie podejmują stosowne środki w celu zagwarantowania, by małe przedsiębiorstwa korzystające ze zwolnienia spełniały warunki, o których mowa w ust. 1 i 2.
4.    Zanim małe przedsiębiorstwo skorzysta ze zwolnienia w innych państwach członkowskich, musi powiadomić państwo członkowskie, w którym ma siedzibę.	4.    Komisja tworzy portal internetowy, za pośrednictwem którego mogą się zarejestrować małe przedsiębiorstwa pragnące skorzystać ze zwolnienia w innym państwie członkowskim.
W przypadku gdy małe przedsiębiorstwo korzysta ze zwolnienia w państwie członkowskim innym niż to, w którym ma siedzibę, państwo członkowskie siedziby podejmuje wszelkie środki niezbędne do zapewnienia prawidłowego zadeklarowania przez nie jego rocznego obrotu w Unii oraz rocznego obrotu w państwie członkowskim, a także informuje o tym władze podatkowe pozostałych zainteresowanych państw członkowskich, w których przedsiębiorstwo to dokonuje dostaw.”;	W przypadku gdy małe przedsiębiorstwo korzysta ze zwolnienia w państwie członkowskim innym niż to, w którym ma siedzibę, państwo członkowskie siedziby podejmuje wszelkie środki niezbędne do zapewnienia prawidłowego zadeklarowania przez nie jego rocznego obrotu w Unii oraz rocznego obrotu w państwie członkowskim, a także informuje o tym władze podatkowe pozostałych zainteresowanych państw członkowskich, w których przedsiębiorstwo to dokonuje dostaw.”;

Uzasadnienie

Zgodnie z zasadą pomocniczości ustalanie krajowych progów powinno leżeć w gestii państw członkowskich. A zatem poza zaproponowanym wspólnie dla Unii górnym pułapem 100 tys. EUR nie należy wprowadzać żadnych dodatkowych progów. Ze względu na większą elastyczność możliwość wprowadzania różnych krajowych pułapów wydaje się pożądana, jednak ograniczenie ich stosowania do poszczególnych sektorów gospodarki może stwarzać trudności przy odpowiednim zakwalifikowaniu.

Poprawka 11

Artykuł 1 ust. 15

Tekst zaproponowany przez Komisję	Poprawka KR-u
dodaje się art. 288a w brzmieniu:	dodaje się art. 288a w brzmieniu:
„Artykuł 288a	„Artykuł 288a
W przypadku gdy w trakcie kolejnego roku kalendarzowego roczny obrót w państwie członkowskim małego przedsiębiorstwa przekracza próg zwolnienia, o którym mowa w art. 284 ust. 1, przedsiębiorstwo to może nadal korzystać ze zwolnienia w tym roku, pod warunkiem że roczny obrót w państwie członkowskim w ciągu tego roku nie przekracza progu określonego w art. 284 ust. 1 o więcej niż 50 % .”;	W przypadku gdy w trakcie kolejnego roku kalendarzowego roczny obrót w państwie członkowskim małego przedsiębiorstwa przekracza próg zwolnienia, o którym mowa w art. 284 ust. 1, przedsiębiorstwo to może nadal korzystać ze zwolnienia w tym roku, pod warunkiem że roczny obrót w państwie członkowskim w ciągu tego roku nie przekracza progu określonego w art. 284 ust. 1 o więcej niż 33 % .”;

Uzasadnienie

Dzięki temu przepisowi ogranicza się negatywne zjawisko nagłych spadków. Jednakże u tych przedsiębiorstw, które nie mogą skorzystać ze zwolnienia, mogą pojawiać się zakłócenia konkurencji. Dlatego dopuszczalne przekroczenie progu należy zmniejszyć z 50 % do 33 %.

II.   ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

1.

Z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji, aby zreformować obecny system VAT w UE z myślą o lepszym funkcjonowaniu rynku wewnętrznego oraz zapewnieniu, by przepisy dotyczące podatku VAT nadążały za zmianami w gospodarce globalnej i cyfrowej.

2.

Podkreśla jednak, że wniosek musi być tak wyważony, aby nie doszło do powstania zakłóceń konkurencji i wzrostu nakładów administracyjnych i kosztów dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) ani dla władz lokalnych i regionalnych.

3.

Zwraca uwagę na fakt, że różnice w systemach VAT i ustalonych stawkach opodatkowania szczególnie wpływają na regiony przygraniczne i działalność MŚP w tych regionach. Dlatego trzeba ocenić wpływ terytorialny propozycji dotyczącej tego, by umożliwić większą elastyczność w ustalaniu stawek podatku VAT oraz proponowanych progów.

Wspólne przepisy dotyczące stawek VAT

4.

Z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji, by towary i usługi podlegały opodatkowaniu według zasady miejsca przeznaczenia, ponieważ w tym przypadku ryzyko zakłócenia konkurencji jest mniejsze.

5.

Popiera zapisy art. 98 ust. 1 i 2 wniosku, według których państwa członkowskie mogą stosować dwie obniżone stawki wynoszące co najmniej 5 %, jedną stawkę obniżoną niższą niż stawka minimalna w wysokości 5 % oraz zwolnienie z prawem do odliczenia VAT zapłaconego na poprzednim etapie.

6.

Z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji, by sporządzić wykaz towarów (załącznik IIIa), wobec których nie można stosować obniżonych stawek podatkowych, zamiast dotychczasowej listy towarów (z różnymi wyjątkami na czas określony), wobec których można stosować stawki niższe niż podstawowa stawka podatku VAT. Wniosek daje państwom członkowskim większą elastyczność i usuwa brak neutralności podatkowej, który wynikał z tego, że w niektórych państwach członkowskich obniżano stawkę podatku VAT na określone towary, na które w innych państwach członkowskich nie było obniżonej stawki. Na tym przykładzie widać, że celem listy jest unikanie zakłóceń konkurencji. A zatem nie należy jej wykorzystywać do realizacji innych celów politycznych.

7.

Jest zdania, że obecne regulacje nie tylko charakteryzują się brakiem neutralności podatkowej pomiędzy państwami członkowskimi, ale też ograniczają możliwości wykorzystania potencjału rozwoju technicznego, skoro ten sam produkt czy identyczna usługa są w różny sposób opodatkowane w zależności od formy dystrybucji. Dobrym przykładem jest tutaj zakaz stosowania obniżonej stawki VAT odnośnie do publikacji cyfrowych, takich jak prasa w wersji elektronicznej, audiobooki czy strumieniowa transmisja muzyki. Uderza to zwłaszcza w branżę prasy, która obecnie, równolegle do narastającej cyfryzacji odbierania treści medialnych, przechodzi głębokie zmiany strukturalne, a której znaczenia dla demokracji nie wolno bagatelizować.

8.

Zakłada, że art. 98 ust. 3 dotyczy towarów i usług, które normalnie kupowane są przez konsumentów. Po takiej ocenie towary i usługi mogą być sprzedawane z obniżoną stawką podatku VAT, nawet jeśli ich nabywcą jest nie tylko osoba prywatna, ale i przedsiębiorstwo.

9.

Podkreśla, że termin „konsument końcowy” może prowadzić do problemów z jego stosowaniem W kontekście podatku VAT konsumentem końcowym może być osoba prywatna, osoba prawna niebędąca podatnikiem lub podatnik prowadzący działalność zwolnioną z podatku, bez prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT. Z uzasadnienia wynika, że konsument końcowy to osoba, która dane towary lub usługi nabywa na własny osobisty użytek. Ponieważ także osoby prawne mogą być konsumentem końcowym, zdaniem Komitetu i one powinny być objęte tą kategorią.

10.

Popiera propozycję stosowania średniej ważonej stawek VAT wynoszącej ponad 12 %, co ma zagwarantować bezpieczeństwo przychodów państw członkowskich.

11.

Jest zdania, że większa elastyczność w przyjmowaniu stawek VAT może sprawić, że zwłaszcza MŚP trudniej będzie rozeznać się w tak złożonych przepisach, ponieważ w przeciwieństwie do dużych przedsiębiorstw nie dysponują one zasobami ani strukturami, aby w handlu transgranicznym móc zarządzać kilkoma różnymi stawkami podatkowymi.

12.

Wzywa Komisję do utworzenia portalu elektronicznego, np. poprzez dalsze rozwinięcie istniejącego portalu TEDB, jako narzędzia umożliwiającego przedsiębiorstwom rozeznanie się w różnych stawkach VAT stosowanych we wszystkich państwach członkowskich UE i zgodnie z warunkami zwolnienia przyznanego przez państwo członkowskie przedsiębiorstwom, które nie mają w nim siedziby, powiadomienie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia. Narzędzie to musi być łatwo dostępne, niezawodne i musi udzielać informacji we wszystkich językach.

13.

Zwraca się też do Komisji o ewentualne poszerzenie zakresu zadań małego punktu kompleksowej obsługi (MOSS) w odniesieniu do realizacji proponowanych działań. Zwłaszcza dla zarządzania podatkiem VAT w miejscu przeznaczenia system MOSS jest znaczący.

14.

Zwraca uwagę, że większa elastyczność w doborze stawek podatku VAT może utrudniać decyzje o tym, jak należy opodatkować transakcję obejmującą wiele pozycji. Nasuwają się pytania o stawkę podatkową, którą należy zastosować, właściwą podstawę opodatkowania, właściwe zafakturowanie oraz o kraj, w którym należy uiścić podatek. A to może utrudniać fakturowanie, prowadzić do niepewności, większych kosztów i ryzyka związanego z postępowaniem sądowym, gdyż kwestia ta prawdopodobnie będzie różnie rozpatrywana w różnych państwach członkowskich. Komitet uważa więc, że potrzebne jest jasne wskazanie ze strony Komisji, jak należy traktować transakcje obejmujące wiele pozycji.

Uproszczenie przepisów dla małych przedsiębiorstw

15.

Z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji, by państwom członkowskim dać więcej możliwości uproszczania procedur VAT dla małych przedsiębiorstw. Niemniej trzeba poprawić skuteczność systemów podatkowych i zwalczać oszustwa, aby nie dopuszczać do zakłóceń konkurencji i zagwarantować dochody podatkowe państw członkowskich.

16.

Zgadza się z proponowaną definicją „małych przedsiębiorstw” jako takich, których roczny obrót w obrębie UE nie przekracza 2 mln EUR.

17.

Wskazuje, że z powodu fragmentacji i złożoności systemu VAT przedsiębiorstwa prowadzące transakcje transgraniczne ponoszą wysokie koszty związane z przestrzeganiem przepisów. Koszty te są nieproporcjonalnie wysokie zwłaszcza dla MŚP, które są filarem gospodarki i zatrudnienia w regionach. Problem ten szczególnie dotyka małe przedsiębiorstwa o rocznym obrocie poniżej 2 mln EUR. Stanowią one około 98 % wszystkich przedsiębiorstw w UE, mają udział 15 % w ogólnym obrocie i około 25 % w przychodach netto z podatku VAT.

18.

Zwraca uwagę, że przy dostarczaniu usług elektronicznych może być trudno stwierdzić, w jakim kraju klient ma siedzibę. Koszty administracyjne przedstawienia stanu fatycznego transakcji w sposób, który satysfakcjonowałby organy podatkowe, stają się dla małych przedsiębiorstw tak wysokie, że rezygnują one z handlu z klientami w innych państwach członkowskich. A zatem by zmniejszyć nakłady administracyjne małych przedsiębiorstw o obrocie poniżej 2 mln EUR rocznie w obrębie UE, należałoby im umożliwić alternatywnie zafakturowanie najwyższej unijnej stawki obowiązującej na daną usługę w UE.

19.

Podziela zdanie Komisji, że koszty przestrzegania przepisów związanych z podatkiem VAT powinny być możliwie jak najniższe. Cieszy to, że dzięki wnioskowi koszty przestrzegania przepisów związanych z podatkiem VAT dla MŚP mogą się zmniejszyć do 18 % rocznie.

20.

Popiera propozycję, by wszystkim małym przedsiębiorstwom, które mają siedzibę w innym państwie członkowskim, umożliwić zwolnienie z podatku, kiedy ich roczny obrót w UE nie przekracza 100 tys. EUR. Jednocześnie trzeba jednak rozważyć ryzyko ewentualnego celowego hamowania wzrostu. Dla przedsiębiorstwa zwolnionego z podatku, które w związku z tym miało zdecydowanie mniejsze nakłady administracyjne, przekroczenie tego pułapu maksymalnego obrotu może oznaczać istotne obciążenie ekonomiczne.

21.

Z zadowoleniem przyjmuje propozycję, by małym przedsiębiorstwom umożliwić wystawianie faktur uproszczonych, jak i propozycję, by małe przedsiębiorstwa zwolnione z podatku w ogóle zwolnić z wymogu wystawiania faktur.

22.

Popiera propozycję, by dla małych przedsiębiorstw okres obrachunkowy uwzględniany w deklaracji VAT wynosił jeden rok kalendarzowy.

23.

Ma zastrzeżenia co do pomysłu zwolnienia przedsiębiorstw zwolnionych z podatku VAT z wszelkich obowiązków w zakresie rachunkowości i przechowywania dokumentacji. Taka swoboda wiąże się z potencjalnymi nadużyciami, gdyż wówczas państwa członkowskie jedynie z trudem mogą ustalić, czy dane przedsiębiorstwo nie przekracza maksymalnego pułapu.

24.

Zwraca uwagę, że w niektórych państwach członkowskich podjęto działania, by ułatwić rejestrację nowych przedsiębiorstw i poprawić otoczenie biznesu, ale jednocześnie zwiększa to ryzyko wystąpienia oszustw karuzelowych Tylko w ciągu 2014 r. oszustwa karuzelowe doprowadziły do luki w podatku VAT wysokości około 50 mld EUR. Dla zmniejszenia tej luki z podatku VAT trzeba więc poprawić skuteczność systemów podatkowych i zwalczać oszustwa podatkowe.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej

(2018/C 461/08)

Sprawozdawca generalny: Domenico GAMBACORTA (IT/EPL), przewodniczący prowincji Avellino Dokument źródłowy: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, COM(2018) 22 final

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Główne punkty

1.

Podkreśla, że od czasu procesu bolońskiego edukacja odgrywa kluczową rolę w tworzeniu europejskiej przestrzeni dialogu i współpracy w zakresie podstawowych zasad – wolności słowa, tolerancji, wolności badań, swobodnego przemieszczania się studentów i pracowników, zaangażowania studentów i współtworzenia uczenia się przez całe życie – odzwierciedlających podstawowe wartości współczesnego europejskiego społeczeństwa.

2.

Zwraca uwagę, że zobowiązanie państw członkowskich UE do zapewniania młodym ludziom „kształcenia i szkolenia najwyższej jakości” zostało potwierdzone w ostatnich deklaracjach (Bratysława, wrzesień 2016 r., Rzym, marzec 2017 r.) i na szczytach (Tallin, maj 2017 r., Göteborg, listopad 2017 r., Bruksela, styczeń 2018 r.).

3.

Podkreśla, jak rewolucja cyfrowa będzie nadal znacząco zmieniać sposób życia, nauki oraz pracy Europejczyków i nawiązywania przez nich relacji oraz że poza umiejętnością czytania, pisania i liczenia zasadnicze znaczenie mają umiejętności i kompetencje cyfrowe, aby pomóc obywatelom w sprostaniu wyzwaniom stale zmieniającego się, zglobalizowanego i wzajemnie połączonego świata.

4.

Zgadza się, że nabywanie umiejętności i kompetencji cyfrowych musi zacząć się w młodym wieku i trwać przez całe życie w ramach programów nauczania, we wczesnej edukacji i kształceniu dorosłych.

5.

Uznaje, że rozwijanie umiejętności cyfrowych siły roboczej w UE jest niezbędne, aby poradzić sobie z transformacją rynku pracy i uniknąć niedoborów kwalifikacji lub niedopasowania umiejętności.

6.

Postrzega edukację cyfrową jako konieczność oraz szansę na sprostanie wyzwaniom edukacyjnym, np. przez zapewnienie możliwości bardziej spersonalizowanego i integracyjnego nauczania dla osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych i osób z niepełnosprawnością, migrantów oraz osób objętych systemem opieki państw członkowskich

7.

Zauważa, że rozwój kompetencji cyfrowych jest niezwykłą dźwignią, która umożliwia rozwój nowych talentów w dziedzinie przedsiębiorczości, zapewnia autonomię wykonywania pojedynczych lub komplementarnych zadań oraz sprzyja pracy w multidyscyplinarnych zespołach lub w zespołach zróżnicowanych pod względem geograficznej lokalizacji.

8.

Podkreśla potencjał transformacji cyfrowej w zakresie awansu społecznego, kształtowania lepiej wyedukowanych i poinformowanych obywateli, stymulowania zaangażowania obywatelskiego, demokratyzacji wiedzy, zwiększania dostępu do informacji, a także poprawy jej czerpania i wytwarzania, z myślą o kształtowaniu zdrowej tożsamości cyfrowej oraz aktywnego i odpowiedzialnego obywatelstwa cyfrowego.

9.

Podkreśla, że źle przygotowani użytkownicy są szczególnie podatni na wiele zagrożeń związanych z nieświadomym korzystaniem z zasobów cyfrowych, między innymi takich jak cyberprzemoc, phishing, sexting, sextortion, uzależnienie od gier internetowych (Internet Gaming Disorder – IGD), symptomy stresu związanego z pracą cyfrową, lęk przed tym, że coś nas omija (Fear Of Missing Out – FOMO).

10.

Domaga się, aby położono większy nacisk na wzmocnienie krytycznego myślenia i umiejętności korzystania z mediów wśród dzieci i młodych ludzi, ale także wśród dorosłych, aby mogli dokonywać właściwego osądu i radzić sobie z przytłaczającym rozpowszechnieniem fałszywych wiadomości oraz ryzykiem bezkrytycznego korzystania z informacji dostępnych w sieci lub z informacji dostępnych drogą cyfrową.

11.

Wskazuje na ryzyko, jakie masowe wprowadzanie algorytmów i systemów uczenia maszynowego opartych na sztucznej inteligencji i analityce danych stwarza dla wolności pedagogicznej, a także dla kwestii związanych z neutralnością, bezpieczeństwem danych i prywatnością.

12.

Wskazuje na wyniki badania „The Survey of Schools: ICT in Education” (1) (2013), zgodnie z którymi: — infrastruktura zapewniana na poziomie szkół znacznie różni się w poszczególnych krajach, — jedynie około 50 % uczniów w UE jest uczonych przez nauczycieli, którzy mają pozytywne nastawienie co do swoich zdolności uwzględniania w zajęciach dydaktycznych technologii cyfrowych w sposób wartościowy pod względem pedagogicznym, — tylko około 25–30 % uczniów jest uczonych przez nauczycieli, dla których szkolenie w zakresie ICT jest obowiązkowe.

13.

W związku z tym zwraca uwagę na kluczową rolę nauczycieli i edukatorów w ukierunkowywaniu uczniów na innowacyjne praktyki tworzenia wiedzy przez odpowiednie powiązania między formalnym, pozaformalnym i nieformalnym uczeniem się, przy założeniu, że nie ma uniwersalnego podejścia do zwiększania skali cyfrowych innowacji w edukacji.

14.

Podkreśla, że ciało pedagogiczne, grono dyrektorskie szkół i inne podmioty zajmujące się edukacją potrzebują wsparcia i odpowiednich szkoleń, aby skutecznie znaleźć sposób na połączenie tradycyjnych metod nauczania z możliwościami oferowanymi przez technologie cyfrowe.

15.

Sugeruje w tym celu współpracę między prywatnymi i publicznymi zainteresowanymi stronami, obejmującą zaangażowanie dostawców technologii edukacyjnych (EdTech) i ich odpowiednich stowarzyszeń branżowych w celu zapewnienia nauczycielom szkoleń wraz z bezpłatnymi cyfrowymi materiałami edukacyjnymi, a także rozwiązywanie transgranicznych kwestii związanych z prawami autorskimi.

16.

Zwraca uwagę na ryzyko narzucania przez duże firmy cyfrowe, a GAFAM w szczególności (Google, Amazon, Facebook, Apple i Microsoft), swoich standardów w edukacji przez dostarczanie swojego sprzętu lub oprogramowania oraz materiałów edukacyjnych. W związku z tym konieczne byłoby ustanowienie rygorystycznych kontroli odnośnie do ochrony danych i praw autorskich.

17.

Podkreśla potrzebę zmniejszenia istniejącej przepaści cyfrowej, z uwzględnieniem różnych uwarunkowań tego zjawiska, np. miejsca zamieszkania w różnych kontekstach geograficznych i demograficznych, języków komunikacji, różnych szczebli kształcenia, różnic związanych z płcią i wiekiem, ewentualnej niepełnosprawności, przynależności do grup społeczno-ekonomicznych znajdujących się w niekorzystnej sytuacji.

18.

Podkreśla potrzebę lepszego wykorzystania unijnego wsparcia finansowego w celu zapewnienia, by szkoły i placówki oświatowe – włączając w to nie tylko placówki zajmujące się kształceniem obligatoryjnym, ale również te z innych etapów kształcenia, takie jak placówki wczesnej edukacji, ośrodki kształcenia dorosłych, konserwatoria itd., z myślą o zagwarantowaniu dostępu do możliwości uczenia się przez całe życie – mogły być wyposażone w niezbędną szybką i wysokiej jakości infrastrukturę szerokopasmową. Dotyczy to zwłaszcza placówek zlokalizowanych na obszarach zmagających się z wyzwaniami geograficznymi, demograficznymi lub społecznymi.

19.

Sugeruje, aby wraz z wdrażaniem cyfrowych innowacyjnych zasobów i praktyk testowano nowe zasoby i techniki oceny, takie jak siatki ocen, a następnie wprowadzano je w połączeniu z bardziej tradycyjnymi metodami, aby wykorzystać potencjał, jaki zapewniają mechanizmy szybkiego pozyskiwania informacji zwrotnych dla bardziej spersonalizowanego i skutecznego procesu uczenia się.

20.

Zauważa, że zgodnie z zasadami, na których opiera się Platforma na rzecz uczenia się przez całe życie, aby osiągnąć lepsze doświadczenia i wyniki w zakresie uczenia się, osoba ucząca się musi znajdować się w centrum, współdzieląc cele na podstawie swoich poglądów i wartości, tak aby uniknąć ryzyka pozostawania w roli pasywnego konsumenta technologii.

21.

Z zadowoleniem przyjmuje Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej jako krótko- i średnioterminowe narzędzie służące stymulowaniu, wdrażaniu i zwiększaniu skali celowego wykorzystywania cyfrowych i innowacyjnych praktyk edukacyjnych w szkołach, kształceniu i szkoleniu zawodowym oraz szkolnictwie wyższym w ramach „europejskiego obszaru edukacji” i „Nowego europejskiego programu na rzecz umiejętności” (2), uzupełniających zalecenia w sprawie wspólnych wartości i kompetencji kluczowych.

22.

Uznaje, że priorytety określone w Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej są zgodne ze złożonymi i licznymi wyzwaniami, jakie stwarza rewolucja cyfrowa.

23.

Uważa, że Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej powinien być odpowiednio wspierany przez nowe wieloletnie ramy finansowe, a także z zasobów z budżetów krajowych, które powinny zostać przydzielone nie tylko na łączność i infrastrukturę, lecz także na rozwój umiejętności i kompetencji cyfrowych na wszystkich poziomach edukacji.

24.

Podkreśla, że aby zintegrować technologię cyfrową z naszymi systemami edukacyjnymi i faktycznie osiągnąć cele Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, warunkiem wstępnym jest bardziej owocna współpraca wszystkich zaangażowanych i potencjalnych zainteresowanych stron, co zapewni konwergencję, synergię i wiedzę międzydyscyplinarną oraz interoperacyjność różnych systemów.

25.

Uważa za istotne, by zapewnić znaczne wysiłki na rzecz koordynacji i zintegrowania wszystkich inicjatyw i działań, a także poprawić polityki rozpowszechniania, tak aby uniknąć sytuacji, w której dostępne możliwości są wykorzystywane głównie przez instytucje edukacyjne i polityczne, które są w stanie lepiej radzić sobie w gąszczu wniosków w sprawie wsparcia finansowego.

26.

Przypomina o podstawowej roli władz lokalnych i regionalnych we wdrażaniu polityki w zakresie kształcenia i szkolenia, a także że w związku z tym proces dostosowania systemów edukacji do standardów ery cyfrowej powinien obejmować wszystkie szczeble sprawowania rządów (europejski, krajowy, regionalny i lokalny).

Lepsze wykorzystywanie technologii cyfrowej w nauczaniu i uczeniu się: kompetencje i umiejętności cyfrowe właściwe dobie transformacji cyfrowej

27.

Zwraca uwagę na fakt, że nawet jeśli dostęp do infrastruktury cyfrowej jest tylko jednym z aspektów przepaści cyfrowej, brak środków finansowych oraz niewystarczający i niesprawny sprzęt i przepustowość nadal stanowią barierę dla korzystania z ICT do celów nauczania i uczenia się.

28.

Wzywa do wsparcia tworzenia krajowych strategii i ram, do zintensyfikowania dialogu między zainteresowanymi stronami oraz do zwiększenia wsparcia dla nauczycieli w zdobywaniu nowych kompetencji z zakresu metodyki.

29.

Liczy na rozpoczęcie szerokiej kampanii inicjatyw szkoleniowych dla nauczycieli i podmiotów edukacyjnych w celu wzmocnienia ich rzeczywistych umiejętności w zakresie kompetencji cyfrowych, ze szczególnym uwzględnieniem osób o niskich umiejętnościach i doświadczeniu w dziedzinie technologii cyfrowych.

30.

Z zadowoleniem przyjmuje wspieranie gotowości cyfrowej zarówno w przypadku szkół o profilu ogólnym, jak i szkół zawodowych przez wzmacnianie ich kompetencji cyfrowych oraz dotarcie z narzędziem samooceny SELFIE do miliona osób – w tym do nauczycieli, osób prowadzących szkolenia i osób uczących się – do końca 2019 r., w synergii z ewentualnymi narzędziami oceny przyjętymi na poziomie poszczególnych państw członkowskich.

31.

Wskazuje, że ICT przyczyniają się do innowacji w procesach i mechanizmach organizacyjnych, i uważa, że narzędzia takie jak europejskie ramy e-kompetencji (e-CF) są przydatne w odwoływaniu się do kompetencji i umiejętności w zakresie ICT w całej Europie.

32.

Uznaje wartość dodaną systemu bonów zorientowanego na obszary w niekorzystnej sytuacji, a także wdrożenia odpowiedniego zestawu narzędzi na obszarach wiejskich.

33.

Aprobuje ramowe przepisy dotyczące wydawania cyfrowych certyfikatów kwalifikacji oraz przeprowadzania walidacji umiejętności zdobytych z wykorzystaniem technologii i treści cyfrowych, które byłyby wiarygodne i wielojęzyczne, i uważa za kluczowe, aby ramy te były w pełni dostosowane do europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (ERK) oraz europejskiej klasyfikacji umiejętności, kompetencji, kwalifikacji i zawodów (ESCO).

34.

Zachęca do współpracy między sektorem przemysłu i edukacji oraz innych form partnerstwa publiczno-prywatnego w celu rozwijania programów szkoleniowych w zakresie kompetencji cyfrowych oraz zapewnienia równego dostępu do karier cyfrowych, niezależnie od sytuacji społeczno-ekonomicznej czy niepełnosprawności fizycznej.

Rozwijanie kompetencji i umiejętności cyfrowych właściwych w dobie transformacji cyfrowej

35.

Zwraca uwagę, że społeczności szkolne muszą wspierać wszystkich uczniów i odpowiadać na ich szczególne potrzeby, tak by zagwarantować pełną integrację społeczną.

36.

Uważa, że zasadnicze znaczenie ma zmniejszenie zróżnicowania sytuacji osób uczących się pochodzących ze środowisk o różnym statusie społeczno-ekonomicznym oraz wykorzystanie potencjału spersonalizowanego nauczania i nowych narzędzi edukacyjnych oraz czerpanie pełnych korzyści z otwartych zasobów edukacyjnych i otwartej nauki.

37.

Liczy na utworzenie ogólnoeuropejskiej platformy na rzecz cyfrowego szkolnictwa wyższego oferującej uczenie się, mobilność mieszaną, wirtualne kampusy i wymianę najlepszych praktyk pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego.

38.

Z zadowoleniem przyjmuje europejskie ramy kompetencji cyfrowych dla nauczycieli oferujące wskazówki w dziedzinie rozwijania modeli kompetencji cyfrowych.

39.

Podkreśla wagę wspierania i ułatwiania rozwoju kompetencji cyfrowych nauczycieli w zintegrowany sposób i w oparciu o ramy kompetencji zawodowych nauczycieli, które obejmują kształcenie wstępne nauczycieli, kształcenie otwierające im dostęp do zawodu oraz ich doskonalenie zawodowe.

40.

Uznaje znaczenie mobilności i w związku z tym apeluje o większy nacisk w kolejnym programie Erasmus+ i innych odpowiednich unijnych programach finansowania na wsparcie dostosowania edukacji i szkoleń do ery cyfrowej.

41.

Podkreśla znaczenie współpracy w zakresie edukacji i wspólnych działań. Wzywa do utworzenia wspólnej europejskiej platformy otwartej dla różnych zainteresowanych stron, w celu opracowania poziomów odniesienia i wskaźników, aby ściślej monitorować postępy w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych różnych dostawców usług edukacyjnych w szkołach i innych środowiskach edukacyjnych. Prace te muszą być prowadzone w ścisłej współpracy między państwami członkowskimi, aby wykorzystywać doświadczenia, opracować plany dalszych działań względem już rozpoczętych inicjatyw itp.

42.

Podkreśla znaczenie kompetencji cyfrowych dla wszystkich obywateli, podobnie jak w zmienionych europejskich ramach odniesienia w sprawie kompetencji kluczowych w uczeniu się przez całe życie, w tym ramach kompetencji cyfrowych dla obywateli w pięciu obszarach (umiejętność korzystania z informacji i danych, komunikacja i współpraca, tworzenie treści cyfrowych, bezpieczeństwo i dobrobyt oraz rozwiązywanie problemów). Jest orędownikiem takiego nauczania i uczenia się, w ramach których kompetencje cyfrowe są zintegrowane z pozostałymi umiejętnościami, które mają być rozwijane.

43.

Popiera zaproponowaną (i) ogólnoeuropejską kampanię na rzecz podnoszenia świadomości skierowaną do nauczycieli, rodzin i osób uczących się, mającą na celu poprawę bezpieczeństwa w sieci, cyberhigieny i umiejętności korzystania z mediów; oraz (ii) inicjatywę na rzecz nauczania w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, opartą na ramach kompetencji cyfrowych dla obywateli i mającą na celu ich upodmiotowienie; oraz (iii) promowanie i rozpowszechnianie sprawdzonych rozwiązań z myślą o umożliwianiu korzystania z technologii w sposób pewny i odpowiedzialny.

44.

Wspiera ducha przedsiębiorczości regionów i miast oraz dążenie do otwartych innowacji, w ramach skoncentrowanej na człowieku wizji partnerstwa między podmiotami sektora publicznego i prywatnego, uniwersytetami i obywatelami.

45.

Oczekuje, że będzie na bieżąco informowany na temat wniosków politycznych dotyczących wdrażania działań i zostanie zaproszony do wniesienia wkładu w rozpoczynającą się dyskusję na temat przyszłej europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia.

Poprawa systemów kształcenia dzięki lepszej analizie danych i prognozowaniu

46.

Liczy na przyjęcie wspólnych ram metodycznych dla określenia wskaźników zdolnych do wychwytywania przepaści cyfrowej i wzywa do podjęcia znacznych wysiłków w celu tworzenia i gromadzenia wiarygodnych i łatwo dostępnych danych do celów oceny i monitorowania.

47.

Zwraca uwagę na problemy, które pojawiają się, gdy dane osobowe i pliki uczniów są przechowywane u prywatnych operatorów, często w innej części świata. Szczególną uwagę należy zwrócić zwłaszcza na to, czy operatorzy ci są gotowi podpisać umowy użytkowania z wieloma lokalnymi, regionalnymi i krajowymi organami.

48.

Wyraża również obawy dotyczące „eksploracji danych”, tj. sposobu reagowania na sytuacje, gdy przedsiębiorstwa wykorzystują dane uczniów i pracowników szkół w celu ich sprzedaży innym podmiotom, oraz zauważa, że ważne jest również – nie tylko w przypadku organów lokalnych i regionalnych – wyjaśnienie, jak długo dane administracyjne i podobne dokumenty mogą być publicznie dostępne.

49.

Oczekuje uruchomienia planowanych programów pilotażowych mających na celu wykorzystanie dostępnych danych oraz pomoc we wdrażaniu i monitorowaniu polityki edukacyjnej. Ponadto z zadowoleniem przyjmuje planowany zestaw narzędzi i wytyczne dla państw członkowskich.

50.

Uważa, że istotne jest zainicjowanie strategicznego prognozowania dotyczącego kluczowych trendów wynikających z transformacji cyfrowej, które będą mieć wpływ na przyszłość systemów edukacji, w ścisłej współpracy ze specjalistami z państw członkowskich – w tym z przedstawicielami szczebla lokalnego i regionalnego, oraz wykorzystanie istniejących i przyszłych kanałów ogólnoeuropejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia.

51.

Zachęca do innowacji zorientowanych na potrzeby użytkowników, jako że mają one kluczowe znaczenie dla wczesnego wprowadzania innowacyjnych rozwiązań eliminujących wyzwania edukacyjne. Perspektywa użytkownika często nie jest dostatecznie uwzględniana, co może ograniczyć potencjalne rozwiązania problemu. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje badanie sposobów promowania zaangażowania obywateli, ich uczestnictwa i innowacji zorientowanych na potrzeby użytkowników.

52.

Podkreśla, że wspomniany plan działania powinien również stanowić wsparcie dla realizacji europejskiego semestru, który stanowi kluczową siłę napędową reform za sprawą zaleceń dla poszczególnych krajów związanych z kształceniem i szkoleniem.

53.

Popiera wysiłki na rzecz usprawnienia zarządzania systemami edukacji szkolnej i przypomina, że dobre wielopoziomowe sprawowanie rządów może poprawić wyniki w zakresie kształcenia i szkolenia, zwiększyć uczestnictwo, wspierać tworzenie innowacyjnych mechanizmów, promować kształcenie sprzyjające włączeniu, którego celem będzie całościowe podejście do danej osoby oraz rozwijanie systemów uczenia się przez całe życie.

54.

Z zadowoleniem przyjmuje zapowiedziany przez Komisję UE dialog w sprawie wdrożenia zaproponowanych działań i środków oraz wyraża gotowość do zaangażowania się i utrzymania współpracy z Komisją Europejską, wraz z państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim, Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Grupą Europejskiego Banku Inwestycyjnego, aby kontynuować proponowany program i zapewnić zgodność z priorytetami w bieżących i przyszłych programach finansowania UE.

---

(1)  Survey of Schools: ICT in Education. Benchmarking access, use and attitudes to technology in Europe’s schools. Final study report [Badanie ankietowe szkół: ICT w edukacji. Analiza porównawcza dostępu do technologii, jej wykorzystania i prezentowanych postaw w europejskich szkołach. Sprawozdanie końcowe z badania], Komisja Europejska, 2013 r.

(2)  COM(2016) 381.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Budowa silniejszej Europy: rola polityki dotyczącej młodzieży, edukacji i kultury

(2018/C 461/09)

Sprawozdawca generalny: Gillian FORD (UK/EA), radna dzielnicy Londynu Havering Dokumenty źródłowe: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Budowa silniejszej Europy: rola polityki dotyczącej młodzieży, edukacji i kultury” COM(2018) 268 final oraz Wnioski dotyczące zaleceń Rady w sprawie: — propagowania automatycznego wzajemnego uznawania dyplomów szkół wyższych i świadectw ukończenia szkół średnich oraz efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą COM(2018) 270 final; — wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem COM(2018) 271 final; — kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków COM(2018) 272 final

I.   ZALECANE POPRAWKI

Poprawka 1

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie propagowania automatycznego wzajemnego uznawania dyplomów szkół wyższych i świadectw ukończenia szkół średnich oraz efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą

Punkt 5

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	d) opracowywanie instrumentów zapewnienia jakości w nauczaniu i szkoleniach online.

Uzasadnienie

Na niektórych obszarach, zwłaszcza w regionach bardziej oddalonych lub słabo zaludnionych, dostęp do edukacji, nauczania i zdobywania kwalifikacji w coraz większym stopniu realizowany jest drogą cyfrową. Niezbędne jest zagwarantowanie jakości tych kwalifikacji, tak aby umożliwić automatyczne wzajemne uznawanie.

Poprawka 2

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie propagowania automatycznego wzajemnego uznawania dyplomów szkół wyższych i świadectw ukończenia szkół średnich oraz efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą

Punkt 6

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
6.   Ułatwiały mobilność i uznawanie efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą podczas kształcenia i szkolenia na poziomie średnim przez:	6.   Ułatwiały mobilność wszystkich uczniów – niezależnie od ich miejsca zamieszkania – i uznawanie efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą podczas kształcenia i szkolenia na poziomie średnim przez:
[…]	[…]
c) propagowanie korzyści płynących z mobilności wśród instytucji kształcenia i szkolenia na poziomie średnim i osób uczących się, a także wśród ich rodzin, oraz propagowanie korzyści płynących z przyjmowania osób przemieszczających się wśród pracodawców.	c) propagowanie korzyści płynących z mobilności wśród instytucji kształcenia i szkolenia na poziomie średnim i osób uczących się, a także wśród ich rodzin, oraz propagowanie korzyści płynących z przyjmowania osób przemieszczających się wśród pracodawców.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 3

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie propagowania automatycznego wzajemnego uznawania dyplomów szkół wyższych i świadectw ukończenia szkół średnich oraz efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą

Punkt 8

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
8.   Analizowały dobre praktyki w odniesieniu do uznawania dotychczasowych efektów uczenia się i nabytych umiejętności oraz w odniesieniu do drożności sektorów kształcenia i szkolenia, w szczególności między kształceniem i szkoleniem zawodowym a szkolnictwem wyższym.	8.   Analizowały i promowały dobre praktyki w odniesieniu do uznawania dotychczasowych efektów uczenia się i nabytych umiejętności oraz w odniesieniu do drożności: a) sektorów kształcenia i szkolenia, w szczególności między kształceniem i szkoleniem zawodowym a szkolnictwem wyższym oraz b) sektorów nauczania i szkolenia oraz rynku pracy.

Uzasadnienie

Pracodawcy muszą uznawać kwalifikacje i okresy nauki, co usprawni mobilność pracowników oraz zwiększy ich życiowe szanse i możliwości.

Poprawka 4

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie propagowania automatycznego wzajemnego uznawania dyplomów szkół wyższych i świadectw ukończenia szkół średnich oraz efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą

Punkt 9

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
Rozwijały bazę danych przez gromadzenie i rozpowszechnianie danych o liczbie i rodzaju przypadków uznania.	Rozwijały bazę danych przez gromadzenie i rozpowszechnianie danych o liczbie, rodzaju i wynikach przypadków uznania.

Uzasadnienie

Wiedza na temat wyników może poszerzyć i udoskonalić proces uznawania.

Poprawka 5

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Motyw 8

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

(8) Dostępność i przystępność cenowa placówek opieki na dziećmi wysokiej jakości również stanowią główne czynniki, które umożliwiają kobietom i mężczyznom mającym obowiązki opiekuńcze uczestnictwo w rynku pracy, jak uznała w 2002 r. Rada Europejska na posiedzeniu w Barcelonie oraz jak uznano w europejskim pakcie na rzecz równości płci i w komunikacie Komisji dotyczącym równowagi między życiem zawodowym a prywatnym przyjętym dnia 26 kwietnia 2017 r. Zatrudnienie kobiet przyczynia się bezpośrednio do poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej gospodarstw domowych i wzrostu gospodarczego.

(8) Dostępność i przystępność cenowa placówek opieki na dziećmi wysokiej jakości również stanowią główne czynniki, które umożliwiają kobietom i mężczyznom mającym obowiązki opiekuńcze uczestnictwo w rynku pracy, jak uznała w 2002 r. Rada Europejska na posiedzeniu w Barcelonie oraz jak uznano w europejskim pakcie na rzecz równości płci i w komunikacie Komisji dotyczącym równowagi między życiem zawodowym a prywatnym przyjętym dnia 26 kwietnia 2017 r. Należy je promować zgodnie z zasadą 2 Europejskiego filara praw socjalnych . Zatrudnienie kobiet przyczynia się bezpośrednio do poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej gospodarstw domowych i wzrostu gospodarczego.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 6

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Motyw 23

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

(23) Celem niniejszego zalecenia jest określenie wspólnej koncepcji jakości w systemie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem. W zaleceniu określono możliwe działania do rozważenia przez rządy, biorąc pod uwagę ich specyficzną sytuację. Niniejsze zalecenie odnosi się również do rodziców, instytucji i organizacji, w tym partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które mają na celu usprawnienie tego sektora.

(23) Celem niniejszego zalecenia jest określenie wspólnej koncepcji jakości w systemie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem. W zaleceniu określono możliwe działania do rozważenia przez wszystkie właściwe szczeble sprawowania rządów, w tym lokalne i regionalne, biorąc pod uwagę ich specyficzną sytuację. Niniejsze zalecenie odnosi się również do rodziców, instytucji i organizacji, w tym partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które mają na celu usprawnienie tego sektora.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 7

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Punkt 2

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
2.    Pracowały na rzecz zapewnienia , aby usługi wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem były łatwo dostępne, przystępne cenowo i aby sprzyjały włączeniu społecznemu. Można rozważyć:	2.    Zapewniły , aby usługi wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem były łatwo dostępne, przystępne cenowo i  wystarczające oraz aby sprzyjały włączeniu społecznemu; Na wszystkich szczeblach sprawowania rządów, w tym na szczeblu lokalnym i regionalnym, można rozważyć:

Uzasadnienie

Wzmocnienie zalecenia i podkreślenie kluczowej roli władz lokalnych i regionalnych.

Poprawka 8

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Punkt 3

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
3.   Wspierały profesjonalizację personelu placówek świadczących usługi wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem. W zależności do istniejącego poziomu kwalifikacji zawodowych i warunków pracy skuteczne działania mogą obejmować:	3.   Wspierały profesjonalizację personelu placówek świadczących usługi wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem. W zależności do istniejącego poziomu kwalifikacji zawodowych i warunków pracy skuteczne działania mogą obejmować:
[…]	[…]
d) dążenie do zapewnienia pracownikom kompetencji w zakresie odpowiadania na indywidualne potrzeby dzieci z różnych środowisk, dzieci z różnymi specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub dzieci niepełnosprawnych, przygotowując w ten sposób personel do radzenia sobie z różnorodnymi grupami.	d) zapewnianie pracownikom kompetencji w zakresie odpowiadania na indywidualne potrzeby dzieci z różnych środowisk, dzieci z różnymi specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub dzieci niepełnosprawnych, przygotowując w ten sposób personel do radzenia sobie z różnorodnymi grupami.

Uzasadnienie

Wzmocnienie zalecenia.

Poprawka 9

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Punkt 4

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
4.   Przyspieszyły opracowanie programów nauczania we wczesnej edukacji, aby programy te spełniały potrzeby związane z dobrem dzieci oraz ich potrzeby edukacyjne. Podejścia wspierające rozwój programów nauczania oraz społeczne, emocjonalne i językowe kompetencje dzieci oraz ich kompetencje związane z uczeniem się mogą obejmować:	4.   Przyspieszyły opracowanie programów nauczania we wczesnej edukacji, aby programy te spełniały potrzeby związane ze zdrowiem i dobrem wszystkich dzieci oraz ich potrzeby edukacyjne. Podejścia wspierające rozwój programów nauczania oraz społeczne, emocjonalne i językowe kompetencje dzieci oraz ich kompetencje związane z uczeniem się mogą obejmować:
a) zapewnianie równowagi w zakresie dbania o rozwój społeczno-emocjonalny i dobro dzieci oraz zaspokojenia ich potrzeb związanych z uczeniem się, uznawanie znaczenia zabawy, kontaktu z naturą, roli muzyki, sztuki i aktywności fizycznej;	a) zapewnianie równowagi w zakresie dbania o rozwój społeczno-emocjonalny i dobro dzieci oraz zaspokojenia ich potrzeb związanych z uczeniem się, uznawanie znaczenia zabawy, kontaktu z naturą, roli muzyki, sztuki i aktywności fizycznej;
b) rozwijanie empatii, współczucia i świadomości w odniesieniu do równości i różnorodności;	b) rozwijanie empatii, współczucia i świadomości w odniesieniu do równości i różnorodności;
c) oferowanie możliwości wczesnej ekspozycji językowej i nauczania języka przez zabawę oraz rozważenie wprowadzenia dwujęzycznych programów we wczesnej edukacji;	c) oferowanie możliwości wczesnej ekspozycji językowej i nauczania języka przez zabawę oraz rozważenie wprowadzenia dwujęzycznych programów we wczesnej edukacji;
d) oferowanie organizatorom kształcenia wytycznych dotyczących dostosowanego do wieku korzystania z narzędzi cyfrowych i pojawiających się nowych technologii;	d) oferowanie organizatorom kształcenia wytycznych dotyczących dostosowanego do wieku korzystania z narzędzi cyfrowych i pojawiających się nowych technologii;
e) promowanie dalszego włączania wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem w ciągłość procesu edukacyjnego oraz wspieranie współpracy między pracownikami wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem a pracownikami szkół podstawowych oraz płynnego przechodzenia dzieci do szkół podstawowych.	e) promowanie dalszego włączania wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem w ciągłość procesu edukacyjnego oraz wspieranie współpracy między pracownikami wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem a pracownikami szkół podstawowych oraz płynnego przechodzenia dzieci do szkół podstawowych;
	f) zapewnianie specjalnego wsparcia i możliwości nauki dzieciom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub niepełnosprawnościami;
	g) zapewnianie specjalnego wsparcia i możliwości nauki dzieciom migrantów, w tym w wypadku masowych powrotów Europejczyków ze względu na kryzys polityczny i humanitarny;
	h) zapewnianie specjalnego wsparcia i możliwości nauki dzieciom objętym systemami opieki w państwach członkowskich;
	i) promowanie modelu wczesnej interwencji dla dzieci w wieku 0–6 lat.

Uzasadnienie

Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami, jak również dzieci migrantów, mogą potrzebować specjalnego wsparcia, aby mieć dostęp do pełnego zakresu możliwości oferowanych przez programy pierwszych lat nauczania i należy zachęcać państwa członkowskie, by takie wsparcie zapewniały.

Poprawka 10

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Punkt 6

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
6.   Dążyły do zapewnienia odpowiedniego finansowania i odpowiednich ram prawnych świadczenia usług wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem w odniesieniu do świadczenia tych usług. Można rozważyć:	6.   Dążyły do zapewnienia odpowiedniego finansowania i odpowiednich ram prawnych świadczenia usług wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem w odniesieniu do świadczenia tych usług. Można rozważyć:
a) zwiększenie skali inwestycji we wczesną edukację i opiekę nad dzieckiem ze szczególnym uwzględnieniem dostępności, jakości i przystępności cenowej, w tym wykorzystanie możliwości finansowania oferowanych przez europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne;	a) zwiększenie skali inwestycji we wczesną edukację i opiekę nad dzieckiem ze szczególnym uwzględnieniem dostępności, jakości i przystępności cenowej, w tym wykorzystanie możliwości finansowania oferowanych przez europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne;
b) utworzenie i utrzymywanie dostosowanych do potrzeb krajowych lub regionalnych ram jakości;	b) utworzenie i utrzymywanie dostosowanych do potrzeb krajowych lub regionalnych ram jakości;
c) propagowanie dalszej integracji usług dla rodzin i dzieci, przede wszystkim z usługami społecznymi i usługami w zakresie zdrowia;	c) propagowanie dalszej integracji usług dla rodzin i dzieci na szczeblu lokalnym i regionalnym , przede wszystkim z usługami społecznymi i usługami w zakresie zdrowia i dobrostanu ;
d) uwzględnienie solidnej polityki w zakresie ochrony dziecka w systemie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, aby chronić dzieci przed wszelkimi formami przemocy.	d) uwzględnienie solidnej polityki w zakresie ochrony dziecka w systemie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, aby chronić dzieci przed wszelkimi formami wykorzystywania i przemocy.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 11

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Punkt 8

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
8.   Ułatwiania wymiany doświadczeń i dobrych praktyk wśród państw członkowskich w kontekście strategicznych ram współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia oraz kolejnych wersji programu, jak również w ramach Komitetu Ochrony Socjalnej.	8.   Ułatwiania wymiany doświadczeń i dobrych praktyk wśród państw członkowskich , na wszystkich szczeblach sprawowania rządów, w kontekście strategicznych ram współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia oraz kolejnych wersji programu, jak również w ramach Komitetu Ochrony Socjalnej.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 12

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Punkt 9

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
9.   Wspierania współpracy państw członkowskich, na ich wniosek, przez organizowanie partnerskiego uczenia się i wzajemnego doradztwa.	9.   Wspierania współpracy państw członkowskich na wszystkich szczeblach sprawowania rządów , na ich wniosek, przez organizowanie partnerskiego uczenia się i wzajemnego doradztwa.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 13

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków

Motyw 1

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

(1) W komunikacie „Wzmocnienie tożsamości europejskiej dzięki edukacji i kulturze” Komisja Europejska określa wizję europejskiego obszaru edukacji, w której granice nie są przeszkodą dla wysokiej jakości edukacji włączającej, szkoleń i badań; normą jest spędzanie czasu w innym państwie członkowskim w celu nauki, studiowania lub pracy; znajomość dwóch języków oprócz języka ojczystego jest dużo bardziej rozpowszechniona; ludzie mają silne poczucie tożsamości europejskiej, a także świadomość europejskiego dziedzictwa kulturowego i jego różnorodności.

(1) W komunikacie „Wzmocnienie tożsamości europejskiej dzięki edukacji i kulturze” Komisja Europejska określa wizję europejskiego obszaru edukacji, w której granice nie są przeszkodą dla wysokiej jakości edukacji włączającej, szkoleń i badań; normą jest spędzanie czasu w innym państwie członkowskim w celu nauki, studiowania lub pracy; znajomość dwóch języków oprócz języka ojczystego jest dużo bardziej rozpowszechniona; ludzie mają silne poczucie tożsamości europejskiej, a także świadomość europejskiego dziedzictwa kulturowego i jego różnorodności oraz wynikających zeń możliwości .

Uzasadnienie

Należy tu podkreślić, że do korzyści płynących z europejskiego obszaru edukacji należą nowe możliwości.

Poprawka 14

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków

Punkt 1

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

1) Zbadały metody, za pomocą których można pomóc wszystkim młodym ludziom w osiąganiu poziomu biegłości w co najmniej jednym innym języku europejskim – oprócz języka nauczania – przed zakończeniem kształcenia i szkolenia średniego II stopnia i zachęcić do nauczenia się dodatkowego (trzeciego) języka na poziomie samodzielnego użytkownika.

1) Zbadały metody, za pomocą których można pomóc wszystkim młodym ludziom w osiąganiu poziomu biegłości w co najmniej jednym innym języku europejskim – oprócz języka nauczania – przed zakończeniem kształcenia i szkolenia średniego II stopnia i zachęcić do nauczenia się dodatkowego (trzeciego) języka na poziomie samodzielnego użytkownika , z uwzględnieniem szczególnego nacisku na praktykę i doświadczenie w posługiwaniu się językiem obcym w mowie i przy zapewnieniu odpowiedniego dostępu do nauczania wysokiej jakości dla wszystkich osób uczących się .

Uzasadnienie

Zainteresowane strony podkreśliły znaczenie umiejętności mówienia w obcym języku – oprócz czytania i pisania – i stwierdziły, że jest to klucz do odblokowania potencjału mobilności i szans. Zauważono również, że jeżeli wysokiej jakości nauczanie języków nie jest dostępne, osoby dysponujące większymi środkami mogą korzystać z prywatnych lekcji, zaś osoby wywodzące się ze środowisk w niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej takiej możliwości nie mają. W ten sposób powiększa się przepaść między możliwościami różnych grup społecznych.

Poprawka 15

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków

Punkt 4

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
4) Wspierały w ramach takich kompleksowych strategii zwiększanie świadomości językowej w szkołach i ośrodkach szkoleniowych poprzez:	4) Wspierały w ramach takich kompleksowych strategii zwiększanie świadomości językowej w szkołach i ośrodkach szkoleniowych poprzez:
a) aktywne wspieranie mobilności osób uczących się, w tym poprzez wykorzystywanie możliwości zapewnionych w ramach odpowiednich programów finansowania UE;	a) aktywne wspieranie mobilności osób uczących się, w tym poprzez wykorzystywanie możliwości zapewnionych w ramach odpowiednich programów finansowania UE;
b) umożliwienie nauczycielom uwzględnienia używania konkretnego języka we właściwym im przedmiocie;	b) umożliwienie nauczycielom uwzględnienia używania konkretnego języka we właściwym im przedmiocie;
c) wzmacnianie kompetencji w języku nauczania jako podstawy do dalszej nauki i zdobywania osiągnięć przez wszystkie osoby uczące się, w szczególności osoby pochodzące ze środowisk migrantów i środowisk defaworyzowanych;	c) wzmacnianie kompetencji w języku nauczania jako podstawy do dalszej nauki i zdobywania osiągnięć przez wszystkie osoby uczące się, w szczególności osoby pochodzące ze środowisk migrantów , w tym w wypadku masowych powrotów Europejczyków ze względu na kryzys polityczny i humanitarny, i środowisk defaworyzowanych oraz osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami ;
d) docenianie różnorodności językowej osób uczących się i wykorzystanie jej jako zasobu edukacyjnego, uwzględniając włączanie rodziców i szerszej społeczności lokalnej do nauczania języków;	d) docenianie różnorodności językowej osób uczących się i wykorzystanie jej jako zasobu edukacyjnego, uwzględniając włączanie rodziców i szerszej społeczności lokalnej do nauczania języków;
e) zapewnianie możliwości oceniania i zatwierdzania kompetencji językowych, które nie stanowią części programu nauczania, ale które osoby uczące się zdobyły gdzie indziej, w tym poprzez rozszerzenie zakresu języków, które można dołączyć do kwalifikacji, jakie osoby uczące się otrzymują przy ukończeniu nauki szkolnej.	e) zapewnianie możliwości oceniania i zatwierdzania kompetencji językowych, które nie stanowią części programu nauczania, ale które osoby uczące się zdobyły gdzie indziej, w tym poprzez rozszerzenie zakresu języków, które można dołączyć do kwalifikacji, jakie osoby uczące się otrzymują przy ukończeniu nauki szkolnej.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 16

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków

Punkt 5

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
5) Wspierały nauczycieli, osoby prowadzące szkolenia i liderów edukacyjnych w zwiększaniu świadomości językowej poprzez:	5) Wspierały nauczycieli, osoby prowadzące szkolenia i liderów edukacyjnych w zwiększaniu świadomości językowej poprzez:
a) inwestowanie we wstępne i ustawiczne kształcenie nauczycieli języków w celu dalszego zapewnienia szerokiej oferty językowej w kształceniu i szkoleniu obowiązkowym;	a) inwestowanie we wstępne i ustawiczne kształcenie nauczycieli języków w celu przyciągnięcia i utrzymania pracowników, tak aby dalej zapewniać szeroką ofert ę językową w kształceniu i szkoleniu obowiązkowym;
b) włączanie przygotowania na różnorodność językową w klasach w ramach kształcenia wstępnego i ustawicznego doskonalenia zawodowego nauczycieli i liderów edukacyjnych;	b) włączanie przygotowania na różnorodność językową w klasach w ramach kształcenia wstępnego i ustawicznego doskonalenia zawodowego nauczycieli i liderów edukacyjnych , w tym uczenia się nieformalnego i pozaformalnego ;

Uzasadnienie

Społeczności lokalne oferują ogromne możliwości, jeśli chodzi o podniesienie świadomości językowej wśród nauczycieli, na przykład poprzez rodziców i opiekunów, grupy wyznaniowe i organizacje społeczności lokalnych.

Poprawka 17

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków

Punkt 6

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
6) Wspierały badania naukowe w zakresie innowacyjnych, włączających i wielojęzycznych metod pedagogicznych oraz ich wykorzystania, w tym korzystania z narzędzi cyfrowych i zintegrowanego kształcenia przedmiotowo-językowego.	6) Wspierały badania naukowe w zakresie innowacyjnych, włączających i wielojęzycznych metod pedagogicznych oraz ich wykorzystania, w tym korzystania z narzędzi cyfrowych , produkcji audiowizualnej, kinematograficznej i muzycznej i zintegrowanego kształcenia przedmiotowo-językowego.

Uzasadnienie

Bogactwo kulturalne europejskiej produkcji audiowizualnej, kinematograficznej i muzycznej pomaga nie tylko w uczeniu się innego języka, lecz przede wszystkim różnych kultur i wspólnych wartości.

Poprawka 18

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków

Punkt 8

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	8) Poprawiły dostęp do wysokiej jakości programów nauczania cyfrowego przeznaczonych dla nauczycieli i obywateli, zwłaszcza dla tych na obszarach bardziej oddalonych lub słabiej zaludnionych i w regionach najbardziej oddalonych.

Uzasadnienie

Wyższej jakości programy nauczania cyfrowego języków obcych mogą być droższe niż programy bardziej podstawowe, podczas gdy łączność szerokopasmowa jest na niektórych obszarach niewystarczająco szybka i solidna dla celów nauczania języków obcych online w sytuacji braku nauczycieli.

Poprawka 19

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków

Zamierzenie 1

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

1. Wspierania działań następczych w związku z niniejszym zaleceniem poprzez ułatwianie wzajemnego uczenia się między państwami członkowskich oraz opracowywanie we współpracy z państwami członkowskimi:

1. Wspierania działań następczych w związku z niniejszym zaleceniem poprzez ułatwianie wzajemnego uczenia się między państwami członkowskich oraz opracowywanie we współpracy z państwami członkowskimi , jak również, w odpowiednich przypadkach, korzystanie z doświadczeń zgromadzonych w odpowiednich projektach w zakresie współpracy transgranicznej i terytorialnej wdrażanych przez władze lokalne i regionalne :

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

II.   ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Uwagi ogólne

1.

Ponownie wzywa do przyjęcia kompleksowego i perspektywicznego podejścia do przyszłości edukacji w całej UE, włączając w to zacieśnienie współpracy między sektorem publicznym i prywatnym – ma to na celu wspieranie obywateli w przystosowywaniu się do coraz bardziej złożonego i zróżnicowanego społeczeństwa, rozwijaniu poczucia „tożsamości europejskiej”, która powinna uzupełniać tożsamości narodowe, regionalne i lokalne składające się na tożsamość jednostki, oraz zdobywaniu umiejętności niezbędnych w społeczeństwie, które jest mobilne i w coraz większym stopniu oparte na cyfryzacji.

2.

Popiera zamiar Komisji Europejskiej, by koordynować postępy na drodze do utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. i skupić działania na kluczowych wyzwaniach, w tym na ulepszeniu wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, na ułatwianiu wzajemnego uznawania dyplomów szkół wyższych i świadectw szkolnych, na poprawie nauczania języków obcych, wspieraniu uczenia się przez całe życie, mobilności studentów i inwestowaniu w możliwości, jakie daje cyfryzacja.

3.

Uważa, że strategie polityki edukacyjnej w państwach członkowskich i regionach powinny traktować priorytetowo współpracę na wszystkich szczeblach sprawowania rządów, w tym z władzami lokalnymi i regionalnymi, z myślą o połączeniu wysokiej jakości kształcenia zorientowanego na osobę uczącą się, w którym główną rolę odgrywałyby dobre nauczanie, innowacje i cyfryzacja, z potrzebami rozwijającego się dynamicznie rynku pracy w kontekście zasady 1 Europejskiego filaru praw socjalnych.

4.

Podkreśla, że należy zintensyfikować wysiłki na wszystkich szczeblach sprawowania rządów na rzecz przewidywania zapotrzebowania na umiejętności na rynku pracy i zapewnienia odpowiedniego kształcenia, wiedzy ogólnej, szkolenia zawodowego i uczenia się przez całe życie, tak aby stymulować tworzenie miejsc pracy i znajdowanie rozwiązań dla bezrobocia.

5.

Domaga się spójności w podejściu do uczenia się przez całe życie i popiera zasady przedstawione w wezwaniu do działań z Cork w ramach Światowej Sieci Uczących się Miast Unesco z 2017 r., świadomy tego, że uczenie się przez całe życie stanowi fundament celów zrównoważonego rozwoju (1).

6.

Domaga się, aby instytucje UE i państwa członkowskie, przy wsparciu ze strony władz regionalnych i lokalnych w porozumieniu z zainteresowanymi stronami, wdrażały obecne propozycje w szerszym kontekście polityki UE na rzecz rozwoju gospodarczego, zatrudnienia i ochrony socjalnej przez strategiczne wykorzystanie wieloletnich ram finansowych po 2020 r., które powinny w sposób bardziej jasny i ambitny określić konkretne polityki edukacyjne, oraz podkreśla znaczenie poszanowania zasady proporcjonalności w celu zapewnienia, by nie powstawały żadne nowe obciążenia finansowe lub administracyjne dla państw członkowskich.

7.

Podobnie z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie europejskiej legitymacji studenckiej i możliwości, jakie to stworzy dla ułatwienia mobilności studentów i propagowania automatycznej uznawalności kwalifikacji; wzywa Komisję, by rozważyła rozszerzenie tej legitymacji na wszystkie osoby uczące się, bez ograniczania jej do osób uczących się w szkołach wyższych, tak aby rozszerzyć możliwości uczenia się przez całe życie.

8.

Przyznaje, że główna odpowiedzialność za politykę edukacji leży na państwach członkowskich, które zgodnie ze swoimi systemami konstytucyjnymi w różnym stopniu zaangażowały swoje władze regionalne i lokalne, oraz że działania UE zgodnie z artykułem 6 TFUE powinny jedynie uzupełniać, wspierać lub koordynować działania państwa członkowskich, a wszelkie działania UE w tym obszarze muszą być w pełni uzasadnione z punktu widzenia zasad pomocniczości i proporcjonalności i być zgodne z istniejącymi ramami, narzędziami i procedurami.

Wzajemne uznawanie

9.

Ubolewa z powodu utrzymujących się przeszkód dla mobilności w obszarze kształcenia i przyłącza się do wezwania Komisji Europejskiej do stworzenia Europy, w której granice nie będą przeszkodą na drodze nauki, studiów i badań, lecz w której normą będzie przebywanie w innym państwie członkowskim w celu studiów, nauki bądź pracy.

10.

Podkreśla potrzebę udzielenia dodatkowego wsparcia regionom, w których mobilność osób uczących się może być utrudniona z powodu dodatkowych przeszkód, takich jak niedostateczne zaludnienie, niedogodności obszarów wiejskich czy ubóstwo.

11.

Z zadowoleniem przyjmuje wspieranie przez Komisję Europejską wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi i zachęca do zaangażowania w to przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych jako wyraz uznania wartości regionalnej wiedzy i doświadczenia.

12.

Z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji Europejskiej w sprawie propagowania automatycznego wzajemnego uznawania dyplomów szkół wyższych i świadectw ukończenia szkół średnich oraz efektów uczenia się osiągniętych w okresach nauki za granicą i wzywa Komisję do uwzględnienia w przyszłych pracach powiązań z rozwojem terytorialnym, zwłaszcza w przypadku lokalnych i regionalnych projektów dotyczących mobilności wykwalifikowanych robotników i pracowników.

Działania na etapie wczesnego dzieciństwa

13.

Przypomina, że znaczenie terminu „wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem” wykracza poza to, co niektórzy nazywają „edukacją przedszkolną”, gdyż ma na celu przygotowanie dzieci nie tylko do szkoły, ale również do życia, podobnie jak wszystkie inne elementy systemu edukacji, które wnoszą w to swój wkład.

14.

Przypomina zalecenie Rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego i proponuje, aby UE i krajowi decydenci zwracali w tym kontekście szczególną uwagę na potencjał partnerstw, które można rozwinąć między władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi, przedsiębiorstwami, pracownikami i ich organizacjami, a także podmiotami społeczeństwa obywatelskiego, tak aby uwzględnić tego rodzaju umiejętności i kwalifikacje.

15.

W związku z tym wyraża rozczarowanie, że zalecenie Komisji zawiera jedynie ograniczone odniesienie do życia rodzinnego lub działań na szczeblu lokalnym, które mogą mieć istotny wpływ na wczesny rozwój dziecka, i podkreśla wielkie znaczenie podejścia całościowego i zintegrowanego.

16.

Uważa, że dobrze wykształceni specjaliści to warunek wstępny dla wysokiej jakości wczesnej edukacji, a zatem należy zachęcać wszystkie szczeble sprawowania rządów, w tym lokalny i regionalny, do dokonywania stosownych inwestycji w nie tylko w początkowe kształcenie nauczycieli, ale również w ich ciągły rozwój zawodowy.

17.

Podkreśla konieczność działania na rzecz stałego podnoszenia jakości elementu „opieki” we wczesnej nauce i opiece nad dzieckiem, w tym rolę nauczycieli nauczania początkowego w tworzeniu pozytywnych relacji z dziećmi, rodzicami i pomiędzy sobą, przy zapewnieniu dostępności cenowej usług w zakresie wczesnej opieki nad dziećmi dla rodzin o niskich dochodach, zgodnie z zasadą 11 Europejskiego filaru praw socjalnych i w uznaniu zasady Konwencji o prawach dziecka, zgodnie z którą we wszelkich działaniach dotyczących dzieci najważniejszym kryterium powinno być najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.

18.

Podkreśla potrzeby dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami, które powinny otrzymywać dobre wykształcenie i w stosownych przypadkach dostęp do ogólnego systemu edukacji, a razie potrzeby także indywidualne wsparcie.

19.

Zwraca uwagę na liczne korzyści wynikające z promocji środków ułatwiających pozytywny dialog nauczycieli i rodziców/opiekunów w celu wzmocnienia powiązania między szkołą a domem i wspierania skutecznej integracji osób uczących się w środowisku szkolnym i ich ogólnej socjalizacji i możliwości rozwoju.

20.

Z zadowoleniem przyjmuje uznanie przez Komisję roli partnerów lokalnych i regionalnych w doskonaleniu nauczania i uczenia się. Brakuje mu jednak uznania we wniosku tego, że niektóre społeczności staną w obliczu większych wyzwań niż inne – na przykład wspólnoty zamieszkujące obszary bardziej oddalone lub społeczności, w których notuje się większą liczbę różnych języków ojczystych – co będzie wymagało większej liczby zasobów i finansowania, by zapewnić wszystkim lepszą jakość nauczania i uczenia się.

21.

Podkreśla, że Komisja musi uwzględnić odpowiednie opinie Komitetu i konkluzje Rady, w tym konkluzje Rady w sprawie zintegrowanych polityk dotyczących rozwoju we wczesnym dzieciństwie jako narzędzia zmniejszania ubóstwa i propagowania włączenia społecznego (2).

Nauczanie i uczenie się języków

22.

Wyraża rozczarowanie, że słabe umiejętności językowe są uznawane za jedną z głównych przeszkód utrudniających swobodny przepływ osób i utworzenie siły roboczej odpowiedniej na potrzeby europejskiej gospodarki, i podkreśla w związku z tym swoje poparcie dla większej roli uczenia się języków.

23.

Zauważa, że finansowanie w ramach polityki spójności ma być zmniejszone w następnych wieloletnich ramach finansowych, i w związku z tym wyraża zaniepokojenie w kwestii finansowania dostępnego w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na cele wytyczone w zaleceniu.

24.

W tym kontekście wyraża rozczarowanie, że zalecenie koncentruje się na uczeniu się w ramach kształcenia obowiązkowego zamiast uznać, że języki stanowią istotny element uczenia się przez całe życie – w tym od wczesnych lat – w celu promowania integracji i mobilności; brakuje mu również uznania, że w proces ten mogą angażować się partnerzy wywodzący się ze społeczności lokalnych oraz przedsiębiorstwa.

25.

Podkreśla znaczenie aktywnego promowania możliwości oferowanych przez stosowne unijne programy finansowania oraz znaczenie uproszczenia procedur składania wniosków, aby szkoły i ośrodki szkoleniowe w państwach członkowskich mogły z tych możliwości korzystać.

---

(1)  http://uil.unesco.org/lifelong-learning/learning-cities/cork-call-action-learning-cities.

(2)  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1530526890119&uri=CELEX:52018DC0270.