18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/2

P8_TA(2017)0245

Zwiększenie zaangażowania partnerów i widoczności wyników europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie zwiększenia zaangażowania partnerów i widoczności wyników europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (2016/2304(INI))

(2018/C 331/01)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając art. 174, 175 i 177 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (zwane dalej „rozporządzeniem w sprawie wspólnych przepisów”) (1),

—	uwzględniając rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 240/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. w sprawie europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (2),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie inwestycji na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego – maksymalizowanie wkładu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych: ocena sprawozdania na mocy art. 16 ust. 3 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów (3),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie opóźnienia we wdrażaniu programów operacyjnych europejskich funduszów strukturalnych i inwestycyjnych – wpływ na politykę spójności oraz dalsze działania (4),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 maja 2016 r. w sprawie nowych narzędzi rozwoju terytorialnego w polityce spójności na lata 2014–2020: zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) oraz rozwój lokalny kierowany przez społeczność (CLLD) (5),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie dążenia do uproszczenia polityki spójności na lata 2014–2020 i ukierunkowania jej na wyniki (6),

—	uwzględniając konkluzje Rady z dnia 16 listopada 2016 r. w sprawie wyników i nowych elementów polityki spójności i europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (7),

—	uwzględniając komunikat Komisji pt. „Zapewnienie widoczności polityki spójności: Zasady informacyjno-komunikacyjne na lata 2014–2020” (8),

—	uwzględniając zamówione przez Komisję badanie Eurobarometr Flash nr 423 z września 2015 r. pt. „Citizens’ awareness and perceptions of EU: Regional Policy” [„Wiedza obywateli na temat UE oraz jej postrzeganie: polityka regionalna”] (9),

—	uwzględniając sprawozdanie L. Van den Brandego z października 2014 r. pt. „Multilevel Governance and Partnership” [„Wielopoziomowy system zarządzania i partnerstwa”], przygotowane na wniosek komisarza ds. polityki regionalnej i miejskiej Johannesa Hahna (10),

—	uwzględniając plan komunikacji Komitetu Regionów na rok 2016 pt. „Łączenie regionów i miast na rzecz silniejszej Europy” (11),

—

uwzględniając zlecone przez Komisję badanie pt. „Implementation of the partnership principle and multi-level governance in the 2014-2020 ESI Funds” [„Wdrażanie zasady partnerstwa i wielopoziomowego systemu zarządzania w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na lata 2014–2020”] z lipca 2016 r. (12),

—	uwzględniając prezentację sekretariatu Interreg Europa pt. „Designing a project communication strategy” [„Opracowywanie strategii komunikacji związanej z projektami”] (13),

—

uwzględniając raport przygotowany w ramach „Ewaluacji ex post i prognozy korzyści uzyskiwanych przez państwa UE-15 w wyniku realizacji polityki spójności w krajach Grupy Wyszehradzkiej”, zlecony przez polskie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i zatytułowany „Jak państwa UE-15 korzystają z realizacji polityki spójności w krajach Grupy Wyszehradzkiej?” (14),

—

uwzględniając podręcznik opracowany w 2014 r. przez Europejską Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu pt. „Giving a voice to citizens: Building stakeholder engagement for effective decision-making – Guidelines for Decision-Makers at EU and national levels” [„Udzielić głosu obywatelom: budowanie zaangażowania zainteresowanych stron z myślą o skutecznym podejmowaniu decyzji – wytyczne dla decydentów na szczeblu unijnym i krajowym”] (15),

—	uwzględniając badanie opracowane przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej UE (Departament Polityczny B: Polityka Strukturalna i Polityka Spójności) z listopada 2014 r. pt. „Informowanie obywateli o Europie: obecna sytuacja i perspektywy”,

—

uwzględniając briefing opracowany przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej UE (Departament Polityczny B: Polityka Strukturalna i Polityka Spójności) z kwietnia 2016 r. pt. „Research for REGI Committee: Mid-term review of the MFF and Cohesion Policy” [„Badanie dla Komisji Rozwoju Regionalnego: przegląd śródokresowy WRF i polityki spójności”],

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 19 września 2016 r. pt. „Ocena ex post EFRR i Funduszu Spójności 2007–2013” (SWD(2016)0318),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinie Komisji Budżetowej i Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0201/2017),

A.	mając na uwadze, że polityka spójności przyczynia się znacząco do stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy, a także do zmniejszania dysproporcji między regionami UE;

mając na uwadze, że finansowanie w ramach unijnej polityki spójności wywiera pozytywny wpływ zarówno na gospodarkę, jak i na życie obywateli, co wykazano w szeregu sprawozdań i niezależnych ocen, ale wyniki nie zawsze są należycie komunikowane i poziom świadomości jej pozytywnych skutków pozostaje dość niski; mając na uwadze, że wartość dodana unijnej polityki spójności wykracza poza udowodnione pozytywne skutki gospodarcze, społeczne i terytorialne, ponieważ polityka ta wiąże się też z zaangażowaniem państw członkowskich i regionów na rzecz wzmocnienia integracji europejskiej;

C.	mając na uwadze, że wiedza użytkowników końcowych i społeczeństwa obywatelskiego o istnieniu lokalnych programów finansowanych przez UE jest niezwykle istotna, niezależnie od poziomów finansowania w danym regionie;

mając na uwadze, że zasada partnerstwa i model zarządzania wielopoziomowego, opierające się na wzmocnionej koordynacji między organami publicznymi, partnerami gospodarczymi i społecznymi oraz społeczeństwem obywatelskim, mogą skutecznie przyczynić się do lepszego informowania o celach i wynikach polityki UE;

E.	mając na uwadze, że stały dialog i zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego są niezwykle istotne dla zapewnienia rozliczalności i legitymacji polityki publicznej, dzięki tworzeniu poczucia wspólnej odpowiedzialności i przejrzystości w procesie podejmowania decyzji;

F.	mając na uwadze, że zwiększenie widoczności europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI) może przyczynić się do bardziej pozytywnego postrzegania skuteczności polityki spójności oraz do odzyskania zaufania obywateli do projektu europejskiego i ich zainteresowania tym projektem;

mając na uwadze, że niezwykle istotne jest spójne prowadzenie działań komunikacyjnych, nie tylko po fakcie w odniesieniu do konkretnych wyników EFSI, lecz także z wyprzedzeniem w celu informowania promotorów projektów o możliwościach finansowania, z myślą o zwiększeniu zaangażowania publicznego w proces wdrażania;

H.	mając na uwadze, że należy wzmocnić i usprawnić metody przekazywania informacji i dywersyfikowania kanałów komunikacyjnych;

Uwagi ogólne

podkreśla, że polityka spójności stanowi jedno z podstawowych publicznych narzędzi wzrostu, które – dzięki pięciu EFSI – zapewnia inwestycje we wszystkich regionach UE i pomaga zmniejszać dysproporcje, wspierać konkurencyjność i inteligentny, zrównoważony wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu oraz podnosić jakość życia obywateli europejskich;

dostrzega z zaniepokojeniem malejącą na przestrzeni lat świadomość społeczną i słabnące postrzeganie przez społeczeństwo skuteczności unijnej polityki regionalnej; odsyła do badania Eurobarometr nr 423 z września 2015 r., z którego wynika, że zaledwie nieco ponad jedna trzecia (34 %) Europejczyków twierdzi, iż słyszała o współfinansowanych przez UE projektach poprawiających jakość życia na zamieszkiwanym przez nich obszarze; zauważa, że większość respondentów jako ważne dziedziny wymieniła edukację, zdrowie, infrastrukturę społeczną i politykę środowiskową; uważa, że warunkiem wstępnym pozytywnej komunikacji jest nie tylko ilość, lecz głównie jakość projektów finansowanych w ramach EFSI i ich wartość dodana pod względem namacalnych wyników; w związku z tym podkreśla, że ocena, selekcja, wdrażanie i finalizacja projektów muszą koncentrować się na osiągnięciu oczekiwanych wyników w celu uniknięcia nieefektywnych wydatków, które mogłyby prowadzić do negatywnego obrazu polityki spójności; zwraca uwagę, że środki komunikacyjne muszą być wybierane ze szczególnym uwzględnieniem ich treści i zakresu, a jednocześnie powtarza, że najlepszą reklamą jest zademonstrowanie znaczenia i użyteczności realizowanych projektów;

zauważa, że zapewnienie widoczności inwestycji w ramach polityki spójności pozostaje wspólnym zadaniem Komisji i państw członkowskich, z myślą o sformułowaniu skutecznych europejskich strategii komunikacyjnych służących zapewnieniu widoczności inwestycji w ramach polityki spójności; w tym kontekście zauważa rolę instytucji zarządzających, w szczególności właściwych organów lokalnych i regionalnych, za pośrednictwem komunikacji instytucjonalnej, a także beneficjentów, gdyż stanowią oni najskuteczniejsze ogniwo komunikacji z obywatelami, jako że przekazują informacje in situ i przybliżają im Europę; ponadto przypomina, że organy te najlepiej znają realia i potrzeby lokalne i regionalne oraz że poprawa widoczności wymaga wzmożonych wysiłków na rzecz lepszego informowania i większej przejrzystości na szczeblu lokalnym;

podkreśla, że zapewnienie widoczności polityki wiąże się z dwutorowym procesem komunikacji i interakcji z partnerami; podkreśla ponadto, że ze względu na kompleksowe wyzwania, a także aby zapewnić legitymację i wypracować skuteczne długofalowe rozwiązania, organy publiczne muszą włączyć odpowiednie zainteresowane podmioty we wszystkie fazy negocjacji i wdrażania umowy o partnerstwie oraz programów operacyjnych, zgodnie z zasadą partnerstwa; ponadto podkreśla potrzebę wzmocnienia potencjału instytucjonalnego organów publicznych i partnerów oraz przypomina o roli, jaką w tym zakresie może odgrywać Europejski Fundusz Społeczny (EFS);

podkreśla w tym kontekście odnotowane w państwach członkowskich nierównomierne postępy w usprawnianiu procedur administracyjnych pod kątem szerszej mobilizacji i zaangażowania partnerów regionalnych i lokalnych, w tym partnerów gospodarczych i społecznych oraz podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie; przypomina o znaczeniu dialogu społecznego w tym zakresie;

Wyzwania, którym trzeba sprostać

zwraca uwagę na coraz większy eurosceptycyzm i coraz silniejszą populistyczną propagandę antyeuropejską, które skutkują zniekształcaniem informacji na temat polityki Unii, oraz wzywa Komisję i Radę do przeanalizowania przyczyn leżących u ich podstaw i do zaradzenia im; w związku z tym podkreśla, że należy pilnie opracować skuteczniejsze strategie komunikacyjne, w ramach których używany będzie język przyjazny dla obywateli i które będą zmierzać do zmniejszenia odległości między UE a jej obywatelami, w tym osobami bezrobotnymi i osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym, za pośrednictwem różnego rodzaju platform medialnych na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, zdolnych do przekazywania obywatelom rzetelnego i spójnego przekazu dotyczącego wartości dodanej, jaką projekt europejski ma dla jakości ich życia i dla ich dobrobytu;

zwraca się do Komisji i Rady o przeanalizowanie – zarówno w odniesieniu do obecnych ram, jak i do reformy polityki spójności po 2020 r. – wpływu, jaki na postrzeganie polityki UE wywierają środki mające na celu wzmocnienie powiązania z europejskim semestrem oraz wdrożenie reform strukturalnych za pośrednictwem programów finansowanych z EFSI;

wskazuje na ograniczenia ram prawnych w odniesieniu do zapewniania odpowiedniej widoczności polityki spójności; podkreśla, że wskutek tego przekazywanie informacji na temat jej wymiernych osiągnięć nie zawsze było priorytetem dla poszczególnych zainteresowanych stron; uważa, że zalecane działania komunikacyjne dotyczące wymiernych osiągnięć powinny podlegać nieustannej aktualizacji; w tym kontekście odnotowuje fakt, iż pomoc techniczna w ramach EFSI nie obejmuje puli finansowej przeznaczonej specjalnie na komunikację, ani na szczeblu unijnym, ani na szczeblu państw członkowskich; podkreśla jednak odpowiedzialność instytucji zarządzających i beneficjentów za regularne monitorowanie zgodności, jeśli chodzi o działania informacyjne i komunikacyjne przewidziane w art. 115 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów i w załączniku XII do tego rozporządzenia;

przypomina o konieczności znalezienia właściwej równowagi między potrzebą uproszczenia zasad dotyczących realizacji polityki spójności a potrzebą utrzymania należytego i przejrzystego zarządzania finansami i zwalczania oszustw, przy jednoczesnym prawidłowym informowaniu o tym społeczeństwa; w tym kontekście przypomina, że należy wyraźnie odróżniać nieprawidłowości od oszustw, tak aby nie powodować nieufności obywateli do instytucji zarządzających i administracji lokalnej; ponadto podkreśla, że potrzebne jest uproszczenie i zmniejszenia obciążenia administracyjnego dla beneficjentów, bez szkody dla niezbędnych kontroli i audytów;

10.

podkreśla, że konieczne jest zwiększenie zarówno lokalnego, jak i regionalnego poczucia odpowiedzialności za politykę w celu zapewnienia skutecznego osiągania wyników oraz informowania o nich; docenia fakt, że zasada partnerstwa wnosi wartość dodaną w realizację europejskiej polityki publicznej, co potwierdzono w niedawnym badaniu Komisji; wskazuje jednak, że mobilizowanie partnerów pozostaje w niektórych przypadkach dość trudne ze względu na to, że zasada partnerstwa jest formalnie realizowana, lecz nie umożliwia rzeczywistego uczestnictwa w procesie zarządzania; przypomina, że należy włożyć więcej wysiłku i zainwestować większe zasoby w zaangażowanie w ramach partnerstwa i wymianę doświadczeń za pośrednictwem platform dialogu dla partnerów, z myślą o – dodatkowo – sprawieniu, by rozpowszechniali oni wiedzę możliwościach i sukcesach związanych z finansowaniem unijnym;

11.

ponadto przypomina, że długofalowy strategiczny charakter inwestycji w ramach polityki spójności oznacza, iż niekiedy wyniki nie są natychmiastowe, która to sytuacja nie sprzyja widoczności instrumentów polityki spójności, zwłaszcza w porównaniu z innymi unijnymi narzędziami, takimi jak Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS); w związku z tym apeluje, aby działania komunikacyjne były kontynuowane, w stosownych przypadkach, przez kolejne cztery lata po zamknięciu projektu; podkreśla, że wyniki niektórych inwestycji (zwłaszcza w kapitał ludzki) są mniej widoczne i trudniejsze do przedstawienia ilościowego niż inwestycje „fizyczne” oraz wzywa do bardziej szczegółowej i zróżnicowanej oceny długoterminowego wpływu polityki spójności na życie obywateli; ponadto uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na oceny ex post i przekazywanie informacji na temat przyczyniania się EFSI do realizacji unijnej strategii na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, będącej długoterminową strategią europejską na rzecz rozwoju;

12.

dostrzega istotną rolę mediów w informowaniu obywateli o poszczególnych strategiach politycznych Unii oraz ogólnie o sprawach UE; z żalem zauważa, jednak, że temat inwestycji w ramach unijnej polityki spójności jest w dość ograniczonym stopniu podejmowany w mediach; podkreśla, że należy przygotować kampanie informacyjne i strategie komunikacyjne kierowane do mediów, dostosowane do aktualnych wyzwań informacyjnych i przekazujące informacje w przystępnej i atrakcyjnej formie; podkreśla, że należy wykorzystać rosnący wpływ mediów społecznościowych, korzyści możliwe dzięki postępowi w dziedzinie cyfryzacji oraz połączenie różnego rodzaju dostępnych kanałów komunikacyjnych, aby lepiej wykorzystywać je przy promowaniu możliwości oferowanych przez EFSI oraz wyników osiąganych za ich pośrednictwem;

Usprawnienie komunikacji i zwiększenie zaangażowania partnerów w drugiej połowie okresu 2014–2020

13.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia koordynacji i dostępności istniejących środków i narzędzi komunikacji na szczeblu UE z myślą o poruszaniu kwestii, które mają wpływ na działania UE; w tym kontekście podkreśla znaczenie zapewnienia wytycznych określających techniki i metody skutecznego informowania o tym, w jaki sposób polityka spójności przynosi wyniki odczuwalne w codziennym życiu obywateli UE; wzywa instytucje zarządzające i beneficjentów do aktywnego i systematycznego przekazywania informacji na temat rezultatów, korzyści i długoterminowych skutków tej polityki, z uwzględnieniem poszczególnych etapów realizacji projektów;

14.

podkreśla, że z uwagi na ilość i jakość informacji przekazywanych w ramach tradycyjnych i nowych mediów, samo umieszczenie logotypu Komisji Europejskiej na tablicy informacyjnej danego projektu nie jest już wystarczające; wzywa Komisję do stworzenia skuteczniejszych narzędzi służących identyfikacji;

15.

z zadowoleniem przyjmuje obecne szczególne działania komunikacyjne, takie jak kampania „Europa w moim regionie”, przygotowana przez Komisję aplikacja internetowa „EU Budget for Results”, współpraca z federacją CIRCOM Regional (16), program „Europa dla Obywateli”, a także możliwości oferowane przez nowo utworzony Europejski Korpus Solidarności; podkreśla ponadto kluczową rolę, jaką centra informacyjne Europe Direct odgrywają w zdecentralizowanej komunikacji, z myślą o zwiększeniu wiedzy o wpływie polityki spójności w terenie, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i regionalnym; podkreśla ponadto, że należy ukierunkować wysiłki na docieranie do studentów i dziennikarzy jako potencjalnych wektorów komunikacji, a także na zapewnienie równowagi geograficznej w ramach kampanii komunikacyjnych;

16.

podkreśla potrzebę dostosowania ustaleń dotyczących komunikacji określonych w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów; zwraca się do Komisji, aby rozważyła wartość dodaną zapewnienia specjalnej puli finansowej na komunikację w ramach pomocy technicznej, a także wartość dodaną zwiększenia, w stosownych przypadkach, liczby wiążących wymogów w zakresie promocji i informacji w odniesieniu do projektów w ramach polityki spójności; wzywa Komisję, aby w 2017 r. przedstawiła jasne wytyczne precyzyjnie określające sposób, w jaki pomoc techniczna mogłaby zostać wykorzystana na potrzeby komunikacji w obecnym okresie finansowania, w celu zapewnienia pewności prawa organom lokalnym i regionalnym oraz innym beneficjentom; ponadto ponownie zauważa, że zwykłe standardy w zakresie komunikacji i reklamy są wprawdzie dobrze pomyślane w przypadku inwestycji strukturalnych i technologicznych, lecz nie są równie skuteczne w przypadku inwestycji niematerialnych w kapitał ludzki;

17.

podkreśla, że należy postawić komunikację wyżej w hierarchii priorytetów unijnej polityki spójności, zwłaszcza w kontekście pracy personelu zarządzającego nieodpowiadającego bezpośrednio za komunikację, oraz włączyć komunikację w zwykłą procedurę dotyczącą EFSI; apeluje o większy profesjonalizm w dziedzinie komunikacji, zwłaszcza przez działania na poziomie lokalnym i unikanie unijnego żargonu;

18.

z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzoną przez Komisję ocenę ex post programów polityki spójności na lata 2007–2013, stanowiącą doskonałe źródło informacji na temat osiągniętych rezultatów i wywartego wpływu; odnotowuje inicjatywę krajów Grupy Wyszehradzkiej dotyczącą skutków zewnętrznych polityki spójności w państwach UE-15 (17) oraz wzywa Komisję do przygotowania szerszej obiektywnej analizy na szczeblu państw UE-28; wzywa ponadto Komisję, aby zróżnicowała swoje strategie komunikacyjne kierowane do państw członkowskich będących płatnikami netto i państw członkowskich będących beneficjentami netto oraz uwypukliła konkretne korzyści, jakie polityka spójności niesie w dziedzinach takich jak pobudzanie gospodarki realnej, wspieranie przedsiębiorczości i innowacji, tworzenie wzrostu i zatrudnienia we wszystkich regionach UE oraz usprawnianie infrastruktury społecznej i gospodarczej, zarówno przez inwestycje bezpośrednie, jak i wywóz bezpośredni i pośredni (skutki zewnętrzne);

19.

wzywa Komisję i instytucje zarządzające, aby wskazały sposoby ułatwienia i standaryzacji dostępu do informacji, a także promowały wymianę wiedzy i dobrych praktyk w zakresie strategii komunikacyjnych, tak aby lepiej wykorzystywać zdobyte doświadczenia oraz zwiększyć przejrzystość i widoczność możliwości finansowania;

20.

z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie w ramach obecnego okresu programowania zasady e-spójności, która ma na celu uproszczenie i usprawnienie wdrażania EFSI; podkreśla możliwość skutecznego przyczyniania się przez nią do uzyskiwania dostępu do informacji, monitorowania rozwoju programu i tworzenia użytecznych powiązań między zainteresowanymi stronami;

21.

uważa, że potrzebna jest wzmożona komunikacja za pośrednictwem nowych kanałów medialnych, które będą wymagać strategii dotyczącej platform mediów cyfrowych i społecznościowych służących informowaniu obywateli i zapewnianiu im możliwości wyrażenia potrzeb, koncentrującej się na docieraniu do użytkowników końcowych za pomocą zbioru narzędzi takich jak interaktywne metody internetowe, obejmującej opracowywanie łatwiej dostępnych treści i aplikacji mobilnych, a także zapewniającej dostosowanie informacji do poszczególnych wiekowych i ich dostępność w różnych językach, w stosownych przypadkach; zwraca się do instytucji zarządzających o przekazanie właściwym DG aktualnych informacji na temat danych finansowych, osiągnięć i inwestycji, w celu przedstawienia czytelnych danych i wykresów w ramach platformy zawierającej otwarte dane dotyczące EFSI, z myślą o dziennikarzach; wzywa do podejmowania inicjatyw regionalnych dotyczących nagród za najlepsze projekty, na wzór RegioStars;

22.

sugeruje ponadto usprawnienie monitoringu i oceny aktualnych działań w zakresie komunikacji oraz proponuje ustanowienie regionalnych grup zadaniowych ds. komunikacji obejmujących podmioty na wielu szczeblach;

23.

wskazuje na znaczenie europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa oraz rolę zasady partnerstwa we wzmacnianiu wspólnego zaangażowania na rzecz polityki spójności oraz wspólnej odpowiedzialności za nią; wzywa do wzmocnienia powiązania między organami publicznymi, potencjalnymi beneficjentami, sektorem prywatnym, społeczeństwem obywatelskim i obywatelami w drodze otwartego dialogu, a w razie potrzeby do zmiany składu partnerstw w toku realizacji, z myślą o zapewnieniu kombinacji partnerów odpowiedniej do tego, by reprezentować interesy społeczności na każdym etapie procesu;

24.

z zadowoleniem przyjmuje innowacyjny model współpracy wielopoziomowej i obejmującej wiele zainteresowanych stron, zaproponowany w ramach agendy miejskiej UE, oraz zaleca jego powielenie, w możliwym zakresie, w ramach realizacji polityki spójności;

25.

podkreśla potrzebę wzmocnienia komunikacyjnego wymiaru współpracy transgranicznej i międzyregionalnej, w tym na szczeblu realizowanych obecnie strategii makroregionalnych, które powinny być lepiej widoczne dla obywateli UE, przez upowszechnianie dobrych praktyk oraz informacji o udanych inwestycjach i o możliwościach;

Rozwój komunikacji dotyczącej polityki spójności po roku 2020

26.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby podniosły atrakcyjność finansowania w ramach unijnej polityki spójności przez dalsze uproszczenie i ograniczenie nadmiernie rygorystycznego wdrażania oraz rozważyły ograniczenie złożoności i, w stosownych przypadkach, liczby przepisów i wytycznych, w świetle niedawnego zalecenia grupy wysokiego szczebla niezależnych ekspertów ds. monitorowania uproszczenia dla beneficjentów EFSI;

27.

biorąc pod uwagę, jak unijna polityka spójności przyczynia się do pozytywnej identyfikacji z projektem integracji europejskiej, wzywa Komisję, aby rozważyła wprowadzenie w formularzach wniosków projektowych obowiązkowego pola dotyczącego komunikacji, co stanowiłoby element zwiększonego wykorzystywania pomocy technicznej za pośrednictwem puli zarezerwowanej na komunikację, na szczeblu programów, przy jednoczesnym wystrzeganiu się możenia ograniczeń i zapewnieniu niezbędnej elastyczności; ponadto wzywa instytucje zarządzające oraz organy lokalne i regionalne do poprawy jakości informowania o ostatecznych wynikach projektów;

28.

podkreśla, że należy koniecznie zintensyfikować dialog prowadzony przez Unię z obywatelami, ponownie przemyśleć kanały i strategie komunikacyjne oraz – zważywszy na możliwości oferowane przez sieci społecznościowe i nowe technologie cyfrowe – dostosować przekaz do kontekstów lokalnych i regionalnych; ponadto zwraca uwagę na potencjalną rolę podmiotów społeczeństwa obywatelskiego jako wektorów komunikacji; ponownie zauważa jednak, że treści edukacyjne są tak samo ważna jak strategie medialne i promocja za pośrednictwem różnych platform;

29.

w kontekście komunikacji i widoczności podkreśla potrzebę dalszego uproszczenia polityki po roku 2020, w tym w odniesieniu do zarządzania dzielonego i systemów kontroli, w celu osiągnięcia równowagi między ukierunkowaniem polityki na rezultaty, właściwą liczbą weryfikacji i kontroli oraz uproszczeniem procedur;

30.

wzywa do dalszego wzmocnienia zasady partnerstwa w ramach okresu programowania na okres po 2020 r.; jest przekonany, że aktywne włączenie zainteresowanych stron, w tym organizacji reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, w proces negocjowania i wdrażania umowy o partnerstwie i programów operacyjnych mogłoby przyczynić się do wzmocnienia odpowiedzialności za realizację polityki i do zwiększenia jej przejrzystości, a także wiązać się z lepszą realizacją polityki pod względem budżetu UE; w związku z tym wzywa państwa członkowskie, aby rozważyły wdrożenie istniejących modeli zarządzania partycypacyjnego, angażujących wspólnie wszystkich odpowiednich partnerów społecznych i włączających zainteresowane podmioty w proces budżetowania partycypacyjnego w celu określenia, w stosownych przypadkach, zasobów przydzielanych na współfinansowanie krajowe, regionalne i lokalne, z myślą o zwiększeniu wzajemnego zaufania oraz zaangażowania obywateli w podejmowanie decyzji dotyczących wydatków publicznych; ponadto sugeruje przeprowadzenie ocen wyników z udziałem zainteresowanych stron, obejmujących beneficjentów i różne zainteresowane podmioty w celu zgromadzenia odpowiednich danych, co mogłoby przyczynić się do pobudzenia czynnego udziału w przyszłych działaniach i do zwiększenia ich widoczności;

31.

nalega ponadto na wzmocnienie współpracy miejsko-wiejskiej z myślą o rozwoju partnerstw terytorialnych między miastami a obszarami wiejskimi poprzez pełne wykorzystywanie potencjału synergii między funduszami UE i opieranie się na wiedzy specjalistycznej obszarów miejskich oraz ich większych zdolnościach do zarządzania funduszami;

32.

apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby ponadto w poszczególnych planach działania w zakresie komunikacji skoncentrowały się na wzmocnieniu współpracy między poszczególnymi dyrekcjami generalnymi, ministerstwami i podmiotami różnych szczebli zajmującymi się komunikacją, a także na przeprowadzeniu przeglądu odbiorców docelowych, z myślą o opracowywaniu i przekazywaniu komunikatów dostosowanych do konkretnych grup docelowych, aby bardziej bezpośrednio docierać do obywateli w terenie i lepiej ich informować;

33.

podkreśla w tym kontekście znaczenie zmiany kulturowej polegającej na tym, że odpowiedzialność za komunikację spoczywa na wszystkich zaangażowanych podmiotach oraz że sami beneficjenci stają się głównymi podmiotami odpowiedzialnymi za komunikację;

34.

ponadto zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby wzmocniły rolę i pozycję już istniejących sieci komunikacyjnych i informacyjnych oraz wykorzystywały unijną interaktywną platformę komunikacji elektronicznej w zakresie realizacji polityki spójności, tak aby gromadzić wszelkie odpowiednie dane dotyczące projektów w ramach EFSI, umożliwiając użytkownikom końcowym przekazywanie informacji zwrotnych na temat procesu wdrażania i osiągniętych wyników, które to informacje wykraczałyby poza skąpy opis projektu i poniesionych kosztów; uważa, że taka platforma ułatwiłaby też ocenę skuteczności przekazywania informacji na temat polityki spójności;

o o

35.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Komitetowi Regionów oraz parlamentom narodowym i regionalnym państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320.

(2) Dz.U. L 74 z 14.3.2014, s. 1.

(3) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0053.

(4) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0055.

(5) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0211.

(6) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0419.

(7) http://www.consilium.europa.eu/press-releases-pdf/2016/11/47244650399_pl.pdf.

(8) http://ec.europa.eu/regional_policy/en/information/publications/brochures/2014/ensuring-the-visibility-of-cohesion-policy-information-and-communication-rules-2014-2020

(9) http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/publicopinion/index.cfm/ResultDoc/download/DocumentKy/67400

(10) http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/informing/dialog/2014/5_vandenbrande_report.pdf

(11) http://cor.europa.eu/en/about/Documents/CoR-communication-plan-2016.pdf

(12) http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/policy/how/studies_integration/impl_partner_report_en.pdf

(13) http://www.interregeurope.eu/fileadmin/user_upload/events/Rotterdam/pdf/Designing_communication_strategy.pdf

(14) https://www.strukturalni-fondy.cz/getmedia/fdc8a04e-590d-47ac-9213-760d4ac76f75/V4_EU15_manazerske-shrnuti.pdf?ext=.pdf

(15) http://www.eapn.eu/images/stories/docs/EAPN-position-papers-and-reports/2014-eapn-handbook-Give-a-voice-to-citizens-Guidelines-for-Stakeholder-Engagement.pdf

(16) Europejskie Stowarzyszenie Telewizji Regionalnych.

(17) Raport przygotowany w ramach „Ewaluacji ex post i prognozy korzyści uzyskiwanych przez państwa UE-15 w wyniku realizacji polityki spójności w krajach Grupy Wyszehradzkiej”, zlecony przez polskie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i zatytułowany „Jak państwa UE-15 korzystają z realizacji polityki spójności w krajach Grupy Wyszehradzkiej?”

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/10

P8_TA(2017)0246

Opłacalność 7. programu badań

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie opłacalności siódmego programu badań (2015/2318(INI))

(2018/C 331/02)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając tytuł XIX Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—	uwzględniając decyzję nr 1982/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. dotyczącą siódmego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007-2013) (1),

—	uwzględniając Protokół nr 1w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej,

—	uwzględniając Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności,

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) (2),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (3) (rozporządzenie finansowe),

—	uwzględniając sprawozdanie roczne Trybunału Obrachunkowego dotyczące wykonania budżetu za rok budżetowy 2014 wraz z odpowiedziami instytucji (4),

—	uwzględniając sprawozdanie specjalne Trybunału Obrachunkowego nr 2/2013 pt. „Czy Komisja zapewniła wydajną realizację siódmego programu ramowego w zakresie badań?”,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji ds. Nauki i Technologii Izby Gmin Zjednoczonego Królestwa pt. „Wystąpienie z UE: konsekwencje i możliwości dla nauki oraz badań naukowych” z dnia 16 listopada 2016 r. (5),

—	uwzględniając swoją decyzję z dnia 28 kwietnia 2016 r. w sprawie absolutorium z wykonania budżetu ogólnego Unii Europejskiej za rok budżetowy 2014, sekcja III – Komisja (6),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A8-0194/2017),

A.	mając na uwadze, że wieloletnie ramy finansowe (WRF) na lata 2007–2013 dobiegły końca, lecz realizacja siódmego programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (7PR) wciąż jest w toku;

B.	mając na uwadze, że projekty badawcze i innowacyjne realizowane w trakcie WRF na lata 2014–2020 są objęte rozporządzeniem w sprawie programu „Horyzont 2020”;

C.	mając na uwadze, że – zgodnie z jego najlepszą wiedzą – nie istnieje kompleksowa analiza opłacalności w odniesieniu do 7PR;

D.	mając na uwadze, że najlepiej byłoby, gdyby kompleksowa ocena 7PR poprzedzała wejście w życie programu „Horyzont 2020”;

E.	mając na uwadze, że poziomy błędów i ocena ex post programu nie dają wyczerpujących informacji na temat opłacalności;

Siódmy program ramowy (7PR)

podkreśla fakt, że uchwalony budżet 7PR wyniósł łącznie 55 mld EUR, co stanowi około 3 % ogólnych wydatków w dziedzinie badań naukowych i rozwoju technologicznego w Europie lub 25 % finansowania opartego na zasadach konkurencji; w ciągu siedmiu lat trwania 7PR przedłożono ponad 139 000 wniosków badawczych, z czego wybrano 25 000 projektów najwyższej jakości, które otrzymały finansowanie; głównymi beneficjentami wśród 29 000 organizacji uczestniczących w 7PR były między innymi uniwersytety (44 % finansowania w ramach 7PR), organizacje badawcze i technologiczne (27 %), duże przedsiębiorstwa prywatne (11 %) oraz MŚP (13 %), natomiast sektor publiczny (3 %) oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego (2 %) stanowiły mniej istotną część;

jest świadomy faktu, że siódmy program ramowy jest skierowany do beneficjentów ze wszystkich państw członkowskich UE, krajów stowarzyszonych i krajów kandydujących do Unii, takich jak Szwajcaria, Izrael, Norwegia, Islandia, Liechtenstein, Turcja, Chorwacja, była jugosłowiańska republika Macedonii, Serbia, Albania, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Wyspy Owcze i Mołdawia, oraz krajów uczestniczących we współpracy międzynarodowej;

zwraca uwagę na ocenę ex post 7 PR przeprowadzoną przez grupę ekspertów wysokiego szczebla (7), w której stwierdzono, że 7PR odniósł sukces; grupa wysokiego szczebla podkreśliła w szczególności, że 7 PR:

—	pobudza doskonałość naukową na poziomie indywidualnym i instytucjonalnym;

—	wspiera przełomowe badania naukowe za pomocą nowego programu 7PR-„Pomysły” (Europejska Rada ds. Badań Naukowych);

—	strategicznie angażuje przemysł oraz MŚP;

—	wzmacnia nowy sposób współpracy oraz otwarte ramy innowacji;

—	wzmacnia europejską przestrzeń badawczą poprzez katalizowanie kultury współpracy oraz tworzenie kompleksowych sieci zdolnych do sprostania wyzwaniom tematycznym;

—	odpowiada na określone wyzwania społeczne poprzez badania naukowe, technologię i innowacje – 7PR-„Współpraca”;

—	promuje harmonizację krajowych badań naukowych oraz systemów i strategii politycznych w zakresie innowacji;

—	stymuluje mobilność naukowców w całej Europie – 7PR-„Ludzie” stworzył niezbędne warunki dla otwartego rynku pracy dla naukowców;

—	wspiera inwestycje w europejską infrastrukturę badawczą;

—	osiągnął masę krytyczną w odniesieniu do badań naukowych w Europie i na świecie;

zauważa, że publiczne konsultacje z zainteresowanymi stronami w kontekście oceny 7PR, które odbyły się między lutym i majem 2015 r., wskazały następujące niedociągnięcia:

—	duże obciążenie administracyjne oraz uciążliwe przepisy prawne i finansowe;

—	wysoki stopień przekroczenia limitu wniosków;

—	niewystarczający nacisk na wpływ społeczny;

—	zbyt wąski zakres tematów i zaproszeń;

—	niewystarczający nacisk na zaangażowanie przemysłu;

—	wysoki próg dla nowych uczestników; niski średni wskaźnik powodzenia wniosków i wnioskodawców, wynoszący odpowiednio 19 % i 22 %;

—	słaba komunikacja;

jest zaniepokojony, że zdaniem komisarza 7PR nie zostanie w pełni zrealizowany i oceniony przed 2020 r., co może spowodować opóźnienia w przyszłych programach następczych; apeluje do Komisji o jak najszybsze opublikowanie sprawozdania z oceny, nie później niż przed przedstawieniem programu badawczego na okres po zakończeniu programu „Horyzont - 2020”;

Ustalenia Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (Trybunał)

podkreśla z zaniepokojeniem, że Trybunał uważa, iż systemy nadzoru i kontroli w zakresie badań naukowych i innych obszarów polityki wewnętrznej są „częściowo skuteczne”;

wzywa Komisję do szczegółowego poinformowania właściwej komisji o 10 transakcjach, na które składa się 77 % błędów w 2015 r., oraz o podejmowanych środkach naprawczych;

z zaniepokojeniem stwierdza, że w ostatnich latach rozliczeniowych poziom błędu dla badań, rozwoju technologicznego i innowacji utrzymywał się powyżej 5 %;

zauważa, że w 2015 r. na 150 transakcji skontrolowanych przez Trybunał 72 transakcje (48 %) zawierały błędy; na podstawie 38 błędów skwantyfikowanych przez Trybunał szacuje się, że poziom błędu wynosi 4,4 %; ponadto w przypadku 16 błędów kwantyfikowalnych Komisja, organy krajowe lub niezależni biegli rewidenci dysponowali wystarczającymi informacjami, aby zapobiec tym błędom lub je wykryć i skorygować przed zaakceptowaniem zadeklarowanych wydatków; gdyby wszystkie te informacje wykorzystano w celu skorygowania błędów, szacowany poziom błędu dla tego rozdziału byłby niższy o 0,6 %;

10.

ubolewa, że w przypadku 10 spośród 38 transakcji obarczonych skwantyfikowanym błędem Trybunał zwrócił uwagę na błędy dotyczące ponad 20 % badanych pozycji; te 10 przypadków (dziewięć dotyczących siódmego programu ramowego w zakresie badań i jeden dotyczący programu na rzecz konkurencyjności i innowacji na lata 2007–2013) składa się na 77 % ogólnego szacowanego poziomu błędu w dziale „Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” za 2015 r.;

11.

ubolewa, że większość skwantyfikowanych błędów stwierdzonych przez Trybunał (33 spośród 38) dotyczyła niekwalifikowanych kosztów osobowych i kosztów pośrednich zadeklarowanych przez beneficjentów, natomiast prawie wszystkie błędy stwierdzone przez Trybunał w zestawieniach kosztów wynikały z błędnej interpretacji złożonych zasad kwalifikowalności lub nieprawidłowego wyliczenia kosztów kwalifikowalnych przez beneficjentów, co w oczywisty sposób dowodzi konieczności uproszczenia tych zasad;

12.

zauważa, że Komisja obliczyła poziom błędu resztowego (na koniec programu i po korektach), który wyniósł 3 % w 2014 r. (2,88 % w 2015 r.);

13.

przypomina swoje stanowisko przy okazji udzielania absolutorium Komisji w 2012 i 2014 r.: „jest przekonany, że Komisja powinna nadal dążyć do akceptowalnej równowagi między atrakcyjnością programów dla uczestników a uzasadnioną koniecznością zadbania o odpowiedzialność i kontrolę finansową; w związku z tym przypomina, iż w swoim oświadczeniu z 2012 r. dyrektor generalny zwrócił uwagę na fakt, że podejście, w ramach którego niezależnie od okoliczności dąży się do osiągnięcia 2 % poziomu błędu resztowego, nie jest skutecznym rozwiązaniem”;

14.

ubolewa, że głównymi źródłami błędu są niewłaściwie obliczone koszty osobowe oraz niekwalifikowalne koszty bezpośrednie i pośrednie;

15.

wskazuje z zaniepokojeniem na ustalenia zawarte w sprawozdaniu specjalnym Trybunału nr 2/2013, w którym Trybunał stwierdził, że procedury Komisji są skonstruowane w sposób, który ma zapewnić, by środki przeznaczane były na finansowanie badań o wysokiej jakości; czasami niewystarczająco wiele uwagi poświęcano jednak wydajności;

—	istniejące narzędzia informatyczne nie pozwalają na efektywną realizację projektów, a w ośmiu służbach Komisji zatrudnionych jest ponad 2 500 pracowników w celu realizacji 7PR, spośród których 1 500 osób (60 %) bezpośrednio przydzielono do zarządzania realizacją programu szczegółowego „Współpraca”;

—	należy jeszcze bardziej skrócić czas oczekiwania na przyznanie dotacji;

—	model kontroli finansowej 7PR w niewystarczającym stopniu uwzględnia ryzyko błędów;

16.

odnotowuje odpowiedzi Komisji na wnioski Trybunału, który zauważył, że niemniej jednak przyznano 4 324 dotacje obejmujące prawie 20 000 uczestników, że już skrócono czas oczekiwania na przyznanie dotacji oraz że system kontroli został zaprojektowany w taki sposób, aby w jak największym stopniu można było polegać na kontroli ex post;

Opłacalność w odniesieniu do 7PR

17.

podkreśla, że opłacalność powinna być oceniana pod kątem oszczędności, skuteczności i wydajności (należyte zarządzanie finansami) (8) w dążeniu do realizacji celów polityki;

18.

zwraca uwagę, że realizacja programów ramowych w dziedzinie badań rozłożona była między różne dyrekcje generalne, agencje wykonawcze, wspólne przedsięwzięcia, organy ustanowione na mocy art. 185, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) oraz Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT);

19.

zaznacza, że Dyrekcja Generalna ds. Badań Naukowych i Innowacji (DG RTD) w 2015 r. zatwierdziła płatności w wysokości 3,8 mld EUR, z czego 67,4 % zostało dokonane w ramach bezpośredniego obszaru kompetencji DG, 12,6 % przez wspólne przedsiębiorstwa, 10,7 % przez EBI i Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) a 2,4 % przez agencje wykonawcze;

20.

zauważa, że według rocznego sprawozdania z działalności za 2015 r. DG RTD Unia Europejska wyasygnowała 44,56 mld EUR na program 7PR, z czego 58 % przeznaczono na następujące państwa: Niemcy (16 %), Zjednoczone Królestwo (16 %), Francja (11 %), Włochy (8 %) i Hiszpania (7 %);

21.

zwraca uwagę, że DG RTD ustanowiła ramy kontroli mające na celu złagodzenie nieodłącznego ryzyka na różnych etapach bezpośredniego i pośredniego procesu zarządzania dotacjami; ponadto DG RTD wprowadziła strategię nadzoru instrumentów finansowych, które są realizowane przez EBI i EFI;

22.

zwraca uwagę, że w przypadku 7PR na lata 2007–2013 DG RTD zakończyła i zamknęła z końcem 2015 r. 3 035 spośród 4 950 umów o udzielenie dotacji i 1 915 projektów, a 1,6 mld EUR pozostaje do zapłaty; DG RTD dokonała 826 płatności końcowych w 2015 r.; zachęca DG do rozwoju tych danych statystycznych w kolejnych latach rozliczeniowych;

23.

podkreśla w szczególności fakt, że wskaźniki takie jak czas oczekiwania na przyznanie dotacji, czas oczekiwania na uzyskanie informacji oraz czas oczekiwania na dokonanie płatności wykazały pozytywną tendencję i zostały uznane za satysfakcjonujące (93–100 % zgodności);

24.

zwraca uwagę, że DG RTD przeprowadziła 1 550 kontroli obejmujących 1 404 beneficjentów i 58,7 % budżetu w trakcie okresu programowania 7PR;

25.

zauważa, że według DG RTD zatrudniono ekwiwalent 9,4 pełnych etatów w celu nadzorowania i koordynowania działań związanych z agencjami wykonawczymi; stanowiło to 1,35 % (1,26 mln EUR) łącznych kosztów administracyjnych; ponadto Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych (REA) i Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERCEA) zrealizowały budżet operacyjny w wysokości 1,94 mld EUR, a Agencja Wykonawcza ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw (EASME) oraz Agencja Wykonawcza ds. Innowacyjności i Sieci (INEA) zrealizowały środki na płatności w wysokości 480,5 mln EUR w 2015 r.;

26.

zauważa, że poniesione przez DG RTD koszty nadzoru działalności wspólnych przedsięwzięć wyniosły 1,67 mln EUR, czyli 0,35 % kwoty 479,9 mln EUR wypłaconej na rzecz wspólnych przedsięwzięć; zauważa ponadto, że poniesione przez DG RTD koszty nadzoru działalności organów ustanowionych na mocy art. 185 wyniosły 0,7 mln EUR, czyli 0,78 % płatności dokonanych na rzecz tych organów;

27.

podkreśla, że wspólne przedsięwzięcia i organy ustanowione na mocy art. 185 odpowiedzialne są za swoje własne kontrole, których wyniki mają być przekazywane DG RTD;

28.

z zaniepokojeniem zauważa, że DG RTD oszacowała ogólny poziom błędu na 4,35 %; jednocześnie DG uznała, że poziom błędu resztowego (na koniec programu i po korektach) wynosi 2,88 %;

29.

zwraca uwagę, że na koniec 2016 r. kwota, która ma zostać odzyskana, wyniosła 68 mln EUR, z czego skutecznie ściągnięto 49,7 mln EUR;

30.

zauważa jednak, że przepisy dotyczące 7PR były niedostatecznie zgodne z ogólnymi praktykami biznesowymi, system kontroli powinien zapewniać większą równowagę między ryzykiem a kontrolą, beneficjenci powinni otrzymać lepsze wytyczne, aby poradzić sobie ze złożonością systemu, a metody zwrotu powinny być efektywniejsze;

31.

jest zaniepokojony faktem, że w rocznym sprawozdaniu z działalności DG RTD wskazano, że na koniec 2015 r. nadal nie zakończono 1 915 projektów 7PR o wartości 1,63 mld EUR, co może spowodować opóźnienie realizacji programu „Horyzont 2020”;

32.

przyjmuje do wiadomości, że Unia Europejska mogłaby czerpać korzyści z tworzenia synergii między sektorem badań naukowych i innowacji a funduszami strukturalnymi;

33.

zwraca uwagę, że Komisja powinna dopilnować, aby finansowanie 7PR i badań krajowych odbywało się zgodnie ze unijnymi zasadami pomocy państwa w celu uniknięcia niespójności i podwójnego finansowania; podkreśla, że należy uwzględniać specyfikę poszczególnych państw;

34.

podkreśla znaczenie instrumentów finansowych w dziedzinie badań naukowych i innowacji; podkreśla, z myślą o konkurencyjności badań naukowych, że wykorzystanie instrumentów finansowych do realizacji projektów na wyższych poziomach gotowości technologicznej może zapewnić dostateczny zwrot z inwestycji publicznych; w tym kontekście zwraca uwagę na fakt, że mechanizm finansowania oparty na podziale ryzyka (2007–2013) oferuje kredyty lub finansowanie hybrydowe bądź typu mezzanine, aby poprawić dostęp do finansowania ryzyka dla projektów naukowo-badawczych i innowacyjnych; Wkład Unii z tytułu mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka w latach 2007–2015, wynoszący 961 mln EUR, umożliwił finansowanie w wysokości ponad 10,22 mld EUR w stosunku do spodziewanych 11,31 mld EUR; zauważa, że w ramach instrumentu podziału ryzyka (RSI) dla MŚP udzielono finansowanie w kwocie ponad 2,3 mld EUR przy wkładzie Unii wynoszącym 270 mln EUR (9); uważa, że liczby te podkreślają duże zainteresowanie przedsiębiorstw i innych beneficjentów finansowaniem ryzyka;

35.

zauważa potrzebę lepszego ukierunkowania instrumentów finansowych 7PR w celu zapewnienia wsparcia nowym podmiotom o ograniczonym dostępie do finansowania w dziedzinie badań naukowych i innowacji;

36.

stwierdza, że niektóre środki zalecane przez audytora zewnętrznego lub Służbę Audytu Wewnętrznego Komisji nie zostały wypełnione, tj. nie uwzględniono dwóch środków dotyczących systemów kontroli nadzoru podmiotów zewnętrznych i trzech środków dotyczących funduszu gwarancyjnego dla uczestników;

37.

proponuje szersze upowszechnianie wyników w państwach członkowskich oraz przeprowadzanie kampanii informacyjnych poświęconych programowi;

Przyszłe perspektywy w ramach programu „Horyzont 2020”

38.

zwraca uwagę na fakt, że w ramach programu „Horyzont 2020” do końca 2015 r. opublikowano 198 zaproszeń z ostatecznym terminem składania wniosków przypadającym na tę datę; w odpowiedzi na te zaproszenia otrzymano ogółem 78 268 wniosków, z czego 10 658 zostało wciągniętych na główną listę lub listę rezerwową; oznacza to, że wskaźnik skuteczności wyniósł około 14 % przy uwzględnieniu jedynie kwalifikujących się wniosków; w tym samym okresie podpisano z beneficjentami 8 832 umów o udzielenie dotacji, z których 528 zostało podpisanych przez DG RTD;

39.

przyjmuje do wiadomości, że oszczędności kosztów 7PR w porównaniu z 6PR wyniosły 551 mln EUR, a Komisja podjęła starania o dalsze uproszenie realizacji programu „Horyzont 2020” w porównaniu z 7PR; podkreśla jednak, że istotne jest, by wszystkie obszary polityki, w tym fundusze strukturalne, skorzystały z uproszczenia, tak aby utrzymać równe traktowanie beneficjentów korzystających z europejskiej pomocy finansowej;

40.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że DG RTD stara się w jeszcze większym stopniu ograniczyć ogólne koszty poprzez eksternalizację zarządzania umowami do agencji wykonawczych i innych organów; podkreśla w tym kontekście, że w ramach programu „Horyzont 2020” 55 % budżetu będzie zarządzane przez agencje wykonawcze;

41.

podkreśla, że duża liczba podmiotów politycznych, w tym dyrekcje generalne Komisji, agencje wykonawcze, wspólne przedsięwzięcia oraz organy ustanowione na mocy art. 185, wymaga znacznej koordynacji, której skuteczność ma pierwszorzędne znaczenie;

42.

zwraca uwagę na różnicę zdań pomiędzy EIT i Komisją, z jednej strony, a Trybunałem, z drugiej strony, dotyczącą legalności płatności; jest zdania, że nie wolno rozwiązać tego sporu ze szkodą dla beneficjentów, którzy działali w dobrej wierze;

43.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ramach programu „Horyzont 2020”:

—	struktura programu jest mniej skomplikowana i zapewnia interoperacyjność różnych części,

—	zastosowanie ma obecnie jeden zbiór przepisów,

—	istnieje obecnie jedna stopa finansowania,

—	koszty pośrednie objęte są stawką zryczałtowaną (25 %),

—	sprawdzana jest tylko zdolność finansowa koordynatorów projektów,

—	wprowadzono bardziej wymierne podejście ukierunkowane na wyniki,

—	w stosunku do dziedziny badań naukowych i innowacji stosuje się jednolitą strategię kontroli,

—	utworzono wspólny portal dla uczestników w celu zarządzania dotacjami i ekspertami,

—	dotacje, umowy z ekspertami i archiwizacja zarządzane są drogą elektroniczną;

44.

z zadowoleniem przyjmuje utworzenie wspólnego centrum wsparcia (CSC), które pomoże w koordynowaniu i realizacji programu w sposób efektywny i zharmonizowany w siedmiu dyrekcjach generalnych Komisji, czterech agencjach wykonawczych i sześciu wspólnych przedsięwzięciach; odnotowuje, że począwszy od dnia 1 stycznia 2014 r. CSC zapewnia wspólne usługi w zakresie wsparcia prawnego, systemów i operacji informatycznych, procesów biznesowych, informacji i danych na temat programu wszystkim dyrekcjom generalnym zajmującym się badaniami naukowymi, agencjom wykonawczym i wspólnym przedsięwzięciom, które realizują program „Horyzont 2020”;

45.

sugeruje zwiększenie roli krajowych punktów kontaktowych w celu zapewnienia wysokiej jakości pomocy technicznej w terenie; roczna ocena wyników, szkoleń i nagradzania działalności skutecznych krajowych punktów kontaktowych umożliwi zwiększenie wskaźnika powodzenia realizacji programu „Horyzont 2020”;

46.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że środki programu „Horyzont 2020” przydzielone na małe i średnie przedsiębiorstwa zwiększono z 19,4 % w 2014 r. do 23,4 % w 2015 r., i zaleca podejmowanie działań w celu utrzymania tej tendencji;

47.

uznaje za niedopuszczalne, że DG RTD nie spełniła żądania Parlamentu, by dyrekcje generalne publikowały wszystkie zalecenia dla poszczególnych krajów w rocznych sprawozdaniach z działalności;

48.

domaga się od Komisji podjęcia działań mających zapewnić równe płace badaczom wykonującym taką samą pracę w ramach jednego projektu, jak również apeluje o przedstawienie wykazu wszystkich przedsiębiorstw notowanych na giełdzie lub wykazujących zysk w bilansie rocznym oraz otrzymujących fundusze z programu „Horyzont 2020”, wyszczególnionych według przynależności państwowej;

49.

przyznaje, że nowe elementy wprowadzone do programu „Horyzont 2020” uwzględniają również uwagi poczynione przez Trybunał;

50.

przypomina, że jest przygotowywany dziewiąty program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji; podkreśla konieczność zapewnienia, by podczas opracowywania tego programu uwzględniano najlepsze praktyki programu „Horyzont 2020”; proponuje, aby przeznaczyć większe fundusze na innowacje, które są opłacalne dla sektora działalności gospodarczej, a także postuluje zwiększenie elastyczności budżetów różnych programów cząstkowych, aby nie dopuścić do braku funduszy na programy sklasyfikowane jako „doskonałe”;

Konsekwencje wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej dla 7PR

51.

przyjmuje z poszanowaniem wynik głosowania obywateli Zjednoczonego Królestwa w dniu 23 czerwca 2016 r., w którym wyrazili oni polityczną wolę wystąpienia z Unii Europejskiej;

52.

z zadowoleniem przyjmuje prace Izby Gmin Zjednoczonego Królestwa w odniesieniu do oceny skutków tego głosowania w dziedzinie nauki i badań naukowych (10), a także dążenie do zminimalizowania negatywnego wpływu na konkurencyjność Europy;

53.

zwraca uwagę, że organizacje z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie otrzymały w 2014 r. 1,27 mld EUR w ramach zaproszeń do składania wniosków o dofinansowanie w formie dotacji, co wynosi 15 % ogółu finansowania, a w 2015 r. 1,18 mld EUR w ramach zaproszeń do składania wniosków, co wynosi 15,9 % ogółu finansowania – i stanowi najwyższy poziom finansowania unijnego otrzymanego w owym roku przez państwo członkowskie (11);

Wnioski

54.

stwierdza, że Komisja – ogólnie rzecz biorąc – zarządzała 7PR w sposób oszczędny; odnotowuje, że program poprawił swą efektywność, pomimo opóźnień i powtarzających się poziomów błędu w wykonaniu;

55.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że kwestie wskazane przez Trybunał zostały wzięte pod uwagę;

56.

apeluje do Komisji o dopilnowanie, aby usprawnienia wprowadzone w ramach programu „Horyzont 2020”, jak np. stawki ryczałtowe dla kosztów pośrednich, jednolita strategia kontroli, wspólny portal dla uczestników itd., były stosowane w podobny sposób w innych dziedzinach polityki, np. w funduszach strukturalnych; podkreśla, że wszyscy beneficjenci dotacji powinni być traktowani w sposób sprawiedliwy i równy;

57.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia dodatkowego wysiłku pod kątem osiągnięcia celu, jakim jest zainwestowanie w badania 3 % DNB; uważa, że umożliwiłoby to stymulowanie dążenia do doskonałości i innowacji; w związku z tym zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości wystąpienia z wnioskiem dotyczącym paktu na rzecz nauki na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym na wzór istniejącego Porozumienia Burmistrzów;

58.

jest zaniepokojony tym, że w swoich sprawozdaniach z oceny obie agencje – Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych oraz Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych – wskazują, iż można bardziej usprawnić przekazywanie informacji zwrotnych oraz komunikację pomiędzy Komisją i agencjami wykonawczymi;

o o

59.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządom i parlamentom państw członkowskich, Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu oraz Komisji.

(1) Dz.U. L 412 z 30.12.2006, s. 1.

(2) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 104.

(3) Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1.

(4) Dz.U. C 373 z 10.11.2015, s. 1.

(5) http://www.parliament.uk/business/committees/committees-a-z/commons-select/science-and-technology-committee/inquiries/parliament-2015/leaving-the-eu-inquiry-16-17/publications/

(6) Dz.U. L 246 z 14.9.2016, s. 25.

(7) Zaangażowanie i spójność, ocena ex-post siódmego programu ramowego UE, listopad 2015 r. https://ec.europa.eu/research/evaluations/pdf/fp7_final_evaluation_expert_group_report.pdf

(8)

(9) COM(2016)0675, s. 18 i 19.

(10) Zob. sprawozdanie Brytyjskiej Izby Gmin, Komisji do spraw Nauki i Techniki z dnia 16 listopada 2016 r.

(11) „Horyzont 2020” – sprawozdanie monitorujące za rok 2015, s. 21 i następne.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/17

P8_TA(2017)0247

Bezpaństwowość w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie bezpaństwowości w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej (2016/2220(INI))

(2018/C 331/03)

Parlament Europejski,

—

uwzględniając postanowienia instrumentów ONZ w zakresie praw człowieka, w tym postanowienia dotyczące prawa do obywatelstwa, takie jak Karta ONZ, Powszechna deklaracja praw człowieka, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Konwencja o prawach dziecka, Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, Konwencja dotycząca statusu bezpaństwowców z 1954 r., Konwencja o ograniczaniu bezpaństwowości z 1961 r., Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz protokół fakultatywny do niej, jak również Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, Międzynarodowa konwencja o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin,

—

uwzględniając inne instrumenty ONZ w zakresie bezpaństwowości oraz prawa do obywatelstwa, takie jak konkluzja Komitetu Wykonawczego Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) nr 106 dotyczące identyfikowania i ograniczania zjawiska bezpaństwowości oraz zapobiegania mu, a także ochrony bezpaństwowców (1), które zostało zatwierdzone rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ A/RES/61/137 z 2006 r.,

—	uwzględniając kampanię UNHCR na rzecz wyeliminowania bezpaństwowości do 2024 r. (2) oraz światową kampanię na rzecz równych praw obywatelstwa, wspieraną przez UNHCR, UN Women oraz inne organizacje i zatwierdzoną przez Radę Praw Człowieka ONZ,

—	uwzględniając rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 15 lipca 2016 r. w sprawie praw człowieka i arbitralnego pozbawienia obywatelstwa (A/HRC/RES/32/5),

—	uwzględniając deklarację wiedeńską i program działania (3), przyjęte przez Światową Konferencję Praw Człowieka w dniu 25 czerwca 1993 r.,

—	uwzględniając zalecenie ogólne nr 32 Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet (CEDAW) w sprawie związanych z płcią aspektów statusu uchodźcy, azylu, obywatelstwa i bezpaństwowości kobiet (4),

—	uwzględniając deklarację Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) w sprawie praw człowieka (5),

—

uwzględniając art. 3 ust. 5 Traktatu o Unii Europejskiej, zgodnie z którym „w stosunkach zewnętrznych” UE powinna przyczyniać się do „wyeliminowania ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka, w szczególności praw dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów Zjednoczonych”,

—	uwzględniając konkluzje Rady z dnia 20 lipca 2015 r. w sprawie planu działania UE dotyczącego praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019 (6),

—	uwzględniając ramy strategiczne i Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji z dnia 25 czerwca 2012 r. (7),

—	uwzględniając konkluzje Rady w sprawie bezpaństwowości z dnia 4 grudnia 2015 r. (8),

—	uwzględniając konkluzje Rady z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie strategii UE wobec Mjanmy/Birmy (9),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. w sprawie praw człowieka i migracji w państwach trzecich (10),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lipca 2016 r. w sprawie Mjanmy/Birmy, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji Rohindżów (11),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 marca 2015 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2013 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie (12),

—	uwzględniając badanie Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Zewnętrznej Unii Europejskiej z listopada 2014 r. pt. „Reakcja wobec wpływu bezpaństwowości na prawa człowieka w działaniach zewnętrznych UE”,

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Rozwoju (A8-0182/2017),

mając na uwadze, że region Azji Południowej oraz Południowo-Wschodniej obejmuje następujące kraje: Afganistan, Bangladesz, Bhutan, Brunei, Kambodżę, Indie, Indonezję, Laos, Malezję, Malediwy, Mjanmę, Nepal, Pakistan, Filipiny, Singapur, Sri Lankę, Tajlandię, Timor Wschodni i Wietnam, oraz że wszystkie te kraje są członkami Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) lub Południowoazjatyckiego Stowarzyszenia na rzecz Współpracy Regionalnej (SAARC) lub mają status obserwatora w tych stowarzyszeniach;

mając na uwadze, że zgodnie z Powszechną deklaracją praw człowieka (PDPC) wszyscy ludzie rodzą się równi pod względem godności i praw; mając na uwadze, że prawo do posiadania obywatelstwa oraz zakaz arbitralnego pozbawiania obywatelstwa są zapisane w art. 15 PDPC oraz w innych międzynarodowych instrumentach dotyczących praw człowieka; mając jednak na uwadze, że główny cel międzynarodowych instrumentów prawnych dotyczący ochrony prawa każdego człowieka do obywatelstwa nie został jeszcze osiągnięty;

C.	mając na uwadze, że wszystkie prawa człowieka są powszechne, niepodzielne, współzależne i powiązane ze sobą; mając na uwadze, że prawa człowieka i podstawowe wolności są prawami przysługującymi wszystkim ludziom od urodzenia, a ich ochrona i promowanie jest głównym zadaniem rządu;

mając na uwadze, że Konwencja o prawach dziecka, która została ratyfikowana przez wszystkie kraje Azji Południowej oraz Południowo-Wschodniej, przewiduje, że niezwłocznie po urodzeniu dziecka zostaje sporządzony jego akt urodzenia, a dziecko od momentu urodzenia ma prawo do uzyskania obywatelstwa; mając na uwadze, że według szacunków połowa bezpaństwowców na świecie to dzieci oraz że wiele z nich jest bezpaństwowcami od urodzenia;

E.	mając na uwadze, że zgodnie z Deklaracją praw człowieka ASEAN każda osoba posiada ustawowe prawo do obywatelstwa i nikogo „nie można arbitralnie pozbawić obywatelstwa ani odmówić prawa do zmiany obywatelstwa”;

mając na uwadze, że bezpaństwowiec został zdefiniowany w Konwencji dotyczącej statusu bezpaństwowców z 1954 r. jako „[osoba], która nie jest uznawana za obywatela żadnego państwa w zakresie obowiązywania jego prawa”; mając na uwadze, że przyczyny bezpaństwowości mogą być różne i obejmować m.in. sukcesję i rozpad państw, w niektórych przypadkach zdarzenia powodujące konieczność ucieczki, migrację i handel ludźmi, a także zmiany i luki w prawie krajowym, wygaśnięcie obywatelstwa z powodu zamieszkiwania poza własnym krajem przez dłuższy czas, arbitralne pozbawienie obywatelstwa, dyskryminację ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne lub z innych względów, przeszkody administracyjne i biurokratyczne, w tym w zakresie uzyskania i zarejestrowania aktu urodzenia; mając na uwadze, że większość, jeżeli nie wszystkie z tych przyczyn można zidentyfikować wśród przypadków bezpaństwowości w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej;

G.	mając na uwadze, że należy podkreślić, iż kwestia tego, czy dana osoba jest bezpaństwowcem, jest odrębna od kwestii bycia uchodźcą; mając na uwadze, że większość bezpaństwowców nigdy nie opuściło miejsca urodzenia lub nigdy nie przekroczyło międzynarodowej granicy;

mając na uwadze, że bezpaństwowość to problem wieloaspektowy, który prowadzi do wielu poważnych naruszeń praw człowieka obejmujących m.in. problemy związane z aktami urodzenia i innymi dokumentami dotyczącymi stanu cywilnego, a także dokumentami dotyczącymi praw własności, wykluczenie z udziału w programach opieki zdrowotnej dla dzieci i w publicznym systemie oświatowym, problemy w zakresie praw własności do przedsiębiorstwa, reprezentacji politycznej, udziału w głosowaniach, dostępu do zabezpieczenia społecznego i usług publicznych; mając na uwadze, że zjawisko bezpaństwowości może przyczynić się do handlu ludźmi, arbitralnych zatrzymań, naruszania swobody przemieszczania się, wykorzystywania i niegodziwego traktowania dzieci oraz dyskryminacji wobec kobiet;

mając na uwadze, że bezpaństwowość nadal zwraca międzynarodową uwagę w ograniczonym zakresie, pomimo bardzo niepokojącego wpływu na prawa człowieka w skali globalnej i regionalnej, i jest nadal postrzegana jako wewnętrzna sprawa państw; mając na uwadze, że ograniczanie i ostatecznie wyeliminowanie zjawiska bezpaństwowości powinno stać się priorytetem na szczeblu międzynarodowym, jeśli chodzi o kwestie praw człowieka;

J.	mając na uwadze, że prawna dyskryminacja ze względu na płeć, na przykład w odniesieniu do uzyskiwania lub przekazywania obywatelstwa swoim dzieciom lub małżonkowi, nadal występuje w Azji Południowej oraz Południowo-Wschodniej w krajach takich jak Nepal, Malezja i Brunei;

K.	mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami UNHCR w przypadku 135 mln dzieci w wieku poniżej 5 lat w całym regionie nie wydano aktów urodzenia i zagraża im bezpaństwowość;

L.	mając na uwadze, że wyeliminowanie zjawiska bezpaństwowości doprowadzi również do wzmocnienia demokracji, ponieważ byli bezpaństwowcy zostaną włączeni w demokratyczne procesy i będą mogli wnieść w nie swój wkład;

M.	mając na uwadze, że złożonemu problemowi bezpaństwowości poświęca się bardzo odległą pozycję w prawie międzynarodowym, choć nie jest to kwestia marginalna;

N.	mając na uwadze, że bezpaństwowość osłabia perspektywy rozwoju społeczeństw, których dotyczy, oraz utrudnia skuteczne wdrożenie programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030;

mając na uwadze, że globalny plan działania UNHCR na rzecz wyeliminowania bezpaństwowości na lata 2014–2024 ma na celu wspieranie rządów w rozwiązaniu głównych istniejących problemów związanych z bezpaństwowością, zapobieganie jej nowym przypadkom oraz lepszą identyfikację i ochronę bezpaństwowców; mając na uwadze, że działanie 10. zawarte w planie działania wskazuje również na konieczność poprawy ilościowych i jakościowych danych dotyczących bezpaństwowości; mając na uwadze, że UE zobowiązała się do aktywnego wspierania planu działania;

mając na uwadze, że konkluzje Rady w sprawie planu działania UE dotyczącego praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019 potwierdzają znaczenie podnoszenia kwestii bezpaństwowości w stosunkach z krajami priorytetowymi oraz skupienia wysiłków na tym, by zapobiegać pojawianiu się grup bezpaństwowców w wyniku konfliktów, przesiedleń i rozpadu państw;

mając na uwadze, że zgodnie z rocznym sprawozdaniem UE dotyczącym praw człowieka i demokracji na świecie – kwestie dotyczące krajów i regionów – z dnia 20 września 2016 r. celem UE jest zwiększenie spójności, skuteczności i widoczności zagadnień z zakresu praw człowieka w jej polityce zagranicznej, oraz zwiększenie zaangażowania UE we współpracę z ONZ oraz regionalnymi mechanizmami ochrony praw człowieka, aby wspierać odpowiedzialność na szczeblu regionalnym oraz promować uniwersalność praw człowieka, a także mając na uwadze, że sprawozdanie to konkretnie wskazuje, że działania te obejmują rozpoczęcie pierwszego dialogu politycznego na temat praw człowieka z mechanizmami ochrony praw człowieka ASEAN;

R.	mając na uwadze, że UE postanowiła umieścić prawa człowieka w centrum swoich relacji z państwami trzecimi;

S.	mając na uwadze, że bezpaństwowość sprzyja przemieszczaniu się ludności, emigracji i handlowi ludźmi, co prowadzi do destabilizacji całych podregionów;

mając na uwadze, że chociaż wielu spośród 10 milionów bezpaństwowców na świecie mieszka w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, przy czym Rohindżowie w Mjanmie stanowią największą pojedynczą grupę bezpaństwowców na świecie, z czego ponad 1 mln jest objętych mandatem UNHCR w zakresie bezpaństwowości, duże społeczności bezpaństwowców znajdują się również w Tajlandii, Malezji, Brunei, Wietnamie, Filipinach oraz innych krajach; mając na uwadze, że Tybetańczycy mieszkają między innymi w Indiach i Nepalu; mając na uwadze, że niektóre z tych grup, choć nie wszystkie, są objęte mandatem UNHCR w zakresie bezpaństwowości; mając na uwadze, że dane statystyczne i sprawozdawczość dotyczące bezpaństwowców na świecie są niekompletne, gdyż nie wszystkie państwa prowadzą statystyki w tym zakresie; mając na uwadze, że w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej niektóre sprawy przedłużają się lub pozostają nierozstrzygnięte, w przypadku innych natomiast poczyniono postępy;

mając na uwadze, że w ostatnich latach poczyniono w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej postęp, wprowadzając w przepisach regulujących obywatelstwo odpowiednie zmiany w celu zapobieżenia zjawisku bezpaństwowości oraz umożliwienia bezpaństwowcom nabycia obywatelstwa; mając na uwadze, że należy dołożyć wszelkich starań, a przyjęte przepisy muszą być również przestrzegane w praktyce;

mając na uwadze, że Rohindżowie są jedną z najbardziej prześladowanych mniejszości na świecie i stanowią jedną z największych grup bezpaństwowców oraz że od chwili wejścia w życie w 1982 r. ustawy dotyczącej birmańskiego obywatelstwa są oficjalnie bezpaństwowcami; mając na uwadze, że władze Mjanmy i państwa ościenne nie chcą Rohindżów, mimo że na terytorium niektórych z tych państw przebywają duże grupy uchodźców; mając na uwadze trwające starcia w stanie Arakan; mając na uwadze, że tysiące uchodźców, którzy przedostali się przez granicę do Bangladeszu, potrzebują niezwłocznie pomocy humanitarnej i są przymusowo odsyłani, co stanowi naruszenie prawa międzynarodowego; mając na uwadze, że Rohindżowie uciekają przed polityką kar zbiorowych w stanie Arakan, gdzie siły bezpieczeństwa przeprowadzają masowe ataki odwetowe, według doniesień strzelając do mieszkańców wsi ze śmigłowców bojowych, podpalając domy, przeprowadzając arbitralne aresztowania i gwałcąc kobiety i dziewczęta; mając na uwadze, że dotychczasowa krajowa i międzynarodowa reakcja na naruszanie praw człowieka i kryzys humanitarny dotyczący Rohindżów jest w dużej mierze niewystarczająca i wiele narzędzi służących rozwiązaniu tej kwestii nie zostało jeszcze wykorzystanych;

mając na uwadze, że setki tysięcy tzw. Biharczyków nie było traktowanych jako obywatele Bangladeszu po wojnie o niepodległość Bangladeszu, gdy Pakistan odmówił ich repatriacji; mając jednak na uwadze, że liczne orzeczenia sądowe wydane od 2003 r. potwierdziły, że Biharczycy są obywatelami Bangladeszu; mając na uwadze, że znaczna część Biharczyków wciąż nie jest w pełni zintegrowana ze społeczeństwem Bangladeszu i włączona do programów rozwoju, a wielu z nich nie jest w stanie w pełni korzystać z przysługujących im praw;

mając na uwadze, że w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej przebywa wiele innych grup bezpaństwowców; mając jednak na uwadze, że w ostatnich latach miał miejsce szereg pozytywnych zmian, np. w Indonezji, gdzie zlikwidowano dyskryminację ze względu na płeć w procedurze nabywania obywatelstwa oraz gdzie w 2006 r. zreformowano prawo dotyczące obywatelstwa, tak by migranci z Indonezji, którzy spędzili ponad 5 lat za granicą, nie tracili już obywatelstwa, jeśli skutkuje to bezpaństwowością; w Kambodży, która zniosła opłaty za rejestrację narodzin w ciągu 30 dni od narodzin dziecka; w Wietnamie, gdzie w 2008 r. ułatwiono naturalizację każdej osobie będącej bezpaństwowcem, mieszkającej w Wietnamie od ponad 20 lat; oraz w Tajlandii, gdzie od 2011 r., po reformie prawa dotyczącego obywatelstwa i rejestracji obywateli, obywatelstwo otrzymało 23 000 bezpaństwowców;

Y.	mając na uwadze, że kwestią najwyższej wagi jest pełne przestrzeganie przez rządy i odpowiednie władze wszystkich państw w regionie zasady non-refoulment i udzielanie uchodźcom ochrony, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami tych państw i międzynarodowymi standardami praw człowieka;

Z.	mając na uwadze, że grupy bezpaństwowców powinny mieć dostęp do programów humanitarnych zapewniających pomoc w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji żywieniowej i żywienia;

jest zaniepokojony milionami przypadków bezpaństwowości na całym świecie, w szczególności w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, i wyraża swoją solidarność z bezpaństwowcami;

jest głęboko zaniepokojony sytuacją mniejszości Rohindżów w Mjanmie; jest zbulwersowany doniesieniami na temat masowych naruszeń praw człowieka oraz ciągłych represji i dyskryminacji Rohindżów, a także nieuznawania ich za część społeczeństwa Mjanmy, co wygląda na skoordynowaną kampanię czystki etnicznej; podkreśla, że Rohindżowie zamieszkują terytorium Mjanmy od wielu pokoleń i są w pełni uprawnieni do obywatelstwa Mjanmy, ponieważ posiadali je w przeszłości, jak również do wszelkich praw i obowiązków z tym związanych; nalega, aby rząd i organy Mjanmy przywróciły obywatelstwo Mjanmy mniejszości Rohindżów; ponadto wzywa do natychmiastowego otwarcia stanu Arakan dla organizacji humanitarnych, międzynarodowych obserwatorów, organizacji pozarządowych i dziennikarzy; uważa, że konieczne będzie zorganizowanie bezstronnych dochodzeń w celu pociągnięcia do odpowiedzialności sprawców naruszeń praw człowieka; uważa również, że niezbędne są pilne działania w celu zapobiegania dalszym aktom dyskryminacji, wrogości i przemocy wobec mniejszości oraz podżegania do popełniania takich aktów; oczekuje, że laureatka Pokojowej Nagrody Nobla i Nagrody im. Sacharowa Aung San Suu Kyi wykorzysta różne stanowiska zajmowane przez nią w rządzie Mjanmy, by znaleźć rozwiązanie tego problemu;

ubolewa nad faktem, że status bezpaństwowca jest w niektórych przypadkach wykorzystywany w celu marginalizacji określonych społeczności i pozbawiania ich przynależnych im praw; uważa, że prawne, polityczne i społeczne włączenie mniejszości jest kluczowym elementem przemian demokratycznych oraz że rozwiązanie problemów związanych z bezpaństwowością przyczyniłoby się do większej spójności społecznej i politycznej stabilności;

zwraca uwagę, że bezpaństwowość może doprowadzić do znaczącego kryzysu humanitarnego, i przypomina, że bezpaństwowcy powinni mieć dostęp do programów humanitarnych; podkreśla, że bezpaństwowość często łączy się z brakiem dostępu do kształcenia, usług opieki zdrowotnej, pracy, swobody przemieszczania się i bezpieczeństwa;

jest zaniepokojony brakiem danych dotyczących bezpaństwowości w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, przy czym w krajach takich jak Bhutan, Indie, Nepal i Timor Wschodni dostępnych danych jest bardzo niewiele lub są zupełnie niedostępne; jest ponadto zaniepokojony faktem, że nawet wtedy, gdy ogólne dane liczbowe są dostępne, brak jest zdezagregowanych danych dotyczących na przykład kobiet, dzieci i innych szczególnie wrażliwych grup; zwraca uwagę, że ten deficyt informacji utrudnia opracowanie ukierunkowanych działań, w tym w ramach kampanii UNHCR na rzecz wyeliminowania bezpaństwowości do 2024 r.; zdecydowanie zachęca kraje Azji Południowej i Południowo-Wschodniej do opracowywania wiarygodnych i dostępnych publicznie zdezagregowanych danych dotyczących bezpaństwowości;

zaznacza, że istnieją również pozytywne przykłady, takie jak inicjatywa Filipin z maja 2016 r. dotycząca zaspokojenia zapotrzebowania na dane dotyczące sytuacji dzieci będących bezpaństwowcami w regionie oraz skali tego problemu; apeluje do UE o zaoferowanie współpracy i wsparcia, aby kompleksowo określić problem bezpaństwowości oraz zidentyfikować projekty mające na celu wyeliminowanie bezpaństwowości w regionie;

jest głęboko zaniepokojony, że państwa Brunei, Malezja i Nepal posiadają ustawodawstwo dyskryminujące ze względu na płeć; podkreśla konieczność dokonania przeglądu przepisów dotyczących prawa w zakresie obywatelstwa, w szczególności zawartych w Konwencji o prawach dziecka oraz Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet;

z zadowoleniem przyjmuje pozytywne zmiany w regionie oraz wysiłki podjęte na Filipinach, w Wietnamie i Tajlandii i zachęca kraje w tym regionie do współpracy i dzielenia się dobrymi przykładami i działaniami, aby wyeliminować zjawisko bezpaństwowości w całym regionie;

przypomina o sytuacji po wyeliminowaniu bezpaństwowości w regionie oraz o zasadzie uczestnictwa wynikającej z praw człowieka; wspiera włączanie społeczności dotkniętych problemem bezpaństwowości i byłych bezpaństwowców w projekty i planowanie w zakresie rozwoju; zachęca, aby rządy i projekty w zakresie rozwoju uwzględniały kwestię dyskryminacji po wyeliminowaniu problemu bezpaństwowości w oparciu o art. 4 ust. 1 Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, który ma na celu przyspieszenie faktycznej równości;

10.

uznając suwerenność państw w kwestiach takich jak obywatelstwo, wzywa państwa, w których znajdują się populacje bezpaństwowców, do podjęcia konkretnych kroków w celu rozwiązania problemu bezpaństwowości, zgodnie z zasadami określonymi w konwencjach międzynarodowych ratyfikowanych przez wszystkie te państwa, a w szczególności w Konwencji o prawach dziecka; zwraca uwagę na szereg pozytywnych działań, jakie zostały podjęte w regionie;

11.

nalega, aby rząd Bangladeszu zobowiązał się do realizacji jasnego planu działania umożliwiającego pełne wdrożenie porozumienia pokojowego z Chittagong Hill Tracts z 1997 r., aby w ten sposób umożliwić reintegrację przesiedlonych członków ludności Jumma, którzy mieszkają obecnie w Indiach i są bezpaństwowcami;

12.

zdecydowanie zachęca państwa do wdrożenia klauzuli ochronnej, przewidzianej w Konwencji o ograniczaniu bezpaństwowości z 1961 r., gwarantującej nadanie obywatelstwa osobie urodzonej w danym państwie, której w przeciwnym razie zostałby nadany status bezpaństwowca;

13.

podkreśla związek między bezpaństwowością a podatnością na zagrożenia społeczne i gospodarcze; wzywa rządy państw rozwijających się, by nie dopuszczały do odmowy przyznania obywatelstwa, jego utraty lub pozbawienia z powodów o charakterze dyskryminacyjnym, by przyjęły sprawiedliwe przepisy regulujące kwestię obywatelstwa oraz by wprowadziły dostępne, przystępne cenowo i niedyskryminacyjne procedury dokumentowania przyznawania obywatelstwa;

14.

z zadowoleniem przyjmuje zapisane w konkluzjach Rady w sprawie planu działania UE dotyczącego praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019 zobowiązanie Rady do rozwiązywania kwestii bezpaństwowości w stosunkach z krajami priorytetowymi oraz z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Rady w zacieśnianie relacji z ASEAN; zaleca, aby wysiłki skupiały się na szerszym zakresie niż pojawianie się grup bezpaństwowców w wyniku konfliktów, przesiedleń i rozpadu państw, a także by uwzględnić również inne właściwe aspekty, takie jak bezpaństwowość wynikającą z dyskryminacji oraz braku rejestracji urodzeń lub ewidencji ludności;

15.

przypomina o działaniu zapowiedzianym w Planie działania UE dotyczącym praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019 odnoszącym się do opracowania wspólnych ram między Komisją a Europejską Służbą Działań Zewnętrznych (ESDZ) w celu omawiania z państwami trzecimi problemów związanych z bezpaństwowością; podkreśla, że opracowanie i rozpowszechnienie formalnych ram miałoby fundamentalne znaczenie dla wspierania przez Unię Europejską celu UNHCR dotyczącego wyeliminowania bezpaństwowości do 2024 r.;

16.

wzywa UE do działania na rzecz wypracowania globalnych rozwiązań problemu bezpaństwowości w połączeniu ze specjalnymi strategiami regionalnymi lub lokalnymi, ponieważ uniwersalne podejście nie wystarczy do wyeliminowania zjawiska bezpaństwowości;

17.

uważa, że UE powinna mocniej podkreślać poważny wpływ bezpaństwowości na globalne kwestie, takie jak eliminacja ubóstwa, wdrożenie programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 i celów zrównoważonego rozwoju, wspieranie praw dziecka oraz potrzebę rozwiązania problemu nielegalnej migracji i handlu ludźmi;

18.

wyraża zadowolenie z powodu przyjęcia celu zrównoważonego rozwoju nr 16.9, który przewiduje zagwarantowanie każdej osobie tożsamości prawnej i rejestracji urodzenia; ubolewa jednak, że w programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 bezpaństwowości nie wymieniono wyraźnie ani jako powodu dyskryminacji, ani jako celu dotyczącego ograniczenia ubóstwa; apeluje do UE i jej państw członkowskich o rozważenie możliwości uwzględniania – w ramach realizacji celów zrównoważonego rozwoju – wskaźników dotyczących bezpaństwowości w mechanizmach monitorowania i sprawozdawczości;

19.

podkreśla znaczenie skutecznej strategii komunikacji dotyczącej bezpaństwowości, aby zwiększyć świadomość tego problemu; wzywa UE do zapewnienia obszerniejszej i lepszej komunikacji na temat bezpaństwowości we współpracy z UNHCR oraz za pośrednictwem jej delegacji w odpowiednich państwach trzecich, a także do skupienia się na problemie naruszeń praw człowieka wynikających z bezpaństwowości;

20.

wzywa UE do opracowania kompleksowej strategii dotyczącej bezpaństwowości opartej na dwóch zestawach środków; uważa, że pierwszy zestaw powinien dotyczyć sytuacji wymagających pilnej reakcji, a drugi powinien definiować długoterminowe środki służące wyeliminowaniu bezpaństwowości; uważa, że strategia powinna koncentrować się na ograniczonej liczbie priorytetów oraz że UE powinna przejąć wiodącą rolę w razie sytuacji wymagających pilnej reakcji, aby szerzyć świadomość problemu bezpaństwowości na szczeblu międzynarodowym;

21.

podkreśla, że powinna istnieć możliwość dostosowania kompleksowej strategii UE dotyczącej bezpaństwowości do konkretnych sytuacji, w których znajdują się bezpaństwowcy; podkreśla, że w celu zdefiniowania odpowiednich środków należy wprowadzić rozróżnienie między bezpaństwowością wynikającą z braku zdolności administracyjnych i bezpaństwowością będącą wynikiem dyskryminującej polityki państwa wobec określonych społeczności lub mniejszości;

22.

zaleca, aby państwa członkowskie priorytetowo traktowały wspieranie pozytywnych działań mających na celu rozwiązanie kwestii bezpaństwowości w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, oraz proponuje nowe kompleksowe podejście polityczne obejmujące:

—	zachęcanie państw do przystąpienia do konwencji dotyczących bezpaństwowości poprzez podkreślanie korzyści z nich płynących w dwustronnych kontaktach między parlamentami i ministerstwami oraz na innych szczeblach;

—	pomaganie organom sektorowym ASEAN i SAARC we wspieraniu ich państw członkowskich w dalszym urzeczywistnianiu prawa do obywatelstwa oraz eliminowaniu bezpaństwowości;

—	podkreślanie na wielostronnych forach wartości konwencji dotyczących bezpaństwowości;

—

współpraca z państwami w celu propagowania korzyści płynących z gromadzenia na szczeblu krajowym międzysektorowych, zdezagregowanych i weryfikowalnych danych na temat bezpaństwowców oraz osób z nieokreślonym obywatelstwem, ponieważ identyfikacja bezpaństwowców stanowi dla zainteresowanych państw pierwszy krok w podejmowaniu niezbędnych środków służących eliminacji bezpaństwowości; zgromadzone dane będą następnie wykorzystywane do celów rejestracji, dokumentacji, świadczenia usług publicznych, utrzymania prawa i porządku publicznego oraz planowania rozwoju;

—	konsekwentne podkreślanie, że rejestracja urodzeń powinna być darmowa, bardzo łatwo dostępna i prowadzona na zasadzie niedyskryminacji;

—	konsekwentne podkreślanie, że krajowe systemy zarządzania tożsamością narodową muszą obejmować i zapewniać dokumenty tożsamości dla wszystkich osób na danym terytorium, w tym z grup trudno dostępnych i zmarginalizowanych, którym może zagrażać bezpaństwowość lub brak obywatelstwa;

—	wspieranie krajów Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, aby zapewnić wszystkim dostęp do edukacji, w tym dzieciom będącym bezpaństwowcami, ponieważ bezpaństwowość jest poważną przeszkodą uniemożliwiającą dzieciom korzystanie do równych możliwości kształcenia;

—	promowanie znaczącej roli nowatorskich technologii przez wykorzystywanie programów cyfrowej rejestracji urodzeń, aby usprawnić rejestrację i archiwizację dokumentacji;

—	zajęcie się kwestią treści i stosowania przepisów o obywatelstwie oraz arbitralnego pozbawiania lub odmowy przyznania prawa do obywatelstwa ze względu na pochodzenie etniczne, co stanowi główną przyczynę zjawiska bezpaństwowości w regionie;

—	zachęcanie państw w regionie do uwzględnienia potrzeb kobiet oraz kwestii związanych z przemocą seksualną i przemocą uwarunkowaną płcią w ramach podejścia opartego na prawach człowieka i społecznościach lokalnych, w szczególności w odniesieniu do ofiar handlu ludźmi;

—	uregulowanie kwestii przepisów o obywatelstwie oraz kwestii dyskryminacji ze względu na płeć, ponieważ niektóre państwa utrudniają, a nawet uniemożliwiają matkom przekazywanie obywatelstwa dzieciom;

—	dopilnowanie, aby wszelkie projekty rozwojowe oraz pomoc humanitarna finansowane przez UE były zorganizowane w taki sposób, aby w stosownych przypadkach obejmowały problem bezpaństwowości;

—

budowanie zdolności odpowiednich instytucji i podmiotów UE do zrozumienia i oceny problemu bezpaństwowości, a także tworzenia programów i sprawozdań w tym zakresie, a także wprowadzenie regularnych procedur sprawozdawczych w odniesieniu do osiągnięć UE w zwalczaniu zjawiska bezpaństwowości, w tym przez włączenie części dotyczącej bezpaństwowości do corocznego sprawozdania UE na temat praw człowieka i demokracji na świecie;

—

dopilnowanie, aby bezpaństwowość, przynależność państwowa i obywatelstwo były odpowiednio ujęte w strategiach państwowych w zakresie praw człowieka i demokracji oraz aby te ostatnie opierały się na zasadzie, że wszyscy, niezależnie od płci, rasy, koloru skóry, wyznania lub religii, kraju pochodzenia lub przynależności do mniejszości narodowej lub etnicznej, mają prawo do obywatelstwa; poruszanie kwestii bezpaństwowości podczas każdego dialogu politycznego i dotyczącego praw człowieka z zainteresowanymi państwami;

—	opracowanie wytycznych UE w dziedzinie praw człowieka dotyczących bezpaństwowości, aby zapewnić konkretne i wymierne cele w zakresie działań UE ukierunkowanych na wyeliminowanie zjawiska bezpaństwowości na świecie;

—	intensyfikację dialogu na temat bezpaństwowości w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej z odpowiednimi organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi oraz z krajami sąsiadującymi z krajami Azji Południowej i Południowo-Wschodniej i z innymi aktywnymi państwami w regionie;

—	zadbanie o to, by w stosownych przypadkach uczestnicy misji obserwacji wyborów mieli świadomość występowania problemu bezpaństwowości;

—	podkreślanie konieczności umocnienia regionalnych organów zajmujących się prawami człowieka, aby odgrywały aktywniejszą rolę w identyfikowaniu i eliminowaniu bezpaństwowości;

—

przeznaczanie w budżetach Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju, Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka odpowiednich funduszy na rzecz organizacji pozarządowych i innych organizacji, których celem jest dotarcie do społeczności bezpaństwowców; promowanie partnerstwa między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i społecznościami bezpaństwowców, aby umożliwić im walkę o swe prawa;

—	wspieranie koordynacji między krajami w celu przeciwdziałania bezpaństwowości, zwłaszcza w sytuacji, gdy ma ona skutki transgraniczne, w tym wymiana najlepszych praktyk w zakresie wdrażania norm międzynarodowych dotyczących zwalczania zjawiska bezpaństwowości;

—

podejmowanie działań następczych, takich jak zwiększanie świadomości i wsparcie techniczne dla administracji publicznej, jako środków budowania zdolności, również na szczeblu lokalnym, w przypadkach, gdy konieczne jest wdrożenie w praktyce wprowadzonych już korzystnych zmian, np. w Tajlandii, na Filipinach, w Wietnamie i Bangladeszu, gdzie przywrócono Biharczykom obywatelstwo, w tym prawa wyborcze;

23.

wzywa rządy Brunei, Malezji i Nepalu do zwalczania przejawów dyskryminacji ze względu na płeć, które występują w przepisach dotyczących obywatelstwa tych krajów, a także do wspierania prawa dzieci do obywatelstwa;

24.

zwraca uwagę na związek między bezpaństwowością a przymusowym wysiedleniem, zwłaszcza w regionach dotkniętych konfliktami; przypomina, że co najmniej 1,5 mln bezpaństwowców na świecie stanowią uchodźcy lub byli uchodźcy, a wśród nich znajduje się wiele młodych kobiet i dziewcząt;

25.

przypomina, że bezpaństwowość na świecie jest w dużej mierze niezbadana i niedostatecznie zgłaszana, a istniejące dane opierają się na różnych definicjach; wzywa społeczność międzynarodową do przyjęcia jednolitej definicji oraz rozwiązania kwestii gromadzenia niewystarczających danych w celu zbadania zjawiska bezpaństwowości w krajach rozwijających się, w szczególności poprzez udzielanie pomocy władzom lokalnym z myślą o stosowaniu odpowiednich metod obliczania liczby bezpaństwowców, identyfikowania ich i rejestrowania, a także w celu poprawy zdolności statystycznych tych państw;

26.

zwraca się do Komisji o rozpoczęcie wymiany dobrych praktyk między państwami członkowskimi, zachęca do aktywnej koordynacji krajowych punktów kontaktowych dla bezpaństwowców i z zadowoleniem przyjmuje kampanię #IBelong;

27.

podkreśla kluczową rolę Konwencji dotyczącej statusu bezpaństwowców z 1954 r. i Konwencji o ograniczaniu bezpaństwowości z 1961 r., które wymagają stworzenia ram prawnych służących identyfikacji i ochrony bezpaństwowców, a także zapobiegania bezpaństwowości, oraz mogą stanowić ważny punkt wyjścia dla państw chcących poczynić postępy w rozwiązywaniu problemu bezpaństwowości;

28.

wyraża zadowolenie ze wsparcia, jakiego UE udziela bezpaństwowcom w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej przy pomocy różnych instrumentów, oraz zachęca Unię do dalszego zajmowania się wpływem bezpaństwowości na rozwój, pokój i stabilność w ramach swoich programów współpracy rozwojowej oraz – w szerszym kontekście – prowadzonych przez nią działań zewnętrznych;

29.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, a także rządom państw członkowskich.

(1) http://www.unhcr.org/excom/exconc/453497302/conclusion-identification-prevention-reduction-statelessness-protection.html

(2) http://www.unhcr.org/protection/statelessness/54621bf49/global-action-plan-end-statelessness-2014-2024.html

(3) http://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/vienna.pdf

(4) http://www.refworld.org/docid/54620fb54.html

(5) http://www.asean.org/wp-content/uploads/images/ASEAN_RTK_2014/6_AHRD_Booklet.pdf

(6) https://ec.europa.eu/anti-trafficking/sites/antitrafficking/files/council_conclusions_on_the_action_plan_on_human_rights_and_democracy_2015_-_2019.pdf

(7) https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/131181.pdf

(8) http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2015/12/04-council-adopts-conclusions-on-statelessness/

(9) http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2016/06/20-fac-conclusions-myanmar-burma/

(10) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0404.

(11) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0316.

(12) Dz.U. C 316 z 30.8.2016, s. 141.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/25

P8_TA(2017)0248

Transgraniczne łączenia i podziały spółek

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie transgranicznych łączeń i podziałów spółek (2016/2065(INI))

(2018/C 331/04)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając artykuły 49, 54 i 153 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—	uwzględniając szóstą dyrektywę Rady 82/891/EWG z dnia 17 grudnia 1982 r. opartą na art. 54 ust. 3 lit. g) Traktatu, dotyczącą podziału spółek akcyjnych (1),

—	uwzględniając dyrektywę 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych (2),

—	uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (3),

—	uwzględniając dyrektywę Rady 2001/86/WE z dnia 8 października 2001 r. uzupełniającą statut spółki europejskiej w odniesieniu do uczestnictwa pracowników (4),

—	uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/14/WE z dnia 11 marca 2002 r. ustanawiającą ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej (5),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 grudnia 2012 r., zatytułowany: „Plan działania: Europejskie prawo spółek i ład korporacyjny – nowoczesne ramy prawne na rzecz bardziej zaangażowanych udziałowców i zrównoważonych przedsiębiorstw” (COM(2012)0740),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie przyszłości europejskiego prawa spółek (6),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2009 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie transgranicznego przenoszenia siedzib spółek (7),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 października 2016 r. zatytułowany „Budowanie sprawiedliwego, konkurencyjnego i stabilnego systemu opodatkowania osób prawnych w UE” (COM(2016)0682),

—

uwzględniając wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w dziedzinie swobody przedsiębiorczości, w szczególności w sprawach: SEVIC Systems AG (8), Cadbury Schweppes plc i Cadbury Schweppes Overseas Ltd przeciwko Commissioners of Inland Revenue (9) , CARTESIO Oktató és Szolgáltató bt. (10) , VALE Építési kft. (11), A Finanz AG przeciwko Sparkassen Versicherung AG Vienna Insurance Group (12), Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam przeciwko Inspire Art Ltd. (13), Überseering BV przeciwko Nordic Construction Company Baumanagement GmbH (NCC) (14), Centros Ltd przeciwko Erhvervs- og Selskabsstyrelsen (15), oraz The Queen przeciwko H. M. Treasury and Commissioners of Inland Revenue, ex parte Daily Mail and General Trust plc. (16),

—	uwzględniając sporządzone przez Komisję w październiku 2015 r. podsumowanie odpowiedzi udzielonych w ramach publicznych konsultacji w sprawie transgranicznych łączeń i podziałów spółek, prowadzonych w dniach 8 września 2014 r. – 2 lutego 2015 r. (17),

—

uwzględniając opracowaną w czerwcu 2016 r. przez Departament Tematyczny C Parlamentu Europejskiego analizę dotyczącą praw obywatelskich i spraw konstytucyjnych pt. „Cross-border mergers and divisions, transfers of seat: is there a need to legislate?” (18) [Transgraniczne łączenia i podziały spółek, przenoszenie siedziby: czy trzeba stanowić prawo?],

—	uwzględniając opracowaną w grudniu 2016 r. przez Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego analizę „Ex-post analysis of the EU framework in the area of Cross-border mergers and divisions” (19) [Analiza ex-post przepisów UE w dziedzinie transgranicznych łączeń i podziałów spółek],

—	uwzględniając program prac Komisji na rok 2017 „Na rzecz Europy, która chroni, wspiera i broni” oraz jego rozdział 2 punkt 4 (COM(2016)0710),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A8-0190/2017),

A.	mając na uwadze ważne skutki kompleksowej reformy prawa spółek dla konkurencyjności Europy, a także przeszkody stojące na drodze do pełnego wdrożenia dyrektywy w sprawie transgranicznych łączeń spółek;

B.	mając na uwadze, że transgraniczne podziały spółek nie są jeszcze przedmiotem wspólnych przepisów mając na uwadze, że obecna sytuacja zawiera oczywiste trudności proceduralne, administracyjne i finansowe dla zainteresowanych przedsiębiorstw, a także ryzyko nadużyć i dumpingu;

C.	mając na uwadze, że Parlament zdecydowanie i stale wzywa do wprowadzenia europejskich przepisów w sprawie transgranicznego przenoszenia siedzib spółek; mając na uwadze, że większość zainteresowanych podmiotów szeroko popiera postulaty Parlamentu;

D.	mając na uwadze, że dla większej mobilności spółek w UE istotne jest, aby istniały wspólne ramy prawne dotyczące operacji w zakresie łączeń, podziałów i przeniesień spółek;

E.	mając na uwadze, że nie we wszystkich państwach członkowskich, w których miały miejsce transgraniczne łączenia i podziały spółek lub przeniesienia siedziby, obowiązują przepisy dające pracownikom prawa w obszarze konsultacji, informacji i współdecyzji;

mając na uwadze, że przeniesienie siedziby statutowej nie powinno służyć obchodzeniu przepisów prawnych, socjalnych i podatkowych obowiązujących w Unii Europejskiej i państwach członkowskich pochodzenia, lecz raczej powinno mieć na celu opracowanie jednolitych ram prawnych zapewniających maksymalną przejrzystość i uproszczenie procedur, a także zwalczających nadużycia podatkowe;

mając na uwadze, że odnośny dorobek prawny UE przewiduje szeroki zbiór praw pracowniczych w zakresie informacji, konsultacji i uczestnictwa; mając na uwadze, że dyrektywa 2009/38/WE (20) oraz dyrektywa 2005/56/WE gwarantują uczestnictwo pracowników transgranicznych oraz określają zasadę praw wcześniej istniejących; mając na uwadze, że uważa się, iż te prawa pracownicze powinny być chronione również w przypadku przeniesienia siedziby;

mające na uwadze, że wszelkie nowe inicjatywy w zakresie europejskiego prawa spółek powinny opierać się na dogłębnej ocenie obowiązujących form krajowego prawa spółek, na odnośnych wyrokach TSUE w sprawie transgranicznej mobilności spółek oraz na ocenach wpływu odzwierciedlających interesy wszystkich zainteresowanych podmiotów, w tym akcjonariuszy, wierzycieli, inwestorów i pracowników, przy zapewnieniu przestrzegania zasad pomocniczości i proporcjonalności;

Kwestie przekrojowe

podkreśla znaczenie opracowania ram prawnych, które kompleksowo uregulują mobilność spółek na szczeblu europejskim, aby uprościć procedury i wymogi dotyczące przenoszenia, podziału i łączenia spółek, a także uniknąć nadużyć i fikcyjnego przenoszenia mającego na celu dumping socjalny lub podatkowy;

apeluje do Komisji o zwrócenie uwagi na wyniki konsultacji publicznych prowadzanych od 8 września 2014 r. do 2 lutego 2015 r. w sprawie ewentualnej zmiany dyrektywy 2005/56/WE oraz ewentualnego wprowadzenia przepisów regulujących transgraniczne podziały spółek; przypomina, że wyniki konsultacji ujawniły zgodność co do priorytetów regulacyjnych w dziedzinie transgranicznych łączeń i podziałów spółek z myślą o pobudzeniu rynku wewnętrznego i wspieraniu praw pracowniczych;

uważa, że ważne jest, aby przyszłe wnioski ustawodawcze dotyczące mobilności spółek przewidywały maksymalną harmonizację – szczególnie w odniesieniu do standardów proceduralnych, praw podmiotów zarządzających spółką, a zwłaszcza mniejszych podmiotów, a także rozszerzenia obowiązywania na wszystkie podmioty określone jako spółki w rozumieniu art. 54 TFUE – w połączeniu z innymi normami sektorowymi, takimi jak przepisy dotyczące praw pracowniczych;

uważa, że nowe przepisy dotyczące łączeń, podziałów i przenoszenia siedzib powinny ułatwiać mobilność spółek w Unii, z uwzględnieniem ich potrzeb biznesowych w zakresie restrukturyzacji w celu lepszego wykorzystywania możliwości rynku wewnętrznego oraz ułatwienia swobody organizacji spółek przy należytym uwzględnieniu praw pracowników do bycia reprezentowanymi; zwraca w związku z tym uwagę na znaczenie usunięcia przeszkód związanych z kolizją jurysdykcji przepisów przy określaniu krajowego prawa właściwego; uważa, że kwestię ochrony praw pracowniczych można by rozwiązać w drodze różnych aktów prawnych UE, zwłaszcza w drodze wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie minimalnych standardów dla pracowników oraz w sprawie uczestnictwa pracowników w spółkach o formach przewidzianych w prawie europejskim i w utworzonych na mocy prawa europejskiego zarządach spółek;

Łączenia transgraniczne

podkreśla pozytywne skutki dyrektywy 2005/56/WE w sprawie transgranicznego łączenia spółek kapitałowych, która ułatwiła transgraniczne łączenie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w Unii Europejskiej – jak pokazują oficjalne liczby świadczące o znaczącym wzroście liczby transgranicznych połączeń w ostatnich latach – i ograniczyła koszty operacyjne i procedury administracyjne związane z tymi działaniami;

uważa, że konieczne jest przeprowadzenie przeglądu dyrektywy 2005/56/WE, aby poprawić jej wdrażanie i uwzględnić niedawny rozwój sytuacji w orzecznictwie TSUE dotyczącym swobody przedsiębiorczości, a także w europejskim prawie spółek; uważa, że przyszły wniosek ustawodawczy w sprawie zmiany dyrektywy 2005/56/WE powinien zawierać nowy zestaw przepisów regulujących podziały spółek i określać wytyczne w sprawie przyszłych przepisów dotyczących mobilności przedsiębiorstw;

apeluje do Komisji o uwzględnienie wyników konsultacji z października 2015 r., które ujawniły zwłaszcza konieczność maksymalnej harmonizacji kryteriów regulujących skutki łączeń spółek dla poszczególnych podmiotów przedsiębiorstwa;

uważa, że priorytetem powinno być opracowanie dla szeregu podmiotów i kategorii zarządzających przedsiębiorstwem ogółu dalej posuniętych zasad, które należy także powielić w odniesieniu do przyszłych wspólnych wzorców transgranicznych podziałów i przeniesień siedzib spółek; jest zdania, że zasadnicze znaczenie ma uproszczenie procedur transgranicznego łączenia spółek dzięki bardziej zrozumiałemu określeniu standardów dotyczących dokumentacji prawnej – począwszy od kwestii związanych z informowaniem akcjonariuszy oraz gromadzeniem dokumentów dotyczących łączenia – i nowym praktykom digitalizacji, pod warunkiem że utrzymane zostaną podstawowe standardy i wymogi proceduralne określone w dyrektywie 2005/56/WE (w tym wydawanie uprzedniego zaświadczenia oraz badanie zgodności z prawem na podstawie art. 10 i 11 tej dyrektywy), a także pod warunkiem ochrony takich kwestii dotyczących interesu publicznego, jak pewność prawa i rzetelność rejestrów handlowych;

wyraża nadzieję, że nowe przepisy w dziedzinie praw pracowniczych zostaną określone w taki sposób, żeby uniemożliwić wykorzystywanie przez niektóre przedsiębiorstwa dyrektywy w sprawie transgranicznych łączeń spółek tylko do celów przeniesienia siedziby statutowej z powodów nadużyć podatkowych, socjalnych lub prawnych; podkreśla znaczenie unikania niejednoznaczności w nakładaniu krajowych kar za nieprzestrzeganie przepisów w dziedzinie praw pracowniczych;

10.

uważa, że istotne znaczenie ma wprowadzenie ulepszeń w niektórych podstawowych kwestiach:

—	zarządzanie aktywami i zobowiązaniami;

—	sposób oceny aktywów;

—	przepisy dotyczące ochrony wierzycieli;

—	data rozpoczęcia biegu okresu ochrony wierzycieli i jego długość, zgodnie z zasadą przyznania kompetencji zgromadzeniu ogólnemu;

—	przekazywanie informacji o spółce, za pośrednictwem wzajemnie połączonych i znormalizowanych rejestrów handlowych państw członkowskich;

—	prawa akcjonariuszy mniejszościowych;

—	opracowanie minimalnych standardów w dziedzinie informowania pracowników, a także zasięgania ich opinii i udziału w podejmowaniu decyzji;

—	pewne szczególne wyjątki od wymogów proceduralnych;

11.

przywiązuje dużą wagę do ochrony niektórych praw akcjonariuszy mniejszościowych, takich jak prawo do wszczęcia śledztwa w sprawie łączenia, prawo do odszkodowania w przypadku opuszczenia spółki z powodu sprzeciwu wobec łączenia, a także prawo do kwestionowania adekwatności kursu wymiany;

12.

popiera możliwość wprowadzenia przyspieszonych procedur transgranicznych w przypadku zgody wszystkich akcjonariuszy, braku pracowników lub braku jakichkolwiek skutków dla wierzycieli;

Podziały transgraniczne

13.

przypomina, że dyrektywa 82/891/EWG reguluje wyłącznie podziały spółek w obrębie danego państwa członkowskiego; przyjmuje do wiadomości fakt, że pomimo iż konkretne przypadki podziałów spółek pomiędzy kilka państw członkowskich są rzadsze, co stwierdzono w konsultacjach przeprowadzonych przez Komisję w 2015 r., liczby dotyczące podziałów krajowych pokazują, że istnieje rzeczywista potrzeba opracowania specjalnych ram UE dotyczących transgranicznych podziałów spółek; podkreśla, że każda nowa dyrektywa nie powinna być wykorzystywana jako formalny instrument służący dokonywaniu podziałów w przedsiębiorstwie w celu wyboru państwa pod kątem własnego interesu dla uniknięcia obowiązków prawnych wynikających z prawa krajowego;

14.

apeluje do Komisji o rozważenie znacznych skutków gospodarczych, jakie mogłyby spowodować przepisy w sprawie transgranicznych podziałów spółek, takich jak uproszczenie struktury organizacyjnej, większa zdolność adaptacyjna, nowe możliwości na rynku wewnętrznym;

15.

stwierdza długotrwałość i złożoność procedur koniecznych do dokonania transgranicznych podziałów spółek obecnie, które na ogół są wdrażane dwuetapowo: najpierw podział krajowy, a następnie łączenie transgraniczne; jest przekonany, że wprowadzenie zharmonizowanych na szczeblu UE norm w dziedzinie transgranicznych podziałów spółek doprowadziłoby do uproszczenia operacji oraz zmniejszenia kosztów i czasochłonności procedur;

16.

zwraca uwagę na znaczenie usunięcia przeszkód związanych z kolizją jurysdykcji przepisów przy określaniu krajowego prawa właściwego;

17.

przypomina, że w niektórych państwach członkowskich nie istnieją krajowe przepisy ad hoc dotyczące sposobu przeprowadzania transgranicznego podziału spółki;

18.

uważa, że przyszła inicjatywa ustawodawcza dotycząca transgranicznych podziałów spółek powinna się opierać na zasadach i wymogach zawartych w dyrektywie w sprawie transgranicznych łączeń spółek:

—	kwestie proceduralne i uproszczenia, obejmujące wszystkie główne obecnie praktykowane formy podziałów spółek (takie jak split-up, spin-off i hive-down);

—	prawa wierzycieli i akcjonariuszy mniejszościowych, przy jednoczesnym potwierdzeniu zasad ochrony i skuteczności;

—	zgodność ze standardami dotyczącymi udziału i reprezentacji oraz ochrony pracowników w celu zwiększenia ochrony pracowników, w szczególności przed dumpingiem socjalnym;

—	kwestie rachunkowe;

—	aktywa i zobowiązania;

—	harmonizacja norm i procedur, np. w odniesieniu do praw związanych z akcjami, wymogów rejestracji i komunikowania między rejestrami spółek, daty zakończenia transakcji, minimalnej treści warunków podziału, zasady większości, organu uprawnionego do monitorowania zgodności i legalności transakcji;

o o

19.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu.

(1) Dz.U. L 378 z 31.12.1982, s. 47.

(2) Dz.U. L 310 z 25.11.2005, s. 1.

(3) Dz.U. L 294 z 10.11.2001, s. 1.

(4) Dz.U. L 294 z 10.11.2001, s. 22.

(5) Dz.U. L 80 z 23.3.2002, s. 29.

(6) Dz.U. C 332 E z 15.11.2013, s. 78.

(7) Dz.U. C 87 E z 1.4.2010, s. 5.

(8) Sprawa C-411/03, SEVIC Systems AG, 13.12.2005, ECLI:EU:C:2005:762.

(9) Sprawa C-196/04, Cadbury SchweppesOverseas Ltd przeciwko Commissioners of Inland Revenue, 12.9.2006, ECLI:EU:C:2006:544.

(10) Sprawa C-210/06, CARTESIO Oktató és Szolgáltató bt., 16.12.2008, ECLI:EU:C:2008:723.

(11) Sprawa C-378/10, VALE Építési kft., 12.7.2012, ECLI:EU:C:2012:440.

(12) Sprawa C-483/14, KA Finanz AG przeciwko Sparkassen Versicherung AG Vienna Insurance Group, 7.4.2016, ECLI:EU:C:2016:205.

(13) Sprawa C-167/01, Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam przeciwko Inspire Art Ltd., 30.9.2003, ECLI:EU:C:2003:512.

(14) Sprawa C-208/00, Überseering BV przeciwko Nordic Construction Company Baumanagement GmbH (NCC), 5.11.2002, ECLI:EU:C:2002:632.

(15) Sprawa C-212/97, Centros Ltd przeciwko Erhvervs- og Selskabsstyrelsen, 9.3.1999, ECLI:EU:C:1999:126.

(16) Sprawa C81/87, The Queen przeciwko H. M. Treasury and Commissioners of Inland Revenue, ex parte Daily Mail and General Trust plc., 27.09.1988, ECLI:EU:C:1988:456.

(17) http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2014/cross-border-mergers-divisions/docs/summary-of-responses_en.pdf

(18) PE 556.960, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/556960/IPOL_STU(2016)556960_EN.pdf

(19) PE 593.796,

(20) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/38/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiej rady zakładowej lub trybu informowania pracowników i konsultowania się z nimi w przedsiębiorstwach lub w grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym. (Dz.U. L 122 z 16.5.2009, s. 28).

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/30

P8_TA(2017)0253

Przegląd wdrażania programu „Horyzont 2020”

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie przeglądu wdrażania programu „Horyzont 2020” w celu dokonania jego okresowej oceny oraz przygotowania wniosku dotyczącego 9. programu ramowego (2016/2147(INI))

(2018/C 331/05)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) (1),

—	uwzględniając rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1314/2013 z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie programu badawczo-szkoleniowego Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (2014–2018) uzupełniającego „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające zasady uczestnictwa i upowszechniania dla programu „Horyzont 2020” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) (3),

—	uwzględniając decyzję Rady 2013/743/EU z dnia 3 grudnia 2013 r. ustanawiającą program szczegółowy wdrażający program „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014-2020) (4),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1292/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 294/2008 ustanawiającego Europejski Instytut Innowacji i Technologii (5),

—	uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1312/2013/UE z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie strategicznego planu innowacji Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT) wkład EIT w bardziej innowacyjną Europę (6),

—	uwzględniając rozporządzenia Rady (UE) nr 557/2014, 558/2014, 559/2014, 560/2014 i 561/2014 z dnia 6 maja 2014 r. (7) i rozporządzenia Rady (UE) nr 642/2014 (8) i 721/2014 (9) z dnia 16 czerwca 2014 r. w sprawie ustanowienia wspólnych przedsięwzięć finansowanych w ramach programu „Horyzont 2020”,

—	uwzględniając decyzje Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 553/2014/UE, 554/2014/UE, 555/2014/UE i 556/2014/UE z dnia 15 maja 2014 r. (10) ustanawiające na mocy art. 185 partnerstwa publiczno-publiczne finansowane w ramach programu „Horyzont 2020”,

—	uwzględniając dokumenty tematyczne z dnia 3 lutego 2017 r. dla grupy wysokiego szczebla dotyczące maksymalizacji wpływu programów UE w zakresie badań naukowych i innowacji (11),

—	uwzględniając sprawozdania Komisji w zakresie monitorowania programu „Horyzont 2020” z 2014 r. i 2015 r.,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego zatytułowane „Europejska przestrzeń badawcza: czas na wdrożenie i monitorowanie postępów” (COM(2017)0035),

—	uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów zatytułowany „Europejski plan działań w sektorze obrony” (COM(2016)0950),

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów zatytułowane „Realizacja strategii współpracy międzynarodowej w dziedzinie badań naukowych i innowacji” (COM(2016)0657),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-społecznego i Komitetu Regionów zatytułowany „Europejska inicjatywa dotycząca przetwarzania w chmurze – budowanie w Europie konkurencyjnej gospodarki opartej na danych i wiedzy” (COM(2016)0178) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0106),

—	uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie odpowiedzi na sprawozdanie grupy ekspertów wysokiego szczebla z oceny ex-post siódmego programu ramowego (COM(2016)0005),

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady zatytułowane „Sprawozdanie roczne z działalności Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i rozwoju technologicznego w 2014 r.” (COM(2015)0401),

—	uwzględniając sprawozdania Komisji za lata 2014 i 2015 pt. „Włączenie nauk społecznych i humanistycznych do programu »Horyzont 2020«: uczestnicy, budżet i dyscypliny naukowe”,

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji zatytułowany „Lepsze stanowienie prawa z myślą o inwestycjach wykorzystujących innowacje na szczeblu UE” (SWD(2015)0298),

—	uwzględniając komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego zatytułowany „Europejska przestrzeń badawcza: Sprawozdanie z postępu prac za 2014 r.” (COM(2014)0575),

—	uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowany „Badania naukowe i innowacje jako źródło ponownego wzrostu gospodarczego” (COM(2014)0339),

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji zatytułowany „Drugie sprawozdanie o sytuacji w zakresie kształcenia i szkolenia w dziedzinie energii jądrowej w Unii Europejskiej” (SWD(2014)0299),

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji zatytułowany „Projekty modelowe FET: nowatorskie podejście partnerskie do podejmowania wielkich wyzwań naukowych i pobudzenia innowacji w Europie” (SWD(2014)0283),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowane „Druga ocena okresowa wspólnego przedsiębiorstwa »CZYSTE NIEBO«, wspólnego przedsiębiorstwa na rzecz TECHNOLOGII OGNIW PALIWOWYCH I TECHNOLOGII WODOROWYCH i wspólnego przedsiębiorstwa na rzecz INICJATYWY W ZAKRESIE LEKÓW INNOWACYJNYCH na rzecz realizacji wspólnych inicjatyw technologicznych” (COM(2014)0252),

—	uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego na temat roli i wpływu WIT oraz PPP na realizację programu „Horyzont 2020” na rzecz zrównoważonych przemian w przemyśle (12),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie europejskiej inicjatywy przetwarzania w chmurze (13),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie funduszy unijnych na rzecz równouprawnienia płci (14),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie synergii na rzecz innowacyjności: europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, program „Horyzont 2020” oraz inne europejskie fundusze i programy unijne na rzecz innowacji (15),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie polityki spójności i strategii dotyczących badań naukowych i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3) (16),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, a także opinie Komisji Budżetowej, Komisji Rozwoju Regionalnego oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0209/2017),

A.	mając na uwadze, że program „Horyzont 2020” jest największym zarządzanym centralnie unijnym programem badań naukowych i innowacji oraz największym na świecie programem badań naukowych i innowacji finansowanym ze środków publicznych;

mając na uwadze, że negocjując program „Horyzont 2020” i obecne wieloletnie ramy finansowe (WRF), Parlament wnioskował o 100 mld EUR, a nie o uzgodnione początkowo 77 mld EUR; mając na uwadze, że budżet wydaje się bardzo ograniczony, jeśli program „Horyzont 2020” ma w pełni wykorzystać potencjał w zakresie doskonałości i adekwatnie odpowiadać na wyzwania społeczne, przed którymi staje obecnie społeczeństwo europejskie i światowe;

mając na uwadze, że sprawozdanie grupy wysokiego szczebla dotyczące maksymalizacji wpływu programów UE w zakresie badań naukowych i innowacji oraz ocena okresowa zaplanowana na trzeci kwartał 2017 r. stworzą podstawy dla struktury i treści 9. programu ramowego, w sprawie którego opublikowany zostanie wniosek w pierwszej połowie 2018 r.;

mając na uwadze, że kryzys gospodarczy i finansowy był decydującym czynnikiem w kształtowaniu programu „Horyzont 2020”; mając na uwadze, że pojawiające się wyzwania, nowe wzorce polityczne i społeczno-gospodarcze oraz utrzymujące się globalne tendencje prawdopodobnie ukształtują kolejny program ramowy;

E.	mając na uwadze, że program ramowy musi opierać się na wartościach europejskich, niezależności naukowej, otwartości, różnorodności, wysokich europejskich standardach etycznych, spójności społecznej i równym dostępie obywateli do zapewnianych w ramach programu rozwiązań i odpowiedzi;

mając na uwadze, że inwestycje w badania naukowe i rozwój mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju gospodarczo-społecznego Europy i jej globalnej konkurencyjności; mając na uwadze, że znaczenie doskonałej bazy naukowej dla wspierania innowacji i długoterminowych przewag konkurencyjnych musi zostać odzwierciedlone w finansowaniu 9. programu ramowego;

Struktura, filozofia i wdrażanie programu „Horyzont 2020”

uważa, że po ponad trzech latach od uruchomienia programu „Horyzont 2020” nadszedł czas, aby Parlament określił swoje stanowisko na temat oceny okresowej i wizję przyszłego 9. programu ramowego;

przypomina, że celem programu „Horyzont 2020” jest wniesienie wkładu w budowanie społeczeństwa i gospodarki opartych na wiedzy i innowacjach, a także wzmocnienie bazy naukowej i technologicznej, a ostatecznie konkurencyjności Europy, przez wykorzystywanie dodatkowych krajowych funduszy – zarówno publicznych, jak i prywatnych – na badania naukowe i rozwój oraz przez wspieranie osiągania celu 3 % PKB na badania naukowe i rozwój do roku 2020; ubolewa, że UE zainwestowała w badania naukowe i rozwój tylko 2,03 % PKB w 2015 r., przy poszczególnych wielkościach dla różnych państw mieszczących się w zakresie od 0,46 % do 3,26 % (17), podczas gdy wydatki na badania naukowe i rozwój głównych konkurentów globalnych przewyższają kwoty przeznaczane na ten cel przez UE;

przypomina, że europejska przestrzeń badawcza (EPB) stoi w obliczu bezpośredniej konkurencji ze strony regionów osiągających najlepsze na świecie wyniki badawcze oraz że wzmocnienie EPB stanowi zatem zbiorowy europejski obowiązek; zachęca odnośne państwa członkowskie do odpowiedniego przyczynienia się do osiągnięcia celu 3 % PKB UE na badania naukowe i rozwój; zauważa, że ogólny wzrost o 3 % przyniósłby dodatkowo ponad 100 mld EUR rocznie na badania naukowe i innowacje w Europie;

podkreśla, że ocena 7. programu ramowego i monitorowanie programu „Horyzont 2020” wskazują na sukces unijnego programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji oraz na fakt, że wnosi on do UE wyraźną wartość dodaną (18); uznaje, że nadal istnieje wiele możliwości udoskonalenia programu ramowego i przyszłych programów;

uważa, że sukces wynika z wielodyscyplinarnego otoczenia opartego na współpracy oraz wymogów dotyczących doskonałości i wpływu;

rozumie, że program ramowy ma stworzyć zachętę do udziału przemysłu w celu zwiększenia wydatków przemysłu na badania naukowe i rozwój (19); zauważa, że poziom uczestnictwa przemysłu, w tym MŚP, jest znacząco wyższy niż w 7. programie ramowym; przypomina jednak, że – przeciętnie biorąc – przemysł zwiększył swój udział w wydatkach na badania naukowe i rozwój w mniejszym stopniu, niż zostało to uzgodnione w konkluzjach ze szczytu Rady w Barcelonie (20) a; zwraca się do Komisji o ocenę europejskiej wartości dodanej i znaczenia dla interesu publicznego finansowania instrumentów stymulowanych przez przemysł, takich jak wspólne inicjatywy technologiczne (WIT) (21), a także spójności i przejrzystości wszystkich wspólnych inicjatyw (22);

zauważa, że budżet programu, zarządzanie programem i jego wdrażanie rozkłada się na ponad 20 różnych organów unijnych; zastanawia się, czy nie powoduje to nadmiernych wysiłków w zakresie koordynacji, złożoności administracyjnej i powielania działań; wzywa Komisję do podjęcia prac nad usprawnieniami i uproszczeniami w tym zakresie;

zauważa, że filary 2 i 3 koncentrują się głównie na wyższych poziomach gotowości technologicznej (TRL), co mogłoby ograniczyć przyszłe absorbowanie przełomowych innowacji, które oczekują jeszcze na wdrożenie w ramach projektów badawczych o niższych poziomach gotowości technologicznej; apeluje o zachowanie ostrożnej równowagi w odniesieniu do TRL w celu wspierania całego łańcucha wartości; uważa, że poziomy gotowości technologicznej mogą wykluczać inne niż technologiczne formy innowacji tworzone w ramach badań podstawowych i stosowanych, w szczególności nauk społecznych i humanistycznych;

apeluje do Komisji o zapewnienie zrównoważonego zestawu małych, średnich i dużych projektów; zauważa, że średni budżet dla projektów zwiększył się w ramach programu „Horyzont 2020” oraz że większe projekty są bardziej uciążliwe pod względem przygotowania wniosku i zarządzania projektem, co faworyzuje uczestników posiadających większe doświadczenie z programami ramowymi, stwarza bariery dla nowych podmiotów i skupia środki finansowe w rękach ograniczonej liczby instytucji;

Budżet

10.

podkreśla, że obecny alarmująco niski wskaźnik sukcesu wynoszący mniej niż 14 % (23) odzwierciedla negatywną tendencję w porównaniu z 7. programem ramowym; podkreśla, że nadmiar wniosków uniemożliwia udzielenie wsparcia finansowego dużej liczbie wniosków o wysokiej jakości i ubolewa, że cięcia dokonane przez Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) pogłębiły ten problem; apeluje do Komisji o unikanie dokonywania dalszych cięć w budżecie programu „Horyzont 2020”;

11.

podkreśla ograniczenia budżetowe, jakich doświadczają unijne programy ramowe w zakresie badań naukowych i innowacji; wyraża ubolewanie z powodu niekorzystnego wpływu kryzysu płatności w budżecie UE na realizację programu w pierwszych latach obecnych WRF; zauważa, między innymi, sztuczne opóźnienie związane z zaproszeniami do składania wniosków o wartości 1 mld EUR w 2014 r. i znaczące ograniczenie poziomu zaliczkowania dla nowych programów; w tym kontekście podkreśla, że zgodnie z art. 15 rozporządzenia w sprawie wieloletnich ram finansowych w latach 2014–2015 przesunięto środki finansowe dla programu „Horyzont 2020” na początek perspektywy finansowej; podkreśla, że środki finansowe przesunięte na początek perspektywy finansowej w latach 2014–2015 dla programu „Horyzont 2020” zostały w pełni wykorzystane przez program, co wykazuje jego wysoką efektywność i zdolność do wykorzystania jeszcze większych kwot; podkreśla, że to przesunięcie nie zmienia ogólnej puli środków finansowych tych programów, co skutkuje odpowiednio mniejszymi kwotami w drugiej połowie WRF; wzywa oba organy władzy budżetowej i Komisję do zapewnienia odpowiedniego poziomu środków na płatności w kolejnych latach oraz do dołożenia wszelkich starań, aby zapobiec wystąpieniu nowego kryzysu płatności w ostatnich latach obecnych WRF;

12.

podkreśla, że program „Horyzont 2020” musi w głównej mierze opierać się na dotacjach i być w szczególności ukierunkowany na finansowanie badań podstawowych i prowadzonych w ramach współpracy; podkreśla, że badania mogą być ryzykowną inwestycją dla inwestorów oraz że finansowanie badań w ramach dotacji jest konieczne; podkreśla w tym względzie, że wiele instytucji publicznych i tak nie ma możliwości prawnej przyjęcia dofinansowania w formie pożyczki; wyraża ubolewanie w związku z tendencją obserwowaną w niektórych przypadkach, polegającą na odchodzeniu od dotacji i zwracaniu się ku wykorzystywaniu pożyczek; uważa, że instrumenty finansowe powinny być dostępne dla działań o wysokim poziomie gotowości technologicznej, bliskich działaniom rynkowym jako część instrumentów finansowych InnovFin i poza zakresem programu ramowego (np. programów EBI, EFI);

13.

podkreśla fakt, że kilka państw członkowskich nie wypełnia swoich zobowiązań dotyczących krajowych inwestycji w badania naukowe i rozwój; podkreśla, że należy osiągnąć cel dotyczący 3 % PKB i ma nadzieję, że możliwe będzie jak najszybsze podniesienie go do poziomu notowanego u największych światowych konkurentów UE; wzywa zatem Komisję i państwa członkowskie do ukierunkowania strategii krajowych na osiąganie tego celu i apeluje o przydzielenie części funduszy strukturalnych na działania i programy w zakresie badań naukowych i rozwoju, w szczególności inwestycje w budowanie zdolności, infrastrukturę badawczą i wynagrodzenia, a także wspieranie działań w zakresie przygotowania wniosków dotyczących programu ramowego i zarządzania projektami;

Ocena

14.

potwierdza, że „doskonałość” powinna pozostać kluczowym kryterium oceny we wszystkich trzech filarach programu ramowego, zwraca jednak uwagę na istniejące kryteria „wpływu” oraz „jakości i skuteczności realizacji”, które mogłyby pomóc w ustalaniu wartości dodanej projektu dla UE; dlatego zachęca Komisję do zbadania sposobów uwzględnienia w ramach kryteriów „wpływu” oraz „jakości i skuteczności realizacji”: braku uczestnictwa regionów UE niedostatecznie reprezentowanych, włączenia niedostatecznie reprezentowanych dziedzin nauki, takich jak nauki społeczne i humanistyczne, a także wykorzystywania infrastruktury badawczej finansowanej ze środków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFIS), co wydaje się być ważne dla pomyślnego wdrożenia EPB i zapewnienia synergii pomiędzy programami ramowymi i EFIS;

15.

apeluje o lepszą i bardziej przejrzystą ocenę i zapewnienie jakości przez oceniających; podkreśla konieczność udoskonalenia informacji zwrotnej przekazywanej uczestnikom podczas całego procesu oceny i nalega, by wziąć pod uwagę skargi zgłoszone przez wnioskodawców, których wnioski nie zostały zaakceptowane, że w sprawozdaniach podsumowujących ocenę brakuje głębi i jasności w odniesieniu do tego, co należy zrobić inaczej, aby wniosek został przyjęty; dlatego wzywa Komisję do opublikowania, wraz z zaproszeniem do składania wniosków, szczegółowych kryteriów oceny, w celu zapewnienia uczestnikom bardziej szczegółowych i zawierających istotne informacje sprawozdań podsumowujących ocenę, a także do organizowania przetargów w taki sposób, aby unikać nadmiaru wniosków, co źle wpływa na motywację naukowców i reputację programu;

16.

apeluje do Komisji o ustanowienie szerszej definicji „wpływu”, uwzględniając zarówno oddziaływanie gospodarcze, jak i społeczne; podkreśla, że ocena wpływu projektów dotyczących badań podstawowych powinna pozostać elastyczna; wzywa Komisję do utrzymania równowagi między zaproszeniami do składania wniosków o odgórnym i oddolnym charakterze oraz do przeanalizowania, jaka procedura oceny (jedno- czy dwuetapowa) jest bardziej użyteczna, aby unikać nadmiaru wniosków oraz prowadzić wysokiej jakości badania naukowe;

17.

wzywa Komisję do oceny, w jakiej mierze bardziej precyzyjne ukierunkowanie tematyczne byłoby uzasadnione w kontekście zrównoważonego rozwoju;

18.

zwraca się do Komisji o ułatwienie korzystania z portalu dla uczestników oraz o rozszerzenie sieci krajowych punktów kontaktowych i wyposażenie jej w większą ilość zasobów w celu zapewnienia, zwłaszcza mikroprzedsiębiorstwom i małym przedsiębiorstwom, skutecznej pomocy na etapie składania i oceny wniosków projektowych;

19.

uważa, że Europejska Rada ds. Badań Naukowych powinna brać udział w większej liczbie wspólnych projektów w całej Europie, a w szczególności uwzględniać regiony i instytucje o niskim potencjale w celu upowszechniania unijnej polityki z zakresu badań naukowych i innowacji oraz wiedzy fachowej na terytorium całej UE;

Zagadnienia przekrojowe

20.

zauważa, że struktura programu „Horyzont 2020”, a w szczególności podejście do wyzwań społecznych są powszechnie przyjmowane z zadowoleniem przez zainteresowane strony; apeluje do Komisji o dalsze wzmacnianie podejścia do wyzwań społecznych i podkreśla znaczenie wspólnych badań z udziałem uniwersytetów, organizacji badawczych, przemysłu (zwłaszcza MŚP) i innych podmiotów; zwraca się do Komisji o rozważenie dokonania oceny – podczas wdrażania programu ramowego i w ścisłej współpracy z Parlamentem Europejskim – adekwatności i środków budżetowych poszczególnych wyzwań społecznych w oparciu o aktualny kontekst gospodarczy, społeczny i polityczny;

21.

przyjmuje do wiadomości wysiłki Komisji na rzecz uproszczenia administracji i skrócenia czasu między publikacją zaproszenia do składania wniosków a przyznaniem dotacji; wzywa Komisję do kontynuowania starań zmierzających do ograniczenia biurokracji i uproszczenia administracji; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia płatności ryczałtowych w celu uproszczenia administracji i kontroli;

22.

apeluje do Komisji o ocenę, czy nowy, uproszczony model finansowania dla programu „Horyzont 2020” doprowadził zgodnie z zamierzeniem do większego zaangażowania przemysłu; w związku z tym wzywa do oceny skuteczności tego modelu finansowania;

23.

apeluje do Komisji o ocenę, w jakiej mierze zastosowanie krajowych lub specjalnych systemów rachunkowości zamiast systemu określonego w zasadach regulujących uczestnictwo może prowadzić do wyraźnego uproszczenia procedur kontroli i tym samym do obniżenia wskaźnika błędu w trakcie kontroli projektów finansowanych ze środków europejskich; w związku z tym apeluje o ściślejszą współpracę z Europejskim Trybunałem Obrachunkowym oraz wprowadzenie możliwej „pojedynczej kontroli”;

24.

zauważa, że synergie między funduszami mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia skuteczności inwestycji; podkreśla, że RIS3 stanowią ważne narzędzie do wywołania synergii przez ustanowienie krajowych i regionalnych ram dla inwestycji w badania, rozwój i innowacje i, jako takie, powinny być promowane i wzmacniane; ubolewa nad istnieniem znaczących barier dla pełnego funkcjonowania synergii (24); dąży zatem do dostosowania przepisów i procedur dotyczących projektów w dziedzinie badań naukowych, rozwoju i innowacji realizowanych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz w ramach programu ramowego; zauważa, że skuteczne wykorzystywanie systemu pieczęci doskonałości będzie możliwe jedynie wtedy, gdy powyższy warunek zostanie spełniony; wzywa Komisję do przeznaczenia części europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na stworzenie synergii RIS3 z programem „Horyzont 2020”; wzywa Komisję do zmiany przepisów dotyczących pomocy państwa i umożliwienia uzasadnienia projektów badawczo-rozwojowych finansowanych z funduszy strukturalnych w regulaminie programu ramowego, przy jednoczesnym zagwarantowaniu ich przejrzystości; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia należytego stosowania zasady dodatkowości, co w praktyce oznacza, że wkłady z europejskich funduszy nie powinny zastępować krajowych lub równoważnych wydatków danego państwa członkowskiego w regionach, w których ma to zastosowanie;

25.

zauważa, że pomyślne wdrażanie europejskiej przestrzeni badawczej wymaga pełnego wykorzystania potencjału w zakresie badań naukowych, rozwoju i innowacji wszystkich państw członkowskich; uznaje problem luki w uczestnictwie w programie „Horyzont 2020”, który musi zostać rozwiązany zarówno na poziomie UE, jak i na szczeblu krajowym, w tym za pośrednictwem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; apeluje do Komisji i państw członkowskich o dostosowanie istniejących lub przyjęcie nowych środków w celu zlikwidowania tej luki za pomocą np. rozwoju narzędzi z zakresu tworzenia sieci kontaktów dla naukowców; z zadowoleniem przyjmuje politykę upowszechniania doskonałości i zapewniania szerszego uczestnictwa; wzywa Komisję do oceny, czy trzy instrumenty służące zapewnieniu szerszego uczestnictwa spełniły określone dla nich cele: zapewnienie odpowiedniego budżetu i zrównoważonego zestawu instrumentów, które uwzględniają istniejące w UE dysproporcje w dziedzinie badań i innowacji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przedstawienia jasnych zasad umożliwiających pełne wdrożenie systemu pieczęci doskonałości i poszukiwania synergii w zakresie finansowania; wzywa Komisję do stworzenia mechanizmów pozwalających na włączenie do projektów programu ramowego infrastruktury badawczej finansowanej za pośrednictwem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; apeluje o dokonanie przeglądu wskaźników wykorzystywanych do określania państw „niedostatecznie reprezentowanych” oraz o regularne weryfikowanie wykazu tych państw podczas wdrażania programu ramowego;

26.

zauważa, że zgodnie ze sprawozdaniami rocznymi Komisji dotyczącymi wdrażania programu „Horyzont 2020” za lata 2014 i 2015 państwa UE-15 otrzymały 88,6 % środków, podczas gdy państwa UE-13 otrzymały tylko 4,5 % – co stanowiło nawet mniej niż finansowanie dla krajów stowarzyszonych (6,4 %);

27.

z zadowoleniem przyjmuje wysiłki na rzecz zapewnienia lepszych powiązań między EPB a europejskim obszarem szkolnictwa wyższego, tak aby ułatwić sposoby szkolenia kolejnego pokolenia naukowców; uznaje znaczenie włączenia umiejętności w zakresie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki, badań i przedsiębiorczości do systemów kształcenia państw członkowskich już na wczesnym etapie, aby zachęcać młodych ludzi do rozwijania tych umiejętności, ponieważ badania naukowe i rozwój powinny być postrzegane w aspekcie strukturalnym, a nie cyklicznym lub tymczasowym; wzywa państwa członkowskie i Komisję do zwiększenia stabilności i atrakcyjności zatrudnienia młodych naukowców;

28.

podkreśla znaczenie zacieśnienia współpracy między przemysłem a środowiskiem uniwersyteckim i naukowym w celu sprzyjania tworzeniu na uczelniach i w ośrodkach naukowych specjalnych struktur służących umacnianiu związku z systemem produkcji;

29.

podkreśla, że ogólnoświatowa współpraca jest istotnym sposobem wzmacniania badań europejskich; potwierdza, że międzynarodowe uczestnictwo zmniejszyło się z 5 % w 7. programie ramowym do 2,8 % w programie „Horyzont 2020”; przypomina, że program ramowy powinien przyczyniać się do zapewnienia, aby Europa pozostała kluczowym podmiotem na arenie międzynarodowej, podkreślając jednocześnie znaczenie dyplomacji naukowej; wzywa Komisję do przeglądu warunków współpracy międzynarodowej w programie ramowym i do ustanowienia konkretnych i natychmiastowych środków, a także długoterminowej strategicznej wizji i struktury na poparcie tego celu; w związku z tym przyjmuje z zadowoleniem takie inicjatywy jak BONUS i PRIMA;

30.

podkreśla potrzebę wzmocnienia współpracy międzynarodowej w 9. programie ramowym i upowszechniania dyplomacji naukowej;

31.

przypomina, że włączenie nauk społecznych i humanistycznych oznacza badania w tej dziedzinie w projektach interdyscyplinarnych, a nie dodatek ex-post do poza tym technologicznych projektów, oraz że najpilniejsze problemy stojące przed UE wymagają badań metodologicznych, które są bardziej koncepcyjnie skoncentrowane na naukach społecznych i humanistycznych; zauważa, że nauki społeczne i humanistyczne są niedostatecznie reprezentowane w obecnym programie ramowym; apeluje do Komisji o zwiększenie możliwości udziału w interdyscyplinarnych projektach programu ramowego osób prowadzących badania naukowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych oraz o zapewnienie wystarczającego finansowania tematów z zakresu nauk społecznych i humanistycznych;

32.

podkreśla równowagę pomiędzy badaniami i innowacjami w programie „Horyzont 2020” i apeluje o przyjęcie podobnego podejścia w kolejnym programie ramowym; z zadowoleniem przyjmuje stworzenie Europejskiej Rady ds. Innowacji (25), ale podkreśla, że nie powinno to ponownie doprowadzić do rozdzielenia badań naukowych i innowacji ani do zwiększenia fragmentacji finansowania; zaznacza, że program „Horyzont 2020” nie skupia się wystarczająco na pokonaniu tzw. „dolinie śmierci”, która stanowi główną przeszkodę w przekazywaniu prototypów do produkcji;

33.

wzywa Komisję do wyjaśnienia celów, instrumentów i funkcjonowania Europejskiej Rady ds. Innowacji oraz podkreśla potrzebę dokonania oceny pilotażowych wyników Europejskiej Rady ds. Innowacji; apeluje do Komisji o zaproponowanie zrównoważonego zestawu instrumentów z myślą o portfolio Europejskiej Rady ds. Innowacji; podkreśla, że Europejska Rada ds. Innowacji w żadnym wypadku nie może stać się drugim filarem, a ten nie może przekształcić się w instrument jednostkowego finansowania, lecz powinien w dalszym ciągu kłaść nacisk na badania prowadzone wspólnie; podkreśla potrzebę utrzymania i wzmocnienia instrumentu MŚP i przyspieszonego działania na rzecz innowacji; zwraca się do Komisji o opracowanie mechanizmów lepszego włączania MŚP do większych interdyscyplinarnych projektów 9. programu ramowego w celu pełnego wykorzystania ich potencjału; apeluje do Komisji o zachowanie wspólnot wiedzy i innowacji (WWiI) w obecnej strukturze EIT, podkreślając znaczenie przejrzystości i szerokiego udziału zainteresowanych stron, oraz do przeanalizowania, w jaki sposób EIT i WWiI mogą wchodzić w interakcję z Europejską Radą ds. Innowacji; zwraca się do Komisji o opracowanie ram na rzecz inwestycji prywatnego kapitału wysokiego ryzyka we współpracy z Europejską Radą ds. Innowacji w celu przyciągnięcia do Europy inwestycji kapitału wysokiego ryzyka;

34.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy, które łączą sektor prywatny z sektorem publicznym w celu pobudzania badań naukowych i innowacji; podkreśla potrzebę wzmocnionego przywództwa UE w priorytetowym traktowaniu potrzeb w zakresie publicznych badań naukowych oraz wystarczającej przejrzystości, identyfikowalności i uczciwego poziomu publicznego zwrotu z inwestycji programu „Horyzont 2020” pod względem przystępności cenowej, dostępności i odpowiedniości produktów końcowych, szczególnie w niektórych wrażliwych obszarach, takich jak zdrowie, ochrona interesu publicznego i sprawiedliwy wpływ społeczny; wzywa Komisję do dalszego przeanalizowania – zwłaszcza w celu długofalowego wykorzystywania wszystkich projektów programu ramowego finansowanych z publicznych dotacji – mechanizmów łączących w sobie uczciwy zwrot publiczny i zachęty dla udziału przemysłu;

35.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że otwarty dostęp jest obecnie ogólną zasadą w programie „Horyzont 2020”; zwraca uwagę na fakt, że znaczna liczba publikacji związanych z projektami programu „Horyzont 2020” do grudnia 2016 r. (26) wskazuje, iż konieczne są nowe strategie polityczne dotyczące egzekwowania wymiany danych i wiedzy, aby zmaksymalizować wyniki badań i liczbę dostępnych danych naukowych; wzywa Komisję do dokonania przeglądu kryteriów elastyczności, które mogłyby stanowić przeszkodę w osiągnięciu tego celu, oraz do udoskonalenia wiedzy i rozwoju;

36.

z zadowoleniem przyjmuje finansowanie pilotażu otwartych danych badawczych jako pierwszy krok na drodze do europejskiej chmury dla otwartej nauki; uznaje znaczenie i potencjał e-infrastruktury i systemów komputerowych dużej wydajności, potrzebę zaangażowania zainteresowanych stron z sektora publicznego i prywatnego oraz społeczeństwa obywatelskiego, a także znaczenie nauki obywatelskiej w zapewnianiu, by społeczeństwo odgrywało bardziej aktywną rolę w definiowaniu i podejmowaniu problemów oraz współtworzeniu rozwiązań; apeluje do Komisji oraz publicznego i prywatnego środowiska badawczego o poszukiwanie nowych modeli integrujących prywatne zasoby w chmurze oraz zasoby w dziedzinie tworzenia sieci i publiczną e-infrastrukturę oraz tworzenie programów obywatelskich w dziedzinie nauki i innowacji;

37.

z zadowoleniem przyjmuje przyjętą przez Komisję koncepcję innowacyjnego ośrodka, który wzmocni obszar europejskiej innowacji, wspierając przedsiębiorstwa, w szczególności sektor MŚP, w optymalizacji ich modeli biznesowych oraz procesów produkcyjnych;

38.

zachęca krajowe punkty kontaktowe do większego zaangażowania w promowanie projektów, którym przyznano „pieczęć doskonałości”, oraz w udzielanie pomocy przy poszukiwaniu innych źródeł – zarówno krajowych, jak i międzynarodowych – publicznego lub prywatnego finansowania takich projektów poprzez zacieśnianie współpracy w tym obszarze w ramach sieci krajowych punktów kontaktowych;

Zalecenia dotyczące 9. programu ramowego

39.

jest przekonany, że UE ma potencjał, aby stać się wiodącym światowym ośrodkiem badań i nauki; jest ponadto przekonany, że aby promować w tym celu wzrost, tworzenie miejsc pracy i innowacje, 9. program ramowy musi stać się dla Europy najwyższym priorytetem;

40.

z zadowoleniem przyjmuje sukces programu „Horyzont 2020” i wskaźnik dźwigni 1:11; apeluje do Komisji o zaproponowanie zwiększenia całkowitego budżetu 9. programu ramowego do 120 mld EUR; uważa, że oprócz zwiększenia budżetu niezbędne są ramy uwzględniające innowacje, i z tego względu apeluje do Komisji o wyjaśnienie pojęcia innowacji i jej różnych rodzajów;

41.

zauważa, że UE boryka się z wieloma poważnymi i ciągle zmieniającymi się wyzwaniami, oraz apeluje do Komisji, aby wspólnie z Parlamentem Europejskim zapewniła w ramach filaru 3 zrównoważony i elastyczny zestaw instrumentów umożliwiających reakcję na dynamiczny charakter pojawiających się problemów; podkreśla potrzebę zapewnienia wystarczającego budżetu na konkretne wyzwania w filarze 3, a także potrzebę regularnego przeglądu adekwatności takich wyzwań;

42.

apeluje do Komisji o utrzymanie równowagi między badaniami podstawowymi a innowacjami w 9. programie ramowym; zauważa potrzebę wzmocnienia badań prowadzonych w oparciu o współpracę; podkreśla potrzebę lepszego zaangażowania MŚP we wspólne projekty i innowacje;

43.

zachęca Komisję do wzmocnienia synergii między 9. programem ramowym i innymi specjalnymi funduszami europejskimi na rzecz badań i innowacji oraz do ustanowienia zharmonizowanych instrumentów i dostosowanych zasad dotyczących tych funduszy, zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi; apeluje do Komisji o dalsze uwzględnianie w kolejnych programach ramowych istotnej roli normalizacji w kontekście innowacji;

44.

zauważa, że w 9. programie ramowym należy się zająć ewentualnym problemem nadmiaru wniosków i niskich wskaźników sukcesu w ramach programu „Horyzont 2020”; sugeruje rozważenie ponownego wprowadzenia dwuetapowej procedury oceny składającej się z ujednoliconego etapu pierwszego i szczegółowego etapu drugiego dla wybranych wnioskodawców; apeluje do Komisji o zapewnienie wystarczająco wyczerpujących sprawozdań podsumowujących ocenę zawierających wskazania dotyczące możliwych sposobów poprawienia wniosku;

45.

podkreśla, że „europejska wartość dodana” musi w dalszym ciągu pozostać bezspornym trzonem programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji;

46.

apeluje do Komisji, aby oddzieliła badania w dziedzinie obronności od badań cywilnych w nowych WRF, zapewniając dwa różne programy z dwoma odrębnymi budżetami, które nie wpływają na ambicje budżetowe badań cywilnych 9. programu ramowego; apeluje w związku z tym do Komisji, aby przedstawiła Parlamentowi możliwe sposoby finansowania przyszłego programu badań w dziedzinie obronności zgodnie z Traktatami, ze specjalnym budżetem zasilanym nowymi zasobami i objętym konkretnymi zasadami; podkreśla znaczenie nadzoru parlamentarnego w tym zakresie;

47.

uważa, że program przyszłych i powstających technologii ma ogromny potencjał na przyszłość i stanowi odpowiednie narzędzie upowszechniania innowacyjnych pomysłów oraz know-how na szczeblach krajowym i regionalnym;

48.

podkreśla potrzebę, by – w kontekście porozumienia paryskiego i celów UE w dziedzinie klimatu – nadać priorytet finansowaniu badań nad zmianą klimatu i infrastruktury służącej gromadzeniu danych klimatycznych, zwłaszcza z uwagi na fakt, że Stany Zjednoczone rozważają znaczące cięcia budżetowe w amerykańskich instytucjach zajmujących się badaniami nad środowiskiem;

49.

podkreśla, że 9. program ramowy na rzecz badań i innowacji powinien umacniać postęp społeczny i konkurencyjność UE, tworząc wzrost gospodarczy i nowe miejsca pracy oraz wprowadzając nową wiedzę i innowacje w celu przezwyciężenia największych wyzwań, przed którymi stoi Europa, a także zapewniając dalsze postępy w kierunku rozwoju zrównoważonej EPB; z zadowoleniem przyjmuje w tym zakresie obecną strukturę filarową programu i apeluje do Komisji o utrzymanie tej struktury w celu zapewniania ciągłości i przewidywalności; apeluje w związku z tym do Komisji o kontynuowanie prac na rzecz spójności, uproszczenia, przejrzystości i jasności programu, ulepszenia procesu oceny, ograniczenia fragmentacji i powielania działań, a także unikania niepotrzebnych obciążeń administracyjnych;

50.

uważa, że zadania administracyjne i badania w dużej mierze znoszą się nawzajem; w związku z tym podkreśla znaczenie ograniczenia do minimum obowiązków sprawozdawczych, tak aby zapobiegać biurokracji hamującej innowacje i zapewnić skuteczne wykorzystywanie finansowania z 9. programu ramowego, przy jednoczesnym zagwarantowaniu autonomii badań; zachęca Komisję, by w tym celu wzmogła wysiłki na rzecz uproszczenia;

51.

zauważa, że Komisja coraz częściej wspomina o finansowaniu w oparciu o wyniki; apeluje do Komisji o dokładniejszą definicję wyników;

52.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia synergii między programem ramowym i innymi funduszami oraz do zajęcia się problemem niedoborów w dziedzinie badań naukowych, z którym borykają się regiony objęte celem „Konwergencja” w niektórych państwach członkowskich w ramach stosowania zasady dodatkowości; ubolewa, że przydziały środków finansowych z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych mogą prowadzić do zmniejszenia krajowych wydatków na badania naukowe i rozwój w regionach, w których fundusze te mają zastosowanie, i podkreśla, że muszą one stanowić dodatek do krajowych wydatków publicznych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia, by publiczne finansowanie badań naukowych i innowacji było w przyszłości traktowane jako inwestycja, nie zaś jako koszt;

53.

stwierdza, że efektywne inwestycje w badania naukowe i innowacje mogą być finansowane ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych jedynie wtedy, gdy w państwach członkowskich zostaną poczynione należyte przygotowania; w związku z tym należy dokonać ściślejszego powiązania zaleceń dla poszczególnych krajów w zakresie reform strukturalnych oraz innowacji w obszarze badań naukowych i innowacji;

54.

podkreśla potrzebę wyższej jakości ośrodków i regionów doskonałości oraz znaczenie kontynuowania rozwoju europejskiej przestrzeni badawczej; kładzie nacisk na potrzebę zapewnienia większej synergii między programem ramowym, EFIS i europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi, aby osiągnąć ten cel; apeluje o strategie polityczne służące usuwaniu barier, takich jak niższe wynagrodzenia w państwach wschodnich i południowych, tak aby unikać drenażu mózgów; apeluje o nadawanie nadrzędnego znaczenia doskonałości projektów w stosunku do doskonałości wiodących „elitarnych” instytucji;

55.

uważa, że zachodzi potrzeba wprowadzenia silniejszych zachęt do korzystania ze środków z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na inwestycje w badania naukowe i rozwój wynikające z zaleceń dla poszczególnych krajów lub stwierdzenia niedociągnięć; stwierdza, że środki z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na inwestycje w badania naukowe i innowacje wyniosą 65 mld EUR w latach 2014 – 2020; w związku z tym proponuje, aby wykorzystać ustanowioną rezerwę na wykonanie w państwach członkowskich do zainwestowania znacznej części przychodów z funduszy strukturalnych w badania naukowe i innowacje;

56.

z zadowoleniem przyjmuje zasadę i potencjał „pieczęci doskonałości” jako znaku jakości dla synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi a programem „Horyzont 2020”, lecz zauważa, że jest ona w niewystarczający sposób stosowana w praktyce ze względu na brak finansowania w państwach członkowskich; uważa, że projekty będące przedmiotem wniosków złożonych w ramach programu „Horyzont 2020”, które przeszły z pozytywnym wynikiem rygorystyczne kryteria wyboru i udzielenia zamówienia, lecz nie mogły być finansowane z uwagi na ograniczenia budżetowe, powinny być finansowane z zasobów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, jeżeli zasoby te są dostępne w odniesieniu do tego celu; zaznacza, że należy również określić podobny mechanizm dla wspólnych projektów badawczych;

57.

apeluje do Komisji o zapewnienie w 9. programie ramowym wyższych poziomów wsparcia dla młodych naukowców, takich jak ogólnoeuropejskie narzędzia tworzenia sieci kontaktów, oraz o wzmocnienie systemów finansowania dla naukowców na wczesnym etapie kariery posiadających mniej niż dwa lata doświadczenia po ukończeniu doktoratu;

58.

zauważa, że działania „Maria Skłodowska-Curie” stanowią szeroko uznane wśród badaczy źródło finansowania oraz że promują one ich mobilność oraz rozwój młodych badaczy; jest zdania, że ze względu na ciągłość pożądane byłoby utrzymanie finansowania działań „Maria Skłodowska-Curie” w 9. programie ramowym;

59.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o dalsze zachęcanie do prywatnych inwestycji w badania naukowe, rozwój i innowacje, które muszą uzupełniać publiczne inwestycje, nie zaś je zastępować; przypomina, że dwie trzecie z zakładanych 3 % PKB na badania naukowe i rozwój powinny pochodzić z sektora prywatnego (27); docenia dotychczasowe starania przemysłu i, biorąc pod uwagę ogólnie ograniczone zasoby na publiczne wydatki na badania naukowe i rozwój, apeluje do sektora prywatnego o większe zaangażowanie w wydatki na badania i rozwój oraz w otwarty dostęp i naukę opartą na otwartych danych; wzywa Komisję do ustalenia stopnia udziału dużych przedsiębiorstw (poprzez pożyczki, dotacje lub na własny koszt), w zależności od europejskiej wartości dodanej danego projektu oraz jego możliwości stania się siłą napędową dla MŚP, przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki i potrzeb każdego sektora; zwraca się do Komisji o monitorowanie wkładów niepieniężnych, aby uzyskać pewność, że inwestycje są rzeczywiste i nowe;

60.

apeluje do Komisji o zwiększenie przejrzystości i jasności zasad dotyczących współpracy między sektorem publicznym a prywatnym w projektach wchodzących w zakres 9. programu ramowego po uzyskaniu wyników i zaleceń wypływających z oceny; apeluje do Komisji o zweryfikowanie i dokonanie oceny istniejących instrumentów na rzecz partnerstw publiczno-prywatnych;

61.

podkreśla konieczność dalszego finansowania udziału przemysłu niezależnie od instrumentu MŚP, ponieważ przemysł posiada niezbędną wiedzę w wielu obszarach i wnosi znaczący wkład finansowy;

62.

ubolewa nad mieszanym zestawem wyników osiągniętych w odniesieniu do równości płci w programie „Horyzont 2020”, ponieważ jedynym osiągniętym celem jest udział kobiet w grupach doradczych, podczas gdy udział kobiet w zespołach oceny projektów i koordynatorów projektów oraz wymiar płci w treściach dotyczących badań i innowacji pozostaje poniżej poziomów docelowych; podkreśla potrzebę zwiększenia udziału i uwzględnienia aspektu płci w 9. programie ramowym oraz osiągnięcia poziomów docelowych określonych w rozporządzeniu w sprawie programu „Horyzont 2020”, a także wzywa Komisję, by przeprowadziła badanie na temat barier lub trudności, które mogą warunkować niedostateczną reprezentację kobiet w programie; zachęca państwa członkowskie, zgodnie z celami EPB, do tworzenia zrównoważonego pod względem aspektu płci środowiska prawnego i politycznego oraz do zapewniania zachęt do zmian; przyjmuje z zadowoleniem wytyczne Komisji w sprawie równości płci w programie „Horyzont 2020” (28); przypomina, że zgodnie z tymi wytycznymi równowaga płci jest jednym z elementów wpływających na pozycję podczas nadawania priorytetu propozycjom znajdującym się ponad progiem, które mają te same wyniki;

63.

zauważa, że w kolejnym programie ramowym konieczne będzie uwzględnienie wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE i jego konsekwencji; odnotowuje, że dla badań naukowych i innowacji korzystne są jasne i stabilne długoterminowe ramy, oraz że Zjednoczone Królestwo zajmuje wiodącą pozycję w dziedzinie nauki; wyraża życzenie kontynuowania sieci i współpracy między Zjednoczonym Królestwem a UE w dziedzinie badań, a także – pod pewnymi warunkami – szybkiego znalezienia stabilnego i satysfakcjonującego rozwiązania, aby zapewnić, że UE nie straci korzyści z wyników badań naukowych uzyskanych w ramach programu „Horyzont 2020” i 9. programu ramowego;

o o

64.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 104.

(2) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 948.

(3) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 81.

(4) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 965.

(5) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 174.

(6) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 892.

(7) Dz.U. L 169 z 7.6.2014, s. 54–178.

(8) Dz.U. L 177 z 17.6.2014, s. 9.

(9) Dz.U. L 192 z 1.7.2014, s. 1.

(10) Dz.U. L 169 z 7.6.2014, s. 1–53.

(11) http://ec.europa.eu/research/evaluations/pdf/hlg_issue_papers.pdf

(12) Dz.U. C 34 z 2.2.2017, s. 24.

(13) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0052.

(14) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0075.

(15) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0311.

(16) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0320.

(17) Badanie EPRS pt. „Horyzont 2020 – program ramowy UE w zakresie badań naukowych i innowacji. Ocena wdrożenia w Europie”.

(18) Przy ponad 130 000 otrzymanych wniosków, 9 000 przyznanych dotacji, 50 000 uczestników i 15,9 mld EUR funduszy UE.

(19) Dwie trzecie z 3 % PKB na badania naukowe i rozwój powinny pochodzić z przemysłu. Zob. Eurostat, prywatne wydatki na badania naukowe i rozwój: http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tsc00031&plugin=1

(20) http://ec.europa.eu/invest-in-research/pdf/download_en/barcelona_european_council.pdf

(21) W sumie siedem WIT odpowiada za ponad 7 mld EUR funduszy programu „Horyzont 2020”, co stanowi około 10 % całego budżetu programu „Horyzont 2020” i ponad 13 % rzeczywiście dostępnych środków na zaproszenia do składania wniosków w ramach programu „Horyzont 2020” (około 8 mld EUR rocznie przez siedem lat).

(22) Zob. konkluzje Rady z dnia 29 maja 2015 r.

(23) Badanie EPRS z lutego 2017 r. pt. „Horyzont 2020 – program ramowy UE w zakresie badań naukowych i innowacji – Ocena wdrożenia w Europie”.

(24) Duża infrastruktura badawcza wpasowuje się w zakres i cele EFRR, ale fundusze EFRR przyznawane na szczeblu krajowym nie mogą być wykorzystywane do jej współfinansowania; koszty budowy związane z nową infrastrukturą badawczą kwalifikują się do finansowania w ramach EFRR, ale nie koszty operacyjne i kadrowe.

(25) Komunikat Komisji pt. „Przyszli liderzy Europy: inicjatywa na rzecz przedsiębiorstw typu start-up i przedsiębiorstw scale-up” (COM(2016)0733).

(26) Sprawozdanie OpenAIRE: W programie „Horyzont 2020” zakończonych zostało 2017 (19 %) spośród całkowitej liczby 10 684 projektów, natomiast 8 667 nadal trwa. OpenAIRE zidentyfikował 6 133 publikacji związanych z 1 375 projektami programu „Horyzont 2020”.

(27) Zob. konkluzje Rady z dnia 29 maja 2015 r.

(28) Zob. wytyczne w sprawie równości płci w programie „Horyzont 2020”: http://eige.europa.eu/sites/default/files/h2020-hi-guide-gender_en.pdf

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/41

P8_TA(2017)0254

Elementy składowe europejskiej polityki spójności na okres po roku 2020

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie elementów składowych europejskiej polityki spójności na okres po roku 2020 (2016/2326(INI))

(2018/C 331/06)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 3, oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 4, 162, 174–178 i 349,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 („rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów”) (1),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących realizacji celu „Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia” i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1080/2006 (2),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1304/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1081/2006 (3),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna” (4),

—

uwzględniając Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1302/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) w celu doprecyzowania, uproszczenia i usprawnienia procesu tworzenia takich ugrupowań oraz ich funkcjonowania (5),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1300/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1084/2006 (6),

—	uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 z dnia 2 grudnia 2013 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2014–2020 (7),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (8),

—	uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 września 2016 r. zatytułowany „Śródokresowy przegląd/rewizja wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020. Budżet UE ukierunkowany na wyniki” (COM(2016)0603),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 grudnia 2015 r. zatytułowany „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego – maksymalizowanie wkładu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych” (COM(2015)0639),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie inwestycji na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego – maksymalizowanie wkładu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych: ocena sprawozdania na mocy art. 16 ust. 3 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów (9),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie Europejskiej współpracy terytorialnej – najlepsze praktyki i działania innowacyjne (10),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie przyspieszenia wdrażania polityki spójności (11),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 stycznia 2010 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz regionu naddunajskiego (12), swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego oraz roli makroregionów w przyszłej polityce spójności (13), swoją rezolucję z dnia 28 października 2015 r. w sprawie strategii UE dla regionu adriatycko-jońskiego (14) oraz swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie strategii UE na rzecz regionu alpejskiego (15),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie synergii na rzecz innowacyjności: europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, program ramowy „Horyzont 2020” oraz inne europejskie fundusze i programy unijne na rzecz innowacji (16),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 maja 2016 r. w sprawie nowych narzędzi rozwoju terytorialnego w polityce spójności na lata 2014–2020: zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) i rozwój lokalny kierowany przez społeczność (CLLD) (17),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie dążenia do uproszczenia polityki spójności na lata 2014–2020 i ukierunkowania jej na wyniki (18),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 września 2015 r. w sprawie inwestycji na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia: wspieranie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w Unii (19),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 września 2015 r. w sprawie miejskiego wymiaru polityki UE (20),

—

uwzględniając komunikaty Komisji i rezolucje Parlamentu w sprawie regionów najbardziej oddalonych, w szczególności rezolucję z dnia 18 kwietnia 2012 r. w sprawie roli polityki spójności w najbardziej oddalonych regionach Unii Europejskiej w kontekście strategii „Europa 2020” (21) oraz rezolucję z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie optymalnego rozwijania potencjału regionów najbardziej oddalonych poprzez tworzenie synergii między funduszami strukturalnymi i innymi programami Unii Europejskiej (22),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 października 2015 r. w sprawie polityki spójności i przeglądu strategii „Europa 2020” (23),

—	uwzględniając konkluzje i zalecenia grupy wysokiego szczebla monitorującej uproszczenia dla beneficjentów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych,

—

uwzględniając konkluzje Rady w sprawie sprawozdania specjalnego Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 31 z 2016 r. pt. „Przeznaczenie co najmniej jednego na pięć euro w budżecie UE na działania w dziedzinie klimatu: mimo ambitnych prac istnieje poważne ryzyko, że cel nie zostanie osiągnięty”, przyjęte w dniu 21 marca 2017 r.,

—	uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 grudnia 2015 r. (24) w sprawie wykładni art. 349 TFUE,

—	uwzględniając sprawozdanie specjalne nr 19/2016 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego: „Wykonywanie budżetu UE za pośrednictwem instrumentów finansowych – wnioski na przyszłość z okresu programowania 2007–2013”

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 22 lutego 2016 r. pt. „Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne i Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych – zapewnienie koordynacji, synergii i komplementarności”,

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinię Komisji Budżetowej (A8-0202/2017),

mając na uwadze, że polityka spójności UE wywodzi się z TUE i TFUE oraz jest wyrazem solidarności UE jako jednej z fundamentalnych zasad Unii, realizowanej przez wypełnianie celu traktatowego, jakim jest zmniejszanie dysproporcji regionalnych i promowanie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej wszystkich regionów w UE;

mając na uwadze, że funkcjonowanie UE jako „narzędzia konwergencji” zostało wstrzymane po roku 2008, co spowodowało zwiększenie się rozbieżności występujących między państwami członkowskimi i wewnątrz państw członkowskich, a także pogłębianie się nierówności społecznych i gospodarczych w całej UE; przypomina, że polityka spójności na szczeblu europejskim jest bardzo skuteczna, szczególnie w zakresie wspierania różnych form współpracy terytorialnej, i w związku z tym pozostaje – w wymiarze gospodarczym, społecznym i terytorialnym – pilnie niezbędną polityką łączącą konkretne potrzeby danego terytorium z priorytetami UE oraz osiąga konkretne wyniki w terenie z korzyścią dla wszystkich obywateli;

mając na uwadze, że polityka spójności pozostaje główną, wysoce skuteczną i cenioną ogólnounijną polityką inwestycyjną i rozwojową na rzecz tworzenia trwałych miejsc pracy oraz pobudzania inteligentnego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu po roku 2020, szczególnie w obliczu gwałtownego spadku inwestycji publicznych i prywatnych w wielu państwach członkowskich oraz skutków globalizacji; przypomina, że polityka spójności odegrała istotną rolę w kontekście ograniczeń makroekonomicznych i budżetowych i wykazała znaczną zdolność reagowania w tym zakresie;

mając na uwadze, że ostatnia reforma polityki spójności z 2013 r. była gruntowna i szeroko zakrojona oraz spowodowała przeniesienie punktu ciężkości tej polityki z jednej strony na podejście ukierunkowane na wyniki, koncentrację tematyczną, skuteczność i efektywność, a z drugiej – na zasady takie jak zasada partnerstwa, wielopoziomowego sprawowania rządów, inteligentnej specjalizacji i podejścia uwzględniającego specyfikę lokalną;

E.	mając na uwadze, że odnowiona polityka spójności spowodowała stopniowe odejście od dużych projektów infrastrukturalnych na rzecz projektów opartych na pobudzaniu gospodarki opartej na wiedzy i innowacji;

F.	mając na uwadze, że zasady te należy utrzymać i umocnić po roku 2020 dla zapewnienia ciągłości, widoczności, pewności prawa, dostępności i przejrzystości realizacji polityki;

mając na uwadze, że w celu zapewnienia powodzenia polityki spójności na okres po roku 2020 ważne jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów tej polityki i organów nią zarządzających, aby znaleźć właściwą równowagę między podejściem zorientowanym na wyniki a poziomem kontroli i weryfikacji w celu zwiększenia proporcjonalności, wprowadzenia zróżnicowania w realizacji programów oraz uproszczenia zasad i procedur, które obecnie są często postrzegane jako zbyt skomplikowane;

H.	mając na uwadze, że elementy te – w połączeniu z koncepcją zintegrowanej polityki i zasadą partnerstwa – ilustrują wartość dodaną polityki spójności;

mając na uwadze, że coraz większe ograniczenia zarówno budżetu UE, jak i budżetów krajowych, oraz konsekwencje Brexitu nie powinny doprowadzić do osłabienia polityki spójności UE; w związku z powyższym apeluje do negocjatorów UE i Zjednoczonego Królestwa o rozważenie zalet i wad dalszego uczestnictwa Zjednoczonego Królestwa w programach europejskiej współpracy terytorialnej;

mając na uwadze, że polityka spójności już obecnie dotyczy bardzo szerokiej gamy wyzwań związanych z jej celami ustanowionymi w traktatach i nie można oczekiwać, że z takim samym lub nawet mniejszym budżetem sprosta ona wszystkim nowym wyzwaniom, przed jakimi UE stanie po roku 2020, choć może ona wywrzeć większy wpływ, jeśli zapewni się państwom członkowskim, regionom i miastom większą elastyczność, tak aby wspierać nowe wyzwania polityczne;

Wartość dodana polityki spójności UE

zdecydowanie sprzeciwia się wszelkim scenariuszom dla UE-27 na okres do roku 2025, ujętym w Białej księdze w sprawie przyszłości Europy, które zakładają zmniejszenie zakresu działań UE w odniesieniu do polityki spójności; przeciwnie, zachęca Komisję do przedstawienia kompleksowego wniosku ustawodawczego dotyczącego zdecydowanej i skutecznej polityki spójności na okres po roku 2020;

podkreśla, że wzrostu gospodarczego oraz konwergencji regionalnej, gospodarczej i społecznej nie można osiągnąć bez dobrego zarządzania, współpracy, wzajemnego zaufania między wszystkimi zainteresowanymi stronami i skutecznego zaangażowania partnerów na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, jak określono w zasadzie partnerstwa (art. 5 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów); ponownie podkreśla, że przyjęty w polityce spójności UE system zarządzania dzielonego zapewnia UE unikalne narzędzie pozwalające odnieść się bezpośrednio do obaw obywateli związanych z wyzwaniami wewnętrznymi i zewnętrznymi; uważa, że zarządzanie dzielone, które jest oparte na zasadzie partnerstwa, wielopoziomowym sprawowaniu rządów oraz koordynacji różnych szczebli administracyjnych, ma istotne znaczenie dla zapewnienia większego zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron we wdrażanie polityki i odpowiedzialności za nie;

podkreśla stymulujące skutki polityki spójności oraz zwraca uwagę na wnioski, jakie mogą wyciągnąć administracja, beneficjenci i zainteresowane strony; podkreśla podejście horyzontalne i przekrojowe w polityce spójności, jako polityce inteligentnej, zrównoważonej i pluralistycznej, która stanowi ramy służące mobilizacji i koordynowaniu działań podmiotów krajowych i podmiotów niższego szczebla oraz ramy bezpośredniego angażowania tych podmiotów we współpracę na rzecz osiągania unijnych priorytetów za pośrednictwem współfinansowanych projektów; w związku z powyższym wzywa do optymalnej koordynacji i współpracy między dyrekcją generalną Komisji odpowiedzialną za politykę spójności a innymi dyrekcjami generalnymi, a także z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi;

ubolewa z powodu późnego przyjęcia kilku programów operacyjnych oraz późnego wyznaczenia organów zarządzających w niektórych państwach członkowskich w obecnym okresie programowania; z zadowoleniem przyjmuje pierwsze oznaki przyspieszonego wdrażania programów operacyjnych zaobserwowane w 2016 r.; apeluje do Komisji o to, by kontynuowała działania grupy zadaniowej ds. lepszego wdrażania w celu wspierania wdrażania i określenia przyczyn opóźnień, a także w celu przedstawienia propozycji praktycznych sposobów i środków służących uniknięciu takich problemów na początku następnego okresu programowania; zdecydowanie zachęca wszystkie zaangażowane strony do dalszej poprawy i przyspieszenia wdrażania bez powodowania zatorów;

zwraca uwagę na niedoskonałości systemu planowania finansowego i wykonania budżetu, które doprowadziły do nagromadzenia niezapłaconych rachunków i spowodowały bezprecedensowe zaległości, które przeszły z ostatnich wieloletnich ram finansowych do obecnych; apeluje do Komisji o przedstawienie propozycji ustrukturyzowanego rozwiązania w celu zaradzenia takim problemom przed końcem obowiązujących wieloletnich ram finansowych oraz w celu zapobieżenia wystąpieniu ich następstw w kolejnych wieloletnich ramach finansowych; podkreśla, że poziom środków na płatności musi dorównywać zobowiązaniom podjętym w przeszłości, zwłaszcza pod koniec okresu, kiedy liczba napływających z państw członkowskich wniosków o płatności zazwyczaj znacznie wzrasta;

dostrzega, że w niektórych państwach członkowskich stosowanie zasady partnerstwa doprowadziło do zacieśnienia współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi, jednak nadal istnieje możliwość poprawy w celu zapewnienia rzeczywistego zaangażowania na wczesnym etapie wszystkich zainteresowanych stron, w tym przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, z myślą o zapewnieniu większej odpowiedzialności i widoczności we wdrażaniu polityki spójności, bez zwiększania obciążeń administracyjnych czy powodowania opóźnień; podkreśla, że zaangażowanie zainteresowanych stron należy utrzymać zgodnie z podejściem polegającym na wielopoziomowym sprawowaniu rządów; uważa, że w przyszłości należy w dodatkowo wzmocnić zasadę partnerstwa oraz kodeks postępowania, np. w drodze wprowadzenia jasnych minimalnych wymogów dotyczących zaangażowania partnerów;

podkreśla, że chociaż polityka spójności złagodziła skutki niedawnego kryzysu gospodarczego i finansowego w UE oraz skutki polityki wyrzeczeń, utrzymują się duże dysproporcje regionalne, a także różnice w poziomie konkurencyjności i nierówności społeczne; wzywa do wzmożenia działań w dążeniu do ograniczania tych dysproporcji i zapobiegania pojawieniu się nowych rozbieżności we wszystkich rodzajach regionów, a jednocześnie do utrzymania i ugruntowania wparcia dla regionów, tak by sprzyjać współodpowiedzialności za tę politykę we wszystkich rodzajach regionów oraz osiągnąć unijne cele w całej Unii; uważa w związku z powyższym, że należy poświęcić więcej uwagi zwiększeniu odporności europejskich regionów na nagłe wstrząsy;

zwraca uwagę, że współpraca terytorialna we wszystkich formach, w tym jako strategia makroregionalna, której potencjał nie został dotychczas w pełni wykorzystany, stanowi przełożenie koncepcji współpracy politycznej regionów i obywateli oraz koordynacji między nimi ponad granicami państw w obrębie UE; podkreśla wartość polityki spójności w rozwiązywaniu wyzwań nieodłącznie towarzyszących wyspom, regionom transgranicznym i wysuniętym najbardziej na północ regionom słabo zaludnionym, zgodnie z art. 174 TFUE, regionom najbardziej oddalonym, określonym w art. 349 i 355 TFUE, którym przysługuje specjalny status i w przypadku których specjalne narzędzia i finansowanie należy utrzymać po roku 2020, a także regionom peryferyjnym;

zwraca uwagę, że europejska współpraca terytorialna jest jednym z ważnych celów polityki spójności na lata 2014–2020, który stanowi znaczną wartość dodaną wśród celów UE, zachęca do solidarności między regionami UE oraz z jej sąsiadami oraz ułatwia wymianę doświadczeń i przekazywanie dobrych praktyk, np. poprzez standaryzację dokumentów; zwraca uwagę na potrzebę dalszego prowadzenia współpracy transgranicznej, ponadnarodowej i międzyregionalnej w ramach dążenia do wzmocnienia spójności terytorialnej zgodnie z art. 174 TFUE; uważa, że powinna ona pozostać ważnym instrumentem działań po roku 2020; podkreśla jednak, że obecny budżet europejskiej współpracy terytorialnej nie odpowiada olbrzymim wyzwaniom, przed którymi stają programy Interreg, ani nie wspiera skutecznie współpracy transgranicznej; wzywa zatem do znacznego zwiększenia budżetu przeznaczonego na europejską współpracę terytorialną w następnym okresie programowania;

10.

zwraca uwagę na znaczenie bieżącego programu współpracy Interreg Europa dla europejskich organów publicznych w ułatwianiu wymiany doświadczeń i przekazywaniu dobrych praktyk; sugeruje, by zwiększyć możliwości finansowania w kolejnym programie Interreg Europa w okresie po roku 2020, tak by umożliwić inwestycje w praktyczne projekty pilotażowe i projekty demonstracyjne, także z uwzględnieniem udziału zainteresowanych stron z całej Europy;

Struktura polityki spójności po roku 2020 – ciągłość i obszary wymagające poprawy

11.

podkreśla, że obecna kategoryzacja regionów, przeprowadzone reformy, takie jak koncentracja tematyczna, oraz ramy wykonania dowiodły wartości polityki spójności; zwraca się do Komisji o przedstawienie pomysłów na większą elastyczność we wdrażaniu budżetu UE jako całości; jest zdania, że stworzenie rezerwy jest interesującym rozwiązaniem w tym kontekście w celu podjęcia działań w razie istotnych nieprzewidzianych zdarzeń w okresie programowania oraz w celu ułatwienia przeformułowania programów operacyjnych, tak by dostosować inwestycje w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych do zmieniających się potrzeb każdego regionu, a także w celu zajęcia się wpływem globalizacji na szczeblu regionalnym i lokalnym, jednak bez negatywnego wpływu na inwestycje w ramach polityki spójności ani bez wpływu na strategiczną orientację, cele długoterminowe oraz pewność i stabilność planowania programów wieloletnich dla władz regionalnych i lokalnych;

12.

uznaje wartość warunków wstępnych – w szczególności warunku dotyczącego strategii w dziedzinie badań i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3) – które nadal wspierają strategiczne programowanie w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz które doprowadziły do większego ukierunkowania na wykonanie; zwraca uwagę, że warunki wstępne umożliwiają europejskim funduszom strukturalnym i inwestycyjnym skuteczne wspieranie osiągania celów Europy na okres po roku 2020 bez uszczerbku dla realizacji celów polityki spójności określonych w traktacie;

13.

sprzeciwia się warunkowości makroekonomicznej i podkreśla, że powiązanie polityki spójności z procesami zarządzania gospodarką w ramach europejskiego semestru musi być zrównoważone, wzajemne i nie może powodować sankcji dla zainteresowanych stron; popiera dalsze uznawanie wymiaru terytorialnego, które mogłoby być korzystne dla europejskiego semestru, co oznacza, że cele zarządzania gospodarką i cele polityki spójności, tj. spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna, a także zrównoważony wzrost gospodarczy, zatrudnienie i ochrona środowiska powinny być rozpatrywane przy zastosowaniu zrównoważonego podejścia;

14.

uważa, że ponieważ fundusze polityki spójności mają za zadanie pobudzanie inwestycji, wzrostu i zatrudnienia w całej UE, w siódmym sprawozdaniu w sprawie spójności Komisja powinna przeanalizować w bliskiej współpracy z rządami państw członkowskich, w jaki sposób rozwiązać kwestię wpływu tych inwestycji na deficyty budżetowe tych rządów;

15.

zwraca uwagę, że zwiększenie zdolności administracyjnych i instytucjonalnych – a w konsekwencji wzmocnienie agencji krajowych i regionalnych we wspieraniu inwestycji – w zakresie programowania, wdrażania i oceny programów operacyjnych, jak również w zakresie jakości szkolenia zawodowego w państwach członkowskich i regionach, ma kluczowe znaczenie dla terminowej i pomyślnej realizacji polityki spójności, a także dla stosowania wyższych standardów konwergencji; podkreśla w tym kontekście znaczenie inicjatywy „Taiex Regio Peer 2 Peer”, która umożliwia poprawę zdolności administracyjnych i instytucjonalnych oraz przyczynia się do lepszych wyników inwestycji UE;

16.

podkreśla potrzebę uproszczenia ogólnego systemu zarządzania w polityce spójności na wszystkich szczeblach zarządzania, poprzez ułatwienie programowania, zarządzania i oceny programów operacyjnych, tak aby zwiększyć jego dostępność, elastyczność i skuteczność; w tym kontekście zwraca uwagę na znaczenie przeciwdziałania zjawisku nadmiernie rygorystycznego wdrażania przepisów w państwach członkowskich; zwraca się do Komisji o zwiększenie możliwości w zakresie e-spójności i określonych rodzajów wydatków, takich jak standardowe skale kosztów jednostkowych i kwoty ryczałtowe, na podstawie rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów, a także o wprowadzenie cyfrowej platformy lub punktów kompleksowej obsługi w celu informowania wnioskodawców i beneficjentów; popiera dotychczasowe wnioski i zalecenia przyjęte przez grupę wysokiego szczebla monitorującą uproszczenia dla beneficjentów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz zwraca się do państw członkowskich o wdrożenie tych zaleceń;

17.

zwraca się do Komisji o zastanowienie się nad rozwiązaniami opartymi na zasadach proporcjonalności i zróżnicowania we wdrażaniu programów, przy uwzględnieniu ryzyka, obiektywnych kryteriów i pozytywnych zachęt do realizacji programów, ich skali i zdolności administracyjnej, szczególnie w odniesieniu do wielopoziomowości audytów – które powinny być skoncentrowane na zwalczaniu nieprawidłowości, a dokładniej oszustw i korupcji – i liczby kontroli, w celu osiągnięcia większej harmonizacji polityki spójności, polityki konkurencji i innych dziedzin polityki unijnej, a także w odniesieniu do możliwości wprowadzenia jednolitego zbioru przepisów dla wszystkich europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, aby uczynić finansowanie bardziej skutecznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki każdego z funduszy;

18.

wzywa Komisję, aby z myślą o zapewnieniu faktycznego uproszczenia i w porozumieniu z organami zarządzającymi programami krajowymi i regionalnymi przygotowała wykonalny plan rozszerzenia systemu kosztów uproszczonych na EFRR, również zgodnie z wnioskiem dotyczącym rozporządzenia zbiorczego zmieniającego zasady finansowe mające zastosowanie do budżetu;

19.

uważa, że dotacje powinny pozostać podstawową formą finansowania w ramach polityki spójności; zwraca jednak uwagę na rosnące znaczenie instrumentów finansowych; zwraca uwagę, że pożyczki, kapitał lub gwarancje mogą odgrywać uzupełniającą rolę, ale należy z nich korzystać z zachowaniem ostrożności, na podstawie właściwej oceny ex-ante, a dotacje powinny być uzupełnianie wyłącznie w przypadkach, gdy takie instrumenty finansowe wykazują wartość dodaną i mogą mieć efekt mnożnikowy poprzez zdobycie dodatkowego wsparcia finansowego, przy uwzględnieniu dysproporcji regionalnych oraz różnorodności praktyk i doświadczeń;

20.

podkreśla znaczenie wsparcia udzielanego przez Komisję, EBI i państwa członkowskie władzom lokalnym i regionalnym w zakresie innowacyjnych instrumentów finansowych udzielanych za pośrednictwem platform takich jak fi-compass lub przez zapewnienie zachęt dla beneficjentów; przypomina, że instrumenty te nie są dostosowane do wszystkich rodzajów interwencji w ramach polityki spójności; uważa, że wszystkie regiony powinny mieć możliwość dobrowolnego decydowania o wdrażaniu instrumentów finansowych zgodnie z ich potrzebami; sprzeciwia się jednak wiążącym ilościowym celom w zakresie stosowania instrumentów finansowych i podkreśla, że wykorzystywanie instrumentów finansowych na większą skalę nie powinno prowadzić do zmniejszenia ogólnego budżetu Unii;

21.

wzywa Komisję do zapewnienia większych synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi a innymi funduszami i programami Unii, w tym EFIS, oraz do informowania o nich, a także do ułatwiania wdrażania operacji wielofunduszowych; podkreśla, że EFIS nie powinien osłabiać spójności strategicznej, koncentracji terytorialnej i długoterminowej perspektywy programowania polityki spójności i nie powinien zastępować czy wypierać dotacji ani służyć zastąpieniu lub ograniczeniu budżetu przeznaczonego na europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne; nalega na rzeczywiste przestrzeganie zasady dodatkowości środków tego funduszu; wzywa do ustanowienia jasnych rozgraniczeń między EFIS a polityką spójności, a także do zapewnienia możliwości ich łączenia oraz ułatwionego korzystania bez ich mieszania, co może sprawić, że struktura finansowania stanie się bardziej atrakcyjna, tak by dobrze wykorzystać ograniczone zasoby UE; uważa, że niezbędna jest harmonizacja przepisów w przypadku działań finansowanych z wielu funduszy, a także jasna strategia komunikacyjna na temat istniejących możliwości finansowania; w związku z powyższym zachęca Komisję do opracowania zestawu narzędzi dla beneficjentów;

22.

zachęca Komisję do zastanowienia się nad opracowaniem dodatkowego zestawu wskaźników uzupełniających wskaźnik PKB, który pozostaje główną uznaną i wiarygodną metodą sprawiedliwego przydzielania środków z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; uważa, że w związku z powyższym należy ocenić i rozważyć użycie wskaźnika postępu społecznego lub wskaźnika demograficznego, aby zapewnić całościowy obraz rozwoju regionalnego; uważa, że takie wskaźniki mogłyby stanowić lepszą odpowiedź na nowe pojawiające się rodzaje nierówności między regionami UE; ponadto podkreśla znaczenie wskaźników wyników z myślą o wzmocnieniu ukierunkowania polityki na wyniki i efektywność;

23.

wzywa Komisję do rozważenia środków służących rozstrzygnięciu kwestii krajowego finansowania projektów w ramach polityki spójności pod kątem problemu, z jakim zmagają się władze lokalne i regionalne w wysoce scentralizowanych państwach członkowskich, które nie mają wystarczających zdolności fiskalnych oraz finansowych i doświadczają poważnych trudności we współfinansowaniu projektów, a często także w opracowywaniu dokumentacji projektowej, z powodu braku dostępnych zasobów finansowych, co prowadzi do mniejszego wykorzystania polityki spójności;

24.

zachęca Komisję do rozważenia możliwości wykorzystania poziomu NUTS III jako klasyfikacji regionów w polityce spójności w odniesieniu do niektórych wybranych priorytetów;

Obszary polityki o kluczowym znaczeniu dla zmodernizowanej polityki spójności po roku 2020

25.

podkreśla znaczenie EFS, gwarancji dla młodzieży oraz Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, szczególnie w zwalczaniu bezrobocia długotrwałego i bezrobocia młodzieży w UE – będącego w obydwu przypadkach na najwyższym jak dotychczas poziomie – szczególnie w regionach słabiej rozwiniętych, w regionach najbardziej oddalonych i w regionach, które najbardziej ucierpiały z powodu kryzysu; podkreśla kluczową rolę MŚP w tworzeniu nowych miejsc pracy – tj. 80 % miejsc pracy w Unii – oraz w promowaniu innowacyjnych sektorów gospodarki, takich jak gospodarka cyfrowa i gospodarka niskoemisyjna;

26.

uważa, że w polityce spójności w okresie po roku 2020 należy nadal podejmować działania w zakresie opieki nad osobami szczególnie narażonymi i marginalizowanymi, niwelowania rosnących nierówności i budowania solidarności; zauważa pozytywny wpływ inwestycji w edukację, szkolenie i kulturę pod względem wartości dodanej w dziedzinie spraw socjalnych i zatrudnienia; wskazuje ponadto na potrzebę utrzymania włączenia społecznego, w tym w ramach wydatków z EFS uzupełnionych inwestycjami z EFRR w tej dziedzinie;

27.

proponuje, by lepiej wykorzystać europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne do reagowania w obliczu przemian demograficznych oraz przeciwdziałania regionalnym i lokalnym skutkom tych zmian; jest zdania, że w regionach borykających się z problemami takimi jak wyludnienie europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne powinny być optymalnie ukierunkowane na tworzenie miejsc pracy i wzrost gospodarczy;

28.

zwraca uwagę na rosnące znaczenie agendy terytorialnej i udanych partnerstw miejsko-wiejskich, jak również na wzorcową rolę inteligentnych miast jako mikrokosmosów i katalizatorów innowacyjnych rozwiązań pozwalających sprostać wyzwaniom regionalnym i lokalnym;

29.

z zadowoleniem przyjmuje pakt amsterdamski oraz większe uznanie roli miast i obszarów miejskich w tworzeniu polityki europejskiej i domaga się skutecznego wdrożenia przewidzianej w pakcie metody pracy opartej na współpracy za pośrednictwem partnerstw; oczekuje, że wyniki zostaną uwzględnione w przyszłej polityce UE na okres po roku 2020;

30.

zwraca uwagę na wzmocniony miejski wymiar polityki spójności w postaci przepisów szczegółowych dotyczących zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich oraz innowacyjnych działań na obszarach miejskich; uważa, że ten aspekt należy dodatkowo rozwinąć i wzmocnić finansowo w okresie po 2020 r., oraz że należy zintensyfikować przekazanie kompetencji na niższe szczeble; zachęca Komisję do lepszej koordynacji między poszczególnymi środkami dotyczącymi miast w celu zwiększenia bezpośredniego wsparcia dla samorządów lokalnych w ramach polityki spójności przez zapewnienie finansowania i indywidualnie dostosowanych instrumentów rozwoju terytorialnego; podkreśla przyszłą rolę narzędzi rozwoju terytorialnego, takich jak rozwój lokalny kierowany przez społeczność i zintegrowane inwestycje terytorialne;

31.

popiera zobowiązania UE podjęte w ramach porozumienia klimatycznego z Paryża; przypomina w związku z powyższym zatwierdzony przez wszystkie instytucje UE cel wydatkowania co najmniej 20 % budżetu UE na działania związane ze zmianą klimatu i podkreśla, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne odgrywają kluczową rolę w tym zakresie i że należy nadal zapewniać jak największą skuteczność ich wykorzystania do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, a także do rozwoju zielonych gospodarek i energii ze źródeł odnawialnych; uznaje, że niezbędne jest usprawnienie systemu monitorowania i śledzenia wydatków w dziedzinie klimatu; podkreśla potencjał europejskiej współpracy terytorialnej w tym zakresie, a także rolę miast i regionów w ramach agendy miejskiej;

32.

zwraca uwagę, że RIS3 wzmacnia regionalne ekosystemy innowacji; podkreśla, że badania, innowacje i postęp technologiczny powinny nadal odgrywać wiodącą rolę, aby umożliwić UE konkurencyjność w skali światowej; uważa, że model inteligentnej specjalizacji powinien stać się jednym z głównych podejść stosowanych w polityce spójności po 2020 r. poprzez zachęcanie do współpracy między różnymi regionami, obszarami miejskimi i wiejskimi oraz poprzez wspieranie rozwoju gospodarczego UE, tworzenie synergii między ponadnarodowymi RIS3 i globalnymi klastrami; przypomina o realizowanym projekcie pilotażowym „Schody ku doskonałości” (S2E), który w dalszym ciągu przyczynia się do wsparcia regionów w zakresie rozwoju i wykorzystywania synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi, programem „Horyzont 2020” i innymi unijnymi programami finansowania; w związku z powyższym uważa, że należy podjąć dalsze działania, by zapewnić maksymalną synergię w celu dalszego wzmocnienia inteligentnej specjalizacji i innowacji po roku 2020;

33.

podkreśla, że większa widoczność polityki spójności ma zasadnicze znaczenie dla zwalczania eurosceptycyzmu i może przyczynić się do odzyskania pewności i zaufania obywateli; podkreśla fakt, że w celu lepszego wyeksponowania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych należy położyć większy nacisk na treść i wyniki programów realizowanych w ich ramach, zarówno przy zastosowaniu podejścia odgórnego, jak i oddolnego, umożliwiając udział zainteresowanych stron i odbiorców, którzy mogą pełnić rolę skutecznego kanału rozpowszechniania informacji na temat osiągnięć polityki spójności; ponadto wzywa Komisję, państwa członkowskie, regiony i miasta do skuteczniejszego informowania o wymiernych wynikach polityki spójności, które wnoszą wartość dodaną w codzienne życie obywateli UE; domaga się, by w ramach określonego budżetu przeznaczonego na pomoc techniczną nadal prowadzono działania komunikacyjne, w stosownych przypadkach aż do momentu, gdy po zakończeniu realizacji projektu jego wyniki staną się wyraźnie widoczne;

Perspektywy

34.

wzywa do promowania spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz solidarności w całej UE, a także do ukierunkowania unijnych funduszy na wzrost, zatrudnienie i konkurencyjność, które należy uznać za priorytet w programie UE; apeluje również o przeciwdziałanie w dalszym ciągu nierównościom regionalnym, ubóstwu i wykluczeniu społecznemu, a także o zwalczanie dyskryminacji; uznaje, że oprócz osiągania celów nakreślonych w traktatach, polityka spójności powinna nadal służyć jako narzędzie osiągania unijnych celów politycznych, a w konsekwencji powinna przyczynić się do większej znajomości jej wyników i pozostać główną polityką inwestycyjną Unii dostępną we wszystkich regionach;

35.

ponownie podkreśla, że nastał najwyższy czas, aby przygotować politykę spójności UE na okres po roku 2020, aby zapewnić skuteczność jej realizacji od samego początku nowego okresu programowania; apeluje zatem, by przygotowanie przez Komisję nowych ram prawnych rozpoczęło się we właściwym czasie, a mianowicie wkrótce po przedstawieniu i przetłumaczeniu na języki urzędowe wniosku Komisji dotyczącego następnych WRF; ponadto wzywa do terminowego przyjęcia wszystkich wniosków ustawodawczych dotyczących przyszłej polityki spójności, a także do przedstawienia wytycznych dotyczących zarządzania i kontroli przed rozpoczęciem nowego okresu programowania, bez mocy wstecznej; podkreśla, że opóźnione wdrożenie programów operacyjnych ma wpływ na skuteczność polityki spójności;

36.

zwraca uwagę, że główne elementy obecnych ram prawnych polityki spójności należy utrzymać po roku 2020 w połączeniu z udoskonaloną, wzmocnioną i łatwo dostępną polityką ukierunkowaną na wyniki oraz przy zapewnieniu lepszego informowania obywateli o wartości dodanej tej polityki;

37.

w kontekście wniosku Komisji 2016/0282(COD) podkreśla, że przyjmowanie migrantów i uchodźców w ramach udzielania im ochrony międzynarodowej oraz ich integracja społeczna i gospodarcza wymagają przyjęcia spójnego ponadnarodowego podejścia, które należy również uwzględnić w ramach obecnej i przyszłej polityki spójności UE;

38.

podkreśla znaczenie stabilności przepisów; wzywa Komisję, aby przy opracowywaniu przepisów wykonawczych dotyczących polityki spójności w kolejnych WRF zadbała o to, by zmiany były minimalne; jest przekonany o konieczności utrzymania na odpowiednim poziomie, a nawet zwiększenia części budżetu UE przeznaczanej na politykę spójności po roku 2020, w obliczu złożonych wyzwań wewnętrznych i zewnętrznych, którymi trzeba będzie się zająć w ramach tej polityki w świetle jej celów; uważa, że żadne okoliczności, w tym Brexit, nie mogą osłabić tej polityki oraz że w przyszłości w budżecie UE nie należy zmniejszać przeznaczanych na nią środków poprzez ich przesunięcie z przeznaczeniem na nowe wyzwania; podkreśla ponadto wieloletni charakter polityki spójności i wzywa do utrzymania siedmioletniego okresu programowania lub wprowadzenia okresu programowania wynoszącego 5+5 lat, przy czym należy przewidzieć obowiązkowy przegląd śródokresowy;

39.

apeluje o sprawne przyznawanie rezerwy na wykonanie; zwraca uwagę, że czas pomiędzy wykonaniem a uwolnieniem rezerwy jest zbyt długi, przez co ogranicza się skuteczność rezerwy; ponagla Komisję, by umożliwiła państwom członkowskim uruchomienie możliwości użycia rezerwy na wykonanie niezwłocznie po zakończeniu przeglądu;

40.

wskazuje w tym kontekście na konieczność priorytetowego traktowania agendy cyfrowej, włącznie z przygotowaniem niezbędnej infrastruktury i zaawansowanych rozwiązań technologicznych, w ramach polityki spójności, w szczególności w następnym okresie finansowania; zwraca uwagę, że przemianom w sektorze telekomunikacji muszą w każdym razie towarzyszyć odpowiednie szkolenia, które również powinny być wspierane w ramach polityki spójności;

o o

41.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, jak również państwom członkowskim i ich parlamentom, a także Komitetowi Regionów.

(1) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320.

(2) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 289.

(3) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 470.

(4) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 259.

(5) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 303.

(6) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 281.

(7) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 884.

(8) Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1.

(9) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0053.

(10) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0321.

(11) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0217.

(12) Dz.U. C 305 E z 11.11.2010, s. 14.

(13) Dz.U. C 351 E z 2.12.2011, s. 1.

(14) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0383.

(15) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0336.

(16) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0311.

(17) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0211.

(18) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0419.

(19) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0308.

(20) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0307.

(21) Dz.U. C 258 E z 7.9.2013, s. 1.

(22) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0133.

(23) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0384.

(24) ECLI:EU:C:2015:813.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/50

P8_TA(2017)0255

Stan stad ryb oraz sytuacja społeczno-gospodarcza w sektorze rybołówstwa w regionie Morza Śródziemnego

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie stanu stad ryb oraz sytuacji społeczno-gospodarczej w sektorze rybołówstwa w regionie Morza Śródziemnego (2016/2079(INI))

(2018/C 331/07)

Parlament Europejski,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia Rady (WE) nr 1954/2003 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 i (WE) nr 639/2004 oraz decyzję Rady 2004/585/WE (1),

—	uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej) (2),

—	uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1967/2006 z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie środków zarządzania zrównoważoną eksploatacją zasobów rybołówstwa Morza Śródziemnego, zmieniającego rozporządzenie (EWG) nr 2847/93 i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1626/94 (3),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1005/2008 z dnia 29 września 2008 r. ustanawiając wspólnotowy system zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania, zmieniające rozporządzenia (EWG) nr 2847/93, (WE) nr 1936/2001 i (WE) nr 601/2004 oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 1093/94 i (WE) nr 1447/1999 (4),

—	uwzględniając strategię śródokresową Generalnej Komisji Rybołówstwa Morza Śródziemnego (GFCM) (na lata 2017-2020) mającą na celu zapewnienie zrównoważonego charakteru rybołówstwa w regionach Morza Śródziemnego i Morza Czarnego,

—

uwzględniając swą rezolucję z dnia 14 września 2016 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady wdrażającej Umowę zawartą między Generalną Konfederacją Spółdzielni Rolniczych przy Unii Europejskiej (COGECA), Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF) oraz Stowarzyszeniem Krajowych Organizacji Przedsiębiorstw w Sektorze Rybołówstwa (EUROPÊCHE) z dnia 21 maja 2012 r., zmienioną w dniu 8 maja 2013 r., w sprawie wdrożenia Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa z 2007 r. (5),

—	uwzględniając rezolucję przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 25 września 2015 r. pt. „Przekształcamy nasz świat: program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030”,

—	uwzględniając konferencję regionalną dotyczącą budowania przyszłości dla zrównoważonego tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego na Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym, która odbyła się w Algierze (Algieria) w dniach 7–9 marca 2016 r.,

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0179/2017),

A.	mając na uwadze, że Morze Śródziemne, w którym żyje 17 000 gatunków morskich, jest jednym z obszarów o największej różnorodności biologicznej na świecie; mając na uwadze, że przy podejmowaniu decyzji o sposobie gospodarowania nim należy zatem zastosować podejście wielogatunkowe;

mając na uwadze, że w komunikacie pt. „Konsultacje w sprawie uprawnień do połowów na 2017 r. w ramach wspólnej polityki rybołówstwa” (COM(2016)0396) Komisja stwierdziła, że zjawisko przełowienia jest wciąż powszechne w Morzu Śródziemnym i że należy pilnie przyjąć środki niezbędne, by zmienić ten stan rzeczy; mając na uwadze, że w ww. dokumencie Komisja wyraziła również zaniepokojenie faktem, że wiele stad będących przedmiotem oceny poławia się w ilościach znacznie przekraczających szacunkowe wartości docelowe maksymalnego podtrzymywalnego połowu (MSY);

mając na uwadze, że najpóźniej do 2020 r. w odniesieniu do Morza Śródziemnego należy podjąć ogromne, bo dotyczące wszystkich stad ryb, wyzwanie, które polega na stopniowej odbudowie i zachowaniu ich populacji powyżej poziomów biomasy pozwalających uzyskać MSY; mając na uwadze, że wyzwanie to będzie wymagać udziału i zaangażowania państw spoza UE; mając na uwadze, że całkowity poziom przełowienia w basenie Morza Śródziemnego jest, ogólnie rzecz biorąc, dwu- lub trzykrotnie wyższy niż FMSY; mając na uwadze, że pomimo znacznych wysiłków – podejmowanych zarówno na szczeblu unijnym, jak i pozaunijnym – mających na celu zagwarantowanie wdrożenia przepisów dotyczących sektora rybołówstwa i przestrzegania ich, ponad 93 % gatunków będących przedmiotem oceny w Morzu Śródziemnym nadal uznaje się za przełowione;

mając na uwadze, że rybołówstwo w tym regionie ma ogromne znaczenie społeczno-gospodarcze dla ludności zamieszkującej tereny nadbrzeżne, mając na uwadze, że sektor ten zatrudnia setki tysięcy osób, uwzględniając także sektor przetwórstwa wtórnego, a duża liczba osób, w szczególności kobiet, jest uzależniona od rybołówstwa pod względem zatrudnienia; mając na uwadze, że Morze Śródziemne odgrywa ważną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa żywnościowego, zwłaszcza wśród najbardziej podatnych na zagrożenia grup ludności tego regionu, mając na uwadze, że rybołówstwo jest sposobem uzupełnienia dochodów i zaopatrzenia w żywność, a także przyczynia się do stabilności w regionie;

E.	mając na uwadze, że na Morze Śródziemne wpływa szereg czynników, takich jak np. zanieczyszczenie powodowane przez transport morski, które wraz z połowami wywierają wpływ na zdrowie zasobów rybnych;

mając na uwadze, że rybołówstwo na niewielką skalę (tradycyjne łodziowe rybołówstwo przybrzeżne) stanowi 80 % floty i zapewnia 60 % miejsc pracy w regionie basenu Morza Śródziemnego; mając na uwadze godny ubolewania fakt, że nie ma ogólnie przyjętej definicji rybołówstwa na niewielką skalę na poziomie europejskim, a także fakt, że stworzenie takiej definicji jest trudnym zadaniem, zważywszy na specyfikę i cechy ekosystemu morskiego i sektora rybołówstwa; mając na uwadze, że rybactwo przybrzeżne na niewielką skalę zostało formalnie zdefiniowane jedynie na potrzeby Europejskiego Funduszu Rybackiego (rozporządzenie Rady (WE) nr 1198/2006) jako „połowy prowadzone przez statki rybackie o długości całkowitej poniżej 12 metrów i niekorzystające z narzędzi połowowych ciągnionych” (np. włoków); mając na uwadze, że definicja rybołówstwa na niewielką skalę powinna uwzględniać szereg cech krajowych i regionalnych;

mając na uwadze, że na spotkaniu wysokiego szczebla w Katanii w lutym 2016 r., które dotyczyło stanu stad ryb w Morzu Śródziemnym, osiągnięto porozumienie w sprawie pilnej potrzeby odwrócenia tych negatywnych tendencji i potwierdzono główne wyzwanie, jakim jest odbudowa i zachowanie populacji stad ryb powyżej poziomów biomasy, co pozwoliłoby uzyskiwać MSY przy jednoczesnym przestrzeganiu zobowiązania podjętego w ramach wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb) odnoszącego się do MSY dla wszystkich gatunków najpóźniej do 2020 r.;

mając na uwadze, że poza problemem przełowienia region Morza Śródziemnego stoi w obliczu licznych wyzwań, z których większość można przypisać gęstemu zaludnieniu linii brzegowej (nadmiar składników pokarmowych, substancji zanieczyszczających, a także zmian siedlisk i linii brzegowej), a także transportowi morskiemu i nadmiernej eksploatacji zasobów, w tym m.in. ropy naftowej i gazu; mając na uwadze, że region Morza Śródziemnego jest ponadto bardzo podatny na zmianę klimatu, która wraz z intensywnym ruchem morskim ułatwia wprowadzanie i osiedlanie się nowych inwazyjnych gatunków obcych;

mając na uwadze, że niemożność korzystania z określonych narzędzi i technik, które są dopuszczalne i mają niewielki wpływ na stan szczególnie narażonych stad, ma ogromne znaczenie dla zdolności przetrwania społeczności przybrzeżnych i wyspiarskich, które już teraz są zmarginalizowane, a także hamuje rozwój i prowadzi do dalszego wyludniania się tych terenów;

J.	mając na uwadze, że społeczności nadbrzeżne we wszystkich śródziemnomorskich państwach członkowskich są w dużym stopniu uzależnione od rybołówstwa, a zwłaszcza od rybołówstwa na niewielką skalę, w związku z czym niezrównoważony charakter stad ryb stanowi dla nich zagrożenie;

K.	mając na uwadze, że duża część społeczności nadbrzeżnych w UE jest w dużym stopniu uzależniona od rybołówstwa tradycyjnego, tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i rybołówstwa na niewielką skalę w obrębie basenu Morza Śródziemnego;

L.	mając na uwadze wartość społeczno-gospodarczą rybołówstwa rekreacyjnego w wielu regionach basenu Morza Śródziemnego oraz jego bezpośredni i pośredni wpływ na zatrudnienie;

M.	mając na uwadze, że należy uwzględnić wpływ rybołówstwa rekreacyjnego na stan stad ryb w regionie Morza Śródziemnego;

podkreśla znaczenie kompleksowego egzekwowania w perspektywie krótkoterminowej celów i środków określonych w WPRyb oraz terminowego opracowania i skutecznego wdrożenia wieloletnich planów zarządzania zgodnie z podejściem opartym na regionalizacji i mnogości gatunków; podkreśla w szczególności potrzebę osiągnięcia celu w zakresie dobrego stanu środowiska określonego w unijnej dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej (dyrektywa 2008/56/WE), zważywszy że w ramach WPRyb powinno się podjąć decyzję w sprawie środków zarządzania rybołówstwem;

jest zdania, że w ramach WPRyb Morze Śródziemne powinno nadal być traktowane odmiennie od wszystkich pozostałych basenów morskich, ponieważ znaczną jego część stanowią wody międzynarodowe, na których decydującą rolę pod względem stanu stad odgrywają państwa trzecie;

uważa, że należy w trybie pilnym opracować wspólną strategię działania opartą na współpracy i uwzględniającą współpracę na wielu szczeblach: międzynarodowym, europejskim, krajowym i regionalnym; uważa, że wszystkie odnośne zainteresowane strony, w tym rybacy zawodowi i rybacy uprawiający połowy rekreacyjne, sektor rybołówstwa, tradycyjne łodziowe rybołówstwo przybrzeżne i rybołówstwo na niewielką skalę, naukowcy, organizacje regionalne, podmioty zarządzające morskimi obszarami chronionymi, związki zawodowe i organizacje pozarządowe, powinny uczestniczyć w realizowanym oddolnie, pluralistycznym procesie; w związku z tym podkreśla strategiczną rolę Regionalnego Komitetu Doradczego ds. Morza Śródziemnego;

podkreśla, że bez uświadamiania, pełnego wspierania i angażowania społeczności nadbrzeżnych, które należy informować o zagrożeniach ich przyszłości społeczno-gospodarczej związanych z wytrzebieniem stad i gatunków morskich, nie będzie można osiągnąć pełnego potencjału środków i uregulowań prawnych w zakresie zarządzania;

zwraca uwagę, że nie ma wspólnych, szczegółowych definicji rybołówstwa na niewielką skalę i tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego; podkreśla, że aby podejmować dalsze działania polityczne, należy jak najszybciej opracować takie definicje na szczeblu UE;

twierdzi, że kształtowanie polityki rybołówstwa powinno odbywać się przy zapewnieniu rybakom i ich stowarzyszeniom oraz organizacjom producentów, związkom zawodowym, przybrzeżnym grupom działania i społecznościom lokalnym możliwości zaangażowania się w proces decyzyjny i włączeniu ich na stałe do tego procesu zgodnie z zasadą regionalizacji WPRyb oraz przy zaangażowaniu państw trzecich leżących na wschodnim i południowym wybrzeżu basenu Morza Śródziemnego; podkreśla, że wyłącznie przez stworzenie godziwych, zrównoważonych i równych warunków dla wszystkich zaangażowanych państw i operatorów prowadzących połowy w basenie Morza Śródziemnego możliwe będzie zapewnienie zdrowych zasobów rybnych oraz zrównoważonego i dochodowego rybołówstwa, a co za tym idzie, utrzymanie obecnego poziomu zatrudnienia i – w wersji optymalnej – stworzenie nowych miejsc pracy w sektorze rybołówstwa; podkreśla ważną rolę silnych i niezależnych partnerów społecznych w sektorze rybołówstwa, a także zinstytucjonalizowanego dialogu społecznego i zaangażowania pracowników w sprawy przedsiębiorstw;

zauważa, że WPRyb przewiduje zachęty – w tym uprawnienia do połowów – w przypadku połowów selektywnych i dokonywanych w sposób zapewniający niewielki wpływ na ekosystem morski i zasoby ryb; podkreśla w związku z tym potrzebę, by państwa członkowskie stosowały przejrzyste i obiektywne kryteria, w tym kryteria środowiskowe, społeczne i gospodarcze (art. 17 rozporządzenia w sprawie WPRyb); domaga się więc poczynienia starań w tym kierunku, aby zapewnić więcej zachęt i preferencyjnych warunków dostępu do przybrzeżnych obszarów połowów flotom prowadzącym połowy na niewielką skalę (rybołówstwo tradycyjne), jeśli prowadzą one połowy wybiórcze i wywierające ograniczony wpływ; podkreśla znaczenie przeprowadzania konsultacji z zainteresowanymi społecznościami nadbrzeżnymi;

zauważa, że wpływ rybołówstwa rekreacyjnego na zasoby w Morzu Śródziemnym i jego potencjał społeczno-gospodarczy nie zostały wystarczająco zbadane; jest zdania, że w przyszłości należy zgromadzić dane na temat liczby rybaków prowadzących połowy rekreacyjne, wielkości ich połowów oraz generowanej przez nich wartości dodanej w społecznościach nadbrzeżnych;

zauważa, że rybołówstwo rekreacyjne przynosi duże dochody społecznościom lokalnym dzięki takiej działalności jak turystyka i ma niewielki wpływ na środowisko, przez co zasługuje na wsparcie;

10.

uważa za istotne, by wprowadzić definicje rybołówstwa przybrzeżnego, łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i rybołówstwa tradycyjnego na niewielką skalę w oparciu o charakterystykę społeczno-gospodarczą i z zastosowaniem podejścia regionalnego;

11.

podkreśla, że w rybołówstwie przybrzeżnym stosuje się tradycyjne narzędzia i techniki, które ze względu na swą specyfikę określają tożsamość i sposób życia na terenach przybrzeżnych, oraz że należy zachowywać i chronić stosowanie tych narzędzi i technik, ponieważ jest ono częścią dziedzictwa kulturowego i historycznego oraz tradycji;

12.

uważa, że w kontekście regionalizacji, a także przy uwzględnieniu szczególnych cech każdej formy rybołówstwa, powinno się dopuścić pewne uzasadnione odstępstwa w odniesieniu do stosowania określonych narzędzi i technik połowowych;

13.

podkreśla, że zdaniem Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) należy zastosować podejście ostrożnościowe do ochrony i wykorzystywania żywych zasobów morskich oraz gospodarowania nimi, z uwzględnieniem kwestii społeczno-gospodarczych, aby osiągnąć zrównoważone rybołówstwo, a jednocześnie chronić i zachowywać ogół środowiska morskiego; podkreśla, że brak odpowiednich danych naukowych nie może być usprawiedliwieniem dla braku wdrożenia środków ochrony i zarządzania; uważa, że niezwłoczne rozwiązanie problemu braku danych i niepodważalnych dowodów naukowych dotyczących stanu stad ryb ma ogromne znaczenie; podkreśla, że należy przeprowadzać konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami oraz angażować je w ten proces;

14.

uważa, że aby chronić i zachowywać zasoby rybne i środowiskowe w basenie Morza Śródziemnego, potrzebna jest skuteczna polityka zarządzania rybołówstwem opierająca się na silnych, zakrojonych na szeroką skalę i mających pilny charakter strategiach politycznych i środkach przeciwdziałania czynnikom, które wywierają negatywny wpływ na te zasoby, takim jak: zmiana klimatu (globalne ocieplenie, zakwaszenie, opady deszczów), zanieczyszczenia (chemiczne, organiczne, makro- i mikroskopowe), niekontrolowane poszukiwanie i wydobywanie gazu i ropy naftowej, transport morski, inwazyjne gatunki, niszczenie lub modyfikacja siedlisk przyrodniczych, przede wszystkim przybrzeżnych; podkreśla w związku z tym znaczenie lepszego zrozumienia wpływu tych czynników na stada ryb; domaga się zatem wzmocnienia istniejących już europejskich zdolności w zakresie obserwacji i monitorowania Morza Śródziemnego, takich jak EMODnet, a także program Copernicus i jego komponent morski;

15.

uważa, że ochrona i zachowanie zasobów rybnych i morskich basenu Morza Śródziemnego nie mogą opierać się wyłącznie na środkach dotyczących sektora rybołówstwa, ale powinny również obejmować pozostałe sektory działalności wywierające wpływ na środowisko morskie;

16.

uważa, że należy zintensyfikować wysiłki na rzecz poprawy stanu wiedzy o środowisku morskim, zwłaszcza o stadach podlegających połowom przemysłowym, by na tej podstawie planować ich zrównoważoną eksploatację;

17.

stanowczo podkreśla, że prowadzenie nielegalnych, nieraportowanych lub nieuregulowanych połowów w basenie Morza Śródziemnego jest nadal rozpowszechnione, nawet w krajach UE; uważa, że wszelkie działania na rzecz ochrony zasobów, a przede wszystkim na rzecz ochrony gospodarki opartej na rybołówstwie na niewielką skalę, mogą być skuteczne jedynie w połączeniu z konsekwentną i zdecydowaną walką z nielegalnymi, nieraportowanymi i nieuregulowanymi połowami; jest zdania, że w celu zwalczania tego rodzaju połowów UE musi zapewnić sobie wsparcie państw trzecich leżących w basenie Morza Śródziemnego; uważa ponadto, że należy zharmonizować procedury kontroli we wszystkich państwach basenu Morza Śródziemnego ze względu na bardzo rozbieżne stosowanie procedur kontroli i kar;

18.

przypomina, że społeczności nadbrzeżne mają duży wpływ na skuteczność środków na rzecz zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom, wykrywania ich oraz ich identyfikacji;

19.

uważa, że priorytetowe znaczenie ma nasilenie działań kontrolnych, zarówno na lądzie wzdłuż całego łańcucha dystrybucji (rynki i usługi gastronomiczne), jak i na morzu, szczególnie w strefach, w których rybołówstwo zostało okresowo wstrzymane lub zakazane;

20.

jest zdania, że aby uniknąć nierówności społecznej, należy przyznawać możliwości połowowe na podstawie obiektywnych i przejrzystych kryteriów, w tym kryteriów środowiskowych, społecznych i gospodarczych, przy uwzględnieniu metod mających niewielki wpływ na środowisko; uważa, że uprawnienia do połowów powinny być sprawiedliwie rozdzielane w poszczególnych segmentach sektora rybołówstwa, w tym tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i rybołówstwa na niewielką skalę; jest również zdania, że zgodnie z art. 17 rozporządzenia w sprawie WPRyb należy zapewniać flotom zachęty do stosowania bardziej selektywnych narzędzi i technik połowowych, które wywierają niewielki wpływ na środowisko morskie;

21.

jest zdania, że problem degradacji stad w Morzu Śródziemnym należy rozwiązać za pomocą środków zarządzania rybołówstwem i środków ochrony w odniesieniu do rybołówstwa przemysłowego i połowów rekreacyjnych, w tym głównie w drodze ograniczeń obszarowych i czasowych oraz dziennych lub tygodniowych limitów połowowych, jak również – w stosownych przypadkach – kwot połowowych; jest zdania, że pozwoliłoby to zapewnić równe warunki prowadzenia działalności połowowej w porównaniu z państwami trzecimi w odniesieniu do wspólnych stad; uważa, że środki takie należy przyjmować w ścisłej współpracy z sektorem rybołówstwa, aby zapewnić ich skuteczne wdrożenie;

22.

z zadowoleniem przyjmuje wzrost liczby inspekcji przeprowadzanych przez Europejską Agencję Kontroli Rybołówstwa i podkreśla potrzebę wzmożenia wysiłków na rzecz rozwiązania dwóch głównych problemów dotyczących zgodności w 2016 r., a mianowicie: zgłaszania fałszywych dokumentów (dzienniki pokładowe, deklaracje wyładunkowe i przeładunkowe, dokumenty sprzedaży itp.) oraz korzystania z zabronionych lub niezgodnych z przepisami narzędzi połowowych;

23.

podkreśla, że zobowiązania wynikające z obowiązku wyładunku ustanowionego w zreformowanej WPRyb nie powinny w żadnym wypadku stanowić obciążenia dla rybaków;

24.

apeluje o zbadanie konsekwencji położenia kresu odrzutom połowowym w kontekście pozbawiania organizmów morskich i innych gatunków, np. mew, substancji odżywczych;

25.

zauważa, że system morskich obszarów chronionych na Morzu Śródziemnym obejmuje nieodpowiedną powierzchnię oraz że w poszczególnych basenach zasięg tych obszarów jest bardzo zróżnicowany; zwraca uwagę, że panuje ogólny brak zasobów gospodarczych; uważa, że ważne jest uznanie i wzmocnienie roli, jaką odgrywają morskie obszary chronione jako zaawansowane laboratoria do prowadzenia badań naukowych w odniesieniu do wdrażania konkretnych środków, współpracy i zarządzania dzielonego z rybakami oraz optymalizacja ich wykorzystania w świetle doradztwa naukowego i celów związanych z ochroną; uważa, że w związku z tym ważne jest zapewnienie stabilnego podwyższenia poziomu finansowania tego systemu; uważa, że kluczową kwestią jest bliższa współpraca z GFCM i z państwami trzecimi mająca na celu wskazanie obszarów, na których należy stosować środki ochrony, oraz stworzenie skutecznego systemu monitorowania i kontroli, aby sprawdzić skuteczność tych obszarów;

26.

podkreśla znaczenie zadbania o to, by morskie obszary chronione obejmowały przynajmniej 10 % powierzchni Morza Śródziemnego do roku 2020 zgodnie z oenzetowskim celem zrównoważonego rozwoju nr 14.5; zwraca się do GFCM, by podczas dorocznego posiedzenia w 2018 r. uzgodniła stopniowy harmonogram, a także ustaliła wymierne cele prowadzące do realizacji tego założenia; podkreśla, że w wielu przypadkach zarządzanie istniejącymi już chronionymi obszarami morskimi jest niewłaściwe; uważa w związku z tym, że obok wprowadzenia skutecznego systemu monitorowania i kontroli potrzebne jest opracowanie i wprowadzenie środków zarządzania zgodnie z podejściem ekosystemowym, aby móc nadzorować skuteczność środków ochronnych;

27.

podkreśla w szczególności potrzebę ochrony współpracy w zakresie zarządzania obszarami newralgicznymi, które stanowią ważne tarliska gatunków istotnych z gospodarczego punktu widzenia (np. Kotlina Jabucka na Adriatyku);

28.

podkreśla, że Morze Śródziemne charakteryzuje się obecnością unikalnych populacji organizmów żywych, które są eksploatowane przez floty różnych państw, i że z tego względu konieczna jest ścisła współpraca między wszystkimi zainteresowanymi stronami i na wszystkich szczeblach oraz koordynacja środków regulujących rybołówstwo;

29.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia działań w celu rozwiązania problemu odpadów morskich i tworzyw sztucznych w morzu, które są przyczyną poważnych szkód środowiskowych, gospodarczych i zdrowotnych;

30.

uważa, że zasadnicze znaczenie ma przyjęcie zróżnicowanego i zniuansowanego podejścia w strategiach politycznych, w ramach planów zarządzania, z zastosowaniem różnych kryteriów opartych na cechach biologicznych gatunków oraz na cechach technicznych metod połowów; uważa ponadto, że odpowiednie planowanie przestrzenne (całkowite zamykanie obszarów dla połowów na zasadzie rotacji, całkowicie lub częściowe zamykanie w zależności od systemów połowowych) i czasowe (okres ochronny) powinno być elementem każdego planu wieloletniego, podobnie jak propagowanie środków technicznych ukierunkowanych na jak największą selektywność narzędzi; podkreśla, że należy przewidzieć odpowiednie rekompensaty finansowe;

31.

przyjmuje z zadowoleniem podjęte przez Komisję zobowiązania na rzecz wieloletniego planu zarządzania dotyczącego Morza Śródziemnego; podkreśla znaczenie regionalizacji WPRyb dla zarządzania rybołówstwem w basenie Morza Śródziemnego; domaga się, aby Komitet Doradczy ds. Morza Śródziemnego (MEDAC) uczestniczył w całym procesie opracowywania i wdrażania wieloletniego planu zarządzania oraz środków regionalnych;

32.

podkreśla, że w okresach ochronnych należy zagwarantować rybakom godziwe dochody;

33.

zwraca uwagę, że należy przyjąć dla Morza Śródziemnego minimalną dozwoloną wielkość ryb dla wszystkich gatunków handlowych i będących celem połowów rekreacyjnych w zależności od dojrzałości płciowej, określaną na podstawie najlepszych dostępnych opiniach naukowych; wskazuje, że należy podjąć działania na rzecz skuteczniejszego egzekwowania tych minimalnych wielkości;

34.

jest zdania, że należy zachęcać do prowadzenia działań w koordynacji z państwami regionu Morza Śródziemnego nienależących UE w drodze wzmacniania współpracy politycznej i technicznej pod egidą instytucji międzynarodowych działających w tym regionie; z zadowoleniem przyjmuje niedawne uruchomienie przez Komisję Europejską programu MedFish4Ever, który zakłada wezwanie do działań na rzecz zahamowania degradacji stad w basenie Morza Śródziemnego; podkreśla, że w ramach tego programu należy podjąć wszelkie możliwe działania na rzecz wspierania zrównoważonego rybołówstwa w państwach basenu Morza Śródziemnego;

35.

podkreśla, że konieczne jest promowanie i wdrożenie protokołu czasowo-przestrzennych zamknięć obszarów, który umożliwiłby ograniczenie działalności połowowej i odpowiednio by ją dystrybuowały w ciągu roku dzięki tymczasowym ograniczeniom połowów w strefach wylęgu pewnych gatunków; zaznacza, że sezonowy charakter i specjalizacja działalności połowowej mogłyby być bardzo produktywne i wymagają zaplanowania w porozumieniu ze społecznościami rybaków i doradcami naukowymi;

Działania ukierunkowane na państwa trzecie

36.

wzywa Komisję do promowania działań przez GFCM w celu poprawy stanu stad ryb współdzielonych z państwami trzecimi i do korzystania przy tym również z ugruntowanej już współpracy między instytucjami reprezentującymi poszczególne marynarki i przedsiębiorstwa działające w sektorze rybołówstwa a odpowiadającymi im organami lub instytucjami zainteresowanych państw trzecich;

37.

zauważa, że brak wspólnych ram regulacyjnych dla flot UE i państw trzecich prowadzących działalność w regionie Morza Śródziemnego jest przyczyną nieuczciwej konkurencji między rybakami i jednocześnie stanowi zagrożenie dla długoterminowej równowagi połowów współdzielonych gatunków;

38.

podkreśla znaczenie współpracy oraz potrzebę wspierania zgodności z przepisami i równych warunków działania w dziedzinie kontroli rybołówstwa z państwami trzecimi i regionalnymi organizacjami ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO), a także wzmocnienia horyzontalnej koordynacji zarządzania obszarami morskimi i stadami poza jurysdykcjami krajowymi;

39.

wzywa Komisję, by wspierała państwa regionu Morza Śródziemnego spoza UE w osiągnięciu zrównoważonego rybołówstwa, także przez utrzymywanie otwartego kanału komunikacji, oraz by nawiązała konieczny dialog między różnymi administracjami krajowymi, tak aby odpowiednio uzupełniać wdrażanie strategii średnioterminowej GFCM (2017-2020) i odwrócić alarmujące tendencje, jakim podlegają stada śródziemnomorskie; wzywa Komisję do wprowadzenia skutecznej wymiany informacji z państwami trzecimi w regionie Morza Śródziemnego na temat działalności flot innych państw trzecich prowadzących połowy na Morzu Śródziemnym;

40.

wzywa do utworzenia regionalnego planu w ramach GFCM z myślą o zapewnieniu równych warunków wszystkim statkom prowadzącym połowy na wodach Morza Śródziemnego oraz zagwarantowaniu właściwej równowagi pomiędzy zasobami rybnymi i zdolnością połowową flot wszystkich krajów basenu Morza Śródziemnego; ponadto wzywa do utworzenia regionalnego centrum satelitarnego systemu monitorowania statków (VMS) i wspólnych inspekcji;

41.

zaleca, aby Komisja zrezygnowała z przywozu towarów pochodzących z państw trzecich, które nie przyjmują niezbędnych środków służących zapobieganiu połowom NNN oraz zniechęcaniu do nich i ich eliminowaniu, mimo że są do tego zobowiązane na mocy prawa międzynarodowego jako państwa bandery, portu, strefy przybrzeżnej lub państwa wprowadzania do obrotu;

42.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do wspierania państw trzecich, udzielania im wszelkiej możliwej pomocy oraz i współpracy z nimi, aby lepiej zwalczać połowy NNN na całym Morzu Śródziemnym;

43.

wzywa państwa przybrzeżne do współpracy na rzecz ustanowienia obszarów ograniczonych połowów i morskich obszarów chronionych, także na wodach międzynarodowych;

44.

podkreśla potrzebę ustanowienia podstawowych norm obowiązujących na całym Morzu Śródziemnym w celu zarządzania rybołówstwem rekreacyjnym;

Aspekty społeczno-gospodarcze

45.

podkreśla, że 250 000 osób jest bezpośrednio zatrudnionych na pokładach jednostek pływających i że liczba osób, które utrzymują się z pracy w sektorze rybołówstwa, jest wyższa wykładniczo, jeśli uwzględni się rodziny, które utrzymują się dzięki wsparciu dla regionalnego rybołówstwa i które są zatrudnione w sektorach pomocniczych, takich jak przetwórstwo, utrzymanie jednostek pływających i turystyka, w tym turystyka związana z rybołówstwem rekreacyjnym; zauważa, że 60 % prac związanych z rybołówstwem wykonuje się w krajach rozwijających się południowej i wschodniej części regionu Morza Śródziemnego, co wskazuje na rolę, jaką odgrywają rybołówstwo na małą skalę (tradycyjne łodziowe rybołówstwo przybrzeżne) i rybołówstwo rekreacyjne w zrównoważonym rozwoju tych regionów, a w szczególności w odniesieniu do najbardziej narażonych społeczności nadbrzeżnych;

46.

uważa, że zasadnicze znaczenie ma poprawa warunków pracy rybaków, począwszy od zapewnienia im godnego wynagrodzenia i uczciwej konkurencji, przy czym należy szczególnie uwzględnić wysoki wskaźnik wypadków w tym sektorze i wysokie ryzyko wystąpienia chorób zawodowych; proponuje, aby państwa członkowskie, działając zgodnie z własnymi przepisami i praktykami, wprowadziły instrumenty wsparcia dochodu; zaleca też stworzenie przez państwa członkowskie funduszu kompensacji stabilnych dochodów, obejmującego okresy, w których obowiązuje zakaz połowów, między innymi z uwagi na niekorzystne zjawiska pogodowe, niepozwalające na prowadzenie działalności, okresy zamknięte (okresy ochrony biologicznej) zapewniane w celu ochrony cyklu życia poławianych gatunków, katastrofy naturalne, przedłużające się zjawiska skażenia środowiska i zanieczyszczenia biotoksynami morskimi;

47.

zauważa, że sektor rybołówstwa UE przeżywa od kilku lat trudny okres w związku ze wzrostem kosztów produkcji, coraz gorszym stanem stad ryb, mniejszymi połowami oraz ciągłym spadkiem dochodów;

48.

wskazuje, że sytuacja społeczno-gospodarcza w sektorze uległa pogorszeniu z różnych względów, w tym ze względu na spadek liczebności stad ryb, obniżenie wartości ryb w początkowym punkcie sprzedaży (co nie znajduje odzwierciedlenia w cenach sprzedaży detalicznej, będących efektem nieuczciwego podziału wartości dodanej w całym łańcuchu wartości sektora przez większość pośredników, a w niektórych regionach z uwagi na monopol dystrybucyjny) oraz wzrost kosztów paliw; zauważa, że trudności te doprowadziły do zwiększenia nakładu połowowego, co stanowi szczególnie niepokojące zjawisko w przypadku łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego, mogące nawet zagrozić temu tradycyjnemu stylowi życia i przetrwaniu lokalnych społeczności wysoce zależnych od działalności połowowej;

49.

podkreśla znaczenie rozwoju inicjatyw, takich jak turystyka połowowa lub badania naukowe, które mogą mieć pozytywny wpływ na zatrudnienie i umożliwiają obniżenie nakładu połowowego;

50.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim pracownikom sektora rybołówstwa lepszego dostępu do godziwych warunków pracy i odpowiedniej ochrony socjalnej, niezależnie od wielkości i rodzaju przedsiębiorstwa, w którym są zatrudnieni, miejsca zatrudnienia i umowy, również dzięki zawartym w regionie umowom o partnerstwie na rzecz zrównoważonego rybołówstwa, aby zwalczać dumping socjalny i poprawić dostęp do rynków i finansowania, współpracę z administracją publiczną i instytucjami, a także zróżnicowanie pochodzenia środków utrzymania; podkreśla znaczenie skutecznych inspekcji i kontroli pracy;

51.

zwraca uwagę na potrzebę poprawy warunków pracy rybaków w obliczu wysokiego wskaźnika wypadków w tym sektorze, a także nieproporcjonalnie wysokiego ryzyka wystąpienia chorób zawodowych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych; podkreśla potrzebę zagwarantowania rybakom właściwej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym; zaznacza, jak ważne jest zapewnienie odpowiednich urządzeń sanitarnych zarówno na statkach rybackich, jak i na lądzie oraz przyzwoitych warunków zakwaterowania i dostępności zajęć rekreacyjnych; podkreśla konieczność zagwarantowania stałej operacyjności i żeglowności w portach i podejściach portowych oraz na szlakach wodnych;

52.

podkreśla potrzebę zagwarantowania, że wszystkie ryby i produkty rybołówstwa importowane do UE są zgodne z międzynarodowymi standardami w zakresie ochrony środowiska, prawa pracy i praw człowieka; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zagwarantowały uczciwą konkurencję i zrównoważony charakter sektora rybołówstwa, aby zachować miejsca pracy i wzrost; podkreśla, że jest to niezbędne nie tylko ze względu na konkurencję w ramach Unii, ale zwłaszcza ze względu na konkurentów z państw trzecich;

53.

uważa, że Komisja i państwa członkowskie powinny promować pełne wykorzystywanie środków z Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR) oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa; jest zdania, że Komisja powinna dołożyć wszelkich starań, aby wspomagać zarówno państwa członkowskie, jak i państwa spoza UE, w jak najefektywniejszym wykorzystaniu wszystkich dostępnych funduszy, w szczególności w odniesieniu do:

—	poprawy warunków socjalnych i bezpieczeństwa na pokładzie;

—	poprawy statusu pracy i kształcenia zawodowego oraz wspierania tworzenia i rozwijania nowych form działalności gospodarczej w sektorze poprzez rekrutację, kształcenie i multidyscyplinarne szkolenie młodych ludzi;

—	zwiększenia roli kobiet w rybołówstwie oraz w sektorach produkcyjnych bezpośrednio związanych z sektorem rybołówstwa, z uwzględnieniem faktu, że kobiety stanowią 12 % całkowitej siły roboczej w sektorze;

54.

zaznacza, że EFMR musi pomagać tradycyjnemu łodziowemu rybołówstwu przybrzeżnemu w modernizacji sprzętu, tak aby zapewnić możliwość wywiązywania się w szczególności z istotnych wymogów związanych z obowiązkiem wyładunkowym;

55.

wzywa Komisję, by wspierała tworzenie i działanie rybackich lokalnych grup działania, które promują zrównoważony model rybołówstwa;

56.

uważa, że konieczne jest promowanie i umacnianie współpracy pomiędzy rybakami, zwłaszcza rybakami działającymi na małą skalę w tym samym obszarze lub regionie, a także tworzenie zachęt do tej współpracy, tak aby rybacy wspólnie planowali i zarządzali lokalnymi zasobami rybołówstwa w celu skutecznej i praktycznej regionalizacji, zgodnie z celami WPRyb; uważa, że ogromne rozdrobnienie i zróżnicowanie zawodów, celów, charakterystyki technicznej i stosowanych narzędzi jest specyficzną cechą rybołówstwa w regionie Morza Śródziemnego oraz że horyzontalne i jednolite podejście nie zapewniłoby w związku z tym poszanowania i wspierania tej lokalnej specyfiki;

57.

zauważa, że choć ostatnio sytuacja poprawiła się, to jednak w dalszym ciągu liczba stad, których stanu nie oceniono w sposób wiarygodny, pozostaje bardzo duża, a Komitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa (STECF) wyraża ubolewanie, że zmniejszyła się również liczba ocen – z 44 w 2012 r. do jedynie 15 w 2014 r.; podkreśla, jak ważne jest zapewnienie szybkiego i prawidłowego gromadzenia danych oraz wspieranie zwiększenia liczby badań i gatunków ujętych w bazie danych oraz zachęt w tym zakresie, a co za tym idzie pogłębianie wiedzy na temat zasobów, wpływu rybołówstwa rekreacyjnego i czynników zewnętrznych, takich jak zanieczyszczenia, w celu osiągnięcia zrównoważonego zarządzania stadami;

58.

uważa, że racjonalne i zrównoważone zarządzanie zasobami jest ściśle uzależnione od ilości zebranych danych i od ich wykorzystywania naukowego w odniesieniu do czynników takich jak zdolność połowowa, prowadzona działalność połowowa i związana z nią aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza oraz status biologiczny odławianego stada;

59.

zauważa, że tylko 40 % ryb wyładowywanych na obszarze działania GFCM pochodzi ze stad, dla których istnieje przekazana Komisji ocena naukowa, oraz że odsetek ten jest jeszcze niższy w przypadku stad podlegających planowi zarządzania; zauważa konieczność rozszerzania zakresu ocen naukowych stanu stad oraz zwiększenia odsetka wyładowywanych ryb pochodzących z form rybołówstwa, które podlegają regulacjom zawartym w wieloletnich planach zarządzania;

60.

uważa za istotne, by oceniać nakład połowowy rybołówstwa rekreacyjnego oraz gromadzić dane o połowach na poziomie basenów morskich i poziomie Morza Śródziemnego;

61.

podkreśla konieczność przyjęcia zintegrowanych podejść, w których uwzględni się jednocześnie niejednorodność środowiska morskiego, złożoność gatunków (poławianych i niepoławianych) żyjących w morzu, różne cechy i zachowania związane z działalnością połowową, zjawisko obniżenia wartości ryb w początkowym punkcie sprzedaży oraz, w niektórych regionach, monopol dystrybucyjny, a także wszystkie inne czynniki, które wpływają na stan zdrowia stad ryb;

62.

przyznaje, że dostępne dane umożliwiające pomiar zasięgu i wpływu rybołówstwa na małą skalę są ograniczone i mogą różnić się w poszczególnych państwach; przyznaje również, że wskutek braku danych pojawia się tendencja do niedoszacowania tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego;

63.

podkreśla, że poprawa stanu wiedzy na temat skutków ekonomicznych i społecznych różnych rodzajów rybołówstwa, zwłaszcza tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i rybołówstwa rekreacyjnego, pomogłaby ustalić najlepsze środki zarządzania;

64.

zdecydowanie popiera propozycję GFCM, by stworzyć katalog działalności połowowej, w którym zawarte byłyby informacje dotyczące narzędzi i czynności związanych z rybołówstwem, opis obszarów połowowych, a także gatunków docelowych i przyłowów, tak aby zapewnić pełen opis działalności połowowej na danym obszarze oraz jej powiązania z innymi sektorami, takimi jak np. rybołówstwo rekreacyjne;

65.

uważa, że nowe zasady należy stosować w odniesieniu do połowów rekreacyjnych oraz że należy również sporządzić wykaz rekreacyjnych działań połowowych zawierający informacje dotyczące silników i ciągnięcia sieci, opis obszarów połowowych, a także informacje o gatunkach docelowych i przyłowach;

66.

wzywa Komisję, by wspierała ścisłą współpracę naukową i podejmowała starania na rzecz usprawnienia gromadzenia danych dotyczących najważniejszych stad przez skrócenie czasu między zebraniem danych a końcową oceną i przez skierowanie wniosku o ocenę nowych stad do STECF; głęboko ubolewa, że na obszarze Morza Śródziemnego większość wyładunków obejmuje gatunki, dla których dostępna jest tylko niewielka ilość danych (ang. „data deficient fisheries”);

67.

podkreśla zasadniczą i kluczową konieczność udoskonalenia wymiany danych oraz walki z ich niedostępnością i rozproszeniem przez utworzenie wspólnej bazy danych zawierającej kompleksowe i rzetelne dane dotyczące zasobów rybołówstwa oraz powołanie sieci ekspertów i instytucji badawczych specjalizujących się w różnych dziedzinach nauki o rybołówstwie; taka baza danych powinna być finansowana przez UE i zawierać wszystkie dane o rybołówstwie i działalności połowowej dla każdego podobszaru geograficznego, w tym dane dotyczące połowów rekreacyjnych, tak aby ułatwić kontrolę jakości oraz niezależną i kompleksową analizę danych, co umożliwi lepszą ocenę stad;

68.

zauważa, że wpływ, cechy i skala połowów NNN nie zostały poddane dostatecznej ocenie, a sama ocena różni się w zależności od kraju regionu basenu Morza Śródziemnego oraz że w związku z tym informacje na temat obecnego stanu łowisk i tendencji w tych krajach nie są właściwie ujęte; podkreśla, że kraje te powinny być odpowiednio uwzględnione przy opracowywaniu ocen naukowych na potrzeby zarządzania rybołówstwem;

69.

wzywa państwa członkowskie, by zapobiegały nadużyciom związanym z produktami żywnościowymi pochodzenia morskiego poprzez oznakowanie produktów i ich identyfikowalność oraz wzmogły wysiłki służące zwalczaniu nielegalnych połowów; ubolewa z powodu niedostatecznej ilości informacji na temat stanu większości stad oraz nad tym, że blisko 50 % połowów nie zostaje oficjalnie zgłoszonych, a zarazem 80 % wyładunków obejmuje stada, co do których istnieje niewiele danych;

70.

wzywa państwa członkowskie do ratyfikacji i pełnego wdrożenia odpowiednich konwencji MOP odnoszących się do pracowników sektorów związanych z rybołówstwem, aby zapewnić im odpowiednie warunki pracy i wzmocnić instytucje rokowań zbiorowych, tak aby umożliwić pracownikom sektora morskiego, w tym osobom samozatrudnionym, korzystanie z przysługujących im praw pracowniczych;

71.

wzywa Komisję, by promowała i wspierała inwestycje w dywersyfikację i innowacje w sektorze rybołówstwa przez rozwój działalności uzupełniającej;

Świadomość

72.

podkreśla, że faktyczne rezultaty i pełną zgodność z celami można osiągnąć pod warunkiem zapewnienia wysokiego poziomu odpowiedzialności i świadomości podmiotów działających w sektorze przez wspieranie rozwoju i kształcenie wszystkich rybaków (zajmujących się rybołówstwem zawodowo i rekreacyjnie) oraz zaangażowanie ich w proces decyzyjny, z uwzględnieniem konkretnych działań mających na celu rozpowszechnianie dobrych praktyk;

73.

uważa za istotne, aby wspierać przekazywanie konsumentom rzetelnych informacji o dokładnym pochodzeniu oferowanych produktów i metodach ich pozyskiwania przez obowiązkowe wymaganie tych danych w informacjach podawanych konsumentom, obok daty połowu; należy także przeanalizować i ocenić, czy środki zawarte w nowej wspólnej organizacji rynków produktów rolnych przyczyniły się do jakości informacji przekazywanych konsumentom;

74.

uważa, że ważne jest również uwrażliwianie i edukowanie konsumentów w zakresie odpowiedzialnego spożywania ryb, by wybierali lokalne gatunki, odławiane przy wykorzystaniu zrównoważonych technik, w miarę możliwości pochodzące z nieprzełowionych i mało skomercjalizowanych stad; uważa, że należy w tym celu promować skuteczny i wiarygodny systemu identyfikowalności i etykietowania, współpracując w tym zakresie z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, aby między innymi informować konsumentów i zwalczać oszustwa w branży spożywczej;

75.

wyraża przekonanie, że należy osiągnąć równowagę między uczciwą konkurencją, wymaganiami konsumentów, zrównoważonym charakterem sektora rybołówstwa i zachowaniem miejsc pracy; podkreśla potrzebę przyjęcia przez wszystkie państwa regionu Morza Śródziemnego kompleksowego podejścia i wykazania silnej woli politycznej w celu sprostania wyzwaniom i poprawy sytuacji Morza Śródziemnego;

76.

z zadowoleniem przyjmuje kampanię MedFish4Ever zainicjowaną przez Komisję w celu uświadomienia ogółowi społeczeństwa sytuacji na Morzu Śródziemnym;

77.

uważa, że dostawy dla szkół, szpitali i innych instytucji publicznych powinny pochodzić przede wszystkim z lokalnych połowów;

78.

podkreśla, że – ze względu na ten nowy kontekst i wszystkie wspomniane nowe wzajemnie ze sobą powiązane czynniki oddziałujące w regionie Morza Śródziemnego – należy dokonać przeglądu rozporządzenia (WE) nr 1967/2006 dla Morza Śródziemnego w celu dostosowania go do aktualnej sytuacji;

79.

podkreśla, że w rozporządzeniu (WE) nr 1967/2006 należy poddać przeglądowi część, która dotyczy wiążącego zakazu stosowania określonych tradycyjnych narzędzi połowowych (zakazu stosowania sieci skrzelowych stawnych poza rybołówstwem komercyjnym), a także przepisy odnoszące się do specyficznych cech narzędzi połowowych, takich jak wysokość sieci rybackich, wielkość oczek w sieciach, głębokość i odległość od brzegu, które pozwalają na stosowanie narzędzi;

o o

80.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) Dz.U. L 354 z 28.12.2013, s. 22.

(2) Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19.

(3) Dz.U. L 409 z 30.12.2006, s. 11.

(4) Dz.U. L 286 z 29.10.2008, s. 1.

(5) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0343.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/60

P8_TA(2017)0260

Potrzeba opracowania unijnej strategii mającej na celu wyeliminowanie różnic w emeryturach ze względu na płeć i zapobieganie występowaniu takich różnic

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie potrzeby opracowania unijnej strategii mającej na celu wyeliminowanie różnic w emeryturach ze względu na płeć i zapobieganie występowaniu takich różnic (2016/2061(INI))

(2018/C 331/08)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając art. 2 oraz art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

—	uwzględniając art. 8, 151, 153 i 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—	uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, a zwłaszcza jej postanowienia dotyczące praw socjalnych oraz równości mężczyzn i kobiet,

—	uwzględniając art. 22 i 25 Powszechnej deklaracji praw człowieka,

—

uwzględniając uwagę ogólną nr 16 Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ w sprawie równych praw mężczyzn i kobiet w zakresie korzystania z praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (art. 3 Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych) (1) oraz uwagę ogólną nr 19 Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ w sprawie prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 9 uwagi Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych) (2),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. pt. „Europa 2020 strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—	uwzględniając art. 4 ust. 2 i 3, art. 12, 20 i 23 Europejskiej karty społecznej,

—	uwzględniając wnioski Europejskiego Komitetu Praw Społecznych z dnia 5 grudnia 2014 r. (3),

—	uwzględniając dyrektywę Rady 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (4),

—	uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (5),

—	uwzględniając dyrektywę Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług (6),

—	uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (7),

—	uwzględniając plan działania Komisji z sierpnia 2015 r. dotyczący nowego początku, aby sprostać wyzwaniom równowagi między życiem zawodowym a prywatnym w rodzinach o średnich dochodach,

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 3 grudnia 2015 r. pt. „Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci w latach 2016–2019” (SWD(2015)0278), a w szczególności jego cel 3.2,

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2011 r. w sprawie sytuacji kobiet w wieku przedemerytalnym (8),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie sytuacji matek samotnie wychowujących dzieci (9),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 maja 2012 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości (10),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wpływu kryzysu gospodarczego na równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz na prawa kobiet (11),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2015 r. w sprawie postępów w dążeniu do równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2013 r. (12),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 czerwca 2015 r. w sprawie strategii UE na rzecz równości kobiet i mężczyzn w okresie po 2015 r. (13),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 października 2015 r. w sprawie stosowania dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (14),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie tworzenia na rynku pracy warunków sprzyjających równowadze między życiem zawodowym a prywatnym (15),

—	uwzględniając konkluzje Rady z dnia 18 czerwca 2015 r. w sprawie równości szans w wynagrodzeniu dla kobiet i mężczyzn: zlikwidowanie zróżnicowania emerytur ze względu na płeć,

—	uwzględniając deklarację trzech kolejnych prezydencji UE w sprawie równouprawnienia płci z dnia 7 grudnia 2015 r., wydaną przez Niderlandy, Słowację i Maltę,

—	uwzględniając europejski pakt na rzecz równości płci (2011–2020) przyjęty przez Radę dnia 7 marca 2011 r.,

—

uwzględniając badanie na zlecenie jego Departamentu Tematycznego ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych zatytułowane: „The gender pension gap: differences between mothers and women without children” [Zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć: różnice między matkami a kobietami nieposiadającymi dzieci] (2016) i badanie przeprowadzone przez Komisję zatytułowane „The Gender Gap in Pensions in the EU” [Zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć w UE] (2013);

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0197/2017),

mając na uwadze, że w 2015 r. w UE różnica w świadczeniach emerytalnych między kobietami a mężczyznami, którą można zdefiniować jako różnicę między średnim wynagrodzeniem (brutto) pobieranym przez kobiety z tytułu świadczeń emerytalnych w stosunku do takiego samego wynagrodzenia pobieranego przez mężczyzn, wynosiła 38,3 % w przedziale wiekowym osób mających 65 lat i więcej i w ciągu ostatnich pięciu lat zwiększyła się w połowie państw członkowskich; mając na uwadze, że kryzys finansowy z ostatnich kilku lat odbił się negatywnie na dochodach wielu kobiet; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich między 11 a 36 % kobiet w ogóle nie ma dostępu do żadnych świadczeń emerytalnych;

mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn jest jedną ze wspólnych i podstawowych zasad zapisanych w art. 2 i art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, art. 8 TFUE i art. 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej; mając też na uwadze, że równouprawnienie płci powinno stanowić część wszystkich polityk, inicjatyw, programów i działań Unii;

C.	mając na uwadze, że w większości państw członkowskich UE kobiety w mniejszym stopniu niż mężczyźni są objęte świadczeniami emerytalnymi i są jednocześnie nadreprezentowane w kategoriach najuboższych emerytów i niedostatecznie reprezentowane w kategoriach emerytów najbogatszych;

mając na uwadze, że rozbieżności te są nie do zaakceptowania i powinny zostać zmniejszone, a wszystkie składki emerytalne w UE powinny być obliczane i ustalane w sposób neutralny pod względem płci, ponieważ równość płci jest jedną z podstawowych zasad UE, a prawo wszystkich ludzi do godnego życia jest jednym z praw podstawowych zapisanych w Karcie praw podstawowych UE;

mając na uwadze, że co czwarta osoba w 28 państwach członkowskich UE jest zależna od swojej emerytury jako głównego źródła dochodów, a znaczny wzrost liczby osób osiągających wiek emerytalny, spowodowany wydłużeniem średniej długości życia i ogólnym starzeniem się ludności doprowadzi do podwojenia liczby osób w tej kategorii do 2060 r.;

F.	mając na uwadze, że przemiany demograficzne prowadzą do tego, iż w przyszłości coraz mniejsza liczba osób aktywnych zawodowo będzie musiała utrzymywać coraz większą liczbę emerytów, i że w tym kontekście rośnie znaczenie emerytury prywatnej i zakładowej;

mając na uwadze, że celem polityki emerytalnej jest zapewnienie ekonomicznej niezależności, co ma zasadnicze znaczenie dla równości mężczyzn i kobiet, oraz zapewnienie przez systemy zabezpieczeń społecznych w państwach członkowskich wszystkim obywatelom UE godziwego i adekwatnego dochodu emerytalnego oraz odpowiedniego poziomu życia, a także uchronienie ich przed ryzykiem ubóstwa, wynikającym z różnych czynników lub z wykluczenia społecznego, tak aby zagwarantować im na starość uczestnictwo w życiu społecznym, kulturalnym i politycznym oraz godną egzystencję, aby nadal mogli stanowić część społeczeństwa;

mając na uwadze, że coraz większa indywidualna odpowiedzialność za decyzje dotyczące oszczędzania wiążąca się z różnymi zagrożeniami oznacza również, że poszczególne osoby muszą być jasno informowane o dostępnych opcjach i związanych z nim ryzykiem; mając na uwadze, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni, ale zwłaszcza kobiety, potrzebują wsparcia w zakresie podniesienia poziomu ich wiedzy finansowej w celu umożliwienia im podejmowania świadomych decyzji dotyczących tego coraz bardziej skomplikowanego zagadnienia;

mając na uwadze, że różnica w świadczeniach emerytalnych może pogorszyć sytuację kobiet ze względu na ich słabą pozycję ekonomiczną i narażać je na wykluczenie społeczne, ubóstwo i stałą zależność ekonomiczną, w szczególności od ich małżonków lub innych członków rodziny; mając na uwadze, że zróżnicowanie wynagrodzeń i emerytur ze względu na płeć jest jeszcze wyraźniejsze w przypadku kobiet będących w trudnej sytuacji z wielu przyczyn jednocześnie lub kobiet należących do mniejszości rasowych, etnicznych, religijnych lub językowych, ponieważ często zajmują one stanowiska wymagające niższych kwalifikacji, o niższym stopniu odpowiedzialności;

J.	mając na uwadze, że prawo do świadczeń emerytalnych powinno być prawem jednostki, a nie prawem pochodnym, aby zapewnić wszystkim osobom niezależność finansową, ograniczyć czynniki zniechęcające do podjęcia legalnego zatrudnienia oraz zmniejszyć stereotypy związane z płcią;

K.	mając na uwadze, że ze względu na większą średnią długość życia kobiety mogą mieć średnio większe zapotrzebowanie na dochody z emerytury niż mężczyźni przez cały okres emerytalny; mając na uwadze, że mogą mieć dostęp do takiego dodatkowego dochodu dzięki mechanizmom renty rodzinnej;

mając na uwadze, że brak porównywalnych, pełnych, wiarygodnych i regularnie aktualizowanych danych, które umożliwiałyby ocenę skali różnic w świadczeniach emerytalnych i wagi poszczególnych elementów, które przyczyniają się do takiego stanu rzeczy, prowadzi do braku pewności co do najskuteczniejszych środków, które należy wdrożyć w celu zwalczenia tej różnicy;

mając na uwadze, że różnica jest wyższa w kategorii wiekowej osób mających 65–74 lata (ponad 40 %) w stosunku do średniej w kategorii wiekowej osób powyżej 65. roku życia, przede wszystkim z powodu przenoszenia praw (np. w związku z wdowieństwem), które jest możliwe w niektórych państwach członkowskich;

mając na uwadze, że obniżanie i zamrażanie emerytur zwiększa zagrożenie ubóstwem osób w podeszłym wieku, szczególnie kobiet; mając na uwadze, że udział kobiet w podeszłym wieku zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym w 2014 r. wyniósł 20,2 %, podczas gdy w przypadku mężczyzn było to 14,6 %, a w 2050 r. odsetek osób powyżej 75 roku życia zagrożonych ubóstwem może wynieść 30 % w większości państw członkowskich;

O.	mając na uwadze, że osoby powyżej 65 roku życia dysponują dochodem wynoszącym ok. 94 % średniego dochodu ludności ogółem; mając jednakże na uwadze, że około 22 % kobiet w wieku ponad 65 lat znajduje się poniżej progu zagrożenia ubóstwem;

mając na uwadze, że w 2014 r. średnia różnica w świadczeniach emerytalnych w UE skrywała ogromne rozbieżności między państwami członkowskimi; mając na uwadze, że tytułem porównania najmniejsze zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć wynosi 3,7 %, a największe 48,8 %, przy czym różnica przekracza 30 % w 14 państwach członkowskich;

mając na uwadze, że między państwami członkowskimi istnieją znaczne różnice pod względem odsetka populacji otrzymującego świadczenia emerytalne, który w 2013 r. wyniósł 15,1 % na Cyprze i 31,8 % na Litwie, podczas gdy większość osób otrzymujących świadczenia emerytalne w 2013 r. w większości państw członkowskich UE to były kobiety;

mając na uwadze, że różnica w świadczeniach emerytalnych, wynikająca z występowania wielu czynników, świadczy o zakłóceniach równowagi w sytuacji kobiet i mężczyzn, jeśli chodzi o ich ścieżkę zawodową i życie rodzinne, ich możliwości wpłacania składek, pozycję w strukturze rodzinnej i zasady obliczania świadczeń wyznaczone w ramach systemu emerytalno-rentowego; mając na uwadze, że odzwierciedla ona również segregację na rynku pracy i większy odsetek kobiet zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, niższe stawki godzinowe, przerwy w zatrudnieniu i mniejszą liczbę lat zatrudnienia ze względu na nieodpłatną pracę wykonywaną przez kobiety jako matki i opiekunki w rodzinach; mając na uwadze, że zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć należy traktować jako kluczowy wskaźnik nierówności płci na rynku pracy, tym bardziej że obecny poziom zróżnicowania emerytur ze względu na płeć jest bardzo zbliżony do całkowitej różnicy zarobków (39,7 % w 2015 r.);

mając na uwadze, że prawdziwy rozmiar zróżnicowania w emeryturach, które jest wynikiem skumulowania dysproporcji i nierówności w sytuacji mężczyzn i kobiet – np. pod względem dostępu w ciągu całego życia do sprawowania władzy i zasobów finansowych – występujących w ciągu całej kariery zawodowej i odzwierciedlonych w emeryturach pierwszego i drugiego filara, może być zamaskowany przez mechanizmy korygujące;

mając na uwadze, że różnica w świadczeniach emerytalnych w danym momencie odzwierciedla warunki oddziałujące na społeczeństwo i rynek pracy w okresie obejmującym kilkadziesiąt lat; mając na uwadze, że warunki te podlegają zmianom, niekiedy znacznym, które będą miały wpływ na potrzeby różnych pokoleń kobiet na emeryturze;

U.	mając na uwadze, że różnica w świadczeniach emerytalnych ma różne cechy w zależności od sytuacji osobistej, statusu społecznego, stanu cywilnego i/lub sytuacji rodzinnej poszczególnych emerytek; mając na uwadze, że w tym kontekście ujednolicone podejście nie zawsze daje najlepsze wyniki;

mając na uwadze, że osoby samotnie wychowujące dzieci są szczególnie zagrożone, gdyż stanowią 10 % wszystkich rodzin z dziećmi na utrzymaniu, a 50 % z nich jest zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, co dwukrotnie przewyższa wskaźnik dla ogółu populacji; mając na uwadze, że różnica w świadczeniach emerytalnych jest pozytywnie skorelowana z liczbą dzieci wychowanych w ciągu życia i że zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć w przypadku zamężnych kobiet i matek jest o wiele większe niż w przypadku samotnych kobiet bezdzietnych; mając na uwadze, że z tego punktu widzenia nierówności dotyczące matek, a w szczególności samotnych matek, mogą pogłębić się w momencie przejścia tych matek na emeryturę;

mając na uwadze, że ciąża i urlop rodzicielski zmierza do zmuszania matek, które stanowią 79,76 % osób zmniejszających swój czas pracy w celu opieki nad dziećmi w wieku poniżej ośmiu lat, do podejmowania pracy nisko płatnej lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, czy też do niepożądanych przerw w karierze zawodowej w celu opieki nad dziećmi; mając na uwadze, że urlop macierzyński, ojcowski i wychowawczy to niezbędne i kluczowe instrumenty w celu lepszego podziału zadań związanych z opieką, poprawy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym i ograniczenia do minimum przerw w karierze zawodowej kobiet;

X.	mając na uwadze, że liczba dzieci nie ma żadnego wpływu lub może mieć nawet pozytywny wpływ na płacę i przez to również na uprawnienia emerytalne ojców;

mając na uwadze, że wskaźnik bezrobocia kobiet jest zaniżony, ponieważ wiele kobiet nie jest zarejestrowanych jako bezrobotne, co dotyczy w szczególności kobiet mieszkających na obszarach wiejskich lub oddalonych i w wielu przypadkach zajmujących się wyłącznie prowadzeniem domu i opieką nad dziećmi; mając na uwadze, że prowadzi to do dysproporcji w wysokości ich emerytur;

Z.	mając na uwadze, że tzw. tradycyjne zasady organizacji pracy nie pozwalają parom, w których obydwoje rodzice chcą wykonywać działalność zawodową w pełnym wymiarze czasu pracy, pogodzić na co dzień życia rodzinnego z życiem zawodowym;

AA.

mając na uwadze, że uznanie sprawowania opieki nad dziećmi lub innymi członkami rodziny przez kobiety i mężczyzn za okresy składkowe może ograniczyć negatywny wpływ przerw spowodowanych opieką na wysokość emerytur i że wskazane jest rozszerzanie i wspieranie takich systemów we wszystkich państwach członkowskich;

AB.	mając na uwadze, że zaliczanie okresów składkowych w przypadku różnych form zatrudnienia może przyczynić się do tego, że wszyscy pracownicy będą otrzymywać świadczenie emerytalne;

AC.

mając na uwadze, że pomimo pewnych wysiłków mających na celu zaradzenie tej sytuacji, odsetek kobiet obecnych na rynku pracy jest nieustannie niższy od celów przyjętych w strategii „Europa 2020”, a także o wiele niższy od odsetka mężczyzn; mając na uwadze, że zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy przyczynia się do zmniejszenia zróżnicowania emerytur ze względu na płeć w UE, ponieważ istnieje bezpośredni związek między udziałem w rynku pracy a poziomem emerytury; mając jednak na uwadze, że wskaźnik zatrudnienia nie uwzględnia czasu trwania lub rodzaju zatrudnienia i jest przez to tylko częściowo trafny, jeśli chodzi o poziom płac i emerytur;

AD.

mając na uwadze, że liczba przepracowanych lat ma bezpośredni wpływ na dochody emerytalne; mając na uwadze, że kobiety średnio pracują o ponad 10 lat krócej niż mężczyźni, a kobiety, których łączny czas pracy nie przekracza 14 lat, są ofiarami dwukrotnie większej różnicy w świadczeniach emerytalnych (64 %) niż kobiety pracujące dłużej (32 %);

AE.

mając na uwadze, że kobiety częściej niż mężczyźni przerywają swoją karierę zawodową, podejmują niestandardowe formy zatrudnienia, pracę w niepełnym wymiarze godzin (32 % kobiet w porównaniu z 8,2 % mężczyzn) lub nieodpłatną, zwłaszcza w przypadku gdy zajmują się opieką nad dziećmi i krewnymi oraz ponoszą prawie wyłączną odpowiedzialność w zakresie opieki i prac domowych ze względu na utrzymujące się nierówności między płciami – a wszystko to odbywa się ze szkodą dla ich emerytur;

AF.

mając na uwadze, że inwestycje w szkoły, edukację przedszkolną, uniwersytety i opiekę nad osobami starszymi mogą przyczynić się do lepszej równowagi między życiem zawodowym a rodzinnym, a w perspektywie długoterminowej nie tylko do tworzenia nowych miejsc pracy, lecz również do zatrudniania kobiet na dobrych warunkach, co pozwoli im na dłuższe pozostawanie na rynku pracy, a w dłuższej perspektywie wywrze pozytywny efekt na ich emerytury;

AG.

mając na uwadze, że opieka nieformalna to podstawowy filar naszego społeczeństwa, i że jest ona w dużej mierze wykonywana przez kobiety, przy czym ten brak równowagi znajduje odzwierciedlenie w zróżnicowaniu emerytur ze względu na płeć; mając na uwadze, że tego rodzaju „niewidoczna” praca nie jest w wystarczającym stopniu uznawana, w szczególności biorąc pod uwagę uprawnienia emerytalne;

AH.

mając na uwadze, że w UE wciąż utrzymują się różnice w wynagrodzeniu między kobietami a mężczyznami; mając na uwadze, że w 2014 r. różnice te wynosiły 16,3 %, przede wszystkim z powodu zjawiska dyskryminacji i segregacji, które prowadzą do nadreprezentacji kobiet w sektorach, w których poziom wynagrodzenia jest niższy niż w innych, zasadniczo zdominowanych przez mężczyzn; mając na uwadze, że inne czynniki, takie jak przerwy w karierze zawodowej lub podejmowanie wymuszonej pracy w niepełnym wymiarze godzin w celu godzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych, stereotypy, niedocenianie pracy wykonywanej przez kobiety oraz różnice w poziomie edukacji i doświadczenia zawodowego także przyczyniają się do różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn;

AI.

mając na uwadze, że w art. 151 TFUE uznaje się, że celem UE jest osiągnięcie odpowiedniej ochrony socjalnej; mając na uwadze, że UE powinna wspierać państwa członkowskie przez wydawanie zaleceń prowadzących do poprawy ochrony osób starszych, które ze względu na wiek lub osobistą sytuację mają prawo do emerytury;

AJ.

mając na uwadze, że wzmocnienie związku między składką a świadczeniem, któremu towarzyszy zwiększenie udziału drugiego i trzeciego filaru w organizacji systemów emerytalno-rentowych, prowadzi do przenoszenia na podmioty prywatne ryzyka pojawienia się czynników związanych z płcią w różnicy w świadczeniach emerytalnych;

AK.	mając na uwadze, że w odniesieniu do reform systemów emerytalnych zebranych w białej księdze w sprawie emerytur Komisji Europejskiej z 2012 r. nie przeprowadzono ocen ex ante i ex post wpływu płci na emerytury; mając na uwadze;

AL.

mając na uwadze, że państwa członkowskie ponoszą wyłączną odpowiedzialność za organizację publicznych systemów zabezpieczenia społecznego oraz systemów emerytalno-rentowych; mając na uwadze, że UE ma przede wszystkim kompetencje wspierające w obszarze systemów emerytalnych, w szczególności na mocy art. 153 TFUE;

Uwagi ogólne

zwraca się do Komisji, aby w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi wdrożyła strategię mającą na celu wyeliminowanie różnicy w świadczeniach emerytalnych między kobietami i mężczyznami w Unii Europejskiej (zwaną dalej „strategią”) oraz aby pomogła im opracować wytyczne w tym zakresie;

zatwierdza i popiera apel Rady o nową inicjatywę Komisji ustanawiającą strategię na rzecz równości między kobietami i mężczyznami na lata 2016–2020, która powinna przyjąć formę komunikatu tak jak w przypadku poprzednich strategii, wzywa także do wzmocnienia statusu strategicznego zaangażowania Unii Europejskiej w kwestie równouprawnienia płci, co powinno być ściśle związane ze strategią „Europa 2020”;

uważa, że strategia ta powinna prowadzić nie tylko do zaradzenia na szczeblu państwa członkowskiego skutkom zróżnicowania emerytur ze względu na płeć, w szczególności w odniesieniu do najsłabszych grup społecznych, ale także do zapobiegania im w przyszłości przez zwalczanie jego przyczyn, takich jak nierówność pozycji kobiet i mężczyzn na rynku pracy w zakresie wynagrodzeń, możliwości rozwoju kariery zawodowej i pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, jak również segregacji na rynku pracy; w związku z tym zachęca do dialogu międzyrządowego i wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi;

podkreśla, że konieczne jest wielostronne podejście w połączeniu z działaniami w ramach różnych strategii politycznych mających na celu zwiększanie równości płci w celu uwieńczenia sukcesem strategii, która musi obejmować podejście uwzględniające cały cykl życia w odniesieniu do emerytur, biorąc pod uwagę cały okres aktywności zawodowej danej osoby, a także rozwiązanie problemu dysproporcji między mężczyznami i kobietami pod względem poziomu zatrudnienia, kariery i możliwości opłacania składek emerytalnych, jak również dysproporcji wynikających ze sposobu organizacji systemów emerytalnych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia działań następczych w związku z konkluzjami Rady z dnia 18 czerwca 2015 r. pt. „Równość szans w wynagrodzeniu dla kobiet i mężczyzn: zlikwidowanie zróżnicowania emerytur ze względu na płeć”,

przypomina o ważnej roli partnerów społecznych w dyskusjach nad kwestiami związanymi z płacą minimalną przy jednoczesnym przestrzeganiu zasady pomocniczości; podkreśla ważną rolę związków zawodowych i układów zbiorowych w zapewnieniu osobom w podeszłym wieku dostępu do państwowych emerytur zgodnie z zasadami solidarności międzypokoleniowej i równości płci; podkreśla znaczenie uwzględniania partnerów społecznych w procesie podejmowania decyzji politycznych zmieniających główne aspekty prawne dotyczące warunków kwalifikujących do przyznania prawa do emerytury; wzywa UE i państwa członkowskie, by we współpracy z partnerami społecznymi i organizacjami działającymi na rzecz równouprawnienia płci określiły i wdrożyły strategie polityczne mające na celu wyeliminowanie różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn; wzywa państwa członkowskie, by w uzupełnieniu tych wysiłków regularnie przeprowadzały analizy wynagrodzeń;

wzywa państwa członkowskie do wdrożenia zapewniających szacunek i zapobiegających ubóstwu środków dla pracowników, którym stan zdrowia nie pozwala pracować do osiągnięcia wymaganego prawem wieku emerytalnego; jest przekonany, że należy utrzymać wcześniejszą emeryturę dla pracowników, którzy narażeni są na ryzyko lub trudne warunki pracy; uważa, że podnoszenie stopy zatrudnienia dzięki wysokiej jakości miejscom pracy mogłoby pomóc znacząco ograniczyć przyszły wzrost liczby ludzi niezdolnych do pracy do momentu osiągnięcia wymaganego prawem wieku emerytalnego, a tym samym zmniejszyć obciążenia finansowe związane ze starzeniem się;

wyraża głębokie zaniepokojenie wpływem ukierunkowanych na politykę oszczędnościową zaleceń dla poszczególnych krajów na systemy emerytalne i na ich zrównoważony charakter oraz dostęp do emerytur opartych na składkach w coraz większej liczbie państw członkowskich, a także negatywnymi skutkami, jakie zalecenia te mają dla poziomów dochodów oraz dla transferów socjalnych niezbędnych do wyeliminowania ubóstwa i wykluczenia społecznego;

podkreśla, że zasada pomocniczości również musi znaleźć ścisłe zastosowanie w kwestiach emerytalnych;

Ocenianie i informowanie, aby lepiej zwalczać różnice w świadczeniach emerytalnych

wzywa państwa członkowskie i Komisję do dalszego badania zróżnicowania emerytur ze względu na płeć oraz do współpracy z Eurostatem i Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) z myślą o opracowaniu oficjalnych i wiarygodnych wskaźników zróżnicowania emerytur ze względu na płeć, a także określeniu różnych powodujących je czynników w celu jego monitorowania oraz określeniu jasnych celów w zakresie jego ograniczenia, oraz do składania sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu; wzywa państwa członkowskie do przekazywania corocznie Eurostatowi danych statystycznych na temat zróżnicowania emerytur i wynagrodzeń ze względu na płeć, tak by umożliwić ocenę rozwoju sytuacji w całej UE i sposobów zajęcia się tą kwestią;

10.

apeluje do Komisji o przeprowadzenie dokładnej oceny wpływu zaleceń mających na celu zwalczanie przyczyn zróżnicowania emerytur ze względu na płeć zebranych w białej księdze z 2012 r. w sprawie emerytur na grupy w najtrudniejszej sytuacji, w szczególności kobiety, a także w celu opracowania formalnego wskaźnika dotyczącego zróżnicowania emerytur ze względu na płeć oraz o prowadzenie systematycznego monitorowania; apeluje o odpowiednią ocenę i monitorowanie, jaki wpływ na równouprawnienie płci mają zalecenia lub środki przyjęte do tej pory; wzywa Komisję do wspierania rozwoju danych statystycznych segregowanych według kryterium płci oraz badań naukowych w celu usprawnienia monitorowania i oceny skutków, jakie reformy emerytalne wywierają na dobrobyt i dobrostan kobiet;

11.

zachęca państwa członkowskie, by wspierały zwalczanie zróżnicowania emerytur ze względu na płeć w ramach społecznych strategii politycznych, by zwiększały świadomość podmiotów właściwych do podejmowania decyzji w tym zakresie oraz by opracowywały programy mające na celu lepsze informowanie kobiet o konsekwencjach tego zróżnicowania i zapewnienie im narzędzi umożliwiających wdrożenie strategii finansowania emerytury w sposób zrównoważony i dostosowany do ich konkretnych potrzeb, a także o dostępie kobiet do programów emerytalnych w ramach drugiego i trzeciego filara, zwłaszcza w sfeminizowanych sektorach, w których zainteresowanie może być niewielkie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozszerzania i dalszego podnoszenia świadomości w zakresie równych wynagrodzeń, zróżnicowania w świadczeniach emerytalnych oraz bezpośredniej i pośredniej dyskryminacji kobiet w pracy;

12.

ponownie wskazuje na potrzebę jasnych zharmonizowanych definicji, aby ułatwić dokonywanie na poziomie UE porównań takich pojęć, jak „zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć” i „zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć”;

13.

zwraca się do państw członkowskich i instytucji unijnych o promowanie badań nad zróżnicowaniem emerytur ze względu na płeć i niezależnością ekonomiczną kobiet, z uwzględnieniem kwestii takich jak starzenie się ludności, uwarunkowane płcią różnice w warunkach zdrowotnych i średnim trwaniu życia, zmiany struktur rodzinnych i wzrost liczby jednoosobowych gospodarstw domowych oraz różne sytuacje osobiste kobiet; zwraca się do nich także o opracowanie możliwych strategii na rzecz eliminacji zróżnicowania emerytur kobiet i mężczyzn;

Ograniczanie nierówności w zakresie możliwości wpłacania składek emerytalnych

14.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by dopilnowały właściwego wdrożenia i systematycznego monitorowania postępów w kwestii przepisów europejskich dotyczących bezpośredniej i pośredniej dyskryminacji kobiet i mężczyzn, by wszczynano postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w razie nieprzestrzegania tych przepisów i ewentualnie dokonywano ich przeglądu w celu zagwarantowania, że kobiety i mężczyźni będą posiadali równe zdolności do wpłacania składek emerytalnych;

15.

zdecydowanie potępia różnice w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn i ich „niewytłumaczalny” charakter wynikający z dyskryminacji w miejscu pracy, i ponawia apel o przegląd dyrektywy 2006/54/WE, która została wyraźnie i wystarczająco przetransponowana tylko w dwóch państwach członkowskich, tak aby zapewnić większą równość traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i płac, zgodnie z zasadą równego wynagrodzenia za taką samą pracę kobiet i mężczyzn, zagwarantowaną przez traktat od momentu ustanowienia EWG;

16.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do zapewnienia stosowania zasady niedyskryminacji i równości na rynku pracy i w dostępie do zatrudnienia, a w szczególności do przyjęcia środków ochrony socjalnej mających zapewnić, by wynagrodzenia i świadczenia socjalne kobiet, a także emerytury, były zgodne z zasadą równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości; zwraca się do państw członkowskich o ustanowienie odpowiednich środków mających na celu zapobieganie łamaniu zasady równej płacy dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości;

17.

apeluje, aby państwa członkowskie, pracodawcy i związki zawodowe opracowały i wdrożyły sprawne i konkretne narzędzia oceny stanowisk, które posłużą do określenia pracy o równej wartości, aby w ten sposób zapewnić równe wynagrodzenie dla kobiet i mężczyzn, a w rezultacie równe emerytury w przyszłości; zachęca przedsiębiorstwa do przeprowadzania corocznego audytu równości wynagrodzeń, publikowania danych przy zachowaniu jak największej przejrzystości i zmniejszania zróżnicowania wynagrodzeń ze względu na płeć;

18.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania walki z segregacją poziomą i pionową na rynku pracy przez eliminację nierówności płci i dyskryminacji w sferze zatrudnienia oraz zachęcanie, zwłaszcza dzięki edukacji i podnoszeniu świadomości wśród dziewcząt i kobiet, do zainteresowania się zawodami i ścieżkami zawodowymi w sektorach o dużym potencjale w zakresie innowacji i wzrostu, które są dziś zdominowane przez mężczyzn z powodu utrzymujących się stereotypów;

19.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia zachęt dla kobiet do dłuższego uczestnictwa w rynku pracy z krótszymi przerwami w celu wspierania ich niezależności ekonomicznej dzisiaj i na starość;

20.

w kontekście coraz powszechniejszego przenoszenia odpowiedzialności z systemów emerytalnych na osobiste systemy finansowania przypomina o znaczeniu zagwarantowania braku dyskryminacji i stosowania jednolitych kryteriów aktuarialnych dla obu płci w dostępie do usług finansowych objętych dyrektywą 2004/113/WE; zauważa, że stosowanie zasady równości płci pomoże zmniejszyć zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć; wzywa państwa członkowskie i Komisję do zwiększenia przejrzystości, dostępu do informacji i pewności dla członków i beneficjentów pracowniczych systemów emerytalnych, z uwzględnieniem unijnych zasad niedyskryminacji i równości płci;

21.

podkreśla, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyraźnie stwierdził, że pracownicze programy emerytalne należy uznawać za wynagrodzenie oraz że w związku z tym zasada równego traktowania ma zastosowanie również do tych programów;

22.

apeluje do państw członkowskich o zwrócenie szczególnej uwagi na kobiety, które często nie nabyły praw emerytalnych, przez co nie są niezależne finansowo, w szczególności w przypadku rozwodu;

Ograniczanie nierówności między kobietami i mężczyznami w odniesieniu do kariery zawodowej

23.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja odpowiedziała na wezwanie Parlamentu Europejskiego do poprawy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym za pomocą wniosków o charakterze nieustawodawczym oraz wniosku ustawodawczego, w którym proponuje się wprowadzenie kilku rodzajów urlopu w celu sprostania wyzwaniom XXI w.; podkreśla, że wnioski sporządzone przez Komisję to dobra podstawa do spełnienia oczekiwań obywateli europejskich; apeluje do wszystkich instytucji o jak najszybsze wprowadzenie tego pakietu;

24.

wzywa państwa członkowskie do przestrzegania i egzekwowania przepisów dotyczących ochrony kobiet w okresie macierzyństwa, aby kobiety nie były pokrzywdzone pod względem wysokości świadczeń emerytalnych z uwagi na urodzenie dziecka w toku kariery zawodowej;

25.

wzywa państwa członkowskie do rozważenia możliwości negocjowania przez pracowników dobrowolnych uzgodnień w zakresie elastyczności pracy, w tym „inteligentnej organizacji pracy”, zgodnie z krajowymi praktykami i niezależnie od wieku dzieci lub sytuacji rodzinnej, umożliwiając tym samym kobietom i mężczyznom lepsze godzenie pracy z życiem prywatnym, tak by nie musiały one faworyzować jednej z tych dziedzin przy wypełnianiu obowiązków związanych z opieką;

26.

przyjmuje do wiadomości wniosek Komisji dotyczący urlopów opiekuńczych w dyrektywie w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym dla rodziców i opiekunów oraz przypomina o swoim apelu dotyczącym odpowiedniego wynagrodzenia i ochrony socjalnej; zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia – na podstawie wymiany dobrych praktyk i z korzyścią zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn – „punktów składkowych z tytułu opieki”, które miałyby rekompensować przerwy w pracy przeznaczone na nieformalną opiekę nad członkiem rodziny oraz formalne okresy opieki, takie jak urlop macierzyński, ojcowski i rodzicielski, i uwzględniania tych punktów przy obliczaniu uprawnień emerytalnych w sprawiedliwy sposób; uważa, że takie punkty składkowe powinny być przyznawane na określony i krótki czas, aby nie pogłębiać dalej stereotypów i nierówności;

27.

wzywa państwa członkowskie do opracowania strategii na rzecz uznania znaczenia nieformalnej opieki sprawowanej na rzecz członków rodziny i innych osób pozostających na utrzymaniu i ich sprawiedliwego podziału między kobiety i mężczyzn, ponieważ brak takiego sprawiedliwego podziału może powodować przerwy w karierze zawodowej kobiet i pracę o niepewnym charakterze, zagrażając tym samym ich prawom emerytalnym; w związku z tym podkreśla znaczenie rozwiązań zachęcających mężczyzn do korzystania z urlopu rodzicielskiego i urlopu ojcowskiego;

28.

wzywa państwa członkowskie, aby umożliwiały przejście pracownika po urlopie macierzyńskim, rodzinnym lub ze względów opiekuńczych z powrotem do pracy na podobnych warunkach;

29.

podkreśla, że odpowiedniej równowagi między życiem zawodowym i prywatnym mężczyzn i kobiet nie można osiągnąć bez lokalnych, wysokiej jakości, przystępnych cenowo i łatwo dostępnych placówek opieki nad dziećmi, osobami starszymi i osobami pozostającymi na utrzymaniu ani bez zachęcania do równego podziału odpowiedzialności, kosztów i opieki; wzywa państwa członkowskie do większych inwestycji w usługi na rzecz dzieci, podkreśla potrzebę udostępniania placówek opieki nad dziećmi na obszarach wiejskich, i wzywa Komisję do wsparcia państw członkowskich – również za pośrednictwem udzielania dostępnych funduszy UE – w celu stworzenia takiej infrastruktury, w formie dostępnej dla wszystkich; wzywa państwa członkowskie nie tylko do jak najszybszego osiągnięcia celów barcelońskich, tj. najpóźniej do roku 2020, lecz także do określenia podobnych celów w przypadku usług opieki długoterminowej, a jednocześnie do stworzenia możliwości wolnego wyboru tym rodzinom, które wolą inny model opieki nad dziećmi; wyraża uznanie dla tych państw członkowskich, które już osiągnęły obydwa zestawy celów;

Wpływ systemów emerytalno-rentowych na różnicę w świadczeniach emerytalnych

30.

wzywa państwa członkowskie, aby na podstawie wiarygodnych i porównywalnych danych oceniły wpływ swoich systemów emerytalno-rentowych na różnicę w świadczeniach emerytalnych i czynniki leżące u podstaw tej różnicy, aby zwalczać dyskryminację i osiągnąć przejrzystość systemów emerytalno-rentowych państw członkowskich;

31.

podkreśla, że stabilność systemów emerytalnych zależy od wyzwań wynikających ze zmian demograficznych, starzenia się społeczeństwa, przyrostu naturalnego oraz proporcji między osobami czynnymi zawodowo a osobami w wieku emerytalnym; przypomina, że sytuacja tych ostatnich jest ściśle związana z liczbą przepracowanych lat i opłaconych składek;

32.

wzywa państwa członkowskie do wdrożenia w trybie pilnym niezbędnych zmian strukturalnych w systemach emerytalnych w celu zapewnienia zrównoważonego zabezpieczenia społecznego w związku z rosnącym średnim trwaniem życia w UE;

33.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do pogłębionego zbadania potencjalnego wpływu, jaki mogłaby wywierać na różnicę w świadczeniach emerytalnych zmiana systemów emerytalno-rentowych polegająca na przejściu od publicznych świadczeń emerytalno-rentowych do płacenia składek w ramach bardziej elastycznych systemów pracowniczych i prywatnych, zarówno jeśli chodzi o obliczanie okresu odprowadzania składek do systemu emerytalno-rentowego, jak i stopniowe odchodzenie z rynku pracy;

34.

ostrzega przed zagrożeniem, jakim dla równouprawnienia płci jest przejście z emerytur wypłacanych w ramach systemów zabezpieczenia społecznego na emerytury finansowe ze środków własnych, ponieważ osobiste emerytury opierają się na wpłacanych samodzielnie składkach i nie rekompensują okresów sprawowania opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny pozostającymi na utrzymaniu lub okresów bezrobocia, zwolnień chorobowych lub niepełnosprawności; wyraża ubolewanie, że reformy systemów emerytalnych łączące świadczenia społeczne ze wzrostem gospodarczym oraz sytuacją na rynku pracy i rynkach finansowych koncentrują się na aspektach makroekonomicznych, a nie na społecznym celu samych emerytur;

35.

wzywa państwa członkowskie do wyeliminowania tych elementów systemów emerytalnych oraz przeprowadzonych reform, które mogą pogłębić nierówności w świadczeniach emerytalnych (w szczególności nierówności ze względu na płeć, takie jak obecne zróżnicowanie emerytur), oraz do uwzględniania wpływu w aspekcie płci wszelkich przyszłych reform emerytalnych, a także do przyjęcia środków w celu wyeliminowania takiej dyskryminacji; podkreśla, że wszelkie zmiany polityki dotyczącej emerytur powinny być analizowane pod kątem ich wpływu na zróżnicowanie ze względu na płeć z uwzględnieniem specjalnej analizy porównującej wpływ proponowanych zmian na kobiety i mężczyzn oraz że powinien to być element procesu planowania, projektowania, wdrażania i oceny polityki publicznej;

36.

zwraca się do Komisji, by zachęcała do wymiany dobrych praktyk, aby określić jednocześnie najskuteczniejsze mechanizmy korygujące i mechanizmy, które umożliwiają walkę z czynnikami sprzyjającymi występowaniu różnicy w świadczeniach emerytalnych;

37.

zwraca się do Komisji o wprowadzenie jednakowych dla obu płci wskaźników długości trwania życia do systemów emerytalnych i systemów zaliczania okresów sprawowania opieki do okresów składkowych, a także świadczeń pochodnych, aby kobiety mogły otrzymywać równe dożywotnie świadczenia emerytalne za składki o takiej samej wartości, nawet jeśli żyją dłużej od mężczyzn, a także o dopilnowanie, by nie wykorzystywać średniego trwania życia kobiet jako pretekstu do dyskryminacji, zwłaszcza przy obliczaniu wysokości emerytur;

38.

wzywa do dokonania przeglądu wszystkich zachęt systemu podatkowego i emerytalno-rentowego oraz ich wpływu na zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw domowych prowadzonych przez samotne matki; wzywa również do zlikwidowania bodźców zniechęcających i do indywidualizacji uprawnień;

39.

podkreśla jednak istotną rolę, jaką renty rodzinne mogą odgrywać w ochronie wielu kobiet w podeszłym wieku przed wyższym niż w przypadku mężczyzn w podeszłym wieku ryzykiem ubóstwa i wykluczenia społecznego; wzywa państwa członkowskie do przeprowadzenia koniecznych reform systemów rent rodzinnych i systemów rent wdowich, aby nie narażać na szkodę kobiet, które nie były w formalnych związkach; wzywa państwa członkowskie, aby przy wsparciu Komisji przeanalizowały skutki różnych systemów rent rodzinnych w kontekście wysokiego odsetka rozwodów, występowania ubóstwa w przypadku par żyjących w związkach nieformalnych i wykluczenia społecznego kobiet w podeszłym wieku, a także zapewniły instrumenty prawne mające zagwarantować udział w uprawnieniach emerytalnych w przypadku rozwodu;

40.

podkreśla, że wszyscy ludzie mają prawo do otrzymywania powszechnie dostępnej państwowej emerytury i przypomina, że art. 25 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej uznaje prawo osób w podeszłym wieku do godnego i niezależnego życia, a art. 34 Karty uznaje prawo do świadczeń z zabezpieczenia społecznego i do ochrony socjalnej, które zapewniają ochronę w przypadku macierzyństwa, choroby, wypadku przy pracy, niepełnosprawności, zapotrzebowania na długotrwałą opiekę, podeszłego wieku lub utraty zatrudnienia; podkreśla znaczenie publicznych systemów zabezpieczenia społecznego finansowanych ze składek jako ważnego elementu odpowiednich świadczeń emerytalnych;

41.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, aby zarówno mężczyźni, jak i kobiety, mieli możliwość osiągnięcia pełnych okresów składkowych i uzyskania uprawnień do świadczeń emerytalnych z myślą o likwidacji zróżnicowania emerytur ze względu na płeć dzięki zwalczaniu dyskryminacji ze względu na płeć w zatrudnieniu, dostosowaniu systemu kształcenia i planowania kariery, poprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz zwiększeniu inwestycji w opiekę nad dziećmi i osobami w podeszłym wieku; uważa, że istotne jest także ustanowienie solidnych przepisów dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy uwzględniających zróżnicowane ze względu na płeć ryzyko zawodowe oraz zagrożenia psychospołeczne, inwestowanie w publiczne służby zatrudnienia, które będą w stanie pokierować kobietami w każdym wieku szukającymi zatrudnienia, oraz wprowadzenie elastycznych zasad przechodzenia na emeryturę;

42.

podkreśla, że Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ w art. 3 uwagi ogólnej nr 16 (2005) w sprawie równouprawnienia mężczyzn i kobiet w zakresie korzystania z praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych wskazał wymogi art. 3 w powiązaniu z art. 9 Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, w tym wymóg zrównania ustawowego wieku emerytalnego dla mężczyzn i kobiet; a także zagwarantowania, aby kobiety otrzymywały takie same świadczenia zarówno w ramach państwowych, jak i prywatnych systemów emerytalnych;

o o

43.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) 11 sierpnia 2005 r., E/C.12/2005/4.

(2) 4 lutego 2008 r., E/C.12/GC/19.

(3) XX-3/def/GRC/4/1/EN

(4) Dz.U. L 6 z 10.1.1979, s. 24.

(5) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16.

(6) Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37.

(7) Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23.

(8) Dz.U. C 51 E z 22.2.2013, s. 9.

(9) Dz.U. C 131 E z 8.5.2013, s. 60.

(10) Dz.U. C 264 E z 13.9.2013, s. 75.

(11) Dz.U. C 36 z 29.1.2016, s. 6.

(12) Dz.U. C 316 z 30.8.2016, s. 2.

(13) Dz.U. C 407 z 4.11.2016, s. 2.

(14) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0351.

(15) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0338.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/71

P8_TA(2017)0261

Sprawozdanie dotyczące Serbii za 2016 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie sprawozdania Komisji za rok 2016 dotyczącego Serbii (2016/2311(INI))

(2018/C 331/09)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając konkluzje prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19–20 czerwca 2003 r. dotyczące perspektywy przystąpienia państw Bałkanów Zachodnich do Unii Europejskiej,

—	uwzględniając decyzję Rady 2008/213/WE z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie zasad, priorytetów i warunków zawartych w partnerstwie europejskim z Serbią oraz uchylającą decyzję 2006/56/WE (1),

—

uwzględniając opinię Komisji z dnia 12 października 2011 r. na temat wniosku Serbii o członkostwo w Unii Europejskiej (SEC(2011)1208), decyzję Rady Europejskiej z dnia 2 marca 2012 r. o przyznaniu Serbii statusu kraju kandydującego oraz decyzję Rady Europejskiej z posiedzenia w dniach 27–28 czerwca 2013 r. o otwarciu negocjacji akcesyjnych z Serbią,

—	uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi a Republiką Serbii, który wszedł w życie dnia 1 września 2013 r.,

—

uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1244 (1999), opinię doradczą Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (MTS) z dnia 22 lipca 2010 r. w sprawie kwestii zgodności jednostronnej deklaracji niepodległości Kosowa z prawem międzynarodowym oraz rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 64/298 z dnia 9 września 2010 r., w której uznano treść opinii MTS i z zadowoleniem przyjęto gotowość UE do ułatwienia dialogu między Serbią a Kosowem,

—	uwzględniając oświadczenie i zalecenia przyjęte podczas piątego posiedzenia Komisji Parlamentarnej ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia UE–Serbia w dniach 22–23 września 2016 r.,

—	uwzględniając sprawozdanie w sprawie polityki w zakresie przedsiębiorstw i przemysłu przyjęte dnia 7 października 2016 r. przez Wspólny Komitet Konsultacyjny Społeczeństwa Obywatelskiego UE i Serbii,

—	uwzględniając sprawozdanie końcowe ograniczonej misji obserwacji wyborów z ramienia OBWE/ODIHR z dnia 29 lipca 2016 r. w sprawie wyborów parlamentarnych w Serbii,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji za rok 2016 dotyczące Serbii z dnia 9 listopada 2016 r. (SWD(2016)0361),

—	uwzględniając ocenę Komisji w sprawie programu reform gospodarczych w Serbii (2016–2018) (SWD(2016)0137),

—	uwzględniając wspólne wnioski z dialogu gospodarczo-finansowego między UE a państwami Bałkanów Zachodnich i Turcją z dnia 26 maja 2016 r. (9500/2016),

—	uwzględniając konkluzje prezydencji z dnia 13 grudnia 2016 r.,

—	uwzględniając trzecie posiedzenie Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia UE–Serbia z dnia 13 grudnia 2016 r.,

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 lutego 2016 r. w sprawie sprawozdania za 2015 r. w sprawie Serbii (2),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0063/2017),

mając na uwadze, że Serbię, jak każde państwo ubiegające się o członkostwo w UE, należy oceniać na podstawie postępów w wypełnianiu, wdrażaniu i stosowaniu wspólnego dla wszystkich zbioru kryteriów, a także mając na uwadze, że harmonogram akcesji zależy od jakości niezbędnych reform i zaangażowania w ich realizację;

B.	mając na uwadze, że postępy Serbii w zakresie rozdziałów 23 i 24 dotyczących praworządności oraz w procesie normalizacji stosunków z Kosowem w ramach rozdziału 35 w dalszym ciągu mają kluczowe znaczenie dla ogólnego tempa procesu negocjacji, zgodnie z ramami negocjacyjnymi;

mając na uwadze, że Serbia poczyniła istotne kroki w celu normalizacji stosunków z Kosowem, czego wynikiem jest Pierwsze porozumienie w sprawie zasad regulujących normalizację stosunków z dnia 19 kwietnia 2013 r. oraz porozumienia z sierpnia 2015 r., jednak należy jeszcze wiele uczynić w tym obszarze; mając na uwadze, że pilnie wymagane są dalsze kroki w celu zajęcia się wszystkimi istniejącymi problemami między tymi dwoma krajami, rozwiązania ich i poczynienia dalszych postępów;

D.	mając na uwadze, że Serbia pozostaje zaangażowana w tworzenie prawidłowo działającej gospodarki rynkowej i wprowadza w życie Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu;

mając na uwadze, że należy w pełni zagwarantować wdrożenie ram prawnych dotyczących ochrony mniejszości, w szczególności w dziedzinie edukacji, używanych języków, dostępu do mediów i posługi religijnej w językach mniejszości, a także odpowiedniej reprezentacji politycznej mniejszości narodowych na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym;

z zadowoleniem przyjmuje podjęcie negocjacji w sprawie rozdziałów 23 (Wymiar sprawiedliwości i prawa podstawowe) i 24 (Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo), jako że rozdziały te odgrywają kluczową rolę w unijnym podejściu do rozszerzenia w oparciu o zasadę praworządności, gdyż postępy w zakresie tych rozdziałów mają kluczowe znaczenie dla ogólnego tempa procesu negocjacyjnego; z zadowoleniem przyjmuje otwarcie rozdziałów 32 (Kontrola finansowa) i 35 (Inne zagadnienia), podjęcie negocjacji w sprawie rozdziału 5 (Zamówienia publiczne) oraz otwarcie i wstępne zamknięcie rozdziału 25 (Nauka i badania);, podjęcie negocjacji w sprawie rozdziału 20 (Polityka w zakresie przedsiębiorstw i przemysłu) oraz otwarcie i wstępne zamknięcie rozdziału 26 (Edukacja i kultura); oczekuje na otwarcie dodatkowych rozdziałów przygotowanych pod względem technicznym;

z zadowoleniem przyjmuje stałe zaangażowanie Serbii w proces integracji z UE oraz konstruktywne podejście i dobre przygotowanie, którym Serbia wykazuje się w negocjacjach, co jest wyraźnym znakiem determinacji i woli politycznej; wzywa Serbię do czynnych działań w celu zakomunikowania tej strategicznej decyzji oraz upowszechniania wiedzy o niej w społeczeństwie serbskim, w tym poprzez podnoszenie świadomości obywateli serbskich na temat funduszy z budżetu UE przeznaczonych dla Serbii; zachęca władze serbskie do powstrzymania się od antyunijnej retoryki i wiadomości kierowanych do społeczeństwa; podkreśla potrzebę prowadzenia opartych na wiedzy, przejrzystych i konstruktywnych debat na temat UE, jej instytucji oraz konsekwencji członkostwa w UE; zauważa poprawę w dialogu i konsultacjach społecznych z właściwymi zainteresowanymi stronami i społeczeństwem obywatelskim, a także ich zaangażowanie w proces integracji z UE;

podkreśla, że gruntowne wdrożenie reform i strategii politycznych pozostaje głównym wskaźnikiem pomyślnego procesu integracji; wyraża uznanie dla przyjęcia poprawionego krajowego programu przyjęcia unijnego dorobku prawnego (NPAA); wzywa władze serbskie, by usprawniły planowanie, koordynację i monitorowanie wdrażania nowych przepisów i strategii politycznych, ustanowiły odpowiednie i wydajne zdolności administracyjne oraz by podjęły dalsze wysiłki w celu zapewnienia systematycznego włączania społeczeństwa obywatelskiego do dialogów politycznych, w tym w proces przystąpienia do UE, jako narzędzia służącego poprawie standardów demokratycznych rządów; z zadowoleniem przyjmuje nieprzerwane inicjatywy Rządowego Biura ds. Współpracy ze Społeczeństwem Obywatelskim mające na celu poprawę współpracy między państwem a sektorem obywatelskim;

odnotowuje opóźnienia w korzystaniu z pomocy przedakcesyjnej, spowodowane także nieodpowiednimi ramami instytucjonalnymi; wzywa władze do poszukiwania pozytywnych przykładów i najlepszych praktyk wśród państw członkowskich; podkreśla potrzebę ustanowienia bardziej skutecznego i kompleksowego systemu instytucjonalnego na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym na potrzeby absorpcji funduszy IPA (Instrument Pomocy Przedakcesyjnej) i innych dostępnych funduszy;

z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione przez Serbię w rozwijaniu poprawnie działającej gospodarki rynkowej i poprawie ogólnej sytuacji gospodarczej kraju; podkreśla, że Serbia poczyniła duże postępy w zaradzeniu niektórym ze słabych punktów prowadzonej polityki, zwłaszcza w odniesieniu do deficytu budżetowego, który nie przekracza obecnie poziomu ustanowionego w kryteriach z Maastricht; podkreśla, że odnotowano lepsze perspektywy wzrostu, a także zmniejszono wewnętrzną i zewnętrzną nierównowagę gospodarczą; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że poczyniono postępy w restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych, w szczególności w dziedzinie energii i transportu kolejowego, a także podkreśla znaczenie profesjonalnego zarządzania nimi w celu zwiększenia ich skuteczności, konkurencyjności i ekonomiczności; podkreśla znaczenie zatrudnienia w sektorze publicznym w Serbii oraz poszanowania praw pracowniczych;

odnotowuje wyniki wyborów prezydenckich, które odbyły się w dniu 2 kwietnia 2017 r.; zdecydowanie potępia retorykę stosowaną podczas kampanii prezydenckiej przez urzędników państwowych i media prorządowe wobec innych kandydatów na prezydenta; wyraża ubolewanie z powodu nierównego dostępu kandydatów do mediów podczas kampanii wyborczej, a także przerw w pracach parlamentu w trakcie kampanii, co pozbawiło polityków opozycji możliwości wypowiadania się na forum publicznym; wzywa władze do odpowiedniego zbadania zarzutów dotyczących różnego rodzaju nieprawidłowości, przemocy i zastraszania podczas wyborów; odnotowuje protesty, do których doszło w tym czasie w różnych miastach serbskich, i zachęca władze do rozważenia żądań protestujących zgodnie ze standardami demokratycznymi i w duchu demokracji;

podkreśla wielką rolę małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) dla gospodarki Serbii i wzywa Serbię do dalszej poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej dla sektora prywatnego; wzywa rząd Serbii i instytucje UE do zwiększenia możliwości finansowania MŚP, w szczególności w dziedzinie informatyki i gospodarki cyfrowej; wyraża uznanie dla wysiłków poczynionych przez Serbię w zakresie kształcenia zawodowego i w systemie dualnym w celu rozwiązania problemu bezrobocia młodzieży i podkreśla znaczenie organizowania szkoleń lepiej nawiązujących do wymagań rynku pracy; zachęca Serbię do promowania przedsiębiorczości, zwłaszcza wśród osób młodych; zwraca uwagę na niekorzystne tendencje demograficzne i zjawisko „drenażu mózgów” oraz wzywa władze Serbii, aby wprowadziły krajowe programy mające na celu wspieranie zatrudnienia młodzieży;

z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzenie wyborów parlamentarnych w dniu 24 kwietnia 2016 r., które zostały pozytywnie ocenione przez międzynarodowych obserwatorów; wzywa władze do pełnego uwzględnienia zaleceń misji obserwacji wyborów z ramienia OBWE/ODIHR, w szczególności dotyczących braku obiektywizmu mediów, nieuzasadnionych korzyści czerpanych przez zasiedziałych polityków oraz zatarcia się granicy między działaniami państwowymi i partyjnymi, procedury rejestracji i braku przejrzystości w finansowaniu partii politycznych i kampanii wyborczych; podkreśla, że finansowanie partii politycznych musi być zgodne z najwyższymi międzynarodowymi standardami; wzywa władze do odpowiedniego zbadania zarzutów dotyczących nieprawidłowości, przemocy i zastraszania w procesie wyborczym; zwraca się do władz serbskich o zapewnienie uczciwych i wolnych wyborów w kwietniu 2017 r.

zauważa, że premier Aleksandar Vučić otrzymał 55,08 % głosów w wyborach prezydenckich z dnia 2 kwietnia 2017 r.; podkreśla, że wybory były obserwowane przez wielopartyjną delegację Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (PACE), oraz że OBWE/ODIHR wysłały misję obserwacji wyborów;

10.

ponownie wzywa Serbię, aby zgodnie z wymogami, jakie nakłada na nią jej status kraju kandydującego, stopniowo dostosowywała swoją politykę zagraniczną i politykę bezpieczeństwa do polityki prowadzonej przez UE, w tym politykę wobec Rosji; uznaje przeprowadzenie wspólnych ćwiczeń wojskowych przez Serbię i Rosję za godne ubolewania; wyraża zaniepokojenie z powodu obecności rosyjskich obiektów lotniczych w Niszu; żałuje, że w grudniu 2016 r. Serbia była jednym z 26 krajów, które nie poparły rezolucji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie Krymu wzywającej do organizacji międzynarodowej misji obserwacji poszanowania praw człowieka na półwyspie; z zadowoleniem przyjmuje istotny wkład Serbii w kilku misjach i operacjach UE w ramach WPBiO (EUTM Mali, EUTM Somalia, EUNAVFOR-Atalanta, EUTM RCA) oraz jej stałe uczestnictwo w międzynarodowych operacjach pokojowych; zdecydowanie zachęca Serbię do negocjowania przestąpienia do WTO oraz wspiera ją w tym względzie;

11.

pochwala konstruktywną i humanitarną postawę Serbii w obliczu kryzysu migracyjnego; zachęca Serbię do wspierania tego konstruktywnego podejścia również wobec krajów sąsiadujących; zauważa z zadowoleniem, że Serbia poczyniła znaczne starania, aby – przy wsparciu UE i międzynarodowym – zapewnić obywatelom państw trzecich schronienie i pomoc humanitarną; podkreśla, że Serbia powinna przyjąć i wdrożyć nowe prawo azylowe; wzywa władze serbskie do dalszego zapewniania wszystkim uchodźcom i migrantom podstawowych usług takich jak odpowiednie zakwaterowanie, żywność, warunki sanitarne i opieka zdrowotna; wzywa Komisję i Radę, by zapewniły Serbii ciągłe wsparcie w podejmowaniu wyzwań związanych z migracją oraz by ściśle monitorowały zastosowanie dotacji finansowych na potrzeby organizacji i obsługi przepływów migracyjnych; wzywa Serbię do utrzymywania zmniejszającej się liczby osób ubiegających się o azyl napływających z Serbii do UE; wzywa Serbię, by w pełni przestrzegała praw osób ubiegających się o azyl w Serbii oraz zapewniła identyfikację i ochronę małoletnich bez opieki i oddzielonych od rodziców; wzywa Komisję do kontynuowania prac w dziedzinie migracji ze wszystkimi krajami Bałkanów Zachodnich, tak aby zagwarantować stosowanie europejskich i międzynarodowych norm i standardów;

Praworządność

12.

zauważa, że choć w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości poczyniono pewne postępy, w szczególności dzięki podjęciu kroków mających na celu ujednolicenie orzecznictwa oraz dalsze wspieranie systemu rekrutacji opartego na faktycznych osiągnięciach zawodowych, w praktyce wciąż jeszcze nie zapewniono niezawisłości sądów, co uniemożliwia sędziom i prokuratorom wdrażanie przyjętego ustawodawstwa; wzywa władze do dostosowywania ram konstytucyjnych i ustawodawczych do europejskich standardów w celu ograniczenia wpływów politycznych na rekrutację i powoływanie sędziów i prokuratorów; podkreśla, że na jakość i skuteczność wymiaru sprawiedliwości, a także na dostęp do wymiaru sprawiedliwości wciąż wpływają ograniczenia wynikające z nierównomiernego rozłożenia nakładu pracy, uciążliwości związanych z zaległymi sprawami i braku systemu bezpłatnej pomocy prawnej, który należy wprowadzić; wzywa do wdrożenia orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;

13.

wyraża zaniepokojenie brakiem postępów w walce z korupcją oraz wzywa Serbię do wykazania wyraźnej woli politycznej i zaangażowania w rozwiązanie tej kwestii, również poprzez wzmocnienie i pełne egzekwowanie ram prawnych; wzywa Serbię, by przyspieszyła wdrożenie krajowej strategii i planu działań na rzecz zwalczania korupcji, a także wzywa do osiągnięcia wstępnych konkretnych rezultatów w zakresie prowadzenia dochodzeń w sprawach korupcyjnych na wysokim szczeblu, ścigania takich przypadków oraz ostatecznego skazywania winnych; z zadowoleniem przyjmuje poczynione postępy w zakończeniu prac nad projektem ustawy o agencji antykorupcyjnej oraz we wdrażaniu działań na rzecz zapobiegania i zwalczania korupcji, które były przewidywane w ramach nowo ustanowionego projektu twinningowego UE; nawołuje Serbię do nowelizacji i wdrożenia przepisów kodeksu karnego dotyczących przestępstw gospodarczych i korupcji, aby zapewnić wiarygodne i przewidywalne ramy prawa karnego; wyraża zaniepokojenie powtarzającymi się wyciekami informacji do mediów na temat trwających dochodzeń; apeluje do władz serbskich o poważne zbadanie szeregu spraw szczególnej rangi, w których dowody domniemanych czynów karalnych zostały przedstawione przez dziennikarzy; powtarza swoje wezwanie do przeprowadzenia odpowiedniej reformy w odniesieniu do przestępstwa nadużycia stanowiska i nadużywania władzy wynikającej z zajmowania odpowiedzialnych stanowisk w celu zapobieżenia ewentualnym nadużyciom lub arbitralnej interpretacji; podkreśla, że nadmierne powoływanie się na przepisy w sprawie nadużycia stanowiska w sektorze prywatnym jest szkodliwe dla klimatu biznesowego i osłabia pewność prawa; wzywa Serbię do zagwarantowania neutralności i ciągłości administracji publicznej;

14.

z zadowoleniem przyjmuje aktywną rolę Serbii w międzynarodowej i regionalnej współpracy policyjnej i sądowej, postępy poczynione w walce z przestępczością zorganizowaną oraz przyjęcie przez Serbię pierwszej krajowej oceny zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością (SOCTA); wzywa Serbię, by wzmogła wysiłki mające na celu ściganie szerszych siatek przestępczych, zwiększyła skuteczność dochodzeń finansowych oraz działań policji opartych na informacjach wywiadowczych, a także osiągnęła zasadnicze postępy w wydawaniu prawomocnych wyroków; wzywa Serbię do pełnego wdrożenia ustawy o policji z lutego 2016 r., do dostosowania do prawa UE przepisów w sprawie konfiskaty mienia pochodzącego z działalności przestępczej i do ustanowienia bezpiecznej platformy wymiany danych wywiadowczych między organami ścigania; z zadowoleniem przyjmuje niedawne zmiany ustawy o własności publicznej i podkreśla, że należy zapewnić przejrzyste i niedyskryminacyjne wdrażanie tej ustawy oraz że należy przyjąć dalsze środki w celu zapewnienia pełnej jasności prawa w obszarze prawa własności; wzywa do podjęcia dodatkowych wysiłków w celu uwzględnienia kwestii zakresu, wdrażania i konsekwencji ustawy o organizacji i uprawnieniach organów państwowych w procesach w sprawie zbrodni wojennych; wzywa władze do zajęcia się przypadkami nadmiernego użycia siły przez policję wobec obywateli; z zaniepokojeniem odnotował kontrowersyjne wydarzenia w dzielnicy Savamala w Belgradzie, ze szczególnym uwzględnieniem wyburzenia prywatnych nieruchomości; wyraża zaniepokojenie w związku z faktem, że minął już pełny rok bez żadnych postępów w dochodzeniu i domaga się szybkiego rozwiązania tej kwestii oraz podjęcia pełnej współpracy z organami sądowymi w ramach prowadzonego dochodzenia w celu postawienia sprawców przed sądem; apeluje do serbskiego ministerstwa spraw wewnętrznych i władz miejskich Belgradu o pełną współpracę z prokuratorem w tej sprawie; wzywa władze do powstrzymania się od stawiania zarzutów członkom ruchu obywatelskiego „Let’s not drown Belgrade”, od wywierania na nich nacisków i atakowania ich;

15.

z zadowoleniem przyjmuje aktywną rolę Serbii w walce z terroryzmem i przypomina, że Serbia już w 2014 r. uznała za przestępstwo działania zagranicznych bojowników zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2178 (2014); wzywa do przyjęcia krajowej strategii zapobiegania i przeciwdziałania terroryzmowi ukończonej w marcu 2016 r.; wzywa Serbię do pełnego wdrożenia zaleceń zawartych w sprawozdaniu oceniającym opracowanym przez Komitet Ekspertów Rady Europy ds. Oceny Środków Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (Moneyval), a w szczególności zaleceń Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) dotyczących walki z finansowaniem terroryzmu i praniem pieniędzy; z zadowoleniem przyjmuje ciągłą międzynarodową i regionalną współpracę Serbii w walce z narkotykami, ale podkreśla, że potrzebne są dodatkowe wysiłki na rzecz wykrywania i ścigania siatek przestępczych zajmujących się handlem ludźmi; jest zdania, że aby skuteczniej walczyć z korupcją i przestępczością zorganizowaną, niezbędna jest strategia regionalna oraz ściślejsza współpraca w regionie;

Demokracja

16.

z zadowoleniem przyjmuje środki przyjęte w celu poprawy przejrzystości oraz proces konsultacji w parlamencie, w tym wysłuchań publicznych oraz regularnych posiedzeń i konsultacji z Krajowym Konwentem ds. Integracji Europejskiej, gdyż są one ważnymi elementami procedury negocjacyjnej; wyraża zaniepokojenie powszechnym stosowaniem procedur nadzwyczajnych w przyjmowaniu prawodawstwa; podkreśla, że częste stosowanie procedur nadzwyczajnych i zmiany kalendarza prac parlamentarnych w ostatniej chwili podważają skuteczność działań parlamentarnych, jakość i przejrzystość procesu stanowienia prawa, a jednocześnie nie zawsze umożliwiają przeprowadzenie wystarczających konsultacji z zainteresowanymi stronami i szerszymi kręgami społeczeństwa; podkreśla, że należy wzmocnić nadzór parlamentarny nad władzą wykonawczą; domaga się lepszej koordynacji na wszystkich szczeblach i natychmiastowego przyjęcia parlamentarnego kodeksu postępowania; wyraża ubolewanie, że ze względu na zakłócenia szef delegacji UE w Serbii nie mógł zaprezentować sprawozdania Komisji w Komitecie ds. Integracji Europejskiej serbskiego parlamentu; podkreśla, że szef delegacji UE powinien mieć możliwość przedstawienia tego sprawozdania bez zbędnych przeszkód oraz że umożliwi to także odpowiedni nadzór nad procesem przystąpienia ze strony serbskiego parlamentu;

17.

zauważa, że konstytucja musi zostać zmieniona, tak aby w pełni uwzględniać zalecenia Komisji Weneckiej, zwłaszcza w odniesieniu do roli parlamentu w powoływaniu sędziów, kontroli partii politycznych nad mandatami posłów, niezawisłości kluczowych instytucji i ochrony praw podstawowych;

18.

z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie programu reform zarządzania finansami publicznymi, strategii w zakresie e-administracji, strategii w zakresie reformy regulacyjnej i kształtowania polityki, nowych ustaw w sprawie ogólnych procedur administracyjnych, wynagrodzeń w sektorze publicznym oraz urzędników na szczeblu prowincji i lokalnym; zauważa, że wdrażanie planu działań reformy administracji publicznej w niektórych obszarach postępowało opieszale i nie poczyniono jak dotąd żadnych postępów w poprawie ram prawnych dotyczących urzędników administracji centralnej; podkreśla, że potrzebne są dalsze wysiłki w celu zapewnienia większego profesjonalizmu i odpolitycznienia administracji oraz zwiększenia przejrzystości procedur rekrutacji i zwolnień;

19.

ponownie zaznacza, jak ważną rolę odgrywają niezależne organy regulacyjne, takie jak Rzecznik Praw Obywatelskich, pełnomocnik ds. informacji ważnych dla społeczeństwa i ochrony danych osobowych, Państwowy Urząd Kontroli, Agencja Antykorupcyjna i Rada Antykorupcyjna w zapewnianiu nadzoru nad władzą wykonawczą i jej rozliczaniu; podkreśla konieczność przejrzystości i rozliczalności instytucji państwowych; zwraca się do władz o zapewnienie pełnej ochrony niezależności tych organów regulacyjnych, udzielenie pełnego wsparcia politycznego i administracyjnego w ich pracy oraz zapewnienie odpowiedniego monitorowania ich zaleceń; wzywa władze do powstrzymania się od oskarżeń i nieuzasadnionych ataków politycznych skierowanych przeciwko Rzecznikowi Praw Obywatelskich;

20.

podkreśla konieczność zapewnienia dostępnego systemu edukacji z pełnym i zrównoważonym programem nauczania, w tym znaczenie praw człowieka i niedyskryminacji oraz pracy i szkoleń dla młodych ludzi oraz promowania europejskich programów studiów, takich jak program Erasmus;

Prawa człowieka

21.

podkreśla, że wprowadzono przepisy i ramy instytucjonalne dotyczące przestrzegania prawa międzynarodowego w dziedzinie praw człowieka; podkreśla, że konieczne jest konsekwentne wdrożenie w całym kraju; zauważa, że konieczne są ciągłe dalsze wysiłki na rzecz poprawy sytuacji osób należących do szczególnie narażonych grup społecznych, w tym Romów, osób niepełnosprawnych, osób zarażonych HIV/AIDS, osób LGBTI, migrantów i osób ubiegających się o azyl oraz mniejszości etnicznych; podkreśla potrzebę ułatwienia przez władze serbskie, wszystkie partie polityczne i osoby publiczne propagowania klimatu tolerancji i włączenia w Serbii; wzywa władze do zapewnienia odpowiedniego wdrażania przyjętych przepisów antydyskryminacyjnych, w szczególności w odniesieniu do przestępstw z nienawiści; wyraża zaniepokojenie ustawą o prawach cywilnych ofiar wojny, która wyklucza niektóre grupy ofiar przemocy w czasie konfliktów i wzywa władze do dokonania przeglądu tej ustawy;

22.

ponownie wyraża zaniepokojenie faktem, że nie poczyniono postępów w celu poprawy sytuacji dotyczącej wolności słowa i autocenzury mediów, będącej nasilającym się zjawiskiem; podkreśla, że ingerencja polityczna, groźby, przemoc i zastraszenia skierowane przeciw dziennikarzom, w tym napaści fizyczne, groźby słowne i pisemne oraz ataki na własność, pozostają niepokojącą kwestią; domaga się, by władze publicznie i jednoznacznie potępiły wszelkie przypadki ataków oraz wzywa je do zapewnienia odpowiednich zasobów na potrzeby prowadzenia dochodzeń we wszystkich przypadkach ataków na dziennikarzy i redakcje oraz do szybkiego postawienia sprawców przed wymiarem sprawiedliwości; stwierdza z zaniepokojeniem, że sprawy cywilne o zniesławienie i kampanie oszczerstw są w sposób nieproporcjonalny ukierunkowane przeciwko wyrażającym krytykę redakcjom i dziennikarzom i wyraża zaniepokojenie wpływem, jaki decyzje wydane przez sąd dotyczące zniesławienia mogłyby wywrzeć na wolność mediów; wyraża zaniepokojenie z powodu negatywnych kampanii przeciwko dziennikarzom śledczym badającym przypadki korupcji i wzywa urzędników państwowych do powstrzymania się od udziału w takich kampaniach; domaga się pełnego wprowadzenia w życie ustaw w sprawie mediów; z zadowoleniem przyjmuje podpisanie porozumienia o współpracy i ochronie dziennikarzy zawartego między prokuratorami, policją oraz dziennikarzami i stowarzyszeniami mediów i oczekuje na jego wdrożenie; podkreśla, że konieczna jest całkowita przejrzystość w zakresie własności mediów i ich finansowania; zachęca rząd do zagwarantowania niezależności i stabilności finansowej obydwu organizacji mediów publicznych oraz rentowności treści medialnych w językach mniejszości, a także do zwiększenia roli nadawców publicznych w tym obszarze;

23.

wyraża zaniepokojenie, że ustawa o reklamie przyjęta w 2015 r. bez przeprowadzenia odpowiednich konsultacji społecznych uchyla ważne przepisy, takie jak związane z zakazem reklamowania organów publicznych oraz reklam politycznych poza kampaniami wyborczymi;

24.

ubolewa nad ustanowionym wymogiem dotyczącym korzystania ze środków finansowych w ramach IPA, zgodnie z którym pomyślne rozpatrzenie wniosków o ich wykorzystanie wymaga nawiązania przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego partnerstwa z państwem;

25.

potępia negatywną kampanię rządu i zarządzanych przez rząd mediów skierowaną przeciwko organizacjom społeczeństwa obywatelskiego; wyraża zaniepokojenie zakładaniem przez rząd fikcyjnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego stojących w opozycji względem niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego; uważa za niemożliwy do zaakceptowania wymóg, by w celu pomyślnego rozpatrzenia wniosku o korzystanie ze środków finansowych w ramach IPA składanego przez organizację społeczeństwa obywatelskiego niezbędne było partnerstwo z rządem;

Poszanowanie i ochrona mniejszości

26.

powtarza, że promowanie i ochrona praw człowieka, w tym praw mniejszości narodowych, stanowią warunek wstępny przystąpienia do UE; przyjmuje z zadowoleniem przyjęcie planu działań w zakresie realizacji praw mniejszości narodowych oraz przyjęcie dekretu ustanawiającego fundusz dla mniejszości narodowych, który musi zostać wdrożony; domaga się pełnego wprowadzenia w życie planu działań i załącznika do tego planu w kompleksowy i przejrzysty sposób, z konstruktywnym zaangażowaniem wszystkich stron; ponownie wzywa Serbię do zagwarantowania spójnego wdrażania przepisów dotyczących ochrony mniejszości oraz zwrócenia szczególnej uwagi na niedyskryminujące traktowanie mniejszości narodowych w całym kraju, w tym w dziedzinie edukacji, używanych języków, odpowiedniej reprezentacji w organach sądowych, administracji publicznej, parlamencie narodowym oraz samorządach lokalnych i regionalnych, a także dostępu do mediów i posługi religijnej w językach mniejszości; z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie nowych standardów edukacyjnych dla nauczania języka serbskiego jako języka nieojczystego oraz postępy w tłumaczeniu podręczników szkolnych na języki mniejszości i zachęca władze serbskie do zapewnienia trwałości tych procesów; zachęca Serbię do pełnego wdrożenia wszystkich traktatów międzynarodowych dotyczących praw mniejszości;

27.

zauważa, że różnorodność wieloetniczna, wielokulturowa i wielonarodowa Wojwodiny również wnosi wkład w tożsamość Serbii; podkreśla, że Wojwodina utrzymuje wysoki poziom ochrony mniejszości, a panujące tam stosunki między grupami etnicznymi są dobre; podkreśla, że autonomii Wojwodiny nie należy osłabiać oraz że należy bez dalszej zwłoki przyjąć ustawę o zasobach Wojwodiny, zgodnie z konstytucją; z zadowoleniem przyjmuje osiągnięcie, jakim jest wybór serbskiego miasta Nowy Sad na Europejską Stolicę Kultury w 2021 r.;

28.

odnotowuje przyjęcie nowej strategii integracji społecznej Romów na lata 2016–2025, obejmującej edukację, zdrowie, warunki mieszkaniowe, zatrudnienie, ochronę socjalną, przeciwdziałanie dyskryminacji oraz równouprawnienie płci; domaga się pełnego i szybkiego wdrożenia nowej strategii integracji Romów, jako że stanowią oni najsłabszą, najbardziej zmarginalizowaną i dyskryminowaną grupę w Serbii, pilnego przyjęcia planu działania oraz ustanowienia organu, który będzie koordynował wdrażanie planu działania; potępia zniszczenie nieformalnych osad Romów przez władze bez ostrzeżenia i bez zaoferowania alternatywnego zakwaterowania; wyraża głębokie zaniepokojenie brakiem wydawania Romom dokumentów osobistych, co stanowi ograniczenie ich praw podstawowych; wyraża zdanie, że wszystkie wspomniane kwestie skutkują dużą liczbą osób wywodzących się z serbskiej społeczności Romów, które ubiegają się o azyl w UE;

Współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie

29.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Serbia pozostaje konstruktywnie zaangażowana w stosunki dwustronne z innymi państwami objętymi procesem rozszerzenia, jak również sąsiadującymi państwami członkowskimi UE; zachęca Serbię do wzmocnienia aktywnej i pozytywnej współpracy z państwami sąsiadującymi i szerszym regionem, do wspierania dobrosąsiedzkich stosunków, do zwiększenia wysiłków wobec państw sąsiadujących na rzecz rozwiązania kwestii dwustronnych zgodnie z prawem międzynarodowym; ponawia apel do władz o ułatwianie dostępu do archiwów dotyczących byłych republik Jugosławii; wzywa Serbię do pełnego wdrożenia umów dwustronnych z państwami sąsiadującymi; podkreśla, że nierozstrzygnięte spory dwustronne nie powinny wpłynąć negatywnie na proces przystąpienia do UE; zachęca Serbię do wzmocnienia współpracy z sąsiadującymi państwami członkowskimi UE, zwłaszcza na obszarach granicznych, aby ułatwić rozwój gospodarczy;

30.

zauważa z zadowoleniem, że Serbia wykazuje coraz bardziej konstruktywne zaangażowanie w inicjatywy współpracy regionalnej, takie jak strategia UE na rzecz regionu Dunaju, proces współpracy w Europie Południowo-Wschodniej, Rada Współpracy Regionalnej, Środkowoeuropejska umowa o wolnym handlu, inicjatywa adriatycko-jońska, proces brdeńsko-brioński, inicjatywa „Bałkańska szóstka” oraz powiązany program dotyczący sieci połączeń, a także proces berliński; wyraża zadowolenie ze spotkania premierów Bułgarii, Rumunii i Serbii w sprawie współpracy w dziedzinie infrastruktury transportowej i energetycznej oraz popiera pomysł stałej formuły spotkań „Grupy Krajowa”; podkreśla znaczenie regionalnego biura ds. współpracy na rzecz młodzieży na Bałkanach Zachodnich w propagowaniu pojednania; wzywa Serbię do wdrożenia środków w zakresie reform sieci połączeń związanych z programem dotyczącym sieci połączeń oraz wniosków wynikających z konferencji paryskiej z 2016 r. w sprawie Bałkanów Zachodnich i rozporządzenia w sprawie transeuropejskiej sieci transportowej; pochwala rolę Izby Handlu i Przemysłu w Serbii w promowaniu współpracy regionalnej i przyczynianiu się do ustanowienia Forum Inwestycyjnego Izb Bałkanów Zachodnich;

31.

z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie krajowej strategii prowadzenia dochodzeń w sprawie zbrodni wojennych i ich ścigania; wzywa Serbię do promowania klimatu poszanowania i tolerancji oraz potępienia wszelkich form nawoływania do nienawiści, publicznej aprobaty dla ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych oraz ich negowania; zauważa, że mandat byłego prokuratora odpowiedzialnego za ściganie sprawców zbrodni wojennych wygasł w grudniu 2015 r.; podkreśla, że wyznaczenie jego następcy budzi poważne zaniepokojenie; wzywa do wdrożenia tej krajowej strategii i do przyjęcia strategii operacyjnej w zakresie organów prokuratorskich zgodnie z zasadami i przepisami prawa międzynarodowego i standardami międzynarodowymi; wzywa do zacieśnienia współpracy regionalnej w rozpatrywaniu zbrodni wojennych i rozwiązywaniu wszystkich nierozstrzygniętych kwestii w tej dziedzinie, w tym poprzez współpracę między biurami prokuratorów odpowiedzialnych za ściganie sprawców zbrodni wojennych w regionie w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania; nawołuje do pełnej współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii (MTKJ), która ma zasadnicze znaczenie; domaga się, aby zbrodnie wojenne były rozpatrywane bez przejawów dyskryminacji, aby podjąć kwestię bezkarności i zagwarantować pociągnięcie winnych do odpowiedzialności; wzywa władze do dalszych prac poświęconych losowi osób zaginionych, lokalizowania masowych grobów oraz gwarantowania praw ofiar i ich rodzin; przypomina o swoim wsparciu dla inicjatywy w sprawie utworzenia regionalnej komisji na potrzeby ustalenia faktów dotyczących zbrodni wojennych i innych poważnych przypadków łamania praw człowieka popełnionych w byłej Jugosławii oraz wzywa rząd Serbii do odegrania wiodącej roli w jej utworzeniu;

32.

wyraża zaniepokojenie uczestnictwem kilku wysokich rangą serbskich urzędników w obchodach dnia Republiki Serbskiej 9 stycznia 2017, które były zorganizowane wbrew decyzjom Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny; podkreśla, że zarówno Serbia jako kraj kandydujący, jak i Bośnia i Hercegowina jako potencjalny kraj kandydujący, powinny bronić swoimi działaniami praworządności oraz promować ją; wzywa władze serbskie do wsparcia konstytucyjnych reform w Bośni i Hercegowinie w celu wzmocnienia zdolności tego państwa do funkcjonowania i do brania udziału w rozmowach w sprawie przystąpienia do UE;

33.

pochwala otwarcie trzech nowych przejść granicznych między Serbią i Rumunią, co jest wyrazem pozytywnego rozwoju, i zaleca uruchomienie trzech otwieranych z opóźnieniem przejść granicznych z Bułgarią w miejscowościach Sałasz-Novo Korito, Bankja-Petačinci i Trekljano-Bosilegrad;

34.

wyraża uznanie dla Serbii i Albanii za ich stałe zaangażowanie na rzecz poprawy stosunków dwustronnych oraz wzmacniania współpracy regionalnej na szczeblu politycznym i społecznym, na przykład za pośrednictwem regionalnego Biura ds. Współpracy na rzecz Młodzieży (RYCO) z siedzibą w Tiranie; zachęca oba państwa do kontynuowania dobrej współpracy w celu wspierania pojednania w regionie;

35.

z zadowoleniem przyjmuje nieustanne zaangażowanie Serbii w proces normalizacji w Kosowie oraz zaangażowanie we wdrożenie porozumień będących wynikiem wspieranego przez UE dialogu; przypomina, że postępy w dialogu powinny być mierzone konkretnymi rozwiązaniami w terenie; wzywa zatem obydwie strony do pełnego wykonania, w dobrej wierze i bez zbędnej zwłoki, wszelkich osiągniętych porozumień oraz zdecydowanej kontynuacji procesu normalizacji, w tym kwestii Wspólnoty Serbskich Gmin; zachęca Serbię i Kosowo do wskazania nowych tematów dialogu z myślą o poprawie warunków życia ludzi i o kompleksowej normalizacji stosunków; ponownie wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do przeprowadzenia oceny wyników stron w wypełnianiu ich zobowiązań;

36.

wyraża jednak ubolewanie z powodu decyzji władz serbskich, które nie zezwoliły byłej prezydent Kosowa Atifete Jahjadze na wzięcie udziału w festiwalu „Mirëdita, Dobar Dan” w Belgradzie, na który została ona zaproszona, by wygłosić przemówienie na temat ofiar przemocy seksualnej podczas wojny w Kosowie; wyraża również ubolewanie z powodu późniejszych środków odwetowych podjętych przez władze Kosowa, mianowicie zakazania Aleksandarowi Vulinowi, serbskiemu ministrowi pracy, wjazdu do Kosowa; podkreśla, że takie decyzje stanowią naruszenie porozumienia z Brukseli o swobodnym przepływie, zawartego przez Serbię i Kosowo w ramach procesu normalizacji stosunków pomiędzy tymi dwoma krajami;

37.

wyraża poważne zaniepokojenie niedawnymi napięciami między Serbią a Kosowem dotyczącymi pierwszego przejazdu pociągu na linii łączącej Belgrad z Mitrowicą Północ, w tym propagandowe oświadczenia i retorykę antyunijną; podkreśla potrzebę powstrzymania się przez Belgrad i Prisztinę od jakichkolwiek działań, które mogą zagrozić dotychczas osiągniętym postępom oraz od prowokacyjnych kroków i bezużytecznej retoryki, które mogą utrudnić proces normalizacji;

38.

z zadowoleniem przyjmuje wsparcie Czarnogóry przez władze serbskie w prowadzeniu dochodzenia dotyczącego nieudanych ataków planowanych na dzień wyborów w Czarnogórze w 2016 r.; zauważa, że władze serbskie aresztowały dwóch podejrzanych po wydaniu nakazu aresztowania przez Czarnogórę; zachęca władze serbskie do kontynuowania współpracy z Czarnogórą, aby przygotować ekstradycję podejrzanych do Czarnogóry zgodnie z warunkami zawartej przez te kraje dwustronnej umowy o ekstradycji;

39.

wzywa Komisję, by podejmowała dalsze starania w celu wsparcia rzeczywistego procesu pojednania w regionie, zwłaszcza poprzez wspieranie projektów kulturalnych dotyczących najnowszej historii, a także promowanie wspólnego rozumienia historii oraz publicznej i politycznej kultury tolerancji, integracji i pojednania;

Energia

40.

wzywa Serbię do pełnego wdrożenia środków w zakresie reform sieci połączeń w sektorze energii; zachęca Serbię, by rozwijała konkurencję na rynku gazu oraz podjęła działania w celu lepszego dostosowania przepisów w dziedzinie efektywności energetycznej, energii ze źródeł odnawialnych i przeciwdziałania zmianie klimatu do dorobku UE oraz przyjęła kompleksową politykę klimatyczną; wzywa do ratyfikowania porozumienia klimatycznego z Paryża; wzywa do rozwoju strategii dotyczącej energii wodnej dla Bałkanów Zachodnich jako całości zgodnie przepisami UE w dziedzinie środowiska oraz wzywa władze do wykorzystania dodatkowej unijnej puli środków finansowych w wysokości 50 mln EUR w celu rozwijania potencjału hydroenergetycznego regionu; pochwala Serbię za ustanowienie systemu finansowania na potrzeby środowiska za pośrednictwem Zielonego Funduszu Klimatycznego; podkreśla, że Serbia musi rozwijać wzajemne połączenia systemów przesyłu energii elektrycznej i gazu z państwami sąsiadującymi; zachęca Serbię do przyspieszenia przygotowań technicznych i budżetowych dotyczących bułgarsko-serbskiego gazowego połączenia wzajemnego;

41.

wskazuje, że Serbia nie przyjęła jeszcze formalnie strategii gospodarki wodnej i nie dokonała jeszcze rewizji ustawy o gospodarce wodnej oraz krajowego planu gospodarowania wodami w dorzeczu Dunaju; podkreśla, że akty te mają podstawowe znaczenie dla dalszego dostosowywania do dorobku UE oraz lepszego wdrażania dyrektyw UE w sektorze wodnym;

o o

42.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządowi i parlamentowi Serbii.

(1) Dz.U. L 80 z 19.3.2008, s. 46.

(2) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0046.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/80

P8_TA(2017)0262

Sprawozdanie dotyczące Kosowa za 2016 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie sprawozdania Komisji za rok 2016 dotyczącego Kosowa (2016/2314(INI))

(2018/C 331/10)

Parlament Europejski

—	uwzględniając konkluzje prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19–20 czerwca 2003 r. dotyczące perspektywy przystąpienia państw Bałkanów Zachodnich do Unii Europejskiej,

—	uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między UE a Kosowem, który wszedł w życie w dniu 1 kwietnia 2016 r.,

—	uwzględniając podpisanie z Kosowem umowy ramowej w sprawie uczestnictwa w programach unijnych,

—	uwzględniając Pierwsze porozumienie w sprawie zasad regulujących normalizację stosunków podpisane przez premierów Hashima Thaçiego i Ivicę Dačicia w dniu 19 kwietnia 2013 r. oraz plan jego realizacji z dnia 22 maja 2013 r.,

—	uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2016/947 z dnia 14 czerwca 2016 r. zmieniającą wspólne działanie 2008/124/WPZiB w sprawie misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności w Kosowie (EULEX Kosovo),

—

uwzględniając sprawozdania Sekretarza Generalnego ONZ dotyczące bieżącej działalności Misji Tymczasowej Administracji ONZ w Kosowie (UNMIK) i odnośnych wydarzeń, w tym ostatnie sprawozdanie opublikowane dnia 26 października 2016 r., oraz debatę Rady Bezpieczeństwa w sprawie UNMIK przeprowadzoną w dniu 16 listopada 2016 r.,

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 listopada 2016 r., w sprawie polityki rozszerzenia UE w 2016 r. (COM(2016)0715),

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji za rok 2016 dotyczące Kosowa z dnia 9 listopada 2016 r. (SWD(2016)0363),

—	uwzględniając ocenę Komisji z dnia 18 kwietnia 2016 r. dotyczącą programu reform gospodarczych Kosowa na lata 2016–2018 (SWD(2016)0134),

—	uwzględniając wspólne wnioski z dialogu gospodarczo-finansowego między UE a państwami Bałkanów Zachodnich i Turcją z dnia 26 maja 2016 r. (9500/2016),

—	uwzględniając europejski program reform zapoczątkowany w dniu 11 listopada 2016 r. w Prisztinie,

—	uwzględniając konkluzje prezydencji z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie rozszerzenia oraz procesu stabilizacji i stowarzyszenia,

—

uwzględniając wnioski z posiedzenia Rady ds. Ogólnych z dnia 7 grudnia 2009 r., 14 grudnia 2010 r. i 5 grudnia 2011 r., w których podkreślono i potwierdzono, że Kosowo powinno również – bez względu na stanowisko państw członkowskich dotyczące jego statusu – odnieść korzyści z przyszłego docelowego złagodzenia wymogów wizowych po spełnieniu przez ten kraj wszystkich warunków,

—

uwzględniając wniosek Komisji z dnia 1 czerwca 2016 r. dotyczący rozporządzenia w sprawie liberalizacji reżimu wizowego dla mieszkańców Kosowa (COM(2016)0277) oraz czwarte sprawozdanie Komisji z dnia 4 maja 2016 r. w sprawie postępów poczynionych przez Kosowo w spełnianiu wymogów planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego (COM(2016)0276),

—

uwzględniając wspólne oświadczenia wydane na posiedzeniach międzyparlamentarnych PE–Kosowo w dniach 28–29 maja 2008 r., 6–7 kwietnia 2009 r., 22–23 czerwca 2010 r., 20 maja 2011 r., 14–15 marca 2012 r., 30–31 października 2013 r. i 29–30 kwietnia 2015 r. oraz oświadczenia i zalecenia przyjęte na pierwszym i drugim posiedzeniu Parlamentarnego Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia UE–Kosowo odpowiednio w dniach 16–17 maja 2016 r. i 23–24 listopada 2016 r., a także pierwsze posiedzenie Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, które odbyło się w dniu 25 listopada 2016 r.,

—	uwzględniając swoje poprzednie rezolucje,

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0062/2017),

A.	mając na uwadze, że niepodległość Kosowa uznało 114 ze 193 państw członkowskich ONZ, w tym 23 z 28 państw członkowskich UE;

B.	mając na uwadze, że (potencjalne) kraje kandydujące są oceniane na podstawie własnych osiągnięć, oraz mając na uwadze, że harmonogram akcesji zależy od tempa i jakości niezbędnych reform;

C.	mając na uwadze, że UE wielokrotnie potwierdzała swoją wolę, aby wspomagać rozwój gospodarczy i polityczny Kosowa w ramach jasno określonej perspektywy europejskiej, zgodnie z europejską perspektywą regionu, a Kosowo przejawia aspiracje w dążeniu do integracji europejskiej;

D.	mając na uwadze, że UE uczyniła praworządność, prawa podstawowe, wzmacnianie instytucji demokratycznych, w tym reformę administracji publicznej, a także stosunki dobrosąsiedzkie oraz rozwój gospodarczy i konkurencyjność głównymi elementami polityki rozszerzenia;

E.	mając na uwadze, że ponad 90 % obywateli Kosowa obawia się bezrobocia, a ponad 30 % zarabia pomiędzy 0 a 120 EUR miesięcznie;

z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie w dniu 1 kwietnia 2016 r. Układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między UE a Kosowem, który to układ jest pierwszym tego rodzaju stosunkiem umownym między tymi dwoma podmiotami i stanowi zasadniczy krok na drodze do kontynuacji procesu integracji Kosowa z UE; z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie europejskiego programu reform w dniu 11 listopada 2016 r. oraz przyjęcie krajowej strategii wdrażania układu o stabilizacji i stowarzyszeniu jako platformy mającej na celu ułatwienie wdrożenia tego układu i wzywa władze Kosowa, by nadal wykazywały wyraźną wolę polityczną i determinację we wdrażaniu uzgodnionego planu działania, włącznie z ustanowieniem mechanizmu koordynacji na potrzeby wdrożenia układu o stabilizacji i stowarzyszeniu, oraz by wykorzystały pozytywny impuls wytworzony przez ten układ do przeprowadzenia i instytucjonalizacji reform, poprawy rozwoju społeczno-ekonomicznego Kosowa, nawiązania współpracy z UE na wielu płaszczyznach, co przyspieszyłoby także integrację Kosowa pod względem handlu i inwestycji, oraz do polepszenia stosunków z krajami sąsiadującymi i przyczynienia się do stabilizacji w regionie; apeluje do rządu Kosowa o skoncentrowanie działań na wdrażaniu kompleksowych reform koniecznych do wypełnienia jego zobowiązań wynikających z układu o stabilizacji i stowarzyszeniu; przyjmuje z zadowoleniem, że w dniach 23–24 listopada 2016 r. odbyło się drugie posiedzenie Parlamentarnego Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia, a w dniu 25 listopada 2016 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia UE–Kosowo; zwraca uwagę, że wolne, sprawiedliwe i przejrzyste przedterminowe wybory parlamentarne oraz wybory lokalne w drugiej połowie 2017 r. mają zasadnicze znaczenie dla demokratycznej przyszłości Kosowa oraz przyszłości jego procesu integracji z UE;

z zadowoleniem przyjmuje ogólnie spokojny i uporządkowany przebieg przedterminowych wyborów parlamentarnych z dnia 11 czerwca 2017 r.; niemniej jednak ubolewa, że między innymi ze względu na brak czasu nie zastosowano się do wszystkich zaleceń Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) z 2014 r.; wyraża zaniepokojenie z powodu problemów stwierdzonych przez obserwatorów UE w trakcie kampanii wyborczej, związanych przede wszystkim ze szkodliwą ingerencją niektórych partii politycznych w niezależność mediów – zarówno prywatnych, jak i publicznych – oraz z groźbami pod adresem członków i kandydatów społeczności kosowskich Serbów kandydujących z ramienia Srpskiej Listy, a także z aktami ich zastraszania; wzywa partie, by w celu kontynuacji procesu integracji Kosowa z UE szybko sformowały rząd, a także zobowiązały się do ratyfikowania porozumienia dotyczącego wytyczenia granic z Czarnogórą oraz do dalszej poprawy wyników osiąganych w zakresie wyroków skazujących w sprawach dotyczących korupcji na wysokim szczeblu i przestępczości zorganizowanej z myślą o utorowaniu drogi do wprowadzenia ruchu bezwizowego dla obywateli Kosowa;

wyraża zaniepokojenie utrzymującą się skrajną polaryzacją krajobrazu politycznego; wzywa wszystkie strony do wykazania się odpowiedzialnością i samodzielną inicjatywą oraz do stworzenia warunków dla owocnego, ukierunkowanego na wyniki i rozwiązania dialogu, mającego na celu łagodzenie napięć i osiągnięcie trwałego kompromisu umożliwiającego postęp tego państwa w procesie integracji europejskiej;

wzywa przywódców społeczności kosowskich Serbów do przejęcia pełnej odpowiedzialności za ich miejsce i rolę w instytucjach państwowych, konstruktywnego działania niezależnie od Belgradu dla dobra wszystkich obywateli Kosowa, jednocześnie pilnie wzywając Kosowo do dalszego wspierania dostępu kosowskich Serbów do kosowskich instytucji; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje włączenie kosowskich Serbów stanowiących personel wymiaru sprawiedliwości, służb policji i ochrony cywilnej do kosowskiego systemu; wzywa władze Kosowa do dalszego budowania wzajemnego zaufania między społecznościami przy jednoczesnym wspieraniu ich integracji ekonomicznej;

stanowczo potępia agresywne zakłócenie działań przez niektórych członków opozycji, które miało miejsce w kosowskim parlamencie w pierwszym półroczu 2016 r., i z zadowoleniem przyjmuje powrót opozycji do uczestnictwa w obradach Zgromadzenia w większości spraw, a także konstruktywne uczestnictwo wszystkich członków we wspólnej parlamentarnej misji Parlamentu Europejskiego i Zgromadzenia Narodowego Kosowa w ostatniej części kończącej się kadencji; podkreśla znaczenie dialogu politycznego, aktywnego i konstruktywnego udziału wszystkich partii politycznych w procesach podejmowania decyzji oraz niezakłócania prac parlamentarnych jako podstawowych warunków osiągnięcia postępów w procesie integracji z UE;

podkreśla, że droga do integracji z UE wymaga długoterminowej wizji strategicznej i trwałego zaangażowania w przyjęcie i wdrożenie niezbędnych reform;

przyjmuje do wiadomości, że pięć państw członkowskich nie uznało Kosowa; podkreśla, że uznanie to byłoby korzystne dla normalizacji stosunków między Kosowem a Serbią, a także zwiększyłoby wiarygodność UE w jej polityce zagranicznej; z zadowoleniem odnotowuje konstruktywne podejście wszystkich państw członkowskich do ułatwiania i wzmacniania stosunków między UE a Kosowem w celu wsparcia rozwoju społeczno-ekonomicznego, praworządności oraz demokratycznej konsolidacji w interesie ludności Kosowa; zachęca do pozytywnego podejścia w odniesieniu do uczestnictwa Kosowa w organizacjach międzynarodowych;

z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia liberalizacji reżimu wizowego, co stanowiłoby dla Kosowa bardzo pozytywny krok na drodze do integracji europejskiej; z zadowoleniem odnotowuje spadek liczby wniosków o udzielenie azylu składanych przez obywateli Kosowa zarówno w UE, jak i w państwach stowarzyszonych w ramach Schengen, oraz z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie funduszu reintegracji i programów reintegracyjnych dla powracających obywateli Kosowa; wyraża zaniepokojenie impasem w ustępującym Zgromadzeniu w odniesieniu do ratyfikacji porozumienia w sprawie wytyczenia granic z Czarnogórą i podkreśla, że wprowadzenie liberalizacji reżimu wizowego może nastąpić dopiero wówczas, gdy Kosowo spełni wszystkie kryteria, w tym pod względem wykazania znacznych postępów w zakresie wyroków skazujących w sprawach dotyczących korupcji na wysokim szczeblu i przestępczości zorganizowanej, do czego znacznie przyczynia się system informatyczny umożliwiający śledzenie spraw dotyczących przestępczości na wysokim szczeblu, którego stosowanie należałoby też rozszerzyć na inne sprawy karne; wzywa zatem władze do nasilenia działań w celu rozwiązania problemów, jakimi są pranie pieniędzy, handel narkotykami, ludźmi i bronią oraz nielegalne posiadanie broni;

uważa za istotne, aby polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Kosowa była zbieżna ze wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa UE;

10.

z zadowoleniem przyjmuje postępy we wdrażaniu różnych porozumień zawartych od sierpnia 2016 r. w ramach procesu normalizacji z Serbią, po miesiącach niewielkich postępów lub ich braku; podkreśla, że pełne wdrożenie tych porozumień ma zasadnicze znaczenie dla kontynuowania udanego dialogu między Prisztiną a Belgradem; wzywa Kosowo i Serbię do wykazania większego zaangażowania i trwałej woli politycznej w odniesieniu do normalizacji stosunków oraz powstrzymania się od wszelkich działań, które mogłyby zagrozić postępom osiągniętym dotychczas w ramach tego procesu; przypomina, że jest to warunek przystąpienia do UE; odnotowuje pewien postęp w innych kwestiach technicznych, takich jak katastry, dyplomy szkół wyższych i tablice rejestracyjne, oraz we wdrożeniu porozumienia w sprawie mostu w Mitrowicy; z zaniepokojeniem śledził wydarzenia na moście w Mitrowicy i wspiera niedawne porozumienie; z zadowoleniem przyjmuje przyznanie temu krajowi niezależnego, międzynarodowego kodu telefonicznego; ponownie wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do regularnego przeprowadzania oceny wyników stron w wypełnianiu ich zobowiązań i przedstawiania jej wyników Parlamentowi Europejskiemu; zaznacza, że osiągane porozumienia powinny poprawiać jakość codziennego życia zwykłych obywateli; zauważa, że korzyści płynące z dialogu nie są widoczne dla obywateli Kosowa i Serbii, oraz zaznacza potrzebę maksymalnej przejrzystości w informowaniu o wynikach tego dialogu, zwłaszcza w północnym Kosowie; podkreśla znaczenie dobrosąsiedzkich stosunków ze wszystkimi krajami Bałkanów Zachodnich;

11.

zdecydowanie potępia wysłanie nacjonalistycznego serbskiego pociągu z Belgradu do północnego Kosowa; wyraża poważne zaniepokojenie oświadczeniami podżegającymi do wojny i antyunijną retoryką; odnotowuje decyzję sądu w Colmar (Francja) o odmowie ekstradycji do Serbii oraz o zwolnieniu Ramusha Haradinaja, który został uniewinniony przez MTKJ w 2008 i 2012 r. oraz aresztowany we Francji w dniu 4 stycznia 2017 r. na mocy międzynarodowego nakazu aresztowania wydanego przez Serbię w 2004 r. na podstawie serbskiej ustawy o organizacji i uprawnieniach organów państwowych w procesach w sprawie zbrodni wojennych; ubolewa nad tym, że dotychczas ta ustawa była niewłaściwie stosowana w celu prześladowania obywateli państw byłej Jugosławii, czego przykładem jest powyższa sprawa; wzywa obie strony do powstrzymania się od prowokacyjnych kroków i bezużytecznej retoryki, które mogą utrudnić proces normalizacji; wzywa UE, Kosowo i Serbię do przedyskutowania tych kwestii w konstruktywny sposób w ramach negocjacji akcesyjnych do UE;

12.

zauważa, że nie utworzono jeszcze stowarzyszenia gmin serbskich i nie opracowano odpowiedniego statutu oraz że powołanie tego stowarzyszenia stanowi obowiązek rządu Kosowa; wzywa Kosowo do niezwłocznego utworzenia tego stowarzyszenia zgodnie z porozumieniem zawartym w ramach wspieranego przez UE dialogu i z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego Kosowa; zachęca w związku z tym władze Kosowa do powołania grupy roboczej wysokiego szczebla o jasnym i ograniczonym czasowo mandacie, mającej za zadanie przedłożenie projektu takiego statutu do konsultacji społecznych i przeglądu parlamentarnego; wyraża zaniepokojenie utrzymującą się obecnością serbskich struktur równoległych, wynikającą między innymi ze stałego wsparcia finansowego, i wzywa do ich likwidacji; zachęca wszystkie zainteresowane strony do znalezienia akceptowalnego i wzajemnie możliwego do przyjęcia długotrwałego rozwiązania kwestii statusu kompleksu górniczego Trepça/Trepča;

13.

apeluje do sił politycznych, aby zapewniły poszanowanie wolności obywatelskich i bezpieczeństwa społeczności serbskiej oraz jej miejsc kultu;

14.

z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie specjalnych izb sądowych i urzędu prokuratury specjalnej Kosowa w Hadze jako istotny krok dla zapewnienia sprawiedliwości i pojednania; podkreśla, że system ochrony świadków ma zasadnicze znaczenie dla skutecznego działania tego specjalnego trybunału, wzywa zatem władze, aby umożliwiły obywatelom korzystanie z tego systemu bez obawy przed odwetem; wzywa UE i państwa członkowskie do dalszego wspierania trybunału przez odpowiednie finansowanie; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Niderlandy zgodziły się na lokalizację trybunału w tym kraju;

15.

wzywa Kosowo do zajęcia się kwestią osób zaginionych – w tym za pomocą skutecznej gwarancji praw własności, zakazu uzurpacji własności oraz gwarancji powrotu i reintegracji przesiedleńców; wzywa Kosowo do zapewnienia skutecznego zadośćuczynienia ofiarom gwałtów wojennych zgodnie z krajowym planem działania; z zaniepokojeniem odnotowuje nikłe postępy w prowadzeniu dochodzeń, ściganiu i skazywaniu winnych zbrodni wojennych, w tym przemocy seksualnej w czasie wojny w Kosowie w latach 1998–1999, i wzywa Kosowo do zwiększenia wysiłków w tym zakresie;

16.

ubolewa nad brakiem regularnych konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim w ramach procesu decyzyjnego; podkreśla potrzebę dalszego wzmacniania pozycji społeczeństwa obywatelskiego i apeluje o okazanie woli politycznej w celu zapewnienia jego udziału przez wdrażanie minimalnych norm dotyczących konsultacji społecznych;

17.

wzywa siły polityczne do zagwarantowania, poszanowania, wspierania i wzmożenia wysiłków na rzecz poprawy praworządności, co obejmuje niezawisłość wymiaru sprawiedliwości, w tym przez wprowadzenie jasnego rozróżnienia między uzasadnionym dążeniem ludności Kosowa do wolności i sprawiedliwości a działaniami osób oskarżanych o popełnienie zbrodni wojennych, które muszą być należycie ścigane przez właściwe organy wymiaru sprawiedliwości;

18.

odnotowuje, że Rzecznik Praw Obywatelskich rozpoczął wdrażanie ustawy z 2015 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, która obejmuje wzmocnioną i udoskonaloną sprawozdawczość, oraz wzywa do przyjęcia odnośnego prawa wtórnego; wzywa Zgromadzenie i rząd Kosowa do zapewnienia Rzecznikowi Praw Obywatelskich niezależności finansowej, funkcjonalnej i organizacyjnej zgodnie z międzynarodowymi normami w zakresie krajowych instytucji praw człowieka; wzywa rząd do uwzględniania sprawozdań i zaleceń Najwyższego Urzędu Kontroli i Rzecznika Praw Obywatelskich;

19.

podkreśla potrzebę właściwego funkcjonowania instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich oraz zadbania o to, by dysponował on wszystkimi zasobami koniecznymi do pełnienia swojej misji;

20.

zauważa, że pomimo osiągnięcia pewnych postępów w przyjęciu przepisów na rzecz prawidłowego funkcjonowania sądownictwa, działanie wymiaru sprawiedliwości nadal pozostaje powolne i nieskutecznie i jest utrudnione ze względu na utrzymujące się niedostatki ustawodawstwa karnego, doraźne korzyści polityczne i gospodarcze, wpływy polityczne, brak rozliczalności oraz ograniczone zasoby ludzkie i finansowe, w tym Prokuratury Specjalnej; zachęca Kosowo do zajęcia się tymi kwestiami w pierwszej kolejności, aby zapewnić pewność prawa w odniesieniu do praw własności przysługujących zagranicznym inwestorom; odnotowuje wysiłki policji i prokuratury na rzecz zwalczania przestępczości zorganizowanej; docenia wysiłki właściwych organów na rzecz przeprowadzenia dochodzenia w sprawie śmierci w więzieniu Astrita Dehariego i wzywa właściwe organy do zakończenia tego śledztwa;

21.

z zadowoleniem przyjmuje podpisanie porozumienia ramowego w sprawie udziału Kosowa w programach UE i zachęca do jak najszybszego wcielenia w życie i prawidłowego wdrożenia tego porozumienia po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski;

22.

wyraża poważne zaniepokojenie brakiem postępów w zakresie ochrony wolności słowa i wolności mediów oraz zwiększonym wpływem politycznym, zastraszaniem i naciskiem wywieranym na media; wyraża głębokie zaniepokojenie nasilającymi się bezpośrednimi pogróżkami i atakami wymierzonymi w dziennikarzy oraz szeroko rozpowszechnioną autocenzurą; wzywa władze Kosowa do pełnego poszanowania i ochrony wolności słowa zgodnie ze standardami UE, do ukrócenia bezkarności ataków na dziennikarzy i postawienia osób odpowiedzialnych przed sądem; wzywa rząd do zagwarantowania niezależności i stabilności mediów publicznych (RTK) oraz do wprowadzenia odpowiedniego systemu ich finansowania; wzywa do przyjęcia właściwych przepisów w sprawie praw autorskich i do zapewnienia przejrzystości struktury własności mediów;

23.

wzywa rząd Kosowa do pilnego przeprowadzenia śledztwa w sprawie przypadków ataków fizycznych na dziennikarzy i innych form nacisku oraz do przyspieszenia i wzmocnienia wydawania wyroków przez sądy, do ciągłego jednoznacznego potępiania wszystkich ataków na dziennikarzy i redakcje, a także do zapewnienia przejrzystości struktury własności mediów, aby zwalczać rosnące ryzyko wywierania niewłaściwych nacisków na wydawców i dziennikarzy;

24.

z zadowoleniem przyjmuje porozumienie podpisane przez Kosowo i Serbię w dniu 30 listopada 2016 r. w sprawie końcowych działań zmierzających do wdrożenia porozumienia w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości zawartego w ramach dialogu z dnia 9 lutego 2015 r., które umożliwi państwowym instytucjom wymiaru sprawiedliwości działanie na całym terytorium Kosowa;

25.

podkreśla, że korupcja systemowa stoi w sprzeczności z podstawowymi wartościami UE, jakimi są przejrzystość i niezawisłość sądownictwa; ponownie wyraża zaniepokojenie z powodu bardzo powolnego postępu w walce z korupcją oraz przestępczością zorganizowaną i wzywa do wznowienia wysiłków i okazania wyraźnej woli politycznej w celu rozwiązania tych kwestii, które utrudniają istotny postęp gospodarczy w przyszłości; ubolewa, że korupcja i przestępczość zorganizowana pozostają bezkarne na niektórych obszarach Kosowa, zwłaszcza na północy; jest zaniepokojony, że osiągnięcia w obszarze dochodzeń, ścigania, prawomocnych wyroków skazujących pozostają niewielkie, a konfiskata oraz zajęcie majątku pochodzącego z przestępstwa są rzadko stosowane, choć stanowią podstawowe narzędzie zwalczania korupcji, w związku z czym zaleca niezwłoczne zamrażanie aktywów i częstsze stosowanie ostatecznej konfiskaty; zachęca kosowską Agencję Antykorupcyjną do przyjęcia bardziej produktywnego podejścia w dochodzeniach; wyraża zaniepokojenie, że finansowanie partii i kampanii politycznych nie podlega odpowiedniemu nadzorowi regulacyjnemu; jest zdania, że przepisy w sprawie konfliktu interesów należy dostosować do norm unijnych, a urzędników publicznych, którzy zostali oskarżeni lub skazani za poważne przestępstwa związane z korupcją, należy skutecznie odsunąć od pełnionych funkcji; jest zaniepokojony brakiem skutecznej koordynacji między instytucjami odpowiedzialnymi za wykrywanie przypadków korupcji, prowadzenie dochodzeń w ich sprawie oraz ich ściganie; wyraża głębokie zaniepokojenie zaangażowaniem zbrojnych grup przestępczych w transgraniczną działalność przestępczą oraz wzywa do bezpośredniej i skutecznej współpracy między Kosowem a Serbią, jak również między wszystkimi państwami regionu w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej; podkreśla, że członkostwo Kosowa w Interpolu i współpraca z Europolem ułatwiłyby te wysiłki;

26.

wyraża zaniepokojenie w związku z faktem, ze Kosowo pozostaje krajem magazynowania i tranzytu twardych narkotyków; z zaniepokojeniem odnotowuje brak możliwości bezpiecznego przechowywania skonfiskowanych narkotyków przed ich zniszczeniem; wyraża poważne zaniepokojenie z powodu niskiego odsetka wyroków skazujących w sprawach związanych z handlem ludźmi, mimo że Kosowo stanowi państwo źródłowe, tranzytowe i docelowe handlu kobietami i dziećmi; z zaniepokojeniem odnotowuje istnienie grup zbrojnych i ich zaangażowanie w zorganizowaną działalność przestępczą, taką jak przemyt broni, oraz widoczną bezkarność tej działalności w wymiarze transgranicznym;

27.

wzywa Kosowo do dalszych wysiłków w celu powstrzymania przemocy ze względu na płeć i zapewnienia kobietom korzystania w pełni z przysługujących im praw; wzywa instytucje Kosowa do przeznaczenia odpowiednich środków na wdrożenie krajowej strategii dotyczącej przemocy domowej obejmującej międzynarodowe mechanizmy, takie jak konwencja stambulska; z zadowoleniem przyjmuje polityczne wsparcie na wysokim szczeblu dla praw osób LGBTI; z zadowoleniem przyjmuje organizację drugiej parady równości, niemniej ponownie przypomina o powszechnych obawach w środowisku LGBTI;

28.

wzywa władze Kosowa do uznania za priorytet uwzględniania aspektu płci oraz dopilnowania, aby organy rządzące i władze stanowiły tu wzór do naśladowania; jest zaniepokojony przeszkodami strukturalnymi utrudniającymi wdrożenie ustawy o równości płci i w dalszym ciągu jest zaniepokojony niedostateczną reprezentacją kobiet na stanowiskach decyzyjnych; wzywa władze Kosowa, by stale zachęcały kobiety do ubiegania się o wysokie stanowiska; wyraża zaniepokojenie w związku z faktem, że liczba kobiet będących właścicielkami nieruchomości jest niepokojąco niska, oraz wzywa władze, aby aktywnie zapewniały zabezpieczenie praw własności przysługujących kobietom; z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie krajowej strategii na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej oraz wzywa do jej pełnego wdrożenia, aby dokonać postępów w zwalczaniu przemocy domowej i przemocy ze względu na płeć; przypomina, że przemoc seksualna w czasie wojny i konfliktów może prowadzić do normalizacji oraz upowszechnienia przemocy na tle płciowym w krajach pokonfliktowych, jeżeli kwestie te nie są odpowiednio rozwiązane; wzywa władze, by publicznie wspierały oraz wdrożyły środki dotyczące ochrony i schronienia dla kobiet, które przerywają milczenie i zgłaszają przypadki przemocy domowej; zachęca organizacje pozarządowe do pracy w tej dziedzinie;

29.

przyjmuje z zadowoleniem utworzenie w 2016 r. międzyministerialnej grupy koordynacyjnej na rzecz praw człowieka, jednak zauważa, że potrzebne są dalsze działania na rzecz ochrony praw wszystkich mniejszości w Kosowie, w tym społeczności romskiej, aszkalskiej, egipskiej i gorańskiej, przez pełne wdrożenie stosownych przepisów oraz przyznanie odpowiednich funduszy; wzywa właściwe organy krajowe i lokalne do podjęcia w trybie pilnym wszelkich koniecznych środków prawnych i praktycznych, aby ograniczyć dyskryminację i potwierdzić prawa różnych społeczności etnicznych, w tym prawa kulturowe, językowe i własnościowe, tak aby przyczynić się do rozwoju wieloetnicznego społeczeństwa; wzywa władze Kosowa do zapewnienia pełnej integracji powracających uchodźców, wśród których jest wielu Romów, oraz przywrócenia im ich praw obywatelskich, kładąc kres bezpaństwowości; wzywa władze Kosowa do przyjęcia nowej strategii i planu działania na rzecz integracji społeczności romskiej, aszkalskiej i egipskiej;

30.

z zadowoleniem przyjmuje zwiększone wysiłki na rzecz przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi i radykalizacji, zapobiegania im i ich zwalczania oraz wyraża uznanie dla ważnej pracy wykonanej przez Kosowo w tej dziedzinie; zauważa, że wielu zagranicznych bojowników powróciło do Kosowa, i wzywa władze do objęcia ich nadzorem i procedurami prawnymi, a także do przyjęcia kompleksowego podejścia za pomocą skutecznych polityk zapobiegania, deradykalizacji i – w stosownych przypadkach – reintegracji; wzywa do dalszego wykrywania napływu zagranicznych bojowników i nieidentyfikowalnych środków pieniężnych przeznaczonych na szerzenie radykalizacji, zapobiegania temu zjawisku i jego eliminacji; podkreśla potrzebę skutecznych programów wspólnotowych mających na celu eliminację problemów prowadzących do brutalnego ekstremizmu i radykalizacji, a także budowania relacji promujących tolerancję i dialog;

31.

z zadowoleniem przyjmuje poprawę sytuacji gospodarczej i zwiększenie dochodów z podatków, które zapewniają więcej środków dla rządu na realizację jego strategii politycznych; wyraża jednak zaniepokojenie co do stabilności budżetu Kosowa, w szczególności w odniesieniu do wysokości świadczeń przyznanych weteranom wojennym, i wzywa w związku z tym do reformy odnośnych przepisów, jak uzgodniono z Międzynarodowym Funduszem Walutowym; przypomina, że strukturalne reformy społeczno-ekonomiczne mają zasadnicze znaczenie dla wspierania długoterminowego wzrostu; podkreśla naglącą potrzebę wzmocnienia przemysłu lokalnego, przy jednoczesnym skupieniu się na konkurencyjności wytwarzanych lokalnie produktów, tak aby spełniały one unijne normy przywozowe; jest zaniepokojony zależnością od przekazów pieniężnych pochodzących od emigrantów; wyraża zaniepokojenie z powodu doraźnego charakteru podejmowanych decyzji finansowych, co podważa stabilność konieczną do prowadzenia działalności gospodarczej; ponownie podkreśla potrzebę ułatwienia rejestracji nowych przedsiębiorstw, które obecnie borykają się z brakiem rozliczalności administracji, niewystarczająco rozwiniętą infrastrukturą, niskim poziomem praworządności i korupcją; wzywa Kosowo do pilnego wdrożenia zaleceń zawartych w ocenie w ramach unijnego programu „Small Business Act” i do wprowadzenia ocen skutków prawnych jako narzędzia zmniejszenia obciążenia administracyjnego dla MŚP, a także wzywa Komisję do zwiększenia pomocy na rzecz MŚP; wzywa Kosowo do pełnego wdrożenia zaleceń programu reform gospodarczych na lata 2016–2018 oraz europejskiego programu reform zapoczątkowanego w dniu 11 listopada 2016 r.;

32.

z zaniepokojeniem odnotowuje wysoką stopę bezrobocia, zwłaszcza wśród młodzieży, i wyraża zaniepokojenie dyskryminacją kobiet na rynku pracy, zwłaszcza w procesie rekrutacji; wzywa Kosowo do nasilenia wysiłków na rzecz zwiększenia poziomu zatrudnienia i poprawy warunków na rynku pracy; podkreśla potrzebę skupienia się na podniesieniu jakości edukacji, w tym przez udoskonalenie szkoleń dla nauczycieli, wspieranie przechodzenia od kształcenia do zatrudnienia oraz dopasowanie kompetencji edukacyjnych do potrzeb rynku pracy, co stanowi niezbędny krok w celu rozwiązania problemu bardzo wysokiej stopy bezrobocia młodzieży; apeluje o dalsze działania na rzecz szerzenia wspólnej edukacji członków wszystkich grup tworzących kosowskie społeczeństwo; podkreśla potrzebę wzmocnienia mechanizmów egzekwowania prawa, zwłaszcza inspekcji pracy i sądów pracy, a także wzmocnienia dialogu między instytucjami publicznymi a partnerami społecznymi, prowadzonego za pośrednictwem Rady Społeczno-Gospodarczej Kosowa; z zadowoleniem przyjmuje konkluzje szczytu w Paryżu, który odbył się w 2016 r., oraz utworzenie pierwszego regionalnego biura ds. współpracy na rzecz młodzieży;

33.

ubolewa nad opieszałością działań Kosowa w zakresie budowania odpowiedniego i wydajnego potencjału administracyjnego, co utrudnia państwu pełne wdrożenie przyjętych przepisów prawnych i skuteczne wykorzystanie środków UE; ubolewa nad powszechną korupcją, wpływami politycznymi i upolitycznieniem personelu administracji publicznej na wszystkich szczeblach oraz nad powoływaniem na stanowiska w różnego rodzaju niezależnych instytucjach i urzędach na podstawie przynależności politycznej, a nie w wystarczającym stopniu według kryteriów zawodowych; apeluje o dalsze działania na rzecz zapewnienia merytorycznych procesów rekrutacji, koniecznych do stworzenia wydajnej, skutecznej i niezależnej zawodowo administracji publicznej; apeluje o zbadanie niedawnych zarzutów o polityczną ingerencję w procesy rekrutacji i podejmowania decyzji w organach publicznych;

34.

zauważa, że specyfikacje istotnych warunków zamówienia dotyczące wszelkiego rodzaju zamówień w ramach funduszy IPA są tak wymagające, że przedsiębiorstwa z Kosowa lub regionu w wielu przypadkach nie mogą się nawet o nie ubiegać, w związku z czym wzywa do poświęcenia szczególnej uwagi wskazówkom i instrukcjom dla zainteresowanych stron; wzywa władze do przeznaczenia dostępnej części pomocy, która nie została dotąd rozdystrybuowana, na projekty o bardziej bezpośrednim oddziaływaniu na gospodarkę Kosowa;

35.

z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie mandatu misji EULEX Kosowo i pilnie wzywa Kosowo do dalszej aktywnej współpracy na rzecz umożliwienia EULEX pełnego i niezakłóconego wykonywania jej mandatu; wzywa do kontynuowania wysiłków UE na rzecz dalszego wzmocnienia niezależności wymiaru sprawiedliwości, policji i służb celnych po 2018 r., mając na względzie przyszłe przejęcie przez Kosowo pełnej kontroli nad tymi instytucjami; wzywa do skutecznego i sprawnego przekazania spraw sądowych prowadzonych przez prokuratorów EULEX prokuratorom krajowym, przy zapewnieniu właściwych zabezpieczeń, aby zagwarantować ofiarom naruszeń, do których doszło w przeszłości, dostęp do prawdy, sprawiedliwości i zadośćuczynienia;

36.

odnotowuje zakończenie postępowania karnego w sprawie zarzutów korupcji w misji EULEX; wyraża zadowolenie, że objętych dochodzeniem urzędników UE oczyszczono z wszelkich zarzutów; wzywa EULEX do zapewnienia większej skuteczności, pełnej przejrzystości i większej odpowiedzialności misji w czasie trwania jej mandatu, a także do pełnego wdrożenia wszystkich zaleceń sformułowanych przez niezależnego eksperta Jean Paula Jacqué w jego sprawozdaniu z 2014 r.;

37.

zauważa, że do tej pory Kosowo nie stało się istotnym elementem szlaku tranzytowego dla uchodźców i migrantów przemieszczających się szlakiem zachodniobałkańskim; wzywa władze Kosowa do zapewnienia, aby osoby przemieszczające się były traktowane zgodnie z prawem europejskim i międzynarodowym, w tym z Kartą praw podstawowych UE i Konwencją dotyczącą statusu uchodźców z 1951 r.; przypomina, że finansowanie, między innymi postanowieniami w dziale IPA II, powinno być dostępne, gotowe do uruchomienia oraz szybko i efektywnie wdrażane w razie potrzeby w czasach kryzysu;

38.

z zadowoleniem przyjmuje renowację z kosowskich środków publicznych kilku serbskich obiektów religijnych i kulturowych, które zostały w pożałowania godny sposób zniszczone w 2004 r., na przykład katedry prawosławnej; wyraża uznanie dla zaangażowania Kosowa w ochronę ośrodków dziedzictwa kulturowego i wzywa władze do wdrożenia wszystkich konwencji ONZ w sprawie dziedzictwa kulturowego na wszystkich szczeblach bez względu na status Kosowa wobec UNESCO, przez przyjęcie odpowiedniej strategii i odpowiedniego ustawodawstwa krajowego, oraz do zapewnienia odpowiedniej ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego i zarządzania nimi we właściwy sposób w całym Kosowie; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje finansowany przez UE program mający na celu ochronę i rekonstrukcję małych obiektów dziedzictwa kulturowego w celu wspierania dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego we wszystkich gminach wieloetnicznych; przypomina, że należy przyjąć projekt ustawy o wolności religii, uwzględniając w nim zalecenia Komisji Weneckiej w tej sprawie;

39.

z ogromnym zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady Europy o nadaniu temu krajowi statusu obserwatora w Zgromadzeniu Parlamentarnym począwszy od stycznia 2017 r. w odniesieniu do sesji związanych z Kosowem; wspiera wysiłki Kosowa na rzecz integracji ze społecznością międzynarodową; w związku z tym apeluje o uczestnictwo Kosowa we wszystkich odpowiednich organizacjach regionalnych i międzynarodowych oraz wzywa Serbię do zaprzestania ingerencji w ten proces;

40.

wzywa władze Kosowa do przyjęcia wiarygodnej, długoterminowej strategii energetycznej oraz ram prawnych opartych na efektywności energetycznej, dywersyfikacji źródeł energii i rozwoju odnawialnych źródeł energii; podkreśla potrzebę dalszych prac na rzecz stworzenia niezawodnych sieci energetycznych oraz nadania bardziej zrównoważonego charakteru sektorowi energetycznemu zarówno pod względem bezpieczeństwa, jak i norm środowiskowych; wzywa władze do podpisania protokołu ustaleń sześciu państw Bałkanów Zachodnich w sprawie rozwoju regionalnego rynku energii elektrycznej i ustanowienia ram przyszłej współpracy z innymi krajami; zwraca uwagę, że w 2017 r. Kosowo obejmie przewodnictwo we Wspólnocie Energetycznej, i przypomina władzom Kosowa o ich prawnym zobowiązaniu w ramach Traktatu o Wspólnocie Energetycznej, zgodnie z którym do 2020 r. 25 % całej energii elektrycznej powinno być pozyskiwane ze źródeł odnawialnych; wzywa rząd do przestrzegania porozumienia w sprawie likwidacji elektrowni Kosowo A i remontu elektrowni Kosowo B przy wykorzystaniu 60 mln EUR przydzielonych na ten cel przez UE w ramach funduszy IPA; wzywa do opracowania strategii hydroenergetycznej dla całych Bałkanów Zachodnich;

41.

wyraża niepokój z powodu alarmująco wysokiego zanieczyszczenia powietrza w Kosowie, zwłaszcza na obszarze miejskim Prisztiny, oraz wzywa władze państwowe i lokalne do pilnego podjęcia działań na rzecz zaradzenia tej alarmującej sytuacji; podkreśla, że należy odpowiednio wdrożyć krajową strategię na rzecz jakości powietrza; jest zaniepokojony tym, że problem z gospodarowaniem odpadami jest wciąż jednym z najbardziej widocznych problemów w Kosowie, którego w pełni nie rozwiązuje obowiązujące ustawodawstwo;

42.

z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie nowego projektu budowy linii kolejowej i stacji kolejowych w ramach rozwoju połączeń kolejowych w korytarzu Wschód / wschodnia część regionu Morza Śródziemnego, który stanowi jedyną formę łączności Kosowa z szerzej pojętym regionem; wzywa rząd Kosowa, by w pełni wspierał realizację tego projektu;

43.

z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji, by odblokować dostęp do wspólnej sieci energetycznej między Albanią a Kosowem, która od miesięcy jest blokowana przez Serbię, oraz wzywa do konstruktywnej współpracy między serbskimi i kosowskimi urzędami energetyki; przypomina Serbii, że wyznaczony przez Wspólnotę Energetyczną termin zniesienia tej blokady minął 31 grudnia 2016 r.;

44.

wzywa Komisję do dalszej współpracy ze wszystkimi państwami Bałkanów Zachodnich w sprawach związanych z migracją, tak aby zapewnić przestrzeganie europejskich i międzynarodowych norm i standardów; z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe prace w tym zakresie;

45.

46.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych oraz rządowi i Zgromadzeniu Narodowemu Kosowa.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/88

P8_TA(2017)0263

Sprawozdanie za rok 2016 dotyczące byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie sprawozdania Komisji za rok 2016 dotyczącego byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii (2016/2310(INI))

(2018/C 331/11)

Parlament Europejski

—	uwzględniając konkluzje prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19–20 czerwca 2003 r. dotyczące perspektywy przystąpienia państw Bałkanów Zachodnich do Unii,

—	uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a byłą jugosłowiańską republiką Macedonii, z drugiej strony (1),

—	uwzględniając umowę ramową zawartą w Ochrydzie i podpisaną w Skopje dnia 13 sierpnia 2001 r. (umowę ramową z Ochrydy),

—

uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 16 grudnia 2005 r. o przyznaniu temu państwu statusu kraju kandydującego do UE, a także konkluzje Rady Europejskiej z czerwca 2008 r., konkluzje Rady z grudnia 2008 r., z grudnia 2012 r., z grudnia 2014 r. i z grudnia 2015 r. oraz konkluzje prezydencji z dnia 13 grudnia 2016 r., które zyskały poparcie zdecydowanej większości delegacji i jednoznacznie potwierdziły silne zaangażowanie w proces przystąpienia tego kraju do UE,

—	uwzględniając 13. posiedzenie Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia między byłą jugosłowiańską republiką Macedonii a Komisją Europejską, które odbyło się w Skopje dnia 15 czerwca 2016 r.,

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 listopada 2016 r. zatytułowany „Polityka rozszerzenia UE” (COM(2016)0715) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji zatytułowany „Sprawozdanie za 2016 r. w sprawie byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii” (SWD(2016)0362),

—	uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z czerwca 2016 r. w sprawie byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii,

—	uwzględniając priorytety Komisji z czerwca 2015 r. dotyczące pilnych reform w byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii,

—	uwzględniając zalecenia grupy ekspertów wyższego szczebla na temat systemowych problemów w zakresie praworządności w związku z przechwytywaniem informacji ujawnionym na wiosnę 2015 r.,

—	uwzględniając porozumienie polityczne (tzw. porozumienie z Pržino) osiągnięte między czterema głównymi partiami politycznymi w Skopje dnia 2 czerwca i 15 lipca 2015 r., a także czterostronne porozumienie w sprawie jego wdrożenia z dnia 20 lipca i 31 sierpnia 2016 r.,

—	uwzględniając deklarację końcową przewodniczącego szczytu w sprawie Bałkanów Zachodnich, który odbył się dnia 4 lipca 2016 r. w Paryżu, oraz zalecenia organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczyt w Paryżu w 2016 r.,

—	uwzględniając wstępne ustalenia i wnioski, a także sprawozdanie końcowe OBWE/ODIHR dotyczące przedterminowych wyborów parlamentarnych z dnia 11 grudnia 2016 r.,

—	uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 817(1993) i 845(1993), a także rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 47/225 oraz umowę przejściową z dnia 13 września 1995 r.,

—	uwzględniając wyrok Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie stosowania umowy przejściowej z dnia 13 września 1995 r.,

—	uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie tego kraju,

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0055/2017),

mając na uwadze, że przedterminowe wybory parlamentarne, które były dwa razy przekładane, odbyły się w byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii dnia 11 grudnia 2016 r. w zwykłej i spokojnej atmosferze, zgodnie ze standardami międzynarodowymi i zaleceniami OBWE/ODIHR; mając na uwadze, że wybory te przebiegły bez większych incydentów, były ogólnie dobrze zorganizowane i cechowała je wysoka frekwencja wyborcza;

mając na uwadze, że polaryzacja polityczna, głęboki brak wzajemnego zaufania oraz brak prawdziwego dialogu między stronami utrudniają reformy i przygotowania do przystąpienia; mając na uwadze, że w niektórych ważnych obszarach można zaobserwować ciągły regres; mając na uwadze, że demokracja i praworządność były ciągle kwestionowane, w szczególności w wyniku zawłaszczenia państwa mającego wpływ na funkcjonowanie instytucji demokratycznych i kluczowe obszary społeczeństwa;

mając na uwadze, że w dniu 27 kwietnia 2017 r. Talat Xhaferi został wybrany na nowego przewodniczącego parlamentu macedońskiego; mając na uwadze, że w dniu 17 maja 2017 r. prezydent republiki Macedonii powierzył mandat do sformowania nowego rządu liderowi partii SDSM Zoranowi Zaewowi; mając na uwadze, że w dniu 31 maja 2017 r. nowy rząd premiera Zorana Zaewa został zatwierdzony przez parlament macedoński;

D.	mając na uwadze, że do najważniejszych obszarów w procesie reform należą: wymiar sprawiedliwości, administracja publiczna i media, bezrobocie wśród młodzieży oraz przegląd wdrażania umowy ramowej z Ochrydy;

mając na uwadze, że utrzymanie się tego kraju na ścieżce integracji z UE i ścieżce euroatlantyckiej wymaga poważnego zaangażowania wszystkich sił politycznych; mając na uwadze, że nowy rząd musi przyjąć i w pełni wdrożyć solidne reformy prowadzące do namacalnych wyników, zwłaszcza w obszarach praworządności, sprawiedliwości, korupcji, praw podstawowych, spraw wewnętrznych i dobrosąsiedzkich stosunków;

mając na uwadze, że między Komisją, Radą i Parlamentem panuje zgoda, że utrzymanie pozytywnej rekomendacji do otwarcia negocjacji akcesyjnych z danym krajem pozostaje zależne od postępów we wdrażaniu porozumienia z Pržino oraz znaczących postępów w realizacji priorytetów dotyczących pilnych reform lub uwarunkowane takimi postępami;

G.	mając na uwadze, że Rada blokuje kolejne kroki ze względu na nierozstrzygnięty spór z Grecją dotyczący nazwy tego kraju; mając na uwadze, że problemy dwustronne nie powinny być wykorzystywane jako pretekst do blokowania szybkiego rozpoczęcia negocjacji z UE;

mając na uwadze, że spory dwustronne nie powinny być wykorzystywane do blokowania procesu przystąpienia do UE ani rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych, ale powinny zostać należycie rozwiązane w konstruktywny sposób i zgodnie ze standardami UE i ONZ; mając na uwadze, że należy podjąć wszelkie wysiłki w celu utrzymania stosunków dobrosąsiedzkich i międzyetnicznych;

mając na uwadze, że (potencjalne) kraje kandydujące są oceniane na podstawie własnych osiągnięć, a harmonogram akcesji zależy od tempa i jakości niezbędnych reform; mając na uwadze, że rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych powinno być gwarantowane po spełnieniu wymaganych warunków; mając na uwadze, że kraj ten jest od wielu lat uznawany za jeden z najbardziej zaawansowanych krajów kandydujących do UE pod względem dostosowania do dorobku prawnego UE;

mając na uwadze, że proces przystąpienia do UE stanowi główną zachętę do dalszych reform, w szczególności w odniesieniu do praworządności, niezależności sądownictwa, walki z korupcją i wolności mediów; mając na uwadze, że współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie to zasadnicze elementy procesu rozszerzenia, procesu stabilizacji i stowarzyszenia oraz procesu przystąpienia tego kraju do UE;

mając na uwadze, że w dniach 20 lipca i 31 sierpnia 2016 r. liderzy czterech głównych partii politycznych osiągnęli porozumienie w sprawie wdrażania porozumienia z Pržino, które obejmowało wyznaczenie daty przedterminowych wyborów parlamentarnych na dzień 11 grudnia 2016 r., oraz zadeklarowali swoje wsparcie dla działań Prokuratury Specjalnej; mając na uwadze, że wyrazili oni ponownie swoje zobowiązanie do wdrożenia priorytetów dotyczących pilnych reform;

L.	mając na uwadze, że ostatni kryzys polityczny pokazał brak skutecznych mechanizmów kontroli i równowagi w macedońskich instytucjach oraz potrzebę zwiększenia przejrzystości i rozliczalności publicznej;

M.	mając na uwadze, że zwalczanie przestępczości zorganizowanej i korupcji w dalszym ciągu ma zasadnicze znaczenie dla przeciwdziałania infiltracji systemu politycznego, prawnego i gospodarczego przez przestępców;

z zadowoleniem przyjmuje utworzenie nowego rządu w dniu 31 maja 2017 r.; nalega na wszystkie partie polityczne, by działały w duchu pojednania, we wspólnym interesie wszystkich obywateli oraz by współpracowały z rządem w celu odbudowy zaufania do kraju i jego instytucji, w tym dzięki pełnemu wdrożeniu porozumienia z Pržino i priorytetów dotyczących pilnych reform;

z zadowoleniem przyjmuje poszanowanie podstawowych wolności podczas przedterminowych wyborów w dniu 11 grudnia 2016 r., które były dobrze zorganizowane, charakteryzowały się przejrzystością i otwartością oraz odbyły się bez większych incydentów; odnotowuje, że OBWE/ODIHR uważa, że wybory te odbyły się w warunkach konkurencji; z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż wszystkie partie polityczne zaakceptowały wyniki wyborów w interesie stabilności wewnętrznej oraz podkreśla ich odpowiedzialność za dopilnowanie, by nie doszło do powtórnego kryzysu politycznego; wzywa wszystkie partie do powstrzymania się od wszelkich form blokowania skutecznego funkcjonowania parlamentu; nalega, by nowy rząd szybko przeprowadził konieczne reformy w celu zapewnienia euroatlantyckiej integracji kraju i perspektywy europejskiej z korzyścią dla kraju i jego obywateli; uważa, że współpraca między partiami i grupami etnicznymi ma zasadnicze znaczenie dla rozwiązania palących wyzwań wewnętrznych oraz wyzwań związanych z UE, także w celu utrzymania pozytywnej rekomendacji do otwarcia negocjacji w sprawie członkostwa w UE;

z zadowoleniem przyjmuje usprawnienia w procesie wyborczym, co obejmuje ramy prawne, listy wyborców i przekazy medialne; z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego obserwowali wybory w przeważającej większości lokali wyborczych; wzywa właściwe organy, by zajęły się skutecznie domniemanymi nieprawidłowościami i uchybieniami, w tym zastraszaniem wyborców, kupowaniem głosów, nadużywaniem zasobów administracyjnych, politycznymi naciskami na media oraz używaniem konfrontacyjnego języka i atakami werbalnymi na dziennikarzy, również w związku z wyborami samorządowymi w maju 2017 r.; wzywa właściwe organy do uwzględnienia zaleceń OBWE/ODIHR i Komisji Weneckiej oraz do wykazania się wiarygodnymi wynikami w skutecznym kontrolowaniu finansowania partii politycznych i kampanii wyborczych; podkreśla potrzebę większej przejrzystości i dalszego odpolityczniania prac administracji wyborczej w celu zwiększenia publicznego zaufania w przyszłych wyborach;

uważa za istotne przeprowadzenie spisu ludności (ostatni spis przeprowadzono w 2002 r.) pod warunkiem osiągnięcia ogólnokrajowego porozumienia w sprawie zastosowanej metodyki, aby uzyskać zaktualizowany i realistyczny obraz sytuacji demograficznej w Macedonii w celu lepszego zaspokojenia potrzeb macedońskich obywateli i oferowania im usług, a także w celu dalszego aktualizowania list wyborców oraz minimalizowania nieprawidłowości i niedociągnięć w przyszłości;

oczekuje, że nowy rząd w ramach pierwszego priorytetu – we współpracy z innymi partiami – przyspieszy reformy związane z UE; potwierdza swoje poparcie dla otwarcia negocjacji akcesyjnych pod warunkiem osiągnięcia postępów w realizacji porozumienia z Pržino w celu zapewnienia jego pełnego, faktycznego i trwałego wdrażania oraz znaczących postępów w realizacji priorytetów dotyczących pilnych reform w ramach reform systemowych; wzywa Radę, by w najbliższym możliwym terminie zajęła się kwestią negocjacji akcesyjnych; jest w dalszym ciągu przekonany, że negocjacje mogą prowadzić do bardzo potrzebnych reform, zapewnić nową dynamikę, odnowić perspektywę europejską i pozytywnie wpłynąć na rozwiązanie sporów dwustronnych, tak aby nie utrudniać procesu przystąpienia do UE;

podkreśla strategiczne znaczenie wsparcia dalszych postępów w procesie integracji z UE oraz ponownie apeluje o okazanie woli politycznej i odpowiedzialności przez wszystkie partie, by w pełni wdrożyć priorytety dotyczące pilnych reform oraz porozumienie z Pržino; podkreśla, że realizacja porozumienia z Pržino ma zasadnicze znaczenie także poza obszarem wyborów w celu zapewnienia politycznej stabilności i trwałości w przyszłości; wzywa Komisję, by w najbliższym możliwym terminie, ale przed końcem 2017 r., oceniła postępy tego kraju w ich wdrażaniu oraz by złożyła Parlamentowi i Radzie stosowne sprawozdanie; przypominając, że należy zainicjować i wdrożyć dawno oczekiwane reformy, popiera kontynuowanie dialogu na wysokim szczeblu w sprawie przystąpienia z myślą o systematycznym wspieraniu tego kraju w tym dążeniu; żałuje, że nie zorganizowano żadnego spotkania w ramach dialogu na wysokim szczeblu w sprawie przystąpienia oraz że poczyniono niewiele postępów w osiąganiu wcześniejszych celów; zwraca uwagę na potencjalne negatywne skutki polityczne, społeczno-gospodarcze i związane z bezpieczeństwem, wynikające z dalszych opóźnień w procesie integracji euro-atlantyckiej tego kraju; wzywa ponadto Komisję i ESDZ do zwiększenia widoczności projektów finansowanych przez UE w kraju w celu zbliżenia UE do obywateli tego kraju;

podkreśla znaczne postępy kraju w procesie integracji z UE oraz zwraca uwagę na negatywne skutki dalszych opóźnień w procesie integracji, łącznie z zagrożeniem dla wiarygodności polityki rozszerzenia UE oraz ryzykiem braku stabilności w regionie;

wskazuje, że obecne wyzwania, przed jakimi stoi Unia Europejska (wyjście Wielkiej Brytanii z UE, migracja, radykalizm itd.), nie powinny utrudniać procesu rozszerzenia, a potwierdziły one raczej konieczność pełnej integracji Bałkanów Zachodnich ze strukturami UE w celu wzmocnienia i pogłębienia partnerstwa w dążeniu do przezwyciężenia kryzysów międzynarodowych;

z zadowoleniem przyjmuje wysoki poziom dostosowania przepisów do wspólnotowego dorobku prawnego oraz potwierdza priorytet nadany skutecznemu wdrażaniu i egzekwowaniu istniejących ram prawnych i politycznych, jak w przypadku krajów już zaangażowanych w negocjacje akcesyjne;

10.

gratuluje Macedonii ciągłego wywiązywania się ze swoich zobowiązań w ramach układu o stabilizacji i stowarzyszeniu; wzywa Radę do przyjęcia wniosku Komisji z 2009 r. w sprawie przejścia do drugiego etapu układu o stabilizacji i stowarzyszeniu, zgodnie z odpowiednimi przepisami;

11.

wzywa wszystkie strony do wykazania woli politycznej i odpowiedzialności, aby przezwyciężyć podziały polityczne, polaryzację oraz brak kultury kompromisu i wznowić dialog; ponownie podkreśla kluczową rolę parlamentu w rozwoju demokratycznym kraju oraz jako forum dla politycznego dialogu i politycznej reprezentacji; wzywa do umocnienia jego funkcji nadzorczej oraz do ograniczenia praktyki wprowadzania częstych zmian legislacyjnych do przepisów i wykorzystywania procedur skróconych w celu ich przyjmowania bez przeprowadzania wystarczających konsultacji ani ocen skutków; wzywa do zapewnienia sprawnego funkcjonowania komisji parlamentarnych ds. przechwytywania informacji oraz ds. bezpieczeństwa i kontrwywiadu, a także do zapewnienia im nieograniczonego dostępu do niezbędnych danych i zeznań w celu zagwarantowania wiarygodnej kontroli parlamentarnej nad właściwymi służbami; potwierdza konstruktywną rolę społeczeństwa obywatelskiego we wspieraniu i udoskonalaniu procesów demokratycznych;

12.

odnotowuje pewne postępy w reformowaniu administracji publicznej, w tym działania mające na celu wdrożenie nowych ram prawnych dotyczących zarządzania zasobami ludzkimi; wzywa do dalszego zobowiązania się do wdrażania rekomendacji Komisji; pozostaje zaniepokojony upolitycznieniem administracji publicznej oraz faktem, że urzędnicy służby cywilnej są poddawani presji politycznej; wzywa nowy rząd do wykazania silnego zobowiązania politycznego w celu zwiększenia profesjonalizmu, osiągnieć zawodowych, neutralności i niezależności na wszystkich szczeblach poprzez wdrożenie nowej procedury rekrutacji i oceny, opartej na osiągnięciach zawodowych; podkreśla potrzebę uzupełnienia strategii reformy administracji publicznej na lata 2017–2022, w tym poprzez udostępnienie wystarczających środków budżetowych na jej realizację, a także konieczność wzmocnienia odnośnych zdolności administracyjnych; wzywa nowy rząd do ustanowienia przejrzystych i skutecznych granic odpowiedzialności w ramach instytucji i między nimi; zaleca sprawiedliwą reprezentację wszystkich społeczności na wszystkich szczeblach administracji publicznej;

13.

zaleca nowemu rządowi opracowanie kompleksowej strategii e-rządzenia powiązanej z dalszym rozwojem e-usług dla obywateli i przedsiębiorstw w celu ograniczenia obciążenia biurokratycznego dla państwa, obywateli i przedsiębiorstw; podkreśla, że e-rządzenie i e-usługi wzmocniłyby wyniki gospodarcze kraju oraz zwiększyłyby przejrzystość i wydajność administracji publicznej i usług publicznych; zwraca uwagę na prawo obywateli do dostępu do informacji publicznych oraz wzywa do podjęcia dalszych wysiłków w celu zapewnienia, by prawo to nie było w żaden sposób ograniczane; zachęca do poszukiwania innowacyjnych rozwiązań elektronicznych w celu zapewnienia łatwego dostępu do informacji publicznych i ograniczenia związanej z tym biurokracji;

14.

ubolewa nad ciągłym regresem w reformie wymiaru sprawiedliwości, który powinien być zachęcany do niezależnego funkcjonowania; wyraża ubolewanie z powodu ciągłej politycznej ingerencji w jego prace, w tym w mianowanie i awansowanie sędziów i prokuratorów, a także z powodu braku rozliczalności oraz przypadków wybiórczej sprawiedliwości; ponownie apeluje do właściwych organów o skuteczne zajęcie się nierozwiązanymi kwestiami zidentyfikowanymi w ramach priorytetów dotyczących pilnych reform oraz o wykazanie woli politycznej, aby doprowadzić do postępów w reformie sądownictwa, w tym poprzez zwiększenie – w prawodawstwie oraz w praktyce – przejrzystości procedur mianowania i awansowania sędziów oraz poprzez skrócenie czasu trwania postępowań sądowych; uznaje, że podjęto pewne wysiłki w celu poprawy przejrzystości; ponadto wzywa władze do zapewnienia profesjonalizmu Rady Sądowniczej i Rady Prokuratorów oraz funkcjonalnej niezależności systemu wymiaru sprawiedliwości jako całości;

15.

przypomina, że ważne jest, by bez przeszkód, dokładnie i w niezależny sposób zbadano zarzuty dotyczące nadużyć ujawnionych w wyniku podsłuchów oraz powiązane z nimi przypadki niedostatecznego nadzoru; przypomina o tym, jak ważne są mandat i prace Prokuratury Specjalnej oraz parlamentarnej komisji śledczej służące zbadaniu, odpowiednio, odpowiedzialności prawnej i politycznej; odnotowuje, że Prokuratura Specjalna wniosła pierwsze akty oskarżenia w sprawach karnych dotyczących nadużyć wynikających z podsłuchów;

16.

jest zaniepokojony atakami politycznymi na Prokuraturę Specjalną i utrudnianiem jej pracy za pomocą środków administracyjnych i sądowych oraz brakiem współpracy ze strony innych instytucji; przypomina sądom karnym niestosującym się do oficjalnych wniosków wydanych przez Prokuraturę Specjalną, że są one prawnie zobowiązane do udzielania pomocy Prokuraturze Specjalnej; uważa, że dla procesu demokratycznego bardzo istotne jest umożliwienie Prokuraturze Specjalnej w pełni niezależnego i nieograniczonego wypełniania jej obowiązków oraz prowadzenia szczegółowych dochodzeń z zapewnieniem jej koniecznych środków; wzywa do udzielenia Prokuraturze Specjalnej pełnego wsparcia oraz zapewnienia jej warunków i czasu koniecznych do ukończenia ważnych prowadzonych przez nią prac; wzywa do wyeliminowania przeszkód sądowych dotyczących przekazywania dowodów Prokuraturze Specjalnej oraz do poparcia zmian w prawie z myślą o zapewnieniu jej niezależnej władzy do celów ochrony świadków w sprawach wchodzących w zakres kompetencji jej urzędu; wyraża przekonanie, że wyniki dochodzeń stanowią ważny krok w kierunku odbudowania zaufania do instytucji krajowych; podkreśla ponadto potrzebę zmiany ustawy o ochronie świadków;

17.

w dalszym ciągu wyraża zaniepokojenie w związku z tym, że korupcja wciąż stanowi poważny problem, a zwalczanie korupcji jest osłabiane przez naciski polityczne; podkreśla potrzebę wykazania silnej woli politycznej do walki z korupcją; podkreśla, że należy wzmocnić niezależność policji, prokuratury i Państwowej Komisji ds. Zapobiegania Korupcji; wzywa do zwiększenia przejrzystości oraz zapewnienia wyboru i mianowania członków tej komisji w oparciu o ich osiągnięcia zawodowe; apeluje o podjęcie pilnych starań w celu skutecznego zapobiegania konfliktom interesów i nakładania kar w przypadku ich wystąpienia, a także w celu wykazania się wiarygodnymi wynikami w zwalczaniu korupcji na wysokim szczeblu, łącznie z wdrożeniem ram prawnych na potrzeby ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia zgodnie z europejskimi normami, priorytetami dotyczącymi pilnych reform oraz zaleceniami Komisji Weneckiej; zachęca ponownie niezależne organizacje społeczeństwa obywatelskiego i media do ujawniania korupcji oraz do wspierania niezależnych i bezstronnych dochodzeń; wzywa władze do wsparcia prac prowadzonych przez rzecznika praw obywatelskich za pomocą odpowiednich zasobów kadrowych i środków budżetowych;

18.

jest zaniepokojony połączeniem środków przekazu, polityki i działań rządu, w szczególności w odniesieniu do wydatkowania pieniędzy publicznych; zdecydowanie potępia istnienie bezprawnych powiązań między sferą gospodarczą, polityczną i rodzinną w odniesieniu do wydatkowania pieniędzy publicznych; zwraca się do rządu o przyjęcie – jako dodatkowego środka służącego zwalczaniu korupcji – ram prawnych regulujących konflikty interesów oraz upubliczniających aktywa osób zajmujących wysokie stanowiska państwowe;

19.

z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie ram prawnych i strategii na rzecz zwalczania przestępczości zorganizowanej; z zadowoleniem przyjmuje rozbicie siatek przestępczych i szklaków powiązanych z handlem ludźmi i handlem narkotykami oraz wzywa do dalszej intensyfikacji wysiłków w walce z przestępczością zorganizowaną; zachęca do dalszego pogłębiania współpracy między organami ścigania zarówno wewnątrz kraju, jak i z państwami sąsiadującymi, oraz do zwiększenia uprawnień i zasobów sądów; uważa, że zasadnicze znaczenie ma dalsze rozwijanie zdolności egzekwowania prawa w celu prowadzenia dochodzeń w sprawie przestępstw finansowych i konfiskaty mienia;

20.

docenia stałe wysiłki na rzecz zwalczania islamskiej radykalizacji i zagranicznych bojowników terrorystycznych; z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie strategii na rzecz walki z terroryzmem na lata 2013–2019, która określa również pojęcia brutalnego ekstremizmu, radykalizacji, prewencji i reintegracji; wzywa do jej wdrożenia przez zacieśnienie współpracy między agencjami bezpieczeństwa a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, przywódcami religijnymi, lokalnymi społecznościami i innymi instytucjami państwowymi w obszarze kształcenia, zdrowia i usług społecznych w zakresie uwzględniania różnych etapów radykalizacji oraz opracowywania narzędzi reintegracji i resocjalizacji; ponadto wzywa do stałego monitorowania powracających zagranicznych bojowników przez służby bezpieczeństwa, do ich odpowiedniej reintegracji w społeczeństwie oraz do stałej wymiany informacji z organami UE i państwami sąsiadującymi;

21.

wyraża zaniepokojenie sygnałami otrzymywanymi ze strony organizacji społeczeństwa obywatelskiego na temat pogorszenia się klimatu, w którym działają; pozostaje zaniepokojony radykalnymi atakami publicznymi polityków i mediów na organizacje społeczeństwa obywatelskiego i zagranicznych przedstawicieli; potwierdza i wspiera ważną rolę odgrywaną przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego w monitorowaniu, wspieraniu i udoskonalaniu procesów demokratycznych, w tym procesu wyborczego, oraz zapewnianiu kontroli i równowagi; wyraża zaniepokojenie z powodu nikłego zaangażowania rządu i niewystarczającej współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego na wszystkich szczeblach; podkreśla znaczenie regularnego i konstruktywnego dialogu i współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego oraz wzywa właściwe organy do zaangażowania ich w proces kształtowania polityki w sposób regularny i ustrukturyzowany; zwraca się do władz, by nie dyskryminowały organizacji społeczeństwa obywatelskiego z żadnych względów, takich jak przynależność polityczna, poglądy religijne czy przynależność etniczna; uważa, że bez poważnego uzasadnienia nie można odmawiać żadnym grupom wolności zrzeszania się i zgromadzeń;

22.

zachęca władze do wznowienia prac nad przerwanym spisem powszechnym zapewniającym dokładne dane statystyczne dotyczące ludności, które mogłyby służyć za podstawę dla rządowych programów rozwoju i odpowiedniego planowania budżetowego;

23.

przypomina rządowi i partiom politycznym o spoczywającej na nich odpowiedzialności za kształtowanie kultury integracji i tolerancji zarówno w przepisach prawnych, jak i w praktyce; z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie krajowej strategii na rzecz równości i niedyskryminacji na lata 2016–2020; wyraża zaniepokojenie co do bezstronności i niezależności Komisji ds. Ochrony przed Dyskryminacją oraz domaga się przejrzystego procesu wyboru jej członków; ponownie potępia nawoływanie do nienawiści wobec dyskryminowanych grup; jest zaniepokojony utrzymującą się nietolerancją i dyskryminacją wobec lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i interseksualnych (LGBTI) oraz ciągłymi atakami na te osoby; ponawia apel o dostosowanie ustawy antydyskryminacyjnej do dorobku prawnego UE w odniesieniu do dyskryminacji ze względu na orientację seksualną; ponownie podkreśla konieczność zwalczania uprzedzeń i dyskryminacji wobec ludności romskiej, a także ułatwienia jej integracji oraz dostępu do systemu edukacji i rynku pracy; wyraża zaniepokojenie z powodu nieludzkich warunków panujących w więzieniach i ich przepełnienia mimo znacznego zwiększenia środków budżetowych na ten cel; domaga się poszanowania zaleceń rzecznika praw obywatelskich;

24.

wzywa do podjęcia dalszych wysiłków mających na celu promowanie równouprawnienia płci i zwiększenie udziału kobiet w polityce i zatrudnieniu, poprawę ich sytuacji społeczno-gospodarczej oraz wzmocnienie ogólnych praw kobiet; wzywa właściwe władze do lepszego wdrażania ustawy o równych szansach, do przeciwdziałania niewystarczającej reprezentacji kobiet na kluczowych stanowiskach decyzyjnych na wszystkich szczeblach oraz do zwiększenia skuteczności mechanizmów instytucjonalnych na rzecz szerzenia równości kobiet i mężczyzn; wzywa właściwe organy do przydziału odpowiednich środków w budżecie na jej wdrożenie; wyraża zaniepokojenie brakiem dostępu kobiet do części podstawowych usług zdrowotnych, a także utrzymującym się na wysokim poziomie wskaźnikiem umieralności niemowląt;

25.

wzywa rząd do podjęcia działań w celu dokonania przeglądu ustawy o zapobieganiu przemocy domowej i ochrony przed nią oraz innych odpowiednich ustaw w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony wszystkim ofiarom przemocy domowej i przemocy uwarunkowanej płcią, a także do poprawy usług wsparcia dla ofiar przemocy domowej, w tym do zapewnienia odpowiedniej liczby schronisk; ponadto wzywa do zapewnienia, by przypadki przemocy domowej były szczegółowo badane, a ich sprawcy byli ścigani, oraz do dalszego przeprowadzania kampanii zwiększających świadomość problemu przemocy domowej;

26.

przypomina, że stosunki między grupami etnicznymi są w dalszym ciągu niestabilne; wzywa wszystkie partie polityczne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego do aktywnego promowania pluralistycznego i tolerancyjnego społeczeństwa o wieloetnicznym, wielokulturowym i wielowyznaniowym charakterze oraz do wzmocnienia współistnienia i dialogu; uważa, że potrzebne są specjalne środki, aby osiągnąć spójność społeczną wśród różnych społeczności etnicznych, narodowych i religijnych; przypomina rządowi i przywódcom partyjnym o ich zobowiązaniu do pełnego wdrożenia umowy ramowej z Ochrydy w sposób przejrzysty i pluralistyczny, do zakończenia jej zaległego przeglądu bez dalszych opóźnień, w tym zaleceń politycznych, a także do zapewnienia wystarczającego budżetu na jej wdrożenie; potępia wszelkie formy nastrojów separatystycznych i wszelkie dążenia do rozpadu różnych grup społecznych; podkreśla, jak ważne jest, by niezwłocznie rozpocząć długo oczekiwany spis powszechny;

27.

wzywa Komisję, by podejmowała dalsze starania w celu wsparcia rzeczywistego procesu pojednania w regionie, zwłaszcza przez wspieranie projektów kulturalnych dotyczących najnowszej historii, a także promowanie wspólnego rozumienia historii oraz publicznej i politycznej kultury tolerancji, integracji i pojednania

28.

powtarza, że władze i społeczeństwo obywatelskie powinny podjąć odpowiednie działania na rzecz osiągnięcia historycznego pojednania w celu przezwyciężenia podziałów między różnymi grupami etnicznymi i narodowymi (łącznie z obywatelami narodowości bułgarskiej) oraz wewnątrz tych grup;

29.

nalega na rząd, aby wysłał do społeczeństwa i mediów wyraźny sygnał, że dyskryminacja ze względu na tożsamość narodową nie jest tolerowana w tym kraju, także w systemie sądownictwa, w mediach, na rynku pracy i w zakresie możliwości społecznych; podkreśla znaczenie tych działań dla integracji różnych społeczności etnicznych, stabilizacji i integracji europejskiej tego kraju;

30.

zachęca władze do odzyskania od Serbii ważnych archiwów jugosłowiańskich tajnych służb; jest zdania, że przejrzyste podejście do totalitarnej przeszłości, obejmujące otwarcie archiwów tajnych służb, stanowi krok w kierunku dalszej demokratyzacji, rozliczalności i siły instytucji;

31.

przypomina o znaczeniu wolności i niezależności mediów jako jednej z podstawowych wartości UE oraz fundamentu każdej demokracji; jest zaniepokojony sytuacją w zakresie wolności słowa i mediów, nawoływaniem do nienawiści, przypadkami zastraszania i autocenzury, systematyczną ingerencją i presją polityczną w odniesieniu do strategii redakcyjnych oraz brakiem obiektywnego i rzetelnego dziennikarstwa śledczego, a także niewyważonymi informacjami na temat działań rządu; powtarza swój apel o zapewnienie prezentowania różnych punktów widzenia w głównych mediach, w szczególności przez nadawców publicznych;

32.

wzywa nowy rząd do zadbania o to, by przeprowadzono rzetelne dochodzenia w sprawie zastraszania dziennikarzy lub stosowania wobec nich przemocy oraz zapobiegano takim zjawiskom, a także by postawiono sprawców tych czynów przed wymiarem sprawiedliwości; podkreśla potrzebę zapewnienia zrównoważoności oraz politycznej i finansowej autonomii nadawców publicznych w celu zapewnienia ich niezależności finansowej i redakcyjnej, a także prawo dostępu do obiektywnych informacji; domaga się ustanowienia pluralistycznych organów reprezentujących interesy mediów; wzywa do ustanowienia kodeksu postępowania zawodowego akceptowanego zarówno przez media publiczne, jak i prywatne; zachęca urzędników rządowych, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i organizacje dziennikarzy do wspólnych prac nad reformą mediów;

33.

pozostaje zaniepokojony faktem, że sytuacja polityczna stanowi poważne zagrożenie dla macedońskiej gospodarki; jest w dalszym ciągu zaniepokojony słabym egzekwowaniem umów, rozmiarami gospodarki nieformalnej oraz trudnościami w uzyskaniu dostępu do finansowania; podkreśla, że istotną przeszkodą dla działalności gospodarczej jest rozrośnięta szara strefa; podkreśla potrzebę przyjęcia środków, które poprawią konkurencyjność i zdolność sektora prywatnego do tworzenia miejsc pracy, oraz wzywa właściwe organy, by zajęły się również kwestią skuteczności wymiaru sprawiedliwości;

34.

z zadowoleniem przyjmuje utrzymanie stabilności makroekonomicznej, ograniczenie stopy bezrobocia i ciągłe zaangażowanie rządu we wspieranie wzrostu i zatrudnienia przez rynkową politykę gospodarczą, jednak jest zaniepokojony trwałością długu publicznego oraz utrzymującą się wysoką stopą bezrobocia z bardzo niskim współczynnikiem aktywności zawodowej, zwłaszcza wśród młodzieży, kobiet i osób niepełnosprawnych; ponadto wzywa właściwe organy do zwalczania długotrwałego i strukturalnego bezrobocia, promowania współpracy w zakresie polityki gospodarczej, lepszego dostosowania edukacji do potrzeb rynku pracy i opracowania ukierunkowanej strategii przewidującej, jak zapewnić lepszą integrację młodzieży i kobiet na rynku pracy; jest zaniepokojony odpływem dobrze wykształconych i młodych specjalistów i stanowczo wzywa rząd do opracowania programów umożliwiających powrót wysoko wykwalifikowanych młodych specjalistów oraz ich uczestnictwo w procesach politycznych i decyzyjnych; domaga się poprawy dyscypliny budżetowej i przejrzystości oraz zwiększenia zdolności w zakresie planowania budżetowego; wspiera zasadę zrównoważonego budżetu; zauważa, że wiarygodne i przewidywalne otoczenie regulacyjne dla przedsiębiorstw skutkuje zwiększoną stabilnością makroekonomiczną i wzrostem; wzywa do przeprowadzenia odpowiednich konsultacji z wszystkimi zainteresowanymi stronami w tym względzie;

35.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w modernizacji sieci transportowych, energetycznych i telekomunikacyjnych, a w szczególności wysiłki włożone w zakończenie budowy korytarza X (2); wobec ogromnego znaczenia połączeń kolejowych w ramach zrównoważonego systemu transportu z zadowoleniem przyjmuje zamiar rządu, by zmodernizować lub wybudować połączenia kolejowe ze Skopje do stolic państw sąsiadujących, i domaga się szybszych postępów, w szczególności w finalizowaniu połączeń kolejowych i drogowych w ramach korytarza VIII (3);

36.

wyraża uznanie dla dobrego poziomu przygotowania w obszarze łączności elektronicznej i społeczeństwa informacyjnego; wzywa do poczynienia dalszych postępów w obszarze bezpieczeństwa cybernetycznego oraz podkreśla potrzebę opracowania i przyjęcia krajowej strategii bezpieczeństwa cybernetycznego w celu zwiększenia odporności cybernetycznej;

37.

jest zaniepokojony znacznymi uchybieniami w dziedzinie środowiska, zwłaszcza w obszarze zanieczyszczenia przemysłowego oraz zanieczyszczenia powietrza i wody; zauważa, że obecny stan systemu wodociągowego jest zasadniczo niezadowalający, co skutkuje dużymi stratami wody i problemami z jakością wody; podkreśla konieczność opracowania i realizacji zrównoważonej polityki dotyczącej odpadów oraz wzywa do opracowania kompleksowej polityki i strategii działania w dziedzinie klimatu, zgodnych z ramami strategii „UE 2030”, w odniesieniu do polityki przeciwdziałania zmianie klimatu, a także wzywa do ratyfikacji i wdrożenia porozumienia klimatycznego z Paryża;

38.

z zadowoleniem przyjmuje konstruktywną rolę kraju we współpracy regionalnej, w szczególności w ramach inicjatywy sześciu krajów Bałkanów Zachodnich i programu dotyczącego jakości sieci połączeń; zauważa jednak, że połączenia w ramach infrastruktury transportowej i energetycznej z państwami sąsiadującymi w regionie oraz połączenie z TEN-T są nadal ograniczone; z zadowoleniem przyjmuje postępy dokonane w odniesieniu do bezpieczeństwa dostaw oraz w obszarze połączeń międzysystemowych sieci przesyłu energii elektrycznej i gazu; odnotowuje porozumienie podpisane z krajami Bałkanów Zachodnich w sprawie rozwoju regionalnego rynku energii elektrycznej; podkreśla potrzebę dokonania postępów w zakresie otwarcia rynku energii elektrycznej oraz rozwoju konkurencji na rynku gazu i energii elektrycznej w dążeniu do rozdzielenia usług użyteczności publicznej zgodnie z trzecim pakietem energetycznym UE; wzywa do znacznych usprawnień w obszarze efektywności energetycznej, produkcji energii ze źródeł odnawialnych oraz walki ze zmianą klimatu; wzywa do ratyfikowania porozumienia klimatycznego z Paryża;

39.

wzywa władze do wzmocnienia zdolności administracyjnych i finansowych, aby można było zapewnić przejrzysty, wydajny i skuteczny system zamówień publicznych, zapobiegać wszelkim nieprawidłowościom oraz właściwie i terminowo wykorzystywać środki unijne, a jednocześnie do przekazywania szczegółowych okresowych sprawozdań dotyczących programowania i wykorzystywania funduszy wspólnotowych; z zaniepokojeniem zauważa, że Komisja raz jeszcze obniżyła wsparcie finansowe w ramach IPA o ok. 27 mln EUR w wyniku braku zaangażowania politycznego do przeprowadzenia reform w obszarze zarządzania finansami publicznymi; apeluje do Komisji, by w swoich sprawozdaniach zawierała informacje o wsparciu z IPA dla tego kraju oraz o skuteczności wdrożonych środków, w szczególności o wsparciu z IPA przydzielonym na realizację kluczowych priorytetów i odnośnych projektów;

40.

wyraża uznanie dla tego kraju za konstruktywną rolę i współpracę oraz ogromne wysiłki przy stawianiu czoła wyzwaniom związanym z kryzysem migracyjnym, co zapewniło istotny wkład w bezpieczeństwo i stabilność UE; w związku z tym wzywa Komisję do zapewnienia temu krajowi wszystkich koniecznych narzędzi w celu złagodzenia kryzysu; zaleca dalsze środki i działania zgodne z międzynarodowym prawem humanitarnym w celu usprawnienia systemu azylowego, zapewnienia koniecznych zdolności do zwalczania handlu ludźmi i przemytu migrantów oraz zapobiegania tym zjawiskom, w tym umów o współpracy z sąsiednimi państwami w zakresie zwalczania przestępczości, a także do zapewnienia skutecznego zarządzania granicami;

41.

odnotowuje, że kraj ten leży na tak zwanym szlaku zachodniobałkańskim oraz że około 600 000 uchodźców i migrantów, w tym osób szczególnie narażonych, takich jak dzieci i osoby starsze, podróżowało dotychczas przez ten kraj w drodze do Europy; wzywa władze tego kraju do zapewnienia, by migranci i uchodźcy ubiegający się o azyl w tym kraju lub podróżujący przez jego terytorium byli traktowani zgodnie z prawem międzynarodowym i prawem UE, w tym z Konwencją dotyczącą statusu uchodźców z 1951 r. oraz Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej;

42.

wzywa Komisję do dalszej współpracy ze wszystkimi państwami Bałkanów Zachodnich w sprawach związanych z migracją, by zapewnić przestrzeganie norm europejskich i międzynarodowych;

43.

podkreśla znaczenie współpracy regionalnej jako narzędzia do napędzania procesu integracji z UE oraz wyraża uznanie dla konstruktywnych wysiłków kraju i jego aktywnego wkładu w promowanie stosunków dwustronnych z wszystkimi krajami w regionie;

44.

uważa, że współpraca regionalna stanowi istotny element procesu akcesyjnego do UE, ponieważ przynosi temu regionowi stabilizację i dobrobyt, powinna być zatem priorytetem dla rządu; wyraża zadowolenie z faktu, że kraj ten stale odgrywa konstruktywną rolę oraz wnosi aktywny wkład w promowanie współpracy dwustronnej, regionalnej i międzynarodowej, a także uczestniczy w cywilnych i wojskowych operacjach zarządzania kryzysowego; pochwala większą zgodność z polityką zagraniczną UE (73 %); wzywa macedońskie władze, by dostosowały się także do środków ograniczających przyjętych przez UE wobec Rosji w następstwie nielegalnej aneksji Krymu; ponownie zauważa, jak ważne jest zakończenie negocjacji dotyczących traktatu w sprawie przyjaźni i dobrego sąsiedztwa z Bułgarią; apeluje do władz, by szanowały polityczne, społeczne i kulturowe prawa obywateli tego kraju, którzy uważają się za Bułgarów;

45.

zachęca do powołania wspólnych eksperckich komisji ds. historii i edukacji z państwami sąsiadującymi, co przyczyniłoby się do osiągnięcia celu, jakim jest obiektywne interpretowanie historii w oparciu o fakty, zacieśnianie współpracy środowisk akademickich oraz propagowanie wśród młodzieży pozytywnego nastawienia do państw sąsiadujących;

46.

z zadowoleniem przyjmuje wymierne rezultaty inicjatywy na rzecz środków budowy zaufania między tym krajem a Grecją, które mogłyby doprowadzić do lepszego zrozumienia i zacieśnienia stosunków dwustronnych, co utorowałoby drogę rozwiązaniu kwestii nazwy, możliwemu do zaakceptowania przez obie strony, a także uznaje pozytywne działania na rzecz ich realizacji; podkreśla znaczenie unikania kontrowersyjnych gestów, działań i oświadczeń, które mogłyby negatywnie wpływać na stosunki dobrosąsiedzkie; stanowczo podtrzymuje swój apel do wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel oraz do Komisji o podjęcie nowych inicjatyw w celu przezwyciężenia pozostałych różnic oraz o wypracowanie – we współpracy z tymi dwoma krajami i ze specjalnym przedstawicielem ONZ – rozwiązania kwestii nazwy, możliwego do zaakceptowania przez obie strony, a także o przedstawienie Parlamentowi sprawozdania na ten temat;

47.

z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte w ramach procesu berlińskiego, które pokazują silne polityczne poparcie dla perspektywy europejskiej krajów Bałkanów Zachodnich; podkreśla znaczenie tego procesu dla promowania rozwoju ekonomicznego państw w regionie poprzez inwestycje w sieci bazowe i projekty dwustronne w obszarach infrastruktury, gospodarki i wzajemnych połączeń; przypomina o znaczeniu aktywnego uczestnictwa w regionalnych inicjatywach dotyczących młodzieży, takich jak regionalne biuro ds. współpracy na rzecz młodzieży na Bałkanach Zachodnich; z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie funduszu dla Bałkanów Zachodnich oraz wzywa Komisję do uwzględniania proponowanych inicjatyw i projektów;

48.

wyraża uznanie dla tego kraju za przewodnictwo w ramach Inicjatywy Środkowoeuropejskiej koncentrującej się w 2015 r. na współpracy gospodarczej i możliwościach rynkowych, infrastrukturze i ogólnym rozwoju gospodarczym, w tym rozwoju obszarów wiejskich i turystyce, a także łączeniu makroregionów;

49.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, jak również rządowi i parlamentowi tego kraju.

(1) Dz.U. L 84 z 20.3.2004, s.13.

(2) Korytarz X to jeden z paneuropejskich korytarzy transportowych biegnący z Salzburga w Austrii do Salonik w Grecji.

(3) Korytarz VIII to jeden z paneuropejskich korytarzy transportowych biegnący z Durrës w Albanii do Warny w Bułgarii. Przebiega także przez Skopje.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/100

P8_TA(2017)0265

Aktualny stan wdrożenia porozumienia na rzecz zrównoważoności w Bangladeszu

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie stanu wdrożenia porozumienia na rzecz zrównoważoności w Bangladeszu (2017/2636(RSP))

(2018/C 331/13)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie wolności słowa w Bangladeszu (1),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie drugiej rocznicy zawalenia się budynku Rana Plaza oraz postępów w realizacji porozumienia na rzecz stałej poprawy praw pracowniczych i bezpieczeństwa w fabrykach w przemyśle konfekcyjno-dziewiarskim w Bangladeszu (porozumienie na rzecz zrównoważoności) (2),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 września 2014 r. w sprawie łamania praw człowieka w Bangladeszu (3),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 kwietnia 2017 r. w sprawie inicjatywy przewodniej UE dotyczącej przemysłu konfekcyjnego (4),

—	uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Bangladeszu, w szczególności rezolucje z dnia 16 stycznia 2014 r. (5), 21 listopada 2013 r. (6) i 14 marca 2013 r. (7),

—	uwzględniając swoje rezolucje z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych w międzynarodowych umowach handlowych (8) oraz w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych (9),

—

uwzględniając swoje rezolucje z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: rozliczalne, przejrzyste i odpowiedzialne zachowanie przedsiębiorstw a trwały wzrost (10), a także w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu (11),

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 24 kwietnia 2017 r. pt. „Zrównoważony charakter łańcuchów wartości w przemyśle konfekcyjnym dzięki działaniom UE na rzecz rozwoju” (SWD(2017)0147),

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Odnowiona strategia UE na lata 2011–2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw” (COM(2011)0681) oraz rezultaty konsultacji społecznych w sprawie prac Komisji dotyczących kierunku jej polityki poświęconej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw po 2014 r.,

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2016 r. w sprawie nowej, perspektywicznej i innowacyjnej przyszłej strategii w dziedzinie handlu i inwestycji (12),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 października 2015 r. zatytułowany „Handel dla wszystkich – w kierunku bardziej odpowiedzialnej polityki handlowej i inwestycyjnej” (COM(2015)0497),

—	uwzględniając Umowę o współpracy między Wspólnotą Europejską a Ludową Republiką Bangladeszu w sprawie partnerstwa i rozwoju,

—	uwzględniając porozumienie na rzecz stałej poprawy praw pracowniczych i bezpieczeństwa w fabrykach w przemyśle konfekcyjno-dziewiarskim w Bangladeszu,

—	uwzględniając sprawozdania Komisji Europejskiej dotyczące technicznego statusu porozumienia na rzecz zrównoważoności w Bangladeszu z lipca 2016 r. i z dnia 24 kwietnia 2015 r.,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego z dnia 23 stycznia 2017 r. w następstwie wyjazdu delegacji ad hoc tej komisji do Bangladeszu (Dhaka) w dniach 15–17 listopada 2016 r.,

—	uwzględniając program Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) „Lepsza praca” w Bangladeszu, uruchomiony w październiku 2013 r.,

—	uwzględniając sprawozdanie z trójstronnej misji obserwacyjnej wysokiego szczebla MOP oraz przedstawione w 2017 r. uwagi Komitetu Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń dotyczące konwencji nr 87 i 98,

—	uwzględniając specjalny ustęp w dokumencie Komitetu ds. Stosowania Norm będącym wynikiem konferencji MOP w 2016 r.,

—	uwzględniając złożoną w 2017 r. w Komitecie Wolności Związkowej MOP skargę dotyczącą rządowych działań z grudnia 2016 r., wymierzonych przeciwko pracownikom branży konfekcyjnej w Aszulii, a także skargę złożoną w placówkach misji specjalnych ONZ, dotyczącą rządowych działań w Aszulii,

—	uwzględniając przyjętą w Johannesburgu deklarację ONZ w sprawie zrównoważonej konsumpcji i produkcji wspierającej rozwój społeczny i gospodarczy,

—	uwzględniając publikację UNCTAD z 2015 r. pt. „Investment Policy Framework for Sustainable Development” [„Ramy polityki inwestycyjnej na rzecz zrównoważonego rozwoju”],

—	uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, w których wyznaczono rządom i przedsiębiorstwom ramy mające na celu ochronę i poszanowanie praw człowieka, a które Rada Praw Człowieka ONZ zatwierdziła w czerwcu 2011 r.,

—	uwzględniając inicjatywę Global Compact Organizacji Narodów Zjednoczonych, dotyczącą praw człowieka, standardów pracy, ochrony środowiska i zwalczania korupcji,

—	uwzględniając wytyczne OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych,

—	uwzględniając kwartalne sprawozdanie podsumowujące dotyczące porozumienia „Accord” w sprawie postępów w zakresie działań naprawczych w fabrykach odzieżowych (przemysł konfekcyjny) objętych porozumieniem „Accord” z dnia 31 października 2016 r.,

—	uwzględniając pytanie skierowane do Komisji i dotyczące stanu wdrożenia porozumienia na rzecz zrównoważoności w Bangladeszu (O-000037/2017 – B8-0217/2017),

—	uwzględniając projekt rezolucji Komisji Handlu Międzynarodowego,

—	uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.	mając na uwadze, że Bangladesz stał się drugim pod względem wielkości producentem odzieży na świecie, a przemysł włókienniczy odpowiada za prawie 81 % eksportu tego kraju; mając na uwadze, że 60 % produkcji odzieży Bangladeszu trafia do UE, która jest głównym rynkiem eksportowym tego kraju;

mając na uwadze, że przemysł konfekcyjny zatrudnia obecnie 4,2 mln osób w pięciu tysiącach fabryk, przez co pośrednio utrzymuje się z niego aż 40 mln mieszkańców, czyli ok. jedna czwarta ludności Bangladeszu; mając na uwadze, że przemysł konfekcyjny w znacznej mierze przyczynił się do ograniczenia ubóstwa oraz do wzmocnienia pozycji kobiet; mając na uwadze, że kobiety pochodzące w większości z obszarów wiejskich stanowią 80 % zatrudnionych w przemyśle konfekcyjnym w Bangladeszu; mając jednak na uwadze, że 80 % pracowników nadal zatrudnionych jest w gospodarce nieformalnej; mając na uwadze, że złożoność łańcucha dostaw odzieży i niski poziom przejrzystości tego łańcucha ułatwiają naruszanie praw człowieka i zwiększają wyzysk; mając jednak na uwadze, że płaca minimalna w przemyśle konfekcyjnym utrzymuje się poniżej określonego przez Bank Światowy progu ubóstwa;

mając na uwadze, że równouprawnienie płci jest czynnikiem pobudzającym rozwój; mając na uwadze, że prawa kobiet należą do spektrum praw człowieka; mając na uwadze, że art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi jednoznacznie, iż „we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet”, co oznacza, że UE ma obowiązek uwzględnić aspekt równouprawnienia płci we wszystkich obszarach swojej polityki, gwarantując jednakowe korzyści dla kobiet i mężczyzn wynikające ze zmian społecznych, wzrostu gospodarczego i tworzenia godnych miejsc pracy, eliminując dyskryminację oraz propagując poszanowanie praw kobiet na świecie;

mając na uwadze, że ok. 10 % siły roboczej w sektorze konfekcyjnym jest zatrudnione w strefach produkcji eksportowej; mając na uwadze, że kodeks pracy dotyczący tych stref nie gwarantuje w wystarczającym stopniu podstawowych praw pracownikom w porównaniu z pracownikami zatrudnionymi w innych regionach Bangladeszu; mając na uwadze, że planowany jest rozwój stref produkcji eksportowej;

mając na uwadze, że wspaniałomyślny jednostronny system preferencji handlowych, jaki UE wprowadziła dla krajów najsłabiej rozwiniętych w ramach inicjatywy „wszystko oprócz broni”, ustanowionej na mocy rozporządzenia UE w sprawie GSP umożliwiającego bezcłowy dostęp dla bangladeskich materiałów włókienniczych w oparciu o elastyczne reguły pochodzenia, w znacznym stopniu przyczynił się do sukcesu pokaźnego bangladeskiego sektora eksportu odzieży gotowej, a także do wzrostu zatrudnienia;

mając na uwadze, że owe preferencje handlowe wynikają z unijnej zasady promowania uczciwego i wolnego handlu i wobec tego umożliwiają UE zawieszenie korzyści wynikających z GSP w przypadku najpoważniejszych naruszeń praw człowieka w oparciu o rozdział V art. 19 pkt 1 lit. a) rozporządzenia w sprawie GSP, które stanowi, że preferencyjne traktowanie może zostać tymczasowo wstrzymane z różnych powodów, w tym z powodu poważnego i systematycznego naruszania zasad ustanowionych w konwencjach wymienionych w załączniku VIII część A, w tym również w ośmiu podstawowych konwencjach MOP;

G.	mając na uwadze, że na podstawie tych postanowień na początku 2017 r. Komisja i ESDZ rozpoczęły wzmocniony dialog na temat praw pracowniczych i praw człowieka w celu osiągnięcia większej zgodności z zasadami tych konwencji;

mając na uwadze, że MOP poświęciła Bangladeszowi specjalny ustęp w dokumencie Komitetu ds. Stosowania Norm będącym wynikiem konferencji MOP w 2016 r., w którym stwierdzono, że kraj ten dopuszcza się poważnego naruszenia zobowiązań ciążących na nim na mocy konwencji nr 87 (wolność zrzeszania się); mając na uwadze, że w 2015 r. MOP informowała o tym, iż 78 % wniosków o rejestrację związków zawodowych odrzucono ze względu na niechęć dyrektorów fabryk i niektórych polityków do związków oraz brak zdolności administracyjnych do ich rejestracji;

mając na uwadze, że według różnych sprawozdań od 2006 r. w Bangladeszu setki pracowników sektora konfekcyjnego straciły życie w licznych pożarach fabryk, a niestety wielu winnych właścicieli i dyrektorów fabryk nigdy nie stanęło przed sądem; mając na uwadze, że każdego roku, we wszystkich sektorach, około 11 700 osób ginie w wypadkach, a kolejnych 24 500 umiera na choroby związane z pracą;

J.	mając na uwadze, że obecna miesięczna płaca minimalna wynosząca 5 300 taka (BDT), czyli 67 USD, nie wzrosła od 2013 r., nie zwołano też rady ds. płacy minimalnej;

mając na uwadze, że od 21 grudnia 2016 r. – po strajkach i demonstracjach bangladeskich pracowników przemysłu konfekcyjnego domagających się wyższych płac – władze arbitralnie aresztowały i zatrzymały co najmniej 35 przywódców związkowych lub ich obrońców, zamknęły biura związków zawodowych i organizacji pozarządowych lub objęły je nadzorem policyjnym, a także zawiesiły lub zwolniły ok. 1 600 pracowników za udział w proteście przeciwko niskim wynagrodzeniom w przemyśle konfekcyjnym;

L.	mając na uwadze, że Bangladesz znajduje się na 145. miejscu (na 177 krajów) w rankingu przejrzystości; mając na uwadze, że korupcja w światowym łańcuchu dostaw odzieży jest powszechna i że uczestniczy w niej zarówno klasa polityczna, jak i administracje lokalne;

mając na uwadze, że w ostatnich 20 latach obiecujące inicjatywy podejmowane przez sektor prywatny, takie jak bangladeskie porozumienie w sprawie bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa budynków, wywarły umiarkowanie pozytywny wpływ na standardy w łańcuchu dostaw i bezpieczeństwo pracowników, jeśli chodzi o wzmocnienie praw pracowniczych w łańcuchu dostaw odzieży;

mając na uwadze, że we wnioskach z kolejnych przeglądów porozumienia na rzecz zrównoważoności, które odbyły się w latach 2014, 2015 i 2016, odnotowano konkretne postępy osiągnięte przez władze Bangladeszu w niektórych obszarach, a także uznano wkład tego porozumienia w umiarkowaną poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy w fabrykach oraz warunków pracy w przemyśle konfekcyjnym; mając na uwadze, że trudniej jest osiągnąć postępy w kwestii praw pracowniczych oraz że w ostatnich kilku latach nie doszło do istotnej ewolucji w tej dziedzinie; mając na uwadze, że według MOP niedociągnięcia pod względem nowelizacji i wdrażania bangladeskiego kodeksu pracy z 2013 r. skutkują poważnymi przeszkodami w wykonywaniu prawa do swobodnego zrzeszania się i do rejestracji związków zawodowych, zwłaszcza w sektorze konfekcyjnym w strefach produkcji eksportowej; mając na uwadze, że pracownikom w strefach produkcji eksportowej odmawia się prawa do wstępowania do związków zawodowych;

mając na uwadze, że po katastrofie europejscy konsumenci wykazują niespotykane dotychczas zapotrzebowanie na dokładniejsze informacje o pochodzeniu produktów i o warunkach, w jakich są one wytwarzane; mając na uwadze, że obywatele państw europejskich złożyli niezliczone petycje i zorganizowali kampanie na rzecz większej odpowiedzialności marek odzieżowych za zagwarantowanie, że ich produkty są wytwarzane w etyczny sposób;

Odpowiedzialne prowadzenie działalności gospodarczej w Bangladeszu – zadanie głównie o charakterze wewnętrznym

podkreśla, że mimo imponujących osiągnięć w zakresie wzrostu gospodarczego i rozwoju, jakie miały miejsce w ostatnich latach, Bangladesz musi podejmować znaczne wysiłki w perspektywie długoterminowej, aby doprowadzić do zrównoważonego wzrostu gospodarczego w większym stopniu sprzyjającego włączeniu społecznemu; podkreśla, że w związku z tym istotne będzie znaczenie reform strukturalnych mających na celu wzrost wydajności, dalszą dywersyfikację eksportu, sprawiedliwość społeczną, prawa pracownicze, ochronę środowiska oraz walkę z korupcją;

wzywa rząd Bangladeszu, aby w większym stopniu zaangażował się w poprawę bezpieczeństwa i warunków pracy oraz praw pracowniczych w sektorze konfekcyjnym, nadając tej kwestii najwyższy priorytet, a także by poprawił wdrażanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa budynków i fabryk, nadal zwiększał środki publiczne na inspekcję pracy, nadal rekrutował i szkolił większą liczbę inspektorów, zapewnił warunki umożliwiające obniżenie fluktuacji kadrowej wśród inspektorów pracy, określił roczny plan prac inspekcji następczych w fabrykach podlegających działaniom modernizacyjnym oraz objął inspekcjami budynków i fabryk również inne sektory;

wzywa rząd Bangladeszu do nowelizacji kodeksu pracy z 2013 r., tak aby skutecznie uregulować kwestię wolności zrzeszania się i rokowań zbiorowych, promować dialog społeczny, zapewnić szybką i niearbitralną rejestrację związków zawodowych, zapewnić skuteczne dochodzenia i ściganie w odniesieniu do domniemanej dyskryminacji związków zawodowych oraz do nieuczciwych praktyki na rynku pracy oraz zagwarantować ramy ustawodawcze dotyczące kwestii pracowniczych w pełni zgodne ze standardami międzynarodowymi – w szczególności z konwencjami MOP nr 87 i 98 w sprawie wolności zrzeszania się i rokowań zbiorowych – i skutecznie wdrażane; ponadto apeluje do rządu o zapewnienie, aby przepisy dotyczące stref produkcji eksportowej pozwalały na pełną wolność zrzeszania się zgodnie z tymi samymi standardami międzynarodowymi, a także czynne zbadanie, w trybie pilnym, wszystkich przypadków dyskryminacji związków zawodowych;

wzywa rząd Bangladeszu, stowarzyszenia branżowe i właścicieli fabryk do robót modernizacyjnych we wszystkich fabrykach przemysłu konfekcyjnego produkujących na eksport oraz do dopilnowania, by przeprowadzano naprawy i inne działania następcze po inspekcjach oraz by właściwe organy publiczne monitorowały je w przejrzysty sposób; ponadto zwraca uwagę na przydatność środków finansowych przekazywanych przez darczyńców oraz znaczenie skutecznego wsparcia finansowego;

wzywa rząd Bangladeszu do natychmiastowego ponownego powołania rady ds. płacy minimalnej oraz do częstszego przeglądu wynagrodzeń;

Inicjatywy sektora prywatnego – skuteczny i wartościowy wkład

wzywa międzynarodowe marki, międzynarodowych sprzedawców detalicznych i bangladeski sektor prywatny do stałego angażowania się na rzecz przestrzegania przepisów prawa pracy, do wdrażania środków w ramach społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz do doskonalenia odpowiedzialnych praktyk prowadzenia działalności gospodarczej, w tym w zakresie zapewnienia godnych warunków pracy bangladeskim pracownikom przemysłu konfekcyjnego, a także ułatwienia przejrzystego informowania o tym, które fabryki produkują dane towary, oraz o mechanizmach koordynacyjnych odpowiednich inicjatyw; zachęca do kontynuowania działań podejmowanych przez globalnych sprzedawców detalicznych i globalne marki na rzecz przyjęcia jednolitego kodeksu postępowania w zakresie kontroli fabryk w Bangladeszu;

podkreśla osiągnięcia dokonane dzięki zaangażowaniu sektora prywatnego we współpracy z rządem Bangladeszu i organizacjami międzynarodowymi działającymi w tym kraju w ramach porozumienia w sprawie bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa budynków; zwraca jednak uwagę, że mimo znaczących postępów w zakresie bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa budynków strony tego porozumienia są nadal zaniepokojone wolnym tempem rozwiązywania kluczowych kwestii związanych z bezpieczeństwem; apeluje do stron porozumienia o przedłużenie współpracy w jego ramach na kolejny pięcioletni okres, zanim obecne porozumienie wygaśnie z dniem 12 maja 2018 r.; zwraca się do rządu i sektora przedsiębiorstw w Bangladeszu o potwierdzenie zasadności zobowiązań podjętych przez sprzedawców detalicznych w tym kraju na podstawie ww. porozumienia, a także o poparcie przedłużenia mandatu udzielonego im w Bangladeszu;

apeluje do rządu Bangladeszu i sektora prywatnego o kontynuowanie inicjatyw mających na celu finansową rekompensatę dla ofiar i ich rehabilitację, a także o opracowanie skutecznej strategii ponownego zatrudnienia oraz zapewnienie wsparcia w uzyskiwaniu umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i zdobywania środków do życia;

Wspólna odpowiedzialność UE i społeczności międzynarodowej

popiera działania następcze w związku z porozumieniem na rzecz zrównoważoności w Bangladeszu, a także wzmocniony dialog Komisji i ESDZ z tym krajem na temat praw pracowniczych i praw człowieka w celu zwiększenia zgodności z zasadami konwencji wymienionych w rozporządzeniu w sprawie GSP;

10.

popiera analizę Komisji dotyczącą ewentualnej ogólnounijnej inicjatywy na rzecz przemysłu konfekcyjnego, której kluczowymi zasadami byłyby dobrowolne inicjatywy i rygorystyczne kodeksy postępowania; odnotowuje dokument roboczy Komisji z dnia 24 kwietnia 2017 r. pt. „Zrównoważony charakter łańcuchów wartości w przemyśle konfekcyjnym dzięki działaniom UE na rzecz rozwoju” oraz ponawia żądanie, by nie ograniczać się jedynie do tego dokumentu, lecz rozważyć też możliwość uwzględnienia wiążących przepisów dotyczących należytej staranności; ponadto podkreśla, że koordynacja, wymiana informacji i najlepszych praktyk oraz zobowiązanie się rządów do ustanowienia odpowiednich warunków ramowych mogą przyczynić się do większej efektywności prywatnych i publicznych inicjatyw dotyczących łańcucha wartości oraz do osiągnięcia pozytywnych wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju; podkreśla znaczenie podnoszenia świadomości konsumentów w celu zwiększenia przejrzystości, a także wspierania wysiłków na rzecz poprawy norm pracowniczych i środowiskowych, bezpieczeństwa produktów i zrównoważonej konsumpcji;

11.

uważa, że porozumienie na rzecz zrównoważoności w Bangladeszu, którego UE jest jedną z głównych stron, mogłoby być wzorem przy nawiązywaniu podobnych partnerstw z państwami trzecimi; zachęca UE do kontynuowania i pogłębienia współpracy na arenie międzynarodowej w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw z takimi organizacjami jak MOP, OECD i ONZ;

12.

wspiera wysiłki otwartej grupy roboczej ONZ powołanej w celu opracowania wiążącego traktatu ONZ w dziedzinie biznesu i praw człowieka; wzywa Komisję i państwa członkowskie do aktywnego uczestnictwa w odnośnych negocjacjach;

13.

podkreśla, że niezdolność do poprawy bezpieczeństwa oraz do systematycznego zwalczania zagrożeń ze strony ekstremistów w Bangladeszu będzie miała bezpośredni wpływ na inwestycje w tym kraju, co w ostatecznym rozrachunku spowolni długofalowy rozwój i obniży jakość życia zwykłych obywateli;

Wnioski

14.

podkreśla, że przemysł konfekcyjny produkujący wyroby wysokiej jakości ma istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego i społecznego Bangladeszu, a ekspansja tej branży pozwoliła dużej liczbie pracowników, a zwłaszcza kobietom, na przejście z gospodarki nieformalnej do formalnej; ostrzega przed inicjatywami, które mogłyby doprowadzić do wycofania się UE i innych przedsiębiorstw z Bangladeszu, gdyż miałoby to fatalne skutki nie tylko dla reputacji tego kraju, lecz przede wszystkim dla przyszłych perspektyw jego rozwoju;

15.

podkreśla, że przyczynianie się do realizacji nadrzędnego celu, jakim jest odpowiedzialne prowadzenie działalności gospodarczej, to wspólny obowiązek rządu Bangladeszu, lokalnego sektora prywatnego, społeczności międzynarodowej i partnerów biznesowych;

o o

16.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Praw Człowieka ONZ, rządowi i parlamentowi Bangladeszu oraz dyrektorowi generalnemu MOP.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0414.

(2) Dz.U. C 346 z 21.9.2016, s. 39.

(3) Dz.U. C 234 z 28.6.2016, s. 10.

(4) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0196.

(5) Dz.U. C 482 z 23.12.2016, s. 149.

(6) Dz.U. C 436 z 24.11.2016, s. 39.

(7) Dz.U. C 36 z 29.1.2016, s. 145.

(8) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 31.

(9) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 101.

(10) Dz.U. C 24 z 22.1.2016, s. 28.

(11) Dz.U. C 24 z 22.1.2016, s. 33.

(12) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0299.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/116

P8_TA(2017)0270

Wdrażanie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie wdrażania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (2016/2064(INI))

(2018/C 331/17)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając art. 165 i 166 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—	uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 14,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1017 z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego i Europejskiego Portalu Projektów Inwestycyjnych oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1291/2013 i (UE) nr 1316/2013 — Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (1) (rozporządzenie w sprawie EFIS),

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 31 maja 2016 r. dla Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego w sprawie zarządzania funduszem gwarancyjnym Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych w 2015 r. (COM(2016)0353),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 1 czerwca 2016 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowany „Europa znów inwestuje – Wnioski z realizacji planu inwestycyjnego dla Europy” (COM(2016)0359),

—	uwzględniając sprawozdanie roczne Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działań Grupy EBI w zakresie finansowania i inwestycji w ramach EFIS w 2015 r. (2),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji „Ocena” (SWD(2016)0297) do oceny funkcjonowania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) opracowaną przez Europejski Bank Inwestycyjny (3), doraźny audyt dotyczący stosowania rozporządzenia (UE) 2015/1017 przeprowadzony przez Ernst i Young (4) oraz opinię Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (5),

—

uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 oraz (UE) 2015/1017 w odniesieniu do przedłużenia okresu obowiązywania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych oraz wprowadzenia usprawnień technicznych dla tego Funduszu oraz do Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego (COM(2016)0597),

—	uwzględniając porozumienie paryskie przyjęte na dwudziestej pierwszej sesji Konferencji Stron (COP 21) Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), która miała miejsce w Paryżu (Francja) w grudniu 2015 r.,

—	uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (6),

—	uwzględniając opinię Komitetu Regionów (7),

—	uwzględniając wspólne posiedzenia Komisji Budżetowej i Komisji Gospodarczej i Monetarnej zgodnie z art. 55 Regulaminu,

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej oraz Komisji Gospodarczej i Monetarnej, a także opinie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisji Transportu i Turystyki, Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Kontroli Budżetowej, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, Komisji Rozwoju Regionalnego oraz Komisji Kultury i Edukacji (A8-0200/2017),

zwraca uwagę na dużą lukę inwestycyjną w Europie, której wielkość Komisja szacuje na co najmniej 200–300 mld EUR rocznie; w tym kontekście podkreśla w szczególności zapotrzebowanie w Europie na finansowanie obarczone dużym ryzykiem, szczególnie w takich dziedzinach jak finansowanie MŚP, działalność badawczo-rozwojowa, ICT i infrastruktura transportowa, komunikacyjna i energetyczna, które są niezbędne do utrzymania rozwoju gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu; jest zaniepokojony faktem, że najnowsze dane dotyczące rachunków narodowych nie wskazują na żaden przypływ inwestycji od czasu uruchomienia Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), co prowadzi do obaw, że jeśli sytuacja nie ulegnie zmianie, będzie utrzymywał się ograniczony wzrost gospodarczy i wysokie stopy bezrobocia, zwłaszcza wśród osób młodych i nowego pokolenia; podkreśla, że zamknięcie tej luki inwestycyjnej przez stworzenie środowiska sprzyjającego inwestycjom w niektórych obszarach strategicznych jest kluczowym czynnikiem ożywienia wzrostu gospodarczego, przeciwdziałania bezrobociu, promowania rozwoju silnego, zrównoważonego i konkurencyjnego przemysłu i osiągnięcia długoterminowych celów polityki UE;

podkreśla rolę, jaką odgrywa EFIS w pomocy w rozwiązywaniu problemów i usuwaniu przeszkód związanych z finansowaniem, a także w przeprowadzaniu inwestycji strategicznych, transformacyjnych i produkcyjnych, które wnoszą wysoką wartość dodaną do gospodarki, środowiska i społeczeństwa, w reformowaniu i modernizowaniu gospodarek państw członkowskich, generowaniu wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w przypadku których nie występuje finansowanie rynkowe mimo wykonalności ekonomicznej, a także we wspieraniu inwestycji prywatnych we wszystkich regionach UE;

przypomina o roli Parlamentu przewidzianej w rozporządzeniu, zwłaszcza w odniesieniu do monitorowania wdrażania EFIS; przyznaje jednak, że jest za wcześnie na opracowanie całościowej, opartej na dowodach oceny końcowej funkcjonowania EFIS i jego skutków dla gospodarki UE, ale jest zdania, że wstępna ocena, oparta na wyczerpujących danych dotyczących wybranych i odrzuconych projektów oraz odnośnych decyzji, ma kluczowe znaczenie dla wskazania obszarów, w których można wprowadzić usprawnienia w ramach EFIS 2.0 i w późniejszym okresie; wzywa Komisję, by przedstawiła kompleksową ocenę, gdy tylko informacje te staną się dostępne;

Dodatkowość

przypomina, że celem EFIS jest zapewnienie dodatkowości przez ułatwienie wyeliminowania niedoskonałości rynku lub sytuacji, w których poziom inwestycji jest niższy od optymalnego, oraz przez wspieranie działań, których nie można przeprowadzić lub nie można przeprowadzić w takim samym zakresie w ramach istniejących instrumentów finansowych Unii lub w ramach źródeł prywatnych bez zaangażowania środków EFIS; zauważa jednak, że istnieje potrzeba dokładniejszego wyjaśnienia koncepcji dodatkowości;

przypomina, że uznaje się, iż projekty wspierane przez EFIS zapewniają dodatkowość, jeżeli mając na celu generowanie zatrudnienia, trwałego wzrostu gospodarczego oraz spójności ekonomicznej, terytorialnej i społecznej, zgodnie z ogólnymi celami określonymi w art. 9 rozporządzenia w sprawie EFIS, obarczone są ryzykiem odpowiadającym działaniom specjalnym EBI w rozumieniu art. 16 Statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego i wytycznych polityki ryzyka kredytowego EBI; przypomina, że projekty wspierane przez EFIS muszą co do zasady charakteryzować się wyższym profilem ryzyka niż projekty wspierane dzięki zwykłym działaniom EBI; podkreśla, że projekty EBI obarczone ryzykiem niższym od minimalnego ryzyka przewidzianego dla specjalnych działań EBI mogą także uzyskać wsparcie z EFIS, ale tylko w przypadku, gdy dla zapewnienia dodatkowości wymagane jest zastosowanie gwarancji UE;

zwraca uwagę, że wszystkie projekty zatwierdzone w ramach EFIS są określane jako „działania specjalne”, podczas gdy w niezależnej ocenie stwierdzono, iż niektóre z nich można było sfinansować bez wykorzystania gwarancji UE;

wzywa Komisję, by we współpracy z EBI i organami struktury zarządzania EFIS sporządziła spis wszystkich działań finansowych EBI wspieranych przez UE, które są objęte kryteriami dodatkowości, oraz by przedstawiła jasne i wyczerpujące uzasadnienia dowodów wskazujących, że projekty nie mogły zostać zrealizowane w inny sposób;

zwraca uwagę, że może zaistnieć sprzeczność między jakościowymi a ilościowymi celami EFIS w tym sensie, że aby osiągnąć cel dla przyciągniętych inwestycji prywatnych, EBI może finansować projekty obarczone mniejszym ryzykiem, będące już przedmiotem zainteresowania inwestorów; stanowczo apeluje do EBI i organów struktury zarządzania EFIS o wprowadzanie rzeczywistej dodatkowości w rozumieniu art. 5 rozporządzenia w sprawie EFIS oraz o zapewnienie, aby w pełni usunięto niedoskonałości rynku i rozwiązano nieoptymalne sytuacje;

apeluje do EBI o zapewnienie przejrzystości w zarządzaniu funduszami oraz w odniesieniu do wkładów publicznych, prywatnych lub pochodzących od stron trzecich, a także o przedstawienie konkretnych danych, m.in. dotyczących konkretnych projektów oraz inwestorów zagranicznych, jak również zwraca uwagę na wymogi sprawozdawcze wobec Parlamentu przewidziane w rozporządzeniu w sprawie EFIS; przypomina, że wszystkie państwa trzecie potencjalnie mogące w przyszłości wnosić wkład do EFIS muszą spełniać wszystkie unijne przepisy w dziedzinie zamówień publicznych, prawa pracy i przepisów dotyczących ochrony środowiska, oraz oczekuje, że decyzje dotyczące finansowania projektów EFIS będą w pełni zgodne z kryteriami społecznymi i środowiskowymi mającymi zastosowanie do projektów EBI;

Tabela wskaźników i wybór projektów

10.

zwraca uwagę, że zgodnie z rozporządzeniem przed wybraniem projektu, który ma uzyskać wsparcie z EFIS, należy poddać go analizie due diligence i procesowi decyzyjnemu w ramach struktur zarządzania zarówno EBI, jak i EFIS; zauważa, że promotorzy projektów oczekują szybkiego otrzymywania informacji zwrotnych i zwiększenia przejrzystości w odniesieniu do zarówno kryteriów wyboru, jak i wielkości oraz rodzaju/transzy ewentualnego wsparcia z EFIS; wzywa do zapewnienia większej przejrzystości, aby bardziej zachęcić promotorów projektów do ubiegania się o wsparcie z EFIS, w tym poprzez udostępnienie tabeli wskaźników wnioskodawcom ubiegającym się o finansowanie z EFIS; apeluje o zwiększenie przejrzystości procesu decyzyjnego w odniesieniu do kryteriów wyboru i wsparcia finansowego oraz o jego przyspieszenie, przy dalszym zapewnieniu solidnej analizy due diligence w celu ochrony zasobów UE; podkreśla, że w celu uproszczenia procesu oceny, w szczególności w odniesieniu do platform inwestycyjnych, należy zachęcać do wspólnej analizy due-diligence ze strony EBI i krajowych banków prorozwojowych lub delegowania przez EBI przedstawicieli do tych banków;

11.

uważa, że kryteria oceny projektów i kwalifikujących się podmiotów powinny zostać doprecyzowane; wnioskuje o przekazanie przez organy zarządzające EFIS dalszych informacji na temat przeprowadzonych ocen wszystkich projektów odpowiednio zatwierdzonych w ramach EFIS, zwłaszcza w odniesieniu do ich dodatkowości, ich wkładu w trwały wzrost gospodarczy oraz ich zdolności w zakresie tworzenia miejsc pracy, zgodnie ze wskazaniem w rozporządzeniu; w odniesieniu do kwalifikujących się podmiotów, wzywa do wprowadzenia ścisłych zasad ładu korporacyjnego dla tego typu podmiotów, tak aby stały się one akceptowalnymi partnerami dla EFI, z poszanowaniem unijnych zasad i standardów Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP);

12.

przypomina, że tabela wskaźników stanowi narzędzie stosowane przez komitet inwestycyjny do określenia priorytetów odnoszących się do wykorzystania gwarancji UE na działania charakteryzujące się wyższą punktacją i wartością dodaną i że musi być wykorzystywana do tego celu przez komitet inwestycyjny; zamierza ocenić, czy tabela i zawarte w niej wskaźniki są odpowiednio kontrolowane, stosowane i wykorzystane; wnioskuje o właściwe stosowanie kryteriów wyboru projektów i zwiększenie przejrzystości tego procesu; przypomina, że zgodnie z załącznikiem do obecnego rozporządzenia przy klasyfikowaniu projektów komitet inwestycyjny musi w jednakowy sposób traktować każdy filar tabeli wskaźników niezależnie od tego, czy dany filar jest oceniany w formie punktacji liczbowej, czy też obejmuje wskaźniki jakościowe i ilościowe, które nie mają charakteru punktacji; ubolewa, że w obecnych tabelach wskaźników filar 3, dotyczący technicznych aspektów projektów, ma takie samo znaczenie jak filary 1 i 2, które odnoszą się do istotniejszych pożądanych wyników; krytykuje fakt, że sam EBI przyznaje, iż eksperci komitetu inwestycyjnego wykorzystują czwarty filar tylko w celach informacyjnych, a nie w do celów podejmowania decyzji; domaga się, aby tabele wskaźników, z wyjątkiem szczególnie chronionych informacji handlowych, były podawane do publicznej wiadomości po podjęciu ostatecznej decyzji w sprawie projektu;

13.

przyjmuje do wiadomości, że przygotowanie nowych innowacyjnych projektów może trwać kilka lat oraz że EBI działa pod presją osiągnięcia celu w wysokości 315 mld EUR, dlatego nie miał wyboru i musiał niezwłocznie uruchomić działania w ramach EFIS; jest jednak zaniepokojony faktem, że dotychczas EBI podczas wdrażania EFIS opierał się głównie na własnym wykazie projektów obejmującym projekty obarczone niewielkim ryzykiem, ograniczając w ten sposób własne działania w zakresie finansowania konwencjonalnego; obawia się, że EFIS nie zapewnia uzupełniającego finansowania innowacyjnych projektów obarczonych dużym ryzykiem; podkreśla, że nawet gdy projekt kwalifikuje się do uznania za działanie specjalne, niekoniecznie oznacza to, że jest on ryzykowny; jednak zaliczenie projektu do działań specjalnych może także wynikać z faktu, że jego finansowanie zostało zorganizowane w sztucznie ryzykowny sposób, co sugeruje, że także projekty o bardzo małym ryzyku mogą z łatwością zostać zaliczone do projektów obarczonych dużym ryzykiem; podkreśla, że nie należy obniżać kryteriów dla projektów wyłącznie po to, by osiągnąć polityczny cel 315 mld EUR przeznaczonych na uruchomione inwestycje;

14.

wnioskuje, aby EBI podał dane szacunkowe dotyczące swojej potencjalnej rocznej zdolności udzielania pożyczek w wymiarze średnioterminowym, z uwzględnieniem EFIS i potencjalnych zmian w przepisach, oraz kontynuował udzielanie pożyczek na poziomie 70–75 mld EUR rocznie, wykorzystując w tym celu zyski, zwroty z programów itp., oraz by stosował EFIS jako narzędzie uzupełniające; zwraca uwagę, że oznaczałoby to zwiększenie zakresu działalności EBI do poziomu wynoszącego łącznie co najmniej 90 mld EUR zamiast 75 mld EUR;

15.

uważa za istotne omówienie problemu, czy efekt dźwigni finansowej na poziomie 15 jest właściwy do tego, by umożliwić EFIS wspieranie wysokiej jakości projektów obarczonych większym ryzykiem i wzywa Komisję do sporządzenia oceny w tym zakresie; przypomina, że ten efekt dźwigni finansowej na poziomie 15 jest oparty na portfelu i odzwierciedla doświadczenie EBI w zakresie finansowania z myślą o usunięciu niedoskonałości rynku; zachęca do rozważenia celów publicznych, które powinny zostać osiągnięte przez EFIS w uzupełnieniu do wymogu dotyczącego zakresu działalności; sugeruje, aby uwzględnione zostały również cele Unii przyjęte na paryskiej konferencji klimatycznej (COP 21); zachęca EBI do upublicznienia dotychczas osiągniętego efektu dźwigni i leżącej u jego podstaw procedury obliczeń;

16.

podkreśla, że projekty na małą skalę często napotykają trudności w dostępie do potrzebnego im finansowania; zauważa z niepokojem, że podmioty realizujące małe projekty wstrzymują się od składania wniosków o finansowanie przez EFIS ze względu na wielkość tych projektów lub uznaje się takie projekty za niekwalifikujące się z tego względu; wskazuje na znaczące skutki, jakie mały projekt mógłby mimo to wywierać w skali kraju lub regionu; podkreśla konieczność wzmocnienia pomocy technicznej zapewnianej przez Europejskie Centrum Doradztwa Inwestycyjnego (ECDI), które jest narzędziem przeznaczonym do doradzania i towarzyszenia promotorom projektów prowadzonych na małą skalę w opracowywaniu i łączeniu tych projektów za pośrednictwem platform inwestycyjnych lub umów ramowych; apeluje do rady kierowniczej o zwrócenie uwagi na tę kwestię i przedstawienie propozycji mających na celu poprawę tej sytuacji;

Zróżnicowanie sektorowe

17.

podkreśla, że EFIS jest instrumentem kierowanym popytem, któremu powinny jednak przyświecać cele polityczne ustanowione w rozporządzeniu i określone przez radę kierowniczą; wzywa do zintensyfikowania działań informacyjnych i dostarczania informacji sektorom, które nie mogły do tej pory w pełni skorzystać z EFIS pomimo istniejącego w nich niezaspokojonego zapotrzebowania na inwestycje; zauważa w tym względzie, że w celu zwiększenia popytu na inwestycje należy podjąć więcej działań w skali makroekonomicznej na szczeblu UE;

18.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wszystkie sektory określone w rozporządzeniu w sprawie EFIS zostały objęte finansowaniem w ramach EFIS; wskazuje jednak, że niektóre sektory nie są reprezentowane w dostatecznym stopniu, zwłaszcza sektor infrastruktury socjalnej, sektor zdrowia i edukacji, dla których przeznaczono tylko 4 % finansowania zatwierdzonego w ramach EFIS; zwraca uwagę, że może to wynikać z różnych powodów, takich jak np. z brak doświadczenia i know-how ze strony niektórych sektorów w stosowaniu sposobów uzyskiwania dostępu do EFIS lub też z faktu, iż w chwili uruchomienia EFIS oferowały one już lepsze możliwości inwestycyjne pod względem gotowych do realizacji projektów mogących stanowić zabezpieczenie kredytu; w tym kontekście zachęca EBI do dyskusji na temat sposobu poprawy zróżnicowania sektorowego w powiązaniu z celami określonymi w rozporządzeniu, a także kwestii ewentualnego rozszerzenia wsparcia z EFIS na inne sektory;

19.

przypomina, że porozumienie klimatyczne przyjęte przez UE podczas COP 21 wymaga znacznej zmiany w kierunku zrównoważonych inwestycji, które EFIS powinien w pełni wspierać; podkreśla, że inwestycje w ramach EFIS powinny być spójne z tym zobowiązaniem; podkreśla potrzebę lepszego informowania na temat zmiany klimatu;

20.

podkreśla potrzebę zwiększenia odsetka środków przeznaczonych na projekty długoterminowe, takie jak sieci telekomunikacyjne, lub na projekty obarczone względnie dużym ryzykiem, charakteryzującym nowe i najbardziej zaawansowane, dopiero powstające technologie; zwraca uwagę, że inwestycje w infrastrukturę szerokopasmową i 5G, w bezpieczeństwo cybernetyczne, w cyfryzację gospodarki tradycyjnej, w mikroelektronikę, w obliczenia o wysokiej wydajności (HPC) mogą jeszcze bardziej zmniejszyć przepaść cyfrową;

21.

ubolewa nad brakiem limitów koncentracji na początkowym etapie uruchamiania; przypomina, że sektor transportu wniósł największy wkład w fundusz EFIS – 2,2 mld EUR z 8 mld EUR, co stanowi ponad 25 % łącznego funduszu gwarancyjnego; zauważa z zaniepokojeniem, że sektor transportu otrzymał jedynie około 13 % wszystkich inwestycji uruchomionych i udostępnionych dotychczas w ramach obszaru infrastruktury i innowacji EFIS, co znacznie odbiega od wynoszącego 30 % limitu określonego dla każdego poszczególnego sektora; wzywa komitet inwestycyjny do zwrócenia szczególnej uwagi na projekty dotyczące sektora transportu, ponieważ są one nadal w niewielkim stopniu obecne w portfelu inwestycyjnym, a transport odgrywa ważną rolę we wzroście gospodarczym i bezpieczeństwie obywateli;

Ład administracyjno-regulacyjny

22.

zauważa, że struktury zarządzania EFIS zostały w pełni wdrożone w ramach EBI; uważa, że w celu podniesienia skuteczności i odpowiedzialności EFIS należy omówić warianty całkowitego wydzielenia struktury zarządzania EFIS ze struktury zarządzania EBI;

23.

przypomina, że dyrektor zarządzający jest odpowiedzialny za bieżące zarządzanie EFIS, przygotowanie i prowadzenie posiedzeń komitetu inwestycyjnego oraz reprezentację zewnętrzną; przypomina, że dyrektorowi zarządzającemu pomaga w tych czynnościach zastępca dyrektora zarządzającego; wyraża ubolewanie, że w praktyce odpowiednie role, zwłaszcza rola zastępcy dyrektora zarządzającego, nie zostały jasno określone; zachęca EBI do rozważenia bardziej przejrzystego określenia zadań dyrektora zarządzającego i jego zastępcy w celu zapewnienia przejrzystości i rozliczalności; uważa za istotne, aby dyrektor zarządzający, wspierany przez zastępcę, nadal ustalał porządek obrad na posiedzeniach komitetu inwestycyjnego; proponuje ponadto, że dyrektor zarządzający powinien opracować procedury eliminowania potencjalnych konfliktów interesów w komitecie inwestycyjnym, składać sprawozdania radzie kierowniczej i proponować sankcje za naruszenie przepisów, a także środki ich realizacji; uważa, że władza dyrektora zarządzającego i zastępcy dyrektora zarządzającego w zakresie wykonywania tych zadań mogłaby zostać wzmocniona przez przyznanie im większej niezależności od EBI; z tego powodu zachęca EBI do zbadania możliwości zwiększenia niezależności dyrektora zarządzającego i zastępcy dyrektora zarządzającego;

24.

przypomina, że eksperci komitetu inwestycyjnego są odpowiedzialni za wybór projektów EFIS, udzielanie gwarancji UE oraz zatwierdzanie działań z platformami inwestycyjnymi i krajowymi bankami lub instytucjami prorozwojowymi; przypomina ponadto, że są oni niezależni; wyraża w związku z tym zaniepokojenie udokumentowanymi przypadkami konfliktu interesów ze strony członków komitetu inwestycyjnego, których należy za wszelką cenę unikać w przyszłości;

25.

uważa, że procedura wyboru projektów nie jest wystarczająco przejrzysta; podkreśla, że EBI powinien dokonać usprawnień w odniesieniu do procesu ujawniania informacji o projektach zatwierdzonych w ramach EFIS, z podaniem właściwego uzasadnienia dotyczącego dodatkowości i tabeli wskaźników, a także wkładu projektów w osiąganie celów EFIS ze szczególnym podkreśleniem oczekiwanego wpływu działań EFIS na luki inwestycyjne w Unii;

26.

zachęca EBI do rozważenia możliwości zacieśnienia współpracy między komitetem inwestycyjnym a radą kierowniczą za pośrednictwem dyrektora zarządzającego; uważa za istotne, aby dyrektor zarządzający uczestniczył w posiedzeniach rady kierowniczej, co umożliwiło by mu informowanie rady o przyszłych działaniach;

27.

proponuje omówienie środków mających na celu zwiększenie przejrzystości struktur zarządzania EFIS na potrzeby Parlamentu i wprowadzenie do rady kierowniczej kolejnego pełnoprawnego członka wyznaczonego przez Parlament; wzywa organy zarządzające EFIS do aktywnej wymiany informacji z Parlamentem;

Krajowe banki prorozwojowe

28.

przypomina, że ze względu na wiedzę fachową, jaką dysponują, krajowe banki prorozwojowe są zasadniczym czynnikiem decydującym o sukcesie EFIS, ponieważ funkcjonują blisko lokalnych rynków i dobrze je znają; stwierdza, że dotychczas nie wykorzystano w odpowiednim zakresie efektu synergii; zauważa, że istnieje ryzyko wyparcia lokalnych instytucji przez EBI i zachęca EBI do zwiększania możliwości w zakresie przyciągania partnerów na szczeblu krajowym i niższym niż krajowy; wzywa EBI do wspierania wzmacniania istniejących struktur bankowości publicznej, tak aby aktywnie ułatwiać wymianę dobrych praktyk i znajomości rynku między tymi instytucjami; uważa w związku z tym, że krajowe banki prorozwojowe powinny mieć na celu zawieranie umów o współpracy z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI); przyznaje, że EFIS i EBI coraz chętniej realizują transze podporządkowane z krajowymi bankami prorozwojowymi, i wzywa je do kontynuowania tych działań; zachęca Komisję i EBI do omówienia kwestii ewentualnej użyteczności uwzględnienia wiedzy fachowej, jaką dysponują krajowe banki prorozwojowe, przez radę kierowniczą;

Platformy inwestycyjne

29.

przypomina, że należy umożliwić zróżnicowane inwestycje ukierunkowane geograficznie lub tematycznie przez wspieranie finansowania i łączenia projektów i funduszy z różnych źródeł; z zaniepokojeniem zauważa, że pierwszą platformę inwestycyjną utworzono dopiero w trzecim kwartale 2016 r. oraz że to opóźnienie utrudnia zarówno możliwość finansowania z EFIS mniejszych projektów, jak i rozwój projektów transgranicznych; podkreśla potrzebę uproszczenia zasad tworzenia platform inwestycyjnych; zwraca się do EBI i Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego (ECDI) o promowanie korzystania z platform inwestycyjnych jako sposobu na uzyskanie zróżnicowania inwestycji pod względem geograficznym i tematycznym;

30.

wzywa organy zarządzające EFIS do poświęcenia większej uwagi platformom inwestycyjnym, mając na względzie możliwość uzyskania dzięki nim jak największych korzyści z przezwyciężenia barier inwestycyjnych, zwłaszcza w państwach członkowskich, w których rynki finansowe są słabiej rozwinięte; zachęca EBI do przekazywania zainteresowanym podmiotom, w tym organom krajowym, regionalnym i lokalnym, pełniejszych informacji na temat tych platform oraz warunków i kryteriów ich tworzenia; uznaje rolę władz lokalnych i regionalnych we wskazywaniu projektów strategicznych i zachęcaniu do uczestnictwa w nich;

31.

proponuje dyskusję poświęconą dodatkowym środkom promowania platform inwestycyjnych, takim jak priorytetowe zatwierdzanie projektów przedstawionych za pośrednictwem platformy, łączenie mniejszych projektów i umów grupowych oraz ustanawianie mechanizmów finansowania grup umów; uważa, że należy w szczególności promować platformy transnarodowe, ponieważ wiele projektów energetycznych i cyfrowych ma wymiar transnarodowy;

Instrumenty finansowe

32.

przypomina, że EBI opracował nowe instrumenty finansowe do celów EFIS, aby udostępnić zindywidualizowane produkty na potrzeby finansowania obarczonego dużym ryzykiem; wzywa EBI do dalszego zwiększania wartości dodanej przez koncentrowanie się na bardziej ryzykownych produktach finansowych, takich jak finansowanie podporządkowane i instrumenty rynku kapitałowego; wyraża obawy w związku z krytycznymi uwagami promotorów projektów, którzy twierdzą, że zapewnione instrumenty finansowania nie odpowiadają potrzebom ich projektów (projekty obarczone dużym ryzykiem często wymagają wkładu finansowego na początku w celu uruchomienia inwestycji, a nie przekazywania co roku mniejszych kwot), oraz w związku z faktem, że inwestorzy podkreślają, iż nie są obecnie w stanie uczestniczyć w finansowaniu przez EFIS ze względu na brak odpowiednich niepublicznych instrumentów kapitałowych; zachęca EBI do zbadania tej kwestii we współpracy z promotorami projektów i inwestorami; ponadto zachęca EBI do zbadania, jak rozwój obligacji ekologicznych może zmaksymalizować potencjał EFIS w finansowaniu projektów wywierających pozytywny wpływ na środowisko lub klimat;

Zróżnicowanie geograficzne

33.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że do końca 2016 r. wszystkie 28 państw otrzymało wsparcie z EFIS; odnotowuje jednak z zaniepokojeniem, że do dnia 30 czerwca 2016 r. 15 państw UE otrzymało 91 % wsparcia z EFIS, podczas gdy 13 państw UE otrzymało jedynie 9 % wsparcia z EFIS; wyraża ubolewanie, że ze wsparcia z EFIS skorzystała głównie ograniczona liczba państw, w których luki inwestycyjne są już mniejsze niż średnia unijna; zauważa, że w krajach korzystających często występuje nierówny rozkład geograficzny projektów finansowanych z EFIS; uważa, iż istnieje ryzyko koncentracji terytorialnej i podkreśla potrzebę zwrócenia większej uwagi na regiony słabiej rozwinięte w 28 państwach członkowskich; wzywa EBI do zapewnienia dalszej pomocy technicznej państwom i regionom, które w mniejszym stopniu skorzystały z wsparcia z EFIS;

34.

przyjmuje do wiadomości, że istnieje powiązanie pomiędzy PKB a liczbą zatwierdzonych projektów; przyznaje, że większe państwa członkowskie są w stanie korzystać z bardziej rozwiniętych rynków kapitałowych i z tego względu mają większe szanse na skorzystanie z instrumentu podlegającego zasadom rynkowym, jakim jest EFIS; podkreśla, że mniejsze wsparcie z EFIS w 13 państwach UE można przypisać innym czynnikom, takim jak mała skala projektów, peryferyjne położenie geograficzne danego regionu i konkurencja ze strony europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; zauważa jednak z niepokojem, że określone państwa odnoszą nieproporcjonalnie duże korzyści, i podkreśla potrzebę dalszego zróżnicowania rozmieszczenia geograficznego, zwłaszcza w kluczowych sektorach, takich jak modernizacja i poprawa wydajności i stabilności gospodarek ukierunkowana przede wszystkim na rozwój technologiczny; zwraca się do Komisji o dalsze badanie i określenie przyczyn obecnego rozmieszczenia geograficznego;

Europejskie Centrum Doradztwa Inwestycyjnego

35.

przywiązuje najwyższą wagę do działalności ECDI; uważa, że jego misja przewidująca działanie jako jeden punkt dostępu do kompleksowej pomocy doradczej i technicznej na wszystkich etapach cyklu projektowego w znacznym stopniu odpowiada na wzrastające zapotrzebowanie organów władzy i promotorów projektów na pomoc i wsparcie techniczne;

36.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że ECDI działa od września 2015 r., przeszedłszy etap szybkiego wdrażania; uznaje, że ze względu na ograniczony okres funkcjonowania i niedobory kadrowe na początkowym etapie nie wszystkie usługi świadczone przez ECDI zostały w pełni rozwinięte, a działalność skupiła się przede wszystkim na zapewnieniu wsparcia w tworzeniu i opracowywaniu projektów, doradztwie w zakresie polityki i analizie projektów; podkreśla potrzebę zatrudnienia przez ECDI ekspertów z różnych dziedzin kompetencji, tak aby zapewnić lepiej ukierunkowane doradztwo, działania komunikacyjne i wsparcie dla sektorów, które nie wykorzystują w pełni możliwości związanych z EFIS;

37.

jest przekonany, że ECDI może odegrać nadrzędną rolę w wyeliminowaniu wielu niedociągnięć we wdrażaniu EFIS; wyraża głębokie przekonanie, że osiągnięcie tego celu wymaga przyjęcia bardziej aktywnej postawy w zapewnianiu pomocy w takich dziedzinach, jak ustanawianie platform inwestycyjnych, także ze względu na ich znaczenie w finansowaniu mniejszych projektów; podkreśla ponadto rolę ECDI w zapewnianiu doradztwa łączącego inne unijne źródła finansowania z EFIS;

38.

podobnie uważa, że ECDI może aktywnie przyczynić się do zróżnicowania geograficznego i sektorowego nie tylko przez świadczenie usług w odniesieniu do wszystkich regionów i większej liczby sektorów, ale także przez wspieranie EBI w podejmowaniu działań; uważa, że ECDI może odegrać istotną rolę w dążeniu do osiągnięcia celu spójności ekonomicznej, terytorialnej i społecznej;

39.

przypomina, że rozporządzenie w sprawie EFIS uprawnia ECDI do wykorzystywania wiedzy lokalnej w celu ułatwienia wsparcia z EFIS w całej Unii; uważa, że konieczne są znaczne ulepszenia w tej dziedzinie, w szczególności ściślejsza współpraca z odpowiednimi instytucjami krajowymi; przywiązuje wielką wagę do świadczenia usług na szczeblu lokalnym, także w celu uwzględnienia szczególnych sytuacji i lokalnych potrzeb, zwłaszcza w państwach, które nie dysponują doświadczonymi krajowymi instytucjami prorozwojowymi lub krajowymi bankami prorozwojowymi; uważa, że uwzględnienie tego aspektu wymaga wzmocnienia powiązań z innymi lokalnymi dostawcami usług;

40.

oczekuje zakończenia przez ECDI procesów rekrutacji i osiągnięcia pełnej liczby pracowników bez dalszego opóźnienia; wyraża jednak wątpliwości, czy przewidywana liczebność personelu ECDI będzie wystarczająca do świadczenia wymaganych usług doradztwa oraz podołania zarówno coraz większemu obciążeniu pracą, jak i rozszerzonym uprawnieniom;

41.

podkreśla, że ECDI musi wzmocnić charakter świadczonych usług, poprawić komunikację oraz podnieść świadomość i wiedzę na temat swojej działalności wśród zainteresowanych podmiotów; uważa, że do osiągnięcia tego celu należy wykorzystać wszystkie odpowiednie kanały komunikacji, w tym na szczeblu krajowym i lokalnym;

Europejski portal projektów inwestycyjnych (EPPI)

42.

wyraża ubolewanie, że Europejski portal projektów inwestycyjnych (EPPI) został uruchomiony przez Komisję dopiero w dniu 1 czerwca 2016 r., niemal rok po przyjęciu rozporządzenia w sprawie EFIS; zwraca uwagę, że portal funkcjonuje, obecnie podając informacje o 139 projektach, ale uważa, że ta sytuacja jest wciąż bardzo daleka od oczekiwań wobec portalu w czasie przyjęcia rozporządzenia w sprawie EFIS;

43.

uważa, że EPPI stanowi dla promotorów projektów łatwą w obsłudze platformę, która ma na celu zwiększenie widoczności ich projektów inwestycyjnych w przejrzysty sposób; uważa jednak, że kluczem do sukcesu portalu jest znaczące zwiększenie jego widoczności, aby był on powszechnie uznawany za użyteczne, niezawodne i skuteczne narzędzie przez zarówno inwestorów, jak i promotorów projektów; wzywa Komisję do aktywnej realizacji tych założeń przez wydatne działania w sferze komunikacji;

44.

zwraca uwagę, że koszty związane z ustanowieniem i rozwojem EPPI, zarządzaniem nim, wspieraniem i utrzymywaniem go oraz odnośnym hostingiem są obecnie pokrywane z budżetu UE w ramach rocznego przydziału środków w wysokości 20 mln EUR przewidzianych dla ECDI; przypomina jednak, że opłaty nakładane na prywatnych promotorów projektów, którzy rejestrują swoje projekty na portalu, stanowią dochody EPPI przeznaczone na określony cel i w przyszłości będą głównym źródłem jego finansowania;

Gwarancja

45.

przypomina, że Unia zapewnia EBI nieodwołalną i bezwarunkową gwarancję obejmującą działania w zakresie finansowania i inwestycji w ramach EFIS; jest przekonany, że gwarancja UE umożliwia EBI podejmowanie większego ryzyka w obszarze infrastruktury i innowacji oraz pozwala na zwiększenie i przyspieszenie finansowania MŚP, spółek o średniej kapitalizacji w ramach programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, a także funduszy unijnych dla innowatorów wspieranych w ramach obszaru MŚP; jest zdania, że próg w wysokości 25 mln EUR, który wydaje się być wykorzystywany przez EBI do zwykłych operacji kredytowych, nie powinien mieć zastosowania do EFIS, w celu zwiększenia finansowania mniejszych projektów oraz ułatwiania dostępu MŚP i innym potencjalnym beneficjentom;

46.

podkreśla, że ze względu na bardzo intensywne wykorzystywanie środków, które odzwierciedla wysoki popyt na rynku, przyznano dodatkowo 500 mln EUR dla obszaru MŚP z portfela dłużnego obszaru infrastruktury i innowacji zgodnie z obowiązującymi ramami prawnymi; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że ze względu na elastyczność rozporządzenia w sprawie EFIS przyznano dodatkowe finansowanie z korzyścią dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji; zamierza ściśle monitorować udzielanie gwarancji w tych dwóch obszarach; zauważa ponadto, że od dnia 30 czerwca 2016 r. operacje zatwierdzone w obszarze infrastruktury i innowacji wyniosły jedynie 9 % łącznej wartości docelowej;

47.

przypomina, że fundusz gwarancyjny UE jest finansowany przede wszystkim z budżetu UE; bierze pod uwagę wszystkie odpowiednie oceny sugerujące, że obecny wskaźnik rezerw funduszu gwarancyjnego w wysokości 50 % wydaje się ostrożny i rozważny pod względem pokrycia potencjalnych strat oraz że budżet Unii byłby chroniony już po skorygowaniu docelowego wskaźnika do 35 %; zamierza zbadać, czy wnioski o obniżenie docelowego wskaźnika będą miały wpływ na jakość i rodzaj wybranych projektów; podkreśla, że dotychczas nie było przypadków uruchomienia gwarancji z powodu powstania zaległości w związku z działaniami EBI lub EFI;

Przyszłe finansowanie, możliwości funduszu

48.

zwraca uwagę, że Komisja złożyła wniosek dotyczący rozszerzenia EFIS pod względem zarówno czasu trwania, jak i możliwości finansowych, co będzie miało wpływ na budżet UE; wyraża zamiar przedstawienia alternatywnych propozycji finansowania;

49.

przypomina, że zachęcano państwa członkowskie do wniesienia wkładu do EFIS w celu zwiększenia jego możliwości, co pozwoliłoby na wspieranie inwestycji obarczonych większym ryzykiem; wyraża ubolewanie, że pomimo uznania takich inwestycji za działanie jednorazowe w rozumieniu art. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych (8) i art. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu (9), państwa członkowskie nie podjęły tej inicjatywy; zwraca się do EBI i Komisji o informację, czy te instytucje podjęły w międzyczasie działania mające na celu przekonanie państw członkowskich do wniesienia wkładu do EFIS oraz czy zdołałyby przyciągnąć innych inwestorów; zachęca Komisję i EBI do wzmożenia działań w tym kierunku;

Komplementarność z innymi unijnymi źródłami finansowania

50.

zwraca uwagę, że wiedza Komisji i EBI o nakładaniu się EFIS i instrumentów finansowych budżetu UE oraz konkurencji między nimi doprowadziła do przyjęcia wytycznych zalecających łączenie finansowania w ramach EFIS i europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; podkreśla, że w żadnym wypadku łączenie tych dwóch źródeł finansowania nie powinno odbywać się ze szkodą dla wysokości i ukierunkowania finansowania w postaci dotacji z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; wskazuje jednak na utrzymujące się różnice w kryteriach kwalifikowalności, przepisach, ramach czasowych sprawozdawczości i stosowaniu przepisów dotyczących pomocy państwa, które utrudniają korzystanie z łączonego finansowania; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zaczęła zajmować się tymi problemami we wniosku dotyczącym zmiany rozporządzenia finansowego, i ma nadzieję, że niezwłocznie wprowadzi się taką zmianę w celu ułatwienia łącznego korzystania z funduszy przy jednoczesnym ograniczeniu konkurencji między instrumentami i ich nakładania się; uważa, że konieczne są dalsze działania oraz że drugi i trzeci filar planu inwestycji mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tego celu;

51.

sugeruje, że Komisja powinna przedstawiać w swoich regularnych sprawozdaniach wykaz projektów, które korzystają z łączenia dotacji w ramach instrumentu „Łącząc Europę” z EFIS;

52.

zauważa, że oparte na partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) projekty w dziedzinie infrastruktury transportu powinny zazwyczaj opierać się na zasadzie „użytkownik płaci” w celu odciążenia budżetów publicznych i podatników w związku z budową i utrzymaniem infrastruktury; zauważa, że istotne jest koordynowanie różnych typów finansowania UE w celu dopilnowania, by cele unijnej polityki transportowej zostały osiągnięte w całej UE, i że nie należy promować funduszy typu PPP kosztem funduszy strukturalnych;

Podatki

53.

wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że w niektórych przypadkach EBI za pośrednictwem EFIS wywierał nacisk na wspieranie projektów, które zostały opracowane przy udziale przedsiębiorstw w rajach podatkowych; apeluje do EBI i EFI o powstrzymanie się od wykorzystywania struktur ukierunkowanych na unikanie opodatkowania oraz od angażowania się w ich działalność, co dotyczy w szczególności systemów agresywnego planowania podatkowego, a także od wykorzystywania praktyk niezgodnych z unijnymi zasadami dobrego zarządzania w zakresie podatków określonymi w odpowiednich przepisach UE, w tym w zaleceniach i komunikatach Komisji, i angażowania się w takie praktyki; domaga się, by żaden projekt ani promotor projektu nie mógł być zależny od osoby fizycznej lub prawnej prowadzącej działalność w państwie figurującym na przyszłej wspólnej unijnej liście jurysdykcji podatkowych niechętnych współpracy;

Komunikacja i widoczność

54.

zauważa, że wielu promotorów projektów nie wie o istnieniu EFIS lub nie ma wystarczająco jasnego obrazu tego, co EFIS może im zaoferować, a także jakie są szczegółowe kryteria kwalifikowalności oraz jakie konkretne kroki należy podjąć, składając wniosek o finansowanie; podkreśla, że należy podjąć dalsze działania, w tym zapewnić ukierunkowane, udzielane w języku urzędowym UE, wsparcie techniczne w państwach członkowskich, które w mniejszym stopniu skorzystały z wsparcia z EFIS, w celu podniesienia świadomości na temat tego, czym jest EFIS, konkretnych produktów i usług, jakie ma do zaoferowania, oraz roli platform inwestycyjnych i krajowych banków prorozwojowych;

55.

apeluje, aby wszystkie materiały informacyjne i inne materiały związane z procedurą finansowania, tłumaczyć na wszystkie języki państw członkowskich, tak aby ułatwić pozyskiwanie informacji i dostęp na szczeblu lokalnym;

56.

wyraża zaniepokojenie w związku z faktem, że bezpośrednie wsparcie udzielane pośrednikom finansowym, którzy ponoszą następnie odpowiedzialność za alokację środków finansowych UE, może prowadzić do sytuacji, w których końcowy beneficjent nie będzie wiedział, że korzysta z finansowania z EFIS, i apeluje o znalezienie rozwiązań mających na celu zwiększenie widoczności EFIS; w związku z tym wzywa EBI do uwzględnienia w umowach dotyczących EFIS specjalnej klauzuli wyjaśniającej promotorowi projektu, że otrzymane środki finansowe zostały udzielone z budżetu EFIS/UE;

Rozszerzenie

57.

uznaje, że sam EFIS – i to w ograniczonej skali – prawdopodobnie nie zdoła zlikwidować luki inwestycyjnej w Europie, niemniej jednak stanowi centralny filar planu inwestycji UE i sygnalizuje jej determinację w dążeniu do rozwiązania tej kwestii; wzywa do wnoszenia dalszych wniosków dotyczących sposobów stałego podnoszenia poziomu inwestycji w Europie;

o o

58.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu oraz parlamentom i rządom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 169 z 1.7.2015, s. 1.

(2) http://www.eib.org/attachments/strategies/efsi_2015_report_ep_council_en.pdf

(3) http://www.eib.org/attachments/ev/ev_evaluation_efsi_en.pdf, wrzesień 2016 r.

(4) Sprawozdanie z dnia 14 listopada 2016 r., https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/ey-report-on-efsi_en.pdf'

(5) Dz.U. C 465 z 13.12.2016, s. 1.

(6) Dz.U. C 268 z 14.8.2015, s. 27.

(7) Dz.U. C 195 z 12.6.2015, s. 41.

(8) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 1.

(9) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 6.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/125

P8_TA(2017)0271

Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie europejskiego programu na rzecz gospodarki dzielenia się (2017/2003(INI))

(2018/C 331/18)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie aktu o jednolitym rynku cyfrowym (1),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 maja 2016 r. w sprawie strategii jednolitego rynku (2),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie nowych możliwości dla małych przedsiębiorstw transportowych, w tym modeli biznesowych opartych na współpracy (3),

—	uwzględniając posiedzenie grupy roboczej wysokiego szczebla ds. konkurencyjności i wzrostu, które odbyło się dnia 12 września 2016 r., i dokument konsultacyjny prezydencji poświęcony przedmiotowemu zagadnieniu (4),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 czerwca 2016 r. pt. „Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się” (COM(2016)0356),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 maja 2016 r. pt. „Platformy internetowe i jednolity rynek cyfrowy. Szanse i wyzwania dla Europy” (COM(2016)0288),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 października 2015 r. pt. „Usprawnianie jednolitego rynku: więcej możliwości dla obywateli i przedsiębiorstw” (COM(2015)0550),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 maja 2015 r. pt. „Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy” (COM(2015)0192),

—	uwzględniając szczyt Rady ds. konkurencyjności z dnia 29 września 2016 r. oraz jego wyniki,

—	uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącą usług na rynku wewnętrznym (5) („dyrektywa usługowa”),

—	uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/31/WE z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (6) („dyrektywa o handlu elektronicznym”),

—

having regard to Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącą nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2006/2004 („dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”) (7).

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/136/WE z dnia 25 listopada 2009 r. zmieniającą dyrektywę 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej i praw użytkowników związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej, dyrektywę 2002/58/WE dotyczącą przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów (8),

—	uwzględniając dokument roboczy Komisji z dnia 25 maja 2016 r. w sprawie wytycznych dotyczących wdrażania dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych (SWD(2016)0163),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE („ogólne rozporządzenie o ochronie danych”) (9),

—	uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 7 grudnia 2016 r. pt. „Gospodarka dzielenia się i platformy internetowe: wspólny punkt widzenia miast i regionów” (10),

—	uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie gospodarki dzielenia się (11),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Transportu i Turystyki (A8-0195/2017),

A.	mając na uwadze, że w ostatnich latach nastąpił szybki rozwój gospodarki dzielenia się, jeśli chodzi o użytkowników, transakcje i dochody, co doprowadziło do zmiany sposobu dostarczania produktów i usług oraz stało się wyzwaniem dla modeli gospodarczych o ugruntowanej pozycji w wielu sektorach;

B.	mając na uwadze, że gospodarka dzielenia się jest społecznie korzystna dla obywateli UE;

C.	mając na uwadze, że małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) są podstawowym motorem napędowym europejskiej gospodarki oraz że stanowią – na podstawie danych z 2014 r. – 99,8 % wszystkich przedsiębiorstw sektora niefinansowego i zapewniają dwie trzecie wszystkich miejsc pracy;

D.	mając na uwadze, że jedynie 1,7 % przedsiębiorstw w UE w pełni wykorzystuje zaawansowane technologie cyfrowe, a 41 % wcale z nich nie korzysta; mając na uwadze, że jeśli UE ma utrzymać i poprawić swoją konkurencyjność, kluczowe znaczenie ma cyfryzacja wszystkich sektorów;

E.	mając na uwadze, że z badania przeprowadzonego niedawno przez Komisję wynika, iż 17 % europejskich konsumentów korzysta z usług świadczonych w ramach gospodarki dzielenia się, a 52 % wie o tym, że tego rodzaju usługi są oferowane (12);

F.	mając na uwadze, że nie istnieją oficjalne dane statystyczne dotyczące wielkości zatrudnienia w ramach gospodarki dzielenia się;

G.	mając na uwadze, że gospodarka dzielenia się oferuje możliwości dostępu do rynku pracy dla ludzi młodych, migrantów, pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu i seniorów;

H.	mając na uwadze, że modele gospodarki dzielenia się mogą pomóc w zwiększaniu udziału kobiet w rynku pracy i gospodarce poprzez tworzenie elastycznych form przedsiębiorczości i zatrudnienia;

mając na uwadze, że choć niedawny komunikat Komisji pt. „Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się” stanowi dobry punkt wyjścia dla skutecznego wsparcia i uregulowania tego sektora, istnieje potrzeba uwzględnienia kwestii równości płci i odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących przeciwdziałania dyskryminacji w kontekście dalszej analizy i zaleceń w tej dziedzinie;

J.	mając na uwadze, że promowanie sprawiedliwości społecznej i ochrony socjalnej w rozumieniu art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 9 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej to także cel rynku wewnętrznego UE;

Uwagi ogólne

z zadowoleniem przyjmuje komunikat w sprawie europejskiego programu na rzecz gospodarki dzielenia się i podkreśla, że powinien on stanowić pierwszy krok na drodze ku lepiej wyważonej, szerzej zakrojonej i ambitniejszej strategii UE na rzecz gospodarki dzielenia się;

uważa, że rozwijana w odpowiedzialny sposób gospodarka dzielenia się stwarza wiele możliwości dla obywateli i konsumentów, którzy korzystają z większej konkurencji, usług dostosowanych do potrzeb, większego wyboru i niższych cen; podkreśla, że wzrost w tym sektorze jest napędzany przez konsumentów i umożliwia im odgrywanie aktywniejszej roli;

podkreśla potrzebę umożliwienia rozwoju przedsiębiorstwom poprzez usuwanie przeszkód oraz unikanie dublowania i fragmentacji, które to zjawiska hamują rozwój transgraniczny;

zachęca państwa członkowskie do zadbania o jasność prawa oraz apeluje o niepostrzeganie gospodarki dzielenia się jako zagrożenia dla gospodarki tradycyjnej; podkreśla znaczenie uregulowania gospodarki dzielenia się w taki sposób, aby ułatwiać i stwarzać możliwości, a nie ograniczać;

zgadza się z poglądem, że gospodarka dzielenia się stwarza nowe i interesujące możliwości w zakresie przedsiębiorczości, generuje miejsca pracy i wzrost oraz często odgrywa istotną rolę nie tylko w poprawie efektywności systemu gospodarczego, lecz również czyni go bardziej zrównoważonym pod względem społecznym i środowiskowym oraz umożliwia lepszą alokację zasobów i aktywów, które w przeciwnym razie byłyby słabo wykorzystywane, a tym samym przyczynia się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym;

jednocześnie uznaje, że gospodarka dzielenia się może wywierać przemożny wpływ na od dawna utrwalone modele biznesowe w wielu strategicznych sektorach, takich jak transport, zakwaterowanie, gastronomia, usługi, sprzedaż detaliczna i finanse; rozumie wyzwania wynikające z istnienia różnych norm prawnych dla podobnych podmiotów gospodarczych; uważa, że gospodarka dzielenia sią wzmacnia pozycję konsumentów, stwarza nowe możliwości zatrudnienia oraz może ułatwiać przestrzeganie przepisów prawa podatkowego, niemniej jednak podkreśla, jak ważne jest, aby zadbać o wysoki poziom ochrony konsumentów oraz przestrzeganie praw pracowników i przepisów prawa podatkowego; uznaje, że gospodarka dzielenia się wpływa na środowiska zarówno miejskie, jak i wiejskie;

zwraca uwagę na brak jasności wśród przedsiębiorców, konsumentów i władz co do stosowania w niektórych dziedzinach obowiązujących uregulowań, a tym samym na potrzebę zajęcia się problemem szarych stref regulacyjnych, a także wyraża zaniepokojenie z powodu zagrożenia fragmentacją jednolitego rynku; zdaje sobie sprawę, że w przypadku nieodpowiedniego zarządzania zmiany te mogą skutkować niepewnością prawa w odniesieniu do obowiązujących przepisów i ograniczeniami w korzystaniu z praw indywidualnych i z praw w dziedzinie ochrony konsumentów; uważa, że regulacje muszą spełniać swoje zadanie w epoce cyfrowej oraz jest głęboko zaniepokojony negatywnym wpływem niepewności prawa i złożoności przepisów na europejskie przedsiębiorstwa typu start-up i organizacje non profit zaangażowane w gospodarkę dzielenia się;

uważa, że zadbanie o dynamiczne, jasne i w stosownych przypadkach zharmonizowane otoczenie prawne oraz zapewnienie równych warunków działania to zasadniczy warunek wstępny mający znaczenie dla rozkwitu gospodarki dzielenia się w UE;

Gospodarka dzielenia się w UE

podkreśla potrzebę postrzegania gospodarki dzielenia się nie tylko jako zbioru nowych modeli biznesowych w celu oferowania towarów i usług, lecz również jako nowej formy integracji gospodarki i społeczeństwa, w ramach której podstawą oferowanych usług jest różnorodność relacji umożliwiających łączenie stosunków gospodarczych ze społecznymi oraz tworzących nowe formy społeczności i nowe modele działalności gospodarczej;

10.

zwraca uwagę, że gospodarka dzielenia się w Europie ma szereg specyficznych cech, co odzwierciedla również strukturę europejskiego biznesu złożoną w głównej mierze z MŚP i mikroprzedsiębiorstw; podkreśla potrzebę zadbania o otoczenie biznesowe sprzyjające rozwojowi platform współpracy i uzyskiwaniu przez nie wysokiego stopnia konkurencyjności na rynku globalnym;

11.

zauważa, że przedsiębiorcy europejscy wykazują dużą skłonność do tworzenia platform współpracy dla celów społecznych, a także odnotowuje rosnące zainteresowanie gospodarką dzielenia się opartą na modelach przedsiębiorczości spółdzielczej;

12.

podkreśla, jak ważne jest zapobieganie wszelkim formom dyskryminacji, aby zapewnić skuteczny i równy dostęp do usług społecznościowych;

13.

uważa, że usługi oferowane w ramach gospodarki dzielenia się, które są publicznie reklamowane i oferowane z nastawieniem na zysk, podlegają dyrektywie Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do towarów i usług (13) oraz dostarczania towarów i usług, w związku z czym powinny być zgodne z zasadą równego traktowania kobiet i mężczyzn;

Ramy prawne UE – partnerzy społecznościowi, konsumenci i platformy współpracy

14.

zauważa, że choć niektóre sektory gospodarki dzielenia się są objęte regulacjami, w tym również na szczeblu lokalnym i krajowym, to jednak inne sektory mogą znajdować się w szarej strefie regulacyjnej, gdyż nie zawsze jest całkowicie jasne, które przepisy UE mają zastosowanie, a to z kolei prowadzi do istotnych różnic między państwami członkowskimi z powodu przepisów krajowych, regionalnych i lokalnych oraz orzecznictwa, a także skutkuje fragmentacją jednolitego rynku;

15.

z zadowoleniem przyjmuje plany Komisji dotyczące zajęcia się obecnym rozdrobnieniem, lecz ubolewa, że w swoim komunikacie nie wyjaśniła ona wystarczająco precyzyjnie możliwości stosowania obowiązującego prawodawstwa UE w odniesieniu do różnych modeli gospodarki dzielenia się; podkreśla potrzebę wzmocnienia środków podejmowanych przez państwa członkowskie z myślą o egzekwowaniu obowiązujących przepisów oraz wzywa Komisję do podjęcia działań w celu ustanowienia ram egzekwowania przepisów, które to ramy stanowiłyby wsparcie dla państw członkowskich w czynionych przez nie staraniach, zwłaszcza w odniesieniu do dyrektywy usługowej i dorobku prawnego w zakresie prawa konsumenckiego; wzywa Komisję do wykorzystania w tym celu wszelkich dostępnych narzędzi, łącznie z postępowaniem w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, ilekroć stwierdzone zostanie niewłaściwe lub niewystarczające wdrożenie przepisów;

16.

podkreśla, że zgodnie z traktatami i prawem wtórnym wymogi dostępu do rynku dla platform współpracy i usługodawców społecznościowych muszą być niezbędne, uzasadnione i proporcjonalne, a także proste i jasne; podkreśla, że w ramach tej oceny należy brać pod uwagę, czy usługi świadczą fachowcy czy osoby prywatne, dzięki czemu partnerzy zaangażowani w świadczenie usług społecznościowych będą podlegać lżejszym wymogom prawnym, a jednocześnie zapewnione zostaną wysokie standardy jakości i wysoki poziom ochrony konsumentów oraz uwzględnione różnice sektorowe;

17.

uznaje potrzebę rozwoju przedsiębiorstw o ugruntowanej pozycji, nowych operatorów oraz usług związanych z platformami cyfrowymi i gospodarką dzielenia się w warunkach sprzyjających zdrowej konkurencji i prowadzeniu działalności gospodarczej oraz w atmosferze przejrzystości w odniesieniu do zmian ustawodawczych; zgadza się, że dokonując oceny wymogów dostępu do rynku w kontekście dyrektywy usługowej, państwa członkowskie powinny uwzględniać specyficzne cechy przedsiębiorstw działających w ramach gospodarki dzielenia się;

18.

wzywa Komisję do współpracy z państwami członkowskimi w celu opracowania dalszych wytycznych dotyczących określenia skutecznych kryteriów rozróżniania między partnerami społecznościowymi a fachowcami, co ma kluczowe znaczenie dla sprawiedliwego rozwoju gospodarki dzielenia się; zwraca uwagę, że wytyczne te powinny gwarantować jasność i pewność prawa oraz uwzględniać m.in. różnice w przepisach obowiązujących w państwach członkowskich i ich rzeczywistość gospodarczą, na którą składają się takie elementy jak poziom dochodów, charakterystyczne cechy sektorów, sytuacja mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw oraz zarobkowy cel prowadzonej działalności; jest zdania, że dobrym rozwiązaniem byłoby ustanowienie zbioru ogólnych zasad i kryteriów na szczeblu UE oraz zbioru odpowiednich wartości progowych na szczeblu krajowym, a także wzywa Komisję do przeprowadzenia w tym celu odpowiedniej analizy;

19.

zwraca uwagę, że choć ustanowienie wartości progowych może prowadzić do odpowiedniego rozgraniczenia między partnerami społecznościowymi a przedsiębiorstwami, to jednocześnie może doprowadzić do nierówności między mikroprzedsiębiorstwami i małymi przedsiębiorstwami z jednej strony a partnerami społecznościowymi z drugiej strony; uważa, że należy zalecić równe warunki działania między porównywalnymi kategoriami usługodawców; apeluje o wyeliminowanie zbędnych obciążeń regulacyjnych i o zniesienie nieuzasadnionych wymogów dostępu do rynku dla wszystkich podmiotów gospodarczych, zwłaszcza dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, gdyż hamuje to również innowacje;

20.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą zapewnienia adekwatności prawa konsumenckiego oraz zapobiegania nadużywaniu gospodarki dzielenia się w celu obchodzenia przepisów; uważa, że konsumenci powinni cieszyć się wysokim poziomem skutecznej ochrony bez względu na to, czy usługodawcami są partnerzy społecznościowi czy profesjonaliści, a w szczególności podkreśla wagę ochrony konsumentów w przypadku transakcji zawieranych między partnerami społecznościowymi, choć przyznaje, że pewna forma ochrony możliwa jest na zasadzie samoregulacji;

21.

apeluje o podejmowanie działań gwarantujących pełne stosowanie przepisów w zakresie ochrony konsumentów i stałą zgodność z nimi w przypadku podmiotów okazjonalnie świadczących usługi w stopniu równym lub porównywalnym z profesjonalnymi usługodawcami;

22.

zauważa, że konsumenci powinni mieć dostęp do informacji o tym, czy na oceny innych użytkowników usługi nie wpływa usługodawca, na przykład w formie płatnej reklamy;

23.

zwraca uwagę na potrzebę większej jasności w kwestii zabezpieczeń dla konsumentów w przypadku sporów oraz apeluje, aby w ramach platform współpracy zadbać o skuteczne procedury dochodzenia roszczeń i rozstrzygania sporów, co ułatwi konsumentom korzystanie z przysługujących im praw;

24.

podkreśla, że modele biznesowe w ramach gospodarki dzielenia się opierają się w dużej mierze na reputacji oraz że przejrzystość ma tu zasadnicze znaczenie; uważa, że w wielu przypadkach modele biznesowe w ramach gospodarki dzielenia się wzmacniają pozycję konsumentów i umożliwiają im odgrywanie aktywnej roli dzięki wsparciu technologicznemu; podkreśla, że w gospodarce dzielenia się przepisy dotyczące ochrony konsumentów potrzebne są zwłaszcza tam, gdzie występują podmioty dominujące rynek, asymetria informacji lub brak wyboru czy konkurencji; podkreśla znaczenie zagwarantowania konsumentom odpowiednich informacji o systemie prawnym obowiązującym w przypadku każdej transakcji oraz o powiązanych prawach i obowiązkach prawnych;

25.

wzywa Komisję do dokładniejszego i jak najszybszego wyjaśnienia systemu odpowiedzialności w ramach platform współpracy, aby sprzyjać odpowiedzialnym formom postępowania oraz promować przejrzystość i pewność prawa, a tym samym zwiększać zaufanie użytkowników; w szczególności dostrzega brak pewności co do tego, czy usługa podstawowa jest świadczona w ramach danej platformy czy też platforma oferuje jedynie usługę społeczeństwa informacyjnego w rozumieniu dyrektywy o handlu elektronicznym; wobec tego wzywa Komisję do przedstawienia dodatkowych wytycznych dotyczących tych aspektów oraz do rozważenia, czy potrzebne są dalsze działania, aby poprawić skuteczność ram regulacyjnych; jednocześnie zachęca operatorów platform współpracy do dobrowolnego podejmowania w tym celu odpowiednich środków;

26.

wzywa Komisję do dalszej kontroli prawodawstwa UE w celu ograniczenia niepewności i zagwarantowania większej pewności prawa w odniesieniu do przepisów mających zastosowanie do modeli biznesowych opartych na współpracy, a ponadto wzywa ją do oceny, czy nowe lub zmienione zasady spełniają swoje zadanie, zwłaszcza w odniesieniu do aktywnych pośredników i udzielanych przez nich informacji, wymogów dotyczących przejrzystości, niewykonania zobowiązań i odpowiedzialności;

27.

uważa, że wszelkie nowe ramy regulacyjne powinny zwiększać zdolność platform w zakresie samoregulacji i stosowania mechanizmów wzajemnej oceny, gdyż obydwa te rozwiązania okazały się skuteczne i uwzględniają zadowolenie konsumentów z usług społecznościowych; jest przekonany, że same platformy współpracy mogą odgrywać aktywną rolę w tworzeniu takiego nowego otoczenia regulacyjnego poprzez korygowanie asymetrycznych informacji, zwłaszcza za pośrednictwem mechanizmów ochrony reputacji w otoczeniu cyfrowym, mających na celu budowanie zaufania użytkowników; jednocześnie zauważa, że zdolność platform współpracy do samoregulacji nie zastępuje potrzeby stosowania obowiązujących przepisów takich jak dyrektywa usługowa, dyrektywa o handlu elektronicznym, unijne prawo konsumenckie i ewentualnie inne odnośne przepisy;

28.

uważa wobec tego, że cyfrowe mechanizmy budowania zaufania stanowią istotny element gospodarki dzielenia się; z zadowoleniem przyjmuje wszelkie wysiłki i inicjatywy podejmowane przez operatorów platform współpracy w celu zapobiegania zakłóceniom, wzmacniania zaufania do mechanizmów sporządzania ratingów i ocen oraz w celu poprawiania ich przejrzystości, określania wiarygodnych kryteriów reputacji, wprowadzania gwarancji lub ubezpieczeń, weryfikowania tożsamości partnerów społecznościowych i konsumentów oraz opracowywania bezpiecznych i przejrzystych systemów płatności; uważa, że owe nowe możliwości technologiczne, takie jak dwustronne mechanizmy oceny, niezależna kontrola ratingów i dobrowolne przyjmowanie systemów certyfikacji, to dobre przykłady działań służących zapobieganiu nadużyciom, manipulacjom, oszustwom i fałszywym informacjom zwrotnym; zachęca operatorów platform współpracy do wzorowania się na najlepszych praktykach oraz do informowania o obowiązkach prawnych użytkowników takich platform;

29.

zwraca uwagę, że niezwykle ważne jest wyjaśnianie sposobów funkcjonowania systemów automatycznego podejmowania decyzji w oparciu o algorytmy, aby zagwarantować sprawiedliwość i przejrzystość tych algorytmów; zwraca się do Komisji o zbadanie tej kwestii również pod kątem unijnego prawa w zakresie konkurencji; wzywa Komisję do współpracy z państwami członkowskimi, sektorem prywatnym i odpowiednimi organami regulacyjnymi w celu ustalenia skutecznych kryteriów ustanawiania zasad odpowiedzialności za algorytmy dla platform współpracy funkcjonujących w oparciu o informacje;

30.

podkreśla potrzebę oceny wykorzystywania danych, jeżeli może ono mieć różne skutki w odniesieniu do różnych grup społecznych, aby zapobiegać dyskryminacji i weryfikować potencjalne szkody dla prywatności będące wynikiem korzystania z dużych zbiorów danych; przypomina, że UE opracowała już kompleksowe ramy ochrony danych w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych i wobec tego apeluje do operatorów platform współpracy o niezaniedbywanie kwestii ochrony danych oraz o udostępnianie usługodawcom i użytkownikom przejrzystych informacji o zgromadzonych danych osobowych i sposobie ich przetwarzania;

31.

zauważa, że wiele przepisów dorobku prawnego UE ma już zastosowanie do gospodarki dzielenia się; wzywa Komisję do oceny potrzeby dalszego rozwijania unijnych ram prawnych w celu zapobieżenia dalszej fragmentacji jednolitego rynku w zgodzie z zasadami lepszego stanowienia prawa i doświadczeniami państw członkowskich; uważa, że w miarę potrzeby ramy te należy zharmonizować oraz że powinny one być elastyczne i neutralne pod względem technologicznym, a także nie powinny ulegać dezaktualizacji oraz powinny stanowić połączenie ogólnych zasad i konkretnych przepisów w uzupełnieniu ewentualnie niezbędnych regulacji sektorowych;

32.

podkreśla znaczenie spójnego ustawodawstwa, aby zagwarantować sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego dla wszystkich podmiotów, a także wzywa Komisję do ochrony obecnych zasad i przepisów dotyczących praw pracowników i konsumentów, zanim wprowadzone zostanie nowe ustawodawstwo, które mogłoby doprowadzić do fragmentacji rynku wewnętrznego;

Konkurencja a przestrzeganie przepisów prawa podatkowego

33.

wyraża zadowolenie, że pojawienie się gospodarki dzielenia się doprowadziło do nasilenia konkurencji i zmusiło istniejące podmioty do skoncentrowania się na rzeczywistych potrzebach konsumentów; zachęca Komisję do wspierania równych warunków konkurencji między platformami współpracy w przypadku porównywalnych usług, a także między takimi platformami a przedsiębiorstwami tradycyjnymi; podkreśla znaczenie identyfikowania i usuwania przeszkód dla powstawania i dalszego rozwoju przedsiębiorstw opartych na współpracy, a zwłaszcza przedsiębiorstw typu start-up; w tym kontekście podkreśla potrzebę swobodnego przepływu danych, a także konieczność zagwarantowania możliwości przenoszenia danych oraz ich interoperacyjności, co ułatwia przenoszenie się z jednej platformy do innej i zapobiega uzależnieniu od jednego dostawcy, a ponadto zwraca uwagę, że są to kluczowe elementy otwartej i uczciwej konkurencji służące wzmacnianiu pozycji użytkowników platform współpracy, przy czym jednocześnie uwzględnia się uzasadnione interesy wszystkich podmiotów rynkowych oraz chroni informacje o użytkownikach i dane osobowe;

34.

wyraża zadowolenie z powodu lepszej identyfikowalności transakcji gospodarczych dzięki platformom online z myślą o zagwarantowaniu przestrzegania i egzekwowania przepisów prawa podatkowego, ale jest zaniepokojony dotychczasowymi trudnościami w niektórych sektorach; podkreśla, że gospodarka dzielenia się nigdy nie powinna być sposobem na unikanie zobowiązań podatkowych; ponadto podkreśla pilną potrzebę współpracy między właściwymi organami a platformami współpracy w dziedzinie przestrzegania przepisów prawa podatkowego i poboru podatków; zauważa, że niektóre państwa członkowskie zajęły się tymi kwestiami, a także odnotowuje udaną współpracę publiczno-prywatną w tym zakresie; apeluje do Komisji o ułatwienie wymiany sprawdzonych praktyk między państwami członkowskimi przy współudziale właściwych organów i zainteresowanych stron oraz o przedstawienie skutecznych i innowacyjnych rozwiązań służących poprawie przestrzegania i egzekwowania przepisów prawa podatkowego, również z myślą o wyeliminowaniu ryzyka transgranicznych oszustw podatkowych; w związku z tym zwraca się do operatorów platform współpracy o przyjęcie aktywnej postawy; zachęca państwa członkowskie do współpracy z myślą o sprecyzowaniu zestawu informacji, jakie różne podmioty gospodarcze działające w obrębie gospodarki dzielenia się muszą przekazywać organom podatkowym w ramach podatkowych obowiązków informacyjnych, zgodnie z przepisami krajowymi;

35.

zgadza się, że przedsiębiorstwa świadczące porównywalne usługi, czy to w ramach gospodarki tradycyjnej czy też gospodarki dzielenia się, powinny mieć funkcjonalnie podobne obowiązki podatkowe, a także uważa, iż podatki należy płacić tam, gdzie generowane są zyski i gdzie nie chodzi jedynie o wypracowanie udziału w kosztach, przy czym należy przestrzegać zasady pomocniczości oraz krajowych i lokalnych przepisów podatkowych;

Wpływ na rynek pracy i prawa pracownicze

36.

podkreśla, że rewolucja cyfrowa ma przemożny wpływ na rynek pracy oraz że nowe tendencje w gospodarce dzielenia się są częścią aktualnego trendu dającego się zaobserwować w kontekście cyfryzacji społeczeństwa;

37.

jednocześnie zauważa, że gospodarka dzielenia się otwiera nowe możliwości oraz wprowadza nowe i elastyczne sposoby znajdowania zatrudnienia dla wszystkich użytkowników, zwłaszcza dla osób samozatrudnionych, bezrobotnych i oddalonych obecnie od rynku pracy, a także osób, które bez tych możliwości nie byłyby w stanie odnaleźć się na rynku pracy, a przez to może ona służyć jako klucz do integracji na rynku pracy, szczególnie w przypadku ludzi młodych i grup zmarginalizowanych; zwraca jednak uwagę, że w pewnych okolicznościach zmiany te mogą również prowadzić do sytuacji niegwarantujących pewności zatrudnienia; wyraźnie wskazuje na niezbędną elastyczność rynku pracy z jednej strony oraz na konieczność ekonomicznego i społecznego zabezpieczenia pracowników z drugiej strony w zgodzie ze zwyczajami i tradycjami państw członkowskich;

38.

wzywa Komisję do zbadania, w jakim stopniu przepisy obowiązujące na szczeblu Unii mają zastosowanie do cyfrowego rynku pracy, oraz do zapewnienia ich odpowiedniego wdrożenia i egzekwowania; apeluje do państw członkowskich, aby we współpracy z partnerami społecznymi i innymi właściwymi podmiotami dokonały oceny – w sposób proaktywny oparty na logice przewidywania – konieczności modernizacji obowiązujących przepisów, łącznie z systemami zabezpieczenia społecznego, tak aby być na bieżąco ze zmianami technologicznymi, a jednocześnie zapewnić ochronę pracowników; apeluje do Komisji i państw członkowskich o skoordynowanie systemów zabezpieczenia społecznego w celu zapewnienia możliwości przenoszenia świadczeń i sumowania okresów zgodnie z przepisami unijnymi i krajowymi; zachęca partnerów społecznych do aktualizowania układów zbiorowych w stosownych przypadkach, aby zachować obowiązujące standardy ochrony w cyfrowym świecie pracy;

39.

zwraca uwagę na kluczowe znaczenie ochrony praw pracowniczych w sektorze usług społecznościowych, przede wszystkim prawa pracowników do organizowania się, negocjowania układów zbiorowych i podejmowania działań zbiorowych w zgodzie z przepisami i praktykami krajowymi; przypomina, że w oparciu o zasadę pierwszeństwa faktów wszystkich pracowników w gospodarce dzielenia się można podzielić na pracowników zatrudnionych lub samozatrudnionych i należy ich odpowiednio sklasyfikować; wzywa państwa członkowskie i Komisję do zadbania – w zakresie przysługujących im odpowiednio kompetencji – o uczciwe warunki pracy oraz odpowiednią ochronę prawną i socjalną dla wszystkich pracowników w gospodarce dzielenia się bez względu na ich status;

40.

wzywa Komisję do opublikowania wytycznych w zakresie zastosowania prawa Unii do poszczególnych rodzajów modeli biznesowych wykorzystujących platformy, aby wyeliminować w stosownych przypadkach luki regulacyjne w obszarze zatrudnienia i zabezpieczenia społecznego; uważa, że duży potencjał gospodarki platform w zakresie przejrzystości umożliwia skuteczną identyfikowalność, co jest zgodne z celem dotyczącym egzekwowania obowiązujących przepisów; apeluje do państw członkowskich o prowadzenie wystarczających inspekcji pracy w odniesieniu do platform internetowych i o nakładanie kar w przypadku naruszenia przepisów, zwłaszcza w związku z warunkami pracy i zatrudnienia, a także specjalnymi wymogami dotyczącymi kwalifikacji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwrócenia szczególnej uwagi na pracę nierejestrowaną i fikcyjne samozatrudnienie w tym sektorze oraz do umieszczenia gospodarki platform w programie europejskiej platformy zwalczania pracy nierejestrowanej; zwraca się do państw członkowskich o uruchomienie wystarczających środków na przeprowadzanie inspekcji;

41.

podkreśla, jak ważne jest zadbanie o prawa podstawowe oraz odpowiednią ochronę socjalną coraz większej liczby pracowników samozatrudnionych, którzy odgrywają kluczową rolę w gospodarce dzielenia się, w tym o prawo do negocjowania układów zbiorowych i podejmowania działań zbiorowych, również w odniesieniu do kwestii wynagrodzenia;

42.

zachęca państwa członkowskie do uznania, że gospodarka dzielenia się przyniesie również zakłócenia, a zatem wzywa do przygotowania środków amortyzujących dla niektórych sektorów oraz do wspierania szkoleń i zwolnień monitorowanych;

43.

podkreśla, jak ważne jest, aby pracownicy platform współpracy mogli czerpać korzyści z możliwości przenoszenia ratingów i ocen, które decydują o ich wartości na rynku cyfrowym, a także wskazuje na znaczenie łatwego przekazywania i gromadzenia ratingów i ocen w ramach różnych platform przy jednoczesnym poszanowaniu zasad dotyczących ochrony danych i prywatności wszystkich zaangażowanych stron; zwraca uwagę na możliwość stosowania nieuczciwych i arbitralnych praktyk w odniesieniu do ocen internetowych, co może mieć wpływ na warunki pracy i wynagrodzenie pracowników platform współpracy oraz ich zdolność do otrzymania zatrudnienia; uważa, że mechanizmy sporządzania ratingów i ocen należy opracowywać w sposób gwarantujący przejrzystość oraz że pracowników należy informować o ogólnych kryteriach stosowanych podczas opracowywania takich mechanizmów i przeprowadzać z nimi konsultacje w tej sprawie na odpowiednim szczeblu i zgodnie z prawem państw członkowskich;

44.

podkreśla znaczenie aktualnych umiejętności w zmieniającym się krajobrazie zatrudnienia, a także znaczenie, jakie ma zapewnienie wszystkim pracownikom możliwości posiadania odpowiednich umiejętności wymaganych w gospodarce cyfrowej i społeczeństwie cyfrowym; zachęca Komisję, państwa członkowskie i podmioty działające w ramach gospodarki dzielenia się do udostępniania szkoleń w ramach uczenia się przez całe życie i rozwoju umiejętności cyfrowych; uważa, że potrzebne są publiczne i prywatne inwestycje oraz możliwości finansowania z myślą o uczeniu i szkoleniu się przez całe życie, w szczególności dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw;

45.

podkreśla, jak ważne są telepraca i inteligentna organizacja pracy w gospodarce dzielenia się, i w związku z tym wskazuje na konieczność traktowania takiego modelu pracy na równi z modelem tradycyjnym;

46.

wzywa Komisję do zbadania, w jakim stopniu dyrektywa w sprawie pracy tymczasowej (2008/104/WE (14)) ma zastosowanie do konkretnych platform internetowych; uważa, że struktura wielu pośredniczących platform internetowych przypomina agencje pracy tymczasowej (trójstronny stosunek umowny między pracownikiem tymczasowym a pracownikiem platformy, między agencją pracy tymczasowej a platformą internetową oraz między przedsiębiorstwem użytkownika a klientem);

47.

wzywa krajowe publiczne służby zatrudnienia i sieć EURES do lepszego przekazywania informacji na temat możliwości oferowanych przez gospodarkę dzielenia się;

48.

wzywa Komisję, państwa członkowskie i partnerów społecznych do udostępniania pracownikom platform odpowiednich informacji dotyczących warunków pracy i zatrudnienia oraz praw pracowniczych, a także ich stosunku pracy zarówno w odniesieniu do platform, jak i użytkowników; uważa, że platformy powinny odgrywać aktywną rolę w udostępnianiu użytkownikom i pracownikom informacji na temat obowiązujących przepisów z myślą o przestrzeganiu wymogów prawnych;

49.

zwraca uwagę na brak danych dotyczących zmian w sferze zatrudnienia, spowodowanych przez gospodarkę dzielenia się; wzywa państwa członkowskie i Komisję do gromadzenia – również we współpracy z partnerami społecznymi – wiarygodniejszych i obszerniejszych danych na ten temat oraz zachęca państwa członkowskie do zlecenia już istniejącym właściwym organom krajowym zadania polegającego na monitorowaniu i ocenianiu trendów pojawiających się na społecznościowym rynku pracy; podkreśla w tym kontekście znaczenie wymiany informacji i najlepszych praktyk między państwami członkowskimi; podkreśla znaczenie monitorowania rynku pracy i warunków pracy w gospodarce dzielenia się, aby zwalczać bezprawne praktyki;

Lokalny wymiar gospodarki dzielenia się

50.

zauważa, że coraz więcej lokalnych organów i samorządów uczestniczy już aktywnie w regulowaniu i promowaniu gospodarki dzielenia się, koncentrując się przy tym na praktykach społecznościowych zarówno jako przedmiocie ich strategii politycznych, jak i na podstawowej zasadzie nowych form zarządzania opartego na współpracy oraz demokracji uczestniczącej;

51.

uważa, że organy krajowe, regionalne i lokalne mają dostatecznie duże pole manewru w kwestii przyjmowania środków dostosowanych do sytuacji, aby reakcją na jasno określone cele zgodne z interesem publicznym były proporcjonalne środki w pełni zgodne z prawodawstwem UE; w związku z tym wzywa Komisję do wspierania państw członkowskich w kształtowaniu polityki i przyjmowaniu przepisów spójnych z prawem UE;

52.

zauważa, że pionierami są miasta, ponieważ warunki miejskie, takie jak gęstość zaludnienia i fizyczna bliskość, sprzyjają upowszechnianiu się praktyk społecznościowych, które obejmują swoim zasięgiem nie tylko inteligentne miasta, ale również miasta dzielenia się, a także ułatwiają przechodzenie na infrastrukturę bardziej przyjazną dla obywateli; wyraża również przekonanie, że gospodarka dzielenia się może być prawdziwą szansą dla wewnętrznych obszarów peryferyjnych, obszarów wiejskich i obszarów znajdujących się w niekorzystnym położeniu, a także może prowadzić do powstawania nowych i integracyjnych form rozwoju, wywierać pozytywny wpływ społeczno-gospodarczy oraz pomagać społecznościom zmarginalizowanym dzięki pośrednim korzyściom dla branży turystycznej;

Promowanie gospodarki dzielenia się

53.

odnotowuje znaczenie odpowiednich kompetencji, umiejętności i szkoleń, aby jak największej liczbie osób umożliwić odgrywanie aktywnej roli w gospodarce dzielenia się oraz wykorzystanie własnego potencjału;

54.

podkreśla, że technologie informacyjne i komunikacyjne umożliwiają szybkie i skuteczne rozwijanie innowacyjnych pomysłów w ramach gospodarki dzielenia się, a jednocześnie łączą uczestników i wzmacniają ich pozycję, zarówno użytkowników, jak i usługodawców, ułatwiając im dostęp do rynku i udział w nim, a także ułatwiając dostęp do obszarów oddalonych i wiejskich;

55.

wzywa Komisję do aktywniejszego zachęcania do współpracy publiczno-prywatnej, w szczególności w odniesieniu do systemów identyfikacji elektronicznej, aby podnosić zaufanie konsumentów i usługodawców do transakcji online w oparciu o unijne ramy wzajemnego uznawania systemów identyfikacji elektronicznej, a także do zajęcia się innymi istniejącymi barierami dla rozwoju gospodarki dzielenia się, takimi jak przeszkody w udostępnianiu transgranicznych systemów ubezpieczeń;

56.

zwraca uwagę, że wprowadzenie sieci 5G zasadniczo zmieni logikę naszych gospodarek, sprawiając, iż usługi staną się bardziej zróżnicowane i łatwiej dostępne; podkreśla zatem, jak ważne jest utworzenie konkurencyjnego rynku dla innowacyjnych przedsiębiorstw, których powodzenie będzie ostatecznie decydujące dla siły naszych gospodarek;

57.

zwraca uwagę, że gospodarka dzielenia się ma coraz większe znaczenie w sektorze energetycznym, gdyż umożliwia konsumentom, producentom, osobom fizycznym i społecznościom skuteczne angażowanie się w szereg zdecentralizowanych etapów cyklu energii ze źródeł odnawialnych, włącznie z produkcją i konsumpcją własną, magazynowaniem i dystrybucją zgodnie z celami Unii w zakresie klimatu i energii;

58.

zaznacza, że gospodarka dzielenia się rozkwita szczególnie w społecznościach o silnie zakorzenionych modelach dzielenia się wiedzą i edukacją i tym samym jest tam czynnikiem katalizującym i umacniającym kulturę otwartych innowacji; podkreśla znaczenie spójnych strategii politycznych oraz instalowania sieci szerokopasmowych i ultraszerokopasmowych jako warunku wstępnego umożliwiającego pełne wykorzystanie potencjału gospodarki dzielenia się oraz czerpanie korzyści z modelu opartego na dzieleniu się; w związku z tym przypomina o konieczności umożliwienia wszystkim obywatelom UE dostępu do odpowiednich sieci, w szczególności na obszarach słabiej zaludnionych, odległych lub wiejskich, gdzie wystarczająca łączność nie jest jeszcze dostępna;

59.

podkreśla, że gospodarka dzielenia się potrzebuje wsparcia, aby móc się rozwijać i ekspandować, oraz że powinna pozostać otwarta na badania naukowe, innowacje i nowe technologie w celu przyciągnięcia inwestycji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zadbania o to, aby przepisy i strategie polityczne UE nie ulegały dezaktualizacji, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii otwarcia niewyłącznych przestrzeni o charakterze doświadczalnym, sprzyjających łączności cyfrowej i kulturze informatycznej, jak i kwestii wspierania europejskich przedsiębiorców i przedsiębiorstw typu start-up, a także czwartej rewolucji przemysłowej, ośrodków, klastrów i inkubatorów innowacyjności przy jednoczesnej dbałości o efekty synergii wynikającej z ich współistnienia z tradycyjnymi modelami prowadzenia działalności gospodarczej;

60.

podkreśla złożony charakter sektora transportu w obrębie gospodarki dzielenia się i poza nią; zauważa, że sektor ten podlega ścisłej regulacji; zwraca uwagę na znaczny potencjał gospodarki dzielenia się w zakresie podnoszenia wydajności systemu transportowego oraz poprawy jego zrównoważonego charakteru (w tym również poprzez płynne nabywanie biletów w celu skorzystania z różnych środków transportu podczas jednej podróży przez użytkowników korzystających z aplikacji związanych z gospodarką dzielenia się) i bezpieczeństwa, a także uczynienia obszarów odległych bardziej dostępnymi i ograniczenia niepożądanych efektów zewnętrznych będących wynikiem zatorów komunikacyjnych;

61.

apeluje do właściwych władz o promowanie korzystnego współistnienia wspólnych usług transportowych z systemem transportu konwencjonalnego; zachęca Komisję do uwzględnienia gospodarki dzielenia się w pracy nad nowymi technologiami w transporcie (pojazdy zintegrowane z siecią, pojazdy autonomiczne, zintegrowana sprzedaż biletów elektronicznych i inteligentne systemy transportowe) ze względu na silne interakcje między nimi i wynikające z nich naturalne efekty synergii;

62.

podkreśla potrzebę zagwarantowania pewności prawa dla platform i ich użytkowników, aby umożliwić rozwój gospodarki dzielenia się w sektorze transportu w UE; zauważa, że w sektorze mobilności istotne jest wyraźne rozróżnienie między (i) wspólnym korzystaniem z samochodu i dzieleniem się kosztami w kontekście konkretnej podróży zaplanowanej przez kierowcę w jego własnym celu oraz (ii) regulowanymi usługami przewozu osób;

63.

przypomina, że według szacunków Komisji świadczenie usług zakwaterowania przez osoby prywatne dla innych osób prywatnych to największy sektor gospodarki dzielenia się pod względem wymiany handlowej, natomiast świadczenie usług transportu na tej samej zasadzie to największy sektor pod względem przychodów z platform;

64.

podkreśla, że w branży turystycznej udostępnianie domów to znakomite wykorzystanie zasobów i niewykorzystanej przestrzeni, w szczególności na obszarach, które zazwyczaj nie czerpią korzyści z turystyki;

65.

potępia w związku z tym przepisy narzucane przez niektóre organy publiczne w celu ograniczenia świadczenia usług zakwaterowania dla turystów w ramach gospodarki dzielenia się;

66.

zwraca uwagę, że europejskie platformy współpracy mają trudności z uzyskaniem dostępu do kapitału wysokiego ryzyka i z realizacją strategii rozwoju działalności oraz że mały rozmiar i fragmentacja rynków krajowych, jak i dotkliwy brak inwestycji transgranicznych dodatkowo pogłębiają te problemy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do pełnego wykorzystania istniejących instrumentów finansowych w celu inwestowania w modele biznesowe oparte na współpracy oraz do wspierania inicjatyw służących ułatwianiu dostępu do finansowania, zwłaszcza przedsiębiorstwom typu start-up oraz małym i średnim przedsiębiorstwom;

67.

podkreśla, że systemy finansowania oparte na współpracy, np. finansowanie społecznościowe, stanowią ważne uzupełnienie tradycyjnych kanałów finansowania w ramach efektywnego ekosystemu finansowego;

68.

zauważa, że usługi świadczone przez MŚP w sektorze gospodarki dzielenia się nie zawsze są w wystarczającym stopniu dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych i seniorów; apeluje o narzędzia i programy mające na celu wspieranie tych podmiotów w uwzględnianiu potrzeb osób niepełnosprawnych;

69.

wzywa Komisję do ułatwiania i promowania dostępu do odpowiednich linii finansowania dla europejskich przedsiębiorców działających w sektorze gospodarki dzielenia się, również w ramach programu UE w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020”;

70.

zauważa szybki rozwój i dynamiczne rozpowszechnianie się innowacyjnych technologii i narzędzi cyfrowych, takich jak łańcuch bloków i technologie zdecentralizowanej księgi rachunkowej, również w sektorze finansowym; podkreśla, że wykorzystywanie tych zdecentralizowanych technologii może umożliwiać skuteczne transakcje i połączenia społecznościowe w gospodarce dzielenia się, prowadząc do powstawania niezależnych rynków lub sieci i zastąpienia w przyszłości roli pośredników, jaką przypisuje się dziś platformom współpracy;

o o

71.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0009.

(2) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0237.

(3) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0455.

(4) http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-11834-2016-INIT/en/pdf

(5) Dz.U. L 376 z 27.12.2006, s. 36.

(6) Dz.U. L 178 z 17.7.2000, s. 1.

(7) Dz.U. L 149 z 11.6.2005, s. 22.

(8) Dz.U. L 337 z 18.12.2009, s. 11.

(9) Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1.

(10) ECON-VI/016.

(11) Dz.U. C 75 z 10.03.2017, s. 33.

(12) Badanie Eurobarometr Flash 438 (marzec 2016 r.) dotyczące wykorzystywania platform współpracy.

(13) Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37.

(14) Dz.U. L 327 z 5.12.2008, s. 9.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/135

P8_TA(2017)0272

Platformy internetowe i jednolity rynek cyfrowy

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie platform internetowych i jednolitego rynku cyfrowego (2016/2276(INI))

(2018/C 331/19)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 maja 2016 r. pt. „Platformy internetowe i jednolity rynek cyfrowy. Szanse i wyzwania dla Europy” (COM(2016)0288) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0172),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 czerwca 2016 r. pt. „Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się” (COM(2016)0356) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0184),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. pt. „Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016–2020. Przyspieszenie transformacji cyfrowej w administracji” (COM(2016)0179) oraz towarzyszące mu dokumenty robocze służb Komisji (SWD(2016)0108 i SWD(2016)0109),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. pt. „Cyfryzacja europejskiego przemysłu. Pełne wykorzystanie możliwości jednolitego rynku cyfrowego” (COM(2016)0180) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji SWD(2016)0110),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 maja 2015 r. pt. „Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy” (COM(2015)0192) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2015)0100),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. pt. „Europejska inicjatywa dotycząca przetwarzania w chmurze – budowanie w Europie konkurencyjnej gospodarki opartej na danych i wiedzy” (COM(2016)0178) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0106),

—	uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 stycznia 2017 r. pt. „Budowa europejskiej gospodarki opartej na danych” (COM(2017)0009) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2017)0002),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie europejskiej inicjatywy dotyczącej przetwarzania w chmurze (1),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2016 r. zatytułowaną „W kierunku aktu o jednolitym rynku cyfrowym” (2),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych (3),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2120 z dnia 25 listopada 2015 r. ustanawiające środki dotyczące dostępu do otwartego internetu oraz zmieniające dyrektywę 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, a także rozporządzenie (UE) nr 531/2012 w sprawie roamingu w publicznych sieciach łączności ruchomej wewnątrz Unii (4),

—	uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 531/2012 w odniesieniu do przepisów w zakresie hurtowych rynków usług roamingu (COM(2016)0399),

—	uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej (COM(2016)0590),

—	uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym (COM(2016)0593),

—	uwzględniając dyrektywę 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywę o handlu elektronicznym) (5),

—

—	uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii (7) (dyrektywę w sprawie bezpieczeństwa sieci i informacji),

—

uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych ze względu na zmianę sytuacji na rynku (COM(2016)0287) (dyrektywa w sprawie audiowizualnych usług medialnych),

—	uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów (COM(2016)0283),

—	uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych (COM(2015)0634),

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 25 maja 2016 r. zatytułowany „Wytyczne do wdrażania/stosowania dyrektywy 2005/29/WE w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych” (SWD(2016)0163),

—	uwzględniając przewodnik dla sektora technologii informacyjno-komunikacyjnych w sprawie realizacji Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, opublikowany przez Komisję w czerwcu 2013 r.,

—	uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 15 września 2016 r. pt. „Wstępne sprawozdanie na temat badania w sektorze handlu elektronicznego” (SWD(2016)0312),

—	uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Platformy internetowe i jednolity rynek cyfrowy. Szanse i wyzwania dla Europy” (8),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając wspólne posiedzenia Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów zgodnie z art. 55 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, jak również opinię Komisji Prawnej (A8-0204/2017),

A.	mając na uwadze, że racją bytu jednolitego rynku cyfrowego jest uniknięcie niespójności między przepisami krajowymi i zniesienie barier technicznych, prawnych i podatkowych, aby umożliwić przedsiębiorstwom, obywatelom i konsumentom pełne korzystanie z narzędzi i usług cyfrowych;

B.	mając na uwadze, że cyfryzacja i nowe technologie nieustannie zmieniają formy komunikacji, dostęp do informacji i zachowania obywateli, konsumentów i przedsiębiorców, a także mając na uwadze, że czwarta rewolucja przemysłowa doprowadzi do cyfryzacji wszystkich aspektów gospodarki i społeczeństwa;

mając na uwadze, że zmieniający się sposób korzystania z internetu i urządzeń mobilnych stwarza nowe możliwości biznesowe dla przedsiębiorstw, niezależnie od ich wielkości, oraz generuje nowe i alternatywne modele biznesowe, wykorzystując nowe technologie i dostęp do globalnego rynku, ale również stwarza nowe wyzwania;

mając na uwadze, że dynamiczny rozwój platform internetowych i zmieniający się sposób korzystania z nich w ramach szerokiego zakresu działalności, w tym działalności handlowej oraz udostępniania towarów i usług, skutkowały zmianą metod interakcji między użytkownikami i przedsiębiorstwami a dostawcami treści, handlowcami i innymi osobami, które oferują towary i usługi;

mając na uwadze, że dyrektywa o handlu elektronicznym zwalnia pośredników z odpowiedzialności za treść tylko wówczas, gdy nie mają wiedzy ani kontroli w odniesieniu do przesyłanych lub udostępnianych treści, ale kiedy pośrednicy posiadają rzeczywistą wiedzę o naruszeniu lub nielegalnej działalności lub informacji, dyrektywa wymaga szybkiego działania w celu usunięcia lub zablokowania dostępu do nielegalnych informacji lub działalności po uzyskaniu takiej wiedzy;

F.	mając na uwadze, że wiele platform internetowych i usług społeczeństwa informacyjnego oferuje łatwiejszy dostęp do towarów, usług i treści cyfrowych oraz rozszerza swoją działalność w odniesieniu do konsumentów i innych podmiotów;

G.	mając na uwadze, że Komisja przeprowadza szereg ocen przepisów w zakresie ochrony konsumentów oraz praktyk B2B stosowanych przez platformy internetowe w stosunkach z ich użytkownikami biznesowymi;

H.	mając na uwadze, że kreatywność i innowacyjność są czynnikami pobudzającymi gospodarkę cyfrową, a zatem niezbędne jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony praw własności intelektualnej;

Ogólne wprowadzenie

z zadowoleniem przyjmuje komunikat pt. „Platformy internetowe i jednolity rynek cyfrowy. Szanse i wyzwania dla Europy”;

z zadowoleniem przyjmuje różne inicjatywy już proponowane w ramach Strategii jednolitego rynku cyfrowego dla Europy; podkreśla znaczenie koordynacji i spójności między tymi inicjatywami; uważa, że osiągnięcie jednolitego rynku cyfrowego ma zasadnicze znaczenie dla wspierania konkurencyjności UE, tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i miejsc pracy wymagających wysokich kwalifikacji oraz dla wspierania rozwoju gospodarki cyfrowej w Europie;

zauważa, że platformy cyfrowe przynoszą korzyści dla obecnej gospodarki cyfrowej i społeczeństwa, oferując większy wybór konsumentom oraz tworząc i kształtując nowe rynki; wskazuje jednak, że platformy internetowe wiążą się z nowymi wyzwaniami politycznymi i regulacyjnymi;

przypomina, że wiele aspektów polityki UE ma zastosowanie do platform internetowych, lecz zauważa, że w pewnych przypadkach przepisy nie są odpowiednio egzekwowane lub są różnie interpretowane przez poszczególne państwa członkowskie; podkreśla znaczenie właściwego wdrożenia i egzekwowania prawa UE, zanim rozważy się, czy istnieje potrzeba uzupełnienia obecnych ram prawnych w celu zaradzenia tej sytuacji;

z zadowoleniem przyjmuje trwające prace podejmowane w celu zaktualizowania i uzupełnienia istniejących ram prawnych, tak aby odpowiadały one wymogom ery cyfrowej; uważa, że skuteczne i atrakcyjne otoczenie regulacyjne ma kluczowe znaczenie dla rozwoju przedsiębiorstw internetowych i cyfrowych w Europie;

Definicja platform

uznaje, że bardzo trudno będzie osiągnąć jednolitą, odpowiednią pod względem prawnym i ukierunkowaną na przyszłość definicję platform internetowych na szczeblu UE, ze względu na takie czynniki, jak duża różnorodność typów istniejących platform online i obszarów ich działalności, a także szybko zmieniające się środowisko świata cyfrowego; wyraża przekonanie, że w każdym przypadku unijna definicja ani uniwersalne podejście nie pomoże UE w osiągnięciu sukcesu w ramach gospodarki platform;

jednocześnie dostrzega, jak ważne jest unikanie rozdrobnienia unijnego rynku wewnętrznego, które może pojawić się wyniku przez mnożenie przepisów i definicji regionalnych lub krajowych, i jak ważna jest potrzeba zapewnienia pewności i równych szans zarówno przedsiębiorcom, jak i konsumentom;

w związku z tym uważa, że należy odróżnić platformy internetowe i zdefiniować je w odpowiednich przepisach sektorowych na szczeblu UE stosownie do ich specyfiki, klasyfikacji i zasad oraz w następstwie podejścia problemowego;

z zadowoleniem przyjmuje trwające prace Komisji dotyczące platform internetowych, w tym konsultacje z zainteresowanymi stronami oraz przeprowadzanie ocen skutków; uważa, że tego rodzaju podejście oparte na dowodach ma kluczowe znaczenie dla tworzenia wszechstronnej wiedzy w tej dziedzinie; wzywa Komisję do zaproponowania, w razie potrzeby, środków o charakterze regulacyjnym lub innym w oparciu o pogłębione analizy;

10.

zauważa, że platformy między przedsiębiorstwami a konsumentami i między konsumentami obsługują bardzo zróżnicowaną działalność, taką jak handel elektroniczny, media, wyszukiwarki internetowe, komunikacja, systemy płatnicze, świadczenie pracy, systemy operacyjne, transport, reklama, rozpowszechnianie treści kulturowych, gospodarka dzielenia się i sieci społecznościowe; zauważa następnie, że chociaż pewne wspólne cechy pozwalają na identyfikację tych podmiotów, to platformy internetowe mogą przybierać wiele form i do ich określenia można zastosować wiele różnych podejść;

11.

zauważa, platformy między przedsiębiorstwami a konsumentami i między konsumentami charakteryzują się w większym lub mniejszym stopniu pewnymi wspólnymi cechami, takie jak na przykład, lecz nie wyłącznie: działanie na wielostronnych rynkach; umożliwianie stronom należącym do dwóch lub więcej odrębnych grup użytkowników nawiązywanie bezpośredniego kontaktu drogą elektroniczną; łączenie różnych rodzajów użytkowników; oferowanie usług internetowych dostosowanych do preferencji użytkownika i opartych na danych dostarczonych przez użytkowników; klasyfikację lub odniesienia do treści, np. za pomocą algorytmów, towarów lub usług oferowanych lub udostępnianych w internecie przez strony trzecie; łączenie kilku stron z myślą o sprzedaży towarów, świadczeniu usług, wymianie treści, informacji, towarów lub usług lub wspólnym korzystaniu z nich;

12.

zwraca uwagę na zasadnicze znaczenie wyjaśnienia metod podejmowania decyzji bazujących na algorytmach oraz promowania przejrzystości korzystania z tych algorytmów; zwraca się zatem do Komisji i państw członkowskich o zbadanie potencjalnych błędów i stronniczości w korzystaniu z algorytmów, tak aby zapobiec wszelkiego rodzaju dyskryminacji i nieuczciwym praktykom bądź naruszaniu prywatności;

13.

uważa jednak, że należy dokonać wyraźnego rozróżnienia między platformami B2C i B2B w świetle powstawania platform internetowych B2B, które są kluczowe dla rozwoju internetu przemysłowego, takich jak usługi w chmurze lub platformy wymiany danych umożliwiające komunikację między produktami w ramach internetu rzeczy; wzywa Komisję do zajęcia się kwestią przeszkód na jednolitym rynku, które utrudniają wzrost gospodarczy tych platform;

Ułatwianie trwałego wzrostu europejskich platform internetowych

14.

zauważa, że platformy internetowe wykorzystują internet jako środek do interakcji oraz odgrywają rolę pośrednika łączącego strony, zapewniając tym samym korzyści dla użytkowników, konsumentów i przedsiębiorstw poprzez ułatwianie dostępu do globalnego rynku; zauważa, że platformy internetowe mogą przyczyniać się do dostosowywania podaży i popytu na towary i usługi, opierając się na nastrojach społeczności, współdzielonym dostępie, reputacji i zaufaniu;

15.

zauważa, że platformy internetowe i aplikacje, w dużym stopniu opracowane przez europejskich programistów, korzystają z ogromnej i wciąż rosnącej liczby połączonych urządzeń mobilnych, komputerów stacjonarnych i laptopów oraz innych urządzeń informatycznych i w coraz większym stopniu są dostępne na tych urządzeniach;

16.

podkreśla, że priorytetem musi być zapewnienie dostatecznych inwestycji w rozwój sieci szerokopasmowych o dużej przepustowości oraz w inną infrastrukturę cyfrową, aby osiągnąć cele społeczeństwa gigabitowego w zakresie łączności, ponieważ takie wdrażanie ma kluczowe znaczenie dla umożliwienia obywatelom i przedsiębiorstwom czerpania korzyści z rozwoju technologii 5G oraz, ogólnie, aby zapewniania połączenia między państwami członkowskimi;

17.

podkreśla, że coraz powszechniejsze użytkowanie inteligentnych urządzeń, w tym smartfonów i tabletów zapewnia i ułatwia coraz większy dostęp do nowych usług, w tym platform internetowych, a zatem zwiększa rolę odgrywaną przez platformy w gospodarce i społeczeństwie, zwłaszcza wśród osób młodych, ale także w coraz większym stopniu we wszystkich grupach wiekowych; zauważa, że cyfryzacja nadal będzie wzrastać wraz z szybkim tempem rozwoju internetu rzeczy, który ma połączyć 25 mld obiektów do roku 2020;

18.

uważa, że dostęp do platform internetowych dzięki technologii wysokiej jakości jest ważne dla wszystkich obywateli i przedsiębiorstw, a nie tylko tych, którzy są już aktywni w internecie; podkreśla znaczenie zapobiegania powstawaniu luk, które mogą wynikać z braku umiejętności cyfrowych lub nierównego dostępu do technologii; podkreśla, że wymagane jest zaangażowane podejście do rozwoju umiejętności cyfrowych na szczeblu krajowym i europejskim;

19.

zwraca uwagę na szybko rozwijające się rynki platform internetowych, które oferują nowy rynek zbytu dla produktów i usług; uznaje globalny i transgraniczny charakter tych rynków; wskazuje, że globalne rynki platform internetowych oferują konsumentom szeroki wybór i skuteczną konkurencję cenową; zauważa, że świadczenie usług roamingu po cenach krajowych wspiera wymiar transgraniczny platform internetowych poprzez korzystanie z usług online po bardziej przystępnych cenach;

20.

zauważa rosnącą rolę platform internetowych w wymianie i zapewnianiu dostępu do wiadomości i innych informacji cennych dla obywateli oraz dla funkcjonowania demokracji; uważa, że platformy internetowe mogą również działać jako narzędzia e-rządzenia;

21.

wzywa Komisję do dalszego promowania wzrostu europejskich platform internetowych oraz zwiększenia ich zdolności do wzrostu i konkurowania na globalnej arenie; wzywa Komisję do utrzymania przyjaznej dla innowacji polityki wobec platform internetowych w celu ułatwienia wchodzenia nowych podmiotów na rynek; ubolewa nad małym udziałem UE w kapitalizacji rynkowej platform internetowych; podkreśla znaczenie usuwania przeszkód, które utrudniają bezproblemowe transgraniczne działanie platform internetowych oraz zakłócają funkcjonowanie europejskiego jednolitego rynku cyfrowego; podkreśla znaczenie niedyskryminacji oraz konieczność ułatwienia przełączania między platformami oferującymi kompatybilne usługi;

22.

podkreśla, że niezbędne elementy obejmują otwarte środowisko, jednolite zasady, dostępność wystarczającej łączności, interoperacyjność istniejących aplikacji i dostępność otwartych standardów;

23.

dostrzega znaczne korzyści, które platformy internetowe oferują MŚP oraz przedsiębiorstwom typu start-up; zauważa, że platformy internetowe są często najłatwiejszym i najodpowiedniejszym pierwszym krokiem dla małych firm, które chcą rozpocząć działalność online i korzystać z kanałów dystrybucji internetowej; zauważa, że platformy internetowe pozwalają MŚP i przedsiębiorstwom typu start-up uzyskać dostęp do rynków globalnych bez konieczności nadmiernych inwestycji w budowę kosztownej infrastruktury cyfrowej; podkreśla znaczenie przejrzystości i sprawiedliwego dostępu do platform, a także przypomina, że coraz wyraźniejsza dominacja niektórych platform internetowych nie powinna ograniczać swobody przedsiębiorczości;

24.

wzywa Komisję do nadania priorytetu działaniom, które umożliwią powstanie i rozwój europejskich przedsiębiorstw typu start-up oraz europejskich platform internetowych; podkreśla, że ułatwianie finansowania i inwestycji w przedsiębiorstwa typu start-up, z wykorzystaniem wszelkich dostępnych instrumentów finansowych, ma kluczowe znaczenie dla rozwoju platform internetowych pochodzących z Europy, w szczególności poprzez dostęp do kapitału wysokiego ryzyka i różnych kanałów, takich jak bankowość lub fundusze publiczne, albo poprzez alternatywne źródła finansowania, takie jak finansowanie społecznościowe i inwestycje społecznościowe;

25.

zauważa, że niektóre platformy internetowe umożliwiają gospodarkę dzielenia się i przyczyniają się do jej wzrostu w Europie; z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący gospodarki dzielenia się i podkreśla, że powinien on stanowić pierwszy krok w kierunku szerszej europejskiej strategii w tym zakresie wspierającej rozwój nowych modeli biznesowych; podkreśla, że te nowe modele biznesowe tworzą miejsca pracy, promują przedsiębiorczość i oferują nowe usługi, umożliwiają obywatelom i konsumentom większy wybór i lepsze ceny, a także generują elastyczność i nowe możliwości, ale mogą również prowadzić do wyzwań i zagrożeń dla pracowników;

26.

zwraca uwagę, że państwa członkowskie w ciągu ostatnich dziesięcioleci wprowadziły ulepszenia w dziedzinie standardów pracy i standardów socjalnych oraz systemów ochrony socjalnej, i podkreśla, że rozwój wymiaru społecznego musi być zapewniony również w dobie cyfrowej; zwraca uwagę, że coraz większa digitalizacja wpływa na rynki pracy, na przedefiniowanie miejsca pracy oraz stosunków umownych między pracownikami i przedsiębiorstwami; zauważa, jak duże znaczenie ma zapewnienie poszanowania praw pracowniczych i socjalnych, a także należyte egzekwowanie obowiązujących przepisów w celu dalszego wspierania systemów zabezpieczenia społecznego i jakości zatrudnienia; apeluje także do państw członkowskich, aby we współpracy z partnerami społecznymi i innymi właściwymi podmiotami dokonały oceny konieczności modernizacji obowiązujących przepisów, łącznie z systemami zabezpieczenia społecznego, tak aby być na bieżąco ze zmianami technologicznymi, a jednocześnie zapewnić ochronę pracowników, zagwarantować godne warunki pracy i ogólne korzyści dla społeczeństwa jako całości;

27.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do zapewnienia odpowiedniego zabezpieczenia społecznego pracownikom samozatrudnionym, którzy odgrywają zasadniczą rolę na cyfrowym rynku pracy; wzywa państwa członkowskie do opracowania w razie konieczności nowych mechanizmów ochrony w celu zapewnienia odpowiedniego zabezpieczenia pracowników tych platform, a także niedyskryminacji i równouprawnienia płci oraz do wymiany najlepszych praktyk na szczeblu europejskim;

28.

zauważa, że internetowe platformy opieki zdrowotnej mogą wspierać innowacyjne działania przez tworzenie i przekazywanie odpowiedniej wiedzy od zaangażowanych konsumentów opieki zdrowotnej w kierunku innowacji w dziedzinie opieki zdrowotnej; podkreśla, że nowe platformy innowacyjne będą wspólnie projektować i współtworzyć innowacyjne produkty opieki zdrowotnej następnej generacji, tak aby dokładnie pasowały do aktualnych niespełnionych oczekiwań;

Wyjaśnienie odpowiedzialności pośredników

29.

zauważa, że unijny system ograniczonej odpowiedzialności pośredników stanowi jedną z głównych obaw podnoszonych przez pewne zainteresowane strony podczas trwającej debaty na temat platform internetowych; zauważa, że konsultacje w sprawie otoczenia regulacyjnego dla platform pokazują względne poparcie dla obecnych ram prawnych zawartych w dyrektywie o handlu elektronicznym, ale również konieczność wyeliminowania pewnych niedociągnięć w jej egzekwowaniu; w związku z tym uważa, że należy doprecyzować system odpowiedzialności, ponieważ jest to kluczowy filar unijnej gospodarki cyfrowej; uważa, że potrzebne są wytyczne ze strony Komisji na temat wdrażania ram odpowiedzialności pośredników w celu umożliwienia platformom internetowym wywiązywanie się z ich obowiązków i odpowiedzialności, zwiększenia pewności prawa i zwiększenia zaufania użytkowników; wzywa Komisję do opracowania dalszych kroków w tym kierunku, i przypomina, że platformy nieodgrywające roli neutralnej zgodnie z definicją w dyrektywie o handlu elektronicznym nie mogą domagać się zwolnienia z odpowiedzialności;

30.

podkreśla, że pomimo iż konsumuje się obecnie więcej treści o charakterze kreatywnym niż kiedykolwiek w przeszłości, chociażby w kontekście serwisów takich jak platformy pozwalające na przesyłanie treści przez użytkowników oraz serwisy agregacji treści, ten wzrost konsumpcji nie wiąże się z porównywalnym wzrostem przychodów sektora kreatywnego; podkreśla, że za jedną z głównych przyczyn tego zjawiska uchodzi „przeniesienie wartości”, które pojawiło się z powodu braku jasności co do statusu tych usług internetowych w przepisach prawa autorskiego i prawa handlu elektronicznego; podkreśla, że powstał nieuczciwy rynek, co jest zagrożeniem dla rozwoju jednolitego rynku treści cyfrowych oraz jego głównych elementów, mianowicie sektora kultury i sektora kreatywnego;

31.

z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do publikowania wytycznych dotyczących odpowiedzialności pośrednika, ponieważ istnieje pewien brak jasności co do obowiązujących przepisów i ich stosowania w niektórych państwach członkowskich; uważa, że wytyczne wzmocnią zaufanie użytkowników do usług online; nalega, aby Komisja przyspieszyła prace i przedstawiła swoje propozycje; wzywa Komisję do zwrócenia uwagi na różnice regulacyjne między światem wirtualnym i rzeczywistym oraz do stworzenia równych szans dla porównywalnych usług online i offline, tam gdzie jest to konieczne i możliwe, z uwzględnieniem specyfiki każdej dziedziny, zmian w społeczeństwie, potrzeby większej przejrzystości i pewności prawnej, a także konieczności niehamowania innowacji;

32.

uważa, że platformy cyfrowe są sposobem na zapewnienie szerszego dostępu do dzieł kultury i pracy twórczej oraz oferują sektorowi kultury i sektorowi kreatywnemu ogromne możliwości rozwijania nowych modeli biznesowych; podkreśla, że należy rozważyć, w jaki sposób można zapewnić większą pewność prawa i większe poszanowanie praw dla podmiotów prawa autorskiego w związku z funkcjonowaniem tego procesu; podkreśla znaczenie przejrzystości oraz zapewnienia uczciwych, równych warunków działania; uważa w związku z tym, że ochrona posiadaczy praw w ramach prawa autorskiego i prawa własności intelektualnej jest konieczna, aby zapewnić uznawanie wartości oraz stymulowanie innowacji, kreatywności, inwestycji i tworzenia treści;

33.

wzywa platformy online do wzmocnienia środków zwalczania nielegalnych i szkodliwych treści w internecie; z zadowoleniem przyjmuje trwające prace nad dyrektywą w sprawie audiowizualnych usług medialnych oraz zamiar Komisji, by zaproponować środki dotyczące platform udostępniania treści wideo w celu ochrony nieletnich i usuwania treści związanych z mową nienawiści; zauważa jednak brak odniesień do treści związanych z nawoływaniem do terroryzmu; apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na unikanie nękania i przemocy wobec osób znajdujących się w najtrudniejszym położeniu;

34.

uważa, że przepisy w sprawie odpowiedzialności dotyczące platform internetowych powinny umożliwiać rozwiązywanie problemów związanych z nielegalnymi treściami i towarami w skuteczny sposób – na przykład przez stosowanie zasad należytej staranności – przy jednoczesnym zachowaniu zrównoważonego podejścia sprzyjającego innowacjom; wzywa Komisję do określenia i doprecyzowania procedur zgłaszania i usuwania materiałów oraz do dostarczenia wskazówek dotyczących dobrowolnych środków mających na celu zajęcie się takimi treściami;

35.

podkreśla znaczenie działań przeciwko rozpowszechnianiu fałszywych wiadomości; wzywa platformy online, aby zapewniły użytkownikom narzędzia służące potępianiu fałszywych wiadomości w taki sposób, by inni użytkownicy mogli być poinformowani, że prawdziwość treści została zakwestionowana; podkreśla jednocześnie, że swobodna wymiana opinii jest podstawą demokracji oraz że prawo do prywatności ma również zastosowanie w dziedzinie mediów społecznościowych; podkreśla znaczenie wolności prasy w odniesieniu do zapewnienia obywatelom wiarygodnych informacji;

36.

wzywa Komisję do dogłębnego przeanalizowania obecnej sytuacji i ram prawnych odnoszących się do fałszywych wiadomości i zweryfikowania możliwości interwencji ustawodawczej w celu ograniczenia upowszechniania i rozprzestrzeniania fałszywych treści;

37.

podkreśla, że platformy internetowe muszą zwalczać nielegalne towary i treści i nieuczciwe praktyki (np. odsprzedawanie biletów na imprezy rozrywkowe po wygórowanych cenach), poprzez środki regulacyjne uzupełnione skutecznymi środkami samoregulacyjnymi (np. poprzez jasne warunki użytkowania oraz odpowiednie mechanizmy w celu zidentyfikowania recydywy lub przez utworzenie wyspecjalizowanych zespołów moderatorów i śledzenie pochodzenia produktów niebezpiecznych) lub środki hybrydowe;

38.

z zadowoleniem przyjmuje kodeks postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w przemyśle, uzgodniony w 2016 r. i wspierany przez Komisję, oraz zwraca się do Komisji o opracowanie adekwatnych i odpowiednich środków służących platformom internetowym do identyfikowania i usuwania nielegalnych towarów i treści;

39.

uważa, że zgodność z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych oraz dyrektywą w sprawie bezpieczeństwa sieci i systemów informacyjnych ma zasadnicze znacznie w odniesieniu do własności danych; zauważa, że użytkownicy są często zachęcani do wymiany swoich danych osobowych z platformami internetowymi; podkreśla, że należy informować użytkowników o dokładnym charakterze gromadzonych danych i sposobów ich wykorzystania; podkreśla, że konieczne jest, aby użytkownicy mieli kontrolę nad gromadzeniem i wykorzystywaniem ich danych osobowych; podkreśla, że powinna istnieć możliwość nieudostępniania danych osobowych; zauważa, że „prawo do bycia zapomnianym” ma zastosowanie również do platform internetowych; wzywa platformy internetowe, aby zapewniały anonimowość w sytuacji, gdy dane osobowe są przetwarzane przez strony trzecie;

40.

zachęca Komisję, by szybko zakończyła przegląd dotyczący potrzeby ustanowienia formalnych procedur zgłaszania i podejmowania działań jako perspektywicznej metody na zharmonizowane wzmocnienie systemu odpowiedzialności w całej UE;

41.

zachęca Komisję do jak najszybszego przedstawienia praktycznych wytycznych do prowadzenia nadzoru rynku produktów sprzedawanych w internecie;

Zapewnienie równych warunków działania

42.

wzywa Komisję do zapewnienia równych warunków działania między usługodawcami platform internetowych oraz innych usług, z którymi konkurują, w tym B2B i C2C; podkreśla, że pewność regulacyjna ma zasadnicze znaczenie w tworzeniu prosperującej gospodarki cyfrowej; zauważa, że presja konkurencyjna jest różna w różnych sektorach i w zależności od podmiotów w obrębie sektorów; przypomina w związku z tym, że uniwersalne podejście rzadko jest odpowiednie; jest zdania, że wszelkie dostosowane do potrzeb rozwiązania lub środki regulacyjne muszą uwzględniać specyfikę platform w celu zapewnienia uczciwej konkurencji na równych zasadach;

43.

zwraca uwagę na fakt, iż wielkość platform internetowych jest zróżnicowana, od przedsiębiorstw wielonarodowych po mikroprzedsiębiorstwa; podkreśla znaczenie uczciwej i skutecznej konkurencji między platformami internetowymi w celu promowania możliwości wyboru dla konsumentów oraz uniknięcia powstawania monopoli lub pozycji dominujących, które zakłócają działanie rynków poprzez nadużywanie siły rynkowej; podkreśla, że ułatwianie przełączania się między platformami internetowymi lub usługami online stanowi zasadniczy czynnik w zapobieganiu niedoskonałościom rynku i unikaniu powstawania sytuacji uzależnienia;

44.

zauważa, że platformy internetowe zmieniają wysoce uregulowany tradycyjny model biznesowy; podkreśla, że ewentualne reformy istniejących ram prawnych powinny koncentrować się na harmonizacji zasad i ograniczaniu fragmentacji regulacyjnej w celu zagwarantowania otwartego, konkurencyjnego rynku dla platform internetowych przy zapewnianiu wysokiego poziomu ochrony konsumenta; podkreśla potrzebę unikania nadmiernej regulacji oraz kontynuowania realizacji procesu REFIT i wdrożenia zasady lepszego stanowienia prawa; zwraca uwagę na znaczenie neutralności technologicznej oraz zastosowania spójnych zasad online i offline w równoważnych sytuacjach w miarę potrzeb i możliwości; podkreśla, że pewność regulacyjna wspiera konkurencję, inwestycje i innowacje;

45.

podkreśla znaczenie inwestycji w infrastrukturę zarówno na terenach miejskich, jak i wiejskich; podkreśla, że uczciwa konkurencja zapewnia inwestycje w wysokiej jakości ultraszybkie usługi szerokopasmowe; zwraca uwagę, że przystępny cenowo dostęp do niezawodnej ultraszybkiej infrastruktury i pełne wdrożenie infrastruktury, takiej jak ultraszybkie połączenia i telekomunikacja, sprzyja podaży usług platform internetowych i korzystaniu z nich; podkreśla potrzebę neutralności sieci oraz uczciwego i niedyskryminacyjnego dostępu do platform internetowych jako warunku wstępnego dla wprowadzania innowacji oraz zapewnienia prawdziwie konkurencyjnego rynku; wzywa Komisję do usprawnienia systemów finansowania powiązanych inicjatyw dotyczących ułatwienia procesu cyfryzacji w celu wykorzystania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz programu „Horyzont 2020” i wkładów z budżetów krajowych państw członkowskich; wzywa Komisję do oceny potencjalnych partnerstw publiczno-prywatnych i wspólnych inicjatyw technologicznych;

46.

apeluje do Komisji, aby rozważyła opracowanie zharmonizowanego podejścia do prawa do poprawiania, prawa do sprostowania oraz prawa do żądania zaniechania dla użytkowników platform;

47.

wzywa Komisję do zapewnienia równych szans w odniesieniu do roszczeń odszkodowawczych podnoszonych względem operatorów platform w wyniku rozpowszechniania dyskredytujących faktów, które skutkują trwałą szkodą dla użytkownika;

Informowanie obywateli i konsumentów oraz zwiększanie ich uprawnień

48.

podkreśla, że dla powodzenia internetu przyszłości niezbędne jest zaufanie użytkowników do platform internetowych, większa przejrzystość, równe warunki działania, ochrona danych osobowych, lepsza kontrola nad reklamami i innymi systemami zautomatyzowanymi, a także poszanowanie przez platformy internetowe wszystkich mających zastosowanie przepisów i uzasadnionych interesów użytkowników;

49.

podkreśla znaczenie przejrzystości w odniesieniu do gromadzenia i przetwarzania danych oraz uważa, że platformy internetowe muszą odpowiednio reagować na obawy użytkowników, należycie wymagając od nich udzielenia zgody na podstawie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych i informując ich wyraźnie i w skuteczniejszy sposób o gromadzonych danych osobowych oraz przekazywaniu i wykorzystaniu tych danych zgodnie z ramami ochrony danych UE, jednocześnie utrzymując możliwość wycofania zgody w odniesieniu do niektórych przepisów bez całkowitej utraty dostępu do usługi;

50.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyjęcia środków zapewniających pełne poszanowanie prawa obywateli do prywatności oraz do ochrony ich danych osobowych w otoczeniu cyfrowym; podkreśla znaczenie właściwego wdrożenia ogólnego rozporządzenia o ochronie danych i zapewnienia pełnego zastosowania zasady „ochrony prywatności na etapie projektowania i w sposób domyślny”;

51.

odnotowuje potrzebę rozwiania wątpliwości w kwestii dostępu do danych i własności danych oraz odpowiedzialności za dane oraz wzywa Komisję do dalszej oceny obowiązujących ram prawnych pod tym kątem;

52.

podkreśla, że transgraniczny charakter platform internetowych stanowi ogromną korzyść w obszarze rozwoju jednolitego rynku cyfrowego, lecz pociąga on za sobą konieczność lepszej koordynacji działań krajowych organów publicznych; żąda, by istniejące usługi i mechanizmy ochrony konsumentów współpracowały i zapewniały skuteczną ochronę konsumentów w odniesieniu do działalności platform internetowych; ponadto zauważa w tym względzie znaczenie rozporządzenia w sprawie egzekwowania prawa i współpracy transgranicznej; z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji, by również ocenić, czy nie ma dodatkowej potrzeby uaktualnienia obowiązujących przepisów w zakresie ochrony konsumentów w odniesieniu do platform, jako elementu weryfikacji unijnego prawa konsumenckiego i przepisów dotyczących obrotu w ramach programu REFIT w 2017 r.:

53.

wzywa platformy online do oferowania klientom jasnych, kompleksowych i uczciwych warunków i zapewnienia przyjaznych dla użytkownika sposobów przedstawiania warunków korzystania, przetwarzania danych, gwarancji prawnych i handlowych i ewentualnych kosztów, przy jednoczesnym unikaniu skomplikowanych terminów, w celu zwiększenia ochrony konsumentów i wzmocnienia zaufania i zrozumienia praw konsumentów, gdyż ma to kluczowe znaczenie dla powodzenia platform online;

54.

wskazuje, że wysokie standardy ochrony konsumentów na platformach internetowych są potrzebne nie tylko w praktykach B2B, ale także w relacjach C2C;

55.

wzywa do oceny obecnego prawodawstwa i mechanizmów samoregulacji w celu określenia, czy zapewniają one odpowiednią ochronę użytkownikom, konsumentom i przedsiębiorstwom w kontekście zwiększającej się liczby skarg dotyczących szeregu platform oraz dochodzeń wszczętych przez Komisję wobec tych platform;

56.

podkreśla znaczenie zapewnienia użytkownikom jasnych, bezstronnych i przejrzystych informacji na temat kryteriów do filtrowania, klasyfikowania, sponsorowania, personalizacji lub przeglądu przedstawianych im informacji; podkreśla potrzebę jasnego rozróżnienia między sponsorowaną treścią i innymi treściami;

57.

wzywa Komisję do rozwiązania niektórych problemów związanych z systemami zamieszczania opinii poszczególnych platform, takich jak fałszywe opinie lub usuwanie negatywnych opinii w celu uzyskania przewagi konkurencyjnej; podkreśla konieczność spowodowania, by opinie były bardziej wiarygodne i przydatne konsumentom oraz zagwarantowania wywiązywania się z obowiązków przez istniejące platformy i podejmowania działań w tym względzie przeciwko praktykom takim, jak dobrowolne systemy; z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie w sprawie stosowania dyrektywy dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych;

58.

wzywa Komisję do oceny potrzeby wprowadzenia progów i kryteriów określających warunki, na jakich platformy internetowe mogą być przedmiotem dalszego monitorowania rynku, a także do zapewnienia platformom internetowym wskazówek z myślą o ułatwieniu ich zgodności z istniejącymi zobowiązaniami i wytycznymi w odpowiednim czasie, w szczególności w dziedzinie zasad ochrony konsumentów i konkurencji;

59.

podkreśla, że prawa autorów i twórców muszą być chronione również w erze cyfrowej, i przypomina o znaczeniu branży twórczej dla gospodarki i zatrudnienia w UE; wzywa Komisję, by oceniła obecną dyrektywą w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (9), aby zapobiegać umyślnemu niewłaściwemu wykorzystywaniu procedur sprawozdawczych i zapewnić, aby wszyscy uczestnicy łańcucha wartości, w tym pośrednicy, tacy jak dostawcy usług internetowych, mogli zwiększyć skuteczność walki z podrabianiem poprzez stosowanie aktywnych, proporcjonalnych i skutecznych środków w celu zapewnienia identyfikowalności i zapobiegania promocji i dystrybucji podrobionych towarów, biorąc pod uwagę, że podrabianie towarów stanowi zagrożenie dla konsumentów;

60.

podkreśla konieczność przywrócenia równowagi w dzieleniu się wartością w zakresie własności intelektualnej, w szczególności na platformach rozpowszechniających chronione treści audiowizualne;

61.

wzywa do dalszej współpracy między platformami i posiadaczami praw w celu zapewnienia odpowiedniej weryfikacji praw oraz walki z naruszeniami praw własności intelektualnej w internecie; przypomina, że tego rodzaju naruszenia mogą stanowić rzeczywisty problem nie tylko dla przedsiębiorstw, lecz także dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów, którym należy uświadomić istnienie nielegalnego handlu podrobionymi produktami; ponawia zatem wezwanie do zastosowania podejścia polegającego na podążaniu śladem pieniądza oraz odpowiednich usług płatniczych, aby pozbawić fałszerzy środków do prowadzenia działalności; podkreśla, że przegląd dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej mógłby być właściwym środkiem dla zapewnienia wysokiego poziomu współpracy między platformami, użytkownikami i innymi podmiotami gospodarczymi wraz z poprawnym stosowaniem dyrektywy w sprawie handlu elektronicznego.

62.

wzywa Komisję do dalszego promowania wśród konsumentów uruchomionej platformy rozstrzygania sporów dotyczących zakupów dokonanych w internecie, zwiększania jej przyjazności dla użytkowników oraz monitorowania wywiązywania się przez przedsiębiorców z obowiązku umieszczenia odnośnika do platformy na swojej stronie internetowej, aby również w ten sposób podjąć problem rosnącej liczby skarg na działania niektórych operatorów platform internetowych;

Zwiększanie zaufania do platform internetowych i wspieranie innowacji

63.

podkreśla, że skuteczne egzekwowanie przepisów dotyczących ochrony danych i praw konsumentów na rynkach online zgodnie z przepisami ogólnego rozporządzenia o ochronie danych oraz dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa sieci i informacji są działaniami priorytetowymi, zarówno dla polityki publicznej, jak i dla przedsiębiorstw, jeśli chodzi o zwiększenie zaufania; zwraca uwagę, że ochrona konsumentów i danych obejmuje różnorodne sposoby i środki techniczne w obszarze prywatności w internecie oraz bezpieczeństwa internetu i cyberbezpieczeństwa; podkreśla znaczenie przejrzystości w odniesieniu do gromadzenia danych i bezpieczeństwa płatności;

64.

zauważa, że płatności online oferują wysoki poziom przejrzystości, który pomaga chronić prawa konsumentów i przedsiębiorców i zmniejsza ryzyko oszustw; z zadowoleniem przyjmuje również nowe innowacyjne alternatywne metody płatności, takie jak wirtualne waluty i portfele elektroniczne; zauważa, że przejrzystość ułatwia porównanie cen i kosztów transakcji oraz zwiększa identyfikowalność transakcji ekonomicznych;

65.

podkreśla, że uczciwe, przewidywalne i przyjazne dla inwestycji środowisko, jak również inwestowanie w badania naukowe, rozwój i poprawę umiejętności siły roboczej mają kluczowe znaczenie dla opracowywania nowych idei i innowacji; podkreśla znaczenie otwartych danych i otwartych standardów dla rozwoju nowych platform internetowych i innowacji; przypomina, że przegląd wdrażania dyrektywy (10) w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego ma się odbyć w 2018 r.; zauważa, że otwarte, zaawansowane i współużytkowane stanowiska badawcze i otwarte interfejsy programów aplikacyjnych mogą przynieść korzyści dla Europy;

66.

podkreśla znaczenie zaangażowania, ze strony Komisji i zwłaszcza ze strony państw członkowskich, na rzecz rozwoju umiejętności cyfrowych w celu stworzenia wysoko wykwalifikowanej siły roboczej, gdyż jest to warunek zapewnienia wysokiego poziomu zatrudnienia na uczciwych warunkach w całej UE przy jednoczesnym zakończeniu analfabetyzmu cyfrowego, który nasila przepaść cyfrową i wykluczenie cyfrowe; uważa zatem, że rozwój i doskonalenie umiejętności cyfrowych mają zasadnicze znaczenie i wymagają znaczących inwestycji w edukację i uczenie się przez całe życie:

67.

uważa, że platformy, na których przechowywana i publicznie udostępniana jest znaczna liczba utworów chronionych, powinny zawierać umowy licencyjne ze stosownymi posiadaczami praw, chyba że nie są oni aktywni, wobec czego zastosowanie ma wyjątek przewidziany w art. 14 dyrektywy w sprawie handlu elektronicznego z myślą o przekazywaniu sprawiedliwej części zysku autorom, twórcom i stosownym posiadaczom praw; podkreśla, że zawieranie takich umów licencyjnych i ich realizacja muszą odbywać się z poszanowaniem wykonywania praw podstawowych użytkowników;

Poszanowanie relacji B2B oraz unijnego prawa konkurencji

68.

z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji mające na celu lepsze egzekwowanie prawa konkurencji w świecie cyfrowym i podkreśla konieczność podejmowania szybkich decyzji w sprawach z zakresu konkurencji w związku z szybkim tempem sektora cyfrowego; zauważa jednak, że w niektórych aspektach prawo konkurencji UE musi zostać dostosowane do środowiska cyfrowego, aby odpowiadało założonym celom;

69.

wyraża zaniepokojenie problematycznymi i nieuczciwymi praktykami handlowymi B2B stosowanymi przez pewne platformy internetowe, takimi jak brak przejrzystości (np. w wynikach wyszukiwania, przetwarzaniu danych czy ustalaniu cen), jednostronne zmiany w warunkach świadczenia usług, promowanie reklam lub sponsorowanych wyników przy jednoczesnym zmniejszeniu widoczności nieopłaconych treści, możliwe nieuczciwe warunki działania, np. rozwiązania płatnicze, i możliwe nadużycia wynikające z podwójnej roli platform jako pośredników i konkurentów; zauważa, że ta podwójna rola może stwarzać zachęty ekonomiczne dla platform internetowych do praktyk dyskryminacyjnych na korzyść własnych produktów i usług oraz narzucania dyskryminujących warunków B2B; wzywa Komisję do podjęcia odpowiednich środków w tym względzie;

70.

wzywa Komisję, by przedstawiła prorozwojowe, prokonsumenckie, ukierunkowane ramy ustawodawcze na rzecz relacji B2B opartych na zasadach, tak aby przeciwdziałać nadużywaniu pozycji rynkowej i zapewnić, by platformy, które odgrywają rolę bramy zapewniającej dostęp do objętych nimi rynków, nie stały się podmiotami kontrolującymi ten dostęp; stwierdza, że takie ramy powinny zapobiegać szkodom naruszającym dobrostan konsumentów, promować konkurencję i innowacje; ponadto zaleca, by te ramy były neutralne pod względem technologicznym i odnosiły się do istniejących zagrożeń, na przykład w stosunku do rynku mobilnych systemów operacyjnych, ale także przyszłych zagrożeń stwarzanych przez nowe technologie internetowe, takie jak internet rzeczy czy sztuczna inteligencja, które spowodują dalsze umocnienie pozycji platform jako pośredników między przedsiębiorstwami internetowymi a konsumentami;

71.

przychylnie przyjmuje przeprowadzenie ukierunkowanych czynności wyjaśniających w zakresie praktyk B2B przez Komisję na wiosnę 2017 r. i wzywa do podjęcia skutecznych działań, które zapewnią uczciwą konkurencję;

72.

podkreśla, że unijne prawo konkurencji oraz organy w tym obszarze muszą zagwarantować w odpowiednich przypadkach równe warunki działania, wraz z poszanowaniem zasad dotyczących ochrony konsumentów i opodatkowania;

73.

odnotowuje niedawne doniesienia obejmujące między innymi duże przedsiębiorstwa cyfrowe i ich praktyki planowania podatkowego w UE; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym wysiłki podejmowane przez Komisję w celu zwalczania unikania opodatkowania oraz wzywa państwa członkowskie i Komisję do zaproponowania dalszych reform w celu zapobiegania unikaniu opodatkowania w UE; wzywa do prowadzenia działań zapewniających, by wszystkie przedsiębiorstwa, w tym przedsiębiorstwa cyfrowe, płaciły podatki w miejscu, w którym prowadzą działalność;

74.

wskazuje na różnice w sytuacji prawnej w 28 państwach członkowskich oraz specyfikę sektora cyfrowego, w którym fizyczna obecność przedsiębiorstwa w kraju danego rynku często nie jest wymagana; wzywa państwa członkowskie do dostosowania ich systemów podatku VAT zgodnie z zasadą kraju przeznaczenia (11);

Pozycja UE na świecie

75.

ubolewa, że obecność UE na rynku światowym jest niestety słabo zauważalna, w szczególności ze względu na obecną fragmentację rynku cyfrowego, brak pewności prawa oraz brak finansowania i zdolności do wprowadzania na rynek innowacji technologicznych, co sprawia, że europejskim przedsiębiorstwom trudno jest uzyskać pozycję światowych liderów i konkurować z podmiotami w pozostałej części świata w tej nowej, globalnie konkurencyjnej gospodarce; zachęca do rozwoju otoczenia dla przedsiębiorstw typu start-up i scale-up, który promowałby rozwój oraz tworzenie miejsc pracy na szczeblu lokalnym;

76.

wzywa europejskie instytucje do zapewnienia równych warunków działania podmiotom unijnym i nieunijnym, w odniesieniu na przykład do opodatkowania i podobnych kwestii;

77.

uważa, że UE ma możliwość stać się liderem w świecie cyfrowym, i uznaje, że powinna torować drogę ku warunkom przyjaznym dla innowacji w Europie przez zapewnienie szczelnych ram prawnych chroniących wszystkie zainteresowane strony;

o o

78.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, Radzie Europejskiej oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0052.

(2) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0009.

(3) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0010.

(4) Dz.U. L 310 z 26.11.2015, s. 1.

(5) Dz.U. L 178 z 17.7.2000, s. 1.

(6) Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1.

(7) Dz.U. L 194 z 19.7.2016, s. 1.

(8) Dz.U. C 75 z 10.3.2017, s. 119.

(9) Rozporządzenie 2004/48/EC (Dz.U. L 157 z 30.4.2004, s. 45).

(10) Rozporządzenie 2003/98/EC (Dz.U. L 345 z 31.12.2003, s. 90).

(11) Patrz Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r.: „W kierunku ostatecznego systemu VAT i zwalczania oszustw związanych z VAT”, (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0453).

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/146

P8_TA(2017)0273

Sytuacja humanitarna w Jemenie

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie sytuacji humanitarnej w Jemenie (2017/2727(RSP))

(2018/C 331/20)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje na temat Jemenu, w szczególności rezolucję z dnia 25 lutego 2016 r. (1) w sprawie sytuacji humanitarnej w Jemenie i rezolucję z dnia 9 lipca 2015 r. (2) w sprawie sytuacji w Jemenie,

—	uwzględniając konkluzje Rady z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie Jemenu,

—	uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 8 października 2016 r. w sprawie ataków w Jemenie oraz z dnia 19 października 2016 r. w sprawie zawieszenia broni w Jemenie;

—	uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Jemenu, w szczególności rezolucje nr 2216 (2015), 2201 (2015) i 2140 (2014),

—	uwzględniając spotkanie darczyńców wysokiego szczebla w sprawie kryzysu humanitarnego w Jemenie, które odbyło się w Genewie w dniu 25 kwietnia 2017 r.,

—	uwzględniając apel specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka oraz sankcji międzynarodowych Idrissa Jazairy’ego z dnia 12 kwietnia 2017 r. o zniesienie blokady morskiej Jemenu,

—

uwzględniając oświadczenia wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka Zeida Ra’ada Al Husseina: z dnia 10 października 2016 r. w sprawie skandalicznego ataku podczas pogrzebu w Jemenie, z dnia 10 lutego 2017 r. w sprawie ludności cywilnej w Jemenie, która znalazła się w potrzasku między walczącymi stronami, oraz z dnia 24 marca 2017 r. w sprawie zabicia w ciągu jednego miesiąca ponad 100 cywilów, w tym rybaków i uchodźców, dwa lata po rozpoczęciu konfliktu w Jemenie,

—	uwzględniając oświadczenia specjalnego wysłannika ONZ do Jemenu Ismaila Ulda Szejka Ahmeda z dnia 21 października 2016 r., z dnia 19 listopada 2016 r. i z dnia 30 stycznia 2017 r.,

—	uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,

mając na uwadze, że sytuacja humanitarna w Jemenie jest katastrofalna; mając na uwadze, że w lutym 2017 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa uznała sytuację w Jemenie za największym kryzysem pod względem bezpieczeństwa żywnościowego na świecie; mając na uwadze, że w maju 2017 r. Biuro Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej stwierdziło, że 17 mln osób w Jemenie wymaga pomocy żywnościowej, a 7 mln z nich stoi w obliczu sytuacji kryzysowej względem bezpieczeństwa żywnościowego; mając na uwadze, że 2,2 mln dzieci cierpi z powodu poważnego niedożywienia, a co dziesięć minut umiera jedno dziecko z przyczyn, którym można zapobiec; mając na uwadze, że 2 mln osób zostało wewnętrznie przesiedlonych, zaś 1 mln to osoby powracające;

mając na uwadze, że skutki trwającego konfliktu są dramatyczne dla kraju i jego mieszkańców; mając na uwadze, że pomimo wezwań z całego świata o znalezienie politycznego rozwiązania kryzysu, jego strony nie osiągnęły porozumienia, a walki trwają nadal; mając na uwadze, że żadna ze stron nie odniosła zwycięstwa zbrojnego i jest mało prawdopodobne, aby nastąpiło to w przyszłości;

mając na uwadze, że według szacunków ONZ od marca 2015 r. w wyniku przemocy zginęło około 10 tys. osób, a ponad 40 tys. odniosło rany; mając na uwadze, że walki, zarówno na ziemi, jak i w powietrzu, uniemożliwiły obserwatorom Biura ONZ ds. Praw Człowieka znajdującym się na miejscu dostęp do tego obszaru w celu oszacowania liczby ofiar cywilnych, co oznacza, że ww. dane odzwierciedlają jedynie przypadki śmierci i obrażeń, które Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka zdołało potwierdzić; mając na uwadze, że infrastruktura cywilna i instytucje cywilne w Jemenie poważnie ucierpiały w wyniku wojny i są w coraz mniejszym stopniu zdolne do świadczenia podstawowych usług; mając na uwadze, że system opieki zdrowotnej znajduje się na skraju załamania, a personel medyczny pracujący na linii frontu od miesięcy nie otrzymuje wynagrodzenia;

D.	mając na uwadze, że Jemen doświadcza obecnie już drugiego wybuchu epidemii cholery oraz ostrej biegunki, który w okresie od 27 kwietnia do 8 czerwca 2017 r. był przyczyną ponad 100 tys. zachorowań i spowodował śmierć blisko 800 osób w całym kraju;

mając na uwadze, że słabsze grupy społeczne, kobiety i dzieci szczególnie cierpią w wyniku trwających działań wojennych i kryzysu humanitarnego; mając również na uwadze, że bezpieczeństwo i dobra kondycja kobiet i dziewcząt są powodem szczególnych obaw; mając na uwadze, że dzieci są szczególnie narażone na przejawy rosnącej przemocy w Jemenie, a z informacji posiadanych przez ONZ wynika, że zabitych zostało 1 540 dzieci, a 2 450 zostało rannych;

mając na uwadze, że zgodnie z danymi UNICEF-u z powodu aktów przemocy ponad 350 tys. dzieci nie mogło kontynuować nauki w ubiegłym roku szkolnym, w wyniku czego całkowita liczba dzieci, które nie uczęszczają do szkoły, wyniosła w Jemenie ponad 2 mln; mając na uwadze, że dzieci nieuczęszczające do szkoły mogą zostać zwerbowane do udziału w walkach zbrojnych;

mając na uwadze, że prawie 90 % podstawowych produktów żywnościowych pochodzi z importu; mając na uwadze, że specjalny sprawozdawca ONZ ds. praw człowieka oraz sankcji międzynarodowych podkreślił, że blokada morska i powietrzna Jemenu przez siły koalicyjne od marca 2015 r. była jedną z głównych przyczyn katastrofy humanitarnej, zaś przemoc w kraju oraz powszechny niedobór paliw przyczyniły się do paraliżu sieci dystrybucji żywności;

H.	mając na uwadze, że stabilny i bezpieczny Jemen z prawidłowo działającym rządem ma kluczowe znaczenie dla walki z ekstremizmem i przemocą w regionie i poza nim, a także dla pokoju i stabilności w samym Jemenie;

mając na uwadze, że sytuacja w Jemenie stanowi poważne zagrożenie dla stabilności w regionie, w szczególności w Rogu Afryki, regionie Morza Czerwonego i całego Bliskiego Wschodu; mając na uwadze, że Al-Kaida Półwyspu Arabskiego (AQAP) wykorzystała pogorszenie się sytuacji politycznej i stanu bezpieczeństwa w Jemenie do rozszerzenia zasięgu swej obecności oraz zwiększenia liczby i skali zamachów terrorystycznych; mając na uwadze, że AQAP oraz tzw. Państwo Islamskie ISIS/Daisz ugruntowały swoją obecność w Jemenie i dokonały zamachów terrorystycznych, w wyniku których zginęły setki ludzi;

J.	mając na uwadze, że w swej rezolucji z dnia 25 lutego 2016 r. Parlament wezwał do inicjatywy mającej na celu nałożenie przez UE embarga na dostawy broni do Arabii Saudyjskiej zgodnie ze wspólnym stanowiskiem Rady 2008/944/CFSP z dnia 8 grudnia 2008 r.;

mając na uwadze, że Huti i siły z nimi sprzymierzone oskarżono o poważne naruszenia prawa konfliktów zbrojnych w związku z rozmieszczaniem przez nie zakazanych min przeciwpiechotnych, znęcaniem się nad więźniami i wystrzeliwaniem na oślep rakiet w zaludnione obszary Jemenu i południowej Arabii Saudyjskiej;

mając na uwadze, że całkowita kwota pomocy humanitarnej UE dla Jemenu w 2015 i 2016 r. wyniosła 120 mln EUR; mając na uwadze, że w 2017 r. kwota przeznaczona na pomoc wynosi 46 mln EUR; mając na uwadze, że pomimo zorganizowanego w Genewie w kwietniu 2017 r. spotkania darczyńców wysokiego szczebla w sprawie kryzysu humanitarnego w Jemenie – podczas którego różne kraje i organizacje złożyły zobowiązania na kwotę 1,1 mld USD – od dnia 9 maja 2017 r. darczyńcy wypłacili fundusze w wysokości jedynie 28 % z kwoty 2,1 mld USD na potrzeby humanitarne Jemenu w roku 2017, o którą zaapelowała ONZ; mając na uwadze, ze w ramach pomocy rozwojowej w 2017 r. ma zostać uruchomiona dodatkowa kwota w wysokości 70 mln EUR;

wyraża głębokie zaniepokojenie dramatycznym pogorszeniem się sytuacji humanitarnej w Jemenie, która charakteryzuje się powszechnym brakiem bezpieczeństwa żywnościowego i drastycznym niedożywieniem, masowymi atakami na ludność cywilną, personel medyczny i pracowników organizacji pomocowych, a także niszczeniem infrastruktury cywilnej i medycznej, kontynuowaniem nalotów, jak również walk na lądzie oraz ostrzałów, które są prowadzone mimo ponawianych apeli o zaprzestanie wrogich działań;

głęboko ubolewa nad śmiertelnymi ofiarami konfliktu oraz nad cierpieniem osób biorących udział w walkach, a także kieruje wyrazy współczucia do rodzin ofiar; potwierdza zobowiązanie do dalszego wspierania Jemenu i narodu jemeńskiego; wzywa wszystkie strony do natychmiastowego zawieszenia broni i powrotu do stołu negocjacyjnego; potwierdza poparcie dla integralności terytorialnej Jemenu, jego suwerenności i niezależności;

wyraża poważne obawy, że trwające naloty i walki na lądzie doprowadziły do śmierci tysięcy cywilów, wysiedleń i utraty źródeł utrzymania, wskutek czego zagrożonych jest jeszcze więcej istnień ludzkich, a także doprowadziły do dalszej destabilizacji Jemenu, niszczą infrastrukturę fizyczną tego kraju, doprowadziły do niestabilności, którą wykorzystują organizacje terrorystyczne i ekstremistyczne takie jak ISIS/Daisz i AQAP, oraz doprowadziły do pogorszenia już i tak krytycznej sytuacji humanitarnej;

z całą mocą potępia ataki terrorystyczne i przemoc wobec ludności cywilnej, w tym bombardowania, stosowanie amunicji kasetowej, ataki rakietowe, ostrzały, strzały snajperskie i – według doniesień – stosowanie min przeciwpiechotnych, jak również ataki powodujące zniszczenia infrastruktury cywilnej, w tym szkół, placówek medycznych, dzielnic mieszkalnych, targowisk, systemów wodociągowych, portów i lotnisk;

wzywa rząd Jemenu do przyjęcia odpowiedzialności za walkę z ISIS/ Daisz i AQAP, które wykorzystują obecną niestabilną sytuację; przypomina, że wszelkie akty terroryzmu są zbrodniami i nie znajdują uzasadnienia, bez względu na ich przyczyny oraz niezależnie od tego, kiedy, gdzie i przez kogo zostały popełnione; podkreśla, że wszystkie strony konfliktu muszą podjąć zdecydowane kroki przeciwko takim grupom, których działania stanowią poważne zagrożenie dla wynegocjowanego porozumienia i bezpieczeństwa w regionie i poza nim;

ponownie wzywa wszystkie strony konfliktu oraz ich regionalnych i międzynarodowych stronników do przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka, do zapewnienia ochrony ludności cywilnej i powstrzymania się od bezpośrednich ataków na infrastrukturę cywilną, w szczególności na obiekty medyczne i systemy zaopatrzenia w wodę; przypomina że celowe atakowanie cywilów i infrastruktury cywilnej, w tym szpitali i personelu medycznego, stanowi poważne naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego; apeluje do społeczności międzynarodowej o doprowadzenie do międzynarodowego postępowania karnego przeciwko osobom odpowiedzialnym za naruszanie prawa międzynarodowego w Jemenie; w związku z tym popiera apel wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka Zeida Ra’ada Al Husseina o ustanowienie niezależnego międzynarodowego organu w celu przeprowadzenia kompleksowego dochodzenia w sprawie zbrodni popełnionych w czasie konfliktu w Jemenie; podkreśla, że aby osiągnąć trwałe rozwiązanie tego konfliktu niezbędne jest zapewnienie odpowiedzialności za naruszenia;

przypomina, że zbrojne rozwiązanie konfliktu w Jemenie nie jest dopuszczalne i że kryzys można rozwiązać wyłącznie w drodze integracyjnego, prowadzonego przez Jemen procesu negocjacyjnego z udziałem wszystkich zainteresowanych stron przy pełnym i merytorycznym udziale kobiet, prowadzącego do kompleksowego rozwiązania politycznego; ponownie wyraża poparcie dla wysiłków podejmowanych przez sekretarza generalnego ONZ, specjalnego wysłannika ONZ ds. Jemenu oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych na rzecz ułatwienia wznowienia negocjacji, a także wzywa wszystkie strony konfliktu do konstruktywnej reakcji i nieobwarowywania tych wysiłków warunkami; podkreśla, że dla ułatwienia powrotu do rozmów politycznych zasadnicze znaczenie będzie miało wdrożenie środków budowy zaufania, takich jak natychmiastowe kroki w kierunku trwałego zawieszenia broni, mechanizm monitorowania wycofywania sił, łatwiejszy dostęp dla pomocy humanitarnej i transportów towarowych oraz uwolnienie więźniów politycznych;

nalega, by Arabia Saudyjska i Iran pracowały na rzecz poprawy stosunków dwustronnych, a także by dążyły do nawiązania współpracy z myślą o zakończeniu walk w Jemenie;

wyraża poparcie dla skierowanego do wszystkich stron konfliktu apelu UE o podjęcie niezbędnych kroków, aby zapobiegać wszelkim formom przemocy, w tym przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć, w sytuacjach konfliktu zbrojnego, jak również na taką przemoc reagować; zdecydowanie potępia łamanie praw dziecka oraz jest zaniepokojony ograniczonym dostępem dzieci nawet do podstawowej opieki zdrowotnej i edukacji; potępia werbowanie dzieci i wykorzystywanie ich w działaniach wojennych; wzywa UE i społeczność międzynarodową do wspierania rehabilitacji i ponownej integracji w społeczeństwie zdemobilizowanych dzieci;

10.

wzywa wszystkie strony konfliktu do podjęcia działań na rzecz usunięcia wszystkich przeszkód logistycznych i finansowych mających wpływ na import i dystrybucję żywności i środków medycznych dla ludności cywilnej znajdującej się w potrzebie; apeluje do stron konfliktu o zapewnienie pełnego i skutecznego funkcjonowania głównych punktów wjazdu towarów, takich jak porty Al-Hudajda i Aden; podkreśla ich znaczenie jako jedynego szlaku przekazywania pomocy humanitarnej i artykułów pierwszej potrzeby; wzywa do ponownego otwarcia portu lotniczego w Sanie dla lotów komercyjnych, by pilnie potrzebne leki i towary mogły być dostarczane do Jemenu drogą lotniczą, a Jemeńczycy wymagający opieki medycznej mogli być odtransportowywani również drogą lotniczą za granicę;

11.

wzywa Radę, aby skutecznie promowała przestrzeganie międzynarodowego prawa humanitarnego, zgodnie z odnośnymi wytycznymi UE; podkreśla w szczególności potrzebę rygorystycznego stosowania przez wszystkie państwa UE zasad określonych we wspólnym stanowisku Rady 2008/944/CFSP w sprawie wywozu broni; w związku z tym przypomina swą rezolucję z 25 lutego 2016 r.;

12.

podkreśla, jak ważne jest wzmacnianie lokalnych władz i budowanie ich zdolności w zakresie świadczenia usług, jak również angażowanie diaspory jemeńskiej i międzynarodowych organizacji pozarządowych we wspieranie kluczowych sektorów usługowych; podkreśla w szczególności pilną potrzebę zajęcia się przez UE i inne podmioty międzynarodowe problemem epidemii cholery, a także wspierania systemu opieki zdrowotnej, by zapobiec jego upadkowi, w tym ułatwiania dostaw i wypłat wynagrodzeń dla pracowników medycznych na linii frontu, którzy mają kluczowe znaczenie dla reagowania na kryzysy humanitarne;

13.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że UE i jej państwa członkowskie gotowe są zwiększyć pomoc humanitarną świadczoną ludności w całym kraju, żeby sprostać rosnącym potrzebom oraz uruchomić pomoc rozwojową na finansowanie projektów w kluczowych sektorach; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania podjęte podczas spotkania darczyńców wysokiego szczebla w sprawie kryzysu humanitarnego w Jemenie i podkreśla potrzebę skoordynowanych działań humanitarnych pod kierownictwem ONZ, aby złagodzić cierpienia ludności Jemenu; ponadto wzywa wszystkie państwa do wypełnienia zobowiązań podjętych na spotkaniu darczyńców, aby przyczynić się do zaspokojenia potrzeb humanitarnych;

14.

apeluje do wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa o przedstawienie w trybie pilnym zintegrowanej strategii UE dotyczącej Jemenu oraz o ponowne podjęcie próby wyjścia z inicjatywą pokojową dla Jemenu pod auspicjami ONZ; w związku z tym apeluje o powołanie specjalnego przedstawiciela UE ds. Jemenu;

15.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, sekretarzowi generalnemu Rady Współpracy Państw Zatoki, sekretarzowi generalnemu Ligi Państw Arabskich oraz rządowi Jemenu.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0066.

(2) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0270.

18.9.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 331/166

P8_TA(2017)0256

Roczne wiążące ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu wywiązania się ze zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego ***I

Poprawki przyjete przez Parlament Europejski w dniu 14 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rocznych wiążących ograniczeń emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie w latach 2021–2030 na rzecz stabilnej unii energetycznej i w celu wywiązania się ze zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego, oraz zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz zgłaszania innych informacji mających znaczenie dla zmiany klimatu (COM(2016)0482 – C8-0331/2016 – 2016/0231(COD)) (1)

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

(2018/C 331/30)

Poprawka 1

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Tytuł

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
Wniosek	Wniosek
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY	ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
w sprawie rocznych wiążących ograniczeń emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie w latach 2021–2030 na rzecz stabilnej unii energetycznej i w celu wywiązania się ze zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego, oraz zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz zgłaszania innych informacji mających znaczenie dla zmiany klimatu	w sprawie działań w dziedzinie klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz zgłaszania innych informacji mających znaczenie dla zmiany klimatu („rozporządzenie w sprawie działań w dziedzinie klimatu wdrażające porozumienie paryskie”)

Poprawka 2

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Umocowanie 1 a (nowe)

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	uwzględniając Protokół nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej,

Poprawka 3

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Umocowanie 1 b (nowe)

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	uwzględniając Protokół nr 2 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności,

Poprawka 4

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 3

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(3)

W dniu 10 czerwca 2016 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie ratyfikacji przez UE porozumienia paryskiego . Niniejszy wniosek ustawodawczy stanowi część wykonywania zobowiązania UE w ramach porozumienia paryskiego. Zobowiązanie Unii do redukcji emisji w całej gospodarce zostało potwierdzone w zaplanowanych, ustalonych na szczeblu krajowym wkładach Unii i jej państw członkowskich, które zostały przedłożone Sekretariatowi UNFCCC w dniu 6 marca 2015 r.

(3)

Po udzieleniu w dniu 4 października 2016 r. zgody przez Parlament Europejski Rada ratyfikowała porozumienie paryskie w dniu 5 października 2016 r. Porozumienie paryskie, które weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r., dąży, zgodnie z jego art. 2, „do intensyfikacji globalnej odpowiedzi na zagrożenie związane ze zmianami klimatu, w kontekście zrównoważonego rozwoju i wysiłków na rzecz likwidacji ubóstwa, między innymi poprzez: a) ograniczenie wzrostu średniej temperatury globalnej do poziomu znacznie niższego niż 2 oC powyżej poziomu przedindustrialnego oraz podejmowanie wysiłków mających na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 oC powyżej poziomu przedindustrialnego, uznając, że to znacząco zmniejszy ryzyka związane ze zmianami klimatu i ich skutki; b) zwiększenie zdolności do adaptacji do negatywnych skutków zmian klimatu oraz wspieranie odporności na zmiany klimatu i rozwoju związanego z niską emisją gazów cieplarnianych w sposób niezagrażający produkcji żywności; c) zapewnienie spójności przepływów finansowych ze ścieżką prowadzącą do niskiego poziomu emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmiany klimatu.”

Porozumienie paryskie wymaga także, aby jego strony podejmowały działania mające na celu ochronę i wzmacnianie, w stosownych przypadkach, pochłaniaczy i rezerwuarów gazów cieplarnianych, w tym lasów.

Niniejszy wniosek ustawodawczy stanowi część wykonywania zobowiązania UE w ramach porozumienia paryskiego. Zobowiązanie Unii do redukcji emisji w całej gospodarce zostało potwierdzone w zaplanowanych, ustalonych na szczeblu krajowym wkładach Unii i jej państw członkowskich, które zostały przedłożone Sekretariatowi UNFCCC w dniu 6 marca 2015 r.

Poprawka 5

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 4

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(4)	Porozumienie paryskie zastępuje podejście przyjęte w ramach protokołu z Kioto z 1997 r., które nie będzie kontynuowane po roku 2020.

(4)

Porozumienie paryskie zastępuje podejście przyjęte w ramach protokołu z Kioto z 1997 r., które nie będzie kontynuowane po roku 2020. W związku z tym programy inwestycji ekologicznych związane z protokołem z Kioto, zapewniające wsparcie finansowe na projekty w zakresie redukcji emisji w państwach członkowskich o niższych dochodach, również nie będą kontynuowane.

Poprawka 6

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 4 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(4a)	Na posiedzeniu w dniu 21 października 2009 r. Rada ds. Środowiska poparła cel Unii zakładający ograniczenie emisji o 80–95 % do 2050 r. w porównaniu z 1990 r. w ramach niezbędnych redukcji po stronie krajów rozwiniętych jako grupy, przewidzianych przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC).

Poprawka 7

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 5

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(5)

Przejście na czystą energię wymaga zmian w działalności gospodarczej i zachowaniach inwestycyjnych oraz wprowadzenia zachęt we wszystkich obszarach polityki . Stworzenie stabilnej unii energetycznej w celu zapewnienia bezpiecznej , zrównoważonej i konkurencyjnej energii po przystępnych cenach dla obywateli UE jest priorytetem Unii . Osiągnięcie tego celu wymaga kontynuowania ambitnych działań klimatycznych, czego przejawem jest niniejsze rozporządzenie, jak również postępów w zakresie innych aspektów unii energetycznej, jak określono w strategii ramowej na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu (16).

(5)

Przejście na czystą energię i biogospodarkę wymaga zmian w zachowaniach inwestycyjnych we wszystkich obszarach polityki oraz zachęt dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) z mniejszym kapitałem oraz dla małych gospodarstw rolnych, aby mogły dostosować one swoje modele biznesowe . Priorytetem Unii jest stworzenie stabilnej unii energetycznej , która stawia na efektywność energetyczną i dąży do zapewnienia bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnych cenach dla obywateli UE , a także stosowanie, w przypadku wykorzystywania biozasobów, rygorystycznej polityki zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji, tak aby zastąpiły one zasoby kopalne . Osiągnięcie tego celu wymaga kontynuowania ambitnych działań klimatycznych, czego przejawem jest niniejsze rozporządzenie, jak również postępów w zakresie innych aspektów unii energetycznej, jak określono w strategii ramowej na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu (16).

Poprawka 8

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 9

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(9)

Podejście do wiążących rocznych limitów krajowych przyjęte w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady 406/2009/WE (19) należy utrzymać w latach 2021–2030, począwszy od 2020 r. od średniego poziomu emisji gazów cieplarnianych w latach 2016–2018, a skończywszy w 2030 r. limitem określonym dla każdego państwa członkowskiego. Dokonano dostosowania przydziału w 2021 r. dla państw członkowskich, których dotyczy dodatni pułap na mocy decyzji 406/2009/WE, jak również zwiększenie rocznych przydziałów emisji w latach 2017–2020 zgodnie z decyzjami 2013/162/UE oraz 2013/634/UE, aby uwzględnić możliwość zwiększenia emisji w tych latach. Rada Europejska postanowiła, że dostępność i wykorzystanie istniejących instrumentów elastyczności w sektorach nieobjętych ETS należy znacząco zwiększyć, aby zapewnić racjonalność pod względem kosztów wspólnego wysiłku UE oraz zbieżność poziomów emisji na mieszkańca do roku 2030.

(9)

Podejście do wiążących rocznych limitów krajowych przyjęte w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady 406/2009/WE (19) należy utrzymać w latach 2021–2030, począwszy od 2018 r. od średniego poziomu emisji gazów cieplarnianych w latach 2016–2018 lub wartości rocznego limitu emisji w 2020 r., w zależności od tego, która z tych wartości jest niższa , a skończywszy w 2030 r. limitem określonym dla każdego państwa członkowskiego. W celu nagradzania wczesnych działań i wsparcia państw członkowskich o niższej zdolności do inwestowania państwa członkowskie, których PKB na mieszkańca jest niższy od średniej UE i w których w latach 2013–2020 poziom emisji jest niższy niż ich roczny limit emisji na okres od 2013 r. do 2020 r. przewidziany w decyzji 406/2009/WE, mogą, na określonych warunkach, zwrócić się o dodatkowe uprawnienia z rezerwy. Dokonano dodatkowego dostosowania przydziału w 2021 r. dla państw członkowskich, których dotyczy dodatni pułap na mocy decyzji 406/2009/WE, jak również zwiększenie rocznych przydziałów emisji w latach 2017–2020 zgodnie z decyzjami 2013/162/UE oraz 2013/634/UE, aby uwzględnić możliwość zwiększenia emisji w tych latach. Rada Europejska postanowiła, że dostępność i wykorzystanie istniejących instrumentów elastyczności w sektorach nieobjętych ETS należy znacząco zwiększyć, aby zapewnić racjonalność pod względem kosztów wspólnego wysiłku UE oraz zbieżność poziomów emisji na mieszkańca do roku 2030.

Poprawka 9

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 9 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(9a)

W celu skierowania Unii na drogę do gospodarki niskoemisyjnej niniejsze rozporządzenie przewiduje długoterminową ścieżkę redukcji emisji, aby ograniczać od 2031 r. emisje gazów cieplarnianych objęte niniejszym rozporządzeniem. Rozporządzenie przyczynia się także do osiągnięcia celu porozumienia paryskiego polegającego na doprowadzeniu w drugiej połowie obecnego stulecia do równowagi między emisjami antropogenicznymi według źródeł a usuwaniem gazów cieplarnianych przez pochłaniacze.

Poprawka 10

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 10 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(10a)

Aby zachować pełną efektywność rezerwy stabilności rynkowej, ustanowionej na mocy decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 (1a) , przy określaniu, na podstawie decyzji (UE) 2015/1814, całkowitej liczby uprawnień w obiegu w danym roku zgodnie z tą decyzją, anulowania uprawnień w wyniku zastosowania instrumentu elastyczności ustanowionego w niniejszym rozporządzeniu po zastosowaniu zmniejszenia uprawnień w ramach EU ETS nie należy brać pod uwagę jako uprawnień anulowanych zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE.

Poprawka 11

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 11

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(11)

Liczne środki unijne zwiększają zdolność państw członkowskich do wypełniania zobowiązań w dziedzinie klimatu i mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia koniecznych redukcji emisji w sektorach objętych niniejszym rozporządzeniem. Do środków tych należą przepisy w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, w sprawie redukcji emisji dwutlenku węgla z pojazdów drogowych, charakterystyki energetycznej budynków, energii ze źródeł odnawialnych , efektywności energetycznej oraz gospodarki o obiegu zamkniętym, a także unijnych instrumentów finansowych na potrzeby inwestycji związanych z klimatem.

(11)

Liczne środki unijne zwiększają zdolność państw członkowskich do wypełniania zobowiązań w dziedzinie klimatu i mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia koniecznych redukcji emisji w sektorach objętych niniejszym rozporządzeniem. Do środków tych należą przepisy w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, w sprawie redukcji emisji dwutlenku węgla z pojazdów drogowych, poprawy charakterystyki energetycznej budynków, zwiększania wykorzystania odnawialnych źródeł energii , podwyższenia efektywności energetycznej oraz promowania gospodarki o obiegu zamkniętym, a także unijnych instrumentów finansowania inwestycji związanych z klimatem.

Poprawka 12

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 11 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(11a)

W celu osiągnięcia tych redukcji emisji oraz w dążeniu do zmaksymalizowania roli sektora rolnego państwa członkowskie powinny promować innowacyjne działania w zakresie łagodzenia zmiany klimatu, które mają największy potencjał, w tym: przekształcanie gruntów ornych w trwałe użytki zielone; zarządzanie żywopłotami, strefami buforowymi i drzewami na gruntach rolnych; nowe systemy rolno-leśne i systemy zalesiania; zapobieganie wycinaniu drzew i wylesianiu; brak orki lub orkę mało intensywną oraz wykorzystanie okryw glebowych/ międzyplonów i resztek pożniwnych na gruntach; audyty emisji dwutlenku węgla oraz plany zarządzania glebą/składnikami odżywczymi; lepszą wydajność azotową i zahamowanie procesu nitryfikacji; przywracanie i ochronę terenów podmokłych/ torfowisk; oraz ulepszone metody hodowli zwierząt gospodarskich, ich żywienia i zarządzania hodowlą w celu redukcji emisji.

Poprawka 13

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 11 b (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(11b)

Niniejsze rozporządzenie, obejmujące dostępne instrumenty elastyczności, przewiduje zachęty do redukcji emisji zgodne z innymi aktami prawnymi Unii w dziedzinie klimatu i energii dla sektorów objętych niniejszym rozporządzeniem, w tym w zakresie efektywności energetycznej. Z uwagi na fakt, że ponad 75 % emisji gazów cieplarnianych dotyczy energii, zwiększenie efektywności wykorzystania energii i energooszczędność odegrają ważną rolę w uzyskaniu redukcji emisji. Ambitna polityka w zakresie efektywności energetycznej jest w związku z tym kluczowa nie tylko z punktu widzenia większych oszczędności związanych z importem paliw kopalnych, zapewniających bezpieczeństwo energetyczne i niższe rachunki konsumentów, ale także z punktu widzenia większego wykorzystania energooszczędnych technologii w budynkach, przemyśle i transporcie, zwiększenia konkurencyjności gospodarczej, tworzenia lokalnych miejsc pracy, a także poprawy warunków zdrowotnych i eliminowania ubóstwa energetycznego. Środki podejmowane w sektorach objętych rozporządzeniem z czasem zwracają się, a przy tym stanowią opłacalny sposób wspomagania państw członkowskich w osiąganiu celów, które stawia przed nimi niniejsze rozporządzenie. Zatem przy wprowadzaniu przepisów rozporządzenia do krajowych polityk państwa członkowskie powinny zwrócić szczególną uwagę na konkretne i zróżnicowane możliwości poprawy efektywności energetycznej w różnych sektorach i inwestowania w nią.

Poprawka 14

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 11 c (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(11c)

Sektor transportu nie jest jedynie głównym emitentem gazów cieplarnianych, ale także – od 1990 r. – sektorem, w którym zużycie energii rośnie najszybciej. Jest zatem istotne, aby Komisja i państwa członkowskie dokładały dalszych starań w celu poprawy efektywności energetycznej, wspierania przechodzenia na zrównoważone środki transportu i zmniejszenia dużego uzależnienia tego sektora od węgla. Obniżenie emisyjności koszyka energetycznego przez promowanie niskoemisyjnych źródeł energii w sektorze transportu, na przykład zrównoważonych ekologicznie biopaliw i pojazdów elektrycznych, przyczyni się do osiągnięcia celu dotyczącego redukcji emisji CO2 zgodnie z celami porozumienia paryskiego. Można to ułatwić przez zapewnienie jasnych i długoterminowych ram dla sektora, które gwarantują pewność i na których można opierać inwestycje.

Poprawka 15

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 11 d (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(11d)

Wpływ polityki energetycznej i strategii sektorowych na unijne i krajowe zobowiązania w dziedzinie klimatu należy ocenić przy pomocy wspólnych metod ilościowych, tak aby wpływ ten był przejrzysty i weryfikowalny.

Poprawka 57

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 12

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(12)

W rozporządzeniu [] [w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem w ramy klimatyczno-energetyczne do roku 2030] określono zasady rozliczania dotyczące emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych związane z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem (LULUCF). Mimo że uwzględnienie ilości do sumy całkowitych emisji netto i pochłaniania netto z terenów wylesionych, terenów zalesionych, gruntów uprawnych i uprawianych użytków zielonych, jak określono w rozporządzeniu [] na mocy niniejszego rozporządzenia ma wpływ na efekt środowiskowy w odniesieniu do poziomu uzyskanych redukcji emisji gazów cieplarnianych, elastyczność w odniesieniu do maksymalnej ilości 280 mln ton ekwiwalentu CO2 takiego pochłaniania podzielonej między państwa członkowskie zgodnie z wielkościami ustalonymi w załączniku III należy włączyć jako dodatkową możliwość dostępną w razie potrzeby dla państw członkowskich, aby mogły zrealizować swoje zobowiązania. W przypadku gdy akt delegowany aktualizujący poziomy referencyjne dla lasów w oparciu o krajowe plany rozliczeń gospodarki leśnej zgodnie z art. 8 ust. 6 rozporządzenia [LULUCF] zostanie przyjęty, zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów w odniesieniu do art. 7, aby uwzględnić wkład kategorii księgowej zarządzanych obszarów leśnych w mechanizmie elastyczności określonym w tym artykule. Przed przyjęciem takiego aktu delegowanego Komisja powinna przeprowadzić ocenę rzetelności rozliczania w odniesieniu do zarządzanych obszarów leśnych w oparciu o dostępne dane, a w szczególności spójności planowanych i faktycznych wskaźników pozyskania. Ponadto na mocy niniejszego rozporządzenia należy dopuścić możliwość dobrowolnego usunięcia jednostek rocznych limitów emisji w celu umożliwienia uwzględnienia takich ilości przy ocenie przestrzegania przez państwa członkowskie wymogów rozporządzenia []

(12)

W rozporządzeniu [] [w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem w ramy klimatyczno-energetyczne do roku 2030] określono zasady rozliczania dotyczące emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych związane z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem (LULUCF). Mimo że uwzględnienie ilości do sumy całkowitych emisji netto i pochłaniania netto z terenów wylesionych, terenów zalesionych, gruntów uprawnych, uprawianych użytków zielonych i w stosownych przypadkach zarządzanych terenów podmokłych , jak określono w rozporządzeniu [] na mocy niniejszego rozporządzenia ma wpływ na efekt środowiskowy w odniesieniu do poziomu uzyskanych redukcji emisji gazów cieplarnianych, elastyczność w odniesieniu do maksymalnej ilości 280 mln ton ekwiwalentu CO2 takiego pochłaniania podzielonej między państwa członkowskie zgodnie z wielkościami ustalonymi w załączniku III należy włączyć jako dodatkową możliwość dostępną w razie potrzeby dla państw członkowskich, aby mogły zrealizować swoje zobowiązania. W przypadku gdy akt delegowany aktualizujący poziomy referencyjne dla lasów w oparciu o krajowe plany rozliczeń gospodarki leśnej zgodnie z art. 8 ust. 6 rozporządzenia [LULUCF] zostanie przyjęty, zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów w odniesieniu do art. 7, aby uwzględnić wyważony wkład kategorii księgowej zarządzanych obszarów leśnych w mechanizmie elastyczności w wysokości 280 mln określonym w tym artykule. Przed przyjęciem takiego aktu delegowanego Komisja powinna przeprowadzić ocenę rzetelności rozliczania w odniesieniu do zarządzanych obszarów leśnych w oparciu o dostępne dane, a w szczególności spójności planowanych i faktycznych wskaźników pozyskania. Ponadto na mocy niniejszego rozporządzenia należy dopuścić możliwość dobrowolnego usunięcia jednostek rocznych limitów emisji w celu umożliwienia uwzględnienia takich ilości przy ocenie przestrzegania przez państwa członkowskie wymogów rozporządzenia [].

Poprawka 17

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 12 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(12a)

Osiągnięcie, w sposób obopólnie spójny, wielorakich celów Unii związanych z sektorem rolnictwa, w tym celów dotyczących łagodzenia zmiany klimatu i dostosowania się do niej, jakości powietrza, zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych oraz wsparcia dla gospodarki wiejskiej, będzie wymagało zmian w inwestycjach i środków zachęty wspieranych przez środki unijne, takie jak WPR. Jest niezwykle istotne, aby niniejsze rozporządzenie uwzględniało cel, jakim jest przyczynienie się do osiągnięcia celów unijnej strategii leśnej zakładającej wspieranie konkurencyjnych i zrównoważonych dostaw drewna dla biogospodarki unijnej, krajowych strategii leśnych państw członkowskich, unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności oraz unijnej strategii dotyczącej gospodarki o obiegu zamkniętym.

Poprawka 18

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 13

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(13)

Aby zapewnić skuteczną, przejrzystą i efektywną pod względem kosztów sprawozdawczość i weryfikację emisji gazów cieplarnianych i innych informacji niezbędnych do oceny postępów państw członkowskich w zakresie rocznych limitów emisji, wymogi w zakresie corocznej sprawozdawczości i oceny ustalone w niniejszym rozporządzeniu zintegrowano z odpowiednimi artykułami rozporządzenia (UE) nr 525/2013, które należy zatem odpowiednio zmienić. Zmiana przedmiotowego rozporządzenia powinna również zagwarantować, że postęp państw członkowskich w osiąganiu redukcji emisji jest poddawany corocznie ocenie z uwzględnieniem postępów w realizacji unijnych polityk i środków oraz informacji uzyskanych od państw członkowskich. Co dwa lata do oceny należy włączać przewidywany postęp w realizacji zobowiązań redukcyjnych Unii oraz w wypełnianiu przez państwa członkowskie ich zobowiązań. Stosowanie odliczeń powinno jednak być rozważane wyłącznie w odstępach pięcioletnich, tak aby można było uwzględnić potencjalny wkład terenów wylesionych, terenów zalesionych, gruntów uprawnych i uprawianych użytków zielonych, zgodnie z rozporządzeniem []. Pozostaje to bez uszczerbku dla obowiązku Komisji zapewnienia przestrzegania przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia bądź uprawnień Komisji do wszczęcia w tym celu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

(13)

Aby zapewnić skuteczną, przejrzystą i efektywną pod względem kosztów sprawozdawczość i weryfikację emisji gazów cieplarnianych i innych informacji niezbędnych do oceny postępów państw członkowskich w zakresie rocznych limitów emisji, wymogi w zakresie corocznej sprawozdawczości i oceny ustalone w niniejszym rozporządzeniu zintegrowano z odpowiednimi artykułami rozporządzenia (UE) nr 525/2013, które należy zatem odpowiednio zmienić. Zmiana przedmiotowego rozporządzenia powinna również zagwarantować, że postęp państw członkowskich w osiąganiu redukcji emisji jest poddawany corocznie ocenie z uwzględnieniem postępów w realizacji unijnych polityk i środków oraz informacji uzyskanych od państw członkowskich. Co dwa lata do oceny należy włączać przewidywany postęp w realizacji zobowiązań redukcyjnych Unii oraz w wypełnianiu przez państwa członkowskie ich zobowiązań. Co dwa lata należy przeprowadzać pełną kontrolę zgodności. Wykorzystanie potencjalnego wkładu terenów wylesionych, terenów zalesionych, gruntów uprawnych i uprawianych użytków zielonych, zgodnie z rozporządzeniem [] , należy rozważać zgodnie z częstotliwościami określonymi w tym rozporządzeniu . Pozostaje to bez uszczerbku dla obowiązku Komisji zapewnienia przestrzegania przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia bądź uprawnień Komisji do wszczęcia w tym celu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

Poprawka 19

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 13 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(13a)

Jako że sektory objęte niniejszym rozporządzeniem odpowiadają za ponad połowę emisji gazów cieplarnianych w Unii, polityka ograniczenia emisji w tych sektorach jest bardzo istotna dla wywiązania się z zobowiązań Unii zgodnie z porozumieniem paryskim. W związku z tym procedury monitorowania, sprawozdawczości i działań następczych na mocy niniejszego rozporządzenia powinny być w pełni przejrzyste. Państwa członkowskie i Komisja powinny dopilnować, aby informacje dotyczące zgodności z niniejszym rozporządzeniem były publicznie dostępne, oraz zapewnić odpowiednie zaangażowanie zainteresowanych stron i społeczeństwa w proces przeglądu niniejszego rozporządzenia. Wzywa się również Komisję do stworzenia skutecznego i przejrzystego systemu monitorowania skutków wprowadzonych instrumentów elastyczności.

Poprawka 20

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 14

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(14)

Państwa członkowskie powinny mieć możliwość zastosowania środka służącego poprawie ogólnej efektywności pod względem kosztów całkowitych redukcji w postaci przekazywania części swoich rocznych limitów emisji na rzecz innych państw członkowskich. Należy zapewnić przejrzystość i dogodny dla obu stron sposób takiego przekazywania, w tym poprzez sprzedaż na aukcji, korzystanie z pośredników rynkowych działających w charakterze pełnomocników lub w drodze porozumień dwustronnych.

(14)

Państwa członkowskie powinny mieć możliwość zastosowania środka służącego poprawie ogólnej efektywności pod względem kosztów całkowitych redukcji w postaci zachowania lub pożyczania części swoich rocznych limitów emisji. Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość przekazywania części swoich rocznych limitów emisji na rzecz innych państw członkowskich. Należy zapewnić przejrzystość i dogodny dla obu stron sposób takiego przekazywania, w tym poprzez sprzedaż na aukcji, korzystanie z pośredników rynkowych działających w charakterze pełnomocników lub w drodze porozumień dwustronnych.

Poprawka 21

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 15

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(15)

Europejska Agencja Środowiska ma na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju oraz zapewnianie pomocy w osiąganiu znaczącej i wymiernej poprawy stanu środowiska w Europie poprzez dostarczanie decydentom, instytucjom publicznym i społeczeństwu aktualnych, ukierunkowanych, istotnych i wiarygodnych informacji. Europejska Agencja Środowiska powinna wspomagać Komisję, w stosownych przypadkach, zgodnie ze swoim rocznym programem pracy.

(15)

Poprawka 22

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 17

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(17)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania art. 4, zgodnie z którym ustanawia się roczne limity emisji dla państw członkowskim, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (21).

(17)	Należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przez określenie rocznych limitów emisji dla państw członkowskich .

Poprawka 23

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 19 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(19a)

Oprócz starań na rzecz ograniczenia własnych emisji istotne jest, aby Unia – zgodnie z celem zwiększenia swojego pozytywnego wpływu na globalny ślad węglowy – przewidziała, wraz z państwami trzecimi, rozwiązania w dziedzinie klimatu polegające na realizacji z tymi państwami wspólnych projektów w ramach polityki klimatycznej do 2030 r., mając na względzie, że porozumienie paryskie zawiera odniesienie do nowego międzynarodowego mechanizmu współpracy na rzecz zwalczania zmiany klimatu.

Poprawka 24

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Motyw 20

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

(20)	Niniejsze rozporządzenie należy poddać przeglądowi w 2024 r., a następnie co 5 lat, aby ocenić jego ogólne wykonywanie. W przeglądzie należy wziąć pod uwagę zmiany okoliczności krajowych i wykorzystać wyniki globalnej oceny porozumienia paryskiego.

(20)

Niniejsze rozporządzenie należy poddać przeglądowi w 2024 r., a następnie co 5 lat, aby ocenić jego ogólne wykonywanie. W przeglądzie należy wziąć pod uwagę zmiany okoliczności krajowych i wykorzystać wyniki globalnej oceny porozumienia paryskiego.

Aby przestrzegać porozumienia paryskiego, konieczne jest stopniowe intensyfikowanie przez Unię wysiłków i wnoszenie co pięć lat wkładu odzwierciedlającego jej możliwie najwyższe ambicje.

Przegląd powinien zatem uwzględniać cel Unii polegający na ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce o 80–95 % do roku 2050 w porównaniu z poziomami z 1990 r. oraz cel porozumienia paryskiego polegający na osiągnięciu w drugiej połowie obecnego stulecia równowagi między emisjami antropogenicznymi według źródeł a usuwaniem gazów cieplarnianych przez pochłaniacze. Podstawę przeglądu powinny stanowić najlepsze dostępne dane naukowe oraz sprawozdanie wstępne przygotowane przez Europejską Agencję Środowiska.

Przegląd redukcji emisji przez państwa członkowskie za okres od 2031 r. powinien uwzględniać zasady sprawiedliwości i opłacalności.

Poprawka 25

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 1 – akapit 1

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

W niniejszym rozporządzeniu określa się obowiązki dotyczące minimalnych wkładów państw członkowskich w realizację zobowiązania Unii dotyczącego redukcji emisji gazów cieplarnianych w latach 2021–2030, ustanawia przepisy dotyczące ustalania rocznych limitów emisji oraz oceny postępów państw członkowskich w zakresie wypełniania ich minimalnych wkładów. Zobowiązuje ono państwa członkowskie do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w art. 2, w celu osiągnięcia unijnego celu, jakim jest zmniejszenie emisji o co najmniej 30 % do roku 2030 w porównaniu z poziomem z 2005 r. w sposób sprawiedliwy i racjonalny pod względem kosztów.

Poprawka 26

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 1 – akapit 1 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	Ogólnym celem niniejszego rozporządzenia jest skierowanie Unii na drogę do gospodarki niskoemisyjnej przez ustanowienie przewidywalnej długoterminowej ścieżki prowadzącej do ograniczenia do 2050 r. emisji gazów cieplarnianych w Unii o 80–95 % w porównaniu z poziomami z roku 1990.

Poprawka 27

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 2 – ustęp 3

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
3. Do celów niniejszego rozporządzenia emisje CO2 z kategorii źródeł IPCC „1.A.3.A lotnictwo cywilne” traktuje się jako równe zeru.	3. Do celów niniejszego rozporządzenia emisje CO2 z kategorii źródeł IPCC „1.A.3.A lotnictwo cywilne” objęte dyrektywą 2003/87/WE traktuje się jako równe zeru.

Poprawka 28

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 2 – ustęp 3 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	3a. Niniejsze rozporządzenie stosuje się do emisji CO2 z kategorii źródeł IPCC „1.A.3.D żegluga” nieobjętych dyrektywą 2003/87/WE.

Poprawka 29

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 4

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
Artykuł 4	Artykuł 4
Roczne poziomy emisji na lata 2021–2030	Roczne poziomy emisji na lata 2021–2030
1. W 2030 r. każde państwo członkowskie ogranicza emisje gazów cieplarnianych co najmniej o wielkości procentowe ustalone dla tego państwa członkowskiego w załączniku I do niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do jego emisji w 2005 r. ustalonej zgodnie z ust. 3.	1. Do 2030 r. każde państwo członkowskie ogranicza emisje gazów cieplarnianych co najmniej o wielkości procentowe ustalone dla tego państwa członkowskiego w załączniku I do niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do jego emisji w 2005 r. ustalonej zgodnie z ust. 3.
2. Z zastrzeżeniem elastyczności określonej w artykułach 5, 6 i 7, dostosowań zgodnie z art. 10 ust. 2 oraz biorąc pod uwagę wszelkie odliczenia wynikające z zastosowania art. 7 decyzji 406/2009/WE, każde państwo członkowskie zapewnia, aby jego emisje gazów cieplarnianych w każdym roku w latach 2021–2029 nie przekraczały poziomu określonego w sposób liniowy, począwszy od 2020 r. od średniego poziomu emisji gazów cieplarnianych w latach 2016, 2017 i 2018, ustanowionego zgodnie z ust. 3, i skończywszy w 2030 r. limitem określonym dla danego państwa członkowskiego w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.	2. Z zastrzeżeniem elastyczności określonej w artykułach 5, 6 i 7, dostosowań zgodnie z art. 10 ust. 2 oraz biorąc pod uwagę wszelkie odliczenia wynikające z zastosowania art. 7 decyzji 406/2009/WE, każde państwo członkowskie zapewnia, aby jego emisje gazów cieplarnianych w każdym roku w latach 2021–2029 nie przekraczały poziomu określonego w sposób liniowy, począwszy od 2018 r. albo od średniego poziomu emisji gazów cieplarnianych w latach 2016, 2017 i 2018, ustanowionego zgodnie z ust. 3, albo od rocznego limitu emisji na 2020 r. określonego zgodnie z art. 3 ust. 2 i art. 10 decyzji 406/2009/WE, w zależności od tego, która z tych wartości jest niższa, a skończywszy w 2030 r. limitem określonym dla danego państwa członkowskiego w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.
3. Komisja przyjmuje akt wykonawczy określający roczne limity emisji na lata 2021–2030 wyrażone w tonach ekwiwalentu CO2, jak określono w ust. 1 i 2. Do celów tego aktu wykonawczego Komisja dokonuje kompleksowego przeglądu najnowszych krajowych danych inwentaryzacyjnych za lata 2005 i 2016–2018 przedłożonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 7 rozporządzenia (UE) nr 525/2013.	3. Komisja przyjmuje akty delegowane zgodnie z art. 12 uzupełniające niniejsze rozporządzenie przez określenie rocznych limitów emisji na lata 2021–2030 wyrażonych w tonach ekwiwalentu CO2, jak określono w ust. 1 i 2. Do celów tych aktów delegowanych Komisja dokonuje kompleksowego przeglądu najnowszych krajowych danych inwentaryzacyjnych za lata 2005 i 2016–2018 przedłożonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 7 rozporządzenia (UE) nr 525/2013.
4. W tym akcie wykonawczym określa się również, na podstawie odsetka zgłoszonego przez państwa członkowskie na podstawie art. 6 ust. 2, wielkości emisji, które mogą być brane pod uwagę w celu oceny ich zgodności na mocy przepisów art. 9 w latach 2021–2030. Jeżeli suma wielkości emisji wszystkich państw członkowskich przekracza łącznie 100 mln, wielkości przypadające na każde państwo członkowskie zmniejsza się proporcjonalnie, tak aby nie została przekroczona wspólna wielkość całkowita.	4. W tym akcie delegowanym określa się również, na podstawie odsetka zgłoszonego przez państwa członkowskie na podstawie art. 6 ust. 2, wielkości emisji, które mogą być brane pod uwagę w celu oceny ich zgodności na mocy przepisów art. 9 w latach 2021–2030. Jeżeli suma wielkości emisji wszystkich państw członkowskich przekracza łącznie 100 mln, wielkości przypadające na każde państwo członkowskie zmniejsza się proporcjonalnie, tak aby nie została przekroczona wspólna wielkość całkowita.
5. Akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 13.

Poprawka 30

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 4 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	Artykuł 4a
	Ścieżka długoterminowej redukcji emisji począwszy od 2031 r.
	O ile nie postanowiono inaczej w pierwszym lub jednym z kolejnych przeglądów, o których mowa w art. 14 ust. 2, każde państwo członkowskie w każdym roku w latach 2031–2050 kontynuuje ograniczanie emisji gazów cieplarnianych objętych niniejszym rozporządzeniem. Każde państwo członkowskie zapewnia, aby emisje gazów cieplarnianych w każdym roku w latach 2031–2050 nie przekraczały poziomu określonego w sposób liniowy, począwszy od rocznych limitów emisji na 2030 r. i skończywszy w 2050 r. limitem emisji na poziomie o 80 % niższym niż poziom określony dla danego państwa członkowskiego na rok 2005.
	Komisja przyjmuje akty delegowane zgodnie z art. 12 uzupełniające niniejsze rozporządzenie przez sprecyzowanie rocznych limitów emisji na lata 2031–2050 wyrażonych w tonach ekwiwalentu CO2.

Poprawka 31

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 5

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
Artykuł 5	Artykuł 5
Instrumenty elastyczności w celu osiągnięcia rocznych limitów	Instrumenty elastyczności w celu osiągnięcia rocznych limitów
1. Państwa członkowskie mogą korzystać z możliwości określonych w ust. 2–6 niniejszego artykułu oraz w art. 6 i 7.	1. Państwa członkowskie mogą korzystać z możliwości określonych w ust. 2–6 niniejszego artykułu oraz w art. 6 i 7.
2. Jeżeli chodzi o lata 2021–2029, państwo członkowskie może pożyczyć maksymalnie 5 % swojego rocznego limitu emisji na następny rok.	2. Jeżeli chodzi o lata 2021– 2025, państwo członkowskie może pożyczyć maksymalnie 10 % swojego rocznego limitu emisji na następny rok. Jeżeli chodzi o lata 2026– 2029, państwo członkowskie może pożyczyć maksymalnie 5 % swojego rocznego limitu emisji na następny rok.
3. Państwo członkowskie, którego emisje gazów cieplarnianych na dany rok są poniżej jego rocznego limitu emisji na ten rok, może z uwzględnieniem instrumentów elastyczności zgodnie z niniejszym artykułem i art. 6, zachować przedmiotową nadwyżkę w ramach rocznego limitu emisji na następne lata do roku 2030.	3. Państwo członkowskie, którego emisje gazów cieplarnianych na dany rok są poniżej jego rocznego limitu emisji na ten rok, może z uwzględnieniem instrumentów elastyczności zgodnie z niniejszym artykułem i art. 6 zachować w odniesieniu do lat 2021–2025 przedmiotową nadwyżkę na poziomie maksymalnie 10 % rocznego limitu emisji na następne lata do roku 2025. Jeśli chodzi o lata 2026–2029, państwo członkowskie może zachować nadwyżkę w ramach rocznego limitu emisji na poziomie maksymalnie 5 % rocznego limitu emisji na następne lata do roku 2030.
4. Państwo członkowskie może przekazać innym państwom członkowskim do 5 % swojego rocznego limitu emisji na dany rok. Otrzymujące państwo członkowskie może wykorzystać tę ilość do celów zgodności na mocy art. 9 na dany rok lub na kolejne lata aż do roku 2030.	4. Państwo członkowskie może przekazać innym państwom członkowskim do 5 % swojego rocznego limitu emisji na dany rok w odniesieniu do lat 2021–2025 i do 10 % w odniesieniu do lat 2026–2030 . Otrzymujące państwo członkowskie może wykorzystać tę ilość do celów zgodności na mocy art. 9 na dany rok lub na kolejne lata aż do roku 2030.
5. Państwo członkowskie może przekazać innym państwom członkowskim część swojego rocznego limitu emisji na dany rok przekraczającą jego emisje gazów cieplarnianych z tego roku, z uwzględnieniem zastosowania mechanizmów elastyczności, zgodnie z ust. 2–4 i art. 6. Otrzymujące państwo członkowskie może wykorzystać tę ilość do celów zgodności na mocy art. 9 na dany rok lub na kolejne lata aż do roku 2030.	5. Państwo członkowskie może przekazać innym państwom członkowskim część swojego rocznego limitu emisji na dany rok przekraczającą jego emisje gazów cieplarnianych z tego roku, z uwzględnieniem zastosowania mechanizmów elastyczności, zgodnie z ust. 2–4 i art. 6. Otrzymujące państwo członkowskie może wykorzystać tę ilość do celów zgodności na mocy art. 9 na dany rok lub na kolejne lata aż do roku 2030.
	5a. Państwo członkowskie nie może przenieść żadnej części rocznego limitu emisji, jeśli w momencie przeniesienia emisje tego państwa członkowskiego przekraczają jego roczny limit emisji.
6. Państwa członkowskie mają możliwość wykorzystywania uprawnień związanych z projektami w , wydanych na podstawie art. 24a ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE do celów zapewnienia zgodności z art. 9, bez limitów ilościowych, przy jednoczesnym unikaniu podwójnego liczenia.	6. Państwa członkowskie mają możliwość wykorzystywania uprawnień związanych z projektami, wydanych na podstawie art. 24a ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE do celów zapewnienia zgodności z art. 9, bez limitów ilościowych, przy jednoczesnym unikaniu podwójnego liczenia. Państwa członkowskie mogą wspierać tworzenie partnerstw prywatno-prywatnych i publiczno-prywatnych na potrzeby takich projektów.

Poprawka 32

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 6 – ustęp 3 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

3a. Dostęp do instrumentu elastyczności określonego w niniejszym artykule i w załączniku II przyznaje się pod warunkiem, że dane państwo członkowskie zobowiąże się do podjęcia działań w innych sektorach, w których w przeszłości nie osiągnięto wystarczających wyników. Komisja uzupełnia niniejsze rozporządzenie przez przyjęcie aktu delegowanego zgodnie z art. 12 w celu określenia wykazu takich środków i sektorów do dnia 31 grudnia 2019 r.

Poprawka 55

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 7 – tytuł

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
Dodatkowe wykorzystanie maksymalnie 280 mln pochłaniania netto z terenów wylesionych , terenów zalesionych, gruntów uprawnych i uprawianych użytków zielonych	Dodatkowe wykorzystanie maksymalnie 280 mln pochłaniania netto z sektora użytkowania gruntów , zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa

Poprawka 34

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 7 – ustęp 1

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

1. W zakresie, w jakim emisje państwa członkowskiego przekraczają jego roczny limit emisji na dany rok, do celów zgodności tego państwa z przepisami art. 9 niniejszego rozporządzenia można uwzględnić ilość do sumy pochłaniania netto ogółem i emisji netto ogółem z połączonych kategorii nomenklatury księgowej terenów wylesionych, terenów zalesionych, gruntów uprawnych i uprawianych użytków zielonych, o których mowa w art. 2 rozporządzenia […] [LULUCF], pod warunkiem że:

1. W zakresie, w jakim emisje państwa członkowskiego przekraczają jego roczny limit emisji na dany rok i wszelkie limity emisji zachowane zgodnie z art. 5 ust. 3 , do celów zgodności tego państwa z przepisami art. 9 niniejszego rozporządzenia można uwzględnić ilość do sumy pochłaniania netto ogółem i emisji netto ogółem z połączonych kategorii nomenklatury księgowej terenów wylesionych, terenów zalesionych, gruntów uprawnych, uprawianych użytków zielonych , w stosownym przypadku zarządzanych terenów podmokłych oraz, z zastrzeżeniem przyjęcia aktu delegowanego zgodnie z ust. 2, zarządzanych obszarów leśnych , o których mowa w art. 2 rozporządzenia […] [LULUCF], pod warunkiem że:

-a)

do dnia 1 stycznia 2019 r. państwo członkowskie przedstawi Komisji plan działania, który określa środki, w tym, w stosownych przypadkach, wykorzystanie unijnego finansowania na potrzeby efektywnego pod względem klimatu rolnictwa oraz sektorów użytkowania gruntów i leśnictwa, oraz wykaże, w jaki sposób środki te przyczynią się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i przekroczenia wymagań na podstawie art. 4 rozporządzenia [][LULUCF] na okres od 2021 r. do 2030 r.;

a)	łączna ilość uwzględniona w odniesieniu do tego państwa członkowskiego dla wszystkich lat w okresie od 2021 r. do 2030 r. nie przekracza poziomu dla danego państwa członkowskiego określonego w załączniku III;

a)	łączna ilość uwzględniona w odniesieniu do tego państwa członkowskiego dla wszystkich lat w okresie od 2021 r. do 2030 r. nie przekracza poziomu dla danego państwa członkowskiego określonego w załączniku III;

b)	ilość taka przekracza wymagania określone dla tego państwa członkowskiego na podstawie z art. 4 rozporządzenia [] [LULUCF];

b)	wykazano, że ilość taka przekracza wymagania określone dla tego państwa członkowskiego na podstawie z art. 4 rozporządzenia [] [LULUCF] w okresach pięcioletnich określonych w art. 12 rozporządzenia [][LULUCF] ;

c)	państwo członkowskie nie nabyło więcej pochłaniania netto zgodnie z rozporządzeniem [] [LULUCF] od innych państw członkowskich niż samo przekazało oraz

c)	państwo członkowskie nie nabyło więcej pochłaniania netto zgodnie z rozporządzeniem [] [LULUCF] od innych państw członkowskich niż samo przekazało oraz

d)	państwo członkowskie przestrzega wymogów rozporządzenia [] [LULUCF].

d)	państwo członkowskie przestrzega wymogów rozporządzenia [] [LULUCF].

Komisja może wydawać opinie na temat planów działania przedstawionych przez państwa członkowskie zgodnie z lit. -a);

Poprawka 56

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 7 – ustęp 2

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

2. W przypadku gdy akt delegowany aktualizujący poziomy referencyjne dla lasów w oparciu o krajowe plany rozliczeń gospodarki leśnej zgodnie z art. 8 ust. 6 rozporządzenia [LULUCF] zostanie przyjęty, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktu delegowanego wprowadzającego modyfikację ust. 1 niniejszego artykułu, aby uwzględnić wkład kategorii księgowej zarządzanych obszarów leśnych zgodnie z art. 12 niniejszego rozporządzenia.

2. W przypadku gdy akt delegowany aktualizujący poziomy referencyjne dla lasów w oparciu o krajowe plany rozliczeń gospodarki leśnej zgodnie z art. 8 ust. 6 rozporządzenia [LULUCF] zostanie przyjęty, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktu delegowanego wprowadzającego modyfikację ust. 1 niniejszego artykułu i kategorii księgowych w załączniku III , aby uwzględnić wyważony wkład kategorii księgowej zarządzanych obszarów leśnych zgodnie z art. 12 niniejszego rozporządzenia , bez przekroczenia łącznej ilości 280 mln ton dostępnych na mocy niniejszego artykułu .

Poprawka 36

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 9 – ustęp 1

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

1. W latach 2027 i 2032 , w przypadku gdy zweryfikowane emisje gazów cieplarnianych państwa członkowskiego przekraczają roczny limit emisji na konkretny rok w danym okresie, zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu oraz instrumentami elastyczności zastosowanymi na podstawie art. 5–7, stosuje się następujące środki:

1. Co dwa lata Komisja kontroluje, czy państwa członkowskie przestrzegają przepisów niniejszego rozporządzenia. W przypadku gdy zweryfikowane emisje gazów cieplarnianych państwa członkowskiego przekraczają roczny limit emisji na konkretny rok w danym okresie, zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu oraz instrumentami elastyczności zastosowanymi na podstawie art. 5–7, stosuje się następujące środki:

a)	dodatek do wielkości emisji danego państwa członkowskiego na następny rok w wysokości równej liczbie ton ekwiwalentu CO2 nadwyżki emisji gazów cieplarnianych, pomnożonej przez współczynnik 1,08 zgodnie ze środkami zastosowanymi na podstawie art. 11 oraz

a)	dodatek do wielkości emisji danego państwa członkowskiego na następny rok w wysokości równej liczbie ton ekwiwalentu CO2 nadwyżki emisji gazów cieplarnianych, pomnożonej przez współczynnik 1,08 zgodnie ze środkami zastosowanymi na podstawie art. 11 oraz

możliwość czasowego zakazu przekazywania przez państwo członkowskie jakiejkolwiek części jego rocznego limitu emisji na rzecz innego państwa członkowskiego do momentu uzyskania zgodności z przepisami niniejszego rozporządzenia. Główny zarządca wprowadza ten zakaz do rejestru, o którym mowa w art. 11.

Poprawka 58

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 9 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

Artykuł 9a

Rezerwa na wczesne działania

1. W celu uwzględnienia wczesnych działań przed 2020 r. ilość nieprzekraczająca całkowitej sumy 90 mln ton rocznych limitów emisji na okres od 2026 r. do 2030 r. może na wniosek państwa członkowskiego zostać uwzględniona w odniesieniu do tego państwa członkowskiego do celów ostatniej kontroli zgodności zgodnie z art. 9 niniejszego rozporządzenia, pod warunkiem że:

a)	całkowite roczne limity emisji tego państwa członkowskiego w okresie od 2013 r. do 2020 r. ustalone zgodnie z art. 3 ust. 2 i art. 10 decyzji nr 406/2009/WE przekraczają jego całkowite roczne zweryfikowane emisje gazów cieplarnianych za okres od 2013 r. do 2020 r.;

b)	PKB na mieszkańca tego państwa członkowskiego w cenach rynkowych w 2013 r. wynosi poniżej średniej UE;

c)	to państwo członkowskie wykorzystało w największym możliwym zakresie instrumenty elastyczności, o których mowa w art. 6 i 7, do poziomów określonych w załącznikach II i III;

d)	to państwo członkowskie wykorzystało w największym możliwym zakresie instrumenty elastyczności, o których mowa w art. 5 ust. 2 i 3, i nie przekazało limitów emisji innemu państwu członkowskiemu na podstawie art. 5 ust. 4 i 5; oraz

e)	Unia jako całość osiąga cel, o którym mowa w art. 1 ust. 1.

2. Maksymalny udział państwa członkowskiego, który można brać pod uwagę w celu zapewnienia zgodności, w całkowitej sumie, o której mowa w ust. 1, ustala się na podstawie stosunku, z jednej strony, różnicy między całkowitymi rocznymi limitami emisji tego państwa członkowskiego na okres od 2013 r. do 2020 r. i jego całkowitymi zweryfikowanymi rocznymi emisjami gazów cieplarnianych w tym samym okresie, i, z drugiej strony, różnicy między całkowitymi rocznymi limitami emisji na okres od 2013 r. do 2020 r. wszystkich państw członkowskich spełniających kryterium określone w ust. 1 lit. b) i całkowitymi zweryfikowanymi rocznymi emisjami gazów cieplarnianych tych państw członkowskich w tym samym okresie.

Roczne limity emisji i zweryfikowane roczne emisje określa się zgodnie z ust. 3.

3. Komisja przyjmuje akty delegowane zgodnie z art. 12 uzupełniające niniejsze rozporządzenie przez określenie maksymalnego udziału każdego z państw członkowskich wyrażonego w tonach ekwiwalentu CO2 zgodnie z ust. 1 i 2. Na potrzeby tych aktów delegowanych Komisja stosuje roczne limity emisji określone zgodnie z art. 3 ust. 2 i art. 10 decyzji nr 406/2009/WE oraz poddane przeglądowi dane inwentaryzacyjne za lata 2013–2020 zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 525/2013.

Poprawka 38

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 10 – ustęp 2

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
2. Kwoty zawarte w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia dodaje się do ilości przydziałów na rok 2021 dla każdego państwa członkowskiego, o którym mowa w załączniku.	2. Kwoty zawarte w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia , których całkowita suma wynosi 39,14 mln ton ekwiwalentu CO2 dla wszystkich państw członkowskich, dodaje się do ilości przydziałów na rok 2021 dla każdego państwa członkowskiego, o którym mowa w załączniku.

Poprawka 39

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 11 – tytuł

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
Rejestr	Europejski rejestr

Poprawka 40

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 11 – ustęp 1

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

1. Komisja zapewnia prawidłowe rozliczanie na mocy niniejszego rozporządzenia za pośrednictwem unijnego rejestru ustanowionego na mocy art. 10 rozporządzenia (UE) nr 525/2013, obejmującego roczne limity emisji, stosowanie instrumentów elastyczności na mocy art. 4–7, zgodność z przepisami art. 9 oraz zmiany zakresu stosowania na podstawie art. 10 niniejszego rozporządzenia. Główny zarządca przeprowadza zautomatyzowaną kontrolę każdej transakcji zawartej na podstawie niniejszego rozporządzenia i, w stosownych przypadkach, wstrzymuje transakcje, aby zagwarantować, że nie ma żadnych nieprawidłowości. Informacje te są publicznie dostępne.

1. Komisja zapewnia prawidłowe rozliczanie na mocy niniejszego rozporządzenia za pośrednictwem unijnego rejestru ustanowionego na mocy art. 10 rozporządzenia (UE) nr 525/2013 . W tym celu Komisja przyjmuje akt delegowany zgodnie z art. 12 uzupełniający niniejsze rozporządzenie , dotyczący w szczególności rocznych limitów emisji, stosowania instrumentów elastyczności na mocy art. 4–7, zgodności z przepisami art. 9 oraz zmian zakresu stosowania na podstawie art. 10 niniejszego rozporządzenia. Główny zarządca przeprowadza zautomatyzowaną kontrolę każdej transakcji zawartej na podstawie niniejszego rozporządzenia i, w stosownych przypadkach, wstrzymuje transakcje, aby zagwarantować, że nie ma żadnych nieprawidłowości. Europejski rejestr jest przejrzysty i obejmuje wszystkie odpowiednie informacje dotyczące przekazywania uprawnień między państwami członkowskimi. Informacje te są publicznie dostępne za pośrednictwem strony internetowej prowadzonej przez Komisję .

Poprawka 41

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 11 – ustęp 2

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
2. Zgodnie z art. 12 niniejszego rozporządzenia Komisja posiada uprawnienia do przyjęcia aktu delegowanego w celu stosowania ust. 1.	skreśla się

Poprawka 42

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 11 a (nowy)

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	Artykuł 11a
	Wpływ finansowania unijnego na klimat
	Komisja przeprowadza kompleksowe, międzysektorowe badanie wpływu finansowania udzielanego z budżetu Unii lub przyznawanego w inny sposób na mocy prawa Unii na łagodzenie zmiany klimatu.
	Do dnia 1 stycznia 2019 r. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wyników tego badania, któremu w razie potrzeby towarzyszą wnioski ustawodawcze mające na celu zaprzestanie unijnego finansowania, które jest niezgodne z celami lub politykami Unii dotyczącymi redukcji emisji CO2. Obejmują one wniosek dotyczący obowiązku kontroli zgodności ex ante z polityką klimatyczną każdej unijnej inwestycji od dnia 1 stycznia 2020 r. oraz zobowiązanie do podania wyników do wiadomości publicznej w przejrzysty i dostępny sposób.

Poprawka 43

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 12 – ustęp 2

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 7 ust. 2. i art. 11 niniejszego rozporządzeniu , powierza się Komisji na czas nieokreślony od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 4 ust. 3, art. 4a, art. 6 ust. 3a, art. 7 ust. 2 , art . 9a i art. 11 niniejszego rozporządzenia , powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia … [data wejścia w życie niniejszego rozporządzenia ]. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

Poprawka 44

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 12 – ustęp 3

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 7 ust. 2 i art. 11, może zostać odwołane w dowolnym momencie przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja ta staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie . Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 4 ust. 3, art. 4a, art. 6 ust. 3a, art. 7 ust. 2 , art. 9a i art. 11, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja ta staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

Poprawka 45

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 12 – ustęp 6

Tekst proponowany przez Komisję

Poprawka

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 7 ust. 2 i art. 11 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy Parlament Europejski albo Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 4 ust. 3, art. 4a, art. 6 ust. 3a, art. 7 ust. 2, art. 9a i art. 11 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski , ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Poprawka 46

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 13

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
Artykuł 13	skreśla się
Procedura komitetowa
1. Komisję wspiera Komitet ds. Zmian Klimatu ustanowiony rozporządzeniem (UE) nr 525/2013. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.
2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

Poprawka 47

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 14 – akapit 1

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	1. W ciągu sześciu miesięcy od dialogu pomocniczego na mocy UNFCCC w 2018 r. Komisja publikuje komunikat oceniający spójność unijnych aktów prawnych w zakresie klimatu i energii z celami porozumienia paryskiego. W szczególności komunikat zawiera analizę roli i adekwatności zobowiązań ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu w dążeniu do osiągnięcia tych celów oraz spójności aktów ustawodawczych Unii w dziedzinie klimatu i energii, w tym wymogów dotyczących efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, i aktów ustawodawczych w dziedzinie rolnictwa i transportu z unijnym zobowiązaniem do redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Komisja składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 28 lutego 2024 r., a następnie co pięć lat , na temat wykonywania niniejszego rozporządzenia, jego wkładu w osiągnięcie ogólnego unijnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. oraz w realizację celów porozumienia paryskiego i może w stosownych przypadkach przedłożyć wnioski .	2. Do dnia 28 lutego 2024 r., po pierwszym globalnym przeglądzie wdrożenia porozumienia paryskiego w 2023 r., a następnie w ciągu sześciu miesięcy po jego kolejnych globalnych przeglądach , Komisja składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie na temat wykonywania niniejszego rozporządzenia, jego wkładu w osiągnięcie ogólnego unijnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. oraz w realizację celów porozumienia paryskiego . Sprawozdaniu towarzyszą w stosownym przypadku wnioski ustawodawcze mające na celu zwiększenie poziomu redukcji emisji przez państwa członkowskie.
	W przeglądzie redukcji emisji przez państwa członkowskie za okres od 2031 r. uwzględnia się przy podziale między państwa członkowskie zasady sprawiedliwości i opłacalności.
	W przeglądzie uwzględnia się również postępy poczynione przez Unię i przez państwa trzecie na drodze do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego, a także postępy w wykorzystywaniu i utrzymywaniu finansowania prywatnego wspierającego długoterminowe przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną.

Poprawka 48

Wniosek dotyczący rozporządzenia

Artykuł 15 a (nowy)

Decyzja (UE) 2015/1814

Artykuł 1 – ustęp 4

Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
	Artykuł 15a
	Zmiany w decyzji (UE) 2015/1814
	Art. 1 ust. 4 decyzji (UE) 2015/1814 otrzymuje brzmienie:
	„4. Komisja publikuje dane na temat łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu każdego roku do dnia 15 maja kolejnego roku. Łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu w danym roku odpowiada skumulowanej liczbie uprawnień wydanych w okresie od dnia 1 stycznia 2008 r., obejmującej liczbę uprawnień wydanych zgodnie z art. 13 ust. 2 dyrektywy 2003/87/WE w tym okresie oraz uprawnień do stosowania międzynarodowych jednostek wykorzystywanych przez instalacje objęte EU ETS w odniesieniu do emisji do dnia 31 grudnia danego roku, minus skumulowane tony zweryfikowanych emisji z instalacji objętych EU ETS między dniem 1 stycznia 2008 r. a dniem 31 grudnia tego samego roku, wszelkie uprawnienia anulowane zgodnie z art. 12 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE, inne niż uprawnienia anulowane zgodnie z art. 6 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/… (*1) oraz liczbę uprawnień znajdujących się w rezerwie. Nie uwzględnia się emisji podczas trzyletniego okresu, który rozpoczął się w roku 2005 i zakończył w roku 2007, oraz uprawnień wydanych w odniesieniu do tych emisji. Dane te zostaną opublikowane po raz pierwszy do dnia 15 maja 2017 r.

(1) Sprawa została odesłana do komisji właściwej w celu przeprowadzenia negocjacji międzyinstytucjonalnych na podstawie art. 59 ust. 4 akapit czwarty Regulaminu (A8-0208/2017).

(16) COM(2015)0080

(19) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 136).

(19) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 406/2009/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 136).

(1a) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 z dnia 6 października 2015 r. w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i zmiany dyrektywy 2003/87/WE (Dz.U. L 264 z 9.10.2015, s. 1).

(21) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

		ISSN 1977-1002
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej		C 331

Wydanie polskie	Informacje i zawiadomienia	Rocznik 61 18 września 2018

	II Komunikaty
	KOMUNIKATY INSTYTUCJI, ORGANÓW I JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UNII EUROPEJSKIEJ
	Parlament Europejski
	Środa, 14 czerwca 2017 r.
2018/C 331/22	Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku o uchylenie immunitetu Rolandasa Paksasa (2016/2070(IMM))	151
2018/C 331/23	Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku o uchylenie immunitetu Mylène Troszczynski (2017/2019(IMM))	153
2018/C 331/24	Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku o uchylenie immunitetu Jeana-Marie Le Pena (2017/2020(IMM))	155
	Czwartek, 15 czerwca 2017 r.
2018/C 331/25	Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku o uchylenie immunitetu Marine Le Pen (2017/2021(IMM))	157

	III Akty przygotowawcze
	PARLAMENT EUROPEJSKI
	Wtorek, 13 czerwca 2017 r.
2018/C 331/26	P8_TA(2017)0249 Uczestnictwo Unii w partnerstwie w dziedzinie badań i innowacji w regionie Morza Śródziemnego (PRIMA) ***I Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uczestnictwa Unii w partnerstwie w dziedzinie badań i innowacji w regionie Morza Śródziemnego (PRIMA) podejmowanym wspólnie przez kilka państw członkowskich (COM(2016)0662 – C8-0421/2016 – 2016/0325(COD)) P8_TC1-COD(2016)0325 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 13 czerwca 2017 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/… w sprawie uczestnictwa Unii w partnerstwie w dziedzinie badań i innowacji w regionie Morza Śródziemnego (PRIMA) podjętym wspólnie przez szereg państw członkowskich	159
2018/C 331/27	P8_TA(2017)0250 Szczególne środki w celu zapewnienia dodatkowej pomocy państwom członkowskim dotkniętym klęskami żywiołowymi ***I Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do szczególnych środków w celu zapewnienia dodatkowej pomocy państwom członkowskim dotkniętym klęskami żywiołowymi (COM(2016)0778 – C8-0489/2016 – 2016/0384(COD)) P8_TC1-COD(2016)0384 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 13 czerwca 2017 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/… zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do szczególnych środków w celu zapewnienia dodatkowej pomocy państwom członkowskim dotkniętym przez klęski żywiołowe	162
2018/C 331/28	P8_TA(2017)0251 Etykietowanie efektywności energetycznej ***I Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ramy etykietowania efektywności energetycznej i uchylającego dyrektywę 2010/30/UE (COM(2015)0341 – C8-0189/2015 – 2015/0149(COD)) P8_TC1-COD(2015)0149 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 13 czerwca 2017 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/… ustanawiającego ramy etykietowania energetycznego i uchylającego dyrektywę 2010/30/UE	163
2018/C 331/29	P8_TA(2017)0252 Ustanowienie działania Unii na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2033 ***I Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej decyzję nr 445/2014/UE ustanawiającą działanie Unii na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2033 (COM(2016)0400 – C8-0223/2016 – 2016/0186(COD)) P8_TC1-COD(2016)0186 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 13 czerwca 2017 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/… zmieniającej decyzję nr 445/2014/UE ustanawiającą działanie Unii na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2033	165
	Środa, 14 czerwca 2017 r.
2018/C 331/30	Poprawki przyjete przez Parlament Europejski w dniu 14 czerwca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rocznych wiążących ograniczeń emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie w latach 2021–2030 na rzecz stabilnej unii energetycznej i w celu wywiązania się ze zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego, oraz zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz zgłaszania innych informacji mających znaczenie dla zmiany klimatu (COM(2016)0482 – C8-0331/2016 – 2016/0231(COD))	166

Spis treśći		Strona

	PARLAMENT EUROPEJSKI SESJA 2017–2018 Posiedzenia od 12 do 15 czerwca 2017 r. Protokoły posiedzeń zostały opublikowane w Dz.U. C 68 z 22.2.2018 . TEKSTY PRZYJĘTE	1

	I Rezolucje, zalecenia i opinie
	REZOLUCJE
	Parlament Europejski
	Wtorek, 13 czerwca 2017 r.
2018/C 331/01	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie zwiększenia zaangażowania partnerów i widoczności wyników europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (2016/2304(INI))	2
2018/C 331/02	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie opłacalności siódmego programu badań (2015/2318(INI))	10
2018/C 331/03	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie bezpaństwowości w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej (2016/2220(INI))	17
2018/C 331/04	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie transgranicznych łączeń i podziałów spółek (2016/2065(INI))	25
2018/C 331/05	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie przeglądu wdrażania programu Horyzont 2020 w celu dokonania jego okresowej oceny oraz przygotowania wniosku dotyczącego 9. programu ramowego (2016/2147(INI))	30
2018/C 331/06	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie elementów składowych europejskiej polityki spójności na okres po roku 2020 (2016/2326(INI))	41
2018/C 331/07	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie stanu stad ryb oraz sytuacji społeczno-gospodarczej w sektorze rybołówstwa w regionie Morza Śródziemnego (2016/2079(INI))	50
	Środa, 14 czerwca 2017 r.
2018/C 331/08	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie potrzeby opracowania unijnej strategii mającej na celu wyeliminowanie różnic w emeryturach ze względu na płeć i zapobieganie występowaniu takich różnic (2016/2061(INI))	60
2018/C 331/09	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie sprawozdania Komisji za rok 2016 dotyczącego Serbii (2016/2311(INI))	71
2018/C 331/10	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie sprawozdania Komisji za rok 2016 dotyczącego Kosowa (2016/2314(INI))	80
2018/C 331/11	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie sprawozdania Komisji za rok 2016 dotyczącego byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii (2016/2310(INI))	88
2018/C 331/12	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie sytuacji w Demokratycznej Republice Konga (2017/2703(RSP))	97
2018/C 331/13	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie stanu wdrożenia porozumienia na rzecz zrównoważoności w Bangladeszu (2017/2636(RSP))	100
	Czwartek, 15 czerwca 2017 r.
2018/C 331/14	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie azerbejdżańskiego dziennikarza Afgana Mukhtarlego (2017/2722(RSP))	105
2018/C 331/15	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie Pakistanu, w szczególności sytuacji obrońców praw człowieka i stosowania kary śmierci (2017/2723(RSP))	109
2018/C 331/16	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Indonezji (2017/2724(RSP))	113
2018/C 331/17	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie wdrażania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (2016/2064(INI))	116
2018/C 331/18	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie europejskiego programu na rzecz gospodarki dzielenia się (2017/2003(INI))	125
2018/C 331/19	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie platform internetowych i jednolitego rynku cyfrowego (2016/2276(INI))	135
2018/C 331/20	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie sytuacji humanitarnej w Jemenie (2017/2727(RSP))	146
2018/C 331/21	Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 czerwca 2017 r. w sprawie finansowania partii politycznych i fundacji politycznych na szczeblu europejskim (2017/2733(RSP))	150