15.2.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 58/1

15.2.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 58/2

—

uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) oraz dwa porozumienia wykonawcze do niej: Porozumienie w sprawie wykonania postanowień części XI oraz Porozumienie w sprawie wykonania postanowień Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNFSA),

—

uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie opracowania prawnie wiążącego międzynarodowego instrumentu na podstawie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, dotyczącego ochrony i zrównoważonego wykorzystywania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową,

—

uwzględniając dokument końcowy Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zrównoważonego Rozwoju, która odbyła się w Rio de Janeiro w 2012 r., pt. „Przyszłość, jakiej chcemy”,

—

uwzględniając sprawozdania nieformalnej otwartej grupy roboczej ad hoc ONZ,

—

uwzględniając Konwencję o różnorodności biologicznej (CBD) oraz cele z Aichi dotyczące różnorodności biologicznej, przyjęte przez strony CBD, w szczególności cele nr 6, 10 i 11,

—

uwzględniając opublikowane w 2009 r. naukowe kryteria i wytyczne dla Azorów służące identyfikacji obszarów morskich istotnych pod względem ekologicznym lub biologicznym oraz wyznaczeniu reprezentatywnych sieci morskich obszarów chronionych na oceanicznych wodach otwartych i w siedliskach głębinowych w ramach CBD,

—

uwzględniając przewidziany w Konwencji o różnorodności biologicznej proces opisu obszarów morskich istotnych pod względem ekologicznym lub biologicznym, który już doprowadził do opisania 204 obszarów spełniających kryteria, przy czym wiele z tych obszarów znajduje się poza jurysdykcją krajową,

—

uwzględniając, że choć opisano obszary morskie istotne pod względem ekologicznym lub biologicznym położone w południowej części Oceanu Indyjskiego, w strefie tropikalnej i umiarkowanej Pacyfiku, w północnej części Pacyfiku, w południowo-wschodniej części Atlantyku, w Arktyce, w północno-zachodniej części Atlantyku, na Morzu Śródziemnym, w południowo-zachodniej części Pacyfiku, w szeroko pojętym regionie Karaibów oraz w środkowo-zachodniej części Atlantyku, inne regiony nie zostały jeszcze uwzględnione,

—

uwzględniając Deklarację z Rio w sprawie środowiska i rozwoju, Agendę 21, program na rzecz dalszego wdrażania Agendy 21, plan realizacji postanowień Światowego Szczytu w sprawie Zrównoważonego Rozwoju (Deklaracja z Johannesburga w sprawie zrównoważonego rozwoju i plan realizacji),

—

uwzględniając Kodeks odpowiedzialnego rybołówstwa Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) przyjęty na konferencji FAO w październiku 1995 r. oraz instrumenty z nim powiązane, w szczególności Porozumienie o wspieraniu przestrzegania przez statki rybackie międzynarodowych środków ochrony i zarządzania na pełnym morzu z 1995 r.,

—

uwzględniając program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 ONZ (UNGA A/RES/70/1 przyjęty w 2015 r.) oraz cel zrównoważonego rozwoju nr 14 dotyczący ochrony i zrównoważonego wykorzystywania oceanów, mórz i zasobów morskich z myślą o zrównoważonym rozwoju,

—

uwzględniając cel 14. programu działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju,

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A8-0042/2016),

A.

mając na uwadze, że morza zajmują 71 % powierzchni Ziemi i zawierają 97 % zasobów wodnych naszej planety; mając na uwadze, że morza stanowią środowisko życia znacznej części światowej różnorodności biologicznej, której w znacznej mierze dotychczas nie zbadano;

B.

mając na uwadze, że szacunkowo 64 % mórz, a zwłaszcza morza pełne i głębokie dno morza, to obszary znajdujące się poza jurysdykcją państw i podlegające prawu międzynarodowemu;

C.

mając na uwadze, że oceany spełniają nieodzowną rolę w wielu systemach Ziemi, w tym w odniesieniu do klimatu i pogody, oraz są miejscem, w którym człowiek prowadzi różnorodne działania w dziedzinach takich jak rybołówstwo, energetyka, transport i handel;

D.

mając na uwadze, że mniej niż 1 % obszarów znajdujących się poza jurysdykcją krajową jest chronionych dzięki ustanowieniu morskich obszarów chronionych, natomiast większość regionów oceanicznych nie jest objęta żadnymi ramami zarządzania, z których wynikałby mandat prawny do ustanawiania chronionych obszarów morskich;

E.

mając na uwadze, że zachowanie i ochrona morskiej różnorodności biologicznej to zbiorowy obowiązek całej ludzkości i tak też należy je traktować;

F.

mając na uwadze, że utrzymanie zdrowych siedlisk morskich oraz zrównoważonych stad ryb ma podstawowe znaczenie dla zrównoważonego charakteru rybołówstwa w długoterminowej perspektywie;

G.

mając na uwadze, że w 2014 r. chronione ekosystemy obejmowały 15,2 % lądów i jedynie 8,4 % obszarów morskich na świecie;

H.

mając na uwadze, że zmiany klimatu i zakwaszanie jedynie nasilają negatywne skutki powodowane przełowieniem, zanieczyszczeniem, odpadami morskimi oraz niszczeniem siedlisk i ekosystemów morskich;

I.

mając na uwadze, że w dokumencie końcowym Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zrównoważonego Rozwoju (Rio de Janeiro, 2012 r.) pt. „Przyszłość, jakiej chcemy” podkreślono, że ochrona i zagospodarowanie zasobów naturalnych stanowiących podstawę rozwoju gospodarczego i społecznego jest nadrzędnym celem i istotnym wymogiem zrównoważonego rozwoju;

J.

mając na uwadze, że morza i oceny mają potencjał, by zapewnić „niebieski” wzrost, którego dotychczas w znacznej mierze nie wykorzystano, w tym m.in. w obszarze energii ze źródeł odnawialnych i wyrobów farmaceutycznych, i który można również potraktować jako realną ścieżkę wzrostu dla obecnych krajów rozwijających się; mając na uwadze, że warunkiem wstępnym rozwoju gospodarki morskiej i jej potencjału pod względem „niebieskiego” wzrostu jest rozwój wiedzy na temat gatunków morskich i środowiska morskiego, batymetrii i kartografii wrażliwych ekosystemów morskich;

K.

mając na uwadze, że ochrona morskiej różnorodności biologicznej i jej zrównoważone wykorzystywanie bezpośrednio wiążą się z długoterminowym zrównoważonym rozwojem i w związku z tym są istotne z punktu widzenia społecznego, gospodarczego i środowiskowego dla wszystkich państw i terytoriów;

L.

mając na uwadze, że istniejące odpowiednie ramy prawne regulujące obszary znajdujące się poza jurysdykcją krajową, które opracowano ponad 30 lat temu i które opierają się na doktrynie wolności morza pełnego, wymagają dopracowania, by móc skutecznie wspierać ochronę i zrównoważone wykorzystanie morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją poszczególnych państw;

M.

mając na uwadze, że działania prowadzone w środowisku morskim nasiliły się w ostatnich dziesięcioleciach; mając na uwadze, że zdajemy sobie sprawę z dynamiki powiązań między różnymi działaniami prowadzonymi na pełnym morzu oraz ze sposobu, w jaki wpływają one na morską różnorodność biologiczną;

N.

mając na uwadze, że zdajemy sobie sprawę z interakcji i łącznych skutków różnych działań prowadzonych na pełnym morzu, a także mając na uwadze, że wywierają one wpływ na morską różnorodność biologiczną;

O.

mając na uwadze, że w 2004 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ powołało nieformalną otwartą grupę roboczą ad hoc w celu zbadania i przeanalizowania problematyki ochrony i zrównoważonego wykorzystania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową;

P.

mając na uwadze, że w 2011 r. ta grupa robocza zaleciła, aby zainicjować proces, w ramach którego zidentyfikowano by luki i możliwości poczynienia postępu, w tym poprzez ewentualne opracowanie wielostronnego porozumienia na mocy UNCLOS, oraz aby proces ten dotyczył całościowo morskich zasobów genetycznych (z uwzględnieniem kwestii dotyczących podziału korzyści), środków takich jak narzędzia zarządzania odnoszące się do poszczególnych obszarów (w tym morskich obszarów chronionych), procesów oceny oddziaływania na środowisko, budowy potencjału i transferu technologii morskich;

Q.

mając na uwadze, że w podsumowaniu prac grupy roboczej z 2011 r. przedstawionym przez jej współprzewodniczących przyznano, że istnieje rozziew między naukowym procesem służącym opisaniu obszarów istotnych pod względem ekologicznym i biologicznym a faktyczną identyfikacją/faktycznym wyznaczaniem tych obszarów, gdyż żadne forum globalne nie miało wówczas oficjalnego mandatu, a w przypadku istniejących forów regionalnych i sektorowych pojawiały się problemy związane z legitymacją do prowadzenia takich działań;

R.

mając na uwadze, że w podsumowaniu prac grupy roboczej z 2011 r. przedstawionym przez jej współprzewodniczących powszechnie uznano ograniczenia i niedociągnięcia wynikające ze stanu faktycznego;

S.

mając na uwadze, że w dokumencie przedstawiającym wyniki konferencji Rio+20 z czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów zobowiązali się zająć – w trybie pilnym i opierając się na pracach grupy roboczej oraz przed 69. sesją Zgromadzenia Ogólnego ONZ – kwestią ochrony i zrównoważonego wykorzystania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową, w tym poprzez podjęcie decyzji w sprawie opracowania instrumentu międzynarodowego na mocy Konwencji o prawie morza;

T.

mając na uwadze, że rybołówstwo – samo w sobie oraz w powiązaniu ze zmianą klimatu, zanieczyszczeniem mórz lub inną działalnością człowieka na morzu – wywiera znaczny wpływ na morską biomasę i morską różnorodność biologiczną, a zatem wpływ rybołówstwa na morską różnorodność biologiczną na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową należy kompleksowo objąć wszystkimi środkami z zakresu ochrony zasobów morskich i gospodarowania nimi, aby uniknąć tego wpływu lub go zminimalizować; mając również na uwadze, że rybołówstwo nie jest jedynym czynnikiem, którego źródłem jest działalność człowieka, przyczyniającym się do wymierania zasobów oceanicznych i nie powinno być jedynym obiektem działań międzynarodowych;

U.

mając na uwadze, że innymi czynnikami wymierania zasobów rybnych są obecnie między innymi wydobycie minerałów, odwierty energetyczne, wykorzystanie przestrzeni na lądzie przez platformy miejskie, a także że przyszły rozwój gospodarki morskiej może spowodować pojawienie się nieprzewidywanych czynników wymierania, wobec których należy zachować czujność;

V.

mając na uwadze, że różnorodność biologiczna mórz została już znacznie zubożona; mając na uwadze, że istnieje bezpośredni związek między zachowaniem zdolności połowowych dla przyszłych pokoleń a ochroną różnorodności biologicznej mórz oraz zachowaniem ekosystemów morskich;

W.

mając na uwadze, że techniki selektywnych i zrównoważonych połowów są narzędziem niezbędnym do trwałego zarządzania zasobami rybnymi oraz do ograniczenia do minimum przypadkowych połowów, a w konsekwencji do zachowania różnorodności biologicznej mórz;

X.

mając na uwadze, że koordynacja działań i konsultacje między wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w działalność na morzu jest niezbędna, by zapewnić ochronę morskiej różnorodności biologicznej oraz zrównoważone wykorzystywanie zasobów;

Y.

mając na uwadze, że europejskie regiony najbardziej oddalone cechuje z natury szczególne położenie geograficzne, a czasem geopolityczne, i że są one objęte specjalnymi mechanizmami współpracy regionalnej;

Z.

mając na uwadze, że połowy stanowią bardzo ważną działalność, która prowadzona jest zarówno na obszarach podlegających jurysdykcji krajowej, jak i poza obszarami podlegającymi takiej jurysdykcji;

AA.

mając na uwadze, że Unia ogrywa kluczową rolę w globalnym zarządzaniu morzami i oceanami oraz posiada duży wpływ na arenie międzynarodowej w dziedzinie rybołówstwa, między innymi w związku z faktem, że uczestniczy w 17 regionalnych organizacjach ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO); mając na uwadze, że pierwszoplanowa rola oznacza, iż Unia jest odpowiedzialna za przyjmowanie proaktywnej polityki w dziedzinie zachowania różnorodności biologicznej w morzach w skali ogólnoświatowej;

AB.

mając na uwadze, że UNFSA, która określa prawa i obowiązki państw-stron w odniesieniu do ochrony międzystrefowych zasobów rybnych i zasobów rybnych masowo migrujących i zarządzania nimi, stanowi kompleksowy i perspektywiczny dokument, którego nie należy zmieniać, osłabiać lub pomniejszać i którego pełne wdrożenie należy zapewnić w drodze mechanizmów zacieśnionej współpracy, które należy ustanowić w tym nowym międzynarodowym instrumencie;

AC.

mając na uwadze, że należy wyciągnąć wnioski z ostatnich nieporozumień między UE a Wyspami Owczymi i Islandią, aby umożliwić zrównoważone zarządzanie zasobami w skali ogólnoświatowej;

AD.

mając na uwadze, że każde państwo ma prawo korzystać z ochrony i zrównoważonego wykorzystywania swoich zasobów, jak przewidziano w UNCLOS;

AE.

mając na uwadze, że uznajemy spoczywający na poszczególnych państwach obowiązek ochrony i zachowania środowiska morskiego, w tym ochrony rzadkich i wrażliwych ekosystemów oraz siedlisk gatunków i innych form życia morskiego wrażliwych, coraz rzadziej występujących, zagrożonych, w tym wyginięciem;

AF.

mając na uwadze, że UNFSA zapewnia ramy regulujące stosowanie podejścia ostrożnościowego oraz opartych na ekosystemie podejść do zarządzania zasobami rybnymi, środki ochrony międzystrefowych zasobów rybnych i zasobów rybnych masowo migrujących i zarządzania nimi, współpracę międzynarodową w ramach prac prowadzonych na forum regionalnych i subregionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem oraz mechanizmów zarządzania rybołówstwem; mając na uwadze, że należy udoskonalić proces skutecznego wdrażania tej konwencji;

AG.

mając na uwadze, że w rezolucjach Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 61/105 i 64/72 wezwano państwa i RFMO do przyjęcia szeregu środków mających na celu zapewnienie skutecznej ochrony zasobów głębinowych oraz zapobieżenie znaczącemu niekorzystnemu oddziaływaniu połowów dennych na wrażliwe ekosystemy morskie na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową;

AH.

mając na uwadze, że uznajmy i popieramy prawa i szczególne wymagania krajów rozwijających się w kontekście budowy potencjału, aby umożliwić im czerpanie korzyści z ochrony i zrównoważonego wykorzystywania zasobów, a także z międzystrefowych zasobów rybnych i zasobów rybnych masowo migrujących;

AI.

mając na uwadze, że w ramach działań podejmowanych w kontekście tzw. „procesu z Kobe” doceniono wysiłki podjęte już przez RFMO, które zarządzają zasobami tuńczyka i które przeprowadziły niezależny przegląd skuteczności działania, i wezwano te RFMO do regularnego przeprowadzania tego rodzaju przeglądów i podawania ich wyników do wiadomości publicznej oraz pełnego wdrażania wynikających z nich zaleceń; mając na uwadze, że takie instancje jak Zgromadzenie Ogólne ONZ i Komitet FAO ds. Rybołówstwa również wzywały pozostałe RFMO do podjęcia podobnych działań, oraz mając na uwadze, że przeprowadzono takie przeglądy;

AJ.

mając na uwadze, że istnieją RFMO, a niektóre z nich podejmują działania z myślą o ustanowieniu morskich obszarów chronionych w celu ochrony zasobów rybnych i ich odbudowy do zrównoważonego poziomu;

AK.

mając na uwadze, że Konwencja o różnorodności biologicznej ułatwiła zorganizowanie serii warsztatów poświęconych opisaniu obszarów morskich istotnych pod względem ekologicznym lub biologicznym, w tym znajdujących się poza jurysdykcją krajową, a wyniki tych warsztatów są obecnie powszechnie dostępne na stronie internetowej poświęconej tej konwencji na potrzeby konsultacji w kontekście gospodarowania zasobami;

AL.

mając na uwadze, że potrzeba gromadzenia i wymiany danych ma podstawowe znaczenie dla podejmowania decyzji w dobrej wierze i na podstawie najlepszych dostępnych opinii naukowych;

AM.

mając na uwadze, że problemy w środowisku powodowane zanieczyszczeniem mórz odpadami plastikowymi stanowią bezpośrednie zagrożenie dla różnorodności gatunków morskich, a zakres i środki zwalczania tego problemu są dotychczas niewystarczająco zbadane, natomiast przezwyciężenie go może okazać się szansą gospodarczą;

AN.

mając na uwadze, że w swoim dokumencie z dnia 23 stycznia 2015 r. grupa robocza podkreśliła konieczność wprowadzenia kompleksowego ogólnoświatowego systemu w celu lepszego uregulowania kwestii ochrony morskiej różnorodności biologicznej i gospodarowania nią na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową;

AO.

mając na uwadze, że UE aktywnie rozwija i wspiera najlepsze praktyki zmierzające do osiągnięcia zrównoważonego poziomu wykorzystania zasobów rybnych, a poprzez swoje programy, takie jak „Horyzont 2020”, wspiera i finansuje gromadzenie danych, badania naukowe i zrównoważony rozwój;

AP.

mając na uwadze, że w dniu 23 stycznia 2015 r. grupa robocza wyraziła poparcie dla zalecenia przewidującego opracowanie prawnie wiążącego międzynarodowego instrumentu na podstawie wspomnianej konwencji;

AQ.

mając na uwadze, że w dniu 19 czerwca 2015 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję w sprawie opracowania prawnie wiążącego międzynarodowego instrumentu na podstawie UNCLOS, dotyczącego ochrony i zrównoważonego wykorzystywania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową;

1.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję podjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, aby opracować międzynarodowy prawnie wiążący instrument w oparciu o UNCLOS, dotyczący ochrony i zrównoważonego wykorzystywania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową między innymi w celu usunięcia obecnych niedociągnięć; podkreśla, że proces ten nie może osłabiać istniejących odpowiednich instrumentów i przepisów ramowych, ani właściwych organów globalnych, regionalnych i sektorowych (np. RFMO); podkreśla znaczenie szybkich, lecz uważnych postępów w opracowaniu tego nowego instrumentu oraz osiągnięcia celu, jakim jest ukończenie jego redagowania pod koniec 2017 r.;

2.

zwraca uwagę na wizję zawartą w UNCLOS, szanse stwarzane przez tę konwencję i jej skutki dla dobrych stosunków między państwami i dla zrównoważonej eksploatacji zasobów, uznając jednocześnie, że nowe rodzaje presji i nowe szanse wymagają poczynienia dostosowań;

3.

podkreśla znaczenie ochrony i zrównoważonego wykorzystywania oceanów i mórz oraz ich zasobów; wzywa UE i społeczność międzynarodową do promowania idei ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności biologicznej mórz poprzez wdrażanie stosownych środków, w tym m.in. nowoczesnych i zrównoważonych koncepcji zarządzania ekosystemami, zasad zarządzania oceanami, zarządzania eksploatacją zasobów morskich (wydobywanie minerałów, odwierty energetyczne itp.) oraz rybołówstwem, obejmujących zarządzanie morskie w oparciu o dane naukowe, przywracanie i utrzymywanie stad na poziomie umożliwiającym zapewnienie maksymalnych podtrzymywalnych połowów, oparte na ekosystemie zarządzanie morską różnorodnością biologiczną i jej ochronę, egzekwowanie obowiązujących przepisów oraz stosowanie podejścia ostrożnościowego;

4.

podkreśla, że aby stawić czoła presji wywieranej na różnorodność biologiczną w perspektywie 2020 r., trzeba będzie położyć nacisk w państwach członkowskich na inicjatywy mające na celu realizację planów zarządzania, monitorowanie stosowania norm, pogłębienie podstaw wiedzy oraz koordynację informacji na temat morskiej różnorodności biologicznej;

5.

dostrzega i wspiera pozytywną i wiodącą rolę odgrywaną przez UE i Komisję, uwzględniając pozycję unijnej branży rybackiej i unijnego rynku rybnego jako ważnego gracza w tym obszarze oraz mając na uwadze, że europejska polityka rybołówstwa jest ukierunkowana na zapewnienie równowagi;

6.

uznaje istotną rolę, jaką UE pełni w zapewnianiu zrównoważonego zarządzania żywymi zasobami morskimi, zwłaszcza w kontekście walki z nielegalnymi, niezgłaszanymi i nieuregulowanymi połowami; podkreśla, że nielegalne, niezgłaszane i nieuregulowane połowy ze swej natury zagrażają różnorodności biologicznej mórz i poważnie utrudniają zachowanie ekosystemów morskich; przypomina, że Unia uczyniła ze zwalczania nielegalnych, niezgłaszanych i nieregulowanych połowów priorytet oraz że współpraca międzynarodowa jest kluczowa do tego, by walka ta przyniosła efekty; zachęca FAO i RFMO do nasilenia starań, by usprawnić wielostronną współpracę;

7.

podkreśla, że etykietowanie ekologiczne odgrywa pozytywną rolę w sektorze produktów morskich, gdyż umożliwia konsumentom wnoszenie – poprzez świadomy wybór – wkładu w zapewnianie trwałości zasobów oraz w zachowanie różnorodności biologicznej mórz;

8.

zachęca Komisję do dalszego promowania i koordynowania działań oraz zadbania o to, by wpływ działalności człowieka, w tym wpływ rybołówstwa i wszelkich innych form eksploatacji dna morskiego i oceanów, na różnorodność biologiczną na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową został skutecznie uregulowany w kontekście tego nowego porozumienia międzynarodowego; zauważa w związku z tym potrzebę dalszego wspierania procesu egzekwowania obowiązujących przepisów i opracowania narzędzi zarządzania niezbędnych do zapewnienia ich spójności i konsekwencji w ich stosowaniu;

9.

zachęca RFMO do dopilnowania, by ich zalecenia były w pełni wdrażane, oraz do dalszego przeprowadzania regularnej niezależnej oceny i zapewnienia należytego wdrażania dokonanych ustaleń;

10.

wzywa Komisję do wspierania i propagowania całościowego i kompleksowego podejścia w odniesieniu do morskich obszarów chronionych, ponieważ faktyczna koordynacja działań służących ochronie zasobów i współpraca w tym zakresie jest możliwa tylko przy udziale jak najszerszego grona zainteresowanych podmiotów zaangażowanych we wszelkiego rodzaju działalność prowadzoną przez człowieka na morzach i oceanach;

11.

zachęca i wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały wyznaczanie i wdrażanie obszarów morskich istotnych pod względem ekologicznym lub biologicznym na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową;

12.

apeluje do Komisji o współpracę z wszystkimi zainteresowanymi podmiotami z myślą o dalszym wspieraniu i propagowaniu – w kontekście nowego porozumienia międzynarodowego na mocy UNCLOS – utworzenia instytucjonalnego mechanizmu służącego określaniu, zarządzaniu i ustanawianiu koniecznych przepisów dotyczących monitorowania i egzekwowania połączonych, spójnych, realnych i reprezentatywnych sieci morskich obszarów chronionych jako ważnego narzędzia zapewniającego łączność ekologiczną i biologiczną;

13.

zwraca się do Komisji o opracowanie wyczerpujących danych na temat różnorodności biologicznej w regionalnych morzach europejskich; uważa, że gromadzenie takich danych to działanie konieczne, ponieważ 80 % gatunków i siedlisk uwzględnionych w dyrektywie ramowej dotyczącej strategii dla środowiska morskiego sklasyfikowano jako nieznane;

14.

postuluje, by UE przyjęła czołową rolę w zwalczaniu zanieczyszczenia mórz odpadami plastikowymi oraz by związane z tym badania były wspierane w ramach „niebieskiej” gospodarki;

15.

podkreśla, że ta nowa umowa międzynarodowa powinna zagwarantować równe warunki działania wszystkim zainteresowanym podmiotom; uważa, że nowa umowa międzynarodowa powinna ponadto brać pod uwagę specyficzne potrzeby krajów rozwijających się, w szczególności małych państw wyspiarskich, w zakresie wzmocnienia zdolności niezbędnych do wypełnienia celów wyznaczonych przez społeczność międzynarodową, a dotyczących między innymi morskich obszarów chronionych;

16.

apeluje do Komisji o promowanie ściślejszej współpracy, koordynacji, przejrzystości i rozliczalności wszystkich zainteresowanych podmiotów, w tym w kontekście relacji między nowymi wynegocjowanymi instrumentami, istniejącymi instrumentami UNFSA i FAO, RFMO i innymi organami sektorowymi, jak m.in. Międzynarodowa Organizacja Dna Morskiego i Międzynarodowa Organizacja Morska;

17.

wzywa ONZ do współpracy z państwami w celu skuteczniejszego wdrożenia istniejących przepisów, a w razie konieczności do sformułowania dodatkowych zasad, które mogłyby pośrednio przyczyniać się do ochrony różnorodności biologicznej na otwartym morzu i poprawy warunków socjalnych, bezpieczeństwa i warunków monitorowania, m.in. poprzez stworzenie narzędzi do zarządzania w skali globalnej, tzn. scentralizowanego instrumentu na potrzeby rejestracji statków, takiego jak światowy rejestr statków rybackich opracowywany pod kierownictwem FAO, unikając jednak zwiększania biurokracji dla rybaków;

18.

podkreśla, że wpływ rybołówstwa na morską różnorodność biologiczną na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową będzie musiał wchodzić w zakres mandatu RFMO;

19.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o wspieranie i propagowanie – w ramach mandatu przyznanego na mocy nowego porozumienia międzynarodowego na podstawie UNCLOS – utworzenia instytucjonalnego mechanizmu służącego wdrożeniu uprzedniej oceny oddziaływania na środowisko w przypadku działalności o potencjalnie znacznym oddziaływaniu na środowisko morskie, zgodnie z art. 206 UNCLOS, w tym w przypadku eksploatacji zasobów morza, w oparciu w miarę możliwości o solidne podstawy naukowe, oraz podkreśla konieczność objęcia tego rodzaju działalności dokładnym monitoringiem środowiskowym i społeczno-gospodarczym;

20.

zwraca się do Komisji Europejskiej, by w ramach nowej umowy międzynarodowej dążyła do uznania szkód ekologicznych na morzach oraz zidentyfikowania łańcucha podmiotów odpowiedzialnych za te szkody;

21.

apeluje do Komisji, aby wezwała państwa, które jeszcze tego nie uczyniły, do ratyfikowania konwencji UNCLOS lub do przystąpienia do niej;

22.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Zgromadzeniu Ogólnemu Narodów Zjednoczonych, a także komisji przygotowawczej odpowiedzialnej za opracowanie tekstu przyszłej umowy międzynarodowej.

15.2.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 58/9

—

uwzględniając konwencję genewską z 1951 r. oraz dodatkowe protokoły do niej, a w szczególności zasadę non-refoulement,

—

uwzględniając europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

—

uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

—

uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r. oraz rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie 25. rocznicy przyjęcia Konwencji ONZ o prawach dziecka (1),

—

uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza z 1982 r., Międzynarodową konwencję o bezpieczeństwie życia na morzu z 1974 r. oraz Międzynarodową konwencję o poszukiwaniu i ratownictwie morskim z 1979 r. z późniejszymi zmianami,

—

uwzględniając Międzynarodową konwencję z 1990 r. o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin,

—

uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Plan działania w zakresie małoletnich bez opieki (2010–2014)” (COM(2010)0213) oraz rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie problemu pozostawianych bez opieki małoletnich w UE (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie ostatnich tragicznych wydarzeń na Morzu Śródziemnym oraz polityki UE w zakresie migracji i azylu (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 września 2015 r. w sprawie migracji i uchodźców w Europie (4),

—

uwzględniając debaty zorganizowane przez Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych PE w 2015 r.: w dniu 14 kwietnia w obecności komisarza Dimitrisa Avramopoulosa, w dniu 6 maja na temat solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności, w tym zobowiązań w zakresie akcji poszukiwawczo-ratowniczych, w dniu 26 maja na temat strategii współpracy z państwami trzecimi, w dniu 4 czerwca na temat stworzenia bezpiecznych i legalnych dróg dostępu do UE dla osób ubiegających się o azyl i uchodźców, a także wdrożenia wspólnego europejskiego systemu azylowego, w dniu 25 czerwca na temat walki z przemytem i wyzyskiem migrantów o nieuregulowanym statusie oraz handlem nimi, stworzenia odpowiednich legalnych kanałów migracji ekonomicznej, zarządzania granicami oraz polityki wizowej, w dniu 2 lipca na temat wykorzystania funduszy przeznaczonych na sprawy wewnętrzne w kontekście migracji i rozwoju, w dniu 6 lipca na temat pierwszego pakietu wniosków Komisji w sprawie Europejskiego programu w zakresie migracji oraz solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności, w tym zobowiązań w zakresie akcji poszukiwawczo-ratowniczych oraz stworzenia bezpiecznych i legalnych dróg dostępu do UE dla osób ubiegających się o azyl i uchodźców, w dniu 16 lipca w obecności ekspertów na temat unijnych funduszy na rzecz polityki migracyjnej, strategii politycznych, praktyk i danych dotyczących małoletnich pozbawionych opieki w państwach członkowskich UE i w Norwegii, współpracy UE z państwami trzecimi w zakresie migracji oraz poszukiwania nowych sposobów prawnego uregulowania migracji ekonomicznej, w dniu 22 września na temat drugiego pakietu wniosków Komisji w sprawie Europejskiego programu w zakresie migracji, w dniu 23 września z parlamentami narodowymi na temat podejścia „Hotspot” oraz rozwiązania problemu migracji na szczeblu krajowym i lokalnym, w dniu 19 października na temat walki z przemytem i wyzyskiem migrantów o nieuregulowanym statusie oraz handlem nimi, w dniu 10 listopada na temat komunikatu Komisji zatytułowanego „Zarządzanie kryzysem związanym z uchodźcami: stan realizacji działań priorytetowych w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji” (COM(2015)0510), w dniu 19 listopada na temat wewnętrznego i zewnętrznego finansowania ze środków UE w zakresie unijnej polityki migracyjnej i azylowej, w dniu 10 grudnia na temat współpracy UE z państwami trzecimi w zakresie migracji, w dniu 21 grudnia na temat zarządzania granicami i polityki wizowej, skutecznego wdrożenia wspólnego europejskiego systemu azylowego oraz rozwijania odpowiednich legalnych kanałów migracji ekonomicznej,

—

uwzględniając debaty przeprowadzone podczas wspólnego posiedzenia Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Rozwoju w dniu 1 kwietnia 2015 r. na temat związku między migracją a rozwojem, a także podczas wspólnego posiedzenia Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Podkomisji Praw Człowieka w dniu 15 września 2015 r. na temat przestrzegania praw człowieka w kontekście przepływów migracyjnych w regionie Morza Śródziemnego,

—

uwzględniając sprawozdania Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych z wizyty jej delegacji na Lampedusie we wrześniu 2015 r. w sprawie akcji poszukiwawczo-ratowniczych, a także z wizyty w Tunezji w październiku 2015 r. w sprawie współpracy z państwami trzecimi w zakresie migracji, azylu i kontroli granicznej, a także uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej i Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych z wizyty wspólnej delegacji tych komisji na Sycylii w lipcu 2015 r. w sprawie sposobów przeciwdziałania presji migracyjnej w tym regionie, w tym przede wszystkim z perspektywy budżetowej,

—

uwzględniając dziesięciopunktowy plan działania w sprawie migracji opracowany przez Komisję i zaprezentowany na wspólnym posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych i Rady do Spraw Wewnętrznych w Luksemburgu w dniu 20 kwietnia 2015 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europejski program w zakresie migracji” (COM(2015)0240),

—

uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2015/778 z dnia 18 maja 2015 r. w sprawie operacji wojskowej Unii Europejskiej w południowym rejonie środkowej części Morza Śródziemnego,

—

uwzględniając decyzję w sprawie rozpoczęcia drugiej fazy operacji EUNAVFOR Med („operacja Sophia”), podjętą przez ambasadorów UE w ramach Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa (5), a także uwzględniając operacje prowadzone przez NATO na Morzu Egejskim,

—

uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2240 (2015) z dnia 9 października 2015 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Unijny plan działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów na lata 2015–2020” (COM(2015)0285),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie wykonania rozporządzenia Eurodac w odniesieniu do obowiązku pobierania odcisków palców (SWD(2015)0150),

—

uwzględniając zalecenie Komisji w sprawie europejskiego programu przesiedleń (C(2015)3560) oraz konkluzje przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie przesiedlenia – za pomocą wielostronnych i krajowych systemów – 20 000 osób wymagających ochrony międzynarodowej, zaprezentowane podczas posiedzenia Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w dniu 20 lipca 2015 r.,

—

uwzględniając notę wyjaśniającą Komisji w sprawie podejścia „Hotspot”, a także sprawozdania z aktualnej sytuacji w Grecji i we Włoszech z dnia 10 lutego 2016 r. oraz z postępu prac w Grecji z dnia 4 marca 2016 r.,

—

uwzględniając decyzję Rady (UE) 2015/1523 z dnia 14 września 2015 r. ustanawiającą środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji,

—

uwzględniając decyzję Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiającą środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji,

—

uwzględniając wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego kryzysowy mechanizm relokacji i zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (COM(2015)0450),

—

uwzględniając wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijny wspólny wykaz bezpiecznych krajów pochodzenia do celów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej, oraz zmieniającego dyrektywę 2013/32/UE (COM(2015)0452),

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Plan działania UE w zakresie powrotów” (COM(2015)0453),

—

uwzględniając zalecenie Komisji wprowadzające wspólny podręcznik dotyczący powrotów do stosowania przez właściwe organy państw członkowskich w trakcie wykonywania zadań związanych z powrotami (C(2015)6250), a także załącznik do tego zalecenia,

—

uwzględniając komunikat Komisji w sprawie zasad udzielania zamówień publicznych w związku z obecnym kryzysem azylowym (COM(2015)0454),

—

uwzględniając wspólny komunikat Komisji i Wysokiej Przedstawiciel zatytułowany „Stawić czoła kryzysowi uchodźczemu w Europie: rola Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych” (JOIN(2015)0040),

—

uwzględniając decyzję Komisji w sprawie utworzenia kryzysowego funduszu powierniczego na rzecz stabilności oraz eliminowania przyczyn migracji nieuregulowanej i wysiedleń w Afryce (C(2015)7293),

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Zarządzanie kryzysem związanym z uchodźcami: natychmiastowe środki operacyjne, budżetowe i prawne w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji” (COM(2015)0490), a także załączniki do tego komunikatu,

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Zarządzanie kryzysem związanym z uchodźcami: stan realizacji działań priorytetowych w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji” (COM(2015)0510), a także załączniki do tego komunikatu,

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europejska straż graniczna i przybrzeżna oraz skuteczne zarządzanie granicami zewnętrznymi UE” (COM(2015)0673), wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 2007/2004, rozporządzenie (WE) nr 863/2007 i decyzję Rady 2005/267/WE (COM(2015)0671), wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (COM(2015)0668), wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 562/2006 (WE) w odniesieniu do wzmocnienia kontroli z użyciem odpowiednich baz danych na granicach zewnętrznych (COM(2015)0670), wniosek Komisji dotyczący decyzji Rady ustanawiającej środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Szwecji zgodnie z art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1523 oraz art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1601 ustanawiającymi środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji (COM(2015)0677), a także zalecenie Komisji dotyczące programu dobrowolnego przyjmowania, ze względów humanitarnych, uchodźców przebywających w Turcji (C(2015)9490),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczący stanu realizacji działań priorytetowych w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji (COM(2016)0085),

—

uwzględniając zalecenie Komisji skierowane do Republiki Greckiej w sprawie pilnych środków, jakie Grecja powinna podjąć w związku ze wznowieniem przekazywania na mocy rozporządzenia (UE) nr 604/2013 (C(2016)0871),

—

uwzględniając wniosek dotyczący decyzji wykonawczej Rady w sprawie tymczasowego zawieszenia relokacji 30 % wnioskodawców przydzielonych Austrii na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1601 ustanawiającej środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji (COM(2016)0080),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady zatytułowany „Przywrócenie strefy Schengen – Plan działania” (COM(2016)0120),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady zatytułowane „Drugie sprawozdanie w sprawie postępów poczynionych przez Turcję w realizacji wymogów planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego” (COM(2016)0140) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0097),

—

uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie udzielania wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii (COM(2016)0115) oraz przyszłą zmianę budżetu nr 1/2016 r. w celu stworzenia linii budżetowej dla tego instrumentu,

—

uwzględniając konkluzje przyjęte przez Radę Europejską na nadzwyczajnym szczycie 23 kwietnia 2015 r., na szczycie w dniach 25–26 czerwca 2015 r., podczas nieformalnego posiedzenia szefów państw i rządów UE w sprawie migracji w dniu 23 września 2015 r., a także na szczycie w dniu 15 października 2015 r. oraz na posiedzeniach w dniach 17–18 grudnia 2015 r. i 18–19 lutego 2016 r.,

—

uwzględniając konkluzje w sprawie bezpiecznych krajów pochodzenia przyjęte przez Radę podczas szczytu w dniu 20 lipca 2015 r., w sprawie migracji przyjęte w dniu 20 lipca 2015 r., w sprawie przyszłości polityki powrotowej przyjęte w dniu 8 października 2015 r., w sprawie migracji przyjęte w dniu 12 października 2015 r., w sprawie środków na rzecz radzenia sobie z kryzysem uchodźczym i migracyjnym przyjęte w dniu 9 listopada 2015 r., w sprawie bezpaństwowości przyjęte w dniu 4 grudnia 2015 r. oraz w sprawie przemytu migrantów przyjęte w dniu 10 marca 2016 r.,

—

uwzględniając konkluzje prezydencji z dnia 14 września 2015 r.,

—

uwzględniając konkluzje przyjęte na posiedzeniu przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w dniu 20 lipca 2015 r. w sprawie przesiedlenia – za pomocą wielostronnych i krajowych systemów – 20 000 osób w sposób oczywisty wymagających ochrony międzynarodowej,

—

uwzględniając wspólny plan działania UE–Turcja z dnia 15 października 2015 r. oraz związane z nim sprawozdania z realizacji z dnia 10 lutego i 4 marca 2016 r.,

—

uwzględniając oświadczenie szefów państw i rządów UE z dnia 7 marca 2016 r.,

—

uwzględniając oświadczenie z Konferencji wysokiego szczebla poświęconej szlakowi wschodniośródziemnomorskiemu i szlakowi zachodniobałkańskiemu, przyjęte w dniu 8 października 2015 r., a także oświadczenie przywódców w sprawie przepływów uchodźców szlakiem zachodniobałkańskim, przyjęte na posiedzeniu w dniu 25 października 2015 r. oraz związane z nim sprawozdanie z postępu prac z dnia 10 lutego 2016 r.,

—

uwzględniając plan działania oraz deklarację polityczną przyjęte podczas szczytu UE–Afryka w sprawie migracji, który odbył się w Valletcie w dniach 11–12 listopada 2015 r.,

—

uwzględniając działania i sprawozdania Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO), a w szczególności jego sprawozdanie roczne na temat sytuacji w dziedzinie azylu w Unii Europejskiej (2014 r.), a także tendencje w dziedzinie azylu w ujęciu miesięcznym,

—

uwzględniając działania i sprawozdania Fronteksu, a zwłaszcza roczną analizę ryzyka za 2015 r. oraz kwartalne sprawozdania sieci analiz ryzyka,

—

uwzględniając działania i sprawozdania Europolu, a zwłaszcza wspólny zespół operacyjny „Mare” oraz utworzenie przez Europol Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów,

—

uwzględniając działania i sprawozdania Eurojustu, a zwłaszcza jego sprawozdania w sprawie handlu ludźmi,

—

uwzględniając działania, roczne sprawozdania i analizy Agencji Praw Podstawowych, a zwłaszcza analizy dotyczące form poważnego wyzysku pracowników, a także kryminalizacji migrantów o nieuregulowanym statusie oraz osób z nimi powiązanych,

—

uwzględniając badania departamentu tematycznego C dotyczące wdrożenia art. 80 TFUE, nowych podejść, alternatywnych metod i środków dostępu do procedur azylowych dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, poszukiwania nowych dróg ustawodawstwa w dziedzinie migracji pracowników do UE, wsparcia wspólnego europejskiego systemu azylowego i alternatyw dla systemu dublińskiego, współpracy UE z państwami trzecimi w zakresie migracji oraz przyjmowania uchodźczyń i kobiet ubiegających się o azyl w UE, a także uwzględniając badanie departamentu tematycznego D dotyczące funduszy UE na rzecz polityki migracyjnej: analiza skuteczności i najlepsze praktyki na przyszłość oraz badanie departamentu tematycznego DG EXPO na temat migrantów w regionie Morza Śródziemnego: ochrona praw człowieka,

—

uwzględniając analizy Europejskiej Sieci Migracyjnej (ESM), a zwłaszcza analizę strategii, praktyk i danych dotyczących małoletnich pozbawionych opieki,

—

uwzględniając działania i sprawozdania Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców,

—

uwzględniając działania i sprawozdania specjalnego sprawozdawcy ONZ dotyczące praw człowieka w odniesieniu do migrantów,

—

uwzględniając prace, sprawozdania i rezolucje Rady Europy,

—

uwzględniając działania i sprawozdania Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM),

—

uwzględniając działania i sprawozdania Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości,

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Regionów w sprawie Europejskiego programu w zakresie migracji, przyjętą podczas 115. sesji plenarnej Komitetu Regionów w dniach 3–4 grudnia 2015 r.,

—

uwzględniając opinie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie Europejskiego programu w zakresie migracji oraz Unijnego planu działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie sytuacji w regionie Morza Śródziemnego oraz potrzeby opracowania całościowego podejścia UE do migracji (6),

—

uwzględniając dokument roboczy w sprawie artykułu 80 – solidarność i sprawiedliwy podział odpowiedzialności, w tym w odniesieniu do zobowiązań w zakresie akcji poszukiwawczo-ratowniczych,

—

uwzględniając dokument roboczy w sprawie walki z przemytem i wyzyskiem migrantów o nieuregulowanym statusie oraz handlem nimi,

—

uwzględniając dokument roboczy w sprawie zarządzania granicami i polityki wizowej, w tym w sprawie roli Fronteksu i innych właściwych agencji,

—

uwzględniając dokument roboczy w sprawie stworzenia bezpiecznych i legalnych dróg dostępu do UE dla osób ubiegających się o azyl i uchodźców, w tym unijnej polityki przesiedleń i odnośnej polityki integracji,

—

uwzględniając dokument roboczy w sprawie rozwijania odpowiednich legalnych kanałów migracji ekonomicznej,

—

uwzględniając dokument roboczy w sprawie wewnętrznego i zewnętrznego finansowania ze środków UE w zakresie unijnej polityki migracyjnej i azylowej,

—

uwzględniając dokument roboczy w sprawie skutecznego wdrożenia wspólnego europejskiego systemu azylowego, w tym roli Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu,

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, a także opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju, Komisji Budżetowej, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Transportu i Turystyki, Komisji Rozwoju Regionalnego, Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz Komisji Petycji (A8-0066/2016),

A.

mając na uwadze, że w swojej rezolucji z dnia 17 grudnia 2014 r. Parlament zlecił Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych przeprowadzenie oceny różnych odnośnych strategii politycznych, opracowanie szeregu zaleceń oraz złożenie na posiedzeniu plenarnym strategicznego sprawozdania z własnej inicjatywy;

B.

mając na uwadze, że zgodnie z danymi Fronteksu (7) w 2015 r. 1,83 mln osób zostało zatrzymanych, kiedy usiłowały one nielegalnie przekroczyć zewnętrzne granice UE, co stanowi bezprecedensowy rekord w porównaniu z 282 500 migrantami przybyłymi do UE w 2014 r.; mając na uwadze, że zgodnie z danymi Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) oraz UNICEF-u około 20 % wszystkich migrantów przybywających drogą morską stanowią dzieci (8);

C.

mając na uwadze, że zgodnie z danymi EASO (9) w 2015 r. w UE+ (10) złożono ponad 1,4 mln wniosków o ochronę międzynarodową, przy czym od kwietnia liczba tych wniosków stale rosła, natomiast liczba ponownie składanych wniosków malała; mając na uwadze, że około 6 % wniosków złożyły osoby, które podał % osób przybywających do Grecji drogą morską stanowiły kobiety, a 40 % dzieci (11);

D.

mając na uwadze, że zgodnie z Konwencją ONZ o prawach dziecka za dziecko uznaje się każdą osobę poniżej osiemnastego roku życia;

E.

mając na uwadze, że według doniesień IOM w 2015 r. ponad 3 771 osób zginęło lub zaginęło na Morzu Śródziemnym (12); mając na uwadze, że do dnia 8 marca 2016 r. zgłoszono utonięcia 444 osób w Morzu Śródziemnym; mając na uwadze, że w pierwszych dziewięciu tygodniach 2016 r. zginęło 77 dzieci (średnio ponad jedno dziecko dziennie); mając na uwadze, że z ostatnich danych Europolu wynika, iż co najmniej 10 000 dzieci pozbawionych opieki, które przybyły do Europy, zniknęło bez śladu;

F.

mając na uwadze, że dzień 3 października powinien zostać uznany Dniem Pamięci o wszystkich mężczyznach, kobietach i dzieciach, którzy zginęli, usiłując uciec ze swojego kraju z powodu prześladowań, konfliktu i wojny, a także o wszystkich mężczyznach i kobietach narażających codziennie życie, aby ratować te osoby;

G.

mając na uwadze, że w niektórych częściach świata panuje wojna i przemoc, a także skrajne ubóstwo w połączeniu z degradacją środowiska naturalnego i brakiem możliwości dla młodych ludzi, co może wzniecać jeszcze większą przemoc oraz spowodować brak bezpieczeństwa i kolejne fale przemieszczeń ludności;

H.

mając na uwadze, że zgodnie z art. 80 TFUE u podstaw całego systemu unijnego leżą zasady solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności, co zapewnia podstawę prawną wdrożenia tych zasad do strategii politycznych UE dotyczących azylu, migracji i kontroli granicznych;

I.

mając na uwadze, że solidarność może przybrać formy solidarności wewnętrznej i zewnętrznej; mając na uwadze, że relokacja, wzajemne uznawanie decyzji azylowych, środki wsparcia operacyjnego, proaktywna wykładnia obecnego rozporządzenia dublińskiego oraz dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony to narzędzia solidarności wewnętrznej, natomiast przesiedlenia, przyjęcia ze względów humanitarnych oraz akcje poszukiwawczo-ratownicze na morzu propagują solidarność zewnętrzną; mając na uwadze, że mechanizm ochrony ludności może być ukierunkowany na wszystkie te działania;

J.

mając na uwadze, że do dnia 3 marca 2016 r. z 39 600 osób ubiegających się o azyl, znajdujących się we włoskich ośrodkach i czekających na przydział do innych państw członkowskich, rzeczywiście relokowano jedynie 338 osób, a w Grecji dokonano 322 relokacji spośród przewidzianych 66 400;

K.

mając na uwadze, że przemyt i wyzysk migrantów oraz handel nimi to odrębne zjawiska prawne uregulowane w odrębnych ramach prawnych na szczeblu unijnym i międzynarodowym, wymagające właściwie ukierunkowanych reakcji, przy czym w praktyce zjawiska te często się pokrywają; mając na uwadze, że przemyt i siatki handlarzy mogą niezwykle szybko zmieniać sposób, w jaki funkcjonują, co wymaga szybkich reakcji opartych na najnowszych i najbardziej rzetelnych danych; mając na uwadze, że przeciwdziałanie przemytowi migrantów nie powinno wpływać na podmioty świadczące nielegalnym migrantom pomoc humanitarną;

L.

mając na uwadze, że walka z przemytem i wyzyskiem migrantów o nieuregulowanym statusie oraz handlem nimi wymaga krótko-, średnio- i długoterminowych reakcji, w tym środków na rzecz rozbijania siatek przestępczych oraz wymierzania sprawiedliwości przestępcom, gromadzenia i analizy danych, środków na rzecz ochrony ofiar i powrotów migrantów przebywających nielegalnie, a także współpracy z państwami trzecimi oraz długoterminowych strategii na rzecz rozwiązania problemu zapotrzebowania na ofiary handlu ludźmi i przemytu ludzi, a także głównych przyczyn migracji, które zmuszają ludzi do korzystania z usług przemytników;

M.

mając na uwadze, że szereg wniosków Komisji w zakresie polityki związanej z granicami oraz polityki wizowej jest obecnie rozpatrywany w zwykłej procedurze ustawodawczej, zwłaszcza wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie unijnego kodeksu wizowego (przekształcenie) (2014/0094(COD)), wniosek dotyczący rozporządzenia ustanawiającego wizę objazdową (2014/0095(COD)) oraz wniosek dotyczący rozporządzenia ustanawiającego jednolity formularz wizowy: bezpieczeństwo (2015/0134(COD)); mając na uwadze, że w ostatnim czasie Komisja przedłożyła nowe wnioski w tym obszarze, które będą rozpatrywane w zwykłej procedurze ustawodawczej;

N.

mając na uwadze, że zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych musi iść w parze ze skutecznym zarządzaniem granicami zewnętrznymi, przy jednoczesnym zachowaniu najwyższych standardów, skutecznej wymiany informacji między państwami członkowskimi i pełnym poszanowaniu praw podstawowych wszystkich osób;

O.

mając na uwadze, że Parlament Europejski wezwał unijną agencję ochrony granic do wzmocnienia jej potencjału w zakresie przeciwdziałania potencjalnym naruszeniom praw podstawowych, w tym w ramach jej porozumień roboczych zawieranych z właściwymi organami państw trzecich; mając na uwadze, że wniosek Komisji dotyczący nowej unijnej agencji ochrony granic zawiera mechanizm składania skarg;

P.

mając na uwadze, że obecny kodeks wizowy umożliwia państwom członkowskim odejście od zwykłych kryteriów dopuszczalności przy rozpatrywaniu wniosków wizowych z przyczyn humanitarnych (art. 19 i 25);

Q.

mając na uwadze, że 86 % ogółu uchodźców na świecie przebywa w krajach nieuprzemysłowionych; mając na uwadze, że siatki przestępcze oraz przemytnicy wykorzystują desperację ludzi usiłujących przedostać się do Unii w ucieczce przed prześladowaniem lub wojną;

R.

mając na uwadze, że bezpieczne i legalne drogi dostępu do Unii dla uchodźców są ograniczone, a wielu z nich nadal decyduje się na ryzykowną przeprawę; mając na uwadze, że stworzenie nowych bezpiecznych i legalnych dróg dostępu do Unii dla osób ubiegających się o azyl i uchodźców, a także bazowanie na istniejącym ustawodawstwie i praktykach zapewniłoby Unii i państwom członkowskim większą świadomość potrzeb związanych z ochroną i napływem migrantów do UE, a także pomogłoby osłabić model biznesowy przemytników;

S.

mając na uwadze, że współpraca UE z państwami trzecimi rozwija się dzięki takim instrumentom politycznym jak dialogi regionalne, dialogi dwustronne, wspólne plany w zakresie migracji i mobilności oraz partnerstwa na rzecz mobilności, dzięki instrumentom prawnym, takim jak klauzule dotyczące migracji zawarte w globalnych porozumieniach, umowy o readmisji, umowy o ułatwieniach wizowych oraz umowy o zniesieniu wiz, a także dzięki instrumentom operacyjnym, takim jak regionalne programy ochrony, regionalne programy rozwoju i ochrony, uzgodnienia robocze Fronteksu oraz współpraca EASO z państwami trzecimi;

T.

mając na uwadze, że poszczególne państwa członkowskie nadal podejmują intensywne działania zewnętrzne w zakresie migracji na poziomie dwustronnym;

U.

mając na uwadze, że Unia zacieśniła zewnętrzną współpracę z państwami trzecimi w zakresie migracji i azylu, aby odpowiednio reagować na obecny kryzys uchodźczy, oraz uruchomiła nowe inicjatywy na rzecz współpracy, takie jak wspólny plan działania UE–Turcja, zobowiązania dotyczące szlaków zachodniobałkańskich, a także plan działania przyjęty na szczycie w Valletcie;

V.

mając na uwadze, że według szacunków do 2020 r. liczba ludności w wieku produkcyjnym w Unii spadnie o 7,5 mln; mając na uwadze, że przewidywania dotyczące rozwoju potrzeb rynku pracy w Unii wskazują na pojawiające się oraz przyszłe braki w określonych obszarach; mając na uwadze, że obywatele państw trzecich muszą przezwyciężyć wiele trudności, aby zdobyte przez nich kwalifikacje krajowe mogły zostać uznane, przez co często są zatrudniani na stanowiskach nieodpowiadających ich wysokim kwalifikacjom;

W.

mając na uwadze, że obecne podejście Unii do migracji zarobkowej jest fragmentaryczne, a wiele dyrektyw skupia się na określonych kategoriach pracowników oraz obywateli państw trzecich, którzy w pewnych warunkach mają pozwolenie na pracę; mając na uwadze, że takie podejście może służyć jedynie zaspokajaniu krótkoterminowych i określonych potrzeb;

X.

mając na uwadze, że Unia posiada szereg instrumentów finansowych, by finansować działania państw członkowskich i państw trzecich w dziedzinie migracji, azylu oraz zarządzania granicami; mając na uwadze, że środki finansowe są przyznawane państwom członkowskim głównie za pośrednictwem Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, jednak w działaniach odnoszących się do migracji mogą one korzystać z szeregu innych programów i funduszy; mając również na uwadze, że środkami finansowymi dla państw trzecich, przyznawanymi głównie za pośrednictwem Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju, gospodarują rozliczne dyrekcje generalne Komisji oraz Europejska Służba Działań Zewnętrznych;

Y.

mając na uwadze, że aktualne rozdrobnienie pozycji budżetowych oraz odpowiedzialności może utrudnić wszechstronne rozeznanie w sposobie wydatkowania środków finansowych, a nawet dokładne określenie ilościowe unijnych wydatków na migrację;

Z.

mając na uwadze, że wspólny europejski system azylowy obejmuje zbiór wspólnych zasad dotyczących wspólnej polityki azylowej, jednolitego statusu azylu oraz wspólnych procedur azylowych obowiązujących w całej Unii; mając jednak na uwadze, że wiele sygnałów ostrzegawczych, w tym decyzje o wszczęciu postępowań o uchybieniu zobowiązaniom państwa członkowskiego przyjmowane przez Komisję, dowodzi, że w wielu państwach członkowskich wspólny europejski system azylowy nie został w pełni wdrożony; mając na uwadze, że wdrożenie go ma kluczowe znaczenie dla harmonizacji prawa krajowego poszczególnych krajów, a także wspierania solidarności pomiędzy państwami członkowskimi; mając również na uwadze, że państwa członkowskie mogą ubiegać się o wsparcie ze strony EASO, aby spełnić wymogi stawiane we wspólnym europejskim systemie azylowym; mając na uwadze, że harmonizacja warunków przyjmowania i procedur azylowych może pozwolić odciążyć kraje oferujące lepsze warunki i ma kluczowe znaczenie dla podziału odpowiedzialności;

AA.

mając na uwadze, że aktualne mechanizmy systemu dublińskiego nie zapewniły obiektywności, nie wprowadziły sprawiedliwych kryteriów podziału odpowiedzialności za wnioski o ochronę międzynarodową oraz nie zapewniły szybkiego dostępu do tej ochrony; mając na uwadze, że systemu tego nie stosuje się w praktyce oraz że w drodze dwóch decyzji Rady o tymczasowej relokacji przyjęto wyraźne odstępstwa od niego; mając również na uwadze, że Komisja zapowiedziała wniosek w sprawie gruntownego przeglądu rozporządzenia Dublin III, który ma przedstawić do marca 2016 r.;

AB.

mając na uwadze, że zgodnie z art. 3 konwencji genewskiej z 1951 r. niedopuszczalne jest, by państwa członkowskie dyskryminowały uchodźców ze względu na ich rasę, religię lub państwo pochodzenia;

1.

zwraca uwagę, że działania Unii dotyczące migracji muszą opierać się na zasadzie solidarności; zauważa, że zasada ta, o której mowa w art. 80 TFUE, obejmuje kwestie azylu, imigracji oraz polityki kontroli granic; jest zdania, że art. 80, w połączeniu z art. 77–79 TFUE, stanowi podstawę prawną do wprowadzenia zasady solidarności w tych obszarach;

2.

wychodzi z założenia, że ratowanie życia musi być podstawowym priorytetem oraz że nieodzowne jest przeznaczenie odpowiednich środków finansowych, zarówno na szczeblu Unii Europejskiej, jak i państw członkowskich, na akcje poszukiwawczo-ratownicze; odnotowuje wzrost liczby nieuregulowanych prawnie przypadków przybywania drogą morską i alarmujący wzrost liczby ofiar śmiertelnych na morzu, a jednocześnie ciągły brak właściwej reakcji ze strony UE;

3.

przypomina, że ratowanie życia jest aktem solidarności z osobami ryzykującymi życie, ale że jest to również zobowiązanie prawne na mocy prawa międzynarodowego, jako że art. 98 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza ratyfikowanej przez wszystkie państwa członkowskie i przez samą Unię wymaga udzielenia pomocy każdej osobie znajdującej się w niebezpieczeństwie na morzu;

4.

uważa, że stała, zdecydowana i skuteczna reakcja UE w dziedzinie akcji poszukiwawczo-ratowniczych na morzu ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania rosnącej liczbie przypadków śmiertelnych wśród migrantów próbujących przedostać się przez Morze Śródziemne;

5.

sugeruje w związku z tym, by wzmocnić zdolności poszukiwawczo-ratownicze, a także by rządy państw członkowskich przeznaczyły więcej zasobów – pomocy finansowej i sprzętu – na ogólnounijną operację humanitarną, której celem jest poszukiwanie, ratowanie migrantów znajdujących się w niebezpieczeństwie, udzielanie im pomocy i przekazywanie ich do najbliższego bezpiecznego miejsca;

6.

zauważa, że kapitanowie statków prywatnych lub organizacje pozarządowe, które udzielają pomocy osobom będącym w niebezpieczeństwie na morzu, nie mogą ryzykować kary za udzielanie takiej pomocy; jest zdania, że statki handlowe nie powinny zastępować państw członkowskich i Unii Europejskiej w wypełnianiu swych obowiązków pod względem poszukiwania i ratowania ludzi;

7.

domaga się, by wprowadzono wyraźne rozróżnienie na osoby przemycane do Unii Europejskiej i przybywające do niej ofiary handlu ludźmi, ponieważ reakcja polityczna musi mieć charakter nie tylko zintegrowany, ale także odpowiednio ukierunkowany; stwierdza ogólnie, że przemyt migrantów obejmuje ułatwianie nielegalnego wjazdu danej osoby do państwa członkowskiego, natomiast handel ludźmi obejmuje nabór, przewóz lub przyjęcie danej osoby w drodze przemocy, oszustwa lub nadużycia w celu jej wyzysku;

8.

jest zdania, że jakiekolwiek całościowe podejście do migracji koniecznie musi obejmować środki zmierzające do zakłócenia działalności sieci przestępczych prowadzących handel ludźmi lub ich przemyt;

9.

z zadowoleniem przyjmuje pozytywną rolę, jaką dotychczas odegrały okręty marynarki wojennej w ratowaniu życia na morzu i rozbijaniu sieci przestępczych; popiera cele operacji morskich, takich jak operacja Sophia, prowadzonych przez marynarkę wojenną oraz podkreśla, że należy chronić życie i że wszystkie aspekty operacji powinny zapewniać ochronę życia migrantów;

10.

zauważa, że operacje wojskowe nie powinny stanowić głównego aspektu jakiegokolwiek całościowego podejścia do zagadnienia migracji oraz ponownie stwierdza, że operacja Sophia nie może pochłaniać zasobów już udostępnionych na Morzu Śródziemnym w celu ratowania życia na morzu;

11.

zwraca uwagę, że skoro przestępcy mogą szybko zmienić sposób działania, co też czynią, reakcje polityczne należy dostosować do najnowszych i dokładnych danych na ten temat; zauważa, że pozytywnym krokiem naprzód jest przyjęcie przez Komisję w dniu 27 maja 2015 r. unijnego planu działania przeciwko przemytowi ludzi, który przewiduje utworzenie grupy kontaktowej agencji unijnych ds. przemytu migrantów celem wzmocnienia współpracy operacyjnej między nimi oraz wymiany informacji;

12.

podkreśla, że należy w pełni wykorzystywać istniejące instrumenty, takie jak analizy ryzyka agencji unijnych; jest zdania, że agencje UE powinny podjąć pełną współpracę, ale również nasilić współpracę z państwami członkowskimi; uważa, że lepsza koordynacja działań powinna umożliwić gromadzenie danych na szczeblu krajowym i ich przekazywanie do agencji;

13.

przypomina, że proces relokacji, tj. przeniesienia osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową lub objętej ochroną międzynarodową z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego w Unii Europejskiej, jest praktycznym przykładem solidarności wewnątrzunijnej; przypomina ponadto, że od 2009 r. Parlament Europejski wzywa do wprowadzenia wiążącego mechanizmu rozdziału azylantów między wszystkie państwa członkowskie;

14.

zauważa, że w ubiegłym roku Rada przyjęła dwie decyzje w sprawie tymczasowych środków relokacji w Unii (decyzje o relokacji) (13), które obejmują przenoszenie osób ubiegających się o ochronę międzynarodową z Grecji i Włoch do innych państw członkowskich; zwraca uwagę, że choć decyzje o relokacji nie zastępują aktualnych zasad dublińskich dotyczących podziału odpowiedzialności, stanowią one „tymczasowe odstępstwo” od tych zasad;

15.

jest zdania, że wprowadzenie pilnych środków relokacji to krok we właściwym kierunku, wzywa zatem państwa członkowskie do niezwłocznego wypełnienia swych zobowiązań w odniesieniu do tych środków;

16.

przypomina, że do celów decyzji o relokacji relokacja obejmuje jedynie te narodowości, w przypadku których zgodnie z danymi Eurostatu odsetek pozytywnych decyzji o przyznaniu ochrony międzynarodowej na terenie Unii Europejskiej wyniósł min. 75 % w ciągu poprzedzających trzech miesięcy; zwraca uwagę, że decyzje o relokacji będą miały wpływ na stosunkowo niewielką liczbę osób i nie obejmą dużej liczby wnioskodawców z innych państw trzecich, którzy nie mogą podlegać relokacji na mocy tych decyzji;

17.

niepokoi się, że na mocy obecnych decyzji o relokacji państwa członkowskie, do których w pierwszym rzędzie przybywają migranci, nadal muszą rozpatrywać bardziej złożone wnioski o ochronę międzynarodową (oraz odwołania), muszą wprowadzać dłuższe terminy przyjmowania, a także będą musiały koordynować powroty osób, którym nie przysługuje ochrona międzynarodowa; podkreśla, że każdy nowy system zarządzania wspólnym europejskim systemem azylowym musi opierać się na solidarności i sprawiedliwym podziale odpowiedzialności;

18.

jest zdania, że poza kryteriami zawartymi w decyzjach o relokacji, tj. PKB państwa członkowskiego, liczbą ludności, stopą bezrobocia oraz liczbą osób ubiegających się o azyl w danym państwie członkowskim w przeszłości, należy wziąć pod uwagę dwa dodatkowe kryteria, a mianowicie wielkość terytorium danego państwa członkowskiego oraz gęstość zaludnienia;

19.

uważa, że w procesie relokacji należy w jak największym i praktycznie możliwym stopniu uwzględnić preferencje wnioskodawcy; twierdzi, że jest to sposób zniechęcenia osób ubiegających się o ochronę międzynarodową do wtórnego przemieszczania się i zachęcania ich do przyjęcia decyzji o relokacji, jednak nie powinien on wstrzymywać procesu relokacji;

20.

jest zdania, że przesiedlenia to jedna z preferowanych opcji gwarantowania uchodźcom i osobom potrzebującym ochrony międzynarodowej bezpiecznego i legalnego wstępu na terytorium Unii w przypadkach, gdy nie mogą oni ani powrócić do kraju pochodzenia ani uzyskać skutecznej ochrony lub całkowicie zintegrować się w kraju przyjmującym;

21.

zauważa ponadto, że przesiedlenia pod auspicjami Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) to ugruntowany program humanitarny, a także pożyteczne narzędzie uporządkowanego zarządzania napływami osób potrzebujących ochrony międzynarodowej na terytoria państw członkowskich;

22.

zwraca uwagę, że w obliczu niemającej precedensu liczby migrantów, którzy już dotarli lub docierają do zewnętrznych granic Unii Europejskiej, a także stałego wzrostu liczby ludzi ubiegających się o ochronę międzynarodową Unia potrzebuje wiążącego i obowiązkowego podejścia legislacyjnego do przesiedleń, co stwierdzono w programie Komisji dotyczącym migracji; zaleca, by dla zapewnienia skuteczności podejście to koniecznie przewidywało przesiedlenie rozsądnej liczby uchodźców w stosunku do całkowitej liczby uchodźców ubiegających się o ochronę międzynarodową ze strony UE, a także uwzględniało ogólne potrzeby w zakresie przesiedlania publikowane co roku przez UNHCR;

23.

podkreśla, że istnieje potrzeba stałego unijnego programu przesiedleń z obowiązkowym udziałem państw członkowskich przesiedlających sensowną liczbę uchodźców przy uwzględnieniu ogólnej liczby uchodźców ubiegających się o ochronę w Unii;

24.

zwraca uwagę, że przyjęcie ze względów humanitarnych można wykorzystywać jako uzupełnienie przesiedlenia, aby zapewnić ochronę w trybie pilnym, często ochronę tymczasową, najbardziej potrzebującym, np. małoletnim bez opieki, niepełnosprawnym lub osobom wymagającym pilnej ewakuacji medycznej;

25.

podkreśla, że jeżeli wobec obywateli państw trzecich nie da się zastosować przesiedlenia, należy zachęcić wszystkie państwa członkowskie UE, by opracowały i realizowały programy przyjmowania ze względów humanitarnych;

26.

zauważa, że wizy humanitarne umożliwiają osobom potrzebującym ochrony międzynarodowej dostęp do państwa trzeciego w celu ubiegania się o azyl; wzywa państwa członkowskie do lepszego wykorzystywania istniejących możliwości w zakresie przyznawania wiz humanitarnych, zwłaszcza osobom o szczególnych potrzebach, w ambasadach UE i urzędach konsularnych w krajach pochodzenia lub krajach tranzytowych;

27.

jest zdania, że osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową powinny móc wnosić o europejską wizę humanitarną bezpośrednio w konsulacie lub ambasadzie danego państwa członkowskiego, a otrzymawszy ją – po przeprowadzeniu uprzedniej oceny – powinny móc wjechać na terytorium państwa członkowskiego, które wydało wizę, wyłącznie w celu złożenia w nim wniosku o ochronę międzynarodową; uważa zatem, że konieczna jest zmiana kodeksu wizowego poprzez ujęcie w nim bardziej szczegółowych przepisów dotyczących wiz humanitarnych;

28.

podkreśla, że potrzebne są dalsze działania na rzecz zapewnienia, by wspólny europejski system azylowy stał się w pełni jednolitym systemem;

29.

przypomina, że kompleksowa ocena (w formie sprawozdań z oceny Komisji) wdrażania pakietu, a następnie szybkie działania następcze w przypadku niezadowalającego wdrożenia go w niektórych państwach członkowskich są absolutnie niezbędne dla lepszej harmonizacji;

30.

zwraca przykładowo uwagę, że niedopuszczalne czy kolejne wnioski, procedury przyspieszone lub procedury graniczne to konkretne przykłady, gdzie przekształcenie dyrektywy w sprawie procedur azylowych miało wprowadzić trudną do osiągnięcia równowagę pomiędzy skutecznością systemu a prawami wnioskodawców, zwłaszcza osób o szczególnych potrzebach; podkreśla, że taka równowaga może zostać osiągnięta wyłącznie przy zapewnieniu pełnego i właściwego wdrożenia przepisów;

31.

podkreśla znaczenie kontroli sądowej wszystkich form pozbawienia wolności zgodnie z przepisami dotyczącymi imigracji i azylu; przypomina, że zarówno prawo międzynarodowe, jak i Karta praw podstawowych Unii Europejskiej wymagają, by państwa członkowskie rozważyły rozwiązania alternatywne dla pozbawienia wolności; apeluje do państw członkowskich o prawidłowe stosowanie procedur azylowych oraz dyrektyw w sprawie warunków przyjmowania w odniesieniu do dostępu do ośrodków detencyjnych;

32.

przypomina znaczenie ograniczenia liczby bezpaństwowców i zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia procedur stwierdzania statusu bezpaństwowca oraz wzajemnej wymiany dobrych praktyk w zakresie gromadzenia wiarygodnych danych dotyczących bezpaństwowców oraz procedur stwierdzania statusu bezpaństwowca;

33.

zauważa, że funkcjonowanie rozporządzenia Dublin III (14) wzbudziło wiele wątpliwości, jeżeli chodzi o sprawiedliwość i solidarność w wyznaczaniu państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o ochronę międzynarodową; zwraca uwagę, że obecny system nie uwzględnia w odpowiednim stopniu wyjątkowo dużej presji migracyjnej, z jaką borykają się państwa członkowskie na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej; uważa, że państwa członkowskie muszą zaakceptować bieżące trudności wynikające z logiki dublińskiej oraz że Unia powinna opracować rozwiązania w duchu solidarności wśród państw członkowskich i zainteresowanych migrantów;

34.

zwraca uwagę, że obciążenie systemu stworzonego rozporządzeniem dublińskim w związku z rosnącą liczbą migrantów przybywających do Unii pokazuje, że wdrożony system zdecydowanie nie spełnia swych dwóch podstawowych celów, czyli stworzenia obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów podziału odpowiedzialności oraz zagwarantowania szybkiego dostępu do ochrony międzynarodowej; ponownie podkreśla swoje zastrzeżenia co do kryterium, zgodnie z którym obecnie to państwo członkowskie pierwszego wjazdu jest określane jako państwo odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o ochronę międzynarodową, i uważa, że należy dokonać zmiany tego kryterium;

35.

zwraca jednocześnie uwagę na wysoki poziom wtórnego przemieszczania się na terenie Unii Europejskiej; uważa, że oczywiste jest, iż od czasu stworzenia systemu dublińskiego nie przewidziano podziału odpowiedzialności pomiędzy państwa członkowskie, a jego głównym celem było szybkie przypisanie pojedynczemu państwu członkowskiemu odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o azyl;

36.

zaleca, by kryteria, na podstawie których wydaje się decyzje o relokacji, zostały bezpośrednio włączone do standardowych unijnych zasad podziału odpowiedzialności za rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej; podkreśla, że w procesie przeglądu rozporządzenia dublińskiego należy dokonać przeglądu definicji „wnioskodawców w oczywisty sposób wymagających ochrony międzynarodowej”, ponieważ migrantami i uchodźcami nienależącymi do tej kategorii musiałoby się nadal zająć państwo członkowskie ich pierwszego przybycia;

37.

jest zdania, że Unia Europejska powinna wspierać państwa członkowskie, w których składa się najwięcej wniosków azylowych, oferując im proporcjonalne i odpowiednie wsparcie finansowe i techniczne; uznaje zasadność stosowania środków zapewniających solidarność i podział odpowiedzialności w procesie podnoszenia jakości i funkcjonowania wspólnego europejskiego systemu azylowego;

38.

zwraca uwagę, że jedną z propozycji gruntownego przeglądu systemu dublińskiego byłoby stworzenie systemu centralnego przyjmowania wniosków na szczeblu unijnym, aby każdy wnioskodawca był postrzegany jako osoba ubiegająca się o azyl w całej Unii Europejskiej, a nie w konkretnym państwie członkowskim, i stworzenie centralnego systemu podziału odpowiedzialności obejmującego wszystkie osoby ubiegające się o azyl w Unii; sugeruje, że taki system mógłby przewidywać pewne minimalne wartości dla danego państwa członkowskiego w odniesieniu do liczby osób napływających, co mogłoby wydatnie pomóc w zahamowaniu wtórnego przemieszczania się, jako że wszystkie państwa członkowskie byłyby w pełni włączone do scentralizowanego systemu i nie ponosiłyby indywidualnie odpowiedzialności za przekazywanie wnioskodawców do innych państw członkowskich; jest zdania, że taki system mógłby działać w oparciu o szereg centrów unijnych, w których odbywałby się rozdział wnioskodawców na poziomie Unii; podkreśla, że nowy system podziału odpowiedzialności musi obejmować kluczowe pojęcia jedności rodziny i dobra dziecka;

39.

zwraca uwagę, że obecnie państwa członkowskie uznają decyzje azylowe wydane w innych państwach członkowskich tylko wówczas, gdy są one negatywne; podkreśla, że wzajemne uznawanie pozytywnych decyzji azylowych jest logicznym krokiem w kierunku prawidłowego stosowania art. 78 ust. 2 lit. a) TFUE, który wymaga jednolitego statusu azylu obowiązującego w całej Unii;

40.

zwraca uwagę, że w razie masowego napływu imigrantów Komisja z inicjatywy własnej lub po rozpatrzeniu wniosku złożonego przez państwo członkowskie może zaproponować zastosowanie dyrektywy Rady 2001/55/WE w sprawie ochrony tymczasowej (dyrektywa w sprawie ochrony tymczasowej) (15); podkreśla, że zastosowanie tej dyrektywy wymaga decyzji Rady przyjętej większością kwalifikowaną; zauważa, że dyrektywę tę należy zastosować w przypadku zagrożenia, że unijny system azylowy nie będzie w stanie poradzić sobie z aktualnym lub zbliżającym się masowym napływem wysiedleńców; zwraca jednak uwagę, że dyrektywa w sprawie ochrony tymczasowej nie została jeszcze zastosowana od czasu jej przyjęcia w 2001 r.;

41.

podkreśla, że dyrektywa w sprawie ochrony tymczasowej przewiduje również możliwość ewakuowania wysiedleńców z krajów trzecich oraz że w przypadku takiej ewakuacji możliwe byłoby wykorzystanie korytarzy humanitarnych we współpracy z UNHCR, przy czym państwa członkowskie zobowiązane byłyby w stosownych przypadkach do zapewnienia wszelkiego wsparcia w zakresie uzyskania wiz;

42.

jest zdania, że systemy azylowe niektórych państw członkowskich pierwszej linii są już wyraźnie przeciążone i że zgodnie ze swymi zapisami dyrektywa w sprawie ochrony tymczasowej powinna zostać już dawno uruchomiona; wzywa do przedstawienia jasnej definicji pojęcia „masowy napływ” podczas przeglądu tej dyrektywy; zakłada, że przegląd dyrektywy w sprawie ochrony tymczasowej może być częścią przeglądu systemu dublińskiego;

43.

zwraca uwagę na kluczowe znaczenie zaangażowania społecznego wszystkich podmiotów i sugeruje w związku z tym, że należy wzmocnić wymianę najlepszych praktyk w zakresie środków służących integracji, przy jednoczesnym poszanowaniu kompetencji państw członkowskich w tym zakresie; podkreśla, że środki na rzecz integracji wszystkich legalnie przebywających obywateli państw trzecich powinny propagować włączenie społeczne, a nie izolację; zauważa, że kluczową rolę w procesie integracji mają do odegrania lokalne i regionalne władze, w tym miasta;

44.

podkreśla, że przyjmujące państwa członkowskie powinny oferować uchodźcom wsparcie oraz możliwości integracji i rozpoczęcia nowego życia w społeczeństwie przyjmującym; zauważa, że środki te powinny obejmować zakwaterowanie, kursy w zakresie rozwijania umiejętności czytania i pisania oraz kursy językowe, dialog międzykulturowy, kształcenie i szkolenia zawodowe, a także skuteczny dostęp do struktur demokratycznych w społeczeństwie – zgodnie z dyrektywą w sprawie kwalifikowania (16); zwraca uwagę, że uchodźcy – tak jak obywatele Unii – mają zarówno prawa, jak i obowiązki w przyjmujących państwach członkowskich; podkreśla zatem, że integracja to proces dwukierunkowy oraz że poszanowanie wartości, na których opiera się Unia, jak również poszanowanie praw podstawowych uchodźców musi być nieodłączną częścią procesu integracji;

45.

przypomina, że na mocy art. 15 dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania państwa członkowskie zobowiązane są określić warunki zapewniania dostępu do swych rynków pracy osobom ubiegającym się o ochronę międzynarodową, pod warunkiem że dostęp do nich faktycznie jest możliwy i odbywa się w ramach czasowych opisanych w ust. 1 tego artykułu; ze zrozumieniem odnosi się do faktu, że zgodnie z przepisami art. 15 ust. 2 ze względów związanych z polityką rynku pracy państwa członkowskie mogą przyznać pierwszeństwo obywatelom Unii oraz obywatelom państw, które są stronami Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a także legalnie przebywającym obywatelom państw trzecich;

46.

jest zdania, że jeżeli osoby, którym przyznano ochronę międzynarodową na terenie Unii, otrzymają propozycję zatrudnienia w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym uzyskały one ochronę międzynarodową, powinny one móc skorzystać z takiej oferty;

47.

ponownie potwierdza, że uznawanie kwalifikacji zdobytych za granicą to praktyczny sposób zapewnienia lepszej integracji obywateli państw trzecich już przebywających na terenie Unii, i wzywa Komisję do wystosowania odpowiednich wniosków w tym względzie;

48.

zachęca do realizowania prywatnych i wspólnotowych programów integracyjnych dla osób, którym zezwolono na przesiedlenie, w oparciu o wzorce czerpane z państw członkowskich oraz organów lokalnych, a także we współpracy z nimi;

49.

zachęca państwa członkowskie, by dążyły do utrzymania jedności rodzin, co wspomoże proces integracji w długiej perspektywie czasowej, jako że zapewni skupienie się zainteresowanych osób na przystosowaniu się do nowej sytuacji, nie zaś na obawie o członków rodziny znajdujących się w niebezpieczeństwie;

50.

podkreśla, że państwa członkowskie powinny wyeliminować przeszkody natury prawnej i praktycznej, by szybciej podejmować decyzje w sprawie łączenia rodzin;

51.

zaleca, aby do czasu dokonania całkowitego przeglądu rozporządzenia dublińskiego państwa członkowskie skuteczniej wykorzystywały klauzule dyskrecjonalne w celu poszanowania zasady jedności rodziny;

52.

podkreśla szczególnie trudną sytuację dzieci przybywających do Unii i ponownie zwraca uwagę, że każde dziecko ma prawo do bycia traktowanym przede wszystkim jako dziecko; wzywa państwa członkowskie do pełnego stosowania szczegółowych przepisów w ramach wspólnego europejskiego systemu azylowego dotyczących małoletnich bez opieki, w tym dostępu do pomocy prawnej, opieki, opieki zdrowotnej, zakwaterowania i edukacji, prawa do tego, by rozmawiano z nimi w zrozumiałym dla nich języku, a także do bycia przesłuchiwanym przez odpowiednio wyszkolonych funkcjonariuszy; ponownie podkreśla, że państwa członkowskie nie powinny zatrzymywać dzieci dlatego, że są migrantami;

53.

przypomina, że należy objąć wsparciem i ochroną dzieci bez opieki i dzieci odseparowane od rodziców oraz przekazywać im informacje, mając na względzie ich nadrzędny interes, a także przypomina, że należy szybko rozpatrywać wnioski o łączenie rodzin wypełnione przez dzieci bez opieki i dzieci odseparowane od rodziców;

54.

zauważa, że skuteczna opieka i system ochrony uwzględniający potrzeby dzieci mają decydujące znaczenie w zapobieganiu nadużyciom, zaniedbaniom i wykorzystywaniu, których ofiarami padają dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej; podkreśla znaczenie sformułowania unijnych wytycznych dotyczących systemu opieki mających na celu zapewnienie odpowiedniego wsparcia i ochrony oraz zagwarantowanie równego traktowania dzieci będących obcokrajowcami i dzieci krajowych;

55.

uważa, że ocena wieku powinna być przeprowadzana w sposób jak najmniej inwazyjny, a także w sposób multidyscyplinarny oraz bezpieczny i powinna się odbywać z poszanowaniem integralności cielesnej i godności ludzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem dziewcząt, oraz że powinni ją przeprowadzać niezależni i wykwalifikowani lekarze i specjaliści;

56.

wzywa państwa członkowskie do gromadzenia zdezagregowanych danych o sytuacji dzieci będących uchodźcami i migrantami, aby poprawić zdolność systemów do integrowania dzieci będących uchodźcami i migrantami;

57.

rozumie, że bezpieczny powrót ludzi, których w wyniku indywidualnego rozpatrzenia wniosku azylowego uznano za niekwalifikujących się do udzielenia ochrony w Unii Europejskiej, musi odbywać się w ramach właściwego zastosowania wspólnego europejskiego systemu azylowego;

58.

przyznaje, że w świetle faktu, iż w 2014 r. 36 % obywateli państw trzecich, którzy musieli opuścić Unię Europejską, pomyślnie powróciło do swych krajów, istnieje potrzeba poprawy skuteczności unijnego systemu powrotów;

59.

uważa, że aby zwiększyć efektywność readmisji oraz zapewnić spójność powrotów na szczeblu europejskim, konieczne będzie przyjęcie nowych unijnych umów o readmisji, które powinny być nadrzędne w stosunku do dwustronnych umów między państwami członkowskimi a państwami trzecimi;

60.

jest zdania, że powrót migrantów powinien odbywać się w sposób bezpieczny, przy pełnym poszanowaniu ich praw podstawowych i proceduralnych oraz tylko wówczas, gdy kraj powrotu jest dla nich bezpieczny; w związku z tym powtarza, że należy nadać pierwszeństwo powrotom dobrowolnym nad powrotami przymusowymi;

61.

sugeruje, że podejmowane przez państwa członkowskie próby „zawrócenia” migrantów, którym nie zaoferowano możliwości złożenia wniosku o azyl, są sprzeczne z prawem unijnym i międzynarodowym oraz że Komisja powinna podjąć odpowiednie działania wobec każdego państwa członkowskiego, które będzie usiłowało to uczynić;

62.

przyjmuje do wiadomości niedawny wniosek Komisji w sprawie unijnego wykazu bezpiecznych krajów pochodzenia zmieniający dyrektywę w sprawie procedur azylowych (17); zauważa, że gdyby wykaz taki miał być obowiązkowy dla państw członkowskich, mógłby on zasadniczo stać się ważnym narzędziem ułatwiającym procedurę azylową, w tym powroty;

63.

ubolewa nad aktualną sytuacją, w której państwa członkowskie stosują różne wykazy wymieniające różne bezpieczne kraje, co uniemożliwia jednolite stosowanie zasad oraz sprzyja wtórnemu przemieszczaniu się;

64.

podkreśla, że lista bezpiecznych krajów pochodzenia nie powinna umniejszać wagi zasady, że każda osoba powinna mieć prawo do odpowiedniej indywidualnej oceny jej wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej;

65.

zauważa, że we wrześniu 2015 r. Komisja musiała wydać 40 decyzji dotyczących postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w odniesieniu do wdrażania wspólnego europejskiego systemu azylowego przeciwko 19 państwom członkowskim, przy czym w toku są już 34 tego rodzaju postępowania; ponownie zwraca uwagę, że Parlament powinien być w pełni informowany o postępowaniach wszczynanych przez Komisję wobec państw członkowskich, które nie wdrożyły prawodawstwa unijnego w tej dziedzinie lub wdrożyły je w niewystarczającym stopniu;

66.

podkreśla, jak ważne jest, by po uzgodnieniu i przyjęciu prawodawstwa unijnego państwa członkowskie dotrzymały swej części umowy i wdrożyły to prawodawstwo;

67.

zauważa ponadto, że nie da się właściwie ocenić zalet i wad niektórych elementów wspólnego europejskiego systemu azylowego z uwagi na fakt, że wiele państw członkowskich nie wdrożyło jeszcze w pełni odnośnego prawodawstwa;

68.

zaleca, by w długoterminowej perspektywie EASO przekształcono w instytucję pełniącą funkcję głównego koordynatora wspólnego europejskiego systemu azylowego w celu zagwarantowania jednolitego stosowania zasad tego systemu; przypomina, że w miarę jak wspólny europejski system azylowy stawać się będzie autentycznie ogólnoeuropejskim rozwiązaniem, EASO musi rozwinąć się i z organizacji zrzeszającej grono ekspertów z państw członkowskich musi przekształcić się w pełnoprawną unijną agencję zapewniającą wsparcie operacyjne państwom członkowskim oraz podobne wsparcie na granicach zewnętrznych; podkreśla w tym względzie, że urząd ten powinien koniecznie otrzymać niezbędne środki finansowe oraz zasoby ludzkie w krótko-, średnio i długoterminowej perspektywie;

69.

zauważa, że budżet EASO na 2015 r. przeznaczony na relokację, przesiedlenia i zewnętrzny wymiar wyniósł zaledwie 30 000 EUR; podkreśla, że tak niewielki budżet jest niepoważny w świetle obecnych wydarzeń w regionie Morza Śródziemnego oraz w kontekście licznych odniesień do EASO zawartych w decyzjach w sprawie relokacji; przypomina, że w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej konieczne będzie znaczne zwiększenie budżetu EASO, jego zasobów ludzkich oraz środków, jakie urząd przeznacza na relokację i przesiedlenia;

70.

zauważa rolę, jaką Frontex odgrywa w ostatnim czasie, udzielając pomocy wszystkim statkom i osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie na morzu, oraz docenia wkład tej agencji – poprzez wspólne operacje „Tryton” i „Posejdon” – w ocalenie wielu istnień ludzkich na Morzu Śródziemnym;

71.

rozumie, że zaproponowana w ostatnim czasie Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna ma w zamierzeniu zastąpić Frontex i zagwarantować zintegrowane zarządzanie granicami zewnętrznymi na szczeblu europejskim w celu skutecznego zarządzania migracją i zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego w Unii, przy jednoczesnym zagwarantowaniu swobodnego przepływu osób na jej terytorium; zgodnie z traktatami i protokołami do nich zwraca uwagę, że państwa członkowskie, które są stroną porozumień z Schengen, lecz nie są jeszcze częścią strefy Schengen bez wewnętrznych kontroli granicznych, mogą uczestniczyć we wszystkich działaniach zgodnie z nowym wnioskiem, a także mogą czerpać z nich korzyści;

72.

wyraża gotowość do negocjacji w sprawie wniosku ustawodawczego w ramach instytucji pełniących rolę współprawodawców, a także pomiędzy tymi instytucjami, w kontekście zwykłej procedury ustawodawczej, zgodnie z art. 294 TFUE;

73.

przypomina, że od momentu utworzenia strefy Schengen Unia stanowi obszar niepodzielony wewnętrznymi granicami, że państwa członkowskie należące do strefy Schengen opracowały stopniowo wdrażaną wspólną politykę w zakresie granic zewnętrznych strefy Schengen oraz że naturalną konsekwencją tego systemu od zawsze było zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych, któremu jednocześnie powinny towarzyszyć wprowadzenie środków kompensujących służących wzmocnieniu ochrony zewnętrznych granic strefy Schengen oraz wymiana informacji za pośrednictwem systemu informacyjnego Schengen („SIS”);

74.

przyznaje, że integralność strefy Schengen oraz zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych uzależnione są od funkcjonowania skutecznego procesu zarządzania granicami zewnętrznymi, zakładającego stosowanie przez wszystkie państwa członkowskie wspólnych wysokich standardów ochrony granic zewnętrznych i skuteczną wymianę informacji między nimi;

75.

przyznaje, że Unia musi wzmocnić ochronę swoich granic zewnętrznych i dalej rozwijać wspólny europejski system azylowy oraz że konieczne jest podjęcie odpowiednich działań w celu wzmocnienia potencjału strefy Schengen, by była w stanie mierzyć się z nowymi wyzwaniami stojącymi przed Europą i gwarantować podstawowe zasady, a mianowicie bezpieczeństwo i swobodny przepływ osób;

76.

zauważa, że wjazd na terytorium strefy Schengen jest zasadniczo kontrolowany na granicach zewnętrznych w oparciu o kodeks graniczny Schengen oraz że obywatele wielu państw trzecich wymagają również wizy, aby wjechać na jej teren;

77.

przypomina apel UNHCR, który zwrócił uwagę, że poszanowanie praw podstawowych i międzynarodowych zobowiązań można zagwarantować tylko wówczas, gdy procedury i plany operacyjne będą odzwierciedlać te zobowiązania, czego przejawem muszą być praktyczne, jednoznaczne wytyczne dla funkcjonariuszy straży granicznej, w tym funkcjonariuszy ochraniających granice lądowe, morskie i powietrzne; wskazuje na konieczność dalszego wzmacniania unijnego mechanizmu ochrony ludności, aby zapewnić możliwość podejmowania stosownych działań w obliczu zdarzeń wywołujących szerokie skutki, które dotykają znaczną liczbę państw członkowskich;

78.

ponownie podkreśla, że w kwestii przepisów dotyczących konkretnie dziedziny azylu i migracji, aby przepisy regulujące granice wewnętrzne i zewnętrzne były skuteczne, konieczne jest prawidłowe wdrożenie przez państwa członkowskie środków uzgodnionych na szczeblu Unii; podkreśla, że skuteczniejsze wdrożenie środków przez państwa członkowskie na granicach zewnętrznych z uwagi na narastającą presję ma zasadnicze znaczenie i pozwoli do pewnego stopnia rozwiać obawy o bezpieczeństwo obywateli;

79.

zauważa, że w dniu 15 grudnia 2015 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie ukierunkowanej modyfikacji kodeksu granicznego Schengen, proponując wprowadzenie na zewnętrznych graniach strefy Schengen systematycznych kontroli wszystkich obywateli Unii (a nie tylko obywateli państw trzecich) polegających na sprawdzaniu ich w odpowiednich bazach danych;

80.

uważa, że strefa Schengen jest jednym z głównych osiągnięć europejskiej integracji; zwraca uwagę, że konflikt w Syrii oraz inne konflikty w tym regionie spowodowały rekordowy napływ uchodźców i migrantów do Unii, co z kolei ujawniło niedoskonałości na niektórych zewnętrznych granicach Unii; niepokoi się, że w odpowiedzi na tę sytuację niektóre państwa członkowskie postanowiły zamknąć swoje wewnętrzne granice lub wprowadzić tymczasowe kontrole graniczne, podważając w ten sposób właściwe funkcjonowanie strefy Schengen;

81.

przypomina, że w systemie „Hotspot” zaproponowanym przez Komisję w Europejskim programie w zakresie migracji agencja ochrony granic, EASO, Europol i Eurojust mają udzielać państwom członkowskim wsparcia operacyjnego zgodnie z ich odpowiednimi mandatami;

82.

wskazuje w tym kontekście, że unijne agencje wymagają niezbędnych zasobów, aby były w stanie realizować powierzone im zadania; domaga się, by unijne agencje oraz państwa członkowskie w pełni informowały Parlament o pracach prowadzonych w hotspotach;

83.

zwraca uwagę, że obie decyzje w sprawie relokacji przewidują udzielenie Włochom i Grecji wsparcia operacyjnego w hotspotach przy weryfikacji migrantów w momencie ich pierwszego przybycia do UE, rejestracji ich wniosków o ochronę międzynarodową, udzielaniu informacji osobom ubiegającym się o ochronę na temat relokacji, organizacji operacji powrotowych obejmujących osoby, które nie wystąpiły o ochronę międzynarodową i którym nie przysługuje z innego tytułu prawo do pozostania w UE lub których wnioski odrzucono, a także przy ułatwianiu realizacji wszystkich etapów samej procedury relokacji;

84.

apeluje o jak najszybsze tworzenie hotspotów, aby udzielić tym państwom członkowskim konkretnej pomocy operacyjnej; domaga się przydziału zasobów technicznych i finansowych państwom członkowskim, do których w pierwszym rzędzie przybywają migranci, takim jak Włochy i Grecja, aby zapewnić szybką i skuteczną rejestrację wszystkich migrantów przybywających do Unii oraz przekazanie ich spraw właściwym organom, przy pełnym poszanowaniu ich praw podstawowych; uważa, że szybkie i skuteczne wsparcie państw członkowskich przez Unię i zaakceptowanie takiej pomocy jest istotne dla wzajemnego zaufania;

85.

uznaje, że jednym z zasadniczych celów hotspotów jest umożliwienie Unii szybkiego udzielania ochrony i pomocy humanitarnej potrzebującym; podkreśla, że należy dołożyć wielkich starań, by klasyfikacja migrantów znajdujących się w tych punktach przebiegała z pełnym poszanowaniem praw wszystkich migrantów; przyznaje jednak, że prawidłowa identyfikacja osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w punkcie pierwszego przybycia do Unii powinna ułatwić ogólne funkcjonowanie zreformowanego wspólnego europejskiego systemu azylowego;

86.

zauważa, że w swoim planie działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów Komisja zaznaczyła, że rozważa zmianę dyrektywy Rady 2004/81/WE w sprawie dokumentu pobytowego wydawanego obywatelom państw trzecich, którzy są ofiarami handlu ludźmi lub wcześniej byli przedmiotem działań ułatwiających nielegalną imigrację, którzy współpracują z właściwymi organami;

87.

jest przekonany, że zmiana ta jest konieczna oraz że należy rozważyć wprowadzenie systemu umożliwiającego ofiarom handlu ludźmi i przemytu ludzi ujawnienie się i udzielenie pomocy w skutecznym ściganiu handlarza lub przemytnika, bez obaw o to, że same będą ścigane;

88.

zauważa, że Komisja rozważa zmianę dyrektywy Rady 2002/90/WE definiującą ułatwianie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu; stoi na stanowisku, że osoby niosące potrzebującym różnego rodzaju pomoc humanitarną nie powinny podlegać karze, a prawo UE powinno odzwierciedlać tę zasadę;

89.

podkreśla, że kolejnym ważnym krokiem w stronę likwidacji przestępczych sieci zajmujących się przemytem ludzi i handlem ludźmi jest nadanie priorytetowego znaczenia dochodzeniom finansowym, ponieważ wyśledzenie i konfiskata zysków tych przestępczych sieci ma decydujące znaczenie, jeśli mają zostać osłabione i doprowadzone do ostatecznej likwidacji; apeluje w związku z tym do państw członkowskich o szybką i skuteczną transpozycję czwartej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy;

90.

przypomina, że aby zagwarantować skuteczne prowadzenie dochodzeń, zasadnicze znaczenie ma przeszkolenie właściwych służb, tak aby ich funkcjonariusze w pełni rozumieli proceder, który mają zwalczać, i wiedzieli, jak go wykrywać na wczesnym etapie;

91.

zwraca uwagę na konieczność dalszego rozwijania globalnego podejścia do kwestii migracji i mobilności (GPMM) w części dotyczącej systemu azylowego i ochrony międzynarodowej, przy większym zaangażowaniu państw trzecich; zauważa, że obecne działania prowadzone w tym obszarze – w ramach regionalnych programów ochrony i regionalnych programów rozwoju i ochrony – koncentrują się na budowie potencjału niezbędnego, by umożliwić walkę z sieciami prowadzącymi przemyt ludzi i handel ludźmi w państwach trzecich, z których pochodzą ofiary tego procedury, oraz w państwach trzecich leżących na szlakach przerzutowych; zauważa jednocześnie, że programy te – w zakresie, w jakim dotyczą przesiedleń – nadal pozostają niewydolne; jest przekonany, że działania na rzecz budowy potencjału i działania związane z przesiedleniami należy zintensyfikować i realizować wspólnie z państwami trzecimi, w których przebywa duża liczba uchodźców;

92.

zauważa, że GPMM jest podstawowym instrumentem, w którym określono cele zewnętrznej polityki Unii w dziedzinie migracji, azylu i granic; zwraca uwagę, że pod tym zbiorczym terminem kryją się różnorodne instrumenty, w tym dialogi regionalne, dialogi dwustronne, partnerstwa na rzecz mobilności, wspólne programy w obszarze migracji i mobilności, umowy o readmisji, umowy o ułatwieniach wizowych, umowy o zwolnieniu z obowiązku wizowego, regionalne programy ochrony i regionalne programy rozwoju i ochrony;

93.

zdaje sobie sprawę, że w kontekście wymiaru zewnętrznego należy koncentrować się na współpracy z państwami trzecimi przy zwalczaniu głównych przyczyn nieuregulowanego napływu migrantów do Europy i zapobieganiu mu; jest świadomy, że partnerstwa i współpracę z najważniejszymi krajami, z których pochodzą migranci, oraz krajami tranzytowymi i docelowymi należy nadal traktować priorytetowo, na przykład w ramach procesu chartumskiego czy procesu z Rabatu, dialogu UE–Afryka poświęconego migracji i mobilności, procesu budapesztańskiego i procesu praskiego;

94.

zwraca uwagę, że Unia i państwa członkowskie muszą ostrożnie wybierać, którym organom ścigania w państwach trzecich będą udzielały wsparcia, biorąc pod uwagę to, czy organy te znane są z łamania praw człowieka migrantów;

95.

zaleca, by współpraca z państwami trzecimi zakładała ocenę ich systemów azylowych, systemów wsparcia dla uchodźców oraz ich zdolności i woli zwalczania procederu handlu ludźmi i przemytu ludzi, które mają miejsce na ich terytorium lub których szlaki prowadzą przez ich terytorium;

96.

wzywa Unię, by pomogła państwom trzecim w budowie ich systemów azylowych oraz sformułowaniu strategii integracyjnych, aby umożliwić obywatelom państw trzecich, którzy wymagają ochrony międzynarodowej, ubieganie się o tę ochronę w tych państwach; uważa, że w kontekście współpracy z państwami trzecimi Unia musi przyjąć podejście niosące korzyści wszystkim zaangażowanym stronom, tzn. podejście, które jest korzystne dla Unii, dla danego państwa trzeciego oraz dla uchodźców i migrantów przebywających w tym państwie trzecim;

97.

przypomina, że Unia zacieśniła zewnętrzną współpracę z państwami trzecimi w dziedzinie migracji i azylu, aby być w stanie podjąć odpowiednie działania w odpowiedzi na obecny kryzys uchodźczy, oraz uruchomiła nowe inicjatywy na rzecz współpracy, takie jak wspólny plan działania UE–Turcja; podkreśla w tym kontekście konieczność wypełnienia przez wszystkie strony swoich zobowiązań wynikających ze wspólnego planu działania, w tym wyeliminowania głównych powodów masowego napływu Syryjczyków, zintensyfikowania współpracy przy zapewnianiu wsparcia Syryjczykom, którym udzielono tymczasowej ochrony, oraz goszczącym je społecznościom w Turcji, a także konieczność wypełnienia przez Turcję swoich zobowiązań i zatamowania nieuregulowanych przepływów migrantów z jej terytorium na terytorium Unii;

98.

zauważa, że wiele przemycanych osób jest w pewnym stopniu świadomych zagrożeń, które czyhają na nie podczas potencjalnie niebezpiecznej podróży do Europy, a jednak decydują się one mimo wszystko wyruszyć w podróż, gdyż zagrożenia te uznają za mniejsze niż ryzyko, jakie wiąże się z pozostaniem na miejscu;

99.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że plan działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów uzależnia rozpoczęcie nowych kampanii informacyjnych od wyników oceny tych obecnie prowadzonych; zaleca, by wszelkie kampanie tego rodzaju przekazywały informacje na temat kryteriów stosowanych przy ustalaniu statusu ochrony w Unii, gdyż tego rodzaju informacje mogłyby przekonać niektórych migrantów do niepodejmowania podróży, skoro istnieje ryzyko, że wyruszą w niebezpieczną podróż tylko po to, by ich zawrócono, gdy nie zostanie im przyznana ochrona;

100.

ponownie potwierdza, że Unia musi przyjąć długoterminową strategię, aby pomóc wyeliminować w państwach trzecich czynniki ryzyka (konflikt, prześladowania, czystki etniczne, powszechna przemoc lub inne czynniki, takie jak skrajne ubóstwo, zmiana klimatu lub klęski żywiołowe), które zmuszają ludzi do korzystania z usług sieci przemytników, postrzeganych przez tych ludzi jako jedyna szansa na przedostanie się do Unii;

101.

przypomina, że specjalny sprawozdawca ONZ ds. praw człowieka migrantów także wezwał Unię do otwarcia legalnych kanałów migracji, żeby umożliwić migrantom korzystanie z formalnych dróg wjazdu i wyjazdu, tak by nie uciekali się do pomocy grup przemytników;

102.

zwraca uwagę, że wzrost liczby uchodźców przybywających do Unii, który nastąpił w ostatnim czasie, pokazał, że same środki zapobiegawcze nie wystarczą, by kontrolować obecne zjawisko migracji;

103.

przyznaje, że w długoterminowej perspektywie większą dynamikę należy nadać procesowi rozwiązywania kwestii geopolitycznych wpływających na podstawowe przyczyny migracji, ponieważ zjawiska takie jak wojna, ubóstwo, korupcja, głód i brak perspektyw oznaczają, że ludzie będą nadal czuli się zmuszeni uciekać do Europy, chyba że Unia poszuka sposobów wsparcia odbudowy tych krajów; zwraca uwagę, że oznacza to, iż Komisja i państwa członkowskie muszą wygospodarować środki finansowe, aby pomóc w budowie potencjału państw trzecich, m.in. poprzez wspieranie inwestycji i kształcenia, wzmacnianie i egzekwowanie systemów azylowych, pomoc w skuteczniejszej kontroli granic oraz wzmacnianie systemu prawnego i sądownictwa w tych państwach;

104.

zaważa, że głównym instrumentem wsparcia finansowego państw trzecich jest Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (DCI), który stanowi jedyny instrument przewidujący unijne środki na finansowanie tematyczne w dziedzinie migracji w wymiarze globalnym w ramach programu dotyczącego globalnych dóbr publicznych i wyzwań, którym zarządza Dyrekcja Generalna (DG) ds. Współpracy Międzynarodowej i Rozwoju (DEVCO); zwraca również uwagę, że podobnie jak w przypadku środków finansowych przyznanych bezpośrednio państwom członkowskim, w zarządzaniu DCI uczestniczą też inne dyrekcje generalne Komisji i organy Unii, a mianowicie pomocy Unii dla krajów sąsiadujących udziela DG ds. Polityki Sąsiedztwa i Negocjacji w sprawie Rozszerzenia za pośrednictwem Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej, pomocy humanitarnej udziela DG ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (ECHO), a Instrumentem na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju zarządza Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ); przypomina, że ponieważ dwa fundusze zarządzane przez DG ds. Migracji i Spraw Wewnętrznych (HOME) – Fundusz Azylu, Migracji i Integracji oraz Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego – mają również wymiar zewnętrzny, oznacza to, że w obszarze finansowania zewnętrznego pojawił się nowy podmiot;

105.

z zadowoleniem przyjmuje utworzony niedawno kryzysowy fundusz powierniczy UE dla Afryki oraz zasilenie go kwotą w wysokości 1,8 mld EUR, dzięki czemu system finansowania państw trzecich wzbogacono o dodatkowy element; wzywa państwa członkowskie do dalszego zasilania tego funduszu;

106.

zaleca, by zgodnie z GPMM w polityce zewnętrznej UE i mechanizmach unijnego finansowania na równi traktować cztery filary tematyczne dotyczące (i) legalnej migracji i mobilności, (ii) nieuregulowanej migracji i handlu ludźmi, (iii) ochrony międzynarodowej i (iv) wpływu migracji na rozwój;

107.

zauważa, że polityka migracyjna Unii jest wdrażana za pośrednictwem różnych instrumentów polityki, z których każdy ma własne cele, nie zawsze wzajemnie powiązane, i brak jest wystarczającej koordynacji finansowania między wieloma zaangażowanymi podmiotami; wskazuje, że rozdrobnienie linii budżetowych oraz odpowiedzialności prowadzi do powstania struktury zarządzania, która może utrudnić uzyskanie pełnego obrazu tego, w jaki sposób przydziela się i ostatecznie wykorzystuje różne dostępne fundusze; zwraca również uwagę, że takie rozdrobnienie powoduje, że trudniej jest oszacować łączną kwotę środków wydatkowanych przez Unię na politykę migracyjną;

108.

jest zdania, że należy dokonać tego kompleksowego przeglądu finansowania unijnego związanego z migracją, tak w samej Unii, jak i poza nią, gdyż jego brak stanowi wyraźną przeszkodę w zapewnieniu przejrzystości i prawidłowym kształtowaniu polityki; zauważa w tym względzie, że jednym z możliwych wariantów mogłoby być utworzenie strony internetowej z bazą danych zawierającą informacje na temat wszystkich finansowanych przez Unię projektów związanych z polityką migracyjną; podkreśla, że konieczność zapewnienia przejrzystości dotyczy również linii budżetowych, aby zapewnić odpowiednie środki na realizację wszystkich celów unijnej polityki migracyjnej;

109.

przypomina, że pozytywny wpływ środków finansowych UE na politykę migracyjną opiera się na procesach na szczeblu krajowym i unijnym, które zapewniają przejrzystość, skuteczne monitorowanie i rozliczalność; uważa, że należy zastanowić się nad tym, jak sprawić, by monitorowanie i ocena stały się procesami bieżącymi, a nie tylko procesami ex-post oraz że należy wzmocnić rolę Trybunału Obrachunkowego w tym zakresie; zauważa, że należy ustanowić wskaźniki jakościowe i ilościowe, które będzie można porównywać, aby zmierzyć wpływ funduszy UE i pomóc w ocenie, czy fundusze te osiągnęły swoje cele;

110.

z zadowoleniem przyjmuje dodatkowe środki finansowe przewidziane w budżecie Unii na 2016 r., aby sprostać obecnej sytuacji w obszarze migracji; zauważa, że większość nowych środków to środki przewidziane w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2014–2020, które zostały przesunięte, co oznacza, że Unia wydaje dziś to, co miała wydać w przyszłości;

111.

przyznaje, że choć z zadowoleniem należy przyjąć ostatnie propozycje budżetowe i dodatkowe środki finansowe przewidziane w budżecie Unii na 2016 r., w tym wykorzystanie instrumentu elastyczności, to powód do zaniepokojenia ciągle stanowi dostępność finansowania w średnio- i długoterminowej perspektywie; z zaniepokojeniem zauważa, że zwiększeniu kwot proponowanych w liniach budżetowych dla Funduszu Azylu, Migracji i Integracji na 2016 r. nie towarzyszyła propozycja przeglądu zasobów ogólnych dostępnych w ramach tego funduszu na okres finansowania 2014–2020; zdaje sobie sprawę, że jeżeli sytuacja nie ulegnie zmianie, środki z tego funduszu skończą się na długo przed rokiem 2020;

112.

zachęca państwa członkowskie do pełnego wykorzystywania możliwości oferowanych przez fundusze, które nie są bezpośrednio związane z polityką migracyjną, ale mogą zostać użyte do sfinansowania działań w tej dziedzinie (np. działań integracyjnych), takie jak środki dostępne w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym, programu „Horyzont 2020”, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz programu „Prawa i obywatelstwo”;

113.

zaleca, by w ramach przeglądu WRF zaplanowanego na koniec 2016 r. w dziale 3 budżetu Unii (Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość) udostępnić znaczne, dodatkowe zasoby, aby zapewnić dostępność odpowiednich środków finansowych uzależnionych od kształtowania się tendencji migracyjnych i powiązanych z nimi potrzeb finansowych w kontekście realizowanej przez Unię i państwa członkowskie polityki w dziedzinie azylu, migracji i integracji;

114.

wskazuje, że zapewnienie finansowania operacyjnego jest kluczowym wyzwaniem dla organizacji pozarządowych, ponieważ większość środków finansowych jest powiązana z realizacją konkretnych projektów; potwierdza, że należy propagować wolontariat i inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego służące niesieniu pomocy migrantom, a w stosownych przypadkach działania te powinny być finansowane przez Komisję i państwa członkowskie; wzywa państwa członkowskie i Komisję, by stawiały sobie za cel – w stosownych przypadkach i w miarę możliwości – finansowanie projektów zarządzanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego działające w dziedzinach migracji, integracji i azylu;

115.

potwierdza konieczność zadbania o to, by społeczeństwo obywatelskie było zaangażowane w opracowywanie działań Unii i programów krajowych, zgodnie z zasadą partnerstwa określoną w kontekście Funduszu Azylu, Migracji i Integracji; proponuje, by na szczeblu Unii rozważyć możliwość prowadzenia regularnych konsultacji między Komisją a odpowiednimi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego działającymi w dziedzinie azylu, migracji i integracji;

116.

zauważa, że jeszcze zanim nastąpił wzrost napływu migrantów do Unii w 2015 r., w opracowaniu OECD i Komisji z 2014 r. wskazano, że populacja w wieku produkcyjnym (15–64 lata) w Unii zmniejszy się o 7,5 mln osób między rokiem 2013 a 2020, a w przypadku nieuwzględnienia w prognozach migracji netto spadek ten byłby jeszcze większy i wiązałby się ze zmniejszeniem się populacji w wieku produkcyjnym o 11,7 mln osób;

117.

wskazuje jednak, że według stanu na listopad 2015 r. stopa bezrobocia wśród osób młodych we wszystkich państwach członkowskich kształtowała się na poziomie 20 %;

118.

zwraca również uwagę, że według ostatnich prognoz Eurostatu proporcja osób w wieku 65 lat i starszych w stosunku do osób w wieku 15–64 lata wzrośnie z 27,5 % na początku 2013 r. do niemal 50 % do 2050 r.; zauważa, że oznaczałoby to zmianę obecnego układu, w którym na każdą osobę w wieku 65 lat lub starszą przypadają cztery osoby w wieku produkcyjnym, i doprowadziło do sytuacji, w której na każdą osobę w wieku 65 lat lub starszą przypadałyby zaledwie dwie osoby w wieku produkcyjnym;

119.

stwierdza, że prawną podstawę zarządzania legalną migracją na szczeblu Unii stanowi art. 79 TFUE;

120.

uznaje, że w art. 79 ust. 5 konkretnie zastrzeżono prawo państw członkowskich do ustalania wielkości napływu obywateli państw trzecich przybywających z państw trzecich na ich terytorium w poszukiwaniu pracy;

121.

zauważa, że w strategii „Europa 2020” wskazano potrzebę sformułowania kompleksowej polityki w dziedzinie migracji zarobkowej oraz skuteczniejszej integracji migrantów w celu realizacji unijnych celów dotyczących inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu;

122.

zwraca uwagę, że istniejące ramy ustawodawcze UE regulujące dostęp obywateli państw trzecich do rynku pracy w Unii są dość rozproszone, gdyż koncentrują się na konkretnych kategoriach pracowników, a nie na uregulowaniu w sposób ogólny wszystkich pracowników migrujących;

123.

stoi na stanowisku, że w długoterminowej perspektywie Unia będzie musiała przyjąć bardziej ogólne przepisy regulujące wjazd i pobyt tych obywateli państw trzecich szukających zatrudniania w Unii, aby zapełnić luki występujące na unijnym rynku pracy;

124.

apeluje o sformułowanie kompleksowej wizji rynku pracy w Unii, stanowiącej warunek konieczny opracowania polityki z zakresu rynku pracy; zauważa, że należy opracować narzędzia służące skuteczniejszej identyfikacji i skuteczniejszemu prognozowaniu obecnych i przyszłych potrzeb rynku pracy w Unii; proponuje w związku z tym, by istniejące narzędzia – takie jak narzędzia opracowane przez Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (Cedefop) lub OECD – udoskonalić w oparciu o międzynarodowe dane statystyczne dotyczące potencjalnej podaży siły roboczej z państw trzecich, a nawet połączyć je z tymi statystykami, aby zapewnić dokładniejszy obraz sytuacji;

125.

jest przekonany, że lepszej jakości dane i udoskonalone narzędzia do analizy tych danych mogą tylko pomóc decydentom w kształtowaniu przyszłej polityki w zakresie migracji zarobkowej oraz że Unia i państwa członkowskie powinny identyfikować luki występujące na ich rynkach pracy, dzięki czemu będą mogły zapełnić wakaty, które w innym przypadku pozostałyby nieobsadzone;

126.

zauważa, że wyzysk pracowników może być następstwem handlu ludźmi i przemytu ludzi, lecz może mieć miejsce nawet tam, gdzie ten proceder nie występuje, i w rezultacie prowadzi do bezkarności osób wyzyskujących migrantów o nieuregulowanym statusie w państwach członkowskich, w których wyzysk jako taki nie podlega kryminalizacji;

127.

ubolewa nad tym, że istotnym czynnikiem sprzyjającym wyzyskowi pracowników, zwłaszcza w sektorach najbardziej narażonych na ten proceder (rolnictwo, budownictwo, hotelarstwo i gastronomia, pracownicy domowi i usługi opiekuńcze), jest niewielkie ryzyko wykrycia lub ścigania pracodawców wykorzystujących pracę migrantów o nieuregulowanym statusie; zaleca, by w celu wyeliminowania tej bezkarności przede wszystkim koniecznie dopilnowano, by wszystkie przypadki skrajnego wyzysku pracowników były kryminalizowane i należycie karane na mocy prawa krajowego, a po drugie – by zwiększono częstotliwość kontroli prowadzonych przez inspekcje pracy w sektorach, których dotyczy to ryzyko;

128.

zauważa fakt, że obecnie w wielu państwach członkowskich wyzysk pracowników podlega karze tylko wówczas, gdy ma miejsce w kontekście handlu ludźmi, co zostawia szerokie pole do nadużyć w tych wszystkich przypadkach, w których osoby wyzyskujące pracowników nie brały udziału w handlu ludźmi lub ich udziału w tym procederze nie można im udowodnić;

129.

podkreśla konieczność pełnego wdrożenia i prawidłowego stosowania w praktyce specjalnych procedur mających ułatwić składanie skarg, które ustanowiono w dyrektywie 2009/52/WE przewidującej minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich („dyrektywa w sprawie kar wobec pracodawców”); jest przekonany, że konieczna jest większa ochrona ofiar handlu ludźmi i osób przemycanych do Unii, które współpracują z właściwymi organami i pomagają im w pociąganiu tych handlarzy lub przemytników do odpowiedzialności; sugeruje, że należy również udzielić wsparcia w celu powołania europejskiej koalicji przedsiębiorców przeciwko handlowi ludźmi (zaproponowanej w strategii na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi z 2014 r.), z myślą o rozwoju łańcuchów dostaw, które nie będą dotknięte procederem handlu ludźmi;

130.

uważa, że wszelkie działania mające na celu wyeliminowanie wyzysku pracowników muszą ostatecznie być prowadzone dwutorowo: z jednej strony muszą służyć skutecznemu ściganiu pracodawców, a z drugiej – ochronie ofiar tego wyzysku;

131.

przypomina, że w programie w zakresie migracji Komisja ogłosiła zamiar zmiany dyrektywy w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji („dyrektywa w sprawie niebieskiej karty”), poświęcając szczególną uwagę kwestii zakresu stosowania tej dyrektywy (w celu ewentualnego włączenia do niej przedsiębiorców chcących inwestować w Europie) oraz udoskonaleniu przepisów dotyczących mobilności wewnątrz UE;

132.

przypomina, że w sporządzonym przez Komisję sprawozdaniu z wykonania obecnej dyrektywy w sprawie niebieskiej karty podkreślono jej wady, w tym bardzo ograniczony stopnień harmonizacji, do czego przyczyniła się duża swoboda pod względem sposobu jej wdrożenia, którą dyrektywa przyznała państwom członkowskim, a zwłaszcza prawo państw członkowskich do utrzymania równoległych systemów krajowych;

133.

uważa też, że nie podlega wątpliwości, że dyrektywa ta powinna koncentrować się nie tylko na pracownikach o wysokich kwalifikacjach, lecz także na wybranych zawodach wymagających wysokich kwalifikacji, w których występuje potwierdzony niedobór siły roboczej; jest także zdania, że zmiany dyrektywy w sprawie niebieskiej karty powinny być ambitne i ukierunkowane oraz powinny doprowadzić do wyeliminowania niespójności w obecnej dyrektywie, zwłaszcza jeśli chodzi o równoległe systemy krajowe; zaleca rozważenie poszerzenia zakresu stosowania tej dyrektywy i uwzględnienie w niej obywateli państw trzecich, którzy mogliby pomóc wypełnić luki, których istnienie stwierdzono na unijnych rynkach pracy;

134.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, a także EASO, Fronteksowi, Europolowi, Eurojustowi, FRA, eu-LISA, Radzie Europy, Komitetowi Regionów i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu.

15.2.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 58/33

—

uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa (1),

—

uwzględniając praktyczne zasady uzgodnione w dniu 22 lipca 2011 r. pomiędzy właściwymi służbami Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące stosowania art. 294 ust. 4 TFUE w przypadku porozumień w pierwszym czytaniu,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie sprawności regulacyjnej UE oraz pomocniczości i proporcjonalności – 19. sprawozdanie w sprawie lepszego stanowienia prawa za 2011 r. (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2012 r. w sprawie 18. sprawozdania w sprawie lepszego stanowienia prawa – stosowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności (2010 r.) (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 września 2011 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa, pomocniczości, proporcjonalności i inteligentnych regulacji (4),

—

uwzględniając sprawozdanie roczne Komisji za rok 2012 w sprawie pomocniczości i proporcjonalności (COM(2013)0566) oraz sprawozdanie roczne Komisji za rok 2013 w sprawie pomocniczości i proporcjonalności (COM(2014)0506),

—

uwzględniając konkluzje Rady w sprawie inteligentnych regulacji z dnia 4 grudnia 2014 r.,

—

uwzględniając konkluzje Konferencji Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej z dnia 21 kwietnia 2015 r.,

—

uwzględniając półroczne sprawozdania Konferencji Komisji do Spraw Unijnych Parlamentów Unii Europejskiej (COSAC) w sprawie zmiany stosowanych w Unii Europejskiej procedur i praktyk dotyczących kontroli parlamentarnej z dni 27 września 2012 r., 17 maja 2013 r., 4 października 2013 r., 19 czerwca 2014 r., 14 listopada 2014 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie końcowe Grupy Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych z dnia 14 października 2014 r. pt. „Zmniejszanie biurokracji w Europie – Spuścizna i perspektywy” (5),

—

uwzględniając art. 52 i 132 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinie Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Kontroli Budżetowej, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisji Spraw Konstytucyjnych (A8-0301/2015),

A.

mając na uwadze, że w 2012 r. Komisja otrzymała uzasadnione opinie w sprawie 83 wniosków ustawodawczych; mając na uwadze, że w 2012 r. wpłynęło łącznie 292 opinii, z uwzględnieniem tych, które nie spełniały kryteriów uzasadnionych opinii;

B.

mając na uwadze, że w 2013 r. Komisja otrzymała uzasadnione opinie w sprawie 99 wniosków ustawodawczych; mając na uwadze, że w 2013 r. wpłynęło łącznie 313 opinii, z uwzględnieniem tych, które nie spełniały kryteriów uzasadnionych opinii;

C.

mając na uwadze, że w 2012 r. parlamenty narodowe wydały 12 uzasadnionych opinii w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Monti II (6), co przekłada się na 19 głosów (przy czym 18 głosów stanowi próg), uruchamiając po raz pierwszy tzw. procedurę żółtej kartki, w związku z czym instytucja, która wystąpiła z wnioskiem musi dokonać jego przeglądu oraz uzasadnić swoją decyzję w kwestii wycofania, zmiany lub utrzymania wniosku;

D.

mając na uwadze, że Komisja wycofała wniosek dotyczący rozporządzenia Monti II, stwierdzając jednak, że wniosek jest zgodny z zasadą pomocniczości i został wycofany ze względu na niewystarczające poparcie ze strony Parlamentu Europejskiego oraz Rady Unii Europejskiej (7);

E.

mając na uwadze, że w 2013 r. parlamenty narodowe wydały 13 uzasadnionych opinii w sprawie wniosku dotyczącego ustanowienia Prokuratury Europejskiej (8), co przekłada się na 18 głosów, uruchamiając w ten sposób procedurę żółtej kartki;

F.

mając na uwadze, że Komisja stwierdziła, iż jej wniosek jest zgodny z zasadą pomocniczości i nie wymaga wycofania ani zmiany; mając na uwadze oświadczenie Komisji, że w ramach procesu legislacyjnego uwzględni uzasadnione opinie (9);

G.

mając na uwadze, że kilka parlamentów narodowych wyraziło zaniepokojenie w związku z podejściem Komisji, uznając wyjaśnienia i argumenty Komisji za niewystarczające; mając na uwadze, że Komisja Prawna oraz Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Parlamentu Europejskiego przeprowadziły debaty na ten temat;

H.

mając na uwadze, że późniejsze negocjacje z Radą w sprawie zakresu oraz metod pracy prokuratora europejskiego zawężono w stosunku do wstępnego wniosku, na podstawie którego wydano uzasadnione opinie;

I.

mając na uwadze, że Komisja, na mocy prawa inicjatywy ustawodawczej, ma obowiązek zapewnić, aby już na wczesnym etapie formułowania polityki dokonywano prawidłowych wyborów dotyczących tego, czy i jak wystąpić o podjęcie działania na poziomie unijnym;

J.

mając na uwadze, że Komisja planuje dokonać zmiany wytycznych odnoszących się do procesu oceny skutków, który obejmuje uwzględnienie pomocniczości i proporcjonalności;

K.

mając na uwadze, że Parlament utworzył własny Dział ds. Oceny Skutków, który przeprowadził 50 analiz wstępnych i dwie analizy szczegółowe ocen skutków przeprowadzonych przez Komisję w 2013 r.;

L.

mając na uwadze, że parlamenty narodowe stwierdziły, iż włączenie istotnych i licznych przekazanych uprawnień utrudnia skuteczną ocenę zgodności ostatecznych przepisów z zasadą pomocniczości;

M.

mając na uwadze, że analizę zgodności z zasadami pomocniczości i proporcjonalności oraz ocenę skutków przeprowadza się jedynie na początku procesu ustawodawczego;

1.

zauważa, że zasady pomocniczości i proporcjonalności są podstawowymi zasadami Unii Europejskiej;

2.

podkreśla, że wykonywanie kompetencji Unii Europejskiej powinno odbywać się zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności, jak stanowi art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że instytucje unijne i parlamenty państw członkowskich skrupulatnie kontrolowały przestrzeganie tych dwóch zasad w 2012 r. i 2013 r.;

3.

z zadowoleniem przyjmuje aktywniejszy udział oraz większe zaangażowanie parlamentów krajowych w europejski proces legislacyjny w ostatnich latach, co zaowocowało poprawą wiedzy na temat zasad, na których opiera się Unia Europejska, w tym zasad pomocniczości i proporcjonalności w kontekście międzyinstytucjonalnym; zauważa jednak, że potrzebne są dalsze działania w tym względzie; sugeruje, by Komisja w pierwszym rzędzie zaangażowała się w coroczną debatę z każdym z parlamentów narodowych w celu umocnienia dialogu między Komisją a parlamentami narodowymi;

4.

jest ponadto zdania, że zasady pomocniczości i proporcjonalności stanowią punkt wyjścia przy formułowaniu polityki; dlatego też podkreśla, jak ważne jest ustalenie już na początku procesu ustawodawczego, czy cele polityki można skuteczniej zrealizować na szczeblu unijnym, czy też w drodze inicjatyw krajowych lub regionalnych;

5.

zwraca uwagę na znaczenie parlamentów i na ich oddziaływanie terytorialne i bliskość do obywateli, i wzywa, by w stosownych przypadkach aktywniej zaangażowały się w system wczesnego ostrzegania;

6.

zauważa jednak, że zaledwie niewielka liczba izb krajowych przedkłada większość opinii parlamentów narodowych, i zachęca pozostałe izby do większego zaangażowania się w debatę europejską;

7.

podkreśla, że instytucje unijne muszą przestrzegać zapisanych w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej i w Protokole nr 2 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zasad pomocniczości i proporcjonalności, które mają charakter ogólny i są wiążące dla instytucji wykonujących uprawnienia Unii, wyjątek w tym względzie stanowią dziedziny, które należą do zakresu wyłącznych kompetencji Unii niepodlegających zasadzie pomocniczości;

8.

uważa, że mechanizm kontroli zasady pomocniczości stanowi ważny instrument współpracy między instytucjami europejskimi i krajowymi;

9.

zwraca uwagę, że roczne sprawozdania Komisji zostały przygotowane dość pobieżnie i wzywa ją do rozważenia przygotowania bardziej szczegółowych sprawozdań na temat sposobu przestrzegania zasady pomocniczości, a w szczególności proporcjonalności w kształtowaniu polityki UE;

10.

zwraca uwagę na metodykę zastosowaną przez Komisję w sprawozdaniach rocznych za lata 2012 i 2013, w których uzasadnione opinie przedstawione przez parlamenty narodowe w ramach pakietu wniosków klasyfikuje się jako jedną uzasadnioną opinię, nie zaś jako uzasadnione opinie w sprawie poszczególnych wniosków oddzielnie;

11.

zauważa, że, ogólnie rzecz biorąc, w porównaniu z latami 2010 i 2011 liczba uzasadnionych opinii znacznie wzrosła jako odsetek łącznej liczby złożonych opinii oraz że w 2012 r. uzasadnione opinie stanowiły 25 % wszystkich złożonych opinii, zaś w 2013 r. stanowiły 30 % opinii złożonych przez parlamenty narodowe w ramach procesu przewidzianego w protokole nr 2; zwraca przy tym uwagę na konsultacje z parlamentami narodowymi w procesie ustawodawczym;

12.

zaznacza, że w 2012 r. parlamenty narodowe po raz pierwszy zastosowały tzw. procedurę żółtej kartki w odniesieniu do zasady pomocniczości w odpowiedzi na wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie wykonywania prawa do podejmowania działań zbiorowych w kontekście swobody przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług (Monti II); zauważa, że wprawdzie Komisja stwierdziła, iż zasada pomocniczości nie została naruszona, ale jednak wycofała wniosek z powodu braku poparcia politycznego; zwraca uwagę, że drugą procedurę żółtej kartki zastosowano w 2013 r. w odniesieniu do wniosku Komisji dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej; zauważa, że Komisja stwierdziła, iż wniosek jest zgody z zasadą pomocniczości, i postanowiła go utrzymać;

13.

zauważa, że uzasadnione opinie wydawane przez parlamenty narodowe świadczą o istnieniu różnych interpretacji zasad pomocniczości i proporcjonalności; przypomina w tym kontekście, że zasada pomocniczości sformułowana w traktatach pozwała Unii na podejmowanie działań w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii; przypomina również, że zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów traktatów; zachęca parlamenty narodowe, aby przy ocenie zgodności z zasadami pomocniczości i proporcjonalności trzymały się litery TUE; zdecydowanie zaleca parlamentom narodowym i instytucjom europejskim zaangażowanie się w wymianę poglądów i praktyk w zakresie kontroli pomocniczości i proporcjonalności;

14.

zauważa, że uzasadnione opinie przedkładane przez parlamenty narodowe znacznie różnią się co do formy i rodzajów poruszanych argumentów; ubolewa nad brakiem wspólnych wzorców, który utrudnia ocenę podstawy interwencji parlamentów narodowych;

15.

przypomina obawy wyrażane we wcześniejszych sprawozdaniach Parlamentu Europejskiego dotyczące przypadków, w których pomocniczość nie została odpowiednio ujęta w ocenach skutków przygotowanych przez Komisję; przypomina również, że kwestię tę poruszono w sprawozdaniach rocznych opracowanych przez Radę ds. Ocen Skutków; zauważa, że Rada ds. Ocen Skutków uznała, iż ponad 30 % ocen skutków poddanych przez nią przeglądowi w latach 2012 i 2013 zawierało niezadowalającą analizę zasady pomocniczości; wyraża zaniepokojenie faktem, że w 2014 r. liczba ta wzrosła do 50 % i wzywa Komisję, by dokonując rewizji wytycznych odnoszących się do ocen skutków zajęła się tą kwestią i odwróciła tę tendencję;

16.

zwraca uwagę na znaczenie ocen skutków jako narzędzi pomagających w podejmowaniu decyzji w procesie tworzenia prawa i podkreśla w tym kontekście konieczność odpowiedniego rozważenia kwestii dotyczących pomocniczości i proporcjonalności;

17.

podkreśla, że dogłębne oceny skutków, w których szczegółowo analizuje się zgodność z zasadą pomocniczości są niezbędne, by zwiększyć zaufanie obywateli, którzy często postrzegają zasadę pomocniczości jako kluczowy aspekt procesu demokratycznego; podkreśla w związku z tym, że skrupulatniejsze analizy zgodności z zasadą pomocniczości mogłyby być uznane za ważne narzędzie redukcji tzw. deficytu demokratycznego;

18.

ponawia zawarty w przytoczonej powyżej rezolucji z dnia 14 września 2011 r. apel o stosowanie krajowych ocen skutków jako uzupełnienia ocen przeprowadzanych przez Komisję w ramach wsparcia proponowanego prawodawstwa, nad których reformą prowadzone są obecnie dyskusje; uważa, że utworzone niedawno w Parlamencie działy ds. oceny skutków zapewnią pozytywne uzupełnienie prac Komisji;

19.

wyraża rozczarowanie reakcją Komisji wobec parlamentów narodowych w przypadkach zastosowania procedury żółtej kartki; uważa, że Komisja musi reagować kompleksowo na wszelkie obawy zgłaszane przez parlamenty narodowe, a także indywidualnie w ramach dialogu, w uzupełnieniu opublikowanych opinii; uważa, że Komisja musi również występować przed właściwą komisją lub właściwymi komisjami Parlamentu w celu szczegółowego wyjaśnienia swojego stanowiska;

20.

podkreśla, że procedura żółtej kartki, która stanowi instrument wywierania wpływu na podejmowanie decyzji w UE, mogłaby zostać skutecznie wzmocniona dzięki wcześniejszej wymianie informacji na temat stanowiska parlamentów narodowych, zachęca zatem parlamenty narodowe do wymiany poglądów w kwestii zakresu i metod oceny stosowanych przy ocenie zgodności z zasadą pomocniczości i proporcjonalności;

21.

uważa, że dialog polityczny jest coraz bardziej istotny dla zapewnienia poszanowania zasady pomocniczości; uważa, że należy poprawić dialog polityczny w ogóle, nie tylko w przypadkach zastosowania żółtej lub pomarańczowej kartki; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji Jean-Claude'a Junckera do stawienia się przed większą liczbą parlamentów narodowych oraz wzywa Parlament do rozważenia podjęcia podobnych inicjatyw; uważa, że sprawozdawcy mogliby być zachęcani do bliższej współpracy z parlamentami narodowymi, zwłaszcza gdy korzystanie z wideokonferencji oraz innych metod łączności internetowej jest łatwiejsze i bardziej efektywne;

22.

podkreśla, że instytucje europejskie i parlamenty narodowe muszą stale dążyć do wspierania kultury pomocniczości w całej Unii Europejskiej; zaleca dwie szczególne inicjatywy, które przyczynią się obecnie do pełniejszego uwzględniania zasady pomocniczości w procesie legislacyjnym, a mianowicie ułatwienie włączania w większym zakresie stanowisk, perspektyw lub innych propozycji parlamentów narodowych do dialogu politycznego, w szczególności w ramach prac przygotowawczych takich jak zielone lub białe księgi opracowywane przez Komisję, oraz rozważenie wydłużenia okresu konsultacji z parlamentami narodowymi w ramach analizy zgodności z zasadą pomocniczości, jeżeli parlamenty narodowe wniosą o to z powodu ograniczeń czasu i jeżeli poprą swe wnioski uzasadnionymi obiektywnymi powodami, takimi jak klęski żywiołowe czy przerwy w pracy, takie wydłużenie okresu konsultacji ma zostać uzgodnione pomiędzy parlamentami narodowymi a Komisją; uważa, że byłoby to możliwe do osiągnięcia w drodze zobowiązania politycznego uzgodnionego w pierwszym rzędzie przez instytucje i parlamenty narodowe, nie powodując opóźnienia w przyjęciu odnośnego prawodawstwa;

23.

jeżeli państwa członkowskie wyrażą zgodę na wydłużenie terminu, w jakim parlamenty narodowe mają przedstawić uzasadnioną opinię na mocy art. 6 Protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, kwestia ta powinna zostać uwzględniona w następnym przeglądzie Traktatu; wydłużenie tego terminu można by w takiej sytuacji również określić w prawie wtórnym;

24.

uważa, że ważne jest, aby procedura żółtej kartki była łatwa do wprowadzenia przez parlamenty przy jednoczesnym potwierdzeniu zasady pomocniczości zgodnie z traktatami;

25.

zwraca uwagę, że kilka parlamentów narodowych reprezentowanych w COSAC wyraziło zainteresowanie propozycją wprowadzenia zielonej kartki jako instrumentu usprawnienia dialogu politycznego, który zapewni parlamentom narodowym – po uprzednim uzyskaniu wsparcia ze strony Parlamentu Europejskiego – możliwość zgłaszania konstruktywnych wniosków do rozpatrzenia przez Komisję, przy uwzględnieniu przysługującego jej prawa inicjatywy;

26.

zauważa, że wnioski ustawodawcze mogą ulec znaczącym zmianom w procesie ich przyjmowania przez instytucje; przypomina, że analizę zgodności z zasadą pomocniczości przeprowadza się tylko na początku, nie zaś na końcu procesu legislacyjnego; przypomina ponadto, że oceny skutków w bardziej ogólnym ujęciu są przygotowywane tylko na początkowym, a nie na końcowym etapie procesu legislacyjnego; podkreśla konieczność dokonania oceny śródokresowej po rozpoczęciu procesu ustawodawczego, a jakże po jego zakończeniu, co pozwoliłoby w niektórych przypadkach wystosować ostrzeżenie do państw członkowskich nieprzestrzegających zasady pomocniczości;

27.

wzywa zatem do przeprowadzenia kolejnej analizy zgodności z zasadą pomocniczości oraz pełnej oceny skutków w końcowej fazie negocjacji legislacyjnych oraz przed przyjęciem ostatecznej wersji tekstu w celu zagwarantowania zgodności z zasadą pomocniczości oraz dokonania ocen, w tym oceny proporcjonalności; uważa, że taki okres przejściowy pomógłby decydentom politycznym w ocenie, czy prawodawstwo jest zgodne z zasadami Unii oraz przyczyniłby się do poprawy przejrzystości w zakresie wyników często bardzo intensywnych negocjacji;

28.

odnotowuje nowe cele polityczne Komisji odnoszące się do unijnych inicjatyw i wniosków ustawodawczych, a mianowicie do: minimalnego kosztu, korzyści dla obywateli, przedsiębiorstw i pracowników oraz unikania niepotrzebnych obciążeń regulacyjnych;

29.

uważa, że w ramach programów objętych wieloletnimi ramami finansowymi należy oceniać i udowadniać przestrzeganie zasady pomocniczości pod kątem możliwej do wykazania wartości dodanej w państwach członkowskich będących beneficjentami;

30.

zgodnie z zasadą proporcjonalności i pomocniczości zwraca się do Komisji o uproszczenie procedury ubiegania się o środki UE, aby procedura składania wniosków stała się skuteczniejsza i bardziej ukierunkowana na wyniki;

31.

podkreśla zaangażowanie Parlamentu w zapewnianie zgodności z zasadami pomocniczości i proporcjonalności poprzez ocenę sprawozdań ustawodawczych z inicjatywy własnej, wydawanie opinii ex ante na temat ocen skutków przeprowadzanych przez Komisję oraz stała ocenę potencjalnej unijnej wartości dodanej i kosztów niepodejmowania działań na poziomie europejskim;

32.

odnotowuje w szczególności ostatnie dyskusje na temat rozwiązania sporu pomiędzy inwestorem a państwem (ISDS) oraz propozycje Komisji dotyczące zastąpienia dotychczasowego modelu; przypomina, że art. 3 TFUE określa wspólną politykę handlową jako integralny obszar wyłącznej kompetencji Unii, która powinna się opierać na jednolitych zasadach; zauważa w związku z tym, że zasady pomocniczości nie stosuje się do wspólnej polityki handlowej;

33.

wzywa państwa członkowskie do odblokowania konwencji UNCITRAL dotyczącej przejrzystości w umownych postępowaniach arbitrażowych między inwestorem a państwem w celu podpisania tej konwencji przez Komisję w imieniu całej Unii; ubolewa nad obecną sytuacją, w której niektóre państwa członkowskie są stroną konwencji, zaś inne nie; uważa, że przykład ten podkreśla potrzebę jasności ze wszystkich stron w kwestii zasięgu wyłącznych kompetencji Unii w zakresie bezpośrednich inwestycji zagranicznych; przypomina, że odmienne strategie polityczne w zakresie ochrony inwestycji wprowadzone przez poszczególne państwa członkowskie doprowadziły do obecnej sytuacji, w której państwa członkowskie są stroną około 1 400 dwustronnych umów inwestycyjnych zawierających miejscami rozbieżne postanowienia, co mogło prowadzić do różnego traktowania inwestorów z UE za granicą, w zależności od pochodzenia danej inwestycji;

34.

w odniesieniu do pomocy finansowej UE dla państw trzecich, szczególnie pomocy makrofinansowej, wzywa do przeprowadzenia dogłębniejszej oceny wpływu ex ante oraz ex post dotyczącej proporcjonalności proponowanych środków, tak aby pomoc była skuteczna i naprawdę korzystna dla partnerów UE, którzy jej potrzebują; podkreśla konieczność wprowadzenia warunkowości wypłat pomocy oraz właściwej kontroli wykorzystania funduszy, w tym środków dotyczących zapobiegania nadużyciom i korupcji oraz zwalczania tych dwóch zjawisk, a także szczegółowej kontroli ze strony Parlamentu; apeluje o zdecydowaną integrację instrumentów zewnętrznych UE łączących handel, rozwój oraz politykę zagraniczną i politykę bezpieczeństwa; podkreśla, że państwa członkowskie muszą wykazać większe zaangażowanie w tym zakresie;

35.

zwraca uwagę, że dla polityki handlowej najbardziej kluczowe znaczenie mają odpowiednie konsultacje, dialog i zaangażowanie obywateli, przedsiębiorstw (konkretnie MŚP) i społeczeństwa obywatelskiego w proces decyzyjny UE;

36.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

15.2.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 58/39

—

uwzględniając Porozumienia międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa (1),

—

uwzględniając praktyczne zasady uzgodnione w dniu 22 lipca 2011 r. między właściwymi służbami Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące stosowania art. 294 ust. 4 TFUE w przypadku porozumień w pierwszym czytaniu,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie sprawności regulacyjnej UE oraz pomocniczości i proporcjonalności – 19. sprawozdanie w sprawie lepszego stanowienia prawa za 2011 r. (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie zmiany wytycznych Komisji dotyczących oceny skutków oraz w sprawie roli testu MŚP (3),

—

uwzględniając sprawozdanie z dnia 25 lutego 2014 r. w sprawie dalszych działań związanych z przekazaniem uprawnień ustawodawczych i kontrolą przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2012 r. w sprawie 18. sprawozdania w sprawie lepszego stanowienia prawa – stosowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności (2010 r.) (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 września 2011 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa, pomocniczości, proporcjonalności i inteligentnych regulacji (6),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zapewnienia niezależnych ocen skutków regulacji (7),

—

uwzględniając konkluzje Rady w sprawie inteligentnych regulacji z dnia 4 grudnia 2014 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji w sprawie programu sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT): aktualna sytuacja i perspektywa (COM(2014)0368),

—

uwzględniając wcześniejsze komunikaty Komisji w sprawie sprawności regulacyjnej UE (COM(2012)0746 i COM(2013)0685),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie pomocniczości i proporcjonalności (19. sprawozdanie w sprawie lepszego stanowienia prawa za 2011 r.) (COM(2012)0373),

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Inteligentne regulacje – odpowiedź na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw” (COM(2013)0122),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie monitorowania inteligentnych regulacji dla MŚP i konsultacji w tej sprawie (SWD(2013)0060),

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Inteligentne regulacje w Unii Europejskiej” (COM(2010)0543),

—

uwzględniając wytyczne Komisji z 2014 r. dotyczące konsultacji z zainteresowanymi stronami,

—

uwzględniając końcowe sprawozdanie Grupy Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych z dnia 24 lipca 2014 r. zatytułowane „Zmniejszenie biurokracji w Europie – spuścizna i perspektywy”, w szczególności zamieszczone w załączniku 12 zdanie odrębne czworga członków tej grupy mających doświadczenie w działalności na rzecz pracowników, zdrowia publicznego, środowiska i konsumentów,

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 10 grudnia 2014 r. (8),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowany „Program UE – Lepsze wyniki dzięki lepszemu stanowieniu prawa” (COM(2015)0215),

—

uwzględniając wspólny komunikat skierowany do Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczący porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa (COM(2015)0216),

—

uwzględniając decyzję Komisji w sprawie utworzenia Platformy REFIT (C(2015)3261) oraz komunikat Komisji zatytułowany „Platforma REFIT — struktura i funkcjonowanie” (C(2015)3260);

—

uwzględniając decyzję przewodniczącego Komisji Europejskiej o ustanowieniu niezależnej Rady ds. Kontroli Regulacyjnej (C(2015)3263) oraz komunikat Komisji zatytułowany „Rada ds. Kontroli Regulacyjnej — zakres obowiązków, zadania i skład” (C(2015)3262), jak również komunikat Komisji zatytułowany „Standardowe uzasadnienie” (C(2015)3264/2);

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji „Wytyczne dotyczące lepszego stanowienia prawa” (SWD(2015)0111),

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, a także Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A8-0208/2015),

A.

mając na uwadze, że program REFIT jest kluczowym elementem strategii Komisji na rzecz lepszego stanowienia prawa;

B.

mając na uwadze, że program REFIT ma na celu konsolidację procedur lepszego stanowienia prawa, uproszczenia prawa UE oraz ograniczenia obciążeń administracyjnych i/lub regulacyjnych, a także podjęcia działań na rzecz dobrego sprawowania rządów, w którym podstawę stanowi polityka oparta na faktach, a oceny skutków i kontrole ex post odgrywają istotną rolę, nie zastępując jednakże decyzji politycznych;

C.

mając na uwadze, że aby wspierać swoje działania w ramach programu REFIT, Komisja powołała platformę REFIT, w skład której wchodzą dwie grupy: „grupa przedstawicieli rządów”, która składa się z ekspertów wysokiego szczebla ze służb publicznych każdego państwa członkowskiego oraz „grupa zainteresowanych stron”, w której pracach bierze udział do 20 ekspertów, przy czym dwaj z nich to przedstawiciele Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, a pozostali reprezentują przedsiębiorstwa, w tym również MŚP, partnerów społecznych i organizacje społeczeństwa obywatelskiego;

D.

mając na uwadze coroczną tablicę wyników programu REFIT umożliwiającą ocenę postępów poczynionych we wszystkich obszarach polityki i w realizacji każdej z inicjatyw wskazanych przez Komisję, również działań podejmowanych przez Parlament i Radę;

E.

mając na uwadze, że Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa z 2003 r. zdezaktualizowało się w obecnym otoczeniu regulacyjnym wprowadzonym Traktatem z Lizbony,

F.

mając na uwadze, że program lepszego stanowienia prawa przyczynił się jednak w minionych latach do poprawy praktyk legislacyjnych; mając na uwadze, że duża liczba różnorodnych nazw i programów wprowadzonych w tym obszarze przez Komisję, takich jak „lepsze stanowienie prawa”, „lepsze uregulowania prawne”, „inteligentne regulacje”, „sprawność regulacyjna”, „najpierw myśl na małą skalę”, „kontrole sprawności” czy program „ABR+” nie daje, szczególnie obywatelom, wystarczającej jasności i przejrzystości co do celu, w jakim podejmuje się dane środki, a co za tym idzie, należałoby je lepiej połączyć;

G.

mając na uwadze, że w komunikacie z dnia 19 maja 2015 r. zatytułowanym „Program UE — Lepsze wyniki dzięki lepszemu stanowieniu prawa” Komisja przedstawiła spójne, całościowe podejście do lepszego stanowienia prawa, w którym uwzględniono cały polityczny cykl ustawodawczy i które wymaga kierunkowego współdziałania wszystkich instytucji, oraz mając na uwadze, że w związku z tym zostanie ono dogłębnie przeanalizowane przez Parlament, by doprowadzić do osiągnięcia jak najlepszych wyników w interesie obywateli Unii;

H.

mając na uwadze, że wszystkie cele i założenia Unii, o których mowa w art. 3 TUE, są równie istotne; mając na uwadze, że Komisja podkreśla, iż w programie REFIT nie kwestionuje się dotychczasowych celów polityki ani nie powinien on mieć negatywnego wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo obywateli, konsumentów i pracowników ani na środowisko;

I.

mając na uwadze, że w drugiej połowie 2014 r. Komisja przeprowadziła konsultacje publiczne w sprawie przeglądu wytycznych Komisji dotyczących oceny skutków oraz w sprawie konsultacji z zainteresowanymi stronami,

J.

mając na uwadze, że opracowując program prac na 2015 r., Komisja po raz pierwszy zastosowała tzw. zasadę braku kontynuacji politycznej jako uzasadnienie wycofania ogromnej liczby wniosków ustawodawczych oczekujących na rozpatrzenie,

K.

mając na uwadze, że w programie prac na 2015 r. Komisja planowała skupić swoje działania na głównych wyzwaniach gospodarczych i społecznych, a jej nowa struktura ma na celu zagwarantowanie bardziej spójnego podejścia politycznego, co zwiększy przejrzystość w UE, a tym samym akceptację wśród obywateli;

1.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję przewodniczącego Komisji J.-C. Junckera w sprawie powierzenia obowiązków w zakresie lepszego stanowienia prawa pierwszemu wiceprzewodniczącemu Komisji, co jest odpowiedzią na apele Parlamentu Europejskiego i podkreśla dużą wagę polityczną tego zagadnienia; oczekuje, że ta nominacja doprowadzi do powstania europejskich przepisów prawa o najwyższej możliwej jakości, spełniających oczekiwania obywateli i innych zainteresowanych stron oraz gwarantujących, że cele polityki publicznej, łącznie z normami konsumenckimi, środowiskowymi, społecznymi, a także normami w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa nie będą zagrożone;

2.

zwraca uwagę, że lepsze stanowienie prawa powinno obejmować kulturę administracji publicznej na wszystkich szczeblach Unii Europejskiej, biorąc pod uwagę nadmierny poziom biurokracji w wymiarze ogólnounijnym oraz konieczność uproszczenia prawodawstwa, a także wdrażanie i stosowanie aktów unijnych na szczeblu europejskim, ale też krajowym, regionalnym i lokalnym, aby w ten sposób zapewnić na wszystkich szczeblach dobrą administrację i postawę proeuropejską;

3.

podkreśla, że Komisja powinna uszeregować według ważności opracowanie niektórych środków oraz skoncentrować się na jakości prawa i na lepszym egzekwowaniu obowiązującego prawa, a nie na liczbie aktów ustawodawczych; podkreśla w związku z tym, że koszty nie powinny stanowić czynnika decydującego, lecz to jakość prawa jest jedynym punktem odniesienia oraz że programu REFIT nie można wykorzystywać do podważania zrównoważonego charakteru lub standardów społecznych, praw pracowniczych, norm środowiskowych i praw konsumentów;

4.

sugeruje, aby Komisja uwzględniła wprowadzenie klauzul wygaśnięcia do ograniczonych w czasie inicjatyw ustawodawczych, pod warunkiem że nie spowoduje to niepewności prawa, a także umieszczała w stosowanych przypadkach klauzule przeglądowe w środkach ustawodawczych, aby regularnie oceniać ciągłą stosowność tych środków na szczeblu europejskim;

5.

podkreśla, że europejskie przepisy zastępują zazwyczaj 28 norm krajowych, co umacnia rynek wewnętrzny i prowadzi do ograniczenia biurokracji;

6.

z zadowoleniem przyjmuje pakiet środków z dnia 19 maja 2015 r. ukierunkowanych na lepsze uregulowania; popiera stałe zaangażowanie Komisji na rzecz lepszego stanowienia prawa; podkreśla, że prace przewidziane w komunikacie dotyczącym REFIT powinny być postrzegane jako nieprzerwany proces, zapewniając odpowiadanie obowiązującego ustawodawstwa na szczeblu europejskim zakładanym celom i realizując wspólny cel ustawodawców oraz spełniając oczekiwania obywateli, zwłaszcza pracowników, przedsiębiorstw i innych zainteresowanych stron;

7.

przyjmuje do wiadomości zobowiązanie Komisji dotyczące nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa, w którym uwzględnione są zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony oraz Porozumieniem ramowym w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim a Komisją, i w którego ramach skonsolidowane są procedury w takich obszarach, jak planowanie ustawodawcze, ocena skutków, systematyczne kontrole ex post w odniesieniu do ustawodawstwa UE, a także wdrażanie aktów delegowanych i wykonawczych oraz postępowanie z nimi, i przyjmuje do wiadomości zakończenie negocjacji;

8.

z zadowoleniem przyjmuje zapewnienia Komisji, że celem jej strategii na rzecz lepszego stanowienia prawa nie jest deregulacja konkretnych obszarów polityki czy kwestionowanie ważnych dla nas wartości, takich jak ochrona socjalna, ochrona środowiska oraz prawa podstawowe, w tym prawo do ochrony zdrowia;

9.

uznaje długoterminową intensywną pracę Grupy Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych, która przestawiła Komisji Europejskiej propozycje ograniczania obciążeń administracyjnych i wskazała sprawdzone sposoby możliwie jak najmniej biurokratycznego wdrażania przepisów prawnych UE w państwach członkowskich; przyjmuje do wiadomości, że czworo członków Grupy Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych opowiedziało się przeciwko kilku wnioskom zawartym w końcowym sprawozdaniu tej grupy w sprawie obciążeń administracyjnych i przedstawiło zdanie odrębne; oczekuje, że Komisja uwzględni obawy wszystkich zainteresowanych stron zaangażowanych w ten proces;

10.

podkreśla znaczenie dialogu społecznego i poszanowania niezależności partnerów społecznych; podkreśla w szczególności w związku z art. 9 TFUE, że zgodnie z art. 155 TFUE partnerzy społeczni mogą zawierać umowy, które mogą prowadzić do stanowienia prawa UE na wspólny wniosek sygnatariuszy; oczekuje, że Komisja będzie szanować niezależność stron i wynegocjowanych przez nie umów oraz będzie poważnie traktowała ich obawy, a także podkreśla, że program lepszego stanowienia prawa nie powinien być pretekstem do lekceważenia lub pomijania porozumień osiągniętych między partnerami społecznymi i dlatego chciałby odrzucić jakiekolwiek oceny wpływu umów między partnerami społecznymi;

11.

przypomina, że w trakcie poprzedniej kadencji wybór pomiędzy aktami wykonawczymi a delegowanymi spowodował powstanie wielu sporów na poziomie międzyinstytucjonalnym; uważa zatem, że należy zdefiniować precyzyjne wytyczne, o które Parlament Europejski wnioskował w rezolucji przyjętej w dniu 25 lutego 2014 r.;

12.

z zadowoleniem przyjmuje ogłoszony przez Komisję zamiar uproszczenia systemu zarządzania dopłatami w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR), europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi oraz programem Horyzont 2020;

13.

z zadowoleniem przyjmuje uznanie przez Komisję ważnej roli, jaką w programie REFIT odgrywa proces konsultacji; zwraca uwagę, że zgodnie z art. 11 ust. 2 TUE od wszystkich instytucji UE wymaga się utrzymywania otwartego, przejrzystego i regularnego dialogu ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim; wzywa instytucje, by zwróciły szczególną uwagę na obowiązkowy i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi oraz ze społeczeństwem obywatelskim;

14.

wskazuje, że jedynie dzięki większej przejrzystości funkcjonowanie UE może być skuteczniejsze, a zaufanie społeczeństwa obywatelskiego do UE większe;

15.

z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym zapewnienie Komisji, że dialog z obywatelami, partnerami społecznymi i innymi zainteresowanymi stronami reprezentującymi środowisko przedsiębiorstw i społeczeństwo obywatelskie przyczynia się do zagwarantowania przejrzystości, skuteczności i spójności procesu stanowienia prawa UE, i popiera zamiar Komisji dotyczący dokładniejszego przedstawiania, w jaki sposób powstają jej wnioski, np. w formie tekstów ustawodawczych czy komunikatów Komisji;

16.

stwierdza, że Komisja w ramach strategii na rzecz lepszego stanowienia prawa znacząco zwiększa rolę konsultacji społecznych; przyjmuje do wiadomości, że w przyszłości Komisja będzie przeprowadzać dwunastotygodniowe konsultacje społeczne a) przed opracowaniem nowych wniosków ustawodawczych, b) przy przeglądzie obowiązujących przepisów prawnych i kontroli ich celowości lub c) w zakresie strategii działania i ocen skutków ex-ante; ponadto przyjmuje do wiadomości, że poza tym Komisja również po przyjęciu danego wniosku ustawodawczego umożliwi obywatelom oraz zainteresowanym podmiotom wypowiedzenie się w ciągu ośmiu tygodni na temat wniosków Komisji oraz przekaże te opinie Radzie i Parlamentowi;

17.

w tym kontekście wzywa Komisję do zadbania o wyważoną i przejrzystą ocenę opinii i reakcji wszystkich zainteresowanych stron w procesie konsultacyjnym, a w szczególności do zadbania o to, żeby konsultacje społeczne nie były wykorzystywane dla własnych celów przez dobrze zorganizowane i finansowane grupy zainteresowanych; wzywa Komisję do publikacji jej wniosków wynikających z konsultacji społecznych;

18.

stwierdza, że wyniki ocen skutków powinny być publikowane dopiero wówczas, gdy Komisja przyjmie daną inicjatywę polityczną; w interesie przejrzystości decyzji Komisji uważa, że należy publikować wyniki ocen skutków również wówczas, gdy Komisja podjęła decyzję o nieprzedstawianiu wniosku ustawodawczego;

19.

stwierdza, że Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, który ma status organu doradczego, odgrywa ważną rolę jako przedstawiciel społeczeństwa obywatelskiego; stwierdza, że Komitet Regionów, który również ma status organu doradczego, odgrywa ważną rolę jako przedstawiciel organów regionalnych i lokalnych w UE oraz w ocenie wdrażania unijnego ustawodawstwa; wskazuje, że zgodnie z obowiązującym prawem Parlament, Rada i Komisja mogą z wyprzedzeniem zasięgać opinii obu organów doradczych, gdy Parlament i Rada uznają to za stosowne; jest zdania, że jeżeli zasięga się opinii Komitetów na temat konkretnych kwestii i odpowiednio wcześnie, a także korzysta z ich szczególnej wiedzy fachowej, może to przyczynić się do lepszego stanowienia prawa;

20.

jest zdania, że organom regionalnym i lokalnym należy zapewnić większy udział w kształtowaniu polityki unijnej, szczególnie poprzez wykorzystanie – na wczesnym etapie przygotowywania prawodawstwa – wiedzy fachowej i doświadczenia państw członkowskich na szczeblu regionalnym i lokalnym; zauważa, że wszystkie instytucje muszą przestrzegać zasad pomocniczości i proporcjonalności w pracy ustawodawczej;

21.

z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji uczynienia procesu stanowienia prawa bardziej przejrzystym, a także większego angażowania obywateli w cały proces ustawodawczy;

22.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji, by w przyszłości również przeprowadzać czterotygodniowe konsultacje publiczne dotyczące projektów aktów delegowanych i ważniejszych aktów wykonawczych, zanim państwa członkowskie określą swoje stanowisko na posiedzeniu właściwej komisji;

23.

wzywa Komisję do przeglądu wytycznych dotyczących oceny skutków pod kątem zwiększenia udziału zainteresowanych stron i liczby konsultacji przeprowadzanych z nimi, przy użyciu jak najbardziej bezpośredniego sposobu w celu umożliwienia obywatelom europejskim udziału w procesach decyzyjnych;

24.

przyjmuje do wiadomości, że Komisja na swojej stronie internetowej poświęconej lepszemu stanowieniu prawa stworzyła nową zakładkę „Lighten the Load – Have your Say!” [Zmniejszyć obciążenia – Wypowiedz się!] i wzywa Komisję, jak i nową platformę REFIT do wyważonego i przejrzystego rozpatrywania zamieszczonych tam komentarzy; uważa jednakże, że panel REFIT nie powinien być zbyt uciążliwy z punktu widzenia procesów i obrad, lecz powinien być organem zdolnym do szybkiego reagowania, a także do prowadzenia bardziej szczegółowych prac w europejskim procesie ustawodawczym; jest zdania, że konsultacje za pośrednictwem strony internetowej Komisji nie mogą zastąpić publicznych konsultacji z zainteresowanymi stronami;

25.

zauważa, że oceny skutków stanowią ważne narzędzie wsparcia procesu decyzyjnego we wszystkich instytucjach UE i odgrywają istotną rolę w lepszym stanowieniu prawa; wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie do skrupulatniejszego wypełniania ich zobowiązań oraz do bardziej rygorystycznej oceny skutków przyszłych i obowiązujących regulacji; podkreśla jednak, że oceny te nie zastępują politycznych ocen i decyzji oraz że w żaden sposób nie można ograniczać swobody posłów do Parlamentu Europejskiego w ich działalności politycznej;

26.

uważa, że istotnym elementem procesu oceny skutków powinna być ocena konkurencyjności; jest zdania, że projekt zmienionych wytycznych powinien zawierać wskazówki dotyczące sposobu przeprowadzania oceny wpływu na konkurencyjność i określania wagi tego wpływu w analizie końcowej; popiera obowiązujące założenie, iż wnioski mające negatywny wpływ na konkurencyjność nie powinny być przyjmowane przez Komisję, chyba że zostaną przedstawione dowody na wynikające z nich znaczne, niemożliwe do oszacowania korzyści;

27.

uważa, że zasady lepszego stanowienia prawa powinny mieć zastosowanie do decyzji zarówno w sprawie prawa wtórnego, jak i pierwotnego; apeluje do Komisji, aby w razie potrzeby aktom delegowanym i wykonawczym towarzyszyła ocena skutków, obejmująca konsultacje z zainteresowanymi stronami;

28.

uważa, że oceny skutków muszą być kompleksowe, że w szczególności należy w zrównoważony sposób ocenić skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe oraz że trzeba oceniać wpływ na prawa podstawowe obywateli oraz równouprawnienie mężczyzn i kobiet; podkreśla, że analiza kosztów i korzyści to tylko jedno spośród wielu kryteriów;

29.

wskazuje, że w wielu państwach członkowskich, takich jak Szwecja, Republika Czeska, Holandia, Wielka Brytania i Niemcy, niezależne organy konstruktywnie wspierają rządy w procesie stanowienia prawa z myślą o ograniczeniu obciążeń administracyjnych nakładanych na przedsiębiorstwa i obywateli, jak również o zmierzalnym i sprawdzalnym obniżeniu kosztów związanych z obowiązkiem informowania; zauważa, że można by uwzględnić najlepsze praktyki i doświadczenia istniejących organów ds. lepszego stanowienia prawa; odnotowuje przekształcenie działającej w ramach Komisji Rady ds. Oceny Skutków w niezależną Radę ds. Kontroli Regulacyjnej i oczekuje, że włączenie do niej niezależnych ekspertów będzie miało korzystny wpływ na prowadzony w Komisji proces oceny skutków; jednak nalega, by Rada ds. Kontroli Regulacyjnej miała wyłącznie rolę doradczą, a jej opinie nie były wiążące; nalega, żeby oceny skutków były spójne i uwzględniały wszelkie zmiany wprowadzone na etapie konsultacji między służbami oraz opierały się między innymi na szacunkach dotyczących dodatkowych kosztów, jakie ponosiłyby państwa członkowskie w razie braku rozwiązania na szczeblu unijnym; uważa, że opinia Rady ds. Kontroli Regulacyjnej powinna towarzyszyć ostatecznemu wnioskowi ustawodawczemu; proponuje przedyskutowanie podczas nadchodzących negocjacji w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego kwestii, czy Rada ds. Kontroli Regulacyjnej może być organem interesującym wszystkie instytucje jako organ czysto doradczy;

30.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że na wczesnym etapie rozpatrywania konkretnych wniosków ustawodawczych grupy robocze Rady mają obecnie analizować właściwe oceny skutków Komisji w oparciu o orientacyjne listy kontrolne; wyraża jednak ubolewanie, że w Sekretariacie Rady nie istnieje jeszcze dział ds. oceny skutków i uważa, że powyższe rozwiązanie mogłoby się przyczynić do wypełnienia zobowiązań Rady w zakresie oceny wszelkich istotnych poprawek zgłaszanych do wniosków Komisji;

31.

wskazuje, że Parlament Europejski utworzył własną Dyrekcję ds. Oceny Skutków Regulacji i Europejskiej Wartości Dodanej, która oferuje komisjom parlamentarnym sporządzanie ocen skutków ex ante i ex, ocenia wartość dodaną przyszłych lub bieżących strategii politycznych UE, jak również naukowe i technologiczne możliwości polityczne; zauważa, że zgodnie z informacjami od Komisji Parlament przeprowadził około dwudziestu wewnętrznych ocen skutków w związku ze zmianami do wniosków Komisji; przypomina komisjom w Parlamencie, aby z większą konsekwencją korzystały z dostępnego już instrumentu umożliwiającego Parlamentowi sporządzanie własnych ocen skutków, szczególnie w razie planowania wprowadzenia istotnych zmian do pierwotnego wniosku Komisji; podkreśla jednakże, że nie może to prowadzić do ograniczenia swobody działania posłów do Parlamentu Europejskiego;

32.

podkreśla konieczność uwzględnienia każdej z zasad, na których opiera się Unia, w tym zasad pomocniczości i proporcjonalności; wzywa wszystkie instytucje UE, aby zawsze rozpatrywały zarówno krótko-, jak i długoterminowe skutki ustawodawstwa;

33.

zwraca uwagę, że okres, w którym można odstąpić od umowy po zakończeniu negocjacji, ale przed ostatecznym głosowaniem – który to okres obecnie wykorzystuje się na korektę przez prawników-lingwistów – można dodatkowo wykorzystać na przeprowadzenie oceny skutków i sprawdzenie zgodności z zasadą pomocniczości;

34.

wyraża przekonanie, że wszystkie instytucje UE powinny wypracować wspólne podejście metodologiczne do ocen skutków; podkreśla, że uprawnienia ustawodawcze Parlamentu i Rady do wprowadzania zmian do wniosku Komisji muszą pozostać niezmienione;

35.

wzywa Komisję do rozszerzenia procedury konsultacji, zarówno publicznych, jak i prywatnych, ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym z konsumentami, podczas przygotowywania aktów delegowanych i wykonawczych, z myślą o tym, jak skuteczniej zwiększać znajomość wniosków na etapie wstępnym;

36.

z zadowoleniem przyjmuje wyraźne zobowiązanie Komisji do dalszego doskonalenia testu MŚP, zwłaszcza że ponad 20 milionów małych i średnich przedsiębiorstw stanowi 99 % wszystkich przedsiębiorstw w UE, a MŚP stanowią w istocie trzon gospodarki, wzrostu i zatrudnienia; popiera rozważenie dostosowań i łagodniejszych przepisów dla MŚP w ocenie skutków, jeżeli można udowodnić, że nie podważają one skuteczności prawodawstwa, a wyłączenia lub łagodniejsze przepisy nie sprzyjają fragmentaryzacji rynku wewnętrznego ani nie utrudniają MŚP dostępu do niego; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do rozważenia bardziej elastycznych przepisów dla MŚP, w tym bezwarunkowe wyłączenie mikroprzedsiębiorstw, pod warunkiem że jest to zasadne i możliwe oraz nie zagraża rzeczywistej realizacji społecznych, środowiskowych i gospodarczych celów proponowanego aktu prawnego;

37.

wzywa Komisję do nieobniżania poziomu ambicji, jeśli chodzi o zapewnianie podstaw do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy poprzez ograniczanie obciążeń administracyjnych dla MŚP, oraz apeluje o nieutrudnianie realizacji celów polityki publicznej, obejmujących normy ochrony konsumentów, normy środowiskowe i socjalne, normy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa, a także normy w zakresie równości płci; podkreśla, że zmniejszenie obciążenia administracyjnego nie może prowadzić do obniżenia standardów zatrudnienia lub zwiększenia liczby umów w zakresie niepewnych form zatrudnienia oraz że pracownicy w MŚP i mikroprzedsiębiorstwach muszą być traktowani tak samo i chronieni według takiego samego wysokiego standardu, jak pracownicy w większych spółkach;

38.

podkreśla, że ocena wpływu nowych przepisów na MŚP nie może jednak być ze szkodą dla praw pracowników;

39.

podkreśla potrzebę jaśniej sformułowanych przepisów, które można łatwo wdrożyć i które mogą pomóc wszystkim podmiotom w działaniu w ramach państwa prawa; podkreśla, że prostsze i inteligentniejsze regulacje mogą ułatwić spójną transpozycję oraz bardziej efektywne i jednolite egzekwowanie przez państwa członkowskie;

40.

przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja uznaje ocenę ex post za integralną część lepszego stanowienia prawa; podkreśla, że w celu zapewnienia obywatelom i przedsiębiorstwom pewności prawa oceny takie należy przeprowadzać w odpowiednim czasie, najlepiej kilka lat po terminie wyznaczonym na transpozycję danych przepisów do prawa krajowego; przypomina jednak, że ocena ex post nie powinna w żadnym wypadku zastępować obowiązku Komisji jako strażnika traktatów dotyczącego skutecznego i terminowego monitorowania stosowania prawa unijnego przez państwa członkowskie i podejmowania wszelkich niezbędnych kroków w celu zapewnienia prawidłowego stosowania tego prawa;

41.

podkreśla znaczenie kontroli ex-post i oceny skutków strategii politycznych dla oceny wdrażania i skuteczności prawodawstwa UE i strategii politycznych UE w świetle zamierzonych przez prawodawcę rezultatów;

42.

uważa, że w ocenie ex post nowego prawodawstwa powinny uczestniczyć parlamenty narodowe, ponieważ byłoby to również z korzyścią dla sprawozdań Komisji i pomogłoby w analizie różnych krajowych problemów spowodowanych poszczególnymi prawami i przepisami;

43.

zwraca uwagę, że według Komisji jedna trzecia obciążeń regulacyjnych i administracyjnych związanych z przepisami unijnymi wynika ze środków transpozycji wprowadzanych przez państwa członkowskie;

44.

uznaje, że w przypadku dyrektyw państwa członkowskie są uprawnione do podejmowania decyzji o tym, czy na szczeblu krajowym wprowadzić bardziej rygorystyczne normy socjalne, środowiskowe i dotyczące ochrony konsumentów niż minimalne normy ochrony uzgodnione na szczeblu unijnym, i z zadowoleniem przyjmuje wszelkie takie decyzje; podkreśla, że tego rodzaju wyższych norm nie należy uznawać za nadmiernie rygorystyczne stanowienie prawa; apeluje jednak do właściwych organów krajowych, aby były świadome możliwych konsekwencji nadmiernie rygorystycznego wdrażania, przez które do przepisów unijnych wprowadza się zbędne obciążenia biurokratyczne, praktyka ta może bowiem przyczyniać się do błędnego postrzegania działalności ustawodawczej UE, co z kolei może wzmacniać sceptyczne nastawienie do UE; apeluje, aby z myślą o przyjazności dla użytkownika państwa członkowskie usunęły zbędne przepisy administracyjne opracowane przy wdrażaniu dyrektyw i rozporządzeń;

45.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do intensywniejszej wymiany najlepszych praktyk w zakresie wdrażania i stosowania dyrektyw unijnych; jest zdania, że zachęci to zainteresowane strony oraz władze lokalne i regionalne do udziału w procesie określania trudności, jakie napotyka się podczas realizacji polityki UE na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym;

46.

podkreśla, że Parlament Europejski jako współprawodawca jest zainteresowany informacjami na temat tego, jakie skutki wywiera prawodawstwo UE po jego wdrożeniu; w związku z tym wzywa Komisję Europejską do zapewnienie Parlamentowi pełnego dostępu do wszelkich ocen w tym zakresie, w tym do zebranych danych źródłowych i dokumentów przygotowujących;

47.

wzywa Komisję, aby – w związku z poważnymi, długotrwałymi i zakłócającymi konkurencję problemami z wdrażaniem rozporządzenia (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności – dokonała przeglądu tego rozporządzenia pod kątem jego podstaw naukowych, celowości i realistycznego charakteru oraz aby ewentualnie usunęła z niego koncepcję profili składników odżywczych; uważa, że cele rozporządzenia (WE) nr 1924/2006, takie jak zapewnienie prawdziwości oświadczeń dotyczących żywności oraz podawanie szczegółowych informacji dotyczących zawartości tłuszczu, cukru i soli, zostały w międzyczasie osiągnięte dzięki rozporządzeniu (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności;

48.

zwraca uwagę na wspólną deklarację polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotycząca dokumentów wyjaśniających, jak również na wspólną deklarację polityczną Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji z dnia 27 października 2011 r. w sprawie dokumentów wyjaśniających i wzywa Komisję do zapewnienia Parlamentowi dostępu do tych dokumentów;

49.

przyjmuje do wiadomości, że nowo wybrana Komisja w swoim programie prac na 2015 r. zdecydowała się po raz pierwszy przeanalizować wszystkie inicjatywy ustawodawcze pozostające w oczekiwaniu pod kątem zasady braku kontynuacji politycznej;

50.

zwraca uwagę, że zgodnie z tym, co podkreślił Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r. (9), Komisja może w dowolnym momencie procedury przyjmowania aktu UE w ramach zwykłej procedury ustawodawczej wycofać dany wniosek, o ile Rada nie podjęła żadnych działań; apeluje zatem do Komisji, aby ze względu na równowagę międzyinstytucjonalną w przypadku wycofania zasięgała ona najpierw opinii Parlamentu Europejskiego, zwłaszcza po pierwszym czytaniu, oraz należycie uwzględniała jego stanowisko; w tym kontekście powołuje się w szczególności na swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2015 r.;

51.

podkreśla ponadto, że Trybunał Sprawiedliwości w tym samym wyroku podnosi argumenty Rady, że Komisja w przypadku wycofania wniosku ustawodawczego, ma obowiązek poszanowania zasady powierzonych kompetencji, zasady równowagi instytucjonalnej oraz zasady lojalnej współpracy przewidzianych w art. 13 ust. 2 TUE, oraz zasady demokracji przewidzianej w art. 10 ust. 1 i 2 TUE;

52.

podkreśla znaczenie unikania powielania przepisów;

53.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

15.2.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 58/48

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 listopada 2014 r. zatytułowany „Roczna analiza wzrostu gospodarczego na 2015 r.” (COM(2014)0902),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lutego 2013 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie zarządzania jednolitym rynkiem (1) oraz odpowiedź Komisji przyjętą w dniu 8 maja 2013 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 czerwca 2012 r. zatytułowany „Lepsze zarządzanie jednolitym rynkiem” (COM(2012)0259),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 czerwca 2014 r. zatytułowany „Program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT): aktualna sytuacja i perspektywa” (COM(2014)0368),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 7 marca 2013 r. zatytułowany „Inteligentne regulacje – odpowiedź na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw” (COM(2013)0122),

—

uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej, które odbyło się w dniach 26 i 27 czerwca 2014 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady ds. Konkurencyjności z dnia 4 grudnia 2014 r. w sprawie inteligentnych regulacji,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie zarządzania jednolitym rynkiem w ramach europejskiego semestru 2015 (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie SOLVIT (3), a także przyjęty w związku z nią dokument Komisji z dnia 28 maja 2014 r.,

—

uwzględniając zamówioną przez Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów analizę badawczą zatytułowaną „Inteligentne regulacje jednolitego rynku”,

—

uwzględniając internetową tabelę wyników jednolitego rynku z kwietnia 2015 r.,

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A8-0278/2015),

A.

mając na uwadze, że jednolity rynek to kluczowe narzędzie przywracania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w Unii;

B.

mając na uwadze, że ponad 20 lat od oficjalnego utworzenia jednolity rynek jest nadal rozdrobniony, w szczególności dlatego, że państwa członkowskie nie przetransponowały w pełni lub nie wdrożyły prawidłowo unijnego prawodawstwa;

C.

mając na uwadze potrzebę poprawy zarządzania jednolitym rynkiem, co wymaga zajęcia się całym cyklem kształtowania polityki;

D.

mając na uwadze, że kolejna strategia rynku wewnętrznego powinna mieć na celu ulepszenie przepisów dotyczących jednolitego rynku dzięki wyciągnięciu wniosków z minionych doświadczeń w obszarze swobodnego przepływu towarów i usług, jednolitego rynku cyfrowego, kwalifikacji zawodowych i zamówień publicznych;

E.

mając na uwadze pojęcie wspólnej odpowiedzialności, która powinna kształtować unijne dążenia do poprawy regulacji jednolitego rynku;

F.

mając na uwadze, że odpowiedzialność za pomocniczość ponosi nie tylko Komisja, Rada i Parlament, gdyż pewną rolę odgrywają w tej kwestii parlamenty narodowe i – w stosownych przypadkach – regionalne; mając na uwadze, że zasada pomocniczości zakłada, iż o polityce należy decydować na najbardziej odpowiednim szczeblu instytucjonalnym – lokalnym, regionalnym, krajowym lub europejskim;

G.

mając na uwadze, że posiadamy jednolity rynek towarów, ale nie ma jednolitego rynku usług;

H.

mając na uwadze, że specjalne narzędzia powinny zostać wzmocnione, poddane przeglądowi lub lepiej promowane, aby wnieść pozytywny wkład w tworzenie konkurencyjnego otoczenia regulacyjnego naszych przedsiębiorstw, wspierającego wzrost i tworzenie miejsc pracy, oraz przyczynić się do zwiększenia zaufania konsumentów do prawa europejskiego;

I.

mając na uwadze niski poziom wiedzy o usługach wsparcia takich jak „Twoja Europa” oraz SOLVIT i małą świadomość ich istnienia zarówno wśród obywateli, jak i przedsiębiorców;

J.

mając na uwadze brak wystarczającej liczby wskaźników i danych do oceny pomyślnego wdrożenia ustawodawstwa w różnych obszarach jednolitego rynku;

K.

mając na uwadze, że takie wskaźniki i dane mogłyby wyjaśnić cel i zadania danego ustawodawstwa;

L.

mając na uwadze, że innowacje cyfrowe są szybsze niż polityka oraz że przedsiębiorcy napędzają agendę cyfrową; mając na uwadze, że kluczowe znaczenie ma zapewnienie przepisów zachowujących dłużej aktualność, które będą miały domyślnie cyfrowy charakter;

M.

mając na uwadze, że właściwa transpozycja, wdrożenie i egzekwowanie praw konsumentów i prawa ochrony konsumentów mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia wyższego poziomu ochrony konsumentów w Unii;

N.

mając na uwadze, że jednym z głównych priorytetów europejskiego szczytu konsumentów, dorocznego forum gromadzącego najważniejszych europejskich i międzynarodowych polityków i zainteresowane strony, było w 2015 r. lepsze wdrożenie i egzekwowanie prawa;

1.

zwraca się do Komisji o uwzględnienie zaleceń zawartych w niniejszej rezolucji przy wdrażaniu najnowszej w kolejnej strategii dotyczącej rynku wewnętrznego;

2.

jest zdania, że poprawa regulacji jednolitego rynku powinna być zarówno priorytetem, jak i kwestią wspólnej odpowiedzialności instytucji UE; uważa, że dobre prawodawstwo przynosi korzyści obywatelom i powinno przyczyniać się do pobudzania konkurencyjności, tworzenia miejsc pracy, wzrostu gospodarczego i rozwoju MŚP, a jednocześnie zapewniać wysoki poziom ochrony konsumentów w sposób stymulujący gospodarkę europejską, a nie odbierający jej impet;

3.

postrzega „lepsze stanowienie prawa” w kontekście całego cyklu polityki, w którym wszystkie elementy przyczyniają się do wydajnej i skutecznej regulacji; uważa zatem, że specjalne wskaźniki oceny pozytywnych rezultatów określonych przepisów powinny się znaleźć już w początkowej ocenie skutków i zostać wykorzystane w całym cyklu polityki, w tym podczas wdrażania przepisów, kiedy wchodzą one w życie;

4.

przypomina w tym kontekście o znaczeniu przejrzystości i dostępności informacji; ubolewa, że dokumenty Rady – w przeciwieństwie do dokumentów Parlamentu – nie są dostępne szerszemu kręgowi odbiorców i wciąż pozostają dokumentami niejawnymi;

5.

uważa, że zasada pomocniczości musi stanowić punkt wyjścia przy formułowaniu polityki, aby podkreślić „europejską wartość dodaną w zarządzaniu jednolitym rynkiem”;

6.

zwraca uwagę, że terminy związane z mechanizmem pomocniczości nie zawsze zapewniają parlamentom dość czasu na szczegółową analizę aspektów wdrożenia, spójności z istniejącym prawodawstwem i innych kwestii praktycznych; dlatego jest zdania, że same parlamenty mogłyby odgrywać bardziej aktywną rolę, szczególnie w procesach konsultacji;

7.

uważa, że instytucje powinny działać wspólnie na rzecz tego, by w procesie opracowywania odpowiednich przepisów zapewnić odzwierciedlenie zasady proporcjonalności; ponadto uważa, że w procesie tym należy osiągnąć takie cele jak prostota, przejrzystość, spójność i poszanowanie praw podstawowych;

8.

wzywa Komisję i Radę, by wspólnie z Parlamentem zastanowiły się, jak najlepiej zadbać o to, by uproszczenie przepisów było stałym procesem, gdyż działania w tym obszarze przynoszą korzyści konsumentom i MŚP;

9.

jest zdania, że przepisy dotyczące jednolitego rynku powinny uwzględniać nowe możliwości oferowane przez rewolucję cyfrową, a także powinny być w pełni spójne z administracją elektroniczną;

10.

wzywa Komisję do zwiększenia roli jednolitego rynku jako odrębnego filaru procedury europejskiego semestru, której powinno towarzyszyć coroczne sprawozdanie dotyczące integracji jednolitego rynku jako wkład w roczną analizę wzrostu gospodarczego;

11.

uważa, że prawodawstwo dotyczące jednolitego rynku powinno mieć na celu lepsze funkcjonowanie jednolitego rynku, być opracowywane zgodnie z art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz służyć wspieraniu konkurencyjności, innowacji, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy; uważa, że skuteczne oceny skutków stanowią ważne narzędzie informowania decydentów politycznych o tym, jak najlepiej opracować przepisy, aby osiągnąć wspomniane cele oraz związane z nimi cele dotyczące jednolitego rynku, a także o tym, jakie skutki mogą mieć ewentualnie te przepisy dla istniejącego prawodawstwa;

12.

uważa za godny ubolewania fakt, że około 40 % projektów ocen skutków analizowanych przez Radę ds. Ocen Skutków Komisji w latach 2010-2014 uznano za projekty o niewystarczającej jakości i odesłano do poprawy;

13.

uważa, że aby oceny skutków były narzędziami efektywnymi, powinny one być przygotowywane w oparciu o kompleksowe, obiektywne i pełne informacje i dowody oraz powinny uwzględniać wszystkie opcje, które mają znaczący wpływ lub istotne znaczenie polityczne; jest zdania, że oceny skutków powinny być przeprowadzane w taki sposób, aby uwzględniać również oceny ex post przepisów już obowiązujących w tym samym sektorze, i powinny mieć na uwadze spójność nowej inicjatywy ustawodawczej z innymi politykami i ogólnymi celami Unii Europejskiej;

14.

uważa za godny ubolewania fakt, że przedstawiane Parlamentowi oceny skutków towarzyszące projektom ustawodawczym wciąż wykazują braki, co podkreślił na przykład Dział ds. Oceny Ex Ante Skutków Parlamentu w swojej analizie oceny skutków towarzyszącej wnioskowi w sprawie udostępniania urządzeń radiowych na rynku;

15.

jest zdania, że uważne rozpatrzenie opinii naukowych powinno być elementem procesu oceny skutków, a w szczególności stanowić uzasadnienie decyzji politycznych podjętych na etapie przygotowań, co będzie pomocne w procesie kształtowania polityki; uważa ponadto, że oceny skutków muszą uwzględniać tempo innowacji na rynku cyfrowym i ewolucji tego rynku, a także konieczność zadbania o to, by prawodawstwo było neutralne pod względem technologicznym i by jak najdłużej pozostawało aktualne;

16.

podkreśla, że brak jest wyraźnych wskazówek dotyczących tego, czy potencjalne skutki wniosków w ramach REFIT powinny zostać określone ilościowo; podkreśla konieczność jaśniejszego określenia celów wniosków w ramach REFIT dzięki ilościowemu określeniu potencjalnych korzyści i zaoszczędzonych kosztów w każdym wniosku;

17.

zauważa, że oceny skutków towarzyszące danemu wnioskowi należy uzupełnić ocenami skutków istotnych zmian przyjętych przez współprawodawców; podkreśla, że należy ustalić jasne i przejrzyste zasady określające, w jakich warunkach należałoby przeprowadzać taką dodatkową ocenę skutków; przypomina na przykład, że Parlament uważnie ocenił potencjalny wpływ na MŚP niektórych ze swych poprawek do dwóch dyrektyw o zamówieniach publicznych; wzywa zatem Radę, która nie przeprowadziła żadnej oceny skutków wprowadzanych przez siebie zmian od 2007 r., do większego zaangażowania w tej kwestii;

18.

przypomina, że odpowiedzialność za pomocniczość ponosi nie tylko Komisja, Rada i Parlament, gdyż pewną rolę odgrywają w tej kwestii parlamenty narodowe;

19.

zwraca uwagę, że zamówiona przez Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów analiza zatytułowana „Inteligentne regulacje jednolitego rynku” sugeruje, że Parlament i Rada mogą posiadać wartościowe informacje mogące wnieść wkład w przeprowadzane przez Komisję oceny skutków; wzywa Komisję do przeanalizowania metod włączenia Parlamentu i Rady w proces opracowywania ocen skutków;

20.

przypomina, że zgodnie z art. 11 ust. 2 TUE od wszystkich instytucji UE wymaga się utrzymywania otwartego, przejrzystego i regularnego dialogu ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi, społeczeństwem obywatelskim i partnerami społecznymi;

21.

uważa, że etap konsultacji powinien zawsze obejmować sekcję „domyślnie cyfrowy”, w ramach której Komisja dążyłaby do dogłębnego zrozumienia potrzeb użytkowników oraz znaczenia zasady „domyślnie cyfrowy” dla kształtu danej usługi;

22.

przypomina o swoim stanowisku, zgodnie z którym procesy konsultacji powinny mieć charakter otwarty, przejrzysty i kompleksowy oraz powinny zostać rozszerzone, tak by objąć dokumenty dotyczące projektów ocen skutków przedkładane przez szerokie spektrum zainteresowanych stron; uważa, że ma to znaczenie również dla prawa wtórnego, które ma istotne konsekwencje dla wdrażania regulacji jednolitego rynku, a zatem wymaga większej przejrzystości i kontroli; uważa unijny kodeks celny za jeden z obszarów, w których regularne konsultacje z zainteresowanymi stronami mogłyby poprawić wdrożenie prawodawstwa wtórnego;

23.

docenia propozycje dotyczące etapu rozszerzonego programowania strategicznego w pakiecie dotyczącym lepszego stanowienia prawa, obejmujące na przykład wstępne oceny skutków; uważa jednak, że wciąż brak jest ogólnego obrazu procesu działania Komisji; wzywa Komisję do opracowywania programów działań, dzięki którym inicjatywy polityczne w danych sektorach będą bardziej widoczne, oraz do ułatwienia korzystania z nich;

24.

uważa, że wkład obywateli i przedsiębiorców w różne programy wsparcia takie jak „Twoja Europa” i SOLVIT, ma ogromne znaczenie dla procesu ustawodawczego, w związku z tym wzywa Komisję do oceny danych dostarczanych przez te programy i uwzględnienia ich podczas przeglądu odnośnych przepisów;

25.

uważa, że szerokie i właściwie wyważone konsultacje mają zasadnicze znaczenie w procesie ustawodawczym; jest zdania, że publikowanie dokumentów i danych naukowych, a także zachęcanie wszystkich zainteresowanych stron do wnoszenia autentycznego wkładu w tworzenie polityki w danej dziedzinie to ważne czynniki napędzające innowacyjność i umacniające jednolity rynek, szczególnie w odniesieniu do programu działań na rzecz jednolitego rynku cyfrowego;

26.

podkreśla, że małe przedsiębiorstwa często nie mają czasu lub zasobów, by uczestniczyć w regularnych konsultacjach; uważa, że Komisja powinna znaleźć przyjazne użytkownikom i innowacyjne sposoby dotarcia do MŚP i przedsiębiorstw typu start-up;

27.

uważa, że należy przyjąć całościowe podejście do konsultacji z zainteresowanymi stronami, które powinny mieć charakter trwającego przez cały cykl ustawodawczy ciągłego procesu, a nie doraźnego działania; w związku z tym ponownie apeluje do Komisji, by rozważyła utworzenie europejskiego forum zainteresowanych stron na rzecz lepszego stanowienia prawa i zmniejszenia biurokracji;

28.

podkreśla, że takie konsultacje z zainteresowanymi stronami powinny obejmować jak najszerszy zakres podmiotów, zwłaszcza MŚP, mikroprzedsiębiorstwa i organizacje społeczeństwa obywatelskiego;

29.

uważa, że wprowadzenie konsultacji społecznych we wszystkich językach urzędowych oraz poprawa ich dostępności i zrozumiałości doprowadzi do odpowiedniego zwiększenia uczestnictwa w tym procesie oraz zapewni bardziej przejrzysty dostęp do niego;

30.

uważa, że pełne i należyte wdrożenie prawodawstwa w zakresie jednolitego rynku ma podstawowe znaczenie, a jasne, kompleksowe i wielowymiarowe wskaźniki stanowią pożyteczny wkład w ten proces, jeżeli chcemy w pełni odczuć korzyści z jednolitego rynku; wyraża zaniepokojenie, że cele wdrożeniowe nie zawsze zostają osiągnięte; apeluje zwłaszcza o pełne i prawidłowe wdrożenie dyrektywy usługowej; przypomina, że wciąż mamy do czynienia z dużym stopniem heterogeniczności między państwami członkowskimi i sektorami;

31.

uważa, że dążenie Komisji do zmniejszenia liczby proponowanych przez nią przepisów pozwoli położyć większy nacisk na inicjatywy polityczne, dając więcej czasu i umożliwiając głębszą refleksję, co można wykorzystać do pobudzania aktywniejszego zaangażowania zainteresowanych stron;

32.

podkreśla znaczenie tabeli korelacji w procesie monitorowania prawidłowości wdrożenia; wzywa państwa członkowskie, aby sporządzały własne tabele korelacji i publikowały je;

33.

ubolewa, że mimo proponowanego przez Komisję w Akcie o jednolitym rynku celu 0,5 % niektóre państwa członkowskie wciąż pozostają w tyle; podkreśla, że istotne są nie tylko formalne cele transpozycji i wdrożenia, ale również jakość transpozycji, praktyczne wdrażanie w terenie oraz problemy i wyzwania, jakie mogą one stawiać przed zainteresowanymi stronami w prawdziwym życiu;

34.

uważa, że aby osiągnąć korzyści płynące z funkcjonującego w pełni jednolitego rynku, Komisja i parlamenty powinny wspólnie starać się wyciągnąć wnioski z najlepszych praktyk i doświadczeń zdobytych podczas wdrażania przepisów Unii z myślą o tym, żeby cele i założenia konkretnych przepisów nie zostały utracone w wyniku nienależytego lub niespójnego wdrażania w poszczególnych państwach członkowskich;

35.

uważa, że powinna istnieć większa jasność w kwestii nadmiernie rygorystycznego wdrażania oraz że potrzebne są bardziej zdecydowane działania w celu identyfikacji przypadków występowania tego zjawiska, które wiąże się z wyzwaniami i dodatkowymi kosztami dla ludzi i przedsiębiorstw pragnących zrozumieć i stosować prawo powstałe na szczeblu UE; wzywa państwa członkowskie, by wyjaśniały i określały w dokumentach wdrażających, co jest prawem Unii, a co stanowi wymogi krajowe; przypomina, że państwa członkowskie mogą stosować bardziej surowe standardy, jeżeli prawo UE przewiduje jedynie minimalną harmonizację;

36.

wzywa Komisję do kontynuowania wysiłków i regularnego aktualizowania wytycznych dotyczących regulacji; w szczególności apeluje o szybkie zaktualizowanie – przy ścisłej współpracy z Parlamentem – wytycznych z 2009 r. dotyczących wdrożenia/stosowania przepisów dyrektywy 2005/29/WE w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych, aby zagwarantować, że są one dostosowane do wymogów ery cyfrowej; ubolewa, że istnieją ogromne różnice między państwami członkowskimi pod względem jakości usług, co wynika z nieokreślania priorytetów i braku zasobów; apeluje w związku z tym o wzmocnione ramy zarządzania na szczeblu UE w celu poprawy funkcjonowania tych narzędzi i usług;

37.

uważa alternatywne metody rozwiązywania sporów (ADR) i internetowe rozstrzyganie sporów (ODR) za główne narzędzia służące poprawie jednolitego rynku towarów i usług; podkreśla, że pozwolą one konsumentom i przedsiębiorstwom handlowym rozwiązywać spory w oszczędny i prosty sposób bez pośrednictwa sądu; zachęca Komisję i państwa członkowskie do upowszechniania wiedzy o tych ważnych narzędziach;

38.

zaznacza, że pojedyncze punkty kontaktowe pomagające w rozstrzyganiu sporów, na wzór SOLVIT, Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich czy FIN-Net, są instrumentami, które umożliwiają lepszą realizację rynku wewnętrznego; zwraca się do Komisji o wprowadzenie środków służących szerzeniu wiedzy o tych narzędziach oraz doprowadzeniu do tego, aby wzajemnie się one uzupełniały;

39.

wyraża uznanie dla projektów SOLVIT i EU Pilot, których celem jest uniknięcie konieczności wszczynania przez Komisję postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; uważa jednak, że usługi oferowane przez EU Pilot należy usprawnić pod względem czasu reakcji po otrzymaniu alertów;

40.

uważa, że system wymiany informacji na rynku wewnętrznym (IMI) powinien być rozszerzany na inne narzędzia jednolitego rynku, aby stać się głównym forum informacji; podkreśla, że byłoby to zgodne z zasadą jednokrotnej rejestracji zgodnie z niedawnymi inicjatywami Komisji;

41.

uważa, że platformy cyfrowe, takie jak punkty kompleksowej obsługi, IMI i ISA2, mają duże znaczenie dla poprawy funkcjonowania jednolitego rynku, ułatwiając transgraniczną wymianę informacji między organami państw członkowskich;

42.

jest zaniepokojony niskim poziomem świadomości i zrozumienia przez Europejczyków dostępnych instrumentów, takich jak „Twoja Europa”, „Twoja Europa – Porady”, Europejskie Służby Zatrudnienia, sieć współpracy w zakresie ochrony konsumenta, punkty kompleksowej obsługi, SOLVIT, ADR i ODR;

43.

uważa, że korzystanie z takich instrumentów jak Twoja Europa, Twoja Europa – Porady, Europejskie Służby Zatrudnienia, sieć współpracy w zakresie ochrony konsumenta, pojedyncze punkty kontaktowe, SOLVIT, SOLVIT Plus, pozasądowe rozstrzyganie sporów (ADR)i internetowe rozstrzyganie sporów (ODR) to użyteczne i tanie rozwiązania alternatywne wobec postępowań sądowych; zwraca uwagę, że tylko 4 % konsumentów i firm ma świadomość istnienia takich narzędzi oraz że obecnie usługi te są wykorzystywane w bardzo małym stopniu; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by w celu rozwiązania tego problemu dalej podnosiła świadomość istnienia tych narzędzi, a jednocześnie analizowała, czy wyniki i reakcje uzyskiwane dzięki nim są wystarczające dla użytkowników; apeluje ponadto do Komisji o pracę nad zacieśnieniem współpracy między różnymi usługami wsparcia, takimi jak „Twoja Europa” i SOLVIT, aby zwiększyć satysfakcję użytkowników;

44.

zwraca się do Komisji o przeprowadzenie głębokiej analizy interakcji między tymi usługami i o zbadanie możliwości zastąpienia ich jednym punktem kompleksowej obsługi dla konsumentów, w którym polecano by im następnie inne odpowiednie narzędzia;

45.

uważa, że taka analiza powinna zapewnić lepsze zdefiniowanie tych usług, aby dzięki temu lepiej wyodrębnić poszczególne funkcje, a tym samym unikać ich dublowania;

46.

wzywa Komisję do opracowania strategii komunikacyjnej i szkoleniowej, aby upowszechnić wiedzę o usługach wsparcia wśród obywateli i różnej wielkości przedsiębiorstw; zaleca w tym kontekście opracowanie wspólnego portalu dostępu do wszystkich usług wsparcia;

47.

uważa, że kolejna zmiana rozporządzenia dotyczącego ochrony konsumentów powinna w pełni uwzględnić konieczność usprawnienia przepływu informacji między różnymi instrumentami jednolitego rynku;

48.

podkreśla ważną rolę narzędzia monitorowania w postaci prowadzonych przez Komisję akcji kontrolnych UE, w szczególności w odniesieniu do dobrze funkcjonującego jednolitego rynku cyfrowego;

49.

uznaje pozytywną rolę akcji kontrolnych UE prowadzonych przez Komisję w celu ściślejszego egzekwowania przepisów w wyniku skoordynowanych działań kontrolnych w środowisku online; jest przekonany, że akcje kontrolne UE można rozszerzyć również na sferę poza internetem;

50.

zauważa z niepokojem, że według sprawozdań z portalu „Twoja Europa” niektóre dziedziny, np. handel elektroniczny czy też uznawanie kwalifikacji, są stale przedmiotem zapytań osób usiłujących wykonywać przynależne im prawa; uważa, że Komisja wraz z organami krajowymi i regionalnymi powinna zareagować na tę sytuację, by propagować zrozumienie tych praw;

51.

uważa, że dla pełnego zrozumienia sposobu, w jaki przepisy w zakresie jednolitego rynku rzeczywiście działają na rzecz obywateli i biznesu, właściwe jest dokonanie oceny jakościowej i ilościowej ich wdrożenia, a nie podanie jedynie samych wyliczeń, wskazujących, czy dyrektywy zostały formalnie przetransponowane;

52.

apeluje do Komisji, by rozważyła możliwość utworzenia „systemu wczesnego ostrzegania”, wskazującego, gdzie występują problemy we wdrażaniu lub stosowaniu przepisów prawa UE;

53.

uważa, że systematyczne kontrole rynków konsumenckich na szczeblu UE pozwoliłyby wcześniej wykryć pojawiające się tendencje i zagrożenia dla konsumentów i przedsiębiorstw; podkreśla w związku z tym pozytywną rolę wszystkich zaangażowanych stron, w tym organizacji konsumenckich;

54.

wzywa Komisję do dokonania oceny wydajności punktów kontaktowych ds. produktów przewidzianej w rozporządzeniu w sprawie wzajemnego uznawania z 2009 r. i w rozporządzeniu o wyrobach budowlanych z 2011 r.;

55.

podkreśla konieczność większego współdziałania między narzędziami służącymi do zarządzania jednolitym rynkiem, za pośrednictwem których wpływają skargi konsumentów na łamanie przepisów UE przez przedsiębiorców, a krajowymi organami ścigania za pomocą formalnych procedur i usprawnionej wymiany danych;

56.

wzywa Komisję, by poważnie oceniła spójność i skuteczność wdrażania i – w konsekwencji – postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, zwłaszcza w odniesieniu do przepisów dotyczących jednolitego rynku;

57.

ubolewa, że Parlament ma ograniczony dostęp do istotnych informacji związanych z procedurą poprzedzającą wszczęcie postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego oraz postępowaniem w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a także apeluje o poprawę przejrzystości w tym zakresie, przy należytym poszanowaniu zasad poufności;

58.

apeluje do Komisji o wszczynanie w porę szybszych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, jeżeli istnieją dowody na niewdrożenie, a rozsądne starania o wcześniejsze rozwiązanie problemów dzięki takim narzędziom jak mediacja za pośrednictwem ADR, ODR, EU Pilot, SOLVIT lub innych mechanizmów, nie przyniosły rezultatów; podkreśla, że państwa członkowskie ponoszą równą odpowiedzialność za egzekwowanie prawa UE i powinny zadbać o skuteczne i sprawne egzekwowanie prawa w celu ochrony praw konsumentów oraz stworzenia równych warunków działania dla przedsiębiorstw w całej Europie;

59.

zobowiązuje się do wykonywania swojej roli w zakresie egzekwowania prawa UE, między innymi przez prowadzenie przeglądu wdrażania przepisów i przez kontrolę działań Komisji, zwłaszcza przez udział Parlamentu w rozpatrywaniu corocznych lub przynajmniej bardziej szczegółowych sprawozdań Komisji dotyczących programów prac i odnoszących się konkretnie do egzekwowania przepisów;

60.

przypomina, że w swojej rezolucji z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie stosowania dyrektywy dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych (2005/29/WE) (4) Parlament Europejski zwrócił się do Komisji o kompilację i analizę danych na temat sankcji stosowanych przez państwa członkowskie oraz skuteczności systemów ich egzekwowania, zwłaszcza w odniesieniu do stopnia złożoności i czasu trwania procedur egzekwowania; wielokrotnie wzywał Komisję do przedstawienia Parlamentowi wyników tych analiz;

61.

uważa, że instrumenty nadzoru rynku powinny być stosowane w połączeniu z instrumentami jednolitego rynku, aby poprawić przestrzeganie prawa UE;

62.

w tym kontekście zwraca uwagę, że władze krajowe nie zawsze w sposób właściwy korzystają z systemu informacyjnego i komunikacyjnego do celów nadzoru rynku lub nie podejmują niezbędnych działań w terminie; podkreśla zwłaszcza konieczność usprawnienia przekazywania spraw między organami publicznymi;

63.

jest zaniepokojony tym, że – zgodnie z wynikami analizy próbki przeprowadzonej przez Komisję w 2014 r. – w przypadku 60 % zamkniętych dochodzeń w sprawie produktów brak było oznaczenia kraju pochodzenia, 32 % dochodzeń w sprawie produktów mechanicznych wykazało brak klasyfikacji ryzyka, a w przypadku 5 % zgłoszonych przypadków brak było odniesienia do rozporządzenia/dyrektywy UE, które zostały naruszone; zwraca się do Rady i jej państw członkowskich o poddanie tej kwestii poważnej rozwadze i o poinformowanie Parlamentu o podjętych działaniach następczych;

64.

z zadowoleniem przyjmuje regularny okres przeglądu i wprowadzenie analiz branżowych w programie REFIT, którego ostatecznym celem powinno być poprawienie jakości i uproszczenie ustawodawstwa UE, a tym samym skuteczniejsze dostosowanie go do potrzeb obywateli i przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw;

65.

uważa jednak, że należy udoskonalić tę analizę, by lepiej oceniać, czy działania prawodawcze podjęte do tej pory istotnie przyczyniły się do osiągnięcia danego celu i czy są one spójne z obecnymi celami politycznymi; podkreśla również znaczenie przejrzystości w procesie REFIT; uważa w związku z tym, że stały cel, jakim jest ograniczanie obciążeń administracyjnych i regulacyjnych, może pozytywnie przyczynić się do zapewnienia jak najskuteczniejszego osiągania celów, przy możliwie najniższych kosztach ponoszonych przez ludzi i przedsiębiorstwa;

66.

zauważa, że skumulowane koszty regulacji często stanowią przeszkodę dla podmiotów jednolitego rynku, zwłaszcza MŚP; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym zobowiązanie Komisji do zbadania tej sprawy; podkreśla, że jakakolwiek analiza tego rodzaju powinna mieć na celu usuwanie przeszkód utrudniających wchodzenie na rynek oraz zapewnienie wszystkim podmiotom uczciwej konkurencji;

67.

wzywa Komisję, by dążyła do większego zrozumienia czynników wpływających na osiąganie celów polityki, np. wpływu uzupełniających się lub sprzecznych ze sobą strategii politycznych przyjętych na szczeblu UE lub na szczeblu krajowym, ale również skutków i kosztów niepodjęcia działań, w celu usprawnienia kształtowania polityki, a w ostatecznym rozrachunku w celu przyczynienia się do lepszej regulacji jednolitego rynku;

68.

uważa, że zastosowanie klauzuli wygaśnięcia lub klauzuli wzmocnionej weryfikacji – zgodnie z którymi instytucje zobowiązują się do uaktualniania przepisów na bieżąco i utrzymywania ich tylko wtedy, gdy jest to niezbędne – można rozważać w drodze wyjątku, w szczególności w odniesieniu do zjawisk tymczasowych; postrzega gwarancje jako niezbędny środek pozwalający zapewnić utrzymanie w mocy najistotniejszych przepisów;

69.

podkreśla, że poprawa regulacji jednolitego rynku nie oznacza usunięcia wszelkich regulacji ani obniżenia poziomu ambicji regulacji, na przykład pod względem ochrony środowiska, bezpieczeństwa i ochrony, ochrony konsumentów i standardów społecznych, lecz oznacza raczej likwidację zbędnych regulacji, biurokracji i negatywnych skutków, przyczyniając się do osiągnięcia celów politycznych oraz utworzenia konkurencyjnego otoczenia regulacyjnego wspierającego zatrudnienie i przedsiębiorczość w Europie;

70.

podkreśla, że jednolity rynek, który nie stanowi nadmiernego obciążenia dla produkcji, innowacyjności i handlu ani im nie szkodzi, to narzędzie, które przywróci w Europie miejsca pracy i wzrost, które wcześniej musiano przenosić w inne miejsca;

71.

podkreśla w związku z tym, że wspólna odpowiedzialność za lepszą regulację jednolitego rynku przyniesie wspólne korzyści: silny i prężny jednolity rynek przyczyniający się do długotrwałego wzrostu w Europie, a dzięki niemu do dobrobytu obywateli;

72.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, Radzie Europejskiej oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

15.2.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 58/57

—

uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

—

uwzględniając art. 165 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1288/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Erasmus+”: unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz uchylające decyzje nr 1719/2006/WE, 1720/2006/WE i 1298/2008/WE (1),

—

uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1093/2012/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie Europejskiego Roku Obywateli (2013) (2),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 390/2014 z dnia 14 kwietnia 2014 r. ustanawiające program „Europa dla obywateli” na lata 2014–2020 (3),

—

uwzględniając zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (4),

—

uwzględniając Oświadczenie w sprawie promowania – w drodze kształcenia – obywatelstwa i wspólnych wartości, jakimi są wolność, tolerancja i niedyskryminacja (deklaracja paryska) przyjęte na nieformalnym posiedzeniu ministrów edukacji państw członkowskich Unii Europejskiej w dniu 17 marca 2015 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia („ET 2020”) (5),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 sierpnia 2015 r. pt. „Projekt wspólnego sprawozdania Rady i Komisji z 2015 r. w sprawie wdrażania strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020)” (COM(2015)0408),

—

uwzględniając decyzję wykonawczą Komisji z dnia 14 września 2015 r. w sprawie przyjęcia rocznego programu prac na rok 2016 na rzecz realizacji „Erasmus+”: unijnego programu na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu (C(2015)6151),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 28 i 29 listopada 2011 r. na temat poziomu odniesienia w dziedzinie mobilności edukacyjnej (6),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 września 2015 r. pt. „Projekt wspólnego sprawozdania Rady i Komisji na rok 2015 w sprawie realizacji odnowionych ram europejskiej współpracy w dziedzinie młodzieży (2010–2018)” (COM(2015)0429),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 kwietnia 2009 r. pt. „Inwestowanie w młodzież i mobilizowanie jej do działania – strategia UE na rzecz młodzieży. Odnowiona otwarta metoda koordynacji na potrzeby wyzwań i możliwości stojących przed młodzieżą” (COM(2009)0200),

—

uwzględniając rezolucję Rady z dnia 27 listopada 2009 r. w sprawie odnowionych ram europejskiej współpracy na rzecz młodzieży (2010–2018) (7),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 maja 1992 r. w sprawie polityki w zakresie kształcenia i szkolenia w perspektywie roku 1993 (9),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 września 2006 r. w sprawie inicjatyw w celu uzupełnienia krajowych programów nauczania w szkołach poprzez udostępnianie właściwych środków wspierających włączenie wymiaru europejskiego (10),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 września 2008 r. w sprawie poprawy jakości kształcenia nauczycieli (11),

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji (A8–0021/2016),

A.

mając na uwadze, że kształcenie jest podstawowym prawem człowieka i dobrem publicznym, które powinno być w równym stopniu dostępne dla wszystkich;

B.

mając na uwadze, że główna rola kształcenia polega na kształtowaniu w pełni świadomych obywateli, dlatego jest znacznie większa niż tylko realizacja celów gospodarczych UE i strategii krajowych;

C.

mając na uwadze, że proces kształcenia ma m.in. na celu przygotowanie jednostek do życia i podejmowania aktywności obywatelskiej w coraz bardziej złożonych, wymagających, wielokulturowych i zintegrowanych społeczeństwach;

D.

mając na uwadze, że według badania opinii publicznej Eurobarometr z 2014 r. 44 % obywateli Unii Europejskiej ma poczucie, że w ograniczonym stopniu rozumie, jak działa UE, a 52 % Europejczyków uważa, że ich głos nie liczy się w UE (12);

E.

mając na uwadze, że zaledwie 42,61 % obywateli UE i jedynie 27,8 % osób w wieku 18–24 lat wzięło udział w ostatnich wyborach do Parlamentu Europejskiego, co stanowi najniższą frekwencję od 1979 r. (13);

F.

mając na uwadze, że niewystarczający poziom wiedzy na temat UE oraz niska świadomość konkretnej wartości dodanej, jaką ona wnosi, może przyczyniać się do przekonania o istnieniu deficytu demokratycznego oraz prowadzić do powszechnego eurosceptycyzmu w państwach członkowskich oraz krajach kandydujących; mając na uwadze, że należy zająć się problemem deficytu demokratycznego, aby zniwelować powiększający się dystans między głosem obywateli Unii a instytucjami UE;

G.

mając na uwadze, że według specjalnego badania Eurobarometru 437 z 2015 r. ogromna większość Europejczyków zgadza się, że lekcje i materiał w szkołach powinny obejmować informacje na temat różnorodności w odniesieniu do religii lub przekonań, pochodzenia etnicznego, orientacji seksualnej i tożsamości płciowej (14);

H.

mając na uwadze, że większa wiedza na temat korzyści wynikających z europejskich strategii politycznych, takich jak swobodny przepływ osób i usług w obrębie Unii oraz unijne programy mobilności, może pomóc stworzyć poczucie przynależności do UE, a także zrodzić ducha wspólnoty i akceptacji dla społeczeństw wielokulturowych i wielonarodowych;

I.

mając na uwadze, że udane systemy kształcenia i programy nauczania oraz większy wpływ i udział Europejczyków w procesach podejmowania decyzji dotyczących strategii politycznych UE mogą zwiększyć zainteresowanie sprawami UE i poczucie zrozumienia oraz przynależności, przyczyniając się do niwelowania podziałów społecznych, segregacji kulturowej i poczucia deprywacji;

J.

mając na uwadze, że większość państw członkowskich wprowadziło elementy wiedzy o UE do swoich programów nauczania i programów kształcenia nauczycieli; mając na uwadze, że nadal istnieją dysproporcje między państwami członkowskimi oraz w obrębie poszczególnych państw członkowskich;

K.

mając na uwadze, że choć w niektórych państwach członkowskich tematyka unijna jest powszechnie przedmiotem nauczania na różnych poziomach kształcenia i w ramach różnych przedmiotów kształcenia obowiązkowego, to stanowi raczej niewielką część programu nauczania, który dany nauczyciel ma zrealizować;

L.

mając na uwadze, że wiedzę i umiejętności nauczycieli i innych pracowników oświaty z zakresu unijnej problematyki należy dalej rozwijać i aktualizować poprzez szkolenia wstępne i ustawiczne oraz mając na uwadze, że w związku z tym placówki oświatowe i nauczyciele wymagają skutecznej pomocy, dostosowanej do ich szczególnych potrzeb i istotnej z punktu widzenia tych potrzeb;

M.

mając na uwadze, że według badania przygotowanego przez prywatną firmę doradczą ICF GHK dla DG ds. Edukacji i Kultury „Uczenie się Europy w szkole” (15) w kształcenie nauczycieli w zakresie tematów związanych z UE zaangażowane są głównie instytucje i stowarzyszenia spoza sektora szkolnictwa wyższego;

N.

mając na uwadze, że analiza wpływu programu Erasmus przedstawiona przez Komisję w 2014 r. potwierdza pozytywny wpływ mobilności w oświacie i umiędzynarodowienia studiów nie tylko na programy nauczania i szanse na zatrudnienie, lecz także pod względem znajomości Europy, budzenia poczucia obywatelstwa europejskiego i przyjmowania przychylnej postawy wobec Europy, przyczyniając się również do większej frekwencji w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

1.

podkreśla coraz większe znaczenie europejskiego wymiaru w programach kształcenia w różnych dziedzinach, na różnych szczeblach kształcenia oraz w jego różnych formach, wskazując na potrzebę lepszego i pogłębionego zrozumienia tego, że jest to kwestia złożona i wielowarstwowa i cechuje się dynamiką, a także zwraca uwagę na fakt, że zdobywanie wiedzy o UE w szkole stanowi istotny element tej koncepcji;

2.

podkreśla, że unijny wymiar kształcenia ma zasadnicze znaczenie, by ułatwić obywatelom lepsze zrozumienie UE i pomóc im nawiązać z nią bliższe relacje, a także może pogłębić rolę wartości określonych w art. 2 TUE i wzmocnić głos Unii w świecie, który charakteryzują współzależności;

3.

podkreśla potrzebę zrozumienia i promowania przywiązania do podstawowych wartości Unii Europejskiej; wskazuje, że znajomość i zrozumienie wspólnej historii i wartości UE i jej państw członkowskich jest kluczem do wzajemnego zrozumienia, życia razem w pokoju, tolerancji i solidarności oraz do zrozumienia podstawowych zasad Unii Europejskiej;

4.

wskazuje, że tematyka dotycząca UE powinna być bardziej widoczna i w większym stopniu uwzględniana w materiałach dydaktycznych i zajęciach pozalekcyjnych, zważywszy na jej wpływ na życie codzienne jej obywateli; jest zdania, że treści bezpośrednio dotyczące tematyki unijnej mogą znacznie wzbogacić szkolne programy nauczania oraz przyczynić się do rozwoju osobistego uczniów i ich wzrostu;

5.

podkreśla potrzebę stosowania metod dydaktycznych sprzyjających aktywności uczniów i ich zaangażowaniu w proces nauczania, dostosowanych do ich wieku, potrzeb i zainteresowań, oraz wykorzystywania w pełni możliwości technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz mediów, w tym mediów społecznościowych;

6.

podkreśla, że unijny wymiar kształcenia powinien umożliwiać uczącym się nie tylko zdobywanie wiedzy i rozwijanie poczucia przynależności oraz umiejętności z zakresu obywatelstwa Unii, lecz także podejmowanie krytycznej refleksji nad problematyką UE, w tym przez uczenie się o wartościach podstawowych UE opartych na praworządności i prawach człowieka, unijnych procesach sprawowania rządów i procesach decyzyjnych oraz wpływie, jaki wywierają one na ich państwa członkowskie i na ich udział w procesach demokratycznych; zachęca do wykorzystywania gier fabularnych Europejskiego Parlamentu Młodzieży, aby pomóc dzieciom i uczniom zrozumieć europejskie procesy oraz podnosić ich świadomość w zakresie kwestii europejskich;

7.

zwraca uwagę na fakt, że UE ukształtowały jej państwa członkowskie, każde ze swoją wyjątkową historią i kulturą, oraz że rozwój Unii jest nieodłącznie powiązany z jej państwami członkowskimi; podkreśla jednocześnie wkład różnych kultur w europejskie społeczeństwa i dziedzictwo;

8.

wskazuje na znaczny wpływ, jaki UE wywiera na państwa członkowskie, oraz zauważa, że wiedza o UE zdobywana w szkole powinna odzwierciedlać zarówno rolę państw członkowskich w rozwoju UE, jak i wpływ UE na rozwój poszczególnych państw;

9.

wskazuje, że państwa członkowskie i UE muszą dawać dobry przykład wszystkim podmiotom zaangażowanym w nauczanie i zdobywanie wiedzy o UE w szkołach przez wcielanie w życie podstawowych europejskich wartości, a mianowicie włączenia społecznego oraz europejskiej i międzynarodowej solidarności;

10.

przypomina o konieczności zapewniania, wzmacniania i poszerzania możliwości rozwoju zawodowego nauczycieli i pedagogów oraz zapewniania im odpowiedniego wsparcia i zasobów w ramach wstępnego i ustawicznego szkolenia zawodowego, aby umożliwić im włączanie wymiaru UE do realizowanych przez nich programów nauczania, zwłaszcza w kontekście nauczania historii i wychowania obywatelskiego, oraz wdrażanie skoncentrowanych na uczniach strategii i dostosowanie ich metod nauczania do potrzeb uczniów;

11.

podkreśla potrzebę promowania i wspierania kompetencji wielojęzycznych i międzykulturowych pedagogów, jak również możliwości w zakresie mobilności, partnerskiego uczenia się i wymiany najlepszych praktyk wśród kadry nauczycielskiej, np. w drodze organizacji seminariów na europejskim szczeblu;

12.

podkreśla rolę szkół wyższych w przygotowywaniu i szkoleniu wysoko wykwalifikowanych i zmotywowanych nauczycieli i pedagogów; wzywa do wspierania działań państw członkowskich w kontekście wysiłków mających na celu zapewnienie możliwości w zakresie specjalistycznych kursów kwalifikacyjnych w szkołach wyższych, otwartych i dostępnych dla wszystkich zapisanych studentów oraz praktykujących nauczycieli i pedagogów, a także apeluje, by zachęcać do podejmowania tych działań;

13.

podkreśla znaczenie i potencjał europejskiego podejścia do nauczania historii przy uwzględnieniu kompetencji państw członkowskich w tym obszarze, ponieważ pewne wydarzenia historyczne miały decydujące znaczenie w kształtowaniu europejskich ideałów i wartości; apeluje, by Komisja i państwa członkowskie wspierały towarzystwa historyczne i ośrodki badań historycznych, doceniając w ten sposób wartość ich wkładu naukowego w historię Europy oraz znaczenie ich roli w dokształcaniu kadry pedagogicznej;