27.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 366/1

27.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 366/2

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 kwietnia 2007 r. (1) w sprawie stworzenia Europejskiej Wspólnej Przestrzeni Lotniczej,

—

uwzględniając dyrektywę 2009/12/WE z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie opłat lotniskowych,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 czerwca 2011 r. w sprawie międzynarodowych umów o ruchu lotniczym na mocy traktatu lizbońskiego (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 2 lipca 2013 r. w sprawie unijnej polityki w zakresie zewnętrznych stosunków w dziedzinie lotnictwa – jak sprostać przyszłym wyzwaniom (3),

—

uwzględniając swoje stanowisko przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wdrożenia jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej (wersja przekształcona) (4),

—

uwzględniając swoje stanowisko przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 216/2008 w zakresie lotnisk, zarządzania ruchem lotniczym i służb żeglugi powietrznej (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 października 2015 r. w sprawie przyznania przez światową konferencję radiokomunikacyjną, która odbędzie się w Genewie w dniach 2–27 listopada 2015 r. (WRC-15), pasma widma radiowego niezbędnego do wspierania przyszłego rozwoju technologii satelitarnej umożliwiającej funkcjonowanie globalnych systemów śledzenia lotów (6),

—

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 90, art. 100 ust. 2 i art. 218,

—

uwzględniając przyszły ustawodawczy pakiet lotniczy Komisji,

—

uwzględniając art. 123 ust. 2 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.

mając na uwadze, że w 2012 r. sektor transportu lotniczego w Europie bezpośrednio zapewniał 2,6 mln miejsc pracy i wytworzył ponad 2,4 % PKB UE;

B.

mając na uwadze, że w 2014 r. liczba pasażerów podróżujących drogą powietrzną w UE wyniosła 849,4 mln, co stanowi wzrost o 4,4 % w porównaniu z 2013 r. i o 16,9 % w porównaniu z 2009 r.;

C.

mając na uwadze, że od 2012 r. europejskie linie lotnicze zlikwidowały lub planują zlikwidować ponad 20 000 miejsc pracy;

D.

mając na uwadze, że unijne linie lotnicze działają w szybko zmieniającym się i coraz bardziej konkurencyjnym otoczeniu zarówno na rynkach wewnętrznych, jak i zewnętrznych;

E.

mając na uwadze, że Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), UE i jej państwa członkowskie muszą udoskonalić różnorodne przepisy prawne i finansowe, takie jak przepisy regulujące wewnątrzunijny system handlu uprawnieniami do emisji (ETS), zwiększone prawa pasażerów, opłaty i podatki krajowe, ograniczanie hałasu w portach lotniczych, a także przepisy ograniczające godziny operacji lotniczych;

F.

mając na uwadze, że transport lotniczy ma swój udział w zmianie klimatu, gdyż odpowiada za około 13 % unijnych emisji CO2 pochodzących z transportu, a także za inne emisje takie jak NOx;

G.

mając na uwadze, że przed końcem 2015 r. Komisja zamierza przedstawić pakiet lotniczy, którego celem będzie wskazanie wyzwań, w obliczu których stoi unijny sektor lotniczy, oraz sposobów zmierzenia się z nimi;

1.

uważa, że pakiet lotniczy powinien zapewnić tak potrzebny impuls, aby zwiększyć konkurencyjność i zrównoważony charakter europejskiej branży lotniczej, wzmocnić pozycję europejskich linii lotniczych, portów lotniczych i przemysłu aeronautycznego, zapewnić równe warunki działania na światowym rynku oraz umożliwić sformułowanie długofalowej strategii dla europejskiego sektora lotniczego;

2.

apeluje do Komisji, by przy opracowywaniu pakietu lotniczego uwzględniła i włączyła najważniejsze kwestie zawarte w przyjętych w pierwszym czytaniu stanowiskach Parlamentu Europejskiego w sprawie jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej 2+ (SES2+) i Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) oraz w jego rezolucji z dnia 2 lipca 2013 r. w sprawie unijnej polityki w zakresie zewnętrznych stosunków w dziedzinie lotnictwa;

3.

podkreśla, że przemysł lotniczy w dużym stopniu przyczynia się do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w UE oraz ma ścisły związek z konkurencyjnością unijnego sektora lotniczego (np. dodatnie saldo eksportowe, czystsze technologie dla europejskich statków powietrznych, wdrożenie projektu SESAR, jednolita europejska przestrzeń powietrzna (SES), łańcuch obsługi naziemnej statków powietrznych), generując obroty rzędu 100 mld EUR rocznie i utrzymując bezpośrednio około 500 000 miejsc pracy; zwraca się zatem o sformułowanie proaktywnej polityki mającej na celu wspieranie i rozwijanie przemysłu lotniczego;

4.

podkreśla, że innowacyjność jest warunkiem wstępnym konkurencyjności europejskiego przemysłu lotniczego; zaleca zatem Komisji uwzględnienie i wspieranie innowacji w dziedzinie zarządzania ruchem lotniczym (zautomatyzowana kontrola ruchu lotniczego, swoboda planowania tras), zdalnie kierowanych bezzałogowych systemów powietrznych (BSP), alternatywnych rozwiązań paliwowych, projektowania statków powietrznych i silników (większa efektywność, mniejszy hałas), ochrony portów lotniczych (rozwiązania bezdotykowe, jednolity obszar ochrony), cyfryzacji i rozwiązań multimodalnych (komputeryzacja obsługi naziemnej); zaleca ponadto Komisji wspieranie globalnych rozwiązań środowiskowych, takich jak globalny instrument rynkowy służący ograniczeniu emisji CO2 pochodzących z lotnictwa międzynarodowego, oraz harmonizację systemów regionalnych, takich jak system handlu uprawnieniami do emisji pochodzących z lotnictwa, w celu połączenia ich w system globalny, a także ekologizację lotnisk i stosowanie nowych modeli biznesowych (jak np. inicjatywa Zrzeszenia Międzynarodowego Transportu Lotniczego (IATA) o nazwie „New Distribution Capability” (NDC), samodzielne układanie połączeń przesiadkowych i zintegrowane systemy biletowania);

5.

wzywa Komisję do podjęcia działań – zgodnie z jej uprawnieniami – zmierzających do zdjęcia z linii lotniczych unijnych i krajowych obciążeń, tak aby zwiększyć konkurencyjność w europejskim sektorze transportu lotniczego;

6.

zwraca uwagę na utratę konkurencyjności unijnych linii lotniczych i portów lotniczych w stosunku do subsydiowanych przewoźników i portów lotniczych z państw trzecich; w tym kontekście apeluje o proaktywną politykę w celu zapewnienia równych warunków działania w odniesieniu do własności oraz silnie zachęca państwa członkowskie, aby udoskonalały swoją krajową infrastrukturę, co umożliwiłoby ich liniom lotniczym konkurowanie na korzystniejszych warunkach;

7.

ubolewa, że rozporządzenie (WE) nr 868/2004 dotyczące ochrony przed nieuczciwymi praktykami cenowymi w sektorze transportu lotniczego okazało się niewystarczające i nieskuteczne pod względem jego zakresu stosowania; zwraca się do Komisji, aby jak najszybciej przeanalizowała powody, dla których rozporządzenie to nie zostało wykonane w terminie, czyli do listopada 2015 r.; wzywa Komisję, aby dokonała przeglądu rozporządzenia (WE) nr 868/2004, aby chronić uczciwą konkurencję w ramach stosunków zewnętrznych UE w dziedzinie lotnictwa oraz wzmocnić pozycję konkurencyjną unijnego przemysłu lotniczego, skuteczniej zapobiegać nieuczciwej konkurencji, zapewnić wzajemność i wyeliminować nieuczciwe praktyki, w tym zakłócające rynek subsydia i pomoc państwa dla linii lotniczych z niektórych państw trzecich; podkreśla, że celem podejmowanych działań powinna być poprawa strategii politycznej na szczeblu europejskim z myślą o szybkim rozwiązaniu tego konfliktu, głównie przez zastosowanie przejrzystej klauzuli dotyczącej uczciwej konkurencji; wzywa również Komisję, aby zajęła się koncepcją faktycznej kontroli linii lotniczych;

8.

zauważa, że europejskie porty lotnicze znajdują się pod znaczną presją konkurencyjną – zarówno ze strony linii lotniczych, jak i konkurujących portów lotniczych; w związku z tym apeluje do Komisji, aby uwzględniła te nowe okoliczności przy wdrażaniu dyrektywy w sprawie opłat lotniskowych oraz zapewniła korzyści wszystkim zainteresowanym podmiotom i pasażerom;

9.

wzywa Radę do poczynienia większych wysiłków w celu zatwierdzenia wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie czasu na start lub lądowanie, aby poprawić przepustowość portów lotniczych oraz umożliwić sprawne funkcjonowanie transportu lotniczego w Europie, w kontekście spodziewanego podwojenia się ruchu do 2030 r.;

10.

zwraca uwagę na znaczenie małych i regionalnych portów lotniczych w Unii dla zapewnienia skomunikowania regionów; wzywa Komisję, aby wspólnie z państwami członkowskimi przedstawiła długoterminowy plan strategiczny UE pozwalający sprostać wyzwaniom i wykorzystać szanse, wobec których stoją regionalne porty lotnicze w UE, w tym obejmujący przepisy w zakresie pomocy państwa dla infrastruktury transportowej, gdyż wspierać należy rolę tych portów w zapewnianiu spójności między regionami UE, przy czym porty te powinny się stać jednym z filarów strategii UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia;

11.

podkreśla, że negocjacje kompleksowych porozumień lotniczych z głównymi partnerami handlowymi UE należy uznać za cel strategiczny i zainicjować je lub przyspieszyć; apeluje do Komisji o dążenie do jak najszybszego uzyskania kompleksowych mandatów negocjacyjnych od państw członkowskich, w pierwszym rzędzie dotyczących porozumień z krajami należącymi do Rady Współpracy Państw Zatoki, aby zapewnić równe warunki działania europejskim liniom lotniczym i portom lotniczym, zapewnić wzajemność oraz przewidzieć skuteczną klauzulę dotyczącą uczciwej konkurencji; domaga się, żeby w celu zapewnienia skutecznego funkcjonowania tych kompleksowych porozumień lotniczych w praktyce uwzględniać w nich klauzulę ochronną definiującą wykroczenie oraz określającą konsekwencje prawne związane z jego popełnieniem;

12.

zauważa, że sektor transportu lotniczego nie podlega regulacji na szczeblu światowym, ponieważ nie podlega WTO; podkreśla znaczenie uzgodnionych na szczeblu globalnym zasad w ramach Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), z myślą o redukcji emisji pochodzących z lotnictwa, a także jego wpływu na klimat; uznaje, że ICAO jest zaangażowana w opracowanie światowego mechanizmu rynkowego;

13.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by przyspieszyły wdrożenie jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej dzięki przyjęciu pakietu SES2+, gdyż dotychczasowa fragmentacja europejskiej przestrzeni powietrznej stanowi duże obciążenie dla europejskich przewoźników lotniczych;

14.

oczekuje, że pakiet lotniczy podejmie kwestię pełnej integracji lotnisk z europejską siecią transportową i zapewni tę integrację; przypomina, że pakiet lotniczy powinien być spójny z aktualnie obowiązującymi i przyszłymi przepisami dotyczącymi praw pasażerów, oraz wzywa Radę do przedstawienia stanowiska w tej sprawie, ponieważ zarówno pasażerowie, jak i przewoźnicy lotniczy niecierpliwie oczekują jasnych przepisów;

15.

podkreśla fakt, że niektóre warunki pracy w sektorze lotnictwa mogą wpływać na bezpieczeństwo lotów; zaleca współpracę między DG MOVE i DG EMPL oraz uwzględnienie w pakiecie lotniczym przepisów socjalnych i zapewnienie niezbędnych gwarancji, o czym rozmawiano podczas zorganizowanej przez Komisję konferencji wysokiego szczebla zatytułowanej „A social agenda for transport” („Społeczna agenda dla transportu”), która odbyła się w dniu 4 czerwca 2015 r.;

16.

domaga się wzmocnienia i harmonizacji łańcucha bezpieczeństwa przez pozyskiwanie i zatrzymywanie wykwalifikowanej i dobrze przeszkolonej siły roboczej;

17.

podkreśla, że przemysł lotniczy uznano za sektor rozwijający się, który przyciąga i zatrudnia wysoko wykwalifikowanych i zmotywowanych pracowników, lecz aby tendencja ta się utrzymała, należy zachować unijne przepisy dotyczące zatrudnienia i warunków pracy oraz normy i praktyki, w tym praktykę rokowań zbiorowych;

18.

zaleca doprecyzowanie pojęcia „głównego miejsca prowadzenia działalności”, tak aby koncesję przyznawało państwo, w którym skala przewozów lotniczych jest znaczna, a także – w kontekście koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i prawa pracy – ujednolicenie definicji „bazy macierzystej/portu macierzystego” zawartej w rozporządzeniu (UE) nr 83/2014 i w rozporządzeniu (UE) nr 465/2012; podkreśla, że konieczne jest skrócenie okresu przejściowego i wyjaśnienie sytuacji załóg lotniczych posiadających wiele baz macierzystych;

19.

zauważa wyzwania, jakie wiążą się z wdrożeniem dyrektywy w sprawie pracy tymczasowej (2008/104/WE), i zaleca, by Komisja zbadała, jak jest ona stosowana w tym sektorze, i na tej podstawie zadecydowała o dalszych działaniach w odpowiedzi na te wyzwania;

20.

jest zaniepokojony nasileniem się praktyk biznesowych rodzących problemy o charakterze społecznym, takich jak tanie bandery, a także coraz częstszym stosowaniem nietypowych form zatrudnienia, takich jak fikcyjne samozatrudnienie, programy „płacenie za latanie” (pay-to-fly) oraz umowy zerogodzinowe, które mogą powodować skutki dla bezpieczeństwa; stoi na stanowisku, że we wszystkich rodzajach działalności lotniczej należy utrzymać standardy socjalne;

21.

apeluje o pełne wdrożenie systemu SESAR, który wymaga ścisłej współpracy i zaangażowania finansowego Komisji, instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej, przewoźników lotniczych i portów lotniczych; apeluje zatem o kompleksowe podejście systemowe we wszystkich dziedzinach lotnictwa obejmujące wszystkie fazy lotu od momentu przygotowań na ziemi, z większą rolą dla EASA w ramach połączonych jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej i SESAR w systemie UE–EASA zarządzającym bezpieczeństwem, ochroną, otoczeniem i wynikami; wzywa Komisję do dopilnowania, by uzupełniono do pierwotnego poziomu środki przewidziane w budżecie na instrument „Łącząc Europę”, które zostały uszczuplone w związku z utworzeniem Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS);

22.

z zadowoleniem przyjmuje zamiar zwiększenia zakresu obowiązków EASA i w związku z tym oczekuje, że zmienione rozporządzenie podstawowe (WE) nr 216/2008 zapewni utworzenie kompleksowego systemu zarządzania bezpieczeństwem, a EASA powierzone zostaną kwestie bezpieczeństwa w kontekście unijnych środków ochrony oraz kwestie bezpieczeństwa w kontekście zarobkowego transportu kosmicznego i zdalnie sterowanych statków powietrznych; wzywa Komisję do przyznania EASA statusu jednolitego organu ds. lotnictwa w Europie, zważywszy na szeroki zakres obowiązków, które powierzy jej prawodawca;

23.

wzywa Komisję do utrzymania w całości silnej ośmioosobowej reprezentacji państw członkowskich UE w Radzie ICAO, do jak najszybszego podniesienia rangi EASA na arenie międzynarodowej oraz do zapewnienia jej oficjalnego uznania w ramach ICAO, co umożliwi zaprezentowanie jednolitego stanowiska UE, które zagwarantuje obywatelom UE wyższy poziom bezpieczeństwa na całym świecie, a unijnej branży lotniczej zapewni konkurencyjność i możliwości eksportowe;

24.

wzywa Komisję do zniesienia barier regulacyjnych dotyczących satelitarnego systemu dozorowania ruchu lotniczego, aby zapewnić obywatelom UE usługi ratujące życie, oraz zwraca się do Międzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej o udostępnienie niezbędnych częstotliwości, mając na względzie to, że ICAO uznała technologię satelitarną ADS-B za jedyną technologię, która może wspomagać śledzenie lotów, również do celów zarządzania ruchem lotniczym, na terenach poza obszarami najgęściej zaludnionymi, gdzie występują ograniczone możliwości korzystania z innych rodzajów naziemnych technologii nadzoru nad zarządzaniem ruchem lotniczym; podkreśla, że przy wdrażaniu technologii ADS-B należy uwzględnić potrzeby wszystkich użytkowników przestrzeni powietrznej oraz zapewnić interoperacyjność alternatywnych technologii, aby uniknąć naruszania zasad bezpieczeństwa i ochrony; podkreśla, że mogłoby to pomóc rządom, instytucjom zapewniającym służby żeglugi powietrznej oraz liniom lotniczym w Europie i na świecie w zwiększeniu efektywności i zdolności w zakresie zarządzania ruchem lotniczym, przyczyniając się do ograniczenia emisji pochodzących z lotnictwa, jak również w istotnym zwiększeniu bezpieczeństwa lotniczego, a jednocześnie europejska przestrzeń powietrzna wzbogaciłaby się o kolejny poziom dozorowania, który mógłby rozszerzyć obecny zakres tego dozoru;

25.

wzywa Komisję do podjęcia działań, aby – w następstwie oceny ryzyka, o której mowa w sprawozdaniu grupy zadaniowej EASA – udoskonalić ocenę stanu zdrowia pilotów oraz procedury dotyczące zabezpieczenia drzwi do kabiny pilota, a także wchodzenia do niej i jej opuszczania;

26.

domaga się realizowania w przewozach pasażerskich i towarowych strategii ochrony opartej na ocenie ryzyka, zamiast dotychczasowego stosowania środków reakcyjnych, a także domaga się sprawiedliwego i wyważonego podejścia do delikatnej kwestii ochrony lotnictwa, które to podejście z jednej strony spełni potrzeby i oczekiwania państw członkowskich, a z drugiej – pozwoli uniknąć niedogodności dla pasażerów na lotniskach, a ponadto wzmocni system składający się z AVSEC (komitet ds. ochrony lotnictwa) i SAGAS (grupa doradcza zainteresowanych stron ds. ochrony lotnictwa); wzywa zatem Komisję, aby w świetle pomyślnych doświadczeń w innych regionach przeprowadziła studium wykonalności dotyczące wprowadzenia w Europie systemu wstępnych kontroli i systemu „Global Entry”;

27.

wzywa władze budżetowe do utrzymania konkurencyjnego poziomu środków budżetowych przeznaczonych na EASA, zważywszy na te nowe obowiązki, tak aby zapewnić unijnym producentom i przewoźnikom lotniczym dostęp do elastycznych i skutecznych narzędzi umożliwiających im konkurowanie na rynku światowym, a jednocześnie zauważa, że sam sektor zapewnia 70 % budżetu EASA;

28.

zauważa, że na rozpatrzenie przez Radę oczekuje szereg aktów ustawodawczych, w związku z czym zwraca się do Komisji o znalezienie wyjścia z obecnej sytuacji;

29.

wzywa Komisję do uwzględnienia powyższych kwestii w ustawodawczym pakiecie lotniczym, który Komisja ma przedstawić przed końcem 2015 r.;

30.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

27.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 366/7

—

uwzględniając Akt dotyczący wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich (zwany dalej „aktem wyborczym”), dołączony do decyzji Rady z dnia 20 września 1976 r. wraz ze zmianami (1), w szczególności jego art. 14,

—

uwzględniając Traktaty, a zwłaszcza art. 9, 10, 14 oraz art. 17 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), a także art. 22, 223 ust. 1 i art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz art. 2 Protokołu nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej,

—

uwzględniając Protokół nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej,

—

uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie procedury wyborczej Parlamentu Europejskiego, a w szczególności rezolucję z dnia 15 lipca 1998 r. w sprawie projektu procedury wyborczej zawierającej wspólne zasady wyboru członków Parlamentu Europejskiego (2), rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r. (3) i rezolucję z dnia 4 lipca 2013 r. w sprawie usprawnienia organizacji wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r. (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2013 r. w sprawie składu Parlamentu Europejskiego w perspektywie wyborów w 2014 r. (5),

—

uwzględniając zalecenie Komisji 2013/142/UE z dnia 12 marca 2013 r. dotyczące usprawnienia demokratycznego i skutecznego przeprowadzania wyborów do Parlamentu Europejskiego (6),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 maja 2015 r. zatytułowany „Sprawozdanie w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.” (COM(2015)0206),

—

uwzględniając ocenę europejskiej wartości dodanej reformy prawa wyborczego Unii Europejskiej (7),

—

uwzględniając porozumienie ramowe z dnia 20 października 2010 r. w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską (8),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 93/109/WE z dnia 6 grudnia 1993 r. ustanawiającą szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami (9),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1141/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie statusu i finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych (10), a w szczególności jego art. 13, 21 i 31,

—

uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (Karta), a w szczególności jej art. 11, 23 i 39,

—

uwzględniając art. 45 i art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A8-0286/2015),

A.

mając na uwadze, że art. 223 TFUE przyznaje Parlamentowi Europejskiemu prawo do zainicjowania reformy własnej procedury wyborczej, w celu wypracowania jednolitej procedury mającej zastosowanie w całej Unii lub procedury opartej na zasadach wspólnych dla wszystkich państw członkowskich, oraz do udzielenia zgody na tę reformę;

B.

mając na uwadze, że reforma procedury wyborczej Parlamentu Europejskiego powinna mieć na celu zwiększenie demokratycznego i ponadnarodowego wymiaru wyborów europejskich i demokratycznej legitymacji procesu decyzyjnego Unii, wzmocnienie pojęcia obywatelstwa Unii, poprawę funkcjonowania Parlamentu Europejskiego i rządzenia w Unii, umocnienie legitymacji prac Parlamentu Europejskiego, wzmocnienie zasad równości wyboru i równych szans, zwiększenie skuteczności systemu przeprowadzania wyborów europejskich, a także przybliżenie posłów do Parlamentu Europejskiego do swoich wyborców, w szczególności tych najmłodszych;

C.

mając na uwadze, że reforma procedury wyborczej musi być zgodna z zasadami pomocniczości i proporcjonalności, a ujednolicenie nie powinno być celem samym w sobie;

D.

mając na uwadze, że możliwość opracowania jednolitej procedury wyborczej w oparciu o powszechne wybory bezpośrednie jest zapisana w Traktatach od 1957 r.;

E.

mając na uwadze, że coraz niższa frekwencja w wyborach europejskich, w szczególności wśród najmłodszych wyborców, oraz rosnący brak zainteresowania obywateli problematyką europejską stanowią zagrożenie dla przyszłości Europy, w związku z czym potrzebne są pomysły, które przyczynią się do ożywienia europejskiej demokracji;

F.

mając na uwadze, że prawdziwa harmonizacja procedury wyborczej do Parlamentu Europejskiego we wszystkich państwach członkowskich mogłaby lepiej promować prawo wszystkich obywateli Unii do uczestniczenia na równych prawach w demokratycznym życiu Unii, a równocześnie umocnić polityczny wymiar integracji europejskiej;

G.

mając na uwadze, że uprawnienia Parlamentu Europejskiego stopniowo rosną od pierwszych wyborów bezpośrednich w 1979 r. oraz że Parlament Europejski jako współustawodawca ma równy status z Radą w większości dziedzin polityki Unii, szczególnie w wyniku wejścia w życie Traktatu z Lizbony;

H.

mając na uwadze, że Traktat z Lizbony zmienił mandat posłów do Parlamentu Europejskiego, czyniąc ich bezpośrednimi przedstawicielami obywateli Unii (11), nie zaś „przedstawicielami narodów państw należących do Wspólnoty” (12);

I.

mając na uwadze, że jedyna reforma samego aktu wyborczego miała miejsce w 2002 r. w wyniku przyjęcia decyzji Rady 2002/772/WE, Euratom (13), która wymaga od państw członkowskich przeprowadzania wyborów na zasadzie reprezentacji proporcjonalnej z zastosowaniem systemu list lub pojedynczego głosu podlegającego przeniesieniu i która zlikwidowała podwójny mandat w przypadku posłów do Parlamentu Europejskiego; mając ponadto na uwadze, że państwom członkowskim wyraźnie przyznano prawo tworzenia okręgów wyborczych na szczeblu krajowym i wprowadzenia progu krajowego nieprzekraczającego 5 % oddanych głosów;

J.

mając na uwadze, że wszechstronne porozumienie w sprawie prawdziwie jednolitej procedury wyborczej nie zostało jeszcze osiągnięte, chociaż stopniowo następuje pewna zbieżność systemów wyborczych, między innymi w wyniku przyjęcia aktów prawa wtórnego, takich jak dyrektywa Rady 93/109/WE;

K.

mając na uwadze, że pojęcie obywatelstwa Unii, wprowadzone formalnie do porządku konstytucyjnego traktatem z Maastricht w 1993 r., obejmuje prawo obywateli Unii do uczestniczenia w wyborach europejskich i lokalnych w swoich państwach członkowskich oraz w państwie zamieszkania na takich samych warunkach jak w przypadku obywateli tego państwa (14); mając na uwadze, że Karta, której Traktat z Lizbony nadał wiążącą moc prawną, przyczyniła się do wzmocnienia tego prawa;

L.

mając na uwadze, że pomimo tych reform wybory europejskie wciąż są regulowane głównie przez przepisy krajowe, kampanie wyborcze nadal mają charakter krajowy, a europejskie partie polityczne nie mogą w wystarczający sposób wypełniać swojego mandatu konstytucyjnego i przyczyniać się „do kształtowania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii” zgodnie z wymogiem art. 10 ust. 4 TUE;

M.

mając na uwadze, że europejskie partie polityczne mają największą możliwość przyczyniania się „do kształtowania europejskiej świadomości politycznej”, w związku z czym powinny odgrywać większą rolę w kampaniach wyborczych do Parlamentu, tak aby poprawić widoczność tych wyborów i wykazać związek pomiędzy głosowaniem na daną partię krajową a jego wpływem na liczebność europejskiej grupy politycznej w Parlamencie Europejskim;

N.

mając na uwadze, że istnieją znaczne różnice w procesie mianowania kandydatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego między państwami członkowskimi i między partiami krajowymi, przede wszystkim pod względem przejrzystości i standardów demokracji, podczas gdy otwarte, przejrzyste i demokratyczne procedury wybierania kandydatów mają podstawowe znaczenie dla budowania zaufania do systemu politycznego;

O.

mając na uwadze, że terminy finalizowania list wyborczych przed wyborami europejskimi znacznie się różnią w poszczególnych państwach członkowskich, obecnie wahając się od 17 do 83 dni, co stawia kandydatów i wyborców w całej Unii w nierównej sytuacji, jeżeli chodzi o czas na prowadzenie kampanii i zastanowienie się nad wyborem;

P.

mając na uwadze, że terminy zamykania spisów wyborców przed wyborami europejskimi znacznie się różnią w poszczególnych państwach członkowskich i mogą uczynić wymianę informacji między państwami członkowskimi na temat wyborców (która ma na celu uniknięcie podwójnego głosowania) trudną, jeśli nie niemożliwą;

Q.

mając na uwadze, że utworzenie wspólnego okręgu wyborczego, w którym listy otwierałyby nazwiska kandydatów każdego z ugrupowań politycznych na urząd przewodniczącego Komisji Europejskiej, zdecydowanie wzmocniłoby europejską demokrację i dodatkowo usankcjonowało wybory przewodniczącego Komisji;

R.

mając na uwadze, że w odniesieniu do wyborów europejskich istniejące europejskie przepisy wyborcze umożliwiają ustalenie nieobowiązkowego progu na poziomie do 5 % oddanych głosów oraz że 15 państw członkowskich wykorzystało tę możliwość i wprowadziło próg wynoszący od 3 do 5 %; mając na uwadze, że w mniejszych państwach członkowskich, a także w państwach członkowskich, które podzieliły swój obszar wyborczy na okręgi wyborcze, faktyczny próg wynosi ponad 3 %, nawet jeżeli nie istnieje próg określony prawnie; mając na uwadze, że wprowadzenie obowiązkowych progów jest uznane w tradycji konstytucyjnej za prawomocny środek zagwarantowania, że parlamenty są zdolne do funkcjonowania;

S.

mając na uwadze, że choć art. 10 ust. 2 aktu wyborczego wyraźnie zakazuje wczesnego publikowania wyników wyborów, takie wyniki w przeszłości były podawane do wiadomości publicznej; mając na uwadze, że ujednolicony czas zakończenia głosowania we wszystkich państwach członkowskich przyczyniłby się zdecydowanie do wspólnego europejskiego charakteru wyborów europejskich oraz ograniczyłby możliwość wpływania na wyniki w sytuacji, gdy w niektórych państwach członkowskich wyniki wyborów są podawane do wiadomości publicznej, zanim głosowanie zakończy się we wszystkich państwach członkowskich;

T.

mając na uwadze, że pierwsze oficjalne prognozy wyników wyborów powinny być ogłaszane jednocześnie we wszystkich państwach członkowskich w ostatnim dniu okresu wyborczego, o godz. 21.00 czasu środkowoeuropejskiego;

U.

mając na uwadze, że określenie wspólnego dla całej Europy dnia głosowania lepiej odzwierciedlałoby wspólny udział obywateli w całej Unii, umocniło demokrację uczestniczącą i pomogło utworzyć bardziej spójne wybory paneuropejskie;

V.

mając na uwadze, że Traktat z Lizbony ustanowił nowy porządek konstytucyjny, przyznając Parlamentowi Europejskiemu prawo wyboru Przewodniczącego Komisji Europejskiej (15) zamiast zwykłego wyrażenia zgody; mając na uwadze, że wybory europejskie w 2014 r. stworzyły ważny precedens w tym względzie i pokazały, iż nominowanie czołowych kandydatów zwiększa zainteresowanie obywateli wyborami europejskimi;

W.

mając na uwadze, że nominowanie głównych kandydatów na stanowisko Przewodniczącego Komisji Europejskiej stanowi połączenie między głosowaniem na poziomie krajowym a kontekstem europejskim oraz umożliwia obywatelom Unii dokonywanie świadomych wyborów spośród alternatywnych programów politycznych; mając na uwadze, że wyznaczanie głównych kandydatów z użyciem otwartej i przejrzystej procedury zwiększa demokratyczną legitymację i umacnia odpowiedzialność;

X.

mając na uwadze, że procedura nominacji i wyboru głównych kandydatów na to stanowisko jest silnym przejawem europejskiej demokracji; mając ponadto na uwadze, że powinna ona być integralną częścią kampanii wyborczych;

Y.

mając na uwadze, że termin nominacji kandydatów przez europejskie partie polityczne należy ujednolicić w akcie wyborczym oraz że główni kandydaci na stanowisko Przewodniczącego Komisji Europejskiej powinni kandydować w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

Z.

mając na uwadze, że nie wszystkie państwa członkowskie zapewniają swoim obywatelom możliwość głosowania z zagranicy, a wśród państw, które to czynią, warunki pozbawienia prawa do głosowania bardzo się różnią; mając na uwadze, że zagwarantowanie wszystkim obywatelom Unii mieszkającym poza nią prawa do uczestnictwa w wyborach przyczyniłoby się do wzmocnienia zasady równości wyboru; mając jednak na uwadze, że państwa członkowskie powinny lepiej skoordynować swoje systemy administracyjne, aby uniemożliwić wyborcom dwukrotne głosowanie w dwóch różnych państwach członkowskich;

AA.

mając na uwadze, że w przynajmniej 13 państwach członkowskich nie ma odpowiednich przepisów wewnętrznych uniemożliwiających obywatelom posiadającym dwa obywatelstwa państw członkowskich dwukrotne głosowanie, co stanowi naruszenie art. 9 aktu wyborczego;

AB.

mając na uwadze, że na szczeblu Unii należy powołać organ wyborczy działający jako sieć pojedynczych organów kontaktowych państw członkowskich, ponieważ ułatwiłoby to dostęp do informacji na temat zasad rządzących wyborami europejskimi, a także zracjonalizowało cały proces i umocniło europejski charakter tych wyborów; mając w związku z tym na uwadze, że Komisję wzywa się do zbadania praktycznych ustaleń niezbędnych do ustanowienia takiego organu na szczeblu Unii;

AC.

mając na uwadze, że minimalny wiek uprawniający do kandydowania w 28 państwach członkowskich waha się od 18 do 25 lat, a minimalny wiek uprawniający do głosowania wynosi od 16 do 18 lat, co wynika z rozbieżnych tradycji konstytucyjnych i wyborczych w państwach członkowskich; mając na uwadze, że harmonizacja wieku uprawniającego do głosowania oraz minimalnego wieku kandydatów byłaby wysoce pożądana jako środek zapewnienia obywatelom Unii prawdziwej równości głosu oraz pozwoliłaby uniknąć dyskryminacji w najbardziej fundamentalnym aspekcie obywatelstwa, jakim jest prawo do udziału w procesie demokratycznym;

AD.

mając na uwadze, że oficjalne stworzenie partii politycznych na szczeblu Unii i ich konsolidacja przyczyniają się do powstania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii, co z kolei ułatwia również stopniową konwergencję systemów wyborczych;

AE.

mając na uwadze, że głosowanie korespondencyjne, elektroniczne i internetowe mogłoby sprawić, że wybory europejskie będą skuteczniejsze i atrakcyjniejsze dla głosujących, pod warunkiem zapewnienia możliwie najwyższych standardów ochrony danych;

AF.

mając na uwadze, że w większości państw członkowskich członkowie władzy wykonawczej mogą ubiegać się o wybór do parlamentu krajowego bez konieczności zaprzestania swojej działalności instytucjonalnej;

AG.

mając na uwadze, że pomimo ciągłych postępów od 1979 r. w zakresie równowagi między kobietami i mężczyznami w podziale mandatów wciąż pozostają w tej kwestii znaczne rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi, gdyż w 10 z nich wskaźnik najmniej reprezentowanej płci wynosi 33 %; mając na uwadze, że obecny skład Parlamentu Europejskiego, który liczy jedynie 36,62 % kobiet, jest poniżej wartości i celów równości płci, której Karta jest orędowniczką;

AH.

mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn – jako jedna z fundamentalnych wartości Unii – musi być osiągnięta, ale jedynie bardzo nieliczne państwa członkowskie wprowadziły tę zasadę do swoich krajowych systemów wyborczych; mając na uwadze, że stosowanie parytetów w procesie podejmowania decyzji politycznych oraz naprzemiennych list okazało się bardzo efektywnym narzędziem w walce z dyskryminacją, brakiem równowagi we wpływie poszczególnych płci oraz narzędziem poprawy reprezentacji demokratycznej w politycznych organach decyzyjnych;

AI.

mając na uwadze, że zasada degresywnej proporcjonalności zapisana w TUE znacząco przyczyniła się do powstania we wszystkich państwach członkowskich poczucia przynależności do europejskiego projektu,

1.

postanawia zreformować procedurę wyborczą w odpowiednim czasie przez wyborami w 2019 r. w celu: umocnienia demokratycznego i ponadnarodowego wymiaru wyborów europejskich i legitymacji demokratycznej procesu decyzyjnego UE, wzmocnienia pojęcia obywatelstwa Unii i równości prawa wyborczego, wspierania zasady demokracji przedstawicielskiej i bezpośredniego reprezentowania obywateli Unii w Parlamencie Europejskim zgodnie z art. 10 TFUE, poprawy funkcjonowania Parlamentu Europejskiego i sprawowania rządów w Unii, umocnienia legitymacji i skuteczności prac Parlamentu Europejskiego, zwiększenia skuteczności systemu przeprowadzania wyborów europejskich, spotęgowania wspólnego poczucia przynależności wśród obywateli ze wszystkich państw członkowskich, zwiększenia zrównoważonego składu Parlamentu Europejskiego, a także zapewnienia obywatelom Unii jak największej równości wyboru i uczestnictwa;

2.

proponuje poprawę widoczności europejskich partii politycznych poprzez umieszczenie ich nazw i znaków graficznych na kartach do głosowania, a także zaleca, aby figurowały one również w telewizyjnych i radiowych audycjach wyborczych, na plakatach i innych materiałach wykorzystywanych w europejskich kampaniach wyborczych, zwłaszcza w manifestach partii krajowych, ponieważ dzięki tym środkom wybory europejskie stałyby się bardziej przejrzyste, a ich demokratyczny przebieg zostałby usprawniony dzięki temu, że obywatele będą mogli jasno zrozumieć wpływ oddawanych przez siebie głosów na zdolność wywierania wpływu politycznego przez europejskie partie polityczne oraz formowania grup politycznych w Parlamencie Europejskim;

3.

uważa jednocześnie, że w świetle zaangażowania Unii na rzecz zasady pomocniczości regionalne partie polityczne kandydujące w wyborach europejskich powinny postępować podobnie oraz że należy zachęcać władze regionalne do posługiwania się w tym kontekście oficjalnie uznanymi językami regionalnymi;

4.

zachęca państwa członkowskie do ułatwiania udziału europejskich partii politycznych, a także ich czołowych kandydatów, w kampaniach wyborczych, zwłaszcza w telewizji i innych środkach masowego przekazu;

5.

postanawia określić wspólny termin, przed upływem którego mają zostać sporządzone listy wyborcze, wynoszący co najmniej 12 tygodni przed dniem wyborów, co ma na celu zwiększenie równości wyboru, gdyż zarówno kandydaci, jak i wyborcy w całej Unii będą dysponować takim samym czasem na przygotowanie się i na refleksję przed głosowaniem; zachęca państwa członkowskie do rozważenia sposobów zapewnienia większej zbieżności przepisów regulujących kampanie wyborcze w ramach wyborów europejskich;

6.

uważa za istotne, aby partie polityczne na wszystkich szczeblach przyjęły demokratyczne i przejrzyste procedury wyboru kandydatów; zaleca, aby partie krajowe dokonywały demokratycznego wyboru kandydatów, którzy wystartują w wyborach europejskich;

7.

sugeruje, aby w odniesieniu do państw członkowskich obejmujących jeden okręg wyborczy oraz do poszczególnych okręgów wyborczych, w których stosowany jest system list obejmujących ponad 26 mandatów, wprowadzić obowiązkowy próg wynoszący 3–5 %; uważa, że środek ten ma istotne znaczenie dla zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowania Parlamentu Europejskiego, ponieważ przyczyni się do uniknięcia dalszej fragmentacji;

8.

pomimo faktu, że państwa członkowskie mogą dowolnie określać, w którym(-ych) dniu(-ach) okresu wyborczego odbędą się wybory, proponuje, aby wybory we wszystkich państwach członkowskich kończyły się w niedzielę wyborów europejskich o godz. 21.00 czasu środkowoeuropejskiego, dzięki czemu zapewnione zostanie właściwe wykonanie art. 10 ust. 2 aktu wyborczego, a tym samym zmniejszone zostanie prawdopodobieństwo wpływu na wyniki wyborów w związku z podawaniem do wiadomości publicznej wyników wyborów w niektórych państwach członkowskich, podczas gdy głosowanie nie zostało jeszcze zakończone we wszystkich państwach członkowskich; postuluje, aby zakaz wczesnego ogłaszania wyników wyborów pozostał w mocy we wszystkich państwach członkowskich;

9.

postanawia określić wspólny termin wyznaczania głównych kandydatów przez europejskie partie polityczne na okres 12 tygodni przed wyborami europejskimi, tak aby umożliwić zaprezentowanie ich programów wyborczych, organizację debat z udziałem kandydatów oraz przeprowadzenie ogólnounijnych kampanii wyborczych; uważa, że proces wyznaczania głównych kandydatów jest istotnym aspektem kampanii wyborczych w związku z pośrednim związkiem między wynikami w wyborach europejskich a wyborem Przewodniczącego Komisji zgodnie z postanowieniami Traktatu z Lizbony;

10.

postanawia określić wspólny ośmiotygodniowy termin sporządzenia spisu wyborców oraz sześciotygodniowy okres na wymianę informacji o obywatelach Unii posiadających podwójne obywatelstwo i o obywatelach Unii zamieszkałych w innym państwie członkowskim, które to informacje mają zostać dostarczone do jednego organu krajowego odpowiedzialnego za spis wyborców;

11.

uważa, że należy uwydatnić uczciwość wyborów poprzez ograniczenie wydatków na kampanię wyborczą do rozsądnej kwoty, która umożliwia odpowiednie zaprezentowanie partii politycznych, kandydatów i ich programów wyborczych;

12.

proponuje, aby wszyscy obywatele Unii, w tym ci mieszkający lub pracujący w państwie trzecim, otrzymali prawo oddania głosu w wyborach do Parlamentu Europejskiego; uważa, że dzięki temu wszyscy obywatele Unii będą mieć takie samo prawo głosowania w wyborach europejskich na tych samych warunkach, bez względu na miejsce zamieszkania lub obywatelstwo;

13.

wzywa jednak państwa członkowskie do lepszego skoordynowania systemów administracyjnych, aby uniemożliwić wyborcom dwukrotne głosowanie w dwóch różnych państwach członkowskich;

14.

zachęca państwa członkowskie, aby umożliwiły głosowanie korespondencyjne, elektroniczne oraz internetowe w celu zwiększenia udziału w głosowaniu i ułatwienia go wszystkim obywatelom, a zwłaszcza osobom o ograniczonej możliwości poruszania się oraz osobom mieszkającym lub pracującym w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami, lub w państwie trzecim, o ile podjęte są niezbędne kroki dla zapobieżenia wszelkim możliwym oszustwom w korzystaniu z tych form głosowania;

15.

jako dalszy krok zaleca państwom członkowskim rozważenie sposobów zharmonizowania minimalnego wieku wyborców i ustalenia go na poziomie 16 lat w celu dalszego zwiększenia równości wyboru wśród obywateli Unii;

16.

wzywa do dokonania przeglądu porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską z myślą o dostosowaniu przepisów mających zastosowanie do komisarzy kandydujących w wyborach do Parlamentu Europejskiego, tak aby nie odbywało się to ze szkodą dla instytucjonalnej skuteczności Komisji w okresie wyborów, a jednocześnie aby nie dopuścić do niewłaściwego wykorzystania zasobów instytucjonalnych;

17.

postanawia dać Parlamentowi prawo ustalenia, po konsultacji z Radą, okresu wyborczego w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

18.

zachęca państwa członkowskie do przyjęcia odpowiednich ram prawnych zapewniających najwyższe standardy dotyczące informacyjnego, uczciwego i obiektywnego relacjonowania przez media – zwłaszcza przez nadawców publicznych – w czasie kampanii wyborczych; uważa, że ma to istotne znaczenie dla umożliwienia obywatelom Unii podejmowania świadomych wyborów dotyczących konkurencyjnych programów politycznych; uznaje znaczenie, jakie instrumenty samoregulacji, takie jak kodeksy postępowania, mają dla osiągnięcia tego celu;

19.

wzywa do umocnienia standardów służących zapewnieniu swobodnej i nieskrępowanej rywalizacji między partiami politycznymi, w szczególności poprzez zadbanie o pluralizm w sferze mediów i neutralność administracji publicznej wszystkich szczebli wobec procesu wyborczego;

20.

podkreśla znaczenie zwiększenia udziału kobiet w podejmowaniu decyzji politycznych oraz większej reprezentacji kobiet w wyborach europejskich; w związku z tym wzywa państwa członkowskie i instytucje Unii do przyjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu propagowania zasady równości mężczyzn i kobiet w całym procesie wyborczym; podkreśla w związku z tym znaczenie zachowania równowagi płci na listach wyborczych;

21.

zachęca państwa członkowskie do przyjęcia środków mających na celu propagowanie odpowiedniej reprezentacji mniejszości etnicznych, językowych i innych w wyborach europejskich;

22.

uważa, że pożądane jest ustanowienie europejskiego organu wyborczego, któremu można by powierzyć zadanie centralizacji informacji w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego, nadzorowania przebiegu wyborów oraz ułatwiania wymiany informacji między państwami członkowskimi;

23.

stwierdza, że sprawowanie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego powinno być również niepołączalne z mandatem posła do parlamentu regionalnego lub zgromadzenia posiadającego uprawnienia ustawodawcze;

24.

przypomina, że pomimo zaleceń Komisji państwom członkowskim wielokrotnie nie udawało się osiągnąć porozumienia co do wspólnego dnia głosowania; zachęca państwa członkowskie do podejmowania działań mających na celu osiągnięcie porozumienia w tej kwestii;

25.

przekazuje Radzie załączony wniosek dotyczący zmiany Aktu dotyczącego wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich (16);

26.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Europejskiej, Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

27.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 366/19

—

uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka, przyjętą w Nowym Jorku dnia 20 listopada 1989 r.,

—

uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, przyjętą w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.,

—

uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 24 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając zrewidowaną Europejską kartę społeczną,

—

uwzględniając dyrektywę wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (2000/43/WE) oraz dyrektywę ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (2000/78/WE),

—

uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 20 lutego 2013 r. zatytułowane „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji” (2013/112/UE),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji zatytułowane „Zatrudnienie i rozwój sytuacji społecznej w Europie 2012”,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 lutego 2011 r.„Agenda UE na rzecz praw dziecka” (COM(2011)0060),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 grudnia 2010 r. pt. „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej” (COM(2010)0758),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 4 lipca 2006 r. zatytułowany „W kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka” (COM(2006)0367),

—

uwzględniając sprawozdanie z przeprowadzonego przez Eurofound w 2013 r. trzeciego europejskiego badania jakości życia zatytułowanego „Jakość życia w Europie: skutki kryzysu”,

—

uwzględniając sprawozdanie z przeprowadzonego przez Eurofound w 2013 r. trzeciego europejskiego badania jakości życia zatytułowanego „Jakość życia w Europie: nierówności społeczne”,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie 25. rocznicy przyjęcia Konwencji ONZ o prawach dziecka (1),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 lipca 2013 r. zatytułowaną „Wpływ kryzysu na dostęp słabszych grup społecznych do usług opieki” (2)

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie komunikatu Komisji pt. „Inwestycje społeczne na rzecz wzrostu i spójności, w tym wdrażanie Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014–2020” (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie europejskiej platformy współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie ubóstwa kobiet w Unii Europejskiej (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie zmniejszania nierówności zdrowotnych w UE (6),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2010 r. w sprawie roli dochodu minimalnego w walce z ubóstwem i w promowaniu społeczeństwa integracyjnego w Europie (7),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 października 2008 r. w sprawie propagowania integracji społecznej i walki z ubóstwem, w tym ubóstwem dzieci, w UE (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2008 r. zatytułowaną „W kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka” (9),

—

uwzględniając sprawozdanie organizacji Save the Children (2014) zatytułowane „Child poverty and social exclusion in Europe” („Ubóstwo dzieci i wykluczenie społeczne w Europie”),

—

uwzględniając sprawozdanie Biura Analiz UNICEF-u (UNICEF Office of Research) z 2014 r. pt. „Dzieci recesji. Wpływ kryzysu gospodarczego na warunki i jakość życia dzieci w krajach wysokorozwiniętych”

—

uwzględniając raport Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Ubóstwu i Eurochild (2013 r.) zatytułowany „Ku lepszej jakości życia europejskich dzieci: ubóstwo dzieci w Europie”,

—

uwzględniając sprawozdanie z oceny (2014) organizacji Eurochild pt. „The 2014 National Reform Programmes (NRP) and National Social Reports (NSR) from a child poverty and well-being perspective” („Krajowe programy reform i krajowe raporty społeczne w 2014 r. – ubóstwo i dobrostan dzieci”),

—

uwzględniając raport z XI konferencji Eurochild, która odbyła się w dniach 26-28 listopada 2014 r. w Bukareszcie,

—

uwzględniając raport UNICEF Innocenti Research Centre (2012 r.) zatytułowany „Ubóstwo dzieci. Najnowsze dane dotyczące ubóstwa dzieci w krajach rozwiniętych”,

—

uwzględniając dokument opublikowany w ramach projektu DRIVERS pt. „Final Scientific Report: Social Inequalities in early childhood health and development: a European-wide systematic review” („Końcowe sprawozdanie naukowe: Nierówności społeczne a zdrowie i rozwój dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa – systematyczny przegląd sytuacji w Europie”), Londyn, wrzesień 2014 r.,

—

uwzględniając europejskie badanie warunków życia ludności (EU-SILC) przeprowadzone w 2013 r.,

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 30 września 2009 r. zatytułowaną „Praca a ubóstwo: niezbędne podejście całościowe”,

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lipca 2010 r. w sprawie ubóstwa wśród dzieci i warunków życia dzieci,

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie europejskiego dochodu minimalnego i wskaźników ubóstwa,

—

uwzględniając sprawozdanie podsumowujące, sporządzone przez Europejską sieć niezależnych ekspertów w dziedzinie włączenia społecznego, pt. „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji – analiza krajowych strategii politycznych” (10),

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0310/2015),

A.

mając na uwadze, że jeżeli UE ma zrealizować cel strategii „Europa 2020” zakładający zmniejszenie liczby osób dotkniętych ubóstwem o co najmniej 20 mln do roku 2020, walce z ubóstwem dzieci na najwyższym szczeblu politycznym UE należy nadać większy wymiar polityczny;

B.

mając na uwadze, że według Konwencji ONZ o prawach dziecka wszystkie dzieci powinny mieć zagwarantowane prawo do edukacji, opieki zdrowotnej, odpowiednich warunków mieszkaniowych, ochrony, udziału w podejmowaniu decyzji, które ich dotyczą, wypoczynku i czasu wolnego, zbilansowanej diety i opieki ze strony rodziny;

C.

mając na uwadze, że większość państw członkowskich zwracała dotychczas niewielką uwagę na wykorzystanie funduszy strukturalnych w celu zwalczania alarmujących i ciągle rosnących wskaźników ubóstwa wśród dzieci w Europie oraz wspierania włączenia społecznego i ogólnego dobrostanu takich dzieci;

D.

mając na uwadze, że nierówności społeczne przyczyniają się w znacznym stopniu do zwiększenia ubóstwa dzieci, a także mając na uwadze, że w 19 państwach członkowskich UE dzieci stanowią grupę najbardziej zagrożoną ubóstwem;

E.

mając na uwadze, że według Eurostatu do głównych czynników wpływających na ubóstwo dzieci zalicza się politykę redystrybucji majątku, skuteczność interwencji rządowych polegających na wsparciu dochodów, świadczenie usług wspierających, politykę wobec rynku pracy (11) oraz sytuację rodziców na rynku pracy, która wiąże się z ich poziomem wykształcenia, a także skład gospodarstwa domowego, w którym żyją dzieci; mając na uwadze, że zwiększanie zatrudnienia jest skutecznym instrumentem zwalczania ubóstwa;

F.

mając na uwadze, że jedna piąta ogółu ludności UE to osoby poniżej 18 roku życia; mając na uwadze, że mimo podjętych zobowiązań co czwarte dziecko w UE jest obecnie zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym;

G.

mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie wzywał do wdrożenia pakietu dotyczącego inwestycji społecznych i popiera zalecenie Komisji Europejskiej pt. „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji”, w którym proponuje się kompleksowe ramy polityki na rzecz zwalczania ubóstwa dzieci oraz wspierania dobrostanu dzieci w oparciu o trzy filary: dostęp do odpowiednich zasobów w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, dostęp do wysokiej jakości kompleksowych usług oraz udział dzieci w życiu społecznym i procesie podejmowania decyzji, i który uznaje dzieci za podmioty praw; ubolewa jednak, że UE nie podjęła spójnych działań, aby wdrożyć to zalecenie w ramach europejskiego semestru;

H.

mając na uwadze, że choć w przypadku dzieci z gospodarstw domowych o bardzo niskiej intensywności pracy prawdopodobieństwo zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym jest o 56,7 % wyższe, obecnie zagrożenie ubóstwem dzieci utrzymuje się również w rodzinach o wysokiej intensywności pracy (Rumunia, Litwa, Portugalia, Hiszpania, Grecja, Łotwa, Słowacja, Polska i Luksemburg);

I.

mając na uwadze, że ubóstwo dzieci wynika z ubóstwa rodzin, dlatego duże rodziny i rodziny o niskich dochodach są bardziej zagrożone ubóstwem; mając na uwadze, że redystrybucja dochodów ma zasadniczy wpływ na proces przełamywania cykli nierówności społecznych, a coraz gorsza sytuacja, jeżeli chodzi o krajową politykę w zakresie płac, oraz coraz słabsze systemy ochrony socjalnej zwiększają ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego, przyczyniając się do wzrostu ubóstwa wśród dzieci, co widać w państwach członkowskich o najniższych wskaźnikach ubóstwa wśród dzieci, które są jednocześnie państwami o najniższych poziomach ogólnego ubóstwa i nierówności;

J.

mając na uwadze, że w latach 2008-2012 w Europie (UE-27 + Norwegia, Islandia i Szwajcaria) odnotowano wzrost liczby dzieci zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym o niemal milion, przy czym przyrost o 500 tys. osób (12) miał miejsce jedynie na przestrzeni lat 2011 i 2012; mając na uwadze, że według danych Eurostatu liczba dzieci zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym na terenie UE-28 w 2013 r. wynosiła 26,5 mln; mając na uwadze, że w latach 2008-2012 na terenie UE-27 zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym wzrosło z 26,5 % do 28 %; mając na uwadze, że w 2013 r. na terenie państw członkowskich UE-28 odsetek ludności poniżej 18. roku życia zagrożonej ubóstwem i wykluczeniem społecznym wynosił 28 %, a w znacznej większości państw dzieci są bardziej zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym niż osoby dorosłe;

K.

mając na uwadze, że kobiety są bardziej zagrożone ubóstwem niż mężczyźni, a zwalczanie ubóstwa wśród kobiet jest ważne nie tylko dla samych kobiet, ale ma również zasadnicze znaczenie w wysiłkach na rzecz ograniczenia ubóstwa wśród dzieci;

L.

mając na uwadze, że istnieją coraz większe nierówności między krajami w UE; mając na uwadze, że alarmujący jest fakt, iż coraz większy jest odsetek dzieci, które cierpią z powodu niedożywienia, co prowadzi do powrotu chorób, które zniknęły z obszaru UE (np. krzywicy); mając na uwadze, że znamienne jest, iż – jak podaje UNICEF (13) – od 2008 roku w krajach takich jak Estonia, Grecja i Włochy, w sposób dramatyczny podwoił się odsetek dzieci, których nie stać na spożywanie mięsa, drobiu lub ryb przez dwa kolejne dni;

M.

mając na uwadze, że w podsumowujących uwagach na temat ostatnich sprawozdań okresowych niektórych krajów Komitet Praw Dziecka ONZ wyraził zaniepokojenie wzrostem wskaźnika ubóstwa i wskaźnika zagrożenia ubóstwem dzieci z powodu kryzysu gospodarczego, co wpływa na korzystanie z wielu praw przewidzianych w Konwencji ONZ o prawach dziecka, w szczególności z praw do opieki zdrowotnej, kształcenia i ochrony socjalnej, jak również zachęcał władze do ochrony linii budżetowych przeznaczonych dla dzieci, nawet w sytuacji kryzysu gospodarczego; mając na uwadze, że kryzys finansowy i gospodarczy doprowadził do pogorszenia warunków życia i pracy oraz do powstania nowej grupy, zwanej również „nową grupą w potrzebie”;

N.

mając na uwadze, że przyjazne otoczenie biznesowe stymuluje wzrost zatrudnienia w państwach członkowskich, rozszerza możliwości zatrudnienia dla rodziców, którzy mogą w ten sposób stanowić pożądane wzorce do naśladowania, przede wszystkim w środowiskach cierpiących z powodu wielopokoleniowego ubóstwa i wykluczenia społecznego;

O.

mając na uwadze, że rodziny monoparentalne, zwłaszcza rodziny, na których czele stoją samotne matki, są w większym stopniu zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym (49,8 % w porównaniu do 25,2 %) – przy czym, jak podaje EU-SILC (14), istnieją ogromne różnice między krajami – co wynika z feminizacji ubóstwa, nadreprezentacji kobiet w obszarze niepewnych form zatrudnienia i wymuszonej pracy w niepełnym wymiarze godzin, niewspółmiernie dłuższego czasu poświęcanego przez kobiety pracy niezarobkowej, przerw w karierze zawodowej kobiet w celu sprawowania opieki nad dziećmi lub innymi członkami rodziny oraz dyskryminacji płacowej kobiet względem mężczyzn;

P.

mając na uwadze, że ubóstwo dzieci można ograniczyć dzięki poprawie szans, szczególnie kobiet, na rynku pracy poprzez zwiększenie dostępności opieki nad dziećmi;

Q.

mając na uwadze, że należy chronić dzieci, ich rodziców, rodziców zastępczych i opiekunów przed wszelkiego rodzaju dyskryminacją, w tym ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, język, religię lub wyznanie, poglądy polityczne i inne, pochodzenie narodowościowe, etniczne lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub inny status; mając na uwadze, że dzieci z defaworyzowanych grup ludności są bardziej narażone na ryzyko marginalizacji, ubóstwa i wykluczenia społecznego, co potwierdzają najnowsze raporty Europejskiej Federacji Krajowych Organizacji działających na rzecz Osób Bezdomnych, które podkreślają wzrost liczby kobiet, ludzi młodych i rodzin z dziećmi (szczególnie rodzin migrantów) przyjmowanych do schronisk dla bezdomnych; mając na uwadze, że duże rodziny utrzymujące się z dochodów jednej osoby są bardziej zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym wskutek degradacji krajowej polityki płacowej i systemów ochrony socjalnej spowodowanej kryzysem finansowym i gospodarczym;

R.

mając na uwadze, że konsekwencje ubóstwa i wykluczenia społecznego dzieci mogą trwać przez ich całe życie i mogą prowadzić do międzypokoleniowego dziedziczenia bezrobocia i ubóstwa; mając na uwadze pogłębienie przepaści edukacyjnej pomiędzy dziećmi należącymi do różnych warstw społeczno-ekonomicznych (w 11 państwach mniej niż 15 % dzieci w wieku 0–3 lat korzysta z usług wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem);

S.

mając na uwadze, że wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem mają decydujący wpływ na rozwój poznawczy dzieci, gdyż rozwijają one niezbędne zdolności w trakcie pierwszych pięciu lat życia, a także mając na uwadze, że dostęp do wysokiej jakości edukacji stanowi podstawę dalszych sukcesów w życiu w kategoriach wykształcenia, dobrostanu, możliwości zatrudnienia oraz integracji społecznej oraz ma znaczący wpływ na poczucie własnej wartości, zwłaszcza w przypadku dzieci ze środowisk defaworyzowanych; mając na uwadze, że zwiększyła się przepaść edukacyjna pomiędzy dziećmi należącymi do różnych warstw społeczno-ekonomicznych; mając na uwadze, że pracujący rodzice, którzy nie mają dostępu do żłobków, są często zmuszani do pozostawiania dzieci pod opieką innego dziecka albo do korzystania z nieformalnych, płatnych i niepoświadczonych sieci opieki nad dziećmi, co zagraża bezpieczeństwu i dobru dzieci; mając na uwadze, że edukacja przedszkolna może odgrywać znaczącą rolę w kompensacji niskiego statusu społeczno-ekonomicznego dzieci zagrożonych ubóstwem oraz stanowi czynnik ułatwiający powrót na rynek pracy dla rodziców (15); mając na uwadze, że edukacja integracyjna reaguje na różne potrzeby wszystkich uczniów i jest ukierunkowana na te potrzeby za sprawą coraz większego uczestnictwa w nauczaniu, wartości kulturowych i wspólnotowych, stanowiąc tym samym wpływowe narzędzie do celów zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego dzieci;

T.

mając na uwadze, że władze lokalne i regionalne są na pierwszej linii walki z ubóstwem dzieci i ich wykorzystywaniem, a tym samym spoczywa na nich główna odpowiedzialność w działaniach na rzecz zapobiegania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu; mając na uwadze, że władze krajowe powinny im w razie potrzeby zapewnić dostateczne środki do realizacji tych celów;

U.

mając na uwadze, że w większości państw wydatki na rzecz edukacji, w szczególności w zakresie materiałów edukacyjnych i transportu, głównie pokrywane są przez rodziny; mając na uwadze, że wydatki te stanowią jeden z elementów przyczyniających się do przedwczesnego zakończenia nauki; mając na uwadze utrzymujące się przeszkody finansowe, administracyjne i inne praktyczne przeszkody w edukacji dla dzieci z grup zmarginalizowanych;

V.

mając na uwadze, że otoczenie społeczno-ekonomiczne, w którym żyją dzieci, ma wpływ na jakość spędzania przez nie czasu w szkole i w czasie wakacji; mając na uwadze, że mało stymulujące spędzanie wolnego czasu w sposób niepożądany pogłębia różnice między dziećmi, przede wszystkim w zakresie edukacji;

W.

mając na uwadze, że w 2012 r. średni wskaźnik przedwczesnego zakończenia nauki w UE wynosi 13 %, a w niektórych krajach wskaźnik ten przekroczył 20 % (Portugalia, Hiszpania i Malta) (16);

X.

mając na uwadze, że nawet w państwach, w których prawo do ochrony zdrowia zapisane jest w przepisach prawa, są dzieci, które nie mają dostępu do odpowiedniej opieki zdrowotnej, a niektóre dzieci mają bardzo ograniczony dostęp do usług innych niż pomoc w nagłych wypadkach, takich jak usługi lekarza ogólnego czy dentysty, przede wszystkim z powodu braku dostępnych usług publicznych; mając na uwadze, że dzieci urodzone w ubóstwie obciążone są większym ryzykiem zachorowania na przewlekłe choroby i ryzykiem większej ilości problemów ze zdrowiem, co prowadzi do reprodukcji nierówności;

Y.

mając na uwadze, że problemy finansowe rodzin przyczyniają się do nasilenia problemów psychicznych rodziców i rozbijania rodzin, co ma niezaprzeczalne reperkusje dla psychospołecznego samopoczucia dzieci;

Z.

mając na uwadze, że środowisko, w jakim żyje dziecko, także w okresie przed narodzeniem, ma decydujący wpływ na rozwój systemu poznawczego, komunikację i język oraz na kompetencje społeczne i emocjonalne, które będą mieć konsekwencje dla zdrowia, samopoczucia, udziału w społecznościach i dla zdolności do nauki (17);

AA.

mając na uwadze, że wszystkie dzieci mają prawo do ochrony przed wykorzystywaniem, przemocą i złym traktowaniem wynikającym z zaniedbania, oraz mając na uwadze, że badania dowodzą, iż presja finansowa na budżetach rodzinnych, cięcia w zakresie usług publicznych i zwiększenie ubóstwa mogą prowadzić do nasilenia przemocy wobec dzieci;

AB.

mając na uwadze, że ubóstwo dzieci jest zjawiskiem wielowymiarowym, które wymaga wielowymiarowej reakcji; mając na uwadze, że zatrudnienie to jeden z ważnych czynników, ale nie zawsze gwarantuje rodzinie takich dzieci wyjście z ubóstwa;

AC.

mając na uwadze, że ubóstwo dzieci pociąga za sobą wysokie koszty ekonomiczne dla społeczeństw, związane w szczególności z większymi wydatkami na wsparcie socjalne;

AD.

mając na uwadze, że rodziny zagrożone ubóstwem częściej mieszkają w złych warunkach sanitarnych i w niebezpiecznej okolicy; mając na uwadze, że 17 % dzieci w UE-28 żyje w takich warunkach, przy czym w 15 państwach odsetek ten przekracza średnią; mając na uwadze, że z powodu coraz częstszych przypadków eksmisji z uwagi na brak możliwości opłacenia czynszu wiele dzieci doświadcza coraz bardziej niepewnej sytuacji mieszkaniowej, co z kolei ujemnie wpływa na rozwój dziecka i jego życiowe szanse;

AE.

mając na uwadze, że zgodnie z wynikami europejskiego badania dochodów i warunków życia (EU SILC) Eurostatu z 2012 roku, ubóstwo energetyczne jest problemem, który dotyczy wszystkich państw członkowskich, mając na uwadze, że z powodu wzrostu cen energii wiele dzieci mieszka w domach bez ogrzewania, co zwiększa liczbę zachorowań na choroby układu oddechowego i układu krążenia;

AF.

mając na uwadze, że rodziny z dziećmi cierpiącymi na problemy zdrowotne oraz rodzice z problemami zdrowotnymi częściej narażone są na ryzyko ubóstwa, rozpadu rodziny i trudności ze znalezieniem zatrudnienia;

AG.

mając na uwadze, że nadchodząca agenda zrównoważonego rozwoju na okres po 2015 roku i jej uniwersalny charakter umożliwiają zwiększenie inwestycji na rzecz dzieci i ich praw;

AH.

mając na uwadze nadreprezentację dzieci migrantów w grupie zagrożonej ubóstwem i ich większą dyskryminację z uwagi na bariery językowe; mając na uwadze, że sytuacja jest gorsza w przypadku dzieci nielegalnych imigrantów; mając na uwadze, że obecnie wraz ze zwiększeniem przepływów migracyjnych wzrasta ilość przypadków, kiedy dzieci imigrantów pozostają w miejscu urodzenia pod opieką innych członków rodziny lub osób trzecich, co ma niekorzystny wpływ na rozwój dzieci, w szczególności na poziomie emocjonalnym;

AI.

mając na uwadze, że zdecydowane ukierunkowanie polityki na ubóstwo dzieci w ostatnich latach w UE oraz polityczne deklaracje poparcia ze strony szefów państw UE nie zaowocowały znacznym zmniejszeniem poziomu ubóstwa dzieci;

AJ.

mając na uwadze, że programy dożywiania przeznaczone dla rodzin potrzebujących powinny otrzymać dodatkowe finansowanie z uwagi na wzrost liczby dzieci, które mają dostęp do żywienia jedynie w szkole; mając na uwadze, że programy te, choć są ważne, nie mogą być traktowane jako rozwiązanie długoterminowe;

AK.

mając na uwadze, że problemy środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie środowiska, ruch uliczny, zatrucie gleb i wody pitnej, często w nieproporcjonalnie większym stopniu dotyczą dzieci żyjących w ubóstwie;

1.

zaleca państwom członkowskim, aby rzeczywiście zaangażowały się w opracowanie strategii politycznych mających na celu walkę z ubóstwem wśród dzieci, które skoncentrują się na naprawie elementów przyczyniających się do ubóstwa dzieci i zwiększą skuteczność, ilość, wartość i zakres pomocy społecznej kierowanej w sposób szczególny do dzieci, ale także do ich rodziców, którzy są bezrobotni lub należą do kategorii ubogich pracujących (np. zasiłki dla bezrobotnych i odpowiedni dochód minimalny), oraz aby wspierały przepisy prawa pracy zapewniające prawa socjalne, w tym ustawowe minimalne wynagrodzenie zgodne z praktyką krajową i układami zbiorowymi pracy, co zapewni rodzinom większe bezpieczeństwo oraz pomoże w walce z niepewnym zatrudnieniem, promując zarazem pracę z odpowiednimi prawami socjalnymi;

2.

domaga się monitorowania i oceny skuteczności tego wsparcia w celu dostosowania polityk walki z ubóstwem, wykluczeniem i przedwczesnym kończeniem nauki do obecnych wymagań w zakresie równości społecznej; wzywa państwa członkowskie do rozwijania i stosowania zróżnicowanych procesów gromadzenia odpowiednich dowodów dla każdego etapu interwencji;

3.

zaleca, aby Komisja ustanowiła z państwami członkowskimi plan działania w celu wdrożenia trójfilarowego podejścia przyjętego w zaleceniu Komisji zatytułowanym „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji” w odniesieniu do dostępu do zasobów, usług i zaangażowania dzieci; uważa, że aby to trójfilarowe podejście osiągnęło lepsze rezultaty, przydatne byłoby opracowanie precyzyjnych i konkretnych wskaźników poziomu ubóstwa wśród dzieci oraz zidentyfikowanie obszarów dotkniętych w większym stopniu tym zjawiskiem; wzywa państwa członkowskie, aby skutecznie i w sposób kompleksowy włączyły odpowiednie aspekty pakietu dotyczącego inwestycji społecznych oraz wspomnianego wyżej zalecenia Komisji Europejskiej do swoich krajowych programów reform i krajowych sprawozdań społecznych, i wzywa Komisję Europejską do ustanowienia dodatkowego celu strategii „Europa 2020”, ukierunkowanego na ograniczenie ubóstwa dzieci i wykluczenia społecznego, aby wyeksponować i wyraźnie podkreślić kwestię ograniczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego na wszystkich etapach europejskiego semestru; podkreśla, że należy zaproponować, aby podstawowym priorytetem rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2016 r. było ograniczenie ubóstwa dzieci poprzez inwestowanie w dzieci, gdyż jest to kluczowy czynnik warunkujący postęp na rzecz realizacji celu ograniczenia ubóstwa; wzywa Komisję do zapewnienia corocznej kontroli i sprawozdawczości ze strony państw członkowskich w odniesieniu do wdrożenia zalecenia Komisji za pomocą planu działania, a także wzywa Komisję, aby wykorzystała Europejski Fundusz Społeczny do wdrożenia zalecenia Komisji oraz by przeprowadziła ocenę skutków reform proponowanych w krajowych programach reform w kwestii ubóstwa;

4.

wzywa państwa członkowskie, aby realizując działania na rzecz walki z ubóstwem dzieci, uwzględniły też sytuację kobiet sprawujących opiekę nad dziećmi i członkami rodziny o specjalnych potrzebach i niepełnosprawnymi;

5.

zaleca państwom członkowskim, aby przy wykorzystywaniu środków finansowych z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych i tworzeniu polityki społecznej zwróciły większą uwagę na ochronę przed ubóstwem rodzin (przede wszystkim rodzin monoparentalnych) posiadających dzieci z problemami zdrowotnymi;

6.

podkreśla znaczenie zapobiegawczych inwestycji z zakresu polityki publicznej w rozsądne strategie polityczne na rzecz dobra dzieci, które posłużą wychowywaniu samodzielnych osób, zdolnych do integracji w społeczeństwie i na rynku pracy, w przeciwieństwie do działań skupiających się na konsekwencjach ich wykluczenia społecznego i ubóstwa;

7.

uważa, że strategie polityczne wspierające dzieci i młodzież powinny być silnie ukierunkowane na prewencję, w tym długoterminowe strategie walki z nierównościami społecznymi, nie zaniedbując zarazem niezbędnego wsparcia dla dzieci, które żyją w ubóstwie, wcześnie zakończyły naukę lub są wykluczone społecznie;

8.

zaleca państwom członkowskim wdrożenie lub wzmocnienie powszechnych świadczeń w ramach pomocy społecznej kierowanych do dzieci, takich jak dofinansowywane lub darmowe posiłki dla dzieci, zwłaszcza dla dzieci ubogich i zagrożonych wykluczeniem, aby zapewnić im zdrowy rozwój; wzywa państwa członkowskie do przyjęcia środków na rzecz aktywnego zatrudnienia w ramach kompleksowych programów i strategii politycznych na rzecz wspierania dostępu rodziców do dobrej jakości zatrudnienia i odpowiednich dochodów, dostępu do usług publicznych wysokiej jakości (zwłaszcza do opieki nad dziećmi, edukacji, opieki zdrowotnej, mieszkalnictwa i rekreacji), ułatwiających godzenie życia zawodowego i rodzinnego, jak również na rzecz większego zaangażowania dzieci i ich rodzin w kształtowanie, wdrażanie i monitorowanie takich strategii politycznych; podkreśla, że uniwersalne rozwiązania należy połączyć z ukierunkowanymi środkami na rzecz wsparcia najsłabszych i zmarginalizowanych grup dzieci i młodzieży; ubolewa nad coraz większą skłonnością rządów państw członkowskich do odchodzenia od polityki powszechnego wsparcia na rzecz wsparcia w większym stopniu uzależnionego od wysokości dochodów, ponieważ dowody wskazują, że polityka powszechnego wsparcia lepiej chroni dzieci przed ubóstwem (18);

9.

zachęca państwa członkowskie i Komisję do uzgodnienia standardów UE lub ustanowienia uzgodnionej metodologii określania kosztów wychowania dziecka oraz odpowiednich zasobów do zapobiegania ubóstwu dzieci i jego zwalczania;

10.

wzywa Komisję Europejską do niezalecania zmian i cięć w administracji publicznej państw członkowskich oraz do niepromowania elastyczności stosunków pracy i prywatyzacji usług publicznych, jako że działania te bezsprzecznie doprowadziły do osłabienia praw socjalnych dzieci;

11.

wzywa Komisję do położenia nacisku na konieczność inwestowania bezpłatną edukację publiczną poprzez określenie specjalnych metod nauczania dla szczególnie narażonych grup społecznych, takich jak imigranci lub osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności. uważa, że edukacja może stanowić kluczowy i priorytetowy element służący nabywaniu przez dzieci umiejętności umożliwiających im dostęp do miejsc pracy wymagających wysokich kwalifikacji i odpowiednio wynagradzanych, dając im możliwość wyznaczenia sobie drogi wyjścia z ubóstwa;

12.

przypomina, że zwalczanie ubóstwa dzieci wymaga przyjęcia podejścia uwzględniającego cykl rozwojowy, odzwierciedlającego różne potrzeby na wczesnym i późniejszym etapie dzieciństwa i w okresie dorastania, w tym przerwania międzypokoleniowego cyklu zagrożenia ubóstwem, jak również zastosowania podejścia całkowicie zorientowanego na dziecko za pomocą analizy liczby deprywacji, których każde dziecko doświadcza jednocześnie, a tym samym zidentyfikowania tych najbardziej potrzebujących, a także analizy nie tylko ubóstwa finansowego ale deprywacji w ujęciu wielowymiarowym;

13.

zaleca, aby wszystkim dzieciom zapewnić dostęp do dobrej jakości usług na tym ważnym etapie ich rozwoju; uważa, że opieka zdrowotna, edukacja, wsparcie w wychowaniu, wsparcie dla rodzin, zapewnienie mieszkania i ochrona to podstawowe usługi, najczęściej świadczone przez władze lokalne i regionalne;

14.

wzywa państwa członkowskie, aby przyjmowały, wdrażały i monitorowały plany na rzecz zmniejszenia wielowymiarowego ubóstwa dzieci, skupiając się na nieodłącznych prawach dzieci i określając cele w zakresie ograniczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego, ze szczególnym i priorytetowym uwzględnieniem dzieci najbardziej zagrożonych ubóstwem; przypomina, że bardzo ważne jest, aby państwa członkowskie zapewniły rzeczywiste nakłady na ochronę socjalną, opiekę zdrowotną, edukację i budownictwo socjalne co najmniej na poziomie sprzed kryzysu, z korzyścią dla dzieci najbardziej potrzebujących;

15.

wzywa państwa członkowskie do wdrożenia planów mających na celu zmniejszenie poczucia wykluczenia społecznego dzieci mających trudności w nauce oraz opracowanie bardziej skutecznych modułów edukacyjnych sprzyjających ich metodom uczenia się;

16.

wzywa państwa członkowskie do uznania ubóstwa dzieci i ich wykluczenia społecznego za najważniejsze przeszkody, jakie należy pokonać, by osiągnąć cele strategii „Europa 2020” w zakresie wskaźników zatrudnienia, inwestycji w badania, rozwój, energetykę i zrównoważony rozwój;

17.

wzywa państwa członkowskie do zwrócenia większej uwagi na tworzenie i dostępność właściwego otoczenia pozaszkolnego, w którym dzieci będą mogły mądrze i stymulująco spędzać czas poza lekcjami i podczas wakacji, a także do zwrócenia większej uwagi na dostępność podstawowej opieki zdrowotnej dla dzieci na obszarach zdegradowanych oraz w odległych i niedostępnych regionach;

18.

wzywa państwa członkowskie, aby przeciwdziałały gettoizacji dzieci doświadczających ubóstwa i wykluczenia społecznego poprzez wprowadzenie minimalnych standardów mieszkaniowych dla dzieci, zgodnych z najlepszym interesem dziecka, a także zagwarantowanie rodzinom odpowiedniego zakwaterowania, spełniającego ich potrzeby i zapewniającego dobre samopoczucie, prywatność i jakość życia, co przyczyni się do osiągnięcia sprawiedliwości i spójności społecznej oraz pozwoli lepiej walczyć z wykluczeniem społecznym i ubóstwem;

19.

wzywa Komisję Europejską i Parlament Europejski do skorzystania z okazji, jaką jest śródokresowy przegląd wieloletnich ram finansowych, w celu lepszego wykorzystania Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującymi i programu Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych, a także sprawdzenia, czy sytuacja dzieci ma priorytetowe znaczenie podczas opracowywania i realizacji polityki regionalnej i polityki spójności, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązku stopniowej likwidacji dużych domów opieki (możliwy do wyegzekwowania od 2014), którego celem jest wzmocnienie instytucji adopcji i rodzin zastępczych, aby sieroty, dzieci zagrożone wykluczeniem mogły dorastać w środowisku rodzinnym lub zbliżonym do rodzinnego; wzywa również Komisję do opracowania wskaźników umożliwiających analizę ubóstwa dzieci;

20.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozważenia, czy aby zapobiec ujemnym skutkom złego odżywiania się lub niedożywienia dla zdrowia dzieci, nie należałoby opracować dla poszczególnych grup ludności strategii żywieniowych, takich jak urozmaicenie diety i wzbogacanie żywności oraz nauka o żywieniu, środki na rzecz zdrowia publicznego oraz bezpieczeństwa żywności, a także suplementacja;

21.

zaleca, by budżety krajowe państw członkowskich zawierały jasne, przejrzyste, partycypacyjne i rozliczalne środki na rzecz walki z ubóstwem dzieci i realizacji obowiązku ochrony dzieci, między innymi poprzez zwiększenie wydatków publicznych na osiągnięcie tych celów; wzywa państwa członkowskie do maksymalnego wykorzystania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, zwłaszcza Europejskiego Funduszu Społecznego, w celu wdrożenia wszystkich trzech filarów zalecenia dotyczącego inwestowania w dzieci;

22.

zaleca Komisji opracowanie wytycznych w celu wsparcia uczestnictwa dzieci w procesie kształtowania polityki, wprowadzenia mechanizmów sprzyjających zaangażowaniu dzieci w podejmowanie decyzji wpływających na ich życie oraz umożliwiających dzieciom wyrażanie świadomych poglądów i zachęcających je do wyrażania tych poglądów, przy jednoczesnym zapewnieniu, by poglądom tym przypisywano należyte znaczenie w podejmowaniu głównych decyzji dotyczących dzieci;

23.

zaleca Komisji Europejskiej i państwom członkowskim ustanowienie celów w zakresie zmniejszania ubóstwa i wykluczenia społecznego dzieci;

24.

wzywa państwa członkowskie do zawierania, w razie konieczności, porozumień o współpracy z podmiotami i instytucjami wspierającymi edukację, aktywności kulturalne i sportowe, a także integrację i walkę z ubóstwem dzieci; zaleca jednak państwom członkowskim, by dbały o nadzór, jakość, zrównoważony charakter i trwałość tego wsparcia oraz jego rzeczywistych rezultatów;

25.

wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia specjalnych przepisów chroniących i zwiększających prawa macierzyńskie i ojcowskie, między innymi poprzez wdrożenie skutecznych instrumentów zapewniających równowagę między pracą zawodową a życiem rodzinnym, a także do zadbania o możliwość powrotu do pracy kobiet, które urodziły dziecko i przebywały na urlopie macierzyńskim, oraz o wsparcie dla rodzin monoparentalnych; podkreśla ponadto, że ulepszenie przepisów o urlopie ojcowskim stanowi ważny impuls do zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć i dyskryminacji płacowej w miejscu pracy; wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, by pracodawcy nie motywowali nierównego traktowania i nękania pracowników ciążą, wychowaniem dzieci czy obowiązkami rodzinnymi;

26.

zaleca państwom członkowskim rozwój proaktywnej, uniwersalnej i zintegrowanej polityki społecznej na rzecz zapobiegania ubóstwu i przenoszeniu dzieci z ich środowiska rodzinnego; wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by umieszczanie dzieci i młodzieży w placówkach opieki było środkiem stosowanym wyłącznie w ostateczności, w wyjątkowych okolicznościach, a także do wykorzystania europejskich funduszy strukturalnych i Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych w celu wsparcia przenoszenia dzieci z placówek opieki do rodzin zastępczych i lokalnych ośrodków;

27.

zaleca państwom członkowskim, aby odchodziły od stosowania środka polegającego na umieszczaniu dzieci w placówkach opieki na rzecz systemów stabilnej opieki zastępczej, które lepiej przygotowują dzieci i młodzież do niezależnego życia, kontynuacji nauki bądź podjęcia pracy;

28.

zaleca państwom członkowskim stworzenie i wdrożenie zintegrowanych systemów ochrony dzieci przed przemocą, maltretowaniem, wykorzystywaniem i zaniedbaniem, tak aby zapewnić współdziałanie odpowiedzialnych podmiotów i poszczególnych elementów systemu we wszystkich sektorach oraz podział obowiązków między instytucjami w celu stworzenia opiekuńczego środowiska dla wszystkich dzieci, gwarantującego ich upodmiotowienie;

29.

wzywa państwa członkowskie do prowadzenia polityki sprzyjającej tworzeniu i utrzymywaniu godnych miejsc pracy, a także do opracowania systemów szkoleń, podnoszenia kwalifikacji oraz takich udogodnień jak telepraca czy elastyczne godziny pracy, ułatwiających wejście lub powrót na rynek pracy rodziców po przerwie w karierze zawodowej;

30.

wzywa instytucje UE, agencje UE, władze państw członkowskich i inne zainteresowane strony do wyraźnego określenia roli i obowiązków oraz zapewnienia regularnego dialogu i procedur na wypadek sytuacji, w której dzieci potrzebują ochrony w wymiarze transgranicznym;

31.

zaleca państwom członkowskim zagwarantowanie dzieciom wszystkich grup wiekowych darmowej i kompleksowej edukacji publicznej wysokiej jakości, w tym wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz edukacji formalnej i nieformalnej, wspierającej rozwój emocjonalny, społeczny, poznawczy i fizyczny dzieci, przy jednoczesnym ustanowieniu właściwej proporcji między liczbą wychowawców i dzieci oraz propagowaniu zróżnicowania społecznego w kształceniu, aby zapewnić dzieciom bezpieczeństwo i dobrobyt, zagwarantować wszystkim dzieciom możliwość korzystania z wysokiej jakości kształcenia integracyjnego, a tym samym w maksymalnym stopniu wykorzystać systemy edukacji w celu zapewnienia równych szans i przerwania cyklu ubóstwa;

32.

wzywa państwa członkowskie do podniesienia jakości oferowanych usług edukacyjnych poprzez zastosowanie zindywidualizowanego podejścia oraz promowanie współpracy między nauczycielami, pracownikami socjalnymi i rodzicami, aby zapobiec przerywaniu edukacji przez dzieci i młodzież;

33.

apeluje do państw członkowskich, aby zwróciły szczególną uwagę na rozwój przystępnej i dostępnej wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, traktując ją jako inwestycję społeczną mającą na celu zniesienie nierówności i rozwiązanie problemów, z którymi zmagają się przede wszystkim dzieci z rodzin defaworyzowanych, a także aby w większym stopniu uświadomiły rodzicom korzyści z aktywnego udziału w programach wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem;

34.

wzywa państwa członkowskie do wspierania kształcenia inkluzywnego, co powinno obejmować nie tylko zwiększenie liczby nauczycieli edukacji specjalnej, ale także integrację dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w zwykłych klasach;

35.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia powszechnego i równego dostępu do żłobków i przedszkoli dzieciom ze wszystkich grup społecznych;

36.

wzywa państwa członkowskie do wspierania pełnego zaangażowania wszystkich dzieci w naukę szkolną poprzez zapewnienie dzieciom ubogim i zagrożonym ubóstwem darmowych podstawowych materiałów edukacyjnych, wartościowych odżywczo posiłków w szkole oraz niezbędnego transportu szkolnego, aby zwiększyć skuteczność aktualnych inwestycji publicznych w tym sektorze oraz bardziej skutecznie przeciwdziałać międzypokoleniowemu dziedziczeniu ubóstwa;

37.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia powszechnych, publicznych i darmowych usług opieki medycznej wysokiej jakości w zakresie profilaktyki, programów szczepień i podstawowej opieki zdrowotnej, dostępu do diagnostyki, leczenia i rehabilitacji, a także do zapewnienia terapii logopedycznej i psychologicznej dla dzieci, przy jednoczesnym zagwarantowaniu kobietom prawa do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego poprzez zapewnienie opieki zdrowotnej dla niemowląt, opieki okołoporodowej i wizyt domowych w okresie przed- i poporodowym, zwłaszcza w przypadku przedwczesnego porodu, a także dostępu do usług lekarzy rodzinnych, pielęgniarek, stomatologów, usług poradnictwa rodzinnego i specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego dla wszystkich dzieci oraz ich rodzin; wzywa państwa członkowskie i Komisję do włączenia tych aspektów do krajowych i unijnych strategii w zakresie zdrowia publicznego;

38.

zaleca państwom członkowskim zapewnienie niezbędnej pomocy na rzecz zagwarantowania wszystkim dzieciom prawa do kultury, sportu i rekreacji, dostępu do otwartej przestrzeni i zdrowego środowiska, ze szczególnym naciskiem na zapewnienie równego dostępu i jakości dzieciom ubogim, dzieciom zamieszkującym na obszarach odległych, dzieciom niepełnosprawnym, dzieciom należącym do mniejszości etnicznych, religijnych i językowych, dzieciom imigrantów, dzieciom przemieszczającym się po terytorium UE, niezależnie od ich narodowości, oraz dzieciom porzuconym; przypomina o prawie do zabawy, ustanowionym w Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych;

39.

podkreśla potrzebę zapewnienia lepszej ochrony przed przemocą w rodzinie dzieciom doświadczającym ubóstwa i wykluczenia społecznego;

40.

wzywa państwa członkowskie, w szczególności te o wyższym poziomie nierówności społecznych, do wzmocnienia gwarantowanych przez państwo praw socjalnych oraz dostępu do usług i ochrony socjalnej poprzez zwiększenie liczby pracowników i specjalistów w zakładach ubezpieczeń społecznych pracujących z dziećmi i na rzecz dzieci oraz zwiększenie opieki medycznej, pomocy psychologicznej i ochrony socjalnej dla najbardziej potrzebujących, zwłaszcza dzieci, zgodnie ze strategią wczesnej interwencji;

41.

zaleca państwom członkowskim wprowadzenie mechanizmów, które propagują i gwarantują zaangażowanie dzieci w podejmowanie decyzji wpływających na ich życie oraz umożliwiają dzieciom wyrażanie świadomych poglądów i zachęcają je do wyrażania tych poglądów, przy jednoczesnym zapewnieniu, by poglądom tym przypisywano należyte znaczenie w podejmowaniu głównych decyzji dotyczących dzieci;

42.

docenia rolę społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji praw dziecka i organizacji zajmujących się zwalczaniem ubóstwa, w zapewnianiu spójności polityki UE i wzywa do intensyfikacji dialogu obywatelskiego w sprawie zapobiegania ubóstwu dzieci w państwach członkowskich i zwalczania tego ubóstwa;

43.

wzywa Komisję, aby jednoznacznie uznała kwestie osób wcześnie porzucających naukę oraz walki z ubóstwem dzieci za priorytety;

44.

wzywa państwa członkowskie i Komisję Europejską, aby aktywnie uczestniczyły w działaniach na rzecz walki z handlem dziećmi, którego celem jest ich wykorzystanie na przykład do pracy, przymusowego małżeństwa, nielegalnej adopcji lub nielegalnej działalności, bądź też wykorzystanie seksualne;

45.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania działania europejskich i transnarodowych sieci zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego dzieci i młodych; zwraca uwagę, że integracja instytucji z regionów ultraperyferyjnych i regionów znajdujących się w niekorzystnym położeniu z tymi sieciami wymaga szczególnego wsparcia;

46.

uważa, że podstawowym warunkiem walki z ubóstwem, zwłaszcza wśród dzieci, jest prawo do bezpłatnej i powszechnej edukacji, opieki zdrowotnej i zabezpieczenia społecznego; mając na względzie ten cel, wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w obliczu osłabienia usług publicznych wprowadziły gwarancję dla dzieci, tak by każde dziecko żyjące w ubóstwie miało dostęp do bezpłatnej opieki zdrowotnej, bezpłatnej edukacji, bezpłatnej opieki, godnych warunków mieszkaniowych i odpowiednich możliwości żywieniowych, co stanowiłoby część europejskiego zintegrowanego planu na rzecz walki z ubóstwem dzieci, obejmującego zarówno gwarancję dla dzieci, jak i programy oferujące rodzicom wsparcie i możliwości wyjścia z sytuacji wykluczenia społecznego i wejścia na rynek pracy;

47.

wzywa państwa członkowskie, aby za pośrednictwem gmin wspierały lokalne ośrodki wsparcia dla dzieci i ich rodzin, zwłaszcza w społecznościach i na obszarach najbardziej dotkniętych zjawiskiem ubóstwa dzieci, które to ośrodki zapewniają nie tylko pomoc prawną, porady prawne i rodzicielskie oraz pomoc w nauce, ale także szkolenia i wskazówki dotyczące, między innymi, zdrowego trybu życia i bezpiecznego korzystania z internetu;

48.

zaleca Komisji Europejskiej i państwom członkowskim, aby rozwijały metody statystyczne łączące wielowymiarowe wskaźniki, zdezagregowane według wieku, płci i grup szczególnie defaworyzowanych, służące do pomiaru ubóstwa, wykluczenia społecznego, nierówności, dyskryminacji i dobrostanu dzieci (dochody rodziców, dostęp do dobrej jakości usług publicznych, uczestnictwo w działaniach społeczno-kulturalnych, dostęp do odpowiednich usług w zakresie edukacji formalnej i nieformalnej, narażenie na zagrożenia fizyczne, bezpieczeństwo, stabilne otoczenie rodzinne, poziom zadowolenia z życia), w celu dostarczenia informacji na potrzeby opracowywania polityki w oparciu o obiektywne dowody oraz uwzględnienia ograniczeń pomiarów ubóstwa względnego oraz prac UNDP, UNICEF-u, OECD oraz podgrupy Komitetu Ochrony Socjalnej ds. wskaźników, wykraczających poza wskaźnik AROPE dotyczący zagrożenia ubóstwem i/lub wykluczeniem społecznym; zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby opracowały sposoby reagowania w oparciu o wszechstronne podejście oraz aby w pełni wykorzystywały dane zgromadzone w ramach takich inicjatyw jak opracowana przez UNICEF analiza wielowymiarowej deprywacji dzieci (Multiple Overlapping Deprivation Analysis – MODA); podkreśla, że należy opracować dalsze wskaźniki, aby lepiej móc ocenić jakość usług, efekty usług oraz dostęp do usług, np. w odniesieniu do pochodzenia i statusu społeczno-ekonomicznego rodziców (migranci lub mniejszość), płci, niepełnosprawności i aspektów geograficznych;

49.

zwraca się do Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów o przygotowanie opinii na temat inwestowania w dzieci;

50.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

27.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 366/31

—

uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 151, 153, 162 i 174–176 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając Kartę praw podstawowych UE,

—

uwzględniając europejskie konwencje w sprawie ochrony praw człowieka i podstawowych wolności, a szczególnie europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wydane na jej podstawie orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Europejską kartę społeczną oraz związane z nią zalecenia Europejskiego Komitetu Praw Społecznych, a także Konwencję ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych,

—

uwzględniając przyjętą przez ONZ Deklarację praw ludów tubylczych,

—

uwzględniając konwencję MOP dotyczącą ludności tubylczej i plemiennej w krajach niezależnych,

—

uwzględniając dyrektywy UE dotyczące niedyskryminacji, art. 14 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i protokół nr 12 do tej konwencji,

—

uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych z dnia 5 stycznia 2011 r. o prawach osób niepełnosprawnych,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (1) (zwane dalej „rozporządzeniem w sprawie wspólnych przepisów”),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących realizacji celu „Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia” i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1080/2006 (2),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 437/2010 z dnia 19 maja 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w odniesieniu do kwalifikowalności działań w zakresie budownictwa mieszkaniowego dla zmarginalizowanych społeczności (3),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1304/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1081/2006 (4),

—

uwzględniając Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1381/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające program „Prawa, równość i obywatelstwo” na lata 2014–2020 (5),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 223/2014 z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (6),

—

uwzględniając rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 240/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. w sprawie europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (7),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie siódmego i ósmego sprawozdania Komisji Europejskiej z postępów unijnej polityki spójności oraz w sprawie sprawozdania strategicznego 2013 dotyczącego realizacji programów na lata 2007–2013 (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 grudnia 2013 r. w sprawie postępów w realizacji krajowych strategii integracji Romów (9),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie budownictwa socjalnego w Unii Europejskiej (10),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie strategii UE w dziedzinie integracji Romów (11),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie wkładu polityki spójności w osiągnięcie celów lizbońskich i celów „UE 2020” (12),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie sytuacji społecznej Romów i ułatwienia im dostępu do rynku pracy w UE (13),

—

uwzględniając szóste sprawozdanie Komisji na temat spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej z dnia 23 lipca 2014 r. pt. „Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia: promowanie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w Unii”,

—

uwzględniając ocenę wskazówek tematycznych z dnia 27 lutego 2014 r. na temat Romów w społecznościach marginalizowanych (cel tematyczny 9 – włączenie społeczne i zwalczanie ubóstwa),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 kwietnia 2014 r. pt. „Sprawozdanie z wdrożenia unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów” (COM(2014)0209),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 maja 2012 r. pt. „Krajowe strategie integracji Romów: pierwszy etap wdrażania unijnych ram” (COM(2012)0226),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 grudnia 2010 r. pt. „Strategia Unii Europejskiej dla regionu Dunaju” (COM(2010)0715),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 grudnia 2010 r. pt. „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej” (COM(2010)0758),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „»Europa 2020« – strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 9 grudnia 2013 r. w sprawie skutecznych środków integracji Romów w państwach członkowskich (14),

—

uwzględniając wytyczne Komisji dotyczące wykorzystania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w zwalczaniu segregacji w kształceniu i segregacji przestrzennej (projekt) z dnia 1 lipca 2015 r.,

—

uwzględniając pytanie wymagające odpowiedzi na piśmie do Komisji z dnia 24 lutego 2015 r. w sprawie finansowania dla społeczności marginalizowanych (E-002782/2015),

—

uwzględniając opinię Komitetu Regionów w sprawie strategii integracji Romów (15),

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego i opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0314/2015),

A.

mając na uwadze, że polityka spójności ma na celu wzmacnianie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, ograniczanie nierówności społecznych, w tym zmniejszanie i eliminację ubóstwa oraz wykluczenia, co wymaga zapobiegania segregacji i promowania równego dostępu i równych szans dla wszystkich obywateli, w tym dla społeczności najbardziej marginalizowanych oraz grup i osób w każdym wieku doświadczających ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz nieposiadających dostępu do edukacji, zatrudnienia, zakwaterowania i systemów opieki zdrowotnej;

B.

mając na uwadze, że celem polityki spójności, zgodnie z definicją zawartą w Jednolitym akcie europejskim z 1986 r., jest zmniejszenie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów i zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych; mając na uwadze, że Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wprowadził dodatkowy aspekt spójności, a mianowicie „spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną”;

C.

mając na uwadze, że cel spójności społecznej wymaga, by Europa odegrała rolę w polityce włączenia marginalizowanych społeczności oraz by państwa członkowskie wykorzystały swoje kompetencje w tej dziedzinie poprzez podjęcie działań wspierających, a także działań w ramach ponadnarodowych programów współpracy i programów krajowych;

D.

mając na uwadze, że w 2010 r. w Europejskim Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) przewidziano możliwości finansowania marginalizowanych społeczności; mając na uwadze, że w ramach legislacyjnych dla polityki spójności na lata 2014–2020 przewidziano podejście strategiczne;

E.

mając na uwadze, że rozporządzenie (UE) nr 1304/2013 stanowi, że EFS przynosi korzyści ludziom, w tym grupom defaworyzowanym, takim jak osoby długotrwale bezrobotne, osoby niepełnosprawne, migranci, mniejszości etniczne, społeczności marginalizowane i osoby zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym bez względu na ich wiek;

F.

mając na uwadze, że w okresie programowania 2014–2020 co najmniej 23,1 % środków z budżetu polityki spójności zostanie przeznaczonych na inwestycje w ramach EFS; mając na uwadze, że EFRR i EFS odgrywają szczególną i istotną role, zważywszy że co najmniej 20 % środków z EFS przeznacza się w każdym państwie członkowskim na konkretny cel, jakim jest promowanie włączenia społecznego i walka z ubóstwem oraz wszelkimi formami dyskryminacji, w związku z czym fundusze te stanowią istotne narzędzie służące upowszechnianiu szerszego włączenia społeczności marginalizowanych;

G.

mając na uwadze, że w rozporządzeniu (UE) nr 1303/2013 ustanowiono szereg warunków dotyczących niedyskryminacji, równości płci i niepełnosprawności, które należy spełnić (16);

H.

mając na uwadze, że w szóstym sprawozdaniu w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Komisja wskazała, iż kryzys gospodarczy przyczynił się do wzrostu ubóstwa i wykluczenia społecznego;

I.

mając na uwadze, że kryzys gospodarczy i będące jego następstwem cięcia budżetowe oraz środki oszczędnościowe zrodziły wiele problemów, często skutkując poważnymi problemami budżetowymi w gminach, pozbawiając je możliwości podejmowania stosownych działań na rzecz grup marginalizowanych oraz podejmowania starań o zwiększenie ich włączenia i zapobieganie segregacji, gdyż polityka w tych obszarach jest przede wszystkim, a czasem wręcz wyłącznie uzależniona od finansowania, którego źródłem są europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne;

J.

mając na uwadze, że skutki kryzysu gospodarczego i cięcia w usługach publicznych dramatycznie pogorszyły sytuację kobiet należących do społeczności marginalizowanych;

K.

mając na uwadze, że kobiety należące do społeczności marginalizowanych są silniej dotknięte dyskryminacją motywowaną wieloma względami jednocześnie oraz że wśród tych kobiet stopa bezrobocia jest znacznie wyższa niż wśród mężczyzn należących do tychże społeczności i wśród innych kobiet;

L.

mając na uwadze, że w procesie realizacji polityki w zakresie włączenia społecznego bierze udział i często odgrywa istotną rolę wiele podmiotów publicznych i prywatnych, na różnych szczeblach i w różnych sektorach, w tym przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, co wymaga spójnego i dobrze skoordynowanego podejścia;

M.

mając na uwadze, że obecnie na szczeblu Unii Europejskiej brak jest definicji społeczności marginalizowanej; mając na uwadze, że zrozumienie sprawozdania wymaga wpierw poznania zjawiska marginalizacji w oparciu o analizę konkretnych atrybutów i cech charakterystycznych grup marginalizowanych, która uwzględnia ich szczególną sytuację i szczególne potrzeby, takie jak warunki bytowe i warunki pracy, ograniczony dostęp do edukacji i systemów opieki zdrowotnej oraz zatrudnienia, przedwczesne kończenie nauki, czemu towarzyszy wykluczenie strukturalne i systemowe, i ma na celu zapewnienie ich skutecznego włączenia społeczno-gospodarczego;

N.

mając na uwadze, że Komisja nie podała definicji społeczności marginalizowanych, pozostawiając w gestii państw członkowskich ustalenie tej definicji w oparciu o wskaźniki krajowe; zauważa jednak, że występowanie marginalizacji można stwierdzić na podstawie analizy zestawu odpowiednich wskaźników, takich jak wykluczenie społeczne, wysoka stopa bezrobocia długotrwałego, niski poziom kształcenia, (skrajnie) złe warunki mieszkaniowe, wysoki poziom dyskryminacji oraz nadmierne narażenie na zagrożenia dla zdrowia lub brak dostępu do opieki zdrowotnej, tzn. zjawisk charakteryzujących grupy społeczeństwa uznawane za najsłabsze i najbardziej potrzebujące pomocy;

O.

mając na uwadze, że marginalizacja jest zjawiskiem społecznym polegającym na społecznym wykluczeniu jednostek lub społeczności oraz systematycznym blokowaniu ich udziału w procesach społecznych i politycznych o zasadniczym znaczeniu dla ich integracji społecznej lub odmawianiu im dostępu do tych procesów; mając na uwadze, że określenie „społeczności marginalizowane” odnosi się do różnego rodzaju grup i osób, takich jak mniejszości, Romowie, osoby niepełnosprawne, osoby żyjące poniżej progu ubóstwa lub zagrożone ubóstwem, migranci, uchodźcy oraz grupy społecznie wykluczone; mając na uwadze, że rasizm, patriarchalizm, homofobia, niekorzystne warunki ekonomiczne i inne dyskryminujące czynniki przyczyniają się do powstawania rozwarstwienia i dynamiki prowadzącej do osłabienia pozycji kobiet należących do społeczności marginalizowanych;

P.

mając na uwadze, że do wspólnych cech charakteryzujących społeczności marginalizowane zaliczyć można wspólnotę miejsc, czyli przykładowo zamieszkiwanie przez społeczności marginalizowane obszarów wiejskich i ubogich dzielnic, wspólnotę interesów, czyli przykładowo fakt przynależności do grupy uchodźców i osób ubiegających się o azyl oraz mniejszości etnicznych i językowych, a także grupy osób niepełnosprawnych, starszych, bezdomnych oraz ludności tubylczej; mając na uwadze, że różnorodne społeczności marginalizowanych zmagają się z podobnymi problemami i wszystkie doświadczają rozmaitych form stygmatyzacji i dyskryminacji;

Q.

mając na uwadze, że w Europie znalazły schronienie liczne grupy zmarginalizowane; mając na uwadze, że wśród tych grup Romowie – słowo różnie rozumiane w całej Europie – stanowią najliczniejszą mniejszość etniczną w Europie i jedną ze społeczności najbardziej zmarginalizowanych;

R.

mając na uwadze, że polityka spójności powinna uwzględniać różnorodność społeczności marginalizowanych i ich szczególne potrzeby; mając na uwadze, że włączenie społeczności marginalizowanych do programów finansowania wymaga podjęcia wysiłków na wszystkich szczeblach, w tym stosowania długofalowego zintegrowanego i spójnego podejścia, przyjęcia trwałych rozwiązań, wzmacniania pozycji osób z tych grup, wykorzystywania doświadczeń i budowania potencjału, w tym w odniesieniu do kobiet i dziewcząt należących do społeczności marginalizowanych, a także odejścia od systemu opieki instytucjonalnej na rzecz systemu opieki świadczonej w ramach społeczności, w celu zakończenia segregacji i osiągnięcia normalizacji;

S.

mając na uwadze, że w strategiach europejskiej polityki spójności zmierzających do wzmocnienia pozycji kobiet należących do społeczności marginalizowanych należy uwzględniać sytuację kobiet starszych, kobiet niepełnosprawnych, kobiet zajmujących się opieką nad innymi oraz kobiet doświadczających problemów ze zdrowiem psychicznym;

T.

mając na uwadze, że do najskuteczniejszych narzędzi stymulujących włączenie społeczne i integrację zaliczyć można projekty artystyczne i kulturalne wspierające wymianę międzykulturową, upodmiotowienie uczestników, rozwój talentów twórczych i umiejętności współżycia w społeczeństwie oraz czynny udział w życiu społeczności lokalnej;

U.

mając na uwadze, że kształcenie, zarówno formalne jak i nieformalne, jest narzędziem umożliwiającym przezwyciężenie marginalizacji i dyskryminacji z wielu przyczyn jednocześnie, ponieważ umożliwia dialog, otwartość i zrozumienie między społecznościami, a także wzmacnia pozycję społeczności marginalizowanych; mając na uwadze, że nie należy zapominać o aspekcie płci w kształceniu i o jego roli we wzmacnianiu pozycji kobiet i dziewcząt należących do społeczności marginalizowanych;

1.

przypomina o pilnej potrzebie rozwiązania problemu społeczności marginalizowanych; podkreśla ważną rolę polityki spójności we wspieraniu ich włączenia gospodarczego, społecznego i terytorialnego;

2.

przypomina, że na społeczności marginalizowane ukierunkowano środki w ramach polityki spójności ze względu na rosnące zaniepokojenie wykluczeniem społecznym, w tym zaniepokojenie sytuacją Romów i ponawianym od dawna żądaniem poprawy ich warunków bytowych, a także ze względu na zobowiązanie do zwalczania tego zjawiska;

3.

wzywa Komisję do wydania wytycznych dotyczących definicji społeczności marginalizowanych, określających zbiór atrybutów i cech charakteryzujących grupy zmarginalizowane, uwzględniając szczególną sytuację, problemy i potrzeby każdej potencjalnej grupy docelowej, w celu wspierania włączenia społeczno-ekonomicznego tych grup, a także angażując w prowadzone prace przedstawicieli tych społeczności; podkreśla, że te wytyczne jeszcze bardziej zwiększyłyby skuteczność polityki spójności w umacnianiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w całej Unii Europejskiej;

4.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że ramy legislacyjne polityki spójności na lata 2014–2020 wprowadziły nowe elementy, które scalają początkowe podejście, tworząc możliwości finansowania i wprowadzając mechanizmy pozwalające zadbać o to, by wsparcie dla społeczności marginalizowanych było zgodne z europejskimi wartościami i celami oraz uwzględniało potrzebę angażowania tych grup w cały proces;

5.

zwraca się do Komisji, aby udzieliła szczegółowych informacji na temat skali wykorzystania możliwości z zakresu finansowania społeczności marginalizowanych; zwraca się o przeprowadzenie analizy, która pozwoliłaby na wyciągniecie stosownych wniosków i określenie przeszkód na drodze do dalszego korzystania z finansowania lub osiągnięcia najlepszych możliwych wyników;

6.

wzywa Komisję do monitorowania faktycznego stosowania europejskiego kodeksu postępowania w kontekście zasady partnerstwa oraz zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego; przypomina, że przy opracowywaniu i realizowaniu programów w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych stosować należy przekrojowe zasady przewidziane w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów, które są przejawem praw podstawowych takich jak upowszechnianie równych szans, zapobieganie dyskryminacji i wspieranie zrównoważonego rozwoju; przypomina, że działania państw członkowskich finansowane w ramach polityki spójności UE powinny być realizowane z poszanowaniem zasady praw podstawowych i nie mogą nigdy przyczyniać się w żaden sposób do segregacji;

7.

podkreśla, że w przepisach regulujących finansowanie w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych uwzględniono zasadę równych szans i niedyskryminacji, aby wyeliminować systemowe przyczyny nierówności o podłożu gospodarczym, społecznym czy też ze względu na płeć, a także dotyczące dostępu do kultury i edukacji; podkreśla, że zrozumienie systemowej ksenofobii i rasizmu i podnoszenie świadomości w zakresie tych zjawisk powinno stanowić główny aspekt analiz źródłowych przyczyn wykluczenia;

8.

przypomina, że równość kobiet i mężczyzn stanowi zasadę, którą należy stosować przekrojowo w kontekście polityki spójności; ubolewa nad dyskryminacją jednocześnie z wielu powodów, której ofiarami padają zwłaszcza kobiety, migranci i osoby niepełnosprawne należące do społeczności marginalizowanych;

9.

podkreśla, że realizacja polityki spójności musi rozwiązywać zasadniczy problem ubóstwa i wykluczenia osób młodych i dzieci, osób dorosłych oraz osób niepełnosprawnych, jak również musi skutkować odejściem od instytucjonalnego systemu opieki i usług na rzecz opieki i usług świadczonych na poziomie społeczności lokalnych; wzywa zainteresowane państwa członkowskie do podjęcia stosownych działań i środków w celu opracowania i wdrożenia strategii w tym zakresie, stosując podejście zintegrowane;

10.

podkreśla, że opracowanie polityki skierowanej do konkretnych grup odbiorców zgodnie z zasadą „jednoznacznego, ale niewykluczającego podejścia” wymaga, aby nie wyłączać innych grup, które znajdują się w podobnym położeniu społeczno-ekonomicznym, aby uniknąć wywołania reakcji obronnych; podkreśla, że zasada ta to zaledwie pierwszy krok na drodze do uznania konieczności zwrócenia uwagi na niektóre najsłabsze i marginalizowane społeczności i osoby;

11.

podkreśla, że aby zwalczać korupcję i nadużycia w zakresie wykorzystywania funduszy, należy ustanowić rozliczalne, przejrzyste i demokratyczne struktury, co pozwoli zapewnić włączenie społeczności marginalizowanych;

12.

uznaje dostęp do usług publicznych za jeden z głównych celów w kontekście działań służących włączeniu grup marginalizowanych; wzywa państwa członkowskie do sprawniejszego dostarczania materiałów zawierających informacje zdrowotne dostosowanych do potrzeb konkretnych odbiorców, a także do skuteczniejszego opracowywania strategii zapobiegania chorobom oraz inicjatyw w zakresie opieki zdrowotnej na poziomie społeczności w społecznościach marginalizowanych; wzywa do utworzenia wyspecjalizowanych struktur, np. punktów obsługi zapewniających doradztwo w sprawach dostępu do opieki zdrowotnej, rynku pracy i edukacji; domaga się podjęcia działań w celu dokonania w administracjach publicznych przejścia od podejścia ukierunkowanego na popyt do przyjaznego podejścia ukierunkowanego na usługi;

13.

wzywa do skuteczniejszej koordynacji i wzmocnienia powiązań między krajowymi strategiami na rzecz społeczności marginalizowanych, w tym krajowymi strategiami dotyczącymi włączenia Romów, krajowymi strategiami ograniczania ubóstwa, strategiami na rzecz włączenia innych społeczności marginalizowanych lub defaworyzowanych i strategiami na rzecz równości kobiet i mężczyzn a polityką spójności;

14.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do priorytetowego traktowania dzieci przy wdrażaniu unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów oraz ponownie podkreśla, jak ważne jest wspieranie równego dostępu dzieci do mieszkań, opieki zdrowotnej, kształcenia i godnych warunków życia;

15.

apeluje do państw członkowskich i władz lokalnych, aby zachęcały do wykorzystywania finansowania z EFS do wspierania projektów w obszarze nieformalnego uczenia się i uczenia się przez całe życie oraz projektów kulturalnych, z myślą o osiągnięciu celów inwestowania w nowe umiejętności na potrzeby innowacji i zwalczania bezrobocia, ubóstwa oraz wykluczenia społecznego;

16.

pamiętając o pogłębiających się dysproporcjach regionalnych i wyzwaniach demograficznych oraz o sytuacji, w jakiej znajduje się coraz większa liczba młodych ludzi, którzy wyjechali lub właśnie planują wyjechać z kraju pochodzenia, przypomina, że w cyklu budżetowym 2014–2020 dostępnych jest mniej środków na finansowanie polityki spójności; uważa, że polityka spójności nadal może przyczyniać się do zwiększenia wartości prac obecnie realizowanych w państwach członkowskich oraz że poprzez skupienie się na poprawie możliwości zatrudnienia, udziale w życiu społecznym i inwestowaniu w umiejętności, zwłaszcza w regionach, w których jest to najbardziej potrzebne, polityka spójności przyniesie, wśród innych korzyści, większe włączenie społeczne i ograniczenie ubóstwa dzięki odpowiedniej elastyczności, która umożliwi państwom członkowskim udzielanie indywidualnego wsparcia według lokalnych potrzeb oraz dopilnowanie, aby finansowanie było wykorzystywane na obszarach o najwyższej stopie bezrobocia i tam, gdzie jest najbardziej potrzebne;

17.

wzywa Komisję do zapewnienia przestrzegania przez państwa członkowskie tych zasad podczas wdrażania programów operacyjnych; zwraca się do Komisji o włączenie do swojej sprawozdawczości własnej analizy, również w obszarze krajowych strategii integracji Romów;

18.

podkreśla, że cięcia budżetowe w obszarze usług publicznych w niektórych państwach członkowskich w czasie kryzysu doprowadziły do zwiększenia bezrobocia, braku zabezpieczenia społecznego, trudnej sytuacji mieszkaniowej i problemów zdrowotnych; wzywa państwa członkowskie do skuteczniejszego wykorzystania wsparcia z EFS do poprawy jakości usług publicznych dla społeczności marginalizowanych oraz zapewnienia równego dostępu do tych usług, a także do zwalczania wszelkich form dyskryminacji;

19.

domaga się, aby przy formułowaniu działań wspieranych z funduszy spójności uwzględniać perspektywę praw człowieka, a także podkreśla konieczność uwzględniania praw kulturowych, gospodarczych i społecznych w polityce mającej na celu uznanie kobiet ze społeczności marginalizowanych za aktywnych obywateli samych w sobie oraz że w każdym opracowywanym działaniu i każdej opracowywanej strategii politycznej należy otwarcie zająć się rasizmem, zarówno jawnym, jak i ukrytym;

20.

podkreśla, że zasada partnerstwa musi prowadzić do zaangażowania na wszystkich szczeblach i winna być stosowana przez państwa członkowskie obligatoryjnie i nie tylko formalnie; podkreśla ważną rolę wdrożenia kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa w zapewnianiu równego uczestnictwa i równej reprezentacji partnerów oraz konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na włączenie społeczności marginalizowanych w celu uwzględnienia ich szczególnej sytuacji i napotykanych przez nie potencjalnych problemów utrudniających im wnoszenie znacznego wkładu w partnerstwo; jest zaniepokojony niskim poziomem realizacji obowiązku włączenia partnerów zgodnie z odpowiednimi zasadami ustanowionymi w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów oraz w europejskim kodeksie postępowania w zakresie partnerstwa; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia zaangażowania partnerów, w tym tych, których to szczególnie dotyczy, oraz do wdrożenia systemu zachęt oraz wymiany najlepszych praktyk, w tym udzielania szczególnego wsparcia tym instytucjom zarządzającym i beneficjentom, którzy osiągają szczególnie dobre wyniki w tym obszarze;

21.

ubolewa, że Komisja zaakceptowała umowy o partnerstwie, które nie uwzględniają w wystarczającym stopniu społeczności marginalizowanych; zwraca się do Komisji o podjęcie środków w celu ułatwienia włączenia społeczności marginalizowanych w proces przygotowywania, wdrażania i oceny projektów w celu wzmocnienia pozycji społeczności, których projekty te dotyczą; sugeruje wystosowanie zaleceń w ramach europejskiego semestru stanowiących odpowiednie narzędzie służące promowaniu działań, które powinny podjąć państwa członkowskie;

22.

wzywa państwa członkowskie do stosowania się do zaleceń dla poszczególnych krajów dotyczących włączenia społecznego społeczności marginalizowanych, a Komisję do ścisłego monitorowania realizacji tych zaleceń;

23.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że niektóre państwa członkowskie, w tym państwa, do których skierowano zalecenia, uznają społeczno-gospodarczą integrację społeczności marginalizowanych za priorytet inwestycyjny w swoich programach operacyjnych; upomina jednak, że aspekt ten należy także włączyć w główny nurt takich obszarów polityki jak kształcenie i zatrudnienie;

24.

wzywa państwa członkowskie do pełnego wykorzystywania tych środków; podkreśla potrzebę poświęcenia szczególnej uwagi środkom związanym z finansowaniem, które wykraczają poza ukierunkowane działania w ramach celu tematycznego w zakresie włączenia społecznego, zwalczania ubóstwa i dyskryminacji, sprzyjając raczej zintegrowanemu i systematycznemu podejściu;

25.

uważa, że ważną rolę w tym względzie odgrywają wielopoziomowe zarządzanie i wielopoziomowa koordynacja; podkreśla, że zaangażowanie lokalnych władz i lokalnych zainteresowanych stron jest niezmiernie ważne, by dotrzeć do grupy docelowej, i wymaga możliwie dużej bliskości terytorialnej;

26.

zwraca uwagę na znaczenie podejścia zintegrowanego; uważa, że środki finansowe należy wykorzystywać w sposób bardziej zintegrowany, w tym poprzez programy wielofunduszowe, rozwój lokalny kierowany przez społeczność, zintegrowane inwestycje terytorialne i finansowanie krzyżowe, o których mowa w art. 98 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów, i osiągać synergie z innymi unijnymi i krajowymi instrumentami finansowania; wzywa zainteresowane administracje i organy do podejmowania starań w celu nawiązywania aktywnej współpracy na wszystkich szczeblach, w tym wymiarze transgranicznym;

27.

zauważa, że finansowanie krzyżowe stosuje się obecnie w sposób ograniczony, co może do pewnego stopnia wynikać ze złożoności przepisów wyszczególnionych w art. 98 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów; uważa, że większa elastyczność przepisów dotyczących finansowania krzyżowego, zwłaszcza w odniesieniu do społeczności marginalizowanych, może zwiększyć skuteczność projektów i dodatkowo znacznie wzmocnić ich efekty; w związku z tym wzywa Komisję do przeprowadzenia analizy stosowania i poziomu wykorzystania finansowania krzyżowego;

28.

zauważa, że społeczności marginalizowane często żyją w uboższych częściach miast; podkreśla wagę rzeczywistej realizacji programów odnowy i rewitalizacji obszarów miejskich dla dzielnic w niekorzystnym położeniu, które łączą zintegrowane podejście z podejściem ukierunkowanym na dany obszar, podejmują kwestię wyzwań gospodarczych i społecznych oraz ulepszają środowisko miejskie, koncentrując się także na poprawie komunikacji, aby zapewnić tym społecznościom lepszy dostęp; uważa, że w przyszłym unijnym programie rozwoju miast należy w odpowiedni sposób ustosunkować się do kluczowych wyzwań, wobec których stoją społeczności marginalizowane na obszarach miejskich, oraz ich potrzeb, aby zapobiec tworzeniu się gett i skutecznie zwalczać segregację, ubóstwo i wykluczenie społeczne;

29.

zwraca uwagę na szczególne potrzeby społeczności marginalizowanych żyjących na obszarach wiejskich, górzystych i odizolowanych, w tym wyzwania związane z łącznością, mobilnością i dostępem do usług, lecz także na kwestię zapewnienia możliwości udziału w życiu kulturalnym i społecznym; podkreśla znaczenie skuteczniejszego skomunikowania regionów; zauważa również, że osoby żyjące na terenach przygranicznych często doświadczają marginalizacji z uwagi na ich położenie geograficzne i że kwestię tę należy skuteczniej uwzględniać w procesie formułowania polityki spójności, zwłaszcza w kontekście celu z zakresu europejskiej współpracy terytorialnej;

30.

podkreśla potrzebę zwiększenia potencjału zainteresowanych stron, w tym służb użyteczności publicznej, organów administracji i organów społeczeństwa obywatelskiego, z myślą o upodmiotowieniu społeczności, przede wszystkim w drodze umożliwienia im większego udziału w kształtowaniu polityki; apeluje o wykorzystywanie w tym celu ukierunkowanej pomocy technicznej i ukierunkowanego finansowania;

31.

wzywa Komisję do udzielenia wsparcia technicznego potrzebnego do poprawy zdolności administracyjnych organów zajmujących się administrowaniem funduszami strukturalnymi oraz apeluje do państw członkowskich o udzielanie porad i wsparcia administracyjnego, np. poprzez organizację szkoleń oraz udzielanie pomocy i wyjaśnień przy składaniu wniosków o przyznanie pomocy, tak aby ułatwić społecznościom marginalizowanym, takim jak Romowie, uzyskanie informacji na temat europejskich i krajowych programów wspierających finansowo przedsiębiorczość i zatrudnienie oraz ułatwić im składanie odpowiednich wniosków;

32.

podkreśla, że partnerzy społeczni muszą mieć dostęp do pomocy technicznej, aby nie tylko wzmocnić ich zdolność, ale także zapewnić koordynację i reprezentację partnerów społecznych w komisjach doraźnych, które definiują i wdrażają programy operacyjne;

33.

wskazuje, że Komisja, we współpracy z przedstawicielami społeczności marginalizowanych, po wydaniu wytycznych dotyczących definicji społeczności marginalizowanych, powinna powołać doraźną doradczą grupę ekspertów oraz propagować odpowiednie szkolenia dla personelu administracyjnego, aby przekazać im wiedzę na temat trudności napotykanych przez społeczności marginalizowane oraz zwalczać praktyki dyskryminacyjne, z myślą o wspieraniu integracji tych społeczności w drodze konstruktywnego i skutecznego dialogu oraz wdrażaniu i monitorowaniu projektów finansowanych ze środków UE związanych ze społecznościami marginalizowanymi w zintegrowany i skuteczny sposób, maksymalizując tym samym ich efekty;

34.

uważa za istotne angażowanie organów ds. równości, organizacji kobiecych oraz kobiet ze społeczności marginalizowanych w proces podejmowania decyzji w sprawie przydziału, wykorzystania, wdrażania i monitorowania funduszy, na wszystkich szczeblach – poczynając od szczebla lokalnego i regionalnego, poprzez szczebel państw członkowskich, a kończąc na szczeblu UE – oraz uważa, że monitorowanie i ocenę wdrażanych programów należy uznać za procesy kluczowe dla zwiększenia udziału kobiet ze społeczności marginalizowanych;

35.

zauważa podejście przewidujące wymóg wdrożenia – jeszcze przed dokonaniem inwestycji – wszystkich mechanizmów polityki strategicznej i operacyjnej, w tym zapewnienia wystarczającego potencjału administracyjnego lub instytucjonalnego; zachęca Komisję do dokładnego monitorowania spełniania tych warunków, by zapewnić podjęcie przez państwa członkowskie działań uzupełniających, zwłaszcza w dziedzinie promowania włączenia i zwalczania ubóstwa oraz dyskryminacji;

36.

zwraca uwagę, że aby projekty finansowane ze środków UE odniosły skutek, muszą mieć długoterminową perspektywę, natomiast fundusze muszą wspierać inwestycje zaspakajające rzeczywiste potrzeby beneficjentów i muszą im towarzyszyć mechanizmy, które zapewnią dotarcie do grup docelowych i pozwolą rozwiązać problem wykluczenia i marginalizacji; wzywa do wprowadzenia oceny jakościowej i mechanizmów monitorowania; wzywa Komisję do wprowadzenia prewencyjnego i uczestniczącego mechanizmu monitorowania i obserwacji działań państw członkowskich w procesach planowania i oceny środków finansowych wykorzystywanych na potrzeby społeczności marginalizowanych;

37.

podkreśla, że wykluczenie mieszkaniowe, bezdomność, wykluczenie edukacyjne i bezrobocie to często podstawowe wyznaczniki marginalizacji; w związku z tym podkreśla znaczenie zintegrowanych interwencji w obszarze mieszkalnictwa, edukacji i zatrudnienia podejmowanych z myślą o społecznościach marginalizowanych;

38.

pamiętając o tym, że niedawny kryzys gospodarczy i finansowy szczególnie mocno dotknął grupy marginalizowane, które są najbardziej narażone na utratę pracy w okresach zawirowań na rynkach pracy, przypomina, że kształcenie i zatrudnienie są najlepszym sposobem na wyjście z ubóstwa, w związku z czym priorytet powinna stanowić integracja społeczności marginalizowanych ze społeczeństwem i rynkiem pracy; zauważa z niepokojem, że członkowie społeczności marginalizowanych są często wykluczani ze społeczeństwa i doświadczają dyskryminacji, a w konsekwencji napotykają na przeszkody w dostępie do wysokiej jakości kształcenia, zatrudnienia, opieki zdrowotnej, transportu, informacji i usług ogólnie, co stanowi złożony problem, który należy odpowiednio rozwiązać przez komplementarne korzystanie z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych i środków państw członkowskich oraz ich skuteczne łączenie; podkreśla zatem potrzebę podjęcia specjalnych wysiłków, jeśli chodzi o już istniejące programy UE, takie jak Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, Erasmus+ i Kreatywna Europa, aby dotrzeć do członków społeczności marginalizowanych, jednocześnie prowadząc regularne monitorowanie skuteczności tej pomocy, w celu przerwania cyklu ubóstwa i marginalizacji oraz podnoszenia umiejętności i kwalifikacji zawodowych tych osób;

39.

apeluje o wykorzystywanie tych środków finansowych w celu poprawy warunków życia kobiet należących do społeczności marginalizowanych oraz w celu ułatwienia im dostępu do – charakteryzujących się wysoką jakości i stabilnością – edukacji, mieszkań, opieki zdrowotnej, zatrudnienia, opieki nad dziećmi, usług socjalnych, usług wsparcia dla ofiar przemocy i wymiaru sprawiedliwości;

40.

podkreśla, że przedstawiciele społeczności marginalizowanych muszą być aktywnie zaangażowani w mechanizmy monitorowania i należy im zapewnić możliwość uczestniczenia w tych procesach w charakterze pełnoprawnych członków; zauważa, że na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym można zdobyć znaczne doświadczenia; podkreśla potrzebę rozpowszechniania najlepszych praktyk i wykorzystywania ich do własnych potrzeb; wzywa Komisję i państwa członkowskie do analizowania wszystkich istniejących najlepszych praktyk, w tym również praktyk innowacyjnych w zakresie włączania grup marginalizowanych i pojedynczych osób do społeczeństwa, jak również do inicjowania działań polegających na nawiązywaniu kontaktów, także między pracownikami pomocy społecznej, osobami pracującymi z młodzieżą i pracownikami środowiskowymi, a także między naukowcami i badaczami; podkreśla potrzebę utworzenia platformy współpracy sieciowej na poziomie UE, ułatwiającej wymianę najlepszych praktyk i wspólne rozwiązywanie problemów, mogącej służyć również jako instrument e-uczenia się na potrzeby budowania zdolności;

41.

zwraca się do Komisji o uwzględnienie polityki spójności i społeczności marginalizowanych w corocznym zorganizowanym dialogu ze społeczeństwem obywatelskim i organizacjami reprezentującymi partnerów i dopilnowanie, aby w tym dialogu uczestniczyli przedstawiciele społeczności marginalizowanych, oraz usprawnianie prowadzenia debaty dzięki udostępnianiu analiz ilościowych i jakościowych;

42.

zaznacza, że świadomość kwestii strukturalnego i systematycznego włączenia musi być udziałem ogółu społeczeństwa, lecz ma także szczególne znaczenie dla prac decydentów i zainteresowanych stron na wszystkich szczeblach administracji oraz innych zaangażowanych podmiotów publicznych; wzywa wszystkie publiczne zainteresowane podmioty oraz ośrodki kształcenia do przeprowadzenia dogłębnej analizy przyczyn dyskryminacji i marginalizacji oraz do podnoszenia świadomości co do konieczności wyeliminowania ksenofobii i rasizmu oraz wszelkich form marginalizacji prowadzących do wykluczenia systemowego , w tym postaw antycygańskich ; wzywa Komisję do ścisłego egzekwowania i monitorowania unijnych przepisów dotyczących dyskryminacji; wzywa publiczne służby zatrudnienia do świadczenia wysokiej jakości usług dostosowanych do konkretnych potrzeb;

43.

podkreśla potrzebę dwutorowego podejścia do pomocy grupom marginalizowanym i ich integracji, które należy bezpośrednio stosować – wspólnie z zainteresowanymi osobami – poprzez zapewnienie kształcenia, w tym placówek oświatowych, szkolenia, poradnictwa zawodowego i możliwości zatrudnienia oraz – wspólnie ze społecznością lokalną i władzami lokalnymi – w celu poprawy lub zmiany odbioru społecznego poprzez podnoszenie świadomości konsekwencji, jakie niosą uprzedzenia, poprawę usług publicznych i dostosowanie systemów socjalnych;

44.

podkreśla, że kształcenie stanowi prawo podstawowe zapisane w Traktacie o Unii Europejskiej; podkreśla, że zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości kształcenia wszystkim członkom społeczeństwa stanowi klucz do przerwania cyklu wykluczenia społecznego; stoi na stanowisku, że edukacja formalna, pozaformalna i nieformalna, charakteryzująca się kształceniem uwzględniającym różnorodność, stanowi pierwszy krok w stronę rzeczywistej integracji politycznej, gospodarczej i społecznej społeczności marginalizowanych; podkreśla potrzebę realizacji programów, projektów i działań wspierających, ukierunkowanych na społeczności marginalizowane, aby zapewnić możliwości kształcenia przedszkolnego, uwypuklić potrzebę kształcenia formalnego, zapewniając jednocześnie możliwości podjęcia innych form kształcenia oraz uczenia się przez całe życie, zwłaszcza w zakresie umiejętności zawodowych i informatyki, a także w celu poprawy dostępu do mediów, również z myślą o wzmocnieniu pozycji kobiet i dziewcząt należących do społeczności marginalizowanych;

45.

apeluje do państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych, aby zachęcały do korzystania z EFRR w celu wspierania MŚP i przedsiębiorstw społecznych, które zatrudniają osoby wywodzące się ze społeczności marginalizowanych i przynoszą korzyści tym społecznościom; wskazuje na potrzebę wspierania działań na rzecz społeczności marginalizowanych, mających na celu świadczenie pomocy i tworzenie sprzyjających warunków dla mikroprzedsiębiorstw, zachowując w ten sposób różne formy prowadzenia działalności;

46.

zwraca uwagę, że wiele sektorów ulegnie w najbliższej przyszłości znaczącym przemianom, częściowo z uwagi na coraz powszechniejsze korzystanie z narzędzi i rozwiązań internetowych; wskazuje, że z tego powodu pod presją znajdą się pracownicy nisko i średnio wykwalifikowani, co wywrze szczególny wpływ na członków społeczności marginalizowanych, którzy obecnie zwykle znajdują pracę w tych sektorach; podkreśla wagę dostępnych dla wszystkich i przystępnych cenowo szkoleń i usług w obszarze nowych technologii i sektorów, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości dostępnych w branży cyfrowej i zielonej gospodarce, zwłaszcza w odniesieniu do grup najbardziej defaworyzowanych; zwraca uwagę na dużą rolę mikro- i małych przedsiębiorstw we wspieraniu utrzymywania miejsc pracy na obszarach wiejskich i w związku z tym wzywa do zwiększenia nacisku na zapewnienie tym przedsiębiorstwom dostępu do finansowania;

47.

podkreśla znaczenie wzmocnienia pozycji kobiet należących do społeczności marginalizowanych poprzez wspieranie kobiet-przedsiębiorców oraz działalności kobiet w tych społecznościach;

48.

podkreśla, że przedsiębiorczość społeczna, spółdzielczość, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych i przedsiębiorstwa alternatywne mogą odegrać istotną społeczną rolę we wzmacnianiu pozycji kobiet należących do społeczności marginalizowanych; zaleca, aby fundusze spójności, a w szczególności EFS, zapewniały wsparcie inwestycjom w tej dziedzinie wyraźnie uwzględniające aspekt płci;

49.

zwraca się do Komisji o dokonanie analizy ograniczeń aktualnego klucza przydziału środków, decydującego o udzieleniu wsparcia ze strony funduszy polityki spójności w oparciu o PKB i większego wykorzystania dostępnych wskaźników – takich jak dane Eurostatu EU-SILC dotyczące dochodów i warunków życia – pozwalających identyfikować ogniska ubóstwa i społecznej niestabilności na terytorium Unii w celu lepszego ukierunkowania wsparcia UE dla społeczności marginalizowanych;

50.

podkreśla, że w prowadzonej w UE politycznej debacie społeczności marginalizowane są często tendencyjnie instrumentalizowane do celów politycznych i że konieczna jest szczegółowa analiza kwestii wyłączenia strukturalnego obecnych zarówno w umowach partnerskich, jak i w odnośnych programach operacyjnych; wzywa Komisję do przedstawienia spójnych, konsekwentnych i jednoznacznych wytycznych w sprawie opracowywania i wdrażania ukierunkowanych na społeczności marginalizowane projektów finansowych ze środków UE oraz zarządzania nimi, w tym dogłębnych analiz, przykładów najlepszych praktyk i zaleceń politycznych, aby zapewnić dostęp społeczności marginalizowanych do środków UE, także w świetle kolejnego okresu programowania;

51.

postuluje, by we wszystkich finansowanych ze środków UE inicjatywach, programach, działaniach i uzgodnieniach finansowych w zakresie integracji i włączenia społecznego brano pod uwagę perspektywę płci i analizę przekrojową, tak by uwzględniać szczególne potrzeby kobiet należących do społeczności marginalizowanych oraz lepiej uchwycić różnorodne głosy i punkty widzenia kobiet znajdujących się w różnych strukturalnych położeniach i rolach; uważa, że ocena wpływu w aspekcie płci oraz sporządzanie budżetu z uwzględnieniem aspektu płci są użyteczne przy ocenie tego, jakie skutki dla kobiet mają priorytety w zakresie finansowania, przydział zasobów finansowych oraz warunki programów finansowania; podkreśla potrzebę systematycznego gromadzenia i regularnego analizowania danych w rozbiciu na płeć;

52.

zwraca się do państw członkowskich o ustanowienie nagrody za wzorowe zaangażowanie na rzecz integracji i włączenia grup marginalizowanych przy wdrażaniu funduszy UE; proponuje, aby nagrodę za wyjątkowe osiągnięcia przyznawać gminom lub regionom w państwach członkowskich;

53.

apeluje do państw członkowskich, aby umożliwiały nawiązywanie kontaktów między gminami i miastami zaangażowanymi w integrację grup marginalizowanych oraz zachęcały do takich kontaktów; sugeruje, że za przykład takiej sieci kontaktów może służyć Porozumienie Burmistrzów ds. Zmiany Klimatu;

54.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

27.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 366/42

—

uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej,

—

uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie UE i ONZ, zwłaszcza zalecenie dla Rady z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie 69. sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych (1) oraz rezolucję z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie UE jako podmiotu na scenie globalnej: jej roli w organizacjach wielostronnych (2),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie priorytetów UE na 70. posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego ONZ,

—

uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych,

—

uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie udziału Unii Europejskiej w pracach Organizacji Narodów Zjednoczonych (3), w której przyznano UE prawo do interweniowania na forum Zgromadzenia Ogólnego, do przedstawiania ustnych wniosków i poprawek, poddawanych pod głosowanie na wniosek jednego z państw członkowskich, oraz do korzystania z prawa do odpowiedzi,

—

uwzględniając pierwsze w historii oświadczenie przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa na temat roli, jaką UE odegrała w utrzymywaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, wydane w dniu 14 lutego 2014 r. (4),

—

uwzględniając deklarację ze światowej konferencji przeciwko rasizmowi, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i pochodnym formom nietolerancji, która odbyła się w Durbanie w 2001 r.,

—

mając na uwadze opublikowane w marcu 2015 r. studium Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Wewnętrznej Unii w Parlamencie Europejskim poświęcone reformie ONZ: aktualna sytuacja, przyszłe działania,

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinie Komisji Rozwoju, Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Kontroli Budżetowej, Komisji Kultury i Edukacji oraz Komisji Spraw Konstytucyjnych (A8-0308/2015),

A.

mając na uwadze, że przyszłość Unii Europejskiej jest związana z globalnym pokojem, bezpieczeństwem, rozwojem i prawami człowieka; mając na uwadze, że wyzwania, przed którymi stoi UE, wymagają globalnych rozwiązań, a globalne problemy wymagają podjęcia działań przez UE;

B.

mając na uwadze, że zasady i cele polityki zewnętrznej Unii Europejskiej zapisano w art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej oraz że są one ściśle powiązane z zasadami i celami ONZ; mając na uwadze, że w art. 21 TUE wyraźnie wezwano do przestrzegania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego;

C.

mając na uwadze, że UE ma wyjątkowy potencjał mobilizowania zasobów z pełnego zakresu instrumentów dyplomatycznych, a także z dziedziny bezpieczeństwa, obronności, gospodarki, rozwoju i działań humanitarnych, w pełnej zgodności z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych; mając na uwadze, że korzystanie z tych instrumentów w ramach kompleksowego podejścia daje UE wyjątkową elastyczność w skutecznej realizacji celów bezpieczeństwa stanowiących największe wyzwanie;

D.

mając na uwadze, że UE pod auspicjami ONZ aktywnie uczestniczy we wspieraniu pokoju, bezpieczeństwa i postępu, z wykorzystaniem wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO);

E.

mając na uwadze, że UE stoi na straży swoich wartości, podstawowych interesów, bezpieczeństwa, niezależności i integralności oraz działa na rzecz utrzymania pokoju, zapobiegania konfliktom i umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych i aktu końcowego z Helsinek z 1975 r. oraz celami Paryskiej karty dla nowej Europy, przyjętej w 1990 r.; mając na uwadze, że UE należy do zbiorowego systemu bezpieczeństwa ONZ, w tym na podstawie jednego z porozumień regionalnych przewidzianych w rozdziale VIII Karty ONZ;

F.

mając na uwadze, że UE wspiera zrównoważony rozwój gospodarczy, społeczny i środowiskowy krajów rozwijających się, a wsparcie to ma na celu głównie eliminację ubóstwa, wspieranie trwałego pokoju i stabilności oraz zwalczanie nierówności społecznych, a ponadto UE zapewnia pomoc humanitarną społecznościom, krajom i regionom dotkniętym wszelkiego rodzaju kryzysami: zarówno klęskami żywiołowymi, jak i katastrofami wywołanymi przez człowieka;

G.

mając na uwadze, że UE należy do głównych podmiotów w różnych wzajemnie ze sobą powiązanych obszarach polityki: handlu, rozwoju, pomocy humanitarnej, ochronie środowiska i poszanowaniu praw człowieka;

H.

mając na uwadze, że UE działa na rzecz zrównoważenia środowiskowego przez wspieranie międzynarodowych środków i działań na rzecz utrzymania i poprawy jakości środowiska i zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi;

I.

mając na uwadze, że UE odgrywa też pierwszoplanową rolę w polityce środowiskowej, zwłaszcza w walce ze zmianą klimatu, będąc nie tylko w awangardzie i wyznaczając samej sobie ambitne cele, lecz także nieustannie opowiadając się w globalnych negocjacjach za wiążącymi porozumieniami oraz konkretnymi i wymiernymi działaniami;

J.

mając na uwadze, że UE wzmacnia podstawy zrównoważonego rozwoju społecznego i dobrego sprawowania władzy przez konsolidację, wspieranie i propagowanie demokracji, zasad państwa prawa, praw człowieka i zasad prawa międzynarodowego;

K.

mając na uwadze, że zgodnie ze swoimi traktatami UE wspiera międzynarodowy system oparty na ściślejszej współpracy wielostronnej i dobrym sprawowaniu władzy na szczeblu globalnym, a także jest zaangażowana na rzecz skutecznego multilateralizmu, którego rdzeniem jest ONZ; mając na uwadze, że to zaangażowanie wynika z przekonania, że chcąc skutecznie reagować na globalne kryzysy, wyzwania i zagrożenia, społeczność międzynarodowa potrzebuje sprawnego systemu wielostronnego opartego na uniwersalnych zasadach i wartościach;

L.

mając na uwadze, że w swojej polityce zewnętrznej UE kładzie główny nacisk na stosunki dwustronne, współpracę i partnerstwo z krajami, grupami krajów oraz innymi organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi na całym świecie; mając na uwadze, że w ostatnich dekadach poświęcono szczególną uwagę celom i problemom geopolitycznym występującym w bezpośrednim sąsiedztwie UE na wschodzie i na południu; mając na uwadze, że UE utrzymuje też szczególne stosunki z państwami afrykańskimi, a w swoich działaniach zwraca szczególną uwagę na wyzwania występujące w tych państwach;

M.

mając na uwadze, że w kontekście rosnącej globalnej współzależności UE musi wzmocnić swoją rolę zarówno w stosunkach dwustronnych, jak i na forach wielostronnych;

N.

mając na uwadze, że UE uczestniczy i odgrywa ważną rolę w międzynarodowych negocjacjach i działaniach mediacyjnych, zwłaszcza w negocjacjach grupy UE3 i UE 3+3, w tym w negocjacjach z Iranem, a także w bliskowschodnim procesie pokojowym;

O.

mając na uwadze, że jako największy blok handlowy na świecie UE odgrywa istotną rolę w dwu- i wielostronnych porozumieniach handlowych oraz opracowała aktywne środki polityki handlowej wspomagające wzrost gospodarczy, ograniczanie ubóstwa oraz ochronę środowiska i zasobów naturalnych;

P.

mając na uwadze, że UE i państwa członkowskie wnoszą największy wkład finansowy w budżet ogólny ONZ oraz w udzielaną przez ONZ pomoc humanitarną, oficjalną pomoc rozwojową i operacje pokojowe; mając na uwadze, że polityka rozwoju UE ma ogromne znaczenie z uwagi na aktywne wspieranie ograniczania ubóstwa oraz zrównoważonego rozwoju gospodarczego, społecznego i środowiskowego, co z kolei umacnia pokój i bezpieczeństwo; mając na uwadze, że UE jest jedyną niebędącą państwem stroną ponad 50 wielostronnych porozumień i konwencji ONZ;

Q.

mając na uwadze, że UE należy do najbardziej zaangażowanych obrońców i propagatorów praw człowieka, podstawowych wolności, wartości kulturowych i różnorodności, demokracji i zasad państwa prawa; mając na uwadze, że postanowienia dotyczące tych zasad zapisano we wszystkich partnerstwach dwustronnych UE, a w jej polityce wielostronnej zajmują one centralne miejsce; mając na uwadze, że UE zawsze zdecydowanie wspierała międzynarodowy wymiar sprawiedliwości;

R.

mając na uwadze, że UE odgrywa ważną rolę we wspieraniu działań ONZ w obszarach stanowiących przedmiot troski obu stron, zwłaszcza jeśli chodzi o ochronę ludności cywilnej, w szczególności kobiet i dzieci dotkniętych konfliktami zbrojnymi;

S.

mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn należy do podstawowych wartości UE i jako taka została uznana w traktatach i Karcie praw podstawowych UE; mając na uwadze, że UE zobowiązała się do włączania równości płci do wszystkich swoich działań i obszarów polityki, w tym do polityki zewnętrznej i polityki współpracy na rzecz rozwoju;

T.

mając na uwadze, że ludzkość ma wspólne wartości i interesy; mając na uwadze, że przy rozwiązywaniu wspólnych problemów i propagowaniu wspólnych celów i wartości potrzebny jest uczciwy podział obciążeń i korzyści;

U.

mając na uwadze, że system Narodów Zjednoczonych jest głównym globalnym forum poprawiania globalnego sprawowania rządów, a przez to najlepszym forum propagowania wartości i interesów UE;

V.

mając na uwadze, że głównym celem po II wojnie światowej było utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa; mając na uwadze, że wspieranie rozwoju gospodarczego i społecznego oraz praw człowieka stanowiła centralny element Karty; mając na uwadze, że od początku lat 70. XX wieku w programie prac ONZ uwzględniane są kwestie środowiskowe; mając na uwadze, że w raporcie Brundtland pt. „Nasza wspólna przyszłość” z 1987 r. zdefiniowano pojęcie zrównoważonego rozwoju jako rozwoju, który zaspokaja teraźniejsze potrzeby, nie pozbawiając przyszłych pokoleń możliwości zaspokojenia z kolei ich potrzeb; mając na uwadze, że na szczycie Ziemi w Rio de Janeiro (Konferencja Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój”) w 1992 r. połączono politykę rozwojową i środowiskową, by skutecznie ograniczać ubóstwo i wspierać zrównoważony rozwój na całym świecie;

W.

mając na uwadze, że system Narodów Zjednoczonych obejmuje wszystkie obszary współpracy, a Rada Bezpieczeństwa odgrywa w nim główną rolę i odpowiada za utrzymywanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, w czym wspierają ją organy pomocnicze i doradcze;

X.

mając na uwadze, że system Narodów Zjednoczonych składa się z 19 wyspecjalizowanych agencji, w tym FAO, IFAD, MOP, MFW, UNESCO, UNIDO, WHO i Grupa Banku Światowego, oraz obejmuje 11 funduszy i programów, w tym UNCTAD, UNDP, UNEP, UNFPA, UNHCR, UNICEF, UN Women i WFP (5), a także 9 komisji funkcjonalnych, 5 komisji regionalnych i szereg innych podobnych organów; mając na uwadze, że z systemem Narodów Zjednoczonych ściśle powiązane są także takie organizacje jak Światowa Organizacja Handlu i Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej;

Y.

mając na uwadze, że większość z tych agencji, funduszy, programów, komisji i komitetów działa pod auspicjami Rady Gospodarczo-Społecznej i Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, przed którymi niektóre z nich odpowiadają;

Z.

mając na uwadze, że UE i państwa członkowskie odgrywają kluczową rolę w promowaniu zasad i celów Narodów Zjednoczonych oraz rozwiązywaniu wspólnych problemów ludzkości; mając z drugiej strony na uwadze, że Europa potrzebuje globalnych partnerów, aby rozwiązywać własne problemy w takich obszarach jak bezpieczeństwo, ochrona środowiska, prawa człowieka, zagwarantowanie prawa do azylu i niestabilność finansowa;

AA.

mając na uwadze, że UE ponosi szczególną odpowiedzialność za utrzymanie pokoju, rozwój i prawa człowieka w krajach sąsiadujących;

AB.

mając na uwadze, że niezwykle istotne jest, by wszystkie działania podejmowane w ramach ONZ były zgodne z prawem międzynarodowym; mając na uwadze, że przestępstwa popełniane w ramach mandatu ONZ niezwykle szkodzą wiarygodności organizacji i nie powinny pozostać nieukarane;

AC.

mając na uwadze, że kraje są podzielone według obszarów geograficznych, co często sprawia, że głosują one wspólnie jako bloki; mając na uwadze, że państwa należące do Rady Praw Człowieka ONZ często same regularnie łamią prawa człowieka, co odbija się niekorzystnie na efektywności i wiarygodności całej Rady;

AD.

mając na uwadze, że łupy zdobyte w wyniku plądrowania i przemycania obiektów kulturowych i religijnych w Iraku i Syrii przez ISIS/Daisz wykorzystuje się do finansowania działań terrorystycznych ISIS/Daisz; mając na uwadze, że UNESCO i jej Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury odgrywają centralną rolę w zapewnianiu ochrony nadzwyczajnej syryjskiemu i irackiemu dziedzictwu kultury;

AE.

mając na uwadze, że UE i ONZ ściśle współpracują w najdrażliwszych scenariuszach kryzysowych, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej; mając na uwadze, że ich starania należy jeszcze zintensyfikować, aby osiągnąć polityczne i pokojowe rozwiązanie takich konfliktów;

AF.

mając na uwadze, że w 2015 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ planuje przeprowadzić dyskusję dotyczącą przedłużenia mandatu Forum Zarządzania Internetem i podjąć decyzję w tej sprawie; mając na uwadze, że Parlament wezwał Zgromadzenie do przedłużenia mandatu Forum Zarządzania Internetem oraz do zwiększenia dostępnych mu zasobów i umocnienia wielostronnego modelu zarządzania internetem;

1.

przypomina, że UE i jej państwa członkowskie uznają wartości i zasady Karty Narodów Zjednoczonych, zgodnie z art. 21 ust. 1 TUE, i odgrywają kluczową rolę w propagowaniu tych zasad i celów ONZ w swoich działaniach zewnętrznych; uważa, że UE potrzebuje partnerów globalnych, aby z powodzeniem realizować cele swojej polityki zagranicznej, zwłaszcza w obszarze pokoju i bezpieczeństwa, terroryzmu, przestępczości zorganizowanej, konfliktów regionalnych, upadku państwowości oraz rozprzestrzeniania broni masowego rażenia;

2.

jest zdania, że środowisko bezpieczeństwa w UE jest coraz bardziej niestabilne i niepewne z powodu wielu dawnych i nowych wyzwań w zakresie bezpieczeństwa; uważa, że konflikt we wschodniej Ukrainie, konflikty w Syrii i Iraku oraz rosnąca w siłę organizacja terrorystyczna ISIS, kryzys libijski i zagrożenie terrorystyczne w Afryce (szczególnie w regionie Sahelu i Rogu Afryki oraz w Libii) to poważne zagrożenia globalne wymagające globalnych reakcji; jest zdania, że UE nie może sama uporać się z tymi zagrożeniami i potrzebuje wsparcia partnerów międzynarodowych;

3.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że UE i jej państwa członkowskie aktywnie uczestniczą – na różne sposoby i w różnych formatach – w pracach systemu ONZ i mają w nie swój wkład, jednak działania te powinny być bardziej widoczne;

4.

z zadowoleniem przyjmuje istotny wkład UE w rozwój i pomoc humanitarną na świecie; przypomina, że UE i jej państwa członkowskie są przeznaczają łącznie najwięcej zasobów na świecie na pomoc rozwojową i humanitarną;

5.

przypomina, że UE stała się prawdziwym podmiotem międzynarodowym, w związku z czym otrzymała wzmocniony status obserwatora w ONZ z prawem zabierania głosu na posiedzeniach Zgromadzenia Ogólnego ONZ w debatach między przedstawicielami głównych grup, przed poszczególnymi państwami, prawem do zgłaszania projektów i poprawek, prawem do odpowiedzi, zgłaszania wniosków proceduralnych i dystrybuowania dokumentów;

6.

przypomina ponadto, że na forum ONZ UE jest reprezentowana przez wiele podmiotów: przewodniczącego Rady Europejskiej, wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisję Europejską oraz delegatury UE, a także 28 państw członkowskich UE, z których dwa (Francja i Wielka Brytania) mają status stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ i mogą korzystać z prawa weta; przypomina, że zgodnie z traktatem państwa członkowskie UE mają obowiązek koordynować swoje działania na wszystkich forach międzynarodowych;

7.

jest przekonany, że chcąc lepiej osiągać cele swojej polityki zagranicznej zapisane w traktacie, UE powinna dążyć do umocnienia globalnego sprawowania rządów w ramach systemu ONZ oraz do zwiększenia wpływu wywieranego przez nią i przez jej państwa członkowskie w tym systemie; przypomina o zobowiązaniu UE do aktywnego wspierania kompleksowej reformy systemu Narodów Zjednoczonych w celu wzmocnienia jego legitymacji, reprezentacji regionalnej, przejrzystości, rozliczalności i skuteczności w reagowaniu na złożone i wieloaspektowe wyzwania współczesności; podkreśla w szczególności znaczenie ożywienia prac Zgromadzenia Ogólnego;

8.

podkreśla, że UE powinna odgrywać większą rolę na forum Zgromadzenia Ogólnego, co oznacza większą widoczność i większy wpływ polityczny, pozwalające jej lepiej wypełniać swoje międzynarodowe zobowiązania, zgodnie z wyżej wymienioną rezolucją Zgromadzenia Ogólnego z dnia 3 maja 2011 r.;

9.

przypomina o swoim wsparciu dla roli parlamentów i zgromadzeń regionalnych w systemie ONZ;

10.

apeluje do członków Rady Bezpieczeństwa, by w ścisłej współpracy ze Zgromadzeniem Ogólnym dokonali przeglądu i zmiany nieprzejrzystego procesu wyboru sekretarza generalnego ONZ oraz by zapewnili równość szans kobiet i mężczyzn w kandydowaniu na to stanowisko; apeluje do wszystkich organów ONZ, a zwłaszcza do Rady Bezpieczeństwa, o zwrócenie należytej uwagi na uwzględnianie kwestii płci wewnątrz organizacji, a do UE i jej państw członkowskich – o uczestniczenie w tych działaniach w pierwszej linii przez zachęcanie kobiet do kandydowania i wspieranie ich; wyraża życzenie, by na kolejnego sekretarza generalnego ONZ wybrano kobietę; wzywa UE do wsparcia UN Women w uwzględnianiu dyskryminacji ze względu na tożsamość i ekspresję płciową;

11.

podkreśla obecne priorytety UE na 70. sesję Zgromadzenia Ogólnego ONZ, w których powtórzono wyrażany od dawna postulat Unii, aby ONZ usprawniła swoje struktury, budżet i metody pracy oraz aby nie unikała trudnych tematów, takich jak reforma Rady Bezpieczeństwa;

12.

podkreśla, że Zgromadzenie Ogólne, które reprezentuje rządy wszystkich państw członkowskich, musi dysponować środkami i sposobami nadawania kierunku działaniom systemu ONZ oraz koordynowania wszystkich jego działań;

13.

jest przekonany, że Rada Bezpieczeństwa wymaga reformy, aby lepiej odzwierciadlała nowe światowe realia i skuteczniej podejmowała obecne i przyszłe wyzwania z dziedziny bezpieczeństwa; zachęca państwa mające prawo weta w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, by powstrzymały się od korzystania z niego w przypadkach ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości;

14.

z uwagi na wkład UE w struktury pokoju i bezpieczeństwa na świecie oraz zawarty w traktacie lizbońskim cel umacniania europejskiej polityki zagranicznej przypomina, że przyznanie UE miejsca w poszerzonej Radzie Bezpieczeństwa ONZ jest długoterminowym celem UE, i apeluje o przeprowadzenie ogólnoeuropejskiej debaty na temat reformy Rady; ponawia apel do wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel o dążenie do wypracowywania wspólnego stanowiska UE w sprawach należących do właściwości Rady Bezpieczeństwa, a także o doskonalenie dotychczasowych mechanizmów współpracy mających na celu gwarantowanie, że państwa członkowskie UE zasiadające w Radzie Bezpieczeństwa będą na tym forum bronić wspólnego stanowiska UE; przypomina, że zgodnie z art. 34 TUE państwa członkowskie UE będące członkami Rady Bezpieczeństwa ONZ informują pozostałe państwa członkowskie i wysoką przedstawiciel oraz bronią stanowisk i interesów EU; ponadto przypomina, że jeżeli UE określiła stanowisko w kwestii wpisanej do porządku obrad Rady Bezpieczeństwa ONZ, państwa te wnoszą o zaproszenie wysokiej przedstawiciel w celu przedstawienia stanowiska Unii;

15.

przypomina, że rozdział VIII Karty ONZ dodatkowo wzmacnia rolę organizacji regionalnych i subregionalnych w ONZ, oraz wzywa UE i OBWE, by zmierzały do zwiększenia ich udziału i udziału innych organizacji regionalnych w globalnym sprawowaniu rządów;

16.

uważa, że dzięki współpracy z ONZ UE powinna czerpać więcej korzyści z partnerstwa z wyspecjalizowanymi agencjami, funduszami, programami, komisjami i komitetami ONZ; apeluje o lepszą koordynację działań UE w tych organach w celu zapewnienia jednogłośnego prezentowania stanowiska UE;

17.

podkreśla, że oprócz tych koniecznych reform w ONZ poprawa osiągania celów polityki zagranicznej UE, w tym propagowania podstawowych wartości, wymaga skuteczniejszej koordynacji poszczególnych wymiarów jej całej polityki zewnętrznej, zarówno dwu-, jak i wielostronnej; ponownie apeluje, by na wszystkich forach wielostronnych oraz w terenie lepiej eksponować działania UE i świadczoną przez nią pomoc;

18.

wzywa UE do skuteczniejszego koordynowania jej prac w dziedzinie pomocy humanitarnej z działaniami właściwych agencji ONZ, np. za pośrednictwem ECHO, aby osiągnąć optymalną wydajność z wykorzystaniem ograniczonych zasobów oraz aby unikać zbędnego powielania;

19.

wzywa stosowne instytucje UE i ONZ do pełnego przestrzegania i wdrażania ramowej umowy finansowo-administracyjnej (FAFA); zwraca się do Komisji, aby informowała Parlament o wdrażaniu FAFA oraz związanych z nią wytycznych, a także aby wskazała obszary wymagające poprawy oraz przedstawiła stosowne wnioski w tym zakresie;

20.

podkreśla znaczenie współpracy między UE i UNDP w zakresie skuteczności pomocy; zwraca uwagę na zobowiązanie zapisane w Partnerstwie z Pusanu w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju oraz zachęca wszystkie państwa i podmioty sektora prywatnego do przyłączenia się do tego zobowiązania;

21.

jest zdania, że Europejski Trybunał Praw Człowieka istotnie przyczynił się do postępów, jako Europa osiągnęła pod względem przestrzegania praw człowieka, dzięki czemu może być przykładem dla innych regionów;

22.

wzywa do doskonalenia narzędzi zapobiegawczych i wczesnego ostrzegania oraz do wzmocnienia zdolności mediacyjnych ONZ, a także apeluje o spójniejsze i wykonalne mandaty dotyczące operacji budowania i utrzymywania pokoju, obejmujące element praw człowieka i jasne strategie wyjścia; zachęca państwa członkowskie UE do bardziej zdecydowanego wsparcia dla operacji budowania i utrzymywania pokoju oraz wzywa UE do zwiększenia wysiłków mediacyjnych w rozwiązywaniu konfliktów; zwraca uwagę na niedawne okrucieństwa i przypadki łamania praw człowieka, jakich dopuszczają się pewne grupy ekstremistyczne i terrorystyczne, a także na stałe stosowanie przemocy seksualnej w czasie konfliktu, w tym na wykorzystywanie gwałtu jako narzędzia walki; wzywa Radę Bezpieczeństwa, by zgodnie z doktryną obowiązku ochrony określiła ambitny zestaw narzędzi i środków zapewniających skuteczne zapobieganie tym okrucieństwom oraz stanie na straży zasad praworządności i międzynarodowego prawa humanitarnego, a także by skłoniła państwa członkowskie ONZ do zwalczania handlu ludźmi, położenia kresu rekrutacji przez grupy terrorystyczne i finansowaniu tych grup, przez uniemożliwianie i eliminowanie rekrutowania, organizowania, transportowania i wyposażania terrorystów, a także finansowania ich przejazdów i działalności;

23.

wzywa UE, by wspierała zwiększanie spójności, synergii i komplementarności przeglądów operacji pokojowych, struktur budowania pokoju ONZ oraz rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa; podkreśla znaczenie równego i pełnego uczestnictwa kobiet jako aktywnych podmiotów w zapobieganiu konfliktom i ich rozwiązywaniu, w negocjacjach pokojowych, budowaniu i utrzymywaniu pokoju, w działaniach humanitarnych i odbudowie pokonfliktowej; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja dokonała przeglądu swojej polityki w zakresie pomocy humanitarnej, która obecnie zakłada, że międzynarodowe prawo humanitarne i prawo dotyczące praw człowieka mogą uzasadniać przeprowadzenie bezpiecznych aborcji w przypadku kobiet będących ofiarami gwałtów wojennych;

24.

zachęca UE do promowania szerokiej definicji koncepcji bezpieczeństwa ludzkiego i ściślejszego powiązania jej z prawami człowieka, równością płci i rozwojem społecznym;

25.

jest zdania, że UE musi zaofiarować zdecydowane i zaangażowane wsparcie Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu, zwłaszcza przez umocnienie i rozszerzenie jego stosunków w ONZ, szczególnie w Radzie Bezpieczeństwa, oraz przez zapewnienie szybkiej ratyfikacji przez państwa członkowskie UE ustalonych w Kampali zmian do statutu rzymskiego, w których zdefiniowano zbrodnię agresji; przypomina, że główna odpowiedzialność za doprowadzenie sprawców przed oblicze wymiaru sprawiedliwości spoczywa na samych państwach, oraz wspiera jurysdykcję MTK w przypadkach, gdy organy krajowe nie są w stanie lub nie chcą naprawdę ścigać najcięższych zbrodni budzących zaniepokojenie wspólnoty międzynarodowej;

26.

popiera zacieśnienie współpracy operacyjnej między UE a ONZ w dziedzinie zarządzania kryzysowego, również przez współdziałanie UE z ONZ zarówno w dziedzinie udostępniania analiz (w celu wypracowania wspólnej analizy), jak i w dziedzinie planowania operacji utrzymania pokoju i bezpieczeństwa (w celu ułatwiania działań operacyjnych);

27.

uważa, że należy podjąć większe starania, aby zapewnić, że państwa członkowskie ONZ honorują obietnice niesienia pomocy humanitarnej, przez publikowanie regularnych przeglądów wypełnienia zobowiązań;

28.

z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie UE na rzecz większej odpowiedzialności i przejrzystości w handlu bronią oraz popiera propagowanie upowszechnienia i pełnego wdrożenia traktatu o handlu bronią, a także wdrożenie wyników pierwszej konferencji państw-stron tego traktatu; wzywa UE, by w dalszym ciągu propagowała Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT), który stanowi zasadniczy element światowego systemu nierozprzestrzeniania broni jądrowej, a przez to główny fundament rozbrojenia jądrowego, zgodnie z art. VI NPT; ponadto wzywa UE do aktywnych działań na rzecz powszechnego rozbrojenia;

29.

podkreśla, że UE powinna w dalszym ciągu aktywnie propagować równość i niedyskryminację; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w dniu 24 sierpnia 2015 r. odbyło się pierwsze w historii posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ poświęcone prawom osób LGBTI, podczas którego potępiono zamachy na osoby LGBTI i zabijanie takich osób przez ISIS na Bliskim Wschodzie; zachęca Radę Bezpieczeństwa, by nadal zwracała uwagę na łamanie praw osób LGBTI;

30.

przypomina o stanowisku UE „zero tolerancji” dla kary śmierci; podkreśla, że UE powinna nadal propagować moratorium na wykonywanie kary śmierci;

31.

jest przekonany, że wymiar gospodarczy, społeczny, środowiskowy i rozwojowy systemu Narodów Zjednoczonych musi być zdecydowanie wzmocniony przez zapewnienie bardziej politycznego podejścia w organach ONZ i usprawnienie współpracy między nimi, a także przez efektywniejsze i bardziej przejrzyste wykorzystanie dostępnych zasobów; uważa, że należy to osiągnąć w pierwszej kolejności dzięki strukturalnej i funkcjonalnej reformie najważniejszego organu odpowiedzialnego za realizację tego zadania zgodnie z Kartą ONZ, czyli Rady Gospodarczo-Społecznej; wzywa instytucje i państwa członkowskie UE do rozważenia możliwości zwiększenia ich roli w Radzie Gospodarczo-Społecznej przez przekształcenie jej w Radę Trwałego Rozwoju;

32.

z zadowoleniem przyjmuje utworzenie Forum Politycznego Wysokiego Szczebla ds. Zrównoważonego Rozwoju, którego zadaniem jest zapewnienie przywództwa politycznego, wytycznych i zaleceń dotyczących polityki rozwoju w odniesieniu do trzech filarów zrównoważonego rozwoju (społecznego, gospodarczego i środowiskowego); jest przekonany, że forum to musi stać się głównym organem decyzyjnym w całej dziedzinie polityki rozwoju, zapewniając skoordynowaną i wydajną ocenę potrzeb oraz przyjęcie koniecznych planów działania, decyzji i wiążących środków dotyczących ram zrównoważonego rozwoju na okres po 2015 r.; podkreśla konieczność skutecznego wdrożenia celów zrównoważonego rozwoju przyjętych na szczycie ONZ we wrześniu 2015 r.;

33.

w świetle powracających kryzysów humanitarnych związanych z falami uchodźców i migrantów oraz powodujących wiele ludzkich cierpień, a także w związku z tym, że zrównoważony rozwój w krajach pochodzenia może ostatecznie przynieść rozwiązanie kryzysu humanitarnego, jest przekonany, że należy koordynować prace wszystkich agencji zajmujących się tą kwestią;

34.

jest zdania, że wyzwania, jakie stawia przed nami kryzys humanitarny związany z falą uchodźców, to kwestie, które należy rozwiązywać w sposób całościowy, w duchu solidarności w obrębie UE oraz w ścisłej współpracy z ONZ i jej agencjami;

35.

apeluje do UE i ONZ o wzmożone wysiłki na rzecz osiągnięcia ambitnego i prawnie wiążącego porozumienia na konferencji ONZ w sprawie klimatu, która odbędzie się w 2015 r. w Paryżu, a następnie o zapewnienie szybkiego wdrożenia decyzji COP21;

36.

jest zdania, że koordynacja prac Grupy Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Światowej Organizacji Handlu również może być elementem systemu ONZ, a zarazem należy utrzymać ich dotychczasowe struktury decyzyjne, aby zapewnić rozliczalność, wydajność, spójność i nienakładanie się podejmowanych przez nie decyzji i działań;

37.

popiera cel dotyczący ustanowienia na szczeblu wielostronnym systemu ochrony inwestycji, obejmującego nowy system, w którym przestrzega się jurysdykcji sądów krajowych, oraz wzywa Komisję, by opracowując projekty umów dotyczących inwestycji włączała ten cel do programu negocjacji; jest zdania, że jeżeli ma zostać powołany stały międzynarodowy trybunał rozstrzygania sporów inwestycyjnych, to mógłby on działać w systemie ONZ i powinien opierać się na prawach i obowiązkach podmiotów podlegających jego jurysdykcji, z naciskiem na zasady OECD dotyczące przedsiębiorstw wielonarodowych i wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka; uważa, że system ONZ to źródło przydatnych modeli takiego systemu, zwłaszcza w kwestiach dotyczących finansowania;

38.

uważa, że należy doprowadzić do zakończenia dauhańskiej rundy rozwojowej na forum WTO, i uważa, że ONZ może wykorzystać swoją wyjątkową pozycję, by zapewnić pomyślny przebieg tych rozmów dla krajów rozwijających się; uważa w związku z tym, że ONZ może działać ramię w ramię z WTO oraz służyć radą i udzielać wskazówek krajom rozwijającym się, by wspierać strategię handlu i inwestycji, w co UE powinna być zaangażowana w charakterze kluczowego podmiotu;

39.

jest świadomy konieczności udoskonalenia i wdrożenia wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; wzywa UE, by przyczyniła się do pomyślnego wyniku pracy międzyrządowej grupy roboczej ds. korporacji transnarodowych i praw człowieka;

40.

uważa, że ONZ powinna zintensyfikować działania dotyczące dobrobytu ludzi; jest zdania, że obejmuje to zrównoważony rozwój kulturowy oraz ochronę i wspieranie różnorodności form wyrazu kulturowego przez włączenie edukacji, turystyki, dyplomacji kulturowej, ochrony dziedzictwa, sektora twórczego i badań naukowych w proces kształtowania polityki;

41.

zaleca, by zapewnić współpracę między UE a ONZ w zakresie edukacji w ramach programów ratunkowych w razie kryzysu humanitarnego, konfliktów zbrojnych lub klęsk żywiołowych, dalej wspierając takie program jak program UNICEF dotyczący edukacji w sytuacjach nadzwyczajnych i podczas przemian pokryzysowych, program UNHCR dotyczący edukacji wysokiej jakości w obozach uchodźców oraz prace edukacyjne UNRWA;

42.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że prace Komisji mianowanej w 2014 r. podzielono na klastry, a odpowiedzialność za koordynację polityki zewnętrznej UE przyznano wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, mającej ściśle współpracować z innymi instytucjami UE; podkreśla, że polityka o wymiarze globalnym musi zajmować centralne miejsce w pracach tego szczególnego klastra;

43.

wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel, by do sprawozdania rocznego w sprawie WPZiB dołączyła rozbudowaną sekcję dotyczącą wspierania globalnych celów polityki zagranicznej UE;

44.

jest zdania, że Parlament musi być w stanie stawić czoła wyzwaniom globalnym równie dogłębnie i całościowo, jak Komisja, oraz odpowiednio zorganizować swoje prace; zachęca wszystkie swoje komisje, do których właściwości należą obszary polityki o wymiarze zewnętrznym i globalnym, by przedstawiły Komisji Spraw Zagranicznych, właściwej w tej sprawie, opinie na temat odpowiedniej sekcji sprawozdania wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel;

45.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, Zgromadzeniu Ogólnemu Narodów Zjednoczonych i sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

27.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 366/51

—

uwzględniając art. 4 i 13 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

—

uwzględniając art. 107, 108, 113, 115, 116, 175 i 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając swoją decyzję z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie powołania, kompetencji, składu liczbowego i czasu trwania mandatu Komisji Specjalnej ds. Interpretacji Prawa Podatkowego i Innych Środków o Podobnym Charakterze lub Skutkach (1),

—

uwzględniając informacje ujawnione przez Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych na temat interpretacji prawa podatkowego i innych szkodliwych praktyk stosowanych w Luksemburgu, znanych jako afera LuxLeaks,

—

uwzględniając wyniki szczytów G7, G8 i G20 poświęconych kwestiom podatku międzynarodowego, a w szczególności szczytu w Elmau w dniach 7–8 czerwca 2015 r., szczytu w Brisbane w dniach 15–16 listopada 2014 r., szczytu w Sankt Petersburgu w dniach 5–6 września 2013 r., szczytu w Lough Erne w dniach 17–18 czerwca 2013 r. i szczytu w Pittsburghu w dniach 24–25 września 2009 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z 1998 r. pt. „Harmful Tax Competition. An emerging global issue” [Szkodliwa konkurencja podatkowa. Nowy światowy problem],

—

uwzględniając sprawozdanie OECD pt. „Addressing Base Erosion and Profit Shifting” [Rozwiązanie kwestii erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków] z 2013 r., odnośny plan działania OECD i następne publikacje na ten temat,

—

uwzględniając niedawne konkluzje Rady Europejskiej dotyczące wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (14 marca 2013 r.), opodatkowania (22 maja 2013 r.), automatycznej wymiany informacji (18 grudnia 2014 r.), erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków (BEPS), automatycznej wymiany informacji na poziomie globalnym i szkodliwych środków podatkowych (18 grudnia 2014 r.) oraz uchylania się od opodatkowania (27 czerwca 2014 r.),

—

uwzględniając konkluzje i sprawozdanie Rady do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) dla Rady Europejskiej dotyczące kwestii podatkowych z dnia 22 czerwca 2015 r.,

—

uwzględniając półroczne sprawozdania Grupy ds. Kodeksu Postępowania (opodatkowanie działalności gospodarczej) dla Rady dotyczące kodeksu postępowania,

—

uwzględniając dyrektywę o współpracy administracyjnej (2), dyrektywę o opodatkowaniu odsetek i należności licencyjnych (3) oraz najnowsze wnioski ustawodawcze Komisji dotyczące ich zmiany,

—

uwzględniając dyrektywę Rady 90/435/EWG z dnia 23 lipca 1990 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich (4) (dyrektywa w sprawie spółek dominujących i spółek zależnych), zmienioną ostatnio w 2015 r.,

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/56/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2006/43/WE w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (5),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 108 TFUE (6),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 77/799/EWG z dnia 19 grudnia 1977 r. dotyczącą wzajemnej pomocy właściwych władz państw członkowskich w obszarze podatków bezpośrednich oraz opodatkowania składek ubezpieczeniowych (7),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniającą rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (8),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 lutego 2007 r. dla Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie prac Wspólnego Forum UE ds. Cen Transferowych w dziedzinie procedur unikania i rozstrzygania sporów oraz w sprawie wytycznych dotyczących uprzednich porozumień cenowych w UE (COM(2007)0071),

—

uwzględniając obwieszczenie Komisji z dnia 10 grudnia 1998 r. w sprawie stosowania zasad pomocy państwa do środków związanych z bezpośrednim opodatkowaniem działalności gospodarcze (9),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 17 czerwca 2015 r. zatytułowany „Sprawiedliwy i skuteczny system opodatkowania przedsiębiorstw w Unii Europejskiej: pięć głównych obszarów działania” (COM(2015)0302),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 marca 2015 r. w sprawie przejrzystości podatkowej w celu zwalczania uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania (COM(2015)0136),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 grudnia 2012 r. zatytułowany „Plan działania zakładający poprawę skuteczności walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania” (COM(2012)0722),

—

uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 6 grudnia 2012 r. w sprawie agresywnego planowania podatkowego (C(2012)8806),

—

uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 6 grudnia 2012 r. w sprawie środków mających na celu zachęcenie państw trzecich do stosowania minimalnych standardów dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych (C(2012)8805),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie konkretnych sposobów usprawnienia walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania, w tym w odniesieniu do państw trzecich (COM(2012)0351),

—

uwzględniając wniosek Komisji z 2011 r. dotyczący dyrektywy Rady w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (COM(2011)0121) oraz odnośne stanowisko Parlamentu z dnia 19 kwietnia 2012 r. (10),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 października 2011 r. pt. „Odnowiona strategia UE na lata 2011–2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw” (COM(2011)0681),

—

uwzględniając rezolucję Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich z dnia 1 grudnia 1997 r. w sprawie kodeksu postępowania w zakresie opodatkowania działalności gospodarczej (11) oraz regularne sprawozdania przedkładane Radzie przez Grupę ds. Kodeksu Postępowania (opodatkowanie działalności gospodarczej),

—

uwzględniając zalecenie przyjęte przez komitet ministrów Rady Europejskiej dnia 30 kwietnia 2014 r. w sprawie ochrony demaskatorów,

—

uwzględniając sprawozdanie kancelarii Simmons & Simmons z 1999 r. dotyczące praktyk administracyjnych, wspomniane w ust. 26 sprawozdania Grupy ds. Kodeksu Postępowania z 1999 r., sprawozdanie Primarolo (SN 4901/99) oraz aktualizację tego sprawozdania z 2009 r.,

—

uwzględniając poprawki przyjęte przez Parlament w dniu 8 lipca 2015 r. do wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zmiany dyrektywy 2007/36/WE w zakresie zachęcania akcjonariuszy do długoterminowego zaangażowania oraz zmiany dyrektywy 2013/34/UE w zakresie określonych elementów oświadczenia o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego (12),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 lipca 2015 r. w sprawie unikania zobowiązań podatkowych i uchylania się od opodatkowania jako wyzwań dla zarządzania, ochrony socjalnej i rozwoju w krajach rozwijających się (13),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 marca 2015 r. w sprawie sprawozdania rocznego dotyczącego podatków (14),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie sprawozdania rocznego za rok 2013 dotyczącego ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej – zwalczanie nadużyć finansowych (15),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy (16),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie walki z oszustwami podatkowymi, uchylaniem się od opodatkowania i rajami podatkowymi (17),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie apelu o opracowanie konkretnych sposobów walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania (18),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie podatków i rozwoju – współpracy z krajami rozwijającymi się w zakresie wspierania dobrych rządów w dziedzinie opodatkowania (19),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 lutego 2010 r. w sprawie wspierania dobrych rządów w dziedzinie opodatkowania (20),

—

uwzględniając różne parlamentarne wysłuchania i kolejne sprawozdania na ten sam temat parlamentów narodowych, w szczególności brytyjskiej Izby Gmin, Senatu USA i Zgromadzenia Narodowego Francji,

—

uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Specjalnej ds. Interpretacji Prawa Podatkowego i Innych Środków o Podobnym Charakterze lub Skutkach (A8-0317/2015),

A.

mając na uwadze, że afera LuxLeaks, która wybuchła w dniu 5 listopada 2014 r. po ujawnieniu przez Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych ok. 28 tys. stron poufnych dokumentów dotyczących ponad 500 potajemnych uzgodnień podatkowych zawartych między luksemburską administracją podatkową a ponad 300 korporacjami wielonarodowymi w latach 2002–2010, ukazała skalę wykorzystywania tajnych porozumień o złożonych strukturach finansowych służących uzyskaniu daleko idących ulg podatkowych; mając na uwadze, że w wielu przypadkach luksemburskie jednostki zależne obracające w swojej działalności setkami milionów euro są obecne w Luksemburgu w znikomym stopniu i prowadzą tam bardzo ograniczoną działalność gospodarczą;

B.

mając na uwadze, że kwestie związane z erozją bazy podatkowej osób prawnych i praktykami agresywnego planowania podatkowego były znane i analizowane na szczeblu międzynarodowym co najmniej od kilkudziesięciu lat; mając na uwadze, że afera LuxLeaks zwróciła na te kwestie uwagę opinii publicznej i mediów, ujawniając dyskusyjne praktyki podatkowe propagowane przez firmy audytorskie w jednym z państw członkowskich; mając na uwadze, że dochodzenie Komisji i praca wykonana przez parlamentarną komisję specjalną wykazały, iż nie jest to odosobniony przypadek, a stosowanie środków podatkowych celem zmniejszenia niektórych ogólnych zobowiązań podatkowych dużych przedsiębiorstw, aby tym sposobem w sztuczny sposób podnieść krajową bazę podatkową ze szkodą dla innych państw – pośród których znalazły się państwa prowadzące politykę oszczędnościową – jest szeroko rozpowszechnioną praktyką w Europie i poza nią;

C.

mając na uwadze, że takie zachowania, często wynikające z braku powiązania między miejscem generowania dochodów a miejscem ich opodatkowania, nie ograniczają się do interpretacji indywidualnych prawa podatkowego, lecz obejmują szeroki zakres szkodliwych praktyk podatkowych stosowanych przez krajowe administracje podatkowe w UE i poza nią;

D.

mając na uwadze, że poddanie tych praktyk nadzorowi publicznemu jest elementem demokratycznej kontroli; mając na uwadze, że z uwagi na ich negatywny wpływ na ogół społeczeństwa mogą one istnieć tylko do czasu ich ujawnienia albo dopóki jest na nie przyzwolenie; mając na uwadze, że zasadniczą rolę w ujawnieniu przypadków unikania opodatkowania oraz w informowaniu o tym opinii publicznej odegrali dziennikarze śledczy, sektor pozarządowy i środowisko akademickie; mając na uwadze, że dopóki nie można im zapobiec, ich ujawnianie nie powinno zależeć od odwagi i etyki pojedynczych demaskatorów, lecz być częścią systematyczniejszej sprawozdawczości i mechanizmów wymiany informacji;

E.

mając na uwadze, że dochody z podatku od osób prawnych dla 28 państw członkowskich UE wyniosły w 2012 r. średnio 2,6 % PKB (21);

F.

mając na uwadze, że zgodnie z Traktatem opodatkowanie bezpośrednie wchodzi przede wszystkim w zakres kompetencji państw członkowskich; mając na uwadze, że w zakresie w jakim UE posiada kompetencje podatkowe, wykonywanie tych kompetencji podlega zazwyczaj wymogowi jednomyślności w Radzie; mając na uwadze, że w związku z tym na szczeblu UE nie podjęto jak dotąd żadnych istotnych decyzji w dziedzinie opodatkowania osób prawnych mimo niedawnych zmian związanych z integracją UE w kontekście rynku wewnętrznego i innych obszarów objętych traktatami UE, takich jak międzynarodowe porozumienia handlowe, wspólna waluta, zarządzanie gospodarką i budżetem, a także zasady i przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy; mając na uwadze, że państwa członkowskie muszą przestrzegać europejskiego prawa konkurencji i dopilnować, by ich przepisy podatkowe były zgodne z zasadami rynku wewnętrznego i nie prowadziły do zakłóceń konkurencji; mając na uwadze, że dając każdemu państwu członkowskiemu prawo weta, zasada jednomyślności w Radzie nie zachęca do rezygnacji ze status quo na rzecz rozwiązania opartego w większej mierze na współpracy; mając na uwadze, że zmiana wymogu jednomyślności w kwestiach dotyczących opodatkowania bezpośredniego wymagałaby zmiany Traktatu, chyba że zastosowana zostanie procedura określona w art. 116 TFUE;

G.

mając na uwadze, że aktualna sytuacja każdego państwa członkowskiego posiadającego prawo weta oznacza, że wszystkie państwa członkowskie muszą działać zdecydowanie i we współpracy na rzecz sprostania ogólnoeuropejskiemu problemowi uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania;

H.

mając na uwadze, że z kilkoma chwalebnymi wyjątkami krajowi przedstawiciele polityczni nie byli dotąd wystarczająco chętni i gotowi do rozwiązania problemu unikania opodatkowania, w tym problemu interpretacji indywidualnych prawa podatkowego;

I.

mając na uwadze, że na europejskim rynku wewnętrznym kapitał nie napotyka przeszkód w przepływie, a duże przedsiębiorstwa składają sprawozdania o swej działalności na zasadzie skonsolidowanej, podczas gdy podatki pobierane są na szczeblu krajowym przez organy podatkowe, które praktycznie nie dzielą się między sobą informacjami;

J.

mając na uwadze, że na urzeczywistnionym rynku wewnętrznym żadne sztuczne zakłócenia nie powinny wpływać na decyzje inwestycyjne i lokalizację działalności gospodarczej; mając jednak na uwadze, że globalizacja, cyfryzacja i swobodny przepływ kapitału przyczyniają się do nasilenia konkurencji podatkowej między państwami członkowskimi i z państwami trzecimi, by przyciągnąć inwestorów i przedsiębiorców; mając na uwadze, że choć istotne jest przyciągnięcie i zatrzymanie przedsiębiorstw w Europie, nie powinno to przybierać formy potencjalnie szkodliwych systemów opodatkowania mających na celu przede wszystkim pobudzanie inwestycji i przyciąganie dodatkowej działalności gospodarczej, reagowanie na podobne środki podejmowane w krajach ościennych lub próbę korygowania przypadków wcześniejszych zakłóceń równowagi między państwami członkowskimi, jeśli chodzi o względną zamożność, rozmiar czy peryferyjne położenie; mając również na uwadze, że – nawiasem mówiąc – w niektórych jurysdykcjach wydaje się istnieć związek między atrakcyjnymi systemami opodatkowania osób prawnych a wysokim poziomem bogactwa narodowego; mając na uwadze, że optymalna struktura systemów podatkowych zależy od wielu czynników i dlatego jest różna w poszczególnych państwach; mając na uwadze, że szkodliwa konkurencja podatkowa pomiędzy państwami członkowskimi ogranicza potencjał jednolitego rynku;

K.

mając na uwadze, że oprócz samego koncentrowania się na promowaniu atrakcyjnego otoczenia dla przedsiębiorstw dzięki, na przykład, dobrej infrastrukturze i wysokiej jakości sile roboczej, w tym przez wydatki zwiększające wydajność, oraz na promowaniu stabilności i przewidywalności systemu podatkowego państwa współzawodniczą ze sobą pod względem podatkowym, wykorzystując własne ustawodawstwo wraz z siecią własnych konwencji podatkowych do promowania siebie jako krajów wartych inwestowania, jako ośrodków kanalizujących przepływy finansowe lub w których warto księgować zyski, przyciągając tym samym przedsiębiorstwa lub firmy przykrywki ze szkodą dla krajów partnerskich i doprowadzając do stosowania nieuczciwych praktyk między sobą; mając na uwadze, że każdy kraj z osobna ma żywotny interes w przyjęciu postawy „gapowicza”, tzn. w byciu pierwszym przy tworzeniu i stosowaniu specjalnych systemów opodatkowania i przepisów wspierających podstawę opodatkowania i ostatnim, jeżeli chodzi o jakiekolwiek wspólne i skoordynowane działania na rzecz walki z unikaniem opodatkowania;

L.

mając na uwadze istnienie konkurencji podatkowej między państwami członkowskimi; mając na uwadze zasadę lojalnej współpracy między państwami członkowskimi UE zapisaną w art. 4 TUE; mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny w pełni stosować zasadę lojalnej współpracy w kwestiach dotyczących konkurencji podatkowej;

M.

mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie zajmują ambiwalentne stanowisko wobec unikania opodatkowania i skarżą się z jednej strony na erozję krajowej bazy podatkowej, a jednocześnie odpowiadają za kształt obecnych krajowych i międzynarodowych systemów podatkowych, które ją umożliwiły, a także nadal utrudniają znalezienie dla ich systemów podatkowych bardziej skoordynowanego rozwiązania; mając na uwadze, że w ramach całkowitej mobilności kapitału w UE i wobec zadeklarowanego celu Komisji, jakim jest utworzenie unii rynków kapitałowych, należy w pełni uwzględnić współzależność i wzajemne oddziaływanie krajowych systemów podatkowych i dochodów podatkowych, pamiętając o rozległych, pozytywnych i negatywnych transgranicznych skutkach ubocznych decyzji podatkowych podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie, ponieważ bodziec podatkowy w jednym państwie oznacza erozję bazy w innym;

N.

mając na uwadze, że obserwujemy pojawienie się paradoksalnej sytuacji, w której swobodna konkurencja między państwami członkowskimi w kwestiach podatkowych dała w rezultacie szkodzące konkurencji zachowania i zakłócanie konkurencji;

O.

mając na uwadze, że utworzenie europejskiego jednolitego rynku okazało się niezwykle korzystne dla gospodarki państw członkowskich, umożliwiając im uzyskanie większej konkurencyjności i atrakcyjności w globalnej gospodarce, a także mając na uwadze, że konwergencja podatkowa między państwami członkowskimi przyniesie w ostatecznym rozrachunku takie same skutki;

P.

mając na uwadze, że ustawodawca i administracje podatkowe – nieposiadające często wystarczających zasobów – nie mogą antycypować innowacyjnych systemów unikania opodatkowania tworzonych i promowanych przez niektórych doradców podatkowych, zwłaszcza z bardzo dużych firm audytorskich, prawników i pośredników, lecz tylko na te systemy reagować, czasem z ogromnym opóźnieniem; mając na uwadze, że doświadczenie pokazuje w szczególności, iż organy UE, które powinny zapobiegać wprowadzaniu nowych szkodliwych środków podatkowych (takie jak Grupa ds. Kodeksu Postępowania powołana przez państwa członkowskie w 1998 r. lub Komisja, będąca strażniczką traktatów), nie są w stanie zapobiegać temu niepożądanemu rozwojowi sytuacji ze względu na podejmowanie działań w sposób nieskuteczny lub ze względu na zbyt ograniczone uprawnienia, oraz że w UE wprowadzono wiele nowych i często agresywnych środków lub umów – jak np. korzystne opodatkowanie dochodów z patentów – służących unikaniu opodatkowania; mając na uwadze, że korporacje wielonarodowe w UE i na całym świecie funkcjonują w oparciu o ekspertyzy dobrze zorganizowanych i zręcznych doradców podatkowych, a także banków i innych dostawców usług finansowych, pomagających im przy tworzeniu systemów unikania opodatkowania; mając na uwadze, że sektor ten jest jednocześnie reprezentowany w organach doradzających rządom i instytucjom publicznym w sprawach podatkowych, takich jak na przykład unijna platforma na rzecz dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych; mając na uwadze, że istnieją obawy co do konfliktu interesów, który może powstać na skutek udzielania przez te same firmy porad zarówno organom publicznym, jak i prywatnym wielonarodowym korporacjom;

Q.

mając na uwadze, że wszelkie planowanie podatkowe powinno odbywać się w granicach prawa i obowiązujących traktatów; mając zatem na uwadze, że najlepszą odpowiedzią na agresywne planowanie podatkowe jest dobre ustawodawstwo i międzynarodowa koordynacja co do pożądanych skutków;

R.

mając na uwadze, że wdrożenie ustawodawstwa ma decydujący wpływ na realizację założonych celów; mając na uwadze, że takie wdrożenie należy do kompetencji administracji krajowych, które często nie mają wielu bodźców do współpracy ze sobą na szczeblu europejskim; mając na uwadze, że sytuacja ta jeszcze bardziej pogarsza już powstałe rozbieżności w przepisach w całej Unii;

S.

mając na uwadze, że trojka (Komisja Europejska, Europejski Bank Centralny i Międzynarodowy Fundusz Walutowy) – nadzorująca programy korekty finansowej i budżetowej w takich państwach członkowskich jak Portugalia i Grecja – nie usiłowała zapobiegać abolicjom podatkowym, interpretacjom indywidualnym prawa podatkowego, zwolnieniom i korzyściom podatkowym, które były i są niesprawiedliwie dyskryminujące, faworyzując przedsiębiorstwa i osoby fizyczne unikające płacenia podatków, co powoduje drastyczne zmniejszanie się dochodów państwa przy coraz większym obciążeniu już nadmiernie opodatkowanych małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) i obywateli;

T.

mając na uwadze, że dochodzenie i ściganie przestępstw podatkowych i prania pieniędzy, często obejmujące operacje finansowe i osoby prawne w kilku jurysdykcjach, stanowi ogromne wyzwanie; mając na uwadze, że pracownicy państw członkowskich odpowiedzialni za badanie i przeprowadzanie dochodzeń sądowych wobec sprawców przestępstw podatkowych oraz innych przestępstw finansowych są często niewystarczająco wyszkoleni i brakuje im sprzętu i wyposażenia;

U.

mając na uwadze, że polityka oszczędnościowa oraz ograniczenia budżetowe w ostatnich latach znacznie ograniczyły zdolność administracji podatkowych do dochodzenia przestępstw podatkowych i szkodliwych praktyk podatkowych; mając na uwadze, że cięcia te były szczególnie szkodliwe w krajach objętych programami pomocy finansowej kierowanymi przez trojkę, gdzie wzrost dochodów państwa został osiągnięty kosztem nadmiernie opodatkowanych MŚP i obywateli, podczas gdy duże przedsiębiorstwa i zamożni oszuści podatkowi często korzystali z abolicji podatkowych, interpretacji indywidualnych prawa podatkowego i innych programów zwolnień i korzyści podatkowych, jak miało to miejsce w Portugalii i Grecji;

V.

mając na uwadze, że interpretacje indywidualne prawa podatkowego obejmują szeroki wachlarz praktyk stosowanych w państwach członkowskich – od polityki ad hoc do jasno sformułowanych ram stosowania przepisów – jeśli chodzi o możliwy zakres i tematykę, wiążący charakter, częstotliwość, rozgłos, długość i opłaty; mając na uwadze, że nie ma definicji interpretacji indywidualnych prawa podatkowego uzgodnionej wspólnie na szczeblu międzynarodowym poza stwierdzeniem Komisji określającym je jako „każdy komunikat lub każdy inny instrument lub każde inne działanie o podobnych skutkach podejmowane przez dane państwo członkowskie lub w jego imieniu w odniesieniu do interpretacji lub stosowania przepisów podatkowych”;

W.

mając na uwadze, że z natury rzeczy interpretacje indywidualne prawa podatkowego nie są problematyczne, ponieważ zgodnie ze swoim pierwotnym celem mogą zapewnić pewność prawa dla podatnika oraz ograniczyć ryzyko finansowe dla uczciwych firm w przypadkach, gdy przepisy podatkowe lub ich konkretne zastosowanie w pewnych okolicznościach są niejasne lub podlegają rozbieżnym interpretacjom, zwłaszcza przy złożonych transakcjach, co pozwala uniknąć przyszłych sporów między podatnikiem a organem podatkowym;

X.

mając na uwadze, że praktyka interpretacji została wypracowana w ramach bliższego i opartego w większym stopniu na współpracy stosunku między administracjami podatkowymi a podatnikami jako narzędzie radzenia sobie z coraz większą złożonością opodatkowania niektórych transakcji w coraz bardziej skomplikowanej, globalnej i zdigitalizowanej gospodarce; mając na uwadze, że pomimo iż państwa członkowskie twierdzą, że interpretacje indywidualne prawa podatkowego – utrzymywane jednak w tajemnicy – nie mają charakteru dyskrecjonalnego, lecz są jedynie narzędziem mającym na celu objaśnienie obowiązujących przepisów podatkowych, komisja specjalna PE potwierdziła, że interpretacje prawa podatkowego mogą być wydawane bez żadnych ram prawnych poprzez nieformalne lub dyskrecjonalne uzgodnienia, co sprzyja strukturom konstruowanym pod kątem korzyści podatkowych, które opierają się na narzędziach planowania podatkowego stosowanych zwykle przez korporacje wielonarodowe w celu obniżenia płaconych podatków; mając na uwadze, że wydaje się to stanowić problem zwłaszcza – choć nie tylko – przy interpretacjach dotyczących wyceny transferów wewnątrz przedsiębiorstw (tzw. uprzednie porozumienie cenowe); mając na uwadze, że zapewniając pewność prawa tylko niektórym wybranym podmiotom interpretacje indywidualne prawa podatkowego mogą doprowadzić do powstania nierówności pomiędzy przedsiębiorstwami: tymi, którym zostały przyznane takie interpretacje i przedsiębiorstwami z tego samego sektora, które nie mają do nich dostępu;

Y.

mając na uwadze, że ani OECD, ani Komisja Europejska nie wezwały do zaprzestania praktyki wydawania interpretacji indywidualnych prawa podatkowego;

Z.

mając na uwadze, że ustalone z góry interpretacje indywidualne prawa podatkowego nie powinny wpływać w żaden sposób na opodatkowanie jakiejkolwiek transakcji ani przynosić korzyści jednemu podatnikowi w porównaniu z innym, lecz w zasadzie powinny mieć taki sam skutek jak zastosowanie ex post obowiązujących przepisów podatkowych; mając na uwadze, że niniejsze sprawozdanie nie koncentruje się zatem wyłącznie na interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego, lecz obejmuje – zgodnie z mandatem udzielonym komisji specjalnej (TAXE) – wszelkie środki podatkowe o podobnym charakterze lub skutkach określane ogólnym pojęciem „szkodliwych praktyk podatkowych”, tzn. środki mające na celu przyciąganie firm niebędących rezydentami lub odnośnych transakcji ze szkodą dla innych jurysdykcji podatkowych, w których transakcje te podlegałyby zwykłemu opodatkowaniu, lub środki zmierzające do faworyzowania niektórych przedsiębiorstw, co zakłóca konkurencję;

AA.

mając na uwadze, że szkodliwe praktyki podatkowe można powiązać do pewnego stopnia z co najmniej jednym z następujących niepożądanych skutków: brak przejrzystości, arbitralna dyskryminacja, zakłócenia konkurencji i nierówne warunki działania na rynku wewnętrznym i poza nim, wpływ na integralność jednolitego rynku, naruszenie sprawiedliwości, stabilności i zasadności systemu podatkowego, większe opodatkowanie mniej mobilnych czynników ekonomicznych, nasilenie się nierówności gospodarczych, nieuczciwa konkurencja między państwami, erozja bazy podatkowej, społeczne niezadowolenie, nieufność i deficyt demokratyczny;

AB.

mając na uwadze, że – choć MŚP pozostają siłą napędową gospodarki i zatrudnienia w Europie – trzeba przyznać, że wielonarodowe przedsiębiorstwa również odgrywają ważną rolę w pobudzaniu inwestycji i wzrostu gospodarczego; mając na uwadze, że uczciwe uiszczanie podatków w krajach, w których odbywa się rzeczywista działalność gospodarcza oraz w których dochód został wygenerowany, to główny wkład tych przedsiębiorstw w dobrobyt i równowagę europejskich społeczeństw;

AC.

mając na uwadze, że jego właściwa komisja specjalna utworzona w dniu 26 lutego 2015 r. odbyła 14 posiedzeń, w czasie których przesłuchała przewodniczącego Komisji Jeana-Claude’a Junckera, komisarz ds. konkurencji Margrethe Vestager, komisarza do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł Pierre’a Moscoviciego, urzędującego przewodniczącego Rady Pierre’a Gramegnę, ministrów finansów Francji – Michela Sapin, Niemiec – Wolfganga Schäuble, Włoch – Piera Carla Padoana i Hiszpanii Luisa de Guindosa, przedstawicieli OECD, a także demaskatorów, dziennikarzy śledczych, ekspertów, przedstawicieli środowisk akademickich, korporacji wielonarodowych, stowarzyszeń zawodowych, związków zawodowych, organizacji pozarządowych i posłów do parlamentów narodowych UE (zob. załącznik I); mając na uwadze, że delegacje komisji TAXE udały się do Szwajcarii w celu zbadania specyficznych aspektów dotyczących państw trzecich zgodnie z przyznanym jej mandatem, a także do następujących państw członkowskich w celach informacyjnych: Belgii, Luksemburga, Irlandii, Królestwa Niderlandów i Zjednoczonego Królestwa; mając na uwadze, że zorganizowano także posiedzenia z przedstawicielami rządu Gibraltaru i Bermudów; mając na uwadze, że wszystkie te działania – choć pozwoliły na uzyskanie różnorodnych i cennych spostrzeżeń na temat systemów i praktyk podatkowych stosowanych w całej UE – nie wyjaśniły wszystkich istotnych aspektów, w tym utrzymujących się niespójności w wypowiedziach przewodniczącego Komisji Jeana-Claude’a Junckera odnoszących się do podnoszonej od dawna kwestii tajnej strony sprawozdania Kreckégo;

AD.

mając na uwadze, że prace komisji zostały utrudnione ze względu na to, że szereg państw członkowskich oraz Rada nie udzieliły na czas odpowiedzi (patrz załącznik II), a także nie przekazały wszystkich wymaganych dokumentów lub udzielały jedynie odpowiedzi grzecznościowych bez konkretnego odniesienia do treści złożonych wniosków; mając na uwadze, że z 17 zaproszonych korporacji wielonarodowych tylko cztery zgodziły się stanąć przed komisją podczas pierwszego zaproszenia w czerwcu i lipcu 2015 r.; mając na uwadze, że kolejne 11 korporacji wielonarodowych zgodziło się stanąć przed komisją dopiero po przeprowadzeniu głosowania nad sprawozdaniem w komisji TAXE i po ponownych zaproszeniach, tak że konieczne było zwołanie kolejnego posiedzenia nadzwyczajnego krótko przed głosowaniem na posiedzeniu plenarnym (patrz załącznik III); mając na uwadze, że Komisja Europejska nie współpracowała w pełni i nie przesłała wszystkich dokumentów roboczych i nieoficjalnych notatek z posiedzeń dotyczących kodeksu postępowania, a zaproponowała jedynie – ze względu na nieustępliwość niektórych państw członkowskich – ograniczoną procedurę konsultacji; mając na uwadze, że w związku z tym konieczne jest przedłużenie mandatu komisji;

AE.

mając na uwadze, że w momencie przyjmowania niniejszego sprawozdania w toku było jeszcze kilka prowadzonych przez Komisję dochodzeń w sprawie pomocy państwa dotyczących uzgodnień w zakresie ustalania cen transferowych potwierdzonych interpretacjami indywidualnymi prawa podatkowego i innymi środkami o podobnym charakterze lub skutkach, które mają wpływ na dochód do opodatkowania przypisywany niektórym jednostkom zależnym korporacji wielonarodowych;

1.

przypomina, że modele opodatkowania osób prawnych istniejące w krajach uprzemysłowionych zostały stworzone w pierwszej połowie XX w., czyli w okresie, w którym działalność transgraniczna miała ograniczony zakres; zauważa, że globalizacja i cyfryzacja gospodarki całkowicie zmieniły globalny łańcuch wartości oraz sposób funkcjonowania rynków oraz że większość dużych firm posiada obecnie międzynarodową strukturę, która wymaga wyjścia poza krajowe przepisy podatkowe; podkreśla, że krajowe i międzynarodowe przepisy w dziedzinie opodatkowania nie nadążają za rozwojem otoczenia biznesowego;

2.

zauważa, że należy opracować zrównoważoną i sprawiedliwą politykę podatkową jako nieodłączny element reform strukturalnych w państwach członkowskich;

3.

zauważa, że choć utrzymanie zgodności z różnymi systemami podatkowymi stało się trudniejsze dla firm prowadzących działalność transgraniczną, to globalizacja i cyfryzacja ułatwiły im prowadzenie działalności za pośrednictwem centrów offshore oraz tworzenie wyrafinowanych struktur umożliwiających zmniejszenie ich globalnej kwoty podatku; wyraża zaniepokojenie, że z powodu kryzysu gospodarczego i zadłużeniowego oraz konsolidacji budżetowej większość państw członkowskich znacząco ograniczyła liczbę pracowników w krajowych administracjach podatkowych; podkreśla, że krajowe administracje podatkowe muszą dysponować wystarczającymi zasobami, w tym zasobami ludzkimi, aby skutecznie zapobiegać agresywnemu planowaniu podatkowemu, uchylaniu się od opodatkowania i unikaniu opodatkowania, wykrywać te praktyki i walczyć z nimi, ponieważ powodują one znaczną erozję bazy podatkowej, a także aby zapewnić lepszy i bardziej sprawiedliwy pobór podatków oraz wiarygodność systemu podatkowego; zwraca uwagę, że według badań wykwalifikowani pracownicy administracji podatkowych przynoszą o wiele więcej dochodów państwu niż wynoszą związane z nimi wydatki, ponieważ skuteczność działania organów administracji podatkowej ma bezpośredni pozytywny wpływ na dochody podatkowe;

4.

podkreśla, że istnieje różnica między szkodliwymi praktykami niektórych administracji krajowych i podatkowych zezwalającymi korporacjom wielonarodowym na przenoszenie zysków w celu uniknięcia opodatkowania na terytoriach, gdzie zyski te zostały wypracowane, a konkurencją między rządami mającą na celu przyciągnięcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) lub utrzymanie działalności gospodarczej w ich krajach przy pełnej zgodności z prawem UE;

5.

podkreśla, że Traktat – zgodnie z zasadą pomocniczości – umożliwia państwom członkowskim określanie własnych stawek podatku od osób prawnych oraz podstawy opodatkowania do momentu uzgodnienia środków ściślejszej konwergencji podatkowej zgodnie z Traktatem; podkreśla też jednak, że zbyt skomplikowane przepisy krajowych systemów podatkowych, a także różnice między tymi systemami, powodują powstawanie luk wykorzystywanych przez korporacje wielonarodowe do celów agresywnego planowania podatkowego, co prowadzi do erozji bazy, przenoszenia zysków, równania w dół, a także do niezadowalających wyników gospodarczych; podkreśla, że ten rodzaj unikania opodatkowania jest grą o sumie ujemnej dla wszystkich budżetów krajowych razem wziętych, ponieważ wzrost dochodów podatkowych wynikający ze szkodliwych praktyk w jednym państwie członkowskim (dzięki odstępstwom, specjalnym ulgom lub lukom) nie równoważy zmniejszenia tych dochodów w innych państwach; zauważa, że tylko bardziej skoordynowane, wspólne podejście państw członkowskich prowadzące do przyjęcia wspólnych ram, w których państwa członkowskie będą określały swoje stawki podatkowe, może zapobiec dalszej erozji bazy, szkodliwej konkurencji podatkowej oraz równaniu w dół, jeżeli chodzi o stawki podatkowe;

6.

przypomina, że niektóre państwa członkowskie mają formalnie wyższe stawki podatku od osób prawnych niż inne kraje, jednak w rzeczywistości, w wyniku odliczeń i luk korzystnych dla krajowej działalności biznesowej, stawki te są znacznie niższe, dzięki czemu efektywna stawka podatkowa jest niższa niż w państwach członkowskich posiadających formalnie niższe stawki podatkowe;

7.

zwraca uwagę, że niższe stawki podatku od osób prawnych w niektórych państwach członkowskich mogą przynieść większy przychód podatkowy niż w przypadku zastosowania wyższych stawek podatku;

8.

zauważa, że według Komisji (22) ustawowe stawki podatku od osób prawnych w UE spadły o 12 punktów procentowych z 35 % do 23 % w latach 1995–2014; podkreśla, że temu spadkowi stawek podatkowych towarzyszy poszerzenie podstawy opodatkowania mające na celu zmniejszenie uszczuplenia dochodów i że stosunkowo stabilne dochody pochodzące z opodatkowania osób prawnych w tych samych ramach czasowych można wytłumaczyć istotnym dążeniem do uzyskania zdolności prawnej, czego przykładem jest odchodzenie od pewnych form prawnych prowadzenia działalności takich jak firmy jednoosobowe na rzecz uzyskania statusu korporacyjnego, co skutkuje podobną zmianą podstawy opodatkowania osób fizycznych na podstawę opodatkowania osób prawnych;

9.

zwraca uwagę, że większość państw członkowskich przeznacza duże kwoty na zachęty podatkowe mające na celu zapewnienie MŚP przewagi konkurencyjnej, jednak zdaniem Komisji (23) te próby osłabiane są przez skutki międzynarodowego planowania podatkowego w trzech z czterech państw członkowskich badanych w ostatniej analizie; zwraca uwagę, że skutki te stawiają MŚP w niekorzystnej sytuacji pod względem konkurencji pomimo wysokich kosztów związanych z wydatkami podatkowymi na ich wsparcie oraz że takie rezultaty są wbrew intencjom krajowych decydentów;

10.

zwraca uwagę na pogłębiającą się lukę między ustawowymi a efektywnymi stawkami podatkowymi, szczególnie dla firm prowadzących działalność na skalę globalną, na której istnienie mają wpływ przynajmniej po części różne odstępstwa i wyjątki od ogólnego systemu podatkowego, czy to zamierzone przez ustawodawcę, aby osiągnąć konkretne cele, czy to wynikające z agresywnego planowania podatkowego, tzn. ze stworzenia całkowicie sztucznych warunków wyłącznie dla celów podatkowych;

11.

podkreśla, że rozbieżności między systemami podatkowymi na szczeblu globalnym przyczyniają się do znacznej erozji bazy podatkowej i uchylania się od opodatkowania, jednak działania podejmowane jedynie na szczeblu UE nie zaradzą tej sytuacji;

12.

zauważa dużą różnorodność 28 systemów podatkowych w UE, zarówno pod względem definicji bazy podatkowej, jak i poziomu stawki podatkowej, która jest nawet jeszcze większa, jeśli wziąć pod uwagę te specjalne jurysdykcje o autonomicznych systemach podatkowych, które są powiązane z państwami członkowskimi UE (terytoria zamorskie i terytoria zależne Korony Brytyjskiej); ubolewa nad obecnym brakiem w UE wspólnych definicji czy wytycznych dla podstawowych pojęć i elementów, takich jak równowaga między opodatkowaniem u źródła a opodatkowaniem zależnym od miejsca zamieszkania, stałe miejsce prowadzenia działalności i jednostki podlegające opodatkowaniu, istota ekonomiczna transakcji i przepisy dotyczące zapobiegania nadużyciom, odsetki i opłaty licencyjne, sposób traktowania aktywów niematerialnych i prawnych, długu i kapitału własnego, nie mówiąc już o tym, co może lub nie może zostać odliczone od podstawy opodatkowania, czego skutkiem jest brak koordynacji systemów podatkowych państw członkowskich; podkreśla, że niezbędne jest ujednolicenie tych definicji;

13.

podkreśla, że krajowe systemy preferencyjne i rozbieżności między różnymi systemami podatkowymi na jednolitym rynku tworzą możliwości unikania opodatkowania; zauważa, że te niepożądane skutki pogłębiane są dodatkowo przez wzajemne relacje pomiędzy ogromną liczbą dwustronnych konwencji podatkowych między państwami członkowskimi a państwami trzecimi oraz niewystarczające przepisy zapobiegające nadużyciom w tych konwencjach;

14.

zauważa, że inną bolączką tych nieskoordynowanych ram podatkowych w UE jest rażący brak współpracy pomiędzy państwami członkowskimi; podkreśla w tym kontekście, że państwa członkowskie niekoniecznie biorą pod uwagę wpływ ich środków podatkowych na inne państwa członkowskie, nie tylko przy opracowywaniu tych środków, lecz również przy dzieleniu się informacjami dotyczącymi ich wdrażania, co de facto skutkuje stosowaniem polityki „zubożania sąsiada” w kwestiach podatkowych, sprzecznej z fundamentalnymi zasadami integracji europejskiej; zwraca uwagę, że automatyczna systematyczna i efektywna wymiana informacji między państwami członkowskimi umożliwiłaby uwzględnianie opodatkowania określonych przepływów dochodów lub transakcji w innych państwach członkowskich; podkreśla, że przyczynia się to również do powstania niemożliwej do zaakceptowania sytuacji, w której zyski wygenerowane przez korporacje wielonarodowe w jednym z państw członkowskich są w UE często opodatkowane według bardzo niskich lub zerowych stawek;

15.

uważa, że politykę podatkową i politykę konkurencji na rynku wewnętrznym należy postrzegać jak dwie strony medalu, i wzywa Komisję do ponownej oceny i wzmocnienia mechanizmów i zasobów polityki konkurencji i pomocy państwa;

16.

podkreśla, że spójność krajowych systemów podatkowych w UE jest bardzo ograniczona mimo bezprecedensowego pogłębienia procesu integracji UE w ciągu minionych 30 lat, szczególnie w kontekście jednolitego rynku oraz unii gospodarczej i walutowej; wyraża ubolewanie z powodu faktu, że koordynacja między krajowymi systemami podatkowymi pozostaje daleko w tyle w porównaniu z wysiłkami koordynacyjnymi w innych obszarach na szczeblu UE, w szczególności w ramach europejskiego semestru, mimo że – oprócz znaczenia środków po stronie wydatków – istotna część kombinacji polityki budżetowej i monetarnej zmierzająca do zapewnienia konsolidacji budżetowej dotyczy strony dochodów; uważa, że należało włączyć ten aspekt do sprawozdania pięciu przewodniczących pt. „Dokończenie budowy europejskiej unii gospodarczej i walutowej” z czerwca 2015 r.;

17.

podkreśla, że brak politycznej woli doprowadzenia do konwergencji krajowych polityk podatkowych skłania państwa członkowskie do wybierania podejścia dwustronnego, podczas gdy podejście wspólne byłoby skuteczniejsze; przypomina o możliwości pracy na rzecz konwergencji podatkowej z wykorzystaniem zacieśnionej współpracy; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje fakt, że niektóre państwa członkowskie chcą wprowadzić podatek od transakcji finansowych;

18.

podkreśla, że unikanie opodatkowania przez niektóre korporacje wielonarodowe może skutkować bliskimi zeru efektywnymi stawkami podatkowymi dla zysków generowanych w jurysdykcjach europejskich, co uwypukla fakt, iż takie korporacje, choć korzystają z różnych publicznych dóbr i usług w miejscu ich działalności, nie płacą należnych podatków, przyczyniając się tym samym do erozji krajowej bazy podatkowej i zwiększenia nierówności; podkreśla również, że możliwość przeniesienia zysków mają jedynie firmy prowadzące działalność transgraniczną, co stawia w gorszej sytuacji konkurentów działających jedynie w jednym kraju;

19.

zauważa z dużym zaniepokojeniem, że unikanie opodatkowania przez osoby prawne wywiera bezpośredni wpływ na budżety krajowe i na podział wysiłku fiskalnego między kategorie podatników oraz między czynniki ekonomiczne (z korzyścią dla czynników najbardziej mobilnych, takich jak kapitał w formie BIZ); ubolewa z powodu faktu, że oprócz zakłóceń konkurencji i nierównych warunków działania prowadzi to również do niezwykle niepokojącej sytuacji, w której w kontekście ciężkich wysiłków konsolidacyjnych i reform strukturalnych niektórzy z podatników o najwyższej zdolności finansowej płacą znacznie mniej niż podatnicy najbardziej dotknięci kryzysem gospodarczym, finansowym i zadłużeniowym, tacy jak zwykli obywatele i przedsiębiorstwa niestosujące agresywnego planowania podatkowego, które często należą do kategorii MŚP i są często niezdolne do konkurowania z korporacjami wielonarodowymi z powodu tej względnie niekorzystnej sytuacji podatkowej; podkreśla, że sytuacja ta może podsycić demokratyczną nieufność i wpłynąć na ogólne przestrzeganie przepisów prawa podatkowego, zwłaszcza w państwach realizujących programy dostosowania gospodarczego; ubolewa nad tym, że demaskatorzy, którzy w interesie publicznym przekazują organom krajowym niezwykle istotne informacje o naruszeniach, nadużyciach, oszustwach lub nielegalnej działalności bądź praktykach, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej, jak również ponieść konsekwencje w życiu osobistym i konsekwencje ekonomiczne; zauważa z dużym niepokojem, że nawet dziennikarze ujawniający nielegalne lub nieprzepisowe praktyki ponoszą czasami podobne konsekwencje;

20.

zauważa, że z badania MFW (24) obejmującego 51 państw wynika, iż przenoszenie zysków między jurysdykcjami podatkowymi skutkuje średnim uszczupleniem dochodów w wysokości ok. 5 % bieżących dochodów z podatku od osób prawnych – za to w państwach nienależących do OECD wynosi niemal 13 %; zauważa ponadto, że według Komisji dowody ekonometryczne wskazują, iż z upływem czasu zwiększył się wpływ opodatkowania osób prawnych na BIZ; podkreśla fakt, że według jednego z badań co roku dochodzi do utraty ok. 1 biliona euro potencjalnych dochodów podatkowych z powodu połączonych skutków oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania, w tym szarej strefy gospodarki i unikania opodatkowania w UE (25), a ponadto że zgodnie z szacunkami roczne straty dla krajowych budżetów z powodu unikania opodatkowania wynoszą 50–70 mld EUR, ale w rzeczywistości to uszczuplenie dochodów może wynosić nawet 160–190 mld EUR, jeżeli uwzględnić specjalne ustalenia podatkowe, nieskuteczność poboru podatków i inne tego typu zjawiska (26); mając na uwadze, że Komisja ds. Handlu i Rozwoju ONZ wyliczyła, iż kraje rozwijające się tracą co roku ok. 100 mld USD dochodów z powodu unikania opodatkowania przez korporacje wielonarodowe; podkreśla, że liczby te powinny być traktowane z rozwagą i że mogą zbyt nisko szacować rzeczywiste straty dla budżetów krajowych, zważywszy na ograniczoną przejrzystość oraz różne standardy rachunkowości i ramy koncepcyjne na całym świecie, co wpływa na dostępność porównywalnych i znaczących danych oraz wiarygodność wszelkich szacunków;

21.

zauważa, że podstawą strategii planowania podatkowego może być organizacja korporacji, uzgodnienia finansowe dla ich oddziałów lub ustalanie cen transferowych w oderwaniu od rzeczywistej działalności gospodarczej, pozwalające na sztuczne przenoszenie zysków między jurysdykcjami w celu zmniejszenia globalnych wpłat przedsiębiorstw z tytułu podatku; zauważa z dużym niepokojem, że w UE jest coraz więcej firm przykrywek, lecz że te „przedsiębiorstwa” są nimi tylko z nazwy i są wykorzystywane jedynie do celów uchylania się od opodatkowania; zauważa szczególny przypadek McDonald’s, którego praktyki podatkowe, ukazane w raporcie koalicji związków zawodowych, kosztowały państwa europejskie w latach 2009–2013 – po przeliczeniu utraty dochodów z podatków – ponad 1 mld EUR (27);

22.

uważa, że krajowe systemy preferencyjne i niski poziom koordynacji czy spójności między systemami podatkowymi państw członkowskich skutkuje – mimo efektywnych gospodarczych powiązań i wzajemnych zależności na rynku wewnętrznym – szeregiem rozbieżności umożliwiających agresywne planowanie podatkowe, podwójne odliczenia i podwójne nieopodatkowanie, na przykład za pośrednictwem jednej z następujących praktyk lub ich połączenia: nadużycia w ustalaniu cen transferowych, lokowanie odliczeń w jurysdykcjach o wysokich podatkach, przenoszenie funduszy pozyskanych dzięki pożyczkom przez spółki pośredniczące, przenoszenie ryzyka, hybrydowe produkty finansowe, wykorzystywanie rozbieżności, arbitraż podatkowy, umowy o opłaty licencyjne, nabywanie korzyści umownych i prowadzenie sprzedaży aktywów w jurysdykcjach o niskich podatkach;

23.

podkreśla, że w czasie misji informacyjnych w pięciu państwach członkowskich i Szwajcarii komisja specjalna zaobserwowała, iż wiele krajowych środków podatkowych, często stosowanych łącznie przez korporacje wielonarodowe, mogło stanowić potencjalnie szkodliwe praktyki podatkowe, a zwłaszcza następujące środki, których wykaz nie jest jednak wyczerpujący:

24.

zauważa, że według Komisji (28) w 72 % przenoszenie zysków odbywa się w UE w drodze ustalania cen transferowych i wyboru lokalizacji własności intelektualnej;

25.

podkreśla, że w ostatnich latach szereg państw członkowskich stworzyło specjalne systemy obniżania podatku od osób prawnych, aby przyciągnąć mobilne aktywa niematerialne i prawne przedsiębiorstw, takie jak dochód z tytułu własności intelektualnej; odnotowuje różnorodność obniżonych stawek podatkowych i kwot wolnych od podatku oraz w zakresie proponowanych systemów (korzystne opodatkowanie dochodów z innowacji, własności intelektualnej, wiedzy, patentów itd.); podkreśla, że w niektórych państwach członkowskich podatnicy nie muszą sami tworzyć własności intelektualnej lub tworzyć jej w danym państwie, aby uzyskać dostęp do korzyści podatkowych, lecz tylko wejść w jej posiadanie za pośrednictwem przedsiębiorstwa, które ma siedzibę w tej jurysdykcji; podkreśla zatem, że jakiekolwiek korzyści podatkowe z tytułu badań i rozwoju powinny być powiązane z rzeczywistymi wydatkami w rzeczonej jurysdykcji;

26.

zwraca ponadto uwagę, że w ramach krajowych systemów podatkowych można występować o zwrot podatków z tytułu kosztów poniesionych na badania i rozwój również bez systemu korzystnego opodatkowania dochodów z patentów, który to system w związku z tym stanowi niezgodną z przepisami zachętę do unikania opodatkowania;

27.

uważa takie systemy za przykłady szkodliwej konkurencji podatkowej między państwami, ponieważ choć ich powiązanie z gospodarką realną i wpływ na nią nie są w większości przypadków oczywiste, to powodują one uszczuplenie dochodów podatkowych innych krajów, w tym państw członkowskich; zauważa, że w ramach przeglądu zachęt podatkowych na rzecz badań i rozwoju Komisja (29) stwierdziła, iż „korzystne opodatkowanie dochodów z patentów wydaje się raczej być sposobem na przenoszenie dochodów przedsiębiorstwa, a nie na pobudzanie innowacji”;

28.

podkreśla, że w otoczeniu gospodarczym charakteryzującym się większą ilością aktywów niematerialnych i prawnych wpływ na ustalanie cen transferowych ma często brak porównywalnych transakcji i punktów odniesienia, co sprawia, że właściwe stosowanie zasady ceny rynkowej, zgodnie z którą ustalanie cen transakcji dokonywanych między jednostkami należącymi do tej samej grupy przedsiębiorstw powinno się odbywać w ten sam sposób co między samodzielnymi jednostkami, staje się dużym wyzwaniem;

29.

zauważa, że istniejące wytyczne dotyczące ustalania cen transferowych zostawiają korporacjom wielonarodowym duży margines swobody przy wyborze i realizacji metod oceny; podkreśla, że brak rzeczywistego wspólnego standardu ustalania cen transferowych oraz różne odstępstwa, wyjątki i alternatywy były wykorzystywane przez korporacje wielonarodowe niezgodnie z duchem tych wytycznych w celu wyskalowania ich podlegających opodatkowaniu zysków w zależności od jurysdykcji i w celu zmniejszenia ogólnych zobowiązań podatkowych, na przykład przez niewłaściwe stosowanie metody koszt plus, dowolne ustalanie marży zysku lub budzące wątpliwości wyłączanie z ich obliczeń niektórych wydatków; podkreśla, że najlepszym sposobem rozwiązania kwestii ustalania cen transferowych na szczeblu unijnym jest wspólna skonsolidowana podstawa opodatkowania, która sprawi, że ceny te nie będą już potrzebne;

30.

podkreśla, że dokumentacja dotycząca ustalania cen transferowych dostarczana przez korporacje wielonarodowe lub ich przedstawicieli nie może być odpowiednio monitorowana przez administracje podatkowe, które często nie dysponują dostatecznym wyposażeniem ani personelem, aby badać te analizy i ich wyniki lub wpływ w krytyczny i gruntowny sposób;

31.

wyraża ubolewanie, że w kontekście ekonomicznym, w którym 60 % światowego handlu ma charakter wewnątrzgrupowy (30), wytyczne dotyczące stosowania tej czysto ekonomicznej koncepcji są fragmentaryczne na szczeblu krajowym, co skutkuje rozbieżnościami między państwami członkowskimi i sporami prawnymi;

32.

podkreśla jednak, że mimo znacznej liczby sporów prawnych w UE wynikających z odmiennych interpretacji tych samych zasad ustalania cen transferowych na szczeblu europejskim nie ma skutecznego mechanizmu ich rozstrzygania; zauważa, że rozstrzyganie spraw na mocy unijnej konwencji arbitrażowej dotyczącej ustalania cen transferowych może trwać nawet osiem lat, narażając przedsiębiorstwa i administracje podatkowe na niepewność prawa;

33.

podkreśla główną rolę dużych firm audytorskich, w tym „wielkiej czwórki”, wykorzystujących rozbieżności między przepisami krajowymi do tworzenia i sprzedawania interpretacji oraz systemów unikania opodatkowania; podkreśla, że firmy te, których dochód wydaje się pochodzić w znacznej części z usług podatkowych, tworzą wąski oligopol w celu zdominowania rynków usług audytorskich w większości państw członkowskich i zdobycia przewagi w dziedzinie światowych usług doradztwa podatkowego; ocenia, że utrzymywanie się takiej sytuacji szkodzi funkcjonowaniu jednolitego rynku w dziedzinach objętych działalnością „wielkiej czwórki”; zwraca uwagę na konflikt interesów wynikający z prowadzenia w ramach tych samych firm działalności w zakresie doradztwa podatkowego i konsultingu przeznaczonej z jednej strony dla administracji podatkowych, a z drugiej – ukierunkowanej na usługi planowania podatkowego dla korporacji wielonarodowych wykorzystujących słabości krajowych systemów podatkowych; uważa, że należy promować dobre praktyki w tym obszarze oraz poprawić istniejące kodeksy postępowania; kwestionuje jednak skuteczność kodeksu postępowania dla przedsiębiorstw oraz polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w rozwiązaniu tej kwestii; podkreśla, że interpretacje indywidualne prawa podatkowego stały się w UE i na całym świecie pospolitą praktyką biznesową stosowaną nie tylko w celu uzyskania pewności prawa czy korzystnych umów podatkowych, lecz również w przypadkach, w których przepisy ustawowe nie dają możliwości interpretacji; jest zaniepokojony szacunkami branży doradztwa podatkowego, że zaledwie 50 % szans na zgodność z prawem wystarczy, by zalecać klientom dany system planowania podatkowego (31);

34.

wzywa organy podatkowe do korzystania z lepszych źródeł fachowej wiedzy i ich różnicowania oraz do znacznego usprawnienia procesu oceny skutków w celu zmniejszenia ryzyka niespodziewanych konsekwencji wprowadzenia nowych środków podatkowych; przypomina państwom członkowskim, że nie tylko różnice między systemami podatkowymi, ale i nadmierna złożoność krajowych systemów podatkowych oraz ich mała stabilność przy zbyt częstych zmianach, są istotnymi przyczynami powstawania luk podatkowych, niesprawiedliwości systemów podatkowych i słabej wiarygodności polityki podatkowej; podkreśla w tym kontekście, że fragmentacja podatkowa stanowi przeszkodę w realizacji europejskiej unii rynków kapitałowych;

35.

uznaje, że w związku z kryzysem gospodarczym i aferą LuxLeaks zajęcie się problemem agresywnego planowania podatkowego stosowanego przez korporacje wielonarodowe jest jednym z priorytetów politycznych państw członkowskich, UE, OECD i G20, ale wyraża ubolewanie, że w praktyce nie osiągnięto dotychczas znaczącego postępu, z wyjątkiem zakończonego właśnie projektu OECD pod auspicjami G20 dotyczącego BEPS, który nie został jeszcze wdrożony na szczeblu krajowym;

36.

w tym kontekście zauważa, że wiele państw członkowskich wprowadziło lub zamierza przyjąć środki mające na celu walkę z unikaniem opodatkowania, w szczególności w związku z ograniczeniem możliwości odliczania odsetek, przepisami dotyczącymi zapobiegania nadużyciom, lepszą definicją pojęcia „stałe miejsce prowadzenia działalności” (w tym opracowanie testów istoty ekonomicznej transakcji w celu skuteczniejszego określania sytuacji podatkowej firm), możliwym wykluczaniem firm stosujących niewłaściwe praktyki z przetargów publicznych lub publikacją systemów planowania podatkowego, które mogą posłużyć do odzyskania wiarygodności systemu podatkowego oraz do zmniejszenia luki czasowej między stworzeniem określonych systemów a podjęciem działań naprawczych, w tym na poziomie legislacyjnym;

37.

jest jednak zaniepokojony, że w obliczu braku współpracy jednostronne środki podejmowane przez państwa członkowskie w walce z erozją bazy podatkowej mogą przyczynić się do pogłębienia złożoności, powstania nowych rozbieżności i tym samym nowych możliwości unikania opodatkowania na rynku wewnętrznym; podkreśla, że każde rozbieżne wdrożenie przez państwa członkowskie wytycznych międzynarodowych lub unijnych może mieć ten sam skutek;

38.

z zadowoleniem przyjmuje różne inicjatywy i wnioski ustawodawcze Komisji z ostatnich 20 lat, w tym najnowszy dotyczący poprawy koordynacji między systemami opodatkowania osób prawnych w państwach członkowskich, w celu wzmocnienia rynku wewnętrznego, rozwiązania problemów związanych z podwójnym opodatkowaniem lub podwójnym nieopodatkowaniem oraz utrzymania prawa państw członkowskich do skutecznego opodatkowania; ubolewa jednak nad tym, że jak dotąd Rada przyjęła tylko niewielką ich liczbę z powodu wymogu jednomyślności oraz z uwagi na fakt, że niektóre państwa członkowskie uparcie twierdzą, iż mogą zyskać więcej w pojedynkę dzięki lukom w nieskoordynowanym systemie podatkowym niż razem dzięki koordynacji działań;

39.

z zadowoleniem przyjmuje opublikowanie nowego pakietu w sprawie polityki podatkowej i zwraca się do Komisji o dążenie do zapewnienia sprawiedliwego systemu opodatkowania opierającego się na zasadzie, że podatki należy płacić w kraju, w którym osiągane są zyski, co pozwoli uniknąć zakłóceń rynku i nieuczciwej konkurencji;

40.

podkreśla, że stworzona przez państwa członkowskie w 1998 r. Grupa ds. Kodeksu Postępowania (opodatkowanie działalności gospodarczej) – nazywana dalej „grupą” – umożliwiła w późnych latach 90. i po roku 2000 wyeliminowanie najbardziej szkodliwych ówczesnych indywidualnych praktyk podatkowych dzięki zastosowaniu dwutorowego podejścia opartego na prawie miękkim polegającego na wycofywaniu istniejących środków podatkowych, które skutkowały szkodliwą konkurencją podatkową, i unikaniu wprowadzania takich środków w przyszłości („zawieszenie”);

41.

wyraża ubolewanie, że – jak się wydaje – tempo pracy grupy spadło; zauważa, że niektóre z ponad 100 środków wycofanych w wyniku jej działalności zostały zastąpione w państwach członkowskich środkami podatkowymi o podobnie szkodliwych skutkach; odnotowuje, że reakcją organów podatkowych na zalecenia grupy było stworzenie nowych struktur o takich samych szkodliwych skutkach jak te wycofane przez grupę; ubolewa, że podejmowane w przeszłości próby wzmocnienia jej zarządzania i mandatu oraz dostosowania i rozszerzenia metod i kryteriów pracy określonych w kodeksie w celu zwalczania nowych form szkodliwych praktyk podatkowych w obecnym otoczeniu gospodarczym zakończyły się niepowodzeniem; popiera ostatnie propozycje Komisji w tej sprawie określone w jej planie działania z dnia 17 czerwca 2015 r. na rzecz sprawiedliwego i wydajnego systemu opodatkowania osób prawnych w UE;

42.

ubolewa, że pomimo ambitnych celów głoszonych już od 1997 r. utrzymuje się konkurencja podatkowa między państwami członkowskimi, wynikająca nie tyle z różnic w stawkach podatkowych, co z różnorodności krajowych zasad obliczania podstawy opodatkowanego zysku, co od dziesięcioleci nieodmiennie ilustrują rozbieżności między nominalnymi a efektywnymi stawkami podatku od osób prawnych stosowanymi przez państwa członkowskie;

43.

wyraża też ubolewanie, że początkowy status grupy i jej zasady zarządzania pozostawiały zbyt dużo miejsca na polityczne negocjacje i kompromisy w dążeniu do osiągnięcia „szerokiego konsensusu” (tzn. faktycznie niemal jednomyślności z możliwością wyrażania zastrzeżeń w przypisach do dokumentu) odnośnie do oceny szkodliwych praktyk, co odbiło się na wiarygodności i kompletności jej prac, a czasami prowadziło do umyślnego niepublikowania sprawozdań i niereagowania na nie – jak to miało miejsce w przypadku sprawozdania z 1999 r. przygotowanego przez kancelarię Simmons & Simmons na temat praktyk administracyjnych; uważa za godne ubolewania, że na wycofywanie istniejących środków wpływały negatywnie opóźnienia polityczne, umożliwiając w niektórych przypadkach korzystanie z nich nowym podmiotom po upływie terminu, co wynika też z bardzo słabych mechanizmów grupy związanych z odpowiedzialnością i nadzorem;

44.

podkreśla zasadniczo, że choć jednostkowe podejście kodeksu spowodowało, że państwa członkowskie konkurują teraz ze sobą w większym stopniu za pośrednictwem ogólnych środków, nie rozwiązało jednak systemowej słabości niekompletnych ram opodatkowania osób prawnych w UE, które wymagają szerzej zakrojonego przeglądu;

45.

odnotowuje też wysiłki związane ze stworzeniem platformy na rzecz dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych, która skupia różne podmioty celem wypracowania konsensusu w kwestii unikania opodatkowania, szczególnie w międzynarodowym kontekście, oraz Wspólnego Forum UE ds. Cen Transferowych, które wydaje szereg wytycznych dotyczących kwestii technicznych związanych z ustalaniem cen transferowych; podkreśla, że jak dotąd organy te przyczyniły się do wprowadzenia niewielkich korekt do ram opodatkowania osób prawnych; ubolewa nad tym, że wytyczne opublikowane przez Wspólne Forum UE ds. Cen Transferowych jak dotychczas w niewystarczającym stopniu rozwiązały problem unikania opodatkowania; wyraża ubolewanie z powodu braku równowagi w składzie Wspólnego Forum UE ds. Cen Transferowych, pomimo ostatniej zmiany członków; sprzeciwia się ponadto praktyce angażowania w prace nad wytycznymi dotyczącymi ustalania cen transferowych ekspertów podatkowych, którzy jednocześnie mogą doradzać swoim klientom stosowanie strategii agresywnego planowania podatkowego, a zatem być w sytuacji konfliktu interesów;

46.

podkreśla, że prawodawstwo UE (dyrektywy dotyczące spółek dominujących i spółek zależnych, odsetek i należności licencyjnych, łączenia się spółek i współpracy administracyjnej), mimo że reguluje ograniczoną liczbę kwestii związanych z opodatkowaniem osób prawnych, zdołało rozwiązać specyficzne problemy, z jakimi borykają się państwa członkowskie i firmy prowadzące działalność w kilku państwach; podkreśla, że środki te, pierwotnie stworzone w celu zlikwidowania podwójnego opodatkowania, pociągają za sobą pewne mimowolne, odwrotne do zamierzonych skutki dla unikania opodatkowania i czasami prowadzą do podwójnego nieopodatkowania; z zadowoleniem przyjmuje niedawne przyjęcie przez Radę zmian do dyrektywy w sprawie spółek dominujących i spółek zależnych, mających na celu wprowadzenie ogólnej klauzuli zapobiegającej nadużyciom i rozwiązanie problemu rozbieżności dotyczących pożyczek hybrydowych; zmiany te wejdą w życie pod koniec 2015 r., co pozwala oczekiwać, że pomogą usunąć niektóre możliwości unikania opodatkowania w UE;

47.

przypomina o przepisach dyrektywy Rady 2011/16/UE o współpracy administracyjnej mającej na celu promowanie wymiany wszystkich istotnych informacji podatkowych; uważa, że automatyczna, niezwłoczna i wszechstronna wymiana informacji podatkowych oraz ich skuteczne przetwarzanie miałyby wyraźny skutek odstraszający, zniechęcając do uchylania się od opodatkowania i wprowadzania szkodliwych praktyk podatkowych, a państwa członkowskie i Komisja uzyskałyby wszystkie informacje niezbędne do reagowania na te praktyki;

48.

ubolewa nad nieskutecznością obecnych ram legislacyjnych i ram monitorowania wymiany informacji o środkach podatkowych, zważywszy że istnieją dowody potwierdzające, iż obowiązujące wymogi w zakresie spontanicznej wymiany informacji lub wymiany na żądanie nie są przestrzegane; wyraża ubolewanie, że praktycznie żadne państwo członkowskie nie prowadzi wymiany informacji, które mogą mieć wpływ na kraje partnerskie UE; ubolewa z powodu braku koordynacji między Komisją a właściwymi organami państw członkowskich;

49.

wyraża ubolewanie, że informacje podatkowe są bardzo rzadko dobrowolnie wymieniane pomiędzy państwami członkowskimi; z zadowoleniem przyjmuje automatyczną wymianę informacji, która nie opiera się już na zasadzie wzajemności; zwraca uwagę na problemy strukturalne systemu opartego na swobodzie decydowania, które informacje należy przekazać, a które nie, wyposażonego w słabe systemy monitorowania, co bardzo utrudnia stwierdzenie jakichkolwiek naruszeń wymogu wymiany informacji;

50.

z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do propagowania automatycznej wymiany informacji podatkowych jako przyszłego europejskiego i międzynarodowego standardu przejrzystości; wzywa Komisję w pierwszej kolejności do wywiązania się ze spoczywającego na niej obowiązku strażniczki traktatów i do podjęcia wszelkich działań niezbędnych do zagwarantowania należytego przestrzegania obowiązujących przepisów UE i określonej w traktatach zasady lojalnej współpracy państw członkowskich; z zadowoleniem przyjmuje propozycję grupy ekspertów zajmującej się automatyczną wymianą informacji finansowych dotyczącą zbadania możliwości wsparcia krajów rozwijających się w zakresie automatycznej wymiany informacji przez przyjęcie porozumień o wymianie o charakterze niewzajemnym;

51.

zauważa, że zasady pomocy państwa i związane z nią sankcje są przydatne jako środek reagowania na najbardziej nieuczciwe i prowadzące do zakłóceń szkodliwe praktyki podatkowe oraz mogą mieć wyraźny skutek odstraszający;

52.

z zadowoleniem przyjmuje pakiet Komisji dotyczący przejrzystości podatkowej w sprawie automatycznej wymiany informacji między państwami członkowskimi w zakresie interpretacji prawa podatkowego z marca 2015 r. oraz plan działania na rzecz sprawiedliwego i wydajnego systemu opodatkowania osób prawnych w UE z czerwca 2015 r.; podkreśla jednak, że teksty te można uznać jedynie za pierwsze kroki we właściwym kierunku oraz że pilnie potrzebne są spójne ramy przepisów legislacyjnych i koordynacji administracyjnej, które będą korzystne również dla MŚP i korporacji wielonarodowych wspierających prawdziwy wzrost gospodarczy i płacących swoją część należnych podatków na rynku wewnętrznym;

53.

z zadowoleniem przyjmuje niedawne porozumienie w odniesieniu do planu działania OECD w sprawie erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków, który po kolejnych apelach o podjęcie działań wyrażanych na szczytach G7 i G20 próbuje rozwiązać pojedyncze problemy dotyczące funkcjonowania międzynarodowego systemu opodatkowania osób prawnych dzięki propozycji globalnych systematycznych działań na rzecz ich rozwiązania; ubolewa nad późnym i nierównym włączaniem krajów rozwijających się w proces realizacji planu OECD, w którym kraje te powinny uczestniczyć na sprawiedliwych warunkach; wyraża również ubolewanie z powodu braku ambicji niektórych wyników planu przeciwdziałania BEPS w dziedzinie szkodliwych systemów podatkowych, gospodarki cyfrowej i przejrzystości;

54.

zauważa, że po dokładnej analizie „krytycznych punktów” międzynarodowego systemu podatkowego określono 15-punktowy plan przeciwdziałania BEPS, z czego siedem zostało zatwierdzonych na szczycie G20 w listopadzie 2014 r., a pozostałe punkty zostały przedstawione w październiku 2015 r.; podkreśla, że w kontekście ewoluującego otoczenia biznesowego działania te mają na celu zaradzenie problemom z przejrzystością, np. przez wydawanie wytycznych dotyczących sprawozdawczości w podziale na kraje, z brakiem istoty ekonomicznej w przypadku niektórych uzgodnień dotyczących unikania opodatkowania oraz z większą spójnością przepisów międzynarodowych;

55.

ostrzega jednak przed kompromisami, które mogą się okazać dalekie od początkowych celów lub doprowadzić do rozbieżnych interpretacji na szczeblu krajowym; podkreśla ponadto, że dotychczas w zasadzie nie było skutecznego monitoringu wdrażania wytycznych OECD w państwach, które je zatwierdziły, i że nawet najlepiej opracowane rozwiązania nie mogą być skuteczne, jeśli nie są odpowiednio kontrolowane i wprowadzane w życie;

56.

podkreśla komplementarny charakter działalności UE i OECD w tej dziedzinie; uważa, że biorąc pod uwagę stopień integracji UE musi ona wyjść poza propozycje dotyczące erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków, jeśli chodzi o koordynację i konwergencję służące unikaniu wszelkich form szkodliwej konkurencji podatkowej na rynku wewnętrznym; jest przekonany, że oprócz pilnowania, by jej własna konkurencyjność nie ucierpiała, UE mogłaby wprowadzić efektywniejsze mechanizmy zapewniania uczciwej konkurencji podatkowej i prawa państw członkowskich do skutecznego opodatkowania zysków osiąganych na ich terytoriach;

57.

podkreśla, że na rynku wewnętrznym nowe podmioty i przedsiębiorstwa, w tym MŚP, które nie stosują praktyk agresywnego planowania podatkowego są w gorszej sytuacji niż korporacje wielonarodowe, które mogą przenosić zyski lub stosować inne formy agresywnego planowania podatkowego za pośrednictwem rozmaitych decyzji i instrumentów, do których mają dostęp jedynie z racji swojej wielkości i zdolności do prowadzenia działalności międzynarodowej; zauważa z zaniepokojeniem, że w zasadzie niższe zobowiązania podatkowe oznaczają dla korporacji większe zyski po opodatkowaniu i w związku z tym tworzą nierówne warunki działania dla ich konkurentów na rynku wewnętrznym, którzy nie uciekają się do agresywnego planowania podatkowego i podtrzymują związek między miejscem osiągania zysków a miejscem opodatkowania; zwraca uwagę, że te zakłócenia w zakresie równych warunków działania na korzyść korporacji wielonarodowych przeczą fundamentalnej zasadzie jednolitego rynku;

58.

podkreśla, że OECD (32) zwraca uwagę na stosowanie przez niektóre korporacje wielonarodowe strategii, które umożliwiają im płacenie zaledwie 5 % podatku od osób prawnych, podczas gdy mniejsze firmy płacą do 30 %; jest zaniepokojony, że zgodnie z niektórymi badaniami (33) obciążenia związane z podatkiem od osób prawnych dla firm prowadzących działalność transgraniczną są przeciętnie do 30 % niższe niż dla krajowych firm prowadzących działalność tylko w jednym państwie; uważa za niedopuszczalne, że w wyniku tych strategii niektóre korporacje wielonarodowe mogą płacić podatki, których efektywna stawka podatkowa jest bardzo niska, podczas gdy niektóre MŚP muszą płacić wszystkie należne podatki;

59.

podkreśla, że to zakłócenie dotyczące decyzji podmiotów gospodarczych, rozpatrywane na podstawie oczekiwanych zwrotów po opodatkowaniu, powoduje nieoptymalną alokację zasobów w UE i na ogół obniża poziom konkurencji, wpływając w ten sposób na wzrost i zatrudnienie;

60.

podkreśla, że niektóre szkodliwe praktyki podatkowe mogą podlegać zasadom podatkowej pomocy państwa, szczególnie w zakresie, w jakim mogą w ten sam sposób umożliwiać uzyskanie „selektywnej” korzyści i pociągać za sobą zakłócenia konkurencji na rynku wewnętrznym; zauważa, że w przeszłości prace grupy ds. pomocy państwa i Grupy ds. Kodeksu Postępowania uzupełniały się wzajemnie, zwłaszcza w 1999 r. i w pierwszej połowie minionej dekady; podkreśla, że egzekwowanie unijnych reguł konkurencji wzmocniło presję prawną będącą uzupełnieniem procesu decyzyjnego grupy opartego na prawie miękkim, kompensując po części brak innych skutecznych instrumentów przeciwdziałania unikaniu opodatkowania na szczeblu UE;

61.

odnotowuje ważne wydarzenia w ciągu ostatnich 20 lat w związku z ramami analitycznymi Komisji dotyczącymi podatkowej pomocy państwa, które umożliwiły wprowadzenie większej jasności do definicji i analizy pomocy państwa uzyskiwanej za pośrednictwem środków podatkowych oraz systematyczniejsze przeciwdziałanie takim środkom; odnotowuje w szczególności wytyczne Komisji z 1998 r. dotyczące stosowania zasad pomocy państwa do środków związanych z bezpośrednim opodatkowaniem działalności gospodarczej, sprawozdanie w tej sprawie z 2004 r. i różne ważne orzeczenia wydane po 2000 r.; z zadowoleniem przyjmuje zainicjowanie w 2014 r. – w ramach procesu Komisji dotyczącego unowocześnienia polityki w dziedzinie pomocy państwa – konsultacji publicznych w sprawie projektu wytycznych mających na celu wyjaśnienie pojęcia pomocy państwa zgodnie z art. 107 TFUE, które obejmuje elementy dotyczące podatkowej pomocy państwa, a w szczególności interpretacji indywidualnych prawa podatkowego;

62.

stwierdza, że w ostatnich dziesięcioleciach powstało coraz bardziej utrwalone orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości dotyczące stosowania przepisów w dziedzinie pomocy państwa w odniesieniu do środków podatkowych państw członkowskich, ostatnio w 2011 r. w sprawie dotyczącej Gibraltaru (34);

63.

zauważa, że Trybunał Sprawiedliwości kładł nacisk na zasadę „treści nad formą”, zgodnie z którą skutki gospodarcze danego środka są punktem odniesienia przy ocenie;

64.

dlatego stwierdza, że Trybunał Sprawiedliwości ustalił na podstawie zakazu przyznawania pomocy państwa dalekosiężne wymogi dotyczące kompetencji państw członkowskich w dziedzinie prawa podatkowego;

65.

zauważa, że koncepcja „charakteru i ogólnej struktury krajowego systemu” jest centralnym punktem odniesienia przy ocenie, czy bezpośrednie lub pośrednie środki podatkowe są selektywne czy nie, i tym samym zgodne bądź niezgodne z rynkiem wewnętrznym, a ponadto że wszelka pomoc państwa powinna być oceniana w stosunku do już istniejącej równowagi; podkreśla, że unijnym punktem odniesienia przy ocenie potencjalnych zakłóceń jest krajowy system odniesienia (35), w związku z czym nie wszystkie zakłócenia konkurencji i szkodliwe praktyki podatkowe na rynku wewnętrznym mogą zostać objęte obowiązującymi regułami konkurencji; zauważa w związku z tym, że samo pełne egzekwowanie tych reguł nie umożliwiłoby rozwiązania problemu unikania opodatkowania osób prawnych w UE;

66.

zauważa, że według danych przekazanych właściwej komisji specjalnej PE (36) przez Komisję tylko 65 spraw dotyczących podatkowej pomocy państwa zostało formalnie zbadanych przez Komisję, z czego 7 dotyczyło interpretacji indywidualnych prawa podatkowego, a jedynie 10 wszczęto w następstwie formalnych powiadomień państw członkowskich;

67.

podkreśla, że Komisja rozpatrzyła jedynie niewielką liczbę spraw z dziedziny podatkowej pomocy państwa w drugiej połowie minionej dekady i że najnowsze postępowania dotyczące pomocy państwa obejmują: