23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/1

23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/2

—

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego tytuły XVII, XVIII i XIX,

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (1),

—

uwzględniając decyzję Rady 2006/702/WE z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie piątego sprawozdania Komisji w sprawie spójności oraz strategii w dziedzinie polityki spójności po 2013 r. (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie aktualnej sytuacji i przyszłych synergii na rzecz większej skuteczności EFRR i innych funduszy strukturalnych (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 października 2010 r. w sprawie polityki spójności i polityki regionalnej UE po 2013 r. (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie wkładu polityki spójności w osiągnięcie celów lizbońskich i celów „UE 2020” (6),

—

uwzględniając swą rezolucję z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie wdrażania synergii funduszy przeznaczonych na badania naukowe i innowacje w rozporządzeniu (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz siódmego programu ramowego w dziedzinie badań i rozwoju w miastach i regionach, jak również w państwach członkowskich i w Unii (7),

—

uwzględniając wniosek Komisji z dnia 6 października 2011 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 (COM(2011)0615),

—

uwzględniając wniosek Komisji z dnia 6 października 2011 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i celu „Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 (COM(2011)0614),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 października 2010 r. zatytułowany „Europa 2020. Projekt przewodni: Unia innowacji” (COM(2010)0546),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 listopada 2010 r. zatytułowany „Wnioski z piątego sprawozdania w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej: przyszłość polityki spójności” (COM(2010)0642),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 października 2010 r. zatytułowany „Polityka regionalna jako czynnik przyczyniający się do inteligentnego rozwoju w ramach strategii Europa 2020” (COM(2010)0553),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając wytyczne Komisji z marca 2012 r. zatytułowane „Wytyczne dotyczące strategii badawczych i innowacyjnych na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS 3)”,

—

uwzględniając sprawozdanie OECD dotyczące wzrostu regionalnego napędzanego innowacjami i roli inteligentnej specjalizacji („Report on innovation driven-growth in regions: the role of smart specialisation”) z grudnia 2012 r.,

—

uwzględniając studium Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Wewnętrznej zatytułowane „Uwarunkowania ex ante w polityce spójności” opracowane w grudnia 2012 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 marca 2013 r. zatytułowany „Stan Unii innowacji na 2012 r. – przyśpieszenie zmian” (COM(2013)0149),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 września 2013 r. zatytułowany „Mierzenie poziomu innowacyjności w Europie: w kierunku nowego wskaźnika” (COM(2013)0624),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0462/2013),

A.

mając na uwadze, że właśnie w tych czasach kryzysu gospodarczego, finansowego i społecznego UE musi zwiększyć starania mające na celu zakończenie procesu tworzenia Unii innowacji, a także zapewnienie zrównoważonego wzrostu gospodarczego, oraz że środki dostępne na ten cel są ograniczone ze względu na napięte budżety w wielu państwach członkowskich i regionach, a także na poziomie UE i dlatego należy je wykorzystywać szczególnie efektywnie;

B.

mając na uwadze, że „strategia inteligentnej specjalizacji” oznacza krajowe lub regionalne strategie innowacyjne ustanawiające priorytety w celu uzyskania przewagi konkurencyjnej poprzez rozwijanie i łączenie swoich mocnych stron w zakresie badań naukowych i innowacji z potrzebami biznesowymi do wykorzystywania pojawiających się możliwości i rozwoju rynku w sposób spójny przy jednoczesnym unikaniu podwajania i fragmentacji wysiłków, które to strategie mogą funkcjonować jako krajowe lub regionalne strategiczne ramy polityczne w dziedzinie badań naukowych i innowacji lub są w nich zawarte (8);

C.

mając na uwadze, że wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji to jeden z celów polityki spójności objętych obowiązkową koncentracją tematyczną w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) na lata 2014–2020;

D.

mając na uwadze, że w okresie programowania 2014–2020 państwa członkowskie będą po raz pierwszy zobowiązane do opracowania strategii badawczych i innowacyjnych, za pomocą których regionalne zdolności innowacyjne mają zostać zwiększone, a wydatki w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji mają być bardziej skoordynowane (9);

E.

mając na uwadze, że regiony powinny przy tym skoncentrować się tylko na kilku priorytetach, które uwzględniają ich słabe i silne strony i powinny zadziałać jako motory innowacji, które w trwały sposób napędzą koniunkturę lokalnej gospodarki lub ją pobudzą;

F.

mając na uwadze, że regiony powinny wypracować strategię inteligentnej specjalizacji poprzez proces krytycznej autoanalizy i w ścisłej współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i z zainteresowanymi stronami takimi jak centra badawcze, uniwersytety, szkoły wyższe, a także przedsiębiorstwa (10);

G.

mając na uwadze, że celem strategii jest uzyskanie jak największego efektu synergii wszystkich instrumentów i inwestycji w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji, w szczególności jednak pogłębienie efektu synergii między programem „Horyzont 2020” a funduszami strukturalnymi, aby zasypać przepaść innowacyjną między regionami;

H.

mając na uwadze, że regiony również muszą przygotowywać plan inwestycyjny dla wszystkich dostępnych regionalnych, krajowych i unijnych funduszy przeznaczonych na działania w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji, w którym to planie muszą także wykazać, w jaki sposób należy pobudzać i wykorzystywać inwestycje prywatne, aby w najbliższych latach realizować priorytety unijne w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji;

I.

mając na uwadze, że podsumowanie takiej strategii lub przynajmniej odpowiedni plan realizacji muszą być zawarte w umowie o partnerstwie oraz w programach operacyjnych;

J.

mając na uwadze, że przy niedotrzymaniu uwarunkowania ex ante Komisja Europejska może wstrzymać wypłaty z EFRR na cel tematyczny polegający na umocnieniu badań, rozwoju i innowacji;

K.

mając na uwadze, iż ze względu na wielopoziomowy charakter zarządzania w polityce regionalnej należy pozostawić regionom pewną swobodę w określaniu sposobów spełniania uwarunkowań ex ante;

L.

mając na uwadze, że regiony nie tylko powinny mocniej integrować się wewnętrznie, lecz także pogłębiać współpracę między sobą, aby stały się bardziej konkurencyjne w skali światowej;

1.

zauważa, że strategia inteligentnej specjalizacji jest dynamicznym i długotrwałym procesem, którego uczestnicy stale się dokształcają i który powinien być kontynuowany także w przyszłym okresie programowania oraz po nim;

2.

jest zdania, że poza koniecznością spełnienia tego uwarunkowania ex ante rozwój takiej strategii, ze względu na związane z nim skoordynowane podejście i intensywne badanie potencjału innowacyjnego, może oferować regionom duże średnio- i długoterminowe korzyści pod względem skuteczności prowadzonych przez nie działań z dziedziny badań, rozwoju i innowacji;

3.

apeluje do wszystkich regionów o traktowanie takiej strategii nie tylko jako prawnego zobowiązania, ale także o dostrzeżenie szans, jakie niesie ona ze sobą; dlatego wzywa wszystkie regiony i państwa członkowskie do przyśpieszenia opracowywania strategii inteligentnej specjalizacji, o ile jeszcze tego nie zrobiły, tak aby oddalić ryzyko opóźnień w otrzymywaniu środków unijnych na odpowiednie programy operacyjne, do których mogłoby dojść z powodu braku tego typu strategii;

4.

dostrzega potrzebę informacji w regionach i w związku z tym podkreśla znaczenie doradztwa i wsparcia zapewnianego przez DG REGIO i DG RTD oraz inne właściwe dyrekcje generalne, a także przez platformę w Sewilli (11) oraz wzywa te ostatnie do dalszego wzmożenia działalności; apeluje do wszystkich regionów o lepsze wykorzystanie platformy; zaleca opracowanie szeroko zakrojonych kampanii lokalnych w celu rozpowszechniania informacji o strategii inteligentnej specjalizacji, tak aby umożliwić zainteresowanym podmiotom i społeczeństwu obywatelskiemu uczestnictwo w niej;

5.

wzywa Komisję do udzielania wsparcia regionom w procesie tworzenia przewidzianego systemu monitorowania, tak aby był on skuteczny i by przebiegał z wykorzystaniem klarownych wskaźników, a przy tym w szczególności do dostarczania danych do dokonywania porównań na poziomie unijnym i międzynarodowym;

6.

podkreśla, że między regionami istnieją istotne różnice w poziomie rozwoju, oraz że regiony mają bardzo różne słabe i mocne strony; w związku z tym wzywa regiony do dokonywania własnych stosownych wyborów dotyczących podejmowanych działań raczej poprzez koncentrowanie się na wzmocnieniu swoich regionalnych cech, potencjału i przewagi konkurencyjnej niż ograniczanie się do kopiowania pomyślnych strategii innych regionów;

7.

podkreśla, że aby pozyskać nowe rynki, regiony mogą dążyć do bycia liderami w zakresie nowych technologii, ale mają też możliwość oparcia się na już posiadanej wiedzy, umiejętnościach i zdolnościach w powiązanych działalnościach, a tym samym urozmaicenia ich, jeśli w takich przypadkach transfer wiedzy jest największy („powiązana różnorodność”);

8.

podkreśla, jak duże znaczenie dla wzmocnienia regionalnej koniunktury gospodarczej ma skupienie się nie tylko na poszczególnych obszarach przewagi konkurencyjnej, ale również stworzenie łańcucha wartości łączącego wszystkie etapy rozwoju i produkcji, od badań podstawowych poprzez badania nastawione na zastosowania i badania transferu technologii na rzecz specjalnych, możliwych do wykorzystania produktów gospodarczych i zakładania nowych przedsiębiorstw;

9.

zachęca regiony do inwestowania w działalność międzysektorową łączącą różne technologie, która może przynieść skutki przekrojowe dla całej regionalnej gospodarki, aby jak największa liczba przedsiębiorstw mogła przyczynić się do pobudzania wzrostu i tworzenia miejsc pracy, a także by mogła korzystać ze skutków takich zmian; w tym kontekście zachęca w szczególności regiony do wykorzystywania i wspierania potencjału wszystkich rodzajów MŚP – które z definicji są mikro-, małymi i średnimi przedsiębiorstwami (12) – gdyż stanowią one regionalne motory innowacji i w związku z tym mają podstawowe znaczenie dla gospodarki we wszystkich regionach;

10.

jest zdania, że wybierając swoje priorytety, regiony – poza umacnianiem swoich systemów innowacyjności z myślą o zwiększeniu konkurencyjności i wartości dodanej – powinny podejmować także działania ukierunkowane na wyzwania strukturalne i społeczne w społeczeństwie, takie jak bezrobocie, ubóstwo, bezpieczeństwo energetyczne lub zmiany demograficzne;

11.

wzywa regiony do tego, aby nie koncentrowały się tylko na innowacjach ukierunkowanych na technologie, lecz także opierały swoją strategię na możliwie jak najszerszej definicji innowacji; zachęca do uwzględniania nie tylko innowacji zaawansowanych technologicznie, lecz także innowacji niezaawansowanych technologicznie, a nawet innowacji nietechnologicznych, takich jak optymalizacja procesów lub zmiany w organizacjach; zwraca w związku z tym szczególną uwagę na innowacje społeczne i ekologiczne; podkreśla, że celem strategii innowacyjnych powinno być pobudzanie innowacyjnych praktyk;

12.

ma świadomość, że ustanawianie priorytetów jest dla regionów newralgicznym procesem; w związku z tym uważa, że dzięki wprowadzeniu systemu przeglądu regiony będą miały możliwość ponownego przemyślenia swoich strategii; jest zdania, że dokonywany na początkowym etapie wybór klarownych wskaźników zorientowanych na wyniki, a także jakość wkładu wnoszonego przez zaangażowane podmioty są podstawowymi wskaźnikami sukcesu strategii inteligentnej specjalizacji oraz zmniejszają ryzyko powstania nieprawidłowości przy ustanawianiu priorytetów;

13.

jest zdania, że jakość współpracy administracji z zainteresowanymi podmiotami z regionu ma decydujący wpływ na powodzenie strategii RIS 3 i znacząco zmniejsza ryzyko nieprawidłowego wyboru priorytetów;

14.

podkreśla przy tym znaczenie konsultacji z przedsiębiorstwami, w szczególności MŚP, ponieważ „wizja innowacyjna” może zostać z powodzeniem zrealizowana tylko wtedy, gdy przedsiębiorstwa także będą dysponować odpowiednim potencjałem wdrażania jej w praktyce;

15.

podkreśla przy tym potrzebę dokonania przeglądu i ewentualnie uzupełnienia dotychczasowych sposobów konsultacji i kręgów odbiorców, aby nie przeoczyć motorów innowacji w przyszłości; zachęca w związku z tym zwłaszcza do zaangażowania przyszłych przedsiębiorców;

16.

podkreśla przy tym, że z przyczyn związanych z własnością i zwiększaniem świadomości jak największe zaangażowanie lokalnych i regionalnych decydentów, uniwersytetów, centrów badawczych, centrów innowacji, przedsiębiorstw, podmiotów społeczeństwa obywatelskiego i podmiotów społecznych ma podstawowe znaczenie w procesie tworzenia wspólnej wizji;

17.

kładzie nacisk na znaczenie dla transferu wiedzy ścisłej współpracy w ramach trójkąta wiedzy, jak przykładowo ma to miejsce w ramach Europejskiego Instytutu Badań i Innowacji lub w regionalnych klastrach innowacyjnych czy centrach innowacji; podkreśla w związku z tym znaczenie „inwestowania w ludzi”;

18.

wzywa podmioty publiczne i prywatne do wykorzystania różnorodnych dostępnych możliwości do finansowania tych działań w ramach EFRR na lata 2014–2020, w tym poprzez wspieranie tworzenia regionalnych inkubatorów innowacyjności oraz poprzez rozwijanie powiązań i synergii między uniwersytetami, innymi instytutami badawczymi i instytutami szkolnictwa wyższego, innowacyjnymi i kreatywnymi przedsiębiorcami i przedsiębiorstwami, a także podmiotami oferującymi usługi wsparcia dla przedsiębiorstw i inwestorami, jak np. w sektorze kultury i sektorze twórczym;

19.

jest zdania, że w celu przeprowadzenia tego procesu niezbędne są odpowiednie struktury i skuteczna administracja, a organy administracyjne i ministerstwa muszą wypracować nową kulturę współpracy między sobą, a także kulturę kontaktów z przedsiębiorstwami i innymi podmiotami; wzywa krajowych decydentów i władze do modernizacji ich wewnętrznego trybu pracy odpowiednio do wymagań wobec nowego „procesu odkrywczej przedsiębiorczości”, w szczególności do prowadzenia bardziej intensywnego i trwałego dialogu z odpowiednimi podmiotami; zachęca MŚP, zwłaszcza w regionach o znacznej liczbie tego typu przedsiębiorstw, do współpracy poprzez odpowiednie platformy w celu wzmocnienia roli tych przedsiębiorstw w procesie inteligentnej specjalizacji; zaleca, by w razie potrzeby dostępne środki na budowanie potencjału były wykorzystywane do dalszego wzmacniania pozycji administracji i właściwych podmiotów;

20.

uważa, że wszystkie zainteresowane organy i podmioty na szczeblu regionalnym powinny, w razie potrzeby, mieć dostęp do wysokiej jakości szkoleń i seminariów koncentrujących się na kwestiach związanych z przygotowywaniem i wdrażaniem strategii inteligentnej specjalizacji;

21.

z zadowoleniem przyjmuje sukcesy Komisji i prawodawcy UE w staraniach zmierzających do ulepszenia warunków ramowych uzyskiwania synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi oraz innymi programami UE takimi jak COSME i w szczególności „Horyzont 2020”, na przykład dzięki zharmonizowanym stawkom jednostkowym lub wsparciu połączonemu (13);

22.

wzywa regiony do korzystania w pełni z możliwości w zakresie finansowania, współpracy i inwestycji, w tym działań oddolnych i odgórnych (14), w celu propagowania synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi oraz programem „Horyzont 2020”, a także do dążenia w ramach tych działań do zniwelowania przepaści innowacyjnej między regionami;

23.

wzywa z tego względu zapóźnione regiony do nadrobienia zaległości w odniesieniu do tworzenia infrastruktury badawczej i potencjału badawczego w celu promowania współpracy z instytucjami badawczymi charakteryzującymi się doskonałością poprzez tworzenie zespołów/partnerstw na rzecz doskonałości (ang. „teaming/twinning for excellence”), aby w przyszłości regiony same mogły stworzyć centra doskonałości, które przyniosą korzyści całej regionalnej gospodarce;

24.

apeluje do regionów, aby w ramach strategii intensywnie podejmowały kwestię dotyczącą możliwości pobudzania inwestycji w sektorze prywatnym, gdyż jego potencjał inwestycyjny w obszarze badań, rozwoju i innowacji jest wart rozwinięcia;

25.

wzywa wszystkie regionalne i krajowe podmioty, którym powierzono opracowanie i wdrożenie strategii RIS 3, listy Europejskiego Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych (ESFRI), europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych i programu „Horyzont 2020”, do ściślejszej współpracy przy planowaniu i koordynacji, a w razie potrzeby do tworzenia odpowiednich struktur (15), które umożliwią połączenie płaszczyzn działania państwa w sieci; wzywa państwa członkowskie do wymiany najlepszych praktyk dotyczących takich struktur;

26.

wzywa DG REGIO i RDT do nieustawania w staraniach o zapewnienie zgodności programów, tak aby mogły powstać synergie; podkreśla, że wspólne wsparcie należy udzielić krajowym i regionalnym władzom z myślą o udzieleniu pomocy w opracowywaniu i wdrażaniu ich odpowiednich strategii; oczekuje, że DG REGIO i RTD wzmocnią współpracę w tym zakresie, zwłaszcza poprzez wydawanie dokumentów zawierających wytyczne dla zaangażowanych podmiotów;

27.

z zadowoleniem przyjmuje wszelkie starania mające na celu rozszerzenie usług doradczych; jest zdania, że korzystne byłoby włączenie do tej wymiany we właściwy sposób beneficjentów środków z programu „Horyzont 2020”, jak i odpowiednich organów doradczych;

28.

wzywa regiony nie tylko do poprawy stosunków wewnętrznych między instytucjami edukacyjnymi i naukowymi, przedsiębiorstwami a administracją, lecz także do podejmowania współpracy z innymi regionami w celu uzupełnienia łańcucha wartości;

29.

podkreśla, że możliwości będą wspierane, jeśli nawiązana zostanie bliska współpraca między partnerami wspólnot wiedzy i innowacji (WWiI) w regionach a władzami i organizacjami zaangażowanymi w tworzenie i dostarczanie strategii RIS3 opisanych w załączniku IV dokumentu COM(2011)0615, 2011/0276(COD), C7-0335/2011, z uwzględnieniem partnerstwa z regionami zawierającymi istniejące i potencjalne centra kolokacji, takie jak regionalne wspólnoty wdrożeniowo-innowacyjne;

30.

uważa, że istotne znaczenie ma to, że strategie specjalizacji regionalnej pomagają w tworzeniu nowych europejskich sieci doskonałości w rozmaitych sektorach, jako że przyczyniają się do zwiększenia konkurencyjności Unii Europejskiej oraz umocnienia jej pozycji na arenie międzynarodowej;

31.

jest zdania, że ze współpracy regionalnej mogą w olbrzymim stopniu skorzystać zarówno regiony w odniesieniu do ich miejscowej koniunktury gospodarczej, jaki i cała UE dzięki mającemu miejsce transferowi wiedzy i technologii; wskazuje z tego względu na bardzo udaną współpracę, która miała miejsce na przykład w ramach „inicjatywy regionów wiedzy”;

32.

zwraca uwagę na fakt, że wiele regionów obawia się jednak dużych nakładów pracy związanych z analizą i uzgodnieniami; w związku z tym zachęca regiony do skorzystania z opcji przewidzianej przez ustawodawcę, polegającej na zainwestowaniu 15 % środków programowych poza obszarem programu (16);

33.

podkreśla, że obszary przygraniczne często stają przed wyzwaniami tego samego rodzaju ze względu na ich wspólne cechy terytorialne; wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne do opracowania transgranicznych strategii inteligentnej specjalizacji oraz transgranicznych klastrów z wykorzystaniem środków unijnej współpracy międzyregionalnej;

34.

z zadowoleniem przyjmuje warianty, które przewidziano we wspólnych ramach strategicznych w dziedzinie współpracy terytorialnej (17); z zadowoleniem przyjmuje również inne prowadzone na małą skalę działania w dziedzinie wymiaru międzynarodowego prowadzone przez regiony oraz przez podmioty działające w ich imieniu;

35.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także państwom członkowskim.

23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/9

—

uwzględniając dyrektywę 2009/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniającą dyrektywę Rady 85/337/EWG, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE, 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (1) (dyrektywa w sprawie CCS),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 marca 2013 r. w sprawie przyszłości wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w Europie (COM(2013)0180),

—

uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 27 marca 2013 r. zatytułowaną „Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030” (COM(2013)0169),

—

uwzględniając pakiet klimatyczno-energetyczny UE z grudnia 2008 r.,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie planu działania prowadzącego do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r. (2),

—

uwzględniając art.48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A7-0430/2013),

A.

mając na uwadze, że wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS) to obiecująca technologia, która może być jedynym sposobem na znaczną redukcję CO2 pochodzącego ze źródeł przemysłowych i która może istotnie zmniejszyć emisję CO2 pochodzącego z elektrowni zasilanych paliwami kopalnymi; mając na uwadze, że technologia ta wymaga inwestycji sektora prywatnego i wykazania jej skuteczności na skalę przemysłową w celu promowania innowacji, zapewnienia bezpiecznej redukcji kosztów i potwierdzenia jej bezpieczeństwa dla środowiska naturalnego;

B.

mając na uwadze, że Międzynarodowa Agencja Energetyczna przewiduje, iż udział paliw kopalnych w światowym koszyku energetycznym do roku 2030 w dalszym ciągu będzie kształtował się na poziomie 75 %, sugeruje, że wychwytywanie i składowanie CO2 jest niezbędne do zmniejszenia o prawie 20 % emisji CO2 do roku 2050 i stwierdza, że jeśli technologia CCS nie będzie dostępna, konieczne będzie zwiększenie inwestycji w energię elektryczną o dodatkowe 40 %, by nie dopuścić do wzrostu temperatury przekraczającego 2 oC;

C.

mając na uwadze, że CCS jest jedyną technologią, która może zapewnić znaczne zmniejszenie emisji CO2 pochodzącego z głównych sektorów przemysłowych, w tym z sektora stalowego, cementowego i chemicznego oraz rafinerii ropy naftowej, a w połączeniu z wykorzystaniem biomasy do wytwarzania energii elektrycznej może wspierać redukcję emisji CO2 netto;

D.

mając na uwadze, że przy obecnym poziomie i zgodnie z przewidywanym w przyszłości poziomem zużycia paliw kopalnych wykorzystanie technologii CCS jawi się jako fundamentalne dla utrzymania globalnego wzrostu temperatur na poziomie niższym niż 2 oC;

E.

mając na uwadze, że rozwój CCS powinien być traktowany jako strategia uzupełniająca dla rozwoju energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych na drodze do gospodarki niskoemisyjnej;

F.

mając na uwadze aspiracje szefów rządów UE wyrażone w 2007 r., które dotyczyły uruchomienia do 2015 r. 12 elektrowni demonstracyjnych CCS, jednak ze względu na to, że ich rentowność zależy od wysokich cen dwutlenku węgla ambicji tych nie można obecnie zrealizować;

G.

mając na uwadze, że rozwój tej technologii nie powinien stanowić zachęty do zwiększenia udziału elektrowni wykorzystujących paliwa kopalne;

H.

mając na uwadze, że UE traci pozycję lidera technologicznego w CCS – obecnie tylko jeden projekt jest brany pod uwagę w ramach finansowania ze środków NER300, a projekty w ramach Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej zostały zakończone lub zawieszone – i nie posiada obecnie skutecznej strategii promowania rozwoju projektów przewodnich CCS;

I.

mając na uwadze, że społeczeństwo powinno zawsze otrzymywać pełny i jasny obraz zalet i potencjalnych zagrożeń wynikających z CCS, zanim jakiekolwiek projekty zostaną opracowane na skalę handlową;

1.

uznaje, że wdrożenie CCS może pozwolić UE zrealizować jej aspiracje związane z przejściem jak najmniejszym kosztem na gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r. oraz że wdrożenie CCS jest niezbędne zwłaszcza do dekarbonizacji sektorów przemysłu charakteryzujących się wysoką emisyjnością CO2; jest zdania, że CCS może również przyczyniać się do różnorodności i bezpieczeństwa dostaw energii, przy jednoczesnym zachowaniu i stwarzaniu nowych możliwości zatrudnienia; potwierdza pilną potrzebę opracowania szeregu projektów przewodnich obejmujących pełny łańcuch CCS w celu określenia najlepszych i najbardziej korzystnych z ekonomicznego punktu widzenia rozwiązań; wzywa Komisję do wyznaczenia celów związanych z realizacją tego założenia; uznaje, że biorąc pod uwagę wymagany znaczny wkład inwestycyjny, konieczne są instrumenty stanowiące uzupełnienie systemu handlu uprawnieniami (ETS) w UE, aby wspierać badania, realizację techniczną i bezpieczeństwo CCS;

2.

uważa, że chociaż CCS może stanowić częściowe rozwiązanie umożliwiające osiągnięcie celów dotyczących ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, jeszcze lepszym wyjściem byłoby osiągnięcie tych celów przez państwa członkowskie bez wykorzystania CCS;

3.

wzywa Komisję do wsparcia wdrażania CCS nie tylko w odniesieniu do wytwarzania energii w oparciu o węgiel i gaz, lecz także w odniesieniu do szeregu sektorów przemysłu, takich jak sektor chemiczny, metalurgiczny, żelaza i stali, cementowy oraz rafineryjny; domaga się, by Komisja rozwiązała kwestię wdrożenia CCS w ramach strategii w dziedzinie klimatu i energii na okres do 2030 r. oraz by przedstawiła propozycje dotyczące wspierania wczesnego opracowywania projektów przewodnich CCS;

4.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia szeroko zakrojonych działań na rzecz stymulowania międzynarodowej współpracy oraz promowania wykorzystywania technologii CCS do łagodzenia zmian klimatu, aby wskazać gospodarkom rozwijającym się alternatywne ścieżki rozwoju, takie jak technologia CCS, które w mniejszym stopniu opierają się na wykorzystaniu węgla;

5.

uważa, że w planie działań dla przemysłu stalowego należy uwzględnić konkretne odniesienie do konieczności rozwoju projektów przewodnich CCS w tym sektorze;

6.

uznaje, że wdrożenie CCS nie zostanie zrealizowane bez wsparcia państw członkowskich i prywatnych inwestorów oraz że państwa członkowskie mają pełne i suwerenne prawo, by wspierać wdrożenie technologii CCS lub nie dopuścić do jej stosowania; zauważa, że mimo iż niektóre państwa członkowskie zaznaczyły, że nie spodziewają się, aby technologia CCS odegrała rolę w ich strategiach dotyczących ograniczenia emisji, nie powinno to powstrzymywać realizacji inicjatyw w tych państw członkowskich, które uważają, że technologia CCS może skutecznie wpłynąć na ich przejście na gospodarkę niskoemisyjną;

7.

przypomina Komisji, że Parlament wezwał do ustanowienia przepisów zobowiązujących każde państwo członkowskie do opracowania strategii niskoemisyjnej obejmującej okres do 2050 r.; zaleca aktualizowanie takich krajowych planów działania co pięć lat; oczekuje, że zostanie w nich określone, czy i w jaki sposób technologia CCS zostanie wdrożona przez dane państwo członkowskie;

8.

wzywa Komisję do przedstawienia propozycji objęcia państw członkowskich wymogiem przygotowania i opublikowania krajowych planów działania na rzecz gospodarki niskoemisyjnej przed Konferencją Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu w 2015 r.;

9.

podkreśla, że ze względu na niskie ceny dwutlenku węgla państwa członkowskie, które chcą wspierać wdrażanie CCS, powinny odgrywać kluczową rolę w kontekście zapewnienia przejrzystych źródeł dochodów oraz innego wsparcia finansowego, które może być niezbędne do zapewnienia tworzenia i realizacji projektów przewodnich, przy jednoczesnym zapewnieniu operatorom, którzy ponoszą wysokie pionierskie koszty, zwrotu z inwestycji; zauważa, że wymagane mogą być także odpowiednie rozwiązania regulacyjne, jeśli CCS ma mieć charakter handlowy; podkreśla konieczność wypełnienia norm bezpieczeństwa z zakresu ochrony środowiska;

10.

wzywa Komisję, aby rozważyła utworzenie unijnego funduszu inwestycji dla innowacji w przemyśle w celu wsparcia rozwoju innowacyjnych technologii przyjaznych dla klimatu, w tym projektów przewodnich CCS, innych innowacyjnych technologii niskoemisyjnych oraz środków ograniczania emisji CO2 pochodzącego z przemysłu energochłonnego i ze stosowanych w tym sektorze procesów; sugeruje, że fundusz ten mógłby być finansowany ze sprzedaży uprawnień do emisji w ramach EU ETS; podkreśla, że nie powinno to spowodować dodatkowego obciążenia budżetu UE; uznaje, że przy określaniu parametrów wykorzystania takiego funduszu należy wziąć pod uwagę doświadczenie uzyskane na podstawie ograniczeń i braku elastyczności mechanizmu finansowania NER300;

11.

uważa, że opracowując strategie polityczne dotyczące CCS, należy opierać się na solidnych podstawach świadczących o ich potencjalnym korzystnym oddziaływaniu na środowisko, stabilność europejskiego przemysłu, zatrudnienie w UE, a także na przystępność cen energii zarówno dla społeczeństwa, jak i dla przemysłu;

12.

uważa, że długoterminowe wsparcie CCS powinno wynikać głównie z zasygnalizowania odpowiedniej ceny CO2; sugeruje, że Komisja powinna ułatwić debatę dotyczącą możliwych opcji, dokonując analizy systemów obowiązkowego zakupu certyfikatów CCS potwierdzających emisje uniknięte dzięki składowaniu lub oczyszczaniu CO2 proporcjonalnie do CO2 zawartego w paliwach kopalnych wprowadzanych na rynek;

13.

domaga się, by Komisja opracowała wytyczne dla państw członkowskich odnośnie do różnego rodzaju mechanizmów finansowych i innych mechanizmów, które państwa członkowskie mogłyby wykorzystać do wsparcia i pobudzenia wdrażania CCS oraz do uzyskania dostępu do funduszy wsparcia z budżetu UE;

14.

przyjmuje do wiadomości decyzję Europejskiego Banku Inwestycyjnego zakazującą udzielania kredytów na budowę elektrowni węglowych emitujących powyżej 550 g CO2/kWh; podkreśla, że bez wsparcia finansowego dla rozwoju CCS zasadnicze znaczenie będzie miało wprowadzenie bardziej rygorystycznych norm emisyjnych;

15.

proponuje, aby Komisja rozważyła możliwe sposoby wykorzystania unijnego Funduszu Badawczego Węgla i Stali do wsparcia działań demonstracyjnych w odniesieniu do CCS na etapie poprzedzającym zastosowanie tej technologii na skalę handlową w tych sektorach przemysłowych;

16.

docenia poparcie projektów CCS w UE przez rząd norweski i chciałby, aby w ramach negocjacji w sprawie następnego okresu programowania wystąpiono z wnioskiem o wsparcie finansowe dla projektów przewodnich CCS;

17.

zwraca się do Komisji o dokonanie oceny korzyści wynikających z przyjęcia i rozwoju projektu pilotażowego Ciuden dotyczącego CCS w Hiszpanii, na który przeznaczono około 100 mln EUR w ramach wsparcia finansowego ze źródeł UE, jako europejskiego narzędzia badawczego w zakresie technologii wychwytywania i składowania CO2 na lądzie;

18.

uznaje, że możliwe jest osiągnięcie znacznych oszczędności finansowych dzięki tworzeniu klastrów CCS zakładów przemysłowych obsługiwanych przez wspólne rurociągi lub inne systemy transportu CO2; sugeruje, że od operatorów zakładów nie można ogólnie oczekiwać, iż będą oni uwzględniać przyszłe wymogi innych obiektów, a zatem główne inwestycje, takie jak rurociągi zbiorcze, stworzone ostatecznie z zamiarem przesyłu CO2 z różnych źródeł, mogłyby powstawać w ramach partnerstw publiczno-prywatnych; podkreśla, że państwa członkowskie, które chcą wdrożyć CCS, mają do odegrania bezpośrednią rolę, jeśli chodzi o zapewnienie infrastruktury transportowej związanej z CCS i określenie dostępności infrastruktury przeznaczonej do składowania;

19.

w świetle działań dotyczących CCS, podjętych w ramach dialogu kanadyjsko-amerykańskiego w sprawie czystej energii, wzywa do bliższej współpracy ze Stanami Zjednoczonymi i Kanadą poprzez wymianę wiedzy i dobrych praktyk;

20.

domaga się, by technologie niskoemisyjne były postrzegane jako wzajemnie uzupełniające się, a nie konkurencyjne względem siebie; podkreśla fakt, że zarówno odnawialne źródła energii, jak i CCS odegrają rolę w przyszłym koszyku energetycznym UE oraz że technologia CCS nie powinna opóźniać osiągnięcia obligatoryjnych celów UE w zakresie rozwoju energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; domaga się, by w ramach strategii w dziedzinie klimatu i energii na okres do roku 2030 zaproponowane zostały środki na rzecz wspierania wykorzystywania obu technologii;

21.

zauważa, że struktura geologiczna Europy może zapewnić wiele potencjalnych miejsc trwałej sekwestracji dużych ilości CO2, zwłaszcza pod Morzem Północnym z dala od terenów zamieszkiwanych przez ludzi; popiera wykorzystanie środków unijnych oraz funduszy w celu przyjęcia wspólnej definicji cech miejsca składowania, zidentyfikowania odpowiedniego potencjału geologicznego miejsc składowania w całej Europie, opracowywania projektów pilotażowych oraz przygotowania miejsc składowania na skalę handlową na terytorium państw członkowskich, które wyrażą na to zgodę;

22.

wzywa Komisję do promowania opracowania atlasu potencjalnych miejsc składowania CO2 w Europie;

23.

uznaje, że art. 6 protokołu londyńskiego został zmieniony, aby jego treść nie stanowiła już przeszkody dla transgranicznego transportu CO2 w celu sekwestracji; zauważa jednak, że ratyfikacja tej zmiany może zająć kilka lat; wzywa Komisję do wyjaśnienia, czy istnieją okoliczności, w których Komisja wyrazi zgodę na transgraniczny transport CO2, zanim protokół zostanie ratyfikowany;

24.

zauważa zaniepokojenie niektórych potencjalnych podmiotów zaangażowanych w CCS wyrażające się w tym, że nałożone na te podmioty wymogi i zobowiązania dotyczące geologicznego składowania CO2 w miejscach zatwierdzonych przez państwa członkowskie są wygórowane i niemożliwe do określenia; przypomina jednak zasady dotyczące odpowiedzialności za składowanie CO2 ustanowione w dyrektywie w sprawie geologicznego składowania CO2 (dyrektywa w sprawie CCS) i obowiązki spoczywające na posiadaczach zezwolenia na składowanie;

25.

w pełni zgadza się, że należy zapobiegać wszelkiemu przypadkowemu uwolnieniu CO2 ze składowiska oraz że integralność środowiskowa projektu musi być chroniona zgodnie z art. 1 dyrektywy w sprawie CCS; wzywa Komisję, by zaproponowała wytyczne dotyczące zakresu, w jakim szczegóły ustaleń dotyczących zgodności mogły zostać z wyprzedzeniem określone w negocjacjach między potencjalnymi operatorami oraz właściwymi organami zainteresowanych państw członkowskich;

26.

wskazuje, że dyrektywa w sprawie CCS daje państwom członkowskim znaczną elastyczność co do sposobu zapewnienia bezpieczeństwa finansowego przez operatorów CCS oraz co do okresu poprzedzającego przejęcie odpowiedzialności za zamknięte składowisko przez właściwy organ; sugeruje, że państwa członkowskie, które pragną promować rozwijanie CCS, będą musiały odegrać bardziej aktywną rolę i zaakceptować odpowiedzialność większą niż w obecnym rozumieniu;

27.

wzywa Komisję do weryfikacji wytycznych dotyczących dyrektywy w sprawie CCS w celu doprecyzowania tych kwestii;

28.

sugeruje, że zawarty w dyrektywie w sprawie CCS wymóg rezygnacji z uprawnień przez operatorów w razie wycieku CO2 nie uwzględnia wysokich kosztów działań naprawczych; obawia się, że zobowiązanie to stanowi dodatkową przeszkodę dla rozwoju CCS; wzywa Komisję, by zaproponowała przegląd swojej oceny dotyczącej dyrektywy w sprawie CCS;

29.

podkreśla, że niedopuszczalne jest już inwestowanie w elektrownie lub zakłady przemysłowe, w przypadku których istnieje prawdopodobieństwo emisji znacznych ilości CO2, bez względu na to, w jaki sposób emisje zostaną zmniejszone w przyszłości;

30.

podkreśla, że według badania Eurobarometru znaczna część europejskiego społeczeństwa nie zna technologii CSS, jednak ci, którzy ją znają, są bardziej skłonni do jej wspierania; wzywa Komisję i państwa członkowskie do poprawy komunikacji w celu szerzenia wśród społeczeństwa wiedzy dotyczącej CCS; uważa także, że szersze zrozumienie CCS ma zasadnicze znaczenie dla akceptacji społecznej i jednocześnie dla wdrażania CCS.

31.

zauważa, że państwa członkowskie mogą na różne sposoby oceniać postanowienia dyrektywy w sprawie CCS, zgodnie z którymi przed udzieleniem elektrowniom licencji na działanie wymagane jest przeprowadzenie oceny możliwości wychwytywania, transportu i składowania CO2;

32.

wzywa Komisję do zaproponowania, aby w państwach członkowskich, które postanowiły wykorzystać technologię CCS, warunkiem budowy wszystkich nowych elektrowni zasilanych paliwami kopalnymi i wysokoemisyjnych zakładów przemysłowych przekraczających określone rozmiary – z wyjątkiem obiektów zaspokajających szczytowe zapotrzebowanie na energię lub przypadków, w których państwo członkowskie spełniło wymóg prawny dotyczący opublikowania planu działania określającego, w jaki sposób zrealizowane zostaną cele w zakresie ograniczenia emisji CO2 do 2050 r. bez wykorzystania CCS – były należyte przygotowania do wdrożenia CCS lub innych środków na rzecz znacznego ograniczenia emisji CO2;

33.

zwraca się do Komisji o przeprowadzenie analizy i przedłożenie sprawozdania na temat zakresu, w jakim technologia CCS powinna zostać wdrożona w określonych kluczowych terminach, tj. do 2030 r., aby stanowiła znaczący wkład w realizację celów ograniczenia emisji do roku 2050.

34.

z zadowoleniem przyjmuje różne inicjatywy dotyczące wykorzystania CO2 w sposób, który ogranicza ogólny poziom emisji do atmosfery i umożliwia tworzenie alternatywnych produktów, takich jak przyjazne dla środowiska paliwa transportowe; w szczególności wzywa Komisję, aby pilnie dokonała oceny potencjału bezpiecznego wykorzystania CO2 do lepszego odzysku ropy naftowej i gazu w UE;

35.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/14

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 grudnia 2012 r. zatytułowany „Plan działania w dziedzinie e-zdrowia na lata 2012–2020 – Innowacyjna opieka zdrowotna w XXI wieku” (COM(2012)0736),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 30 kwietnia 2004 r. zatytułowany „e-Zdrowie – poprawa opieki zdrowotnej dla obywateli europejskich: plan działania w europejskim obszarze e-zdrowia” (COM(2004)0356),

—

uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 2 lipca 2008 r. w sprawie transgranicznej interoperacyjności systemów elektronicznych kart zdrowia (2008/594/WE),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie korzyści telemedycyny dla pacjentów, systemów opieki zdrowotnej i społeczeństwa (COM(2008)0689),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji ze stycznia 2011 r. dotyczące strategii w dziedzinie e-zdrowia, zatytułowane „Państwa europejskie na drodze do krajowych infrastruktur e-zdrowia” (1),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, Komisji Rozwoju Regionalnego oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0443/2013),

A.

mając na uwadze, że równy dostęp do powszechnej opieki zdrowotnej wysokiej jakości jest podstawowym prawem uznanym na arenie międzynarodowej, a w szczególności w UE;

B.

mając na uwadze, że dostęp do systemu opieki zdrowotnej jest w wielu przypadkach ograniczony ze względu na restrykcje finansowe lub regionalne (np. na obszarach słabo zaludnionych) oraz że systemy e-zdrowia mogą odegrać ważną rolę w niwelowaniu tych nierówności w zakresie opieki zdrowotnej;

C.

mając na uwadze, że zaufanie pacjentów do świadczonych im usług zdrowotnych ma istotne znaczenie dla zagwarantowania opieki zdrowotnej wysokiej jakości;

D.

mając na uwadze, że art. 168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że działanie Unii, które uzupełnia polityki krajowe, ukierunkowane jest na poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom i dolegliwościom ludzkim oraz usuwanie źródeł zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego;

E.

mając w związku z powyższym na uwadze, że działania Unii Europejskiej w dziedzinie elektronicznych usług zdrowotnych (e-zdrowie) polegają na udzieleniu wszystkim właściwym organom na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym lub państwowym pomocy w koordynacji wysiłków podejmowanych w skali kraju lub w wymiarze transgranicznym oraz wspieraniu ich działań w obszarach, w których wkład UE może przynieść wartość dodaną, w celu poprawy jakości życia obywateli;

F.

mając na uwadze, że pogorszenie koniunktury gospodarczej pociąga za sobą cięcia w krajowych budżetach przeznaczonych na opiekę zdrowotną, co z kolei stwarza konieczność znalezienia rozwiązań mających służyć zwiększeniu skuteczności systemów opieki zdrowotnej, a tym samym zapewnieniu ich trwałości;

G.

mając na uwadze, że system e-zdrowia powinien być opłacalnym i efektywnym sposobem zapewnienia pacjentom opieki zdrowotnej mającej na celu zmniejszenie ich wydatków na leczenie bez nakładania nadmiernych obciążeń na obecnie funkcjonujące krajowe systemy opieki zdrowotnej;

H.

mając na uwadze, że nierówności wynikające z przepaści cyfrowej obejmą nierówności w zakresie opieki zdrowotnej, jeżeli wraz z poszerzaniem oferty usług e-zdrowia nie zostanie usprawniony dostęp do szybkiego internetu;

I.

mając na uwadze, że odmienne podejścia organizacyjne i kulturalne związane ze świadczeniem usług opieki zdrowotnej w poszczególnych państwach członkowskich stanowią istotną wartość, zwłaszcza w zakresie zachęcania do innowacyjności;

J.

mając na uwadze, że stoimy w obliczu licznych niepokojących kwestii zdrowotnych o charakterze transgranicznym;

K.

mając na uwadze coraz większą mobilność obywateli wewnątrz systemów opieki zdrowotnej w państwach ich pochodzenia oraz coraz powszechniejsze korzystanie przez niektórych pacjentów z leczenia poza granicami państwa, w którym przebywają;

L.

mając na uwadze, że art. 4 ust. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej stanowi, że działania Unii nie naruszają przepisów ustawowych ani wykonawczych państw członkowskich dotyczących stosowania języków;

M.

mając na uwadze, że byłoby korzystne, aby pacjenci nie musieli powtarzać badań klinicznych, które są już zawarte w dokumentacji medycznej, i aby mieli do nich dostęp pracownicy służby zdrowia pracujący w różnych miejscach;

N.

mając na uwadze, że technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) są już wystarczająco rozwinięte, aby mogły zostać wykorzystane w systemach e-zdrowia, oraz że poszczególne państwa członkowskie UE i różne kraje na całym świecie mają już zadowalające doświadczenia w tym zakresie, gdyż wiążą się one z wieloma korzyściami na szczeblu krajowym, zwłaszcza w zakresie poprawy bezpieczeństwa pacjentów, promowania holistycznego podejścia do opieki nad pacjentem, przyspieszenia rozwoju spersonalizowanej medycyny oraz poprawy skuteczności, a co się z tym wiąże, trwałości systemów opieki zdrowotnej;

O.

mając na uwadze, że konieczne są jednak dalsze inwestycje w badania, rozwój, ocenę i monitorowanie w celu dopilnowania, aby systemy e-zdrowia (w tym aplikacje mobilne), prowadziły do pozytywnych rezultatów;

P.

mając na uwadze, że konieczna jest współpraca specjalistów w dziedzinie TIK, konsumentów, pacjentów, nieformalnych opiekunów, ogółu pracowników służby zdrowia, a w szczególności lekarzy, a także administracji publicznej zajmującej się opieką zdrowotną;

Q.

mając na uwadze, że zakończone sukcesem inicjatywy i projekty w dziedzinie e-zdrowia, takie jak projekt epSOS czy inicjatywa „Wirtualny model fizjologii człowieka”, ukazały ogromną wartość rozwiązań w zakresie e-zdrowia;

R.

mając na uwadze znaczenie, jakiego należy nadać bazom danych (jak przetwarzanie w chmurze), ich lokalizacji i utrzymaniu, a także mając na uwadze, że bezpieczeństwo takich baz danych musi stanowić priorytet;

S.

mając na uwadze, że należy potraktować priorytetowo kwestię ochrony prawnej i ochrony danych w odniesieniu do usług e-zdrowia, a ponieważ dane dotyczące stanu zdrowia pacjentów są wyjątkowo wrażliwe, istnieje potrzeba zrównoważenia ochrony danych z dostępem do danych oraz zapewnienia jasności w odniesieniu do zagadnienia odpowiedzialności;

T.

mając na uwadze, że istnieje potrzeba wprowadzenia ram regulacyjnych dotyczących e-zdrowia we wszystkich państwach członkowskich;

U.

mając na uwadze, że potrzebne są wytyczne UE dla pracowników służby zdrowia dotyczące sposobów właściwego wykorzystywania danych o pacjentach;

V.

mając na uwadze, że należy promować przestrzeganie standardów w całej UE przy projektowaniu systemów e-zdrowia oraz zadbać o ich współdziałanie w różnych państwach członkowskich, tak by zapewnić ich skuteczność w wymiarze europejskim i ponadgranicznym, upewniając się jednocześnie, że celem działań standaryzacyjnych jest jedynie zapewnienie interoperacyjności i że ich wynikiem nie będzie stworzenie jednego podmiotu zajmującego pozycję monopolisty;

W.

mając na uwadze, że nie wszyscy obywatele i pracownicy służby zdrowia mają możliwość korzystania z narzędzi informatycznych lub posiadają umiejętności niezbędne do tego, by móc korzystać z elektronicznych usług w dziedzinie zdrowia;

X.

mając w związku z powyższym na uwadze, że aby wszystkie podmioty dysponowały wiedzą i umiejętnościami niezbędnymi do podjęcia działań w ramach e-zdrowia:

Y.

mając na uwadze, że ze względu na dłuższą średnią życia i podatność na niektóre schorzenia, kobiety są w większym stopniu niż mężczyźni narażone na choroby przewlekłe i prowadzące do niepełnosprawności;

Z.

mając na uwadze, że pacjenci przewlekle chorzy potrzebują podejścia wielodyscyplinarnego;

AA.

mając na uwadze, że rozwiązania w zakresie e-zdrowia mogą potencjalnie zwiększyć dobre samopoczucie pacjentów, zwłaszcza przewlekle chorych, ponieważ łatwiej jest prowadzić ich leczenie w domu;

1.

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie planu działania w dziedzinie e-zdrowia na lata 2012–2020 – innowacyjna opieka zdrowotna w XXI wieku, który uaktualnia plan działania w dziedzinie e-zdrowia przyjęty w 2004 r. poprzez wprowadzenie dalszych działań, w szczególności dotyczących poprawy dostępu do usług zdrowotnych, zmniejszenia kosztów opieki zdrowotnej i zapewnienia większej równości obywateli europejskich; nawołuje Komisję do działania na rzecz upowszechnienia elektronicznych usług w dziedzinie zdrowia w całej UE;

2.

uważa, że pomimo wszystkich wad, rynek e-zdrowia ma ogromny potencjał i może przynieść korzyści pracownikom służby zdrowia, pacjentom, nieformalnym opiekunom oraz właściwym w tym zakresie organom publicznym;

3.

zwraca uwagę na możliwości, jakich dostarczają aplikacje e-zdrowia w zakresie tworzenia zdecentralizowanych strategii w dziedzinie opieki zdrowotnej na szczeblu regionalnym lub lokalnym oraz dostosowywania tych strategii do lokalnych potrzeb i różnic;

4.

uważa, że należy zapewnić narzędzia niezbędne do wykorzystywania danych publicznych w czasie rzeczywistym, aby lepiej zrozumieć korzyści i zagrożenia, przewidywać niepożądane skutki i z większą efektywnością oceniać technologie medyczne;

5.

podkreśla, że aplikacje w zakresie e-zdrowia muszą być powszechnie dostępne oraz że podczas opracowywania jakiegokolwiek produktu lub oprogramowania informatycznego dostępność powinna być obowiązkowym wymogiem, aby zapobiec wystąpieniu nierówności w dostępie;

6.

zaleca, aby podjąć środki niezbędne do zlikwidowania przepaści cyfrowej między poszczególnymi regionami państw członkowskich oraz do zapewnienia, by dostęp i możliwości korzystania z elektronicznych usług w dziedzinie zdrowia nie stały się przyczyną nierówności społecznych lub terytorialnych, aby zapewnić wszystkim obywatelom UE takie same korzyści, docierając do pacjentów, którzy nie posiadają umiejętności informatycznych oraz tych, którzy w przeciwnym wypadku byliby wyłączeni z krajowych systemów opieki zdrowotnej lub niewystarczająco w nich obsłużeni;

7.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie równego dostępu kobiet do usług w zakresie e-zdrowia, nie tylko jako pacjentek, lecz również jako opiekunek (profesjonalnych lub nie), specjalistek ds. TIK i osób podejmujących decyzje polityczne; podkreśla, że kobiety są przez całe życie obecne na wszystkich poziomach sektora opieki zdrowotnej;

8.

wzywa Komisję, by wspierała i propagowała usługi e-zdrowia przeznaczone dla (nieformalnych) opiekunów-członków rodziny, by wesprzeć ich w trudnych często obowiązkach opiekuńczych i umożliwić im świadczenie jak najlepszej opieki;

9.

zwraca uwagę, że przyjęcie „kultury e-zdrowia” przez pracowników służby zdrowia ma znaczenie nadrzędne, podobnie jak stworzenie warunków umożliwiających zaangażowanie pacjentów w e-zdrowie oraz zapewniających ich zaufanie do tego rozwiązania;

10.

w tym kontekście podkreśla znaczenie wzmocnienia roli pracowników służby zdrowia, samych pacjentów oraz organizacji pacjentów w opracowywaniu i wdrażaniu planu działania w dziedzinie e-zdrowia;

11.

podkreśla w szczególności, iż należy zadbać o to, by pacjenci mieli możliwość konsultowania i korzystania z informacji dotyczących ich zdrowia, w związku z czym zwraca się do Komisji i państw członkowskich o to, by zwróciły uwagę na kompetencje zdrowotne pacjentów z myślą o skutecznym wdrażaniu narzędzi z zakresu e-zdrowia;

12.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o zwrócenie szczególnej uwagi na umiejętności cyfrowe i szkolenia techniczne, aby zapewnić faktyczną skuteczność narzędzi e-zdrowia, a zwłaszcza telemedycyny, a także dostęp do tych narzędzi dla całego społeczeństwa;

13.

głęboko ubolewa nad proponowanymi cięciami w instrumencie „Łącząc Europę” odnośnie do szerokiego pasma i usług cyfrowych, w szczególności zważywszy na obecny kryzys konkurencyjności w Unii; ma nadzieję, że finansowanie tej dziedziny w ramach programu „Horyzont 2020” zostanie utrzymane; zachęca lokalne i regionalne organy do wykorzystania funduszy unijnych w celu finansowania e-zdrowia, bez ograniczania środków na konwencjonalne usługi zdrowotne, np. poprzez zamykanie szpitali komunalnych, oraz do dzielenia się wiedzą w zakresie zdrowia;

14.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o przeznaczenie koniecznych zasobów gospodarczych, materialnych i ludzkich, by zagwarantować, że dostęp do elektronicznych usług w dziedzinie zdrowia i ich wykorzystanie nie spowodują zwiększenia się nierówności terytorialnych pod względem dostępu do już świadczonych usług w zakresie TIK;

15.

wzywa w szczególności właściwe ograny państw członkowskich do pełnego wykorzystania funduszy strukturalnych UE w celu usprawnienia łączności internetowej i zmniejszenia przepaści cyfrowej;

16.

nawołuje Komisję do wspierania tych wysiłków za pośrednictwem Europejskiej agendy cyfrowej, aby ułatwić wykorzystanie funduszy przeznaczonych na ten cel, a jednocześnie do przedstawienia jasnych wytycznych dotyczących finansowania, aby bezpośrednio wesprzeć sektor technologii komunikacyjno-informacyjnych oraz sektor zdrowia, a także do podjęcia dalszej współpracy z operatorami sektora telekomunikacji w celu zachęcania ich do zwiększania zasięgu sieci szerokopasmowych;

17.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania nowych narzędzi w zakresie e-zdrowia, które będą dostępne i łatwe w obsłudze dla osób starszych i niepełnosprawnych;

18.

wzywa Komisję, by sprzyjała rozwiązaniom z zakresu e-zdrowia dla kobiet żyjących w izolacji, nie tylko mieszkających na odległych obszarach, ale również kobiet nieopuszczających domu z powodu braku mobilności lub (społecznych) sieci wsparcia, których potrzebują, by utrzymać dobry stan zdrowia i dobre samopoczucie;

19.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do odgrywania głównej roli w zbliżaniu różnych zainteresowanych stron do siebie w celu wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk;

20.

w związku z powyższym apeluje o ustanowienie platformy współpracy w zakresie badań między pacjentami, środowiskiem naukowym, przemysłem i pracownikami służby zdrowia w celu zapewnienia realizacji skutecznej i kompleksowej strategii w dziedzinie e-zdrowia;

21.

zaznacza, że rozwój aplikacji w zakresie e-zdrowia, w tym wykorzystywanie i ponowne wykorzystywanie danych dotyczących zdrowia, wymaga środków w zakresie poufności, ochrony danych, odpowiedzialności i zwrotu kosztów, aby zapewnić ochronę wrażliwych danych przed działaniami hakerów, nielegalną sprzedażą danych i innymi nadużyciami; wyraża w związku z powyższym zadowolenie, że Komisja ma zamiar przeprowadzić badanie dotyczące aspektów prawnych usług e-zdrowia;

22.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o przedstawienie wytycznych i wniosków ustawodawczych, które wypełnią istniejącą obecnie lukę prawną, szczególnie w odniesieniu do zakresu obowiązków i odpowiedzialności, a także umożliwią skuteczne wdrożenie tego systemu w całej UE;

23.

nawołuje Komisję i państwa członkowskie do przyjęcia wytycznych i przepisów dotyczących aspektów prawnych i ochrony danych w dziedzinie e-zdrowia, zwłaszcza przepisów umożliwiających zabezpieczenie wymiany, przetwarzania i analizowania danych, tak by zapewnić równowagę ochrony danych i dostępu do nich;

24.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia dobrej administracji i operacyjności w zakresie informacji o zdrowiu w internecie;

25.

podkreśla, że lekarze i inni pracownicy służby zdrowia, pacjenci i nieformalni opiekunowie powinni korzystać ze stałej specjalistycznej pomocy i szkoleń w zakresie e-zdrowia, które pomogłyby im rozwijać umiejętności informatyczne, a w konsekwencji pozwoliły skorzystać w jak największym stopniu z usług e-zdrowia, bez pogłębiania nierówności społecznych i terytorialnych;

26.

jest zdania, że pomoc i szkolenia powinny koncentrować się na:

27.

zaleca, by zarówno przy opracowywaniu aplikacji elektronicznych, jak i przy ich ocenie i stosowaniu brać pod uwagę opinię lekarzy i pozostałych osób zawodowo zajmujących się opieką zdrowotną, a także stowarzyszeń pacjentów;

28.

podkreśla znaczenie zachowania ludzkiego wymiaru opieki zdrowotnej, zwłaszcza w kontekście starzenia się ludności i wynikających z tego częstszych trudności z rozróżnieniem medycznego i społecznego aspektu opieki; dlatego też wzywa Komisję do zadbania o to, by technologie e-zdrowia nie stały się substytutem opartych na zaufaniu kontaktów między pacjentami a osobami świadczącymi opiekę (zdrowotną);

29.

zwraca się do państw członkowskich i Komisji o przeprowadzenie kampanii szerzących znajomość usług z zakresu e-zdrowia oraz kampanii szkoleniowych w zakresie technologii informatycznych (z uwzględnieniem nierówności społecznych i terytorialnych) w celu uzupełnienia braków w wiedzy i zwiększenia stopnia zaufania wśród pacjentów, obywateli i pracowników służby zdrowia; uważa, że kampanie te powinny być dostosowane do profilu każdej grupy społecznej, do której są skierowane, gdyż informowanie obywateli i ich czynny udział są kluczowe dla skutecznego rozwoju nowych modeli świadczeń zdrowotnych;

30.

nawołuje państwa członkowskie do zacieśnienia współpracy w dziedzinie e-zdrowia, zarówno na szczeblu krajowym i regionalnym, jak i w wymiarze transgranicznym, tak by kraje, w których system ten jest bardziej rozwinięty, mogły przekazywać swoją wiedzę państwom mniej doświadczonym;

31.

zwraca się do państw członkowskich o dzielenie się doświadczeniami, wiedzą i dobrą praktyką oraz o współpracę z innymi państwami członkowskimi, z Komisją i z zainteresowanymi stronami, aby w ten sposób osiągnąć większą skuteczność ukierunkowanych na pacjenta systemów e-zdrowia;

32.

podkreśla, że w tym celu państwa członkowskie powinny nadal współpracować ze sobą za pośrednictwem platform elektronicznych, które pozwalają im dzielić się dobrymi praktykami w zakresie systemów i rozwiązań e-zdrowia, a także, że zarówno Komisja, jak i państwa członkowskie powinny wspierać powiązania między różnymi przedsięwzięciami w zakresie e-zdrowia w UE;

33.

podkreśla potencjał aplikacji przeznaczonych na urządzenia przenośne w zakresie pomocy pacjentom, zwłaszcza pacjentom przewlekle chorym, oraz zachęca do opracowywania specjalnych aplikacji przeznaczonych dla służby zdrowia, zawierających wyłącznie treści zweryfikowane przez specjalistów w dziedzinie medycyny;

34.

wzywa Komisję do przedstawienia „planu działania w dziedzinie m-zdrowia” dotyczącego urządzeń przenośnych, który powinien zawierać wytyczne dotyczące nadzoru rynku aplikacji w zakresie m-zdrowia w celu zapewnienia ochrony danych i rzetelności prezentowanych informacji o zdrowiu, a także w celu zagwarantowania, że aplikacje te opracowywane są pod odpowiednią kontrolą specjalistów w dziedzinie medycyny;

35.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o przyjęcie przepisów w sprawie aplikacji informatycznych w zakresie zdrowia dostępnych na urządzeniach przenośnych, aby zapewnić wiarygodność przekazywanych informacji i rozwiązać problem braku jasności prawa i przejrzystości w kwestii wykorzystywania danych gromadzonych przez takie aplikacje;

36.

domaga się, by Komisja i państwa członkowskie nadal prowadziły prace w ramach projektów pilotażowych, takich jak epSOS i „Renewing health” oraz inicjatywa „Wirtualny model fizjologii człowieka”, z myślą o rozwoju ogólnoeuropejskiej interoperacyjności, a także by wspierały innowacyjne rozwiązania w zakresie opieki skoncentrowanej na pacjencie, w tym zaawansowanego modelowania i symulacji niezbędnych do osiągnięcia celów medycyny spersonizowanej i predyktywnej;

37.

podkreśla, że organizacja systemów opieki zdrowotnej należy do kompetencji organów państw członkowskich; jednakże apeluje do Komisji o dalszą współpracę z pracownikami służby zdrowia, stowarzyszeniami pacjentów i innymi zainteresowanymi podmiotami oraz właściwymi organami przy nakreślaniu ram polityki oraz ustalaniu priorytetów w dziedzinie e-zdrowia, pamiętając o tym, że głównym priorytetem jest dostęp pacjentów do skutecznego i przystępnego cenowo systemu opieki zdrowotnej;

38.

podkreśla, że e-zdrowie tworzy nowe miejsca pracy w sektorze usług medycznych, badawczych i zdrowotnych oraz w tym kontekście wzywa Komisję, aby zachęcała władze krajowe do wykorzystywania funduszy UE na potrzeby finansowania programów dotyczących e-zdrowia i transgranicznych zagrożeń zdrowotnych;

39.

apeluje do państw członkowskich, aby – uwzględniając fakt, że plan działania w dziedzinie e-zdrowia służy stworzeniu nowych możliwości pracy w sektorach badań naukowych, zdrowia, medycyny i TIK – zwracały szczególną uwagę na równowagę płci w szkolnictwie, szkoleniach i przy rekrutacji we wszystkich tych sektorach;

40.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do współpracy w zakresie opracowania zrównoważonych modeli finansowania usług e-zdrowia w ramach krajowych budżetów przeznaczonych na służbę zdrowia oraz do przeprowadzania w trakcie tych prac konsultacji z innymi zainteresowanymi stronami, takimi jak fundusze ubezpieczenia zdrowotnego, pracownicy służby zdrowia i organizacje zrzeszające pacjentów;

41.

zaznacza, że innowacje w obszarze e-zdrowia tworzą możliwości biznesowe i przyczyniają się do przyszłego wzrostu;

42.

podkreśla, że należy zintensyfikować badania w dziedzinie systemów e-zdrowia, jednocześnie dbając o to, by koszty tych badań nie miały bezpośredniego wpływu na koszty usług;

43.

wzywa Komisję do przeznaczenia na potrzeby e-zdrowia zasobów w ramach przyszłych programów ramowych w dziedzinie badań i rozwoju;

44.

podkreśla potrzebę zagwarantowania MŚP właściwego wsparcia, aby zapewnić równe warunki prowadzenia działalności w sektorze e-zdrowia, poprawić dostęp MŚP do rynku w tej dziedzinie i zapewnić ich wkład w dążenie do spójności społecznej i terytorialnej;

45.

wzywa Komisję do wspierania i ułatwiania realizacji przez MŚP projektów w zakresie e-zdrowia poprzez ustalenie wytycznych dotyczących rynku e-zdrowia oraz usprawnienie współpracy między MŚP i zainteresowanymi stronami, jednostkami badawczymi i systemami ubezpieczeń zdrowotnych w celu tworzenia innowacji dla podmiotów świadczących usługi opieki zdrowotnej;

46.

podkreśla, że w przypadku MŚP rozwijających narzędzia TIK istnieje potrzeba przejrzystości oraz konkurencji, aby zapewnić przystępne ceny narzędzi w zakresie e-zdrowia;

47.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania norm odnoszących się do zbierania i wymiany danych, a także sprawozdawczości dotyczącej kwestii o charakterze transgranicznym związanych ze zdrowiem;

48.

nawołuje Komisję i państwa członkowskie do współpracy z pacjentami i innymi właściwymi podmiotami w dążeniu do wskazania narzędzi i modeli e-zdrowia mogących stanowić wsparcie dla stosowania, a nawet zwiększenia zakresu art. 12 dyrektywy 2011/24/UE dotyczącego rozwoju europejskich sieci referencyjnych między podmiotami świadczącymi usługi opieki zdrowotnej i centrami wiedzy specjalistycznej;

49.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o dalsze starania zmierzające do wprowadzenia w życie art. 14 dyrektywy 2011/24/UE w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej, który przewiduje utworzenie sieci e-zdrowia;

50.

wzywa Komisję do umożliwienia wszystkim organom regionalnym, które są właściwe w odniesieniu do aplikacji w zakresie e-zdrowia, członkostwa w sieci e-zdrowia utworzonej na podstawie dyrektywy 2011/24/UE;

51.

podkreśla potrzebę opracowania etycznego kodeksu postępowania w odniesieniu do działalności transgranicznej, bez uszczerbku dla zasady pomocniczości;

52.

podkreśla, że dla pacjentów zasadnicze znaczenie ma możliwość dostępu do własnych danych osobowych dotyczących ich zdrowia; podkreśla, że pacjenci, którzy uprzednio wyrazili zgodę na wykorzystywanie tych danych, powinni być każdorazowo informowani w jasny i przejrzysty sposób o tym, jak są one wykorzystywane;

53.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wdrażanie przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych w odniesieniu do zdrowia, proponowanych we wniosku dotyczącym rozporządzenia w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych z chwilą wejścia w życie tego rozporządzenia;

54.

wskazuje, że należy stosować standardy międzynarodowe zarówno w modelowaniu informacji, jak i ich wymianie we wszystkich państwach członkowskich, aby opracować międzynarodowe kodeksy dla zawodów związanych z e-zdrowiem oraz zharmonizować odpowiednie definicje;

55.

z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście trwającą współpracę międzynarodową z WHO i OECD;

56.

z zadowoleniem przyjmuje współpracę między UE i USA w zakresie e-zdrowia, którą charakteryzują trwające wspólne działania, w tym te zainicjowane w kontekście protokołu ustaleń w sprawie współpracy dotyczącej informacji o zdrowiu i technologii komunikacyjnych, obejmujące zwłaszcza sporządzony wspólnie przez KE i amerykański Departament Zdrowia i Usług Społecznych plan działania na rzecz opracowania uznanych na szczeblu międzynarodowym norm w zakresie interoperacyjności oraz specyfikacji dotyczących jej wdrożenia w odniesieniu do elektronicznych systemów informacji o zdrowiu;

57.

podkreśla potrzebę zagwarantowania technicznej standaryzacji i interoperacyjności rozwiązań wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne oraz wymiany danych na wszystkich szczeblach europejskich systemów opieki zdrowotnej, jedocześnie przyjmując wytyczne w zakresie ogólnounijnej interoperacyjności tych systemów;

58.

podkreśla znaczenie zapewnienia interoperacyjności między oprogramowaniem stosowanym przez pacjentów i oprogramowaniem stosowanymi przez lekarzy, aby uzyskać lepsze rezultaty i usprawnić komunikację;

59.

pochwala zamiar Komisji, aby do 2015 r. zaproponować interoperacyjne ramy e-zdrowia, oraz widzi w tym bardzo ważny krok w kierunku wzmocnienia pozycji pacjentów w ramach e-zdrowia; uważa, że ważne jest, by ramy te obejmowały utworzenie systemu znormalizowanej sprawozdawczości dotyczącej dokumentacji medycznej, a także wsparcie opracowywania urządzeń medycznych z funkcją automatycznego elektronicznego przechowywania dokumentacji medycznej;

60.

podkreśla konieczność dopilnowania, aby standaryzacja techniczna i interoperacyjność europejskich systemów zdrowotnych realizowane były z pełnym poszanowaniem różnorodności kulturowej i językowej Unii Europejskiej;

61.

domaga się, aby rozwój narzędzi w zakresie e-zdrowia nie był powodowany jedynie interesami technologicznymi i gospodarczymi, lecz aby opierał się na skuteczności tych narzędzi i ich przydatności w zakresie poprawy wyników zdrowotnych i jakości życia oraz aby głównym celem ich rozwijania był interes pacjentów, w tym pacjentów starszych i niepełnosprawnych;

62.

wzywa również państwa członkowskie, by propagowały ten plan, kładąc nacisk na konieczność dążenia do równowagi płci;

63.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o wspieranie opartego na równouprawnieniu podejścia do opieki zdrowotnej i medycyny oraz o uwzględnienie przy wdrażaniu planu działania w dziedzinie e-zdrowia szczególnych potrzeb kobiet i dziewcząt jako beneficjentek opieki zdrowotnej;

64.

podkreśla znaczenie badań globalnych dla gromadzenia danych dotyczących e-zdrowia;

65.

zwraca się do państw członkowskich i Komisji, aby przy wsparciu Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn gromadziły dane segregowane według kryterium płci dotyczące wstępnych wyników w zakresie dostępności i wpływu systemów i narzędzi e-zdrowia, a także wzywa do podjęcia działań w celu wymiany najlepszych praktyk w dziedzinie wdrażania e-zdrowia;

66.

przypomina, że przyszły plan działania w dziedzinie e-zdrowia powinien gwarantować następujące kluczowe zasady:

67.

wzywa Komisję do publikowania co dwa lata przeglądu postępów we wdrażaniu planu działania w dziedzinie e-zdrowia w poszczególnych państwach członkowskich, w którym to przeglądzie wskazane zostanie, jak w innowacyjny sposób zmieniono to narzędzie, aby zapewniało obywatelom charakteryzujące się wysoką jakością i niezawodne systemy opieki zdrowotnej, a także w związku z tym wzywa Komisję do określenia na szczeblu krajowym i unijnym skutecznych wskaźników do pomiaru postępów i oddziaływania planowanych działań, ze szczególnym uwzględnieniem potencjalnej dyskryminacji lub nierówności w dostępie, których mogą doświadczać konsumenci i pacjenci.

68.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Komitetowi Regionów i rządom państw członkowskich.

23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/22

—

uwzględniając pięciopunktowy plan działania (1) przedstawiony przez Komisję w marcu 2013 r. po odkryciu rozległej sieci oszustw polegających na sprzedaży mięsa końskiego jako mięsa wołowego,

—

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004,

—

uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego, zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin, materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin i środków ochrony roślin (COM(2013)0265),

—

uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z dnia 11 października 2012 r. dotyczące zapobiegania konfliktom interesów w czterech agencjach Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art.48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A7-0434/2013),

A.

mając na uwadze, że zgodnie z ogólnymi zasadami prawa żywnościowego UE wynikającymi z rozporządzenia (WE) nr 178/2002 obowiązuje zakaz handlu niebezpieczną żywnością, a także oszustw, fałszowania żywności oraz wszelkich innych praktyk, które mogą wprowadzać konsumenta w błąd;

B.

mając na uwadze, że rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności oraz rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności określają szczegółowe przepisy dotyczące zakazania wprowadzających w błąd: reklamy oraz etykietowania produktów;

C.

mając na uwadze, że obowiązujące ramy prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności oraz łańcucha dostaw żywności do tej pory zapewniały konsumentom w UE wysoki poziom bezpieczeństwa żywności; mając jednak na uwadze, że obowiązujące przepisy nie są stabilne i nie zawsze można się na nich opierać, dlatego też istnieje potrzeba udoskonaleń w terenie;

D.

mając na uwadze jednocześnie, że przypadki oszustw w branży spożywczej zniszczyły zaufanie konsumentów do łańcucha dostaw żywności, wpływając negatywnie na sektor rolno-spożywczy, ze względu na to, że skandale takie niszczą ogólny wizerunek tego kluczowego sektora gospodarki UE; mając na uwadze, że odzyskanie zaufania konsumentów europejskich produktów rolno-spożywczych w UE i poza jej granicami jest kwestią najwyższej wagi; podkreśla jednak, że ogromna większość europejskich produktów rolno-spożywczych to produkty najwyższej jakości i dlatego zasługują na międzynarodowe uznanie;

E.

mając na uwadze, że przejrzystość stanowi kluczowy element podejścia przyjętego przez Komisję i państwa członkowskie dotyczącego kontroli bezpieczeństwa żywności;

F.

mając na uwadze, że sektor rolno-spożywczy jest jednym z największych sektorów gospodarki UE, zapewniającym 48 mln miejsc pracy i osiągającym wartość 715 mld EUR rocznie;

G.

mając na uwadze, że pojedyncze przypadki oszustw w branży spożywczej negatywie wpływają na wizerunek całego sektora rolno-spożywczego;

H.

mając na uwadze, że prawo żywnościowe UE jest bardzo szczegółowe w zakresie bezpieczeństwa żywności oraz zakłada kontrole i testy na obecność pozostałości oraz innych zanieczyszczeń żywności i pasz, jednak mając na uwadze, że nie istnieją żadne ramy określające postępowanie w przypadku oszustw w branży spożywczej, poza ogólnym zastrzeżeniem, że konsumenci nie mogą być wprowadzani w błąd;

I.

mając na uwadze, że problemy dotyczą również wdrażania aktualnego prawodawstwa, w związku z czym istnieje potrzeba przeprowadzania bardziej skutecznych kontroli urzędowych obejmujących żywność pochodzenia zwierzęcego na każdym etapie łańcucha dostaw żywności;

J.

mając na uwadze, że nie istnieją statystki dotyczące występowania oszustw w branży spożywczej w UE oraz mając na uwadze, że Komisja dopiero niedawno uznała oszustwa w branży spożywczej za nowy obszar działania;

K.

mając na uwadze, że ostatnie przypadki oszustw obejmują na przykład sprzedaż mięsa końskiego jako wołowiny oraz mięsa koni wyścigowych leczonych fenylobutazonem jako mięsa końskiego zdatnego do spożycia, sprzedaż mąki zwykłej jako mąki ekologicznej, jaj z chowu klatkowego jako jaj z produkcji ekologicznej, soli drogowej jako soli spożywczej, wykorzystanie alkoholu metylowego w napojach spirytusowych, stosowanie tłuszczów zawierających dioksyny do produkcji pasz oraz nieprawidłowe etykietowanie gatunków ryb i produktów żywnościowych pochodzących z morza;

L.

mając na uwadze, że oszustwa w branży spożywczej występują na ogół w przypadku gdy korzyści i szanse z nimi związane są wysokie, a ryzyko ich wykrycia oraz sankcje – niskie;

M.

mając na uwadze, że łańcuch dostaw żywności jest często długi i złożony, i obejmuje liczne podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze oraz inne strony; mając na uwadze, że konsumenci coraz mniej zdają sobie sprawę z tego, jak wytwarzana jest żywność, którą jedzą, a podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze nie zawsze mają, i nie wymaga się od nich tego, kontroli nad całym łańcuchem produktu;

N.

mając na uwadze, że oszustwa związane z mięsem końskim występujące na masową skalę w całej Europie wynikają z braku możliwości kontroli globalnego systemu dostaw, opartego na cięciu kosztów w sektorze rolno-spożywczym produktywizmu oraz niedociągnięć systemu oznaczania;

O.

mając na uwadze, że przedsiębiorcy i pośrednicy w łańcuchu dostaw żywności nie zawsze są zarejestrowani oraz certyfikowani jako podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze; mając na uwadze, że Komisja oraz państwa członkowskie nie mają często pewności co do liczby aktywnych niezarejestrowanych przedsiębiorców;

P.

mając na uwadze, że po wykryciu poważnych oszustw w branży spożywczej właściwe organy państwowe niekiedy zamykają skazane podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze, mając na uwadze, że przedsiębiorstwa te wkrótce później rejestrują się gdzie indziej i prowadza działalność; mając na uwadze, że wymiana informacji pomiędzy państwami członkowskimi na temat skazanych przedsiębiorstw dopuszczających się oszustw poprawiłaby proces monitorowania tych przedsiębiorstw w celu powstrzymania ich przed prowadzeniem nowej oszukańczej działalności;

Q.

mając na uwadze, że odpowiedzialność za wdrożenie i egzekwowanie prawa żywnościowego UE leży po stronie państw członkowskich oraz że tym samym egzekwowanie prawa oraz kontrola są przeważnie ograniczone do poziomu krajowego, w rezultacie czego transgraniczny i obejmujący całą UE przegląd jest ograniczony lub niemożliwy;

R.

mając na uwadze, że organy krajowe podczas swoich kontroli zazwyczaj skupiają się na bezpieczeństwie żywności, a oszustwa w branży spożywczej nie stanowią dla nich kwestii priorytetowej, często ze względu na brak odpowiednich możliwości i zasobów;

S.

mając na uwadze, że właściwe organy niektórych państw członkowskich posiadają wyspecjalizowane jednostki policji zajmujące się zwalczaniem oszustw w branży spożywczej; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich kontrolę częściowo sprawują prywatne jednostki kontrolne; mając na uwadze, że w innych państwach członkowskich kontrolę w całości sprawują właściwe organy;

T.

mając na uwadze, że system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach jest użytecznym narzędziem służącym szybkiej wymianie informacji między państwami członkowskimi i Komisją, na przykład w przypadku niedawnego oszustwa związanego z mięsem końskim;

U.

mając na uwadze, że Biuro Komisji ds. Żywności i Weterynarii (FVO) jest odpowiedzialne za sprawdzanie przestrzegania wymogów dotyczących bezpieczeństwa i jakości żywności oraz mając na uwadze, że zazwyczaj audyty FVO ogłaszane są z wyprzedzeniem oraz przygotowywane wspólnie z właściwymi organami; mając na uwadze, że liczba przeprowadzanych rocznie audytów jest dostosowywana do ograniczonych możliwości FVO; mając na uwadze, że FVO wskazuje, że nie jest obecnie odpowiednio wyposażone ani przeszkolone, aby móc skupić się na oszustwach w branży spożywczej;

V.

mając na uwadze, że ostrzeżenia dotyczące wzrostu uboju koni w niektórych państwach członkowskich zostały przez właściwe organy, szczególnie FVO, zupełnie zignorowane;

W.

mając na uwadze, że Europol dostrzega zwiększenie liczby przypadków oszustw w branży spożywczej oraz spodziewa się, że ta tendencja utrzyma się, wraz ze zwiększającym się udziałem organizacji przestępczych w oszustwach w branży spożywczej;

X.

mając na uwadze, że państwa członkowskie mogą korzystać z systemu informacyjnego Europolu w celu wymiany informacji na temat dochodzeń transgranicznych; mając na uwadze, że pomoc, jaką Europol może udzielić państwom członkowskim, ograniczona jest wyłącznie do przekazania wiedzy fachowej, narzędzi analitycznych oraz baz danych, na żądanie takich państw; mając na uwadze, że w przypadku oszustwa związanego z mięsem końskim państwa członkowskie początkowo były niechętne współpracy z Europolem;

Y.

mając na uwadze, że od 2011 r. Europol z powodzeniem przeprowadził kilka operacji OPSON obejmujących podrabiane i niespełniające norm produkty żywnościowe; mając na uwadze, że w ramach tych operacji Europol współpracuje z Interpolem, organami państw członkowskich oraz państw trzecich, a także partnerami z sektora prywatnego;

Z.

mając na uwadze, że samo oznaczanie kraju lub miejsca pochodzenia mięs i produktów mięsnych nie zapobiega popełnianiu oszustw; mając na uwadze, że w niektórych przypadkach pochodzenie produktu żywnościowego częściowo wpływa na jego cenę;

AA.

mając na uwadze, że zawarcie rozważanych przez Unię Europejską porozumień o wolnym handlu może doprowadzić do osłabienia europejskiego prawa z zakresu bezpieczeństwa żywności;

AB.

mając na uwadze, że oszustwo musi być rozpatrywane w kontekście gospodarczym naznaczonym przez światowy kryzys i dumping socjalny w Unii Europejskiej i poza jej granicami;

AC.

mając na uwadze, że praktyka tradingu jest przyczyną najtańszych rozwiązań w zakresie jakości, bezpieczeństwa, przejrzystości i wpływa na łączne marże całego sektora;

AD.

mając na uwadze, że praktyki dystrybucji i pośredniczenia w dystrybucji destabilizują rynki produkcji poprzez redukcję marży producentów;

1.

ubolewa, że zwalczanie oszustw w branży spożywczej jest stosunkowo nową kwestią w europejskiej agendzie oraz że w przeszłości nigdy nie było kluczowe dla ustawodawstwa i egzekwowania prawa na poziomie UE i krajowym;

2.

wyraża zaniepokojenie z powodu potencjalnego oddziaływania oszust w branży spożywczej na zaufanie konsumentów, bezpieczeństwo żywnościowe, funkcjonowanie łańcucha dostaw żywności oraz stabilność cen produktów rolniczych, oraz podkreśla znaczenie szybkiego przywrócenia zaufania konsumenta europejskiego;

3.

wzywa zatem Komisję, by skierowała na oszustwa w branży spożywczej całą uwagę, której te zjawiska wymagają oraz podjęła wszelkie niezbędne działania, by zapobieganie oszustwom w branży spożywczej i zwalczanie ich stało się integralną częścią polityki UE;

4.

podkreśla potrzebę bliższego przyjrzenia się skali, częstości występowania oraz elementom przypadków oszustw w branży spożywczej w UE; wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do systematycznego gromadzenia danych na temat przypadków oszustw oraz do wymiany najlepszych praktyk dla celów identyfikacji oraz zwalczania oszustw w branży spożywczej;

5.

zauważa, że prawo UE obecnie nie zawiera definicji oszustwa w branży spożywczej oraz że państwa członkowskie przyjmują różne podejścia do definicji takiego oszustwa; uważa, że jednolita definicja jest kluczowa dla opracowania europejskiego podejścia w kwestii zwalczania oszustw w branży spożywczej; podkreśla potrzebę szybkiego przyjęcia zharmonizowanej definicji na poziomie UE, w oparciu o dyskusje z państwami członkowskimi, zainteresowanymi stronami i ekspertami, z uwzględnieniem elementów takich jak 1) niezgodność z prawem żywnościowym i/lub wprowadzanie konsumenta w błąd (w tym zatajenie informacji o produkcie), 2) zamiar i potencjalna korzyść finansowa i/lub przewaga konkurencyjna;

6.

podkreśla, że w związku z charakterystycznymi cechami jednolitego rynku europejskiego oszustwa w branży spożywczej przekraczają granice państw członkowskich i stanowią zagrożenie dla zdrowia wszystkich mieszkańców Europy;

7.

zauważa, że ostatnie przypadki oszustw w branży spożywczej ukazały istnienie różnych rodzajów oszustw w branży spożywczej, takich jak zamiana kluczowych składników na tańsze odpowiedniki lub odpowiedniki gorszej jakości, nieprawidłowe oznaczenie gatunków zwierząt użytych w produkcie mięsnym lub pochodzenia morskiego, nieprawidłowe oznaczenie wagi, sprzedaż zwykłej żywności jako żywności ekologicznej, nieuczciwe wykorzystanie znaków jakości oznaczających pochodzenie lub dobrostan zwierząt, znaczenie ryb z akwakultury jako dziko odławianych ryb lub sprzedaż gorszych odmian ryb jako lepszych odmian albo też sprzedaż tanich gatunków ryb jako gatunków droższych oraz podrabianie i sprzedaż żywności po terminie ważności do spożycia;

8.

zauważa, że żywność, która często jest przedmiotem działań oszukańczych to między innymi oliwa z oliwek, ryby, produkty ekologiczne, zboża, miód, kawa, herbata, przyprawy, wino, niektóre soki owocowe, mleko i mięso;

9.

jest zaniepokojony sygnałami wskazującymi, że liczba takich przypadków rośnie oraz że oszustwa w branży spożywczej wykazują tendencję wzrostową, odzwierciedlając słabość strukturalną łańcucha dostaw żywności;

10.

zauważa, że oszustwo w branży spożywczej występuje na ogół w przypadku, gdy potencjalny zysk finansowy jest wysoki, natomiast ryzyko wykrycia jest niskie; stwierdza, że nie można dłużej tolerować faktu, że popełnienie oszustwa w branży spożywczej w UE jest bardzo dochodowe, a szanse na wykrycie oszustwa są stosunkowo niewielkie;

11.

zauważa złożoność oraz transgraniczny charakter łańcucha dostaw żywności, w połączeniu z przede wszystkim krajowym charakterem kontroli, sankcji i egzekwowania prawa, które uważa się za czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia oszustwa w branży spożywczej; uważa, że możliwość lepszej identyfikowalności składników i produktów w całym łańcuchu dostaw żywności pomogłaby w zwalczaniu oszustw;

12.

podkreśla potrzebę poświęcania dużej uwagi kontrolom towarów importowanych z państw trzecich i ich zgodności z normami UE w zakresie bezpieczeństwa żywności i pasz;

13.

zwraca również uwagę na inne czynniki wskazywane często jako okoliczności przyczyniające się do występowania oszustw w branży spożywczej, takie jak obecny kryzys gospodarczy, środki oszczędnościowe wpływające na agencje kontroli oraz presja ze strony sektora detalicznego oraz innych podmiotów odnośnie do produkcji jeszcze tańszej żywności;

14.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji w sprawie utworzenia zespołu ds. oszustw w branży spożywczej oraz dostrzega wysiłki podejmowane przez Europol w walce z oszustwami w branży spożywczej; zachęca Komisję do poddania pod rozwagę rozwoju laboratorium referencyjnego UE zajmującego się autentycznością żywności;

15.

z zadowoleniem przyjmuje plany Komisji dotyczące zorganizowania konferencji na temat oszustw w branży spożywczej w 2014 r. w celu podniesienia świadomości wśród odpowiednich podmiotów;

16.

jest przekonany, że niezapowiedziane niezależne kontrole są niezbędne do zapewnienia skutecznego wdrażania norm dotyczących bezpieczeństwa żywności i oznaczania, uważa zatem, że takie kontrole powinny być normą;

17.

wzywa Komisję do zwrócenia większej uwagi na to, by audyty przeprowadzane przez FVO obejmowały również oszustwa w branży spożywczej; uważa, że FVO i państwa członkowskie powinny przeprowadzać regularne, niezależne i obowiązkowe niezapowiedziane kontrole mające na celu identyfikację przypadków umyślnych naruszeń, aby zapewnić stosowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa żywności; uważa, że w celu odzyskania i utrzymania zaufania konsumentów istotne jest kierowanie się zasadą przejrzystości w ramach przeprowadzania urzędowych kontroli i inspekcji oraz publiczne udostępnianie sprawozdań/wyników kontroli i inspekcji dotyczących podmiotów z sektora spożywczego;

18.

wyraża ubolewanie z powodu ograniczonej widoczności sprawozdań i audytów FVO, a także z powodu ograniczonego odnoszenia się do nich przez Komisję i państwa członkowskie; wzywa Komisję do podejmowania działań następczych w związku ze sprawozdaniami i zaleceniami FVO w bardziej zdecydowany sposób;

19.

wzywa władzę budżetową do zwiększenia możliwości oraz zasobów FVO oraz zespołów ds. oszustw w branży spożywczej działających w ramach Komisji;

20.

wyraża zaniepokojenie redukcją środków przeznaczonych na finansowanie w UE tych istotnych misji kontrolnych;

21.

wzywa państwa członkowskie i regiony europejskie do udostępniania organom kontroli wystarczającej ilości zasobów ludzkich, finansowych i technicznych;

22.

podkreśla, że skuteczne kontrole i inspekcje powinny być przeprowadzane tak, by nie tworzyć niepotrzebnych obciążeń administracyjnych dla MŚP;

23.

sugeruje zwoływanie dorocznego posiedzenia FVO w ramach Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności w celu omówienia przeprowadzonych oraz przyszłych audytów przed przyjęciem przez FVO programu prac na kolejny rok;

24.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, aby właściwie zajmowano się kwestiami poruszanymi przez FVO i aby podejmowano w związku z nimi odpowiednie działania;

25.

zwraca uwagę na fakt, że wszelkie zmiany w procesie przeglądu i priorytetyzacji programu prac FVO nie powinny wpływać na proces prawny związany z przyjmowaniem programów prac FVO;

26.

w szczególności wzywa Komisję i państwa członkowskie do podejmowania działań w związku z wnioskami wynikającymi z audytów FVO dotyczących sfałszowanej dokumentacji leczenia zwierząt przeznaczonych na ubój w celu wywozu do UE oraz do niedopuszczania do wprowadzania na rynek UE mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego przywiezionych z państw trzecich, co do których to produktów nie ma pewności, czy spełniają one unijne wymogi w zakresie bezpieczeństwa żywności;

27.

zauważa, że ze względu na kwestie dotyczące jurysdykcji państwa członkowskie często mają trudności w skutecznym ściganiu, działających poza granicami UE, podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze, które dopuszczają się oszustw; żałuje, że państwa członkowskie nie współpracują systematycznie z Europolem w zakresie transgranicznych przypadków oszustw w branży spożywczej, ale pracują dwustronnie;

28.

uznaje znaczenie osób zgłaszających przypadki naruszenia dla wykrywania oszukańczych praktyk w sektorze spożywczym; wzywa państwa członkowskie do stworzenia odpowiednich warunków umożliwiających osobom zgłaszającym przypadki naruszenia przekazywanie informacji na temat nieuczciwych praktyk w sposób bezpieczny oraz anonimowy;

29.

uważa, że właściwe organy krajowe powinny informować opinię publiczną, na ile to możliwe i stosowne, na temat wycofanych produktów oraz innych działań podejmowanych przez właściwe organy w przypadkach oszustw w branży spożywczej;

30.

uważa, że kontrole urzędowe powinny koncentrować się nie tylko na kwestiach dotyczących bezpieczeństwa żywności, ale również na zapobieganiu oszustwom oraz ryzyku wprowadzania konsumentów w błąd; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wniosek Komisji w sprawie przeglądu kontroli urzędowych obejmuje dodatkowe kontrole w zakresie oszustw w branży spożywczej, w przypadku gdy właściwe organy mają podstawy podejrzewać nadużycie po stronie podmiotu gospodarczego;

31.

zauważa, że niektóre państwa członkowskie częściowo powierzają kontrolę prywatnym jednostkom kontrolnym; podkreśla, że właściwe organy państw członkowskich powinny zawsze sprawować nadzór nad systemami kontroli oraz sprawdzać, poświadczać i analizować wszystkie prywatne systemy kontroli w celu zapewnienia ich zgodności ze standardami krajowymi oraz międzynarodowymi, aby wnioski z tych kontroli były udostępniane agencjom państwowym;

32.

odrzuca wszelkie plany powierzania zadań kontrolnych przez organy państwowe podmiotom gospodarczym;

33.

uważa, że należy wyjaśnić rolę przedsiębiorców oraz ramy prawne mające zastosowanie do sprzedaży między przedsiębiorstwami;

34.

uważa, że wszyscy operatorzy komercyjni zajmujący się przetwarzaniem lub magazynowaniem surowców, składników żywności lub produktów spożywczych należących do łańcucha żywieniowego człowieka lub handlem nimi, w tym przedsiębiorcy i właściciele chłodni, powinni być zarejestrowani jako podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze oraz podlegać kontrolom;

35.

uważa, że podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze powinny być w stanie określić, skąd pochodzi wykorzystywana przez nich żywność lub składniki; oznacza to, że każdy podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze w ramach jednego łańcucha produkcyjnego ponosi częściową odpowiedzialność za produkt końcowy;

36.

dostrzega znaczenie stosowania jasnych i przejrzystych oznaczeń pomiędzy przedsiębiorstwami oraz pomiędzy przedsiębiorstwami a konsumentami oraz wzywa Komisję do dokonania przeglądu prawa żywnościowego UE w tym zakresie, w celu obniżenia ryzyka wystąpienia oszustwa w branży spożywczej;

37.

wzywa do większej świadomości i poprawy procesu monitorowania oznaczania żywności mrożonej pomiędzy przedsiębiorstwami oraz pomiędzy przedsiębiorstwami a konsumentami; wzywa Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego obowiązkowego oznaczania mięsa i ryb wskazującego, czy produkty te zostały zamrożone, ile razy i przez jak długi czas;

38.

uważa, że pomimo iż oznaczenie pochodzenia nie jest bezpośrednim narzędziem służącym zwalczaniu oszustw w branży spożywczej, przyczyni się to do zapewnienia lepszej identyfikacji w obrębie łańcucha dostaw żywności, do stabilniejszych relacji między dostawcami a podmiotami przetwarzającymi żywność, większej staranności przy wyborze dostawców i produktów przez podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze oraz bardziej wiarygodnych informacji dla konsumentów, co przyczyni się do odzyskania ich zaufania;

39.

przypomina, że rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 określa, że do grudnia 2013 r. Komisja przyjmie akty wykonawcze dotyczące obowiązkowego oznaczania kraju pochodzenia mięsa ze świń, owiec, kóz i mięsa drobiowego oraz dobrowolnego oznaczania po przeprowadzeniu oceny skutków;

40.

wzywa Komisję, aby bezzwłocznie przygotowała akty wykonawcze dotyczące oznaczania kraju pochodzenia mięsa ze świń, owiec, kóz i mięsa drobiowego, wzorując się na zasadach dotyczących oznaczania kraju pochodzenia świeżej wołowiny i cielęciny, gwarantując, że konsumenci są informowani o miejsca urodzenia, hodowli i uboju zwierząt oraz uwzględniając istniejące systemy krajowe i regionalne oznaczania pochodzenia mięsa;

41.

przypomina ponadto, że Parlament wzywał już do oznaczania pochodzenia mięsa zawartego w żywności przetworzonej oraz że Komisja pracuje nad sprawozdaniami dotyczącymi obowiązkowego oznaczenia pochodzenia mięsa będącego składnikiem produktu; wzywa Komisję do szybkiego przedstawienia swojego sprawozdania i działań następczych w związku z wnioskami ustawodawczymi oraz do wprowadzenia obowiązku wskazywania pochodzenia mięsa zawartego w żywności przetworzonej, uwzględniając ocenę skutków i unikając nadmiernych kosztów oraz obciążeń administracyjnych;

42.

wzywa do dokładniejszego oznaczania ryb wchodzących w skład przetworzonych dań, szczególnie do informowania o pochodzeniu ryb i technikach połowu;

43.

wzywa Komisję do przyspieszenia działań, wraz z zainteresowanymi stronami oraz państwami członkowskimi, w celu zbadania zakresu oraz potrzeby wprowadzenia systemów elektronicznej certyfikacji w łańcuchu dostaw żywności, które mogłyby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia oszustwa na podstawie papierowych świadectw;

44.

wzywa Komisję do ustanowienia zcentralizowanego europejskiego rejestru paszportów końskich w celu zapobiegania oszukańczemu wystawianiu duplikatów paszportów;

45.

wyraża zaniepokojenie brakiem europejskich ram prawnych dotyczących mięsa ze sklonowanych zwierząt;

46.

wzywa Komisję do opracowania metody śledzenia i identyfikowania mięsa ze sklonowanych zwierząt, na przykład poprzez stworzenie międzynarodowej genetycznej bazy danych zawierającej informacje na temat sklonowanych zwierząt;

47.

uważa za cenne, że oprócz systemu kontroli urzędowym w sektorze spożywczym i nie zastępując tego systemu, sam sektor aktywnie opracowuje i wykorzystuje inicjatywy zwalczania nadużyć w sektorze prywatnym, takie jak kontrole integralności produktu, autokontrole, analizy, monitorowanie produktu, audyty czy certyfikacje, oraz z zadowoleniem przyjmuje bieżące inicjatywy, takie jak Globalna Inicjatywa Bezpieczeństwa Żywności oraz Inicjatywa Przeciwko Oszustwom w Branży Spożywczej na Uniwersytecie Stanowym w Michigan;

48.

wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do rozważenia nałożenia na podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze zobowiązania prawnego do zgłaszania właściwym organom przypadków wystąpienia oszustwa w branży spożywczej;

49.

uważa, że sektor detaliczny ma szczególny obowiązek zagwarantowania integralności produktów spożywczych oraz żądania od swoich dostawców bezpiecznego łańcucha dostaw; uważa, że podmioty prowadzące handel detaliczny powinny być odpowiedzialne przynajmniej za sprawdzenie zgodności formalnej z przepisami dotyczącymi oznaczania; ubolewa nad presją wywieraną na producentów surowców przez przedsiębiorców detalicznych oraz inne podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze odnośnie do produkcji jeszcze tańszej żywności, często ze szkodą dla produktów spożywczych lub ich składników;

50.

zwraca uwagę na fakt, że obecnie podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze nie zawsze wiedzą, skąd pochodzą wykorzystywane przez nie składniki; zauważa w związku z tym, że krótkie łańcuchy dostaw (lokalne i regionalne) mogą zagwarantować większą przejrzystość i zastąpić długie i skomplikowane łańcuchy dostaw, które odgrywały główną rolę w wywołaniu kryzysu związanego z oszustwami w branży spożywczej;

51.

wzywa Komisję do wystąpienia zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych z wnioskami ustawodawczymi w sprawie znaczenia dotyczącego wprowadzania produktów na rynek lokalny i sprzedaży bezpośredniej, aby pomóc w promowaniu tych rynków oraz aby wesprzeć rolników w zakresie nadawania wartości dodanej wytworzonym przez nich produktom;

52.

wzywa Komisję, aby zgodnie z art. 7 i 17 rozporządzenia(UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności podjęła się ścigania oraz zapobiegania sprzedaży produktów wprowadzanych do obrotu pod celowo niewłaściwą bądź wprowadzającą w błąd nazwą, ponieważ sprzedaż takich produktów uznaje się za jedną z form oszustwa w branży spożywczej;

53.

jest przekonany, że konieczna jest zmiana podejścia właściwych organów, przejście od podejścia administracyjnego i weterynaryjnego do podejścia nadzorczego, w oparciu o doświadczenie „lotnej brygady” Duńskiej Administracji ds. Weterynarii i Żywności oraz Arma dei Carabinieri i Guardia di Finanza we Włoszech; jest przekonany, że warunkiem wdrożenia takiego sposobu postępowania jest obsadzanie wyznaczonych sądów sędziami posiadającymi wiedzę fachową w zakresie prawa żywnościowego;

54.

podkreśla, że przeprowadzanie kontroli powinno opierać się na analizie ryzyka oraz obejmować opracowanie profili ryzyka oraz oceny podatności na zagrożenia w stosunku do każdego łańcucha dostaw i produktu spożywczego, w oparciu o prowadzone obecnie badania akademickie, które łączą wiedzę w zakresie autentyczności żywności oraz kryminologii, w tym badania prowadzone przez Wolny Uniwersytet Amsterdam oraz Uniwersytet w Wageningen;

55.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego stymulowania badań naukowym na szczeblu europejskim i krajowym oraz do rozwoju programów mających na celu rozwój i wdrażanie technologii i metod wykorzystywanych do wykrywania oszustw w branży spożywczej, takich jak technologia czujników, analiza danych i zdejmowanie odcisków palców z produktów, a także do umożliwienia komercyjnego udostępnienia testów w niedługim czasie; wyraża uznanie dla aktualnych europejskich projektów badawczych dotyczących integralności i autentyczności żywności, takich jak TRACE czy Authentic Food;

56.

zaleca, aby FVO oraz organy krajowe zawarły w swoich audytach tak zwane kontrole bilansu masowego na temat przepływu substancji i odpadów;

57.

sugeruje poprawę koordynacji i komunikacji między organami krajowymi odpowiedzialnymi za badanie oszustw w branży spożywczej w celu wsparcia wysiłków państw członkowskich na rzecz walki z problemem; wzywa zatem Komisję do niezwłocznego wprowadzenia elektronicznego systemu w oparciu o istniejący system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach (RASFF), aby, jak sugerowała Komisja, umożliwić szybką wymianę informacji pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją w przypadkach oszustw w branży spożywczej; wzywa do publikacji sprawozdań rocznych wskazujących na przypadki wykrytych oszustw w branży spożywczej, analogicznie do sprawozdań RASFF;

58.

wzywa do utworzenia sieci zajmującej się zwalczaniem oszustw w branży spożywczej, która usprawniłaby koordynację między różnymi organami europejskimi (Europolem, Eurojustem, FVO) w celu skuteczniejszego zapobiegania oszustwom w branży spożywczej i szybszego ich wykrywania;

59.

sugeruje, aby wprowadzono testy DNA jako standardową procedurę określania gatunku, w szczególności odnośnie do produktów mięsnych i rybnych, oraz aby w tym celu ustanowiono zcentralizowaną bazę danych DNA;

60.

wzywa Komisję do zajęcia się kwestią luk w istniejących przepisach dotyczących identyfikacji i bezpieczeństwa żywności związanych z przywozem żywności z państw trzecich, które są bardziej narażone na ryzyko oszustw w branży spożywczej;

61.

domaga się, by negocjowane przez UE porozumienia o wolnym handlu nie spowodowały zmian prawa europejskiego w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony żywności lub umniejszenia możliwości kontroli stosowania tego prawa;

62.

uważa, że wyniki kontroli powinny być publikowane w sposób przystępny i zrozumiały dla konsumentów, np. w postaci schematu oceniania; wyraża przekonanie, że pomogłoby to konsumentom w podejmowaniu decyzji, a jednocześnie byłoby zachętą dla podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze do uzyskania dobrych wyników;

63.

z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji w sprawie zaostrzenia kar, aby przynajmniej zrównoważyć szacowaną korzyść gospodarczą możliwą do uzyskania w wyniku naruszenia, jednak uważa, że nie są one wystarczająco odstraszające; uważa, że państwa członkowskie powinny określić kary za oszustwa w branży spożywczej, w wysokości odpowiadającej przynajmniej dwukrotnej szacowanej wartości korzyści gospodarczej możliwej do uzyskania w wyniku działań oszukańczych; uważa, że niezbędne jest wprowadzenie przez państwa członkowskie, jako dodatkowego środka odstraszającego, jeszcze poważniejszych sankcji, w tym sankcji karnych, za przypadki nadużyć, w których dochodzi do celowego narażenia zdrowia publicznego lub za przypadki oszustw dotyczących produktów przeznaczonych dla konsumentów szczególnie wrażliwych; proponuje ponadto, aby w przypadku wielokrotnego naruszania przepisów przez podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze następowało ich wycofywanie z rejestru;

64.

wyraża ubolewanie, że Komisja nie posiada wyników przeglądu różnych krajowych systemów sankcji nakładanych w przypadku przestępstw związanych z oszustwami w branży spożywczej oraz sposobów funkcjonowania tych systemów sankcji w oparciu o przepisy unijne; wzywa Komisję do uzyskania wyników takiego przeglądu w jak najszybszym czasie;

65.

wzywa do szerszego uwzględnienia warunków dobrostanu zwierząt i stosowania wyższych kar w przypadku nieprzestrzegania zasad;

66.

wzywa Komisję do gromadzenia danych od państw członkowskich oraz przekazywania sprawozdań na temat różnych systemów obowiązujących w państwach członkowskich odnośnie do rodzaju oraz poziomu sankcji za oszustwa w branży spożywczej oraz funkcjonowania systemu sankcji;

67.

zachęca Komisję i państwa członkowskie do poddania pod rozwagę również innych metod mających na celu zapobieganie oszustwom w branży spożywczej oraz hamowanie ich, takich jak stworzenie czarnej listy w postaci rejestru skazanych podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze dopuszczających się oszustw;

68.

domaga się wzmocnienia dotychczasowych systemów monitorowania oraz konsekwentnego wdrażania możliwości ciągłego monitorowania żywności, pasz, zwierząt hodowlanych oraz wszelkich substancji przeznaczonych do dodania do żywności lub pasz, bądź które można do nich dodać, przewidzianej w podstawowym tekście rozporządzenia (WE) nr 178/2002; domaga się, aby cały ogólnoeuropejski łańcuch dostaw żywności na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji był w pełni czytelny i przejrzysty dla inspektorów w celu szybkiego identyfikowania oszukańczych produktów na wszystkich etapach produkcji.

69.

proponuje nałożyć na laboratoria analityczne i personel laboratoriów działających w przedsiębiorstwach obowiązek zgłaszania bezpośrednio właściwym organom nadzoru wszystkich wyników badań żywności i pasz, które wskazują na wystąpienie oszustwa lub dotyczą zwalczania oszustwa;

70.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/31

—

uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego preambułę oraz art. 3 i 6,

—

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 6, 9, 145, 151, 152, 153, 154, 156, 159 i 168,

—

uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 1, 3, 27, 31, 32 i 33,

—

uwzględniając Europejską kartę społeczną z dnia 3 maja 1996 r., w szczególności jej część I oraz art. 3 jej części II,

—

uwzględniając podstawowe normy w dziedzinie pracy ustanowione przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP), konwencje i zalecenia MOP dotyczące administracji pracy i inspekcji pracy (konwencje nr 81 i 129), które stanowią punkt odniesienia, na poziomie międzynarodowym, w dążeniu do zagwarantowania stosowania przepisów prawnych w zakresie warunków pracy i ochrony pracowników,

—

uwzględniając konwencję MOP nr 143 dotyczącą pracowników migrujących (1975 r.) i postanowienia uzupełniające MOP w sprawie pracowników migrujących, które przewidują przyjęcie wszelkich koniecznych i stosownych środków, aby wyeliminować nielegalną imigrację mającą na celu znalezienie pracy oraz nielegalne zatrudnianie pracowników migrujących, jak również uwzględniając przepisy wykonawcze do sankcji administracyjnych, cywilnych i karnych w dziedzinie nielegalnego zatrudniania pracowników migrujących,

—

uwzględniając program godnej pracy MOP,

—

uwzględniając konwencje i zalecenia MOP w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy,

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1338/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie statystyk Wspólnoty w zakresie zdrowia publicznego oraz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy (1),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (dyrektywa ramowa) (2) oraz jej dyrektywy szczegółowe,

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/88/WE z dnia 4 listopada 2003 r., dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy (3),

—

uwzględniając rezolucję Rady i przedstawicieli państw członkowskich, przyjętą na szczycie Rady z dnia 22 kwietnia 1999 r., w sprawie kodeksu postępowania w zakresie skuteczniejszej współpracy między organami państw członkowskich w walce z nadużyciami w zakresie świadczeń i składek społecznych na szczeblu międzynarodowym i z pracą nierejestrowaną, jak również czasowego międzynarodowego udostępnienia pracowników (4),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 1999/85/WE z dnia 22 października 1999 r. zmieniającą dyrektywę 77/388/EWG w odniesieniu do możliwości stosowania na zasadzie eksperymentu obniżonej stawki podatku VAT od usług pracochłonnych (5),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidującą minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich (6),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 24 października 2007 r. zatytułowany „Zaostrzenie walki z pracą niezgłoszoną” (COM(2007)0628),

—

uwzględniając Komunikat Komisji z dnia 24 października 2007 r. w sprawie wyników publicznych konsultacji w sprawie zielonej księgi Komisji zatytułowanej „Modernizacja prawa pracy w celu sprostania wyzwaniom XXI wieku” (COM(2007)0627),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. pt.: „EUROPA 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020) oraz główny cel strategii, jakim jest zwiększenie poziomu zatrudnienia w Unii Europejskiej do 75 % do końca obecnego dziesięciolecia,

—

uwzględniając rezolucję z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie śródokresowej analizy europejskiej strategii na lata 2007–2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy (7),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 października 2008 r. w sprawie zaostrzenia walki z pracą niezgłoszoną (8),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie upowszechniania godnej pracy dla wszystkich (9),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie modernizacji prawa pracy w celu sprostania wyzwaniom XXI wieku (10),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 października 2006 r. w sprawie stosowania dyrektywy 96/71/WE dotyczącej delegowania pracowników (11),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności podwykonawców w łańcuchu produkcji (12),

—

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie warunków pracy oraz norm bhp w związku z niedawnymi pożarami zakładów i katastrofą budowlaną w Bangladeszu (13),

—

uwzględniając zintegrowane wytyczne w sprawie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (2008-2010) (COM(2007)0803),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 22 grudnia 1995 r. w sprawie harmonizacji narzędzi walki z nielegalną imigracją i nielegalną pracą (14),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie walki z nielegalną pracą obywateli państw trzecich (15),

—

uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) dotyczące walki z pracą nierejestrowaną w Unii Europejskiej,

—

uwzględniając specjalne wydanie Eurobarometru na temat pracy nierejestrowanej,

—

uwzględniając badanie pt. „ICENUW – Implementing Cooperation in a European Network against undeclared work” (Realizacja wpółpracy w ramach sieci europejskiej przeciwko pracy nierejestrowanej) (2010),

—

uwzględniając badanie pt. „CIBELES: Convergence of Inspectorates building a European Level Enforcement System” (Konwergencja inspektoratów podstawą systemu egzkwowania przepisów na szczeblu europejskim),

—

uwzględniając badanie dotyczące metod pośredniego pomiaru pracy nierejestrowanej w UE (2010),

—

uwzględniając badanie dotyczące wykonalności ustanowienia europejskiej platformy współpracy pomiędzy inspektoratami pracy i innymi właściwymi organami odpowiedzialnymi za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w celu zapobiegania i zwalczania pracy nierejestrowanej (2010, Regioplan),

—

uwzględniając wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie C-577/10, Komisja przeciwko Królestwu Belgii,

—

uwzględniając art.48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0458/2013),

A.

mając na uwadze, że inspekcje pracy odgrywają istotną rolę w zakresie ochrony praw pracowników poprzez zapewnianie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy, zwalczanie niebezpiecznych środowisk pracy, zapobieganie naruszeniom ochrony pracowników oraz wspieranie sprawiedliwego i społecznego wzrostu gospodarczego, ponieważ przyczyniają się do tego, że wynagrodzenie jest faktycznie wypłacane, a składki na ubezpieczenie społeczne są odprowadzane, przez co zwiększają się dochody z podatków i dochody kas ubezpieczenia społecznego, a przy tym zapewniają pracownikom dostęp do ubezpieczeń społecznych, takich jak ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe i emerytalne;

B.

mając na uwadze, że państwa członkowskie stosują szereg modeli przeprowadzania różnych określonych inspekcji w miejscu pracy;

C.

mając na uwadze, że inspekcja pracy jest coraz bardziej potrzebna w kontekście delegowania pracowników w całej Europie;

D.

mając na uwadze, że inspekcje pracy odgrywają kluczową rolę w zakresie zapewniania, że prawa są wcielane w życie poprzez zapewnianie przestrzegania przepisów, znajomość praw i obowiązków wśród podmiotów, a także poprzez możliwości zapobiegania wypadkom i nadużyciom;

E.

mając na uwadze, że konieczne jest wzmocnienie inspekcji pracy w MŚP i na małych placach budowy;

F.

mając na uwadze, że odpowiedzialność przedsiębiorstw wielonarodowych za warunki pracy, życie oraz zdrowie pracowników, którzy produkują towary i świadczą usługi, nie kończy się za drzwiami zakładu ani za bramą fabryki, jak również nie można jej zapewnić wyłącznie w ramach porozumień w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

G.

mając na uwadze, że outsourcing w drodze podwykonawstwa i pracy tymczasowej oznacza często mniej wykwalifikowanych pracowników i luźniejsze stosunki pracy, przez co trudniej jest ustalać odpowiedzialność w odniesieniu do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP);

H.

mając na uwadze, że nierejestrowana praca negatywnie wpływa na gospodarkę państw członkowskich i na stabilność finansową europejskiego modelu społecznego oraz zakłóca finansowanie i podział świadczeń społecznych i usług publicznych, a osoby wykonujące taką pracę muszą zmagać się z niepewnością, brakiem ochrony i ubóstwem zarówno obecnie, jak i już jako osoby w podeszłym wieku;

I.

mając na uwadze, że inspektorzy pracy odgrywają istotną rolę w zakresie ochrony praw pracowników, zapobiegania nadużyciom oraz wspierania rozwoju gospodarczego i społecznego;

J.

mając na uwadze, że w wyniku kryzysu gospodarczego obciążenie pracą oraz presja wywierana na pracowników uległy zwiększeniu, co wpływa w szczególności na wydłużenie czasu pracy, oraz że w związku z tym należy podejmować więcej inicjatyw w zakresie inspekcji ukierunkowanych na warunki pracy;

K.

mając na uwadze coraz nowsze formy zatrudnienia, które jest coraz trudniej uwzględniać w obowiązujących przepisach;

L.

mając na uwadze, że zatrudnieni nielegalnie pracownicy odczuwają wtórne negatywne konsekwencje, takie jak brak dostępu do informacji, usług ochrony zdrowia w miejscu pracy i szkoleń, ograniczenia psychologiczne wynikające z obawy, że mogą ulec wypadkowi lub zostać złapani, co z kolei ma wpływ na wydajność przedsiębiorstw i na całą gospodarkę, a także długofalowe konsekwencje, takie jak brak uprawnień emerytalnych lub bardzo niskie świadczenia emerytalne, co prowadzi do zwiększenia zagrożenia ubóstwem;

M.

mając na uwadze, że nierejestrowana praca zakłóca konkurencję na jednolitym rynku, gdyż powoduje nieuczciwą konkurencję względem innych przedsiębiorstw;

N.

mając na uwadze, że konsolidacja prawdziwego wspólnego rynku i eliminacja wszelkich form dumpingu socjalnego są ze sobą wzajemnie powiązane;

O.

mając na uwadze, że skala pracy nierejestrowanej w UE-27 stanowi obecnie 18,8 % PKB, a w niektórych państwach ponad 30 %;

P.

mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich zjawisko nierejestrowanej pracy – również w wyniku kryzysu – jest nadal coraz powszechniejsze;

Q.

mając na uwadze, że środki w zakresie informowania o nieprawidłowościach są niezbędne w celu skuteczniejszego wykrywania nadużyć i zapewniania ochrony osoby informującej o nieprawidłowościach, oraz mając na uwadze, że UE i państwa członkowskie mają obowiązek zapewnienia pełnej ochrony osobie informującej o nieprawidłowościach;

R.

mając na uwadze, że w wyniku wypadków przy pracy i chorób zawodowych umiera co roku 168 tys. obywateli europejskich, a 7 mln obywateli wskutek wypadków doznaje urazów (16);

S.

mając na uwadze, że zapobieganie zagrożeniom konieczne jest do ograniczenia wypadków przy pracy i chorób zawodowych; mając na uwadze, że sprawne zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy przynosi korzystne skutki na szczeblu zarówno krajowym, jak i europejskim, a także dla przedsiębiorstw;

T.

mając na uwadze, że zasoby kadrowe i finansowe dostępne w systemie kontroli są w różnym stopniu niewystarczające do skutecznego przeprowadzania inspekcji prac; mając na uwadze, że w związku z tym w UE brakuje strategicznego planowania w zakresie zapewnienia personelu w inspektoratach pracy, przy czym w wielu krajach liczba inspektorów pracy stale się zmniejsza, natomiast ich praca staje się coraz bardziej złożona;

U.

mając na uwadze, że fragmentacja rynku pracy w połączeniu z niekontrolowaną i nieuregulowaną ekspansją pewnych form zatrudnienia w niektórych państwach członkowskich pociąga za sobą bardzo niski poziom wynagrodzeń, co stwarza warunki do dalszego zaostrzania się zjawiska nierejestrowanej pracy;

V.

mając na uwadze, że sektory, które są najbardziej narażone na zjawisko pracy nierejestrowanej, przykładowo sektory budowlany, bezpieczeństwa, usług czystościowych i domowych, a także usług noclegowych i żywieniowych, charakteryzują się dużą intensywnością pracy, której typowe cechy to niepewne warunki pracy i wynagrodzenia;

W.

mając na uwadze, że istnieje ścisły związek między nielegalną imigracją a pracą nierejestrowaną, ponieważ osoby, które przebywają nielegalnie na terytorium Europy nie mogą zdobyć stałego zatrudnienia, a tym samym nie podlegają żadnej ochronie;

X.

mając na uwadze, że z tytułu wykonywania pracy nierejestrowanej pracownicy nie są objęci ubezpieczeniem społecznym, chorobowym ani wypadkowym, przez co narażeni są na zwiększone ryzyko strat finansowych;

Y.

mając na uwadze, że inspekcje pracy w zakresie transgranicznych usług i stosunków pracy odnoszą się do sytuacji transgranicznej, a transgraniczny dostęp do danych jest niewystarczający;

Z.

mając na uwadze, że pracownicy często wykonują pracę nierejestrowaną nie z własnej woli, lecz są do tego zmuszeni;

1.

podkreśla, że inspekcje pracy stanowią zadanie publiczne, które powinno być przeprowadzane wyłącznie przez niezależne organy publiczne, co nie powinno wykluczać wspomagania inspektorów pracy przez przedstawicieli partnerów społecznych; sądzi, że należy zapewnić niezależność służb BHP względem pracodawców; uważa, że w celu ochrony zdrowia w miejscu pracy działania dotyczące monitorowania sytuacji, zgłaszania nieprawidłowości, wykonywania ekspertyz medycznych i udzielania związanych z tym profesjonalnych porad mogą być wykonywane wyłącznie przez niezależnych specjalistów w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa; wyraża ubolewanie, że w niektórych państwach członkowskich zarządzanie BHP jest nadal powierzone stowarzyszeniom pracodawców; podkreśla, że inspekcje i kontrola ochrony zdrowia w miejscu pracy muszą być wykonywane wyłącznie przez niezależnych inspektorów, którzy odbyli szkolenia w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa;

2.

podkreśla znaczenie opracowania krajowych planów działania w zakresie wzmocnienia mechanizmów inspekcji pracy i finansowania ich z europejskich funduszy strukturalnych, tak aby wartość dodana skutecznych inspekcji pracy służyła wzmacnianiu spójności społecznej i ogólnie konsolidacji sprawiedliwości pracowniczej;

3.

stwierdza, że inspekcje pracy odgrywają zasadniczą rolę w zakresie prewencji i kontroli oraz przyczyniają się do poprawy dostępności informacji i wiedzy fachowej w przedsiębiorstwach; zachęca państwa członkowskie do wzmocnienia kadr i zasobów swojej inspekcji pracy oraz osiągnięcia celu, zgodnie z którym jeden inspektor powinien przypadać na 10 tys. pracowników, zgodnie z zaleceniami MOP, jak również do zaostrzenia sankcji wobec przedsiębiorstw, które nie wywiązują się ze swoich zobowiązań w zakresie praw podstawowych (wynagrodzeń, czasu pracy i BHP); uważa, że sankcje te muszą być skuteczne, odstraszające i proporcjonalne;

4.

zwraca uwagę na to, że wszystkie kategorie pracowników, zarówno najemnych jak i pracujących na własny rachunek, bez względu na ich status, stosunek pracy czy pochodzenie, objęte są zakresem kompetencji krajowych inspektoratów pracy i muszą podlegać takiej samej ochronie; podkreśla, że próby ograniczania zakresu inspekcji pracy mogą mieć ujemny wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy pracowników, a także na ich prawa;

5.

zwraca uwagę na potrzebę poszerzenia roli, kształcenia menedżerów i koordynacji obowiązków krajowych systemów inspekcji pracy w celu pomyślnego stawienia czoła nowym wyzwaniom w zakresie kontroli;

6.

jest zdania, że inspekcje pracy mogą być skuteczne tylko wtedy, kiedy dokonujące ich organy będą dysponować odpowiednimi zasobami finansowymi i kadrowymi; wyraża zaniepokojenie tym, że inspektoraty pracy w państwach członkowskich cierpią na niedobór kadr i szkoleń ustawicznych dotyczących zwłaszcza problematyki europejskiej; apeluje do państw członkowskich, by wzmocniły swoje systemy inspekcji pracy; apeluje do państw członkowskich, by wzmocniły swoje systemy inspekcji pracy, ponieważ powinien to być istotny element krajowych planów zwalczania kryzysu gospodarczego; podkreśla, że inspekcje pracy odgrywają zasadniczą rolę w zakresie kontroli pełnego stosowania obowiązujących przepisów oraz zapewnienia objęcia ochroną pracowników w szczególnie trudnej sytuacji;

7.

przypomina o konieczności jednolitego szkolenia inspektorów pracy i innych zainteresowanych stron w tym obszarze w celu zwiększenia skuteczności prawa pracy UE;

8.

podkreśla, że reformy finansowe podejmowane przez niektóre państwa członkowskie nie mogą w żadnym przypadku prowadzić do ograniczeń zasobów ludzkich, finansowych, materialnych, technicznych i infrastrukturalnych inspektoratów pracy;

9.

przypomina, że zobowiązania prawne i żądania pracowników wydają się stanowić dwa główne czynniki motywujące pracodawców do wprowadzania polityki prewencyjnej (17);

10.

wyraża przekonanie, że bez odpowiedniej oceny zagrożeń niemożliwa jest właściwa ochrona pracowników; za ważne uznaje wsparcie MŚP we wprowadzeniu polityki zapobiegania zagrożeniom; zwraca uwagę na pożyteczną rolę prostych, bezpłatnych i konkretnie ukierunkowanych inicjatyw, takich jak Interaktywna ocena ryzyka online (OiRA) opracowana przez Europejską Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA);

11.

przypomina, że wszystkie państwa członkowskie podpisały i ratyfikowały konwencję MOP nr 81 dotyczącą inspekcji pracy; apeluje zatem do państw członkowskich, aby wdrażały zasady tej konwencji;

12.

podkreśla, że inspekcje pracy są skuteczne również wtedy, kiedy są niezapowiedziane, przeprowadzane wielokrotnie i w sposób losowy; zwraca uwagę, że w przypadku naruszeń należy wprowadzić na tyle skuteczne sankcje, aby pracodawcy nie mogli czerpać żadnych zysków z obchodzenia obowiązujących przepisów taryfowych i ustawowych;

13.

zwraca uwagę, że wyniki inspekcji pracy muszą być opracowywane w jasno określonym terminie, aby możliwie jak najszybciej zapobiec nieprawidłowościom i zapewnić ochronę ich ofiarom;

14.

zwraca uwagę, że inspektorom pracy w państwach członkowskich należy zapewnić prawo do przeprowadzania inspekcji na miejscu, wykorzystywania inteligentnych środków kontroli, skoordynowanej współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi organami, dysponowania odpowiednimi kompetencjami oraz niezależnego wykonywania swoich obowiązków zawodowych;

15.

wzywa państwa członkowskie, aby w przypadku nieprawidłowości ujawnionych przez inspektorów pracy lub zgłoszenia inspektorom pracy przypadków nadużyć przez osoby informujące o nieprawidłowościach, zapewniały zainteresowanym pracownikom oraz wszelkim zaangażowanym osobom informującym o nieprawidłowościach ochronę i umożliwiały im bezpłatne dochodzenie ich praw; zwraca uwagę, że środki służące temu celowi, takie jak bezpośrednie prawo skargi czy prawo do składania pozwów zbiorowych, skutecznie chronią poszkodowane osoby oraz osoby informujące o nieprawidłowościach; apeluje do państw członkowskich o przyjęcie środków służących ochronie osób informujących o nieprawidłowościach i ich rodzin w celu skuteczniejszego wykrywania nadużyć; podkreśla, że ważne jest, aby pracownicy migrujący o nieuregulowanym statusie byli chronieni i że powinno się to stać jednym z przedmiotów troski; przypomina w tym kontekście państwom członkowskim o konwencji MOP dotyczącej pracowników migrujących (postanowienia uzupełniające) (nr 143) z 1975 r.;

16.

wzywa państwa członkowskie do egzekwowania przepisów poprzez stosowanie sankcji współmiernych do wagi popełnionego czynu oraz do nakładania odstraszających kar za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących warunków pracy; podkreśla, że badania jasno wskazały, że w zakresie poprawy warunków pracy największy wpływ osiąga się poprzez zdecydowane, dobrze skoordynowane działania zapobiegawcze oraz inspekcje na wczesnych etapach, również poprzez zapewnianie pracodawcom informacji i doradztwa lub zgłaszanie nierejestrowanych pracowników z mocą wsteczną;

17.

zaznacza, że stworzenie elektronicznej sieci wszystkich zainteresowanych organów socjalnych, jak np. belgijskiego Crossroads Bank for Social Security (18), oraz związana z tym ułatwiona wymiana danych między wszystkimi zainteresowanymi organami stanowią przydatny instrument dla krajowych inspektoratów pracy umożliwiający szybkie uzyskanie danych niezbędnych do przeprowadzenia inspekcji;

18.

podkreśla, że inspekcje pracy napotykają pewne wyzwania, jeśli chodzi o inspekcje dotyczące migrantów oraz pracowników delegowanych z UE i państw trzecich; podkreśla, że dla skuteczności inspekcji pracy ważne jest, aby inspekcje pracy miały wystarczającą świadomość sytuacji o wysokim poziomie zagrożenia nieprzestrzeganiem przepisów; zwraca uwagę, że krajowe elektroniczne systemy nakładające na pracodawców obowiązek natychmiastowej rejestracji pracowników z zagranicy mogłyby znacznie ułatwić inspekcje pracy;

19.

zwraca uwagę, że partnerom społecznym przypada ważna rola polegająca na tym, aby w zgodzie z przepisami i praktykami krajowymi we własnym zakresie dążyć do zapewnienia przestrzegania obowiązujących przepisów; apeluje do państw członkowskich do zapewnienia zaangażowania partnerów społecznych w projektowanie i formułowanie krajowych planów inspekcji pracy a także w same inspekcje pracy;

20.

zachęca do tworzenia dodatkowych struktur kontroli wymiaru sektorowego z udziałem trzech stron – państwa, pracowników i pracodawców – oraz do ich wdrożenia – jako inicjatywy pilotażowej – w państwach członkowskich, w których odsetek pracy nierejestrowanej jest najwyższy;

21.

twierdzi, że na obszarach wiejskich przeprowadza się mniejszą liczbę inspekcji pracy; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedniej liczby takich inspekcji również na obszarach wiejskich;

22.

zwraca uwagę, że warunki pracy pracowników czasowych są często mniej odpowiednie niż warunki personelu zatrudnionego na stałe; zauważa, że w celu zapewnienia skuteczności inspekcji stosunków pracy pracowników czasowych należy rozszerzyć uprawnienia inspektorów na kontrolę przedsiębiorstw wynajmujących pracowników od innych przedsiębiorstw oraz że kontrola ta musi obejmować kwestie przestrzegania przepisów taryfowych i operacyjnych oraz stosowania minimalnych wynagrodzeń w przypadkach, kiedy wymaga tego prawo państwa członkowskiego lub krajowe układy zbiorowe; domaga się, aby taką samą uwagę zwracano na zapobieganie problemom dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy zarówno w sektorze prywatnym, jak i w sektorze publicznym; przypomina o wiążącym charakterze zasady niedyskryminacji; pracownicy tymczasowi muszą mieć możliwość zaznajomienia się ze swoimi prawami, w tym w zakresie stawek wynagrodzenia, przy pomocy usługi online lub strony internetowej;

23.

wyraża zaniepokojenie sytuacją pracowników sezonowych w sektorze rolnym, pochodzących głównie z państw trzecich; jest zdania, że zwiększa się liczba inspekcji pracy w tym sektorze; przypomina, że zatrudnienie w tym sektorze charakteryzuje się w dużej mierze kombinacją pracy rejestrowanej i nierejestrowanej;

24.

przypomina, że chociaż pracownicy, którzy świadczą usługi domowe, są często nierejestrowani, przypadki te często nie są objęte zakresem kompetencji krajowych inspekcji pracy; wzywa państwa członkowskie, aby ratyfikowały konwencję MOP nr 189 i zgodnie z tą konwencją opracowywały i wdrażały środki dla inspekcji pracy, egzekwowania przepisów i sankcji przy należnym szacunku dla szczególnych właściwości prac domowych, zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi; podkreśla, że bez uszczerbku dla tychże krajowych przepisów ustawowych i wykonawczych środki te powinny określać warunki, na jakich można udzielić dostępu do gospodarstw domowych przy należnym poszanowaniu prywatności;

25.

zwraca uwagę na szczególną sytuację pracowników pracujących w domu oraz telepracowników, którzy podczas wykonywania pracy w domu lub poza stałym miejscem pracy mogą również stać się podmiotem nadużyć poprzez niedopełnianie przez pracodawców obowiązków, jakie względem tych pracowników nakładają na nich przepisy prawa pracy;

26.

podkreśla, że szczególną uwagę należy zwrócić na sektor transportu, który ze względu na swój mobilny charakter może stanowić dodatkowe wyzwanie dla inspektoratów pracy; wzywa inspektoraty pracy, aby były wyposażone w odpowiednie środki w celu podejmowania skutecznych inspekcji w tym sektorze;

27.

ubolewa nad tym, że liczba przypadków pozorowanego samozatrudnienia jest tak wysoka, że staje się problematyczna, zwłaszcza w sektorze budowlanym i w sektorze przetwarzania mięsa, również w ramach delegowania pracowników; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia odpowiednich środków kontroli w celu zwalczania pozorowanego samozatrudnienia, na przykład poprzez określenie kryteriów służących ustaleniu tego, kto jest zatrudniony, a kto nie, dzięki czemu inspektorzy pracy mogą odróżnić pozorowane i legalne samozatrudnienie; mając na uwadze zapobieżenie temu pozorowanemu samozatrudnieniu, należy podjąć środki, aby umożliwić państwom członkowskim ustanowienie dodatkowych lub dalej idących wymogów lub środków kontroli;

28.

wzywa krajowe inspektoraty pracy i inne właściwe organy do sporządzenia planu działań na rzecz walki z pracą nierejestrowaną, obejmującego wszelkie formy nieprawidłowości w zakresie pracy najemnej i samozatrudnienia; podkreśla, że przy braku odpowiednich działań praca nierejestrowana grozi osłabieniem potencjału UE do osiągania celów w zakresie zatrudnienia służących tworzeniu większej liczby lepszych miejsc pracy oraz większego wzrostu gospodarczego;

29.

wyraża ogromne zaniepokojenie z powodu skrajnego narażenia pracowników migrujących o nieuregulowanym lub nielegalnym statusie, ponieważ zagraża im wykorzystanie w pracy nierejestrowanej cechującej się niskimi standardami, niskim wynagrodzeniem i długimi godzinami pracy w niebezpiecznym środowisku pracy; podkreśla, że jakakolwiek współpraca pomiędzy inspektorami pracy a organami imigracyjnymi powinna ograniczać się do identyfikowania pracodawców dokonujących nadużyć i nie powinna prowadzić do kar wobec zainteresowanych pracowników migrujących ani do ich wydalenia, gdyż to w rzeczywistości osłabiłoby wysiłki skierowane na walkę z pracą nierejestrowaną;

30.

uważa, że w przypadkach, gdy krajowe inspektoraty pracy są odpowiedzialne za zajmowanie się migrantami lub pracownikami delegowanymi, programy szkoleniowe dla inspektorów pracy powinny zawierać szczegółowe moduły dotyczące takich kwestii oraz – ze względu na silne powiązanie tych zagadnień – pracy nierejestrowanej oraz handlu ludźmi, a także – w uzasadnionych przypadkach – moduły językowe;

31.

jest zdania, że sankcje są skuteczne tylko wtedy, gdy pracodawcy nie mogą czerpać żadnych zysków z zatrudniania nierejestrowanych pracowników, a zatem gdy nakładane kary wyraźnie przewyższają koszty pracy zarejestrowanego pracownika;

32.

przyjmuje do wiadomości, że rośnie liczba przypadków pozorowanego samozatrudnienia, outsourcingu i podwykonawstwa, co może prowadzić do zwiększenia liczby niepewnych form zatrudnienia oraz dalszego osłabienia i tak już niskich poziomów ochrony pracowników nierejestrowanych; jest zdania, że systemy odpowiedzialności głównych wykonawców za całą sieć podwykonawców mogłyby stanowić skuteczny instrument zwiększania poziomu przestrzegania norm pracy w całym procesie produkcji i że należy zwrócić uwagę na wprowadzenie ich we wszystkich państwach członkowskich, przyznając jednocześnie, że kontrole wykonywane przez inspektorów pracy mają nadal kluczowe znaczenie;

33.

podkreśla problem wdrażania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w odniesieniu do przypadków, kiedy pracownicy wykonują pracę nierejestrowaną; zaznacza, że bezpieczeństwo i higiena pracy jest prawem przysługującym wszystkim pracownikom i osobom prowadzącym działalność na własny rachunek, które należy zagwarantować w praktyce dzięki lepszemu wdrażaniu obowiązujących przepisów; proponuje, aby państwa członkowskie rozważyły możliwość zapewnienia wszystkim pracownikom możliwości wykonania darmowych poufnych badań lekarskich, co roku lub raz w ramach danej umowy, w celu zapewnienia im minimalnej ochrony;

34.

zaleca zaostrzenie sankcji wobec przedsiębiorstw, które nie wywiązują się ze swoich obowiązków w zakresie podstawowych praw pracowników, i jest zdania, że sankcje te muszą być na tyle odstraszające i zniechęcające, aby zapewnić, że pracodawcy nie będą czerpać żadnych korzyści z obchodzenia obowiązujących przepisów BHP; wzywa państwa członkowskie, aby w ramach swoich systemów ustanawiania kar rozważyły ustalanie poziomu grzywien proporcjonalnego do szkody, oraz zapewniły, by były one wyższe od korzyści czerpanych dzięki obchodzeniu przepisów;

35.

przypomina, że w strategii „Europa 2020” podkreślono, że konieczne jest zwiększenie obecności kobiet na rynku pracy, a ponadto wskazano, że inspektorzy pracy powinni mieć wiedzę na temat warunków pracy zarówno kobiet, jak i mężczyzn;

36.

apeluje, aby te sankcje miały zastosowanie również wobec przedsiębiorstw, w przypadku których wykryto, że tworzą czarne listy pracowników ze względu na ich działalność w charakterze przedstawicieli związków zawodowych lub przedstawicieli ds. BHP;

37.

wzywa do wspierania krajowych inspektoratów pracy we wdrażaniu skutecznej ochrony pracowników, z uwzględnieniem warunków w danym przedsiębiorstwie, przede wszystkim w małych i średnich przedsiębiorstwach; pilnie wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, że inspekcje są w większym stopniu ukierunkowane na poszukiwanie konkretnych i realnych rozwiązań mających na celu usuwanie stwierdzonych nieprawidłowości w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;

38.

wyraża poparcie dla pożytecznych działań realizowanych przez Komitet Starszych Inspektorów Pracy na rzecz zbliżenia kultur poszczególnych krajów; zwraca się o wzmocnienie jego zasobów i kompetencji; wyraża życzenie, aby ściślej współpracował on z Komitetem Doradczym z Luksemburga; jest zdania, że Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy powinien otrzymywać regularne informacje na temat postępów dokonywanych przez państwa członkowskie w zakresie inspekcji pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy;

39.

jest zdania, że te aspekty związane z bezpieczeństwem i higieną pracy powinny zostać także uwzględnione w ramach przyszłej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na szczeblu UE; wzywa inspekcje pracy do zintensyfikowania dobrze ukierunkowanych inicjatyw z zakresu zapobiegania oraz kształcenia w celu zwiększenia świadomości zasad i procedur BHP wśród obywateli; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o szybsze wdrażanie rozporządzenia REACH, zwłaszcza w odniesieniu do zastępowania substancji chemicznych wzbudzających największe obawy; uważa, że w procesie priorytetyzacji takich substancji powinno się uwzględnić kryterium chorób zawodowych;

40.

jest zdania, że dobra współpraca między organami krajowymi a partnerami społecznymi ma duże znaczenie dla położenia kresu dumpingowi socjalnemu i dla zapewnienia uczciwej konkurencji na rynku wewnętrznym; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji, aby stworzyć europejską platformę inspektorów pracy; w związku z tym wzywa Komisję do utworzenia w ramach Eurofound europejskiej platformy ds. pracy nierejestrowanej dla inspektorów pracy, której celem – jako dodatkowe zadanie agencji – byłoby organizowanie prac platformy i ułatwianie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk, dostarczanie aktualnych, obiektywnych, wiarygodnych i porównawczych informacji, wzmacnianie współpracy transgranicznej oraz identyfikowanie i prowadzenie rejestru przedsiębiorstw działających na zasadzie skrzynki pocztowej i podobnych operacji

41.

wzywa Komisję, aby we współpracy z partnerami społecznymi i właściwymi władzami krajowymi i bez uszczerbku dla zasady pomocniczości przeznaczyła odpowiednie zasoby ludzkie ds. przypadków naruszania ochrony pracowników i pracy nierejestrowanej – które mogłyby zajmować się między innymi identyfikacją przedsiębiorstw działających na zasadzie skrzynki pocztowej, kontrolą międzynarodowych usługodawców – oraz rozwijała ogólnounijne programy doskonalenia zawodowego dla inspektoratów podejmujących walkę z wyzwaniami w postaci pozorowanego samozatrudnienia i delegowania pracowników, identyfikacji nowych sposobów obchodzenia prawa i organizacji inspekcji transgranicznych; ponadto zaleca przeprowadzanie okazjonalnych wspólnych inspekcji transgranicznych przez inspektoraty krajowe, zwłaszcza na obszarach znajdujących się w pobliżu stref przygranicznych;

42.

wzywa Komisję do zbadania korzyści wprowadzenia oraz – w stosownym przypadku – udostępnienia europejskiej karty ubezpieczenia społecznego lub innego dokumentu elektronicznego na poziomie UE, na którym mogłyby być zapisywane wszystkie istotne dane umożliwiające sprawdzenie stosunku pracy, takie jak np. szczegóły dotyczące statusu ubezpieczenia społecznego i czasu pracy, i który podlegałby rygorystycznym zasadom ochrony danych, szczególnie w zakresie przetwarzania danych osobowych wymagających szczególnej ochrony; podkreśla w związku z tym, iż przed rozpoczęciem procesu opracowywania takiej karty oraz w czasie jego trwania należy dokładnie przeanalizować skutki, jakie miałaby ona dla ochrony prywatności;

43.

apeluje do Komisji, aby przeprowadziła projekt pilotażowy dotyczący systemu wczesnego ostrzegania przed przypadkami naruszenia ochrony pracowników i pracy nierejestrowanej, który sprzyjałby szybkiej wymianie informacji między państwami członkowskimi i wymagałby sporządzania czarnej listy, w celu skuteczniejszego niż obecnie wczesnego zapobiegania naruszeniom prawa pracy; zwraca uwagę, że taki system wczesnego ostrzegania mógłby wzorować się na istniejącym wspólnotowym systemie szybkiego informowania (RAPEX); podkreśla konieczność prowadzenia dokładnej dokumentacji naruszeń poprzez systematyczną ewidencję wyników inspekcji, aby podejmowane działania były skierowane dokładnie przeciwko nadużyciom;

44.

jest zdania, że zwiększona współpraca w zwalczaniu pracy nierejestrowanej i wzajemne udostępnianie sobie przez państwa członkowskie informacji w tym zakresie mogą stanowić istotną europejską wartość dodaną; podkreśla, że stanowiłoby to ważną podstawę podejmowanych na szczeblu europejskim inicjatyw ustawodawczych w dziedzinie pracy nierejestrowanej, wspierałoby wymianę najlepszych praktyk i usprawniłoby współpracę między inspektoratami pracy z poszczególnych krajów;

45.

zwraca uwagę, że w niektórych sytuacjach transgranicznych uprawnienia krajowych inspektoratów pracy do przeprowadzania inspekcji zagranicznych przedsiębiorstw są znacznie ograniczone i że zagraża to zarówno ochronie pracownika, jak i równym warunkom działania; wzywa do tego, aby informacje o oddelegowaniu pracownika, takie jak zaświadczenia o oddelegowaniu A1, nie miały efektu wstecznego i były umieszczane w rejestrze na szczeblu UE, który powinien stanowić uzupełnienie istniejących rejestrów krajowych i być dostępny dla organów władzy w całej UE, w wielu językach, w celu ułatwienia inspekcji stosunków pracy oddelegowanych pracowników w poszczególnych państwach; wydajna, transgraniczna wymiana informacji między różnymi uprawnionymi organami jest tutaj bardzo ważna; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, aby inspekcje pracy mogły w pełni korzystać ze swojego prawa do przeprowadzania niedyskryminujących i niezależnych inspekcji w sytuacjach transgranicznych, niezależnie od miejsca prowadzenia działalności przedsiębiorstwa;

46.

przypomina, że zgodnie z dyrektywą wykonawczą w sprawie delegowania pracowników dokumenty muszą być przetłumaczone bez względu na ich długość w sytuacji, gdy tłumaczenie to jest wymagane w ramach inspekcji;

47.

podkreśla, że w obowiązujących dyrektywach w dziedzinie spraw socjalnych i zatrudnienia kładzie się niewystarczający nacisk na lepsze przeprowadzanie inspekcji pracy i zwiększenie ich roli; uważa, że w związku z tym należy koniecznie przeanalizować i w razie potrzeby poddać przeglądowi obowiązujące dyrektywy oraz w lepszy sposób uwzględnić kwestię egzekwowania przepisów w europejskim prawie pracy; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje minimalne normy inspekcji zaproponowane przez Komisję w dyrektywach dotyczących pewnych grup pracowników; podkreśla, że należy uwzględnić rolę inspekcji pracy i partnerów społecznych w ramach nowych inicjatyw ustawodawczych w zakresie spraw socjalnych i zatrudnienia, aby pozwolić na skuteczną ochronę;

48.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do promowania dobrowolnego wprowadzania wyższej jakości norm pracy przez przedsiębiorstwa poprzez ustanowienie systemu bezpłatnego znakowania społecznego, uznawanego na szczeblu krajowym lub europejskim;

49.

zwraca uwagę, że w niektórych państwach członkowskich pracę zarobkową wykonują już dzieci w wieku poniżej 14 lat; uważa w tym kontekście, że niezbędne jest zwiększenie roli inspektorów pracy i nasilenie kampanii przeciwko pracy dzieci; wzywa Komisję do rozpoczęcia na szczeblu UE specjalnych kampanii na rzecz kontroli warunków pracy młodych ludzi i nadzoru nad tymi warunkami, ze szczególnym naciskiem na warunki pracy młodych pracowników migrujących;

50.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by dopilnowały, aby wszyscy pracownicy mieli dostęp do praw procesowych i praw do egzekwowania przepisów, takich jak prawa wymienione we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników;

51.

uważa, że w odniesieniu do pracowników mobilnych ważne jest, aby krajowe inspektoraty pracy i – w stosownych przypadkach – organizacje pracownicze miały prawo do przeprowadzania kontroli wszystkich kwestii, które uznają za ważne; zauważa, że państwa członkowskie muszą zapewnić na swoim terytorium wprowadzenie skutecznych kontroli i mechanizmów nadzoru, tak aby kontrolować i nadzorować przestrzeganie przepisów i zasad zawartych we właściwych dyrektywach;

52.

wzywa Komisję, aby zaprojektowała i udostępniła państwom członkowskim wytyczne dotyczące najlepszych praktyk oraz ułatwiła współpracę i wymianę informacji między nimi, tak aby miały możliwość skuteczniejszego badania i kontrolowania działalności agencji pracy tymczasowej; podkreśla, że państwa członkowskie powinny zintensyfikować kompleksowe inspekcje agencji pracy tymczasowej i rozważyć wprowadzenie środków zobowiązujących takie przedsiębiorstwa do otrzymywania licencji oraz do przedkładania sprawozdań;

53.

wzywa Komisję, aby bez uszczerbku dla zasady pomocniczości zaproponowała zieloną księgę, która wzmocni rolę inspektorów pracy i określi normy inspekcji pracy na szczeblu UE i wspólne wymagania szkoleniowe w tym zakresie, przy uwzględnieniu różnic między krajowymi rynkami pracy;

54.

wzywa Komisję do zidentyfikowania lepszych sposobów radzenia sobie z przypadkami dumpingu socjalnego w UE i do zaproponowania odpowiednich instrumentów w tym zakresie;

55.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/41

—

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 3 ust. 3,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 grudnia 2012 r. zatytułowany „Plan działania: Europejskie prawo spółek i ład korporacyjny – nowoczesne ramy prawne na rzecz bardziej zaangażowanych udziałowców i zrównoważonych przedsiębiorstw” (COM(2012)0740),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie ram promocji partycypacji finansowej pracowników (COM(2002)0364) oraz rezolucję Parlamentu z dnia 5 czerwca 2003 r. w tej sprawie (1),

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES) z dnia 21 października 2010 r. w sprawie partycypacji finansowej pracowników w Europie (2),

—

uwzględniając opracowanie, które zleciła Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu, w sprawie partycypacji finansowej pracowników w dochodach spółki (3), opublikowane we wrześniu 2012 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie PEPPER IV, zatytułowane „Porównanie partycypacji pracowników w zyskach i w wynikach przedsiębiorstwa w państwach członkowskich i państwach kandydujących do Unii Europejskiej”, opublikowane w październiku 2009 r. przez Wolny Uniwersytet w Berlinie,

—

uwzględniając sprawozdanie PEPPER III, zatytułowane „Promocja partycypacji pracowników w zyskach i w wynikach przedsiębiorstwa w nowych państwach członkowskich i państwach kandydujących do Unii Europejskiej”, opublikowane w czerwcu 2006 r. przez Wolny Uniwersytet w Berlinie,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji PEPPER II z dnia 8 stycznia 1997 r. zatytułowane „Promocja partycypacji osób zatrudnionych w zyskach i w wynikach przedsiębiorstwa (łącznie z udziałem kapitałowym) w państwach członkowskich” (COM(1996)0697),

—

uwzględniając sprawozdanie PEPPER I zatytułowane „Promocja partycypacji pracowników w zyskach i w wynikach przedsiębiorstwa” opublikowane w marcu 1991 r. przez Komisję oraz Europejski Instytut Uniwersytecki,

—

uwzględniając projekt pilotażowy Komisji w sprawie promocji akcjonariatu pracowniczego i partycypacji pracowników (4),

—

uwzględniając sprawozdanie grupy wysokiego szczebla niezależnych ekspertów z dnia 18 grudnia 2003 r. w sprawie transnarodowych przeszkód dla wzrostu partycypacji finansowej pracowników w przedsiębiorstwach międzynarodowych,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 października 2012 r. zatytułowany „Akt o jednolitym rynku II – Razem na rzecz nowego wzrostu gospodarczego” (COM(2012)0573),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 marca 2006 r. zatytułowany „Realizacja wspólnotowego programu lizbońskiego na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Przenoszenie własności przedsiębiorstw – ciągłość poprzez nowy początek” (COM(2006)0117),

—

uwzględniając swą rezolucję z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie informowania pracowników i konsultowania się z nimi, przewidywania restrukturyzacji i zarządzania nimi (5),

—

uwzględniając art.48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A7-0465/2013),

A.

mając na uwadze, iż systemy partycypacji finansowej pracowników (PFP) mogą oferować bezpośrednie korzyści finansowe przekraczające podstawowe mechanizmy wynagrodzenia poprzez:

B.

mając na uwadze, że pracownicy stają w obliczu podwójnego ryzyka, gdy pracodawca ponosi skutki kryzysu: z jednej strony ryzyka utraty pracy, a tym samym dochodów, a z drugiej z strony ryzyka utraty kapitału zainwestowanego w ich przedsiębiorstwa;

C.

mając na uwadze, że istnieją trzy główne modele PFP, spośród których spółka może dokonać wyboru: udział w zyskach (gotówkowy, odroczony lub oparty o akcje), indywidualny udział w kapitale (akcje pracownicze lub opcje na akcje) oraz programy akcjonariatu pracowniczego (koncepcja ESOP); mając na uwadze, że PFP może przyjąć formę akcji lub gotówkową;

D.

mając na uwadze, że dobór najodpowiedniejszego modelu PFP będzie często zależeć od rozmiaru i statusu spółki, a zwłaszcza od tego, czy jest ona notowana na giełdzie czy nie;

E.

mając na uwadze, że PFP, zwłaszcza w postaci koncepcji ESOP lub częściowego udziału w strukturze własności, może pełnić rolę amortyzatora, ponieważ umożliwia zarządzanie premiami oraz innymi formami płac dodatkowych i nagród przez strony trzecie w formie funduszy powierniczych, rozpraszając ryzyko inwestycyjne między głównych udziałowców spółki oraz zapewniając pracownikom portfel zabezpieczonych akcji;

F.

mając na uwadze, że partycypacja finansowa pracowników w przedsiębiorstwach oznacza dla nich wiele potencjalnych zagrożeń; mając na uwadze, że partycypacja finansowa nie powinna być wykorzystywana w celu uniknięcia zgodności z prawem pracy lub jako sposób na ograniczenie nabytych praw społecznych i pracowniczych oraz nie w celu wywierania nacisku w dążeniu do większego uelastycznienia rynku pracy;

G.

mając na uwadze, że pracownicy w razie otrzymania od właścicieli spółki prawa pierwszeństwa wykupu, a przez to do przejęcia spółki borykającej się z trudnościami finansowymi mogą podjąć próbę ochrony swoich własnych miejsc pracy, a procedura ta może pomóc w ograniczeniu niepewności dalszego zatrudnienia wynikającej z ewentualnych ofert zakupu złożonych przez inne spółki; mając na uwadze, że akcjonariat pracowniczy może rozwiązać problemy związane z dziedziczeniem spółki, ponieważ spółki często likwiduje się lub sprzedaje w celu restrukturyzacji lub likwidacji, jeśli dziedziczenie nie jest możliwe; mając na uwadze, że taka procedura może być pomocna w szczególności dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw w celu zabezpieczenia dalszego prowadzenia przez nie rentownej działalności gospodarczej; mając na uwadze, że powyższe korzyści można osiągnąć jedynie przy aktywnym udziale pracowników;

H.

mając na uwadze, że koncepcja ESOP, w ramach której jednostka pośrednicząca nabywa akcje w imieniu pracowników, stanowi przykład wydajnego modelu wykupu pracowniczego w spółkach nienotowanych na giełdzie; mając na uwadze, że pracownicy nie są narażeni na dodatkowe ryzyko, ponieważ koszt nabycia akcji jest pokrywany ze środków uzyskanych z udziału w zyskach lub z pożyczki, którą spłaca się przy pomocy środków uzyskanych z udziału w zyskach, wypłacanych pracownikom jako dodatek do standardowego wynagrodzenia;

I.

mając na uwadze, że hiszpańska koncepcja sociedades laborales to przykład najlepszej praktyki w zakresie stosowania systemu PFP dla mikroprzedsiębiorstw; mając na uwadze, że ten system pozwala też bezrobotnym na jednorazową wypłatę świadczeń dla bezrobotnych w celu założenia nowego lub rekapitalizacji istniejącego przedsiębiorstwa;

J.

mając na uwadze, że PFP ogranicza podejście krótkowzroczne i propaguje podejście zrównoważone i długoterminowe w procesie podejmowania decyzji strategicznych przez kadrę kierowniczą oraz może zwiększyć zainteresowanie pracowników długotrwałym zaangażowaniem się i poszukiwaniem innowacyjnych rozwiązań procesu produkcyjnego; mając w związku z powyższym na uwadze, że PFP może przynieść stabilność, rozwój i wzrost, jednocześnie zmniejszając ryzyko wiążące się z nadmierną ekspansją prowadzącą do redukcji miejsc pracy; uważa, że efekty te mogą zostać osiągnięte w jeszcze większym zakresie przez stabilne i sprawnie działające instytucje zaangażowania pracowników;

K.

mając na uwadze, że systemy partycypacji finansowej stanowią zachętę do inwestowania w szkolenia z uwagi na większe prawdopodobieństwo zatrzymania w spółce wykwalifikowanych pracowników na dłuższy czas;

L.

mając na uwadze, że partycypacja finansowa pracowników w zyskach spółek oraz, w stosownych przypadkach, udział pracowników w procesie podejmowania decyzji mogą przyczynić się do poprawy satysfakcji z pracy oraz ogólnych wyników i motywacji pracowników; mając na uwadze, że może to również zachęcić pracowników do rozwijania poczucia własności i lepszego zrozumienia przedsiębiorstwa, a także poprawić wzajemny szacunek między pracodawcami i pracownikami;

M.

mając na uwadze, że zachęcanie pracowników do rozwijania poczucia własności i odpowiedzialności zwiększa ich poczucie włączenia oraz prawdopodobieństwo zaangażowania się pracodawców w sprawy pracowników i zrozumienia ich obaw, punktu widzenia i pomysłów;

N.

mając na uwadze, że ustanowienie PFP może pomóc w zwiększaniu wydajności, poprawie wyników pracy, uzgadnianiu interesów pracowników i udziałowców oraz w przyciąganiu i zatrudnianiu kluczowego personelu;

O.

mając na uwadze, że partycypacja pracowników w zarządzaniu poprzez prawa głosu, prawo udziału lub inne formy zarządzania może usprawnić zarządzanie i przepływ informacji oraz sprawić, że pracownicy lepiej zrozumieją sytuację, kiedy spółka będzie borykać się z trudnościami, oraz da im większą możliwość bycia docenionym oraz korzystania z zysków, kiedy spółka będzie osiągała lepsze wyniki;

P.

mając na uwadze, że w przypadku modeli PFP wykorzystujących jednostkę pośredniczącą, taka jednostka może wykonywać prawo głosu lub inne formy zarządzania w imieniu pracowników, umożliwiając tym samym zbiorową reprezentację;

Q.

mając na uwadze, że systemy PFP mogą odegrać znaczącą rolę w angażowaniu pracowników dodatkowo w procesy informowania, konsultacji i podejmowania decyzji w trakcie restrukturyzacji;

R.

mając na uwadze, że PFP podlega krajowym zasadom opodatkowania, oraz mając na uwadze, że niewłaściwe byłoby opracowanie kompleksowego i uniwersalnego modelu PFP na szczeblu UE; mając na uwadze, że zasady PFP powinny zostać starannie opracowane przez daną spółkę, a jej pracownicy powinni wziąć odpowiednio pod uwagę szerszy kontekst krajowy i sektorowy; mając na uwadze, że pakiet podstawowych wytycznych mógłby zyskać zaufanie publiczne i przyczynić się do realizacji celów związanych z PFP;

S.

mając na uwadze, że ponieważ PFP nie musi być najlepszym rozwiązaniem dla wszystkich spółek i wszystkich pracowników, decyzja o wprowadzeniu takiego systemu powinna być starannie przemyślana;

1.

wzywa państwa członkowskie do rozważenia przeszkód transnarodowych, które napotykają zarówno spółki w niektórych państwach członkowskich proponujące swoim pracownikom takie systemy, jak i pracownicy, dla których podwójne opodatkowanie może stanowić naruszenie ich prawa do swobodnego przemieszczania się;

2.

zwraca uwagę na różnice między państwami członkowskimi w zakresie obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne od dochodów z partycypacji finansowej;

3.

podkreśla, że w niektórych przypadkach korzystna mogłaby być stopniowa harmonizacja istniejących systemów partycypacji finansowej oraz związanych z nimi przepisów krajowych w taki sposób, aby w przyszłości pracodawcy mogliby je oferować w takiej samej lub podobnej postaci w tych państwach członkowskich, w których posiadają pracowników;

4.

podkreśla, że brak informacji o istniejących systemach partycypacji finansowej można by częściowo zrekompensować większą porównywalnością danych na ich temat na szczeblu międzynarodowym, co zmniejszyłoby koszty zarówno wobec większych spółek, jak i wobec MŚP, umożliwiając im oferowanie takich systemów partycypacji pracowników, które spełniałyby ich określone potrzeby;

5.

podkreśla brak krajowych środków ustawodawczych sprzyjających rozwojowi systemów PFP; w związku z powyższym zauważa różnice między państwami UE-15 (6) a państwami UE-13 (7) w zakresie ich poziomu zaangażowania w systemy PFP; zauważa powiązanie między wprowadzeniem na szczeblu krajowym środków ustawodawczych na korzyść systemów PFP a liczbą pracowników uczestniczących w takich systemach (8);

6.

podkreśla, iż w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania oraz dyskryminacji konieczna jest większa przejrzystość krajowych systemów własności pracowniczej, a zwłaszcza metod obliczania rzeczywistych obciążeń podatkowych w całej UE-28;

7.

zauważa, że założenia europejskiego modelu własności pracowniczej nie powinny mieć pierwszeństwa przed krajowymi przepisami podatkowymi;

8.

wzywa państwa członkowskie, aby propagując systemy własności pracowniczej, wprowadzały bodźce podatkowe zgodne z dobrymi praktykami;

9.

zwraca uwagę, że właściwie ukierunkowane bodźce podatkowe mogłyby w różnych państwach członkowskich zwiększyć finansową własność pracowniczą, a nawet przyczynić się do wzrostu gospodarczego;

10.

uważa zatem, że Komisja powinna przedstawić wytyczne dotyczące opodatkowania partycypacji finansowej pracowników;

11.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozpatrzenia odpowiednich środków mających na celu zachęcenie spółek do dobrowolnego opracowania i udostępniania systemów PFP, otwartych dla wszystkich pracowników i opartych na zasadzie niedyskryminacji, z uwzględnieniem szczególnej sytuacji MŚP i mikroprzedsiębiorstw; wzywa państwa członkowskie do zwiększenia wymiany najlepszych praktyk w tym zakresie;

12.

jest zdania, że partycypacja finansowa pracowników może również przybierać formę premii wypłacanej pracownikowi lub odbywać się poprzez udział w kapitale zakładowym lub dzięki specjalnym obligacjom, zależnie od stosowanego produktu finansowego i rodzaju danego przedsiębiorstwa;

13.

uważa, że wszelkie środki związane z udziałem finansowym pracowników w dochodach przedsiębiorstwa powinny być zrównoważone w perspektywie długoterminowej i oparte na zasadach dobrowolności uczestnictwa, równości pomiędzy pracownikami oraz należytej staranności, szczególnie w małych i średnich przedsiębiorstwach; podkreśla, iż pomimo uznania przez UE użyteczności systemów partycypacji finansowej pracowników obszar ten nie leży w zakresie kompetencji Unii;

14.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do włączenia partnerów społecznych, zgodnie z prawem i praktyką krajową, organizacji akcjonariatu pracowniczego i zainteresowanych stron w intensywniejszy dialog między decydentami politycznymi, pracodawcami i przedstawicielami pracowników, na odpowiednich szczeblach, przy jednoczesnym poszanowaniu autonomii partnerów społecznych w rokowaniach zbiorowych w celu zagwarantowania, że przy opracowywaniu strategii krajowych służących usprawnieniu wdrażania systemów PFP przez firmy uwzględni się istniejące przykłady najlepszych praktyk na szczeblu krajowym;

15.

oczekuje na wyniki projektu pilotażowego, a w szczególności na powstanie Wirtualnego Centrum PFP i Kalkulatora efektywnej stawki podatkowej CETREPS; oraz zwraca się do Komisji o przedstawienie państwom członkowskim pomysłów na temat mechanizmów dotyczących tego udziału z perspektywy powyższego projektu pilotażowego;

16.

z zainteresowaniem odnotowuje potencjalny 29. system jako opcjonalne jednolite ramy prawne dostępne dla pracowników w całej UE, które przestrzegałyby zakresu kompetencji państwa członkowskiego w odniesieniu do prawa podatkowego i prawa pracy w następujących kwestiach:

17.

uważa, że ocena skutków 29. systemu pozwoli ocenić możliwości stworzenia równych warunków działania oraz uniknięcia przeszkód przy wchodzeniu przedsiębiorstw na rynek międzynarodowy;

18.

zwraca uwagę, że akcjonariat pracowniczy sprzyja wielce pożądanej spójności społecznej oraz znacząco wzmacnia trwały ład korporacyjny; podkreśla jednak konieczność przedsięwzięcia środków ostrożności przy wspieraniu systemów własności, tak aby systemy podziału zysków nie zastępowały płac;

19.

w związku z powyższym zwraca się do Komisji i właściwych zainteresowanych stron o dalsze wspieranie idei „podejścia modułowego”;

20.

zachęca Komisję do przedstawienia niezależnej oceny skutków takiego „29. systemu” dotyczącego PFP oraz oczekuje uwzględnienia tych informacji w sprawozdaniu okresowym Komisji;

21.

wzywa Komisję, aby po opublikowaniu niezależnej oceny skutków, we współpracy z organizacjami akcjonariatu pracowniczego, państwami członkowskimi i, w odpowiednich przypadkach, partnerami społecznymi rozważyła opracowanie pakietu podstawowych wytycznych dotyczących pomyślnie funkcjonujących systemów PFP z uwzględnieniem następujących cech:

22.

zauważa, że jak się okazało w okresie przed nadejściem kryzysu finansowego, polityka wynagrodzeń zachęcająca pracowników do podejmowania nadmiernego ryzyka może utrudnić prawidłowe i skuteczne zarządzanie instytucjami kredytowymi, funduszami inwestycyjnymi i innymi przedsiębiorstwami z sektora finansowego;

23.

zachęca partnerów społecznych do dalszej wspólnej pracy w celu opracowywania nowych możliwości dla PFP na odpowiednich szczeblach;

24.

uważa, że w celu promowania partycypacji finansowej z myślą o stworzeniu nowej formy finansowania przedsiębiorstwa i umożliwieniu pracownikom bycia w ściślejszej relacji z zatrudniającym ich przedsiębiorstwem, należy dać pracodawcom możliwość zaoferowania pracownikom subskrypcji akcji lub specjalnych dłużnych papierów wartościowych (obligacji); uważa, że subskrypcje kapitału powinny być dobrowolne dla pracowników, działających indywidualnie lub zbiorowo, jak i dla przedsiębiorstwa;

25.

uznaje, iż dziedziczenie przedsiębiorstw, dodatkowe finansowanie, retencja pracowników oraz inne problemy charakterystyczne dla MŚP mogą zostać złagodzone za pomocą programów akcjonariatu pracowniczego; jest zdania, że systemy własności pracowniczej w małych przedsiębiorstwach i mikroprzedsiębiorstwach mogą zostać powiązane z instrumentami rynku pracy, takimi jak zasiłki dla bezrobotnych, i w rezultacie pomagać w powrocie bezrobotnych na rynek pracy;

26.

zwraca uwagę na brak informacji oraz działań edukacyjnych dotyczących możliwych systemów własności pracowniczej, szczególnie wśród MŚP; wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie do lepszej organizacji kampanii informacyjnych oraz do zachęcania do transgranicznego transferu systemów najlepszych praktyk między państwami członkowskimi;

27.

zachęca państwa członkowskie do korzystania, we współpracy z partnerami społecznymi, organizacjami akcjonariatu pracowniczego i Komisją, z istniejących jednolitych portali informacyjnych – punktów obsługi kompleksowej – dostępnych dla pracowników i pracodawców, w których wyjaśniano by korzyści i dobre strony PFP, a także związane z takimi systemami ryzyko, dostępne środki zachęcające na szczeblu krajowym oraz różne istniejące modele PFP, tak aby pracownicy i pracodawcy mogli podejmować świadome decyzje w zakresie systemów PFP i znaleźć najlepsze rozwiązanie w zakresie zawierania umów na szczeblu spółki, a także lepiej ocenić dostępne dla nich opcje oraz trudności płynące z przystąpienia do danego systemu PFP; proponuje, by takie jednolite portale informacyjne były powiązane z istniejącymi właściwymi organami lub władzami na szczeblu krajowym lub by funkcjonowały w ich ramach;

28.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

23.12.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 482/48

—

uwzględniając art. 3 ust. 3 i art. 6 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

—

uwzględniając art. 9, 53 oraz 151–157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając art. 5, 15, 16, 27, 31, 34 i 35 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 1, 2, 3, 4, 11, 12, 13, 19 i 23 Europejskiej karty społecznej (zrewidowanej),

—

uwzględniając konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) nr 102 dotyczącą minimalnych norm zabezpieczenia społecznego (1952 r.),

—

uwzględniając konwencję MOP nr 117 dotyczącą podstawowych celów i norm polityki społecznej (1962 r.),

—

uwzględniając konwencję MOP nr 121 dotyczącą świadczeń w razie wypadków przy pracy i chorób zawodowych (1964 r.); konwencję MOP nr 128 dotyczącą świadczeń w razie inwalidztwa, na starość i w razie śmierci żywiciela rodziny (1967 r.); konwencję MOP nr 130 dotyczącą opieki lekarskiej i zasiłków chorobowych (1969 r.); konwencję MOP nr 168 dotyczącą popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem (1988 r.); oraz konwencję MOP nr 183 dotyczącą rewizji Konwencji dotyczącej ochrony macierzyństwa (zrewidowanej), z 1952 r. (2000 r.),

—

uwzględniając zalecenie MOP w sprawie krajowego minimalnego zakresu ochrony socjalnej z 2012 r.,

—

uwzględniając raport MOP World Social Security Report (2010/11) Providing coverage in times of crisis and beyond [Światowy Raport o Zabezpieczeniu Społecznym 2010/11 pt. „Zapewnianie zabezpieczenia społecznego w czasie kryzysu i poza nim”] (1),

—

uwzględniając sprawozdanie MOP z listopada 2003 r. pt. „Ochrona socjalna: ciągła i cykliczna inwestycja na rzecz sprawiedliwości społecznej, ograniczania ubóstwa i wspierania rozwoju” (2),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (3),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/41/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz uchylającą dyrektywę Rady 86/613/EWG (4),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (5),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wspólnych kryteriów dotyczących wystarczających środków i pomocy społecznej w systemach ochrony socjalnej (92/441/EWG) (6),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 27 lipca 1992 r. w sprawie zbieżności celów i polityk ochrony socjalnej (92/442/EWG) (7),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 17 grudnia 1999 r. dotyczące wzmacniania współpracy na rzecz unowocześniania i poprawy ochrony socjalnej (8),

—

uwzględniając sprawozdanie Komitetu Ochrony Socjalnej z dnia 10 lutego 2011 r. pt. „Ocena społecznego wymiaru strategii »Europa 2020« przeprowadzona przez Komitet Ochrony Socjalnej” (9),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020 – strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 lutego 2012 r. zatytułowany „Biała księga – plan na rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur” (COM(2012)0055),

—

uwzględniając przegląd Komisji z dnia 8 stycznia 2013 r. zatytułowany „Zatrudnienie i kwestie społeczne w Europie” za rok 2012 (10),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 sierpnia 2012 r. zatytułowany „Ochrona socjalna w ramach współpracy UE na rzecz rozwoju” (COM(2012)0446),

—

uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 22 listopada 2006 r. zatytułowaną „Modernizacja prawa pracy w celu sprostania wyzwaniom XXI. wieku” (COM(2006)0708),

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 29 kwietnia 2010 r. w sprawie: „Nowe tendencje w dziedzinie samozatrudnienia: konkretny przypadek samozatrudnienia ekonomicznie zależnego” (11),

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie nadużywania statusu samozatrudnienia (12),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 października 2008 r. w sprawie zalecenia Komisji dotyczącego aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy (COM(2008)0639) oraz swoją rezolucję w sprawie aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy z dnia 6 maja 2009 r. (13),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 października 2009 r. (COM(2009)0545) oraz swoją rezolucję z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie długoterminowej stabilności finansów publicznych w gospodarce wychodzącej z kryzysu (14),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie nietypowych umów o pracę, pewnej ścieżki kariery, flexicurity oraz nowych form dialogu socjalnego (15),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie ochrony socjalnej i integracji społecznej (16),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2010 r. w sprawie roli dochodu minimalnego w walce z ubóstwem i w promowaniu społeczeństwa integracyjnego w Europie (17),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2013 r. w sprawie walki z bezrobociem osób młodych: możliwe rozwiązania (18),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 października 2008 r. w sprawie zaostrzenia walki z pracą niezgłoszoną (19),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie upowszechniania godnej pracy dla wszystkich (20),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie modernizacji prawa pracy w celu sprostania wyzwaniom XXI. wieku (21),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie przyszłości usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym (22),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie europejskiej platformy współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (23),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie w sprawie planu na rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur (24),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie komunikatu Komisji pt. „Inwestycje społeczne na rzecz wzrostu i spójności, w tym wdrażanie Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014–2020” (25),

—

uwzględniając ekspertyzę Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych z maja 2013 r. zatytułowaną „Prawo do ochrony socjalnej pracowników samozatrudnionych ekonomicznie zależnych” (26),

—

uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) za rok 2013 zatytułowane „Dylematy związane z samozatrudnieniem. Warunki pracy pracowników ekonomicznie zależnych” (27),

—

uwzględniając sprawozdanie Eurofound z dnia 2 marca 2009 r. zatytułowane „Samozatrudniający się pracownicy: stosunki przemysłowe i warunki pracy” (28),

—

uwzględniając sprawozdanie porównawcze Eurofound z kwietnia 2013 r. zatytułowane „Zaangażowanie partnerów społecznych w systemie zasiłków dla bezrobotnych w Europie” (29),

—

uwzględniając art.48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0459/2013),

A.

mając na uwadze, że dostęp do zabezpieczenia społecznego jest prawem podstawowym, które – zgodnie z prawem wspólnotowym, prawem krajowym i praktyką – stanowi zasadniczy element europejskiego modelu społecznego; Mając na uwadze, ze Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) przyjęła zalecenia w sprawie „minimalnego zakresu ochrony socjalnej”, których celem jest zapewnienie podstawowych praw osoby do korzystania ze świadczeń socjalnych oraz wystarczających środków do godnego życia;

B.

mając na uwadze, że ochrona socjalna należy do kompetencji krajowych koordynowanych na szczeblu UE;

C.

mając na uwadze, że ochrona socjalna pozwala przystosować się do zmian na rynku pracy, zwalcza ubóstwo i wykluczenie społeczne, zapewnia integrację na rynku pracy oraz inwestuje w zasoby ludzkie; mając na uwadze, że ochrona socjalna jest czynnikiem stabilizującym gospodarkę i spełnia funkcję antycykliczną, dzięki czemu wzrasta popyt i konsumpcja na rynku krajowym;

D.

mając na uwadze, że aby przezwyciężyć kryzys, niektóre państwa członkowskie musiały przeprowadzić znaczne cięcia w wydatkach publicznych, a w tym samym czasie wzrosło zapotrzebowanie na ochronę socjalną w związku z wzrostem liczby bezrobotnych; mając na uwadze, że krajowe budżety na ochronę socjalną wciąż spadały w wyniku spadku wysokości składek na skutek zakrojonej na szeroką skalę redukcji zatrudnienia lub obniżenia płac, co z kolei zagraża europejskiemu modelowi społecznemu;

E.

mając na uwadze, że zakres objęcia ochroną socjalną w niektórych państwach członkowskich UE jest nieodpowiedni i można by go poprawić; mając na uwadze, że przypadki nadużyć wobec pracowników szczególnie zagrożonych są w UE nadal częste;

F.

mając na uwadze, że większość tradycyjnych systemów ochrony socjalnej, w szczególności systemów zabezpieczenia społecznego oraz systemów prawa pracy opracowano z myślą o konieczności zapewnienia pracownikom najemnym ochrony socjalnej i praw pracowniczych, istnieje więc ryzyko, że wraz z pojawiającymi się nowymi formami zatrudnienia i rosnącą liczbą osób samozatrudnionych nowe grupy pracowników mogą otrzymać zmniejszoną ochronę socjalną;

G.

mając na uwadze, że kobiety decydujące się na prowadzenie własnej działalności gospodarczej częściej niż mężczyźni podają, że głównym motywem ich wyboru jest chęć osiągnięcia równowagi między życiem zawodowym a życiem rodzinnym lub konieczność ekonomiczna;

H.

mając na uwadze, że wśród osób samozatrudnionych kobiety stanowią mniejszość, ale za to w większym stopniu są one narażone na ubóstwo;

I.

mając na uwadze, że brak dostępu osób samozatrudnionych do właściwych praw emerytalnych, zasiłków chorobowych, płatnych urlopów oraz innych form zabezpieczenia społecznego pogłębia jeszcze różnice w wysokości wynagrodzenia w przypadku samozatrudnionych kobiet, w szczególności po przejściu na emeryturę;

J.

mając na uwadze, że coraz większa liczba osób samozatrudnionych lub mających zbyt mało pracy lub pracę bardzo nisko płatną, w szczególności kobiet, popada w ubóstwo, a jednocześnie nie jest oficjalnie zarejestrowana jako osoby bezrobotne;

K.

mając na uwadze, że przydatne byłoby opracowanie jasnej definicji fałszywego samozatrudnienia oraz zapobieganie ewentualnym możliwościom jego nadużywania, aby uniknąć naruszania praw socjalnych pracowników, zakłóceń konkurencji oraz ryzyka wystąpienia dumpingu społecznego;

L.

mając na uwadze, że fikcyjne samozatrudnienie jest zasadniczo formą częściowego uchylania się od płacenia składek, które jest trudne do wykrycia i które narusza równowagę i adekwatność systemów emerytalnych, pozbawiając je niezbędnych zasobów;

M.

mając na uwadze, że szczególnie wysoka stopa bezrobocia w wielu państwach członkowskich, potęgowana ciągłą presją obniżania jednostkowego kosztu pracy skutkuje tendencjami i praktykami na krajowych rynkach pracy, które sprzyjają dalszemu rozkwitowi i nasilaniu się zjawiska fikcyjnego samozatrudnienia;

N.

mając na uwadze, że warunki pracy tych osób samozatrudnionych, które nie są ekonomicznie niezależne, nie różnią się znacząco od warunków pracy wykonywanej przez pracowników najemnych, stąd też ich zabezpieczenie społeczne i prawa pracownicze powinny w stosownych przypadkach być zbliżone do praw pracowników najemnych;

O.

mając na uwadze brak wiarygodnych, dokładnych i porównywalnych informacji i danych na temat sytuacji, warunków pracy oraz systemu zabezpieczenia społecznego umożliwiających osobom samozatrudnionym łączenie pracy z opieką;

P.

mając na uwadze, że w 2012 r. samozatrudnienie stanowiło ponad 15 % całego zatrudnienia w UE, ale jednocześnie mając na uwadze, że samozatrudnienie nie jest w niektórych przypadkach preferowanym wyborem zainteresowanej osoby, ale raczej koniecznością wynikającą z braku innych możliwości zatrudnienia lub dostatecznie elastycznych warunków zatrudnienia umożliwiających połączenie pracy z opieką nad osobami zależnymi; mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich samozatrudnieni mają trudności z nabyciem praw do wystarczających świadczeń emerytalnych, co zwiększa ryzyko ubóstwa tych osób w przyszłości; mając na uwadze, że ekonomicznie zależni samozatrudnieni pracownicy rzadko tworzą swoje organizacje lub są reprezentowani przez związki zawodowe, nawet jeśli częściej narażeni są na nadużycia dotyczące czasu pracy lub inne nieprawidłowości;

1.

podkreśla, że konieczna jest stała optymalizacja i modernizacja systemów ochrony socjalnej na szczeblu państw członkowskich w celu zapewnienia wszystkim solidnej, zrównoważonej i odpowiedniej ochrony socjalnej, opartej na zasadach powszechnego dostępu i niedyskryminacji oraz możliwości elastycznego reagowania na zmiany demograficzne i rozwój sytuacji na rynku pracy;

2.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedzialnego i zrównoważonego długoterminowego finansowania systemów zabezpieczenia społecznego, zwłaszcza w okresach kryzysów gospodarczych, a także do rozwoju funkcji zapobiegawczej systemów zabezpieczenia społecznego i położenia większego nacisku na środki sprzyjające aktywizacji oraz niepomijaniu faktu, że jednym z najważniejszych aspektów inwestycji społecznych jest umożliwienie pogodzenia celów społecznych i gospodarczych oraz możliwość przyczynienia się w perspektywie długofalowej do zachowania i rozwoju gospodarki; w tym kontekście uważa więc, że nie powinny być one postrzegane w kategoriach kosztów lecz przede wszystkim inwestycji;

3.

zwraca uwagę na fakt, że w niektórych państwach członkowskich zjawiska takie jak starzenie się społeczeństwa, niski przyrost naturalny i zmieniające się rynki pracy mogą sprawić, że jeszcze pilniejsza stanie się konieczność zreformowania systemów zabezpieczenia społecznego, w tym również systemów emerytalnych, aby możliwe było ich dalsze funkcjonowanie; podkreśla, że kobiety częściej przerywają karierę zawodową i pracują w niepełnym wymiarze godzin niż mężczyźni, aby opiekować się dziećmi i innymi osobami zależnymi, co może mieć negatywny wpływ na ich emerytury i w większym stopniu naraża je na ubóstwo; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do uznania takich okresów przerwania kariery zawodowej za efektywne okresy ubezpieczenia przy określaniu i naliczaniu praw emerytalnych; podkreśla, że zgodnie z przepisami krajowymi i stosowaną praktyką w reformy powinni być zaangażowani partnerzy społeczni oraz wszelkie zainteresowane strony, a obywateli należy odpowiednio o tym informować;

4.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia minimum ochrony socjalnej, która gwarantowałaby godne dochody określane przez każdy kraj i możliwość korzystania z podstawowego zabezpieczenia socjalnego, zwłaszcza w przypadku choroby, niezdolności do pracy, macierzyństwa, niepełnosprawności, emerytury itp. w celu walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym w państwach członkowskich; zachęca państwa członkowskie do opracowania strategii rozwoju systemów zabezpieczenia społecznego zgodnie z propozycjami MOP;

5.

podkreśla, że rzeczywista ochrona socjalna dostatecznie wysokiej jakości powinna być opartą na środkach służących wspieraniu zatrudnienia, co przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zwiększenia wydajności będącej główną przewagą konkurencyjną; podkreśla, że obniżenie poziomu ochrony socjalnej nie powinno być uznawane za rozwiązanie pozwalające podnieść poziom zatrudnienia

6.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, aby wszyscy pracownicy i osoby samozatrudnione miały dostęp do programów uczenia się przez całe życie dzięki objęciu dostępnymi funduszami krajowymi i unijnymi nie tylko pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony, lecz wszystkich pracowników, w tym osób samozatrudnionych, bez względu na rodzaj zawartej przez nich umowy;

7.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia większych starań zmierzających do wdrożenia reform strukturalnych i środków na rzecz zwiększenia poziomu zatrudnienia wśród młodych ludzi oraz przeciwdziałania dyskryminacji młodych pracowników poprzez ograniczenie ich praw do ochrony socjalnej; wzywa także państwa członkowskie, by we współpracy z Komisją zapewniły odpowiednią ochronę socjalną młodych ludzi na stażach oraz praktykach stworzonych z myślą o umożliwieniu im zdobycia doświadczenia zawodowego;

8.

podkreśla, iż osoby starsze nie są ciężarem ekonomicznym i społecznym, lecz przeciwnie, dzięki ich doświadczeniu, osiągnięciom życiowym i wiedzy są wartością dodaną; sugeruje, aby w kontekście międzypokoleniowej solidarności zachęcać pracowników w wieku powyżej 60 lat do pozostawania na rynku pracy, m.in. w celu przekazania wiedzy i doświadczenia następnym pokoleniom;