10.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 208/1

10.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 208/2

—

uwzględniając najważniejsze konwencje i traktaty ONZ oraz konwencje i traktaty afrykańskie dotyczące praw człowieka, w tym Afrykańską kartę praw człowieka i ludów,

—

uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz protokół fakultatywny do niej,

—

uwzględniając protokół o prawach kobiet w Afryce dołączony do Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów,

—

uwzględniając Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego przyjęty w dniu 17 lipca 1998 r., który wszedł w życie dnia 1 lipca 2002 r.,

—

uwzględniając umowę z Kotonu podpisaną dnia 23 czerwca 2000 r. i zmienioną w dniu 22 czerwca 2010 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie strategicznych ram UE dotyczących praw człowieka i demokracji oraz planu działania UE dotyczącego praw człowieka i demokracji, a także decyzje Rady z dnia 25 lipca 2012 r. (1) i z dnia 18 marca 2013 r. (2) w sprawie mianowania Specjalnego Przedstawiciela UE (SPUE) ds. Praw Człowieka i w sprawie mianowania Specjalnego Przedstawiciela Unii Europejskiej w regionie Sahelu, a w szczególności artykuły dotyczące praw człowieka w ramach mandatu SPUE,

—

uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Sahelu, w szczególności w sprawie Mali, w tym konkluzje z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej dotyczącej bezpieczeństwa i rozwoju w regionie Sahelu oraz nowsze konkluzje, w tym konkluzje z dni 17 i 31 stycznia, 18 lutego, 22 kwietnia, 27 maja i 24 czerwca 2013 r.,

—

uwzględniając deklarację ONZ o ochronie kobiet i dzieci na wypadek zagrożenia i w czasie konfliktu zbrojnego oraz rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (z 2000 r.) i nr 1820 (z 2008 r.) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 14 czerwca 2011 r. w sprawie wskaźników UE dotyczących kompleksowego podejścia do wdrażania przez UE rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (2000 r.) i nr 1820 (2008 r.) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa,

—

uwzględniając wytyczne UE w sprawie praw człowieka,

—

uwzględniając wytyczne UE w sprawie aktów przemocy wobec kobiet i zwalczania wszelkich form dyskryminacji kobiet,

—

uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz sprawozdania Sekretarza Generalnego ONZ i Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka dotyczące Sahelu, w szczególności Mali,

—

uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ dla Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie sytuacji w regionie Sahelu z dnia 14 czerwca 2013 r. oraz załączoną zintegrowaną strategię ONZ na rzecz Sahelu,

—

uwzględniając „Raport o rozwoju społecznym” ONZ z 2013 r.,

—

uwzględniając plany realizacji działań humanitarnych Komisji Europejskiej dotyczące Sahelu,

—

uwzględniając wspólne wnioski przewodniczących międzynarodowej konferencji darczyńców zatytułowanej „Together for a New Mali” (Razem na rzecz nowego Mali), która odbyła się dnia 15 maja 2013 r. w Brukseli;

—

uwzględniając konferencję wysokiego szczebla na temat przywództwa kobiet w regionie Sahelu, która odbyła się dnia 9 kwietnia 2013 r. w Brukseli z inicjatywy Unii Europejskiej, Biura Specjalnego Wysłannika Sekretarza Generalnego ONZ do Sahelu i Jednostki Narodów Zjednoczonych ds. Równości Płci i Uwłasnowolnienia Kobiet,

—

uwzględniając plan działania UE dotyczący równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet w ramach współpracy na rzecz rozwoju (2010–2015),

—

uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ dla Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Sahary Zachodniej z dnia 8 kwietnia 2013 r., a w szczególności znajdujące się w nim odniesienia do wzajemnych powiązań między Saharą Zachodnią a sytuacją w Sahelu, uwzględniając strategię dotyczącą bezpieczeństwa i rozwoju w regionie Sahelu opracowaną przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ), w szczególności zawarte w niej stwierdzenie, że problemy w regionie Sahelu mają charakter transgraniczny i są ze sobą ściśle powiązane, i że jedynie podejście regionalne i całościowa strategia, uwzględniająca też państwa Maghrebu, umożliwi zmiany w regionie,

—

uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania z dnia 28 lutego 2013 r. dotyczące jego misji w Maroku, w tym w Saharze Zachodniej,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie sytuacji w Saharze Zachodniej (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2011 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lutego 2013 r. w sprawie 22. sesji Rady Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie stanowiska Parlamentu na 19. sesję Rady Praw Człowieka ONZ (6),

—

uwzględniając roczne sprawozdanie wysokiej przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa przeznaczone dla Parlamentu Europejskiego, zatwierdzone przez Radę dnia 4 października 2012 r.,

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinie Komisji Rozwoju i Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0325/2013),

A.

mając na uwadze, że Sahel jest jednym z najuboższych regionów świata stojących w obliczu poważnych problemów związanych z prawami człowieka, praworządnością, bezpieczeństwem i konfliktem zbrojnym, jak również rozwojem gospodarczym i społecznym; mając na uwadze, że skrajne ubóstwo w regionie znalazło potwierdzenie we wskaźniku rozwoju społecznego ONZ za 2012 r., według którego Niger (pozycja 186), Czad (pozycja 184), Burkina Faso (pozycja 183) i Mali (pozycja 182) znalazły się wśród sześciu najsłabiej rozwiniętych krajów na świecie;

B.

mając na uwadze, że jedną z charakterystycznych cech regionu, wynikającą głównie z braku stabilności politycznej, ubóstwa i braku zabezpieczenia granic, jest efekt rozlewania się, który nieodzownie powoduje powstawanie wspólnych wyzwań dotyczących praw człowieka w całym regionie Sahelu; mając na uwadze, że cecha ta świadczy o potrzebie dobrze skoordynowanego i całościowego podejścia do całego przyrodniczo-geograficznego regionu Sahelu;

C.

mając na uwadze, że wprowadzenie demokracji, pokoju i dobrych rządów jest podstawowym wyzwaniem dla krajów Sahelu; mając na uwadze, że kraje te powinny wejść na drogę przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności, zaprzestania dyskryminacji kobiet i mniejszości, rozwoju edukacji i pojednania etnicznego;

D.

mając na uwadze, że zakres niniejszej rezolucji obejmuje kraje określone w strategii UE dotyczącej Sahelu, konkretnie Mauretanię, Mali, Niger oraz odpowiednie części Burkina Faso i Czadu; mając na uwadze, że szersza geograficzna i przyrodnicza definicja Sahelu ma również istotne znaczenie z perspektywy wspólnych wyzwań dotyczących praw człowieka w regionie wynikających z konfliktu i różnych niepowodzeń w zakresie ochrony praw człowieka, w tym z niestabilności państwa; mając na uwadze, że w niniejszym sprawozdaniu omówiona zostanie również sytuacja w zakresie praw człowieka na niesamodzielnym terytorium Sahary Zachodniej i w obozach w Tinduf;

E.

mając na uwadze, że wskaźnik umieralności okołoporodowej kobiet w Mali, który szacuje się na 1 100 zgonów na 100 000 żywych urodzeń, jest według danych ONZ najwyższy na świecie; mając na uwadze, że w „Raporcie o rozwoju społecznym” ONZ z 2013 r. wymieniono Niger i Mali jako kraje, w których występują szczególnie wysokie wskaźniki umieralności dzieci w wieku poniżej pięciu lat, które wzrastają do ponad 200 zgonów na 1 000 żywych urodzeń w przypadku matek bez wykształcenia; mając na uwadze, że według szacunków Banku Światowego odsetki osób podejmujących edukację podstawową w Nigrze i Mali należą do najniższych na świecie i wynoszą odpowiednio 62 % i 63 %; mając na uwadze, że według szacunków ONZ w krajach Sahelu i Afryce Zachodniej na skutek poważnego kryzysu żywnościowego i żywieniowego ucierpiało około 18 mln osób; mając na uwadze, że Komisja szacuje, iż w 2013 r. 10,3 mln osób w tym regionie w dalszym ciągu znajduje się w sytuacji braku bezpieczeństwa żywnościowego, z czego 4,2 mln to Malijczycy, a 1,4 mln dzieci w wieku poniżej pięciu lat, zagrożone poważnym ostrym niedożywieniem, a kolejnym 3,1 mln grozi umiarkowane ostre niedożywienie; mając na uwadze, że Komisja przyczyniła się do utworzenia światowego sojuszu na rzecz inicjatywy „Odporność” w regionie Sahelu (AGIR-Sahel) i zadeklarowała pomoc humanitarną i na rzecz rozwoju w wysokości 517 mln EUR na lata 2012-2013;

F.

mając na uwadze, że część ludności tych krajów nie ma dostępu do opieki medycznej i zapada na liczne choroby endemiczne, takie jak cholera, zapalenie opon mózgowych, odra i zakażenie wirusem HIV oraz AIDS; mając na uwadze, że liczba zgonów spowodowanych zakażeniem wirusem HIV/zachorowaniem na AIDS jest wysoka i wynosi rocznie 11 000 w Czadzie, 7 100 w Burkina Faso, 4 400 w Mali i 4 300 w Nigrze;

G.

mając na uwadze, że kraje Sahelu posiadają bogate zasoby naturalne, szczególnie ropę naftową, złoto i uran, lecz zyski pochodzące z wydobycia tych złóż nie zasilają gospodarki lokalnej w stopniu wystarczającym do umożliwienia tym krajom rozwoju;

H.

mając na uwadze, że wojny domowe lub konflikty etniczne są przyczyną przemieszczania się ludności i tworzenia obozów uchodźców, takich jak Mentao w Burkina Faso, Mangaize w Nigrze, M'Bera w Mauretanii lub Breijing w Czadzie, oraz mając na uwadze, że warunki życia i higieny w tych obozach są godne pożałowania;

I.

mając na uwadze, że w ciągu ostatnich 20 lat w Mali regularnie odbywały się wybory; mając na uwadze, że przed zamachem stanu kraj ten uważano za czołowy przykład stosunkowo pomyślnej demokracji w Afryce;

J.

mając na uwadze, że kryzys w Mali ma różnorodne aspekty oraz że nie można go zredukować do konfliktu o podłożu etnicznym; mając na uwadze, że niezadowolenie Tuaregów i dążenia do niepodległości lub większej autonomii północnego Mali zostały wykorzystane przez zbrojne ugrupowania prowadzące dżihad, które na początku 2012 r. podczas swojej rebelii sprzymierzyły się ze świeckim Narodowym Ruchem Wyzwolenia Azawadu (MNLA), a następnie go wyparły; mając na uwadze, że te ugrupowania, zwłaszcza Ansar Dine, Al-Kaida w Islamskim Maghrebie (AQIM) oraz Ruch na Rzecz Jedności i Dżihadu w Afryce Zachodniej (MUJAO) dodatkowo skorzystały na niestabilności wynikającej z późniejszego zamachu stanu w Bamako i z szerzej pojętej niestabilności w regionie, do której przyczynił się niekontrolowany przepływ broni w Libii; mając na uwadze, że przeszkody w postaci zagrożenia dla istnienia samego państwa malijskiego, w połączeniu z systematycznymi przypadkami łamania praw człowieka na północy, spowodowały interwencje francuskich, afrykańskich oraz ONZ-owskich sił zbrojnych mające na celu położenie kresu okrucieństwom i łamaniu praw człowieka przez ugrupowania ekstremistyczne oraz przywrócenie demokracji, praworządności i władzy państwa malijskiego, a także powrót do poszanowania praw człowieka; mając na uwadze, że dnia 18 czerwca 2013 r. rząd Mali i siły rebeliantów podpisały wstępne porozumienie pokojowe; mając na uwadze, że sytuacja w Mali wymaga działań wykraczający poza eliminowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa, w tym długoterminowego zobowiązania społeczności międzynarodowej oraz zdecydowanego działania w celu sprostania głęboko zakorzenionym problemom politycznym i problemom związanym z rozwojem oraz wyzwaniom humanitarnym;

K.

mając na uwadze, że obecność ugrupowań terrorystycznych w Sahelu jest przyczyną ciągłego braku bezpieczeństwa w regionie przejawiającego się braniem zakładników i zamachami; mając na uwadze, że Sahel stanowi strefę tranzytową dla handlu narkotykami pochodzącymi od grup przestępczych z Ameryki Łacińskiej; mając na uwadze, że handlarze narkotyków działają niekiedy w porozumieniu z ugrupowaniami terrorystycznymi, które zapewniają im bezpieczeństwo w czasie tranzytu; mając na uwadze, że obecność tych handlarzy jest źródłem niestabilności zarówno dla Sahelu, jak i Unii Europejskiej, będącej często obszarem docelowym tego handlu;

L.

mając na uwadze, że rządy regionu Sahelu muszą zaangażować odpowiednie grupy ludności w celu określenia trwałego rozwiązania kryzysu; mając na uwadze, że udział kobiet, zwłaszcza ich udział w rozwiązaniu kryzysu w Sahelu, jest warunkiem niezbędnym do osiągnięcia długoterminowej stabilności; mając na uwadze, że walka z bezkarnością, w tym bezkarnością za przemocą uwarunkowaną płcią w czasie konfliktu, ma zasadnicze znaczenie dla stabilności regionu i budowania trwałego pokoju;

M.

mając na uwadze, że UE zwracała baczną uwagę na Sahel, o czym świadczy przyjęcie strategii UE dotyczącej bezpieczeństwa i rozwoju w regionie Sahelu w 2011 r., rozpoczęcie w lipcu 2012 r. misji wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE (WPBiO) w zakresie budowania zdolności (EUCAP Sahel Niger) oraz uruchomienie w lutym 2013 r. unijnej szkoleniowej misji wojskowej (EUTM) w Mali, jak również mianowanie SPUE w regionie Sahelu; mając na uwadze, że mandat nowego SPUE, przyjęty dnia 18 marca 2013 r., zawiera ważny element w zakresie praw człowieka;

N.

mając na uwadze, że złożone i współzależne problemy wymagają kompleksowego i skoordynowanego podejścia z wykorzystaniem wszystkich instrumentów i polityk UE w sposób łączący cele UE dotyczące zarządzania kryzysowego, sektora bezpieczeństwa, współpracy na rzecz rozwoju i równowagi ekologicznej z wysiłkami UE w obszarach praw człowieka, wsparcia demokracji i praworządności; mając na uwadze, że kompleksowa strategia na rzecz regionu powinna obejmować skuteczną koordynację – za pośrednictwem wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel – działań odpowiednich komisarzy, takich jak komisarz ds. rozwoju i komisarz ds. pomocy humanitarnej, działań ESDZ, odpowiednich SPUE, w tym Specjalnego Przedstawiciela ds. Praw Człowieka i SPUE w regionie Sahelu oraz Koordynatora UE ds. Zwalczania Terroryzmu, a także państw członkowskich UE; mając na uwadze, że skuteczne rozwiązanie obecnego kryzysu musi obejmować politykę gospodarczą i społeczną mającą na celu poprawę warunków życia ludności;

O.

mając na uwadze, że strategie polityczne UE powinny skoncentrować się zwłaszcza na rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwie w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego jako wkładu w trwały rozwój społeczno-gospodarczy w Afryce subsaharyjskiej; mając na uwadze, że Komisja w partnerstwie między innymi z Biurem Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (UNOCHA), Funduszem Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF), Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) oraz Światowym Programem Żywnościowym (WFP) rozpoczęła realizację inicjatywy AGIR-Sahel z myślą o zwiększeniu współpracy między organizacjami w zakresie pokonywania kryzysu żywnościowego w Sahelu jako element kompleksowego podejścia UE; mając na uwadze, że partnerzy określili kwotę 750 mln EUR jako minimalną inwestycję zapewniającą siatkę bezpieczeństwa socjalnego w celu ochrony najsłabszych osób w razie ponownego wystąpienia suszy w przyszłości;

P.

mając na uwadze, że naruszanie praw człowieka oraz kryzys polityczny, środowiskowy, rozwojowy i humanitarny w regionie Sahelu dotykają zwłaszcza kobiety, które często są ofiarami dyskryminacji, wyjątkowego braku bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, chronicznego ubóstwa i marginalizacji; mając na uwadze, że równouprawnienie płci, równouprawnienie polityczne i ekonomiczne kobiet, promowanie równości płci oraz ochrona praw kobiet mają podstawowe znaczenie dla zmniejszania ubóstwa i pobudzenia zrównoważonego rozwoju; mając na uwadze, że coraz bardziej restrykcyjne otoczenie społeczne ogranicza mobilność i produktywność kobiet, a w rezultacie również ich zdolność do działania w roli skutecznych liderek i obrończyń praw kobiet; mając na uwadze, że kobiety w regionie Sahelu stanowią większość drobnych producentów rolnych, a mimo to są poszkodowane w odniesieniu do prawa do ziemi; mając na uwadze, że ten brak prawa własności ziemi przyczynia się do ubóstwa kobiet; mając na uwadze badania, które dowodzą, że w przypadku gdy kobiety są wykształcone i mogą zarabiać oraz mają kontrolę nad dochodami, zachodzi szereg pozytywnych zjawisk, np.: spada śmiertelność wśród matek i dzieci, poprawia się zdrowie i odżywienie matek i dzieci, wzrasta wydajność produkcji rolnej, złagodzone mogą zostać skutki zmiany klimatu, wzrost demograficzny jest wolniejszy, rozwija się gospodarka i przerwany zostaje cykl ubóstwa;

Q.

mając na uwadze, że podczas szczytu dotyczącego planowania rodziny, który odbył się w Londynie w lipcu 2012 r. ponad 100 rządów, agencji międzynarodowych i organizacji pozarządowych wyznaczyło sobie za cel zainwestowanie do 2020 roku dodatkowych 4 mld USD w celu zwiększenia o 120 mln liczby kobiet stosujących antykoncepcję w 69 najuboższych krajach świata, w tym w krajach Sahelu; mając na uwadze, że środki te są uzupełnieniem obecnej kwoty 10 mld USD;

R.

mając na uwadze, że kraje Sahelu są sygnatariuszami w umowy z Kotonu; mając na uwadze, że partnerstwo z Unią Europejską opiera się na wspólnie uzgodnionych przepisach dotyczących praw człowieka i dobrych rządów oraz wiąże się z pomocą na rzecz rozwoju, dobrymi rządami, propagowaniem praw człowieka oraz z pomocą humanitarną;

S.

mając na uwadze, że współpraca z Unią Afrykańską (UA), Wspólnotą Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS), Unią Maghrebu Arabskiego, regionalnymi instytucjami praw człowieka, organami ONZ odpowiedzialnymi za prawa człowieka i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego jest nadal warunkiem wstępnym efektywnego działania na rzecz ochrony i promocji praw człowieka w regionie Sahelu;

T.

mając na uwadze, że dnia 14 czerwca 2013 r. Sekretarz Generalny ONZ zaproponował w swoim sprawozdaniu dla Rady Bezpieczeństwa ONZ przyjęcie zintegrowanej strategii na rzecz Sahelu opartej na trzech celach strategicznych, mianowicie na: wzmocnieniu skutecznych rządów sprzyjających włączeniu społecznemu w całym regionie, utworzeniu krajowych i regionalnych mechanizmów bezpieczeństwa umożliwiających zaradzenie zagrożeniom transgranicznym oraz połączeniu planów i interwencji humanitarnych i rozwojowych w celu zapewnienia długoterminowej odporności;

U.

mając na uwadze, że od 1991 r. w Saharze Zachodniej obowiązuje zawieszenie broni między rządem marokańskim a Frontem Polisario; mając na uwadze, że ONZ uważa Saharę Zachodnią za terytorium niesamodzielne; mając na uwadze, że Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna jest członkiem UA i jest obecnie uznawana przez ponad 35 państw ONZ, lecz nie przez ONZ jako całość ani przez żadne państwo członkowskie UE; mając na uwadze, że Maroko ma prawny obowiązek podawania informacji na temat sprawowania faktycznej władzy administracyjnej nad terytorium i ludnością Sahary Zachodniej; mając na uwadze, że ONZ pod przewodnictwem Rady Bezpieczeństwa pełni funkcję pośrednika w celu rozwiązania konfliktu; zauważa, że zdaniem Sekretarza Generalnego ONZ nie dokonał się jednak żaden postęp w zakresie zasadniczych kwestii dotyczących przyszłego statusu terytorium; ze zdziwieniem zauważa, że UE nie uznaje Maroka jednoznacznie za okupanta i że nie odbyło się jeszcze referendum w sprawie statusu Sahary Zachodniej, zasadniczo po raz pierwszy uzgodnione w 1988 r.;

V.

mając na uwadze, że Maroko podpisało i ratyfikowało kilka traktatów międzynarodowych i traktatów dotyczących praw człowieka, takich jak Międzynarodowa konwencja o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (MPPOiP), konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur, Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, deklaracja ONZ o ochronie obrońców praw człowieka;

W.

mając na uwadze, że w rezolucjach nr 1754(2007), 1783(2007), 1871(2009), 1920(2010), 1979(2011), 2044(2012) i 2099(2013) Rada Bezpieczeństwa wezwała państwa sąsiedzkie do pełnej współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych i ze sobą nawzajem w celu zwiększenia zaangażowania na rzecz przezwyciężenia obecnego impasu i znalezienia rozwiązania politycznego;

X.

mając na uwadze, że obozy dla uchodźców w pobliżu Tinduf w Algierii, które po raz pierwszy założono trzydzieści siedem lat temu, plasują się na drugiej pozycji pod względem długości czasu funkcjonowania na świecie; mając na uwadze, że impas polityczny wyklucza wszelkie realne perspektywy ich likwidacji albo przesiedlenia lub repatriacji ich mieszkańców w najbliższej przyszłości;

Y.

mając na uwadze, że zarówno rząd marokański, jak i Front Polisario oskarżono o łamanie praw człowieka; mając na uwadze, że mandat misji ONZ na rzecz referendum w Saharze Zachodniej (MINURSO) nie obejmuje wymiaru praw człowieka i nie zapewnia mechanizmu zgłaszania domniemanych przypadków łamania praw człowieka; mając na uwadze, że na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2099 z dnia 25 kwietnia 2013 r. mandat MINURSO został przedłużony; mając na uwadze, że w sprawozdaniu Sekretarza Generalnego ONZ z dnia 8 kwietnia 2013 r. zagadnieniu praw człowieka poświęcono trzy strony; mając na uwadze fakt, że Rada Bezpieczeństwa ONZ i państwa członkowskie UE zasiadające w niej poparły propozycji Stanów Zjednoczonych dotyczącej udzielenia MINURSO mandatu w zakresie praw człowieka, co wywołało powszechne demonstracje w Saharze Zachodniej;

1.

wyraża głębokie zaniepokojenie sytuacją w zakresie praw człowieka w regionie Sahelu, którą pogorszyło wiele kryzysów w sferze politycznej, społecznej, gospodarczej i ekologicznej; podkreśla, że głęboko powiązane wyzwania wymagają zintegrowanych i kompleksowych działań politycznych oraz rozwiązania politycznego obejmującego różne strony konfliktu;

2.

zauważa, że międzynarodowe zainteresowanie sytuacją w zakresie praw człowieka w Sahelu wzrosło w wyniku konfliktu zbrojnego w Mali i międzynarodowej interwencji francuskich, afrykańskich i ONZ-owskich sił zbrojnych; uznaje, że konflikt ten stworzył konkretne problemy w tym kraju oraz pogłębił strukturalne problemy istniejące już w Mali i w innych częściach regionu, np. w Libii; podkreśla jednak, że najpilniejsze kwestie w Mali nie powinny odwracać uwagi od stałych i powszechnych problemów, które wywierają znaczący wpływ na prawa człowieka w pozostałej części Sahelu i którymi są w szczególności: przestępczość zorganizowana, niewolnictwo i handel ludźmi, handel bronią i narkotykami, ekstremizm inspirowany ideologią dżihadu i radykalizacja, niestabilne rządy i korupcja w instytucjach, systemowe i rodzące patologie ubóstwo, problem nieletnich żołnierzy i dyskryminacja kobiet;

3.

przypomina, że nieszczelność granic jest cechą charakterystyczną krajów tego regionu; podkreśla, że pogarszanie się sytuacji w Sahelu jest nierozłącznie związane z masowym przedostawaniem się broni w następstwie wojny libijskiej do północnej części Mali, w sytuacji gdy na granicy innych krajów regionu rebelianci libijscy byli systematycznie rozbrajani; ponawia wezwanie do stworzenia przepisów regulujących sprzedaż broni i narzucenia ścisłej kontroli w tej dziedzinie, tak by państwa członkowskie uniknęły partycypowania w eskalacji konfliktów;

4.

z zadowoleniem przyjmuje poświęcenie większej uwagi prawom człowieka w polityce UE; zauważa, że ONZ opracowała kompleksową strategię dotyczącą Sahelu, która ma silny wymiar praw człowieka; przypomina, że UE i kraje Sahelu, jako sygnatariusze umowy z Kotonu, podjęły wzajemne zobowiązania w zakresie ochrony praw człowieka i zasad demokratycznych zgodnie z zasadami praworządności oraz przejrzystych i odpowiedzialnych rządów; przypomina, że kraje Sahelu są sygnatariuszami większości traktatów międzynarodowych w zakresie ochrony praw człowieka, praw kobiet i praw dzieci;

5.

podkreśla istotną rolę, którą UE jako największy donator pomocy na świecie odgrywa w reagowaniu na wyzwania w zakresie rozwoju, w obliczu których stoi region Sahelu; podkreśla znaczenie zaangażowania innych podmiotów międzynarodowych w takie wysiłki, jak eliminowanie ubóstwa i głodu, wspieranie równości płci i zmniejszanie wskaźników umieralności dzieci zgodnie z milenijnymi celami rozwoju;

6.

za kwestię szczególnie pilną uważa kwestię praw człowieka w Mali ze względu na doniesienia o poważnych przypadkach łamania praw człowieka przez zbrojne grupy tuareskich rebeliantów i ugrupowania prowadzące dżihad w północnym Mali; zauważa, że domniemane zbrodnie obejmują masowe gwałty, tortury, okaleczenia i okrutne traktowanie, w tym amputacje i publiczne chłosty, publiczne kamienowanie za domniemaną zdradę małżeńską, przemoc na tle etnicznym, usiłowanie przeprowadzenia czystek etnicznych, egzekucje pozasądowe więźniów, masakrę żołnierzy malijskich, nielegalne aresztowania i zatrzymania i wydawanie wyroków bez rzetelnego procesu sądowego, przymusowe małżeństwa i niewolnictwo seksualne, celowe kierowanie ataków na dobra kultury oraz niszczenie i grabież mienia; jest głęboko zaniepokojony nowymi tendencjami w zakresie technik terrorystycznych i przestępczych, w tym wykorzystywaniem zamachowców samobójców, uprowadzeniami i braniem zakładników oraz wykorzystywaniem dzieci w charakterze ludzkich tarcz; zauważa, że od stycznia 2013 r. pojawiają się również liczne doniesienia o łamaniu praw człowieka osób podejrzewanych o prowadzenie dżihadu lub osób, o których sądzi się, że współpracowały z grupami rebeliantów, przez część malijskich sił bezpieczeństwa i w mniejszym stopniu samozwańcze ugrupowania; zauważa, że osoby, w które są wymierzone te działania, w dużej części pochodzą ze społeczności tuareskiej, arabskiej i fulańskiej oraz że wojsko było często oskarżane o represje na tle etnicznym; wyraża poważne zaniepokojenie tym, że domniemane przestępstwa obejmowały tortury i nieludzkie traktowanie, wymuszone zaginięcia oraz egzekucje pozasądowe zarówno więźniów, jak i ludności cywilnej; ponadto wyraża zaniepokojenie doniesieniami o zabójstwach, torturach i zaginięciach w południowym Mali, których to czynów dopuszcza się wojsko wobec członków sił bezpieczeństwa, którzy pozostali lojalni wobec reżimu prezydenta Touré sprzed zamachu stanu; zauważa ponadto z głębokim niepokojem doniesienia o śmierci i okaleczeniach malijskiej ludności cywilnej, w tym dzieci, na skutek wybuchu min lądowych; wzywa wszystkich bojowników do zaniechania stosowania min lądowych i szybkiego nawiązania skutecznej współpracy z podmiotami regionalnymi i międzynarodowymi w celu zapewnienia całkowitego usunięcia tego uzbrojenia;

7.

pochwala podpisanie w Mali dnia 18 czerwca 2013 r. porozumienia pokojowego, które ma przygotować drogę do pomyślnego przebiegu wyborów prezydenckich i rozmów pokojowych między władzami malijskimi a zbrojnymi powstańcami z północy Mali oraz wyraża uznanie dla zaangażowania sygnatariuszy na rzecz zaprzestania wszelkich działań naruszających prawa człowieka; z zadowoleniem przyjmuje ich zobowiązanie do zapewnienia jedności, dialogu i przywrócenia porządku konstytucyjnego; uznaje jednak, że jest to porozumienie wstępne, za którym muszą iść działania po obu stronach, aby ostatecznie zakończyć konflikt; w tym celu wzywa władze malijskie i ich partnerów międzynarodowych do zwrócenia bacznej uwagi na nowe schematy łamania praw człowieka, zwłaszcza represje na tle etnicznym, do których dochodzi od czasu odzyskania niektórych części północnego Mali i które mogłyby – o ile problem ten nie zostanie właściwie rozwiązany – stanowić poważną przeszkodę w budowaniu pokoju i pojednania; w tym kontekście wyraża zadowolenie z powodu utworzenia przez rząd malijski jednostek do nadzoru operacji militarnych armii stacjonującej na północy kraju, jak również z powodu rozpoczęcia śledztwa w sprawie doniesień o przypadkach łamania praw człowieka przypisywanych niektórym elementom malijskich sił zbrojnych; wzywa siły zbrojne do wykazania się profesjonalizmem w momencie umacniania swojej obecności na obszarach będących wcześniej pod kontrolą rebeliantów; ponadto wzywa rząd malijski do zdwojenia starań w celu ułatwienia zgłaszania nadużyć podczas zarówno obecnych operacji, jak i przyszłych działań ofensywnych, w tym poprzez wsparcie Krajowej Komisji Praw Człowieka, oraz do poszanowania prawa do rzetelnego procesu sądowego podczas przesłuchiwania podejrzanych bojowników; ponownie potępia zgłaszane akty okrucieństwa wobec ludności cywilnej, więźniów i żołnierzy; przypomina, że prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) określił zasadną podstawę pozwalającą uznać okrucieństwa popełnione podczas konfliktu w Mali za zbrodnie wojenne; uważa ponadto, że niektóre okrucieństwa mogłyby stanowić zbrodnie przeciwko ludzkości;

8.

z dużym zaniepokojeniem zauważa, że dodatkową przyczyną rosnącej destabilizacji w Mali jest coraz wyższy poziom korupcji, co sprawia, że ludność na północy, taka jak Tuaregowie, Songhajowie, Arabowie i inni, znajdują się poza zasięgiem pomocy międzynarodowej; podkreśla, że jednym z najniebezpieczniejszych skutków korupcji jest separacja kulturowa i etniczna między północnym a południowym Mali;

9.

z dużym zaniepokojeniem zauważa, że według szacunków Wysokiego Komisarza ONZ do spraw Uchodźców liczba osób wewnętrznie przesiedlonych (IDP) w Mali wynosi prawie 300 000, oprócz ponad 175 000 uchodźców przebywających w krajach sąsiedzkich: Burkina Faso, Nigrze, Mauretanii i w mniejszym stopniu w Algierii; apeluje o niezwłoczne podjęcie działań w tych obozach dla uchodźców i w tych częściach północnego Mali, w których podobno występuje cholera, ekstremalny brak bezpieczeństwa żywnościowego i niepokojący poziom umieralności dzieci, który znacznie przekracza poziom w całym regionie, na skutek niedożywienia i braku dostępu do bezpiecznej wody i opieki zdrowotnej; wzywa międzynarodowych darczyńców do wywiązania się ze zobowiązań finansowych w trybie pilnym i bezzwłocznego zgromadzenia brakujących 290 mln USD umożliwiających Wysokiemu Komisarzowi ONZ ds. Uchodźców powstrzymanie poważnego kryzysu żywnościowego, z powodu którego cierpi obecnie 3,4 mln Malijczyków; podkreśla znaczenie zapewnienia bezpieczeństwa uchodźcom i osobom wewnętrznie przesiedlonym oraz ułatwienia im zorganizowanego powrotu do rodzimych społeczności jako kluczowego elementu pojednania narodowego;

10.

zwraca uwagę na cierpienie kobiet w czasie ostatniego konfliktu w Mali; szczególnie potępia – jako zbrodnię wojenną – uprowadzenia i gwałty, które są wykorzystywane jako broń wojenna; oczekuje od UE i innych międzynarodowych partnerów Mali ścisłej współpracy z władzami malijskimi w celu wykonania zobowiązań wynikających z rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 i 1820 oraz kompleksowego podejścia UE; zwraca uwagę na znaczenie ustanowienia mechanizmów sprawiedliwości okresu przejściowego w celu położenia kresu bezkarności osób dopuszczających się aktów przemocy uwarunkowanych płcią;

11.

apeluje do UE i do krajów Sahelu o pełne wdrożenie następujących rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ: rezolucji nr 1325 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, zawierającej apel o uczestnictwo kobiet we wszystkich wymiarach i na wszystkich etapach rozwiązywania konfliktów, rezolucji nr 1820 w sprawie przemocy na tle seksualnym w sytuacjach konfliktu i po jego zakończeniu, jak również późniejszych rezolucji nr 1888, 1889 i 1960, opartych na przywołanych już rezolucjach; dlatego zwraca się o podkreślanie znaczenia i zapewnianie uczestnictwa kobiet w procesach pokojowych i o uznanie potrzeby uwzględnienia perspektywy płci w zapobieganiu konfliktom, operacjach utrzymywania pokoju, pomocy humanitarnej i odbudowie po zakończeniu konfliktów; zwraca uwagę na skrajne cierpienie, jakiemu ze względu na płeć poddane są kobiety w strefach konfliktów; podkreśla, że działania te, jak gwałcenie dziewcząt przez żołnierzy, zmuszanie do prostytucji, zmuszanie do rodzenia dzieci, niewolnictwo seksualne, gwałty i molestowanie seksualne, porwania połączone z uwiedzeniem, są zbrodniami, których nie można ignorować; stwierdza, że UE powinna traktować je jako podstawowe problemy wymagające rozwiązania; podkreśla konieczność zapewnienia kobietom i dziewczętom będącym ofiarami gwałtów w sytuacji konfliktów zbrojnych dostępu do aborcji;

12.

zauważa, że kobiety są często dyskryminowane, jeśli chodzi o uznanie ich wkładu w walkę o pokój; przypomina, że gdy więcej kobiet bierze regularnie udział w procesach rozwiązywania konfliktów i budowania pokoju, odgrywają one kluczową rolę w negocjacjach pokojowych, a tym samym rozszerzają zakres odbudowy, rehabilitacji i budowania pokoju; wspiera zatem udział kobiet we wszystkich podejmowanych na szczeblu krajowym, regionalnym i międzynarodowym działaniach na rzecz pojednania w Mali, a zwłaszcza na północy kraju; wzywa do tego, by narodowe plany działań na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 podlegały regularnej ocenie, a ich priorytetowe elementy były systematycznie aktualizowane;

13.

zdecydowanie potępia poważne łamanie praw i brutalne akty przemocy popełniane wobec dzieci w Mali, w tym dobrze udokumentowane werbowanie i wykorzystywanie nieletnich żołnierzy przez wszystkie ugrupowania zbrojne działające na północy, także przez siły rządowe; podkreśla znaczenie przydziału wystarczających zasobów na zadania związane z demobilizacją i resocjalizacją nieletnich żołnierzy; z tą myślą wyraża zadowolenie z powodu projektu porozumienia między rządem malijskim a ONZ w sprawie przekazania nieletnich żołnierzy powiązanych z ugrupowaniami zbrojnymi w ręce przedstawicieli ONZ i pochwala działania UNICEF mające na celu ponowną integrację tych dzieci; wyraża głębokie zaniepokojenie ustaleniami zawartymi w najnowszym sprawozdaniu ONZ na temat dzieci w konfliktach zbrojnych, w którym podkreślono, że charakter konfliktu w Mali i stosowana w nim taktyka powodują niespotykane wcześniej zagrożenia dla dzieci; w najwyższym stopniu potępia zabójstwa i okaleczanie dzieci, gwałty i przemoc seksualną, przymusowe małżeństwa, uprowadzenia, ataki na szkoły i szpitale oraz ograniczenia w dostępie dziewcząt do edukacji, co miało miejsce podczas konfliktu w Mali; zauważa, że nie doszło jeszcze do wznowienia działalności większości szkół na północy i wzywa do podjęcia niezwłocznych działań w celu umożliwienia ich ponownego otwarcia; zwraca uwagę na przypadki porzucania dzieci urodzonych w wyniku gwałtów dokonanych na północy kraju jako niepokojącą, kształtującą się tendencję, której należy jak najszybciej zaradzić; ponadto wyraża głębokie zaniepokojenie doniesieniami o przetrzymywaniu dzieci wraz z osobami dorosłymi oraz przesłuchiwaniu ich bez należytej ochrony; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje cel Rady Bezpieczeństwa ONZ, którym jest zapewnienie szczególnej ochrony kobietom i dzieciom, na które wpływ ma konflikt zbrojny;

14.

zachęca wszystkie kraje Sahelu do zaangażowania się na rzecz polityki prewencji i ochrony w celu zabezpieczenia dzieci przed przymusowym wcielaniem w szeregi ugrupowań zbrojnych; wzywa te kraje do niewcielania dzieci do armii regularnej i potępienia każdego, kto dopuściłby się tej zbrodni wojennej;

15.

wyraża ubolewanie, że usiłuje się zniweczyć cenne dziedzictwo kulturowe Mali, a ugrupowania zbrojne niszczą stare świątynie sufijskie i inne cenione zabytki w Timbuktu i Gao, co dotyczy również około 4 200 średniowiecznych rękopisów, rytualnych masek etnicznych Dogonów i domów kultury (togun) w Douentza oraz bibliotek w Kidal i w innych częściach regionu; uważa, że profanacja kulturowa, która ma miejsce w północnym Mali, jest zbrodnią wojenną; z zadowoleniem przyjmuje apele o wsparcie przez UE planu działań UNESCO na rzecz odbudowy dziedzictwa kulturowego i zabezpieczenia średniowiecznych rękopisów w Mali;

16.

z zadowoleniem przyjmuje francuską operację wojskową „Serval” rozpoczętą dnia 11 stycznia 2013 r. i podjęte w jej ramach zobowiązanie do zapewnienia suwerenności, jedności i integralności terytorialnej Mali jako pierwszego kroku w kierunku odbudowy i demokratyzacji Mali; ponadto z zadowoleniem przyjmuje rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2100 z dnia 25 kwietnia 2013 r., i jej zdecydowane skoncentrowanie na prawach człowieka oraz instrukcję zawartą w mandacie wielowymiarowej zintegrowanej misji stabilizacyjnej ONZ w Mali (MINUSMA), dotyczącą monitorowania, pomocy w badaniu i zgłaszania Radzie Bezpieczeństwa wszelkich przypadków naruszania lub łamania praw człowieka albo naruszania międzynarodowego prawa humanitarnego; z zadowoleniem przyjmuje włączenie elementu w postaci szkolenia w zakresie praw człowieka do unijnej szkoleniowej misji wojskowej (EUTM) w Mali;

17.

popiera Międzynarodową Misję Wsparcia dla Mali oraz zintegrowaną wielowymiarową misję stabilizacyjną Narodów Zjednoczonych w Mali (MINUSMA), która przejęła jej zadania dnia1 lipca 2013 r., a także misję EUCAP Sahel; z satysfakcją przyjmuje propozycję Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych z dnia 14 czerwca 2013 r. zmierzającą do stworzenia „zintegrowanej strategii Narodów Zjednoczonych na rzecz Sahelu”, która powinna obejmować wszystkie aspekty kryzysu: poprawę zarządzania, walkę z przestępczością (handel narkotykami, ludźmi, bronią i papierosami, pranie pieniędzy) i z terroryzmem, pomoc humanitarną; z zadowoleniem przyjmuje w szczególności cele tej strategii, zmierzającej do wzmocnienia skutecznego i globalnego sprawowania rządów w całym regionie, jak również włączenia planów oraz interwencji humanitarnej i na rzecz rozwoju, tak aby zapewnić długoterminową odporność;

18.

z zadowoleniem przyjmuje istotną rolę, którą odgrywa międzynarodowa misja wsparcia w Mali pod przywództwem afrykańskim (AFISMA), która stworzyła podstawy MINUSMA; z zadowoleniem przyjmuje również liczny kontyngent afrykański w ramach misji MINUSMA, a w szczególności decyzję UA dotyczącą wysłania działających przy niej obserwatorów praw człowieka; wyraża nadzieję, że obydwa te elementy będą nadal funkcjonować jako standard w operacjach afrykańskich; w tym kontekście pochwala zobowiązanie rządu malijskiego i ugrupowań zbrojnych, podjęte we wstępnym porozumieniu pokojowym, do ułatwienia rozmieszczenia obserwatorów; z zadowoleniem przyjmuje przybycie obserwatorów do Gao i Timbuktu i ma nadzieję, że wkrótce możliwe będzie również umieszczenie obserwatorów w Kidal, ponieważ istotne jest, by zbadać zarzuty dotyczące naruszania praw człowieka na północy przez wszystkie strony konfliktu w Mali; z zadowoleniem przyjmuje ponadto wsparcie udzielane tym obserwatorom przez Komisję Europejską i jej starania w celu szkolenia i umieszczenia dodatkowych lokalnych i regionalnych obserwatorów społeczeństwa obywatelskiego dzięki wykorzystaniu Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka; wzywa UE do wyciągnięcia wniosków z tego doświadczenia i zbadania, z pomocą członków krajowego i lokalnego społeczeństwa obywatelskiego Mali, odpowiednich sposobów zapewnienia grup przeszkolonych ekspertów, którzy w sytuacjach kryzysowych mogliby zostać szybko skierowani do pracy w terenie, aby w razie konieczności udzielić profesjonalnych porad decydentom w UE;

19.

zwraca uwagę na pilną potrzebę zwiększenia zgodności z międzynarodowymi normami prawa dotyczącego praw człowieka i prawa humanitarnego w sytuacjach konfliktów zbrojnych; wzywa wysoką przedstawiciel do wyciągnięcia wniosków z tragicznych wydarzeń w Mali i innych ostatnich konfliktów w celu przeglądu wytycznych UE w sprawie międzynarodowego prawa humanitarnego, dążenia do skuteczniejszego wdrożenia tych wytycznych oraz wsparcia bieżącej inicjatywy Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża i rządu szwajcarskiego dotyczącej reformy obecnych międzynarodowych ram zarządzania w odniesieniu do międzynarodowego prawa humanitarnego;

20.

z zadowoleniem przyjmuje wnioski międzynarodowej konferencji darczyńców zatytułowanej „Together for a New Mali” (Razem na rzecz nowego Mali), która odbyła się w dniu 15 maja 2013 r.; podkreśla, że darczyńcy zobowiązali się w ciągu najbliższych dwóch lat przekazać Mali 3,25 mld EUR, a UE odegra przewodnią rolę w tej inicjatywie, deklarując pomoc w wysokości 520 mln EUR; pochwala plan rządu malijskiego na rzecz zrównoważonej odbudowy Mali (PRED); z zadowoleniem przyjmuje poświęcenie szczególnej uwagi zapewnieniu przejrzystości rachunków publicznych i rachunków w branżach wydobywczych; popiera zatwierdzenie przez rząd malijski projektu ustawy o przeciwdziałaniu nielegalnemu wzbogaceniu i podkreśla znaczenie realizacji zobowiązania konferencji darczyńców do uważnego monitorowania systematycznego stosowania ustawy po jej przyjęciu; ubolewa, że wnioski konferencji nie odzwierciedliły określonego zobowiązania UE do dążenia do przyjęcia podejścia opartego na prawach we współpracy na rzecz rozwoju; apeluje do Unii Europejskiej i jej partnerów międzynarodowych, by zrealizowali swoje wzajemne zobowiązania w ramach skutecznego i skoordynowanego wdrażania wniosków z konferencji; powtarza, że konieczne jest powiązanie pomocy z reformą instytucjonalną oraz dostrzegalnym rozwojem społecznym i politycznym; ponadto pochwala konstruktywne zaangażowanie podmiotów regionalnych; pamiętając o powszechnej wśród władz malijskich korupcji, domaga się, by uruchomiono wszystkie gwarancje i środki kontrolne niezbędne do spożytkowania przekazanych sum w możliwie najkrótszym czasie na cele związane z pomocą dla ludności malijskiej;

21.

ponownie zwraca uwagę na znaczenie unijnej klauzuli praw człowieka w każdej umowie z państwami trzecimi, w tym z państwami w regionie Sahelu; uważa, że klauzula ta jest jednym z najbardziej efektywnych narządzi UE, które może zapewniać nie tylko zrównoważony rozwój krajów najsłabiej rozwiniętych, ale także właściwe poszanowanie i ochronę praw człowieka w tych krajach;

22.

uważa, że walka z bezkarnością, zapewnianie ofiarom możliwości dochodzenia roszczeń i pociągnięcia do odpowiedzialności wszystkich osób w poważny sposób łamiących prawa człowieka, niezależnie od przynależności lub statusu, w tym w odniesieniu do przemocy uwarunkowanej płcią, mającej wpływ na godność kobiet, jest czynnikiem warunkującym zapewnienie trwałego pokoju i stabilności w Mali; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wniesienie sprawy do MTK przez rząd malijski i wszczęcie oficjalnego dochodzenia przez prokuratura MTK oraz oświadczenie rządu malijskiego i grup rebeliantów, w art. 18 wstępnego porozumienia pokojowego, dotyczące tego, że oczekują od międzynarodowej komisji śledczej przeprowadzenia dochodzenia w sprawie domniemanych zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości i innych poważnych przypadków łamania praw człowieka, a także łamania prawa międzynarodowego i prawa humanitarnego w Mali; wzywa UE i innych międzynarodowych partnerów Mali do potraktowania podczas negocjacji pokojowych w sposób priorytetowy sprawy bezkarności, aby pomóc rządowi w dążeniu do osiągnięcia jego celu, którym jest prowadzenie dochodzeń przeciwko sprawcom nadużyć i ich ściganie oraz wdrożenie postanowień wstępnego porozumienia pokojowego, a także do zagwarantowania, że sprawcy przemocy seksualnej staną przed sądem; powtarza, że musi to dotyczyć zbrodni i okrucieństw, których dopuściły się wszystkie strony;

23.

z zadowoleniem przyjmuje utworzenie przez rząd malijski w dniu 6 marca 2013 r. Krajowej Komisji Dialogu i Pojednania o dwuletnim mandacie; podkreśla, że ta krajowa komisja musi być jak najszerzej reprezentatywna oraz w możliwie jak najkrótszym czasie wypracować praktyczne wyniki; z myślą o tym z zadowoleniem przyjmuje zwłaszcza pluralistyczny skład komisji krajowej, którego przejawem są dwaj wiceprzewodniczący, jako zobowiązanie do zapewnienia integrującego i pluralistycznego procesu politycznego; zwraca uwagę na fakt, że komisji krajowej powierzono zadanie prowadzenia dokumentacji przypadków łamania praw człowieka, do których doszło od początku konfliktu; w szczególności zachęca Komisję do przeanalizowania problemów, które były przyczyną kryzysu w Mali, otwartego i całościowego zbadania zarzutów dotyczących nadużyć wobec społeczności tuareskiej i jej dyskryminacji od czasu niepodległości Mali oraz przedstawienia zaleceń dotyczących znaczących ulepszeń; ponadto z zadowoleniem przyjmuje wyznaczenie przez rząd malijski wysłannika, który kontynuować będzie dialog z uzbrojonymi ugrupowaniami z północy; w tym kontekście wyraża szczerą nadzieję, że sytuacja po wyborach w Mali ułatwi pogłębienie dialogu i zaufania między społecznościami, co jest warunkiem pokoju i stabilności, oraz że wszystkie społeczności malijskie zobowiążą się do nauczania dzieci wzajemnej tolerancji i szacunku; wzywa UE i jej partnerów ze wspólnoty międzynarodowej do wspierania w pełni tego procesu pojednania narodowego i pluralistycznego dialogu;

24.

podkreśla, że poszczególne konflikty w strefie Sahelu spowodowały zarówno nasilenie skali przesiedleń wewnętrznych w krajach Sahelu, jak i wzrost liczby uchodźców; wyraża poważne zaniepokojenie wieloma kryzysami związanymi z uchodźcami i sytuacją uchodźców w regionie, z których wiele nie jest związanych z kryzysem w Mali; zwraca szczególną uwagę na tysiące uchodźców darfurskich we wschodnim Czadzie i osoby pochodzenia czadyjskiego powracające z Darfuru, w którym brakuje czystej wody, odpowiedniego schronienia i opieki zdrowotnej, oraz zauważa, że klimat półsuchy stwarza niebezpieczeństwo większej konkurencji o zasoby z przyjmującymi grupami ludności, a zatem ewentualnej niestabilności; zwraca ponadto uwagę na problemy wielu tysięcy uchodźców z Republiki Środkowoafrykańskiej w południowym Czadzie, gdzie powodzie stanowią zagrożenie dla domów i rolnictwa; powtarza zatem apel UNHCR o zwiększenie wsparcia finansowego i logistycznego dla czadyjskich sił bezpieczeństwa ochraniających obozy, zwłaszcza w związku ze zgłaszanymi atakami na obiekty humanitarne; wyraża ponadto obawę o osoby w Nigrze, które zbiegają przed ostatnimi walkami w północnej Nigerii; wzywa ogólnie społeczność międzynarodową do zwiększenia w razie konieczności części pomocy dla obozów uchodźców w Sahelu i pomocy w uniknięciu dalszych kryzysów humanitarnych wśród grup uchodźców w regionie; domaga się, aby Unia, kraje Sahelu, Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, Unia Afrykańska i ECOWAS koordynowały swoją politykę na rzecz uchodźców, umożliwiając przyjęcie uchodźców w warunkach gwarantujących bezpieczeństwo grup osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji i przewidując programy sprzyjające samowystarczalności; zachęca kraje przyjmujące do współpracy z ONZ i innymi podmiotami w celu poprawy zwłaszcza dostępu do schronienia, sieci kanalizacyjnej, opieki zdrowotnej, wody, żywienia i kształcenia oraz do ochrony zagrożonych dzieci; przypomina, że – oprócz zapewnienia im przyjęcia i ochrony – należy podjąć działania mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa gospodarczego oraz umocnienie związków z rodzinami, z którymi uchodźcy i wewnętrzni przesiedleńcy zostali rozłączeni, a także poprawę prowadzenia dokumentacji dotyczącej uchodźców, tak aby mogli oni, jeżeli tylko będzie to możliwe, powrócić do swoich miejsc pochodzenia;

25.

wzywa rządy centralne państw Sahelu oraz władze lokalne i regionalne do opracowania strategii bezpieczeństwa ludzi na rzecz uchodźców, przesiedleńców i słabszych grup społecznych w celu zwalczania terroryzmu, przemocy wobec kobiet, wyzysku oraz handlu narkotykami, bronią i towarami, a także handlu ludźmi;

26.

uważa, że obecnych wyzwań w zakresie praw człowieka w Sahelu nie można oddzielić od ogólnego kryzysu rządów, polegającego na powszechnej korupcji w urzędach publicznych, niedostatecznym świadczeniu podstawowych usług, niedostatecznym wdrożeniu praw społecznych i gospodarczych oraz, w szczególności w rozległych i często słabo zaludnionych regionach saharyjskich, na poważnych wyzwaniach związanych z utrzymaniem praworządności i skutecznej kontroli na granicach; wyraża ubolewanie, że działa to na szkodę legitymizacji instytucji i systemu politycznego w regionie; obawia się ryzyka dalszego konfliktu lub niepokojów społecznych w przyszłości, jeżeli problemy takie nie zostaną odpowiednio rozwiązane; przypomina, że dostęp ludności do zasobów naturalnych, edukacji, opieki medycznej i usług publicznych są podstawowymi prawami, które należy skutecznie zapewniać, aby w sposób trwały rozwiązać problem niestabilności w tym regionie;

27.

ze znacznym niepokojem zauważa, że czynniki te ułatwiają rozszerzenie skali działania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i sieci terrorystycznych w regionie; podkreśla poważne zagrożenia, które stwarzają one dla praw człowieka, stabilności regionalnej, rządów państwowych i praworządności, a w konsekwencji perspektyw rozwoju, oraz konieczność stawienia czoła takim zagrożeniom z korzyścią dla ludności Sahelu; wyraża szczególne zaniepokojenie istnieniem w Afryce „szlaków nielegalnego handlu”, funkcjonujących za sprawą nieszczelności granic i przebiegających z zachodu na wschód i z południa na północ od wybrzeża Afryki Zachodniej, które ułatwiają transport broni, narkotyków, papierosów, ropy, podrobionych leków, a także ludzi; zwraca uwagę na wpływ tych działań na szerzej pojęty region i na UE, która jest celem znacznej ilości nielegalnego handlu; wskazuje ostatnie sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ na temat Sahelu, w którym stwierdzono, że historyczne szlaki handlowe w Sahelu są najbardziej narażone na działania sieci terrorystycznych i przestępczych; pochwala wysiłki krajów regionu Sahelu w zakresie walki z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną, szczególnie z nielegalnym handlem bronią ciężką i zachęca te kraje do pogłębienia koordynacji i współpracy regionalnej, wzmożenia wysiłków na rzecz zabezpieczenia wspólnych granic lądowych i, w tym kontekście, włączenia ECOWAS do tej misji; zachęca ponadto te państwa, wraz z ONZ oraz innymi podmiotami i partnerami międzynarodowymi, do opracowania kompleksowej strategii przeciwdziałania handlowi, w tym gromadzenia i analizowania danych, ścigania i karania handlarzy, oraz środków służących rehabilitacji i integracji społecznej wszystkich osób, głównie kobiet i dziewcząt, które padły ofiarą handlu; wzywa przywódców krajów regionu Sahelu do współpracy na rzecz usprawnienia systemów egzekwowania prawa w celu wyeliminowania wszelkich przejawów nielegalnego handlu, szczególnie handlu ludźmi, który dotyka część najmłodszych i najuboższych kobiet regionu;

28.

zauważa, że w Sahelu istnieje ryzyko dalszej destabilizacji spowodowanej rozprzestrzenianiem broni lekkiej pochodzącej z Libii oraz pozostałymi skutkami sytuacji w tym kraju; podkreśla, że niestabilność i słabe rządy w Libii pogłębiają problem regionalnego handlu bronią i rozprzestrzeniania broni strzeleckiej i lekkiej (BSiL), handlu narkotykami i nielegalnego handlu;

29.

potępia nasilenie aktów uprowadzania i brania zakładników w regionie, które okazały się bardzo dochodowe dla grup przestępczych i terrorystycznych; z zadowoleniem przyjmuje prace grupy doradczej Rady Praw Człowieka ONZ dotyczące wpływu brania zakładników przez terrorystów na prawa człowieka; wzywa do znacznie większej współpracy między rządami Sahelu oraz współpracy z rządami takich istotnych państw w regionie jak Algieria, Libia, Maroko i Sudan, a także z UE i innymi podmiotami ponadnarodowymi w celu zapewnienia skutecznych i skoordynowanych działań instytucji politycznych, instytucji bezpieczeństwa i instytucji sądowych w odpowiedzi na te problemy;

30.

przypomina, że działalność ugrupowań terrorystycznych nie ma granic i że poszczególne organizacje łączą się ze sobą; przypomina, że ugrupowanie Boko Haram posiada szeroką sieć w Nigerii i zagraża stabilności w Nigrze oraz że ugrupowaniem AQIM, próbującym zdestabilizować południe Algierii, kieruje trzech Algierczyków (Abou Zeid, Yahya Abou Al-Hammam i Mokhtar Belmokhtar); z zadowoleniem przyjmuje misję pomocy granicznej Unii Europejskiej (EUBAM) w Libii, której zadanie polega na zabezpieczaniu libijskich granic; wzywa więc kraje Sahelu do skoordynowania wysiłków w celu zabezpieczenia całego regionu począwszy od granic i do pogłębienia współpracy w zakresie walki z terroryzmem ze wszystkimi krajami, których ten problem dotyczy, w tym z Algierią, Nigerią, Marokiem i Libią; wzywa UE, UA, ECOWAS i wspólnotę międzynarodową do dostarczenia wszelkiego wsparcia technicznego, materialnego i ludzkiego, którego kraje Sahelu będą potrzebować;

31.

ostrzega przed dostrzegalnym rozprzestrzenianiem się ekstremizmu w krajach arabskiej wiosny – Tunezji, Egipcie i Libii – oraz zachęca wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do odegrania przewodniej roli w procesie współpracy z rządami, instytucjami i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego tych krajów w sposób wspierający procesy faktycznej transformacji demokratycznej, tak aby jednocześnie zapewnić stabilizację w podatnych na konflikt regionach sąsiadujących, a mianowicie w Sahelu;

32.

zachęca kraje Sahelu do podjęcia intensywnej współpracy z Senegalem, Gwineą Bissau i Ghaną, czyli krajami pełniącymi funkcję portów tranzytowych dla narkotyków przemycanych przez grupy przestępcze z Ameryki Łacińskiej do Europy; wzywa Unię Europejską do wspierania krajów Sahelu w walce z tym nielegalnym handlem;

33.

w związku z tym za istotne uważa zachęcanie do reformy instytucji odpowiedzialnych za sądownictwo, bezpieczeństwo i podstawowe usługi w krajach Sahelu w celu pomocy w przywróceniu praworządności i stworzenia lepszych warunków dla transformacji demokratycznej, praw człowieka, zrównoważonego rozwoju i legitymizacji instytucji; zachęca rządy Sahelu do dalszego prowadzenia procesu decentralizacji, przekazania większych uprawnień i zasobów władzom lokalnym oraz zwiększenia ich zdolności, legitymacji i odpowiedzialności; podkreśla w szczególności znaczenie jasnych struktur odpowiedzialności dla promowania efektywności i przejrzystości oraz wzywa UE do współpracy z władzami lokalnymi w celu wzmocnienia mechanizmów kontroli cywilnej i nadzoru cywilnego i wzmocnienia inicjatyw antykorupcyjnych; zwraca ponadto uwagę na konieczność wsparcia wzmacniania nadzoru wewnętrznego i zewnętrznego, a także mechanizmów ochrony integralności w przypadku funkcjonariuszy organów ścigania, pracowników sądownictwa i urzędników sądów, o czym mowa w nowej zintegrowanej strategii ONZ na rzecz Sahelu;

34.

zauważa, że w Mali istnieje zwłaszcza konieczność zapewnienia Ministerstwu Sprawiedliwości odpowiednich zasobów ludzkich i środków finansowych, a także zawodowego szkolenia jego pracowników; nalega, by rządy krajów Sahelu respektowały niezależność i bezstronność wymiaru sprawiedliwości, co stanowi podstawową gwarancję demokracji i praworządności; zwraca się do tych krajów o kontynuowanie wysiłków na rzecz podniesienia poziomu kształcenia w zakresie prawa; zachęca Unię Europejską do wspierania projektów organizacji pozarządowych w zakresie uwrażliwiania pracowników wymiaru sprawiedliwości na kwestie praw człowieka; zachęca ponadto władze malijskie do ścigania urzędników uwikłanych w korupcję i przestępczość zorganizowaną jako istotnych środków służących przywróceniu zaufania i ograniczeniu możliwości przyszłej niestabilności; zauważa, że przestępczość zorganizowana wiąże się z wszechobecnością korupcji na wszystkich szczeblach państwa; wzywa więc kraje Sahelu do stanowczego potępienia wszystkich form korupcji;

35.

z zadowoleniem przyjmuje nacisk położony w nowej zintegrowanej strategii ONZ na rzecz Sahelu na potrzebę opracowania i wsparcia procesów dochodzenia do prawdy, konsultacji krajowych dotyczących sprawiedliwości okresu przejściowego, mechanizmów odpowiedzialności sądowej i programów zadośćuczynienia także ofiarom przemocy seksualnej; wzywa UE do współpracy z odpowiednimi agencjami ONZ w celu pomocy rządom Sahelu w przeprowadzeniu tych reform;

36.

pochwala porozumienie między Senegalem a Unią Afrykańską w sprawie ustanowienia specjalnego sądu w celu ścigania byłego prezydenta Czadu Hissène'a Habrégo za zbrodnie wojenne, tortury i zbrodnie przeciwko ludzkości oraz porozumienie między rządami Senegalu i Czadu w sprawie umożliwienia sędziom senegalskim prowadzenia dochodzenia w Czadzie; zdecydowanie zachęca decydentów politycznych z poszczególnych krajów Sahelu, jak również wszystkie władze publiczne, do skonkretyzowania i szybkiego wcielenia w życie woli położenia kresu kulturze bezkarności domniemanych zbrodniarzy wojennych i osób łamiących prawa człowieka w Czadzie i innych częściach regionu; w związku z tym zauważa, że Czad jest jedynym krajem Sahelu, który nie podpisał protokołu dotyczącego ustanowienia Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów dołączonego do Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów; zachęca Czad do uczynienia tego, co wyraźnie świadczyłoby o jego zobowiązaniu do wymierzenia kar za systematyczne naruszanie praw człowieka i zapewnienia ofiarom możliwości dochodzenia roszczeń; wyraża ponadto ubolewanie nad ostatnią ustawą Burkina Faso dotyczącą uchwalenia amnestii dla szefów państw; obawia się, że stanowi to niewłaściwy sygnał dla osób łamiących prawa człowieka w regionie i stoi w sprzeczności z koncepcją położenia kresu bezkarności;

37.

z zadowoleniem przyjmuje pokojowe rozstrzygnięcie sporu granicznego między Nigrem a Burkina Faso, krajami, które odwołały się do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i uzyskały wyrok dnia 16 kwietnia 2013 r.; zachęca kraje regionu do naśladowania tego przykładu;

38.

zachęca kraje Sahelu do współpracy z Międzynarodowym Trybunałem karnym (MTK), tak by mógł prowadzić niczym nieskrępowane i zupełnie bezstronne śledztwa; zwraca się do państw stron o wykonanie międzynarodowych nakazów aresztowania wydanych przez MTK oraz o wykonanie jego wyroków należycie prędko; proponuje, by ONZ wspierała kraje Sahelu w ustanawianiu bezstronnych i niezależnych instancji sądowych odpowiedzialnych za osądzanie sprawców zbrodni międzynarodowych, na wzór specjalnego trybunału dla Sierra Leone; zauważa, że Mauretania jest jedynym krajem Sahelu i jednym z bardzo niewielu krajów afrykańskich, które nie przystąpiły do Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego; zachęca ją do uczynienia tego, co wyraźnie świadczyłoby o odrzuceniu kultury bezkarności; w związku z tym podkreśla znaczenie opracowania polityki UE dotyczącej sprawiedliwości okresu przejściowego, co określono w planie działania UE dotyczącym praw człowieka;

39.

zwraca się do wszystkich krajów w regionie o podjęcie szybkich działań w związku z ciągłymi doniesieniami o domniemanych niesłusznych aresztowaniach, złym i brutalnym traktowaniu, pomimo przepisów zakazujących takich praktyk; wyraża szczególne zaniepokojenie doniesieniami o torturach w ośrodkach detencyjnych i niesłusznych aresztowaniach tysięcy migrantów w Mauretanii oraz tym, że po dwóch latach władze odmawiają powiadomienia rodzin o miejscu pobytu niektórych skazanych więźniów; wyraża również zaniepokojenie doniesieniami o powszechnym złym traktowaniu w ośrodkach detencyjnych i zatrzymaniach bez procesu sądowego w Czadzie oraz setkach przymusowych eksmisji w Ndżamenie, a także wymuszonych zaginięciach więźniów; zwraca uwagę na fakt, że na mocy statutu rzymskiego wymuszone zaginięcia uważane są za zbrodnie wojenne; potępia skrajnie złe warunki, o jakich donosi się w odniesieniu do niektórych z więzień w regionie, zwłaszcza w Czadzie i Mali, które polegają na braku podstawowej opieki zdrowotnej i powodują znaczne cierpienie więźniów; zwraca się do poszczególnych krajów o polepszenie warunków życia więźniów, szczególnie o zapewnienie bezpieczeństwa grupom najbardziej narażonym, czyli nieletnim i kobietom; zwraca ponadto uwagę na ostatnie wyroki śmierci wydane przez sądy malijskie za przestępstwa, w tym kradzież, tworzenie związku przestępczego i nielegalne posiadanie broni palnej;

40.

podkreśla, że konieczność zapewnienia bezpieczeństwa podczas obecnego kryzysu w Mali nie powinna umniejszać nadrzędnego, dotyczącego całego regionu dążenia do pluralistycznego dialogu krajowego, dobrych rządów i reform demokratycznych jako czynników warunkujących stabilność polityczną i zrównoważony rozwój; zauważa, że kwestie te są nierozłącznie związane z poprawą w sferze rozwoju i praw człowieka; wzywa wszystkie strony w Mali do dania pozostałej części regionu przykładu w zakresie osiągania tych celów;

41.

popiera określone w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ zobowiązanie do pomocy przejściowym władzom Mali w realizacji planu działań na rzecz pełnego przywrócenia porządku konstytucyjnego, demokratycznych rządów i jedności narodowej, jako głównych postaw ogólnego procesu pokojowego; za istotne uważa stworzenie warunków sprzyjających przeprowadzeniu wolnych, uczciwych i demokratycznych wyborów zgodnie z międzynarodowymi normami; podkreśla konieczność sprostania wyzwaniom związanym z zasadami głosowania w obozach dla osób wewnętrznie przesiedlonych i uchodźców, aby uniknąć dalszej marginalizacji politycznej; apeluje o podjęcie bezzwłocznego działania w tej sprawie przez rząd malijski i jego partnerów międzynarodowych; z zadowoleniem przyjmuje porozumienie zawarte między rządem malijskim a rebeliantami tuareskimi, które stwarza możliwość powrotu wojska malijskiego i administracji malijskiej na północ oraz usuwa poważną przeszkodę dla przeprowadzenia wyborów prezydenckich w lipcu; podkreśla konieczność zapewnienia bezpiecznego uczestnictwa kobiet w procesie wyborczym;

42.

z zadowoleniem przyjmuje wykorzystanie misji obserwacji wyborów z ramienia UE w wyborach w Mali; przypomina jednak, że ESDZ musi zapewnić odpowiednie działania następcze wynikające z zaleceń misji obserwacji wyborów i ich trwałe, szersze włączenie do polityki UE; w szczególności uważa, że misja obserwacji wyborów mogłaby wnieść wartość dodaną w wybory w Sahelu dzięki możliwości monitorowania aspektów praw człowieka oraz przekazać informacje delegaturom UE, aby w razie konieczności spowodować podjęcie stosownych działań dyplomatycznych;

43.

wzywa rząd malijski i społeczność międzynarodową do wyciągnięcia wniosków z transformacji demokratycznej w Nigrze i jego procesu konstytucyjnego w latach 2010-2011, co w szczególności dotyczy zakrojonych na szeroką skalę konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim i innymi zainteresowanymi stronami, wysiłków na rzecz promowania uczestnictwa politycznego kobiet jako kandydatek oraz wsparcia partnerów ze społeczeństwa obywatelskiego w prowadzeniu obywatelskiej obserwacji wyborów, edukacji wyborców i działań; podkreśla znaczenie, które dla całego regionu Sahelu ma ciągłe wsparcie dla Nigru w celu umocnienia zaufania obywateli do systemu demokratycznego i podjęcia działań następczych w związku z nowym wymogiem konstytucyjnym dotyczącym zwiększenia przejrzystości i walki z korupcją w zarządzaniu przemysłem wydobywczym, w tym poprzez publikację wszystkich znaczących umów w sprawie wydobycia i informacji na temat czerpanych z nich dochodów;

44.

wyraża głębokie ubolewanie nad ograniczeniami wolności wypowiedzi, zrzeszania się i zgromadzeń w Sahelu; wyraża szczególne zaniepokojenie doniesieniami o nękaniu, zastraszaniu i aresztowaniach dziennikarzy, przeciwników politycznych, członków związków zawodowych, osobistości kościelnych oraz innych działaczy na rzecz społeczeństwa obywatelskiego i obrońców praw człowieka w Czadzie; wyraża ponadto zaniepokojenie aresztowaniami i domniemaną przemocą wobec pokojowych demonstrantów w Mauretanii, a także domniemanymi próbami uciszenia opozycji w Mali, w tym poprzez aresztowania dziennikarzy i przeciwników politycznych oraz poprzez cenzurę środków przekazu; w związku z tym podkreśla, że w Sahelu istotne znaczenie ma wspieranie obrońców praw człowieka, niezależnego społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji kobiecych, i wolnych mediów jako ważnych podmiotów w życiu demokratycznego społeczeństwa, zwłaszcza w czasie wyborów; z zadowoleniem przyjmuje pozytywne zmiany w zakresie wolności wypowiedzi, zrzeszania się i zgromadzeń w innych częściach regionu i zachęca UE do współpracy z partnerami lokalnymi w celu dalszego zachęcania do poprawy; wzywa ponadto UE do zachęcenia do identyfikacji organizacji społeczeństwa obywatelskiego i pomocy w ich identyfikacji jako podstawy skuteczniejszego wsparcia; zaleca, aby UE udzieliła społeczeństwu obywatelskiemu i obrońcom praw człowieka pomocy strategicznej i finansowej, stwarzając możliwość długoterminowej wymiany, w tym za pośrednictwem odpowiednich delegatur UE;

45.

uważa, że ochrona i promowanie wolności słowa ma istotne znaczenie w rozwijaniu aktywnego i zaangażowanego społeczeństwa obywatelskiego, które może właściwie przyczyniać się do rozwoju całego regionu; w związku z tym potępia wszelkie próby cenzurowania, zastraszanie dziennikarzy lub działaczy na rzecz praw człowieka i wywieranie wszelkich rodzajów pośredniego lub bezpośredniego nacisku na media prywatne lub państwowe;

46.

zwraca się do krajów Sahelu o zaprzestanie wszelkich niesłusznych zatrzymań i akcji zastraszania prasy, mediów, obrońców praw człowieka lub członków opozycji; wzywa kraje regionu sahelsko-saharyjskiego, w tym kraje Afryki Północnej, do pełnego respektowania wolności słowa i swobody demonstracji ugrupowań pacyfistycznych; zachęca organy sądowe do wydawania wyroków w sprawie uwięzionych opozycjonistów w duchu poszanowania obowiązującego prawa i w ramach sprawiedliwego procesu; zwraca się do krajów Sahelu o promowanie systemu wielopartyjnego i umożliwienie formacjom politycznym, które respektują praworządność, uczestniczenia w wyborach bez obawy represjonowania, oraz o umożliwienie ludności udziału w wyborach;

47.

potwierdza nierozerwalny związek między bezpieczeństwem ludzi a rozwojem w państwach Sahelu, który został określony w strategii Unii Europejskiej z 2011 r. na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju w Sahelu; podkreśla znaczenie trwałego powodzenia strategii politycznych na rzecz rozwoju, stabilności w dziedzinie bezpieczeństwa, gospodarki, polityki, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności w regionie Sahelu; przypomina jednak, że aby zapewnić poczucie bezpieczeństwa w regionie, konieczne są inwestycje w pomoc rozwojową, dzięki której miejscowa ludność będzie mogła zdobyć wystarczające środki umożliwiające większą stabilność w regionie; jest zdania, że w ten sposób będzie możliwe zapobieganie wielu przypadkom nielegalnego handlu i innym nielegalnym działaniom, które mają miejsce z powodu skrajnego ubóstwa oraz braku środków i perspektyw;

48.

z należytą powagą zauważa skrajne i powszechne ubóstwo w całym Sahelu, w szczególności w Mali, Nigrze, Czadzie i Burkina Faso, lecz także w Mauretanii; uznaje, że ubóstwo zmniejsza perspektywy realizacji praw człowieka; zauważa, że ubóstwo i zapóźnienie rozwojowe mają nieproporcjonalny wpływ na kobiety i dzieci oraz wyraża poważne zaniepokojenie wysokimi wskaźnikami umieralności okołoporodowej kobiet i umieralności dzieci w wieku poniżej pięciu lat w regionie; zwraca uwagę na odwrotną zależność pomiędzy poziomem wykształcenia matek a współczynnikiem umieralności niemowląt; tym samym przypomina o znaczeniu promowania edukacji szkolnej w przypadku dziewcząt; zwraca uwagę na stwierdzenie przez ONZ niższych wskaźników umieralności wśród lepiej wykształconych matek, co jest wezwaniem do mobilizacji na rzecz powszechnej i dostępnej edukacji; zauważa, że szybki wzrost liczby ludności, często w tempie ponad 3 % rocznie, stanowi dodatkowe obciążenie dla zdolności rządów do ochrony nawet najbardziej podstawowych praw gospodarczych i społecznych; dlatego też konieczne jest poszerzenie dostępu do opieki medycznej, szczególnie w zakresie praw seksualnych i reprodukcyjnych poprzez stworzenie możliwości korzystania z usług w zakresie planowania rodziny;

49.

podkreśla współzależność rozwoju, demokracji, praw człowieka, dobrych rządów i bezpieczeństwa w Sahelu; ponownie wyraża poparcie dla podejścia opartego na prawach człowieka i odpowiedzialności demokratycznej we współpracy na rzecz rozwoju z wykorzystaniem lokalnego uczestnictwa i wiedzy do osiągnięcia celów rozwoju na najniższym poziomie oraz dla solidnych, skutecznych i niezależnych mechanizmów działań następczych w zakresie wdrożenia, angażujących parlamenty, inne faktycznie reprezentatywne organy oraz lokalne i regionalne społeczeństwo obywatelskie zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym; przypomina i popiera zobowiązanie UE do zastosowania podejścia opartego na prawach człowieka we współpracy UE na rzecz rozwoju, co odnotowano również w strategii UE na rzecz praw człowieka i planie działań UE;

50.

przypomina o konieczności uzależnienia pomocy rozwojowej dla poszczególnych państw od poszanowania podstawowych praw w tych krajach; ponownie podkreśla, że skuteczna alokacja funduszy z tytułu europejskiej pomocy rozwojowej musi wiązać się z możliwością sprawowania przez Unię Europejską skutecznej kontroli nad użytkowaniem tych funduszy i upewnienia się, że nie są one sprzeniewierzane; w celu zapewnienia skutecznej promocji praw człowieka, ponownie podkreśla konieczność zwiększenia spójności pomiędzy polityką zewnętrzną i polityką wewnętrzną Unii Europejskiej, zgodnie z celami rozwojowymi UE;

51.

wzywa Komisję Europejską do wykorzystania w regionie Sahelu, zgodnie z uprzednio zidentyfikowanymi potrzebami ludności, wszystkich funduszy na rzecz rozwoju, tj.: Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka, Europejskiego Funduszu Rozwoju, instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju, funduszu na rzecz „odporności” Sahelu;

52.

zachęca Unię Europejską do wspierania działań krajów Sahelu, organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego na rzecz szerszego dostępu do opieki medycznej, szczególnie ludności znajdującej się w najtrudniejszej sytuacji; wzywa podmioty międzynarodowe do kontynuowania walki z zakażeniem wirusem HIV/zachorowaniem na AIDS, gruźlicą, malarią i zapaleniem opon mózgowych, które powodują liczne zgony; podkreśla potrzebę opracowania i realizacji programów zdrowotnych, tak aby wzmocnić systemy zdrowia – z uwzględnieniem tego, że światowy kryzys gospodarczy zahamował postępy dokonujące się w zakresie HIV/AIDS, gruźlicy, malarii i innych chorób. przypomina, że część ludności Sahelu to nomadowie, którzy mają utrudniony dostęp do opieki medycznej; w związku z tym zachęca do wspierania kampanii na rzecz podnoszenia poziomu świadomości i edukacji medycznej;

53.

potępia fakt, że cięcia budżetowe w takich obszarach, jak bezpieczeństwo żywnościowe, zdrowie i edukacja, będących kluczowymi dla osiągnięcia milenijnych celów rozwoju, przyczyniają się wciąż do pogłębiania kryzysu żywnościowego i humanitarnego w regionie Sahelu; podkreśla, że strukturalne interwencje w rolnictwie, bezpieczeństwie żywnościowym i żywieniu, jak również konkretne środki na rzecz likwidacji zjawiska koncentracji ziemi mają fundamentalne znaczenie dla promowania zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz dla przeciwdziałania corocznemu powtarzaniu się kryzysów żywnościowych w regionie Sahelu;

54.

jest zdania, że brak stabilizacji politycznej w regionie Sahelu wraz z dotkliwą suszą, która dotknęła miliony osób, stanowi poważne zagrożenie dla demokracji, praworządności oraz poszanowania praw człowieka i praw społeczno-ekonomicznych, będąc źródłem niekorzystnego wpływu na godne warunki życia ludności; przypomina, że praworządność, dobre sprawowanie władzy i przestrzeganie praw człowieka są nieodzownym elementem stabilności państwa, bezpieczeństwa i poszanowania podstawowych wolności;

55.

apeluje do władz lokalnych i regionalnych, aby we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim stworzyły warunki zapewniające w sposób skuteczny bezpieczeństwo i poszanowanie praw człowieka zarówno wewnątrz terytoriów państw Sahelu, jak i na ich granicach w celu optymalnego udoskonalenia polityki rozwojowej i polityki związanej z pomocą humanitarną;

56.

wzywa rządy państw Sahelu do zmierzenia się z podstawowymi przyczynami kryzysu przy pomocy zrównoważonej strategii rozwoju gospodarczego w odpowiedzi na problemy polityczne, gospodarcze i społeczne, z którymi borykają się obywatele, jak np. dostęp do żywności, edukacji, służby zdrowia, zatrudnienia, domów mieszkalnych, redystrybucji dochodów, godnych środków utrzymania, itp.;

57.

podkreśla konieczność walki z korupcją w celu umocnienia legitymacji instytucji i sprostania narastającym wyzwaniom w zakresie rozwoju i praw człowieka w regionie; zauważa, że różne formy korupcji poważnie zaszkodziły dostępowi do podstawowej opieki zdrowotnej i kształcenia; podkreśla ponadto znaczenie wolnego, zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego oraz mediów monitorujących i zgłaszających nadużycia;

58.

stwierdza, że kobiety odgrywają zasadniczą rolę w rozwoju regionu Sahelu, w szczególności w zakresie żywienia, bezpieczeństwa żywnościowego i produkcji żywności, ponieważ to one pełnią główną rolę w rolnictwie, choć nadal nie mają prawie wcale dostępu do prawa własności uprawianych przez siebie ziem; wzywa Komisję do uznania podstawowej roli odgrywanej przez kobiety – jako drobnych producentów rolnych – w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego oraz do inwestowania w programy, które oferują tym kobietom konkretne wsparcie; nalega, aby w ramach strategii UE skoncentrować się także działaniach służących zapewnieniu słabszym grupom społecznym, zwłaszcza na obszarach wiejskich, możliwości korzystania ze szkoleń z zakresu rolnictwa, edukacji na temat odżywiania, zdrowia i warunków pracy, a w razie konieczności z sieci bezpieczeństwa; podkreśla, że aby drobni producenci rolni, szczególnie kobiety, nie tylko prowadzili zrównoważoną działalność rolniczą, ale również rozwijali swoje zdolności produkcyjne, potrzebują szerszego dostępu do mikrokredytów na inwestycje w lepsze nasiona, nawozy i systemy irygacyjne oraz w narzędzia potrzebne do ochrony upraw przed szkodnikami i chorobami;

59.

zwraca uwagę na palącą potrzebę udzielenia przez UE pomocy humanitarnej, która pomoże w osiągnięciu milenijnych celów rozwoju; podkreśla znaczenie celu związanego z poprawą zdrowia matek dla zmniejszenia wskaźnika umieralności matek oraz zapewnienia powszechnego dostępu do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz do planowania rodziny; kładzie nacisk na znaczenie edukacji i poprawy świadomości w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego jako nieodzownych elementów strategii na rzecz zdrowia kobiet;

60.

zauważa niepokojące sygnały, które świadczą o tym, że cały region Sahelu ucierpi w tym roku na skutek poważnego kryzysu żywnościowego i wzywa Komisję do należytego sfinansowania pomocy humanitarnej w tym regionie;

61.

podkreśla, że pilnie należy rozwiązać problemy klęsk głodu, susz, ciągłego głodu i niemożności zapewnienia przez rząd krajowy podstawowego bezpieczeństwa żywnościowego, które są przyczynami lokalnego rozczarowania; potwierdza potrzebę zwiększenia zdolności rządu krajowego do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego za pomocą większego finansowania i wsparcia politycznego dla inicjatywy AGIR-Sahel również jako regionalnego i kompleksowego podejścia w celu usunięcia podstawowej przyczyny braku bezpieczeństwa żywnościowego;

62.

wzywa Unię Europejską do opracowania we współpracy z państwami Sahelu priorytetowych strategii rozwojowych opartych na ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w celu łagodzenia skutków kryzysu żywnościowego oraz problemów niedożywienia i głodu, radzeniu sobie z suszami i walce z klęskami żywiołowymi; wzywa Komisję Europejską do optymalnego wykorzystania funduszy przeznaczonych na walkę z niedożywieniem (123,5 mln EUR w 2012 r.) w sposób dostosowany do wspomnianych strategii priorytetowych, pozwalający odpowiedzieć na potrzeby dotkniętej ludności oraz wspierający rozwój potencjału lokalnego tych państw, w celu zagwarantowania pozytywnych efektów pomocy;

63.

przypomina, że niezbędne jest długoterminowe zaangażowanie, które pozwoli uodpornić się na susze w regionie Sahelu, a w rezultacie zapobiec nawracającym kryzysom żywnościowym i konieczności masowego korzystania z pomocy humanitarnej w następstwie każdej suszy; podkreśla, że takie zaangażowanie wymaga trwałego partnerstwa między rządami, instytucjami regionalnymi, darczyńcami i instytucjami finansowymi, na kształt inicjatywy AGIR-Sahel uruchomionej przez Unię Europejską;

64.

ze szczególnym zaniepokojeniem zauważa, że dostęp do wody pitnej nadal stanowi problem w całym regionie Sahelu; powtarza, że w celu zapewnienia rozwoju regionu należy głównie skoncentrować się na zaspokojeniu podstawowych potrzeb ludności tego obszaru; podkreśla, że kwestii tej dotyczyć musi istotna część pomocy rozwojowej udzielanej przez UE; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wszystkie inicjatywy międzynarodowe, które mają na celu zmniejszenie niedoboru wody w regionie Sahelu;

65.

podkreśla, że podejście długoterminowe oparte na powszechnej dostępności edukacji jest niezbędne w celu poprawienia codziennych warunków życia mieszkańców Sahelu i wsparcia rozwoju regionu, który w 2040 r. będzie liczył 150 mln mieszkańców;

66.

zachęca państwa Sahelu i podmioty regionalne, wraz z ONZ, do uruchomienia nowych zasobów na rzecz rozwoju; z zadowoleniem przyjmuje konsultacje, które rozpoczął Specjalny Wysłannik Sekretarza Generalnego ONZ do Sahelu z Afrykańskim Bankiem Rozwoju, i zaleca rozszerzenie tych konsultacji o Bank Światowy oraz inne międzynarodowe instytucje finansowe w celu utworzenia funduszu działań na rzecz Sahelu; pochwala utworzenie w ramach zaproponowanego funduszu zintegrowanej platformy zasobów służącej do dopasowania projektów rozwoju regionalnego do konkretnych potrzeb krajów Sahelu i zachęca UE do odpowiedniego dostosowania jej własnej strategii;

67.

wyraża zaniepokojenie ogólną sytuacją branży wydobycia uranu w Sahelu, zwłaszcza w świetle ataku MUJAO na kopalnię w Arlit w północnym Nigrze w dniu 23 maja 2013 r.; podkreśla, że poważne naruszanie zasad bezpieczeństwa w okolicach kopalń uranu w Nigrze mogłoby okazać się katastrofalne dla lokalnych grup ludności i stabilności regionalnej, w związku z czym wzywa władze Nigru i ich partnerów międzynarodowych do zwrócenia jak największej uwagi na bezpieczeństwo; podkreśla ponadto znaczenie zagwarantowania bezpieczeństwa w kopalniach uranu; wzywa także przedsiębiorstwa wydobywcze do dopilnowania, aby uran był wydobywany odpowiedzialnie, przy pełnej zgodzie lokalnych społeczności i minimalnych szkodliwych skutkach dla okolicznych grup ludności i ich środowiska;

68.

z należytą powagą zauważa częste kryzysy żywnościowe i żywieniowe oraz inne nadzwyczajne sytuacje humanitarne w regionie Sahelu oraz ich skutki dla najbardziej podstawowych praw człowieka; z zadowoleniem przyjmuje zdecydowane zaangażowanie UE i jej państw członkowskich w wysiłki na rzecz rozwiązania kryzysu w Sahelu; podkreśla, że rozwiązanie problemu braku bezpieczeństwa żywnościowego jest kluczowe z perspektywy zarówno ułatwienia budowania pokoju, jak i umacniania praw człowieka; uważa, że z myślą o tym należy pobudzać lokalną produkcję i własność, a także wzmocnić sieci dystrybucji i mobilność zasobów; zauważa, że w 2012 r. pomoc humanitarna Komisji Europejskiej w zakresie kryzysów żywnościowych wyniosła 338 mln EUR, z czego 174 mln EUR zostało przeznaczonych na nadzwyczajną pomoc humanitarną; zauważa, że DG ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności uruchomiła na cele związane z pomocą humanitarną 172 mln EUR, z czego 58 mln EUR zostało skierowanych do Mali;

69.

wzywa Unię do kontynuowania i nasilenia działań mających na celu zwiększenie pomocy humanitarnej dla Sahelu; do zapewnienia ścisłej koordynacji działań międzynarodowych agencji udzielających pomocy humanitarnej, społeczeństwa obywatelskiego, władz lokalnych, regionalnych i rządów; do uruchomienia niezbędnych środków dziesiątego EFR (660 mln EUR na lata 2007-2013) i Funduszu światowego sojuszu na rzecz inicjatywy „Odporność” – AGIR-Sahel (172 mln EUR na 2012 r.). z zadowoleniem przyjmuje przyznanie, z tytułu 11. EFR, 1,5 mln EUR dla AGIR-Sahel na podniesienie poziomu odporności krajów Sahelu;

70.

podkreśla, że wszystkie kraje Sahelu muszą opracować strategie sprzyjające utworzeniu podstawowej infrastruktury socjalnej i wspólnych, podstawowych sieci (odkażania, sieci pracowników medycznych, transportowych, telekomunikacyjnych) w celu neutralnego, powszechnego i nieograniczonego, prawidłowego i skutecznego dostarczania pomocy humanitarnej; oczekuje od rządów centralnych państw Sahelu oraz od władz lokalnych i regionalnych utrwalenia tych sieci oraz zapewnienia dostępu do nich;

71.

surowo potępia obecne niewolnictwo – często dziedziczne – w regionie Sahelu, a zwłaszcza w Mauretanii, które podobno dotyczy dość licznej mniejszości; zauważa, że niewolnictwo funkcjonuje w ramach sztywnego systemu kastowego i utrzymuje się, pomimo oficjalnego zniesienia niewolnictwa przez ten kraj w 1981 r. i jego wyraźnego uznania za przestępstwo w 2007 r.; wyraża najgłębsze zaniepokojenie zinstytucjonalizowanym charakterem tej praktyki, która sięga kręgów administracji publicznej; zauważa ponadto, że rząd mauretański wyjątkowo niechętnie przyznaje, że niewolnictwo jest nadal powszechne, oraz że jak dotąd wiadomo tylko o jednej sprawie sądowej, w której właściciel niewolników został skazany; wzywa rząd mauretański do wywiązania się z krajowych i międzynarodowych zobowiązań i obowiązków prawnych dotyczących faktycznej likwidacji wszelkich form niewolnictwa oraz do zatwierdzenia przepisów potępiających niewolnictwo, zapewniających między innymi procedury rekompensaty; ponadto wzywa władze mauretańskie do zaprzestania nękania, a nawet pozbawiania wolności działaczy na rzecz społeczeństwa obywatelskiego prowadzących kampanie na rzecz likwidacji niewolnictwa, w tym pod zarzutem apostazji; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego wspierania prac mauretańskich i międzynarodowych organizacji walczących o zniesienie niewolnictwa, w tym specjalnego sprawozdawcy ONZ (UNSR) ds. współczesnych form niewolnictwa oraz Międzynarodowej Organizacji Pracy;

72.

z dużym zaniepokojeniem zauważa, że niewolnictwo występuje w całym szerzej pojętym regionie Sahelu, w którym bardzo wiele osób wykonuje niewolniczą pracę w Mali, Nigrze i w innych częściach regionu; w związku z tym wzywa właściwe władze krajowe i organy międzynarodowe do podjęcia działań polegających na monitorowaniu wdrażania istniejącego ustawodawstwa, które zakazuje niewolnictwa i uznaje ten proceder za przestępstwo, ze szczególnym naciskiem na sytuację i słabszą pozycję kobiet i dziewcząt; zachęca władze do opracowania programów, które między innymi miałyby na celu pomoc w rehabilitacji i reintegracji ofiar, gromadzenie danych i organizowanie kampanii uświadamiających, ponieważ niewolnictwo jest uznawane przez szerokie grono za naturalny stan rzeczy, a ta hierarchia społeczna jest głęboko zakorzeniona w mentalności; zachęca władze lokalne do opracowania strategii i programów mających na celu integrację społeczną byłych niewolników poprzez zapewnienie środków utrzymania i odpowiedniego dostępu do pracy;

73.

wyraża zaniepokojenie łamaniem praw podstawowych dzieci w Sahelu, w szczególności przemocą uwarunkowaną płcią i dyskryminacją ze względu na płeć, częstą pracą dzieci, domniemanym przetrzymywaniem nieletnich w więzieniach dla dorosłych w Mauretanii, Mali i na innych obszarach oraz werbowaniem nieletnich żołnierzy do regularnego wojska w Czadzie; wzywa UE do ścisłej współpracy z rządami Sahelu w celu zapewnienia likwidacji tych praktyk;

74.

wyraża głębokie zaniepokojenie dowodami świadczącymi o pracy dzieci, podobno już sześcioletnich, w malijskich kopalniach złota, rolnictwie, leśnictwie i innych sektorach gospodarki; zauważa, że przepisy obowiązujące w krajach Sahelu zakazują pracy dzieci i zwraca również uwagę na szczególne niebezpieczeństwo związane z wydobywaniem złota; wzywa zatem władze malijskie do realizacji propozycji politycznych zawartych w planie działań na rzecz walki z pracą dzieci (PANETEM) z czerwca 2011 r. oraz do bardziej aktywnego propagowania powszechnej edukacji; wzywa UE do współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy (MOP) oraz innymi organizacjami krajowymi i międzynarodowymi w celu całkowitej eliminacji pracy dzieci w Mali; wzywa wszystkie kraje Sahelu do walki z pracą dzieci i promowania edukacji;

75.

ze znacznym zaniepokojeniem zauważa, że według danych statystycznych organizacji pozarządowych w Mali pracuje ponad trzy miliony dzieci w wieku poniżej 17 lat; ubolewa nad tą sytuacją, zwłaszcza ze względu na to, że skutkiem jej są niższe wskaźniki kształcenia i niski wskaźnik piśmienności;

76.

przypomina, że UE popiera zasady procesu Kimberley, wdraża plan działań na rzecz egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) i ogólnie dokłada starań, by promować poszanowanie podstawowych norm międzynarodowych w zakresie ochrony socjalnej, pracy i środowiska, jak również odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw; zachęca UE i kraje Sahelu do refleksji nad procesem identyfikowalności złota wzorowanym na procesie Kimberley dotyczącym diamentów; wyraźnie podkreśla, że przedsiębiorstwa europejskie posiadające oddziały w krajach regionu powinny upewnić się co do respektowania norm podstawowych i wytycznych międzynarodowych w zakresie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw i przypomina, że UE wdroży w najbliższym czasie zasadę sprawozdawczości pomiędzy poszczególnymi krajami;

77.

jest bardzo zaniepokojony doniesieniami o uprowadzeniach dzieci dla okupu i na sprzedaż w Czadzie, a także w innych krajach w regionie; zauważa, że handel dziećmi odbywa się wewnątrz kraju i za granicą do celów pracy przymusowej, przymusowych małżeństw i wykorzystania seksualnego; zauważa ponadto, że w niektórych przypadkach dzieci zostały uprowadzone i sprzedane międzynarodowym agencjom adopcyjnym;

78.

wzywa kraje Sahelu do promowania dostępu do edukacji wszystkich dzieci, chłopców i dziewczynek, jak również ludności koczowniczej, bez stosowania dyskryminacji ze względu na rasę, kastę lub przynależność etniczną; zachęca kraje Sahelu do promowania polityki szkolenia zawodowego, dostępu do wykształcenia wyższego i zatrudnienia w celu stworzenia młodzieży sahalijskiej perspektyw na przyszłość i odwiedzenia jej tym samym od wstępowania do ugrupowań terrorystycznych; nalega, by warunki życia dzieci w szkołach spełniały minimalne wymagania w zakresie higieny, bezpieczeństwa i godności oraz by dzieci nie były maltretowane lub zmuszane do żebractwa przez swoich opiekunów;

79.

apeluje o opracowanie i monitorowanie skutecznej polityki sanitarnej i oświatowej w odniesieniu do słabszych grup społecznych takich, jak kobiety i dzieci, w celu realizacji następujących milenijnych celów rozwoju: edukacja podstawowa dla wszystkich, poprawa stanu zdrowia matek i powszechny dostęp do służby zdrowia, walka z HIV-AIDS i z wszelkimi innymi chorobami zakaźnymi; wzywa Unię Europejską, aby w ramach 11. EFR nadała młodzieży priorytetowe znaczenie w działaniach prowadzonych w Sahelu oraz do opracowania ambitnej polityki w dziedzinie edukacji; podkreśla znaczenie polityki w odniesieniu do kobiet, jak również dostępu do zatrudnienia;

80.

uznaje, że kobiety odgrywają istotną rolę w stabilizacji i rozwoju Sahelu i wzywa do umocnienia ich nadrzędnego wpływu w dziedzinie zapobiegania konfliktom, utrzymania i budowania pokoju, jak również w dziedzinie bezpieczeństwa, polityki i rozwoju gospodarczego; zachęca partnerów rozwoju do przyznania wsparcia finansowego na rzecz projektów zmierzających ściśle do uniezależnienia się kobiet w tym regionie;

81.

wyraża zaniepokojenie z powodu dyskryminacji, z którą spotykają się kobiety i dziewczęta w dużej części tego regionu, a która przejawia się przymusowymi małżeństwami, małżeństwami dzieci, wykorzystywaniem seksualnym, niedokształceniem i powszechnym okaleczaniem żeńskich narządów płciowych, w tym infibulacją, oraz zwyczajowymi praktykami, takimi jak sororat lub lewirat, a także w dostępie do kształcenia, zatrudnienia z przysługującymi prawami i zdrowia; wzywa do realizacji polityki obrony praw człowieka i równości płci we współpracy ze wszystkimi lokalnymi rzecznikami rozwoju, szczególnie do przestrzegania, ochrony i promocji praw kobiet, w tym praw seksualnych i reprodukcyjnych, bez stosowania dyskryminacji ze względu na rasę, kastę, wiek, przynależność etniczną lub religijną, stan cywilny, pochodzenie, migracyjny lub osiadły tryb życia; podkreśla, że konieczne są większe wysiłki w celu zagwarantowania zgodności reform związanych z rządami i praworządnością z konkretnymi potrzebami kobiet;

82.

wzywa kraje Sahelu do przyjmowania praw i konkretnych środków zakazujących wszelkich form przemocy wobec kobiet i karzących za jej stosowanie, w tym przemocy domowej i seksualnej, molestowania seksualnego i szkodliwych praktyk tradycyjnych, takich jak okaleczanie żeńskich narządów płciowych i przymusowe małżeństwa, zwłaszcza w przypadku osób nieletnich; podkreśla, że należy chronić ofiary i zapewniać im odpowiednio dopasowane usługi, jednocześnie zwalczając bezkarność sprawców i dopilnowując, by przestępstwa takie były ścigane, sądzone i odpowiednio karane oraz by wszystkie kobiety miały pełny dostęp do wymiaru sprawiedliwości, bez jakiejkolwiek dyskryminacji ze względów religijnych lub etnicznych; podkreśla, że przemoc w rodzinie nie jest wewnętrzną sprawą rodziny, zaś próba uzasadnienia jej kulturą lub wierzeniami religijnymi jest nie do przyjęcia;

83.

wzywa kraje Sahelu do dokonania przeglądu przepisów prawa dotyczących praw kobiet i prawa własności; podkreśla znaczenie prawa kobiet do własności ziemi, którą uprawiają i która stanowi ich źródło utrzymania;

84.

wzywa społeczność międzynarodową do przeznaczenia większych środków na wspieranie praw kobiet i wzmocnienie ich pozycji w regionie; wyraża uznanie dla działań Unii Afrykańskiej na rzecz praw kobiet i przypomina kluczową rolę ECOWAS dla stabilności regionu; wzywa kraje regionu Sahelu do zintensyfikowania współpracy, tak aby opracować, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, społeczeństwem obywatelskim, ONZ oraz Unią Europejską, kampanie uświadamiające o prawach kobiet; wzywa UE do współpracy z podmiotami regionalnymi w celu propagowania kształcenia dziewcząt oraz do wsparcia środków zwiększających bezpieczeństwo finansowe i możliwości kobiet jako czynnika warunkującego zapewnienie wzmocnienia społecznej, politycznej i ekonomicznej pozycji kobiet; zachęca ponadto do położenia programowego nacisku na poprawę opieki zdrowotnej kobiet;

85.

wzywa ponadto kraje regionu Sahelu do zagwarantowania rejestracji wszystkich nowo narodzonych dziewcząt oraz do zapewnienia wszystkim dziewczętom dostępu do edukacji na poziomie szkoły podstawowej;

86.

zwraca się do Komisji, ESDZ i Rady, aby intensywniej zachęcały państwa regionu do podejmowania wyraźnych działań ustawodawczych na rzecz praw kobiet i dziewcząt i do promowania programów z myślą o zagwarantowaniu tych praw, zwłaszcza dostępu do usług publicznych, w tym w obszarze edukacji, dostępu do opieki zdrowotnej, praw reprodukcyjnych i seksualnych, zagwarantowaniu pożyczek na pożywienie, ziemię i zasoby produkcyjne, zwłaszcza na obszarach wiejskich, oraz dostępu do opieki zdrowotnej i systemu sprawiedliwości, aby zwiększyć niezależność finansową kobiet, pomagając im w przechodzeniu od pracy nieformalnej do formalnej, wspierać udział kobiet w podejmowaniu decyzji politycznych i ekonomicznych, jak również wyeliminować wszystkie formy przemocy względem dziewcząt i kobiet, łącznie z wykorzenieniem przymusowych małżeństw dzieci i barbarzyńskiego zwyczaju okaleczania żeńskich narządów płciowych;

87.

wzywa odpowiednio SPUE w regionie Sahelu i SPUE ds. Praw Człowieka do opracowania wspólnych działań w celu lepszego zagwarantowania przestrzegania praw kobiet w regionie poprzez walkę z bezkarnością przemocy uwarunkowanej płcią i pozostałych form przemocy mających wpływ na godność kobiet; nalega, aby Komisja, ESDZ i państwa partnerskie priorytetowo potraktowały prawa kobiet i równouprawnienie płci w programach pomocy dwustronnej oraz aby zapewniły trwałe i odpowiednie finansowanie inicjatyw dotyczących wzmocnienia pozycji kobiet i równouprawnienia płci; zdecydowanie potępia stosowanie przemocy stanowiącej główną przeszkodę w korzystaniu przez kobiety z wolności społecznej i gospodarczej; podkreśla, że promowanie równouprawnienia kobiet i mężczyzn powinno być uznane za kwestię horyzontalną;

88.

z zadowoleniem przyjmuje status prawny związków osób tej samej płci w Mali, Nigrze, Czadzie i Burkina Faso; ubolewa jednak nad tym, że nadal panuje dyskryminacja społeczna; wyraża swe głębokie zaniepokojenie wykorzystaniem prawa o obrazie moralności publicznej oraz prawa zabraniającego spotykania się w „niemoralnym celu” w odniesieniu do społeczności LGBT w Mali i w regionie; wyraża nadzieję, że osoby prześladowane podczas rebelii w północnym Mali będą miały możliwość ponownej integracji społecznej; wyraża głębokie zaniepokojenie ciągłą kryminalizacją związków osób LGBT w Mauretanii, co dla mężczyzn teoretycznie skutkuje karą śmierci przez publiczne ukamienowanie, chociaż zauważa brak udokumentowanych przypadków wykonania tej kary; wzywa jednak rząd mauretański do współpracy ze społeczeństwem obywatelskim w celu zmiany ustawodawstwa i pomocy w poprawie życia obywateli LGBT;

89.

uważa, że dla pokoju i rozwoju w regionie Sahelu istotne znaczenie ma takie podejście do sytuacji i rozwoju Tuaregów, które byłoby oparte na prawach i uczciwie uwzględniało historyczne roszczenia, lecz zdaje sobie jednocześnie sprawę, że Tuaregowie zamieszkują obszary, na których żyją także inne grupy etniczne; z zadowoleniem przyjmuje zmiany w tej kwestii w Nigrze, wzywa jednak wszystkie kraje, w których zamieszkują liczne grupy Tuaregów, w tym kraje spoza regionu Sahelu, takie jak Algieria i Libia, do współpracy z przedstawicielami społeczności w celu politycznego i instytucjonalnego rozwiązania problemów zapóźnienia rozwojowego i wrogości; zauważa ponadto różnorodność kultur w Sahelu; uważa, że należy umożliwić wszystkim tym ludom powrót do pokojowej koegzystencji; zachęca rządy regionu do włączenia wszystkich z nich do dialogów społecznych i politycznych oraz do procesów decyzyjnych;

90.

z zadowoleniem przyjmuje mianowanie SPUE w Sahelu i wagę przyznaną prawom człowieka w ramach jego mandatu; oczekuje, że nowy SPUE będzie ściśle współpracować ze SPUE ds. Praw Człowieka, prokuratorem MTK, Biurem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka oraz obrońcami i obserwatorami praw człowieka w regionie w zakresie promowania poszanowania praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego; wzywa do odpowiedniej koordynacji działań SPUE w regionie Sahelu w szczególności z działaniami SPUE w południowym regionie Morza Śródziemnego, a także z działaniami SPUE w Rogu Afryki, ponieważ kryzysy w Afryce powodują znaczne skutki regionalne, wywierają zazwyczaj efekt rozlewania się i mają aspekty geostrategiczne; wzywa zatem UE do zaangażowania się w skuteczną koordynację wszystkich wysiłków UE w Afryce, co dotyczy zwłaszcza zarządzania kryzysowego i wysiłków po konflikcie, w związku z czym wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do zapewnienia takiej koordynacji;

91.

podkreśla znaczenie realizacji zobowiązań wynikających z unijnej polityki w zakresie praw człowieka, w tym wytycznych UE w sprawie dzieci w konfliktach zbrojnych, wytycznych w sprawie przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zwalczania wszelkich form ich dyskryminacji, wytycznych w sprawie propagowania przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego, wytycznych w sprawie ochrony ludności cywilnej w ramach misji i operacji WPBiZ oraz unijnej polityki opartej na kompleksowym podejściu do wdrażania rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 i 1820 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, w tym poprzez monitorowanie i przekazywanie informacji na temat zmian w tym zakresie;

92.

ubolewa, że ani w strategii UE na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju w regionie Sahelu, przyjętej w dniu 21 marca 2011 r., ani we wnioskach związanych ze wspomnianą strategią, przyjętych przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 23 marca 2012 r. nie znalazło się odwołanie do promowania równouprawnienia płci, sytuacji kobiet czy ochrony ich praw;

93.

z zadowoleniem przyjmuje strategiczne kierunki działania określone w strategii UE dotyczącej Sahelu, w tym wsparcie i promowanie dobrych rządów i wewnętrznego rozwiązywania konfliktów; uważa jednak, że strategia ta nadal nie uwzględnia odpowiednio praw człowieka, praworządności, wsparcia demokracji, skutecznego zarządzania gospodarczego i zdecydowanych środków antykorupcyjnych jako kluczowych elementów służących do wsparcia powiązanych ze sobą kwestii rozwoju i bezpieczeństwa będących jej głównymi aspektami; wzywa instytucje UE nawiązania w niedalekiej przyszłości współpracy w celu zmiany strategii poprzez uwzględnienie konkretnych propozycji dotyczących:

94.

zaleca, aby UE rozważyła możliwość zastosowania ukierunkowanych sankcji polegających na zamrożeniu aktywów lub zakazach wydawania wiz albo innych instrumentów wobec osób w najpoważniejszy sposób łamiących prawa człowieka zarówno w Mali, jak i w innych częściach regionu;

95.

z zadowoleniem przyjmuje ostatnie sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ w sprawie sytuacji w Sahelu; zauważa podejście oparte na czterech filarach, mające na celu wsparcie rządów, bezpieczeństwa, spełnienia wymogów humanitarnych i rozwoju w ramach zintegrowanej strategii; w szczególności z zadowoleniem przyjmuje silny wymiar praw człowieka w strategii i wzywa UE do udzielania dalszego wsparcia; pochwala ponadto nacisk położony w zintegrowanej strategii ONZ na budowanie uczestnictwa, wspieranie rządów lokalnych i regionalnych, zwiększenie spójności społecznej i spójności bezpieczeństwa, rozwój systemów wczesnego ostrzegania o przyszłych zagrożeniach, a w szczególności wzmocnienie lub konsolidację krajowych i regionalnych podmiotów praw człowieka; zachęca UE do przyjęcia podobnego całościowego podejścia do trwałości, bezpieczeństwa, zagadnień humanitarnych i zagadnień dotyczących rozwoju oraz praw człowieka, we współpracy i harmonii z ONZ, w sposób uwzględniający zasadniczo ponadnarodowy i transgraniczny charakter wyzwań w Sahelu oraz ich wzajemne powiązania;

96.

podkreśla, że nadal istotne znaczenie ma większa współpraca UE z afrykańskimi podmiotami regionalnymi, takimi jak UA, ECOWAS, Unia Maghrebu Arabskiego, oraz afrykańskimi regionalnymi podmiotami praw człowieka w celu zapewnienia trwałych postępów w zakresie inicjatyw dotyczących praw człowieka i demokracji w Sahelu; zachęca kraje sąsiednie, takie jak Senegal, Algierię i Maroko do przyczynienia się do objęcia przewodnictwa i utworzenia prawdziwej dynamiki regionalnej, która umożliwi rozwój gospodarczy regionu i promocję praw człowieka; uznaje w rezultacie, że trwałe rozwiązania problemów Sahelu muszą zostać określone przez sam region, a jego ludność musi ponosić za nie całkowitą odpowiedzialność; wzywa jednak UE do utrzymania zobowiązania do współpracy z partnerami w Sahelu i udzielania im pomocy z wykorzystaniem wszystkich stosownych środków, którymi dysponuje, w celu poprawy jakości życia ludności w tym regionie i wzmocnienia powiązań z ich demokratycznymi rządami;

97.

z zadowoleniem przyjmuje i popiera sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ z kwietnia 2013 r. w sprawie sytuacji w Saharze Zachodniej, w którym podkreślono „decydujące znaczenie rozwiązania konfliktu w Saharze Zachodniej w ramach szerszej strategii dotyczącej Sahelu” oraz stwierdzono, że „kwestia praw człowieka jest istotna niezależnie od formy rozwiązania konfliktu”; zauważa również, że konflikty w Sahelu, szczególnie obecność ugrupowań terrorystycznych takich jak AQIM na północy Mali i na południu Algierii, są dla Sahary Zachodniej czynnikami powodującymi ryzyko destabilizacji; zauważa również negatywny wpływ konfliktu na integrację regionalną, w której udział powinny brać Maroko i Algieria i która mogłaby stworzyć znaczne możliwości demokratyzacji i rozwoju gospodarczego, co zwiększyłoby bezpieczeństwo ludzkie w całym regionie Sahelu i Sahary;

98.

potwierdza swoje poparcie dla rezolucji ONZ w sprawie Sahary Zachodniej; wzywa do pełnego poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności ludności saharyjskiej, w tym wolności zrzeszania się i zgromadzeń, wolności wypowiedzi i prawa do pokojowych demonstracji;

99.

podkreśla konieczność podjęcia kwestii praw człowieka w Saharze Zachodniej i obozach Tinduf bez potrzeby przewidzenia ostatecznego politycznego rozstrzygnięcia lub wyrażenia opinii na temat takiego rozstrzygnięcia; powtarza jednak, że samostanowienie jest podstawowym prawem człowieka, jak określono w art. 1 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych ONZ, i przypomina, że integralność terytorialna stanowi zasadę prawa międzynarodowego; przypomina ponadto rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1754(2007), w której wezwano strony do rozpoczęcia negocjacji w dobrej wierze, bez warunków wstępnych, „z myślą o osiągnięciu sprawiedliwego, trwałego i wspólnie akceptowanego rozwiązania politycznego, które zapewniłoby ludności Sahary Zachodniej możliwość samostanowienia”; powtarza kierowane do Maroka i Frontu Polisario wezwanie do dalszych negocjacji z myślą o określeniu pokojowego rozwiązania konfliktu, potwierdzającego prawo ludności saharyjskiej do samostanowienia; podkreśla szansę powstałą w związku z rozpoczętym w Maroku procesem reform politycznych i demokratycznych, a jednocześnie zauważa solidniejsze, wynikające z tych reform zobowiązania do poszanowania i propagowania praw człowieka zwłaszcza ludności Sahary Zachodniej; obawia się, że 25-letnie opóźnienie w organizacji referendum lub osiągnięciu innej formy wynegocjowanego i obopólnie akceptowalnego rozstrzygnięcia politycznego, pogłębia alienację ludności saharyjskiej i zwiększa prawdopodobieństwo przemocy, zwłaszcza wśród młodzieży; wzywa UE do szerszego zaangażowania i wspierania Organizacji Narodów Zjednoczonych w zachęcaniu stron do wznowienia bezpośrednich negocjacji w celu pokojowego i trwałego rozwiązania konfliktu;

100.

ponieważ polityczne rozwiązanie konfliktu w Saharze Zachodniej, pojednanie i sytuacja w zakresie praw człowieka są ściśle powiązane, wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia większych działań na rzecz rozwiązania konfliktu w Saharze Zachodniej poprzez nie tylko wsparcie negocjacji ONZ, lecz również wykorzystanie różnych instrumentów dotyczących polityki zewnętrznej (np. zwiększenie monitorowania praw człowieka i świadomości policji i sił bezpieczeństwa, wsparcie reform demokratycznych, w tym decentralizacji, walka z dyskryminacją w regionie) w celu propagowania tak bardzo potrzebnej budowy zaufania między stronami konfliktu;

101.

wyraża głębokie zaniepokojenie ostatnim sprawozdaniem specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. tortur, który znalazł dowody świadczące o tym, że funkcjonariusze marokańscy dokonywali zatrzymań osób ze względów politycznych, stosowali tortury wobec Saharyjczyków będących więźniami i dokonywali na nich gwałtów, uprowadzali i pozostawiali demonstrantów na pustyni w celu ich zastraszenia oraz celowo i często prowadzili działania wymierzone w rzeczników niepodległości, także w ich domach; zwraca ponadto uwagę na powszechne zarzuty dotyczące wymuszonych zaginięć i nierzetelnych procesów sądowych; zwraca szczególną uwagę na rozbicie obozu demonstrantów w Gdaim Izyk w listopadzie 2010 r., w którym znaczna przemoc doprowadziła do śmierci trzynastu osób, oraz późniejszy, przeprowadzony w lutym 2013 r., proces 25 Saharyjczyków, z których wielu jest znanymi działaczami na rzecz praw człowieka; zwraca uwagę na twierdzenie Maroka o rzetelności procesu sądowego i sprawiedliwości proceduralnej oraz na pozytywne wnioski niektórych obserwatorów międzynarodowych, lecz przypomina również obawę specjalnego sprawozdawcy ONZ w związku z wykorzystaniem sądu wojskowego, doniesieniami o torturach i niezbadaniem tych zarzutów przez władze marokańskie; zwraca uwagę na wnioski niektórych organizacji pozarządowych i obserwatorów praw człowieka dotyczące domniemanych upolitycznionych postępowań w sprawie, niedostatecznych dowodów i zbyt surowych wyroków, na mocy których dwadzieścia osób skazano na karę od dwudziestu lat pozbawienia wolności do dożywotniego więzienia; z zadowoleniem przyjmuje zatem fakt, iż rząd Maroka zatwierdził zalecenie Narodowej Rady Praw Człowieka (CNDH), by cywile nie byli w przyszłości sądzeni przed trybunałami wojskowymi; wzywa rząd Maroka do dopilnowania, by stosowano się do tego w praktyce; jednocześnie wyraża ubolewanie, że decyzja ta nie będzie miała zastosowania do osób już skazanych; ponadto wzywa rząd Maroka do wdrożenia wszystkich zaleceń sformułowanych w sprawozdaniach ONZ i CNDH oraz do dalszego rozwijania kultury praw człowieka; w tym kontekście wzywa władze marokańskie do bezzwłocznego uwolnienia wszystkich saharyjskich więźniów politycznych, współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i innymi podmiotami w celu zagwarantowania przejrzystości i rzetelności postępowań sądowych oraz prowadzenia dochodzeń i ścigania funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa, którzy potencjalnie brali udział w niesłusznych zatrzymaniach, torturach i innych nadużyciach władzy;

102.

potępia naruszenia praw człowieka, których doświadczają kobiety zachodniosaharyjskie;

103.

ponownie wyraża obawy określone w nieoficjalnie ujawnionym sprawozdaniu Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka z 2006 r., dotyczące ograniczeń wolności słowa, zrzeszania się i zgromadzeń w Saharze Zachodniej; zauważa, że Maroko twierdzi, iż dozwolone są demonstracje okupacyjne bez użycia siły i inne formy protestu; ubolewa nad tym, że podobno Maroko tworzy przeszkody instytucjonalne dla pozarządowych organizacji niepodległościowych poprzez uniemożliwianie ich prawnej rejestracji i prawnego uznania, które są tymczasem konieczne do tego, by organizacje te mogły skutecznie głosić swoje idee w swoich społecznościach; potępia często surowe kary za „podważanie integralności terytorialnej Maroka” na podstawie aktu prawnego, który jest podobno wymierzony w Saharyjczyków pokojowo dążących do niepodległości; przypomina ustalenia niezależnej ekspertki ONZ ds. praw kulturalnych dotyczące zwalczania przez władze marokańskie niektórych aspektów kultury saharyjskiej i powtarza jej apel o zniesienie takich środków i promowanie pełnej różnorodności kulturowej; w tym kontekście pozytywnie ocenia fakt, że do nowej konstytucji marokańskiej włączone zostały przepisy dotyczące poszanowania praw związanych z kulturą; z zadowoleniem przyjmuje utworzenie saharyjskiej stacji telewizyjnej; nawołuje z mocą do pełnego wdrożenia tych przepisów;

104.

głęboko ubolewa z powodu wydalenia przez Maroko delegacji czterech posłów do Parlamentu Europejskiego, do czego doszło w środę, dnia 6 marca 2013 r.; zauważa, że celem delegacji był pobyt na terytoriach Sahary Zachodniej, aby uzyskać informacje na temat sytuacji w zakresie praw człowieka i spotkać się z przedstawicielami MINURSO; wyraża głębokie ubolewanie z powodu zachowania władz Maroka oraz żąda, aby Królestwo Marokańskie umożliwiło swobodny dostęp do Sahary Zachodniej i swobodny przepływ na jej terytorium niezależnych obserwatorów, parlamentarzystów, przedstawicieli prasy i organizacji humanitarnych;

105.

przypomina obawy Biura Narodów Zjednoczonych ds. Realizacji Projektów dotyczące tego, że Sahara Zachodnia jest jednym z obszarów, na których występuje najwięcej min na świecie; zauważa, że od 1974 r. miny lądowe w Saharze Zachodniej były powodem co najmniej 2 500 tragicznych zgonów i nadal stanowią zagrożenie dla wielu tysięcy nomadów saharyjskich oraz poważną przeszkodę dla rozwiązania sporu zachodniosaharyjskiego i problemu uchodźców; w związku z tym pochwala działania misji MINURSO, Królewskich Marokańskich Sił Zbrojnych, Frontu Polisario, organizacji Landmine Action i innych podmiotów prowadzone w celu kartograficznego oznaczenia i oczyszczenia zaminowanych obszarów; z zadowoleniem przyjmuje podpisanie przez Front Polisario dokumentu Geneva Call w sprawie zakazu używania min przeciwpiechotnych, zachęca wszystkie podmioty do podjęcia wszelkich możliwych działań w celu edukacji ludności, pomocy ofiarom i usunięcia całej pozostałej amunicji; zauważa ponadto, że Maroko jest jednym z niewielu krajów i tylko jednym z trzech krajów afrykańskich, które nie podpisały konwencji o zakazie stosowania min przeciwpiechotnych; zachęca ten kraj do jej podpisania jako środka służącego budowie zaufania i znaku świadczącego o zobowiązaniu do zapewnienia pokoju;

106.

podkreśla sytuację kobiet zachodniosaharyjskich oraz istotną rolę odgrywaną przez nie w społeczeństwie Sahary Zachodniej, w szczególności w obozach dla uchodźców, gdzie odnotowany został znaczny spadek analfabetyzmu; podkreśla kluczową rolę kobiet w organizacji instytucji zachodniosaharyjskich oraz ich istotny udział w procesie podejmowania decyzji na każdym szczeblu, od komitetów lokalnych po decyzje podejmowane przez parlament i rząd; zwraca uwagę na rolę, jaką kobiety w Saharze Zachodniej odgrywają w utrzymywaniu pokoju, promowaniu dialogu i rozwiązywaniu konfliktów, jak również w zachowywaniu saharyjskiej społeczności i struktur;

107.

wyraża zaniepokojenie trwałym ubóstwem oraz brakiem podstawowych usług w obozach dla uchodźców w pobliżu Tinduf, którymi zarządza Front Polisario, co dotyczy zwłaszcza żywienia, opieki zdrowotnej i dostępu do wody pitnej; z zadowoleniem przyjmuje pomoc humanitarną udzielaną uchodźcom w odnośnych obozach przez UE za pośrednictwem ECHO; wzywa jednak podmioty międzynarodowe do skuteczniejszego ukierunkowania, skoordynowania i skonsolidowania pomocy oraz w stosownych przypadkach zwiększenia kwoty pomocy, aby zagwarantować stabilność sytuacji humanitarnej i pomóc w poprawie warunków w obozach; powtarza zalecenia specjalnego sprawozdawcy ONZ dotyczące przeznaczenia wystarczających funduszy międzynarodowych na odpowiednie budynki mieszkalne; zauważa jednak funkcjonujące systemy rządów w obozach i z zadowoleniem przyjmuje aktywność społeczeństwa obywatelskiego ze znacznym uczestnictwem kobiet w obu strukturach; ponadto z zadowoleniem przyjmuje społeczny nacisk na kształcenie, pomimo niedoboru zasobów; zauważa jednak brak jasnej dokumentacji dotyczącej dokładnej liczby mieszkańców w obozach; wzywa władze Frontu Polisario do przeprowadzania lub ułatwienia prowadzania regularnych spisów ludności lub oficjalnych rejestracji, w razie konieczności przy wsparciu ze strony Algierii;

108.

wyraża zaniepokojenie, że ubóstwo w obozach w Tinduf, w połączeniu z brakiem długoterminowych perspektyw dla wielu uchodźców, powoduje ich podatność na radykalizację w kierunku fundamentalizmu religijnego; przypomina o niebezpieczeństwie związanym z werbowaniem młodych ludzi do organizacji przestępczych lub terrorystycznych oraz zwraca uwagę na nieszczelne granice regionu, które stwarzają niebezpieczeństwo łatwiejszego i głębszego przenikania ugrupowań prowadzących dżihad z północnego Mali i innych obszarów do obozów; potępia uprowadzenie z obozu Rabouni w październiku 2011 r. trzech świadczących tam pomoc Europejczyków; podkreśla zatem nadrzędne znaczenie zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony obozów; wzywa władze algierskie do podjęcia działań w związku z ich odpowiedzialnością za łagodzenie problemów związanych z prawami człowieka w obozach w Tinduf; wyraża pełne poparcie dla programu UNHCR, którego celem jest wsparcie budowy zaufania poprzez ułatwienie kontaktów rodzin między Tinduf a Saharą Zachodnią;

109.

zauważa, że według większości międzynarodowych obserwatorów oraz sprawozdań OHCHR, Afrykańskiej Komisji Praw Człowieka i Ludów, Centrum Sprawiedliwości i Praw Człowieka im. Roberta F. Kennedy'ego i Human Rights Watch istnieje niewiele dowodów świadczących o systematycznym i instytucjonalnym łamaniu praw człowieka w obozach, lecz wiele podmiotów, w tym rząd marokański, marokańskie organizacje pozarządowe i niektórzy byli mieszkańcy obozów w Tinduf, twierdziło, że władze Frontu Polisario ograniczają wolność wypowiedzi i swobodę przemieszczania się mieszkańców; zauważa, że Front Polisario stanowczo zaprzecza tym oskarżeniom i zgłasza gotowość współpracy z organami ONZ odpowiedzialnymi za prawa człowieka; w związku z tym wzywa Front Polisario do umożliwienia niezależnym obserwatorom praw człowieka pełnego, regularnego i nieskrępowanego dostępu do obozów oraz rygorystycznego zbadania wszelkich zarzutów;

110.

z zadowoleniem przyjmuje wysiłki, uznane przez ONZ, na rzecz lepszego udokumentowania potencjalnych przypadków naruszania praw człowieka w Saharze Zachodniej, polegające zwłaszcza na ustanowieniu marokańskiej Narodowej Rady Praw Człowieka (CNDH), posiadającej biura w Al-Ujun i Ad-Dachli; zauważa pozytywne działania CNDH i wzywa rząd marokański do pomocy w zwiększeniu jej niezależności i kompetencji oraz zapewnienia realizacji jej zaleceń; zachęca ponadto CNDH do zwiększenia wysiłków w celu zbudowania relacji z Saharyjczykami, którzy są nieprzychylni marokańskim rządom, oraz do zagwarantowania podejmowania należytych działań w odpowiedzi na skargi; z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie przez Maroko w 2012 r. trzech z pięciu zaleceń Rady Praw Człowieka ONZ dotyczących sytuacji w zakresie praw człowieka w Saharze Zachodniej i nawołuje do przyjęcia dwóch pozostałych zaleceń; ponadto pochwala zapraszanie przez Maroko międzynarodowych delegacji ad hoc, w tym specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. tortur, a także fakt przyjęcia tych zaproszeń; zachęca władze marokańskie do zezwalania na misje ustalania faktów prowadzone przez inne organizacje międzynarodowe, takie jak Afrykańska Komisja Praw Człowieka i Ludów oraz Parlament Europejski; wzywa wszystkie odpowiednie strony do dalszej współpracy z organami ONZ odpowiedzialnymi za prawa człowieka; popiera propozycję powołania oficjalnej misji MINURSO-MKCK w regionie Fadret Leguiaa, aby w następstwie odkrycia przez zespół badaczy z Uniwersytetu Kraju Basków zbiorowych grobów dokonać ekshumacji ciał i zwrócić szczątki rodzinom ofiar;

111.

zauważa jednak poważne i kwestionowane zarzuty wobec zarówno administracji marokańskiej, jak i administracji Frontu Polisario; przypomina również, że Sekretarz Generalny ONZ położył ostatnio nacisk na „niezależne, bezstronne, kompleksowe i stałe monitorowanie sytuacji w zakresie praw człowieka zarówno w Saharze Zachodniej, jak i w obozach”; zauważa w tym kontekście, że w kwietniu 2013 r. ONZ nie rozszerzyła mandatu MINURSO o wymiar praw człowieka; zachęca ONZ do tego lub do ustanowienia nowego, stałego, bezstronnego organu odpowiedzialnego za prawa człowieka w celu nadzorowania i dostarczania informacji na temat ogólnej sytuacji w zakresie praw człowieka oraz badania poszczególnych skarg; apeluje o to, by organ taki był odpowiedzialny za kontrolowaną przez Maroko część Sahary Zachodniej, obozy w Tinduf i inne terytoria kontrolowane przez Front Polisario;

112.

zachęca rządy Maroka i Algierii do dalszego rozwijania i pogłębiania dialogu politycznego, aby poprawić regionalną dynamikę i uniknąć większych napięć, co będzie z korzyścią dla szerszej społeczności międzynarodowej;

113.

wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel i SPUE ds. Praw Człowieka do zaproponowania władzom marokańskim i administracji Frontu Polisario programów szkolenia w zakresie praw człowieka w Saharze Zachodniej i Tinduf, które byłyby skierowane do funkcjonariuszy policji i innych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa, sędziów, urzędników lokalnej administracji, mediów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz które opierałyby się na zapoczątkowanych przez Maroko reformach politycznych na rzecz demokracji, praworządności i praw człowieka bez szkody dla negocjacji na temat politycznego rozstrzygnięcia konfliktu w Saharze Zachodniej, lecz w celu zachęcenia do tych negocjacji;

114.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Wiceprzewodniczącej Komisji/Wysokiej Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka i Specjalnemu Przedstawicielowi UE w regionie Sahelu, państwom członkowskim UE, rządom i parlamentom krajów Sahelu, Maroka, Algierii i Frontowi Polisario, Sekretarzowi Generalnemu i Radzie Bezpieczeństwa ONZ, Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka, przewodniczącemu UA i Sekretarzowi Generalnemu Komisji oraz przewodniczącemu ECOWAS i przewodniczącemu Komisji.

10.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 208/25

—

uwzględniając tytuł V Traktatu o Unii Europejskiej, a w szczególności jego art. 21 ust. 2, ustanawiający zasady i cele UE w stosunkach międzynarodowych, a także art. 208 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 16, 18 i 87 wspólnego oświadczenia Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w ramach Rady, Parlamentu i Komisji w sprawie polityki rozwoju UE: „Konsensus europejski” (1),

—

uwzględniając Europejski konsensus w sprawie pomocy humanitarnej,

—

uwzględniając Deklarację ONZ o prawie do rozwoju (41/128),

—

uwzględniając deklarację milenijną ONZ, ustanawiającą milenijne cele rozwoju,

—

uwzględniając umowę o partnerstwie AKP – WE (umowę z Kotonu),

—

uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (SEC(2011)1469 i SEC(2011)1470),

—

uwzględniając Europejską kartę współpracy rozwojowej na rzecz sprawowania władzy na szczeblu lokalnym, która została ogłoszona podczas Europejskich Dni Rozwoju w dniu 16 listopada 2008 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Zwiększanie wpływu unijnej polityki rozwoju – Program działań na rzecz zmian” (COM(2011)0637),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie zwiększenia skuteczności polityki rozwojowej UE (2),

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Przyszłe podejście do wsparcia budżetowego UE na rzecz państw trzecich” (COM(2011)0638),

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Korzenie demokracji i zrównoważonego rozwoju: Współpraca Europy ze społeczeństwem obywatelskim w dziedzinie stosunków zewnętrznych” (COM(2012)0492),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 15 października 2012 r. w sprawie korzeni demokracji i zrównoważonego rozwoju: współpraca Europy ze społeczeństwem obywatelskim w dziedzinie stosunków zewnętrznych (dok. 14535/12),

—

uwzględniając konkluzje Rady w sprawie wsparcia UE na rzecz zrównoważonych przemian w społeczeństwach w okresie transformacji, przyjęte na 3218. posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w dniu 31 stycznia 2013 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 maja 2013 r. pt. „Wzmocnienie pozycji samorządów lokalnych w krajach partnerskich w celu poprawy zarządzania i zwiększenia skuteczności w dziedzinie rozwoju” (COM(2013)0280),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 lutego 2013 r. zatytułowany „Godne życie dla wszystkich: eliminacja ubóstwa i zapewnienie światu zrównoważonej przyszłości” (COM(2013)0092),

—

uwzględniając międzynarodowe zobowiązania wynikające z zawartego w 2011 r. partnerstwa z Pusan w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju,

—

uwzględniając konkluzje Rady z 22 lipca 2013 r. w sprawie roli władz lokalnych we współpracy na rzecz rozwoju (dok. 12584/13),

—

uwzględniając opinię Komitetu Regionów w sprawie „Wzmocnienia pozycji samorządów lokalnych w krajach partnerskich w celu poprawy zarządzania i zwiększenia skuteczności w dziedzinie rozwoju” (CdR 2010/2013),

—

uwzględniając swoje oświadczenie z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie edukacji dla rozwoju oraz czynnej postawy obywatelskiej w kwestiach globalnych (3),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji pt. „Edukacja dla rozwoju i podnoszenie świadomości (DEAR) w Europie” (SWD(2012)0457),

—

uwzględniając studium z listopada 2010 r. w sprawie doświadczeń i działań głównych podmiotów europejskich aktywnych na polu edukacji dla rozwoju i podnoszenia świadomości (4),

—

uwzględniając dokument końcowy Inicjatywy na rzecz usystematyzowanego dialogu z maja 2011 r. (5),

—

uwzględniając „Oświadczenie z Lizbony w sprawie poprawy i rozszerzenia globalnej edukacji w Europie do roku 2015” (6),

—

uwzględniając konsultacje dotyczące roli organizacji społeczeństwa obywatelskiego w kontekście współpracy na rzecz rozwoju oraz konsultacje dotyczące lokalnych władz w procesie rozwoju,

—

uwzględniając przeprowadzoną przez DAC/OECD wzajemną ocenę Unii Europejskiej w 2012 r.,

—

uwzględniając „Tematyczną ocenę globalną wsparcia Komisji w odniesieniu do procesów decentralizacji” (7) z lutego 2012 r.,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie samorządów lokalnych i współpracy na rzecz rozwoju (8),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju (A7-0296/2013),

A.

mając na uwadze, że art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) mówi o zmniejszeniu, a w dłuższej perspektywie czasowej o likwidacji ubóstwa, zgodnie z definicją zawartą w konsensusie europejskim w sprawie rozwoju, jako o głównym celu polityki rozwoju UE;

B.

mając na uwadze, że konsensus europejski w sprawie rozwoju stanowi ramy doktrynalne polityki rozwoju UE;

C.

mając na uwadze, że UE jest w sposób silny zaangażowana politycznie w popieranie warunków sprzyjających prowadzeniu działań przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego (OSO) na szczeblu krajowym, a także regionalnym i międzynarodowym, oraz mając na uwadze, że UE uznaje, iż społeczeństwo obywatelskie o mocnej pozycji, w całym swoim zróżnicowaniu, jest istotne samo w sobie oraz stanowi ważny i integralny komponent każdej demokracji;

D.

mając na uwadze, że UE kieruje się wyraźnym politycznym zobowiązaniem do wdrażania podejścia opartego na prawach człowieka w obszarze rozwoju oraz że w oświadczeniu ONZ na temat wspólnego porozumienia w sprawie podejścia opartego na prawach człowieka w obszarze współpracy na rzecz rozwoju stwierdzono, iż „wszystkie programy współpracy na rzecz rozwoju, obszary polityki i pomoc techniczna powinny gwarantować postępy we wdrażaniu praw człowieka ustanowionych w Powszechnej deklaracji praw człowieka i innych międzynarodowych instrumentach dotyczących praw człowieka”;

E.

mając na uwadze, że odpowiedzialność demokratyczna spoczywa nie tylko na rządach, ale także na OSO, lokalnych władzach (LW) oraz parlamentach narodowych, które odgrywają kluczową rolę w łączeniu obywateli z rządem oraz w zapewnianiu szerokiej i demokratycznej odpowiedzialności za krajowe programy w dziedzinie rozwoju;

F.

mając na uwadze, że odpowiedzialność na szczeblu krajowym obejmuje kontrolę sprawowaną przez OSO, które odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu korupcji i popieraniu przejrzystości;

G.

mając na uwadze, że w sprawozdaniu DAC/OECD zalecono, aby „instytucje i organy UE podejmowały wysiłki zmierzające do zaangażowania w strategiczny, usystematyzowany dialog jeszcze większej liczby podmiotów społeczeństwa obywatelskiego. Powinny one stać się bardziej skuteczne w kwestii rozwoju zdolności społeczeństwa obywatelskiego w krajach partnerskich; do realizacji tego celu konieczne będzie dokonanie przeglądu wykorzystywanych narzędzi.”;

H.

mając na uwadze, że uzasadnione ramy na okres po 2015 r. zawierają wymóg zdolności do pełnego uczestnictwa w procesach podejmowania decyzji oraz w monitorowaniu postępów i ich raportowaniu przez społeczeństwo obywatelskie i jednostki, zwłaszcza najbardziej marginalizowane;

I.

mając na uwadze, że we wnioskach z konsultacji publicznych dotyczących lokalnych władz w procesie rozwoju wskazuje się na związek pomiędzy demokratycznym sprawowaniem władzy na szczeblu lokalnym, decentralizacją a rozwojem terytorialnym;

J.

mając na uwadze, że za rozwój terytorialny (RT) uznawane są interakcje w obrębie szerokiego grona zainteresowanych stron oraz wielopoziomowe sprawowanie władzy, w ramach których zmierza się do dokonywania inwestycji w lokalne zasoby terytorialne (ludzkie, finansowe, materialne i naturalne), co ma doprowadzić do wzrostu przewagi konkurencyjnej danego terytorium i poprawy warunków życia;

K.

mając na uwadze, że silne, przejrzyste i ukierunkowane na potrzeby OSO i LW oraz otwarte działania związane ze sprawowaniem władzy na poziomie lokalnym stanowią fundamentalne elementy demokracji i procesu budowy pokoju;

L.

mając na uwadze, że LW z nowych państw członkowskich muszą wymieniać się wiedzą ze starymi państwami członkowskimi w ramach współpracy na rzecz rozwoju w celu zlikwidowania luki w zakresie wiedzy fachowej, a także w celu wykorzystania w starych państwach członkowskich doświadczenia nowych państw członkowskich zdobytego w okresie przejściowym oraz w procesie transformacji strukturalnej, co stanowi wartościowe narzędzie ram globalnego rozwoju;

M.

mając na uwadze, że OSO i LW odgrywają zasadniczą rolę w zapewnianiu trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, zrównoważenia środowiskowego, praw człowieka i dobrego sprawowania władzy w programie rozwoju na okres po 2015 r.;

N.

mając na uwadze, że sprawiedliwe i długoterminowe partnerstwa między unijnymi OSO a ich odpowiednikami w krajach rozwijających się okazały się ważnym narzędziem rozwoju silnych, niezależnych i zróżnicowanych OSO oraz inicjatyw społeczeństwa obywatelskiego o różnej skali i na różnych szczeblach, od lokalnego po międzynarodowy;

1.

przyjmuje z zadowoleniem założone niedawno kierunki rozwoju strategii politycznych na szczeblu unijnym i międzynarodowym, które koncentrują się wokół kwestii bardziej ambitnego partnerstwa z OSO i LW i które wspierają się na podejściu do rozwoju opartym na prawach człowieka, włącznie z prawami gospodarczymi, społecznymi i kulturowymi, a także traktatami międzynarodowymi dotyczącymi ochrony środowiska i różnorodności biologicznej, oraz na jednoznacznym zobowiązaniu do pogłębiania procesu demokratycznego i odpowiedzialności;

2.

podkreśla, że nawiązanie odpowiedzialnych, opartych na prawach człowieka i otwartych stosunków pomiędzy rządami, LW, OSO, sektorem prywatnym i obywatelami stanowi dla UE, w tym jej obywateli, lokalnych władz i sektora prywatnego, wyjątkową szansę na ustanowienie trwałego partnerstwa z krajami rozwijającymi się;

3.

wzywa Komisję Europejską oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do opracowania wytycznych i wdrożenia planów dotyczących podejścia opartego na prawach człowieka w obszarze unijnej współpracy na rzecz rozwoju w porozumieniu z OSO oraz do zagwarantowania dalszych postępów we wdrażaniu wytycznych Unii Europejskiej w sprawie obrońców praw człowieka;

4.

wzywa Komisję i ESDZ do uwzględnienia kwestii związanych z popieraniem warunków sprzyjających prowadzeniu działań przez OSO i LW oraz do nadania im priorytetu w ramach stanowiska UE w toczących się negocjacjach dotyczących ram rozwoju po roku 2015; podkreśla znaczenie zdefiniowania systemu monitorowania umożliwiającego ocenę postępów w tworzeniu sprzyjających warunków na poziomie krajowym zarówno w odniesieniu do zapisów strategii politycznych oraz przepisów prawa, zgodnie z międzynarodowymi normami w obszarze praw człowieka, jak i dialogu obejmującego szerokie grono zainteresowanych stron oraz wiele różnych szczebli; wzywa Komisję do zbadania sprzyjających warunków w celu wychwycenia ich kompleksowości i cech podmiotów społeczeństwa obywatelskiego;

5.

wyraża ogromną obawę o sankcje dla OSO współpracujących z partnerami unijnymi w wielu krajach oraz wzywa Komisję i ESDZ do opracowania strategii, które pozwolą pokonać te trudności i kontynuować niezbędne wsparcie dla OSO;

6.

zachęca UE do popierania w programach godnej pracy zinstytucjonalizowanych mechanizmów dialogu pomiędzy OSO, LW, sektorem prywatnym i rządami partnerskimi, który to dialog obejmuje wiele różnych szczebli oraz szerokie grono zainteresowanych stron, a także do promowania trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu przy redystrybucji dochodów za pośrednictwem budżetu państwa oraz kwestii warunków sprzyjających prowadzeniu działań przez OSO i LW; zaleca, aby UE stosowała dla każdego kraju partnerskiego przepisy dotyczące konsultacji z LW zgodnie z postanowieniami umowy z Kotonu w odniesieniu do państw AKP;

7.

zachęca UE do systematycznego włączania organizacji i sieci kobiecych w przygotowywanie i ewentualne prowadzenie dialogu politycznego, zgodnie z zobowiązaniami podjętymi w unijnym planie działania na rzecz rozwoju w perspektywie płci;

8.

wyraża aprobatę dla forum dotyczącego polityki rozwoju, którego celem jest stworzenie przestrzeni dla dialogu z OSO i LW w ramach rozmów dotyczących strategii politycznych, a także zachęca wszystkie zaangażowane zainteresowane strony do uczynienia z niego strategicznej przestrzeni do ukierunkowywania działań politycznych na szczeblu unijnym i międzynarodowym w sprawach rozwoju, włącznie ze spójnością polityki na rzecz rozwoju (SPR), a także do wywierania wpływu na takie działania;

9.

6. wzywa Komisję oraz ESDZ do przeznaczenia w przyszłym okresie programowania wystarczających środków umożliwiających OSO i LW z krajów partnerskich monitorowanie oraz analizowanie postępów zmierzających ku urzeczywistnieniu spójności polityki na rzecz rozwoju na szczeblu lokalnym, krajowym i międzynarodowym;

10.

wzywa Komisję i ESDZ do popierania „partnerstwa na rzecz odpowiedzialności” służącego strategicznej współpracy pomiędzy wybranymi członkami władz krajowych i lokalnych oraz OSO, która opiera się na przejrzystości w zakresie oficjalnych i nieoficjalnych przepływów środków pomocowych, a także do promowania partycypacyjnego podejścia do rozwoju i odpowiedzialności, włącznie z krajową kontrolą i odpowiedzialnością społeczną, w celu badania skutków strategii politycznych;

11.

podkreśla istotną rolę, jaką mogą odgrywać lokalne władze i organizacje społeczeństwa obywatelskiego w zwalczaniu korupcji na wszystkich szczeblach, włącznie z oszustwami podatkowymi i nielegalnymi przepływami finansowymi z krajów rozwijających się;

12.

wzywa Komisję do wspierania włączenia przedstawicieli LW do Komitetu Sterującego ds. Partnerstwa z Pusan w sprawie Skutecznej Współpracy na rzecz Rozwoju;

13.

wyraża przekonanie, że spójność polityki na rzecz rozwoju musi stanowić czołową zasadę współpracy UE z lokalnymi władzami służącą rozwojowi lokalnej gospodarki w celu zapewnienia godnego życia ludności na szczeblu wspólnoty;

14.

przypomina, że wszystkie podmioty rozwoju powinny być odpowiedzialne za podejmowane przez siebie wysiłki rozwojowe oraz uzyskiwane w tym względzie rezultaty, a także wzajemnie popierać swoją odpowiedzialność;

15.

wzywa Komisję do wspierania zrównoważonego podejścia pomiędzy zasadą harmonizacji a prawem inicjatywy przysługującym OSO i LW; przypomina Komisji, że uproszczenie i harmonizacja procedur administracyjnych dotyczących darczyńców powinny być realizowane we współpracy z OSO i LW;

16.

przyjmuje z zadowoleniem wniosek Komisji o opracowanie planów działania (PD) dotyczących zaangażowania we współpracę z OSO i zmierzających do zidentyfikowania globalnej strategii pozwalającej na włączenie OSO we wszystkie formy współpracy europejskiej; wzywa Komisję do wskazania, w jaki sposób OSO mogą w sposób merytoryczny przyczynić się do wsparcia tego procesu, a także do dopilnowania, że ich udział w fazie planowania jest znaczny i ma miejsce na odpowiednio wczesnym etapie, a ponadto że priorytety określane są wspólnie;

17.

zachęca Komisję do stworzenia krajowych planów działania również dla LW oraz do rozważenia możliwości opracowania wspólnych krajowych planów działania OSO i LW;

18.

wzywa Komisję do uwzględnienia spójności polityki na rzecz rozwoju jako kluczowego elementu przyszłych planów działania;

19.

wzywa Komisję do przyjęcia programu zrównoważonego rozwoju z uwzględnieniem jego trzech podstawowych komponentów (środowiskowego, społecznego i gospodarczego) jako nierozłącznych parametrów o identycznym znaczeniu;

20.

przypomina, że partnerstwo pomiędzy LW z Europy i krajów partnerskich ma istotne znaczenie dla osiągnięcia trwałego rozwoju; w tym kontekście nalega, aby UE skutecznie wykorzystała metody wymiany wiedzy i budowania potencjału, włącznie z wykorzystaniem doświadczeń LW państw członkowskich UE z okresu transformacji;

21.

zachęca UE do przyjęcia szeroko zakrojonego programu mającego na celu proporcjonalne zwiększanie pozytywnych doświadczeń zdobytych w ramach projektów i inicjatyw OSO i LW finansowanych przez UE;

22.

wzywa Komisję i ESDZ do nawiązania bardziej ambitnego dialogu politycznego z krajami partnerskimi oraz wewnątrz tych krajów w celu wspierania TPR oraz wszechstronnego podejścia do decentralizacji, a także do nadania w przyszłym okresie programowania priorytetu kwestii zwiększenia zdolności LW i OSO w zakresie monitorowania procesów reform decentralizacyjnych oraz wpływania na te procesy;

23.

przypomina, że skuteczność procesu decentralizacji zależy od reform sektora publicznego, takich jak przeniesienie uprawnień, funkcji i zasobów, a także od aktywnego udziału obywateli, za pośrednictwem ich [przedstawicieli, i OSO w procesach planowania i budżetowania; wzywa Komisję do należytego uwzględnienia decentralizacji oraz TPR w swoim wsparciu dla szerokich reform sektora publicznego oraz do nadania im nadrzędnego priorytetu w ramach wszystkich programów geograficznych;

24.

podkreśla, że podstawą trwałości TPR jest odpowiedzialny, przejrzysty i należycie funkcjonujący proces decentralizacji; zaleca, aby w przyszłych programach w dziedzinie rozwoju, obowiązujących po zrealizowaniu milenijnych celów rozwoju, UE uwzględniła TPR oraz decentralizację jako istotne czynniki pozwalające na likwidację ubóstwa;

25.

przypomina, że TPR przyczynia się do skuteczności rozwojowej dzięki wzmocnieniu rozmów i programów z udziałem szerokiego grona zainteresowanych stron i podmiotów, odpowiedzialności za strategie polityczne oraz ich koordynacji na poziomie niższym niż krajowy; wzywa Komisję do uruchomienia pilotażowych inicjatyw wspierających TPR z wykorzystaniem programów geograficznych i tematycznych;

26.

przypomina o wartości dodanej jaką niesie ze sobą zdecentralizowana współpraca w dziedzinie wspierania TAD i decentralizacji; podkreśla, że LW w Europie mają bardzo dobrą pozycję, aby współpracować ze swoimi odpowiednikami w ramach procesu decentralizacji, w szczególności decentralizacji fiskalnej;

27.

podkreśla znaczenie podnoszenia wśród pracowników UE, szczególnie na poziomie delegatur, poziomu zaangażowania i wiedzy specjalistycznej dotyczącej decentralizacji, a także roli OSO i LW w procesie zrównoważonego rozwoju, w tym na temat sposobów koordynacji działań z OSO, oraz zachęca do udziału organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacje kobiece, tak aby w procesach tych można było uwzględnić perspektywę płci;

28.

podkreśla, że UE powinna, w kontekście Nowego ładu na rzecz państw niestabilnych, zaangażować się we współpracę z krajami partnerskimi w celu opracowania – w ramach szerszych strategii rozwoju – krajowych strategii na rzecz wzmocnienia odporności oraz konkretnych programów zmierzających do wyeliminowania zasadniczych przyczyn długotrwałej podatności na zagrożenia, włącznie z partycypacyjną analizą ryzyka opartą na wspólnocie, narzędziami do zarządzania i pogłębionymi badaniami czynników napędzających konflikt lub niestabilność, a także z uwzględnieniem opinii i spostrzeżeń lokalnej ludności, której sytuacje te bezpośrednio dotyczą;

29.

podkreśla, że odporność powinna stanowić także kluczowy element partnerstwa UE z OSO i LW; przypomina, że zwiększenie roli wspólnot, poprzez działania objęte odpowiedzialnością wspólnoty i działania zmierzające do redukcji ryzyka, oraz LW w państwach niestabilnych oraz ścisła współpraca z nimi w sytuacjach kryzysowych oraz pokryzysowych mają szczególne znaczenie; zachęca partnerstwa LW w niestabilnych państwach do udziału w rozwoju, przekazywaniu i wymianie kwalifikacji administracyjnych i technicznych;

30.

wzywa wyłonionych w wyborach przedstawicieli lokalnych do systematycznego występowania w roli mediatorów między stronami konfliktu oraz do pełnienia ważnej funkcji w zapobieganiu konfliktom i ich rozwiązywaniu;

31.

wzywa Komisję Europejską i ESDZ do opracowania wytycznych dla delegatur UE w sprawie postępowania z OSO i LW w sytuacjach kryzysu i niestabilności zgodnie z podejściem opartym na prawach człowieka i uwzględniającym aspekt płci;

32.

podkreśla, że w kontekście, w którym władze publiczne, w tym władze lokalne i regionalne, nie są w stanie zapewnić podstawowych usług, oraz jeżeli okoliczności na to pozwalają, Komisja powinna wspierać partnerstwa obejmujące szerokie grono podmiotów w budowaniu potencjału LW, tak aby władze te mogły świadczyć takie usługi;

33.

wyraża głębokie zaniepokojenie wnioskiem Komisji o ograniczenie wsparcia finansowego w zakresie świadczenia usług wyłącznie do OSO działających w krajach najsłabiej rozwiniętych i państwach niestabilnych; przypomina, że najważniejszą wartością dodaną OSO we wszystkich krajach, bez względu na ich poziom rozwoju, jest ich zdolność do objaśniania potrzeb i praw ubogich i marginalizowanych grup oraz do proponowania innowacyjnych rozwiązań służących zapewnianiu im środków do życia przy jednoczesnym podnoszeniu świadomości i zwiększaniu wsparcia politycznego poprzez działania wymierzone w podstawowe przyczyny ubóstwa, nierówności i wykluczenia;

34.

przypomina, że w oświadczeniu pisemnym Parlamentu w sprawie edukacji dla rozwoju oraz czynnej postawy obywatelskiej w kwestiach globalnych wezwano do opracowania europejskiej strategii w zakresie DEAR, która powinna w większym stopniu koncentrować się na krytycznej refleksji w zakresie polityki rozwoju, w szczególności na spójności polityki na rzecz rozwoju;

35.

wzywa Komisję do opracowania nadrzędnej strategii DEAR, do zwiększenia środków finansowych, które w przyszłym okresie programowania będą przeznaczone na DEAR, oraz do opracowania w ścisłej współpracy z OSO i LW działających aktywnie w obszarze DEAR elastycznych zasad finansowania, które uwzględniają ich prawo do inicjatywy i umożliwiają uczestnictwo szerokiego i zróżnicowanego grona podmiotów;

36.

przyjmuje z zadowoleniem zaangażowanie Komisji w systematyczne wprowadzanie analizy ekonomii politycznej na poziomie krajowym oraz zaleca, aby uwzględniała ona również analizę sytuacji politycznej i prawnej OSO i LW;

37.

jest zdania, że dochody podatkowe mają zasadnicze znaczenie dla lokalnego rozwoju gospodarczego, i uważa, że wprowadzenie skutecznych i spełniających swoją funkcję systemów poboru podatków stanowi priorytet, ponieważ ma na celu zapewnienie trwałego źródła finansowania rozwoju;

38.

wzywa Komisję do usprawnienia koordynacji i komplementarności pomiędzy programami i instrumentami tematycznymi i geograficznymi; przypomina, że OSO i LW powinny być uważane za kluczowych partnerów wykonawczych, w szczególności w ramach programu globalnego dobra publicznego, oraz powinny być konsultowane na wczesnym etapie opracowywania programów geograficznych i tematycznych;

39.

przypomina, że LW kwalifikują się do wszystkich programów instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju, oraz wzywa Komisję i organizacje reprezentujące LW do zachęcania do szerszego udziału LW we wszystkich programach instrumentu;

40.

wzywa Komisję do dalszego wspierania zdecentralizowanej współpracy i partnerstwa pomiędzy LW z UE i krajów partnerskich; partnerstwo takie okazało się być skutecznym narzędziem pozwalającym na wzmocnienie zdolności LW w najważniejszych sektorach przyczyniających się do likwidacji ubóstwa; równocześnie z tego samego powodu wzywa Komisję do dalszego wspierania współpracy między OSO z krajów europejskich i z krajów partnerskich;

41.

wzywa Komisję do ułatwienia wymiany doświadczeń i wiedzy specjalistycznej między LW z UE i krajów partnerskich w celu zapewnienia dostępu do wiedzy w odpowiednich obszarach zrównoważonego rozwoju, a zwłaszcza dobrego sprawowania władzy, poprzez wykorzystanie doświadczenia LW z państw członkowskich UE z okresu transformacji;

42.

wzywa Komisję do zaangażowania się w partnerstwo o bardziej strategicznym charakterze z krajowymi, regionalnymi i międzynarodowymi stowarzyszeniami i sieciami LW;

43.

zachęca Komisję do dalszego rozwoju kombinacji bardziej elastycznych, przejrzystych i przewidywalnych sposobów finansowania, co pozwoli na dotarcie do możliwie jak najszerszej grupy podmiotów społeczeństwa obywatelskiego; zwraca się do Komisji o zidentyfikowanie i opracowanie tych sposobów w drodze otwartego dialogu z OSO i stowarzyszeniami LW w oparciu o usystematyzowany dialog;

44.

wzywa Komisję do wspierania uczestnictwa OSO i LW w trwającej obecnie dyskusji dotyczącej mechanizmów mieszanych w ramach unijnej platformy na rzecz mechanizmów mieszanych we współpracy zewnętrznej; zwraca się do Komisji o opracowanie wiążących wytycznych oraz o stworzenie otwartych mechanizmów oceny skutków i monitorowania w celu zapewnienia konsultacji i udziału ludności, której to dotyczy, na wszystkich etapach cyklu projektu oraz w celu zapewnienia tego, że mechanizmy mieszane przyczynią się do likwidacji ubóstwa;

45.

wzywa również Komisję do umożliwienia uczestnictwa OSO we wszystkich nowych formach współpracy w ramach unijnej platformy na rzecz mechanizmów mieszanych we współpracy zewnętrznej;

46.

zwraca się do Komisji o wzmocnienie krajowych reform decentralizacyjnych przy opracowywaniu i wdrażaniu umów dotyczących dobrego sprawowania władzy i rozwoju, umów dotyczących reform sektorowych i umów na rzecz budowania państwowości;

47.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

10.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 208/32

—

uwzględniając art. 165 i 166 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 listopada 2012 r. zatytułowany „Nowe podejście do edukacji: Inwestowanie w umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych” (COM(2012)0669),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 listopada 2012 r. zatytułowany „Roczna analiza wzrostu na 2013 r.” (COM(2012)0750),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 15 lutego 2013 r. w sprawie inwestowania w kształcenie i szkolenie – odpowiedź na komunikat zatytułowany „Nowe podejście do edukacji: Inwestowanie w umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych” oraz na roczną analizę wzrostu na 2013 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego „Erasmus dla wszystkich” – Program UE na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu (COM(2011)0788),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 września 2012 r. dotyczący projektu wspólnego sprawozdania Rady i Komisji z 2012 r. w sprawie realizacji odnowionych ram europejskiej współpracy na rzecz młodzieży (strategii UE na rzecz młodzieży na lata 2010–2018) (COM(2012)0495) oraz odpowiedni dokument roboczy służb Komisji (SWD(2012)0256),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 26 listopada 2012 r. w sprawie kształcenia i szkolenia w strategii „Europa 2020” – roli kształcenia i szkolenia w naprawie gospodarczej, we wzroście gospodarczym oraz pobudzaniu zatrudnienia (1),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 grudnia 2011 r. zatytułowany „Kształcenie i szkolenie na rzecz inteligentnego, trwałego rozwoju Europy sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2011)0902),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „EUROPA 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 11 maja 2010 r. w sprawie społecznego wymiaru kształcenia i szkolenia (2),

—

uwzględniając rezolucję Rady z dnia 28 listopada 2011 r. w sprawie odnowionej europejskiej agendy w zakresie uczenia się dorosłych (3),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram Europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020) (4),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 grudnia 2011 r. w sprawie przeciwdziałania zjawisku przedwczesnego kończenia nauki (6),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie wczesnego kształcenia w Unii Europejskiej (7),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie programu „Mobilna młodzież” – ramy dla ulepszania europejskiego systemu kształcenia ogólnego i zawodowego (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie kompetencji kluczowych w zmieniającym się świecie: realizacja programu prac „Edukacja i szkolenia 2010” (9),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uczenia się przez całe życie na rzecz wiedzy, kreatywności i innowacji – realizacja programu prac „Edukacja i szkolenie 2010” (10),

—

uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 12 kwietnia 2013 r. w sprawie nowego podejścia do edukacji (11),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0314/2013),

A.

mając na uwadze, że jednym z głównych celów strategii „Europa 2020” jest zmniejszenie odsetka osób przedwcześnie kończących naukę do poziomu poniżej 10 % i zwiększenie odsetka osób młodych z wykształceniem wyższym lub z odpowiednim wykształceniem zawodowym do poziomu co najmniej 40 %;

B.

mając na uwadze, że w strategicznych ramach europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020) uwzględniono poziomy odniesienia przewidujące objęcie wczesną edukacją co najmniej 95 % dzieci w wieku od czterech lat do czasu rozpoczęcia realizacji obowiązku szkolnego; ograniczenie do poziomu poniżej 15 % odsetka piętnastolatków o niewystarczających umiejętnościach w zakresie czytania, matematyki i przedmiotów przyrodniczych; uczestnictwo średnio co najmniej 15 % dorosłych w grupie wiekowej od 25 do 64 lat w procesie uczenia się przez całe życie;

C.

mając na uwadze, że promowanie mobilności stanowi jeden z głównych priorytetów UE oraz mając na uwadze, że na 2020 r. wyznaczono cel zakładający, iż 20 % absolwentów w UE będzie odbywać część studiów na uczelniach zagranicznych; mając na uwadze, że mobilność studentów, nauczycieli i pracowników odgrywa podstawową rolę w integracji europejskiej;

D.

mając na uwadze, że programy mobilności młodzieży na lata 2014–2020 powinny dawać realną szansę na zdobycie wiedzy i nowych umiejętności, a przez to przyczynić się do zwiększenia stopy zatrudnienia osób młodych;

E.

mając na uwadze, że w rocznej analizie wzrostu na 2013 r. Komisja wzywa do wspierania wzrostu gospodarczego i konkurencyjności oraz przeciwdziałania bezrobociu i społecznym skutkom kryzysu poprzez dokonywanie racjonalnych inwestycji w dziedzinie kształcenia i szkolenia;

F.

mając na uwadze, że w marcu 2013 r. stopa bezrobocia wśród osób młodych do 25 roku życia wynosiła w UE 23,5 %, a jednocześnie nie można było zapełnić ponad 2 milionów wakatów na rynku pracy; mając na uwadze, że w kilku państwach członkowskich wzrasta liczba osób bezrobotnych, czas trwania bezrobocia wydłuża się, a dopasowanie na rynku pracy jest coraz mniej efektywne;

G.

mając na uwadze, że utrzymujący się kryzys gospodarczy i środki oszczędnościowe wprowadzone w celu konsolidacji budżetowej w kilku państwach członkowskich wywierają poważną presję na życie obywateli UE z powodu bezrobocia, wykluczenia społecznego i ubóstwa; mając na uwadze, że zwłaszcza u osób młodych kryzys prowadzi w skrajnych przypadkach do niedożywienia lub zaburzeń psychicznych; mając na uwadze, że w szczególności w państwach członkowskich o bardziej niestabilnej gospodarce cięcia w budżecie na edukację utrudniły dostęp do kształcenia oraz pogorszyły jakość nauczania;

H.

mając na uwadze, że kryzys oraz polityka oszczędnościowa mają bezpośredni negatywny wpływ na perspektywy dostępu młodych ludzi do edukacji i jej kontynuację oraz na ich perspektywy dostępu do zatrudnienia i jego utrzymania; mając na uwadze, że wydatki na edukację to inwestycja w przyszłość i dlatego należy je chronić przed środkami oszczędnościowymi;

I.

mając na uwadze, że młode osoby zmagają się z coraz większymi trudnościami w przechodzeniu z etapu edukacji do etapu zatrudnienia, a brak formalnego współdziałania między instytucjami oświatowymi a rynkiem pracy zwiększa ryzyko wysokiego bezrobocia; mając na uwadze, że wysokiej jakości szkolenie zawodowe zależy od ścisłej współpracy między sektorem publicznym i prywatnym oraz dużego zaangażowania partnerów społecznych;

J.

mając na uwadze, że dostępne i elastyczne kształcenie i szkolenie o wysokiej jakości mają kluczowy wpływ na rozwój osobisty i realizowanie się młodych uczących się osób, a także upowszechniają wśród nich aktywną postawę obywatelską i dobrostan i podnoszą ich zdolności dostosowania się oraz uczestnictwa w życiu społeczeństwa i życiu zawodowym; mając na uwadze, że problemy gospodarcze i społeczne potęgują eurosceptycyzm wśród obywateli;

K.

mając na uwadze, że przemoc w szkole wpływa niekorzystnie na dobrostan osób młodych oraz skutkuje słabszymi wynikami w nauce i przedwczesnym kończeniem nauki;

L.

mając na uwadze, że otwarte zasoby edukacyjne (OER) podnoszą jakość, zwiększają dostępność i równy dostęp do edukacji oraz umożliwiają dzięki stosowaniu ICT i nowych technologii interaktywny, kreatywny, elastyczny i zindywidualizowany proces uczenia się; mając na uwadze, że otwarta edukacja zwiększa szanse na trwałe zatrudnienie przez wspieranie uczenia się przez całe życie;

M.

mając na uwadze, że pomimo ogólnie wysokiej stopy bezrobocia wśród osób młodych w niektórych sektorach takich jak technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) i służba zdrowia występują coraz większe trudności w obsadzaniu wakatów wykwalifikowanymi pracownikami; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich można zaobserwować zwiększającą się przepaść pomiędzy kwalifikacjami absolwentów a umiejętnościami wymaganymi na rynku pracy;

N.

mając na uwadze szybkie tempo zmian potrzeb rynku pracy; mając na uwadze, że konieczne jest dążenie do dobrej jakości edukacji i rozwoju indywidualnego oraz baczne obserwowanie przyszłych tendencji w kształtowaniu się potrzeb rynku pracy w celu dostosowania i modernizowania programów kształcenia i szkolenia, tak aby sprostać konieczności zapewnienia podstaw wiedzy i strategii uczenia się przez całe życie, a także oferować właściwe umiejętności do wykonywania właściwych prac, takie jak korzystanie z nowych technologii i sieci społecznościowych, bez szkody dla misji akademickiej w zakresie przekazywania wiedzy; mając na uwadze, że zawód nauczyciela musi się odpowiednio dostosowywać do zmian modeli nauczania, jeśli chodzi na przykład o umiejętności i kwalifikacje oraz status i przebieg kariery;

O.

mając na uwadze, że umiejętności, technologia i zawody podlegają szybkim zmianom i że w ciągu całego życia zawodowego każdy pracownik będzie zmuszony kilkakrotnie dostosować się do nowych technologii, a w związku z tym musi posiadać podstawy wiedzy na tyle solidne, aby być w stanie to osiągnąć;

P.

mając na uwadze, że pobudzanie wzrostu gospodarczego, wydajności i wszechstronności na szczeblu krajowym okazało się mieć olbrzymi wpływ na rynek pracy, na którym odnotowano wzrost liczby powstających miejsc pracy, poprawę ich jakości oraz lepszą integrację osób młodych na rynku pracy;

1.

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji, w szczególności silny nacisk na zwalczanie bezrobocia wśród młodzieży przez inwestowanie w umiejętności, wezwanie do unowocześnienia systemów szkolnictwa wyższego, a także promowanie światowej klasy kształcenia i szkolenia zawodowego, elastycznych ścieżek uczenia się, w tym wspierania OER, uczenia się poprzez praktykę oraz uczestnictwa partnerów społecznych w ich opracowywaniu; ponadto z zadowoleniem przyjmuje działania mające na celu rozwiązanie problemu niedoboru wykwalifikowanych nauczycieli i osób prowadzących szkolenia, takie jak skuteczniejszy nabór nauczycieli i zatrzymywanie ich w zawodzie oraz udzielanie im profesjonalnego wsparcia;

2.

uważa, że rola edukacji jest daleko szersza i nie polega jedynie na realizowaniu założeń gospodarczych zawartych w europejskich i krajowych strategiach; w tym kontekście ponownie stwierdza, że podstawowym zadaniem edukacji jest przygotowywanie jednostek do życia i kształtowanie aktywnych obywateli w coraz bardziej złożonym społeczeństwie;

3.

zauważa, że w wyniku kryzysu gospodarczego i finansowego wiele rodzin nie ma już środków finansowych na opłacenie kosztów wyższego wykształcenia, co spowodowało wzrost odsetka osób przedwcześnie przerywających naukę na tym poziomie kształcenia; uważa, że państwa członkowskie powinny stać na straży prawa wszystkich osób, niezależnie od ich sytuacji finansowej, do darmowej, powszechnej edukacji o wysokiej jakości;

4.

przypomina, że większe kompetencje językowe przyczyniają się do pobudzania mobilności i poprawy szans na zatrudnienie, do zrozumienia innych kultur i stosunków międzykulturowych; w pełni popiera wniosek Komisji dotyczący nowych unijnych poziomów odniesienia w zakresie kompetencji językowych, według których do 2020 r. przynajmniej 50 % piętnastolatków powinno znać pierwszy język obcy, a co najmniej 75 % powinno uczyć się drugiego języka obcego;

5.

potwierdza, że słabe umiejętności językowe stanowią poważną przeszkodę w swobodnym przepływie pracowników i międzynarodowej konkurencyjności przedsiębiorstw w Unii, w szczególności na obszarach, gdzie obywatele europejscy mieszkają blisko granicy z sąsiadującym krajem, w którym mówi się w innym języku; przypomina, że naukę języka uznaje się za dużo bardziej skuteczną w młodym wieku;

6.

nalega na zagwarantowanie mobilności studentów w celu pogłębienia ich znajomości języków i umiejętności komunikacyjnych, które są warunkiem niezbędnym do dostosowania się do wymogów wspólnego rynku pracy w UE;

7.

wzywa do przyjęcia holistycznego – obejmującego aspekty akademickie i zawodowe – podejścia do kształcenia i szkolenia oraz przypomina, że należy dostrzec szerszy zakres zadań edukacji w zakresie rozwoju osobistego; nalega, aby dalej wspierać zdobywanie i uznawanie umiejętności nabytych w drodze uczenia się pozaformalnego i nieformalnego oraz podkreśla rolę takiego uczenia się jako elementu całościowej strategii uczenia się przez całe życie, której celem jest stworzenie społeczeństwa wiedzy o silnych jednostkach i aktywnych obywatelach, sprzyjającego włączeniu społecznemu; wskazuje, że realizacja takiej strategii będzie zależeć od stopnia samodzielności, jaki będzie mogło osiągnąć nasze młode pokolenie;

8.

wzywa państwa członkowskie do konsekwentnego przeprowadzania analizy porównawczej na odpowiednich europejskich modelach najlepszych praktyk w obszarze edukacji i zatrudnienia;

9.

przypomina główne założenia i cele, do których osiągnięcia UE zobowiązała się w strategii „Europa 2020”, a mianowicie do zapewnienia inteligentnego, zielonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu, stworzenia silnej i innowacyjnej Unii Europejskiej oraz promowania integracji społecznej i wyższego poziomu solidarności, a jednocześnie przygotowania obywateli do udanego i satysfakcjonującego życia; zwraca uwagę na główny cel, jakim jest zainwestowanie 3 % PKB w badania i rozwój;

10.

wzywa państwa członkowskie do nadania priorytetu wydatkom publicznym i inwestycjom w obszarze kształcenia, szkolenia, badań i innowacji; przypomina, że cięcia budżetowe w tych obszarach będą miały negatywny wpływ na edukację oraz że inwestycje w tych dziedzinach mają zasadnicze znaczenie dla ożywienia gospodarczego i globalnej konkurencyjności Unii oraz dla postępów w realizacji celów strategii „Europa 2020”;

11.

zdecydowanie opowiada się za obserwacją sytuacji w państwach członkowskich i zapoczątkowaniem na szczeblu unijnym debaty z zainteresowanymi stronami na temat skuteczności inwestycji i wynikających z nich korzyści w dziedzinie kształcenia i szkolenia; podkreśla, że edukacja stanowi gwarancję zrównoważonego rozwoju, który powinien pozostać priorytetem pomimo obecnego kryzysu;

12.

apeluje do państw członkowskich o przyjęcie przepisów zakazujących dyskryminacji ze względu na płeć, orientację seksualną, tożsamość płciową, niepełnosprawność, religię lub przekonania oraz wiek w dziedzinie edukacji; nalega na Radę, aby szybko przyjęła horyzontalną dyrektywę antydyskryminacyjną, która ma podstawowe znaczenie dla zagwarantowania faktycznej równości oraz zwalczania uprzedzeń i dyskryminacji, w tym w szkole;

13.

zwraca się do państw członkowskich, aby zapewniły równy dostęp do edukacji i zaproponowały środki, które odpowiadałyby potrzebom osób uczących się, w szczególności członków najsłabszych grup społecznych, takich jak osoby niekształcące się, niepracujące ani nieszkolące się;

14.

apeluje o stworzenie konkretnych środków, aby lepiej powiązać kształcenie i szkolenie ze środowiskiem pracy w celu zwiększenia konkurencyjności i wyprzedzenia przyszłych potrzeb rynku pracy; podkreśla znaczenie polityki regionalnej sprzyjającej tworzeniu regionalnych inkubatorów innowacji skupiających przedsiębiorstwa branży twórczej, uniwersytety, inwestorów i instytucje kulturalne w celu promowania kształcenia i szkolenia;

15.

zaleca włączenie edukacji i nauki jako obszarów priorytetowych w dokumentach strategicznych państw członkowskich na okres programowania 2014–2020 w celu zabezpieczenia środków na ich rozwój, wprowadzania nowych technik kształcenia, w tym szkolenia kadry nauczycielskiej oraz podwyższania jakości nauczania;

16.

wzywa państwa członkowskie, by dążyły do ściślejszego powiązania kluczowych strategicznych wyzwań politycznych określonych w ramach europejskiego semestru z działaniami podejmowanymi w ramach otwartej metody koordynacji (OMK) w celu wsparcia państw członkowskich w zapewnianiu dobrej jakości i dostępności kształcenia i szkolenia także w czasach ograniczeń budżetowych;

17.

przypomina, że młodzi ludzie mają ogromny potencjał i kluczową rolę do odegrania w osiąganiu celów strategii „Europa 2020” w zakresie kształcenia i zatrudnienia; przypomina państwom członkowskim o bliskim powiązaniu przedwczesnego kończenia nauki, braku umiejętności związanych z zatrudnieniem i bezrobocia wśród młodzieży; przypomina również, że wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem oraz ważna rola rodziców tworzą podwaliny uczenia się i rozwoju młodych ludzi w przyszłości, jednak edukację taką należy prowadzić wyłącznie poprzez zabawę, a nie metodami szkolnymi lub poprzez presję na osiągnięcie celów nauczania;

18.

zaznacza, że osoby młode stanowią również najbardziej podatną na zagrożenia grupę społeczną; zwraca uwagę na znaczenie, jakie ma uznanie osób młodych za grupę priorytetową w przyszłej polityce społecznej Unii, oraz podkreśla znaczenie zwiększania mobilności osób młodych; wzywa ponadto państwa członkowskie do wspierania polityki przeciwdziałania przemocy w szkole w celu ograniczenia zjawiska przedwczesnego kończenia nauki i zapewnienia faktycznego dostępu do edukacji dla wszystkich;

19.

wzywa do uznania roli organizacji młodzieżowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego i angażowania ich w tworzenie i wdrażanie strategii uczenia się przez całe życie; podkreśla rolę organizacji młodzieżowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego jako uzupełniających organizacji świadczących usługi edukacyjne w zakresie uczenia się pozaformalnego i nieformalnego oraz oferujących możliwości wolontariatu, przynoszących osobom uczącym się i młodym ludziom korzyści pod względem rozwoju zarówno umiejętności o charakterze ogólnym, jak i indywidualnych kompetencji osobistych, takich jak umiejętność twórczego i krytycznego myślenia, inicjatywność, zdolność do przetwarzania informacji i rozwiązywania problemów, umiejętność pracy zespołowej i komunikowania się w zespole, a także pewność siebie, zdolności przywódcze i przedsiębiorczość;

20.

apeluje o uznawanie kwalifikacji zdobytych przez młodzież podczas studiów na uczelni niemacierzystej, przede wszystkim kwalifikacji uzyskanych w ramach programu Erasmus;

21.

postuluje, aby osoby uczące się i organizacje, do których należą, uczestniczyły w procesach decyzyjnych dotyczących edukacji oraz podkreśla fakt, że uczenie się powinno opierać się na zorganizowanym dialogu z osobami uczącymi się w zakresie opracowywania programów nauczania i metod wspierających podejście ukierunkowane na uczenie się przez całe życie;

22.

wzywa państwa członkowskie do promowania atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego i lepszego jego dostosowania do rynku pracy oraz do uczynienia go nieodłączną częścią systemu edukacji i zadbania o jego jakość; wzywa do większego skupienia się na zdobywaniu podstawowych umiejętności w drodze formalnego i nieformalnego szkolenia od młodego wieku, ale również osób dorosłych, oraz umiejętności o charakterze ogólnym, w szczególności poprzez wprowadzenie we współpracy z sektorem biznesu szkolenia w zakresie przedsiębiorczości oraz w dziedzinie ICT, oraz w drodze pobudzania kreatywności, aby ułatwić młodym ludziom wejście na rynek pracy i zwiększyć ich szanse na zatrudnienie, a także tworzyć możliwości założenia własnych firm; zwraca uwagę na konieczność zapewnienia przez państwa członkowskie mechanizmów wsparcia dla upadających nowych przedsiębiorstw i wyeliminowania biurokracji;

23.

potwierdza znaczenie, jakie ma opracowanie i wdrożenie opartych na przedsiębiorczości systemów edukacji w całej Europie; podkreśla, że dostęp studentów do edukacji w zakresie przedsiębiorczości jest zróżnicowany i nierzadko ustalany na szczeblu instytucji; wzywa zatem państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne, by we współpracy z instytucjami oświatowymi, uwzględniały elementy edukacji w zakresie przedsiębiorczości w treściach programów nauczania w kształceniu podstawowym, szkoleniu zawodowym i szkolnictwie wyższym; uważa, że szczególny nacisk należy położyć na wyrównanie dysproporcji i istotnych różnic w rozwoju edukacji w zakresie przedsiębiorczości, zgodnie z ustaleniami zawartymi w badaniu z 2008 r. dotyczącym przedsiębiorczości w szkolnictwie wyższym, potwierdzonymi na konferencji wysokiego szczebla w Budapeszcie w 2011 r.;

24.

podkreśla, że wyższy poziom wiedzy i umiejętności ma zasadnicze znaczenie; podkreśla konieczność zwiększenia atrakcyjności i wartości nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki w edukacji oraz obszarów, w których prognozuje się niedobór miejsc pracy w przyszłości, i tych, które w najbliższych latach będą potrzebować coraz większej liczby wykwalifikowanych pracowników i z dużym prawdopodobieństwem zapewnią wysokiej jakości trwałe miejsca pracy (na przykład zielona gospodarka, usługi dla biznesu, ICT, służba zdrowia i edukacja); potwierdzając, że nauki ścisłe, technologia, inżynieria i matematyka odgrywają niezmiernie ważną rolę, jeśli więcej osób młodych ma znaleźć pracę w czasach kryzysu, wzywa także do właściwego wyważenia zdobywania wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych podczas studiów, nie zaniedbując przy tym poznawania nauk społecznych;

25.

wzywa państwa członkowskie do zadbania również o bardziej efektywną edukację, kładącą nacisk na nabywanie umiejętności ogólnych, umiejętności językowych i umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, aby zwiększyć szanse na zatrudnienie w skali ogólnounijnej; wzywa państwa członkowskie do pouczania obywateli o prawach obywatela UE, obowiązkach obywatelskich i zobowiązaniach oraz o tym, co mogą zyskać dzięki prawu do swobodnego przemieszczania się w UE; podkreśla, że w celu rozwoju aktywnej postawy obywatelskiej i integracji społecznej w trakcie całego procesu nauczania należy również poświęcić dostateczną uwagę naukom humanistycznym;

26.

podkreśla, że programy nauczania muszą być wielodyscyplinarne i opracowane pod kątem rozwijania otwartych, możliwych do wykorzystania w innych dziedzinach umiejętności, pozwalających na zmianę obszaru studiów; przypomina, że szczególny nacisk należy położyć na nauczanie tych przedmiotów i treści, których niedobór w poszczególnych państwach członkowskich został uwypuklony w statystykach krajowych i międzynarodowych;

27.

zwraca uwagę na konieczność położenia nacisku na powiązania pomiędzy edukacją, oczekiwaniami osób młodych i potrzebami rynku pracy, aby ułatwić osobom młodym zdobycie dobrej pracy po ukończeniu nauki, co ma również na celu zapewnienie im niezależności;

28.

podkreśla znaczenie wspierania młodych ludzi, zwłaszcza tych niekształcących się, niepracujących ani nieszkolących się (młodzieży NEET), poprzez promowanie dobrej jakości staży, przyuczania do zawodu, programów edukacyjnych drugiej szansy, ogólnie uznanych dwutorowych systemów uczenia się i uczenia się poprzez praktykę, a także szczególnych środków zwiększających dostęp do szkolnictwa wyższego i aktywną integrację tych osób w środowisku edukacji i pracy; uważa, że są to wartościowe etapy w procesie przechodzenia z etapu edukacji do życia zawodowego, jak również w zakresie obniżania stopy bezrobocia wśród osób młodych;

29.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań na rzecz zwiększenia udziału osób zatrudnionych i bezrobotnych w programach reorientacji i przekwalifikowania zawodowego w celu zmniejszenia ryzyka bezrobocia, szczególnie długotrwałego bezrobocia, wśród tej części siły roboczej, na której działalność zawodową jest coraz mniejsze zapotrzebowanie;

30.

wzywa państwa członkowskie do zachęcania pracodawców, by proponowali większą liczbę dobrej jakości ofert przyuczenia do zawodu, ustalili jasne kryteria jakości w celu uniknięcia nadużyć oraz do uproszczenia procedur administracyjnych dla przedsiębiorstw oferujących możliwości pracy lub szkolenia osobom młodym, aby ułatwić im rozwój zawodowy;

31.

przypomina państwom członkowskim, jaką rolę odgrywają programy UE w upowszechnianiu edukacji, mobilności, umiejętności językowych, aktywności obywatelskiej, wartości europejskich, świadomości kulturowej i innych wartościowych umiejętności, przy czym wszystkie te czynniki przyczyniają się do zwiększenia szans na zatrudnienie i lepszego rozumienia innych kultur przez młodych ludzi; zwraca uwagę na konieczność zapewnienia dalszego wsparcia dla takich programów w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2014–2020, kładąc szczególny nacisk na mobilność edukacyjną, współpracę i reformę polityki;

32.

wskazuje na wartość dodaną doświadczenia zagranicznego w ułatwieniu osobom przedwcześnie opuszczającym szkołę i młodzieży bez dyplomu znalezienia pracy; uważa, że program Erasmus+ stwarza również dla tej grupy doskonałą okazję do odbycia części szkolenia zawodowego poza granicami;

33.

wyraża zadowolenie w związku z ponownym zwróceniem uwagi na kwestię automatycznego uznawania porównywalnych stopni akademickich i jego cel, jakim jest zrównanie praw wszystkich studentów niezależnie od miejsca uzyskania kwalifikacji; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do podjęcia większych wysiłków w dziedzinie uznawania stopni akademickich;

34.

podkreśla, jak trudne może być wejście na rynek pracy po zakończeniu studiów, po których może nastąpić długi okres bezrobocia i przymusowego braku aktywności zawodowej, szczególnie w okresie kryzysu gospodarczego, jak ma to miejsce obecnie; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia strategii wsparcia niezbędnych do rozwiązania tych problemów;

35.

wzywa państwa członkowskie, by inwestowały w mechanizmy wczesnej aktywizacji zawodowej i programy zatrudnienia, oferowały możliwości zdobycia doświadczenia zawodowego i wspierały możliwości zatrudnienia, usprawniły poradnictwo zawodowe i ustanowiły dostosowane do potrzeb biura karier oraz zapewniały szkolenia i kursy doszkalające osobom młodym, które utraciły pracę, oraz tym, które zakończyły formalną edukację, co pozwoliłoby im uniezależnić się, prowadzić samodzielne życie oraz zabezpieczyłoby ich rozwój zawodowy;

36.

wzywa państwa członkowskie do szybkiego wdrożenia europejskiej gwarancji dla młodzieży, programów uczenia się poprzez praktykę, praktyk zawodowych i dwutorowych systemów uczenia się, które byłyby łatwo dostępne i zorientowane na przyszłą karierę, do oferowania odpowiednich warunków pracy, kładących duży nacisk na uczenie się oraz powiązanych z procesem zdobywania kwalifikacji, jak również do współpracy z regionami w celu dopilnowania, aby Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych była faktycznym uzupełnieniem i dodatkiem do działań podejmowanych już na szczeblu regionalnym i krajowym w celu zwalczania bezrobocia wśród osób młodych; przypomina, że tego rodzaju zatrudnienie tymczasowe powinno być etapem na drodze do uzyskania stałej pracy; wzywa również do wykorzystania w charakterze środków wsparcia instrumentów finansowych w ramach polityki spójności;

37.

podkreśla, że gwarancja dla młodzieży nie może zastępować wysiłków i reform strukturalnych, których celem ma być przygotowanie systemów edukacji i rynków pracy w niektórych państwach członkowskich do zmierzenia się z przyszłymi wyzwaniami;

38.

wzywa państwa członkowskie, by zahamowały ograniczanie wydatków na wsparcie zatrudnienia i edukacji młodych ludzi; podkreśla, że na zasadzie preferencyjnej należy na ten cel przeznaczyć środki i instrumenty dostępne w ramach systemu gwarancji; uważa, że jako dodatkowe wsparcie państwa członkowskie powinny wykorzystywać środki dostępne w ramach polityki spójności oraz że te środki należy przeznaczyć szczególnie na realizację projektów wsparcia zatrudnienia i edukacji młodzieży;

39.

wzywa do zintegrowanego podejścia obejmującego możliwości finansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), Funduszu Spójności i krajowych źródeł finansowania z myślą o osiągnięciu inteligentnego wzrostu; podkreśla rolę EFS we wspieraniu inwestycji w kształcenie i szkolenie, umiejętności i uczenie się przez całe życie; dlatego usilnie wzywa do zapewnienia minimalnego łącznego udziału EFS w budżecie przeznaczonym na politykę spójności na poziomie 25 %; uważa również za istotne, by państwa członkowskie informowały instytucje oświatowe o możliwościach uzyskania środków finansowych z UE na cele edukacyjne;

40.

podkreśla konieczność wyczulenia nauczycieli na kompetencje kluczowe, takie jak techniki uczenia się uczenia, kompetencje społeczne i obywatelskie, inicjatywa, wrażliwość kulturowa i autoekspresja; zwraca w związku z tym uwagę na znaczenie inwestowania w programy uczenia się przez całe życie dla nauczycieli;

41.

przypomina, że to na szczeblu niższym niż krajowy można uzyskiwać najbardziej rzetelne i aktualne informacje o regionalnych rynkach pracy, zaś władze lokalne i regionalne mogą odgrywać znaczącą rolę w wykrywaniu problemu niedopasowania umiejętności do rynku pracy, zapewniać odpowiednie programy przekwalifikowania lub szkolenia zawodowego i zachęcać do inwestowania zgodnie z lokalnym zapotrzebowaniem;

42.

podkreśla, że w wielu najbardziej oddalonych lub znajdujących się w niekorzystnej sytuacji mikroregionach uczniowie mają poważne trudności z fizycznym dostępem do placówek oświatowych, co przyczynia się do znacznego zwiększenia odsetka osób przedwcześnie kończących naukę; wzywa państwa członkowskie, aby ze względu na trudną sytuację gospodarczą, która dotyka większość obywateli Europy, podjęły konkretne działania w celu pokonania tego typu przeszkód;

43.

z zadowoleniem przyjmuje utworzenie nowego europejskiego sojuszu na rzecz przygotowania zawodowego; wzywa państwa członkowskie do uwzględnienia w reformach i działaniach szkoleń zawodowych jako realizacji części planów w ramach gwarancji dla młodzieży oraz do uruchomienia funduszy europejskich i krajowych, aby ten cel osiągnąć;

44.

podkreśla, że w silnych partnerstwach wykorzystuje się synergię między zasobami finansowymi i ludzkimi oraz działa się na rzecz podziału kosztów uczenia się przez całe życie, co jest szczególnie istotne w czasach oszczędności, a co przyczyni się do zahamowania spadku inwestycji publicznych w zatrudnienie i edukację młodzieży, przypomina, że partnerstwa mają także pozytywny wpływ na kształcenie i szkolenie z uwagi na to, że przyczyniają się do poprawy ich jakości i dostępności, nie naruszając przy tym integralności i niezależności instytucji oświatowych;

45.

wzywa do intensyfikacji dialogu społecznego i obywatelskiego dotyczącego kształcenia i szkolenia na szczeblu zarówno krajowym, jak i unijnym oraz do wzmocnienia roli partnerów społecznych w kształtowaniu polityki;

46.

uważa, że promowanie partnerstwa publiczno-prywatnego jest ważnym krokiem na drodze do wspólnej odpowiedzialności za edukację i rozwój zawodowy, mającym na celu szybszą adaptację absolwentów do wymogów przemysłu i rynku oraz zapewnienie dodatkowych środków na dostosowanie procesu kształcenia do zmian technologicznych;

47.

zauważa, że komunikat Komisji z dnia 20 listopada 2012 r. zatytułowany „Nowe podejście do edukacji: Inwestowanie w umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych” nie określa żadnych konkretnych środków wdrażania współpracy między sektorem edukacji a różnymi partnerami społecznymi i biznesowymi; wzywa Komisję do aktywnego zwracania się o wsparcie i inicjatywy oraz inne formy współpracy z sektorem prywatnym w celu poprawy jakości edukacji, aby lepiej przygotowywać studentów do wchodzenia na rynek pracy po ukończeniu nauki;

48.

wzywa państwa członkowskie do usprawnienia współpracy i partnerstwa pomiędzy przedsiębiorstwami a sektorem edukacji na wszystkich szczeblach, w tym partnerami społecznymi i pracodawcami oraz organizacjami studenckimi i młodzieżowymi, w szczególności jeśli chodzi o tworzenie programów nauczania, wydawanie wytycznych i oferowanie kształcenia, szkolenia i specjalizacji, których programy nauczania lepiej spełniają potrzeby rynku pracy i przyczyniają się do znalezienia trwałego rozwiązania problemu niedopasowania umiejętności do potrzeb; wzywa również do intensyfikacji dialogu społecznego i obywatelskiego na szczeblu zarówno krajowym, jak i unijnym oraz do wzmocnienia roli partnerów społecznych w kształtowaniu polityki;

49.

z zadowoleniem przyjmuje sojusze na rzecz wiedzy i sojusze na rzecz umiejętności sektorowych uwzględnione we wniosku Komisji w sprawie nowego wieloletniego programu w dziedzinie kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu; uważa te sojusze za innowacyjne i zrównoważone sposoby na zwiększanie kapitału ludzkiego;

50.

zwraca uwagę na wspólną odpowiedzialność różnych podmiotów w dziedzinie uczenia się przez całe życie, takich jak instytucje oświatowe, władze publiczne i przedsiębiorstwa, a także obywatele, którzy sami ponoszą odpowiedzialność za swoje życie;

51.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do starannego rozważenia koncepcji podziału kosztów jako sposobu finansowania edukacji; przestrzega przed wprowadzaniem mechanizmu podziału kosztów ze szkodą dla obywateli; zasady sprawiedliwości i powszechnego dostępu muszą mieć priorytetowe znaczenie w jakiejkolwiek reformie systemów kształcenia i szkolenia;

52.

wzywa do dalszej współpracy między instytucjami oświatowymi, organizatorami kształcenia, sektorem przedsiębiorstw, partnerami społecznymi, organizacjami obywatelskimi oraz władzami lokalnymi, regionalnymi i krajowymi, a także służbami zatrudnienia w celu wymiany najlepszych praktyk, promowania partnerstw oraz podejmowania działań służących zapewnianiu dobrej jakości staży, praktyk i ofert w zakresie przyuczania do zawodu jako skutecznego sposobu naboru pracowników i trwałej integracji osób zmieniających swoją sytuację zawodową poprzez przejście z etapu edukacji do pracy; podkreśla konieczność zapewnienia zgodności tych praktyk z działaniami i inicjatywami podejmowanymi na szczeblu unijnym; wzywa również do szerszego korzystania z różnych dostępnych programów i funduszy UE, w szczególności z funduszy regionalnych;

53.

uważa, że konieczne jest uznanie znaczenia, jakie ma łączenie inwestycji publicznych i prywatnych w dziedzinie kształcenia i szkolenia; podkreśla przy tym konieczność zabezpieczenia się przed ewentualnymi niepożądanymi skutkami ubocznymi takim jak utrudnianie dostępu do kształcenia i szkolenia grupom w niekorzystnej sytuacji społeczno-gospodarczej;

54.

zauważa zmiany demograficzne w Unii, takie jak starzenie się społeczeństwa, niski wskaźnik urodzeń, jak również drenaż mózgów i ucieczka kapitału ludzkiego; w związku z tym zauważa konieczność zdobywania nowych umiejętności i kompetencji przez całe życie, aby być w stanie zmierzyć się z wyzwaniami, jakie stawia gospodarka światowa, i reagować na nowe wymogi rynku pracy;

55.

zauważa, jak ważne jest uznanie edukacji za jedno z praw człowieka, do którego wszyscy muszą mieć dostęp, służące rozwojowi osobistemu i społecznemu oraz nabywaniu umiejętności na całe życie; apeluje do państw członkowskich o poprawę otwartego dostępu do materiałów edukacyjnych i naukowych w celu obniżenia kosztów edukacji i badań naukowych, zwłaszcza w obliczu niedawnych cięć budżetowych w tych dziedzinach w całej Unii;

56.

zachęca państwa członkowskie do promowania współpracy i synergii w obszarze uczenia się przez całe życie, w szczególności do zwiększenia dostępu do uczenia się oraz do opracowania, dostosowania i zmodyfikowania programów nauczania instytucji oświatowych – na przykład dzięki wykorzystaniu szybko rozwijających się możliwości uczenia się z pomocą zasobów cyfrowych oraz OER – w celu sprostania aspiracjom młodzieży i uwzględnienia nowych wyzwań we współczesnym świecie;

57.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę na rzecz otwartej edukacji, zapowiedzianą w komunikacie Komisji, która ma na celu poprawę skuteczności, dostępności i równości systemów kształcenia, szkolenia i uczenia się dzięki zwiększeniu wykorzystania ICT i nowych technologii w kształceniu i szkoleniu; wzywa wszystkie państwa członkowskie do wspierania inicjatyw służących otwarciu edukacji;

58.

z niepokojem zauważa daleko idące różnice w dostępnych zasobach ICT i ich znajomości w szkołach i instytucjach szkolnictwa wyższego pomiędzy państwami członkowskimi i w samych państwach członkowskich; zwraca uwagę na konieczność upowszechniania infrastruktury ICT i wiedzy w tym zakresie we wszystkich sektorach kształcenia i szkolenia, aby jak najlepiej przygotować studentów na cyfrową przyszłość;

59.

przypomina o znaczeniu wysokiej jakości edukacji nauczycieli i osób prowadzących szkolenia, którą należy uzupełnić o mobilność i zawodowe szkolenia kadry nauczycielskiej przez cały okres ich kariery zawodowej; podkreśla fakt, że dobór i szkolenie, w tym szkolenie w miejscu pracy, nauczycieli mają zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania ogólnej jakości systemu edukacji;

60.

podkreśla, że potrzebne są innowacyjne metody i treści nauczania, które dają uczącym się wskazówki na temat podejścia do edukacji („uczenie się uczenia”) oraz uwzględniają uczniów z najsłabszych grup społecznych oraz uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; zauważa w szczególności szybkie zmiany w ICT, mediach cyfrowych i edukacji w zakresie przedsiębiorczości; zwraca uwagę na ważną rolę innych wychowawców (na przykład osób pracujących z młodzieżą, nauczycieli pracujących z osobami dorosłymi, doradców zawodowych i rodziców) i cennej współpracy pomiędzy nimi w odpowiedzi na zmieniający się charakter edukacji;

61.

wzywa państwa członkowskie do inwestowania w uczenie się przez całe życie dla nauczycieli, aby wspierać ich rozwój zawodowy i osobisty, a także do wspierania statusu nauczycieli i poprawy ich warunków pracy; podkreśla ponadto możliwe korzyści wynikające ze zdobycia doświadczenia dydaktycznego w innym państwie europejskim;

62.

apeluje o docenienie nauczycieli i odpowiednie ich uznanie niezbędne dla poprawy jakości nauczania;

63.

podkreśla znaczenie wprowadzenia jednolitych i obiektywnych kryteriów oceny skuteczności i efektywności pracy nauczycieli oraz ich wpływu na wyniki nauczania i indywidualnego rozwoju uczniów;

64.

zwraca uwagę na znaczenie zindywidualizowanych ścieżek uczenia się mających pomagać osobom uczącym się w uaktualnianiu i doskonaleniu ich umiejętności twórczych, społecznych i ekonomicznych w ciągu całego życia; uważa, że indywidualny coaching, opieka dydaktyczna i opieka pedagogiczna stanowią sposób na przekazywanie podopiecznym wiedzy i wiedzy fachowej, a także rozpoznawanie ich mocnych stron i wyposażanie ich w kompetencje wymagane w danym zawodzie;

65.

uważa, że potrzeba zwiększenia dostępu do uczenia się należy do najważniejszych priorytetów Unii, przy czym konieczne jest wyraźne skoncentrowanie się na osobach, które nie mają dostatecznych umiejętności podstawowych; zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia konkretnych środków w postaci wsparcia finansowego dla osób ze środowisk o niższym statusie społeczno-ekonomicznym, aby zapewnić wszystkim możliwość osiągnięcia najwyższego poziomu wykształcenia, a także zapewnić zaspokojenie potrzeb i dobrostan osób uczących się;

66.

wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by system edukacji odpowiadał potrzebom wszystkich potencjalnych uczniów przez cały okres nauki w celu rozwijania i ochrony sprzyjającego włączeniu społecznemu i zintegrowanego systemu kształcenia i szkolenia oraz udostępniania wspierających i zindywidualizowanych rozwiązań oraz zindywidualizowanych ścieżek, zwłaszcza członkom najsłabszych grup społecznych zagrożonych nieuczestnictwem lub wykluczeniem społecznym, takim jak Romowie i inne mniejszości, migranci, a także osoby niepełnosprawne umysłowo lub fizycznie oraz te o specjalnych potrzebach edukacyjnych;

67.

podkreśla konieczność uwzględnienia równouprawnienia płci, zwłaszcza w dziedzinie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki, gdzie kobiety są dalece niewystarczająco reprezentowane, w celu rozwiązania problemu segregacji zawodowej i dyskryminacji płacowej oraz wyeliminowania dyskryminacji ze względu na płeć i orientację seksualną w dziedzinie edukacji i wzywa do opracowania polityki zapewniającej włączenie społeczne i zachęcającej najsłabsze i znajdujące się w niekorzystnej sytuacji grupy, w tym osoby starsze, do uczenia się; w związku z tym zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia konkretnych środków w postaci pomocy praktycznej, wsparcia finansowego lub dalszego szkolenia;

68.

wzywa państwa członkowskie do oferowania uczniom i studentom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji szerokiego wachlarza środków wsparcia, takich jak stypendia, granty, pożyczki studenckie udzielane na korzystnych warunkach, opieka dydaktyczna, opieka pedagogiczna, pomoc w nawiązywaniu kontaktów przez cały okres nauki, aby uchronić ich przed przedwczesnym zakończeniem nauki na poziomie szkoły średniej lub wyższej, a na poziomie szkolnictwa wyższego apeluje o pomoc takim studentom w uzyskiwaniu dostępu do programu Erasmus, w którym obecnie udział studentów wywodzących się z rodzin o niskim dochodzie jest poniżej średniej, oraz o wspieranie ich dostępu do wartościowych staży w przedsiębiorstwach, administracji publicznej i mediach w celu umożliwienia im zdobycia odpowiedniego doświadczenia zawodowego i stworzenia sieci wsparcia umożliwiających im osiągnięcie sukcesu zawodowego w przyszłości, a także o uwzględnienie ich szczególnych poglądów w kulturze instytucjonalnej;

69.

nalega na przyjęcie ukierunkowanego podejścia do szkolenia zawodowego dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz niepełnosprawnych dzieci i dorosłych w celu poszerzenia dostępu do edukacji, wsparcia ich rodzin oraz wykorzystania potencjału ich możliwości;

70.

uważa, że wszystkie państwa członkowskie powinny dołożyć większych starań, by zmniejszyć odsetek uczniów przedwcześnie kończących naukę i w ten sposób osiągnąć główne cele strategii „Europa 2020”, w której założono obniżenie tego odsetka do mniej niż 10 % przez wprowadzenie wysokiej jakości programów wczesnej edukacji, rozwoju i opieki, które będą stosowne dla danej grupy wiekowej, będą obejmowały cały okres wczesnego dzieciństwa (od urodzenia do szóstego roku życia) i do których wszystkie dzieci będą miały zagwarantowany równy dostęp;

71.

przypomina, że zapewnienie szerokiego wachlarza zajęć pozalekcyjnych i angażowanie rodziców w proces edukacji są konieczne, aby zmniejszyć nierówności wynikające z niekorzystnej sytuacji we wczesnym dzieciństwie, aby zapobiec kształceniu uczniów znajdujących się w niekorzystnej sytuacji w specjalnych, osobnych szkołach i powstrzymać międzypokoleniowe dziedziczenie ubóstwa i wykluczenia społecznego, co może być monitorowane przy udziale odpowiednich zainteresowanych podmiotów, takich jak uznane lokalne organizacje pozarządowe;

72.

podziela niepokój Komisji związany z alarmująco niskim poziomem uczestnictwa w uczeniu się dorosłych w większości państw członkowskich, przy czym średni wskaźnik udziału w UE wynosi 8,9 %; podkreśla zatem konieczność skoncentrowania się na dorosłych o niskich kwalifikacjach i roli odgrywanej przez kształcenie i szkolenie osób dorosłych w docieraniu do tych grup oraz na uczeniu się międzypokoleniowym; przypomina o szansach, jakie stwarzają zasoby cyfrowe do celów edukacyjnych i OER, jeśli chodzi o dostęp do kształcenia i szkolenia; przypomina znaczenie propagowania umiejętności cyfrowych oraz dostępu do ICT i wykorzystania tych technologii przez wszystkie grupy wiekowe ludności;

73.

apeluje do państw członkowskich, aby w celu zapewnienia solidarności społecznej i sprostania wyzwaniom demograficznym promowały wolontariat we wszystkich grupach wiekowych oraz wzywa je do propagowania szkoleń, na jakie jest zapotrzebowanie w sektorach opieki społecznej i usług wsparcia;

74.

zwraca uwagę na możliwości oferowane przez masowe otwarte kursy internetowe (MOOC) pod względem dostępu do wysokiej jakości edukacji dla wszystkich, pozwalającej na uczenie się w bardziej elastyczny i twórczy sposób oraz wspierającej równość wszystkich uczących się, a także pod względem niższych kosztów edukacji ponoszonych zarówno przez osoby uczące się, jak i uniwersytety;

75.

dostrzega, że pokonanie uprzedzeń, które powstrzymują studentów od wybierania takich ścieżek edukacyjnych, które niekoniecznie są postrzegane jako drogi do osiągnięcia wysoce poważanej w społeczeństwie kariery lub cenionej pozycji ma zasadnicze znaczenie dla zwalczania bezrobocia i podniesienia atrakcyjności szkolenia zawodowego oraz uczenia się nieformalnego; podkreśla ponadto, że w czasach wysokiego bezrobocia wśród osób młodych studentów należy aktywnie informować o realnych perspektywach zatrudnienia, z jakimi wiążą się ich wybory edukacyjne; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do wspierania programów doradztwa zawodowego oraz pomocy osobom uczącym się w wyborze kariery zawodowej;

76.

uważa, że wprowadzenie w życie systemów doradztwa zawodowego i rozwoju kariery jest ważnym krokiem służącym właściwemu ukierunkowaniu młodzieży w wyborze szkoły i zawodu oraz że zwiększy to ich motywację do nauki i szkolenia zawodowego;

77.

zdecydowanie popiera utworzenie europejskiego obszaru umiejętności i kwalifikacji w celu osiągnięcia przejrzystości i uznawania kwalifikacji zdobytych w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego lub szkolnictwa wyższego; proponuje rozszerzenie uznawania, w odpowiednich przypadkach, także na kwalifikacje zdobyte poza formalnym systemem kształcenia i szkolenia, co można postrzegać jako narzędzie służące upodmiotowieniu, uczestnictwu w demokracji, włączeniu społecznemu oraz jako droga w kierunku wprowadzenia lub przywrócenia obywateli na rynek pracy;

78.

podkreśla znaczenie terminowego wdrażania i informowania o postępach we wdrażaniu inicjatyw mających na celu poprawę sytuacji w zakresie transgranicznego uznawania kwalifikacji w Unii, w szczególności europejskich ram kwalifikacji, europejskiego systemu transferu i akumulacji punktów (ECTS) oraz europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET);

79.

wzywa państwa członkowskie do opracowania porównawczych ram stopni uniwersyteckich służących za punkt odniesienia w zakresie wykształcenia i umiejętności zdobywanych w systemach edukacji;

80.

nalega, by państwa członkowskie regularnie monitorowały i oceniały, z udziałem odpowiednich zainteresowanych podmiotów, czy ich system edukacji i programy nauczania objęły członków najsłabszych grup społecznych, czy udało im się zagwarantować równy dostęp do sprzyjającego włączeniu społecznemu i wysokiej jakości systemu edukacji na wszystkich poziomach i czy umiejętności zdobyte dzięki kształceniu i szkoleniu faktycznie zwiększyły szanse na zatrudnienie, włączenie społeczne i aktywną postawę obywatelską uczniów; wzywa także państwa członkowskie, aby jak najszybciej przystąpiły do realizacji zawartych w europejskim semestrze zaleceń dotyczących edukacji i innych zaleceń Komisji;

81.

wzywa Komisję do monitorowania, czy państwa członkowskie poczyniły niezbędne kroki, aby zreformować swoje systemy edukacji w celu osiągnięcia wyżej wymienionych celów;

82.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

10.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 208/43

—

uwzględniając komunikaty Komisji Europejskiej dotyczące strategii rozszerzania i najważniejszych wyzwań na lata 2007–2008, 2008–2009, 2009–2010, 2010–2011, 2011–2012 i 2012–2013,

—

uwzględniając wieloletnie orientacyjne ramy finansowe, dokumenty dotyczące wieloletniego planowania orientacyjnego, krajowe programy i karty projektów wynegocjowane pomiędzy Komisją a poszczególnymi krajami kandydującymi i potencjalnymi krajami kandydującymi,

—

uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 12/2009 w sprawie skuteczności projektów realizowanych przez Komisję w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych na rzecz Bałkanów Zachodnich,

—

uwzględniając sprawozdanie specjalne Trybunału Obrachunkowego nr 16/2009 w sprawie zarządzania przez Komisję Europejską pomocą przedakcesyjną dla Turcji,

—

uwzględniając sprawozdanie specjalne Trybunału Obrachunkowego nr 14/2011 pt. „Czy pomoc UE wpłynęła na zwiększenie zdolności Chorwacji do gospodarowania środkami poakcesyjnymi?”,

—

uwzględniając sprawozdanie specjalne Trybunału Obrachunkowego nr 18/2012 w sprawie pomocy Unii Europejskiej dla Kosowa (1) w zakresie praworządności,

—

uwzględniając dokument Komisji pt. „Tematyczna ocena wymiaru sprawiedliwości i praw podstawowych w Turcji” z października 2012 r.,

—

uwzględniając dokument Komisji pt. „Tematyczna ocena praworządności, reformy sądownictwa i walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną na Bałkanach Zachodnich”– część 2 i 3 – z maja 2012 r. i lutego 2013 r.,

—

uwzględniając notę informacyjną Komisji z marca 2013 r. (2) w sprawie wykorzystania funduszy przedakcesyjnych w obszarach systemów sądowych i walki z korupcją w krajach Zachodnich Bałkanów i w Turcji,

—

uwzględniając sprawozdanie okresowe z 2012 r. dotyczące krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących,

—

uwzględniając art.48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej oraz opinię Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0318/2013),

A.

mając na uwadze, że kraje objęte procesem rozszerzenia powinny kontynuować wysiłki mające na celu poprawę ich systemów sądowych oraz walkę z korupcją, jeśli jest to uważane za niezbędne dla przystąpienia, również wtedy, kiedy już staną się państwami członkowskimi UE; mając na uwadze, że podczas szczytu helsińskiego w 1999 r. Rada Europejska przyznała Turcji status kraju kandydującego do członkostwa w UE, zaś w 2001 r. przyjęto partnerstwo UE i Turcji na rzecz członkostwa, a także mając na uwadze, że podczas szczytu w Salonikach w 2003 r. Rada Europejska potwierdziła proces stabilizacji i stowarzyszenia jako politykę UE dla krajów regionu Bałkanów Zachodnich, dzięki czemu będą kwalifikować się do przystąpienia do UE; mając na uwadze, że IPA nie jest jedynym środkiem, w ramach którego UE wspiera reformę na rzecz praworządności w Bośni i Hercegowinie oraz w Kosowie, gdyż wsparcie na rzecz reformy praworządności w Kosowie zapewnia również misja Unii Europejskiej w zakresie praworządności (EULEX), a w Bośni i Hercegowinie w latach 2003-2012 przeprowadzono misję policyjną;

B.

mając na uwadze, że egzekwowanie praworządności, zwłaszcza poprzez reformę sądownictwa, oraz walka z korupcją i z przestępczością zorganizowaną w krajach Bałkanów Wschodnich i w Turcji są uważane przez Komisję za najwyższe priorytety, a także mając na uwadze, że począwszy od 2012 r. „Nowe podejście” jest stosowane w ramach polityki rozszerzenia mierzącej się z reformami sądownictwa oraz spraw wewnętrznych na wczesnych etapach procesu przystąpienia poprzez ustanowienie nowej metodologii negocjacji, obejmującej jasne priorytety i warunki w dziedzinach objętych rozdziałem 23 i 24 oraz dążącej tym samym do lepszego ustalania priorytetów pomocy finansowej w ramach IPA II;

C.

mając na uwadze, iż Unia Europejska przekazuje pomoc finansową krajom kandydującym i potencjalnym krajom kandydującym w ramach Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA), który w 2007 r. zastąpił programy TPA, Phare i CARDS, oraz mając na uwadze, że z wyjątkiem Islandii wszystkie kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące korzystają z funduszy przedakcesyjnych w ramach reformy ich systemów sądowych oraz walki z korupcją;

D.

mając na uwadze, że nowy instrument przedakcesyjny IPA II musi być bardziej strategiczny, skuteczniejszy oraz lepiej ukierunkowany niż jego poprzednicy, co ma na celu osiągnięcie trwalszych wyników w zakresie zwiększania gotowości tych państw do członkostwa, a także, w miarę możliwości, wspieranie podejścia sektorowego w celu wspomożenia kompleksowych strategii reform w krajach korzystających;

E.

mając na uwadze, że wsparcie UE na rzecz reform w zakresie praworządności w Bośni i Hercegowinie oraz w Kosowie nie ogranicza się do wsparcia w ramach instrumentu IPA – w latach 2003–2012 przeprowadzono misję policyjną, poza tym Kosowo otrzymało również wsparcie w ramach misji na rzecz praworządności (EULEX), którą przeprowadzono w 2008 r.; mając również na uwadze, że obejmująca w sumie ponad 2000 pracowników na dzień 1 lipca 2013 r. (z czego ponad 730 oddelegowały państwa członkowskie UE) oraz dysponująca rocznym budżetem wynoszącym niewiele ponad 100 mln EUR (okres czerwiec 2012 r. – czerwiec 2013 r.) misja EULEX odgrywa zasadniczą rolę we wspieraniu instytucji Kosowa w zakresie praworządności, co obejmuje reformę sądownictwa i walkę z korupcją;

F.

mając na uwadze, że od 2007 r. w ramach projektów regionalnych wspierających współpracę między beneficjentami z różnych krajów oraz projektów horyzontalnych zajmujących się wspólnymi potrzebami kilku beneficjentów istnieje możliwość skorzystania z finansowania w ramach programów IPA dla wielu beneficjentów;

1.

przypomina, że walka z korupcją i przestępczością zorganizowaną jest jednym z najważniejszych priorytetów dla każdego kraju kandydującego czy potencjalnego kraju kandydującego pragnącego przystąpić do Unii Europejskiej;

2.

ponownie podkreśla znaczenie niezależnego wymiaru sprawiedliwości, ochrony i propagowania praw podstawowych oraz skutecznej walki z korupcją w procesie wzmacniania praworządności i demokracji; z zadowoleniem przyjmuje nowe podejście negocjacyjne UE, w którym te główne obszary osadzono w samym centrum procesu akcesji i które obejmuje wczesne otwarcie rozdziałów 23 i 24 na podstawie jasnych i szczegółowych planów działań, stymulujących opracowywanie niezbędnych przepisów ustawodawczych, powstawanie instytucji oraz zapewnienie solidnych wyników wdrażania; podkreśla potrzebę ustalenia przejrzystych i sprawiedliwych punktów odniesienia dla całego procesu, które będą mogły przekształcić kryteria w konkretne działania prowadzące do przyłączenia;

3.

zauważa, że od 2001 r. pomoc przedakcesyjna UE dla Turcji w obszarze reform sądownictwa wyniosła 128 938 935 EUR dla 30 projektów, z czego na dzień 31 grudnia 2012 r. wypłacono 66 645 666 EUR; podkreśla, że na chwilę obecną dziewięć projektów zrealizowano, 11 jest w trakcie realizacji, a 10 ma być rozpoczętych (3);

4.

uznaje, że w lutym 2012 r. Komisja rozpoczęła procedurę odzyskiwania należności w odniesieniu do dwóch zakończonych projektów przeprowadzonych w Turcji, dotyczących budowy trzech sądów apelacyjnych w Ankarze, Erzurum i Diyarbakırze (4) oraz wsparcia dla ustanowienia sądów apelacyjnych w Turcji (5); zauważa, że w kwietniu 2012 r. odzyskano 21 767 205,29 EUR oraz że kwota ta jest równowartością wypłat dokonanych przez Komisję na te dwa projekty; zwraca uwagę, że decyzji Komisji o odzyskaniu całości należności sprzeciwiali się obserwatorzy zewnętrzni; wzywa Komisję, aby do grudnia 2013 r. przedstawiła szczegółowe informacje dotyczące tej kwestii oraz wyjaśniła decyzję o odzyskaniu całości należności;

5.

zauważa, że od 2005 r. pomoc przedakcesyjna UE dla krajów Bałkanów Zachodnich w obszarze reform sądownictwa wyniosła 240 064 387,48 EUR dla 124 projektów, z czego na dzień 31 grudnia 2012 r. wypłacono 85 749 243,96 EUR; podkreśla, że na chwilę obecną 53 projekty zrealizowano, 47 jest w trakcie realizacji, a 23 mają być rozpoczęte (6);

6.

zauważa, że od 2001 r. pomoc przedakcesyjna UE dla Turcji w obszarze walki z korupcją wyniosła 6 160 000 EUR dla 5 projektów, z czego na dzień 31 grudnia 2012 r. wypłacono 1 661 732 EUR; podkreśla, że na chwilę obecną jeden projekt zrealizowano, dwa są w trakcie realizacji, a dwa mają być rozpoczęte;

7.

zauważa, że od 2005 r. pomoc przedakcesyjna UE dla krajów Bałkanów Zachodnich w obszarze walki z korupcją wyniosła 55 160 227,76 EUR dla 45 projektów, z czego na dzień 31 grudnia 2012 r. wypłacono 16 060 007,57 EUR; podkreśla, że na chwilę obecną 18 projektów zrealizowano, 17 jest w trakcie realizacji, a 10 ma być rozpoczętych (7);

8.

podkreśla nowe podejście Komisji do kwestii reformy sądownictwa oraz spraw wewnętrznych na wczesnych etapach procesu przystąpienia; zauważa jednak, że średnio tylko 3,13 % łącznej puli środków przedakcesyjnych UE na lata 2007-2012 przeznaczono na sądownictwo i tylko 0,52 % na walkę z korupcją; zwraca uwagę, że w tym samym okresie suma łączna przeznaczona na wszystkie obszary polityki objęte rozdziałami 23 i 24 (sądownictwo i prawa podstawowe, sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo) wynosi ok. 7,41 % łącznej puli pomocy przedakcesyjnej; zauważa ponadto, że ok. 16,29 % środków przeznaczonych na komponent I ma na celu wzmocnienie praworządności w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących;

9.

uznaje, że umowa dotycząca projektu IPA 2007 „Budowanie potencjału ministerstwa sprawiedliwości w Bośni i Hercegowinie na rzecz planowania strategii, koordynacji pomocy oraz integracji z UE” została zawieszona; wzywa Komisję do przekazania szczegółowych informacji dotyczących zawieszenia umowy oraz aktualnej sytuacji projektu do grudnia 2013 r.;

10.

podkreśla nowe podejście Komisji do kwestii reformy sądownictwa oraz spraw wewnętrznych na wczesnych etapach procesu przystąpienia; zauważa jednak, że średnio tylko 2,87 % łącznej puli środków pomocy przedakcesyjnej UE na lata 2007–2013 jest przeznaczone na sądownictwo i tylko 0,52 % na walkę z korupcją;

11.

zauważa, że poziom współfinansowania ze strony władz danego kraju jest mocno zróżnicowany w poszczególnych krajach, przy czym Chorwacja i Turcja współfinansują większość swoich projektów, a w Serbii wszystkie projekty są pokrywane w całości ze środków pomocy przedakcesyjnej UE; wyraża opinię, że projekty współfinansowane, szczególnie w obszarze sądownictwa oraz walki z korupcją, wiążą się z większym zaangażowaniem finansowym ze strony beneficjentów; w związku z powyższym wzywa Komisję do zwiększenia liczby projektów współfinansowanych przez władze krajowe w ramach projektu IPA II;

12.

jest zdania, że poziom pomocy przedakcesyjnej, zainwestowanej w reformę sądownictwa i walkę z korupcją, nie odzwierciedla priorytetu ustanowionego w tym zakresie przez Komisję; biorąc pod uwagę znaczenie kwestii związanych z sądownictwem i korupcją, wagę problemów spotykanych w tym obszarze, a także pozytywne skutki uboczne i efekty synergiczne, jakie dla innych sektorów mogłoby przynieść ukończenie i wdrożenie reform sądownictwa i reform antykorupcyjnych, wzywa Komisję i kraje korzystające do przeznaczenia bardziej istotnego i adekwatnego poziomu finansowania dla tych sektorów; niemniej jednak zauważa, że inne czynniki, takie jak ustrukturyzowane dialogi uwzględniające specyfikę krajów oraz dotyczące praworządności i sądownictwa, mają istotny wpływ na skuteczność pomocy przedakcesyjnej UE w zakresie reformy systemów sądowych oraz walki z korupcją; uznaje wobec tego, że udział w ogólnym finansowaniu nie jest jedynym kryterium skuteczności działań UE mających na celu wzmocnienie praworządności i praktyk antykorupcyjnych;

13.

ubolewa nad faktem, że poziom finansowania w ramach instrumentu pomocy przedakcesyjnej IPA I wydaje się być niski, jeżeli weźmiemy pod uwagę znaczenie omawianych kwestii; zauważa jednakże niewielką zdolność absorpcyjną IPA I w obszarze praworządności w niektórych krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących; uważa za istotne poprawę zarządzania funduszami przedakcesyjnymi w tej dziedzinie w ramach IPA II oraz podkreśla, że należy w oparciu o wskaźniki ilościowe i jakościowe kontrolować i oceniać postępy w realizacji poszczególnych celów w dziedzinie niezależnego i skutecznego wymiaru sprawiedliwości, praworządności i walki z korupcją, w tym ich wdrażanie; uważa również, że ważne jest opracowanie w ramach IPA II systemu bodźców do poprawy wyników, służącego nagradzaniu osiągnięć związanych ze znaczącymi postępami w realizacji celów określonych w dokumentach strategicznych;

14.

ubolewa, że Komisja nie dysponuje narzędziem do zapewnienia stopnia realizacji w sposób automatyczny dla projektów przedakcesyjnych UE i podkreśla, że wiedza dotycząca stopnia realizacji ma podstawowe znaczenie dla monitorowania skutecznego wdrażania projektów, gdyż umożliwia ona wskazanie potencjalnych wąskich gardeł na wczesnych etapach; wzywa Komisję do przeprowadzania centralizacji danych w zakresie stopnia realizacji projektów, dla których przyznano pomoc przedakcesyjną UE co 6 miesięcy;

15.

zauważa, że współpraca w zakresie reform systemów sądowych oraz walki z korupcją ma miejsce również na szczeblu politycznym poprzez ustrukturyzowane dialogi uwzględniające specyfikę krajów w zakresie praworządności i struktury sądownictwa z krajami kandydującymi i potencjalnymi krajami kandydującymi;

16.

podkreśla, że skuteczność projektów przedakcesyjnych wdrożonych w obszarach sądownictwa i walki z korupcją zależy głównie od woli politycznej władz do przyjęcia i pełnego wdrożenia reform; ubolewa nad faktem, że w większości krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących nie ma wystarczająco silnego poparcia politycznego dla wdrażania skutecznych reform w zakresie walki z korupcją i z przestępczością zorganizowaną lub w pełni niezależnego sądownictwa; zwraca uwagę, że kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące otrzymują pomoc przedakcesyjną UE w celu doprowadzenia ich systemów prawnych, zarówno pod względem ram ustawodawczych, jak i w praktyce, do zgodności ze standardami europejskimi;

17.

z zadowoleniem przyjmuje te zmiany, które zwiększają zgodność ram prawnych i instytucjonalnych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym UE oraz modernizację struktur instytucjonalnych sądownictwa; uznaje na przykład pozytywny wpływ, jaki miało wprowadzenie systemu zarządzania sprawami sądowymi na bezstronność i skuteczność sądów, chociaż jego operacyjność i skuteczność jest niekiedy ograniczana przez nadmiernie ambitne cele, jak w przypadku Kosowa;

18.

zwraca się do Komisji o wypracowanie jasnej definicji zakresu projektów w dziedzinie systemów sądowych i walki z korupcją, co pozwoliłoby na konsekwentniejsze monitorowanie i spójniejszą sprawozdawczość w tych obszarach;

19.

podkreśla, że Parlament powinien być czynnie zaangażowany w nadzór nad przydziałem i wydatkowaniem funduszy przedakcesyjnych w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących we wszystkich obszarach, łącznie z systemami sądowymi i walką z korupcją; podkreśla w związku z tym, że Parlament powinien być informowany o wdrażaniu IPA oraz o przydzielaniu środków dla krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących.

20.

przypomina, że praworządność stanowi podstawę demokracji oraz warunek wstępny dla funkcjonowania gospodarki rynkowej i podkreśla potrzebę postrzegania reform sądownictwa w szerszym kontekście; podkreśla, że system sprawiedliwości powinien być całkowicie niezawisły, lepiej przewidywalny, skuteczniejszy i sprawiedliwszy, aby ludzie i środowisko przedsiębiorców mieli zaufanie do sądownictwa; podkreśla pod tym względem konieczność ustanowienia losowego rozdzielania spraw we wszystkich sądach, terminowego rozstrzygania spraw i ujednolicenia praktyki sądowej, publikacji wszystkich orzeczeń sądowych bezpośrednio po ich przyjęciu i łatwego dostępu do nich, a także informowania o korzyściach, w tym korzyściach finansowych, wynikających ze stosowania systemu e-sprawiedliwości; zwraca uwagę, że istotne jest odpowiednie i ustawiczne szkolenie sędziów, prokuratorów i urzędników; zauważa, że „Nowe podejście” powinno skupiać się na tych kwestiach w kontekście negocjacji akcesyjnych;

21.

uważa, że kwestią podstawową jest ściślejsze powiązanie pomocy finansowej UE z priorytetami polityki rozszerzenia, zwłaszcza w odniesieniu do praworządności, w celu poprawy niezależności, odpowiedzialności, bezstronności, profesjonalizmu, przejrzystości i skuteczności systemów sądowych; podkreśla, że przewidywalne i wystarczające środki finansowe są kluczowym warunkiem zrównoważonych reform wymiaru sprawiedliwości; podkreśla znaczenie ciągłego szkolenia zawodowego sędziów, prokuratorów i urzędników; domaga się dalszej pomocy finansowej dla odnośnych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w celu poprawy przejrzystości wymiaru sprawiedliwości oraz polepszenia jego długoterminowych zdolności, a także dla podmiotów nadzorujących czy zgłaszających nieprawidłowości w wykorzystaniu tych funduszy, domaga się również zaangażowania w prace tych podmiotów;

22.

ubolewa nad faktem, że wpływ i trwałość pomocy finansowej UE są w dużym stopniu ograniczane przez brak przewidywalnego systemu sądownictwa oraz przewidywalnych i wystarczających funduszy krajowych;

23.

zauważa, że „Nowe podejście” będzie skupiać się na tych kwestiach w kontekście negocjacji akcesyjnych;

24.

zwraca uwagę, że korupcja stanowi największe wyzwanie dla większości krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących; jest zaniepokojony, że w kilku krajach Bałkanów Zachodnich sprawozdania okresowe zwracają uwagę na powiązania, jakie zostały ustanowione między przestępcami, sieciami przestępczości zorganizowanej oraz elitami politycznymi w trakcie konfliktów w regionie i które zostały przeniesione do współczesnych społeczności; jest głęboko zaniepokojony zjawiskiem „korupcji politycznej”, jakie jest zauważalne w niektórych z tych krajów;

25.

zauważa, że faktyczne wdrożenie i konkretne rezultaty w walce z korupcją, w szczególności w przypadkach korupcji politycznej na wysokim szczeblu i korupcji w sądownictwie, nadal stanowią ogromne wyzwanie i że należy budować przekonującą historię przypadków ścigania i skazywania w celu mierzenia postępów; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że „Nowe podejście” będzie skupiać się na tych kwestiach w kontekście negocjacji akcesyjnych; podkreśla konieczność lepszego planowania i finansowania działań z zakresu przeciwdziałania korupcji w oparciu o współpracę wielu zainteresowanych stron; wzywa Komisję do opracowania strategicznej perspektywy finansowania unijnego na dłuższy okres i o szerszych podstawach dla organizacji społecznych działających w obszarach przejrzystości i przeciwdziałania korupcji zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim; zauważa, że „Nowe podejście” będzie skupiać się na tych kwestiach w kontekście negocjacji akcesyjnych;

26.

chciałby zobaczyć wyniki pomyślnego prowadzenia bezstronnych śledztw oraz wyroki sądowe w walce z korupcją, w tym w głośnych sprawach sądowych, aby podnieść poziom zaufania obywateli do praworządność i instytucji publicznych; zwraca się do odnośnych władz o poprawę współpracy międzyinstytucjonalnej, zwłaszcza ze strukturami ochrony porządku publicznego, o podnoszenie poziomu świadomości społecznej oraz o rozwój zdolności planowania, egzekwowanie i kontrolę zasad i działań antykorupcyjnych, wzywa również do bliskiej współpracy z Grupą Państw Przeciwko Korupcji (GRECO), a także do większego zaangażowania się w pracę organów niezależnych od państwa, takich jak agencje antykorupcyjne; apeluje o realizowanie strategii zapobiegania korupcji i walki z nią na skalę krajową i międzynarodową;

27.

uważa, że wolność prasy i mediów oraz wolność cyfrowa są zasadniczymi narzędziami kontroli władzy, a także ważnymi składnikami walki z korupcją, gdyż z jednej strony zapewniają platformę do swobody wypowiedzi, a z drugiej – umożliwiają społeczeństwu dostęp do informacji; wzywa w związku z tym do czynnego wspierania tych swobód w ramach IPA z ukierunkowaniem zarówno na rządy i obywateli, jak i na prasę oraz media;

28.

wyraża zaniepokojenie faktem, że pomoc przedakcesyjna UE nie zawsze jest wykorzystywana w sposób spójny z powodu braku podejścia regionalnego i strategii regionalnej; podkreśla na przykład, że podczas gdy w Chorwacji w ramach pomocy przedakcesyjnej UE ustanowiono agencję ds. walki z korupcją z uprawnieniami do prowadzenia działań dochodzeniowo-śledczych, w Kosowie ustanowiono agencję ds. walki z korupcją bez takich uprawnień, budząc tym samym wątpliwości co do jej skuteczności; w związku z powyższym wzywa Komisję do ustanowienia jasnej strategii regionalnej w celu zapobiegania finansowaniu przeciwstawnych modeli w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących;

29.

zauważa, że projekty przedakcesyjne obejmują okres od jednego do 3,5 roku; stwierdza w oparciu o zewnętrzne oceny tematyczne, że takie terminy stanowią wyzwanie, a być może są zbyt ambitne, biorąc pod uwagę szeroki zakres większości projektów i ich licznych, często skomplikowanych elementów; biorąc pod uwagę złożoność reform w obszarze sprawiedliwości i walki z korupcją oraz czas, jaki zajmują same działania poprzedzające programowanie, zaleca, aby Komisja powzięła odpowiednie środki w ramach programowania IPA II oraz projekty, które prowadziłyby do przyjęcia dłuższych terminów (pięć do siedmiu lat), włączając w to z góry określone i okresowe badania, które umożliwiłyby bardziej elastyczne wprowadzanie korekt, także w ramach puli środków finansowych;

30.

jest zaniepokojony ciągłymi opóźnieniami realizacji projektów i ostatecznie ich skutecznością; zauważa na przykład, że projekty w Turcji są zazwyczaj opóźnione o jeden rok, zanim zostaną zrealizowane umowy z powodu utrudnień dotyczących przetargów i zawierania umów, zaś w Chorwacji umowy na programy PHARE były podpisywane średnio jeden rok później niż planowano, zaledwie na kilka dnia przed ostatecznym terminem zawarcia umowy, ustalonym w umowie finansowej;

31.

wyraża ponadto zaniepokojenie, że złożoność zasad regulujących pomoc przedakcesyjną oraz ich sztywność każdorazowo w przypadku, kiedy do projektu należy włączyć nowe działania ostatecznie tworzą bezproduktywne zachęty do powtarzania działania lub do zaakceptowania niezadowalającego projektu; niemniej jednak jest zdania, że należy znaleźć odpowiednią równowagę między elastycznością wspierającą skuteczność projektów a koniecznością zapobiegania nieprawidłowościom i zapewnienia najlepszego zagospodarowania pieniędzy, oraz wzywa Komisję do podjęcia odpowiednich działań w tym kierunku w ramach IPA II;

32.

jest zdania, że należy zawsze przeprowadzać działania przygotowawcze (pilotażowe) w przypadkach większych projektów przed ich pełnym wdrożeniem w celu zidentyfikowania i złagodzenia potencjalnych niedociągnięć, ograniczenia opóźnień i trudności możliwych do uniknięcia oraz zmierzenia możliwych do osiągnięcia rezultatów;

33.

zauważa, że bardziej kompleksowe podejście sektorowe w obszarach reformy sądownictwa oraz walki z korupcją przyniosłoby pozytywne zmiany, między innymi intensywniejsze skoncentrowanie się na działaniach w zakresie reform krajowych, poprawioną koordynację działań darczyńców oraz lepszą interakcję pomiędzy poszczególnymi projektami; wzywa Komisję do zagwarantowania, że podejścia sektorowe są wprowadzane zgodnie z wytycznymi w sprawie stosowania podejścia sektorowego do pomocy przedakcesyjnej oraz że wspierane są zdolności krajów korzystających do opracowania i wdrożenia rzeczowych strategii sektorowych; wzywa Komisję do dalszego przekazywania wytycznych w sprawie wdrażania podejścia sektorowego na etapach planowania i programowania IPA II; uważa, że w większości krajów ani struktura instytucjonalna, ani procesy budżetowania nie są na poziomie odpowiednim do celów sektorowego wsparcia budżetowego oraz wzywa Komisję do wspierania niezbędnych usprawnień instytucjonalnych i proceduralnych w krajach otrzymujących pomoc;

34.

podkreśla, że współpraca i koordynacja działań z innymi darczyńcami i z międzynarodowymi instytucjami finansowymi ma ogromne znaczenie w celu unikania duplikowania się działań, zapewnienia skuteczności pomocy oraz sprzyjania budowaniu potencjału w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących; ubolewa, że reforma sądownictwa oraz walka z korupcją nie są objęte zakresem ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich, wspólnej inicjatywy UE, międzynarodowych instytucji finansowych, darczyńców dwustronnych oraz rządów Bałkanów Zachodnich, wzmacniającej spójność wsparcia darczyńców; wzywa Komisję i jej partnerów do ustanowienia mechanizmu zbliżonego do ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich, mającego na celu wzmocnienie współpracy i koordynacji działań w zakresie reformy sądownictwa i walki z korupcją, oraz do informowania Parlamentu o postępach osiągniętych w tej kwestii;

35.

uznaje, że po audycie projektów przedakcesyjnych w okresie 2001–2005 Europejski Trybunał Obrachunkowy stwierdził, że można by poprawić trwałość projektów, gdyby: (i) zwiększono zaangażowanie beneficjentów; (ii) nie rozpoczynano realizacji projektów bez planu utrzymania; (iii) Komisja uważniej monitorowała podział i oceniała wykorzystanie sprzętu i infrastruktury finansowanej przez UE; oraz (iv) gdyby świadczeniu pomocy technicznej towarzyszyła odpowiednio aktywna zachęta do zmian instytucjonalnych; podkreśla fakt, że pomimo ulepszeń wprowadzonych w ramach programu IPA nadal pozostają pewne słabości, zwłaszcza w kategoriach zaangażowania stron zainteresowanych oraz utrzymania, i zauważa, że na przykład w Turcji w trakcie procesu programowania na rok 2011 strony zainteresowane prawie nie były zaangażowane w ciągu ostatnich 12 miesięcy;

36.

zauważa, że projekty przedakcesyjne opierają się na kartach projektów, w których przedstawione są ich cele ogólne i szczegółowe, przewidywane działania, jakie należy wdrożyć, ich ramy czasowe, koszty i środki wdrażania oraz wskaźniki, w oparciu o które można mierzyć postępy w ramach projektów;

37.

podkreśla, że art. 30 zasad finansowych mających zastosowanie do rocznego budżetu Unii (rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 – rozporządzenie finansowe) wymaga ustanowienia celów SMART dla wszystkich środków z zakresu polityki objętych budżetem UE oraz uwzględnienia ich w sprawozdaniach rocznych z działalności jako element budżetowania zadaniowego oraz procesów zarządzania;

38.

zauważa, że karty projektów zostały z czasem ulepszone poprzez włączenie większej liczby i lepiej opracowanych celów SMART, a także konkretnych wskaźników dotyczących różnych elementów projektu; jest jednak zaniepokojony tym, że według zewnętrznej oceny niektóre projekty nie są ukierunkowane z powodu niewłaściwych wskaźników, przy czym wskaźniki SMART nie zawsze odpowiadają sektorowi sprawiedliwości; podkreśla potrzebę opracowania wskaźników jakościowych służących do mierzenia długofalowego wpływu projektów; wzywa Komisję do dalszego publikowania wytycznych w zakresie stosowania wskaźników wyników, jakie mają być stosowane na cele programowania, monitorowania i oceny w ramach finansowych na okres 2014-2020 w odniesieniu do IPA II; jest zdania, iż należy opracować konkretne wskaźniki dotyczące sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa, które będą stosowane zgodnie z bardziej strategicznym podejściem w ramach IPA II;

39.

jest zdania, że szkolenie wysokiej jakości jest istotnym aspektem reform sądownictwa i z zadowoleniem przyjmuje fakt, że ponad 30 % działań TAIEX (Biuro Pomocy Technicznej i Wymiany Informacji) dotyczy obszarów sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa, lecz kwestionuje przydatność wskaźników dotyczących celów, które są określone w kartach projektów i które służą do mierzenia wartości dodanej działań szkoleniowych; zwraca uwagę, że wskaźniki takie jak „jakość i ilość działań szkoleniowych prowadzonych przez szkoleniowców” lub „przeszkoleni radcy prawni zadowoleni ze szkolenia” koncentrują się głównie na wyniku, a pomijają efekty; zwraca na przykład uwagę, że fakt, iż uczestnicy stwierdzają w kwestionariuszu, że szkolenie będzie miało wpływ na ich pracę, nie jest sam w sobie wskaźnikiem wpływu; dlatego też wzywa Komisję do dalszego doprecyzowania wskaźników dotyczących szkolenia oraz zorganizowania dokładnej oceny wpływu działań szkoleniowych wdrażanych w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących;

40.

ubolewa nad faktem, że często brakuje stosownych danych początkowych służących za punkt wyjścia do pomiarów ulepszeń, co uniemożliwia mierzenie zmian, które można by przypisać projektom przedakcesyjnym;

41.

zauważa, że projekty wsparcia reform ustawodawczych są jednymi z najczęstszych projektów przedakcesyjnych; zauważa, że ramy instytucjonalne są teraz zgodne ze standardami europejskimi, wyraża jednak obawę, że trwałość tych zmian w przepisach i ramach prawnych krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących jest zagrożona z uwagi na brak strategii ogólnej, zgodnie z uwagami zewnętrznych obserwatorów; zauważa w szczególności, że często brakuje prawa miejscowego lub rozporządzeń uzupełniających, zmiany ról i zakresów odpowiedzialności często nie są przejrzyste, a personel nie jest odpowiednio przeszkolony, a zatem nie potrafi stosować nowych przepisów zgodnie z ich założeniami; podkreśla, że wsparcie dla reform sądownictwa i walki z korupcją musi być działaniem długoterminowym i kompleksowym, a jego kryteria oceny powinny obejmować cały proces – od opracowywania nowych ram prawnych, przepisów, prawa miejscowego i rozporządzeń po faktyczne ściganie w sprawach wysokiego szczebla;

42.

zauważa, że wyniki i trwałość programów przeznaczonych dla wielu beneficjentów nie zostały dotąd ocenione; wzywa Europejski Trybunał Obrachunkowy do objęcia tych projektów zakresem przyszłego sprawozdania specjalnego w sprawie pomocy przedakcesyjnej w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących;

43.

uznaje, że Komisja dokonuje oceny wpływu i trwałości programów przedakcesyjnych w oparciu o sprawozdania z monitorowania zorientowanego na wyniki (ROM), jednak ubolewa nad faktem, że sprawozdania te nie są udostępniane opinii publicznej; jest zdania, że sprawozdania okresowe Komisji powinny odnosić się do ustaleń zawartych w sprawozdaniach ROM oraz zawierać ocenę programów i ich wpływu po zakończeniu etapu realizacji; wzywa tym samym Komisję do wprowadzenia rozdziału dotyczącego uwzględnienia wniosków z ROM w każdym sprawozdaniu okresowym;

44.

zwraca uwagę, że liczba sprawozdań z monitorowania zorientowanego na wyniki (ROM) bardzo się różni w poszczególnych krajach, od 31 dla Albanii do zera dla Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Czarnogóry i Serbii; ponadto zwraca uwagę, że państwa stosujące zdecentralizowany system wdrażania (DIS) nie mają obowiązku przeprowadzania zewnętrznego monitorowania zorientowanego na wyniki i dlatego w Chorwacji w bardzo niewielkim stopniu prowadzone jest niezależne monitorowanie wyników; wzywa Komisję do zapewnienia systematycznego i dokładnego niezależnego monitorowania zewnętrznego programów finansowanych z pomocy przedakcesyjnej UE we wszystkich krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących;

45.

jest zaniepokojony tym, że uważa się, iż sprawozdania ROM są w swojej strukturze obciążone na korzyść pozytywnych ratingów i są nieodpowiednie dla monitorowania wyników w dłuższej perspektywie czasowej; podkreśla, że monitorowanie powinno polegać na śledzeniu wyników sektorów, a nie tylko rezultatów projektów; wzywa Komisję do opracowania całościowego planu działań w zakresie monitorowania obejmującego narzędzia oceny inne niż sprawozdania ROM, takie jak ramowe oceny wyników sektorów ze wskaźnikami SMART w celu umożliwienia z czasem całościowego monitorowania rezultatów projektów; pragnie zostać poinformowany o poczynionych postępach przed końcem 2014 r.;

46.

przypomina o wezwaniu Komisji przez Parlament do oceny wpływu i wyników osiągniętych wskutek przydzielenia środków UE na reformę sądownictwa oraz walkę z korupcją w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących (1); z zadowoleniem przyjmuje opublikowanie przez Komisję w latach 2012-2013 oceny wymiaru sprawiedliwości i praw podstawowych w Turcji oraz oceny praworządności, reformy sądownictwa oraz walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną na Bałkanach Zachodnich; niemniej jednak ubolewa, że ocena Turcji nie objęła przeglądu projektów związanych z walką z korupcją;

47.

zdaje sobie sprawę, że Europejski Trybunał Obrachunkowy pracuje obecnie nad sprawozdaniem specjalnym w sprawie pomocy przedakcesyjnej UE w Serbii; stanowczo zaleca, aby zakres kontroli wykonania zadań obejmował projekty wdrożone w obszarach reformy sądownictwa oraz walki z korupcją;

48.

jest zdania, że należy ustanowić i udostępnić publicznie bazę danych zawierającą wykaz wszystkich projektów finansowanych w ramach programów pomocy przedakcesyjnej; dlatego też wzywa Komisję do opracowania środków mających na celu zwiększenie przejrzystości uzgodnień prawnych oraz do opracowania systemu, w ramach którego informacje o wszystkich beneficjentach środków UE publikowane będą na tej samej stronie internetowej, niezależnie od administratora funduszu oraz w oparciu o standardowe kategorie informacji dostarczanych przez wszystkie państwa członkowskie w co najmniej jednym języku roboczym UE;

49.

zauważa zobowiązanie Komisji do zajęcia się tymi kwestiami przed końcem 2015 r. poprzez publikowanie informacji na temat pomocy IPA zgodnie z międzynarodową inicjatywą na rzecz przejrzystości pomocy, w ramach której ustanowiono wspólne standardy w zakresie publikowania drogą elektroniczną aktualnych, kompleksowych i perspektywicznych informacji na temat zasobów udostępnianych w ramach współpracy na rzecz rozwoju; podkreśla, że taka inicjatywa będzie owocna tylko wtedy, kiedy informacje będą regularnie aktualizowane; w związku z powyższym wzywa Komisję do aktualizowania bazy danych co miesiąc, zgodnie z planami;

50.

z zadowoleniem przyjmuje poprawę, jaką pomoc UE przyniosła zarówno w odniesieniu do ram prawnych, jak i do ram instytucjonalnych oraz w odniesieniu do infrastruktury sądownictwa w Albanii; jest jednak zaniepokojony niewystarczającym poziomem informowania o wynikach w zakresie faktycznego zastosowania, wdrażania oraz konkretnego wpływu wszystkich tych zmian;

51.

uznaje wyniki uzyskane pod względem przyjęcia dokumentów strategicznych w zakresie walki z korupcją; jest jednak poważnie zaniepokojony niską skutecznością środków powziętych w tym zakresie; podkreśla, że w 2012 r. Albania została sklasyfikowana jako najbardziej skorumpowany kraj w Europie; wzywa Komisję i władze Albanii do pilnego przeprowadzenia ponownej oceny wdrożenia strategii antykorupcyjnej oraz planów działania w tym kraju;

52.

ubolewa nad brakiem zastosowania niektórych z poprawionych zdolności systemu sądownictwa w Bośni i Hercegowinie; wyraża zaniepokojenie faktem, że Trybunał Obrachunkowy w kontroli przeprowadzonej w 2009 r. zaobserwował brak finansowania na rzecz funkcjonowania i utrzymania nabytej infrastruktury, przez co zachodzi ryzyko, że poprawa nie będzie trwała;

53.

wyraża poważne zaniepokojenie słabymi wynikami agencji ds. walki z korupcją w Bośni i Hercegowinie oraz brakiem informacji w zakresie szczegółowych wyników finansowania UE w obszarze walki z korupcją;

54.

zauważa postępy poczynione przez Chorwację w niektórych obszarach reformy sądownictwa oraz jej wdrażania, oraz że ich trwałość zapewniono poprzez projekty następcze;

55.

zauważa pewne pozytywne zmiany w zakresie walki z korupcją, przedstawione w rocznym sprawozdaniu okresowym w sprawie Chorwacji; wyraża jednak zaniepokojenie zachodzącym ryzykiem, że środki przyjęte przed przystąpieniem kraju do Unii Europejskiej nie będą nieodwracalne i trwałe; podkreśla na przykład, że nie jest jasne, która z instytucji pełni rolę przywódczą polegającą na nadzorowaniu wszystkich reform antykorupcyjnych, że członkowie komisji ds. konfliktu interesów zostali mianowani dopiero na początku lutego 2013 r., co wzbudziło wątpliwości odnośnie do faktycznej operacyjności i wyników komisji, oraz że nadal mają miejsce, a wręcz są coraz częstsze nominacje o podłożu politycznym w ministerstwach i radach nadzorczych przedsiębiorstw;

56.

zauważa, że z powodu braku kontroli ze strony władz Kosowa, mających siedzibę w Prisztinie, nad północną częścią terytorium projekty IPA takie jak projekt reformy systemu edukacji prawnej, który docelowo miał objąć całe Kosowo, mają ogólnie znikomy wpływ na północną część kraju;

57.

jest poważnie zaniepokojony faktem, że pomoc UE w Kosowie w obszarze praworządności została oceniona przez Trybunał Obrachunkowy jako niewystarczająco skuteczna; przyznaje, że specyficzne okoliczności w Kosowie, takie jak słaby punkt wyjścia do tworzenia praworządności oraz fakt, że władze Kosowa nie przyznały temu obszarowi wystarczającego priorytetu, w pewnym stopniu wyjaśniają ograniczoną skuteczność interwencji UE; niemniej jednak podkreśla istnienie obszarów, w których od Komisji i ESDZ należy się spodziewać poprawy:

58.

wyraża szczególne zaniepokojenie brakiem konkretnych postępów w zakresie walki z korupcją w Kosowie; uważa, że korupcja stanowi największe wyzwanie, a jednocześnie stanowi poważną przeszkodę w funkcjonowaniu instytucji publicznych;

59.

z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione w zakresie ram ustawodawczych w reformie sądownictwa oraz pozytywne zmiany pod względem skuteczności i bezstronności uzyskane dzięki wprowadzeniu zautomatyzowanego systemu informatycznego zarządzania sprawami sądowymi; uznaje aktywne podejście Macedonii do reformy systemu sądownictwa oraz jej wiodącą pozycję w tym obszarze;

60.

wyraża zaniepokojenie brakiem dostępności sprawozdań w sprawie skuteczności projektów IPA w zakresie walki z korupcją w byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii;

61.

z zadowoleniem przyjmuje poprawę współpracy regionalnej w obszarach współpracy policyjnej i sądowej, wzmocnienie ram ustawodawczych niezbędnych dla zapewnienia niezawisłości sądownictwa oraz poprawy skuteczności sądownictwa w Czarnogórze; jest zaniepokojony słabą koordynacją darczyńców oraz niskimi ocenami trwałości projektów;

62.

zauważa, iż korupcja stanowi poważny problem w Czarnogórze; uznaje wysiłki podjęte przez Czarnogórę na rzecz walki z korupcją i ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie dyrekcji ds. inicjatywy na rzecz walki z korupcją, do czego przyczyniło się finansowanie UE;

63.

wyraża zaniepokojenie faktem, że niezawisłość sądownictwa nadal stanowi poważny problem w Serbii, w szczególności z powodu niewłaściwych wpływów politycznych; ubolewa ponadto nad faktem, że nowe prawodawstwo nie jest egzekwowane ani spójnie, ani właściwie, co wiąże się z ryzykiem jego nieskuteczności;

64.

z zadowoleniem przyjmuje pozytywną ocenę projektu wsparcia na rzecz ustanowienia agencji ds. walki z korupcją, a zwłaszcza fakt, iż projekt ten powinien mieć znaczący wpływ na wszystkie grupy docelowe oraz społeczeństwo w ogóle; podkreśla jednak konieczność ciągłego monitorowania mającego na celu zagwarantowanie, że zmiany polityczne nie będą utrudniały wdrażania projektu;

65.

uznaje, że projekty wdrożone w obszarze sądownictwa dowodzą swojej trwałości oraz z zadowoleniem przyjmuje gotowość polityczną tureckich władz do kontynuowania rozpoczętego procesu reform, czego dowodzi zwiększenie puli środków budżetowych przeznaczonych na szkolenia w sądownictwie; niemniej jednak zwraca uwagę na szereg niedociągnięć w planach projektów, takich jak brak danych wyjściowych oraz brak wskaźników SMART, którymi trzeba się zająć w celu umożliwienia odpowiedniej oceny wpływu projektów przedakcesyjnych;

66.

zauważa, że w obszarze walki z korupcją pomoc finansowa UE rozpoczęła się stosunkowo niedawno w ramach projektu „Etyka przeciwdziałania korupcji w Turcji” z 2006 r.; przyjmuje do wiadomości ze strony Komisji, że nie ma możliwości zaprogramowania finansowania UE, dopóki nie zostanie ustanowiony jeden niezależny organ ds. walki z korupcją oraz nie zostanie przyjęta krajowa strategia walki z korupcją; zauważa, że wspomniany powyżej projekt jest oceniany jako umiarkowanie zadowalający, jednak brakuje w nim wskaźników SMART;

67.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu, Komitetowi Nadzoru OLAF-u i OLAF-owi.

10.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 208/55

—

uwzględniając deklarację luksemburską w sprawie bezpieczeństwa pacjenta z dnia 5 kwietnia 2005 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie z drugiego posiedzenia nieformalnej sieci zapobiegania zakażeniom w ramach służby zdrowia (czerwiec 2008 r.),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie bezpieczeństwa pacjentów, w tym profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną (COM(2008)0837),

—

uwzględniając przeprowadzoną przez Komisję ocenę skutków z grudnia 2008 r.,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wniosku dotyczącego zalecenia Rady w sprawie bezpieczeństwa pacjentów, w tym profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną (1),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa pacjentów, w tym profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną,

—

uwzględniając specjalne badanie Eurobarometru pt. „Bezpieczeństwo pacjentów i jakość służby zdrowia” opublikowane w kwietniu 2010 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie WHO pt. „Główne elementy programów profilaktyki i kontroli zakażeń”,

—

uwzględniając dyrektywę 2011/24/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Rady z dnia 13 listopada 2012 r. na podstawie sprawozdań państw członkowskich dotyczących wdrażania zalecenia Rady (2009/C 151/01) w sprawie bezpieczeństwa pacjentów, w tym profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną,

—

uwzględniając roczne sprawozdania epidemiologiczne Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) za lata 2008 i 2012,

—

uwzględniając sprawozdanie techniczne Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) pt. „Podstawowe kompetencje w zakresie kontroli zakażeń i higieny szpitalnej w Unii Europejskiej” opublikowane w dniu 26 marca 2013 r.,

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji dotyczący oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe z dnia 18 listopada 2009 r. (SANCO/6876/2009r6),

—

uwzględniając wspólne sprawozdanie techniczne Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) i Europejskiej Agencji Leków (EMA) opublikowane dnia 17 września 2009 r. pt. „Wyzwanie bakteriologiczne: czas na reakcję – Apel o zniwelowanie braku adekwatności między tworzeniem się bakterii opornych na wiele leków w UE a rozwojem nowych środków przeciwdrobnoustrojowych”,

—

uwzględniając opublikowane w kwietniu 2010 r. specjalne badanie Eurobarometru (nr 338) dotyczące oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie oporności na antybiotyki (2),

—

uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 27 października 2011 r. w sprawie inicjatywy w zakresie wspólnego planowania badań naukowych „Wyzwanie związane z drobnoustrojami – wyłaniające się zagrożenia dla zdrowia ludzkiego” (C(2011)7660),

—

uwzględniając własną rezolucję z dnia 27 października 2011 r. w sprawie zagrożenia zdrowia publicznego w wyniku oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (3),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 listopada 2011 r. pt. „Plan działania na rzecz zwalczania rosnącego zagrożenia związanego z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe” (COM(2011)0748),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 22 czerwca 2012 r. pt.„Skutki oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe dla sektora medycznego i weterynaryjnego – perspektywa »Jedno zdrowie«”,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie wyzwań związanych z drobnoustrojami – rosnące zagrożenia związane z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe (4),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7–0320/2013),

A.

mając na uwadze, że bezpieczeństwo (5) i stan zdrowia pacjentów związane są z całościową jakością opieki zdrowotnej, a starania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa pacjentów zależą od stosowania w całej Europie skutecznych i długoterminowych strategii politycznych i programów;

B.

mając na uwadze, że wysokiej jakości opieka zdrowotna stanowi filar każdego systemu opieki zdrowotnej wysokiej jakości oraz że dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej jest uznanym prawem podstawowym, do którego Unia Europejska, jej instytucje i obywatele przywiązują szczególną wagę;

C.

mając na uwadze, że art. 168 Traktatu stanowi, że działanie Unii Europejskiej, które uzupełnia polityki krajowe, powinno być skierowane na poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom i dolegliwościom ludzkim oraz usuwanie źródeł zagrożenia dla fizycznego i psychicznego zdrowia człowieka;

D.

mając w związku z tym na uwadze, że działanie Unii Europejskiej w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów polega na pomaganiu państwom członkowskim w koordynowaniu ich wysiłków w tej kwestii oraz wspieraniu ich działań w dziedzinach, w których jej pomoc może przynieść wartość dodaną;

E.

mając na uwadze, że utrzymanie zaufania obywateli do systemów opieki zdrowotnej Unii Europejskiej ma zasadnicze znaczenie;

F.

mając na uwadze liczbę, obecnie nieznaczną, lecz stale rosnącą, danych dotyczących współczynnika chorobowości i częstotliwości występowania zdarzeń niepożądanych (6) w systemach opieki zdrowotnej w państwach członkowskich UE;

G.

mając na uwadze, że kwestia bezpieczeństwa pacjentów staje się coraz bardziej nagląca w systemach ochrony zdrowia na całym świecie, w tym także w Europie;

H.

mając na uwadze, że wyniki badania specjalnego Eurobarometru pt. „Bezpieczeństwo pacjentów i jakość służby zdrowia” wskazują na wysoką świadomość europejskiej opinii publicznej w tym temacie, choć jednocześnie potwierdzają także duży brak informacji w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów;

I.

mając na uwadze, że zdarzenia niepożądane związane z opieką zdrowotną dla pacjenta lub jego potomstwa będącego w okresie prenatalnym czy też przyszłego potomstwa przybierają formę: zakażeń związanych z opieką zdrowotną (7), zdarzeń związanych ze stosowanymi lekami lub sprzętem medycznym, w tym zdarzeń wynikających ze stosowania leków poza wskazaniami rejestracyjnymi, błędów diagnostycznych oraz komplikacji w trakcie lub po operacji;

J.

mając na uwadze, że nawet jeśli pewne zdarzenia niepożądane są związane z ryzykiem przypisanym do zabiegów lub lekarstw uznanych przez personel medyczny za konieczne, to inne są spowodowane przez błędy medyczne, braki lub błędy w łańcuchu opieki zdrowotnej, których można byłoby uniknąć;

K.

mając na uwadze, że według szacunków od 8 do 12 % pacjentów szpitali w Unii Europejskiej cierpi z powodu zdarzeń niepożądanych związanych ze świadczoną opieką zdrowotną, takich jak zakażenia związane z opieką zdrowotną, błędy w stosowaniu leków, błędy chirurgiczne, awarie sprzętu medycznego lub jego niewystarczająca dezynfekcja, błędne diagnozy lub brak reakcji w odpowiedzi na wyniki badań;

L.

mając na uwadze, że w wyniku zmian demograficznych zwiększa się udział pacjentów w podeszłym wieku, którym często przepisuje się wiele różnorodnych leków i którzy jednak często nie radzą sobie z ich właściwym stosowaniem;

M.

mając na uwadze, że pacjenci w podeszłym wieku, o obniżonej odporności oraz chorzy przewlekle, w szczególności osoby chore na przewlekłe choroby zwyrodnieniowe, także stanowią grupę osób szczególnie podatnych na zdarzenia niepożądane związane z opieką zdrowotną, takie jak: błędy diagnostyczne, brak reakcji na wyniki badań lekarskich, przepisanie, wydanie lub stosowanie nieodpowiedniego leku (np. poza wskazaniami rejestracyjnymi), nieodpowiedniej dawki lub dwóch leków, które nie powinny być stosowane razem, nieodkażenie lub niedostateczne odkażenie sprzętu medycznego, a także zakażenie ran pooperacyjnych;

N.

mając na uwadze, że zgodnie z badaniami międzynarodowymi szacuje się, iż 13 do 16 % kosztów szpitalnych (jedno euro na siedem) wynika z incydentalnych problemów związanych z opieką zdrowotną;

O.

mając ponadto na uwadze, że według szacunków 30 do 40 % zdarzeń niepożądanych, zarówno w publicznym, jak i w prywatnym sektorze opieki zdrowotnej, wydaje się spowodowane czynnikami systemowymi i w związku z tym można ich uniknąć;

P.

mając na uwadze, że brak zasobów finansowych, technologicznych i ludzkich związany jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zdarzeń niepożądanych związanych z opieką zdrowotną;

Q.

mając na uwadze, że kryzys gospodarczy wpłynął na spowolnienie wdrażania działań, na które państwa członkowskie zgodziły się w 2009 r., ze względu na zmiany priorytetów w dziedzinie zdrowia publicznego;

R.

mając na uwadze, że każda osoba fizyczna lub prawna jest uprawniona do upubliczniania lub rozpowszechniania w dobrej wierze informacji dotyczących faktu, danych lub działania, których nieznajomość może być groźna dla zdrowia publicznego;

S.

mając na uwadze, że bezpieczeństwo pacjentów zajmuje ważne miejsce na liście priorytetów politycznych, mając na uwadze, że w 2005 r. państwa członkowskie ustanowiły mechanizm debaty dotyczącej kwestii bezpieczeństwa pacjentów oraz innych prac w tym zakresie; mając na uwadze, że ustanowiono grupę roboczą, poprzez którą Komisja zamierza promować prace i działania państw członkowskich, a do jej aktywnych członków należą: Światowa Organizacja Zdrowia (szczególnie za pośrednictwem Światowego Stowarzyszenia Bezpieczeństwa Pacjentów), Rada Europy, OECD oraz europejskie stowarzyszenia pacjentów, lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów, dentystów i szpitali;

T.

mając na uwadze, że zakażenia związane z opieką zdrowotną znajdują się wśród najczęstszych i najbardziej szkodliwych przyczyn niezamierzonej szkody;

U.

mając na uwadze, że zakażenia związane z opieką zdrowotną, które dotyczą średnio 5 % pacjentów szpitali, stanowią główny problem dla zdrowia publicznego w państwach Unii Europejskiej, będąc jednocześnie poważnym problemem zdrowotnym i znacznym obciążeniem ekonomicznym ograniczonych zasobów sanitarnych;

V.

mając na uwadze, że szacowana roczna liczba pacjentów, u których podczas pobytu w szpitalach świadczących opiekę doraźną w latach 2011–2012 wystąpiło co najmniej jedno zakażenie związane z opieką zdrowotną, wynosi w całej Unii Europejskiej 3,2 mln (8);

W.

mając na uwadze, że zakażenia związane z opieką zdrowotną mają znaczący wpływ na współczynnik zachorowalności i umieralności (37 tys. osób umiera bezpośrednio na skutek takiego zakażenia w UE) oraz koszty (które w Unii szacuje się na poziomie przekraczającym 5,5 mld EUR rocznie) – stanowią istotny problem w dziedzinie zdrowia publicznego w krajach Unii Europejskiej;

X.

mając na uwadze, że do zakażeń związanych z opieką zdrowotną może dojść podczas pobytu we wszystkich typach środowisk, w których świadczona jest opieka zdrowotna, włącznie z podstawową, środowiskową, socjalną i prywatną opieką zdrowotną, nagłą i przewlekłą opieką, przy okazji świadczenia wszelkich usług opieki zdrowotnej, lub w domu (najczęściej na skutek błędnego dawkowania leku, pomyłek wynikających z umieszczenia leku w opakowaniu innym niż oryginalne, zakażenia przyrządów i wyrobów medycznych albo lub kontaktu z pacjentami i pracownikami opieki zdrowotnej);

Y.

mając na uwadze, że zakażenie związane z opieką zdrowotną nabyte podczas hospitalizacji może ujawnić się dopiero po wyjściu pacjenta ze szpitala;

Z.

mając na uwadze skrócenie średniego czasu pobytu w szpitalu w państwach członkowskich;

AA.

mając na uwadze, że Europejskiemu Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) powierzono zadanie opracowania, przy udziale międzynarodowych ekspertów, naukowych zaleceń dotyczących środków opartych na dowodach, mających na celu skuteczną profilaktykę zakażeń związanych z opieką zdrowotną;

AB.

mając na uwadze, że pacjenci dotknięci chorobami przewlekłymi i zwyrodnieniowymi często leczeni są w domu, a nie w szpitalu;

AC.

mając na uwadze, że stan niektórych pacjentów dotkniętych chorobami przewlekłymi i zwyrodnieniowymi wymaga często stałej i ustawicznej opieki medycznej związanej zwłaszcza z częstą koniecznością używania sprzętu medycznego (rozruszników serca, urządzeń podtrzymujących akcję oddechową, cewników, sond moczowodowych itp.);

AD.

mając na uwadze, że stosowanie takiego sprzętu medycznego niesie ze sobą ryzyko zakażenia;

AE.

mając na uwadze, że nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny człowieka, na przykład w placówkach opieki zdrowotnej, a także w domu, często pociąga za sobą rozprzestrzenianie się czynników chorobotwórczych, szczególnie tych, które są oporne na antybiotyki;

AF.

mając na uwadze, że proste i opłacalne działania profilaktyczne w dziedzinie zapobiegania zakażeniom związanym z opieką zdrowotną, takie jak wdrażanie działań w zakresie edukacji sanitarnej (a zwłaszcza promowania higieny w szpitalach), są już realizowane lub aktualnie testowane w drodze eksperymentu i przynoszą obiecujące rezultaty oraz że można by z pożytkiem wypróbować inne alternatywne i opłacalne sposoby zapobiegania zakażeniom związanym z opieką zdrowotną;

AG.

mając na uwadze, że w związku z tym, iż mikroorganizmy wywołujące zakażenia związane z opieką zdrowotną mają zdolność do kolonizowania organizmu ludzkiego przez dłuższy czas, pacjenci mogą roznosić zarazki zarówno podczas pobytu w szpitalu, jak i po jego zakończeniu oraz że w ten sposób zakażenia związane z opieką zdrowotną mogą dotyczyć wszystkich instytucji opieki zdrowotnej, placówek pobytu średnio- i długookresowego, a nawet domu pacjenta;

AH.

mając na uwadze, że tylko 13 państw członkowskich wdrożyło krajowy nadzór nad zakażeniami bakterią Clostridium difficile (9) oraz że tylko w 3 systemach nadzoru lekarze medycyny ogólnej są także zaangażowani w gromadzenie danych – sytuacja, którą należy poprawić;

AI.

mając ponadto na uwadze, że rosnąca mobilność obywateli oraz coraz bardziej transgraniczny charakter opieki zdrowotnej w ramach europejskich systemów opieki zdrowotnej i pomiędzy nimi oraz istniejąca możliwość poddania się leczeniu poza krajem zamieszkania sprzyjają szybkiemu rozprzestrzenianiu się opornych mikroorganizmów z jednego państwa członkowskiego do drugiego;

AJ.

mając na uwadze, że kwestia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi poważne, a w niektórych krajach rosnące zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjentów, mogące utrudnić powrót do zdrowia po przebytych zakażeniach i leczenie zakażeń oraz powodujące wzrost krajowych kosztów opieki zdrowotnej;

AK.

mając na uwadze, że zakażenia związane z opieką zdrowotną są często trudne do leczenia, ponieważ wywołujące je mikroorganizmy w wielu przypadkach są oporne na środki przeciwdrobnoustrojowe;

AL.

mając na uwadze, że tylko w UE, Islandii i Norwegii bakterie oporne na środki przeciwdrobnoustrojowe są przyczyną 400 tys. zakażeń i 25 tys. zgonów rocznie, co oznacza dodatkowe koszty z tytułu opieki zdrowotnej w wysokości co najmniej 1,5 mld EUR i utratę produktywności;

AM.

mając na uwadze, że w Europie oporność na antybiotyki stale rośnie oraz że w niektórych państwach członkowskich może – w przypadku niektórych bakterii – osiągnąć poziom 25 %, a nawet więcej;

AN.

mając na uwadze, że najnowsze dostępne dane wskazują, iż wskaźniki oporności na antybiotyki bakterii wywołujących zakażenia związane z opieką zdrowotną jasno wskazują na ogólnoświatową tendencję do zwiększania się skali zjawiska oporności na wiele leków, a zwłaszcza zwiększania się odsetka enterobakterii opornych na cefalosporyny trzeciej generacji oraz bakterii gronkowca złocistego opornych na działanie metycyliny;

AO.

mając na uwadze zahamowanie rozwoju nowych środków przeciwdrobnoustrojowych;

AP.

mając na uwadze, że rozwijanie się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe jest naturalną i nieuniknioną konsekwencją ich stosowania, którą można jednak ograniczyć, jeżeli będą one stosowane ostrożnie i racjonalnie;

AQ.

mając na uwadze, że rozwijanie się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe może postępować w szybszym tempie zwłaszcza za sprawą systematycznego i nieproporcjonalnego w stosunku do okoliczności stosowania tych produktów w leczeniu ludzi, co w połączeniu z niewystarczającą higieną i kontrolą zakażeń może szkodzić skuteczności już ograniczonej liczby dostępnych środków przeciwdrobnoustrojowych;

AR.

mając na uwadze, że – w obliczu braku opracowywania nowych antybiotyków/środków przeciwdrobnoustrojowych – zasadnicze znaczenie ma to, aby aktualnie stosowane środki przeciwdrobnoustrojowe były wykorzystywane w sposób skuteczny przez możliwie najdłuższy okres;

AS.

mając na uwadze, że – w obliczu braku opracowywania nowych leków antybakteryjnych – Komisja Europejska i państwa członkowskie powinny współpracować na rzecz wspierania opracowywania i dostępności takich produktów, a ich współpraca powinna opierać się na Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz wiedzy fachowej Europejskiej Agencji Leków (EMA);

AT.

mając na uwadze, że metody chowu w rolnictwie sprzyjają pojawianiu się oporności na antybiotyki, zarówno poprzez łańcuch żywnościowy, jaki i poprzez odchody zwierzęce, które trafiają do cyklu hydrologicznego;

AU.

mając na uwadze, że obserwujemy coraz większy poziom przyjmowania antybiotyków u osób obiektywnie najsłabiej poinformowanych oraz że najlepsza obiektywna wiedza na temat antybiotyków wiąże się z bardziej racjonalnym zachowaniem w odniesieniu do stosowania antybiotyków;

AV.

mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie nie posiadają solidnych ram regulacyjnych i prawnych, aby racjonalne stosowanie leków było obowiązkowe i wspierane, oraz że w Europie występują znaczne różnice w zakresie stosowania antybiotyków w szpitalnej i pozaszpitalnej opiece zdrowotnej;

AW.

mając na uwadze, że istnieje potrzeba edukowania i podnoszenia świadomości osób zaangażowanych w stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, w tym decydentów, pracowników opieki zdrowotnej i społeczeństwa, aby spowodować konieczne zmiany w zachowaniu osób wypisujących recepty, farmaceutów i obywateli;

AX.

mając na uwadze, że od czasu publikacji zalecenia Rady (2009/C 151/01) w 2009 r. podjęto duże wysiłki na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa pacjentów w państwach członkowskich, zwłaszcza poprzez ustanowienie bezpieczeństwa pacjentów priorytetem polityki w dziedzinie zdrowia publicznego we wszystkich państwach członkowskich UE, poprzez wyznaczenie (w 19 państwach członkowskich) przedmiotowo właściwego organu w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów oraz poprzez sprzyjanie (w 23 państwach członkowskich) kształceniu z zakresu bezpieczeństwa pacjentów w placówkach opieki zdrowotnej;

AY.

mając na uwadze, że od czasu publikacji zalecenia Rady (2009/C 151/01) w 2009 r. podjęto duże wysiłki na rzecz przyjęcia i wdrożenia strategii (krajowych lub regionalnych) w zakresie profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną w państwach członkowskich, a zwłaszcza poprzez przyjęcie wytycznych dotyczących profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną i ustanowienie systemów aktywnego nadzoru takich zakażeń (lub ich usprawnienie, jeżeli już istnieją);

AZ.

mając na uwadze, że z drugiej strony niektóre działania zalecane przez Radę w zaleceniu (2009/C 151/01) z 2009 r. mające na celu poprawę bezpieczeństwa pacjentów w państwach członkowskich zostały jak dotąd wprowadzone jedynie przez nieliczne państwa członkowskie oraz że można wprowadzić jeszcze wiele usprawnień w dziedzinie opieki szpitalnej i pozaszpitalnej, szczególnie w kwestii upodmiotowienia pacjentów, kształcenia pracowników opieki zdrowotnej i opiekunów w szerokim tego słowa znaczeniu, oraz że należy kontynuować działania prowadzące do rozwoju wspólnej terminologii w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów oraz opracować europejskie wytyczne w sprawie standardów bezpieczeństwa pacjenta;

BA.

mając na uwadze, że pewne działania zalecane przez Radę mające na celu profilaktykę i kontrolę zakażeń związanych z opieką zdrowotną w państwach członkowskich zostały jak dotąd wprowadzone jedynie przez nieliczne państwa oraz że można wprowadzić jeszcze wiele usprawnień w dziedzinie dostępu pacjentów do informacji w placówkach opieki zdrowotnej oraz wsparcia badań w dziedzinie profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną;

1.

z zadowoleniem przyjmuje działania prowadzone na szczeblu państw członkowskich, mające w szczególności na celu poprawę ogólnego bezpieczeństwa pacjentów oraz zapobieganie występowaniu zakażeń związanych z opieką zdrowotną, a zwłaszcza:

2.

z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji Europejskiej zmierzające do zapewnienia ogólnego bezpieczeństwa pacjentów poprzez promowanie wymiany najlepszych praktyk przez państwa członkowskie oraz określanie definicji i wspólnej terminologii w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów, w szczególności:

3.

z zadowoleniem przyjmuje działania realizowane przez Komisję i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób w powiązaniu z organami służby zdrowia w państwach członkowskich w dziedzinie profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną;

4.

z zadowoleniem przyjmuje działanie Komisji Europejskiej w dziedzinie profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną – które to działanie jest ściśle powiązane z działaniami prowadzonymi przez Komisję w dziedzinie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; z zadowoleniem przyjmuje zwłaszcza finansowanie przez Komisję Europejską projektów badawczych w dziedzinie zakażeń związanych z opieką zdrowotną i z zakresu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, a w szczególności finansowanie projektów o zasięgu ogólnoeuropejskim, takich jak projekt IPSE (Improving Patient Safety in Europe – Poprawa bezpieczeństwa pacjentów w Europie), projekt IMPLEMENT (Implementing Strategic Bundles for Infection Prevention & Management – Wdrażanie pakietów działań strategicznych w celu zapobiegania zakażeniom i ich kontroli) lub projekt PROHIBIT (Prevention Of Hospital Infections By Intervention and Training – Profilaktyka zakażeń poprzez działanie interwencyjne i szkolenie), których celem jest analiza praktycznych wytycznych obowiązujących w dziedzinie profilaktyki zakażeń związanych ze szpitalną opieką zdrowotną w Europie oraz testowanie strategii w zakresie profilaktyki zakażeń krwi związanych ze stosowaniem centralnych cewników żylnych (zakażenia te są przedmiotem szczególnej troski, ponieważ wiążą się one z wysokim wskaźnikiem zachorowalności, a także z wysokim wskaźnikiem umieralności będącej bezpośrednim skutkiem zachorowania);

5.

z zadowoleniem przyjmuje koordynację i nadzór sprawowany przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), a zwłaszcza:

6.

zauważa, że nie obowiązuje na szczeblu Unii Europejskiej żadna klasyfikacja ani system raportowania w zakresie bezpieczeństwa pacjentów, mające na celu identyfikację, zrozumienie oraz analizę czynników związanych z bezpieczeństwem pacjentów, i w związku z tym – sprzyjanie edukacji i ulepszaniu systemów;

7.

uznaje, że jak dotąd zbyt mało państw członkowskich:

8.

wzywa państwa członkowskie do kontynuowania prac mających na celu zestawienie szeregu wskaźników dotyczących bezpieczeństwa pacjentów we wszystkich państwach członkowskich, przy wsparciu Komisji;

9.

wzywa państwa członkowskie do prowadzenia i zintensyfikowania dwustronnej i wielostronnej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów, na szczeblu narodowym i/lub regionalnym;

10.

zaleca, aby zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów, a w szczególności zapobieganie i zwalczanie zakażeń związanych z opieką zdrowotną, odgrywało istotną rolę w programie politycznym UE oraz na szczeblu krajowym państw członkowskich, jak również na szczeblu regionalnym i lokalnym;

11.

zachęca państwa członkowskie do kontynuowania prac związanych z poprawą bezpieczeństwa pacjentów i do wdrożenia dodatkowych działań, o ile jeszcze tego nie zrobiono, w tym stworzenia planów działania służących zwalczaniu zakażeń związanych z opieką zdrowotną, w celu wypełnienia zaleceń Rady;

12.

w szczególności zachęca państwa członkowskie do wdrożenia lub usprawnienia, jeśli istnieją:

13.

wzywa Europejską Agencję Leków (EMA) do sporządzenia wykazu leków stosowanych poza wskazaniami rejestracyjnymi, które są wykorzystywane mimo istnienia dopuszczonych zamienników; wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, by personel medyczny i pacjenci byli informowani o stosowaniu danego leku poza wskazaniami rejestracyjnymi;

14.

zachęca Komisję Europejską i właściwe agencje europejskie do utworzenia, usprawnienia, zaznajomienia z nimi społeczeństwa oraz ułatwienia korzystania ze scentralizowanych systemów powiadamiania o zdarzeniach niepożądanych dotyczących w szczególności leków i sprzętu medycznego, które pozwolą wskazać przyczyny błędów w łańcuchu opieki zdrowotnej i wyciągnąć z nich wnioski, a także do zapewnienia, by wszystkie procedury były przejrzyste;

15.

zachęca państwa członkowskie do dokonania ponownej oceny swoich struktur zgłaszania zdarzeń niepożądanych w celu stwierdzenia, czy takie zgłoszenia są realizowane w kulturze polegającej na unikaniu obwiniania oraz zapewnienia, by pracownicy opieki zdrowotnej moli udzielać informacji w sposób szczery, bez ponoszenia przez nich negatywnych konsekwencji osobistych;