29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/1

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/2

—

uwzględniając specjalne sprawozdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dla Parlamentu Europejskiego,

—

uwzględniając art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu UE,

—

uwzględniając decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom Parlamentu Europejskiego z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (1), a w szczególności art. 3 ust. 7,

—

uwzględniając art. 205 ust. 2 zdanie pierwsze Regulaminu PE,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A7-0022/2013),

A.

mając na uwadze, że na mocy art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uprawniony jest do przyjmowania od każdego obywatela Unii skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji lub organów Unii;

B.

mając na uwadze, że skargi składane przez obywateli UE stanowią ważne źródło informacji na temat ewentualnych naruszeń przepisów UE;

C.

mając na uwadze, że zgodnie z art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej „każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii”;

D.

mając na uwadze, że ani w Traktatach, ani w statucie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich nie definiuje się pojęcia niewłaściwego administrowania, a w związku z tym zadanie to leży w gestii Rzecznika, z zastrzeżeniem właściwości Trybunału Sprawiedliwości do orzekania w sprawie wykładni; mając na uwadze, że w swoim pierwszym sprawozdaniu rocznym Rzecznik umieścił niewyczerpujący wykaz zachowań, które mogą prowadzić do niewłaściwego administrowania;

E.

mając na uwadze, że w wyniku kolejnego apelu Parlamentu o sformułowanie dokładnej i jasnej definicji niewłaściwego administrowania Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził w swoim sprawozdaniu rocznym za 1997 r., iż „niewłaściwe administrowanie ma miejsce wówczas, gdy organ publiczny nie działa zgodnie z przepisem lub zasadą, które mają dla niego charakter wiążący”;

F.

mając na uwadze, że definicja ta została uzupełniona o stwierdzenie, zgodnie z którym w trakcie dochodzenia, czy dane instytucja lub organ Wspólnoty działały zgodnie z przepisami i zasadami mającymi dla nich charakter wiążący, pierwszym i najważniejszym zadaniem Rzecznika powinno być ustalenie, czy działanie takie było zgodne z prawem;

G.

mając na uwadze, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje również stosowanie kodeksów dobrej praktyki administracyjnej, do przestrzegania których zobowiązały się instytucje i w których znalazły wyraz ogólne zasady prawa administracyjnego, między innymi niektóre zasady służby cywilnej, jak również Karty praw podstawowych Unii Europejskiej mającej pełne zastosowanie do wszystkich części administracji własnej UE;

H.

mając na uwadze, że do tej pory Rzecznik działał w duchu współpracy i wykazał się odpowiedzialnością, przedkładając 18 sprawozdań specjalnych w okresie 16,5 roku i wykorzystując takie sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego wyłącznie jako ostateczne narzędzie polityczne, a w konsekwencji wykazując się ogólną wolą poszukiwania rozwiązań opierających się na konsensusie;

I.

mając na uwadze, że przedmiotowe sprawozdanie specjalne dotyczy sposobu rozpatrywania przez Komisję skargi wniesionej do niej w 2006 r. w ramach 27 inicjatyw obywatelskich walczących przeciwko temu, co uznawały za negatywne konsekwencje rozbudowy lotniska w Wiedniu;

J.

mając na uwadze, że w art. 2 dyrektywy OOŚ (2) stwierdza się, że „państwa członkowskie przyjmują wszystkie niezbędne środki, aby zapewnić, że przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko naturalne (…) podlegają wymaganiom w celu uzyskania zezwolenia na inwestycję i ocenie w odniesieniu do ich skutków”;

K.

mając na uwadze, że zdaniem Komisji prace związane z rozbudową lotniska były realizowane bez uprzedniego przeprowadzenia obowiązkowej oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), i że w dniu 21 marca 2007 r. skierowała ona do Austrii wezwanie do usunięcia uchybienia dotyczące nieprzeprowadzenia takiej oceny przez to państwo; mając na uwadze, że w odpowiedzi z dnia 7 maja 2007 r. władze Austrii nie zaprzeczyły, iż środki infrastrukturalne, o których mowa, doprowadziły i w dalszym ciągu przyczyniają się do znacznego nasilenia ruchu lotniczego oraz uciążliwości spowodowanej ruchem samolotów nad Wiedniem, tzn. że przyjęte środki miały istotny wpływ na środowisko;

L.

mając na uwadze, że w związku z tym, iż prace albo zostały zakończone, albo są prawie na ukończeniu, Komisja uznała, że zamiast wniesienia sprawy przeciwko Austrii do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej będzie dążyć do osiągnięcia porozumienia z władzami austriackimi, które pozwoliłoby w jak największym zakresie naprawić to zaniedbanie; mając na uwadze, że Komisja uzgodniła z władzami austriackimi, iż przeprowadzą one OOŚ ex post w celu określenia między innymi, jakie środki zmniejszające ryzyko byłyby potrzebne do zmniejszenia wpływu hałasu na obywateli mieszkających w pobliżu lotniska;

M.

mając na uwadze, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich zaakceptował ten sposób rozwiązania problemu wybrany przez Komisję; mając na uwadze, że skarżący nie był zadowolony ze sposobu, w jaki przeprowadzono OOŚ ex post, i krytycznie wyrażał się w szczególności o braku dostępu do sądowych środków odwoławczych przewidzianych w dyrektywie OOŚ oraz o tym, że organ odpowiedzialny za przeprowadzenie OOŚ, czyli austriackie Ministerstwo Transportu, jest tym samym organem, który uprzednio wydał zezwolenia na odnośne prace, a tym samym znalazł się w sytuacji konfliktu interesów;

N.

mając na uwadze, że po przeprowadzeniu dochodzenia Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, iż nie ma możliwości stwierdzić, czy Komisja zapewniła właściwe przeprowadzenie OOŚ ex post; mając jednak na uwadze, że Rzecznik zamknął sprawę, uznając, iż podejmowanie przez niego jakichkolwiek dalszych działań nie jest konieczne, ponieważ procedura trwa w dalszym ciągu, a Komisja stwierdziła, że zamknie sprawę dotyczącą uchybienia zobowiązaniom dopiero wtedy, gdy będzie miała pewność, iż władze austriackie podjęły niezbędne działania;

O.

mając na uwadze, że w listopadzie 2010 r. skarżący ponownie zwrócili się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i że zostało wszczęte drugie dochodzenie, w trakcie którego Rzecznik przeprowadził kontrolę dokumentacji Komisji; mając na uwadze, że zdaniem Rzecznika w dokumentacji nic nie wskazuje na to, aby przedmiotowe skargi złożone w trakcie przeprowadzania OOŚ ex post były omawiane z władzami austriackimi ani aby decyzja Rzecznika dotycząca pierwszej skargi stała się podstawą do wymiany dalszej korespondencji, nie licząc przekazanych przez Austrię sprawozdań z OOŚ;

P.

mając na uwadze, że w tej sytuacji Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich doszedł do wniosku, iż Komisja nie uwzględniła jego ustaleń z pierwszego dochodzenia i że w szczególności udzielała mu niespójnych odpowiedzi dotyczących możliwości skorzystania z prawnych środków odwoławczych w przypadku OOŚ ex post oraz że nie nalegała na wyznaczenie do przeprowadzenia OOŚ podmiotu innego niż Ministerstwo Transportu, które wcześniej wydało zezwolenie na prace;

Q.

mając na uwadze, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich sporządził zalecenie wstępne dla Komisji, w którym zaapelował „o ponowne rozważenie podejścia do złożonej przez skarżących skargi dotyczącej naruszenia przepisów w przypadku lotniska w Wiedniu i o usunięcie uchybień wskazanych przez Rzecznika” oraz zwrócił uwagę, że w związku z tym zaleceniem „w swoich dalszych działaniach w ramach postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom Komisja powinna wziąć pod uwagę obowiązek zapewnienia przez organy krajowe (i) dostępu skarżącym do procedury odwoławczej oraz (ii) podjęcia działań zmierzających do rozwiązania wyraźnego konfliktu interesów w stosowaniu dyrektywy 85/337/EWG”;

R.

mając na uwadze, że w odpowiedzi skierowanej do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącej pierwszej kwestii Komisja stwierdziła, iż kwestię prawnych środków odwoławczych poruszyła w rozmowach z władzami austriackimi, ale za słuszne uznała ich stanowisko, że zastosowanie tych środków byłoby problematyczne z punktu widzenia przepisów prawa krajowego dotyczących postępowania sądowego, oraz poinformowała, że władze austriackie zobowiązały się zapewnić, że skumulowane skutki dotychczasowych prac poddanych wyłącznie ocenie ex post zostaną w pełni uwzględnione w OOŚ nowego, trzeciego pasa startowego, w którym to przypadku możliwa byłaby pełna kontrola sądowa;

S.

mając na uwadze, że argumentem Komisji dotyczącym drugiego zarzutu o niewłaściwe administrowanie było stwierdzenie, iż w dyrektywie OOŚ nie ustanowiono żadnych przepisów regulujących podział kompetencji w związku z procedurą przeprowadzania OOŚ w państwach członkowskich; mając na uwadze, że zgodnie z zasadą pomocniczości wyłącznie do państw członkowskich, na których spoczywa obowiązek organizacji własnych służb administracyjnych, należy wyznaczanie organu odpowiedzialnego za procedury przewidziane w dyrektywie OOŚ, a także mając na uwadze, że – zgodnie z ogólną zasadą prawa administracyjnego obowiązującą we wszystkich państwach członkowskich – organ, który podjął niezgodną z prawem decyzję będącą przedmiotem odwołania administracyjnego lub orzeczenia sądu jest odpowiedzialny za naprawę danej sytuacji;

T.

mając na uwadze, że w związku z powyższym zalecenie wstępne okazało się nieskuteczne i że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uznał przedmiotową sprawę za przykład sytuacji, w której Komisja – w związku z wyraźnym naruszeniem przepisów UE – nie podjęła właściwych działań naprawczych poprzez zapewnienie, że ocena oddziaływania na środowisko ex post zostanie przeprowadzona w sposób bezstronny, oraz nie zastosowała się prawidłowo do rady Rzecznika dotyczącej zapewnienia dostępu do prawnych środków odwoławczych w związku z tą oceną;

U.

mając na uwadze, że w związku z tym Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uznał za stosowne przedstawić sprawę Parlamentowi do rozważenia;

V.

mając na uwadze, że w dniu 26 października 2012 r. Komisja przyjęła wniosek w sprawie przeglądu dyrektywy OOŚ; mając na uwadze, że Komisja Prawna sporządziła sprawozdanie dotyczące inicjatywy ustawodawczej, w którym domaga się ogólnego rozporządzenia w sprawie procedury administracyjnej stosowanej przez administrację własną UE;

1.

z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie specjalne Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, w którym zwraca on uwagę na ważne kwestie dotyczące problemów ze stosowaniem dyrektywy OOŚ i z przeprowadzaniem postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego;

2.

przypomina, że niewłaściwe administrowanie ma miejsce wówczas, gdy organ publiczny nie działa zgodnie z przepisem lub zasadą, które mają dla niego charakter wiążący;

3.

zauważa, że domniemane niewłaściwe administrowanie dotyczyło sposobu, w jaki Komisja prowadziła postępowanie przeciwko Austrii w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a zwłaszcza faktu, że nie dopilnowała, by organowi, który wydał zezwolenie na prace bez wymaganej oceny oddziaływania na środowisko, nie powierzać odpowiedzialności za przeprowadzenie OOŚ ex post, a także by skarżący miał dostęp do prawnych środków odwoławczych w odniesieniu do tej oceny;

4.

zwraca uwagę, że w tym sprawozdaniu specjalnym nie chodzi to, czy władze austriackie postąpiły niewłaściwie, ale o to, czy Komisja nie dopełniła swoich obowiązków podczas badania otrzymanej skargi oraz w ramach działań podejmowanych w związku z tą skargą, a także poprzez sposób, w jaki reagowała na wnioski i zalecenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z jego pierwszego dochodzenia w tej sprawie;

5.

podziela zaniepokojenie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich ewentualnym negatywnym wpływem konfliktów interesów w procesie przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko i również uważa, że powinno się dążyć do znalezienia sposobów rozwiązania tego problemu, ale jednocześnie rozumie obawy Komisji o przekroczenie należnych jej uprawnień, gdyby wymagała od władz austriackich wyznaczenia innego podmiotu, który będzie odpowiedzialny za ocenę ex post;

6.

radzi właściwym organom w państwach członkowskich zwracać uwagę na potencjalne konflikty interesów występujące już w obecnym stanie prawnym i przygotowywać się do docelowych zmian w przepisach UE w tym zakresie; wskazuje na rolę krajowych rzeczników praw obywatelskich jako ważnych mediatorów, wspierających obywateli w podjęciu działań w przypadku wystąpienia potencjalnych konfliktów interesów oraz w ogóle w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach administracji państw członkowskich;

7.

w związku z drugim zarzutem przedstawionym przez Rzecznika uważa, że uczciwe, aktywne i pełne włącznie ludności lokalnej w stosowanie dyrektywy OOŚ jest bardzo istotne, i dlatego jest zdania, że otwarte i przejrzyste procedury mediacyjne powinny być prowadzone częściej przed rozpoczęciem realizacji projektów o potencjalnie dużym wpływie na środowisko danego regionu i zdrowie jego mieszkańców; w tym kontekście wyraża zadowolenie z szeroko zakrojonych mediacji publicznych poprzedzających OOŚ dotyczącą budowy trzeciego pasa startowego na lotnisku w Wiedniu, w ramach której uwzględniono także skumulowane skutki (np. uciążliwość hałasu) tej rozbudowy będącej przedmiotem wspomnianej procedury w sprawie uchybienia, w przypadku której możliwe jest zastosowanie pełnej procedury odwoławczej;

8.

podziela zdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, że prowadzenie przejrzystego rejestru dokumentacji i uaktualnianie go jest częścią dobrej administracji, ponieważ umożliwia na przykład Rzecznikowi sprawdzenie, czy jego zalecenia zostały odpowiednio uwzględnione;

9.

uważa, że równie zalecanym, jak i istotnym elementem dobrej praktyki administracyjnej jest utrzymanie odpowiedniej, przejrzystej i rzeczowej korespondencji ze skarżącymi w czasie trwania postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a także z Rzecznikiem w czasie prowadzenia przez niego dochodzenia;

10.

z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie Komisji, która zamierza usprawnić praktykę w obu tych kwestiach – zapewnić dokumentację pisemną i pełną korespondencję – w celu unikania problemów z komunikacją, jakie pojawiły się w omawianej sprawie;

11.

podkreśla, że ani Komisja, ani władze austriackie nie naruszyły żadnych obowiązujących przepisów unijnych przy prowadzeniu OOŚ ex post, która opierała się na doraźnej wynegocjowanej procedurze sui generis; zwraca jednak uwagę, że ponieważ prawo UE nie przewiduje żadnej podstawy prawnej dla takiej procedury, należy uznać to za sytuację wyjątkową i konsekwencję wcześniejszego nieprzestrzegania dyrektywy, czego nie da się już cofnąć;

12.

uważa, że w negocjacjach z władzami austriackimi Komisja mogła dołożyć większych wysiłków na rzecz dostępności kontroli sądowej wobec dokonania w 2005 r. transpozycji odpowiednich przepisów (art. 10a) do prawa austriackiego, jak również w odniesieniu do konfliktu interesów we właściwym austriackim ministerstwie, w świetle nadrzędnej zasady przyjętej w orzecznictwie UE, zgodnie z którą nie tylko należy postępować według litery prawa, lecz także powinno się uwzględniać cel i ducha tych przepisów;

13.

uważa, że w związku z okolicznościami, które doprowadziły do wszczęcia przez Komisję postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a w konsekwencji do wniesienia skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, powstają poważne wątpliwości dotyczące wdrożenia w tamtym okresie przez państwo członkowskie, w tym przypadku Austrię, dyrektywy 85/337/EWG; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ramach dokonanego w 2009 r. przeglądu austriackich federalnych przepisów wykonawczych do dyrektywy OOŚ należycie uwzględniono między innymi wnioski omawianego postępowania w sprawie uchybienia, a co za tym idzie, dostosowano austriackie przepisy do prawa UE w tej dziedzinie;

14.

przypomina, że do Komisji Petycji PE wpływały od lat informacje na temat szeregu przypadków, w których państwa członkowskie rzekomo umożliwiały wydawanie pozwoleń na przygotowanie i realizację projektów bez przeprowadzenia wymaganej OOŚ;

15.

uważa, że jeżeli projekty mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować uchybienie podstawowym wymogom dyrektywy OOŚ, obywatele, których to dotyczy, powinni mieć do dyspozycji skuteczne instrumenty prawne pozwalające im na domaganie się natychmiastowych wyjaśnień ze strony organu odpowiedzialnego za dokonanie OOŚ w sprawie zgodności tych projektów z przepisami UE, aby zapobiec nieodwracalnym szkodom w środowisku naturalnym wyrządzonym wskutek realizacji takich projektów;

16.

zauważa również, że pojęcie OOŚ ex post nie występuje w obecnie obowiązującej dyrektywie OOŚ i że ten instrument został wynegocjowany przez Komisję w ramach działań zmierzających do znalezienia rozwiązania w faktycznie zaistniałej sytuacji, w której pozwolenia zostały już wydane, a prace wykonane;

17.

zwraca uwagę, że sprawa lotniska w Wiedniu ujawnia słabe punkty obowiązującej dyrektywy OOŚ, gdyż np. nie określa się w niej sposobu postępowania z projektami praktycznie nieodwracalnymi ze względu na to, że zostały one już wdrożone, a ewentualne szkody w środowisku naturalnym zostały już wyrządzone, a także w przypadku wystąpienia takiego konfliktu interesów w ramach właściwych organów, jaki rzekomo ma miejsce w omawianej sprawie;

18.

odwołuje się do rocznego sprawozdania Komisji Petycji PE z 2011 r., która zwróciła w nim uwagę na konieczność zapewnienia w ocenach oddziaływania na środowisko obiektywizmu i bezstronności; przypomina, że zwracano się do Komisji o zapewnienie wzmocnienia dyrektywy OOŚ „dzięki zastosowaniu jaśniejszych parametrów w zakresie niezależności opracowań ekspertów, wspólnych progów UE, maksymalnych ram czasowych dla procesu, włączając w niego efektywną konsultacją społeczną, wymogu uzasadniania decyzji, obowiązkowej oceny uzasadnionych alternatywnych możliwości i mechanizmu kontroli jakości”;

19.

z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji w sprawie przeglądu dyrektywy OOŚ w celu jej wzmocnienia; wyraża gotowość do pełnego zaangażowania się, wspólnie z Komisją i Radą, w tę procedurę w celu zapewnienia, że ta ważna dyrektywa będzie służyła swemu celowi w sposób jeszcze bardziej efektywny i obiektywny (3);

20.

zauważa, że obecnie obowiązująca dyrektywa nie zawiera wymogów dotyczących obiektywizmu i bezstronności organów odpowiedzialnych za wydawanie pozwoleń i że nie określono w niej żadnych takich wymogów w stosunku do organów, które przeprowadzają OOŚ; zwraca uwagę, że nie zawiera ona żadnych postanowień dotyczących działań, jakie należy podjąć, gdy projekt został już zrealizowany lub jest bliski ukończenia, ani tego, w jaki sposób obywatele, których to dotyczy, mogliby przy zastosowaniu przejrzystej i niebiurokratycznej procedury otrzymać natychmiastowe wyjaśnienia ze strony organu odpowiedzialnego za dokonanie OOŚ na temat zgodności z przepisami UE takich projektów, w przypadku których występuje duże prawdopodobieństwo uchybienia podstawowym przepisom dyrektywy OOŚ; uważa w związku z powyższym, że przegląd dyrektywy OOŚ stanowi dobrą okazję do wprowadzenia takich wymagań i przepisów;

21.

uważa, że ta sprawa świadczy również o tym, iż oprócz środków służących wzmocnieniu przepisów dyrektywy OOŚ niezbędne są bardziej przejrzyste procedury dotyczące postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, które powinno się wprowadzić najlepiej poprzez przyjęcie ogólnego rozporządzenia w sprawie procedur administracyjnych stosowanych przez administrację UE, dzięki czemu wzmocniona zostałaby pozycja skarżącego; uważa, że takie rozporządzenie byłoby odpowiednim sposobem na uściślenie obowiązków organów w zakresie komunikowania ze skarżącymi w przypadku wystąpienia uchybienia lub z organami reprezentującymi obywateli europejskich, takimi jak Komisja Petycji czy Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, np. poprzez wprowadzenie obowiązku reagowania możliwie jak najszybciej na zalecenia Rzecznika, aby uniknąć błędnych interpretacji, takich jak te, które wystąpiły w omawianej sprawie;

22.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Europejskiej Sieci Rzeczników oraz parlamentom państw członkowskich.

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/6

—

uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 3 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8, art. 153 ust. 1 lit. i) i art. 157 oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając art. 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 kwietnia 2012 r. zatytułowany „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu” (COM(2012)0173), oraz dokument towarzyszący w sprawie wykorzystywania potencjału usług osobistych i usług dla gospodarstw domowych w zakresie zatrudnienia (SWD(2012)0095),

—

uwzględniając przedłożony przez Komisję wniosek z dnia 6 października 2011 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Programu Unii Europejskiej na rzecz przemian i innowacji społecznych (COM(2011)0609),

—

uwzględniając europejski pakt na rzecz równości płci (2011–2020) przyjęty przez Radę Europejską w marcu 2011 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji z 2011 r. na temat postępów w dziedzinie równości kobiet i mężczyzn w roku 2010 (SEC(2011)0193),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 września 2010 r. zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010–2015” (COM(2010)0491),

—

uwzględniając wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie wytycznych dla polityki zatrudnienia państw członkowskich: Zintegrowane wytyczne dotyczące strategii Europa 2020 – część druga (COM(2010)0193),

—

uwzględniając dyrektywę 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącą usług na rynku wewnętrznym (1),

—

uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (przekształcenie) (2),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług (3),

—

uwzględniając Konwencję z dnia 18 grudnia 1979 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet,

—

uwzględniając własną rezolucję z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy (4),

—

uwzględniając własną rezolucję z dnia 7 września 2010 r. w sprawie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 czerwca 2010 r. w sprawie kwestii równouprawnienia kobiet i mężczyzn w kontekście pogorszenia koniunktury i kryzysu finansowego (6),

—

uwzględniając swoją rezolucję z z dnia 19 października 2010 r. w sprawie kobiet w niepewnej sytuacji zawodowej (7),

—

uwzględniając własną rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie równouprawnienia kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2010 (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie ubóstwa kobiet w Unii Europejskiej (9),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie kobiet i kierownictwa przedsiębiorstw (10),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2011 r. w sprawie przedsiębiorczości kobiet w małych i średnich przedsiębiorstwach (11),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie sytuacji matek samotnie wychowujących dzieci (12),

—

uwzględniając własną rezolucję z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie równouprawnienia kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2011 (13),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 maja 2012 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości (14),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2012 r. w sprawie roli kobiet w gospodarce ekologicznej (15),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 11 września 2012 r. w sprawie warunków pracy kobiet w sektorze usług (16),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie strategii UE w dziedzinie integracji Romów (17),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0048/2013),

A.

mając na uwadze, że Unia Europejska doświadcza największego kryzysu gospodarczego i finansowego od czasów wielkiej depresji w latach 30. ubiegłego stulecia; mając także na uwadze, że kryzys spowodował znaczny wzrost bezrobocia we wszystkich państwach członkowskich, a zwłaszcza w państwach południa Europy; mając na uwadze, że kryzys ten niesie ze sobą szczególnie poważne skutki dla osób o najsłabszej pozycji w społeczeństwie, a zwłaszcza kobiet, których dotyka bezpośrednio – poprzez utratę pracy, zmniejszenie wynagrodzeń czy niepewność zatrudnienia – lub pośrednio poprzez cięcia budżetowe obejmujące sektor usług publicznych i pomoc społeczną; mając zatem na uwadze, że w podejściu do tego kryzysu oraz poszukiwaniu rozwiązań pozwalających stawić mu czoła kwestią podstawową jest między innymi bardzo dokładne przeanalizowanie wymiaru równouprawnienia kobiet i mężczyzn;

B.

mając na uwadze, że prawo do pracy jest podstawowym warunkiem zapewnienia kobietom równych praw, ich niezależności finansowej i spełnienia zawodowego; mając na uwadze, że obecny kryzys jest nie tylko kryzysem finansowym i gospodarczym, ale także kryzysem demokracji, równości, ochrony socjalnej i równouprawnienia płci, a ponadto jest wykorzystywany jako pretekst do spowolnienia lub nawet zaprzestania wysiłków zmierzających do rozwiązania problemu zmiany klimatu i przyszłych wyzwań w zakresie ochrony środowiska;

C.

mając na uwadze, że według ostatnich badań zaledwie 5 % uczestników procesów decyzyjnych w instytucjach finansowych UE to kobiety, a wszyscy prezesi banków centralnych w 27 państwach członkowskich UE to mężczyźni; mając na uwadze, że badania z zakresu kulturowej tożsamości płci wskazały, że kobiety zarządzają w inny sposób niż mężczyźni, skupiając się na unikaniu ryzyka oraz koncentrując się w większym stopniu na perspektywie długoterminowej;

D.

mając na uwadze, że w pierwszej fazie kryzysu gospodarczego jego skutki były boleśniej odczuwane przez mężczyzn niż przez kobiety oraz że obserwowane zmiany w poziomie bezrobocia kobiet i mężczyzn wykazują zróżnicowane tempo; mając na uwadze, że kobiety nie były pierwszymi ofiarami kryzysu, jednak to one odczuwają teraz w coraz większej mierze jego konsekwencje (są częściej zatrudniane na niepewnych warunkach i w niepełnym wymiarze czasu, bardziej zagrożone zwolnieniami, otrzymują niższe wynagrodzenie, są gorzej chronione w systemach opieki społecznej itd.) i będą te konsekwencje odczuwać dłużej; mając na uwadze, że na obecnym etapie kryzys jest dokumentowany w mniejszym stopniu oraz brak jest wiarygodnych, porównywalnych danych statystycznych w tym zakresie, w związku z czym jego skutki dla kobiet zdają się być niedostatecznie postrzegane;

E.

mając na uwadze, że kobiety odgrywają istotną rolę w ożywianiu rozwoju gospodarczego oraz że dalsze wzmacnianie pozycji kobiet może przynieść skutki gospodarcze pozwalające wydźwignąć całe wspólnoty i rodziny z ubóstwa;

F.

mając na uwadze, że w sytuacji kryzysu polityka rynku pracy skupia się raczej na oddziaływaniu na ogólnym poziomie zatrudnienia, a nie na kobietach biernych zawodowo;

G.

mając na uwadze, że należy odnotować, iż kobiety bezrobotne często nie są uwzględniane w oficjalnych danych statystycznych oraz że dane dotyczące różnic między mężczyznami i kobietami w zakresie braku aktywności zawodowej są często zaniżone, gdyż kobiety częściej odchodzą z rynku pracy z różnych przyczyn (ciąża, obowiązki rodzinne, ograniczenia czasowe), by wykonywać pracę nieodpłatną lub nierejestrowaną, nierzadko w domach, zajmując się osobami niesamodzielnymi lub też pracując w szarej strefie gospodarki, podczas gdy istnieje obecnie niewiele badań dotyczących wpływu cięć wydatków publicznych przeznaczonych na kwestie równości między kobietami i mężczyznami;

H.

mając na uwadze, że cięcia budżetowe, jakich dokonały rządy przy okazji wdrażania planów oszczędności, dotykają przede wszystkim sektora publicznego, gdzie pracują głównie kobiety – które stanowią 70 % zatrudnionych w tym sektorze – a także oferowanych przez ten sektor usług socjalnych, z których korzystają głównie kobiety – ale także sektora prywatnego; mając także na uwadze, że to kobiety stają się obecnie głównymi ofiarami środków oszczędnościowych; mając na uwadze, że dotychczas żaden kraj nie dokonał oceny skutków, jakie zaproponowane cięcia będą miały dla wydatków publicznych, ani konsekwencji konsolidacji fiskalnej z punktu widzenia aspektu płci, przy czym nie dokonano ani oceny skutków pojedynczych środków, ani ich łącznych skutków;

I.

mając na uwadze, że kobiety są w większym stopniu zależne od zasiłków społecznych, w których również dokonywane są cięcia w ramach środków oszczędnościowych;

J.

mając na uwadze, że sytuacja kryzysowa, jak ta, która występuje obecnie, wymaga głębokich reform strukturalnych na rynku pracy;

K.

mając na uwadze, że w przypadku kobiet ograniczeniu liczby miejsc pracy towarzyszy często dostosowanie czasu pracy, w tym wydłużenie godzin pracy, często w ramach systemu wielozmianowego; mając na uwadze, że skutki ożywienia gospodarczego wystąpią najprawdopodobniej szybciej w sektorze przemysłu i spowodują szybszy wzrost zatrudnienia wśród mężczyzn niż wśród kobiet; mając na uwadze, że skutki środków oszczędnościowych wprowadzonych w sektorze publicznym będą zatem miały trwalszy wpływ na zatrudnienie kobiet i że mogłoby to w perspektywie długoterminowej zniweczyć postępy poczynione w dziedzinie równości między kobietami i mężczyznami;

L.

mając na uwadze, że kryzys prowadzi do coraz większego wyzysku kobiet zarówno w gospodarce legalnej, jak i nielegalnej; mając na uwadze, że jego skutki będą miały także w dalszej perspektywie wpływ na te kobiety, których ścieżki kariery zawodowej cechuje nieregularność (między innymi w związku z faktem, że praca jest nisko wynagradzana, w niepełnym wymiarze godzin, niestała, przybiera nietypowe formy lub jest niezarejestrowana) zaś niepełny wymiar godzin, jest często narzucany, co skutkuje niekompletnymi składkami emerytalnymi i wzrostem odsetka kobiet zagrożonych ubóstwem; mając na uwadze, że w konsekwencji kobiety mogą mieć prawo do bardzo niewielkiej emerytury i zostać zepchnięte poniżej progu ubóstwa; mając na uwadze, że istnieje groźba, iż całe „stracone pokolenie” młodych osób, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, będzie pozbawione możliwości pracy, bezpiecznego zatrudnienia, a często także możliwości kształcenia w związku z trudnościami finansowymi;

M.

mając na uwadze, że kryzys jeszcze bardziej potęguje trudności w godzeniu ról zawodowych i rodzinnych; mając na uwadze, że fakt posiadania dzieci wpływa inaczej na zatrudnienie kobiet i mężczyzn: mając na uwadze, że udział matek w rynku pracy jest o 12 % niższy niż kobiet bezdzietnych, podczas gdy wskaźnik zatrudnienia ojców jest 8,7 % wyższy niż mężczyzn, którzy nie posiadają dzieci;

N.

mając na uwadze, że perspektywa równouprawnienia płci nie została uwzględniona w obecnych i planowanych inicjatywach i strategiach politycznych mających na celu wyjście z kryzysu;

O.

mając na uwadze, że na zatrudnienie kobiet mają wpływ stereotypy dotyczące płci, w myśl których np. bezrobocie mężczyzn to kwestia „o wiele poważniejsza” niż bezrobocie kobiet, co jeszcze zwiększa i tak już znaczną liczbę stereotypów dotyczących płci, które negatywnie wpływają na szanse kobiet na zatrudnienie; mając na uwadze, że praktyczne podejście do bezrobocia mężczyzn różni się od podejścia do bezrobocia kobiet, gdyż mężczyźni nadal postrzegani są jako główni żywiciele rodzin, a kobiety jako główni opiekunowie;

P.

mając na uwadze, że w 2010 r. blisko 23 % obywateli Unii Europejskiej było zagrożonych widmem ubóstwa lub wyłączenia społecznego (18) i że to zubożenie społeczeństwa dotyka głównie kobiet, które stają często przed piętrzącymi się trudnościami, jak w przypadku samotnych starszych kobiet czy samotnych rodziców (głównie kobiet); mając na uwadze, że wiąże się to z problemami z utrzymaniem lub znalezieniem w tej sytuacji pracy, problemami mieszkaniowymi i związanymi z odpowiedzialnością za osoby pozostające na utrzymaniu (dzieci, rodzice, osoby chore lub niepełnosprawne), trudnościami w pogodzeniu pracy z życiem rodzinnym wynikającymi z braku odpowiednich struktur wsparcia i zróżnicowania polityki krajowej w tej kwestii w 27 państwach członkowskich UE;

Q.

mając na uwadze, że kryzys jeszcze pogorszył społeczne i gospodarcze warunki życia wielu wspólnot znajdujących się w trudnej sytuacji i przyczynił się do wzrostu odsetka dziewcząt przedwcześnie kończących naukę i jeszcze większego ich narażenia na stanie się ofiarami handlu ludźmi;

R.

mając na uwadze, że redukcje świadczeń i zasiłków zaszkodziły ekonomicznej niezależności kobiet, gdyż zasiłki często są dla nich istotnym źródłem dochodu i to kobiety częściej niż mężczyźni korzystają z usług publicznych; mając na uwadze, że największe łączne straty poniosły samotne matki i samotne kobiety na emeryturze lub rencie;

S.

mając na uwadze wzrost nierejestrowanej i niepodlegającej wynagrodzeniu pracy kobiet (wolontariat lub inne formy), oferującej mniejszą ochronę socjalną, podejmowanej w celu uniknięcia kryzysu; mając na uwadze, że według badań OCDE (19) praca w domu stanowi 33 % PKB państw członkowskich ODCE;

T.

mając na uwadze, że zmniejszenie rozbieżności w stopach bezrobocia mężczyzn i kobiet bardziej odzwierciedla ogólne pogorszenie warunków życia i pracy, niż postęp w kierunku większej równości kobiet i mężczyzn;

U.

mając na uwadze, że kobiety podejmujące karierę zawodową stanowią siłę napędową na drodze do przywrócenia wzrostu gospodarczego; mając na uwadze, że przyczyniają się one do zwiększenia dochodów rodzin, co z kolei powoduje wzrost konsumpcji i pozwala zwiększyć dynamikę gospodarki; mając w związku z tym na uwadze, że równouprawnienie kobiet i mężczyzn ma pozytywny wpływ na wydajność i wzrost gospodarczy;

V.

mając na uwadze, że niedawna analiza wtórna w ramach piątego Europejskiego Badania Warunków Pracy („Kobiety, mężczyźni i warunki pracy w Europie: analiza wtórna piątego Europejskiego Badania Warunków Pracy”, Eurofound 2012 r., która ma zostać opublikowana w 2013 r.) ukazuje, że segregacja płciowa jest szkodliwa dla pracowników płci męskiej i żeńskiej; zarówno mężczyźni, jak i kobiety zgłaszają, że ich samopoczucie w miejscu pracy i satysfakcja z pracy jest większa, jeżeli pracują z kolegami obu płci; mając na uwadze, że wiele pozostaje jednak do zrobienia w zakresie zwalczania segregacji płciowej na rynku pracy, polaryzacji zawodowa według płci oraz istnienia miejsc pracy zarezerwowanych tylko dla jednej płci (zważywszy, że trzy piąte pracowników w Europie zajmuje miejsca pracy, w których współpracownicy są tej samej płci),

W.

mając na uwadze, że środki na rzecz równouprawnienia płci zostały wycofane lub opóźnione, a możliwe przyszłe cięcia w budżetach publicznych będą mieć negatywny wpływ na zatrudnienie kobiet i propagowanie równości,

X.

mając na uwadze, że nie należy wykorzystywać pogorszenia koniunktury gospodarczej jako wymówki do spowolnienia postępu w zakresie polityki zapewniającej godzenie życia zawodowego i rodzinnego oraz do dokonywania cięć w budżetach przeznaczonych na usługi opieki i urlopy, co ma w szczególności wpływ na dostęp kobiet do rynku pracy;

Y.

mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet jest zjawiskiem występującym we wszystkich krajach i grupach społecznych; mając na uwadze, że presja ekonomiczna prowadzi zazwyczaj do liczniejszych, bardziej agresywnych i groźnych nadużyć; mając również na uwadze, że niektóre badania dowodzą, iż przemoc wobec kobiet nasila się wtedy, gdy mężczyźni zmuszeni są do zmiany miejsca pobytu i do rezygnacji z dóbr na skutek kryzysu gospodarczego;

Z.

mając na uwadze, że w latach 1998-2008 kobiety odniosły największe korzyści z tworzenia miejsc pracy w UE (stopa zatrudnienia kobiet w UE w tym okresie wzrosła bowiem z 55,6 % do 62,8 %) (20); mając na uwadze, że w 2012 r. stopa zatrudnienia w przypadku kobiet wzrosła o 12,7 %, zaś jedynie 3,18 % w przypadku mężczyzn, podczas gdy stopa bezrobocia kobiet pozostała nieco wyższa (21) (10,7 % kobiet i 10,6 % pozostawało bez zatrudnienia);

AA.

mając na uwadze, że w 2011 r. 31,6 % kobiet – zaś tylko 8,1 % mężczyzn – pracowało w niepełnym wymiarze godzin;

1.

przypomina, że równość kobiet i mężczyzn stanowi jeden z podstawowych celów Unii Europejskiej oraz że musi też być jedną z podstawowych zasad, z myślą o opracowaniu działań w odpowiedzi na obecny kryzys gospodarczy i finansowy, obejmujących inwestowanie w sektor publiczny, sektor usług socjalnych, oraz w zrównoważone pod względem ochrony środowiska mieszkania, transport itd., a także generowanie dochodów państwa za pomocą bardziej skutecznych polityk podatkowych; ubolewa nad faktem, że reakcje polityczne na kryzys, w tym pakiety naprawy, nie uwzględniają i nie analizują wpływu kryzysu na płeć i nie przewidują naprawy skutków tego wpływu; potępia fakt, że do strategii polizbońskiej praktycznie w ogóle nie włączono aspektów płci, dlatego zwraca się do Rady, Komisji i państw członkowskich o włączenie równouprawnienia płci, w postaci szczególnych celów, do wytycznych makroekonomicznych i wytycznych dotyczących zatrudnienia;

2.

zachęca Komisję Europejską do włączenia wymiaru płci we wszystkie strategie polityczne, a w szczególności te, które dotyczą: skutków wprowadzenia środków oszczędnościowych i środków służących przezwyciężeniu kryzysu, zarządzania gospodarczego, zrównoważonego rozwoju i zielonych miejsc pracy, kształcenia i szkoleń zawodowych, migracji, współpracy i rozwoju, zdrowia i bezpieczeństwa, oraz środków, które będą opracowywane i wdrażane w celu przeciwdziałania skutkom kryzysu lub ograniczania ich;

3.

wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu i wyeksponowania natychmiastowych i długoterminowych skutków kryzysu gospodarczego dla kobiet, a w szczególności przeanalizowania, czy i w jaki sposób pogłębiają one istniejące nierówności w traktowaniu płci, a także związane z tym następstwa, takie jak zwiększone ryzyko przemocy na tle płciowym, pogarszanie się zdrowia matek i dzieci oraz ubóstwo kobiet w starszym wieku;

4.

przypomina, że po trwającym ponad 10 lat okresie stałego wzrostu stopy zatrudnienia kobiet, która w 2008 r. sięgała 62,8 % , od początku kryzysu gospodarczego nastąpił w Unii Europejskiej niewielki spadek zatrudnienia, które w 2011 r. wyniosło 62,3 %; dlatego podkreśla, że w ramach strategii na rzecz zachowania miejsc pracy i pobudzenia wzrostu konieczne jest znalezienie trwałych rozwiązań przy uwzględnieniu wymiaru równouprawnienia kobiet i mężczyzn;

5.

zwraca się do Komisji o rozważenie dalszego dostosowania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia dodatkowego wsparcia w obszarach, w których zatrudniane są kobiety i które mogą być narażone na skutki kryzysu, a także wsparcia opieki nad dziećmi, szkoleń i dostępu do zatrudnienia;

6.

podkreśla znaczenie inicjatywy przewodniej „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym”; zachęca państwa członkowskie, by w pełni skorzystały z unijnego programu „Europa dla obywateli” i przyszłego Programu na rzecz przemian i innowacji społecznych, zwłaszcza w odniesieniu do skutecznego wprowadzania w życie celów związanych z równouprawnieniem płci; podkreśla znaczenie programu Daphne III, zwłaszcza w odniesieniu do ochrony kobiet przed wszelkimi formami przemocy i potrzeby osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony zdrowia, dobrobytu i spójności społecznej;

7.

zwraca uwagę, że pomimo porównywalnej stopy bezrobocia kobiet i mężczyzn, skutki kryzysu są dla nich odmienne; zaznacza, że warunki pracy kobiet stały się bardziej niepewne, w szczególności w związku z rozwojem nietypowych form umów, ich dochody znacznie się zmniejszyły między innymi z powodu utrzymywania się nierówności w wynagradzaniu mężczyzn i kobiet – różnica ta wynosi średnio 17 % – oraz wynikającej z niej nierówności w zakresie zasiłków dla bezrobotnych, a także coraz popularniejszej formy narzuconego zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin czy też zwiększenia się odsetka zajęć tymczasowych lub na czas określony w miejsce bardziej stałego zatrudnienia; mając na uwadze, że ze względu na utrzymywanie się nierówności w wynagradzaniu mężczyzn i kobiet i wynikającej z niej nierówności w zakresie zasiłków dla bezrobotnych, kryzys pogorszył sytuację kobiet na rynku pracy; wskazuje, że przykład poprzednich kryzysów pokazał, iż w ujęciu ogólnym stopa zatrudnienia mężczyzn wzrasta szybciej niż wskaźnik zatrudnienia kobiet;

8.

zwraca się do Komisji o jak najszybsze przedłożenie wniosku dotyczącego dyrektywy przewidującej środki mające na celu zlikwidowanego w zależności od płci wynagrodzenia za taką samą lub równorzędną pracę;

9.

przypomina, że nadal występują bardzo duże rozbieżności między państwami członkowskimi Unii Europejskiej w poziomie zatrudnienia kobiet, który waha się między 48,6 % a 77,2 %, oraz że te zróżnicowane sytuacje wymagają konkretnych i dostosowanych do danej sytuacji działań w ramach kompleksowego podejścia europejskiego; podkreśla ponadto konieczność posiadania wspólnych wiarygodnych wskaźników, a tym samym wiarygodnych, porównywalnych danych statystycznych umożliwiających dokonywanie oceny różnych sytuacji, określanie potrzeb i w konsekwencji podejmowanie odpowiednich działań;

10.

przypomina, że przed kryzysem gospodarczym kobiety stanowiły już większość osób zatrudnionych na umowy na czas określony lub pracujących w niepełnym wymiarze godzin oraz że tendencja ta nasiliła się wskutek kryzysu, w związku z czym wielu kobietom w większej mierze grozi ryzyko wykluczenia społecznego; zwraca uwagę, że problem ten dotyczy w szczególności państw członkowskich południa Europy;

11.

zauważa z niepokojem, że bezrobocie wśród młodych kobiet wzrosło z 18,8 % w 2009 r. do 20,8 % w 2011 r. oraz, że kryzys wpłynie szczególnie dotkliwie na grupy kobiet znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, jak kobiety niepełnosprawne, imigrantki, kobiety należące do mniejszości etnicznych, kobiety mające niskie kwalifikacje zawodowe, kobiety długotrwale bezrobotne, samotne matki, kobiety bez środków do życia lub kobiety zajmujące się osobami niesamodzielnymi; z zadowoleniem przyjmuje zaproponowany przez Komisję pakiet środków mających na celu rozwiązanie problemu nieakceptowalnych poziomów bezrobocia osób młodych, a także wykluczenia społecznego, oraz środków pozwalających zaoferować młodym ludziom miejsca pracy, kształcenie i szkolenia;

12.

uważa, że prawo pracy jest podstawowym warunkiem wstępnym dla zapewnienia rzeczywistych równych praw kobiet, ich niezależności finansowej i kariery zawodowej, w związku z czym domaga się wyeliminowania niepewnych form zatrudnienia poprzez uznawanie i wzmacnianie prawa do pracy, w której pracownikowi przysługują prawa;

13.

wzywa UE i jej państwa członkowskie do przeformułowania obecnych działań podejmowanych w odpowiedzi na kryzys gospodarczy w celu dopilnowania, by działania podejmowane były w perspektywie długoterminowej i nie szkodziły polityce opieki socjalnej i strukturom sektora publicznego, takim jak usługi socjalne, placówki opieki, służba zdrowia, kształcenie i prawa pracowników, które są warunkiem wstępnym niezbędnym dla osiągnięcia większej równości płci;

14.

przypomina, że z powodu kryzysu przejście od edukacji do zatrudnienia jest dla kobiet coraz trudniejsze, co prowadzi w efekcie do rozbieżności w postrzeganiu własnych kwalifikacji przez kobiety i mężczyzn;

15.

stwierdza, że reformy strukturalne przeprowadzane w związku z obecnym kryzysem stanowią okazję do skorygowania pewnych zachowań dyskryminacyjnych ze względu na płeć, które wciąż zbyt powszechnie występują na rynku pracy w Europie;

16.

podkreśla, że odsetek kobiet zatrudnionych w szarej strefie jest większy niż odsetek mężczyzn, częściowo dlatego, że sektory, w których tradycyjnie pracują kobiety, takie jak pomoc domowa i opieka, charakteryzują się większą deregulacją; zauważa z drugiej strony, że w wyniku kryzysu nastąpił rozwój szarej strefy, chociaż bardzo trudno określić jasny obraz tego zjawiska, ponieważ nie istnieją wiarygodne dane na temat częstotliwości jego występowania oraz jego znaczenia;

17.

podkreśla, że kobiety odegrały kluczową rolę w „opieraniu się” kryzysowi; jest przekonany, że posiadają one ważny potencjał do poprawy konkurencyjności i wydajności przedsiębiorstw, zwłaszcza gdy zajmują one stanowiska kierownicze w tych przedsiębiorstwach; jest przekonany, że w związku z tym istnieje przede wszystkim pilna potrzeba, by włączyć je do opracowywania planów ożywienia gospodarczego, a co za tym idzie promować spójność społeczną;

18.

podkreśla, że obecny kryzys gospodarczy i finansowy oraz ograniczenia budżetowe będące jego następstwem nie mogą zaprzepaścić postępów, jakie uzyskano dzięki polityce promowania równouprawnienia kobiet i mężczyzn, ani też służyć jako pretekst do ograniczenia wysiłków w tym zakresie; uważa, że powinny one raczej zachęcić państwa członkowskie do włączenia strategii na rzecz równości płci do ich polityk zatrudnienia, uznając je za część rozwiązania w odpowiedzi na kryzys, z myślą o uwzględnieniu i pełnym wykorzystaniu kompetencji i umiejętności wszystkich Europejczyków; wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by we wszystkich planowanych podatkowych strategiach politycznych uwzględniano aspekty związane z perspektywą równości płci;

19.

podkreśla, że praw kobiet nie należy postrzegać, rozumieć i traktować na zasadzie rywalizacji z prawami mężczyzn, ponieważ poprawa usług w zakresie opieki i usług publicznych dla rodzin jest warunkiem wstępnym udziału w rynku pracy zarówno kobiet, jak i mężczyzn; zwraca uwagę na potrzebę wspierania podziału obowiązków rodzinnych i domowych; zachęca państwa członkowskie do ustanowienia lub udoskonalania istniejących środków służących przezwyciężeniu dyskryminacji ze względu na płeć oraz nierównego podziału ról, między innymi poprzez zachęcanie mężczyzn do korzystania z prawa do opieki nad dziećmi oraz chorymi lub niepełnosprawnymi członkami rodziny;

20.

zwraca uwagę, że kryzys pogłębia tendencję spadkową wskaźnika urodzeń w UE, ponieważ bezrobocie, niestabilność zatrudnienia oraz niepewność co do przyszłości i sytuacja gospodarcza skłaniają pary, a zwłaszcza młodsze kobiety, do odkładania decyzji o posiadaniu dzieci, co dodatkowo nasila proces starzenia się społeczeństwa w Unii Europejskiej;

21.

podkreśla znaczenie zreformowania polityki makroekonomicznej, społecznej i polityki rynku pracy w celu zagwarantowania kobietom sprawiedliwości gospodarczej i społecznej, opracowania strategii na rzecz promowania sprawiedliwego podziału bogactwa, zagwarantowania minimalnego dochodu oraz godnych płac i emerytur, zmniejszenia zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, stworzenia dla kobiet większej liczby miejsc pracy oferujących dobre warunki zatrudnienia i zapewniających prawa, umożliwienie im korzystania z usług publicznych wysokiej jakości oraz do podniesienia poziomu opieki społecznej i odpowiednich usług lokalnych, takich jak żłobki, przedszkola i inne formy edukacji przedszkolnej, świetlice, domy kultury i ośrodki wsparcia dla rodzin oraz ośrodki międzypokoleniowe;

22.

przypomina, że cięcia w budżetach publicznych nie są neutralne pod względem płci, lecz wynikają z makrostrukturalnej polityki gospodarczej Unii Europejskiej, w szczególności w związku z wdrażaniem środków przewidzianych w ramach „zarządzania gospodarczego” i w programach korekt finansowych, oraz powodują i nadal będą powodowały pogłębianie się nierówności w traktowaniu kobiet i mężczyzn, wzrost stopy bezrobocia kobiet oraz feminizację ubóstwa; uważa, że niezbędna jest zatem zmiana polityki, gdyż kobiety stanowią większość zatrudnionych w sektorze publicznym i są głównymi beneficjentami polityki socjalnej; domaga się zatem zwiększenia odpowiednich pozycji budżetowych;

23.

wzywa państwa członkowskie i instytucje unijne do prowadzenia oceny skutków pod kątem równouprawnienia płci przy planowaniu środków oszczędnościowych, tak by były one w swoich skutkach jak najbardziej neutralne w obszarze równouprawnienia płci;

24.

wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia zasady sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci w celu analizowania programów i polityk rządowych, ich skutków dla przydziału środków i ich wpływu na równość kobiet i mężczyzn;

25.

podkreśla, że kobiety są bardziej niż mężczyźni zagrożone wolniejszym awansem, gdyż godzą się na objęcie początkowo niższych stanowisk lub przyjmują pracę w niepełnym wymiarze godzin, co prowadzi do ich większej podatności na zagrożenia, do niedostatecznej wysokości wynagrodzenia i do pogłębiania się ubóstwa;

26.

zwraca się do państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych o zagwarantowanie odpowiedniego poziomu usług z zakresu opieki nad dziećmi i innymi osobami zależnymi, przy czym usługi te powinny być świadczone po przystępnej cenie, dostępne, powinny cechować się wysoką jakością i odpowiadać godzinom pracy kobiet i mężczyzn zatrudnionych w pełnym wymiarze;

27.

Podkreśla, iż ważna jest niezwłoczna realizacja strategii politycznych na rzecz powrotu do pracy i podjęcia działalności gospodarczej w odniesieniu do tych pracowników sektora publicznego, z których większość stanowią kobiety i których zatrudnienie jest zagrożone z powodu cięć budżetowych w sektorze publicznym;

28.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o włączenie do wszystkich aspektów polityki zatrudnienia ogólnego podejścia na rzecz propagowania równości kobiet i mężczyzn, o podjęcie koniecznych środków sprzyjających powrotowi kobiet na rynek pracy, nie tylko w odniesieniu do stanowisk niższego szczebla, ale również stanowisk kierowniczych, oraz o uwzględnienie tego podejścia w wytycznych Unii Europejskiej dotyczących zatrudnienia; nalega na potrzebę sporządzania budżetu z należytym uwzględnieniem aspektu płci, zwłaszcza w kontekście kolejnych wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020, w celu realizacji celów określonych w europejskim pakcie na rzecz równości płci, a także w strategii „Europa 2020”;

29.

wyraża ubolewanie, że w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na rok 2013 brakuje kwestii zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy, pomimo że jest to jeden z głównych celów strategii „Europa 2020”; wzywa Radę do priorytetowego uwzględnienia udziału kobiet w rynku pracy przy ustanawianiu tegorocznych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej w ramach europejskiego semestru;

30.

wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia i systematycznego podejmowania kwestii równouprawnienia płci w ramach wszystkich przyszłych krajowych programów reform;

31.

wzywa państwa członkowskie do wspierania aktywnych strategii politycznych w zakresie rynku pracy, silnego dialogu społecznego, standardów pracy i zabezpieczenia społecznego w celu ochrony praw kobiet, w tym imigrantek, a także walki z pracą przymusową i pracą nierejestrowaną;

32.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia środków mających na celu zachęcanie matek do wchodzenia na rynek pracy, na przykład za pomocą pracy na odległość lub strategii politycznych w dziedzinie szkolenia zawodowego czy przekwalifikowania zawodowego, w celu propagowania udzielania wsparcia kobietom w powrocie na rynek pracy po urlopie macierzyńskim;

33.

z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący dyrektywy zmierzającej do zapewnienia lepszej równowagi kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych w przedsiębiorstwach notowanych na rynku regulowanym, dzięki czemu kobiety uzyskają możliwość dostępu do wymagających wyższych kwalifikacji i lepiej płatnych stanowisk; wzywa państwa członkowskie do poparcia tego wniosku i przygotowania jego wdrożenia; apeluje o przyjęcie podobnych wiążących środków ustawodawczych przez innych pracodawców, w tym w instytucjach europejskich, krajowych, regionalnych i lokalnych oraz w administracji oraz organach publicznych, które powinny dawać przykład pod względem parytetu płci w podejmowaniu decyzji;

34.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania strategii wspierania równowagi płci w małych i średnich przedsiębiorstwach, których nie obejmie wspomniana dyrektywa; potępia fakt, że kobiety są niedostatecznie reprezentowane w organach kierowniczych instytucji finansowych, a tym samym praktycznie wykluczone z procesu podejmowania decyzji w sprawach finansowych; wzywa Radę, Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia udziału kobiet na wszystkich poziomach procesu decyzyjnego, zwłaszcza w dziedzinie ustaleń budżetowych i zarządczych dotyczących europejskich systemów finansowych, w tym Europejskiego Banku Centralnego; w tym kontekście podkreśla konieczność promowania wiedzy z zakresu finansów wśród dziewcząt i kobiet;

35.

apeluje do państw członkowskich o wprowadzenie polityki szeroko zakrojonych szkoleń pracowników tych sektorów, które są w większym stopniu dotknięte skutkami kryzysu i globalizacji, aby przygotować ich do zmian w strukturze zatrudnienia oraz do nowych form zatrudnienia, przy uwzględnieniu szczególnego miejsca kobiet w tej strukturze, a także faktu, że muszą one częściej niż mężczyźni przerywać swoją karierę w celu opieki nad dziećmi, a także starszymi lub chorymi członkami rodziny, co ma wpływ na ich karierę zawodową; domaga się, by regularnie realizować w przedsiębiorstwach plany szkoleń, tak by przygotować pracowników do reorientacji zawodowej, zaproponować dostosowany do potrzeb program zmiany kwalifikacji oraz szkolenia dostosowane do potrzeb osób poszukujących zatrudnienia oraz słabo wykwalifikowanych pracowników; apeluje ponadto o stworzenie pełnego rejestru wszystkich uchybień związanych z zatrudnieniem w poszczególnych sektorach z myślą o umożliwieniu kobietom ukierunkowanego przygotowania się i poszukiwania pracy;

36.

wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu systemów zabezpieczenia społecznego z myślą o zindywidualizowaniu uprawnień do emerytur i praw wynikających z systemów zabezpieczeń społecznych w celu wyeliminowania „uprzywilejowanego traktowania żywiciela rodziny”, a w konsekwencji zagwarantowania równych praw emerytalnych;

37.

podkreśla, że cięcia wydatków w sektorze opieki w praktyce powodują przeniesienie odnośnej pracy na kobiety i podważają zasadę równości płci; ponadto wzywa wszystkie państwa członkowskie do opracowania planów dotyczących świadczenia usług opieki, które przyczynią się do sprawiedliwości społecznej i równouprawnienia płci;

38.

zwraca się do Komisji i do państw członkowskich o promowanie strategii i programów szkoleń zawodowych przeznaczonych dla kobiet wszystkich grup wiekowych, przy zwróceniu szczególnej uwagi na pilne zapotrzebowanie na programy uczenia się przez całe życie oraz potrzebę zdobycia nowych umiejętności w zakresie nowych technologii i rozwiązań IT, z myślą o poprawie dostępu kobiet do różnych sektorów działalności i zwiększeniu ich udziału w tych sektorach, w tym w sektorze gospodarki i finansów, gdzie kobiety są zdecydowanie w mniejszości, a także o rozważenie wprowadzenia konkretnych środków wsparcia pozwalających kobietom pogodzić ich obowiązki zawodowe, szkolenia i życie rodzinne; przypomina, że Europejski Fundusz Społeczny odgrywa istotną rolę w integracji zawodowej za pośrednictwem strategii szkoleniowych, i zachęca państwa członkowskie oraz władze lokalne do propagowania korzystania z tego funduszu, szczególnie na rzecz kobiet, które kryzys gospodarczy dotknął w większej mierze;

39.

podkreśla znaczenie inwestowania w kobiety i równouprawnienie płci;

40.

wzywa państwa członkowskie do propagowania aktywnego włączenia lub powrotu kobiet na rynek pracy oraz wspierania zatrudnienia kobiet w strategicznych sektorach rozwoju, poprzez przyjmowanie specjalnych środków przewidujących elastyczne godziny pracy, równe wynagrodzenie oraz reformę systemu podatkowego i emerytalnego, a także środków w zakresie uczenia się przez całe życie, w celu zapewnienia możliwości zdobycia umiejętności i kwalifikacji, których posiadanie jest niezbędne zgodnie z celami strategii „Europa 2020”; podkreśla wagę kształcenia na wysokim poziomie w celu propagowania dostępu kobiet do sektorów, w których nie są one w wystarczającym stopniu obecne, np. w dziedzinie badań naukowych i rozwoju technologicznego, zwłaszcza obecnie, kiedy Europa potrzebuje większej liczby naukowców, aby propagować innowację i wzmocnić swoją gospodarkę; zwraca się do Komisji o rozważenie dalszego dostosowania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia dodatkowego wsparcia w obszarach, w których zatrudniane są kobiety i które mogą być narażone na skutki kryzysu, a także w celu wsparcia opieki nad dziećmi, szkoleń i dostępu do zatrudnienia;

41.

przypomina, że w wielu państwach członkowskich wraz z nastaniem kryzysu gospodarczego zmniejszyły się możliwości znalezienia przez młode kobiety (w wieku od 15 do 24 roku życia) pierwszego zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin i że, by zaradzić tej sytuacji, wiele z tych kobiet przedłuża okres studiów; stwierdza, że pomimo tej tendencji oraz faktu, że lepsze wykształcenie daje kobietom zasadniczo większe bezpieczeństwo, ich dyplomy są nadal niżej cenione niż dyplomy mężczyzn; wzywa państwa członkowskie do skupienia się na strategiach łączących politykę w zakresie kształcenia i szkolenia z ukierunkowanymi strategiami w dziedzinie zatrudnienia młodych kobiet;

42.

wzywa państwa członkowskie do włączenia do programów nauczania w szkołach średnich podstaw finansów i przedsiębiorczości;

43.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeprowadzenia analizy wpływu nowych planów emerytalnych na kobiety w różnych grupach, mając na uwadze szczególnie umowy o pracę w niepełnym wymiarze godzin oraz umowy nietypowe, a także do dostosowania systemów opieki społecznej ze szczególnym uwzględnieniem młodszych pokoleń;

44.

apeluje do państw członkowskich o wspieranie wzmacniania pozycji kobiet w sferze gospodarczej, przy szczególnym skupieniu się na przedsiębiorczości kobiet poprzez zachęcanie i wspieranie kobiet – w szczególności kobiet młodych i imigrantek – zakładających przedsiębiorstwa, ułatwianie im dostępu do finansowania, zwłaszcza za pośrednictwem mikrokredytów, pomocy technicznej i środków wspierających, propagowanie nowych instrumentów finansowych i pomocowych oraz wspieranie rozwijania kobiecych sieci przedsiębiorczości, a także propagowanie sieci i wymiany dobrych praktyk między państwami członkowskimi i podmiotami gospodarczymi; podkreśla, że inwestowanie w kobiety i w równość płci ma wielkie znaczenie dla zapewnienia gospodarczej stabilności i zapobieżenia wstrząsom gospodarczym;

45.

wzywa państwa członkowskie do zwiększenia udziału kobiet na wszystkich szczeblach procesu decyzyjnego;

46.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia środków służących lepszemu promowaniu przedsiębiorczości kobiet, w tym zapewnieniu wsparcia finansowego dla kobiet–przedsiębiorców;

47.

zwraca się do państw członkowskich o wspieranie przedsiębiorczości kobiet w gospodarce ekologicznej generującej nowe miejsca pracy; zauważa, że sektor energii odnawialnej może stanowić źródło nowych możliwości zawodowych dla kobiet –przedsiębiorców na obszarach odległych i peryferyjnych, na których bezrobocie kobiet jest szczególnie wysokie oraz gdzie istnieje duży potencjał wykorzystywania alternatywnych form energii, takich jak energia wiatrowa i słoneczna;

48.

podkreśla znaczenie aktywnych strategii politycznych na rynku pracy, inspekcji pracy i dialogu społecznego, a także podnoszenia kwalifikacji w celu promowania ekologizacji gospodarki;

49.

zwraca się do państw członkowskich o wspieranie tworzenia miejsc pracy w sektorze gospodarki społecznej, w którym dominuje nieodpłatna praca kobiet, a szczególnie o poszukiwanie i wprowadzanie nowych rozwiązań, które pozwolą na zwiększenie wartości ekonomicznej legalnej pracy nieformalnej;

50.

zwraca się do państw członkowskich o wspieranie sektora opieki i służby zdrowia w celu stworzenia warunków sprzyjających osiągnięciu celów strategii „Europa 2020” w zakresie zatrudnienia kobiet;

51.

wzywa państwa członkowskie od monitorowania wpływu cięć w sektorze publicznych usług opieki i służby zdrowia, które to cięcia prowadzą do reprywatyzacji tych usług, i do przeciwdziałania temu wpływowi, tak by nie powodować zwiększenia spoczywających na kobietach obciążeń związanych z opieką, co spowodowałoby ich powrót do tradycyjnej roli w rodzinie; podkreśla, że oszczędności kosztem urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego, rodzicielskiego, zasiłku na dzieci i innych zasiłków opiekuńczych i rodzinnych znacznie ograniczyły dochody wszystkich kobiet sprawujących obowiązki opiekuńcze;

52.

przypomina, że nadal utrzymują się stereotypy w postrzeganiu miejsca kobiet i mężczyzn na rynku pracy, przy czym kobiety dążą do pogodzenia obowiązków zawodowych i życia rodzinnego, w związku z czym są bardziej niż mężczyźni podatne na zagrożenie zmiany pracy;

53.

domaga się ustanowienia strategii na rzecz transportu publicznego, w szczególności rozwoju i poprawy usług transportu publicznego, z uwzględnieniem zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn, aby umożliwić kobietom bardziej aktywny udział w rynku pracy i poszukiwanie zatrudnienia, zapewniając im prawdziwą mobilność;

54.

wyraża zaniepokojenie z powodu sytuacji kobiet żyjących na obszarach wiejskich, gdzie dostęp do różnych usług uległ pogorszeniu; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia na obszarach wiejskich funkcjonującego transportu publicznego, pomocy medycznej i innych niezbędnych usług, tak by zahamować migrację do dużych miast i zapobiec marginalizacji obszarów peryferyjnych;

55.

podkreśla znaczenie skutecznych działań umożliwiających łączenie życia zawodowego, osobistego i rodzinnego, co będzie miało pozytywny wpływ na większy udział kobiet z wszystkich warstw społecznych w życiu społecznym i politycznym;

56.

podkreśla, że europejski program Erasmus dla młodych przedsiębiorców powinien wspierać w szczególności udział kobiet w rynku, by mogły one zyskać pewność siebie, wiedzę o przedsiębiorstwach na jednolitym rynku oraz umiejętności wymagane do prowadzenia i rozwijania przedsiębiorstwa;

57.

podkreśla, że cięcia w zakresie publicznych usług opieki nad dziećmi mają bezpośredni wpływ na niezależność ekonomiczną kobiet i możliwość znalezienia równowagi między pracą a życie prywatnym; zwraca się do Komisji i Rady o przyjęcie planu działań pozwalającego osiągnąć cele, które zostały wyznaczone w Barcelonie z myślą o zorganizowaniu lepszej opieki nad dziećmi oraz rozwinięciu sieci żłobków przy przedsiębiorstwach i grupach przedsiębiorstw; podkreśla znaczenie negocjacji zbiorowych między pracodawcami a pracownikami w celu umożliwienia lepszego pogodzenia życia zawodowego i rodzinnego na szczeblu sektorowym, krajowym i regionalnym oraz zapewnienia bardziej elastycznych warunków dostępu do systemów opieki nad dziećmi związanych z kategoriami zawodów wykonywanych przez kobiety i warunków pozostawania w tych systemach, jak również ustanowienia przynajmniej trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia na znalezienie sposobu opieki nad dziećmi, w celu umożliwienia pogodzenia życia rodzinnego i życia zawodowego;

58.

wzywa do promowania odpowiednich uregulowań w zakresie urlopów macierzyńskich, ojcowskich i rodzicielskich i do wspierania inicjatyw przedsiębiorstw na rzecz zapewnienia elastycznych godzin pracy i wewnętrznych usług w zakresie opieki nad dziećmi, a także do zwiększenia środków przewidzianych na edukację, programy uczenia się przez całe życie, programy doskonalenia kwalifikacji zawodowych i przekwalifikowania zawodowego oraz do udzielania odpowiedniego wsparcia dla członków rodziny sprawujących opiekę, w tym świadczenia opieki zastępczej;

59.

podkreśla konieczność inwestowania w wysokiej jakości usługi, takie jak świadczona w pełnym wymiarze godzin opieka na dziećmi, całodzienne szkoły i ośrodki opieki nad osobami starszymi, które pomagają w promowaniu równości płci, sprzyjają osiągnięciu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz tworzą ramy umożliwiające wejście lub powrót na rynek pracy;

60.

podkreśla, że niezbędne jest utworzenie nowych struktur opieki nad dziećmi, a także zinstytucjonalizowanie nieformalnych systemów opieki poprzez ustalenie norm jakościowych, poprawę wynagrodzenia i zapewnienie szkoleń dla pracowników; uważa, że niezbędne jest również, by wziąć pod uwagę szczególne potrzeby rodziców związane z nietypowymi godzinami pracy lub potrzeby samotnych rodziców;

61.

podkreśla, że należy zwiększyć odpowiedzialność rządów i pracodawców w zakresie wymiany pokoleń i praw macierzyńskich i ojcowskich, co oznacza, że kobiety muszą mieć prawo do bycia zarówno matkami, jak i pracownikami bez uszczerbku dla ich praw pracowniczych;

62.

podkreśla konieczność złagodzenia skutków kryzysu gospodarczego i finansowego dla rodzin (ze szczególnym uwzględnieniem osób rozwiedzionych, samotnych matek lub osób znajdujących się w sytuacji, gdzie dzieci pozostają pod opieką krewnych lub instytucji), mając na uwadze, iż oczekuje się zazwyczaj, że obowiązki związane z prowadzeniem domu przejmują kobiety; podkreśla, że w związku z tym wzrasta ryzyko ubóstwa kobiet;

63.

kładzie nacisk na fakt, że decyzje niektórych państw członkowskich o cięciach w budżecie przeznaczonym na opiekę nad dziećmi, edukację szkolną i zajęcia pozaszkolne, zasiłki na posiłki w stołówkach i transport szkolny, pomoc w opiece nad osobami zależnymi mają bezpośredni wpływ na kobiety, które przejmują większość dodatkowych obowiązków z tego wynikających; podkreśla, że oznacza to, iż kobiety często muszą podejmować pracę w niepełnym wymiarze godzin (czemu towarzyszą niekorzystne skutki społeczne wiążące się z niższymi dochodami i prawami emerytalnymi); uważa, że konieczna jest rozbudowa publicznej sieci przedszkoli, żłobków i placówek organizujących czas wolny dzieci oraz rozwój publicznej sieci wsparcia dla osób starszych i publicznej sieci szpitali na obszarach poza głównymi ośrodkami miejskimi;

64.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby zajęły się szczególnymi potrzebami kobiet i dziewcząt romskich, poprzez uwzględnianie problematyki równości płci we wszystkich strategiach politycznych dotyczących integracji Romów, a także aby zapewniły ochronę szczególnie słabych grup;

65.

podkreśla, że cięcia w zakresie publicznych usług opieki nad dziećmi mają bezpośredni wpływ na niezależność ekonomiczną kobiet; zaznacza, że brak aktywności zawodowej kobiet i praca w niepełnym wymiarze godzin, które w 2010 r. kształtowały się na poziomie 28,3 %, wynikały z niedostępności usług w zakresie opieki i że w 2009 r. wskaźnik ten wyniósł 27,9 %, oraz że w 2010 r. stopa zatrudnienia kobiet mających małe dzieci w UE była o 12,7 % niższa niż kobiet bezdzietnych, zaś w 2008 r. różnica ta przekraczała 11,5 %;

66.

wzywa państwa członkowskie do inwestowania w sektor opieki jako potencjalny sektor wzrostowy oferujący możliwości zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn, oraz do przełamania tradycyjnego przepisywania roli opiekuna kobiecie, gdyż jest to źródłem segregacji płciowej na rynku pracy; podkreśla, że cięcia w sektorze opieki prowadzą do przeniesienia ciężaru z opieki publicznej na niewynagaradzaną opiekę w gospodarstwach domowych; podkreśla konieczność wprowadzenia odpowiednich umów i zabezpieczenia społecznego dla osób zajmujących się opieką w domu;

67.

w oczekiwaniu na harmonizację przepisów dotyczących urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego na szczeblu europejskim wzywa państwa członkowskie do utrzymania odpowiednich świadczeń socjalnych i rodzinnych na obecnych poziomach, tak aby nie zmniejszać dochodów kobiet; wzywa również do dopilnowania, aby nie były naruszane prawa kobiet w zakresie urlopu macierzyńskiego;

68.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do ścisłego monitorowania rosnącej liczby przypadków dyskryminacji kobiet w ciąży na rynku pracy, w związku z tym, że doniesienia o takiej dyskryminacji zgłoszono w kilku państwach;

69.

uważa, że ubóstwo kobiet jest spowodowane nie tylko obecnym kryzysem gospodarczym, ale również szeregiem czynników, takich jak stereotypy, różnice w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn, niewystarczające mechanizmy redystrybucji w państwowych systemach socjalnych, niemożność pogodzenia życia rodzinnego z zawodowym, dłuższe średnie trwanie życia kobiet, a także ogólnie wszelkie rodzaje dyskryminacji ze względu na płeć, które dotyczą głównie kobiet; zauważa jednak, że kryzys potęguje utrzymujący się stan nierówności; podkreśla konieczność zwalczania stereotypów we wszystkich dziedzinach i na wszystkich etapach życia, ponieważ stereotypy należą do najtrwalszych przyczyn nierówności między kobietami i mężczyznami, gdyż wpływają na wybór kształcenia i zatrudnienia, podział obowiązków domowych i rodzinnych, różnice w zarobkach, udział w życiu publicznym czy reprezentację na stanowiskach decyzyjnych;

70.

wzywa Komisję do dokonania przeglądu dyrektywy 2006/54/WE, zwłaszcza kwestii zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, zgodnie z apelem Parlamentu Europejskiego zawartym w rezolucji z dnia 24 maja 2012 r. zawierającej zalecenia dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości;

71.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do zaproponowania rozwiązań służących ułatwieniu zapewnienia ciągłości kariery zawodowej kobiet, a także w szczególności zwalczaniu nierówności w wynagrodzeniach związanych z okresami urlopu macierzyńskiego;

72.

zwraca uwagę państw członkowskich na potrzebę wprowadzenia środków służących zwiększeniu dochodów, w tym opracowaniu regulacji w zakresie dochodu minimalnego i programów pomocy socjalnej dla osób mających trudności w zaspokojeniu podstawowych potrzeb, a w szczególności dla osób z dziećmi lub osób obarczonych obowiązkami związanymi z opieką, a zwłaszcza rodziców samotnie wychowujących dzieci;

73.

wskazuje na fakt, że kryzys gospodarczy sprzyja znęcaniu się nad kobietami i wszelkim formom nadużyć i przemocy wobec nich, zwłaszcza spotęgowaniu się zjawiska prostytucji; podkreśla, że kobiety padają ofiarą najpowszechniejszego na świecie łamania praw człowieka na wszystkich poziomach kulturowych, społecznych i gospodarczych; podkreśla konieczność zwiększenia zasobów publicznych, finansowych i ludzkich w celu podejmowania działań wśród grup zagrożonych ubóstwem i w sytuacjach, w których narażone są dzieci i młodzież, osoby starsze i niepełnosprawne oraz bezdomni;

74.

wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu i wskazania natychmiastowych i długofalowych skutków kryzysu gospodarczego dla kobiet, w szczególności do stwierdzenia, czy i w jaki sposób pogarszają one istniejące nierówności pomiędzy płciami, a także związane z tym następstwa, takie jak zwiększone ryzyko przemocy na tle płciowym, pogarszanie się zdrowia matek i dzieci oraz ubóstwo kobiet w starszym wieku;

75.

podkreśla, że w obecnej sytuacji kryzysu gospodarczego i dyscypliny budżetowej kobiety dysponują mniejszymi środkami, by chronić siebie i swoje dzieci przed przemocą, w związku z czym tym większą wagę należy przykładać do zapobiegania bezpośrednim skutkom finansowym, jakie przemoc wobec kobiet i dzieci wywiera na system sądowy oraz usługi socjalne i zdrowotne;

76.

podkreśla, że ramy instytucjonalne strategii politycznych w zakresie równouprawnienia płci, w tym organy ds. równości i organizacje kobiet, również ucierpiały z powodu cięć w finansowaniu; wzywa państwa członkowskie do utrzymania poziomu publicznego finansowania ponownego organów ds. równości, schronisk dla kobiet i organizacji kobiet, gdyż stanowi to skuteczny środek umożliwiający poszukiwanie odpowiednich rozwiązań z myślą o wyjściu z kryzysu oraz zapewnia aktywny udział w przygotowaniu przyszłych środków naprawczych; odnotowuje, że cięcia w finansowaniu organizacji kobiet mają niekorzystny wpływ na udział kobiet w życiu obywatelskim i politycznym i sprawiają, że głos kobiet w społeczeństwie jest w jeszcze mniejszym stopniu dostrzegalny;

77.

domaga się, by Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn monitorował na bieżąco i systematycznie wpływ kryzysu gospodarczego na warunki pracy kobiet oraz dokonywał jego oceny, odnosząc się do dyskryminacji przy zatrudnianiu, większego obciążenia pracą, presji i stresu w pracy czy moralnego i psychologicznego znęcania się; podkreśla, że istniejące dane nie odzwierciedlają w pełni dotkliwych konsekwencji, jakie kryzys niesie dla kobiet; wzywa w związku z powyższym Komisję do przeprowadzenia ukierunkowanej na zagadnienie równości płci oceny skutków podejmowanych przez nią środków polityki gospodarczej i działań w odpowiedzi na obecny kryzys;

78.

wzywa państwa członkowskie do zdecydowanego wspierania sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci w celu zwiększenia równouprawnienia płci poprzez korygowanie negatywnych skutków w zakresie dochodów i wydatków oraz usprawnienia zarządzania i kwestii związanych z odpowiedzialnością, w szczególności w odniesieniu do krajowych budżetów;

79.

wzywa państwa członkowskie do przyjęcia instrumentów budżetowych uwzględniających kwestie równości między kobietami i mężczyznami,

80.

wzywa wszystkie państwa członkowskie do ratyfikowania konwencji MOP w sprawie pracowników domowych (konwencja 189);

81.

podkreśla znaczenie zagwarantowania właściwej równowagi pomiędzy bezpieczeństwem a elastycznością na rynku pracy poprzez kompleksowe wdrożenie zasad flexicurity, oraz rozwiązania problemu segmentacji rynku pracy poprzez zapewnienie zarówno odpowiedniej ochrony socjalnej w okresach transformacji lub umowach na czas określony albo w niepełnym wymiarze godzin, jak i dostępu do szkoleń, możliwości rozwoju kariery zawodowej i pracy w pełnym wymiarze godzin;

82.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/18

—

uwzględniając deklarację pekińską i platformę działania przyjęte w dniu 15 września 1995 r. podczas IV Światowej Konferencji w sprawie Kobiet, a także rezolucje Parlamentu: z dnia 18 maja 2000 r. w sprawie skutków przyjęcia platformy działania z Pekinu (1), z dnia 10 marca 2005 r. w sprawie wniosków z IV Światowej Konferencji na temat Kobiet – Platforma działania (Pekin + 10) (2), a także z 25 lutego 2010 r. w sprawie działań następczych w związku z pekińską platformą działania (Pekin + 15) (3),

—

uwzględniając Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet przyjętą przez ONZ w 1979 r.,

—

uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, podkreślający wartości wspólne państwom członkowskim takie jak: pluralizm, niedyskryminacja, tolerancja, sprawiedliwość, solidarność oraz równość kobiet i mężczyzn,

—

uwzględniając art. 19 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), odnoszący się do zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć,

—

uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (przekształcenie) (4) oraz dyrektywę Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług (5);

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. zmieniającą dyrektywę Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy (6),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 2 grudnia 1998 r., w których ustalono, że coroczna ocena realizacji pekińskiej platformy działania będzie obejmować ilościowe i jakościowe wskaźniki oraz poziomy odniesienia,

—

uwzględniając wspólną deklarację ministrów państw członkowskich UE ds. równości płci przyjętą w dniu 4 lutego 2005 r. w ramach przeglądu pekińskiej platformy działania po 10 latach, w której to deklaracji m.in. potwierdzili oni swoje zdecydowane poparcie i zaangażowanie na rzecz pełnej i skutecznej realizacji deklaracji pekińskiej oraz pekińskiej platformy działania,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dni 2–3 czerwca 2005 r., w których zachęcono państwa członkowskie i Komisję do wzmocnienia mechanizmów instytucjonalnych służących wspieraniu równości płci i stworzenia ram umożliwiających ocenę realizacji pekińskiej platformy działania, aby móc śledzić postępy w bardziej spójny i systematyczny sposób,

—

uwzględniając „Europejski pakt na rzecz równości płci” (2011-2020), przyjęty przez Radę Europejską w marcu 2011 r. (7),

—

uwzględniając strategię Komisji na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015 przedstawioną przez Komisję w dniu 21 września 2010 r. i towarzyszący strategii dokument roboczy służb Komisji w sprawie działań umożliwiających realizację strategii (COM(2010)0491, SEC(2010)1080),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 września 2008 r. w sprawie wpływu marketingu i reklamy na równość kobiet i mężczyzn (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej (9),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0401/2012),

A.

mając na uwadze art. 8 TFUE, który stanowi, że we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet;

B.

mając na uwadze, że mimo pewnych postępów w wielu państwach członkowskich wiele kobiet wciąż dźwiga niewspółmierną część ciężaru wychowywania dzieci i opieki nad innymi osobami na ich utrzymaniu; mając na uwadze, że utrzymujące się stereotypy stanowią przeszkodę w dzieleniu się obowiązkami rodzinnymi i domowymi między kobietami i mężczyznami oraz utrudniają urzeczywistnienie zasady równości na rynku pracy;

C.

mając na uwadze, że stereotypy wciąż istnieją na wszystkich szczeblach społeczeństwa i we wszystkich przedziałach wiekowych, mając wpływ na to, jak postrzegamy siebie nawzajem, odwołując się do nadmiernie uproszczonych założeń opartych na uwarunkowanych społecznie normach, praktykach i przekonaniach, które mają nierzadko podłoże kulturowe i religijne, których siła tkwi często w religii i które są wyrazem ukrytej dystrybucji władzy i utrwalają ją;

D.

mając na uwadze, że należy wyeliminować wszelkie pośrednie i bezpośrednie przejawy dyskryminacji ze względu na płeć, aby zagwarantować kobietom prawo do równego traktowania i zmienić kulturowo uwarunkowane postrzeganie kobiet jako istot biernych lub gorszych od mężczyzn;

E.

mając na uwadze, że tradycyjne role przypisane płciom i stereotypy z tym związane wciąż mają duży wpływ na podział ról pomiędzy kobietami i mężczyznami w domu, w pracy i w społeczeństwie w ujęciu ogólnym, przy czym kobiety często przedstawiane są jako te, które zajmują się domem i dziećmi, podczas gdy w powszechnym wizerunku mężczyźni zapewniają pieniądze i opiekę; mając na uwadze, że stereotypy utrzymują status quo w kwestii trudności w osiągnięciu równości płci z przyczyn dziedzicznych i ograniczają możliwości zatrudnienia i rozwoju osobistego dla kobiet, utrudniając im wykorzystanie pełnego potencjału jako jednostki i podmiotu gospodarczego, a zatem stanowią poważne przeszkody na drodze do osiągnięcia równości kobiet i mężczyzn;

F.

mając na uwadze, że role poszczególnych płci kształtują się i są narzucane w wyniku oddziaływania różnorodnych czynników społecznych, zwłaszcza mediów i edukacji, oraz powstają w dzieciństwie i podczas dojrzewania w procesie socjalizacji, a więc wywierają wpływ na człowieka podczas jego całego życia;

G.

mając na uwadze, że kobiety mieszkające na obszarach wiejskich są bardziej dyskryminowane i borykają się z większą liczbą stereotypów płci niż kobiety mieszkające na obszarach miejskich oraz że wskaźnik zatrudnienia wśród kobiet na obszarach wiejskich jest znacznie niższy od wskaźnika zatrudnienia wśród kobiet w miastach;

H.

mając na uwadze, że stereotypy płciowe łączą się często z innymi stereotypami, takimi jak stereotypy dyskryminujące z uwagi na wiek, status migranta, orientację seksualną, niepełnosprawność itp., wobec czego dotykają w większym stopniu kobiet mających wieloraką tożsamość;

I.

mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet stanowi pogwałcenie praw człowieka, które dotyczy wszystkich warstw społecznych, kulturowych i ekonomicznych;

J.

mając na uwadze, że dyskryminacja ze względu na płeć w mediach, komunikacji i reklamie jest wciąż często spotykana i ułatwia powielanie stereotypów dotyczących płci, zwłaszcza poprzez przedstawianie kobiet jako obiektów pożądania seksualnego w celu promowania sprzedaży; mając na uwadze, że np. w reklamie kobiety stanowią 27 % pokazywanych pracowników lub specjalistów, natomiast w 60 % przypadków przedstawia się je jako osoby wykonujące prace domowe lub sprawujące opiekę nad dziećmi; mając jednak na uwadze, że reklama i środki przekazu mogą stanowić potężną broń w zwalczaniu stereotypów i uprzedzeń związanych z płcią;

K.

mając na uwadze, że dzieci w bardzo młodym wieku mają styczność ze stereotypami dotyczącymi płci za pośrednictwem modelowych ról lansowanych w serialach i programach telewizyjnych, dyskusjach, grach, grach wideo i reklamach, materiałach do nauki i programach edukacyjnych, postawach w szkole, rodzinie i społeczeństwie, co wpływa na sposób postrzegania przez dzieci norm postępowania kobiet i mężczyzn i wywiera wpływ na resztę ich życia oraz na ich przyszłe dążenia;

L.

mając na uwadze, że sposób przedstawiania dziewcząt w przestrzeni publicznej zmniejsza szacunek, z jakim odnosi się do nich społeczeństwo, i promuje przemoc wobec dziewcząt; mając na uwadze, że chociaż media mogą odgrywać pozytywną rolę edukacyjną, stereotypy dotyczące dzieci płci żeńskiej są w nich rozpowszechnione i często umacniają tradycyjne postawy i wzorce zachowań, w tym również w reklamie i w programach dla dzieci;

M.

mając na uwadze, że w programach telewizyjnych, grach komputerowych i wideoklipach muzycznych coraz wyraźniej zauważalna jest tendencja – dyktowana częściowo względami handlowymi – do ukazywania kobiet prowokacyjnie ubranych, w seksualnych pozach, co utrwala stereotypy dotyczące płci; mając na uwadze, że teksty piosenek dla młodzieży zawierają treści seksualnie sugestywne, które często szerzą przemoc wobec kobiet i dziewcząt;

N.

mając na uwadze, że nowy status kulturalny pornografii ma największy wpływ na młode kobiety i młodych mężczyzn; mając na uwadze, że rozpowszechnianie pornografii, czyli obecny proces kulturowy, w ramach którego pornografia przedostaje się do naszego życia codziennego jako coraz powszechniej akceptowany, często idealizowany element kultury, występuje szczególnie wyraziście w kulturze młodzieżowej: począwszy od programów telewizyjnych i czasopism dla młodzieży, a skończywszy na muzyce i reklamach skierowanych do ludzi młodych;

O.

mając na uwadze, że dostęp do formalnego kształcenia na poziomie podstawowym, średnim i wyższym, a także treści programów nauczania dla dziewcząt i chłopców to ważne czynniki wpływające na różnice płciowe, a co za tym idzie – na dokonywane wybory i dostęp do praw; mając na uwadze, że chociaż w UE dostęp dziewcząt i chłopców do edukacji może się ogólnie wydawać mniej problematyczny niż w innych częściach świata, należy jednak zwrócić uwagę, że dziewczęta i chłopcy nie są traktowani jednakowo w kwestii dostępu do systemów edukacyjnych i stwarzanych przez nie szans ani w kwestii pełnego korzystania z nich; mając na uwadze zwłaszcza, że w przypadku dziewcząt wywodzących się z mniejszości, jak dziewczęta ze społeczności romskiej czy społeczności migrantów, osoby ubiegające się o azyl, uchodźcy i dziewczęta niepełnosprawne, dostęp do edukacji wciąż jest nader problematyczny w niektórych krajach;

P.

mając na uwadze, że od najmłodszego wieku dzieci mogą uczyć się równości i walki ze stereotypami dotyczącymi płci dzięki wychowaniu opartemu na uznaniu równości;

Q.

mając na uwadze, że nadal istniejące stereotypy dotyczące możliwości edukacyjnych i zawodowych dostępnych dla kobiet przyczyniają się do utrzymania nierówności, mając na uwadze, że edukacja i szkolenia wciąż służą przenoszeniu stereotypów dotyczących płci, gdyż kobiety i mężczyźni często wybierają tradycyjną ścieżkę edukacji i szkoleń, co ma poważne skutki dla rynku pracy, ogranicza zróżnicowanie karier zawodowych i sprawia, że kobiety często pracują w mniej cenionych i gorzej płatnych zawodach;

R.

mając na uwadze, że w procesie kształcenia zainteresowanie chłopców i dziewczynek różnymi przedmiotami w dalszym ciągu nie jest w równym stopniu stymulowane, przy czym dotyczy to zwłaszcza nauk ścisłych i przedmiotów technicznych;

S.

mając na uwadze, że chociaż wiele krajów europejskich dysponuje doradztwem zawodowym uwzględniającym aspekt płci, często jest ono skierowane do dziewcząt w celu zachęcenia ich do wyboru karier technologicznych i naukowych, a nie istnieją inicjatywy skierowane do chłopców, by decydowali się na kariery w sektorach edukacji i zdrowia czy na zawody w dziedzinach humanistycznych;

T.

mając na uwadze, że wpływ stereotypów dotyczących płci na kształcenie i szkolenie ma poważne skutki dla rynku pracy, gdzie kobiety wciąż borykają się z segregacją poziomą i pionową, oraz mając na uwadze, że w związku z tym niektóre sektory nadal są uważane za „męski” (zatrudniające w 85 % mężczyzn), zaś poziom wynagrodzenia jest w nich wyższy niż poziom w sektorach uważanych za „kobiece” (zatrudniających w 70 % kobiety); mając ponadto na uwadze, że ogólnie więcej kobiet jest zatrudnionych na stanowiskach o niższym statucie społeczno-ekonomicznym, co również ogranicza ich pewność siebie i poczucie własnej wartości;

U.

mając na uwadze, że stereotypy dotyczące płci na rynku pracy wciąż ograniczają dostęp kobiet do pewnych sektorów, jak inżynieria, gaszenie pożarów, produkcja, budowa, stolarstwo, mechanika, sektory techniczne i naukowe oraz nowe technologie, ale również ograniczają dostęp mężczyzn do sektorów opieki nad dziećmi (położne, pielęgniarki dziecięce itp.);

V.

mając na uwadze, że lepsza znajomość zawodów istniejących na rynku pracy przyczyniłaby się do zwiększenia dostępu do wszystkich szkoleń zawodowych;

W.

mając na uwadze, że tworzenie stereotypów dotyczących płci przynosi efekt przeciwny do zamierzonego i przyczynia się do podziału rynku pracy na zawody według kryterium płci i do zwiększania różnic w zarobkach kobiet i mężczyzn;

X.

mając na uwadze, że w 2010 r. w UE, wykonując jednakową pracę, kobiety wciąż zarabiały średnio około 16,4 % mniej niż mężczyźni, oraz mając na uwadze, że różnice w zarobkach zależą od państwa członkowskiego i w niektórych państwach przekroczyły 22 % w 2011 r.; mając na uwadze, że choć przyczyny tego zróżnicowania wynagrodzenia są wielorakie i złożone, kryją się za nimi często stereotypy związane z płcią i postrzeganie kobiety wyłącznie przez pryzmat tradycyjnego podziału ról;

Y.

mając na uwadze, że w kontekście godzenia pracy z życiem prywatnym kobiety na ogół nieproporcjonalnie często korzystają z „elastycznego czasu pracy” i są zatrudnione w niepełnym wymiarze godzin, co wskazuje, że obecnie nadal obowiązuje tradycyjne przekonanie, zgodnie z którym kobiety ponoszą główną odpowiedzialność za opiekę nad rodziną, w związku z czym są zmuszone zatrudniać się w niepełnym wymiarze godzin, akceptować elastyczny czas pracy i umowy na czas określony, oraz mają mniejsze szanse na rynku pracy i mniejsze szanse na awans;

Z.

mając na uwadze, że przerwy w karierze zawodowej kobiet, spowodowane urlopami macierzyńskimi lub wychowawczymi, pogłębiają jeszcze różnice w wysokości wynagrodzenia i emerytury kobiet i mężczyzn;

AA.

mając na uwadze ekspertyzę Komisji z 2011 r. pokazującą, że w 2012 r. w Unii Europejskiej kobiety stanowiły 14 % członków zarządów największych spółek giełdowych, co wskazuje na istnienie tzw. szklanego sufitu, który utrudnia kobietom zajmowanie najwyższych stanowisk kierowniczych oraz pozbawia równych szans na awans;

AB.

mając na uwadze, że pomimo poprawy sytuacji w ciągu minionych kilku lat kobiety nie są jeszcze dostatecznie reprezentowane wśród decydentów politycznych na szczeblu lokalnym, krajowym i unijnym; mając na uwadze, że reprezentacja kobiet w rządach i parlamentach krajowych zwiększyła się z 21 % w 2004 r. do 23 % w 2009 r., zaś reprezentacja kobiet w Parlamencie Europejskim zwiększyła się z 30 % w 2004 r. do 35 % w 2009 r.;

AC.

mając na uwadze, że stereotypy płciowe i seksizm wciąż są powszechne zarówno w politycznych, jak i gospodarczych organach decyzyjnych, gdzie regularnie padają seksistowskie uwagi i dochodzi do napastowania, nie wyłączając pewnych form napastowania seksualnego i przemocy wobec kobiet;

AD.

mając na uwadze, że konieczne jest wyeliminowanie stereotypów dotyczących płci, zwłaszcza na poziomie przedsiębiorstw, gdzie większość stanowisk kierowniczych zajmują mężczyźni, ponieważ przyczyniają się one do hamowania aspiracji młodych kobiet i zniechęcają kobiety do ubiegania się o najwyższe stanowiska kierownicze wiążące się z podejmowaniem decyzji finansowych, gospodarczych i politycznych w sferze zarówno publicznej, jak i prywatnej;

1.

zwraca uwagę na wyraźny brak postępu w wypełnianiu zobowiązań podjętych zarówno przez UE, jak i różne rządy w ramach pekińskiej platformy działania, jak również podkreśla konieczność opracowania nowych wskaźników w dziedzinie stereotypów dotyczących płci i sprawozdań analitycznych na szczeblu UE oraz zachęca Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn do zajęcia się tym problemem;

2.

zwraca uwagę, że pomimo zaangażowania UE na rzecz równości kobiet i mężczyzn wciąż występuje luka w prawie przewidującym niedyskryminację kobiet i równość płci w dziedzinach zabezpieczenia społecznego, edukacji i mediów, zatrudnienia i wynagrodzenia; podkreśla konieczność energicznego wdrażania istniejących przepisów i opracowania nowych przepisów w tych dziedzinach; wzywa Komisję do uwzględnienia problematyki równości płci we wszystkich obszarach polityki, gdyż będzie to skutkować zwiększeniem potencjału wzrostu europejskiej siły roboczej;

3.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do skutecznego wykorzystania środków z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) na długoterminowe strategie, aby przybliżyć kobietom te sektory rynku pracy, w których ze względu na stereotypy związane z płcią są one w dalszym ciągu w zbyt małym stopniu reprezentowane, a także sprawić, by sektory te stały się dla kobiet bardziej atrakcyjne; uważa, że strategie powinny obejmować działania pozytywne, uczenie się przez całe życie i aktywne zachęcanie dziewcząt do podejmowania studiów w dziedzinach, których tradycyjnie nie postrzega się jako „kobiecych”, jak technologie informacyjne czy mechanika, oraz wspieranie środków umożliwiających pogodzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym kobiet i mężczyzn;

4.

zwraca się do Komisji o wsparcie prowadzonych przez państwa członkowskie działań mających na celu wyeliminowanie stereotypów oraz propagowanie powszechnego i pozbawionego wynikających ze stereotypów przeszkód dostępu do nauki i do zatrudnienia;

5.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wyraźne i trwałe wsparcie obecnego programu Dafne oraz przyszłego programu „Prawa i obywatelstwo”, jako elementów zwalczania przemocy wobec kobiet i stereotypów dotyczących płci;

6.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o opracowanie strategii, które podejmą problem podstawowych przyczyn dyskryminacji kobiet i przemocy wobec kobiet, które są głęboko zakorzenione w stereotypach i nierówności między kobietami a mężczyznami, poczynając od eliminowania stereotypów dotyczących płci;

7.

zwraca uwagę, że włączanie stereotypów dotyczących płci do reklam emitowanych podczas dziecięcych programów telewizyjnych, a także do samych tych programów, stanowi szczególny problem ze względu na ich potencjalne oddziaływanie na socjalizację płci, a co za tym idzie – na sposób postrzegania przez dzieci samych siebie, członków ich rodzin i świata zewnętrznego; podkreśla znaczenie ograniczenia kontaktu dzieci ze stereotypami dotyczącymi płci w miarę możliwości w ramach krytycznego podejścia do edukacji medialnej w szkole;

8.

podkreśla znaczenie obejmowania procesem uwzględniania aspektu płci również chłopców i wobec tego nalega na nauczanie w ramach specjalnie przygotowanych ćwiczeń w celu uświadamiania ich odnośnie do stereotypów;

9.

podkreśla, że reklama często przekazuje treści dyskryminujące lub nieprzyzwoite oparte na wszelkiego rodzaju stereotypach dotyczących płci, które utrudniają realizację strategii w dziedzinie równouprawnienia płci; wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz społeczeństwo obywatelskie i organy branżowe zajmujące się regulacją sektora reklamy do bliskiej współpracy w zakresie zwalczania takich praktyk, szczególnie poprzez stosowanie przez sektor marketingu i reklamy skutecznych narzędzi gwarantujących poszanowanie ludzkiej godności i prawości;

10.

zwraca również uwagę, że reklama może być skutecznym sposobem podważania stereotypów i zwalczania ich oraz istotnym narzędziem dzisiejszych społeczeństw wielokulturowych służącym walce z rasizmem, seksizmem i dyskryminacją; wzywa Komisję, państwa członkowskie i podmioty zajmujące się zawodowo reklamą do wzmocnienia działań szkoleniowych i edukacyjnych, aby pokonywać stereotypy, zwalczać dyskryminację oraz propagować równouprawnienie, zwłaszcza w młodym wieku; apeluje do państw członkowskich w szczególności o nawiązanie i rozwój bliskiej współpracy z istniejącymi szkołami marketingu, komunikacji i reklamy, aby przyczynić się do zapewnienia solidnego szkolenia przyszłych pracowników sektora;

11.

podkreśla konieczność przeprowadzenia specjalnych kursów na temat stereotypów dotyczących płci w mediach dla krajowych komisji etyki reklamy i organów samoregulujących i regulacyjnych, aby podniosła się świadomość niekorzystnego wpływu obrazów świadczących o dyskryminacji ze względu na płeć w telewizji, w internecie oraz kampaniach marketingowych i reklamowych;

12.

wzywa UE do prowadzenia na całym swoim terytorium działań uświadamiających pod hasłem zero tolerancji dla zniewag o podłożu seksistowskim lub dla przedstawiania kobiet w mediach w sposób uwłaczający ich godności;

13.

wzywa UE i jej państwa członkowskie do prowadzenia szkoleń i akcji kształtujących świadomość z pracownikami mediów na temat szkodliwych skutków stereotypów płciowych oraz właściwych praktyk w tej dziedzinie;

14.

podkreśla znaczenie promowania wizerunku kobiety w sposób nienaruszający jej godności oraz przeciwdziałania utrwalonym stereotypom związanym z płcią, a zwłaszcza rozpowszechnionym upokarzającym przekazom wizualnym, przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu wolności wypowiedzi i prasy;

15.

wzywa UE i jej państwa członkowskie do podjęcia konkretnych działań w odpowiedzi na rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 16 września 1997 r. w sprawie dyskryminacji kobiet w reklamie (10);

16.

wzywa Komisję do wspomagania państw członkowskich w walce z seksualizacją dziewcząt nie tylko przez gromadzenie niezbędnych danych, promowanie dobrych praktyk i organizowanie kampanii informacyjnych, ale także przez finansowe wspieranie działań podejmowanych w państwach członkowskich, w szczególności przez organizacje ds. kobiet zwalczające seksualizację i przemoc wobec kobiet i dziewcząt;

17.

wzywa państwa członkowskie do wdrożenia pozytywnych środków gwarantujących większej liczbie kobiet dostęp do stanowisk kierowniczych w mediach, w tym również do najwyższych stanowisk kierowniczych;

18.

wzywa państwa członkowskie do prowadzenia badań i opracowywania porównywalnych danych na temat kobiet i mediów, w tym również na temat przedstawiania kobiet z konkretnych grup społecznych, takich jak kobiety niepełnosprawne lub kobiety należące do mniejszości etnicznych;

19.

podkreśla konieczność opracowania specjalnych kursów doradztwa zawodowego w szkołach podstawowych i średnich oraz instytucjach szkolnictwa wyższego w celu informowania osób młodych o niekorzystnym wpływie stereotypów dotyczących płci oraz zachęcania młodzieży do podejmowania nauki i pracy w dziedzinach, które niegdyś uważano za typowo „męskie” lub „kobiece”; zwraca się o udzielenie wsparcia dla wszelkich działań mających na celu zmniejszenie występowania stereotypów dotyczących płci wśród małych dzieci;

20.

podkreśla wagę propagowania od najmłodszego wieku równości kobiet i mężczyzn w celu skutecznego zwalczania stereotypów, dyskryminacji i przemocy ze względu na płeć, również za pomocą włączenia Powszechnej deklaracji praw człowieka i Europejskiej karty praw człowieka do nauczania szkolnego;

21.

podkreśla, iż konieczne są programy kształcenia i nauczania, które skupiają się na równości mężczyzn i kobiet, na poszanowaniu drugiego człowieka, wzajemnym szacunku wśród ludzi młodych, życiu seksualnym charakteryzującym się szacunkiem oraz odrzuceniu wszelkich form przemocy wobec kobiet, a także podkreśla wagę szkolenia nauczycieli w tym zakresie;

22.

podkreśla potrzebę uwzględniania problematyki płci w szkołach i wobec tego zachęca szkoły do opracowania i wdrożenia programu uświadamiającego oraz praktycznych ćwiczeń mających na celu promowanie równości płci w programach nauczania;

23.

podkreśla konieczność opracowania i wprowadzenia szkoleń adresowanych do nauczycieli, opiekunów, dyrektorów i innych osób zaangażowanych w program kształcenia dzieci, tak aby dysponowali instrumentami pedagogicznymi niezbędnymi do zwalczania stereotypów dotyczących płci i do propagowania równości mężczyzn i kobiet;

24.

zwraca uwagę, że choć większość państw Unii Europejskiej prowadzi politykę równości płci w systemie szkolnictwa wyższego, prawie wszystkie strategie polityczne i projekty skupiają się na dziewczętach; w związku z tym zwraca się do państw członkowskich o opracowanie ogólnych strategii krajowych i inicjatyw na rzecz zwalczania stereotypów związanych z płcią w systemie szkolnictwa wyższego skierowanych do chłopców;

25.

wzywa do odpowiedniego przygotowania nauczycieli i szkoleniowców w ramach edukacji formalnej i nieformalnej poprzez niezbędne szkolenia z zakresu równości między kobietami/dziewczętami a mężczyznami/chłopcami, wykrywania różnego rodzaju nadużyć z tym związanych oraz przemocy na tle seksualnym i reagowania na nie;

26.

podkreśla konieczność opracowania strategii politycznych, które kładą nacisk na eliminowanie od najmłodszego wieku stereotypów dotyczących płci oraz na kształcenie uwrażliwiające nauczycieli i uczniów oraz strategii, które zachęcają do zróżnicowania karier zawodowych młodych kobiet i mężczyzn i propagują je;

27.

wzywa UE i państwa członkowskie do prowadzenia aktywnej polityki gwarantującej dziewczętom ze społeczności mniejszościowych lub środowisk migrantów dostęp do edukacji i systemów kształcenia;

28.

wzywa państwa członkowskie do oceny programów nauczania i treści podręczników szkolnych z myślą o reformie, która umożliwiłaby włączenie kwestii związanych z płcią do wszystkich materiałów edukacyjnych jako kwestii przekrojowych, koncentrując się na eliminacji stereotypów płciowych czy uwypukleniu wkładu kobiet i ich roli w historii, literaturze, sztuce itp., w tym również na najniższych szczeblach kształcenia podstawowego;

29.

wzywa UE do promowania europejskiego wymiaru edukacji np. poprzez umożliwienie dzielenia się dobrymi praktykami na temat równości płci jako narzędzia edukacyjnego oraz poprzez opracowywanie i gromadzenie statystyk dotyczących kwestii płci we wszystkich aspektach edukacji na szczeblu krajowym i unijnym;

30.

wzywa UE do uwzględniania ilościowych i jakościowych wskaźników dotyczących równości płci we wszystkich programach służących ocenie jakości edukacji w szkołach europejskich;

31.

zauważa coraz większe zaniepokojenie niekorzystnym wpływem stereotypów dotyczących płci na zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć wynoszące 16,4 % oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzięcia pod uwagę tego problemu podczas opracowywania nowej polityki;

32.

podkreśla, że dostępne dane wskazują, iż kwalifikacje i doświadczenie zdobyte przez kobiety są w mniejszym stopniu wynagradzane pod względem finansowym od tych zdobytych przez mężczyzn, po części z tego powodu, że zatrudnienie kobiet tradycyjnie uznawano jako dodatkowe z perspektywy dochodów gospodarstw, co znacznie przyczyniło się do powstania i utrzymywania się różnic w wynagrodzeniach między kobietami i mężczyznami;

33.

podkreśla konieczność realizacji działań uświadamiających celem poinformowania pracodawców i pracowników o związku pomiędzy stereotypami dotyczącymi płci a zróżnicowaniem wynagrodzenia ze względu na płeć oraz nierównym dostępem do zatrudnienia, poinformowania innych zainteresowanych podmiotów w społeczeństwie o tym, że stereotypy dotyczące płci ograniczają szanse kobiet zarówno na rynku pracy, jak i w życiu prywatnym, oraz zachęcenia do przejrzystości w publicznych i prywatnych przedsiębiorstwach i agencjach, jak i celem zagwarantowania równego wynagrodzenia za taką samą pracę i pracę o takiej samej wartości;

34.

wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu struktury plac w zawodach i na stanowiskach zdominowanych przez kobiety w celu przełamania stereotypów dotyczących płci powiązanych z problemem różnic w wynagrodzeniach; apeluje, aby państwa członkowskie, pracodawcy i związki zawodowe opracowały i wdrożyły sprawne i konkretne narzędzia oceny pracy, które mogłyby posłużyć do ustalenia, czym jest praca o tej samej wartości, aby w ten sposób zapewnić równe wynagrodzenie dla kobiet i mężczyzn;

35.

wzywa państwa członkowskie do opracowania strategii politycznych mających na celu zwiększenie liczby niedrogich i wysokiej jakości placówek opieki nad dziećmi dostępnych dla pracujących rodziców w całej Europie oraz do wspierania tworzenia struktur umożliwiających rodzicom pracującym w przedsiębiorstwach pogodzenie życia rodzinnego i zawodowego, zwłaszcza dzięki wspieraniu tworzenia i utrzymania zakładowych placówek opieki nad dziećmi; wzywa również państwa członkowskie do zwiększenia możliwości opieki nad innymi kategoriami osób niesamodzielnych (osobami w podeszłym wieku, osobami niepełnosprawnymi i potrzebującymi), gdyż umożliwiając pogodzenie życia zawodowego z rodzinnym, zachęciłoby to kobiety do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy;

36.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do umożliwienia elastycznych godzin pracy i właściwych form urlopu wychowawczego zarówno mężczyznom, jak i kobietom;

37.

podkreśla, że stereotypy dotyczące płci są często samospełniające się i w obszarach, w których nie zaoferuje się kobietom możliwości sprawdzenia się, nigdy nie uda im się przełamać hamujących ich rozwój barier;

38.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zachęcania kobiet do działalności przedsiębiorczej i promowania programów samozatrudnienia kobiet poprzez zapewnienie odpowiednich szkoleń, finansowania i wsparcia;

39.

przypomina Komisji, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć, które wpływa również na emerytury, dotyka szczególnie starsze kobiety, co zwiększa ryzyko skrajnego i trwałego ubóstwa po osiągnięciu przez kobiety wieku emerytalnego;

40.

zwraca uwagę, że wskutek nowych unijnych przepisów emerytalnych wzrośnie prawdopodobieństwo ubóstwa wśród starszych kobiet po osiągnięciu wieku emerytalnego; podkreśla zatem znaczenie niepopierania jakichkolwiek poprawek w białej księdze pogłębiających zróżnicowanie emerytury kobiet i mężczyzn;

41.

wzywa Komisję do dokonania oceny wdrożenia dyrektywy UE w sprawie napastowania seksualnego w miejscu pracy oraz do opracowania sprawozdania na temat braków i wyzwań w celu wzmocnienia przepisów prawnych i środków w państwach członkowskich;

42.

zauważa, że reprezentacja kobiet w rządach krajowych wynosiła 23 % w 2009 r., oraz popiera wprowadzenie obowiązkowego parytetu w celu zwiększenia liczby kobiet w rządach i parlamentach krajowych, jak i na szczeblu regionów i miast oraz w instytucjach UE; wzywa również do przeprowadzenia kampanii uświadamiających i zachęcających kobiety do większej aktywności politycznej i kandydowania do władz lokalnych i krajowych;

43.

przypomina, że wybory europejskie, które mają się odbyć w 2014 r. i po których nastąpi wybór nowych członków Komisji Europejskiej oraz kandydatów na najwyższe stanowiska w UE, stanowią szansę na osiągnięcie postępów na drodze do demokracji parytetowej na szczeblu UE oraz na uczynienie z UE wzoru do naśladowania w tym obszarze;

44.

wzywa państwa członkowskie do popierania parytetu płci poprzez proponowanie kobiety i mężczyzny na stanowisko europejskiego komisarza; wzywa mianowanego przewodniczącego Komisji do dążenia do osiągnięcia parytetu płci przy formowaniu Komisji; wzywa obecnie urzędującą Komisję do publicznego poparcia tej procedury;

45.

przypomina, że w 2010 r. kobiety stanowiły jedynie 12 % członków rad nadzorczych w Europie; popiera zamierzenie Komisji dotyczące wprowadzenia obowiązujących parytetów dla kobiet, mających zastosowanie do stanowisk kierowniczych dużych przedsiębiorstw notowanych na giełdzie;

46.

wzywa państwa członkowskie do ponownej oceny stosowanego przez nie podejścia względem mężczyzn i kobiet na rynku pracy oraz podejścia dotyczącego mechanizmów umożliwiających pracownikom zachowanie równowagi między życiem zawodowym i rodzinnym, jako że stereotypy mogą prowadzić do większej segregacji rynku pracy i większego zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć;

47.

zwraca się od państw członkowskich o nadanie zwalczaniu przemocy wobec kobiet charakteru priorytetowej polityki w zakresie prawa karnego; zachęca państwa członkowskie do rozwinięcia w tym celu współpracy między krajowymi organami sądowymi i służbami policji, a także do wymiany dobrych praktyk;

48.

podkreśla konieczność zwalczania wszelkich form przemocy wobec kobiet; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o podjęcie skoordynowanych działań obejmujących adresowane do opinii publicznej kampanie uświadamiające i informacyjne poświęcone przemocy uwarunkowanej płcią, strategie mające na celu zmianę stereotypowego myślenia o pozycji kobiety w społeczeństwie dzięki edukacji i środkom przekazu, oraz o sprzyjanie wymianie najlepszych praktyk; powtarza, że należy pracować zarówno z ofiarami, jak i ze sprawcami, aby uświadamiać tych ostatnich oraz pomagać zmieniać stereotypy i zakorzenione w społeczeństwie przekonania sprzyjające utrwalaniu warunków korzystnych dla powstawania tego rodzaju przemocy oraz jej akceptacji;

49.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o propagowanie równości płci oraz wzmacniania pozycji kobiet, również za pomocą kampanii informacyjnych, które sławią rolę kobiet i doceniają ich udział w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym, a także w sporcie, sektorze zdrowia, sztuce, nauce oraz na wszystkich innych płaszczyznach społecznych;

50.

uważa, że w celu przezwyciężenia stereotypów i zniwelowania różnic w wynagrodzeniach, zwiększenia udziału kobiet w sektorach zdominowanych przez mężczyzn, promowania lepszego uznawania umiejętności i wydajności kobiet w miejscu pracy, przezwyciężenia segregacji poziomej i pionowej oraz zwiększenia reprezentacji kobiet w organach decyzyjnych w sferze polityki i w sektorze prywatnym, konieczne są środki zarówno o charakterze ustawodawczym, jak i nieustawodawczym na szczeblu UE i krajowym;

51.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia zdecydowanych działań programowych na rzecz walki ze stereotypami związanymi z płcią i zachęcania mężczyzn do równego dzielenia się z kobietami obowiązkami związanymi z pracami domowymi i opieką nad dziećmi, w szczególności poprzez zachęcanie mężczyzn do przechodzenia na urlopy wychowawcze i ojcowskie, co wzmocni ich prawa ojcowskie, przyczyni się do większego równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz lepszego podziału odpowiedzialności za dom i rodzinę, a także zwiększy możliwości kobiet w zakresie pełnego uczestnictwa w rynku pracy; wzywa również państwa członkowskie do przekonywania pracodawców do przyjmowania środków przyjaznych dla rodzin;

52.

wzywa Komisję i rządy krajowe państw członkowskich do wsparcia bardziej intensywnych badań nad stereotypami dotyczącymi płci i zebrania na ich temat dalszych danych statystycznych przez opracowanie w tym zakresie odpowiednich wskaźników;

53.

przypomina Komisji, że równość płci jest zapisana w art. 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej;

54.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania możliwości zatrudnienia kobiet i mężczyzn w różnych zawodach, tak aby zapewnić spełnianie wymogów rynku pracy oraz takie same możliwości dla obu płci;

55.

wzywa Komisję do zwalczania wszelkich form przemocy, dyskryminacji i stereotypów wobec kobiet, aby mogły one w pełni korzystać z praw człowieka;

56.

wzywa Komisję do zaapelowania do państw członkowskich o dotrzymanie zobowiązań podjętych w europejskim pakcie na rzecz równości płci;

57.

zachęca Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn oraz różne krajowe instytuty ds. równości płci do wsparcia dalszych badań nad źródłami stereotypów dotyczących płci i wpływem stereotypów na równość płci, jak również podkreśla znaczenie wymiany nowych pomysłów i badań odnoszących się do najlepszych praktyk w celu wyeliminowania stereotypów dotyczących płci w państwach członkowskich i instytucjach UE;

58.

przypomina Komisji o rezolucji Parlamentu z dnia 3 września 2008 r. w sprawie wpływu marketingu i reklamy na równość kobiet i mężczyzn oraz wzywa Komisję do wdrożenia zaleceń sformułowanych w rezolucji;

59.

wzywa UE i jej państwa członkowskie do przeprowadzenia kampanii uświadamiających, edukacyjnych i szkoleniowych w celu zwalczania dyskryminujących norm kulturowych i powszechnych seksistowskich stereotypów oraz napiętnowania społecznego, które uzasadniają i utrwalają przemoc wobec kobiet, a także do dopilnowania, by przemoc mająca za źródło obyczaje, tradycje czy względy religijne nie była usprawiedliwiana;

60.

wzywa UE i jej państwa członkowskie do propagowania dzielenia się dobrymi wzorcami oraz do ułatwienia naśladownictwa wśród państw członkowskich, a także do stworzenia możliwości finansowania kampanii na szczeblu unijnym i krajowym mających na celu eliminację stereotypów dotyczących płci;

61.

wzywa UE do zapełnienia istniejącej luki w prawodawstwie europejskim między dyskryminacją rasową a dyskryminacją o podłożu seksualnym, a także do zaproponowania nowych przepisów gwarantujących równość kobiet i mężczyzn w oświacie i w mediach;

62.

wzywa UE i jej państwa członkowskie do opracowania zabezpieczeń (w postaci rzeczników lub organów nadzorujących media, w których skład wchodziliby eksperci ds. równości płci), aby doprowadzić do tego, że branżowe kodeksy postępowania będą uwzględniać aspekt dotyczący równości płci oraz będą przestrzegane, a także w celu umożliwienia opinii publicznej składania skarg w razie wystąpienia takiej konieczności;

63.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich.

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/27

—

uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 5 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając art. 23 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając wspólną strategię Afryka-UE,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 września 2010 r. zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015” (COM(2010)0491),

—

uwzględniając wspólne komunikaty Komisji oraz Wysokiej Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa zatytułowane „Partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu z południowym regionem Morza Śródziemnego” (COM(2011)0200), „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie” (COM(2011)0303) oraz „W sprawie realizacji nowej europejskiej polityki sąsiedztwa” (JOIN(2012)0014),

—

uwzględniając instrumenty finansowe Komisji o charakterze tematycznym i geograficznym dotyczące demokratyzacji i praw człowieka (takie jak Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka na Świecie (EIDHR) i Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI)),

—

uwzględniając Strategię UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016 (COM(2012)0286),

—

uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy zatytułowaną „Równouprawnienie kobiet i mężczyzn: warunek sukcesu arabskiej wiosny” (1),

—

uwzględniając Konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) z dnia 18 grudnia 1979 r. i Konwencję ONZ o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. oraz Protokół fakultatywny do niej załączony w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii z dnia 25 maja 2000 r.,

—

uwzględniając rezolucję 67/167 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie okaleczania żeńskich narządów płciowych,

—

uwzględniając IV światową konferencję w sprawie kobiet, która odbyła się w Pekinie we wrześniu 1995 r., deklarację i platformę działania przyjętą w Pekinie, a także późniejsze dokumenty końcowe przyjęte na sesjach specjalnych ONZ „Pekin + 5”, „Pekin + 10” i „Pekin + 15”, dotyczące dalszych działań i inicjatyw mających na celu wdrożenie pekińskiej deklaracji i platformy działania, odpowiednio z dnia 9 czerwca 2000 r., 11 marca 2005 r. i 2 marca 2010 r.,

—

uwzględniając protokół do Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów o prawach kobiet w Afryce,

—

uwzględniając prace Zgromadzenia Parlamentarnego Unii dla Śródziemnomorza,

—

uwzględniając proces stambulsko-marrakeszański i wnioski ze spotkania na szczeblu ministerialnym pierwszej i drugiej euro-śródziemnomorskiej konferencji ministerialnej w Stambule w dniach 14–15 listopada 2006 r. i Marrakeszu w dniach 11–12 listopada 2009 r. w sprawie zwiększenia roli kobiet w społeczeństwie;

—

uwzględniając wnioski dialogu regionalnego na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej między społeczeństwem obywatelskim, organami państwa i przywódcami politycznymi, który miał miejsce w czerwcu i listopadzie 2012 r. w Bejrucie i Ammanie w ramach finansowanego przez UE projektu regionalnego „Promowanie wspólnego planu działania na rzecz równouprawnienia kobiet i mężczyzn za pomocą procesu stambulskiego”,

—

uwzględniając wspólny program regionalny dla południowej części basenu Morza Śródziemnego „Krok naprzód dla kobiet” prowadzony przez Komisję i UN Women,

—

uwzględniając 10. edycję sprawozdania UNICEF-u pt. „Progress for children” [Postęp dla dzieci],

—

uwzględniając sprawozdanie UNDP w sprawie rozwoju społecznego w świecie arabskim z 2005 r. zatytułowane „W stronę awansu społecznego kobiet w świecie arabskim” oraz sprawozdanie z 2009 r. zatytułowane „Wyzwania dla bezpieczeństwa ludzkiego w regionie arabskim”, w szczególności rozdział tego sprawozdania dotyczący braku bezpieczeństwa szczególnie narażonych grup,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 lutego 2011 r. w sprawie sytuacji w Egipcie (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie południowych krajów ościennych, a w szczególności Libii (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa – wymiaru południowego (4),

—

uwzględniając swoje rezolucje z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie stosowania przemocy seksualnej w konfliktach w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2011 r. (6),

—

uwzględniając zalecenie z dnia 29 marca 2012 r. dla Rady w sprawie warunków ewentualnego utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji (7),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Rozwoju (A7-0047/2013),

A.

mając na uwadze, że wiele kobiet, w szczególności młodych, było w dużym stopniu zaangażowanych w arabską wiosnę w Afryce Północnej, między innymi uczestnicząc od samego początku w demonstracjach, debacie publicznej i politycznej oraz wyborach, działając aktywnie w społeczeństwie obywatelskim, mediach społecznych, pisząc blogi, dlatego też były i nadal są kluczowym czynnikiem zmian demokratycznych w tych krajach, a także umacniania rozwoju i spójności;

B.

mając na uwadze, że kraje te przechodzą proces zmian politycznych i demokratycznych oraz zmieniają swe konstytucje lub dokonują ich adaptacji, a w proces ten aktywnie i stale zaangażowane są kobiety sprawujące mandat parlamentarny, pochodzące z wyboru lub też reprezentujące społeczeństwo obywatelskie; mając na uwadze, że wynik tego procesu ukształtuje demokratyczne funkcjonowanie tych krajów oraz podstawowe prawa i swobody, a także wywrze wpływ na status kobiet;

C.

mając na uwadze, że rola odgrywana przez kobiety w czasie rewolucji nie różni się od roli, którą muszą one pełnić w procesie przemian demokratycznych i odbudowy państwa; mając też na uwadze, że sukces tego procesu ściśle zależy od pełnego udziału kobiet w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach;

D.

mając na uwadze, że w ostatnich dziesięcioleciach kobiety w tych krajach w większym, choć ciągle jeszcze nierównym, stopniu zdobywały wyższe wykształcenie, działały w organizacjach społeczeństwa obywatelskiego, przedsiębiorstwach i instytucjach, nawet gdy w czasach paternalistycznej dyktatury skuteczne egzekwowanie praw było ograniczone, a udział kobiet obwarowany był szeregiem restrykcyjnych warunków;

E.

mając na uwadze, że prawa kobiet to jedna z najbardziej kontrowersyjnych kwestii w obecnej sytuacji politycznej i główny powód zaniepokojenia kobiet, jako że grozi im ostry sprzeciw społeczny oraz zastraszanie, które mogą ograniczyć ich szanse realizacji celu wspólnej demokracji oraz ich równemu statusowi obywatelskiemu;

F.

mając na uwadze, że szereg wspólnych kwestii gender, takich jak prawa dziewcząt i kobiet jako integralna część powszechnych praw człowieka, równe prawa i przestrzeganie konwencji międzynarodowych, są głównymi elementami debat konstytucyjnych;

G.

mając na uwadze, że obecność kobiet w życiu politycznym oraz na stanowiskach decyzyjnych we wszystkich sektorach różni się w poszczególnych krajach, ich liczba jest jednak ogólnie niska w porównaniu z ogromnym zaangażowaniem kobiet w różne ruchy powstańcze oraz wybory, które odbyły się w ich wyniku, a także w porównaniu z rosnącą liczbą kobiet z wyższym wykształceniem;

H.

mając na uwadze, że w nowej unijnej polityce sąsiedztwa powinno się położyć większy nacisk na równouprawnienie płci, wzmocnienie pozycji kobiet oraz wsparcie społeczeństwa obywatelskiego;

I.

mając na uwadze, że obecnie pochodząca z UE specjalna pomoc na kwestie związane z płcią w regionie wynosi 92 mln euro, z których 77 mln jest wykorzystywanych na szczeblu dwustronnym, a 15 mln na szczeblu regionalnym;

J.

mając na uwadze, że wśród unijnych programów dwustronnych najważniejszy realizowany będzie w Maroku, z budżetem wynoszącym 45 mln euro, i dotyczy promowania równouprawnienia mężczyzn i kobiet, w Egipcie projekt opiewający na kwotę 4 mln euro będzie wdrażany przez UN Women, podczas gdy w Tunezji i Libii UN Women realizuje skierowane do kobiet programy dwustronne w ramach przygotowań do wyborów;

K.

mając na uwadze, że sytuacja społeczno-gospodarcza, a zwłaszcza wysoki poziom bezrobocia wśród ludzi młodych i kobiet, często prowadzące do marginalizacji kobiet i pogarszające ich sytuację społeczną, należały do głównych powodów gwałtownych zmian w tym regionie, obok aspiracji do praw, godności i sprawiedliwości;

L.

mając na uwadze, że w trakcie powstań w regionie i po nich doszło do wielu aktów przemocy seksualnej wobec dziewcząt i kobiet, w tym gwałtów i tzw. testów dziewictwa, które służyły jako narzędzia wywierania presji politycznej na kobiety, między innymi przez siły bezpieczeństwa, stanowiąc przykład molestowania seksualnego w miejscu publicznym; mając na uwadze, że zastraszanie na tle seksualnym jest metodą coraz częściej wykorzystywaną przez ruchy ekstremistyczne;

M.

mając na uwadze, że sytuacja migrujących kobiet i dzieci jest coraz trudniejsza z uwagi na brak bezpieczeństwa w niektórych częściach regionu i kryzys gospodarczy;

N.

mając na uwadze, że ryzyko handlu ludźmi jest coraz wyższe w krajach znajdujących się w fazie transformacji oraz na obszarach, gdzie ludność cywilna cierpi na skutek konfliktów i gdzie znajduje się wielu uchodźców lub przesiedleńców;

O.

mając na uwadze, że podstawową kwestią w debatach konstytucyjnych jest to, czy islam powinien zostać zdefiniowany w konstytucji jako religia ludności czy państwowa;

P.

mając na uwadze, że udział społeczeństwa w referendum konstytucyjnym, które odbyło się w Egipcie w grudniu 2012 r., był niewystarczający i że nie osiągnięto konsensusu we wszystkich dziedzinach, co sprawia, że szereg pytań pozostaje bez odpowiedzi i że istotne kwestie w zakresie prawa konstytucyjnego, w tym prawa kobiet, podlegają nadal swobodzie interpretacji;

Q.

mając na uwadze, że wymiar parlamentarny Unii dla Śródziemnomorza i proces stambulsko-marrakeszański to jedne z najlepszych narzędzi dla prawodawców do prowadzenia wymiany zdań na wszystkie te tematy oraz że w Zgromadzeniu Parlamentarnym Unii dla Śródziemnomorza istnieje Komisja ds. Kobiet, której uprawnienia należy właściwie wykorzystać;

1.

wzywa władze zainteresowanych krajów, aby zapisały w swych konstytucjach zasadę równouprawnienia kobiet i mężczyzn, w celu zdecydowanego zakazania wszelkich form dyskryminacji oraz przemocy wobec kobiet i dziewcząt, możliwość stosowania dyskryminacji pozytywnej, a także by ugruntowały polityczne, ekonomiczne i społeczne prawa kobiet; apeluje do prawodawców w tych krajach, by dokonali reformy wszelkich obowiązujących obecnie przepisów prawnych i uwzględniły zasadę równouprawnienia we wszystkich projektach lub wnioskach ustawodawczych, które mogą powodować dyskryminację kobiet, szczególnie w dziedzinie małżeństwa, rozwodów, opieki nad dziećmi, praw rodzicielskich, obywatelstwa, dziedziczenia i zdolności prawnych, zgodnie z instrumentami międzynarodowymi i regionalnymi oraz by zagwarantowali istnienie krajowych mechanizmów ochrony praw kobiet;

2.

wzywa organy krajowe do zagwarantowania równouprawnienia kobiet i mężczyzn w kodeksie karnym i systemach zabezpieczenia społecznego;

3.

podkreśla fakt, że równy udział kobiet i mężczyzn we wszystkich sferach życia to kluczowy element demokracji oraz że udział kobiet w rządzeniu stanowi warunek wstępny postępu społeczno-gospodarczego, spójności społecznej i sprawiedliwych rządów demokratycznych; dlatego stanowczo wzywa wszystkie kraje do priorytetowego potraktowania równouprawnienia płci w ich strategiach na rzecz wspierania demokracji;

4.

podkreśla, że trwająca w Afryce Północnej transformacja da w rezultacie demokratyczne systemy polityczne i społeczeństwa tylko jeśli osiągnięte zostanie równouprawnienie płci, w tym swoboda wyboru stylu życia;

5.

wzywa władze krajowe Afryki Północnej, aby w pełni wdrożyły CEDAW, protokoły do niej oraz wszelkie konwencje międzynarodowe dotyczące praw człowieka, a co za tym idzie, wycofały wszelkie zastrzeżenia w stosunku do CEDAW; zwraca się do nich również o współpracę w dziedzinie ochrony praw dziewcząt i kobiet w ramach mechanizmów ONZ;

6.

przypomina otwartą debatę wśród kobiet reprezentujących islamskie środowiska naukowe dotyczącą interpretowania tekstów religijnych z perspektywy praw człowieka i równouprawnienia;

7.

przypomina o znaczeniu zagwarantowania wolności słowa i wyznania oraz pluralizmu, w tym przez promowanie wzajemnego szacunku i dialogu ekumenicznego, zwłaszcza wśród kobiet;

8.

zachęca państwa do podjęcia wszechstronnej, kompleksowej i dobrowolnej debaty ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, w tym ze społeczeństwem obywatelskim, partnerami społecznymi, lokalnymi organizacjami kobiet, władzami lokalnymi i przywódcami religijnymi, oraz do zadbania, aby prawa kobiet oraz zasada równości mężczyzn i kobiet były chronione i gwarantowane;

9.

przypomina, że żadna religia monoteistyczna nie głosi przemocy i nie może być wykorzystywana jako jej uzasadnienie;

10.

wzywa kraje Afryki Północnej do przyjmowania praw i konkretnych środków zakazujących wszelkich form przemocy wobec kobiet i karzących za jej stosowanie, w tym przemocy domowej i seksualnej, molestowania seksualnego i szkodliwych praktyk tradycyjnych, takich jak okaleczanie żeńskich narządów płciowych i wymuszone małżeństwa, zwłaszcza w przypadku osób nieletnich; podkreśla znaczenie ochrony ofiar i zapewniania im specjalnych usług; z zadowoleniem przyjmuje niedawną kampanię przeciwko przemocy domowej zainicjowaną przez ministra ds. kobiet i rodziny Tunezji, jak również stałe zaangażowanie Maroka – które w 2012 r. zorganizowało dziesiątą kampanię krajową na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet – we wspieranie tej akcji;

11.

przypomina o podwójnej dyskryminacji lesbijek i apeluje do władz krajowych w Afryce Północnej o depenalizację homoseksualizmu i dopilnowanie, aby kobiety nie były dyskryminowane ze względu na orientację seksualną;

12.

podkreśla znaczenie walki z bezkarnością w odniesieniu do wszelkich przejawów przemocy wobec kobiet, zwłaszcza przemocy seksualnej, poprzez zagwarantowanie, że w sprawie takich przestępstw będzie się prowadzić skuteczne dochodzenia, procesy sądowe oraz wymierzać surowe kary, że nieletni będą skutecznie chronieni przez wymiar sprawiedliwości oraz że zagwarantuje się wszystkim kobietom pełny dostęp do wymiaru sprawiedliwości bez jakiejkolwiek dyskryminacji motywowanej wyznaniem lub pochodzeniem etnicznym;

13.

wzywa rządy krajowe do zapewnienia odpowiednich szkoleń, aby pracownicy wymiaru sprawiedliwości i siły bezpieczeństwa były odpowiednio przygotowane do postępowania z przestępstwami przemocy seksualnej i jej ofiarami; podkreśla znaczenie wrażliwego na kwestie płci przejściowego systemu wymiaru sprawiedliwości;

14.

potępia wszelkie rodzaje przemocy, a szczególnie przemoc seksualną, której dopuszczano się przed powstaniami, w ich trakcie oraz po ich zakończeniu, a także stałe stosowanie tej formy przemocy w celu wywierania presji politycznej oraz uciskania, zastraszania i poniżania kobiet; wzywa krajowe systemy wymiaru sprawiedliwości do ścigania tych przestępstw za pomocą adekwatnych metod i podkreśla, że Międzynarodowy Trybunał Karny może interweniować, jeżeli na szczeblu krajowym nie będzie możliwe podjęcie działań sądowych;

15.

podkreśla, że podczas powstań i po nich pozycja kobiet w Afryce Północnej uległa pogorszeniu i częściej są one prześladowane;

16.

wzywa kraje Afryki Północnej do opracowania strategii na rzecz ofiar przemocy seksualnej, która miała miejsce w trakcie powstań i po nich, która zapewni ofiarom odpowiednie odszkodowania, wsparcie ekonomiczne, społeczne i psychologiczne; wzywa władze krajów Afryki Północnej do priorytetowego potraktowania kwestii postawienia jej sprawców przed sądem;

17.

potępia praktykę okaleczania żeńskich narządów płciowych, która wciąż jest stosowana w niektórych częściach Egiptu i wzywa władze krajowe do nasilenia egzekwowania zakazu oraz Komisję do utworzenia programów mających na celu wykorzenienie tej praktyki, w tym dzięki zaangażowaniu organizacji pozarządowych i dzięki edukacji zdrowotnej; podkreśla ponadto znaczenie podnoszenia świadomości, mobilizacji społecznej, edukacji i szkoleń oraz konieczność zaangażowania krajowych, regionalnych i lokalnych władz i społeczeństwa obywatelskiego, a także przywódców religijnych i lokalnych liderów w zwalczanie praktyki okaleczania żeńskich narządów płciowych;

18.

z zadowoleniem zauważa, że w ostatnich dziesięcioleciach coraz więcej państw postanawia podnieść określony prawnie wiek dziewcząt uprawniający do zawarcia związku małżeńskiego (wynosi on 16 lat w Egipcie, 18 lat w Maroku i 20 lat w Tunezji i Libii) oraz potępia próby ponownego obniżenia tego wieku lub ograniczenia wpływu takich reform, jako że wczesne, lub często wymuszane, zawieranie małżeństw odbywa się nie tylko ze szkodą dla praw, zdrowia, psychiki i edukacji dziewcząt, ale jest również powodem ich ubóstwa i negatywnie wpływa na wzrost gospodarczy;

19.

podkreśla fakt, że żadnej dyskryminacji lub przemocy wobec kobiet lub dziewcząt nie można usprawiedliwiać kulturą, tradycją lub religią;

20.

podkreśla potrzebę, zwłaszcza opracowując nowe strategie opieki zdrowotnej, ułatwienia dostępu kobiet i dziewcząt do służby zdrowia i ochrony socjalnej oraz usług społecznych, szczególnie jeżeli chodzi o zdrowie macierzyńskie, seksualne i reprodukcyjne oraz związane z nim prawa; wzywa władze krajowe do pełnego wdrożenia programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju i planu ONZ dotyczącego rozwoju i ludności oraz zwraca ich uwagę na wnioski ze sprawozdania Funduszu Ludnościowego ONZ (UNFPA) pt. „Z wyboru, nie z przypadku: planowanie rodziny, prawa człowieka i rozwój”;

21.

podkreśla znaczenie szczególnych działań na rzecz informowania kobiet o ich prawach, a także znaczenie współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i organami państwowymi zmierzającej do przygotowania reform i wdrażania przepisów dotyczących przeciwdziałania dyskryminacji;

22.

podkreśla, że aktywne uczestnictwo kobiet w życiu publicznym i politycznym w charakterze protestujących, głosujących, kandydatek i wybranych parlamentarzystek dowodzi ich chęci pełnego korzystania z praw obywatelskich, które przysługują im jako obywatelkom, oraz walczenia o budowę demokracji; podkreśla, że niedawne wydarzenia arabskiej wiosny pokazały, że kobiety mogą odgrywać ważną rolę w trakcie rewolucji; dlatego też domaga się podjęcia wszelkich niezbędnych kroków, w tym stosowania pozytywnych środków i kwot, w celu zapewnienia postępu w kierunku równego udziału kobiet w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach władzy (od samorządu lokalnego do rządu krajowego i od uprawnień wykonawczych do ustawodawczych);

23.

uważa za szczególnie ważne, aby zwiększyć liczbę kobiet uczestniczących w stanowieniu prawa w parlamentach krajowych z myślą o zagwarantowaniu sprawiedliwszej praktyki ustawodawczej i prawdziwie demokratycznych procedur;

24.

popiera ideę wielu parlamentarzystek z tych krajów, że prawa kobiet oraz równouprawnienie, a także czynny udział kobiet w życiu politycznym, gospodarczym i społecznym oraz umacnianie ich potencjału i zwalczanie dyskryminacji można skuteczniej promować i wdrażać do ustawodawstwa w drodze tworzenia frakcji kobiecych w partiach politycznych lub specjalnych komisji parlamentarnych ds. równouprawnienia płci, jeżeli takie jeszcze nie istnieją, które zajmować się będą kwestią płci i uwzględnianiem tej kwestii w pracach parlamentarnych;

25.

nalega, by podwyższyć liczbę kobiet na wszystkich szczeblach decyzyjnych, szczególnie w instytucjach, partiach politycznych, związkach zawodowych oraz w sektorze publicznym (w tym w wymiarze sprawiedliwości) oraz podkreśla, że w wielu sektorach reprezentacja kobiet jest bardzo wysoka, ale jest ich znacznie mniej na wysokich stanowiskach, częściowo z powodu utrzymującej się dyskryminacji płciowej i stereotypów płciowych oraz zjawiska tzw. szklanego sufitu;

26.

uważa, że demokratyczna transformacja wymaga wdrożenia wrażliwych na kwestię płci strategii politycznych i mechanizmów, które zapewnią pełny i na równych prawach udział kobiet procesie podejmowania decyzji w życiu publicznym, czy to w sferze politycznej, ekonomicznej, społecznej czy też dotyczącej środowiska;

27.

zaznacza istotną rolę edukacji i mediów w propagowaniu zmian w mentalności w całym społeczeństwie oraz w przyjmowaniu demokratycznych przepisów dotyczących poszanowania godności ludzkiej i partnerstwa obu płci.

28.

podkreśla znaczenie włączenia większej liczby kobiet w negocjacje pokojowe, mediacje, procesy pojednania narodowego i przywracania pokoju;

29.

podkreśla, że istotne jest organizowanie i finansowanie szkoleń skierowanych do kobiet z myślą o przygotowaniu ich do pełnienia przywództwa politycznego, a także wszelkie inne środki, które przyczyniają się do wzmocnienia pozycji kobiet i do ich pełnego udziału w życiu politycznym, gospodarczym i społecznym;

30.

pochwala kraje, które zintensyfikowały działania na rzecz edukacji dziewcząt; ponownie podkreśla jednak, że kobietom i dziewczętom należy zapewnić lepszy dostęp do edukacji, a zwłaszcza szkolnictwa wyższego i kształcenia wyrównawczego pozwalającego nadrobić braki w edukacji; zwraca uwagę, że należy poczynić pewne wysiłki w kierunku likwidacji analfabetyzmu kobiet, a także że należy położyć nacisk na szkolenie zawodowe, w tym kursy wspierające nabywanie przez kobiety umiejętności cyfrowych; zaleca włączenie równouprawnienia płci do programów edukacyjnych;

31.

podkreśla, że dostęp dziewcząt do szkół średnich i szkolnictwa wyższego, a także jakość nauczania muszą być priorytetem rządów i parlamentów państw Afryki Północnej, zważywszy, że jest to sposób na zapewnienie rozwoju, wzrostu gospodarczego i trwałości demokracji;

32.

zwraca się o opracowanie strategii politycznych uwzględniających szczególną sytuację najgorzej sytuowanych grup kobiet, dziewcząt, kobiet niepełnosprawnych, emigrantek i kobiet z mniejszości etnicznych, homoseksualnych i transseksualnych;

33.

podkreśla, że należy uczynić znacznie więcej w celu zagwarantowania niezależności ekonomicznej kobiet, a także zachęcić je do przedsiębiorczości, w tym w sektorze rolnictwa i usług; podkreśla, że samodzielność ekonomiczna kobiet daje siłę do przeciwstawienia się przemocy i poniżaniu; jest zdania, że należy wspierać wymianę doświadczeń na szczeblu regionalnym pomiędzy przedsiębiorcami, związkami zawodowymi oraz społeczeństwem obywatelskim, a w szczególności wspierać najbardziej pokrzywdzone przez los kobiety zamieszkujące tereny wiejskie i ubogie dzielnice miast;

34.

wzywa rządy krajów Afryki Północnej do zachęcania kobiet do udziału w rynku i pracy i wspierania ich oraz do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu zapobiegania dyskryminacji płciowej w miejscu pracy; podkreśla zapotrzebowanie na narzędzia, które mogą umożliwić kobietom dostęp do rynku pracy w dziedzinach tradycyjnie dla nich zamkniętych;

35.

docenia rolę mediów w promowaniu kwestii dotyczących sytuacji kobiet i ich roli w społeczeństwie, a także ich wpływ na postawę obywateli w ich krajach; zaleca opracowanie planu działań, który będzie miał na celu wspieranie kobiet w mediach, zarówno jako ścieżki kariery zawodowej, jak i w celu monitorowania jaki jest wizerunek kobiet w telewizji, przez produkcję programów telewizyjnych i wykorzystywanie nowych mediów (internet i sieci społeczne) w celu zachęcania do kobiet do udziału w polityce i propagowania idei, że tradycja i równe szanse mogą iść zgodnie w parze;

36.

sugeruje podjęcie kroków w kierunku monitorowania procesu wzmocnienia pozycji kobiet, w tym pod względem poszanowania ich praw jako pracowników, szczególnie w sektorze przemysłowym i usługowym, na obszarach wiejskich i przemysłowych obszarach miejskich, a także wspierania przedsiębiorczości kobiet i równej płacy;

37.

podkreśla, że istnieje dodatnia korelacja między wielkością sektora MŚP danego kraju i stopą wzrostu gospodarczego; jest przekonany, że mikrofinansowanie jest pożytecznym narzędziem wzmacniania praw kobiet i przypomina, że inwestycje w kobiety są również inwestycjami w rodziny i wspólnoty oraz pomagają zlikwidować ubóstwo, załagodzić niepokoje społeczne i zmniejszyć trudności gospodarcze oraz wzmocnić spójność społeczną, poza tym zwiększają niezależność finansową kobiet; przypomina, że mikrofinansowanie nie polega jedynie na udzielaniu kredytów, obejmuje ono również zarządzanie oraz doradztwo finansowe i handlowe oraz programy oszczędnościowe;

38.

zwraca się do krajowych władz publicznych o opracowanie polityki w zakresie uregulowań dotyczących mikrokredytów, w celu uniknięcia negatywnych skutków ubocznych, takich jak nadmierne zadłużenie, na które kobiety są narażone ze względu na brak informacji i odpowiednich przepisów;

39.

zachęca państwa Afryki Północnej do wprowadzania mechanizmów wspomagających i wspierających przedsiębiorczość kobiet, w tym przez udzielanie informacji, ochronę prawną oraz kształcenie na rzecz awansu społecznego i w zakresie zarządzania;

40.

zachęca do wzmacniania pozycji kobiet poprzez projekty wymiany, które dla organizacji kobiecych i poszczególnych kobiet naukowców pochodzących z różnych państw stworzyłyby możliwość spotkań oraz wymiany doświadczeń i wniosków, co z kolei pomogłoby im w opracowaniu strategii i działań, które można powtórzyć w innych sytuacjach przy uwzględnieniu różnych potrzeb i uwarunkowań związanych z miejscem pochodzenia;

41.

podkreśla wagę zagwarantowania, że programy i działania na rzecz wzmocnienia pozycji kobiet w tym regionie będą zgodne z trzema poziomami interwencji: pierwszy z nich to poziom instytucjonalny dążący do równouprawnienia płci dzięki reformie ram prawnych i wprowadzeniu nowego ustawodawstwa, który dostarcza także wsparcia technicznego; drugi wspiera organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które działają na rzecz praw kobiet i ich większego udziału w procesie decyzyjnym; oraz trzeci, w ramach którego pracuje się bezpośrednio na poziomie lokalnych społeczności, zwłaszcza na obszarach wiejskich, w celu zmiany społecznych zachowań i tradycji oraz otwarcia przestrzeni dla kobiet w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym w ich otoczeniu;

42.

podkreśla, że kwestia wzmocnienia pozycji kobiet powinna stać się centralnym elementem programów realizowanych w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa, jako że są one jednym z kluczowych elementów oceny postępów w zakresie demokratyzacji i praw człowieka; jest zdania, że powinno się nadawać priorytetowe znaczenie równouprawnieniu we wszystkich krajowych dokumentach strategicznych oraz krajowych programach orientacyjnych;

43.

wzywa Komisję do kontynuowania i wzmacniania uwzględniania aspektu płci na różnych unijnych poziomach interwencji niezależnie od ich tematu przewodniego i zachęca Komisję do dalszej współpracy z organizacjami międzynarodowymi i wykorzystywania ich jako realizatorów, tak jak ma to miejsce z UN Women;

44.

zachęca Komisję, aby przy opracowywaniu krajowych projektów w zakresie zaangażowania w działania organizacji społeczeństwa obywatelskiego w państwach Afryki Północnej przyjęła sposób działania uwzględniający aspekt płci w celu ograniczenia nierówności ze względu na płeć i stworzenia warunków sprzyjających sprawiedliwemu udziałowi kobiet i mężczyzn w procesie decyzyjnym;

45.

wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do pogłębienia dialogu z regionalnymi instytucjami arabskimi, aby zagwarantować, że będą one odgrywać główną rolę we włączaniu praw kobiet w główny nurt oraz związanych z nimi strategii politycznych w całym regionie;

46.

wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą i Komisję do realizacji wspólnego programu prac dotyczącego współpracy podpisanego z Ligą Państw Arabskich, zwłaszcza jeśli chodzi o wzmocnienie pozycji kobiet i prawa człowieka;

47.

wzywa Komisję do zwiększenia puli finansowej przeznaczonej na udzielanie wsparcia kobietom w tym regionie; uważa, że wsparcie to powinno być kontynuowane, uwzględniając zarówno szczególne warunki w każdym kraju, jak i wspólne problemy, z którymi borykają się one w skali regionu, np. problemy gospodarcze i polityczne, dążąc do wzajemnego uzupełniania się programów regionalnych i dwustronnych;

48.

wzywa Komisję do zachęcania do opracowywania i dalszego wspierania już istniejących programów szkolących liderów skierowanych do opiniotwórczych kobiet i do liderów w sektorze biznesowym i finansowym;

49.

jest zdania, że zobowiązania składane przez partnerów zgodnie z zasadą „więcej za więcej” nowej polityki sąsiedztwa powinny należycie uwzględniać prawa kobiet oraz równouprawnienie płci; wzywa zatem wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą i Komisję do opracowania jasnych kryteriów w celu zagwarantowania i monitorowania postępów za pomocą przejrzystego i otwartego procesu, obejmującego konsultacje z organizacjami broniącymi praw kobiet i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego;

50.

wzywa Specjalnego Przedstawiciela UE ds. Praw Człowieka do zwrócenia szczególnej uwagi na prawa kobiet w Afryce Północnej, zgodnie ze zrewidowaną strategią UE dotyczącą praw człowieka;

51.

podkreśla znaczenie zachęcania kobiet do udziału w procesie wyborczym i w związku z tym wzywa władze zainteresowanych państw do zawarcia w ich konstytucjach prawa kobiet do udziału w procesie wyborczym, tak aby usunąć przeszkody uniemożliwiające rzeczywisty udział kobiet w tym procesie; wzywa UE do ścisłej współpracy z rządami w celu dostarczania im wzorcowych praktyk odnośnie do szkolenia kobiet w zakresie praw politycznych i wyborczych; jest zdania, że powinno się to odbywać w drodze cyklu wyborczego za pomocą programów pomocy i w razie potrzeby przy ścisłym nadzorze ze strony unijnej misji obserwacji wyborów;

52.

zachęca Komisję, aby nadał zapewniała monitorowanie wdrażania zaleceń unijnej misji obserwacji wyborów w państwach Afryki Północnej w dziedzinie praw kobiet oraz przedstawiła sprawozdanie Parlamentowi;

53.

wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel i Komisję do zajęcia się problemem dyskryminacji kobiet pracujących w kodeksie pracy w trakcie spotkań w ramach dialogu politycznego i strategicznego z krajami Afryki Północnej zgodnie z zasadą „więcej za więcej”, oraz do wspierania członkostwa kobiet w związkach zawodowych;

54.

wzywa Komisję i innych darczyńców do wspierania programów służących zapewnieniu wszystkim kobietom równouprawnienia w zakresie dostępu do rynku pracy i szkoleń, a także do zwiększenia środków finansowych przeznaczonych na budowanie potencjału kobiecych organizacji społecznych oraz sieci działających na poziomie krajowym i regionalnym;

55.

wzywa Komisję do podkreślenia pozytywnych przykładów kobiet przedsiębiorców, między innymi kobiet z państw Afryki Północnej lub z organizacji zrzeszających kobiety przedsiębiorców z Europy i Afryki Północnej, w tym w dziedzinie technologii i przemysłu; w związku z tym wzywa Komisję do opracowania instrumentów służących rozpowszechnianiu właściwych informacji, aby dopilnować, by zdobyte doświadczenie wykorzystane zostało w najwyższym możliwym stopniu w celu wspierania potencjału rozwoju takich działań wśród społeczności mniej dynamicznych pod względem gospodarczym, a także w celu rozszerzenia zakresu wiedzy w tym zakresie;

56.

wzywa Komisję, by dokonując ocen skutków w odniesieniu do krajów, z którymi prowadzi negocjacje pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, uwzględniła potencjalny wpływ społeczny tej umowy oraz jej potencjalny wpływ na prawa człowieka, a zwłaszcza prawa kobiet, w tym w sektorze nieformalnym;

57.

wzywa Komisję do wspierania działań służących natychmiastowemu i właściwemu zaspokajaniu specyficznych potrzeb kobiet w sytuacji kryzysu i konfliktu, a także ograniczaniu ryzyka narażenia ich na przemoc uwarunkowaną płcią;

58.

wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą i Komisję do zapewnienia sprzyjających warunków dla swobodnych działań społeczeństwa obywatelskiego i jego udziału w przemianach demokratycznych podczas spotkań w ramach dialogu politycznego i strategicznego z krajami Afryki Północnej;

59.

wzywa Komisję do zasilenia szeregów personelu zajmującego się kwestiami płci w delegacjach UE w regionie oraz do zagwarantowania, by w proces konsultacji związany z planowaniem zaangażowane były kobiety i organizacje pozarządowe;

60.

z zadowoleniem przyjmuje otwarcie nowych siedzib UN Women w Afryce Północnej i zachęca delegatury UE w zainteresowanych krajach do dalszej współpracy z biurami ONZ w celu określenia środków służących zapewnieniu równości płci i wspieraniu praw kobiet w związku z arabską wiosną;

61.

wzywa Komisję, by zachęcała do tworzenia i finansowania centrów doradczych oraz tzw. domów kobiet, gdzie kobiety mogą uzyskać poradę na każdy temat, począwszy od praw politycznych, poprzez doradztwo prawne, zdrowie, a skończywszy na przemocy domowej, jako że podejście holistyczne jest im pomocne, a także dyskretniejsze w przypadku, gdy dochodzi do przemocy;

62.

zachęca władze krajowe w Afryce Północnej do zainicjowania programów, które uczulą na problem przemocy domowej w połączeniu z rozwojem schronisk dla kobiet, które doświadczyły lub doświadczają przemocy domowej;

63.

wzywa władze państw Afryki Północnej do zapewnienia kobietom będącym ofiarami i świadkami przemocy właściwej opieki medycznej i psychologicznej, darmowych usług prawych i dostępu do wymiaru sprawiedliwości, a także mechanizmów wnoszenia skarg;

64.

przypomina, że społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe oraz organizacje kobiet powinny również otrzymywać wsparcie za pośrednictwem mechanizmów Unii dla Śródziemnomorza; wzywa Komisję do ułatwienia współpracy między organizacjami kobiecymi w UE i ich odpowiednikami w Afryce Północnej;

65.

wzywa Komisję do wspierania podejmowanych w krajach Afryki Północnej wysiłków na rzecz zbudowania głębokiej i trwałej demokracji opierającej się na poszanowaniu praw człowieka, podstawowych swobód, praw kobiet, zasad równości mężczyzn i kobiet, niedyskryminacji i praworządności; podkreśla konieczność wspierania rozwoju aktywnego obywatelstwa w regionie dzięki technicznemu i finansowemu wsparciu społeczeństwa obywatelskiego w celu wspomożenia powstawania demokratycznej kultury politycznej;

66.

wzywa Komisję do zagwarantowania pełnej jawności negocjacji handlowych, w tym jeśli chodzi o wszelkie informacje ogólne, na bazie których umowy handlowe są proponowane; podkreśla że organizacje kobiece i organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinny być aktywnie zaangażowane w cały ten proces;

67.

wzywa Zgromadzenie Parlamentarne Unii dla Śródziemnomorza, aby każdego roku poświęciło sesję marcową omówieniu sytuacji kobiet w regionie;

68.

wzywa Komisję do promowania wzmacniania procesu stambulsko-marrakeszańskiego i wspierania programów, które promują dialog między społeczeństwem obywatelskim i rządami w regionie euro-śródziemnomorskim;

69.

jest przekonany, że utworzony niedawno Europejski Fundusz na rzecz Demokracji powinien poświęcać szczególną uwagę zaangażowaniu kobiet w procesy reform demokratycznych w Afryce Północnej poprzez wspieranie organizacji kobiecych oraz realizację projektów w dziedzinach związanych z problematyką płci, takich jak zachęcanie do dialogu międzykulturowego i międzywyznaniowego, walka z przemocą, tworzenie miejsc pracy, wspieranie zaangażowania kulturalnego i politycznego, rozszerzenie dostępu do sprawiedliwości, opieki zdrowotnej oraz edukacji dla kobiet i dziewcząt na równych zasadach, a także zapobieganie lub likwidowanie dyskryminacji kobiet i naruszania ich praw;

70.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, a w szczególności koordynatora UE ds. zwalczania handlu ludźmi, aby uwzględnił i stosował jednolite podejście w zakresie koordynacji unijnych działań w zakresie polityki zewnętrznej w ramach strategii UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016; uważa, że zawsze kiedy jest to możliwe władze w krajach Afryki Północnej powinny być zachęcane do nawiązywania współpracy z innymi państwami regionu w zakresie zwalczania handlu ludźmi;

71.

wzywa Komisję do wspierania projektów dotyczących kobiet i wzmacniania sieci kobiet na wyższych uczelniach, w środkach masowego przekazu, w instytucjach kulturalnych, przemyśle filmowym oraz innych sektorach kreatywnych, a także podkreśla znaczenie umacniania wymiany kulturalnej pomiędzy obydwoma wybrzeżami Morza Śródziemnego, w tym poprzez media społeczne, platformy cyfrowe i transmisje satelitarne;

72.

wzywa rządy i władze państw członkowskich do priorytetowego traktowania praw kobiet w dwustronnych kontaktach dyplomatycznych i handlowych z krajami Afryki Północnej;

73.

apeluje do Komisji o wzmocnienie programów wymiany naukowej na poziomie szkolnictwa wyższego, takich jak Erasmus Mundus, a także do zachęcania kobiet do udziału w nich; domaga się również rozwoju współpracy międzyregionalnej (np. poprzez partnerstwo lub wymiany partnerskie typu peer-to-peer) pomiędzy regionami północnej i południowej części basenu Morza Śródziemnego;

74.

z zadowoleniem przyjmuje partnerstwa w zakresie mobilności, jako że ułatwiają one wymianę oraz pozwalają zarządzać migracją w sposób ludzki i godny;

75.

zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i rządom państw członkowskich.

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/36

—

uwzględniając umowę z Kotonu zawartą między państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi w dniu 23 czerwca 2000 r. (1),

—

uwzględniając część IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i decyzję o stowarzyszeniu zamorskim z dnia 27 listopada 2001 r. (2) dotyczącą stowarzyszenia między UE (wcześniej WE) a szeregiem krajów i terytoriów zamorskich (KTZ),

—

uwzględniając przyjęty przez Komisję w dniu 16 lipca 2012 r. wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską (decyzja o stowarzyszeniu zamorskim) (COM(2012)0362), który jest obecnie przedmiotem negocjacji w Radzie,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 7 grudnia 2011 r. pt. „Przygotowanie wieloletnich ram finansowania współpracy UE z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz krajami i terytoriami zamorskimi w latach 2014–2020 (11. Europejski Fundusz Rozwoju)” (COM(2011)0837),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 października 2011 r. pt. „Zwiększanie wpływu unijnej polityki rozwoju – Program działań na rzecz zmian” (COM(2011)0637),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 czerwca 2001 r. pt. „Program działania na rzecz włączenia kwestii równości płci do wspólnotowej współpracy w dziedzinie rozwoju” (COM(2001)0295),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 września 2012 r. pt. „Korzenie demokracji i zrównoważonego rozwoju: Współpraca Europy ze społeczeństwem obywatelskim w dziedzinie stosunków zewnętrznych (COM(2012)0492),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 czerwca 2011 r. zatytułowany „Budżet z perspektywy”Europy 2020„”(COM(2011)0500),

—

uwzględniając konsensus europejski w sprawie rozwoju z dnia 20 grudnia 2005 r., podobnie jak europejski plan działań w dziedzinie rozwoju i wynikające z niego wytyczne,

—

uwzględniając europejski konsensus w sprawie pomocy humanitarnej z dnia 18 grudnia 2007 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dni 29 czerwca 2012 r. oraz 15 października 2012 r.,

—

uwzględniając art. 32 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych ratyfikowanej przez Unię Europejską w dniu 23 grudnia 2010 r.,

—

uwzględniając rezolucję Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w sprawie integracji osób niepełnosprawnych w krajach rozwijających się (ACP-EU/100.954/11),

—

uwzględniając plan działania Unii Europejskiej na rzecz równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet w kontekście współpracy na rzecz rozwoju (2010–2015),

—

uwzględniając wytyczne Unii Europejskiej w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zwalczania wszelkich form ich dyskryminacji,

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju oraz opinie Komisji Budżetowej i Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia(A7-0049/2013),

A.

mając na uwadze, że umowa wewnętrzna ustanawiająca 10. EFR wygaśnie w dniu 31 grudnia 2013 r. i że Komisja w swoim komunikacie COM(2011)0837 przedstawiła projekt umowy wewnętrznej, która od 1 stycznia 2014 r. ma zastąpić wcześniejszą umowę;

B.

mając na uwadze, że projekt ten, przewidziany na lata 2014–2020, jest obecnie negocjowany w Radzie, w czym Parlament nie bierze udziału; mając na uwadze, że nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by Parlament, opierając się na komunikacie Komisji zawierającym projekt umowy wewnętrznej, sporządził sprawozdanie z własnej inicjatywy dotyczące 11. EFR;

C.

mając na uwadze, że Komisja nie przewiduje ujęcia EFR w budżecie w 2014 r., lecz dopiero od 2021 r., co jest godne ubolewania; mając jednak na uwadze, że warto się do tego przygotować już teraz, aby nie doprowadziło to do zmniejszenia środków przyznawanych na partnerstwo AKP-UE oraz na pomoc rozwojową ogółem;

D.

mając na uwadze konieczność przyznania wystarczających środków na 11. EFR, aby UE wywiązała się ze zobowiązań w dziedzinie rozwoju uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym i przeznaczyła 0,7 % PKB na pomoc na rzecz rozwoju, przyczyniając się w ten sposób do realizacji milenijnych celów rozwoju (MCR);

E.

mając na uwadze, że sprawozdania dotyczące postępów w dziedzinie milenijnych celów rozwoju obrazują nierówne postępy oraz że milenijne cele rozwoju w dziedzinie zdrowia matek i dzieci nie zostaną zrealizowane w roku 2015 w większości krajów AKP;

F.

mając na uwadze, że propozycje finansowe na lata 2014–2020, omawiane obecnie w Radzie, są niepokojące w kontekście przyszłości europejskiej polityki na rzecz rozwoju, a także w kontekście stowarzyszenia, które łączy KTZ z UE;

G.

mając na uwadze, że choć pozostaje jeszcze wiele do zrobienia w celu osiągnięcia istotnego postępu, pomoc UE jest coraz bardziej skuteczna oraz że wspólnotowe działania na rzecz międzynarodowej solidarności cieszą się poparciem u ponad trzech czwartych obywateli europejskich;

H.

mając na uwadze, że innowacyjne metody finansowania są niezbędne do zwiększenia oficjalnej pomocy rozwojowej, gdyż zapewniają sprawiedliwszy wkład sektora gospodarczego i finansowego;

I.

mając na uwadze, że donatorzy muszą przestać popierać stosowanie zasady własnej odpowiedzialności krajów partnerskich i tym samym pozbawiać ich środków finansowych, które potrzebują do wzmocnienia swoich instytucji i usług publicznych;

J.

mając na uwadze, że państwa rozwijające muszą pilnie ustanowić system podatkowy, w którym uwzględnią zdolność własnych obywateli do płacenia podatków;

K.

mając na uwadze, że w swym komunikacie dotyczącym programu działań na rzecz zmian Komisja wyraża chęć stosowania zasady zróżnicowania w przydziale środków europejskiej polityki na rzecz rozwoju, do której należy 11. EFR oraz wprowadza zasadę tematycznej koncentracji działań, a także stosowanie łączenia pożyczek i dotacji i wsparcie dla sektora prywatnego;

L.

mając na uwadze, że konsensus europejski w sprawie rozwoju i umowa z Kontonu przypisują organizacjom społeczeństwa obywatelskiego oraz władzom lokalnym i regionalnym zasadniczą rolę w zwalczaniu ubóstwa i w działaniach na rzecz dobrego sprawowania rządów;

M.

mając na uwadze, że wniosek w sprawie decyzji o stowarzyszeniu zamorskim uznaje specyfikę krajów i terytoriów zamorskich(KTZ), które zmagają się z odmiennymi problemami niż problemy krajów AKP; mając na uwadze, że stowarzyszenia zamorskie nie powinny w związku z tym być już obejmowane EFR, lecz instrumentem finansowym ad hoc ujętym w budżecie UE;

N.

mając na uwadze, że umowa o partnerstwie 2000/483/WE między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, podpisana w Kotonu w dniu 23 czerwca 2000 r., stanowi, iż sytuacja kobiet i kwestie równości płci należy systematycznie uwzględniać we wszystkich dziedzinach, zarówno politycznych i gospodarczych, jak i społecznych;

O.

mając na uwadze, że w planie działania Unii Europejskiej uznano, że udział kobiet w życiu publicznym i aspekt równości płci są istotne dla rozwoju jej krajów partnerskich i osiągnięcia milenijnych celów rozwoju; mając na uwadze, że w ramach programu działań na rzecz zmian równość kobiet i mężczyzn stanowi główną oś działań Unii;

1.

przypomina, że głównym celem zarówno europejskiej polityki na rzecz rozwoju (zgodnie z art. 208 TFUE), jak i umowy z Kotonu i europejskiego konsensusu na rzecz rozwoju jest ograniczenie, a docelowo wyeliminowanie ubóstwa; nalega w związku z tym, aby co najmniej 90 % środków przyznanych dla państw AKP w ramach 11. EFR spełniało kryteria oficjalnej pomocy rozwojowej, ustanowione przez Komitet Pomocy Rozwojowej OECD;

2.

uważa, że osiągnięcie tego celu wymaga zwiększenia wysiłków w zakresie realizacji milenijnych celów rozwoju, w przypadku których odnotowano najmniejsze postępy, w szczególności tych dotyczących podstawowych sektorów społecznych i równości płci zgodnie z art. 22, 25 i 31 umowy z Kotonu; ponownie wyraża swoje poparcie dla inicjatywy i umów dotyczących milenijnych celów rozwoju i wzywa Komisję i państwa członkowskie, by w porozumieniu z krajami AKP w 11. EFR przyznały 20 % środków na świadczenie podstawowych usług społecznych, w szczególności w dziedzinie zdrowia i podstawowej edukacji, aby zapewnić realizację milenijnych celów rozwoju 2, 3, 4, 5 i 6 oraz innych zobowiązań w zakresie rozwoju ustanowionych na szczeblu międzynarodowym; w związku z tym apeluje, aby do 11. EFR i jego programowania stosować wskaźniki skuteczności działania dotyczące równości płci, proponowane w europejskim planie działań na rzecz uwzględnienia równości kobiet i mężczyzn w unijnej współpracy na rzecz rozwoju, co pozwoli zapewnić właściwą i ciągłą realizację działań sporadycznych oraz propagowanie kwestii płci we wszystkich programach;

3.

z naciskiem apeluje do Komisji i krajów partnerskich o priorytetowe traktowanie wsparcia przeznaczonego na umocnienie systemów opieki zdrowotnej, aby zapewnić dostęp do podstawowych świadczeń w dziedzinie zdrowia matek, zdrowia reprodukcyjnego i zdrowia dzieci ze szczególnym uwzględnieniem najuboższej ludności oraz walki z HIV/AIDS, przypominając, że cele te są milenijnymi celami rozwoju, w stosunku do których postępy okazały się niezadowalające w wielu krajach AKP;

4.

uważa, że dla osiągnięcia powyższego celu niezwykle ważne jest angażowanie najsłabszych grup społecznych, w tym kobiet, dzieci i osób niepełnosprawnych, we wszystkie projekty, które mają na celu eliminację ubóstwa, na etapie ich planowania, realizacji i oceny;

5.

wyraża uznanie dla okazywanej przez Komisję woli bardziej strategicznego i skoordynowanego działania w obszarze zabezpieczenia społecznego w krajach rozwijających się i wzywa do prowadzenia – w partnerstwie z krajami AKP – zintegrowanej polityki zabezpieczenia społecznego obejmującej także wsparcie dla podstawowych mechanizmów, takich jak utworzenie progów zabezpieczenia społecznego z tytułu 11. EFR;

6.

przypomina, że EFR finansuje nie tylko partnerstwo AKP-UE, ale również stowarzyszenie KTZ-UE, złożone w szczególności z 26 KTZ;

7.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wniosek w sprawie decyzji o stowarzyszeniu dostrzega potrzebę wprowadzenia nowego zrównoważonego partnerstwa z KTZ, skupiającego się na czterech nowych celach:

8.

ubolewa nad brakiem instrumentu finansowego poświęconego wyłącznie KTZ i włączonego do budżetu UE, co umożliwiłoby demokratyczną i przejrzystą kontrolę przyznawanych w ten sposób środków;

9.

wzywa do lepszej współpracy między regionami najbardziej oddalonymi, krajami AKP i krajami trzecimi sąsiadującymi z KTZ, do połączonego wykorzystywania poszczególnych instrumentów finansowych przeznaczonych dla tych regionów, krajów AKP i państw trzecich, a także do ułatwionego dostępu KTZ i regionów najbardziej oddalonych do posiedzeń plenarnych Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w charakterze obserwatorów, z zastrzeżeniem regulaminu Zgromadzenia;

10.

ponownie wzywa do budżetyzacji Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) w następnym okresie programowania, a gdyby to nie nastąpiło, począwszy od 2021 r. w połączeniu z pełnym przeniesieniem do sekcji 4 wieloletnich ram finansowych („UE jako partner globalny”), ponieważ przyczyniłoby się to do bardziej skutecznego promowania priorytetów Unii oraz wsparcia tematycznego, a także zwiększyłoby kontrolę demokratyczną, widoczność, przewidywalność oraz spójność działań UE jako największego światowego dostarczyciela pomocy na rzecz rozwoju;

11.

zwraca się do Komisji, by przygotowała budżetyzację EFR na jak najlepszych warunkach, regularnie informowała Parlament Europejski o tych przygotowaniach i prowadziła ścisłą współpracę z krajami AKP, by zapewnić ich przyszły udział w realizacji EFR;

12.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że klucze podziału proponowane przez państwa członkowskie w 11. EFR są zbliżone do kluczy podziału w przypadku budżetu UE i z zadowoleniem przyjmuje również dostosowanie okresu programowania 11. EFR do okresu realizacji wieloletnich ram finansowych UE;

13.

popiera propozycję Komisji dotyczącą przeznaczenia na 11. EFR maksymalnej łącznej kwoty 30 319 000 000 EUR (w cenach z 2011 r.) i chciałby, by kwoty przyjęte dla 11. ERF i dla innych instrumentów współpracy, w tym instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju, pozwalały utrzymać oficjalną pomoc rozwojową UE na jej aktualnym poziomie, względnie ją zwiększyć i przyczynić się w ten sposób do osiągnięcia przez państwa członkowskie UE wspólnego celu polegającego na przeznaczeniu 0,7 % ich PKB na oficjalną pomoc rozwojową;

14.

podkreśla konieczność – z uwagi na dużą podatność niektórych krajów AKP na zagrożenie katastrofami – dokonania dużych inwestycji w ograniczenie ryzyka katastrof w programach na rzecz rozwoju finansowanych przez EFR; podkreśla, że inwestycje te mają zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia potrzeb pojawiających się w nagłych sytuacjach oraz dla zwiększenia odporności krajów AKP na takie sytuacje;

15.

głęboko ubolewa nad umową zawartą przez państwa członkowskie w dniu 8 lutego 2013 r. dotyczącą obniżenia o 11 % puli środków dla 11. EFR zaproponowanej w lipcu 2012 r. przez Komisję; zwraca uwagę na poważną sprzeczność, jak istnieje między wielokrotnymi zobowiązaniami Rady do osiągnięcia do 2015 r. celów w zakresie pomocy na rzecz rozwoju a poważnymi cięciami środków przeznaczonych na solidarność międzynarodową poczynionymi zarówno w budżetach państw członkowskich, jak i UE;

16.

uważa, że dokonując tego rodzaju cięć budżetowych, UE i państwa członkowskie, jako główni donatorzy oficjalnej pomocy rozwojowej, będą w dużej części ponosili odpowiedzialność, jeżeli w 2015 r. nie zostanie osiągnięty cel zmniejszenia ubóstwa na świecie o połowę;

17.

podkreśla znaczenie posiadania budżetu UE odpowiadającego wyzwaniom, jakim należy sprostać, zwłaszcza w czasach kryzysu, z uwagi na to, że umożliwia on finansowanie, które nie mogłoby zostać zapewnione na szczeblu krajowym, w szczególności finansowanie rozwoju; w tym kontekście i z myślą o tym, aby budżet UE nie zależał wyłącznie od poziomu płatności, nalega na konieczność stworzenia zasobów własnych, takich jak podatek od transakcji finansowych;

18.

pragnie, aby, niezależnie od klucza podziału i ostatecznych kwot przyjętych dla 11. EFR, kwota przewidziana na KTZ w łącznej puli środków EFR była taka sama jak kwota zaproponowana przez Komisję;

19.

pragnie, aby w 11. EFR część środków przeznaczona na program Intra-AKP oraz na programy regionalne była taka sama, jak w 10. EFR, przy jednoczesnym przewidzeniu elastycznej kwoty środków bez konkretnego przeznaczenia oraz zapewnieniu maksymalnej komplementarności między tymi środkami a przyszłym programem panafrykańskim przewidzianym w przyszłym instrumencie finansowania współpracy na rzecz rozwoju, ponieważ środki te w części posłużą do finansowania nowego instrumentu reagowania na kryzysy zewnętrzne o wymiarze międzynarodowym (np. kryzys finansowy, żywnościowy czy humanitarny), które mogą dotknąć jakiś kraj AKP, a także pilnej pomocy humanitarnej; podkreśla znaczenie tych programów, które przyczyniają się do zwiększenia możliwości przygotowania się krajów AKP na sytuacje nagłe, ich odporności na nie oraz koordynacji działań w sytuacjach nadzwyczajnych, odbudowy i rozwoju;

20.

uważa, że należy przyznać około 5 % zasobów 11. EFR na wydatki wspierające Komisji w celu zapewnienia efektywnego zarządzania tym instrumentem;

21.

przypomina, że umowa z Kotonu nadal powinna stanowić podstawowe ramy odniesienia dla 11. EFR;

22.

uważa, że rzeczywiste wprowadzenie w życie zasady zróżnicowania w dostępie do środków 11. EFR może przynieść pozytywne skutki tylko wtedy, gdy zasada jest równoważona przez wskaźnik podatności na zagrożenia, uzupełniający kryterium PKB, łączący krajowy wskaźnik pomiaru ubóstwa i nierówności oraz uwzględniający szczególną sytuację małych wyspowych krajów rozwijających się, zgodnie z art. 2 tiret ostatnie umowy z Kotonu; przypomina, że tylko utrzymanie ścisłego dialogu politycznego będzie warunkowało zaakceptowanie tej zasady przez naszych partnerów z grupy AKP;

23.

przyznaje jednak, że zastosowanie zasady zróżnicowania jest niezbędne w dialogu politycznym, by zachęcić kraje AKP o średnich dochodach i dochodach mieszczących się w górnej strefie dochodów średnich do stworzenia państwa opiekuńczego i opracowania krajowej polityki redystrybucji bogactw oraz zwalczania ubóstwa i nierówności;

24.

pragnie jednak zwrócić uwagę na znaczenie utrzymania wszystkich krajowych pul środków przeznaczonych na 11. EFR, ponieważ europejska pomoc rozwojowa może jeszcze mieć decydujący wpływ w niektórych krajach AKP o średnich dochodach i dochodach mieszczących się w górnej strefie dochodów średnich przez wspieraniu reform prawodawstwa mających na celu zmniejszenie nierówności;

25.

uważa, że w ramach zróżnicowania należy uwzględnić również szczególną sytuację państw niestabilnych, wychodząc z założenia, że konsekwencje dla ludności upadłego państwa są bardzo negatywne i niweczą postęp osiągnięty w obszarze rozwoju; podkreśla, że przywrócenie rządów prawa w upadłym państwie wydaje się być o wiele bardziej kosztowne i długotrwałe niż zwiększenie wsparcia dla państw uznanych za niestabilne i domaga się w związku z tym, aby w ramach programowania 11. EFR szczególną uwagę poświęcono regionowi Sahelu i Rogowi Afryki;

26.

zauważa, że program na rzecz zmian zawiera nowe propozycje, zwłaszcza propozycję łączenia dotacji i pożyczek oraz propozycję wsparcia sektora prywatnego; uznaje, że wykorzystanie tych mechanizmów powinno mieć na celu przede wszystkim wyrwanie obywateli krajów rozwijających się z ubóstwa i uzależnienia od pomocy oraz przyczynienie się do wzmocnienia sektora prywatnego w krajach AKP, gdyż w przeciwnym przypadku sprzyjałyby one rozwojowi i wzrostowi, które nie byłyby zrównoważone; zwraca się do Komisji o poinformowanie Parlamentu Europejskiego o wynikach niedawno zamówionej analizy udziału sektora prywatnego w rozwoju i rozszerzaniu działalności w obszarze łączenia dotacji i pożyczek UE;

27.

przyznaje, że nowe sposoby finansowania, takie jak łączenie dotacji i pożyczek, posiadają na pewno zalety w kontekście zmniejszania się zasobów publicznych; niemniej jednak apeluje do Komisji i EBI o wykonanie niezależnych i dogłębnych ocen skutków, aby zmierzyć wpływ tych nowych sposobów finansowania na ograniczenie ubóstwa, środowisko itp.; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie „Results Measurement Framework” (REM), wskaźnika umożliwiającego EBI zmierzenie wpływu na rozwój wszystkich jego działań przeprowadzanych poza UE; wzywa Komisję do opublikowania wytycznych i precyzyjnych kryteriów wyjaśniających zasady, jakimi należy się kierować przy wyborze projektów w ramach wdrażania tych nowych narzędzi; apeluje wreszcie o wzmocnienie synergii i uzupełniającego charakteru działań Komisji, EBI oraz innych europejskich dwustronnych instytucji finansowych, takich jak banki rozwoju;

28.

uznaje ponadto znaczenie wspierania sektora prywatnego, a zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw i MŚP w krajach AKP, aby sprzyjać tworzeniu bogactwa i powstawaniu uwarunkowań korzystnych dla przedsiębiorstw, co umożliwi wzrost bardziej sprzyjający włączeniu społecznemu, zrównoważony oraz mający wpływ na ograniczanie ubóstwa;

29.

odnotowuje powstanie unijnej platformy na rzecz współpracy zewnętrznej i rozwoju, w obrębie której Parlament Europejski jest obserwatorem, przeznaczonej do ukierunkowywania istniejących mieszanych mechanizmów łączenia dotacji i pożyczek; uważa, że ani EBI, ani społeczeństwo obywatelskie nie są odpowiednio zaangażowane w tę nową strukturę; apeluje zatem do Komisji o zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego bezpośrednio w prace platformy oraz o uznanie niepowtarzalnej roli EBI jako instytucji finansowej UE w zarządzaniu platformą;

30.

przyjmuje do wiadomości propozycję tematycznej koncentracji działań, którą Komisja przedstawia w swoim programie na rzecz zmian; podkreśla, że koncentrowanie działań nie powinno przesłaniać szczególnych potrzeb niektórych państw i przypomina, że skoro podstawą skuteczności pomocy jest odpowiedzialność demokratyczna, to centralnym elementem przy określaniu sektorów, w których powinna się skupiać pomoc i które zostaną uwzględnione w krajowych programach orientacyjnych, musi być dialog z wszystkimi podmiotami działającymi w sferze rozwoju, w szczególności z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego i władzami lokalnymi oraz elastyczność;

31.

apeluje o niezwłoczne wdrożenie rezolucji Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w sprawie integracji osób niepełnosprawnych w krajach rozwijających się, szczególnie jej art. 19, 20, 21 i 22, w celu zagwarantowania, że 11. EFR będzie sprzyjał włączeniu społecznemu i będzie dostępny dla wszystkich;

32.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że UE przeznaczyła na opracowaną przez ONZ inicjatywę „Zrównoważona energia dla wszystkich” dotację ze środków 10. EFR w wysokości 500 mln EUR i zwraca się o kontynuowanie tego działania w ramach 11. EFR;

33.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że rolnictwo, a zwłaszcza pomoc dla gospodarstw rodzinnych, znajduje się wśród priorytetów tematycznych przyszłej europejskiej polityki rozwoju; przypomina o zobowiązaniu – kontynuowanym w niewielkim stopniu – podjętym przez państwa AKP w deklaracji z Maputo, dotyczącym przeznaczania przynajmniej 10 % ich rocznych budżetów krajowych na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich;

34.

kładzie nacisk na fakt, że koncentracja tematyczna nie może zagrażać ogólnemu wsparciu budżetowemu, które powinno pozwalać zwiększyć dobre zarządzanie finansami publicznymi beneficjentów; pragnie, aby narzędzie to zachowało istotne miejsce w 11. EFR, zacieśniając zarazem dialog dotyczący praw człowieka prowadzony przez Komisję i państwa AKP;

35.

odnotowuje dobrowolne zobowiązanie się Komisji do informowania Parlamentu Europejskiego o dokumentach strategicznych 11. EFR, ale ubolewa nad brakiem konkretnych uprawnień Parlamentu w odniesieniu do środków przyjętych w ten sposób przez Komisję; przypomina także o równie kluczowej roli, jaką Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE może odegrać w zakresie kontroli demokratycznej wszystkich tych dokumentów strategicznych EFR, zgodnie z art. 17 umowy z Kotonu, a zwłaszcza z jego ust. 2 tiret trzecie;

36.

przypomina o znaczeniu przestrzegania zasady odpowiedzialności demokratycznej, określonej w programie na rzecz skuteczności pomocy; w tym celu zwraca się do Komisji o kontynuowanie wsparcia na rzecz zwiększania potencjału parlamentów krajowych i trybunałów obrachunkowych krajów AKP oraz informowania społeczeństwa obywatelskiego i zachęca kraje AKP do zapewnienia bardziej czynnego udziału ich parlamentów krajowych, aby przekazywanie środków przewidzianych w krajowych dokumentach strategicznych podlegało kontroli parlamentarnej a posteriori; w związku z tym z uznaniem odnotowuje nieocenioną pracę wykonaną przez Urząd ds. Promowania Demokracji Parlamentarnej; ponadto, aby wspomniane dokumenty dostarczały wszechstronną diagnozę potrzeb rozwojowych na szczeblu krajowym, zaleca, by w rozmowach krajowego urzędnika zatwierdzającego z daną delegaturą UE uczestniczyły wszystkie ministerstwa;

37.

podkreśla, że istotna jest przejrzystość i odpowiedzialność przy przyznawaniu środków z EFR i realizacji finansowanych projektów, w tym w odniesieniu do bezpośredniego wsparcia budżetów krajowych;

38.

kładzie nacisk na niezbędny wkład organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz władz lokalnych i regionalnych w świadczenie podstawowych usług, kontrolę demokratyczną, wspieranie grup marginalizowanych i propagowanie praw człowieka i równości płci oraz zwraca się do Komisji i krajów AKP, by podczas programowania zasięgały opinii organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz władz lokalnych i regionalnych, a także by ścisłe z nimi współpracowały w ramach realizacji i oceny 11. EFR, zgodnie z art. 2, 6 i 70 umowy z Kotonu; wzywa Komisję do włączenia do sprawozdań z postępu prac, przewidzianych w celu monitorowania 11. EFR, części zawierającej szczegółowe informacje na temat stanu zaawansowania konsultacji prowadzonych przez delegatury UE z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego oraz władzami lokalnymi i regionalnymi na szczeblu krajowym;

39.

potwierdza zalety wspólnego programowania pomocy przez UE i państwa członkowskie, które pozwala zwiększyć widoczność, wpływ i skuteczność europejskiej polityki na rzecz rozwoju, a zarazem uniknąć powielania działań i marnowania środków; zwraca jednak uwagę na potrzebę zgłębienia i wyjaśnienia zasad zapisanych we wspólnych ramach programowania wieloletniego; kładzie nacisk na pierwszoplanową rolę, jaką mogą odgrywać delegatury UE, które muszą wnosić w ten proces jeszcze więcej przejrzystości, zwłaszcza dzięki zaangażowaniu administracji, ale także podmiotów niepaństwowych zainteresowanych krajów beneficjentów;

40.

wzywa Komisję, aby skrupulatnie przestrzegała art. 19c ust. 1 załącznika IV do umowy z Kotonu, który czyni z przestrzegania norm społecznych i środowiskowych warunek uzyskania zamówień publicznych finansowanych z 11. EFR w krajach AKP w celu osiągnięcia postępów we wdrażaniu zasady zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw;

41.

podkreśla, że zwalczanie ubóstwa i skuteczność rozwoju zależy w szczególności od zdolności do zmobilizowania dochodów na szczeblu krajowym i w związku z tym wdrażanie skutecznych i sprawiedliwych mechanizmów poboru podatków powinno być jednym z priorytetów partnerstwa AKP-UE w celu poprawy poboru dochodów podatkowych i zapobieżenia unikaniu płacenia podatków i korzystaniu z rajów podatkowych;

42.

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie przyszłego podejścia Unii Europejskiej do wsparcia budżetowego dla krajów trzecich; przypomina o znaczeniu art. 96 umowy z Kotonu, który umożliwia zawieszenie dostępu do pomocy w przypadku rażącego łamania zasad umowy przez dane państwo;

43.

przypomina, że wsparcie budżetowe ma bardzo wiele zalet, takie jak zapewnienie odpowiedzialności, dokładniejsza ocena wyników, większa spójność prowadzonej polityki, lepsza przewidywalność i maksymalne wykorzystanie środków bezpośrednio na rzecz ludności;

44.

podkreśla znaczenie postrzegania kobiet nie tylko jako słabszej grupy społecznej, ale także jako czynnej siły napędowej polityki rozwoju; zaznacza w związku z tym, że kobiety odgrywają zasadniczą rolę w dziedzinie żywienia i bezpieczeństwa żywnościowego, gdyż to one odpowiadają za 80 % działalności rolnej w Afryce, chociaż nadal niemal nie mają dostępu do własności uprawianych przez nie gruntów; zwraca także uwagę na potwierdzone kompetencje kobiet w rozwiązywaniu problemów i konfliktów; dlatego nalega, by Komisja i kraje AKP zwiększyły udział kobiet w grupach zadaniowych i roboczych;

45.

wzywa Komisję do stosowania wskaźników skuteczności działania określonych w europejskim planie działań na rzecz równości płci i uniezależnienia kobiet w działaniach dotyczących rozwoju:

46.

zwraca się do Komisji o przedstawienie Parlamentowi stanu zaawansowania wdrażania europejskiego planu działań na rzecz równości płci i uniezależnienia kobiet w działaniach dotyczących rozwoju.

47.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych (ESDZ) oraz rządom i parlamentom państw członkowskich i, w stosownym przypadku, państw grupy AKP i KTZ.

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/43

—

uwzględniając art. 11 TUE oraz art. 5 Protokołu w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności,

—

uwzględniając art. 191 i 192 TFUE,

—

uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska (COM(2008)0773),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego zatytułowany „Przegląd polityki ochrony środowiska 2008 r.” (COM(2009)0304) wraz z załącznikiem,

—

uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowany „Lepsze wykorzystanie potencjału środków ochrony środowiska UE: budowanie zaufania poprzez większą wiedzę i lepszą zdolność reakcji” (COM(2012)0095),

—

uwzględniając 29. sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE (2011) (COM(2012)0714),

—

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie przeglądu szóstego wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego oraz określenia priorytetów dla siódmego unijnego programu działań w zakresie środowiska – lepsze środowisko dla lepszego życia (1),

—

uwzględniając wnioski Rady na temat „Usprawnienie instrumentów polityki na rzecz środowiska naturalnego” z dnia 20 grudnia 2010 r.,

—

uwzględniając wnioski prezydencji Rady w sprawie siódmego unijnego programu działań w zakresie środowiska z dnia 19 kwietnia 2012 r.,

—

uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa (2),

—

uwzględniając opinię perspektywiczną Komitetu Regionów zatytułowaną „Rola władz lokalnych i regionalnych w przyszłej polityce ochrony środowiska” (3),

—

mając na uwadze opinię Komitetu Regionów pt. „W kierunku 7. unijnego programu działań w zakresie środowiska – lepsze wdrażanie unijnego prawodawstwa w zakresie środowiska naturalnego” (4),

—

uwzględniając wniosek w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w zakresie środowiska naturalnego (COM(2003)0624) oraz tekst przyjęty przez Parlament Europejski w pierwszym czytaniu (5),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisji Petycji (A7-0028/2013),

A.

mając na uwadze, że wiele przepisów unijnych przybiera formę dyrektyw ustalających ogólne zasady i cele, pozostawiając państwom członkowskim oraz jednostkom regionalnym i lokalnym wybór środków służących osiągnięciu tych celów;

B.

mając na uwadze, że główna odpowiedzialność za zapewnienie skutecznego wdrożenia i egzekwowania unijnego prawodawstwa spoczywa na władzach krajowych – bardzo często na szczeblu regionalnym i lokalnym;

C.

mając na uwadze, że nieskuteczne wdrożenie przepisów nie tylko szkodzi środowisku naturalnemu i zdrowiu ludzkiemu, ale również powoduje brak pewności w przemyśle i stwarza przeszkody dla jednolitego rynku, a także prowadzi do większej biurokracji, a co za tym idzie do wyższych kosztów;

D.

mając na uwadze, że z badań wynika, iż pełne wdrożenie unijnego prawodawstwa tylko w sektorze odpadów wygenerowałoby 400 000 miejsc pracy i przyniosłoby oszczędności w wysokości 72 miliardów EUR rocznie (6);

E.

mając na uwadze, że niezadowalający poziom wdrożenia prawa ochrony środowiska znajduje odzwierciedlenie w wysokiej liczbie przypadków naruszenia prawa i skarg w tej dziedzinie;

F.

mając na uwadze, że brak dokładnych informacji i wiedzy o stanie wdrożenia oraz danych ilościowych z niektórych sektorów środowiskowych stanowi przeszkodę we właściwym stosowaniu dorobku prawnego w zakresie ochrony środowiska;

G.

mając na uwadze, że według Komisji roczny koszt niewdrożenia unijnego prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska wynosi obecnie 50 miliardów EUR w postaci kosztów ochrony zdrowia i bezpośrednich kosztów ponoszonych przez środowisko, nie uwzględniając negatywnego wpływu na stan środowiska w UE; mając na uwadze, że od 2020 r. ten roczny koszt wzrośnie do 90 mld EUR (7);

H.

mając na uwadze, że problemy wynikające z wdrażania unijnego prawa ochrony środowiska mogą być dwojakie – z jednej strony, zbyt późne lub niewystarczające wdrożenie, z drugiej strony, nadmiernie rygorystyczne wdrażanie (ang. „gold-plating”) – przy czym oba te sposoby są sprzeczne z pierwotnym zamysłem politycznym leżącym u podstaw unijnego prawa ochrony środowiska;

I.

mając na uwadze, że między państwami członkowskimi i w państwach członkowskich występują istotne różnice we wdrażaniu, co wywiera negatywny wpływ na środowisko, stwarzając tym samym konieczność przyjęcia bardziej systematycznego i wszechstronnego podejścia w celu wyeliminowania rozbieżności we wdrażaniu przepisów;

J.

mając na uwadze, że środowisko to dziedzina, w której w 2011 r. stwierdzono w UE największą liczbę naruszeń prawa wspólnotowego (299), co stanowi 17 % ogółu przypadków naruszeń, oraz że w 2011 r. wszczęto w tej dziedzinie 114 nowych procedur o naruszenie (8);

K.

mając na uwadze, że całkowita zgodność z unijnym prawem ochrony środowiska stanowi obowiązek wynikający z Traktatu oraz kryterium korzystania z funduszy UE w państwach członkowskich; mając na uwadze, że w związku z tym państwa członkowskie powinny wdrażać prawodawstwo w zakresie ochrony środowiska terminowo i w optymalny sposób pod względem kosztów i skuteczności w celu poprawy stanu środowiska w UE;

L.

mając na uwadze, że szósty program działań na rzecz ochrony środowiska został osłabiony przez stałe niedociągnięcia we wdrażaniu przepisów w rozwiniętych dziedzinach polityki, takich jak kontrola zanieczyszczeń powietrza, zarządzanie odpadami, uzdatnianie wody i oczyszczanie ścieków oraz ochrona przyrody;

1.

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zatytułowany „Lepsze wykorzystanie potencjału środków ochrony środowiska UE: budowanie zaufania poprzez większą wiedzę i lepszą zdolność reakcji” (COM(2012)0095),

2.

apeluje do państw członkowskich o podejmowanie wszelkich niezbędnych środków mających na celu ochronę środowiska i promowanie zrównoważonego rozwoju, przy uwzględnieniu potrzeby prężnej i konkurencyjnej gospodarki; podkreśla, że lokalne społeczności muszą mieć silny głos w zakresie decyzji dotyczących najlepszej równowagi między potrzebami ludzi a tym, czego potrzebuje środowisko, w którym żyją;

3.

uważa, że organy regionalne i lokalne mogą umocnić – przy opracowywaniu strategii politycznych UE w obszarze środowiska – sens współpracy i zagwarantować lepsze wdrażanie przepisów;

4.

jest zdania, że obciążenia administracyjne nie zawsze wynikają z nadmiernie rygorystycznego wdrażania lub braku wdrożenia przepisów; zauważa, że koszty administracyjne są nieuniknione, ale powinny być utrzymywane na jak najniższym poziomie z powodu ich negatywnego wpływu na obywateli i przemysł;

5.

zauważa, że znaczna część niepotrzebnych kosztów administracyjnych związanych z prawodawstwem w zakresie ochrony środowiska wynika z nieodpowiednich lub nieskutecznych praktyk administracyjnych w sektorze publicznym i prywatnym oraz we władzach regionalnych i lokalnych w różnych państwach członkowskich;

6.

podkreśla, że jedynie terminowe i prawidłowe wdrożenie (transpozycja) prawa UE przez państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne zapewni osiągnięcie pożądanych wyników przedmiotowej polityki UE;

7.

podkreśla, że zapewnienie równych warunków działania i wspólnego rynku, a także zharmonizowane podejście stanowią główny element prawodawstwa UE;

8.

jest zdania, że skuteczne wdrożenie przepisów może przynieść korzyści przemysłowi, np. przez zmniejszenie obciążeń administracyjnych, zapewnienie bezpieczeństwa inwestycji, a przez to tworzenie nowych miejsc pracy;

9.

ubolewa, że obywatele dowiadują się o przepisach UE dopiero, gdy wejdą one w życie; uważa, że potrzebna jest wcześniejsza wymiana informacji między prawodawcami a obywatelami, aby uzyskać wyższy poziom akceptacji i zrozumienia celów prawodawstwa UE;

10.

wyjaśnia, że Komisja jako strażniczka traktatów powinna działać szybciej, aby umożliwić lepsze i bardziej terminowe wdrożenie przepisów; zwraca się do Komisji, by przeanalizowała, co należy zrobić, aby zapewnić prawidłową transpozycję, wdrożenie i egzekwowanie prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska;

11.

zauważa, że obecna fragmentaryczność wdrożenia przepisów w państwach członkowskich osłabia równość warunków działania przemysłu oraz zwiększa niepewność co do dokładnych wymogów, a w związku z tym zniechęca do inwestycji w te obszary środowiskowe, które mogą generować miejsca pracy;

12.

podkreśla, że odpowiedzialność instytucji europejskich w odniesieniu do prawodawstwa UE nie kończy się wraz z przyjęciem przepisów przez Parlament i Radę oraz wyraża chęć wsparcia państw członkowskich w celu umożliwienia skuteczniejszego wdrożenia przepisów;

13.

wzywa Komisję, państwa członkowskie i zainteresowane regiony do usprawnienia przepływu informacji i zwiększenia przejrzystości poprzez aktywniejszą i częstszą wzajemną wymianę;

14.

uważa, że pełne wdrożenie i egzekwowanie na wszystkich szczeblach ma zasadnicze znaczenie i w stosownych przypadkach może wymagać dalszego wzmocnienia; dlatego podkreśla konieczność istnienia jasnego, spójnego i niepowielającego przepisów prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska; ponownie stwierdza konieczność zapewnienia koordynacji, uzupełniającego charakteru oraz likwidacji luk prawnych między poszczególnymi instrumentami prawnymi, które regulują europejskie prawo środowiskowe;

15.

jest zdania, że prawodawstwo w zakresie ochrony środowiska można wdrażać bardziej skutecznie dzięki rozpowszechnianiu najlepszych praktyk wśród państw członkowskich oraz wśród władz regionalnych i lokalnych odpowiedzialnych za wdrażanie prawodawstwa UE, a także dzięki nasileniu współpracy z instytucjami europejskimi;

16.

ubolewa z powodu braku danych na temat działań dotyczących zgodności z przepisami i ich egzekwowania podejmowanych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym i zwraca się wobec tego do Komisji, aby, korzystając z jej sieci kontaktów i organów, takich jak Europejska Agencja Środowiska, spowodowała poprawę tej sytuacji;

17.

zauważa znaczenie, jakie ma wzmocnienie i monitorowanie istotnych wskaźników wdrażania prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska oraz zachęca do stworzenia przyjaznej dla użytkownika strony internetowej, na której dostępne byłyby najnowsze pomiary wskaźników oraz możliwe byłoby dokonanie nieformalnych porównań między państwami członkowskimi;

18.

jest zdania, że to sama Komisja powinna podejmować główne wysiłki zapewniające lepsze wdrażanie przepisów i ubolewa, że obecnie działaniami tymi są w coraz większym stopniu obarczane inne organy, które często nie posiadają kompetencji ani zasobów ludzkich czy finansowych, jakimi dysponuje Komisja;

19.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby pomagały w doskonaleniu wiedzy i zdolności osób zaangażowanych we wdrażanie prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w celu zapewnienia lepszego wykorzystania tego prawodawstwa; uważa ponadto, że rozpoczęcie dialogu z odpowiednimi zainteresowanymi stronami również przyczyniłoby się do poprawy wdrażania przepisów;

20.

wzywa Komisję, aby zbadała możliwość ustanowienia porozumień partnerskich w sprawie wdrażania przepisów między Komisją i poszczególnymi państwami członkowskimi lub pomiędzy państwami członkowskimi w celu propagowania lepszego wdrażania przepisów, a także określenia i rozwiązania problemów we wdrażaniu przepisów;

21.

wzywa Komisję, aby zbadała, czy większe zaangażowanie władz lokalnych w cały proces kształtowania polityki w dziedzinie środowiska byłoby przydatne dla usprawnienia wdrażania prawodawstwa we wszystkich obszarach, w tym możliwości powołania zespołów ds. transpozycji prawa ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym;

22.

zaleca stworzenie systematycznego i łatwo dostępnego internetowego narzędzia informacyjnego na temat wdrażania przepisów; apeluje do wszystkich podmiotów, a zwłaszcza do przemysłu i obywateli, o dostarczanie organom wdrażającym informacji o problemach wynikających z wdrażania przepisów; docenia dostępność wiarygodnych, porównywalnych i łatwo dostępnych informacji na temat stanu środowiska jako kluczowego elementu służącego skutecznemu śledzeniu stanu wdrożenia przepisów;

23.

wzywa Komisję, aby ponownie rozpatrzyła wnioski o uruchomienie bazy danych najlepszych praktyk, umożliwiającej upowszechnianie wśród państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych najlepszych praktyk w zakresie wdrażania przepisów; apeluje do Komisji o przeanalizowanie sposobów zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej w celu dostarczania on-line możliwie największej ilości przydatnych informacji na temat metod, jakimi należy wdrażać unijne prawo ochrony środowiska;

24.

kładzie nacisk na znaczenie zaostrzenia kontroli stosowania prawa ochrony środowiska; apeluje w związku z tym o zwiększenie istniejących zdolności oraz o skoordynowanie różnorodnych organów wyznaczonych do kontroli w państwach członkowskich w oparciu o wytyczne UE;

25.

podkreśla, że konieczne jest, aby celem przepisów unijnych było zwalczanie przyczyn szkód środowiskowych poprzez opracowanie zasad dotyczących odpowiedzialności prawnej za szkody na środowisku oraz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; uważa, że w związku z tym podstawowe znaczenie ma realizacja wszelkich inicjatyw zachęcających do propagowania i szerokiego rozpowszechniania większej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w obszarze środowiska, ponieważ wymaga ona od przedsiębiorstw otwarcia na strategię zrównoważonego rozwoju;

26.

przypomina, że dzięki właściwemu wdrożeniu prawodawstwa UE w zakresie ochrony środowiska można uzyskać wiele korzyści: można podać trzy przykłady takich korzyści: równe warunki działania podmiotów gospodarczych na jednolitym rynku, pobudzanie do innowacyjności oraz korzyści związane z szybkim wejściem na rynek dla europejskich przedsiębiorstw;

27.

podkreśla, że wysoki poziom ochrony środowiska jest jednym z podstawowych celów Unii Europejskiej i że przyniesie on obywatelom bezpośrednie korzyści, takie jak lepsze warunki życia dzięki poprawie jakości powietrza, zmniejszeniu poziomu hałasu oraz zmniejszeniu liczby problemów zdrowotnych;

28.

podkreśla, że UE sama ustaliła ambitny program przejścia do 2050 r. do odpornej, zasobooszczędnej i niskoemisyjnej gospodarki oraz że aby osiągnąć ten cel, konieczne jest podjęcie zobowiązań na wszystkich szczeblach; przypomina, że wspólne działania mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia wzrostu gospodarki unijnej z poszanowaniem ograniczeń w dostępności zasobów i bez przekraczania poziomów krytycznych dla planety;

29.

wyraża ubolewanie z faktu, że procedura odnosząca się do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie dostępu obywateli do wymiaru sprawiedliwości w zakresie środowiska naturalnego (9) zatrzymała się na pierwszym czytaniu; zwraca się zatem do współprawodawców o ponowne przemyślenie własnych stanowisk w celu wyjścia z impasu;

30.

zaleca w tym celu, aby systemy prawne poszczególnych państw członkowskich zajmujące się naruszaniem lub brakiem przestrzegania przepisów UE w dziedzinie środowiska dzieliły się swoją wiedzą;

31.

uznaje, że monitorowanie działań służących wdrażaniu przepisów ma ogromne znaczenie i dlatego podkreśla wartość prac Europejskiej Agencji Środowiska w tym zakresie, zgodnie z jej kompetencjami statutowymi;

32.

podkreśla ważną rolę Europejskiej Agencji Środowiska polegającą na dostarczaniu solidnej wiedzy stanowiącej podstawę polityki i wdrażania przepisów oraz docenia pracę wykonaną przez Agencję w tym zakresie; namawia Europejską Agencję Środowiska do dalszego rozwoju potencjału w celu wspierania Komisji i państw członkowskich w działaniach służących zapewnianiu jakości monitorowania i porównywalności informacji na temat środowiska gromadzonych w różnych częściach UE; zachęca ponadto Agencję, aby skupiła się również na rozwijaniu potencjału i upowszechnianiu najlepszych praktyk w państwach członkowskich; oczekuje, że w nowej strategii Europejskiej Agencji Środowiska bardziej szczegółowo podjęta zostanie kwestia wdrażania przepisów;

33.

popiera zamiar Komisji, aby zwrócić się do państw członkowskich o opracowanie – z pomocą Komisji – ram wdrażania i ram informowania dotyczących wszystkich głównych przepisów UE z zakresu ochrony środowiska, wyjaśnienie głównych przepisów dyrektywy, jak również zidentyfikowanie rodzajów informacji niezbędnych do pokazania, w jaki sposób wdrażane są przepisy prawa UE;

34.

zauważa, że składający petycje często wyrażają obawy dotyczące niektórych obszarów polityki środowiskowej, takich jak: składowanie i unieszkodliwianie odpadów, siedliska przyrodnicze czy jakość powietrza i wody; pochwala dążenie tych osób do pociągnięcia władzy do odpowiedzialności i apeluje do państw członkowskich o otwartość wobec składających petycje oraz o współpracę z nimi;

35.

nakłania Komisję do stworzenia we współpracy z władzami krajowymi i z udziałem, w stosownych przypadkach, Europejskiej Agencji Środowiska jednostki ds. zażaleń, do której obywatele mogliby zgłaszać problemy związane z wdrażaniem prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska;

36.

podkreśla zasadnicze znaczenie skutecznych inspekcji i nakłania państwa członkowskie do zwiększenia możliwości prowadzenia inspekcji zgodnie z najlepszymi praktykami; apeluje o ustalenie wspólnych minimalnych kryteriów inspekcji, aby zapewnić rzetelne wdrażanie przepisów we wszystkich częściach UE;

37.

nakłania wszystkie podmioty do usprawnienia działań w zakresie inspekcji i nadzoru, aby efektywniej wykorzystywać dostępne zasoby; w związku z tym podkreśla również wartość bardziej systematycznego wykorzystywania wzajemnej oceny inspekcji, jak wskazała Komisja; podkreśla konieczność uzupełnienia obecnych inspekcji przez wzmożoną współpracę i wzajemne oceny wśród organów kontroli; zachęca europejską sieć wprowadzania w życie i stosowania prawodawstwa dotyczącego ochrony środowiska (IMPEL) do podjęcia działań idących w tym kierunku; wzywa również Komisję do propagowania wiedzy i rozwoju potencjału przez wspieranie sieci sędziów i prokuratorów, a także – w ścisłej współpracy z Komitetem Regionów – do ograniczenia środowiskowych i ekonomicznych kosztów braku zgodności oraz do zapewnienia równych warunków działania;

38.

wzywa Komisję do ustanowienia jednostki kontroli ds. prawa ochrony środowiska, której zadaniem będzie nadzorowanie i wspieranie wdrażania prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska; wnosi o to, aby jednostka ta korzystała z nowych technologii i współpracowała z lokalnymi agencjami w celu utrzymania na niskim poziomie kosztów inspekcji; jest zdania, że podstawę działania tej jednostki powinny stanowić koszty, a przychody powinny być kierowane do budżetu UE i przeznaczane na usługi związane z lepszym wdrażaniem przepisów;

39.

zachęca państwa członkowskie do sporządzania i publikowania tablic korelacji opisujących transpozycję dyrektyw UE do prawa krajowego w celu poprawy przejrzystości i jawności procesu ustawodawczego oraz ułatwienia Komisji i parlamentom narodowym nadzoru nad prawidłowością wdrażania prawodawstwa UE;

40.

podkreśla, że sędziowie i prokuratorzy odgrywają kluczową rolę w egzekwowaniu prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska, dlatego też niezwykle ważne jest, aby przeszli oni odpowiednie szkolenia i otrzymali informacje na temat tych obszarów polityki;

41.

podkreśla ważną rolę obywateli w procesie wdrażania przepisów oraz wzywa państwa członkowskie i Komisję do włączenia ich w ten proces w zorganizowany sposób; w związku z tym zauważa także znaczenie dostępu obywateli do wymiaru sprawiedliwości;

42.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do jednoznacznego określenia konkretnych ram czasowych, w jakich rozstrzygane będą sprawy sądowe związane z wdrażaniem prawa ochrony środowiska, w celu zapobiegania wykorzystywaniu opóźnień we wdrażaniu prawa ochrony środowiska i w sprawach sądowych jako pretekstu służącego uniknięciu zgodności i blokowaniu inwestycji; wzywa również Komisję do dokonania oceny, ile inwestycji zostało wstrzymanych z powodu opóźnień w postępowaniu sądowym związanym z nieprawidłowościami we wdrażaniu prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska;

43.

podkreśla podstawowe znaczenie, jakie ma aktywne informowanie obywateli i organizacji pozarządowych o polityce UE w dziedzinie środowiska na wczesnym etapie w celu zaangażowania ich w formułowanie i realizowanie tej polityki; w związku z tym i z uwagi na ustalenia Grupy Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych nalega na nasilenie działań w tym zakresie, aby zwiększyć zaufanie publiczne do unijnego prawa ochrony środowiska, mając na uwadze, że lepszego środowiska dla lepszego życia nie można stworzyć jednostronnie przez instytucje bez wsparcia społeczeństwa;

44.

w odniesieniu do projektów mających transgraniczne skutki środowiskowe wzywa każde państwo członkowskie do wszechstronnego i jak najszybszego informowania zainteresowanej opinii publicznej i władz w państwach członkowskich, których kwestia ta dotyczy, a także do podejmowania niezbędnych środków gwarantujących odpowiednie konsultacje z zainteresowanymi stronami;

45.

apeluje do państw członkowskich o wdrożenie przepisów środowiskowych UE w jak najjaśniejszy, najprostszy i najbardziej przyjazny dla użytkownika sposób oraz o zadbanie o ich skuteczność;

46.

wzywa państwa członkowskie do dalszego wspierania kompletnego i właściwego wdrażania prawodawstwa UE w zakresie środowiska i przyjętych strategii politycznych w ramach siódmego programu działań w zakresie środowiska naturalnego, a także do zapewnienia odpowiednich zasobów i środków finansowych pozwalających na ich pełne wdrożenie nawet w czasach kryzysu, ponieważ niewdrożenie lub niepełne wdrożenie prawodawstwa UE w zakresie środowiska jest nie tylko sprzeczne z prawem, lecz w perspektywie długoterminowej jest również o wiele bardziej kosztowne dla społeczeństwa;

47.

zwraca uwagę na konieczność zadbania o to, aby prawodawstwo było adekwatne do celu i odzwierciedlało najnowsze badania naukowe; wzywa zatem UE i państwa członkowskie do regularnej oceny, czy unijne prawo ochrony środowiska spełnia te wymogi oraz, w razie konieczności, do odpowiedniego dostosowania go;

48.

przyznaje, że porozumienia w pierwszym czytaniu mogą prowadzić do nieodpowiedniego wdrożenia prawodawstwa, jeżeli konkretne postanowienia zostaną pozostawione do sprecyzowania w przepisach wykonawczych; zwraca się zatem do wszystkich podmiotów o dopilnowanie, by decyzje były podejmowane na podstawie jednoznacznej deklaracji woli politycznej; kładzie nacisk na konieczność dysponowania jasnym i spójnym prawodawstwem w zakresie ochrony środowiska, sporządzonym w oparciu o ocenę publiczną polityki i informacje przekazane przez społeczeństwo;

49.

jest zdania, że Komisja nadal powinna wykorzystywać dyrektywy w prawodawstwie UE, aby umożliwiać państwom członkowskim oraz władzom regionalnym i lokalnym wdrażanie prawodawstwa europejskiego zgodnie z sytuacją w poszczególnych państwach; zwraca się jednak do Komisji o dalsze zwiększenie wsparcia już określonego we wniosku w drodze dalszych analiz lub działań, o których mowa w ocenie skutków;

50.

pochwala wprowadzenie ocen oddziaływania na środowisko oraz zwraca się do państw członkowskich o zapewnienie skuteczniejszego wdrożenia tych przepisów poprzez uwzględnienie w szczególności potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw oraz mieszkańców, a także flory i fauny; wyraża zaniepokojenie częstymi opóźnieniami, jakich państwa członkowskie dopuszczają się w związku z przeprowadzaniem tych ocen, oraz domaga się wprowadzenia gwarancji bezstronności i obiektywizmu tych ocen w ramach przyszłego przeglądu przedmiotowej dyrektywy;

51.

zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz Komitetowi Regionów i parlamentom narodowym.

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/49

—

uwzględniając art. 310, 311, 312 oraz 323 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 czerwca 2011 r. zatytułowany „Budżet z perspektywy »Europy 2020«” (COM(2011)0500),

—

uwzględniając wniosek Komisji z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją o współpracy w sprawach budżetowych i o należytym zarządzaniu finansowym (COM(2011)0403),

—

uwzględniając wniosek Komisji z dnia 29 czerwca 2011 r. oraz zmieniony wniosek Komisji z dnia 6 lipca 2012 r. w sprawie rozporządzenia Rady określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2014-2020 (COM(2011)0398 i COM(2012)0388),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2011 r. zatytułowaną „Inwestowanie w przyszłość: nowe wieloletnie ramy finansowe (WRF) na rzecz Europy konkurencyjnej, zrównoważonej i sprzyjającej integracji społecznej” (1),

—

uwzględniając swą rezolucję z dnia 13 czerwca 2012 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych i zasobów własnych (2),

—

uwzględniając swą rezolucję z dnia 23 października 2012 r. w celu pozytywnego zakończenia procedury zatwierdzania wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 (3),

—

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej przyjęte w dniu 8 lutego 2013 r.,

—

uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

1.

przyjmuje do wiadomości konkluzje Rady Europejskiej w sprawie WRF, które stanowią jedynie polityczne porozumienie pomiędzy szefami państw i rządów; odrzuca to porozumienie w obecnym kształcie, ponieważ nie odzwierciedla ono priorytetów i wątpliwości przedstawianych przez Parlament, zwłaszcza w rezolucji z 23 października 2012 r., oraz pomija rolę i kompetencje Parlamentu ustanowione Traktatem z Lizbony; uważa, że przedmiotowego porozumienia, które będzie obowiązywało Unię przez kolejne siedem lat, nie wolno zaakceptować bez spełnienia pewnych zasadniczych warunków;

2.

podkreśla gotowość przystąpienia do rzeczywistych negocjacji z Radą w sprawie wszystkich postanowień rozporządzenia o WRF i porozumienia międzyinstytucjonalnego, tak by Unia miała nowoczesny, nakierowany na przyszłość, elastyczny i przejrzysty budżet, dzięki któremu nastąpi wzrost, zwiększy się zatrudnienie oraz zostanie zapełniona luka między zobowiązaniami politycznymi UE i środkami budżetowymi; podkreśla, że zagłosuje nad rozporządzeniem o WRF i porozumieniem międzyinstytucjonalnym po pomyślnym przeprowadzeniu merytorycznych negocjacji z Radą;

3.

deklaruje stanowczą gotowość do pełnego korzystania uprawnień prawodawczych ustanowionych w Traktacie z Lizbony; ponownie oświadcza, że negocjacje nad kwestiami objętymi zwykłą procedurą legislacyjną nie mogą być rozstrzygane konkluzjami Rady Europejskiej w sprawie WRF, które to konkluzje należy traktować jako jedynie zalecenia polityczne dla Rady;

4.

ponownie podkreśla, że WRF na lata 2014-2020 powinny zagwarantować pomyślną realizację strategii Europa 2020 i zapewnić UE środki niezbędne do wyjścia z kryzysu ze wzmocnioną strukturą; dlatego podkreśla, że istotne jest znaczne zwiększenie inwestycji w innowacje, badania i rozwój, infrastrukturę i młodzież, realizację unijnych celów w zakresie zmian klimatu i energii, podwyższenie poziomów edukacji i wspieranie integracji społecznej, przy wypełnianiu zobowiązań międzynarodowych

5.

krytycznie odnosi się do braku przejrzystości co do sposobu osiągnięcia przedmiotowego porozumienia w Radzie Europejskiej w sprawie wydatków i przychodów WRF; nalega, by udzielono mu wszelkich odpowiednich informacji dostępnych Komisji na temat poziomu uzgodnionych krajowych pul środków w ramach polityki spójności i rolnej, w tym odstępstw i konkretnych środków dla poszczególnych państw członkowskich; żąda także wszelkich odpowiednich informacji na temat skutków, jakie dla każdego państwa członkowskiego będą miały decyzje w sprawie przychodów w WRF;

6.

stanowczo sprzeciwia się obecnej akumulacji i odroczeniu spłaty zaległych wniosków o płatności w budżecie unijnym oraz wyraża stanowczy sprzeciw wobec ram finansowych, które mogą wprowadzić budżet UE w deficyt strukturalny, co byłoby wbrew przepisom traktatu (art. 310 i 323 TFUE);

7.

z tego względu jest zdeterminowany zapobiec jakimkolwiek dalszym przesunięciom płatności od 2013 r. do następnych WRF; przypomina o deklaracji załączonej do budżetu UE na rok 2013, w którym wezwano Komisję do przedstawienia na początku roku 2013 projektu budżetu korygującego w wyłącznym celu rozliczenia wszystkich zaległych wniosków o płatności za 2012 r.; podkreśla, że nie rozpocznie negocjacji nad WRF, dopóki Komisja nie zaproponuje budżetu korygującego odpowiadającego temu zobowiązaniu politycznemu, oraz nie zamknie tych negocjacji, zanim Rada i Parlament ostatecznie nie przyjmą tego budżetu korygującego; domaga się także ze strony Rady politycznego zaangażowania, że wszystkie przewidziane prawem zobowiązania należne w 2013 r. zostaną uiszczone d końca tego roku;

8.

daje swojemu zespołowi negocjacyjnemu mocny mandat do prowadzenia negocjacji nad całościowym pakietem, który oprócz WRF obejmie obowiązkowy i kompleksowy przegląd, jak największą ogólną elastyczność oraz porozumienie w sprawie zasobów własnych, a także zapewni jedność budżetu unijnego; potwierdza, że za podstawę negocjacji posłużą wszystkie elementy wskazane w rezolucji z 23 października 2012 r., m.in. odpowiedzialność państw członkowskich za zarządzanie funduszami unijnymi, realizowana na odpowiednim szczeblu politycznym;

9.

jest głęboko przekonany, że dla zapewnienia pełnej legitymacji demokratycznej następny Parlament i Komisja, które rozpoczną kadencję w wyniku wyborów do PE w 2014 r., powinny być zdolne do potwierdzenia priorytetów budżetowych Unii i dokonać przeglądu WRF na lata 2014-2020; dlatego podkreśla, że opowiada się za obowiązkowym i kompleksowym przeglądem WRF, ewentualnie za klauzulą wygaśnięcia; jest zdania, że przegląd powinien być prawnie wiążący, umocowany w rozporządzeniu o WRF i postanowiony kwalifikowaną większością w Radzie, z pełnym korzystaniem z klauzuli pomostowej z art. 312 ust. 2 TFUE;

10.

domaga się, by uzgodnione pułapy WRF dla środków na zobowiązania i płatności były wykorzystywane w jak największym stopniu przy opracowywaniu rocznych budżetów UE; z tego względu uważa, że w następnych WRF należy zapewnić jak największą ogólną elastyczność pomiędzy tytułami i w ich ramach, a także między latami budżetowymi, o czym Rada powinna postanawiać kwalifikowaną większością; w szczególności uważa, że taka elastyczność powinna obejmować możliwość pełnego korzystania z dostępnych marginesów w każdym dziale w jednym roku budżetowym (dla środków na zobowiązania), a także automatyczne przenoszenie marginesów na kolejne lata budżetowe (dla środków na zobowiązania i płatności); powołuje się ponadto na swoje szczegółowe stanowisko w sprawie elastyczności zawarte w rezolucji z 23 października 2012 r., dotyczące marginesu na nieprzewidziane wydatki, wykorzystywania nadwyżki w budżecie UE, elastyczności prawodawczej i poszczególnych mechanizmów elastyczności poza pułapami WRF;

11.

podkreśla znaczenie osiągnięcia porozumienia w sprawie gruntownej reformy systemy zasobów własnych; podkreśla, że finansowanie budżetu UE powinno pochodzić z rzeczywistych zasobów własnych, jak przewidziano to w Traktacie; dlatego ogłasza gotowość do przeprowadzenia reformy, która zmniejszy udział składek opartych na DNB do budżetu UE do poziomu 40 % i zlikwiduje wszystkie istniejące rabaty i mechanizmy korekcyjne;

12.

ponownie wyraża swoje poparcie dla wniosku ustawodawczego Komisji w sprawie pakietu dotyczącego zasobów własnych, w tym dla wiążącego harmonogramu prac; ponadto uważa, że jeżeli Rada złagodzi te wnioski w taki sposób, że nie spowodują istotnego zmniejszenia składek państw członkowskich opartych na DNB do budżetu UE, Komisja powinna przedstawić dodatkowe wnioski w sprawie wprowadzenia nowych rzeczywistych zasobów własnych; nalega, by przychody z podatku od transakcji finansowych przeznaczano przynajmniej częściowo na budżet UE jako rzeczywiste zasoby własne;

13.

nalega, by w porozumieniu międzyinstytucjonalnym przypomniano zasadę jedności budżetu UE i jasno ją zdefiniowano; jest zdania, że wszystkie wydatki i przychody wynikające z decyzji podjętych przez instytucje UE lub w ich imieniu, m.in. operacje zaciągania i udzielania pożyczek lub gwarancji kredytowych, należy wykazać w dokumencie załączanym każdego roku do projektu budżetu, zawierającym całościowy przegląd finansowych i budżetowych konsekwencji działań Unii; oczekuje, że w ten sposób zapewniona zostanie pełna informacja na rzecz obywateli i odpowiednia kontrola parlamentarna;

14.

podkreśla, że równolegle z negocjacjami nad WRF Parlament i Rada powinny przyspieszyć negocjacje nad specjalnymi podstawami prawnymi dla programów i strategii politycznych UE na okres 201-2020; podkreśla, że negocjacje nad WRF/porozumieniem międzyinstytucjonalnym i wieloletnimi programami unijnymi stanowią jeden pakiet, oraz potwierdza zasadę, że „nic nie jest uzgodnione, dopóki wszystko nie zostanie uzgodnione”;

15.

przypomina, że jeżeli WRF nie zostaną przyjęte do końca 2013 r., to pułapy i inne postanowienia dotyczące roku 2013 należy przedłużyć do czasu przyjęcia nowych WRF; sygnalizuje, że w tym przypadku będzie gotów osiągnąć szybkie porozumienie z Radą i Komisją, by dostosować wewnętrzną strukturę WRF, tak by odzwierciedlić priorytety polityczne Unii i zapewnić do 201 r. ustanowienie odpowiednich podstaw prawnych dla wszystkich dziedzin polityki i programów UE;

16.

jest zdania, że każde głosowanie w sprawie WRF powinno mieć charakter otwarty i przejrzysty z uwagi na znaczenie każdego takiego głosowania oraz z uwagi na fakt, że umożliwi to rozliczenie posłów do PE przez ich wyborców w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.;

17.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Europejskiej, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz pozostałym zainteresowanym instytucjom i organom.

29.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 36/51

—

uwzględniając art. 312, art. 313 i art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,

—

uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (porozumienie IIA) (1),

—

względniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (2),

—

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie stanowiska Rady dotyczącego nowego projektu budżetu ogólnego Unii Europejskiej na rok budżetowy 2013 (3),

—

uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2013 (4) oraz związane z nim trzy wspólne oświadczenia uzgodnione między Parlamentem, Radą i Komisją,

—

uwzględniając tytuł II rozdział 7 Regulaminu,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 29 czerwca 2012 r. oraz 19 października 2012 r. dotyczące Paktu na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia;