22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/1

1.

Wyraża głęboki żal z powodu tysięcy ofiar śmiertelnych wśród migrantów próbujących przedostać się do UE w minionych miesiącach i w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje debatę na temat nowego europejskiego programu w dziedzinie migracji; zarazem wyraża stanowcze przekonanie, że kwestia ta jest problemem, który dotyczy wszystkich państw członkowskich Unii Europejskie i musi je wszystkie angażować oraz powinna stanowić odpowiedzialność całej Unii Europejskiej.

2.

Uważa, że podejście UE do migracji musi być solidarne i zrównoważone w perspektywie długoterminowej oraz zagwarantować poszanowanie praw człowieka. Trzeba zająć się wszystkimi aspektami migracji, co obejmuje zobowiązania humanitarne, osoby ubiegające się o azyl i osoby migrujące z przyczyn ekonomicznych. Zaznacza, jak ważne jest zajęcie się przemytem i handlem ludźmi, rozwojem i stabilnością w krajach nienależących do UE, skuteczną polityką powrotową oraz wyzwaniami demograficznymi, przed jakimi stoi Europa. Podkreśla, że uregulowana migracja może być istotnym elementem rozwoju. Skuteczna polityka imigracyjna służy nie tylko samym zainteresowanym, lecz także przynosi znaczące korzyści całemu społeczeństwu, przyczyniając się do zasilenia rynku pracy i finansowania dobrobytu. Wzywa wszystkie podmioty posiadające polityczną odpowiedzialność, instytucje europejskie, władze krajowe, regionalne i lokalne, media i społeczeństwo obywatelskie, by nie stygmatyzowały migrantów ani zjawiska migracji oraz by dostarczały swoim obywatelom obiektywnych informacji na temat migracji, jej przyczyn i skutków. Odrzuca wszelkie formy dyskryminacji i rasistowskich zachowań wobec migrantów jako niezgodne z zasadami leżącymi u podstaw Unii Europejskiej. Odnotowuje w tym kontekście wyniki posiedzenia Rady Europejskiej z dnia 25–26 czerwca 2015 r. i wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie, by w związku z osiągniętym porozumieniem podjęły działania mające na celu skuteczną reakcję na kryzysową sytuację w dziedzinie migracji oraz by włączyły w te działania władze lokalne i regionalne.

3.

Uważa, że istniejące narzędzia i kanały dialogu politycznego między Unią Europejską, państwami członkowskimi a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego są skuteczne, zauważa jednak, że dialog polityczny między władzami lokalnymi i regionalnymi a szczeblem europejskim jest fragmentaryczny lub prowadzony na zasadzie ad hoc. Proponuje w związku z tym, by aktywnie angażować władze lokalne i regionalne i wykorzystywać ich doświadczenie do poprawy standardów w zakresie warunków przyjmowania i procedur azylowych, a także by przedstawicielom organów odpowiedzialnych za przyjmowanie zapewnić szkolenia i wsparcie. Samorządowe organy w państwach członkowskich odpowiedzialne za przyjmowanie uchodźców często nie dysponują wystarczającymi środkami do wykonywania tego zadania, a ponadto liczba ubiegających się o azyl stale wzrasta. W tym względzie uważa, że priorytetem jest zwiększenie zdolności władz lokalnych i regionalnych do identyfikacji i ochrony słabszych grup, w szczególności małoletnich bez opieki, którzy są często wykorzystywani przez organizacje przestępcze do celów niewolnictwa seksualnego, przymusowej pracy, a nawet handlu narządami. Ponadto należy skrócić procedury azylowe, a negatywne decyzje powinny być wykonywane szybciej i skuteczniej, gdyż należy dalej wzmacniać nie tylko dialog między szczeblami politycznymi, lecz także zaufanie obywateli do europejskich czy też krajowych systemów azylowych.

4.

Wyraża zadowolenie w związku z podjętym przez Komisję zobowiązaniem do zgłoszenia propozycji w sprawie zmiany tzw. rozporządzenia Dublin II, które wyraźnie okazało się niemożliwe do wdrożenie w praktyce. Wzywa Komisję do jak najszybszego rozpoczęcia debaty w sprawie tych propozycji i zadbania o to, by przesunąć środek ciężkości z przymusu na rzecz bardziej zrównoważonych sposobów rozdziału odpowiedzialności między państwa członkowskie, przy jednoczesnym zapewnieniu przestrzegania podstawowych praw migrantów.

5.

Zdecydowanie zachęca do lepszego pozyskiwania danych wywiadowczych, by umożliwić proaktywne i prewencyjne podejście w celu uniknięcia strat ludzkich. Zachęca także do współpracy miedzy UE a krajowymi agencjami wywiadu oraz morskimi agencjami wywiadowczymi.

6.

Podkreśla, że strategie relokacji i przesiedlenia powinny obejmować wszystkie kraje europejskie za pośrednictwem mechanizmu kontyngentów i że w strategiach tych należy brać pod uwagę kryteria geograficzne i demograficzne, wielkość danego regionu lub państwa członkowskiego, liczbę ludności, sytuację ekonomiczną, potrzeby rynku pracy i dostępne usługi i infrastrukturę, jak również inne istotne czynniki, takie jak łączenie rodzin. Dlatego też z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w europejskim programie w dziedzinie migracji określono tego rodzaju kryteria dla europejskich programów relokacji i przesiedlenia, z myślą o bardziej zrównoważonej reakcji politycznej w tej kwestii. Odnotowuje, że Komisja Europejska wreszcie powołała się na klauzulę dotyczącą nadzwyczajnej sytuacji (art. 78 ust. 3 TFUE), co wydaje się w pełni uzasadnione w obecnych okolicznościach. Podkreśla jednakże, że należy przyjąć dalsze środki – przy pełnym zaangażowaniu Parlamentu Europejskiego – by zapewnić ich przejrzystość i legitymację.

7.

Stwierdza, że nierównomierne rozłożenie liczby osób ubiegających się o azyl i uchodźców między państwami, regionami i w regionach, podobnie jak brak planowania perspektywicznego i niemożność odpowiednio wczesnego przygotowania się na przyjęcie migrantów, stanowi dla władz lokalnych i regionalnych duże wyzwanie. Rozwiązania doraźne utrudniają zapewnienie szybkiego i udanego procesu integracji. Władzom lokalnym i regionalnym należy zagwarantować środki na poziomie krajowym i unijnym, które pozwolą im przyjmować osoby ubiegające się o azyl i uchodźców w sposób zrównoważony w dłuższym okresie oraz uporać się z nieprzewidywalną zmiennością, jaką z natury rzeczy cechuje się napływ uchodźców i osób ubiegających się o azyl. Wzywa wszystkie państwa członkowskie do wdrożenia zasad solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności, o których jest mowa w art. 80 TFUE, oraz do współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi w zakresie wdrażania i funkcjonowania mechanizmu przesiedlania uchodźców w sytuacjach kryzysowych oraz w zakresie propozycji dotyczących mechanizmu redystrybucji, wysuniętych pod koniec maja. Z niecierpliwością oczekuje dalszych propozycji dotyczących obowiązkowych i uruchamianych automatycznie programów relokacji.

8.

Uważa, że istotnym aspektem, który będzie ułatwiać porozumienie w Europie, jest poziom przekonania obywateli o naszej zdolności do pomyślnego zapobieżenia dalszej utracie życia, zwalczania sieci przemytniczych i integracji uchodźców poszukujących rzeczywistej ochrony. Wzywa zatem Komisję Europejską, by pilnie podjęła współpracę z Europejskim Komitetem Regionów w celu określenia skutecznych strategii integracji, podniesienia świadomości na ich temat i ułatwienia ich przyjmowania w całej Europie. Wzywa Komisję Europejską, by przypomniała państwom członkowskim i władzom lokalnym i regionalnym o roli, jaką europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mogą odgrywać we wspieraniu polityk integracji.

9.

Przypomina, że władze lokalne i regionalne jako pierwsze bezpośrednio stykają się z tymi problemami, jednak nie dysponują wystarczającymi zasobami. Często spoczywa na nich poważna odpowiedzialność ludzka, finansowa i techniczna za ratowanie życia ludzkiego i udzielanie wsparcia migrantom w procesie ich integracji gospodarczej i społecznej. W rzeczywistości są one zmuszone zarządzać z użyciem tylko własnych zasobów kryzysem migracyjnym, który, wykraczając poza Śródziemnomorze, dotyka całą Europę. Apeluje więc o większe wsparcie dla tych regionów, które przyjmują więcej migrantów, aby można było zapewnić tym ostatnim godne warunki przyjmowania.

10.

Dostrzega i podkreśla fakt, że należy zwrócić większą uwagę na kwestię bezpieczeństwa, nasilając kontrole migrantów, aby przeciwdziałać zachętom do migracji nieuregulowanej i przypadkom ewentualnej infiltracji przez przestępców, oraz chroniąc wszystkie osoby, które zostaną uznane za uchodźców uciekających przed rzeczywistymi nadzwyczajnymi sytuacjami humanitarnymi, odróżniając te osoby od zwykłych imigrantów o nieuregulowanym statusie.

11.

Z zadowoleniem przyjmuje zwiększenie środków w budżecie na unijne operacje „Tryton” i „Posejdon” oraz zobowiązanie się piętnastu państw członkowskich do zapewnienia dodatkowych środków, co powinno umożliwić UE skuteczniejsze reagowanie na sytuacje kryzysowe. Podkreśla również potrzebę dostosowania zakresu geograficznego obydwu operacji do bieżących problemów. Podkreśla potrzebę wywiązania się wszystkich państw członkowskich z ich obowiązków i wzywa do wprowadzenia mechanizmu, który umożliwi dalsze podwyższanie tego budżetu, zgodnie ze zmieniającymi się wymogami dotyczącymi prowadzenia skutecznych operacji ratowniczych tak długo, jak będą one konieczne. Zaznacza również, że fundusze i zasoby należy uwalniać jak najszybciej, nie opóźniając tego procesu zbędnymi procedurami biurokratycznymi. Zachęca Komisję do szybkiego opracowania propozycji dotyczących przeglądu mandatu Fronteksu, by zapewnić mu solidną bazę prawną do przeprowadzania operacji poszukiwawczo-ratowniczych.

12.

Sugeruje, by Europejska Agencja ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi (eu-LISA) opracowała w najbliższej przyszłości przekrojowy system wymiany danych na temat migracji i władz lokalnych, w oparciu o system VIS i przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony danych osobowych. Taki system mógłby okazać się bardzo pomocny w wymianie i gromadzeniu doświadczeń w zakresie zarządzania zakwaterowaniem, przetwarzania wniosków osób ubiegających się o azyl i uchodźców, opracowywania strategii na rzecz ich integracji i zwalczania migracji nieuregulowanej. Oferowałby też praktyczne rozwiązania służące promowaniu współpracy między poszczególnymi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi.

13.

Uważa, że reakcja UE na wyzwania i szanse związane z migracją będzie niepełna, jeśli nie zostanie z nią powiązana kwestia sytuacji gospodarczej, w szczególności politycznej, w krajach pochodzenia. Dlatego z zadowoleniem przyjmuje zalecenie Komisji Europejskiej, by współpracować z państwami trzecimi i zawierać porozumienia w celu zarządzania migracją i wzmacniania zdolności tych państw do interwencji i ratowania życia migrantów znajdujących się w sytuacji zagrożenia. Sugeruje, że aby osiągnąć wymierne rezultaty w walce z sieciami przemytników oraz w ustanawianiu legalnych dróg migracji i wdrażaniu polityki dotyczącej powrotu imigrantów, owo zaangażowanie należy realizować również na szczeblu niższym niż krajowy, także z udziałem organów ścigania. Apeluje do UE, państw członkowskich oraz władz lokalnych i regionalnych o zintensyfikowanie wysiłków na rzecz wspierania krajów trzecich w rozwijaniu ich zdolności do funkcjonowania w globalnej gospodarce, zwłaszcza przez handel oraz rozwój lokalnej przedsiębiorczości. W tym kontekście wzywa państwa członkowskie, by wywiązały się ze zobowiązania do przeznaczenia co najmniej 0,7 % DNB na współpracę na rzecz rozwoju oraz by wsparły w szczególności zdecentralizowaną współpracę na rzecz rozwoju.

14.

Odnotowuje, że współpraca ze stabilnymi rządami krajów Afryki Północnej zmniejsza liczbę osób próbujących przeprawić się do Europy z wybrzeży tych krajów, a tym samym zmniejsza ryzyko ofiar śmiertelnych na morzu. Istnieje potrzeba, jeśli nie wręcz konieczność, by UE przewidziała dodatkowe środki finansowe dla rządów państw członkowskich położonych nad Morzem Śródziemnym, aby dzięki temu rządy te mogły podjąć wspólne działania z zainteresowanymi krajami Afryki Północnej w zakresie: (i) operacji ratowniczych na morzu; (ii) tworzenia ośrodków recepcyjnych, w razie potrzeby na wybrzeżu północnoafrykańskim; (iii) modernizacji instrumentów kontroli w celu zmniejszenia liczby osób próbujących przeprawić się do Europy, a zatem zmniejszenia ryzyka ofiar śmiertelnych na morzu.

15.

Powtarza też swój apel o ustanowienie „partnerstw na rzecz migracji i integracji” między miastami i regionami w krajach pochodzenia i przeznaczenia, aby wzmocnić współpracę i zwiększyć wzajemne zaufanie. Partnerstwa te obejmowałyby działania przygotowawcze (takie jak kursy językowe oraz szkolenia kulturowe i obywatelskie), indywidualne projekty w zakresie imigracji, w tym pracownicze programy szkoleniowe, oraz wdrażanie programów dotyczących migracji cyrkulacyjnej, dobrowolnych powrotów i reintegracji migrantów. Partnerstwa te uzupełnią prace europejskich urzędników łącznikowych ds. migracji oddelegowanych do delegatur UE w kluczowych państwach trzecich.

16.

Uważa, że podczas opracowywania przyszłej polityki migracyjnej centralne miejsce powinno zająć stwarzanie obywatelom państw nienależących do UE możliwości i kanałów przyjazdu do Europy w celu podjęcia pracy lub studiów. Podkreśla, że w związku z tym istotne jest rozwijanie ściślejszej współpracy z innymi zainteresowanymi państwami oraz przygotowywania kampanii informacyjnych w tych krajach z udziałem mediów lokalnych na temat możliwości legalnej migracji do Europy, istotnych zagrożeń związanych z migracją nieuregulowaną oraz na temat polityki powrotowej UE.

17.

Podkreśla znaczenie wyeliminowania podstawowych przyczyn obecnych nieuregulowanych przepływów osób do Europy, a co za tym idzie znaczenie rozwoju demokracji lokalnej i gospodarki w krajach nienależących do UE jako kluczowego aspektu ich politycznej stabilności. Wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do dalszego rozwoju istniejącej współpracy z Europejskim Komitetem Regionów oraz europejskimi samorządami lokalnymi i regionalnymi, aby wesprzeć tworzenie zdolności administracji lokalnej w tych krajach. Dlatego też zwraca uwagę na rolę, jaką odgrywają założone przez KR Eurośródziemnomorskie Zgromadzenie Samorządów Lokalnych i Regionalnych (ARLEM) oraz Konferencja Władz Lokalnych i Regionalnych Partnerstwa Wschodniego (CORLEAP), a także Komisja Międzyśródziemnomorska Konferencji Peryferyjnych Regionów Nadmorskich (CPMR). Podkreśla, że ARLEM i CORLEAP mogą zostać wykorzystane jako platformy wspierające nawiązanie lokalnego i regionalnego dialogu na temat sposobów zapobiegania handlu ludźmi, przemytowi ludzi i tworzeniu grup przestępczych, a także jako platformy służące zachęcaniu do dobrego rządzenia, stabilności i pokoju.

18.

Zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji Europejskiej i przewodniczącemu Rady Europejskiej.

22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/5

1.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Expo 2015 „Wyżywić planetę: energia do życia” zbiega się w czasie z Europejskim Rokiem na rzecz Rozwoju oraz docelowym terminem realizacji ośmiu milenijnych celów rozwoju dotyczących wyeliminowania ubóstwa i głodu oraz zapewnienia zrównoważenia środowiskowego.

2.

Podkreśla rolę Unii Europejskiej jako głównego partnera na arenie międzynarodowej, który przyczynia się do sprostania wyzwaniom związanym z bezpieczeństwem żywnościowym i żywieniowym oraz zrównoważonym charakterem żywności. Zachęca ją do inwestycji w naukę i innowacje, które są decydującym czynnikiem gwarantującym powszechny dostęp do zdrowego, pożywnego jedzenia produkowanego w zrównoważony sposób. Przypomina, że już w traktacie rzymskim przedstawiano WPR jako wspólną politykę mającą na celu zapewnienie wszystkim obywatelom UE zasobów żywnościowych po przystępnej cenie i zagwarantowanie rolnikom odpowiedniego poziomu życia. Zwraca uwagę, że bezpieczeństwo żywnościowe, uznane za podstawowe prawo człowieka w Powszechnej deklaracji praw człowieka, jest zasadniczym warunkiem zmniejszenia ubóstwa. Podkreśla, że w Unii Europejskiej 122,6 mln osób (24,5 % ludności) żyje poniżej progu ubóstwa, a 9,6 % – w stanie ciężkiej deprywacji materialnej. Akcentuje, że istotne jest, by Unia Europejska zagwarantowała swym własnym obywatelom, zwłaszcza najbardziej potrzebującym, dostęp do zdrowego, wystarczającego, odpowiedniego i pożywnego jedzenia.

3.

Podkreśla, że UE powinna utrzymać wysokie standardy w zakresie bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa zaopatrzenia w żywność, gdyż cechy te umożliwiają wyróżnienie produktów unijnych na świecie. W tym kontekście przypomina swój postulat, by w dwustronnych umowach handlowych w żadnym wypadku nie obniżać poziomu obowiązujących w państwach członkowskich UE norm prawnych dotyczących bezpieczeństwa żywności i dobrostanu zwierząt, a wręcz przeciwnie – dążyć do dalszego zwiększenia tego poziomu.

4.

Zauważa, że świat stoi obecnie wobec różnorodnych i poważnych wyzwań, takich jak stale rosnąca liczba ludności, rosnąca klasa średnia i większe możliwości wydatkowania środków. To z kolei pociąga za sobą zmiany w odżywianiu (różnorodność, produkty podstawowe i produkty wysokiej jakości), a jednocześnie wynikające ze zmiany klimatu zagrożenia dla światowego potencjału produkcji rolnej.

5.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zrównoważony rozwój stał się nieodzownym założeniem wszelkich działań na rzecz wzrostu społeczno-gospodarczego. Wzywa do większego zaangażowania politycznego na wszystkich poziomach sprawowania rządów oraz połączenia zasobów we wszystkich sektorach.

6.

Podkreśla, że demokracja żywnościowa jest procesem oddolnym, który powinien rozpoczynać się od szczebla lokalnego, regionalnego i miejskiego, tak by przyjęto politykę przyczyniającą się do bezpieczeństwa i zrównoważenia żywnościowego. Zachęca regiony i władze lokalne do uznania na każdym obszarze lokalnym prawa do zdrowej i zrównoważonej żywności.

7.

Podkreśla potrzebę wzmocnienia powiązań między różnymi sektorami związanymi z żywnością, takimi jak energia, leśnictwo, zasoby morza, woda, odpady, rolnictwo, zmiana klimatu, nauka i badania oraz użytkowanie gruntów, które odgrywają kluczową rolę w zielonej gospodarce.

8.

W tym kontekście apeluje, aby rolnictwo i zaopatrzenie w żywność zużywały mniej wody i paliw kopalnych oraz stosowały mniej nawozów i środków ochrony roślin, były bardziej zróżnicowane i mądrzej wykorzystywały komplementarność upraw, hodowli, gospodarki odpadami organicznymi, strumieni pozostałości i stosowania energii z różnych źródeł.

9.

Odnotowuje, że rolnictwo jest niezwykle istotne dla rozwoju obszarów charakteryzujących się równowagą i większą spójnością, zwłaszcza obszarów wiejskich, gdyż zapewnia zatrudnienie prawie 30 mln osób. Choć obszary wiejskie zajmują 90 % terytorium Unii Europejskiej i zamieszkuje na nich 60 % obywateli europejskich, to często są słabiej rozwinięte gospodarczo niż tereny miejskie. Podkreśla, że aby wzmocnić konkurencyjność, zwiększyć odporność i tworzyć nowe miejsca pracy, wieś powinna koncentrować się na różnorodnych aspektach gospodarczych i środowiskowych rozwoju obszarów wiejskich, a nie tylko na rolnictwie.

10.

Przypomina cele wytyczone na przyszłość w ramach wspólnej polityki rolnej w zakresie zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi, bezpieczeństwa żywnościowego, prowadzenia działalności rolniczej w całej Europie, harmonijnego rozwoju regionalnego, konkurencyjności rolnictwa europejskiego, wsparcia dla młodych rolników i ciągłego upraszczania WPR. Przypomina o wyrażanej już krytyce faktu, że proponowane środki są niewystarczające, by doprowadzić do zwiększenia konkurencyjności małych i średnich gospodarstw. Ubolewa nad tym, że WPR w dalszym ciągu faworyzuje większych producentów, ze szkodą dla małych i średnich gospodarstw.

11.

Sądzi, że obszary wiejskie znajdą się w naprawdę trudnej sytuacji w związku ze zmianą klimatu. Wzywa więc, by w instrumentach planowania przestrzennego i zarządzania terytorialnego oraz w instrumentach budżetowych uwzględniono środki łagodzące i dostosowawcze, tak aby poprzez mechanizmy uczestnictwa i praktyki rolnicze umożliwić zrównoważony rozwój.

12.

W świetle obecnych trendów w stylu życia w społecznościach miejskich proponuje promowanie korzyści związanych z mieszkaniem na obszarach wiejskich. Inicjatywy służące nawiązaniu bliskich kontaktów między rolnikami a konsumentami żywności mogą wnieść istotny wkład zarówno w rozwój obszarów podmiejskich, jak i w innego rodzaju powiązania między wsią a miastem, w tym partnerstwa terytorialne na obszarach funkcjonalnych.

13.

Podkreśla ponadto znaczenie spójnego planu zaludnienia opuszczonych i wyludnionych obszarów wiejskich (obszarów peryferyjnych, górskich itp.) w celu ich całościowej rekultywacji i promowania mikroprodukcji lokalnej, co prowadzić będzie do ochrony różnorodności biologicznej.

14.

Opowiada się za krótkimi łańcuchami dostaw produktów rolnych, gdyż przyczyniają się one do rozwoju zrównoważonej produkcji i odpowiedzialnej konsumpcji. Odpowiadają rosnącemu zapotrzebowaniu konsumentów na autentyczne produkty, zgodne z kryterium pory roku, bliskości miejsca produkcji i więzi społecznych. Ten model konsumpcji odwołuje się również do postaw obywatelskich wiążących się z poszanowaniem środowiska, których wyrazem jest ograniczenie ilości opakowań i marnotrawstwa żywności, obniżenie emisji CO2 i wsparcie zrównoważonych praktyk produkcyjnych.

15.

Uważa, że już dawno temu powinno było zostać stworzone europejskie logo służące identyfikacji tych produktów, i oczekuje operacyjnej propozycji w tym zakresie.

16.

Odnotowuje, że lokalna produkcja żywności, zwłaszcza artykułów rolno-spożywczych wysokiej jakości certyfikowanych oznaczeniem ChNP i ChOG zgodnie z najwyższymi standardami określonymi w rygorystycznych specyfikacjach produkcji, jest nie tylko zasadniczym celem i prowadzi do tworzenia nowych miejsc pracy na danym obszarze i rozwoju nowych umiejętności, lecz może również zapobiegać wyludnianiu czy też nadmiernej presji demograficznej w miastach.

17.

Podkreśla ponadto, że obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania, zwłaszcza górskie, których produkty są cenione za jakość, są obciążone dodatkowymi kosztami utrudniającymi produkcję żywności.

18.

Apeluje, by żywność niezawierająca GMO stanowiła istotny element zrównoważonego żywienia. Przypomina, że wiele władz lokalnych i regionalnych wystąpiło przeciwko uprawom zmodyfikowanym genetycznie na swoim terytorium, deklarując się jako „obszary wolne od GMO” i tworząc sieci współpracy.

19.

Zaleca, aby różne podmioty zainteresowane zrównoważoną produkcją i odpowiedzialną konsumpcją, takie jak uczelnie wyższe, szkoły i szpitale, były informowane o możliwościach włączenia do swoich zamówień publicznych kryteriów zrównoważonego rozwoju (np. żywność produkowana lokalnie, żywność ekologiczna), tak aby mogły faktycznie z nich skorzystać.

20.

Wzywa zatem, by popierano i rozwijano stałe formy współpracy oraz koordynację z różnymi szczeblami legislacyjnymi Unii Europejskiej, państw członkowskich i regionów europejskich, tak by jak najszybciej przyjęto przegląd przepisów dotyczących identyfikowalności i oznakowania produktów i by oznakowanie zawierało dokładne specyfikacje umożliwiające konsumentom podjęcie świadomej decyzji w sprawie wykorzystania produktów, również dzięki uznaniu łańcuchów dostaw całkowicie wolnych od GMO.

21.

Zaleca usprawnienie programu pomocy na rzecz dostarczania owoców i warzyw oraz mleka do szkół. Ze względu na stopień przetworzenia produktów kwalifikujących się do objęcia pomocą w ramach programu oraz mając na uwadze znaczenie utrwalenia zasady zdrowego żywienia już w wieku dziecięcym, proponuje, aby wsparcie finansowe w ramach programu pomocy zostało ograniczone do produktów, które zawierają co najwyżej małe ilości substancji słodzących lub soli i nie zawierają szkodliwych dodatków ani wzmacniaczy smaku.

22.

Ponawia apel do Komisji Europejskiej, by promowała zmniejszanie ilości odpadów spożywczych (1) i ponownie przedłożyła propozycję wytyczenia celu dotyczącego ograniczenia ilości odpadów spożywczych o co najmniej 30 % do roku 2025, w oparciu o wycofany wniosek z 2014 r. zmieniający dyrektywę ramową w sprawie odpadów z myślą o propagowaniu gospodarki o obiegu zamkniętym, i by w tym celu rozważyła możliwość rozszerzenia pozytywnego wzorca zarządzania stosowanego w ramach Porozumienia Burmistrzów. W tym kontekście popiera postulat Parlamentu Europejskiego, by rok 2016 został ogłoszony Europejskim Rokiem przeciw Marnotrawstwu Żywności.

23.

Odnotowuje, że ponad jedna trzecia wydatków ponoszonych przez turystów przeznaczana jest na żywność. Podkreśla, iż turystyka gastronomiczna może przyczynić się do utrzymania miejsc pracy przez cały rok i stworzenia nowych możliwości zatrudnienia. Zaznacza, że może to być kluczowe dla wzrostu i spójności obszarów lokalnych i regionalnych, jak również dla zachowania dziedzictwa kulturowego.

24.

Wzywa do prowadzenia kampanii uświadamiających obywatelom wartość zasobów genetycznych oraz znaczenie ich zachowania, badania i zrównoważonego wykorzystania, jak również do przygotowania programów szkoleniowych dostosowanych do rynkowego popytu na inżynierów i rolników, wraz ze środkami koordynacji, monitorowania i oceny w celu zapewnienia różnorodności biologicznej w rolnictwie.

25.

Podkreśla rolę władz lokalnych i regionalnych w dostosowywaniu umiejętności szkolnych i zawodowych młodych ludzi do rynku pracy na obszarach wiejskich. Zobowiązuje się do wspierania i rozpowszechniania lokalnych i regionalnych najlepszych praktyk w zakresie innowacyjnych procesów produkcji, dystrybucji i konsumpcji żywności. Wzywa do zwiększenia świadomości i akceptacji społecznej poprzez edukowanie obywateli w dziedzinie żywienia i zachęcanie ich do przyjęcia dobrych nawyków sprzyjających zdrowiu i dobrostanowi i umożliwiających wydajniejsze wykorzystanie żywności i innych zasobów.

26.

Ponownie wyraża swe poparcie dla uproszczenia i skutecznego nadzorowania przestrzegania przepisów prawa żywnościowego i paszowego oraz innych zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin, materiału przeznaczonego do reprodukcji i środków ochrony roślin, co służy budowaniu stabilności rynku na bazie zaufania społecznego do produktów. Powtarza, że należy w tej dziedzinie unikać przyjmowania unijnych aktów delegowanych, tak by umożliwić dogłębne zbadanie i ocenę kosztów regulacji na wszystkich poziomach sprawowania rządów, zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności.

27.

Przypomina o wkładzie wspólnej polityki rybołówstwa w zrównoważoną produkcję żywności w UE oraz wzywa do lepszego promowania celów tej polityki w wymiarze międzynarodowym. W tym kontekście Unia powinna dążyć do poprawy wyników organizacji regionalnych i międzynarodowych w zakresie ochrony międzynarodowych stad ryb i zarządzania nimi poprzez promowanie procesu decyzyjnego opartego na wiedzy oraz lepsze przestrzeganie przepisów, większą przejrzystość i pełniejszy udział zainteresowanych stron, zwłaszcza rybaków, a także poprzez zwalczanie nielegalnej, nieraportowanej i nieuregulowanej działalności połowowej.

28.

Podkreśla konieczność ścisłej współpracy z sektorem rybołówstwa za pośrednictwem partnerstw publiczno-prywatnych, a także powiązania przedsiębiorstw i badań, tak aby zapewnić nie tylko zrównoważoność, lecz także konkurencyjność i innowacyjność tego sektora.

29.

Podkreśla, że akwakulturę na rynku wewnętrznym należy uznać za branżę strategiczną (na równi z innymi rodzajami produkcji w sektorze pierwotnym), aby można było zareagować na przyszłe wyzwania w dziedzinie żywności, tworzenia miejsc pracy, zasobów naturalnych i rozwoju regionalnego, mając na uwadze fakt, że 70 % spożywanych w Unii Europejskiej owoców morza pochodzi z importu.

30.

Uważa, że UE powinna odgrywać przywódczą rolę w rozwoju ekologicznych i zrównoważonych metod chowu i hodowli ryb, torując drogę do „niebieskiej rewolucji” dzięki zastosowaniu w UE innowacyjnych technologii i systemów produkcji, żywienia, wylęgu i łowienia ryb.

22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/9

1.

Uważa, że legitymacja i przyszły rozwój UE są w zasadniczym stopniu uzależnione od zdolności UE do skutecznego działania w celu stawienia czoła stojącym przed nami wyzwaniom gospodarczym, politycznym i społecznym oraz do lepszego komunikowania się z obywatelami na wszystkich poziomach. Przypomina, że wymaga to aktywnego udziału władz lokalnych, regionalnych i szczebla niższego niż krajowy w sprawowaniu rządów w UE. Podkreśla w związku z tym, że Komitet Regionów musi brać aktywny udział w debatach dotyczących przyszłości Europy, w tym być w pełni zaangażowany w prace ewentualnego przyszłego konwentu.

2.

Przyjmuje z zadowoleniem decyzję Parlamentu Europejskiego, by rozpocząć teraz tę debatę i skonsultować się z KR-em, co dodatkowo wzmacnia zacieśnione stosunki polityczne między tymi dwoma instytucjami. Przyjmuje z zadowoleniem tę okazję do wniesienia wkładu w czynienie UE bardziej przejrzystą, rozliczalną, integrującą i skuteczną. Podkreśla, że trzeba odbudować wiarę obywateli w zdolność UE do poprawy jakości ich życia oraz ochrony i promowania europejskich wartości z należytym poszanowaniem krajowych i regionalnych kompetencji i tożsamości.

3.

Uważa, że trzeba stworzyć możliwości omówienia – w ścisłej współpracy z Parlamentem Europejskim – ewentualnych zmian i dostosowań obecnej struktury instytucjonalnej Unii Europejskiej, dzięki którym KR będzie nie tylko organem konsultacyjnym, lecz lepiej zintegrowanym i kluczowym uczestnikiem europejskiego procesu legislacyjnego.

4.

Podkreśla znaczenie obywatelstwa i praw podstawowych stanowiących fundament UE oraz wagę starań o wzmocnienie europejskiej demokracji przedstawicielskiej i uczestniczącej na różnych szczeblach legislacyjnych Unii Europejskiej, państw członkowskich i regionów zgodnie z zasadą wielopoziomowego sprawowania rządów. Apeluje o dokonanie przeglądu europejskiej inicjatywy obywatelskiej i jej uproszczenie, tak by stała się bardziej przyjazna dla użytkownika i przystępniejsza dla obywateli. Podkreśla konieczność wprowadzenia obowiązku prawnego, by Komisja Europejska nie tylko zbadała udaną europejską inicjatywę obywatelską, która uzyskała 1 milion podpisów, ale także zainicjowała w jej sprawie debatę, po której następowałoby głosowanie w Radzie UE i w Parlamencie Europejskim, oraz sugeruje zbadanie innych możliwości ułatwienia korzystania z uczestnictwa w unijnym procesie decyzyjnym.

5.

Podkreśla, że budżet UE musi być w mniejszym stopniu uzależniony od bezpośrednich składek państw członkowskich i że konieczne jest dokonanie przeglądu zasobów własnych UE, jednak bez nakładania dodatkowych opłat.

6.

Podkreśla swe zaangażowanie w tworzenie takiej Unii Europejskiej, jaka będzie w stanie jako jedna siła działać w sprawach zagranicznych i w kwestiach bezpieczeństwa z myślą o promowaniu bezpieczeństwa, stabilności, demokracji i rządów prawa. Akcentuje kluczową rolę odgrywaną przez władze lokalne, regionalne i szczebla niższego niż krajowy, zwłaszcza w ramach platform CORLEAP i ARLEM, poprzez ich kontakty z państwami spoza UE w odniesieniu do ważnych zagadnień politycznych, takich jak wyzwania i szanse związane z migracją, polityka zatrudnienia, rozszerzenie, zrównoważone wykorzystywanie zasobów naturalnych, energia, promowanie innowacji, kultura, światowe wyzwania związane ze środowiskiem, wspieranie rozwoju, skuteczna polityka sąsiedztwa czy zrównoważona polityka rozwoju obszarów miejskich.

Zatem, mając na uwadze obecne ramy traktatowe, Komitet Regionów:

7.

Sądzi, że instrumenty dostępne obecnie na mocy Traktatu z Lizbony i protokołów do niego nadal mają duży niewykorzystany potencjał, jeśli chodzi o usprawnienie funkcjonowania UE z korzyścią dla jej obywateli, w tym w postaci możliwości wykorzystania przepisów dotyczących monitorowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, możliwości wykorzystania europejskiej inicjatywy obywatelskiej i klauzul pomostowych oraz prowadzenia w razie potrzeby wzmocnionej współpracy.

8.

Przyjmuje z zadowoleniem publikację dnia 19 maja 2015 r. pakietu środków na rzecz lepszego stanowienia prawa, ale podkreśla, że program lepszego stanowienia prawa nie może stać się pretekstem do nieprzyjmowania lub uchylania koniecznych przepisów prawnych. Apeluje o wprowadzenie do projektu porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa wyraźnego odniesienia do Komitetu Regionów, by odzwierciedlić większe kompetencje przyznane KR-owi na mocy Traktatu z Lizbony.

9.

Apeluje o zdecydowane wzmocnienie roli Komitetu Regionów, tak by można było bezpośrednio wykorzystywać informacje pochodzące od przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych oraz ich doświadczenia w cyklu legislacyjnym i w procesie decyzyjnym UE, a w szczególności apeluje o to, by KR:

10.

Uważa, że KR powinien w szczególności aktywnie uczestniczyć we wszystkich dyskusjach dotyczących spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Proponuje zatem:

11.

Przypomina, że zadanie monitorowania zgodności prawodawstwa UE z zasadą pomocniczości zostało poszerzone tak, by przydzielić pewną rolę KR-owi i parlamentom regionalnym o uprawnieniach ustawodawczych współpracującym ściśle z parlamentami narodowymi. KR, aby móc skuteczniej wnosić wkład w monitorowanie stosowania zasady pomocniczości i ogólnej jakości prawodawstwa UE, apeluje o dalsze wysiłki dotyczące:

12.

Zaleca, by wszystkie poziomy sprawowania rządów wspólnie pracowały nad uzyskaniem trwałego rozwiązania dla europejskiego kryzysu zadłużeniowego i wynikających z niego kryzysów gospodarczych i społecznych oraz nad przyciągnięciem inwestycji w celu zwiększenia konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy. Przypomina, że władze lokalne i regionalne znacznie ucierpiały w trakcie kryzysu, i domaga się przestrzegania modelu wielopoziomowego sprawowania rządów, aby zapobiec powtórzeniu się tej sytuacji w przyszłości. Zgadza się w tym kontekście, że obowiązek przeniesienia do 2016 r. elementów zarządzania gospodarczego uzgodnionych poza ramami traktatowymi do Traktatów UE stwarza okazję do zajęcia się pewną ograniczoną liczbą innych zagadnień dotyczących przyszłości UE.

W kontekście przyszłej zmiany Traktatów UE KR zatem:

13.

Wnioskuje, by nadać mu status pełnoprawnego członka przyszłego konwentu podobnie jak w wypadku instytucji, które wchodzą w jego skład na mocy obecnych przepisów.

14.

Proponuje rozważenie stopniowej instytucjonalizacji KR-u i jego przekształcenia w europejski senat regionów i władz lokalnych, który prowadziłby pogłębioną refleksję. Europejski senat zwiększyłby koordynację instytucji szczebla krajowego i niższego niż krajowy, prowadząc kontrolę stosowania zasady pomocniczości przez instytucje UE. Byłby ponadto proszony o wyrażanie zgody w sprawie dossier ustawodawczych UE w dziedzinie polityki spójności i miałby prawo do przedstawiania Komisji Europejskiej propozycji w sprawie przyjęcia lub zmiany prawodawstwa UE w dziedzinach leżących w kompetencji niewyłącznej UE.

15.

Sugeruje, by wnioski ustawodawcze dotyczące spójności terytorialnej wymagały zgody KR-u. Ponadto chciałby wzmocnienia swojej kompetencji, jeśli chodzi o obowiązkowe konsultacje, poprzez uczynienie zasięgania opinii KR-u nieodłączną częścią zwykłej procedury ustawodawczej (art. 194 TFUE).

16.

Proponuje, by w Traktacie o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej wprowadzić klauzulę horyzontalną przewidującą obowiązek konsultacji z KR-em w dziedzinach objętych kompetencjami dzielonymi w zakresie środków służących koordynacji polityki gospodarczej i polityki zatrudnienia oraz w odniesieniu do działań wspierających, koordynujących i uzupełniających. Przypomina, że trzeba lepiej uwzględniać wymiar terytorialny we wszelkich przyszłych propozycjach dotyczących pogłębiania UGW oraz że ważne dossier muszą ex ante podlegać ocenie ich oddziaływania terytorialnego.

17.

Apeluje w każdym razie o obowiązek konsultowania się z Komitetem Regionów w sprawach istotnych dla władz lokalnych i regionalnych dotyczących środków wpływających na tworzenie lub funkcjonowanie rynku wewnętrznego (art. 115 TFUE) oraz w odniesieniu do innych dziedzin polityki bezpośrednio oddziałujących na poziom lokalny i regionalny, takich jak:

18.

Sugeruje także zmianę minimalnego miesięcznego terminu na konsultacje z KR-em ze strony PE, Rady lub Komisji (art. 307 akapit drugi), który to termin okazał się nierealistyczny.

19.

Zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji Europejskiej i przewodniczącemu Rady Europejskiej.

22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/12

—

mając na uwadze swą rezolucję z dnia 4 czerwca 2015 r. w sprawie priorytetów na szóstą kadencję 2015–2020, rezolucję z dnia 8 lipca 2015 r. w sprawie przyszłej struktury instytucjonalnej UE oraz protokół o współpracy między Komisją Europejską a Komitetem Regionów podpisany w dniu 16 lutego 2012 r.,

—

uwzględniając zasady pomocniczości i proporcjonalności,

1.

Ponownie wyraża głębokie przekonanie, że Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) stanowi uzupełnienie polityki spójności oraz że silne synergie między nowym EFIS a programami operacyjnymi europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych będą miały decydujące znaczenie, jeśli chodzi o zagwarantowanie spójności pomiędzy projektami inwestycyjnymi a strategiami rozwoju lokalnego i regionalnego. Zaleca zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w proces selekcji i wdrażania projektów, jak również w organizację forów zdecentralizowanych inwestycji.

2.

Wzywa Komisję do ścisłego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych oraz KR-u w działania zmierzające do uproszczenia i przyspieszenia wdrażania funduszy ESIF, w szczególności na podstawie pierwszych wniosków grupy wysokiego szczebla monitorującej uproszczenie dla beneficjentów, które zostaną przedstawione w 2016 r.

3.

Ponawia apel do Komisji o przedstawienie białej księgi w sprawie spójności terytorialnej, w oparciu o prace prezydencji luksemburskiej w ramach analizy wzajemnych zależności między agendą terytorialną 2020 a strategią „Europa 2020”.

4.

Wzywa Komisję Europejską, aby wspierała wymianę i współpracę między regionami w zakresie lepszego wykorzystania strategii inteligentnej specjalizacji podczas wdrażania funduszy strukturalnych, tak aby wspierać wzrost oparty na innowacjach.

5.

Zachęca Komisję do wznowienia debaty w sprawie „wyjścia poza PKB” i opracowania alternatywnych lub uzupełniających wskaźników dobrostanu i zrównoważonego rozwoju.

6.

Wzywa Komisję do przedstawienia białej księgi w sprawie zintegrowanego programu rozwoju miast w UE na podstawie deklaracji przyjętej w Rydze, tj. poprzez szybkie zastosowanie oceny skutków dla miast w ramach nowych wytycznych Komisji w sprawie oceny skutków oraz tworzenia miejskich wskaźników służących monitorowaniu postępów.

7.

Przypomina, że aby osiągnąć cel spójności terytorialnej zapisany w Traktacie z Lizbony, należy uznać obszary wiejskie za ośrodki rozwoju i innowacji, które przyczyniają się do realizacji strategii „Europa 2020” w ramach zrównoważonych stosunków z ośrodkami miejskimi.

8.

Wzywa Komisję, by w przyszłych wnioskach dotyczących polityki spójności w większym stopniu uwzględniła wpływ kultury i tradycji regionalnej, które są cenne ze względu na ich zdolność do integracji społeczności wiejskich i miejskich i które odgrywają istotną rolę w promowaniu inicjatyw na obszarach wiejskich.

9.

Wzywa Komisję do zajęcia się problemem rosnących dysproporcji między europejskimi regionami poprzez zapewnienie, że w ramach śródokresowego przeglądu wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2014–2020, który ma zostać zakończony do końca 2016 r., zostaną udostępnione wystarczające środki na zobowiązania i płatności w celu wsparcia wzrostu gospodarczego i badań naukowych w całej Europie.

10.

Zachęca Komisję do dalszego wspierania współpracy transgranicznej oraz wdrażania i rozwoju strategii makroregionalnych jako zintegrowanych ram odniesienia dla państw członkowskich i krajów trzecich na tym samym obszarze geograficznym, tak aby zająć się wspólnymi wyzwaniami i nasilić współpracę podejmowaną z myślą o spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Podkreśla znaczenie ściślejszego włączenia w ten proces władz lokalnych i regionalnych, również reprezentowanych w KR-ze, oraz podmiotów gospodarczych i społecznych na obszarach zaangażowanych w proces strategii makroregionalnej.

11.

Apeluje o szersze wykorzystanie faktycznych zasobów własnych UE i wyraża pragnienie uczestniczenia w 2016 r. w międzyinstytucjonalnej konferencji monitorującej wyniki prac Grupy Wysokiego Szczebla ds. Zasobów Własnych.

12.

Wzywa Komisję do opublikowania przeglądu śródokresowego strategii „Europa 2020”, przy czym działania następcze związane z tym przeglądem należy podjąć możliwie najszybciej w 2016 r., tak aby zapewnić uwzględnienie wymiaru terytorialnego w zmienionej strategii i tym samym zagwarantować skuteczną koordynację właściwych obszarów polityki UE, w tym polityki spójności, planu inwestycyjnego dla Europy i innych programów UE.

13.

Wzywa Komisję, aby poparła apel Komitetu do państw członkowskich o aktywne angażowanie władz lokalnych i regionalnych w europejski semestr, a w szczególności w opracowywanie i wdrażanie krajowych programów reform.

14.

Wzywa Komisję do podjęcia działań w następstwie „sprawozdania pięciu przewodniczących” i przedstawienia wszelkich niezbędnych środków zmierzających do zapewnienia większej odporności unii gospodarczej i walutowej (UGW), by stała się ona podstawą lepszej koordynacji i konwergencji strukturalnej, umożliwiającą realizację celów określonych w art. 3 TUE, w tym zdolności fiskalnej na poziomie UGW.

15.

Uważa, że stosowanie elastyczności w ramach zasad określonych w pakcie stabilności i wzrostu w odniesieniu do inwestycji powinno zostać rozszerzone na wszystkie państwa członkowskie. Wzywa w związku z tym Komisję do przedstawienia propozycji w tym zakresie, a także do przeprowadzenia oceny wpływu nowych zasad ESA 2010 na zdolności inwestycyjne władz lokalnych i regionalnych.

16.

Przypomina Komisji o jej zobowiązaniu do przedstawienia zmienionego i wzmocnionego programu Small Business Act i proponuje, by władze lokalne i regionalne odgrywały znaczniejszą rolę we wdrażaniu jego zasad.

17.

Wzywa Komisję do ukończenia prac dotyczących utworzenia europejskiego obszaru umiejętności i kwalifikacji, co pozwoliłoby na przewidywanie zapotrzebowania na umiejętności na rynku pracy i lepsze dopasowywanie do niego dostępnych umiejętności poprzez kształcenie, szkolenie zawodowe i uczenie się przez całe życie, tak by stymulować tworzenie miejsc pracy i zwalczanie bezrobocia, zwłaszcza bezrobocia młodzieży.

18.

Przypomina Komisji o jej zobowiązaniu do wspierania strategicznych ram UE dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wzmocnienia roli władz lokalnych i regionalnych oraz promowania nowego sposobu zarządzania, m.in. poprzez centralny europejski komitet sterujący odpowiedzialny za definiowanie, koordynowanie i rozwijanie kwestii dotyczących BHP.

19.

Oczekuje, że pakiet dotyczący mobilności pracowników zostanie wkrótce opublikowany oraz że będzie on zawierał wniosek w sprawie ewentualnego przeglądu dyrektywy o delegowaniu pracowników.

20.

Apeluje o sfinalizowanie europejskiego aktu w sprawie dostępności.

21.

Wzywa Komisję, aby wzmożyła wysiłki zmierzające do przedstawienia środków mających na celu godzenie życia zawodowego i prywatnego. Należy tego dokonać poprzez przegląd dyrektywy z 2010 r. w sprawie urlopu rodzicielskiego, przełamanie impasu instytucjonalnego w odniesieniu do dyrektywy o urlopie macierzyńskim oraz przedłożenie konkretnej strategii na rzecz osiągnięcia równości płci w UE.

22.

Domaga się prowadzenia dalszych prac w dziedzinie transportu intermodalnego, w szczególności w formie wniosku ustawodawczego w sprawie europejskiego systemu praw pasażerów korzystających z transportu intermodalnego.

23.

Ponawia swój apel do Komisji Europejskiej o opublikowanie zielonej księgi w sprawie mobilności w regionach zmagających się z wyzwaniami geograficznymi i demograficznymi.

24.

Apeluje do Komisji, by w kontekście zapowiedzianego na 2016 r. przeglądu dyrektywy w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej wyjaśniła, w jakich warunkach nieopodatkowanie publicznej współpracy międzygminnej nieobjętej prawem o zamówieniach publicznych można uznać za zgodne z prawem Unii.

25.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zamierza wznowić proces tworzenia wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (CCCTB) w 2016 r. w celu wprowadzenia długofalowych reform dotyczących podziału zysków z myślą o zapewnieniu sprawiedliwszego otoczenia podatkowego osób prawnych w Europie.

26.

Oczekuje, że jednolity rynek cyfrowy stworzy odpowiednie warunki dla sieci cyfrowych i handlu elektronicznego w celu maksymalizacji potencjału wzrostu gospodarki cyfrowej poprzez inwestowanie w szybką i niezawodną infrastrukturę ICT, wspieranie administracji elektronicznej, usług publicznych i umiejętności cyfrowych. Proponuje utworzenie w całej UE systemu elektronicznych kart pobytu, aby ułatwić dostęp do jednolitego rynku cyfrowego inwestorom cyfrowym spoza Unii.

27.

Oczekuje przedstawienia wniosku w sprawie zakazu blokowania geograficznego na jednolitym rynku cyfrowym.

28.

Wzywa Komisję, aby przedstawienia wniosków dotyczących skoordynowanego podejścia do zasad mających zastosowanie do gospodarki dzielenia się, z należytym uwzględnieniem różnicy pomiędzy działalnością komercyjną a niekomercyjną.

29.

Wzywa do dokonania przeglądu dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych w kontekście rozwoju technologicznego i podkreśla konieczność kontynuowania polityki zachęcającej do pluralizmu mediów informacyjnych we wszystkich państwach członkowskich.

30.

Oczekuje konkretnych działań Komisji zmierzających do poczynienia postępów w realizacji celów nakreślonych w konkluzjach Rady z dnia 28–29 maja 2015 r. w sprawie europejskiej przestrzeni badawczej i Science 2.0, ze wsparciem KR-u oraz władz lokalnych i regionalnych.

31.

Oczekuje działań następczych w związku z zieloną księgą Komisji w sprawie możliwości rozszerzenia unijnej ochrony oznaczeń geograficznych na produkty nierolne.

32.

Apeluje o pełne i ambitne wdrożenie 7. unijnego programu działań w zakresie środowiska (EAP) na lata 2014–2020. Ponownie wzywa w związku z tym Komisję, by w 2016 r. przedstawiła spóźniony komunikat w sprawie użytkowania gruntów jako zasobu, nowy wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska oraz wniosek ustawodawczy w sprawie kontroli środowiskowych i ich egzekwowania.

33.

Ponawia swój apel do Komisji, by odzwierciedliła w prawodawstwie UE cel zapobiegania wszelkim stratom netto w zakresie różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, i w związku z tym oczekuje, że Komisja przedstawi w 2016 r. odpowiednią inicjatywę w ramach unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.

34.

W związku z tym apeluje, by przegląd przepisów prawnych dotyczących identyfikowalności i etykietowania środków spożywczych został jak najszybciej zatwierdzony, we współpracy i w stałym kontakcie z prawodawcami na różnych poziomach: Unii Europejskiej, państw członkowskich i regionów europejskich, aby umożliwić konsumentom podejmowanie decyzji dotyczących świadomego zakupu, również dzięki uznaniu łańcuchów produkcji całkowicie pozbawionych GMO.

35.

Podkreśla kluczowe znaczenie przyszłych wniosków ustawodawczych dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wagę konsekwentnego wdrażania obowiązujących przepisów w całej UE, a zwłaszcza ograniczenia składowania odpadów nadających się do recyklingu, i ponawia wezwanie do dalszego opracowywania ambitnych celów dotyczących recyklingu i odpadów. Ponadto zwraca uwagę na potencjał, jaki gospodarka o obiegu zamkniętym oferuje innowacyjnym MŚP.

36.

Domaga się włączenia go w proces opracowywania nowych przepisów przewidzianych w ramach pakietu dotyczącego unii energetycznej, w szczególności przeglądu dyrektywy w sprawie energii ze źródeł odnawialnych oraz przeglądu dyrektyw w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i efektywności energetycznej.

37.

Oczekuje, że Komisja przedstawi plan działania w celu wzmocnienia roli Porozumienia Burmistrzów w polityce energetycznej i polityce przeciwdziałania zmianie klimatu, przedłużenia horyzontu czasowego tej inicjatywy na okres po 2020 r. oraz wspierania jej upowszechnienia się na całym świecie. Wzywa Komisję Europejską do pełnego zintegrowania inicjatywy „Mayors Adapt” z Porozumieniem Burmistrzów oraz do wykorzystywania Porozumienia Burmistrzów, w koordynacji z rozwiązaniami z zakresu inteligentnych miast, jako narzędzia wdrażania polityki energetycznej i polityki przeciwdziałania zmianie klimatu.

38.

Zachęca do tego, by Komisja przedstawiła komunikat w sprawie inteligentnych miast w celu dodatkowego wsparcia inteligentnych rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej, mobilności w miastach oraz innowacji, poprzez ścisłą współpracę z KR-em dotyczącą skatalogowania obecnych inicjatyw i lepszego ich skoordynowania. Wzywa w tym kontekście do uznania roli władz lokalnych i regionalnych w szeregu innych dziedzin poza efektywnością energetyczną budynków oraz ponawia apel do Komisji o wspieranie produkcji energii ze źródeł odnawialnych na małą i średnią skalę, ponieważ może ona sprzyjać zarówno zmniejszaniu ubóstwa energetycznego, jak i zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw energii.

39.

Wzywa Komisję do podjęcia działań mających na celu promowanie modernizacji i innowacyjności gospodarki wiejskiej, a także do opracowania mechanizmów regulacyjnych w sektorze mleczarskim, antycypujących i łagodzących zmienność rynków, tak aby utrzymać rolnictwo we wszystkich regionach oraz zapewnić przetrwanie społeczności wiejskich.

40.

Ponawia apel do Komisji Europejskiej, by promowała zmniejszanie ilości odpadów spożywczych i ponownie przedłożyła propozycję wytyczenia celu dotyczącego ograniczenia ilości odpadów spożywczych o co najmniej 30 % do roku 2025, w oparciu o wycofany wniosek z 2014 r. zmieniający dyrektywę ramową w sprawie odpadów. Popiera w tym kontekście postulat Parlamentu Europejskiego, by rok 2016 został ogłoszony Europejskim Rokiem przeciw Marnotrawstwu Żywności.

41.

Zauważa, że sześć z siedmiu najważniejszych czynników ryzyka przedwczesnego zgonu związanych jest z tym, co jemy, pijemy i jak się poruszamy. Wzywa zatem Komisję do zbadania możliwości skoordynowanego działania na szczeblu UE, aby lepiej zająć się rosnącą liczbą przypadków nadwagi i otyłości w Europie.

42.

Popiera głosowanie Parlamentu Europejskiego za programem pomocy na rzecz dostarczania owoców i warzyw, bananów oraz mleka do placówek oświatowych i wzywa Komisję do przedstawienia konkretnych wniosków w 2016 r.

43.

Wzywa Komisję do wdrażania Europejskiego programu w dziedzinie migracji, we współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi, zwłaszcza w kontekście ich doświadczeń dotyczących warunków przyjmowania i mechanizmów przemieszczeń, a także do przedłożenia wniosków ustawodawczych dotyczących mechanizmu przesiedleń i stałego mechanizmu relokacji, tak aby sprawiedliwiej rozmieszczać w całej UE osoby potrzebujące ochrony międzynarodowej. Dlatego też oczekuje na ocenę i ewentualny przegląd rozporządzenia Dublin III. Powtarza swą propozycję ustanowienia „partnerstw na rzecz migracji i integracji” między miastami i regionami w krajach pochodzenia i przeznaczenia oraz podkreśla rolę, jaką europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mogą odgrywać we wspieraniu polityki migracyjnej i procesów integracji oraz aktywnego i spójnego włączania ludzi, zgodnie z zasadami UE i zasadą spójności społecznej.

44.

Popiera obecną misję humanitarną prowadzoną zgodnie ze wspólnymi wartościami UE. Zachęca Komisję do stosowania szeroko zakrojonego podejścia do migracji, w ramach którego strategia realizowana będzie z uwzględnieniem kwestii gospodarczych, społecznych i środowiskowych oraz bezpieczeństwa i suwerenności państw członkowskich. Wkład KR-u w te prace mógłby polegać na wspieraniu wymiany poglądów na ten temat między przedstawicielami władz lokalnych i regionalnych oraz na zaproponowaniu możliwych rozwiązań.

45.

Zachęca Komisję, by wspierała dialog na wszystkich szczeblach sprawowania rządów, jako ważny element procesu rozszerzenia UE, i aby w rocznym sprawozdaniu w sprawie rozszerzenia systematycznie uwzględniała stan decentralizacji oraz rolę władz lokalnych i regionalnych.

46.

Wzywa do przeprowadzenia gruntownego przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS), w którym należy skoncentrować się na trzech priorytetach strategicznych: należycie funkcjonujących demokratycznych rządach, zrównoważonym rozwoju terytorialnym oraz migracji cyrkulacyjnej i mobilności. W szczególności domaga się nasilenia inicjatyw wspierających procesy decentralizacji. Zauważa znaczenie wzmocnienia instytucji władz lokalnych i wzywa Komisję do kontynuowania Instrumentu na rzecz Administracji Lokalnej oraz do jego rozszerzenia na wszystkie kraje sąsiadujące.

47.

Uważa za szczególnie istotne, by władze lokalne i regionalne uczestniczyły w wielostronnych i dwustronnych działaniach w ramach nowej europejskiej polityki sąsiedztwa oraz by przyznano wystarczające finansowanie w celu wspierania reform na ich szczeblu, o co wnosili szefowie państw i rządów na szczycie w Rydze.

48.

Jest w dalszym ciągu przekonany, że TTIP mogłoby stanowić szansę na stymulowanie wzrostu i zatrudnienia w UE, gdyż może zapewnić wzajemny dostęp do rynku, jeśli chodzi o handel towarami i usługami oraz inwestycje i zamówienia publiczne, a także ograniczyć formalności administracyjne i znieść pozataryfowe bariery w handlu, pod warunkiem pełnego poszanowania norm prawnych obowiązujących w państwach członkowskich UE, w szczególności w odniesieniu do polityki społecznej, ochrony środowiska i polityki konsumenckiej, oraz ochrony demokratycznego uczestnictwa i kompetencji władz lokalnych i regionalnych.

49.

Jest zdania, że te same uwagi dotyczą negocjacji porozumienia w sprawie handlu usługami (TiSA), z uwzględnieniem ich bardziej ograniczonego zakresu. Wzywa Komisję, aby włączyła KR w proces negocjacji TiSA, a w szczególności umożliwiła mu podobny dostęp do dokumentów negocjacyjnych jak w przypadku TTIP.

50.

Z naciskiem podkreśla potrzebę określenia nowych uniwersalnych celów zrównoważonego rozwoju, które mają zostać zrealizowane w ciągu najbliższych piętnastu lat, i dlatego domaga się, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy zdecentralizowanej, konkretnych inicjatyw dla władz lokalnych i regionalnych w celu wspierania ich wysiłków we wdrażaniu tych celów.

51.

Zachęca Komisję do zajęcia się globalnym programem rozwoju miast w kontekście konferencji Habitat III oraz do zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w proces kształtowania stanowiska Unii Europejskiej.

52.

Domaga się przeglądu i uproszczenia europejskiej inicjatywy obywatelskiej, tak by była ona bardziej przyjazna dla użytkownika i dostępna dla obywateli.

53.

Wzywa do wznowienia działań podejmowanych przez Komisję w celu wspierania współpracy międzyinstytucjonalnej w dziedzinie komunikacji i wykorzystania przy tym także dużego potencjału członków KR-u, którzy mogą nawiązywać kontakt z obywatelami oraz „działać lokalnie” w całej Unii Europejskiej.

54.

Wzywa Komisję, w odniesieniu do jej wniosku w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego dotyczącego obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości, aby zwolniła demokratycznie wybranych przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych oraz stowarzyszeń z obowiązku rejestracji.

55.

Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że we wniosku Komisji dotyczącym porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszych uregulowań prawnych wymieniono ocenę oddziaływania terytorialnego jako jedno z narzędzi przeprowadzania oceny skutków, oraz wzywa Komisję do systematycznego wykorzystywania tego narzędzia w przypadku wniosków ustawodawczych, które mogą mieć oddziaływanie terytorialne. Powtarza jednak swój apel, by porozumienie międzyinstytucjonalne uznało zwiększoną i szczególną rolę KR-u nadaną mu przez Traktat z Lizbony.

56.

Zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz przewodniczącemu Rady Europejskiej.

22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/17

1.

Z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji Europejskiej zawartą w zielonej księdze „Tworzenie unii rynków kapitałowych”, której kluczowym celem jest stworzenie jednolitego rynku kapitałowego.

2.

Przypomina, że inicjatywa prywatna i przedsiębiorczość odgrywają istotną rolę w procesie tworzenia konkurencyjnej gospodarki Unii Europejskiej.

3.

Wskazuje na istotę ustanowienia wspólnego, jednolitego rynku kapitałowego.

4.

Wzywa Komisję do przyspieszenia prac nad planem działania i do jak najszybszego przedstawienia wniosków legislacyjnych, by możliwa była realizacja celu w zakresie w pełni zintegrowanego jednolitego unijnego rynku kapitałowego do 2018 r.

5.

Z satysfakcją przyjmuje wysiłki Komisji mające na celu usunięcie barier utrudniających inwestowanie w przedsiębiorstwa, co byłoby szczególnie korzystne dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Podkreśla, że uwolnienie potencjału rynków kapitałowych jest ważnym wymiarem dążeń do zrównoważonego wzrostu i zatrudnienia na poziomie lokalnym i regionalnym.

6.

Podkreśla potrzebę podjęcia kolejnych inicjatyw strukturalnych i antycyklicznych w obszarze rynków finansowych w taki sposób, aby swym oddziaływaniem obejmowały one wszystkie państwa członkowskie UE oraz przynosiły korzyści także regionom o niższym poziomie rozwoju rynków finansowych.

7.

Uznaje za konieczną potrzebę dywersyfikacji źródeł finansowania gospodarki UE oraz mechanizmów przyciągania do niej nowych inwestycji jako czynników prorozwojowych i stabilizacyjnych.

8.

Koncentruje swoje zainteresowanie na tych elementach w ramach unii rynków kapitałowych, które mogą intensyfikować rozwój regionalny i lokalny.

9.

Wyraża swe szczególne zainteresowanie oraz zdecydowanie popiera wszelkie działania zmierzające do:

10.

Zauważa, że unia rynków kapitałowych powinna umożliwić zdywersyfikowanie źródeł finansowania projektów inwestycyjnych, które ze względu na swoją specyfikę i rozmiar wymagają zaangażowania wielu podmiotów finansowych.

11.

Zgadza się z tym, że utworzenie unii rynków kapitałowych będzie wymagało niezwykle szerokich analiz i konsultacji w celu zidentyfikowania barier i szans, a następnie podjęcia zróżnicowanych działań obejmujących sferę regulacyjną, instytucjonalną i edukacyjną.

12.

Z zadowoleniem przyjmuje podjęcie prac dotyczących procesu tworzenia unii rynków kapitałowych.

13.

Wierzy, że uregulowany jednolity rynek kapitałowy w ramach Unii Europejskiej będzie kolejnym mechanizmem poprawiającym odporność na szoki asymetryczne wynikające ze zróżnicowanego tempa rozwoju poszczególnych regionów Unii Europejskiej. Dostrzega, iż słabość rynków kapitałowych ma swoje źródło także w głęboko zakorzenionych czynnikach braku zagregowanego popytu, takich jak nierówności rozwoju regionalnego.

14.

Z zadowoleniem przyjmuje opracowanie zestawu priorytetów do dalszej pracy, obejmujących m.in.: obniżenie barier dostępu do rynku kapitałowego, ułatwienia w nawiązywaniu relacji między posiadaczami kapitału a podmiotami typu MŚP, bezpieczeństwo na rynku kapitałowym, wspieranie i finansowanie inwestycji długoterminowych, rozwój emisji niepublicznych i innych form finansowania w ramach całej UE oraz obniżenie obciążeń administracyjnych.

15.

Wyraża opinię, że unia rynków kapitałowych posiada potencjał integracji rozdrobnionych rynków kapitałowych w Europie, wspomagając transgraniczne przepływy kapitałowe, co w konsekwencji zwiększy skalę inwestycji w europejskie przedsiębiorstwa i projekty infrastrukturalne.

16.

Wzywa Komisję do rozważenia również strony podażowej – w szczególności do dogłębnego przeanalizowania, dlaczego inwestorzy detaliczni i instytucjonalni nie są w stanie zmobilizować i przekształcić wystarczającego kapitału do zasilenia indywidualnych usług finansowych i długoterminowych inwestycji w gospodarkę realną – oraz do zajęcia się tą kwestią.

17.

Obawia się, że ustalone obecnie cele są zbyt ogólne, co może doprowadzić do nieosiągnięcia satysfakcjonującego poziomu dywersyfikacji źródeł finansowania MŚP.

18.

Uznaje, że powstająca unia rynków kapitałowych powinna przede wszystkim przyczynić się do rozwoju MŚP, ale zastanawia się, czy sekurytyzacja, zwłaszcza z uwagi na jej proporcjonalnie wyższe koszty ponoszone przez MŚP, stanowi długoterminowe rozwiązanie dla problemów związanych z finansowaniem MŚP.

19.

Przychyla się do obranego kierunku zmian na rzecz podwyższenia zaangażowania indywidualnych inwestorów w rynek kapitałowy, lecz zauważa, że w zielonej księdze inwestorom prywatnym poświęcono zbyt mało uwagi.

20.

Uważa, że przyjęciu szerokiej reformy rynku kapitałowego powinien towarzyszyć ścisły nadzór ogólnounijny i krajowy, obejmujący m.in. wzmocnienie roli Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) w zapewnianiu spójności w zakresie nadzoru, by uniknąć nadmiernego ryzyka i niestabilności rynków finansowych.

21.

Zachęca do prowadzenia poszerzonych konsultacji odnośnie do procesów sekurytyzacji, pamiętając o wnioskach wyciągniętych z kryzysu finansowego. Sekurytyzacja nie może rodzić ryzyka systemowego, a zatem powinna unikać instrumentów o wysokiej dźwigni finansowej i uzależnienia od krótkoterminowego finansowania.

22.

Zwraca uwagę na znaczące zróżnicowanie poszczególnych rynków państw członkowskich pod względem kulturowym, historycznym i prawnym. Złożoność zagadnienia wymaga rozszerzenia analizy ex ante w zakresie powołania i oddziaływania unii rynków kapitałowych w każdym z państw członkowskich.

23.

Jest przekonany, iż wiele inicjatyw dotyczących unii rynków kapitałowych będzie musiało być prowadzonych równolegle, a następnie wspieranych wieloszczeblowymi programami edukacyjnymi, ze względu na bariery społeczne, wynikające m.in. z tradycji i przyzwyczajeń.

24.

Wskazuje na niski poziom wiedzy finansowej i kultury inwestycyjnej wśród inwestorów detalicznych i właścicieli mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw. Są to strukturalne czynniki utrudniające rozwój paneuropejskiego rynku kapitałowego.

25.

Uważa, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania kluczową rolę w procesie upowszechniania wiedzy finansowej wśród ludności. Ponadto podkreśla rolę instytucji społecznych i struktur szkolnictwa w upowszechnianiu wiedzy o ekonomii i finansach wśród młodego pokolenia Europejczyków.

26.

Uważa za stosowne rozważenie udziału finansowego i instytucjonalnego sektora publicznego w obszarach bezpośrednio przyczyniających się do rozwoju rynku kapitałowego, w których inicjatywy sektora prywatnego będą niewystarczające. Apeluje, by przed zaangażowaniem sektora publicznego sprawdzić, czy za środkami publicznymi faktycznie pójdą również inicjatywy prywatne. Zaangażowanie sektora publicznego powinno być w takich przypadkach oparte na dodatkowej analizie ekonomicznej oraz posiadać jasną ścieżkę dezinwestycji, po osiągnięciu zamierzonego efektu, a także na wypadek pojawiających się nieprawidłowości.

27.

Jest zdania, że w obszarach objętych planem unii rynków kapitałowych w wielu krajach istnieją dobre praktyki, które są godne rozpowszechnienia.

28.

Podkreśla, że podmioty lokalne i regionalne mogą odgrywać znaczącą i różnorodną rolę na rynkach kapitałowych jako inwestorzy oferujący długoterminowy kapitał o charakterze początkowym, a ich wierzytelności mogą być przedmiotem obrotu na rynkach.

29.

Zgadza się co do potrzeby utworzenia spójnego zbioru przepisów odnośnie do rynków kapitałowych. Przepisy te powinny być respektowane we wszystkich państwach członkowskich.

30.

Uznaje za słuszne przypuszczenie, że w przypadku stworzenia przejrzystych ram odnośnie do funkcjonowania jednolitego rynku kapitałowego oraz ujednolicenia systemu zabezpieczeń należy się spodziewać wzrostu wiarygodności wśród inwestorów, prowadzącej do bardziej efektywnej alokacji kapitału.

31.

Podkreśla, że spójny zbiór przepisów byłby znaczącym krokiem na rzecz eliminacji barier i tworzenia otoczenia niezbędnego do powstania i funkcjonowania jednolitego rynku kapitałowego w całej Unii Europejskiej, bardziej zintegrowanego z rynkami międzynarodowymi.

32.

Zwraca uwagę na fakt, iż wnioski legislacyjne związane z unią rynków kapitałowych nie powinny prowadzić do nakładania nadmiernych obciążeń regulacyjnych na MŚP ani do ograniczenia korzyści, jakie może uzyskać ten sektor w wyniku utworzenia jednolitego rynku kapitałowego.

33.

Uznaje za istotne utworzenie nowych kategorii prawnych umożliwiających inwestowanie i pozyskiwanie kapitału w ramach Unii Europejskiej.

34.

Wierzy w możliwości uruchomienia nowych inicjatyw rynkowych poprzez dalsze zwiększanie przejrzystości publicznie dostępnych informacji finansowych i eliminowanie powodów, dla których informacja finansowa może nie być porównywalna pomiędzy państwami członkowskimi.

35.

Powtarza swój apel o zwiększenie porównywalności i dostępności danych o ryzyku finansowania podmiotów sektora MŚP w całej UE, wyrażony w poprzednich opiniach Komitetu Regionów.

36.

Uznaje za właściwe ustanowienie uproszczonych międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (IFRS), które mogłyby zapewnić porównywalność przedsiębiorstw i podnieść ich rating. Wykorzystanie tego typu standardów może również zachęcić inwestorów do lokowania środków w przedsiębiorstwa stosujące przejrzyste i powszechnie uznane zasady.

37.

Widzi potrzebę konsekwentnych prac nad harmonizacją prawa upadłościowego oraz uspójniania ram procesów restrukturyzacji finansowej, zdając sobie sprawę ze skomplikowania tej materii, w szczególności z występowania różnorodnych form uprzywilejowania grup społecznych oraz pewnych grup wierzycieli.

38.

Popiera dokonanie przeglądu ram legislacyjnych, w tym norm ostrożnościowych, w celu zrewidowania ograniczeń blokujących dostęp do sekurytyzacji aktywów ulokowanych w segmencie MŚP i utrudniających funkcjonowanie niebankowych podmiotów oferujących finansowanie oraz mniej restrykcyjne traktowanie długoterminowego zaangażowania w projekty infrastrukturalne.

39.

Zwraca uwagę na potencjalny problem braku harmonizacji rynków finansowych związany z pozostawaniem niektórych państw członkowskich poza unią bankową.

40.

Podkreśla, że unia rynków kapitałowych musi być otwarta i konkurencyjna w skali światowej oraz musi przyciągać inwestycje międzynarodowe, a przy tym utrzymywać wysokie standardy w UE, m.in. przez zapewnienie integralności rynku oraz stabilności finansowej inwestorów.

41.

Pragnie podkreślić znaczenie sektora MŚP dla europejskiej gospodarki i rozwoju regionów. Liczba MŚP w państwach UE-27 sięgała ponad 20 mln; tworzyły one około 67 % miejsc pracy i 58 % wartości dodanej brutto. W dodatku prawie 19 mln MŚP zatrudniało do 10 osób, zapewniając 1/5 miejsc pracy w UE. MŚP w okresie kryzysu 2008–2011 lepiej stabilizowały zatrudnienie niż duże przedsiębiorstwa, ale równocześnie ich udział w tworzeniu PKB uległ relatywnemu zmniejszeniu (1).

42.

Zwraca uwagę, że MŚP mają utrudniony dostęp do zdywersyfikowanych źródeł finansowania swojej działalności. Ponad 80 % zewnętrznych źródeł finansowania MŚP w UE to kredyty bankowe, a 40 % firm korzysta z leasingu oferowanego zwykle przez podmioty związane z bankami.

43.

Zauważa, że utrudnienia dostępu MŚP do kredytów bankowych nasilają się w okresach dekoniunktury, zatem procesy wewnątrzbankowe są raczej procykliczne niż antycykliczne.

44.

Uważa zwiększenie konkurencji dla sektora bankowego za potrzebny środek zmniejszający jego dominację w dostarczaniu źródeł finansowania w UE, w szczególności dla sektora MŚP. Usuwanie barier ograniczających tę konkurencję ze strony niebankowych podmiotów i instrumentów finansowych, nowych graczy i innowacji spoza sektora finansowego, jak też inicjatywy legislacyjne w tym zakresie powinny być silnie wspierane.

45.

Zauważa, że celem unii rynków kapitałowych nie jest zmniejszenie znaczenia banków w gospodarce europejskiej. Uważa za niezbędne zachowanie odpowiedniej równowagi pomiędzy działaniami promującymi bankowość inwestycyjną i finansowanie pozabankowe a finansowaniem w formie tradycyjnych kredytów bankowych.

46.

Z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe działania państw członkowskich, m.in. w postaci programów wsparcia finansowego MŚP (gwarancje, dotacje, przyspieszenie płatności handlowych, kapitał zarodkowy).

47.

Zwraca uwagę na istotne czynniki ułatwiające rozwój MŚP, takie jak przyjazne środowisko biznesu, nowoczesna infrastruktura, istnienie zaawansowanych technologicznie sektorów gospodarki i wysoko wykwalifikowana siła robocza. W związku z powyższym inicjatywy w ramach unii rynków kapitałowych powinny być przygotowywane w taki sposób, aby obniżać koszty transakcyjne pozyskiwania kapitału oraz docierać do grupy mikroprzedsiębiorstw, która jest najbardziej liczebna, ale jednocześnie najsłabiej związana z rynkami kapitałowymi. Wskazuje na potrzebę ograniczenia obciążeń administracyjnych związanych z przepisami.

48.

Wyraża obawę, że nowe regulacje sektora bankowego UE (CRD IV/CRR) mogą dodatkowo ograniczyć dostęp MŚP do finansowania bankowego. Z tego powodu rekomenduje cykliczne badania wpływu ww. regulacji na zmiany dostępności MŚP do finansowania bankowego w poszczególnych krajach.

49.

Podkreśla, że banki regionalne i lokalne mają do odegrania ważną rolę w finansowaniu MŚP, ponieważ posiadają lepszą znajomość lokalnych i regionalnych gospodarek i unikatowe metody oceny ryzyka kredytowania lokalnych przedsiębiorstw.

50.

Wyraża nadzieję, że jednolity rynek kapitałowy może przyczynić się do rozwoju i dyfuzji alternatywnych do tradycyjnych form pośrednictwa kredytowego i inwestycyjnego. Formy te posiadają istotny potencjał w zakresie dostarczania lokalnym podmiotom gospodarczym kapitału inwestycyjnego.

51.

Zachęca Komisję Europejską do upowszechnienia dobrych praktyk w zakresie alternatywnych form finansowania, które są dobrze rozwinięte w niektórych państwach członkowskich UE.

52.

Uważa za pożądane, by w ramach dyskusji i prac nad unią rynków kapitałowych zapewnić odpowiednie środowisko, zwłaszcza odpowiedni poziom uregulowania i nadzoru dla rozwoju równoległego systemu bankowego i finansowania społecznościowego. Ich skala pozostaje wciąż relatywnie niewielka, ale posiadają one znaczną dynamikę wzrostu (2).

53.

Uznaje, że alternatywne oferty finansowania skierowane do MŚP, w szczególności instrumenty o podwyższonym ryzyku inwestycyjnym, lepiej sprawdzają się w przypadku przedsięwzięć innowacyjnych.

54.

Stoi na stanowisku, że środowisko regulacyjne powinno mieć charakter stymulacyjny, a nie ograniczający dostępność nowych instrumentów i form dystrybucji kapitału.

55.

Pochwala zwiększone zainteresowanie Komisji Europejskiej problemem dostępu do finansowania pozabankowego.

56.

Uznaje, że zielona księga dotycząca unii rynków kapitałowych jest dopiero pierwszym krokiem na rzecz stworzenia jednolitego rynku kapitałowego.

57.

Zgłasza chęć uczestniczenia w dalszych pracach, uznając, że zróżnicowana perspektywa regionalna i lokalna umożliwi stworzenie przepisów uwzględniających potrzeby wszystkich stron.

58.

Zachęca do dyskusji nad szczegółowym programem prac, co powinno zapewnić odpowiednią dynamikę, niezbędną do dotrzymania planowanego terminu utworzenia jednolitego rynku kapitałowego.

59.

Podkreśla konieczność zintegrowania różnych środowisk w celu przygotowania w pełni satysfakcjonującego dokumentu, uwzględniającego potrzeby zróżnicowane przestrzennie i sektorowo.

60.

Zwraca uwagę na potrzebę intensyfikacji programów na rzecz poprawy znajomości kwestii finansów i edukacji społeczeństwa w zakresie możliwości i potrzeby inwestowania. Inicjatywy krajowe i projekty ogólnoeuropejskie typu „Consumer Classroom” wymagają uzupełnienia i wsparcia.

61.

Zachęca do dalszej debaty publicznej nad zieloną księgą „Tworzenie unii rynków kapitałowych” oraz nad towarzyszącym jej przeglądem dyrektywy dotyczącej prospektu emisyjnego i sekurytyzacji.

22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/22

1.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że komunikat Komisji związany z planem inwestycyjnym odzwierciedla priorytet, jakim jest dla nowej Komisji ożywienie inwestycji publicznych i prywatnych w związku ze stwierdzonym znacznym niedoinwestowaniem, gdyż – przy tym samym poziomie PKB – poziom inwestycji w UE jest obecnie niższy o 230–370 mld EUR od średniej rocznej w 2007 r.

2.

Popiera dążenie Komisji do zapewnienia optymalnego wykorzystania elastyczności przy interpretacji obowiązujących postanowień paktu stabilności i wzrostu, zwłaszcza w celu zagwarantowania, że wywoła on skutki antycykliczne niezbędne w obecnych warunkach powolnego wzrostu, bardzo wysokiego średniego poziomu bezrobocia w UE i dysproporcji regionalnych, które mają tendencję do pogłębiania się wskutek zróżnicowania zjawiska gwałtownego spadku inwestycji, które dotknęło przede wszystkim najsłabsze kraje. Uważa, że dążenie to powinno wpisywać się w perspektywę długofalową wykraczającą poza plan inwestycyjny, w kontekście którego omawiany komunikat został przedłożony.

3.

Zauważa, że Komisja przedstawiła propozycję tekstu, który nie był ani konsultowany wcześniej z innymi instytucjami europejskimi, ani nie był przedmiotem procedury międzyinstytucjonalnej. Zastanawia się ponadto nad kwestią pewności prawa w kontekście omawianego komunikatu wyjaśniającego, zważywszy, że nie jest on wiążący, a ponadto pakt stabilności i wzrostu nie przewiduje w sposób wyraźny zastosowania takiego instrumentu prawnego. W związku z tym omawiany komunikat może być przedmiotem odwołania do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

4.

Uważa, że trzeba doprecyzować kwotę wydatków przeznaczaną na współfinansowanie krajowe, którą można faktycznie wyłączyć z obliczeń salda strukturalnego w celu przestrzegania funkcji zapobiegawczej paktu.

5.

Uważa, że warunki zastosowania zasady elastyczności, w tym jej ograniczenie zasadniczo do części zapobiegawczej paktu, są zbyt restrykcyjne, by można je było zastosować w spójny sposób w całej Unii Europejskiej i by miały one rzeczywisty wpływ na zdolności inwestycyjne państw członkowskich i samorządów terytorialnych. Ponadto nie uwzględniają one skali niedoinwestowania na poziomie krajowym lub regionalnym. Dlatego też jest zdania, że konieczne jest rozszerzenie zastosowania zasady elastyczności w dziedzinie inwestycji na wszystkie państwa członkowskie, i zwraca się do Komisji o przedstawienie propozycji w tym względzie.

6.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ramach części zapobiegawczej paktu rozszerzono zakres zastosowania klauzuli inwestycyjnej w celu uwzględnienia programów inwestycyjnych państw członkowskich – szczególnie w ramach polityki strukturalnej i polityki spójności, inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, sieci transeuropejskich, instrumentu „Łącząc Europę”, a także współfinansowania z tytułu EFIS. Przypomina chęć przezwyciężenia kryzysu gospodarczego i coraz większego oddalenia regionów peryferyjnych od centrum Europy poprzez działania antycykliczne mające na celu ożywienie inwestycji, przy jednoczesnym przywróceniu w programie UE priorytetowego znaczenia zaufaniu. Potwierdza zatem swoje przekonanie wyrażone w opinii z dnia 17 kwietnia 2015 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie EFIS, że współfinansowanie krajowe powinno w całości zostać wyłączone z obliczeń dokonywanych z tytułu paktu stabilności i wzrostu, niezależnie od sytuacji państw członkowskich w świetle tego paktu, tak by uniknąć ryzyka, że kraje w większym stopniu potrzebujące nowych inwestycji nie będą w stanie zrealizować nawet tych, które są finansowane ze środków europejskich. Innymi słowy, nie należy utrudniać współfinansowania projektów inwestycyjnych ani pogłębiać różnicy we wzroście w obrębie strefy euro.

7.

Przypomina swój stały postulat, by wydatków publicznych ponoszonych przez państwa członkowskie i samorządy terytorialne w ramach współfinansowania z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych nie uwzględniano wśród wydatków strukturalnych – publicznych bądź równoważnych – określonych w pakcie, i to bez stawiania dodatkowych warunków, gdyż inwestycje te są z definicji przedmiotem ogólnego interesu europejskiego i mają sprawdzony efekt mnożnikowy pod względem trwałego wzrostu gospodarczego.

8.

Odnotowuje, że uwzględnienie wkładu państw członkowskich w nowy Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) zależne jest, i to jeszcze przed dokonaniem przez Komisję oceny zgodności z paktem stabilności i wzrostu, od jego zaklasyfikowania statystycznego przez europejski urząd statystyczny (Eurostat), zgodnie z definicjami obowiązującymi w europejskim systemie rachunków (ESA).

9.

Uważa, że klauzula dotycząca reform strukturalnych w ramach części zapobiegawczej i sposób uwzględnienia planów reform strukturalnych w części naprawczej mogą działać bardzo zachęcająco, pod warunkiem że uściślone zostaną rodzaje reform strukturalnych dopuszczalne w tym nowym systemie. Tego rodzaju doprecyzowanie powinno brać pod uwagę, że zgodnie z horyzontalną klauzulą społeczną określoną w art. 9 TFUE reformy strukturalne muszą mieć pozytywny wpływ społeczno-gospodarczy i przyczyniać się do poprawy zdolności administracyjnych, a także iż wymagają okresu wprowadzania lub okresu przejściowego i poniesienia pewnych krótkoterminowych kosztów, zanim przyniosą owoce i wywołają pożądane skutki pozytywne, w tym budżetowe.

10.

Ubolewa, że w komunikacie nie określono bardziej szczegółowo rodzajów „nadzwyczajnych zdarzeń” niezależnych od woli danego państwa członkowskiego, które upoważniałyby je do tymczasowego odejścia od ścieżki dostosowawczej prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego, i że tym samym pozostawia się Komisji Europejskiej bardzo znaczną swobodę oceny politycznej, co może skutkować preferencyjnym traktowaniem takiego czy innego państwa członkowskiego.

11.

Ponownie (1) wzywa do dokonania przeglądu metod obliczania „deficytu strukturalnego”, gdyż obecne sformułowanie tego pojęcia nie uwzględnia ani swoistych cech gospodarek krajowych i regionalnych, ani różnic strukturalnych w wydatkach publicznych na szczeblu krajowym i regionalnym, ani różnicy między wydatkami bieżącymi a wydatkami na inwestycje. Ponadto koncepcja ta opiera się na teoretycznych obliczeniach potencjału wzrostu, empirycznie niemożliwych do zweryfikowania i tym samym dających się zakwestionować, które otwierają drogę do uznaniowego wdrażania paktu stabilności i wzrostu.

12.

Apeluje, by Komisja rozważyła, czy obecna zasada 1/20 dotycząca redukcji zadłużenia jest skuteczna i czy należy ją poddać przeglądowi.

13.

Proponuje, by w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej zastosowano dodatkowe wskaźniki dotyczące różnic regionalnych w celu uwzględnienia ewentualnych dysproporcji strukturalnych w zakresie spójności terytorialnej, które państwa członkowskie mogą napotkać i które mogą mieć wpływ na wielkość i tempo dostosowań budżetowych i ewentualnych reform strukturalnych.

14.

Podkreśla, że plan inwestycyjny powinien wpisywać się w ramy szerzej zakrojonej europejskiej strategii, ściśle związanej z przeglądem strategii „Europa 2020” i mającej wspierać trwały wzrost gospodarczy sprzyjający zatrudnieniu poprzez pobudzanie inwestycji publicznych i prywatnych, poprawę konkurencyjności gospodarki europejskiej i reformy strukturalne przynoszące pozytywne skutki społeczno-gospodarcze i przyczyniające się do ulepszenia potencjału administracyjnego. Przypomina w tym kontekście rolę samorządów lokalnych i regionalnych w ożywieniu inwestycji we wzrost i zatrudnienie, zważywszy, że w 2013 r. około 55 % wszystkich inwestycji publicznych zostało przeprowadzonych przez władze szczebla niższego niż krajowy (2).

15.

Przypomina kilka propozycji dotyczących propagowania wysokiej jakości inwestycji na szczeblu europejskim (3):

16.

Przypomina swój apel do Komisji, by oceniła wpływ zasad ESA 2010 na zdolności inwestycyjne władz publicznych i zapewniła zasadę niedyskryminacji między inwestycjami publicznymi i prywatnymi zgodnie z art. 345 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

17.

Zwraca uwagę Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, a także państw członkowskich i samorządów terytorialnych, na sprawozdanie monitorujące w sprawie strategii „Europa 2020”, które jest co roku sporządzane przez specjalistyczną platformę KR-u, a w szczególności na spostrzeżenia dotyczące zarządzania gospodarczego i europejskiego semestru zawarte w jego piątej edycji z października 2014 r. (4).

18.

Uważa, że chociaż uczestnictwo i uwzględnianie samorządów terytorialnych w procesie koordynacji polityki gospodarczej z pewnością poprawiły się, to wciąż pozostają niewystarczające i nastręczają problemów związanych z reprezentatywnością, legitymizacją i kompletnością krajowych programów reform oraz zaleceń dla poszczególnych krajów. Proponuje zatem zwiększenie udziału samorządów lokalnych i regionalnych w semestrze europejskim na wzór zasady partnerstwa obowiązującej w wypadku funduszy strukturalnych.

19.

Ponownie wyraża przekonanie, że zgodnie z art. 3 TUE wiarygodność i legitymacja UGW opierają się na umiejętności dowiedzenia, że służy ona postępowi społecznemu, a zatrudnienie i normy socjalne nie są uznawane za drugorzędne wobec kwestii makroekonomicznych i budżetowych.

20.

Wnosi zatem, by w działaniach następczych podejmowanych w odniesieniu do przedstawionego w czerwcu 2015 r. sprawozdania pięciu przewodniczących na temat przyszłości UGW Komisja uwzględniła kierunki działania przedstawione w komunikacie Komisji w sprawie wzmocnienia społecznego wymiaru unii gospodarczej i walutowej z 2012 r. oraz w pakiecie dotyczącym inwestycji społecznych z 2013 r. Działania te powinny odpowiadać na potrzebę zachowania różnych modeli społecznych istniejących w obrębie UGW i ich współistnienia, a także wiązać się z rozważeniem możliwości wprowadzenia mechanizmów zachęt do realizacji reform, które mogą przyspieszyć osiąganie celów socjalnych strategii „Europa 2020”, oraz mechanizmów koordynacji automatycznych stabilizatorów na poziomie UGW (5).

22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/25

1.

Przypomina, że europejską politykę sąsiedztwa (EPS) opracowano w 2003 r. (1) w celu wzmocnienia stosunków między UE a sąsiadującymi z nią krajami. Kamieniem węgielnym tej polityki jest stopniowa integracja poprzez wdrażanie reform politycznych, gospodarczych i instytucjonalnych, z uwzględnieniem zaangażowania na rzecz wspólnych wartości, spośród których najważniejsze są demokracja, poszanowanie praw człowieka i praworządność oraz niedyskryminacja i równość płci.

2.

Zauważa, że dotychczas EPS opierała się na trzech głównych filarach: a) budowie demokracji; b) wspieraniu rozwoju gospodarczego; oraz c) wzmacnianiu dwóch wymiarów regionalnych sąsiedztwa (Unia dla Śródziemnomorza (2) i Partnerstwo Wschodnie (3)). Wieloletnia realizacja EPS wniosła pozytywny wkład w osiąganie wyznaczonych celów. Stosunki UE z krajami partnerskimi objętymi EPS rozwinęły się w istotnym, choć bardzo różnym stopniu. Podstawowe znaczenie ma zatem dalsze dostosowywanie polityki do stale zmieniającego się otoczenia międzynarodowego, tak aby można było reagować na ciągle pojawiające się nowe potrzeby.

3.

Stwierdza, że choć regiony najbardziej oddalone stanowią najdalej wysuniętą granicę morską UE i sama Komisja Europejska uznaje odgrywaną przez nie rolę „przyczółków” Europy na innych kontynentach, EPS od początku swego istnienia i na swych kolejnych etapach była kształtowana z pominięciem tego aspektu.

4.

Za punkt wyjścia przyjmuje spostrzeżenie, że chociaż na pierwszy rzut oka EPS może sprawiać wrażenie objętej wyłączną kompetencją rządów krajowych, to jednak władze lokalne i regionalne oraz ich sieci współpracy (stowarzyszenia i sieci miast, europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej) również odgrywają istotną rolę w tej dziedzinie. W związku z tym EPS nie może być po prostu procesem zachodzącym między rządami i instytucjami UE, lecz powinna także umożliwiać uczestnictwo innym podmiotom z krajów partnerskich, a władzom lokalnym i regionalnym w szczególności. Zwraca również szczególną uwagę na dyplomację miast jako mechanizm wspierania dialogu między jednostkami lokalnymi i regionalnymi na arenie międzynarodowej, przyczyniający się do tworzenia wspólnej przestrzeni stabilności, bezpieczeństwa i dobrobytu.

5.

Pragnie podkreślić, że władze lokalne i regionalne powinny uczestniczyć w EPS na wszystkich etapach: ustalania priorytetów, oceny wyników oraz audytu polityk rządowych. EPS nie może opierać się wyłącznie na współpracy z rządami krajów partnerskich objętych EPS z szeregu względów:

6.

Utrzymuje, że bardzo ważne jest włączenie do działań UE dotyczących regionu objętego EPS władz lokalnych i regionalnych, gdyż budowa demokracji i przejście do demokracji mają przede wszystkim charakter oddolny i nie można ich narzucić odgórnie. Stabilność i głębokie zakorzenienie demokracji wymagają, aby zaakceptowała ją społeczność lokalna jako całość. Zadanie to powinno obejmować wszystkie szczeble sprawowania rządów, w sposób przejrzysty, zaczynając od gmin i organów lokalnych.

7.

Jest zdania, że w realizację założeń EPS powinny być także zaangażowane instytucje społeczeństwa obywatelskiego, biznes oraz naukowcy. Aktywność tych podmiotów ma istotny wpływ na identyfikację potrzeb lokalnych, budowanie silnych partnerstw oraz realizację wspólnych celów.

8.

Z zadowoleniem przyjmuje wysiłki UE wspierające tworzenie trwałych struktur politycznych i administracyjnych oraz uważa, że wysiłki te powinny obejmować tworzenie instytucji lokalnych poprzez zapewnienie skutecznej pomocy technicznej i szkoleń dla administracji lokalnej i regionalnej, z myślą o efektywnym wykorzystaniu pomocy humanitarnej oraz istniejących i przyszłych instrumentów finansowych do celów promowania rozwoju społecznego, gospodarczego i terytorialnego.

9.

Zaznacza, że KR inwestuje wiele wysiłku i zasobów w rozwój lokalnego i regionalnego wymiaru EPS. W 2010 r. utworzył on Eurośródziemnomorskie Zgromadzenie Samorządów Lokalnych i Regionalnych (ARLEM), a w 2011 r. powołał Konferencję Władz Lokalnych i Regionalnych Partnerstwa Wschodniego (CORLEAP). Celem tych instytucji jest po pierwsze upowszechnianie koncepcji, dzięki którym kraje partnerskie objęte EPS zbliżą się do UE, a po drugie wspieranie reform wewnętrznych i budowy zdolności na poziomie lokalnym i regionalnym.

10.

Sądzi, że podstawowe znaczenie ma, aby UE nadal była głównym partnerem strategicznym dla krajów w południowej i wschodniej części basenu Morza Śródziemnego oraz dla państw objętych Partnerstwem Wschodnim. UE musi być w stanie pomóc sąsiadującym z nią krajom w określeniu jasnej ścieżki ku dostatniej przyszłości i w położeniu fundamentów pod lepsze sprawowanie rządów, przy jednoczesnym poszanowaniu suwerenności tych państw.

11.

Jest zdania, że zamiar Komisji Europejskiej dotyczący promowania współpracy subregionalnej jako środka wzmacniającego więzi gospodarcze to bardzo cenna i ważna inicjatywa, która sama w sobie poważnie przyczyni się do zwiększenia dobrobytu w tych regionach. Zarówno ARLEM, jak i CORLEAP to inicjatywy, dzięki którym UE nawiązuje kontakty z partnerami z, odpowiednio, południa i wschodu, w ten sposób przyczyniając się do poprawy współpracy regionalnej.

12.

Zauważa szeroki konsensus, że najbardziej udaną polityką sąsiedztwa jest polityka rozszerzenia. Oferując krajom Europy Środkowej i Wschodniej „wszystko, w tym instytucje”, UE zadziałała jako katalizator zmian i doprowadziła do ustanowienia nowych standardów. Należy jednak pamiętać, że perspektywa członkostwa w UE nie jest otwarta dla śródziemnomorskich krajów partnerskich objętych EPS.

13.

Pragnie podkreślić, że rozszerzenie UE i europejska polityka sąsiedztwa to dwie odrębne polityki o różnych celach i nie należy ich ze sobą mylić. Niemniej jednak kraje europejskie będące krajami partnerskimi objętymi EPS mogą ubiegać się o członkostwo, o ile spełnią warunki określone w art. 49 Traktatu UE.

14.

W tym kontekście za użyteczne uważa rozpoczęcie debaty na temat innego formatu stosunków, wykraczającego poza ten oferowany obecnie w ramach EPS.

15.

Uważa, że zasada warunkowości, a w szczególności reguła „więcej za więcej”, chociaż podkreślają zaangażowanie UE na rzecz jej podstawowych wartości, nie zawsze wnoszą pozytywny wkład w stworzenie warunków dla wyważonych relacji między UE a krajami partnerskimi objętymi EPS. Ponadto w wielu wypadkach nie pomogły one w stworzeniu zachęt dla reform w sąsiedztwie UE. W związku z tym bardziej elastyczne podejście ułatwiłoby nie tylko bardziej skuteczną realizację EPS, lecz także promowanie fundamentalnych zasad UE wśród krajów partnerskich EPS.

16.

Jest zdania, że w celu poprawy skuteczności EPS należy przyjąć podejście dostosowane do specyfiki każdego z krajów partnerskich. Każdy z krajów partnerskich objętych EPS jest osobnym podmiotem i powinien być traktowany jako taki, tj. z zastosowaniem zasady zróżnicowania. Nowa EPS, bez naruszania ogólnych zasad UE, powinna odznaczać się elastycznością niezbędną dla maksymalizacji korzyści płynących z jej realizacji. Każdemu krajowi partnerskiemu należy zapewnić możliwość rozwijania relacji z UE na jego sposób, zgodnie z jego potrzebami i zdolnościami. Nie oznacza to przyjęcia podwójnych standardów ani negacji jednolitego charakteru EPS, dzięki któremu UE zdołała przyjąć spójne podejście do wszystkich krajów partnerskich objętych EPS. Zróżnicowanie w stosunkach UE z sąsiadami powinno mieć zastosowanie w wypadku regionów najbardziej oddalonych, by zagwarantować skuteczną współpracę między tymi regionami a ich sąsiadami.

17.

Zaleca systematyczną analizę polityki wizowej UE, która powinna wspierać ułatwienia wizowe dla obywateli krajów z obszaru EPS, uwzględniając jednocześnie indywidualną sytuację zainteresowanych państw. Elastyczna europejska polityka wizowa ułatwi dialog między społeczeństwami, stworzy podstawy dla budowania silnych partnerstw i rozwijania różnych poziomów współpracy w różnych obszarach.

18.

Z zadowoleniem przyjmuje pomysł skoncentrowania wytyczonych w planach działania obszarów współpracy na kwestiach mających największe znaczenie dla wszystkich stron, co zaowocuje większą skutecznością.

19.

Uważa, że nowa EPS powinna określać cele szczegółowe i oferować partnerom jasne ramy czasowe realizacji jej polityk. Nowa EPS będzie mieć małe lub zerowe oddziaływanie, jeśli nie zaoferuje zainteresowanym stronom konkretnych korzyści lub jeśli korzyści te będą mogły zaistnieć dopiero w odległej przyszłości.

20.

Uznaje ścisłą współpracę w sprawach energetyki za istotny element stosunków UE z jej sąsiadami. Wiele krajów partnerskich objętych EPS to ważni dostawcy źródeł energii dla państw członkowskich UE. Współpracę taką należy wprowadzać i dalej do niej zachęcać, aby służyła wzajemnym interesom wszystkich stron.

21.

Jest zdania, że lepsze połączenia transportowe tych krajów zarówno z UE, jak i pomiędzy nimi, mogłyby wspomóc rozwój gospodarczy całego regionu.

22.

Jest zdania, że rozwijanie i wspieranie niezależnych struktur społeczeństwa obywatelskiego powinno stanowić zasadniczy element EPS. Współpraca z takimi partnerami jak Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego czy Europejski Fundusz na rzecz Demokracji stanowi ważny instrument również dla propagowania w przyszłości ruchów demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego na poziomie lokalnym i regionalnym.

23.

Sądzi, że ważnym obszarem EPS jest ścisła koordynacja środków podejmowanych przez UE i jej sąsiadów w sprawach migracji. Mobilność studentów, pracowników czy urzędników publicznych między państwami nienależącymi do UE a jej państwami członkowskimi, jeśli ma postać zorganizowaną i jeśli ułatwia się ją młodemu pokoleniu, ma pozytywne oddziaływanie nie tylko w obszarach takich jak edukacja i wymiana kulturalna, lecz również w zakresie administracji publicznej. Z drugiej strony, nielegalne przepływy migracyjne, które zdecydowanie nasiliły się w ostatnim okresie, skutkują nowymi wyzwaniami i stwarzają nowe możliwości, które wymagają odpowiedniego podejścia.

24.

Za niezwykle istotne uważa zwiększenie zaangażowania młodych ludzi oraz upodmiotowienie kobiet. Są to kluczowe czynniki rozwoju tych krajów.

25.

Zauważa, że zasadnicze znaczenie ma współdziałanie UE z jej sąsiadami w sprawach bezpieczeństwa. Połączenie sił w celu walki z terroryzmem i innymi asymetrycznymi zagrożeniami jest niezbędne dla wzmocnienia wzajemnego zaufania oraz stworzenia otoczenia odznaczającego się pokojem i stabilnością.

26.

Uważa, że bardzo ważnym aspektem współpracy między samorządami lokalnymi i regionalnymi a partnerami objętymi EPS jest reforma administracji publicznej na rzecz przejrzystego systemu zapobiegającego korupcji, bardziej lub mniej ukrytej.

27.

W kontekście wyżej wymienionych obszarów współpracy UE z jej sąsiadami uważa, że należy wzmocnić specjalną rolę regionów przygranicznych krajów UE leżących na wrażliwych wschodnich i południowych granicach UE, i zaleca, aby otrzymywały one specjalne wsparcie w ramach EPS.

28.

Podkreśla, że ważnym obszarem EPS jest wspieranie procesów demokratycznych, respektowanie praw człowieka i obywatela, rządów prawa, a także przebiegu procesów transformacji ustrojowo-gospodarczej w poszczególnych krajach. Z dużym zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe wsparcie udzielane przez regiony UE na rzecz państw objętych EPS i zachęca do dalszych wysiłków w tym obszarze.

29.

Uznaje, że proces reform konstytucyjnych i administracyjnych mający miejsce w krajach objętych europejską polityką sąsiedztwa może torować drogę stopniowemu rozwojowi demokracji w oparciu o ramy prawne, w których uznaje się reguły, standardy i wartości demokratyczne. Proces ten powinien prowadzić do decentralizacji w celu zagwarantowania skutecznego i właściwego sprawowania rządów z uwzględnieniem lokalnych wyzwań i szczególnych okoliczności zgodnie z zasadą pomocniczości. Dlatego Komitet uważa za niezmiernie istotne, aby ten proces decentralizacji był aktywnie wspierany w ramach EPS, która tym samym stałaby się przydatnym narzędziem wsparcia procesu reform.

30.

W tym celu wskazane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny wykonalności włączenia metodologii, koncepcji i instrumentów europejskiej polityki spójności do nowej EPS, a także stopniowego uwzględniania krajów śródziemnomorskich w europejskich politykach i programach strukturalnych, wzorem działań prowadzonych w stosunku do krajów Partnerstwa Wschodniego. Takie inicjatywy, jak np. AMICI (na rzecz koordynacji inwestycji w południowej części basenu Morza Śródziemnego) dla krajów basenu Morza Śródziemnego oraz Porozumienie Burmistrzów WSCHÓD dla krajów Partnerstwa Wschodniego z pewnością wniosą pozytywny wkład we współpracę inwestycyjną i rozwojową, w związku z czym kluczowe znaczenie ma uznanie ich za priorytet.

31.

Zauważa, że wskazane byłoby również, jako uzupełnienie polityki spójności, zastosowanie do basenu Morza Śródziemnego podejścia makroregionalnego, które UE z powodzeniem wdrożyła w innych regionach bliskich geograficznie, takich jak region Morza Bałtyckiego i region Dunaju, lub które wdraża w regionie Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego. Podejście to można wprowadzać stopniowo, dla trzech osobnych makroregionów basenu Morza Śródziemnego, realizując strategię adriatycko-jońską, zachodniośródziemnomorską i wschodniośródziemnomorską. Alternatywne podejście polegałoby na promowaniu stopniowego zaangażowania krajów i regionów całego obszaru w obrębie jednego rozrastającego się makroregionu. Dzięki temu podejściu uniknięto by podziału regionu na podregiony. Zadanie koordynacji takiego projektu można by powierzyć europejskim ugrupowaniom współpracy terytorialnej działającym w regionie śródziemnomorskim. Są one optymalnym dostępnym zasobem, który można wykorzystać w celu zapewnienia stabilnej, długoterminowej współpracy między władzami lokalnymi i regionalnymi w UE i w krajach spoza UE.

32.

Jest zdania, że może i powinien odgrywać decydującą rolę w kontekście niektórych inicjatyw regionalnych z udziałem Rosji i Turcji. Wyzwaniem dla Komitetu byłoby doprowadzenie do osiągnięcia namacalnych wyników, widocznych dla obywateli. Praktyczne i oparte na projektach zaangażowanie Rosji i Turcji we współpracę transgraniczną stanowiłoby znaczny wkład w EPS. W związku z tym przegląd inicjatywy synergii czarnomorskiej mógłby obejmować również władze lokalne i regionalne.

33.

Z pełnym przekonaniem stwierdza, że ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1931/2006 mały ruch graniczny (MRG) okazał się skutecznym narzędziem rozwijania współpracy między UE a jej krajami sąsiednimi i wnosi pozytywny wkład w osiąganie zamierzonych celów, takich jak zbliżanie partnerów w wymiarze gospodarczym, społecznym i obywatelskim. W świetle powyższego mechanizm MRG powinien być w przyszłości wykorzystywany na większą skalę dla realizacji założeń EPS.

34.

Pragnie podkreślić, że wiele z wyzwań, którym UE i jej sąsiedzi muszą sprostać razem, wymaga uwzględnienia krajów sąsiadujących z sąsiadami, a w niektórych przypadkach współpracy z nimi. Stosunki UE z krajami partnerskimi objętymi EPS nie mogą jednak wpływać niekorzystnie na stosunki tych krajów z ich sąsiadami.

35.

Wyraża zaskoczenie, iż w dokumencie (4) nie poczyniono żadnej wzmianki na temat roli miast i regionów w polityce sąsiedztwa.

36.

Podkreśla, że władze lokalne i regionalne mają zasadnicze znaczenie dla powodzenia EPS. Dotyczy to zwłaszcza regionów przygranicznych, których rolę należy odpowiednio uznać. W związku z tym włączenie koncepcji decentralizacji i wymiaru terytorialnego do nowej EPS podniesie jej atrakcyjność i zwiększy jej skuteczność.

37.

Zaznacza, że rola władz lokalnych i regionalnych w planach działania opracowanych w ramach dwustronnego komponentu południowej i wschodniej EPS powinna zostać wzmocniona z myślą o promowaniu w takich krajowych planach działania podziału pomocy nie tylko na podstawie podejścia sektorowego, ale też terytorialnego.

38.

Uważa, że regionalne programy EPS i współpraca terytorialna powinny zostać wzmocnione oraz że władzom lokalnym i regionalnym należy zapewnić rzeczywistą możliwość realizacji programów i priorytetów zdefiniowanych wspólnie z ARLEM-em i CORLEAP-em, a także uczestniczenia w ich planowaniu i zarządzaniu nimi.

39.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że we wspólnej deklaracji szczytu Partnerstwa Wschodniego, który odbył się w dniach 21–22 maja 2015 r. w Rydze, znalazło się odniesienie do działań podejmowanych przez CORLEAP na poziomie lokalnym i regionalnym oraz wezwanie do Komisji Europejskiej, aby zapewniła odpowiednie i ukierunkowane wsparcie dla władz lokalnych i regionalnych, mające pomóc im w realizacji celów Partnerstwa Wschodniego.

40.

Jest zdania, że z reguły w krajach sąsiadujących z UE władze lokalne i regionalne nie odgrywają kluczowych ról w procesach podejmowania decyzji na szczeblu lokalnym bądź świadczenia usług i nie posiadają znacznej autonomii w stosunku do władz centralnych. Niemniej jednak wnoszą one dodatkową wiedzę, zasoby i doświadczenie do działań władz centralnych. Władze lokalne i regionalne mogą działać jako katalizatory zmiany, zapobiegania konfliktom, decentralizacji i budowania zaufania w stosunkach zewnętrznych. W świetle powyższego, wysiłki powinny skupiać się na określonej liczbie zagadnień mających rzeczywiście praktyczne znaczenie dla miast i regionów w całym sąsiedztwie, a następnie na sposobach rozwijania we współpracy z władzami praktycznych inicjatyw odnoszących się do tych zagadnień.

41.

Pragnie podkreślić, że jako instytucja polityczna KR powinien ułatwiać i promować budowanie zaufania oraz oddolne inicjatywy współpracy na niskim szczeblu z politykami podzielającymi europejskie wartości oraz szanującymi wolność słowa i praworządność. Dotyczy to zarówno wschodu, jak i południa.

42.

Uważa, że w tym kontekście należy podjąć działania mające na celu nawiązywanie stosunków i partnerstw z miastami i regionami, których przedstawiciele należą do ARLEM-u, a w przyszłości, do CORLEAP-u. Wskazane jest również, aby Komisja Europejska współpracowała z ARLEM-em i CORLEAP-em oraz wspierała ich pracę, także finansowo. W tym celu KR zalecałby rozszerzenie programów partnerstwa i projektów pomocy technicznej i wymiany informacji (TAIEX) między władzami lokalnymi i regionalnymi w UE i w krajach objętych EPS. Ma to fundamentalne znaczenie nie tylko dla poprawy sprawowania rządów w krajach objętych EPS, lecz także jest dobrym sposobem propagowania w tych krajach zrozumienia ważności unijnych struktur wielopoziomowego sprawowania rządów. Zwraca uwagę na znaczenie wzmocnienia instytucjonalnego władz lokalnych, ponownie wzywając Komisję Europejska do rozciągnięcia zakresu Instrumentu na rzecz Administracji Lokalnej na sąsiedztwo.

43.

Pragnie zaznaczyć, że szczególną uwagę należy zwrócić na poprawę zdolności administracyjnych rządów w krajach objętych EPS, ze szczególnym naciskiem na wymiary lokalny i regionalny. KR, jego członkowie i organy powiązane, wraz ze stowarzyszeniami krajowymi, są gotowi do odegrania roli w kompleksowym programie rozwoju instytucjonalnego proponowanym przez Komisję Europejską i państwa członkowskie z myślą o rozbudowie lokalnych i regionalnych zdolności administracyjnych w krajach objętych EPS.

44.

Sądzi, że wysiłki UE wspierające tworzenie trwałych struktur politycznych i administracyjnych powinny obejmować wsparcie tworzenia instytucji lokalnych poprzez zapewnienie skutecznej pomocy technicznej i szkoleń dla administracji lokalnej i regionalnej, w tym zwłaszcza dla młodego pokolenia, z myślą o efektywnym wykorzystaniu istniejących i przyszłych instrumentów finansowych do celów promowania rozwoju społecznego, gospodarczego i terytorialnego.

45.

Wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do podjęcia praktycznego środka, jakim będzie zwiększenie wysiłków w zakresie współpracy między delegaturami Unii w krajach objętych EPS a istniejącymi i przyszłymi strukturami publicznymi w UE i krajach partnerskich, takimi jak krajowe punkty kontaktowe i oddziały programów współpracy transgranicznej, których doświadczenia trzeba optymalizować i rozszerzać. Wzmocniona współpraca będzie ułatwiać proces informowania organizacji terytorialnych oraz władz lokalnych i regionalnych w UE i krajach objętych EPS, z jednej strony, o roli EPS i jej funkcjonowaniu, a z drugiej strony, o możliwościach finansowania. Ponadto uczestnicy mogliby także pomagać w przekazywaniu ważnych przesłań KR-u właściwym organom w krajach objętych EPS.

46.

Ponadto zwraca uwagę na fakt, że KR realizuje również ważną misję polityczną jako obserwator wyborów lokalnych i regionalnych w krajach partnerskich. KR to jedyny organ UE regularnie obserwujący wybory lokalne i regionalne. W związku z tym potrzebne jest wzmocnienie roli KR w nowej EPS w celu promowania zasad demokracji stanowiących kamień węgielny naszych wspólnych europejskich wartości.

22.9.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 313/31

1.

Podkreśla, że celem opinii jest dokonanie oceny uzgodnionych umów partnerstwa i programów operacyjnych (PO) z punktu widzenia beneficjentów na poziomie władz lokalnych i regionalnych.

2.

Podkreśla zasadniczą rolę polityki spójności w osiąganiu określonego w Traktacie celu dotyczącego spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej poprzez zmniejszenie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych. W istocie, fundusze strukturalne i inwestycyjne są we wszystkich państwach członkowskich zasadniczo głównymi narzędziami, jakimi dysponuje Unia Europejska w celu promowania harmonijnego ogólnego rozwoju.

3.

Wskazuje, że polityka spójności, od swych początków, przyczyniła się do zmniejszenia nierówności między regionami europejskimi i wewnątrz nich oraz że od początku obecnego kryzysu gospodarczego w 2008 r. pozwalała ograniczyć jego skutki z punktu widzenia spójności. Nadal jednak utrzymuje się znaczna nierównowaga, pogłębiona obecnym kryzysem, dlatego polityka spójności musi w przyszłości dysponować środkami umożliwiającymi dalsze zmniejszanie tych dysproporcji. Zgodnie z art. 96 ust. 2 lit. a) rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów, cele polityczne w tej dziedzinie trzeba określać w oparciu o społeczne i gospodarcze potrzeby regionów, miast i gmin w zakresie rozwoju.

4.

Zauważa, że charakter polityki spójności znacząco zmienił się od czasu jej reformy w 2013 r. Wyraża zadowolenie w związku z tym, że reforma wzmocniła związek polityki spójności z priorytetami UE (większe synergie między tą polityką a strategią „Europa 2020”). W nowym okresie programowania 2014–2020 wprowadzono nowe metody wdrażania polityki spójności i nowe narzędzia, w szczególności zaś położono większy nacisk na skuteczność, efektywność i wyniki. KR zastanawia się, w jaki sposób można zmaksymalizować w praktyce skuteczność, efektywność i wpływ europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

5.

Potwierdza przy okazji śródokresowego przeglądu strategii „Europa 2020” znaczenie bezpośrednich i funkcjonalnych związków między nową strategią a polityką spójności. Zwraca w tym kontekście uwagę na potrzebę silnego wymiaru terytorialnego oraz prawdziwego partnerstwa jako podstawowych kryteriów decydujących o odpowiedzialności wszystkich szczebli instytucjonalnych za proces reform i o wyborze strategii oraz działań.

6.

Dostrzega już niemniej powody do zaniepokojenia w związku z tym, że wydane przez Komisję wytyczne dotyczące wdrażania polityki spójności nadal nie uwzględniają celu polegającego na zmniejszeniu zadań administracyjnych i kontrolnych. KR apeluje do Komisji, by podczas dalszego opracowywania systemów administracyjnych i kontrolnych, a także prowadzenia audytów odstąpiła od dalszych środków, które dodatkowo zwiększyłyby obciążenia administracyjne dla pracowników administracji państw członkowskich i ich beneficjentów i zmniejszyłyby potencjalny wkład europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w realizację celów strategii „Europa 2020”.

7.

Zwraca uwagę, że związek między polityką spójności a innymi politykami i inicjatywami UE (polityka rozwoju obszarów wiejskich, program „Horyzont 2020”, instrument „Łącząc Europę” itp.) również uległ wzmocnieniu. KR jest zdania, że należało podjąć większe wysiłki, by zapewnić dalsze dostosowanie wszystkich polityk UE i funduszy mających wpływ terytorialny, i ma nadzieję, że będzie to mogło mieć pozytywny wpływ na rozwój regionów.

8.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że poprzez utworzenie wspólnych ram strategicznych dostosowano do siebie wzajemnie priorytety Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, co poszczególne państwa członkowskie ujęły w umowach o partnerstwie obejmujących wszystkie te fundusze. Jest to bez wątpienia bardzo istotny krok na drodze do osiągnięcia większej spójności polityki. Dlatego Komitet wyraża ubolewanie, że synergia ta nie została w pełni wykorzystana podczas sporządzania programów operacyjnych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Przede wszystkim trzeba wyraźniej skoordynować program dla obszarów wiejskich z Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego, jako że rozwój obszarów wiejskich jest integralną częścią działań w dziedzinie rozwoju regionalnego.

9.

Zgadza się z poglądem, że strategia inwestycyjna w ramach umów partnerstwa i programów operacyjnych powinna być także kompleksowa i spójna z krajowymi programami reform oraz dotyczyć reform wskazanych w zaleceniach dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru. W czasach kryzysu gospodarczego i ograniczeń budżetowych koordynacja między budżetem UE i budżetami krajowymi jest niezbędna w celu poprawy zarządzania gospodarczego, przejrzystości i efektywności wydatków publicznych.

10.

Powtarza, że plan inwestycyjny dla Europy, który jest pierwszą kluczową inicjatywą Komisji J.C. Junckera, podkreśla potencjał polityki spójności w zakresie wspierania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w Europie, lecz należy zaakcentować, że plan inwestycyjny i polityka dotycząca europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (spójność, lecz również rozwój obszarów wiejskich, rybołówstwo itp.), ukierunkowane na różne szczeble polityczne i instytucjonalne, muszą się wzajemnie wzmacniać, również pod względem zasobów. Plan inwestycyjny musi być uzupełnieniem obecnych programów UE i tradycyjnej działalności Europejskiego Banku Inwestycyjnego, przy czym istotne jest, aby środki w ramach funduszy strukturalnych nie były automatycznie przekierowywane na potrzeby tego planu.

11.

Zauważa, że planowanie strategiczne ma zasadnicze znaczenie dla udanego wdrożenia polityki spójności. W związku z tym najważniejszymi strategicznymi elementami polityki spójności są umowy partnerstwa i programy operacyjne, ponieważ wskazują sposób wydatkowania funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w danym państwie członkowskim lub regionie. Ubolewa, że późne przyjęcie pakietu legislacyjnego dotyczącego polityki spójności, skrócenie i niedoszacowanie czasu, jakiego państwa członkowskie i władze terytorialne potrzebują na ogromnie złożone programowanie (obejmujące wiele instrumentów, szczebli i podmiotów), przy przyjmowaniu umów partnerstwa i programów operacyjnych doprowadziły do obrania drogi czysto formalnego partnerstwa i spowolniły rozpoczęcie nowego okresu programowania. Ubolewa, że w odniesieniu do przygotowywania umów partnerstwa nie opracowano jasnej ujednoliconej metody (lub kilku metod) z myślą o realizacji celów. Brak takiej metodyki sprawił, że poszczególne państwa członkowskie podchodziły do sporządzania umów o partnerstwie w całkowicie indywidualny sposób; dlatego też umowy te nie są porównywalne i trudno będzie porównywać ich wdrażanie w poszczególnych państwach (zwłaszcza jeśli chodzi o realizację zintegrowanych inwestycji terytorialnych oraz z perspektywy skutecznego wykorzystania i odpowiedniej struktury wdrażania i zarządzania). Komitet proponuje, by na okres realizacji polityki rozwojowej 2014–2020 opracowano jednolitą metodę zmiany umów o partnerstwie.

12.

Odnotowuje, że KR przeprowadził szeroko zakrojoną ankietę internetową, która potwierdza poglądy wyrażone w niniejszej opinii (1).

13.

Zwraca się do Komisji Europejskiej o uwzględnienie zdania władz lokalnych i regionalnych, wyrażonego w poniższych punktach niniejszej opinii, przy redagowaniu pod koniec 2015 r. sprawozdania na temat wyniku negocjacji w sprawie umów partnerstwa i programów operacyjnych.

14.

Przypomina zasady i wspólne cele określone w Karcie wielopoziomowego sprawowania rządów w Europie, przyjętej przez Komitet Regionów dnia 3 kwietnia 2014 r. w celu promowania innowacyjnej i skutecznej współpracy politycznej i administracyjnej między podmiotami instytucjonalnymi i rozwijania demokratycznego udziału obywateli w procesach europejskich i zwiększania spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

15.

Wyraża zadowolenie z faktu, że reforma polityki spójności wzmocniła przepisy dotyczące partnerstwa. Artykuł 5 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów stanowi obecnie, że w odniesieniu do umowy partnerstwa i każdego programu państwo członkowskie organizuje, zgodnie z jego ramami instytucjonalnymi i prawnymi, partnerstwo z właściwymi instytucjami regionalnymi i lokalnymi. Ponadto Komisja przyjęła akt delegowany, jakim jest europejski kodeks postępowania w zakresie partnerstwa, który określa, w jaki sposób należy stosować zasadę partnerstwa. KR przyjmuje go ze szczególnym zadowoleniem jako pierwszy w historii element unijnego prawodawstwa możliwy do wyegzekwowania na drodze prawnej, który dotyczy wielopoziomowego sprawowania rządów.

16.

Jakość partnerstwa w ramach funduszy europejskich ma kluczowe znaczenie. KR oczekuje, że umowy partnerstwa i programy operacyjne odzwierciedlą rzeczywiste potrzeby szczebla regionalnego i lokalnego.

17.

Podkreśla, że skuteczne i dobrze funkcjonujące partnerstwo oznacza lepiej ugruntowane i ukierunkowane środki, odpowiadające warunkom i potrzebom różnych poziomów społecznych. W konsekwencji prowadzi to też do bardziej efektywnego wykorzystania funduszy. W państwach, w których partnerstwo nie zostało prawidłowo ustanowione i ma czysto powierzchowny charakter, Komisja Europejska powinna również pomóc w analizie mechanizmów mających skierować partnerstwo na właściwe tory, przy czym należy unikać nadmiernych i nieproporcjonalnych komplikacji i obciążeń administracyjnych, które mogłyby dodatkowo opóźnić wdrażanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na terytorium UE.

18.

Zwraca uwagę, że zasada partnerstwa nie jest pustą ideą, lecz warunkiem wstępnym sukcesu polityki spójności, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę, że faktyczne kompetencje są podzielone między co najmniej trzy szczeble polityczne (UE, państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne). W istocie dobre praktyki w obrębie zasady partnerstwa prowadzą do:

19.

Podkreśla, że odpowiednie stosowanie zasady partnerstwa pomaga zwiększyć efektywność wydatkowania środków UE. Odnosi się w tym kontekście do analizy Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, w której stwierdza się, że „skuteczność wydatkowania środków unijnych jest ograniczona z powodu nieodpowiednich ocen potrzeb, niejasnych celów, sprzecznych lub niekompatybilnych celów i priorytetów, a także niewłaściwych procedur wyboru w celu priorytetowego traktowania projektów, które maksymalizują wywierany wpływ”. Prawdziwe partnerstwo może zaradzić tym wszystkim niedociągnięciom.

20.

Jest zaniepokojony tym, że zasada partnerstwa nie jest możliwa do odpowiedniego zastosowania we wszystkich państwach członkowskich. Negocjacje w sprawie umów partnerstwa i programów operacyjnych wykazały, że chociaż w większości wypadków konsultowano się z władzami lokalnymi i regionalnymi, to ich udział nie przekładał się na pełne partnerstwo w rozumieniu europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa. W istocie Komitet ubolewa nad faktem, że władze lokalne i regionalne rzadko brały wystarczający udział w opracowywaniu umów partnerstwa i programów operacyjnych, jako że często odgrywają raczej rolę zainteresowanej strony niż partnera (2). Komisja Europejska powinna wnieść wkład w ocenę mechanizmów partnerstwa i czasu potrzebnego na dyskusję z wielopoziomowymi strukturami instytucjonalnymi, by umożliwić bardziej rzeczową i świadomą wymianę w ramach tyle samo trwających procedur. Dzięki temu wprowadzono by również równowagę między terminami przyjmowania programów na szczeblu europejskim a ich prezentacją na szczeblu krajowym.

21.

Ubolewa nad tym, że przed opracowaniem i przyjęciem umów partnerstwa nie określono w jasny sposób metodyki wykorzystania zintegrowanych inwestycji terytorialnych (ZIT). Sprawiło to, że każde państwo członkowskie ma zupełnie odmienne podejście do ZIT albo wcale się nimi nie zajmuje. Tam, gdzie w umowie partnerstwa przewidziano korzystanie z instrumentu ZIT, podmioty przygotowujące poszczególne ZIT nadal zmagają się z brakiem jasności zarówno na poziomie krajowym, jak i na poziomie Komisji Europejskiej. W wielu przypadkach towarzyszy temu niechęć instytucji zarządzających, by ZIT w ogóle uwzględnić w programie operacyjnym. W związku z tym Komitet Regionów apeluje do Komisji Europejskiej o dopilnowanie, by w państwach, które postanowiły korzystać z instrumentu ZIT, możliwe było wdrożenie ZIT we wszystkich programach operacyjnych i w odpowiednim zakresie oraz by szybko stworzone zostały stosowne struktury wdrażania i zarządzania, tak by możliwe było faktyczne korzystanie z ZIT i osiągnięcie efektu synergii.

22.

Ubolewa nad tym, że przed opracowaniem i przyjęciem umów partnerstwa nie określono w jasny sposób zakresu, celu i metodyki wdrażania wymiaru terytorialnego. To właśnie wyjaśnia, dlaczego każde państwo przyjmuje całkowicie odmienne podejście do uwzględniania wymiaru terytorialnego i bierze go pod uwagę w diametralnie różnym zakresie. Znacznie zmniejsza to efekty, jakie ogólnoeuropejskie wdrożenie wymiaru terytorialnego mogłoby mieć nie tylko w odniesieniu do realizacji strategii „Europa 2020”, ale też ogólnie dla rozwoju UE.

23.

Zwraca się do Komisji Europejskiej, by umożliwiła władzom lokalnym i regionalnym opracowanie własnych „regionalnych” umów partnerstwa jako integralnej części ogólnych umów partnerstwa zawieranych na szczeblu krajowym. W ten sposób Komisja w pełni uzna art. 4 TUE dotyczący poszanowania wewnętrznego porządku konstytucyjnego państw członkowskich, zapewniając jednocześnie maksymalny wpływ zasady pomocniczości.

24.

Zwraca się do Komisji Europejskiej, by zajmowała jednolite stanowisko podczas negocjacji w sprawie umów partnerstwa i programów operacyjnych, i odnotowuje, że niektóre władze lokalne i regionalne uskarżają się, że podczas negocjacji służby Komisji Europejskiej zgłaszały różne, czasami sprzeczne, postulaty, których nie uzasadniają konkretne potrzeby ani obowiązujące przepisy. Wzywa ponadto Komisję, by już na wcześniejszym etapie negocjacji włączyła władze lokalne i regionalne odpowiedzialne za opracowywanie i realizację znacznej części programów i by już na samym początku prac nad przygotowaniem programów operacyjnych podawała jednolitą i jasną interpretację podstawowych przepisów rozporządzenia. Późne przekazywanie uwag Komisji do złożonych programów, a także krótki termin wyznaczony na aktualizację programów stanowiły też przeszkodę dla ich politycznej akceptacji na szczeblu lokalnym i regionalnym.

25.

Podkreśla, że dobre praktyki w obrębie zasady partnerstwa wymagają właściwego sposobu myślenia i kultury administracyjnej, a nie wprowadzania przepisów prawnych. Rozbieżność między legislacją a kontekstem, w którym należy ją zastosować, prowadzi do praktyk polegających na „odhaczaniu okienka” (3), utrudniając dążenie do jakości i skuteczności programowania oraz przekształcając je w zwykłe obciążenie administracyjne, które opóźnia wdrożenie samych funduszy na terytorium UE.

26.

Dlatego też KR jest zdania, że zasadę partnerstwa można wzmocnić, jeśli Komisja pomoże w ocenie mechanizmów funkcjonowania i wskazywaniu dobrych praktyk, w tym także oszacuje czas potrzebny na dyskusję w zestawieniu ze stopniem złożoności instytucji i programów. Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja Europejska rozpoczęła badanie dotyczące zasady partnerstwa i że planuje organizację regularnych sesji zorganizowanego dialogu w celu omówienia realizacji zasady partnerstwa z zainteresowanymi stronami. Zwraca uwagę, że KR, jako organ reprezentujący władze lokalne i regionalne, powinien być kluczowym partnerem strategicznym w tym procesie.

27.

Zwraca się do Komisji, by w szczególności zbadała, w jakim stopniu zasada partnerstwa i wymiar terytorialny są uwzględniane w krajowych programach opracowanych w ramach polityki spójności. W większości państw członkowskich istnieje tendencja do wyraźniejszej centralizacji wdrażania polityki spójności, m.in. wprowadzania programów krajowych kosztem programów regionalnych. Należy chronić główny cel polityki spójności, którym jest zmniejszenie dysproporcji i nierówności regionalnych, a także wspieranie rozwoju regionalnego.

28.

Zwraca uwagę, że władze szczebla niższego niż krajowy były odpowiedzialne za 55 % wszystkich inwestycji publicznych w 2013 r. i w związku z tym odgrywają istotną rolę w promowaniu wzrostu gospodarczego w Europie. W niektórych regionach europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne są praktycznie jedynym źródłem finansowania inwestycji publicznych.

29.

Zwraca uwagę na trudną sytuację finansową szczebla niższego niż krajowy, zważywszy że władze lokalne i regionalne borykają się z wysokim poziomem zadłużenia i polityką oszczędnościową narzuconą na wyższym szczeblu. KR zauważa w tym kontekście, że brak zasobów finansowych dostępnych na szczeblu niższym niż krajowy ma bezpośredni wpływ na realizację polityki spójności. W związku z tym należy w przyszłości ulepszyć wielopoziomowy system finansowania. Dlatego też wnosi, by korzystając z elastyczności przyznanej przez Komisję, państwa członkowskie usunęły ze zobowiązań przyjętych w ramach wewnętrznego paktu stabilności kwotę obowiązkowego współfinansowania krajowego działań finansowanych z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

30.

Przyjmuje zatem z zadowoleniem fakt, że w okresie programowania 2014–2020 przewidziano większą rolę instrumentów finansowych w polityce spójności. Odnotowuje, że w przypadku władz lokalnych i regionów skutecznie wdrożone instrumenty finansowe mogą znacznie zwiększyć oddziaływanie finansowania, pod warunkiem uwzględnienia gospodarczego i społecznego wymiaru inwestycji.

31.

Zwraca uwagę, że wdrażanie funduszy strukturalnych za pomocą instrumentów finansowych powoduje problemy. W wielu wypadkach wdrażanie pozostaje bardzo złożoną kwestią, a same właściwe służby Komisji nie zawsze jednolicie i spójnie interpretują te przepisy, zwłaszcza na etapie poświadczania i kontroli wydatków. Pomimo starań Komisji Europejskiej, by zapewnić odpowiednie wytyczne, tworzenie instrumentów finansowych w większości wypadków nadal wymaga korzystania z zewnętrznych firm doradczych, co oznacza dodatkowe koszty.

32.

Z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie fi-compass – nowej platformy informacyjnej i doradczej na rzecz wykorzystywania instrumentów finansowych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Narzędzie to powinno ułatwić wdrażanie instrumentów finansowych i uczynić je bardziej zrozumiałym.

33.

Podkreśla rolę Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), którego pożyczki na programy strukturalne mogą być doskonałym sposobem pozyskiwania środków finansowych na rentowne projekty o wielkości krytycznej w ramach danego programu operacyjnego. Niestety możliwości związane z tym źródłem finansowania nie są wystarczająco uznawane na wszystkich szczeblach (4). Sygnalizuje ponadto, że władze lokalne nie mogą obecnie w pełni skorzystać ze wspomnianych możliwości z powodu wyjątkowo skomplikowanych procedur udzielania tych pożyczek i ich funkcjonowania. W związku z tym ma nadzieję, że podjęte zostaną wysiłki w celu uproszczenia przepisów dotyczących pożyczek na programy strukturalne.

34.

Zauważa, że większa koncentracja tematyczna jest jedną z najważniejszych reform polityki spójności na lata 2014–2020. Koncentracja tematyczna ma na celu skoncentrowanie środków finansowych na ograniczonej liczbie obszarów tematycznych, aby osiągnąć masę krytyczną i wywrzeć rzeczywisty wpływ. Ze względu na to, że wstępnie określone cele tematyczne decydują o przeznaczeniu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, przepisy dotyczące koncentracji tematycznej wywierają znaczący wpływ na strukturę umów partnerstwa i programów operacyjnych.

35.

Zwraca uwagę na fakt, że w związku z wewnętrznym zróżnicowaniem regionów nadal może zachodzić potrzeba – nawet w bardziej rozwiniętych regionach – inwestowania w infrastrukturę zapewniającą podstawowe usługi w zakresie środowiska, transportu i technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), usługi społeczne i w zakresie zdrowia oraz kształcenia.

36.

Wyraża zadowolenie w związku z wprowadzeniem dodatkowej elastyczności dzięki nowym narzędziom, takim jak rozwój lokalny kierowany przez społeczność i zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT), które pozwalają wykorzystywać programy finansowane z wielu funduszy i wdrażać innowacyjne projekty. Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że formalnie w wielu krajach i regionach rozważa się wykorzystanie tych instrumentów. Komitet jest jednak zaniepokojony faktem, że różnice w przepisach dotyczących poszczególnych funduszy oraz niechęć instytucji zarządzających do delegowania na poziom lokalny nadal ograniczają potencjał tych nowych instrumentów w zakresie zintegrowanego rozwoju terytorialnego.

37.

Zwraca uwagę na to, że łączenie różnych źródeł finansowania i różnych narzędzi dla jednego projektu może przynieść istotne korzyści wyłącznie pod warunkiem, że różne źródła finansowania i różne narzędzia będą pociągać za sobą jednakowe wymogi w zakresie sprawozdawczości i kwalifikowalności, tak by to połączenie było skuteczne i by można było jednocześnie ograniczyć błędy we wdrażaniu oraz koszty związane z dodatkowymi procedurami administracyjnymi.

38.

Przyjmuje do wiadomości, że z w niektórych państwach członkowskich przyjęto nowe narzędzia sceptycznie i że nie zostaną one powszechnie wdrożone tam, gdzie byłyby przydatne, a także, iż w niektórych przypadkach władze szczebla krajowego utrudniały władzom lokalnym i regionalnym korzystanie z nowych narzędzi. W związku z tym zachęca Komisję Europejską do zgłębienia przyczyn, ze względu na które wybór ten został uniemożliwiony w konkretnych przypadkach.

39.

Zwraca się do Komisji Europejskiej i EBI o harmonizację wymogów administracyjnych i kwalifikowalności przy udzielaniu wsparcia dla różnych projektów przekrojowych.

40.

Wyraża zadowolenie z faktu, że zreformowana polityka spójności kładzie większy nacisk na wyniki programów operacyjnych. Należy uznać, że dobry wynik to osiągnięcie celów w sposób skuteczny i zgodnie z przepisami.

41.

Podkreśla, że osiąganie dobrych wyników polityki spójności jest główną troską wszystkich władz lokalnych i regionalnych, gdyż dobre rezultaty znacząco poprawiają jakość życia w regionach, miastach i gminach.

42.

Uściśla, że jeśli chodzi o wyniki, najważniejsze powinny być rezultaty długoterminowe prowadzące do osiągnięcia wstępnie określonych celów. Rezultaty takie mogą obejmować wskaźnik zatrudnienia, stopę bezrobocia, mniejsze zagęszczenie ruchu, mniej zanieczyszczeń itp. Natomiast takie produkty jak liczba oferowanych kursów szkoleniowych, liczba kilometrów wybudowanych dróg lub liczba budynków poddanych renowacji to jedynie pośrednie etapy na drodze do osiągnięcia rezultatów i w związku z tym są one mniej istotnym elementem wyników.

43.

Ubolewa w szczególności, że ponowne wprowadzenie rezerwy na wykonanie może zachęcić do ustanawiania mało ambitnych celów, by łatwo uzyskać dodatkowe środki z rezerwy na wykonanie. Jednak to, czy cele są ambitne czy nie, okaże się dopiero w miarę postępów w ich wdrażaniu. W każdym razie wstrzymywanie wypłaty środków finansowych z programów operacyjnych powoduje niepotrzebny brak pewności w planowaniu finansowym i oznacza dodatkowe ryzyko z punktu widzenia zarządzania projektami.

44.

Ponadto, biorąc pod uwagę, że polityka spójności ma z natury charakter długoterminowy, położenie zbyt dużego nacisku na krótko- lub średnioterminowe wskaźniki finansowe bądź wskaźniki produktu wpływa negatywnie na osiągnięcie wszystkich celów długoterminowych określonych w momencie negocjowania programów operacyjnych. Dlatego KR wzywa, by na potrzeby kolejnego okresu programowania opracować nowe ramy wykonania, które nie opierałyby się na wskaźnikach produktu, tylko na wynikach.

45.

Co więcej, jest godne ubolewania, że ramy wykonania wprowadzają obowiązkowe wskaźniki finansowe i wskaźniki produktu, natomiast wskaźniki rezultatu są jedynie opcjonalne. Niemniej KR jest zdania, że skupienie się na osiąganiu rezultatów powinno być obowiązkowym elementem strategicznego planowania wszystkich funduszy strukturalnych, co trzeba również brać pod uwagę w ramach wykonania.

46.

W tym kontekście wyraża zadowolenie, że od 2016 r. Komisja Europejska będzie sporządzać roczne sprawozdania podsumowujące sprawozdania państw członkowskich z wykonania, i zachęca Komisję Europejską do ich omawiania z członkami KR-u. Proponuje, by zawierały one również analizę postępów na drodze do uproszczenia systemu wdrażania.

47.

Zauważa, że wskaźniki finansowe, takie jak wskaźnik absorpcji środków, nie są wskaźnikami wykonania zorientowanymi na rezultaty. W związku z tym KR wzywa Komisję Europejską do przykładania mniejszej wagi do wskaźników finansowych w kontekście ram wykonania.

48.

Odnotowuje, że w przeszłości polityka spójności była silnie krytykowana za jej złożony system wdrażania. Większość instytucji zarządzających nadal postrzega nowe rozporządzenia jako biurokratyczne i złożone. W związku z tym respondenci uczestniczący w konsultacjach KR-u uznali, że najistotniejsze jest uproszczenie zasad kwalifikowalności, unikanie nadmiernie rygorystycznego wdrażania i skoncentrowanie się na wynikach.

49.

Podkreśla, że nadmiernie rygorystyczne wdrażanie jest nadal jedną z głównych przyczyn obciążeń administracyjnych. Ta zbyt rygorystyczna krajowa interpretacja przepisów UE – w połączeniu z faktem, że w wielu państwach członkowskich poszczególne fundusze podlegają różnym ministerstwom i organom zarządzającym – prowadzi do niepotrzebnych wymogów administracyjnych, wyizolowanych podejść i nakładania dodatkowych obciążeń biurokratycznych na beneficjentów i organy zarządzające, a także do ograniczenia wykorzystania instrumentów w zakresie zintegrowanego rozwoju terytorialnego, takich jak zintegrowane inwestycje terytorialne czy rozwój lokalny kierowany przez społeczność.

50.

Zwraca się do Komisji Europejskiej o monitorowanie krajowego stosowania przepisów unijnych, a w przypadku nadmiernie rygorystycznego wdrażania, o przekonanie władz krajowych do stosowania przepisów UE w mniej uciążliwy sposób. Przypadki nadmiernie rygorystycznego wdrażania powinny być podawane do publicznej wiadomości w ramach procesów wzajemnego uczenia się.

51.

Niemniej istnieje też szerokie pole do uproszczenia samych przepisów UE (rozporządzeń, aktów wykonawczych i delegowanych). W związku z tym KR nalega na dalsze uproszczenia w zarządzaniu projektami finansowanymi przez UE. Powinno to obejmować zmniejszenie czasu potrzebnego na zwrot kosztów beneficjentom, stworzenie jednego zestawu wspólnych zasad audytu dla projektów, uproszczenie zasad dla projektów generujących własne dochody, spójne przepisy dotyczące kwalifikowalności kosztów, szersze stosowanie uproszczonych kosztów, ściślejsze powiązania między płatnościami a rezultatami, e-spójność, stosowanie wobec beneficjentów zasady „punktu kompleksowej obsługi” oraz proporcjonalne i ujednolicone podejście do nadzoru, dostosowanie procedur w ramach kontroli pierwszego stopnia programów współpracy terytorialnej, uproszczenie kontroli zamówień publicznych. KR podkreśla znaczenie oferowania właściwej fachowej pomocy władzom lokalnym i regionalnym oraz przedsiębiorstwom w poszukiwaniu odpowiedzi i porad dotyczących przepisów (zwłaszcza z zakresu zamówień publicznych) oraz ich prawidłowego stosowania. Wzywa Komisję Europejską do zaangażowania przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych w prace grupy ekspertów wysokiego szczebla monitorującej uproszczenie przepisów w odniesieniu do beneficjentów. Pozwoli to na wykorzystanie doświadczenia praktyków w realizacji projektów z myślą o ograniczeniu obciążeń administracyjnych, zwiększeniu absorpcji funduszy oraz wzmocnieniu oddziaływania programów.

52.

Zwraca uwagę na nadmierne obciążenie władz lokalnych i regionalnych ogromną liczbą nieskoordynowanych kontroli, co może prowadzić do spadku zainteresowania realizacją projektów europejskich. W razie potrzeby można by przeprowadzać kontrole połączone lub właściwe organy mogą wzajemnie uznawać przeprowadzane przez siebie kontrole. Proponuje, by wyniki audytów lub kontroli były wykorzystywane także do zapobiegania błędom, co pozwoli zwiększyć skuteczność realizacji projektów.

53.

W związku z tym wzywa Komisję, by w odniesieniu do europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych stosowała konsekwentnie podejście przyjęte w ramach REFIT, biorąc przy tym pod uwagę zarówno akty delegowane, jak i wykonawcze. Konieczne jest również uwzględnienie wielu wewnętrznych wytycznych Komisji i procedury ich wydawania, gdyż pomimo braku mocy wiążącej prowadzą one do znacznego zwiększenia złożoności i obciążeń biurokratycznych związanych z wdrażaniem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na szczeblu lokalnym.

54.

KR jest przekonany, że istnieje potrzeba natychmiastowego przedsięwzięcia konkretnych środków w celu uproszczenia programów współpracy terytorialnej. Należy również w większym stopniu upubliczniać wyniki programów i projektów europejskiej współpracy terytorialnej. Złożoność prowadzi do opóźnień i błędów, które zmniejszają skuteczność polityki spójności UE. Bardziej czytelne, przejrzyste i uproszczone przepisy wiążą się z mniejszymi komplikacjami również na dalszym etapie poświadczania wydatków oraz podczas operacji kontroli i audytu. Działania kontrolne Komisji ex post muszą być ponadto zharmonizowane i zgodne z kryteriami spójności, pomocniczości oraz przede wszystkim proporcjonalności.

55.

Zauważa, że zdolności administracyjne władz lokalnych i regionalnych są kluczem do udanej realizacji polityki spójności, lecz niektóre jednostki samorządowe nadal niestety odpowiednich zdolności nie posiadają.

56.

Wskazuje na istnienie wielu potencjalnych przyczyn niewystarczających zdolności administracyjnych, w tym:

57.

Wzywa państwa członkowskie, nie tylko słabiej rozwinięte, lecz wszystkie państwa członkowskie UE, do szerszego korzystania z pomocy technicznej dostępnej w odniesieniu do programów operacyjnych, by poprawić możliwości władz lokalnych i regionalnych oraz innych uczestników w zakresie wykorzystania funduszy UE i zarządzania nimi, a także by wesprzeć zbieranie danych statystycznych wyższej jakości na poziomie lokalnym.

58.

Podkreśla, że wzmocnienie potencjału administracyjnego na szczeblu lokalnym i regionalnym doprowadzi do skuteczniejszej realizacji programów operacyjnych ukierunkowanej na rezultaty. UE i państwa członkowskie, stosując również unijne instrumenty, takie jak programy europejskiej współpracy terytorialnej, powinny wspierać analizę porównawczą oraz wymianę doświadczeń i wiedzy między regionami i miastami.

59.

Z zadowoleniem przyjmuje przedstawioną przez Komisję Europejską inicjatywę dotyczącą regionów słabiej rozwiniętych, której celem jest wskazanie kluczowych czynników generujących wzrost i inwestycje na poziomie regionalnym, zwłaszcza w regionach słabiej rozwiniętych, a także wskazanie przeszkód w tym zakresie. Wzywa Komisję Europejską do korzystania z wiedzy ekspertów lokalnych i regionalnych oraz uwzględnienia szczególnych potrzeb regionów słabiej rozwiniętych przy przedstawianiu zaleceń mających na celu uwolnienie ich potencjału wzrostu.

60.

Przyjmuje do wiadomości, że warunki wstępne (art. 19 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów) gwarantują inwestowanie środków UE w środowisku prawnym zgodnym z europejskimi przepisami i ich ukierunkowanie na ograniczenie zjawiska przewagi konkurencyjnej związanej z nieprzestrzeganiem przepisów, lecz zwraca uwagę, że:

61.

Zachęca państwa członkowskie, które uczestniczą w programach współpracy i na których terytorium ma swoją siedzibę europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT), do powierzania EUWT obowiązków instytucji zarządzającej w odniesieniu do niektórych lub wszystkich programów współpracy terytorialnej dotyczących terytorium objętego EUWT, zgodnie z odpowiednimi przepisami art. 22 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”.