30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/1

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji Europejskiej dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Austrii na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Austrię programu stabilności na lata 2011–2016.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Austrii jako jednego z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej analizy.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę dążenia do zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 16 kwietnia 2013 r. Austria przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. oraz program stabilności obejmujący lata 2012–2017. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu stabilności, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że Austria podjęła znaczne działania konsolidacyjne w celu wprowadzenia budżetu na ścieżkę korekty nadmiernego deficytu. W odniesieniu do programu stabilności scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych jest optymistyczny. Głównym celem strategii budżetowej nakreślonej w programie jest stopniowa redukcja deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych w celu uzyskania zrównoważonego budżetu w kategoriach nominalnych do 2016 r. oraz osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego do 2017 r. W programie stabilności potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy, jakim jest deficyt strukturalny na poziomie 0,45 % PKB. Średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Według bieżących prognoz Austria jest na dobrej drodze do skorygowania swojego nadmiernego deficytu do 2013 r., zważywszy że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wynosił 2,5 % PKB w 2012 r. i prognozy służb Komisji zakładają jego dalszy spadek do 2,2 % PKB w 2013 r. i 1,8 % PKB w 2014 r. Jednakże w związku z zamknięciem dużego banku możliwe są dodatkowe koszty, co może znacznie wpłynąć na wzrost deficytu. Po wyraźnej poprawie w 2012 r., sięgającej dalej niż ścieżka dostosowania wymagana w procedurze nadmiernego deficytu, prognozuje się, że strukturalny deficyt budżetowy wzrośnie w 2013 r. do 1,8 %. Prognozy służb Komisji również potwierdzają nieznaczny wzrost strukturalnego deficytu w 2013 r. Według informacji przedstawionych w programie stabilności począwszy od 2014 r. przeliczone saldo strukturalne przewiduje dostosowanie strukturalne przekraczające 0,5 % w 2014 r. i 2015 r., co może umożliwić Austrii osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego dwa lata wcześniej, niż zakładał scenariusz przedstawiony w programie stabilności, tj. w 2015 r. zamiast w 2017 r.

Jeżeli chodzi o przewidzianą w pakcie stabilności i wzrostu wartość odniesienia dotyczącą wydatków, według informacji zawartych w programie stabilności stopa wzrostu wydatków publicznych, po pomniejszeniu o środki uznaniowe, w latach 2014–2016 ma przyczynić się do rocznego dostosowania strukturalnego w kierunku średniookresowego celu budżetowego o 0,5 % PKB. Prognozowany w scenariuszu zawartym w programie stabilności znaczny spadek wskaźnika wydatków do PKB jest jednak bardzo ambitny, ponieważ szacuje się, że za ponad 15 lat wydatki osiągną pod względem PKB jeden z najniższych poziomów. Można oczekiwać, że Austria znajdzie się w okresie przejściowym w latach 2014–2016 pod względem przestrzegania kryterium zadłużenia, a plany zapewniłyby dostateczne postępy w tym zakresie.

Wzmocnienie ram budżetowych w dużej mierze nie wpłynęło na stosunki budżetowe między szczeblami administracji rządowej, a wyzwaniem pozostają pokrywające się obowiązki i niespójności między obowiązkami w zakresie finansowania i wydatków. Skomplikowany mechanizm ciągłych porozumień między rządem krajowym, dostawcami ubezpieczeń społecznych oraz szczeblem niższym niż federalny stanowi zagrożenie dla wdrożenia środków mających na celu ograniczenie wydatków na zdrowie. W dziedzinie edukacji negocjacje w sprawie sześciopunktowego wniosku obejmującego zniesienie władz szkolnych na poziomie okręgu są pożądanym krokiem w kierunku zoptymalizowania podziału obowiązków na różnych szczeblach rządu, lecz konieczne byłoby dalsze uproszczenie, by w znaczniejszym stopniu zmniejszyć rozdrobnienie.

(10)

Prognozuje się, że potencjał austriackiej siły roboczej będzie maleć od 2020 r.; gospodarka w coraz większym stopniu wymaga pracowników o odpowiednich umiejętnościach. Istnieje możliwość zoptymalizowania wykorzystania ludności w wieku produkcyjnym, zwłaszcza kobiet, migrantów i pracowników w starszym wieku.

(11)

Wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników wciąż kształtuje się poniżej średniej unijnej (43,1 % w porównaniu z 48,8 %) – choć wyraźnie się poprawia i zbliża do średniej unijnej – a blisko 30 % osób przez okres od półtora roku do trzech lat jest bezrobotnych lub przebywa na zwolnieniu chorobowym tuż przed przejściem na emeryturę. Nadal stosunkowo powszechne programy wczesnych emerytur oraz rent, a także względnie niski ustawowy wiek emerytalny kobiet (60), który będzie się podnosić w przyszłości, ale bardzo stopniowo, mają negatywny wpływ na podaż pracy pracowników w starszym wieku. W 2012 r. przyjęto szereg środków, aby ponieść rzeczywisty wiek przechodzenia na emeryturę, zwłaszcza poprzez ograniczenie korzystania ze wcześniejszych emerytur i z rent.

(12)

Choć poziom zatrudnienia kobiet w Austrii jest stosunkowo wysoki (70,3 % w porównaniu z 62,4 % na poziomie UE w 2012 r.), to nadal istnieje możliwość podniesienia go poprzez zmniejszenie segmentacji rynku pracy pod względem płci. Odsetek kobiet zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy jest jednym z najwyższych w Unii, a dostępność usług w zakresie opieki nad dziećmi i opieki długoterminowej jest ograniczona. Wskaźniki zatrudnienia kobiet mierzone według ekwiwalentu pełnego czasu pracy sugerują, że Austria ma szczególne trudności z pełnym wykorzystaniem potencjału zawodowego kobiet. Ponadto blisko dwa razy częściej kobiety wykonują pracę o charakterze marginalnym; wśród kobiet wysoki jest również odsetek pracowników otrzymujących niskie wynagrodzenie. Prowadzi to do zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć równego 24 % – jest to trzeci najwyższy wskaźnik w Unii. Zmniejszenie obciążenia podatkowego w przypadku osób o niskich dochodach mogłoby zwiększyć zachęty do aktywniejszego uczestnictwa w rynku pracy. Struktura austriackiego systemu podatkowego stwarza możliwość zwiększenia opodatkowania z innych źródeł, które są mniej szkodliwe dla wzrostu. Dochody z podatku od nieruchomości wynoszą w Austrii 0,5 % PKB i kształtują się znacznie poniżej średniej unijnej równej 2,1 % PKB. Dochody z okresowo pobieranych podatków od nieruchomości, które uznaje się za najmniej szkodliwe dla wzrostu gospodarczego, osiągają trzecią najniższą wartość w Unii, stanowiąc 0,2 % PKB w 2011 r. (średnia unijna: 1,3 %).

(13)

W 2011 r. odsetek ludności w wieku produkcyjnym obcego pochodzenia wyniósł 19 %, plasując Austrię wśród państw o najwyższym odsetku migrantów w wieku produkcyjnym w państwach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Migranci często mają trudności na rynku pracy. Odnotowuje się wśród nich znacznie wyższe wskaźniki bezrobocia (9,7 % w porównaniu z 3,6 %) oraz niższe wskaźniki zatrudnienia (obywatele spoza 27 państw członkowskich UE: 62,8 % w porównaniu z obywatelami Austrii: 76,4 %). Dodatkowo osoby ze środowisk migrantów są trzy razy częściej niż Austriacy zatrudniani i opłacani poniżej swoich kwalifikacji (2008: 27,5 % w porównaniu z 9,7 %). Poza tym osiągają oni gorsze wyniki kształcenia i grozi im dwa razy wyższe ryzyko ubóstwa (26,6 % w porównaniu z 12,6 %).

(14)

Prognozy dotyczące średnio- i długoterminowych wydatków na emerytury i opiekę zdrowotną zagrażają stabilności finansów publicznych. Prognozy dotyczące wydatków na opiekę długoterminową również wskazują na zagrożenie stabilności, choć w mniejszym zakresie. Niedawne reformy systemu emerytalnego mają szanse zmniejszyć do pewnego stopnia to zagrożenie stabilności, o ile towarzyszyć im będzie poprawa warunków na rynku pracy, które pozwolą pracownikom w starszym wieku dłużej utrzymać aktywność zawodową. Nadal brakuje jednak działań w kierunku przyspieszonego zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, a także podniesienia rzeczywistego wieku przechodzenia na emeryturę poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian w średnim dalszym trwaniu życia. Należy zająć się kwestią stabilności budżetowej systemu opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej, również z uwagi na coraz większe zapotrzebowanie na opiekę długoterminową. Środki podjęte niedawno w sektorach zdrowia prawdopodobnie zmierzają w dobrym kierunku, choć w najbliższych latach należy dokonać dokładnej oceny ich skuteczności. Możliwa jest poprawa w zakresie profilaktyki, rehabilitacji i samodzielnego funkcjonowania, by ograniczyć koszty opieki długoterminowej w przyszłości.

(15)

Jak wynika z międzynarodowych porównawczych badań i testów, wyniki kształcenia w Austrii plasują się poniżej średniej dla 10- i 15-latków pomimo faktu, że wydatki Austrii na edukację w 2009 r. (6,01 % PKB) znacznie przekraczały średnią UE (5,41 %). Ponad 25 % młodych osób w wieku 15 lat ma słabo rozwiniętą umiejętność czytania, a tylko nieznacznie lepsze wyniki w matematyce. Dysproporcje w wynikach między młodymi ludźmi ze środowisk migrantów a ich rówieśnikami pochodzącymi z Austrii należą do najwyższych w Unii. Choć w szkolnictwie wyższym rosnąca liczba studentów stanowi obciążenie dla systemów finansowych i organizacyjnych, to odsetek absolwentów jest niski. Podział kompetencji w dziedzinie zarządzania systemem edukacji i jego finansowania jest również rozdrobniony.

(16)

Austria jest jednym z tych państw członkowskich, które odniosłyby największe korzyści (pod względem PKB) z ograniczenia barier utrudniających świadczenie usług transgranicznych. Nadal jednak istnieją znaczne bariery wejścia i bariery utrudniające skuteczną konkurencję w sektorze usług. Są one szczególnie widoczne w przypadku wolnych zawodów i transportu kolejowego. Usługi świadczone w ramach wolnych zawodów odgrywają ważną rolę na rynkach usług biznesowych, stanowiąc 10 % PKB i 11 % całkowitego zatrudnienia. Utrzymują się restrykcje dotyczące uzyskania dostępu do zawodów w sektorze usług i ich wykonywania, np. jeśli chodzi o wymogi dotyczące formy prawnej i struktury udziałowej. Istnieje poważny argument za tym, by ocenić, na ile zasadne są te restrykcje i czy tych samych celów leżących w interesie publicznym nie można by osiągnąć, stosując łagodniejsze systemy regulacyjne. Niedawna zmiana w prawie konkurencji zwiększyła uprawnienia austriackiego urzędu ds. konkurencji, jednakże jego zasoby finansowe i ludzkie są nadal poniżej poziomów odnotowanych w gospodarkach porównywalnych pod względem wielkości lub nawet mniejszych.

(17)

Austria poczyniła postępy w dziedzinie transgranicznej współpracy organów nadzoru finansowego kraju pochodzenia i kraju przyjmującego. Ponadto dokonała dalszych postępów w zakresie restrukturyzacji znacjonalizowanych lub częściowo znacjonalizowanych banków, które skorzystały z pomocy restrukturyzacyjnej. Jednak z powodu ryzyka związanego z dalszym pogorszeniem jakości aktywów tych banków nadal istnieją obszary zagrożenia, które wymagają bacznego monitorowania.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę austriackiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny krajowego programu reform i programu stabilności. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Austrii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1‒7.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na jej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (6). Jako państwo, którego walutą jest euro, Austria powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Planowe wykonanie budżetu na rok 2013 w celu trwałej korekty nadmiernego deficytu i dokonanie średniej rocznej korekty strukturalnej określonej w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu – dążenie do korekty strukturalnej w odpowiednim tempie, tak aby do 2015 r. osiągnąć średniookresowy cel budżetowy. Zoptymalizowanie stosunków budżetowych między szczeblami administracji publicznej, na przykład poprzez uproszczenie struktury organizacyjnej i dostosowanie kompetencji w zakresie finansowania i wydatków.

2.

Przyspieszenie zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, zwiększenie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia, realizowanie i monitorowanie ostatnich reform ograniczających możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę oraz dalsze zwiększenie zdolności do zatrudnienia pracowników w starszym wieku, aby podnieść rzeczywisty wiek przejścia na emeryturę oraz wskaźnik zatrudnienia wśród starszych pracowników.

3.

Podjęcie nowych działań, by zwiększyć wskaźnik aktywności zawodowej kobiet poprzez dalszą poprawę jakości usług opieki nad dziećmi oraz opieki długoterminowej, a także rozwiązanie kwestii wysokich dysproporcji w wynagrodzeniach i świadczeniach emerytalnych kobiet i mężczyzn. Pełne wykorzystanie potencjału zawodowego osób ze środowisk migracyjnych poprzez dalszą poprawę w zakresie uznawania ich kwalifikacji i wyników kształcenia. Zmniejszenie faktycznych obciążeń pracy z tytułu podatków i składek na zabezpieczenie społeczne w przypadku osób o niskich dochodach, bez wpływu na budżet, poprzez większe poleganie na innych źródłach opodatkowania mających mniej szkodliwy wpływ na wzrost gospodarczy, takich jak pobierane okresowo podatki od nieruchomości.

4.

Skuteczne wdrożenie niedawnych reform systemu opieki zdrowotnej, tak aby zapewnić osiągnięcie zakładanej oszczędności kosztowej. Opracowanie trwałego pod względem finansowym modelu świadczenia usług w zakresie opieki długoterminowej oraz większe skoncentrowanie się na profilaktyce, rehabilitacji i samodzielnym funkcjonowaniu.

5.

Poprawę wyników kształcenia, zwłaszcza młodych osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, między innymi poprzez podniesienie jakości wczesnej edukacji oraz zmniejszenie negatywnych skutków wprowadzania na wczesnym etapie podziału na różne ścieżki kształcenia. Dalszą poprawę planowania strategicznego w szkolnictwie wyższym oraz doskonalenie środków służących zmniejszeniu liczby osób przedwcześnie kończących naukę.

6.

Dalsze zwiększenie uprawnień i zasobów federalnego organu ds. konkurencji oraz monitorowanie wdrożenia reformy prawa konkurencji. Usunięcie nadmiernych barier, z jakimi spotykają się usługodawcy. Obejmuje to m.in. zweryfikowanie, czy istniejące restrykcje dotyczące wykonywania zawodów regulowanych są uzasadnione z uwagi na ogólny interes, oraz zwiększenie konkurencyjności, zwłaszcza w sektorze kolejowym.

7.

W celu utrzymania stabilności finansowej – ścisłe nadzorowanie znacjonalizowanych i częściowo znacjonalizowanych banków oraz przyspieszenie ich restrukturyzacji.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/5

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – przyjęła decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzję co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Belgii na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Belgię programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Również w dniu 28 listopada 2012 r. na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Belgię jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę dążenia do zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

Dnia 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki swojej szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Belgii na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Belgii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i działań politycznych. Szczególnej uwagi nadal wymaga rozwój sytuacji makroekonomicznej w zakresie konkurencyjności zewnętrznej towarów oraz poziom zadłużenia, zwłaszcza kwestia skutków wysokiego poziomu długu publicznego dla gospodarki realnej.

(9)

W dniu 29 kwietnia 2013 r. Belgia przedłożyła swój krajowy program reform z 2013 r. oraz swój program stabilności obejmujący lata 2012‒2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest wykonalny. W porównaniu z wiosenną prognozą służb Komisji z 2013 r., zgodnie z którą PKB miał się nie zmienić w 2013 r., a w roku 2014 – wzrosnąć do 1,2 %, scenariusz ten jest nieco bardziej optymistyczny (przewiduje on wzrost w wysokości odpowiednio 0,2 % i 1,5 %). Od 2010 r., a w szczególności w roku 2012, Belgia podjęła działania konsolidacyjne oraz przeprowadziła, również w roku 2012, reformy strukturalne w systemie emerytalnym, systemie świadczeń dla bezrobotnych oraz na rynku produktowym. Przeprowadzona konsolidacja fiskalna nie wystarczyła jednak do wykonania zalecenia Rady z dnia 2 grudnia 2009 r. w sprawie zlikwidowania nadmiernego deficytu. Ponadto, w wyniku dokapitalizowania grupy bankowej Dexia, które wywarło negatywny wpływ rzędu 0,8 % PKB na wysokość deficytu, oraz z powodu gorszej od spodziewanej sytuacji gospodarczej w drugiej połowie 2012 r., w roku 2012 nie zlikwidowano nadmiernego deficytu w wymaganym terminie. W związku z tym aktualnie przewiduje się, że deficyt zostanie sprowadzony poniżej 3 % PKB wartości referencyjnej określonej w Traktacie, począwszy od roku 2013. Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie stabilności jest zrównoważenie budżetu pod względem strukturalnym do 2015 r. oraz osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego w roku 2016. W programie stabilności zmieniono średniookresowy cel budżetowy z nadwyżki 0,5 % na 0,75 % PKB. Nowy średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Omawiany program stabilności jest zgodny z nowym terminem procedury nadmiernego deficytu, tj. 2013 r., jednak zgodnie ze wspomnianą wiosenną prognozą służb Komisji z 2013 r. margines bezpieczeństwa chroniący przed przekroczeniem 3 % PKB wartości referencyjnej określonej w Traktacie jest niewielki, jako że spodziewany deficyt wyniesie w 2013 r. 2,9 % PKB.

Planowany roczny postęp w kierunku średniookresowego celu budżetowego, który ma być osiągnięty do roku 2016 r., przekracza 0,5 % PKB (pod względem strukturalnym). Nie określono żadnych działań konsolidacyjnych po roku 2013 r. Na podstawie informacji zawartych w programie stabilności przewiduje się, że stopa wzrostu wydatków publicznych, po uwzględnieniu działań dyskrecjonalnych po stronie dochodów, w latach 2014–2016 wyniesie 0,5 % PKB, przyczyniając się do rocznej korekty strukturalnej na rzecz osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Zgodnie z programem stabilności wskaźnik zadłużenia osiągnie najwyższy poziom 100 % w 2013 r. i będzie zmniejszał się stopniowo do poziomu 93 % PKB w 2016 r. W latach 2014–2016 należy się spodziewać, że Belgia znajdować się będzie w okresie przejściowym, jeśli chodzi o spełnienie kryterium długu. Zgodnie z planem przewidziano, że wartość referencyjna dotycząca redukcji długu zostanie osiągnięta pod koniec okresu przejściowego. Według wiosennej prognozy służb Komisji z 2013 r. przy założeniu, że aktualna polityka się nie zmieni, wskaźnik zadłużenia wyniesie 101,4 % w 2013 r. i wzrośnie jeszcze do 102,1 % PKB w 2014 r. Na tej podstawie przewiduje się, że w 2014 r. Belgia nie będzie jeszcze przestrzegać zasady redukcji zadłużenia, co oznacza, że postęp w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego jest niewystarczający. W programie stabilności nie przedstawiono sposobu, w jaki obciążenia związane z planowaną korektą zostaną rozdzielone na różne szczeble administracji rządowej, która to kwestia została również poruszona w zeszłorocznym zaleceniu dla Belgii. Obok wieloletnich, opartych na określonych regułach, ram finansowych dla sektora instytucji rządowych i samorządowych należy jeszcze opracować i uzgodnić wyraźne zasady koordynacji, aby zapewnić i egzekwować bardziej solidne, automatyczne zobowiązania ze strony regionów, wspólnot i władz lokalnych w celu osiągnięcia celów budżetowych.

(11)

Belgia stoi przed problemem prognozowanego bardzo dużego wzrostu wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa (+2,0 punkty procentowe PKB) już w okresie 2010–2020, szczególnie w zakresie emerytur oraz opieki długoterminowej. Zapoczątkowana reforma emerytalnego zabezpieczenia społecznego ma wywrzeć dodatni wpływ na zatrudnienie osób starszych. Z prognoz wynika jednak, że Belgia nie osiągnie własnego wyznaczonego w tej dziedzinie celu na rok 2020. Ze względu na rozmiary zadania potrzebne będą dodatkowe wysiłki, aby zrównany został rzeczywisty wiek przejścia na emeryturę i ustawowy wiek emerytalny. Aby zapewnić długoterminową stabilność systemu emerytalnego, należy powiązać ustawowy wiek emerytalny ze zmianami średniego trwania życia. Konieczne będzie pogodzenie potrzeby zapewnienia stabilności finansowej z koniecznością utrzymania adekwatności systemów emerytalnego zabezpieczenia społecznego. Ze względu na stosunkowo wysoki koszt opieki instytucjonalnej w Belgii powinno się rozważyć poprawę opłacalności wydatków publicznych na świadczenia opieki długoterminowej, środki oszczędnościowe w zakresie profilaktyki zdrowotnej i rehabilitacji, a także stworzenie lepszych warunków samodzielnego życia.

(12)

Długoterminowy spadek konkurencyjności Belgii wywołało wiele czynników, w tym system ustalania wysokości wynagrodzeń, zakłócenia w funkcjonowaniu rynków nakładów oraz niezwiązane z kosztami czynniki odnoszące się do zdolności innowacyjnych gospodarki. Norma płacowa z 1996 r., której zadaniem jest ochrona konkurencyjności wobec głównych partnerów handlowych, nie zawsze spełnia swoją rolę. Przedsięwzięte dotychczas doraźne środki mające na celu dostosowanie zmian wynagrodzeń do poziomu wydajności mają pozytywne skutki, ale nie są wystarczające, aby zapewnić długoterminową zgodność między poziomem wynagrodzeń a zmianami wydajności. Nadal niezbędne są ulepszenia strukturalne ram negocjacji płacowych, w tym automatyczna korekta w przypadku nieprzestrzegania normy płacowej lub kiedy wzrost tzw. wskaźnika zdrowotnego (fr. indice santé) przekracza wzrost wynagrodzeń w państwach głównych partnerów handlowych. System negocjacji płacowej powinien zapewnić dostosowanie zmian wynagrodzeń do subregionalnej i lokalnej dynamiki wydajności. Belgia specjalizuje się w produktach średniego szczebla, w przypadku których występuje silna konkurencja międzynarodowa, co sprawia, że belgijskim producentom trudno jest uwzględnić zmiany cen nakładów w cenie końcowej. Choć mocne strony belgijskiego systemu badań naukowych i innowacji złagodziły nieco problem konkurencyjności pod względem kosztów, działania w zakresie badań naukowych i rozwoju prowadzone przez przedsiębiorstwa są nadal bardzo skoncentrowane, a ich szersze wykorzystanie przez przedsiębiorstwa jest wciąż niewielkie. Należy ulepszyć ramowe warunki szybszego przejścia do gospodarki w większym stopniu opartej na wiedzy, skupiając się na przedsiębiorczości, wspieraniu dynamiczności przedsiębiorstw i tworzeniu kapitału ludzkiego.

(13)

Ceny energii elektrycznej oraz wielu innych towarów i usług są w Belgii wyższe niż w innych państwach członkowskich, co wynika ze słabej konkurencji i barier strukturalnych. Ceny w sektorze detalicznym przewyższają średnie ceny w strefie euro, a ograniczenia dotyczące usług świadczonych w ramach wolnych zawodów hamują rozwój nowatorskich modeli biznesowych i stoją na przeszkodzie inwestycjom. Belgia poczyniła jedynie ograniczone postępy w zwiększaniu konkurencji w sektorach sieciowych; nie zakończył się jeszcze proces powoływania silnych i niezależnych organów regulacyjnych. Belgia plasuje się na przedostatnim miejscu w Unii, jeśli chodzi o nasycenie usługami szerokopasmowego mobilnego dostępu do internetu, głównie z powodu problemów regulacyjnych i dotyczących koordynacji w zakresie dostępności częstotliwości. Mimo że częstsza zmiana operatora przez konsumentów zmniejszyła dominację operatorów w sektorze dostaw energii ze źródeł konwencjonalnych, konkurencja w sektorach detalicznych dostaw energii elektrycznej i gazu oraz hurtowych dostaw energii elektrycznej jest nadal trudna – w porównaniu z sytuacją w państwach ościennych wysokie koszty dystrybucji w sposób nieproporcjonalny wpływają na poziom cen netto dla użytkowników przemysłowych. Decyzja Belgii dotycząca kontrolowania cen detalicznych dostaw energii elektrycznej i gazu dla użytkowników końcowych może zahamować inwestycje w moce produkcyjne i utrudnić wchodzenie nowych operatorów na rynek. Warunki udzielania licencji w sektorze usług pocztowych nadal budzą obawy. Sektor pasażerskiego transportu kolejowego nie jest otwarty dla konkurencji, a przepisy dotyczące pracy w portach nie zostały zaktualizowane. Ze względu na wagę wyżej wymienionych sektorów dla konkurencyjności, działania w tym zakresie są pilnie potrzebne.

(14)

Belgijski system podatkowy w sposób nieproporcjonalny opiera się na podatkach bezpośrednich i zawiera luki, które sprawiają, że jest on mniej sprawiedliwy. Choć Belgia poczyniła pewne wysiłki na rzecz zmniejszenia całkowitego obciążenia podatkowego pracy, ukryta stawka opodatkowania wciąż należy do najwyższych w Unii w odniesieniu do większości kategorii pracowników. Belgia nadal należy do państw, w których podatki środowiskowe stanowią najmniejszą część łącznych dochodów podatkowych. Belgijski system podatkowy należy uprościć i usprawnić, m.in. przez obniżenie i usprawnienie wydatków podatkowych, a także zniesienie nieuzasadnionych lub nieefektywnych obniżonych stawek VAT.

(15)

W Belgii odnotowuje się niższy od przeciętnej i będący w zastoju współczynnik aktywności zawodowej, jak również duże różnice wskaźnika zatrudnienia i stopy bezrobocia w zależności od regionów i grup ludności. Do grup ludności o najmniejszym współczynniku aktywności zawodowej należą osoby ze środowisk migracyjnych, osoby starsze oraz osoby młode o niskich kwalifikacjach we wszystkich regionach. Grupy te są również bardziej narażone na ubóstwo i wykluczenie społeczne. Reforma systemu świadczeń dla bezrobotnych jest krokiem w dobrą stronę, jednak sama w sobie nie gwarantuje lepszego dopasowania podaży i popytu na rynku pracy, chyba że towarzyszą jej pomoc w skutecznym poszukiwaniu pracy i możliwości szkolenia. Interakcja między założonymi na szczeblu federalnym obniżkami świadczeń a programami wspierania zatrudnienia realizowanymi przez regiony znacznie komplikuje sytuację. Choć ze środków przeznaczonych dla osób młodych o niskich kwalifikacjach mogą również korzystać osoby ze środowisk migracyjnych, potrzebna jest wszechstronna strategia skierowana specjalnie do tej ostatniej grupy docelowej. Ponadto wydaje się, że trudno będzie zaradzić pewnym przypadkom niedopasowania podaży do popytu na rynku pracy, jeśli nie zwiększy się znacznie międzyregionalnej mobilności pracowników. Należy zastanowić się, jak sprawić, by system kształcenia i szkolenia był bardziej przejrzysty i skuteczny, oraz jak zwiększyć synergię między różnymi organizatorami szkoleń.

(16)

Z prognoz dotyczących emisji gazów cieplarnianych do 2020 r. wynika, że Belgia nie osiągnie swojego celu dotyczącego ograniczenia emisji o 15 %. Nie jest jasne, jak za pomocą oddzielnych inicjatyw podejmowanych przez różne organy można będzie osiągnąć ten cel, ani też jak regiony podzielą między sobą związane z nim obciążenia. Wpływ całości środków na ograniczenie emisji, zwłaszcza tych generowanych przez sektor transportu i budynki, pozostaje niejasny. Zatory komunikacyjne są znacznym obciążeniem dla belgijskiej gospodarki, szacowanym na 2 % PKB i jednym z największych w Europie, jednak wdrożenie nowego systemu podatków komunikacyjnych w trzech regionach zostało odroczone do 2016 r.

(17)

Kwestie dotyczące koordynacji, nieuniknione w strukturze o wysokim stopniu regionalizacji, uwypuklają znaczenie efektywnej organizacji administracji publicznej, gdyż obecność wielu sieci, warstw zarządzania i podmiotów może prowadzić do powielania struktur i osłabienia jakości zarządzania oraz wyższych kosztów administracyjnych. Sprawy te mają szczególne znaczenie dla kwestii podatków oraz podziału obciążeń związanych z konsolidacją fiskalną, m.in. w dziedzinie edukacji i zabezpieczenia społecznego, które wymagają zasadniczo pogłębionej współpracy i koordynacji.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę belgijskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform oraz programu stabilności i przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Belgii, ale także stopień przestrzegania przepisów i wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej przez wnoszenie na poziomie Unii wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1–7.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności Belgii. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1‒5 poniżej.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (6). Jako państwo, którego walutą jest euro, Belgia powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Podjęcie dodatkowych działań na rzecz dokonania korekty strukturalnej określonej w decyzji Rady w sprawie korekty nadmiernego deficytu do roku 2013 i zwiększenia trwałości i wiarygodności konsolidacji. Trwała korekta nierównowagi budżetowej wymaga wiarygodnego wdrożenia ambitnych reform strukturalnych, które zwiększyłyby zdolności dostosowawcze oraz pobudziłyby wzrost gospodarczy. Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu – wdrażanie korekty strukturalnej w odpowiednim tempie w celu osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego do roku 2016 oraz zapewnienie trwałej tendencji spadkowej wysokiego wskaźnika zadłużenia. Zaproponowanie w tym celu do dnia 15 października 2013 r. sprzyjających wzrostowi działań strukturalnych na rok 2014, które umożliwią trwałą korektę nadmiernego deficytu i odpowiedni postęp w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Zapewnienie równomiernego rozłożenia ścieżki dostosowania w czasie lub nawet jej przyspieszenia. Przyjęcie jasno sprecyzowanych zasad koordynacji, tak by zapewnić moc wiążącą celom budżetowym w średnioterminowej perspektywie planowania zarówno na szczeblu federalnym, jak i na niższych szczeblach, m.in. przez bezzwłoczne przyjęcie zgodnej z wymogami Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej reguły dotyczącej salda/nadwyżki budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych, oraz aby zwiększyć przejrzystość w zakresie rozdziału obciążeń i podziału odpowiedzialności na różnych szczeblach administracji rządowej.

2.

Zwiększenie starań na rzecz zrównania rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę i ustawowego wieku emerytalnego, m.in. przez kontynuowanie bieżących reform służących zredukowaniu możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Wsparcie reform emerytalnych systemów zabezpieczenia społecznego działaniami wspierającymi zatrudnienie oraz reformami rynku pracy sprzyjającymi aktywnemu starzeniu się. Zwiększenie efektywności wieku emerytalnego poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia. Dalsze zwiększanie efektywności wydatków publicznych na długoterminową opiekę instytucjonalną.

3.

W celu przywrócenia konkurencyjności – kontynuację aktualnych działań na rzecz reformy systemu ustalania wysokości wynagrodzeń, w szczególności przez podjęcie działań strukturalnych, w porozumieniu z partnerami społecznymi i zgodnie z praktyką krajową, tak aby system ten odzwierciedlał zmiany wydajności, uwzględniał lokalne różnice wydajności i warunki na rynku pracy oraz umożliwiał automatyczne korekty, kiedy zmiana wysokości wynagrodzeń szkodzi konkurencyjności pod względem kosztów.

4.

Przedstawienie konkretnych i określonych w czasie działań strukturalnych w celu zwiększenia konkurencji w sektorze usług, przez usunięcie barier w sektorze detalicznym i nadmiernych ograniczeń w zakresie usług świadczonych w ramach wolnych zawodów oraz zwiększenie dostępności usług szerokopasmowego mobilnego dostępu do internetu. Kontynuację działań na rzecz lepszego funkcjonowania sektora energii przez zmniejszenie kosztów dystrybucji i monitorowanie cen detalicznych, zwiększenie niezależności organów regulacyjnych w sektorze energii, telekomunikacji i transportu (koleje, lotniska). Usunięcie pozostałych barier w sektorze usług pocztowych.

5.

Opracowanie konkretnych i określonych w czasie propozycji przeniesienia obciążeń podatkowych z pracy na inne dziedziny, których opodatkowanie w mniejszym stopniu zakłóca wzrost, przede wszystkim rozważenie potencjału podatków środowiskowych, dotyczących np. oleju napędowego, oleju opałowego oraz użytkowania samochodów firmowych do celów prywatnych. Uproszczenie systemu podatkowego przez zmniejszenie wydatków podatkowych w systemie opodatkowania dochodów, zwiększenie skuteczności podatku VAT i poprawę przestrzegania przepisów prawa podatkowego przez usunięcie istniejących luk w prawie.

6.

Dalsze eliminowanie czynników zniechęcających do podejmowania pracy przez zapewnienie skutecznego egzekwowania wymogu poszukiwania pracy przez bezrobotnych oraz udzielanie wszystkim bezrobotnym dostosowanego do indywidualnych potrzeb wsparcia w poszukiwaniu pracy. Podjęcie działań w celu zwiększenia międzyregionalnej mobilności pracowników. Uproszczenie zachęt do podjęcia pracy i zwiększenie spójności między tymi zachętami a polityką aktywizacji zawodowej, dostosowywaniem podaży do popytu na rynku pracy, edukacją, uczeniem się przez całe życie i polityką kształcenia zawodowego w odniesieniu do osób starszych i młodzieży. Opracowanie wszechstronnych strategii włączenia społecznego oraz dotyczących rynku pracy dla osób ze środowisk migracyjnych.

7.

Podjęcie konkretnych działań i uzgodnienie wyraźnego podziału wkładu między władzami federalnymi a regionalnymi w celu osiągnięcia celów zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem handlu emisjami, zwłaszcza obniżenia emisji generowanych przez sektor transportu i budynki.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/10

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, wyrażając przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Bułgarii z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Bułgarię programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Również w dniu 28 listopada 2012 r., na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisją przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Bułgarię jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki swojej szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Bułgarii, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Bułgarii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i działań politycznych. Na szczególną i stałą uwagę zasługują takie kwestie, jak: skutki delewarowania w sektorze przedsiębiorstw, nieprzerwana korekta pozycji zewnętrznych, konkurencyjność i rynki pracy.

(9)

W dniu 19 kwietnia 2013 r. Bułgaria przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. oraz program konwergencji na lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu konwergencji, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że finanse publiczne w Bułgarii są ogólnie stabilne. Średniookresowy cel budżetowy osiągnięto w 2012 r. Scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie konwergencji jest wykonalny w okresie 2013–2014, w którym roczny wzrost prognozuje się na 1,0 % w 2013 r. i 1,8 % w 2014 r. W prognozie służb Komisji z wiosny 2013 r. przewidziano wzrost PKB w wysokości 0,9 % w 2013 r. oraz 1,7 % w 2014 r. Celem strategii budżetowej określonej w programie konwergencji jest utrzymanie salda strukturalnego budżetu zbliżonego do średniookresowego celu budżetowego w całym okresie objętym programem. W programie konwergencji potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy na poziomie -0,5 % PKB, który jest ambitniejszy od wymaganego w pakcie stabilności i wzrostu. Na podstawie (ponownie obliczonego) salda strukturalnego budżetu, które zgodnie z przewidywaniami ma się nieznacznie pogorszyć – deficyt ma się zwiększyć z 0,4 % PKB w 2012 r. do 0,7–0,8 % PKB w latach 2013–2016 – Bułgaria osiągnie wynik nieznacznie poniżej swojego średniookresowego celu budżetowego w okresie objętym programem konwergencji. W latach 2013–2015 stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, byłaby zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu, jednak naruszyłaby ją w 2016 r. Wskaźnik zadłużenia kształtuje się na poziomie poniżej 60 % PKB, a w programie konwergencji przewiduje się, że osiągnie on wartość szczytową w wysokości 20,4 % PKB w 2014 r., a następnie będzie się stopniowo obniżał w okresie objętym programem. W prognozie służb Komisji z wiosny 2013 r. przewidziano również wskaźnik zadłużenia rzędu 20,3 % PKB w 2014 r.

(11)

W ostatnich latach Bułgaria znacznie wzmocniła krajowe ramy budżetowe, co przyczyniło się do utrzymania dyscypliny fiskalnej i zwiększenia wiarygodności polityki budżetowej. W mających wejść w życie w 2014 r. nowych przepisach dotyczących finansów publicznych zachowano aktualne numeryczne reguły fiskalne, wprowadzono nowe reguły oraz rozszerzono ich zakres na wszystkie podsektory publiczne, zaostrzono wymogi na szczeblu lokalnym i poddano reformie trzyletnie średniookresowe ramy budżetowe. Ważne jest, aby władze utrzymały tempo reform i przygotowały grunt pod wdrożenie nowych przepisów dotyczących finansów publicznych, w szczególności przez planowane powołanie niezależnej instytucji w zakresie polityki budżetowej i nadanie jej wyraźnych kompetencji, zapewnienie autonomii działania oraz przydzielenie odpowiednich zasobów. Nadal możliwa jest istotna poprawa, jeśli chodzi o przestrzeganie przepisów prawa podatkowego; postęp w tej dziedzinie umożliwiłby Bułgarii przeznaczenie większych środków na wydatki pobudzające wzrost gospodarczy. Choć Bułgaria podjęła pewne jednoznaczne kroki w celu zmniejszenia kosztów przestrzegania przepisów podatkowych i usprawnienia poboru dochodów, system podatkowy odznacza się wysokim poziomem uchylania się od opodatkowania i niską skutecznością administracji. Koszty administracyjne poboru podatków są wysokie, podobnie jak koszty związane z płaceniem podatków ponoszone przez przedsiębiorstwa. Pomimo działań podjętych w celu poprawy przestrzegania przepisów podatkowych udział szarej strefy gospodarki nadal ocenia się jako wysoki, a jego zmniejszenie wymaga stałych i długoterminowych wysiłków.

(12)

Podwyższenie wieku dezaktywizacji zawodowej jest głównym zadaniem w dążeniu do poprawy adekwatności systemu emerytalnego i zapewnienia podaży pracy. Wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników, zwłaszcza kobiet, plasuje się poniżej średniej unijnej i skutkuje nieadekwatnymi świadczeniami emerytalnymi dla dużej części beneficjentów. Mimo że w tej dziedzinie przeprowadza się już istotne reformy, nadal obowiązujące specjalne systemy emerytalne dla osób wykonujących określone zawody są jedną z przyczyn niższego rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę. Idąc drogą postępu osiągniętego w kwestii podwyższenia wieku emerytalnego, Bułgaria powinna również przygotować plan i wyznaczyć termin zrównania ustawowego wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn opłacających składki emerytalne przez całe życie zawodowe. Przegląd kryteriów i kontroli przyznawania renty inwalidzkiej (np. wprowadzenie kryterium zdolności do pracy) przyczyniłby się do skutecznego ograniczenia nadużyć.

(13)

W Bułgarii odnotowuje się niższy od przeciętnej i stale obniżający się wskaźnik zatrudnienia, jak również duże różnice stopy bezrobocia w zależności od regionów i grup ludności. Kryzys odczuli szczególnie pracownicy nisko wykwalifikowani, ponadto w jego wyniku znacznie wzrosło bezrobocie osób młodych. Bezrobocie długotrwałe jest wyższe niż średnia UE. Zreformowana agencja ds. zatrudnienia mogłaby odegrać ważną rolę w dopasowywaniu podaży do popytu na bułgarskim rynku pracy dzięki skuteczniejszemu poradnictwu, środkom w dziedzinie zatrudnienia dostosowanym do potrzeb i dokładniejszemu określaniu przyszłego zapotrzebowania na pracowników o określonych umiejętnościach. Wczesna ocena wyników realizowanej obecnie Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych umożliwiłaby przeznaczenie zasobów na te działania, dzięki którym powstaje najwięcej miejsc pracy. Niełatwo sprawić, aby system minimalnych składek na ubezpieczenie społeczne przyczynił się do ograniczenia szarej strefy, nie wypierając jednocześnie z rynku pracowników nisko wykwalifikowanych. Wśród mieszkańców Unii obywatele Bułgarii są najbardziej narażeni na ubóstwo lub wykluczenie społeczne. Realizacja krajowej strategii ograniczania ubóstwa i promowania włączenia społecznego 2020 powinna być traktowana jako priorytet. Należy zwiększyć dostępność i efektywność transferów socjalnych oraz poprawić wydajność i dostępność usług społecznych, szczególnie dla dzieci i osób starszych. Plan działania dotyczący krajowej strategii na rzecz integracji Romów powinien uwzględniać specjalne środki, odpowiednie finansowanie oraz ustanowienie mechanizmu monitorowania w celu oceny skutków działań.

(14)

Wyzwaniem dla Bułgarii jest poprawa ogólnej jakości i wydajności swojego systemu edukacji. W wyniku ostatecznego przyjęcia ustawy o edukacji szkolnej i przedszkolnej przed końcem 2013 r. możliwy byłby postęp w realizacji niezbędnych reform, m.in. w zakresie unowocześnienia programów nauczania i ulepszenia systemu szkolenia i zachęt dla nauczycieli. Reformy w szkolnictwie wyższym przyniosły niewielkie efekty. Znaczny rozdźwięk między wynikami kształcenia w systemie szkolnictwa wyższego a potrzebami rynku pracy powoduje wzrost bezrobocia strukturalnego i hamuje rozwój innowacyjnych branż o wysokiej wartości. Słabe wyniki w szkolnictwie wyższym związane są z brakiem zachęt na szczeblu instytucjonalnym, a także z poziomem reprezentowanym przez samych naukowców i nauczycieli. Stałym wyzwaniem dla Bułgarii jest poprawa jakości i zakresu systemu opieki zdrowotnej. Do rozwoju tego sektora i wzrostu jego konkurencyjności przyczyniłoby się zwiększenie przejrzystości finansowania opieki zdrowotnej. Odsetek wydatków na opiekę zdrowotną przeznaczony na opiekę ambulatoryjną jest niski, co utrudnia dostęp do racjonalnych pod względem kosztów świadczeń zdrowotnych. Duży odsetek świadczeń, za które muszą płacić sami pacjenci, faktycznie wyklucza pewne grupy ludności z korzystania z opieki zdrowotnej. Przed Bułgarią stoją poważne wyzwania, jeśli chodzi o racjonalizację i zarządzanie w sektorze opieki szpitalnej.

(15)

Konkurencyjność bułgarskich przedsiębiorstw i siła przyciągania zagranicznych inwestorów zwiększyłyby się znacznie w wyniku poprawy bułgarskiego otoczenia biznesowego, m.in. przez zwiększenie wydajności usług publicznych. Szybsze i systematyczne wprowadzanie administracji elektronicznej dałoby duże możliwości i mogłoby się przyczynić m.in. do zmniejszenia kosztów przestrzegania przepisów i obciążeń administracyjnych przedsiębiorstw. Ponadto pełne wdrożenie i przestrzeganie prawodawstwa dotyczącego przedsiębiorstw, w tym procedur w przypadku opóźnień w płatnościach i niewypłacalności, znacznie poprawiłoby ramowe warunki działalności zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Brak odpowiedniego dostępu do finansowania hamuje rozwój MŚP. Możliwe jest znacznie lepsze wykorzystanie finansowanych przez Unię programów wsparcia dla MŚP. Sprawnie działający i niezależny system sądowy jest warunkiem wstępnym trwałego rozwoju gospodarczego. W ostatnich latach Bułgaria poczyniła postępy w realizacji reform tego systemu, zwłaszcza jeśli chodzi o modernizację ram prawnych i instytucjonalnych. Jednocześnie pozostało jeszcze wiele do zrobienia w kwestii pełnego wykorzystania tych ram, utrwalenia wyników i zwiększenia odpowiedzialności za reformy na wszystkich szczeblach. Zwiększenie wysiłków w walce z korupcją również stanowiłoby pozytywny wkład w poprawę otoczenia biznesowego.

(16)

Efektywne wdrażanie funduszy Unii nadal jest niezbędnym warunkiem koniecznych inwestycji publicznych. Przeprowadzona w 2011 r. reforma przepisów dotyczących zamówień publicznych była istotnym krokiem ku stworzeniu lepszego systemu monitorowania nieprawidłowości, zapobiegania im oraz stosowania odpowiednich sankcji. Po wejściu w życie nowych przepisów obejmujących m.in. projekty współfinansowane przez UE nadanie szerszych kompetencji agencji zamówień publicznych dodatkowo zwiększyłoby skuteczność kontroli ex ante.

(17)

Potencjał i niezależność organów regulacyjnych w kluczowych branżach gospodarki są istotnymi ramowymi warunkami konkurencyjności. Bułgarska infrastruktura transportowa została w pewnym stopniu ulepszona w ostatnich latach, ale pozostaje jeszcze wiele do zrobienia na rzecz większej wydajności świadczenia usług i utrzymania infrastruktury. Bułgaria nie wypełniła jeszcze w pełni swych zobowiązań w ramach wewnętrznego rynku energii. Do zrobienia pozostaje jeszcze wiele zarówno na poziomie dostaw hurtowych, jak i detalicznych. Szczególne powody do obaw dają stale utrzymujące się bariery rynkowe, porozumienia co do gwarantowanego zysku i ceny regulowane, a także brak hurtowego rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego. Ze względu na uzależnienie Bułgarii od jednej drogi dostaw państwo to jest wyjątkowo narażone na ryzyko szoku podażowego. Należy przyspieszyć realizację projektów dotyczących linii międzysystemowych w zakresie dostaw energii elektrycznej i gazu, aby zwiększyć dywersyfikację i bezpieczeństwo dostaw. Niska efektywność energetyczna jest nadal dużym obciążeniem dla przedsiębiorstw i konsumentów prywatnych. Wiele do zrobienia pozostaje zwłaszcza w kwestii efektywności energetycznej budynków publicznych i prywatnych.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę bułgarskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform i programu konwergencji oraz przedstawiła szczegółową analizę. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Bułgarii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–7 poniżej.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program konwergencji. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 3, 4 i 5 poniżej,

1.

Utrzymanie stabilnej sytuacji budżetowej przez zapewnienie zgodności ze średniookresowym celem budżetowym i prowadzenie polityki budżetowej sprzyjającej wzrostowi zgodnie z programem konwergencji. Realizację wszechstronnej strategii podatkowej w celu ulepszenia wszystkich aspektów prawa podatkowego i procedur poboru podatków celem zwiększenia dochodów, w szczególności przez usprawnienie poboru podatków, ograniczenie szarej strefy i zmniejszenie kosztów przestrzegania przepisów podatkowych. Powołanie niezależnej instytucji do celów monitorowania polityki budżetowej oraz sporządzania analiz i zapewniania doradztwa.

2.

Stopniowe znoszenie możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę, zrównanie ustawowego wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn oraz wprowadzenie środków aktywnej polityki rynku pracy, tak aby starsi pracownicy dłużej pozostawali na rynku pracy. Wprowadzenie zaostrzonych kryteriów i kontroli przyznawania rent inwalidzkich w celu skutecznego ograniczenia nadużyć.

3.

Przyspieszenie realizacji krajowej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, np. przez wdrożenie gwarancji dla młodzieży (6). Dalsze wzmocnienie zdolności agencji ds. zatrudnienia, tak aby świadczyła ona skuteczne usługi poradnictwa zawodowego dla osób poszukujących pracy, oraz budowanie potencjału w zakresie określania zapotrzebowania na umiejętności i dopasowywania podaży umiejętności do popytu. Ulepszenie środków aktywnej polityki rynku pracy, szczególnie tych dotyczących krajowych programów w dziedzinie zatrudnienia. Przeprowadzenie przeglądu minimalnych progów składek na ubezpieczenie społeczne, tak aby system składek nie wypierał z rynku pracy pracowników nisko wykwalifikowanych. Zapewnienie osiągnięcia konkretnych rezultatów krajowej strategii ograniczania ubóstwa i promowania włączenia społecznego 2020 oraz krajowej strategii na rzecz integracji Romów. Zwiększenie dostępności i skuteczności transferów i usług socjalnych, szczególnie dla dzieci i osób starszych.

4.

Przyjęcie ustawy o edukacji szkolnej i kontynuację reformy szkolnictwa wyższego, szczególnie przez lepsze dopasowywanie wyników kształcenia do potrzeb rynku pracy oraz zacieśnianie współpracy między sektorem edukacji i badań naukowych a przedsiębiorstwami. Poprawę dostępu do edukacji sprzyjającej włączeniu społecznemu dzieci w trudnej sytuacji społecznej, szczególnie dzieci romskich. Zapewnienie skutecznego dostępu do opieki zdrowotnej i poprawę ustalania cen świadczeń zdrowotnych przez uzależnienie finansowania szpitali od wyników leczenia oraz rozwinięcie opieki ambulatoryjnej.

5.

Dalsze ulepszanie otoczenia biznesowego przez zmniejszenie formalności administracyjnych, wdrożenie strategii w zakresie administracji elektronicznej i wdrożenie przepisów dotyczących opóźnień w płatnościach. Poprawę jakości i niezależności systemu sądowego oraz skuteczniejsze zwalczanie korupcji. Ułatwienie dostępu do finansowania dla MŚP i nowych przedsiębiorstw.

6.

Przyspieszenie wykorzystania funduszy UE. Zapewnienie odpowiedniego wdrożenia przepisów dotyczących zamówień publicznych przez rozszerzenie kontroli ex ante prowadzonej przez agencję zamówień publicznych w celu zapobiegania nieprawidłowościom.

7.

Zwiększenie niezależności krajowych organów regulacyjnych oraz potencjału administracyjnego, szczególnie w sektorze energii i transportu, a także w odniesieniu do gospodarowania odpadami i gospodarki wodnej. Usunięcie barier rynkowych, ograniczeń kwotowych i terytorialnych oraz cen regulowanych, a także uzupełnienie struktury rynku przez utworzenie przejrzystego hurtowego rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego. Przyspieszenie realizacji projektów dotyczących linii międzysystemowych w zakresie dostaw energii elektrycznej i gazu oraz polepszenie zdolności działania w przypadku zakłóceń dostaw. Zwiększenie wysiłków na rzecz efektywności energetycznej.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/14

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) („zalecenie z 2012 r.”) w sprawie krajowego programu reform Republiki Czeskiej z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Republikę Czeską programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r., na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), Komisja przyjęła drugie sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Republiki Czeskiej jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 17 kwietnia 2013 r. Republika Czeska przedłożyła krajowy program reform z 2013 r., a w dniu 26 kwietnia 2013 r. – program konwergencji na lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada uważa, że Republika Czeska zmniejszyła deficyt nominalny o 1,4 % (5) PKB w latach 2009–2012 w związku ze znacznym wysiłkiem konsolidacyjnym oraz że w oparciu o bieżące oczekiwania jest na dobrej drodze do skorygowania nadmiernego deficytu. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe w programie konwergencji, jest wykonalny. Zgodnie z programem konwergencji wzrost realnego PKB powinien wynieść 0 % i 1,2 % odpowiednio w 2013 r. i 2014 r., w odróżnieniu od wartości -0,4 % i 1,6 % odpowiednio w 2013 r. i 2014 r. przewidzianych w prognozie służb Komisji z wiosny 2013 r. Celem nakreślonej w programie konwergencji strategii budżetowej jest utrzymanie ogólnego deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej wartości odniesienia określonej w Traktacie, wynoszącej 3 % PKB. Cel zakładający deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych na poziomie 2,8 % PKB w 2013 r. jest zgodny z terminem skorygowania nadmiernego deficytu ustalonym w zaleceniu Rady z dnia 2 grudnia 2009 r. Prognoza służb Komisji z wiosny 2013 r. przewiduje deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych na poziomie 2,9 % i 3 % PKB odpowiednio w latach 2013 i 2014. Istnieje ryzyko osiągnięcia gorszego, niż oczekiwano, wyniku budżetowego w 2013 r. w wyniku dodatkowych korekt zwrotów funduszy UE. Z drugiej strony jednorazowe wpływy związane z planowanym przetargiem w sprawie nowych pasm częstotliwości telekomunikacji mogą doprowadzić do lepszego, niż zakładano, wyniku budżetowego w 2013 r.

Program konwergencji potwierdza poprzedni średniookresowy cel deficytu 1 % PKB, co odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Prognozuje się, że (ponownie obliczony) deficyt strukturalny wzrośnie o 0,3 %, 0,2 % i 0,5 % PKB odpowiednio w roku 2014, 2015 i 2016; w związku z tym w programie konwergencji nie przewiduje się żadnej korekty na rzecz średniookresowego celu, co nie jest zgodne z paktem stabilności i wzrostu. Stopa wzrostu wydatków publicznych odpowiada wartości odniesienia dotyczącej wydatków w 2014 r. określonej w pakcie stabilności i wzrostu, ale w latach 2015 i 2016 odnotowane zostanie odchylenie o odpowiednio 0,3 % i 0,5 % PKB, przy czym zakładana poprawa o 0,5 % PKB w drodze do średniookresowego celu jest oceniania przez Komisję jako odpowiednia. Zgodnie z programem konwergencji prognozuje się, że wskaźnik zadłużenia będzie nadal rósł w okresie realizacji programu, chociaż w wolniejszym tempie, i w 2016 r. osiągnie poziom 51,9 % PKB.

(10)

Przeszkodą dla szybkiego i trwałego ożywienia gospodarczego w Republice Czeskiej są ciągłe cięcia wydatków na inwestycje publiczne. Zagwarantowanie wydatków pobudzających wzrost i mających wyraźny efekt mnożnikowy, w tym projektów współfinansowanych przez fundusze UE, nie tylko pomogłoby wzmocnić ożywienie gospodarcze, ale również ułatwiłoby mierzenie się z długoterminowymi wyzwaniami. Priorytetowe potraktowanie wydatków na działania mające na celu zwiększenie poziomu zatrudnienia oraz na działania w zakresie badań i innowacji, kształcenia, placówek opieki nad dziećmi oraz projektów związanych z infrastrukturą mogłoby skutkować wyraźnym wzrostem gospodarczym. Ważne jest jednocześnie zapewnienie legalności, poprawności i efektywności takich wydatków.

(11)

Postępy poczynione w 2012 r. w zakresie reformy podatkowej były ograniczone. Podniesiony został podatek od transferu nieruchomości, nie podjęto jednak żadnych kroków, by zwiększyć bardzo niskie pobierane okresowo podatki od nieruchomości. Zrezygnowano z planów wprowadzenia podatku od emisji CO2 oraz zniesienia zwolnień z podatku akcyzowego od gazu ziemnego do celów grzewczych. Ukryta stawka opodatkowania energii kształtuje się poniżej średniej unijnej, a podatki drogowe są wciąż bardzo niskie. Problemy strukturalne utrzymują się również w obszarze opodatkowania pracy, dotykając przede wszystkim osoby o niskich dochodach oraz pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin. W celu zmniejszenia rozbieżności w opodatkowaniu pracowników i osób samozatrudnionych podjęte zostały tylko marginalne działania. Dalszej poprawy wymaga również sprawność administracji podatkowej w Republice Czeskiej. Co się tyczy podatków dochodowych od osób fizycznych i prawnych, rząd zamierza ustanowić pojedynczy punkt poboru w 2015 r., co pomogłoby skutecznie zoptymalizować administrację podatkową i uprościć skomplikowany obecnie system. Wadą tej reformy jest jednak brak ujednolicenia podstaw opodatkowania w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych i składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, co oznacza zaprzepaszczenie wielu potencjalnych korzyści płynących z tej reformy.

(12)

Luka w długookresowej stabilności finansów publicznych Republiki Czeskiej wynosi 5,0 % PKB, czyli powyżej średniej unijnej. W dużej mierze odzwierciedla ona prognozowane długoterminowe koszty starzenia się społeczeństwa spowodowane głównie oczekiwanym wzrostem wydatków na świadczenia emerytalne, opiekę zdrowotną i opiekę długoterminową. Szczególnie w przypadku mężczyzn ustawowy wiek emerytalny wzrasta powoli. Podniesienie efektywnego wieku emerytalnego poprzez lepsze dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian w spodziewanej długości życia w porównaniu z obecnymi przepisami znacznie wzmocniłoby zrównoważoność systemu. Te zmiany uzupełnione przeglądem formuły indeksacji w taki sposób, by była ona oparta o ceny, stałyby się źródłem oszczędności przy dłuższym okresie ich stosowania.

(13)

Wbrew zaleceniu z 2012 r. rząd wprowadził w 2013 r. program świadczeń przedemerytalnych, który przewiduje możliwość pobierania emerytury przez okres do pięciu lat przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego. Świadczenia przedemerytalne będą wypłacane z (trzeciego) filara, na który składają się oszczędności emerytalne. Filar ten jest jednak mocno dotowany przez państwo w formie współpłatności bezpośrednich oraz możliwości odliczenia składek od podatku. Niezależnie od tego, czy kryteria kwalifikowalności dotyczące uzyskania dostępu do systemu zostaną skutecznie spełnione tylko przez ograniczoną liczbę osób, jak oczekuje rząd, środek ten zezwala beneficjentom na przeznaczenie nabytej wcześniej dotacji publicznej na cel, który jest sprzeczny z obszarami polityki promującymi dłuższe życie zawodowe.

(14)

Zakładany wzrost wydatków na opiekę zdrowotną oraz opiekę długoterminową również znacznie podnosi koszt starzenia się społeczeństwa oraz zwiększa lukę w stabilności finansów publicznych. W ostatnich latach Republika Czeska realizowała reformy zmierzające do poprawy wydajności systemu opieki zdrowotnej poprzez ograniczenie kosztów oraz wprowadzanie rozwiązań bardziej skoncentrowanych na rynku. Pewne problemy nadal pozostają jednak nierozwiązane. W porównaniu z innymi państwami członkowskimi czeski system opieki zdrowotnej jest nadmiernie skoncentrowany na opiece szpitalnej, co powoduje jego nieefektywność. Poprawy wymaga świadczenie opieki w najbardziej odpowiedni z klinicznego punktu widzenia i opłacalny sposób, na przykład poprzez przyjmowanie pacjenta w dniu operacji oraz skrócenie bezzasadnie długiego pobytu w szpitalach świadczących opiekę doraźną.

(15)

Niedawne prognozy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) pokazują, że pełne wyrównanie poziomów zatrudnienia kobiet i mężczyzn przyniosłoby efekt w postaci zatrzymania przewidywanego spadku całkowitej siły roboczej oraz zwiększenia PKB na jednego mieszkańca aż o 16,5 % do 2030 r. W dniu 22 maja 2013 r. rząd zaproponował projekt ustawy dotyczącej wprowadzenia „grup dzieci”, które byłyby pod opieką zawodowych opiekunek, oraz subsydiów podatkowych dla podmiotów świadczących opiekę oraz rodzin uczestniczących w tym programie. Jest to krok we właściwym kierunku, ale stanowi tylko częściową odpowiedź na problem. Z powodu utrzymującego się niedoboru placówek opieki nad dziećmi, zwłaszcza tymi poniżej trzeciego roku życia, istnieje potrzeba dalszego zwiększania wsparcia budżetowego dla publicznych placówek opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym. Problemem pozostaje również zdolność do zatrudnienia i wskaźnik aktywności zawodowej osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji: istnieje możliwość poprawy wydajności i skuteczności publicznych służb zatrudnienia.

(16)

W zawartym w zaleceniu z 2012 r. zaleceniu dotyczącym administracji publicznej jest wyraźnie mowa o konieczności poprawy efektywności administracji publicznej oraz nasilenia walki z korupcją. Postępy w zakresie przyjęcia priorytetowych aktów prawnych w ramach czeskiej strategii walki z korupcją na lata 2011–2012 są jednak ograniczone. Po przyjęciu przez rząd w styczniu 2013 r. nowej strategii zwalczania korupcji na lata 2013‒2014 konieczne jest przyjęcie w trybie pilnym zaległych priorytetowych aktów prawnych, takich jak ustawa o urzędnikach państwowych. Wspomniana nowa ustawa będzie musiała wprowadzić odpowiednie rozgraniczenie między osobami obsadzanymi z klucza politycznego a pracownikami spoza takiego klucza, zagwarantować niezależność urzędników państwowych oraz stworzyć sprawnie działający system ścieżek kariery służący zmniejszeniu dużej rotacji personelu. Republika Czeska osiągnęła znaczne postępy we wdrażaniu ustawy o zamówieniach publicznych, która weszła w życie w kwietniu 2012 r. Władze lokalne zgłaszają jednak trudności z wdrożeniem tej ustawy. Jeśli chodzi o wykorzystanie funduszy UE, większość środków przewidzianych w programie działania i zmierzających do wzmocnienia systemu zarządzania i kontroli zostało wykonanych do końca 2012 r. Władze czeskie będą jednak musiały stale monitorować plan działania.

(17)

Jeśli chodzi o kształcenie obowiązkowe, czescy uczniowie osiągają zasadniczo średnie wyniki w porównaniu z rówieśnikami w innych krajach. Gwałtownie pogorszyły się jednak wyniki kształcenia w matematyce i innych przedmiotach ścisłych. Władze czeskie zareagowały na to, wprowadzając szereg środków, które wiążą się z opracowaniem minimalnych standardów kształcenia mających obowiązywać w całym kraju podczas testów w szkołach. Należy jednak opracować bardziej zintegrowany system, zapewniając systematyczne wsparcie uczniom, nauczycielom oraz szkołom osiągającym słabe wyniki w testach, co sprawiłoby, że założenia reformy stałyby się bardziej ambitne. Główne wyzwanie, przed jakim stoi czeski system szkolnictwa wyższego, polega na zapewnieniu, aby rosnąca liczba studentów posiadała umiejętności niezbędne do tego, by z powodzeniem radzić sobie na rynku pracy. Obecnie omawiana jest reforma ustawy o szkolnictwie wyższym polegająca na wprowadzeniu zróżnicowanych mechanizmów finansowania oraz na udoskonaleniu systemu akredytacji. Są to istotne i ambitne propozycje, choć ich faktyczny wpływ będzie zależeć od ostatecznego kształtu tej reformy. Władze zamierzają ponadto przyjąć zmienione standardy oceny w przypadku finansowania instytucji badawczych. Zwiększenie udziału wskaźników jakości, w tym poprawa współpracy z sektorem przedsiębiorstw, pomogłyby czeskiemu systemowi badań naukowych i innowacji osiągnąć wyższy poziom doskonałości.

(18)

Republika Czeska należy do państw członkowskich o najwyższej liczbie zawodów regulowanych. W 2012 r. przeprowadzono konsultacje społeczne na temat przeglądu ram regulacyjnych dotyczących zawodów; ich wyniki zostaną zaprezentowane w 2013 r. Jest to ważny krok w kierunku zmniejszenia lub wyeliminowania barier, z którymi borykają się te zawody, w przypadku których uregulowania okazują się zbędne lub są nadmierne (między innymi czas trwania obowiązkowych staży), a łatwiejszy dostęp do tych zawodów mógłby zwiększyć zatrudnienie i pobudzić dalszy wzrost gospodarczy. Pomimo poprawy, jaka zaszła w ostatnich latach, Republika Czeska nadal odnotowuje jeden z najwyższych wskaźników energochłonności w Unii i niską efektywność budynków.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Republiki Czeskiej. Komisja dokonała oceny krajowego programu reform i programu konwergencji. Wzięła ona pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonej polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Republice Czeskiej, ale także stopień przestrzegania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1‒7 poniżej.

(20)

W świetle powyższej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Planowe wykonanie budżetu na rok 2013 w celu korekty nadmiernego deficytu w 2013 r. w trwały sposób i dokonanie korekty strukturalnej określonej w zaleceniach Rady zgodnie z procedurą nadmiernego deficytu. Na rok 2014 i kolejne lata, wzmocnienie i rygorystyczne wykonanie strategii budżetowej przy wsparciu w postaci dostatecznie określonych środków, w celu zapewnienia odpowiedniej konsolidacji fiskalnej, by poczynić wystarczające postępy w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu. Priorytetowe potraktowanie wydatków sprzyjających wzrostowi gospodarczemu, w tym przeznaczenie w terminie środków na pozostałe projekty współfinansowane z funduszy UE zgodnie z bieżącymi ramami finansowymi.

2.

Obniżenie wysokiego poziomu opodatkowania pracy poprzez zwiększenie opodatkowania w obszarach o mniejszym wpływie na wzrost gospodarczy, takich jak pobierane okresowo podatki od nieruchomości mieszkalnych oraz podatki drogowe. Dalsze zmniejszenie rozbieżności w opodatkowaniu pracowników i osób samozatrudnionych. Poprawę przestrzegania przepisów prawa podatkowego oraz zmniejszenie kosztów z tym związanych poprzez utworzenie pojedynczego punktu poboru oraz ujednolicenie bazy podatkowej w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne.

3.

Podniesienie efektywnego wieku emerytalnego poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian w średnim dalszym trwaniu życia oraz przeprowadzenie przeglądu mechanizmów indeksacji. Zapewnienie, aby procesowi podnoszenia wieku emerytalnego towarzyszyły środki promujące zdolność do zatrudnienia pracowników w starszym wieku, oraz zmniejszenie możliwości wcześniejszego zaprzestania aktywności zawodowej. W szczególności wycofanie dotacji publicznej dla programu świadczeń przedemerytalnych. Podjęcie środków w celu znaczącej poprawy opłacalności wydatków na opiekę zdrowotną, zwłaszcza opiekę szpitalną.

4.

Podjęcie dodatkowych starań w celu poprawy wydajności i skuteczności publicznych służb zatrudnienia. Znaczące zwiększenie dostępności placówek opieki nad dziećmi sprzyjających włączeniu społecznemu, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci do trzeciego roku życia oraz udziału dzieci romskich, przede wszystkim poprzez przyjęcie i wdrożenie ustawy regulującej świadczenie usług w zakresie opieki nad dziećmi oraz zwiększenie zdolności świadczenia usług w zakresie opieki nad dziećmi zarówno przez podmioty publiczne, jak i prywatne.

5.

Zapewnienie wdrożenia strategii antykorupcyjnej na lata 2013–2014. Uchwalenie ustawy o urzędnikach państwowych powinno zapewnić stabilną, wydajną i profesjonalną służbę administracji publicznej. Poprawę zarządzania funduszami UE w kontekście okresu programowania 2014–2020. Zwiększenie możliwości realizowania przetargów publicznych na szczeblu lokalnym i regionalnym.

6.

Ustanowienie kompleksowych ram oceny w obszarze kształcenia obowiązkowego oraz podjęcie ukierunkowanych środków, aby wesprzeć szkoły osiągające słabe wyniki kształcenia. Przyjęcie środków w celu poprawy systemu akredytacji i finansowania szkolnictwa wyższego. Zwiększenie udziału finansowania instytucji badawczych, które zależy od wyników.

7.

Opierając się na bieżącym przeglądzie, kontynuowanie reformy dotyczącej zawodów regulowanych poprzez zmniejszenie lub wyeliminowanie barier wejścia oraz niewykorzystanych możliwości prowadzenia działalności, tam gdzie nie ma dla nich uzasadnienia. Podjęcie dodatkowych działań w celu poprawy efektywności energetycznej w sektorze budownictwa i sektorze energetycznym.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/18

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do zdecydowanej realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Danii na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Danię programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Danię jako jedno z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej analizy.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki swojej szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Danii na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Danii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, chociaż nie są one nadmierne.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. Dania przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. oraz program konwergencji obejmujący lata 2013–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny. Scenariusz ten, zakładający wzrost PKB na poziomie 0,7 % i 1,6 % odpowiednio w 2013 r. i 2014 r., jest w dużej mierze zgodny z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r., która przewiduje wzrost odpowiednio o 0,7 % i 1,7 %. Program konwergencji zawiera zarys strategii budżetowej, której celem jest skorygowanie nadmiernego deficytu oraz osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego, jakim jest deficyt strukturalny nie większy niż 0,5 % PKB do 2013 r., zgodnie z celami paktu. Celem programu konwergencji jest zatrzymanie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych na poziomie 1,7 % PKB w 2013 r. i 1,8 % w 2014 r., zgodnie z terminem zaproponowanym przez Komisję w ramach procedury nadmiernego deficytu. Średni roczny wysiłek fiskalny w latach 2011–2013 oparty na obliczeniach strukturalnego salda budżetowego jest zgodny z zaleceniem Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Szacuje się, że działania dyskrecjonalne netto przedstawione w programie konwergencji pozwolą uzyskać konsolidację ogólnie zgodną z zaleceniem w ramach procedury nadmiernego deficytu. Szacuje się, że działania dyskrecjonalne netto przedstawione w programie konwergencji pozwolą uzyskać konsolidację ogólnie zgodną z zaleceniem w ramach procedury nadmiernego deficytu. Szacuje się, że realne wydatki publiczne (w tym działania dyskrecjonalne po stronie dochodów) wykażą zerowy wzrost w 2013 r., a w 2014 r. wzrosną o 0,4 %, co oznacza, że w obu tych latach zachowana zostanie wartość odniesienia paktu stabilności i wzrostu. Finanse publiczne są zasadniczo stabilne i kraj ten zdołał już osiągnąć swój średniookresowy cel budżetowy. Ze względu też jednak na starzenie się społeczeństwa w tym kraju oraz fakt, że realizuje on ambitną politykę ochrony socjalnej, Dania musi podtrzymywać stabilne i zrównoważone ramy polityki fiskalnej, a także utrzymać deficyt poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie, wynoszącej 3 % PKB.

(11)

W 2012 r. Dania zakończyła reformę systemu rent inwalidzkich i subsydiowanych programów zatrudnienia (system flex-job), obowiązującą od dnia 1 stycznia 2013 r. Reformy te mają znacząco poprawić podaż pracy w Danii. Wyzwaniem jest jednak wciąż poprawa zdolności do zatrudnienia osób, które mają najmniejsze szanse na znalezienie pracy, w tym osób ze środowisk migracyjnych, osób długotrwale bezrobotnych i pracowników nisko wykwalifikowanych. Choć ambitny program reform rządu zasługuje na uwagę, należy zagwarantować, że słynny duński model elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (flexicurity) będzie w dalszym ciągu ułatwiał sprawne przechodzenie z bezrobocia do zatrudnienia, a równocześnie pozwalał ograniczać marginalizację i wykluczenie społeczne. Ważną rolę w tym względzie odgrywa kształcenie, szkolenie i poprawa umiejętności.

(12)

W przypadku Danii kształcenie słusznie uznawane jest za wyraźny priorytet. Potrzebne są jednak nieustanne wysiłki na rzecz poprawy jakości i opłacalności jej systemów kształcenia i szkolenia, polegające m.in. na doprowadzeniu rozpoczętych reform do końca. Zaproponowana reforma systemu kształcenia podstawowego i gimnazjalnego zmierza we właściwym kierunku i może przynieść pozytywne skutki dla opłacalności systemu szkolnictwa, a także jakości kształcenia, w tym dla poziomu wyników nauczania. Jeśli chodzi o kształcenie zawodowe, rząd w 2012 r. podjął działania służące poprawie jakości szkolenia zawodowego młodzieży i zapewnieniu niezbędnego przyuczania do zawodu przez podmioty prywatne. Rząd wraz z władzami gmin, regionów i partnerami społecznymi stworzył komitet, którego zadaniem jest znalezienie trwałego rozwiązania pozwalającego zaspokoić zapotrzebowanie na przyuczanie do zawodu oraz poprawić jakość systemu kształcenia i szkolenia zawodowego. Znalezienie trwałych i ambitnych rozwiązań dla braku możliwości przyuczania do zawodu oraz wysokiego odsetka osób wcześnie kończących naukę w ramach systemu kształcenia zawodowego młodzieży pozwoliłoby bowiem Danii lepiej przygotować się do przyszłych potrzeb rynku pracy, jeśli chodzi o umiejętności, oraz poprawić wydajność.

(13)

Dania mogłaby osiągnąć wyższy wzrost gospodarczy, gdyby wyeliminowała przeszkody dla konkurencji w obszarze usług lokalnych i detalicznych, ponieważ sektor ten odgrywa ważną rolę w duńskiej gospodarce. W 2012 r. duński rząd przedstawił nową ustawę dotyczącą konkurencji, która jest ważnym krokiem we właściwym kierunku. W ramach rewizji przepisów prawa konkurencji wprowadzono skuteczniejsze mechanizmy wdrażające rozporządzenie dotyczące konkurencji, które w pełni odpowiada właściwej części zalecenia z 2012 r. Można jednak zrobić więcej, aby zagwarantować skuteczność działań prowadzonych w obszarach zamówień sektorowych i usług publicznych, tak aby zwiększyć konkurencję i poprawić funkcjonowanie rynku. Różne inicjatywy polityczne w tej dziedzinie wciąż są na wczesnym etapie realizacji i potrzebne są dalsze starania w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia.

(14)

W ubiegłym roku przeprowadzono gruntowną analizę zadłużenia gospodarstw domowych w poszczególnych krajach i całej UE, aby ocenić zagrożenia dla stabilności finansowej i gospodarczej. Ryzyko utraty stabilności finansowej wydaje się obecnie ograniczone, ale wymaga ono stałego monitorowania. Władze duńskie podjęły szereg działań służących poprawie odporności systemu kredytów hipotecznych. Chodzi tu m.in. o system oznaczania ryzyka w odniesieniu do mieszkaniowych kredytów hipotecznych oraz o ograniczenia dotyczące kredytów o zmiennej stopie procentowej lub kredytów z odroczoną spłatą. Instytucje kredytowe zaczęły z własnej inicjatywy stosować środki zmniejszające potrzebę zapewnienia dodatkowego zabezpieczenia. Wszystkie te działania zmierzają we właściwym kierunku, ale potrzebne będzie uważne ich monitorowanie, aby ustalić, czy przynoszą one pożądane skutki. Komisja będzie analizowała sprawozdania przedkładane regularnie przez Danię na temat wpływu środków zastosowanych w tym zakresie. Z czasem przepisy dotyczące opodatkowania nieruchomości w Danii powinny zostać zrewidowane, tak aby ograniczyć zakłócenia i wzmocnić ich oddziaływanie antycykliczne.

(15)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę duńskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform oraz programu konwergencji oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1–3.

(16)

W świetle tej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znalazła odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(17)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program konwergencji Danii. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniu 3 poniżej,

1.

Wdrożenie w 2013 r. przygotowanej strategii budżetowej w celu skorygowania nadmiernego deficytu do końca 2013 r. Ponadto wdrożenie strategii budżetowej na 2014 r. i na następne lata w celu zagwarantowania odpowiedniego wysiłku fiskalnego i utrzymania w ten sposób średniookresowego celu budżetowego.

2.

Podjęcie dalszych działań w celu poprawy zdolności do zatrudnienia osób znajdujących się na marginesie rynku pracy, w tym osób ze środowisk migracyjnych, długotrwale bezrobotnych i nisko wykwalifikowanych. Poprawę jakości szkolenia zawodowego w celu zmniejszenia odsetka osób wcześnie kończących naukę oraz zwiększenia liczby miejsc umożliwiających przyuczenie do zawodu. Wdrożenie reformy kształcenia podstawowego i gimnazjalnego w celu poprawy wyników nauczania i opłacalności systemu kształcenia.

3.

Dalsze dążenie do usuwania przeszkód utrudniających konkurencję w sektorze usług, w tym w sektorze detalicznym i budowlanym, oraz zwiększenie skuteczności w ramach świadczenia usług publicznych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/21

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupiać się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do zdecydowanej realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Estonii na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Estonię programu stabilności na lata 2012‒2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr w 2013 r. na rzecz koordynacji polityki gospodarczej. Również w dniu 28 listopada 2012 r. na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4) Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Estonii jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. Estonia przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012‒2017 oraz krajowy program reform z 2013 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny w latach 2013–2014, w których przewiduje się rzeczywisty wzrost PKB w wysokości ok. 3,3 %. W prognozie służb Komisji z wiosny 2013 r. przewidziano wzrost rzędu 3,5 % w latach 2013‒2014. Deficyt nominalny Estonii w 2012 r. wyniósł 0,3 % PKB. W programie stabilności potwierdza się poprzedni średniookresowy cel budżetowy w postaci nadwyżki strukturalnej. Jest on bardziej ambitny, niż cel określony w pakcie stabilności i wzrostu. Estonia odnotowała w 2012 r. nadwyżkę salda strukturalnego, osiągnęła więc ona swój średniookresowy cel budżetowy rok wcześniej, niż to przewidywano w jej programie stabilności na lata 2012‒2015. Celem strategii budżetowej opisanej w programie stabilności jest zapewnienie zrównoważonej polityki fiskalnej wspierającej zrównoważony wzrost poprzez pozostanie na poziomie średniookresowego celu budżetowego przy jednoczesnym zapewnieniu wystarczających zabezpieczeń fiskalnych i obniżeniu obciążeń podatkowych pracy. W programie stabilności przewiduje się, że planowany nominalny deficyt budżetowy, tj. 0,5 % PKB w 2013 r., powinien poprawić się w okresie objętym prognozą, osiągając równowagę w 2014 r., a następnie przejść w nadwyżkę. Jak wynika z ogólnej oceny przeliczonego salda strukturalnego, w tym analizy wynikającej z paktu stabilności i wzrostu wartości odniesienia dotyczącej wydatków, w 2013 r. Estonia nie oddala się znacząco od średniookresowego celu budżetowego, powracając do nadwyżki strukturalnej w 2014 r. Wskaźnik zadłużenia nie przekracza 60 % PKB i zgodnie z programem stabilności prawdopodobnie zmaleje po 2013 r., osiągając wartość około 9 % w latach 2015‒2016. Estonia planuje wprowadzić w 2013 r. regułę strukturalnego salda budżetu, zgodnie z wymogami Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej podpisanego dnia 2 marca 2012 r. w Brukseli. Niezwłocznie po jej przyjęciu reguła powinna zostać wzmocniona wiążącym charakterem wieloletnich celów w zakresie wydatków.

(10)

Co się tyczy rynku pracy, chociaż liczba miejsc pracy zwiększa się, to wciąż istnieją istotne czynniki ograniczające wzrost gospodarczy, takie jak utrzymujące się bezrobocie osób młodych i bezrobocie długotrwałe, niedopasowanie umiejętności, czy też coraz większy niedobór pracowników na rynku, w tym utrata pracowników w wyniku przewlekłych problemów zdrowotnych. System świadczeń społecznych powinien stać się bardziej elastyczny i ukierunkowany, tak by świadczył usługi wsparcia i oferował zachęty osobom bezrobotnym i nieaktywnym zawodowo, które mogłyby zostać ponownie zatrudnione. Należy również wzmocnić środki aktywizacji zawodowej, tak by mieć pewność, że dotrą do najbardziej potrzebujących osób. Skuteczność gospodarowania środkami w zakresie wydatków w ramach polityki rodzinnej mogłaby zostać poprawiona w sposób neutralny dla budżetu, w tym poprzez realokację finansowania ze świadczeń rodzinnych do skuteczniejszych środków, takich jak usługi opieki nad dziećmi, co dawałoby oczekiwany pozytywny efekt zwiększenia zatrudnienia kobiet. Kwestią rozwoju gospodarczego regionów należy zająć się w bardziej skoordynowany sposób, tak by uzyskać bardziej widoczne rezultaty.

(11)

Estonia częściowo wdrożyła zalecenia Rady z 2012 r. w dziedzinie kształcenia i szkolenia: w 2012 r. przyjęto reformę szkolnictwa wyższego, a w 2013 r. ma zostać przyjęta nowa całościowa reforma systemu kształcenia i szkolenia. Ze szczególną uwagą trzeba będzie zadbać o wystarczające uczestnictwo w tym procesie partnerów społecznych, tak by zapewnić wystarczająco dużą liczbę miejsc służących przyuczaniu do zawodu w ramach edukacji zawodowej. Zracjonalizowany dostęp do kształcenia średniego jest wciąż istotnym zobowiązaniem, które nie zostało zrealizowane. W świetle dużej liczby osób bez wykształcenia wyższego lub zawodowego konieczne jest zajęcie się problemem nadal stosunkowo wysokiego bezrobocia osób młodych. Wciąż jeszcze nie podjęto w wystarczającym stopniu tematu dostępu pracowników o niskich kwalifikacjach do programów uczenia się przez całe życie, a środki dla bezrobotnych osób młodych nie zawsze właściwie odpowiadają potrzebom rynku pracy. Istniejący brak powiązań między publicznym sektorem badań naukowych a gospodarką w dalszym ciągu hamuje wzrost wydajności i wpływa na konkurencyjność. Ponadto umiędzynarodowienie i określanie priorytetów systemu badań i innowacji pozostaje wyzwaniem, biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary gospodarki.

(12)

Energochłonność Estonii jest w dalszym ciągu bardzo duża. Mimo iż rząd podjął pewne kroki, konieczne są dalsze, zwiększone wysiłki, przy czym szczególny nacisk należy położyć na odnawianie budynków mieszkalnych. Flota nowych samochodów w Estonii jest najbardziej energochłonna w Unii, a nawyki klientów nie zmieniają się pomimo podniesienia podatku akcyzowego od paliw. W przypadku niepodjęcia dodatkowych działań Estonia prawdopodobnie nie osiągnie swojego celu w zakresie emisji gazów cieplarnianych, w szczególności jeśli nie zostaną wdrożone środki w dziedzinie transportu i budownictwa mieszkaniowego. Rynek energetyczny Estonii pozostaje stosunkowo odizolowany, jako że połączenia transgraniczne nie są wystarczające.

(13)

Świadczenie usług, do oferowania których samorządy są zobligowane przepisami prawa, jest w większości sektorów nieefektywne, szczególnie w zakresie opieki długoterminowej, usług pomocy dla rodzin, edukacji i transportu; dotyczy to też lokalnych działań na rzecz wspierania niezbędnych dla skutecznego zapewnienia świadczeń opieki zdrowotnej. Wynika to ze słabych zdolności administracyjnych samorządów oraz niedopasowania ich dochodów do zakresu odpowiedzialności, jakie im powierzono. Nie stworzono jeszcze możliwego do realizacji planu poprawy administracji lokalnej.

(14)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę estońskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Estonii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych Unii, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1–5.

(15)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (5) znalazła odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (6). Jako państwo, którego walutą jest euro, Estonia powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Realizowanie polityki fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu oraz utrzymanie przewidywanej stabilnej sytuacji budżetowej, a równocześnie zapewnienie zgodności ze średniookresowym celem budżetowym w okresie objętym programem stabilności. Uzupełnienie planowanej reguły fiskalnej o bardziej wiążące wieloletnie reguły wydatkowe w ramach średniookresowych ram fiskalnych oraz dalszą poprawę wydajności wydatków publicznych.

2.

Zwiększenie zachęt do pracy w drodze uspójnienia różnych istniejących systemów świadczeń społecznych i zwiększenie elastyczności oraz ukierunkowanie sposobu przyznawania świadczeń. Poprawę zasad świadczenia usług socjalnych, w tym opieki nad dziećmi, przy równoczesnym zwiększeniu skuteczności oraz opłacalności polityki rodzinnej. Wzmocnienie środków aktywizacji zawodowej w celu ułatwienia powrotu na rynek pracy długotrwale bezrobotnym i osobom otrzymującym renty i świadczenia z tytułu niezdolności do pracy. Opracowanie skoordynowanych działań na rzecz wspierania rozwoju gospodarczego w regionach dotkniętych wysokim bezrobociem.

3.

Kontynuowanie wysiłków w celu lepszego dopasowania systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, w tym dalsze angażowanie partnerów społecznych i prowadzenie ukierunkowanych działań służących walce z bezrobociem osób młodych. Znaczące zwiększenie uczestnictwa osób o niskich kwalifikacjach w procesie uczenia się przez całe życie. Zintensyfikowanie wysiłków w celu określenia priorytetów i umiędzynarodowienia systemów badań i innowacji oraz rozszerzenie współpracy między przedsiębiorstwami oraz instytucjami szkolnictwa wyższego i naukowymi.

4.

Zwiększenie efektywności energetycznej, w szczególności w sektorach budownictwa i transportu, a także zwiększenie zachęt w zakresie ochrony środowiska dotyczących pojazdów i odpadów. Przyspieszenie rozwoju energetycznych połączeń transgranicznych w celu zdywersyfikowania źródeł energii i promowania konkurencji na rynku energii.

5.

Zapewnienie większej równowagi między dochodami samorządów a zakresem nakładanej na nie odpowiedzialności. Poprawę skuteczności samorządów i zapewnienie właściwej jakości świadczenia lokalnych usług publicznych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/24

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – przyjęła decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do zdecydowanej realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Finlandii na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Finlandię zaktualizowanego programu stabilności na lata 2012‒2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Również w dniu 28 listopada 2012 r. na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Finlandię jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Finlandii, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Finlandii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i działań politycznych. W dalszym ciągu uwagi wymaga przede wszystkim znaczne pogorszenie stanu obrotów bieżących oraz słabe wyniki w zakresie wywozu spowodowane restrukturyzacją przemysłu oraz kosztowymi i pozakosztowymi czynnikami wpływającymi na konkurencyjność.

(9)

W dniu 18 kwietnia 2013 r. Finlandia przedłożyła swój krajowy program reform z 2013 r. oraz program stabilności obejmujący lata 2012–2017. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że finanse publiczne w Finlandii są zasadniczo stabilne oraz że podjęto działania w celu zwiększenia dochodów oraz kontrolowania wydatków, tak aby zbliżyć się do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe w programie stabilności, jest wykonalny. Prognoza wzrostu na 2013 r. jest podobna do wiosennej prognozy służb Komisji z 2013 r., natomiast w przypadku 2014 r. jest ona wyższa od wiosennej prognozy służb Komisji z 2013 r. o 0,6 punkta procentowego Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie stabilności jest zrównoważenie finansów publicznych oraz wprowadzenie tendencji spadkowej w zakresie wskaźnika zadłużenia publicznego do 2015 r. Program stabilności obejmuje zmianę średniookresowego celu budżetowego z 0,5 % do - 0,5 %. Średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. W programie stabilności przewidziano osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego do 2014 r. i utrzymanie tego poziomu do 2017 r. Z informacji zawartych w programie stabilności wynika, że zgodnie z (ponownie obliczonym) saldem strukturalnym Finlandia nie osiągnęła w 2012 r. obowiązującego wówczas średniookresowego celu budżetowego i nie osiągnie nowego celu także w 2013 r.

W programie stabilności założono poprawę (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego z - 1 % PKB w 2012 r. do - 0,9 % PKB w 2013 r. W latach 2014–2017 utrzyma się ono na poziomie między - 0,6 % a - 0,7 % PKB. W 2012 r. wzrost wydatków netto w Finlandii wyniósł 0,4 %, utrzymując się tym samym poniżej właściwej stopy odniesienia dotyczącej wydatków paktu stabilności i wzrostu. Ze względu na ujemny realny wzrost PKB w 2012 r. uznano, że niewielka korekta strukturalna jest wystarczająca. W 2013 r. (ponownie obliczone) strukturalnego salda budżetowego Finlandii poprawia się i spodziewane jest odchylenie jej wydatków netto od wartości odniesienia jedynie o 0,1 % PKB. W kontekście znaczącej ujemnej luki produktowej, jaka występuje w tym kraju, takie odchylenie wydaje się odpowiednie. W 2014 r. zgodnie z prognozą (ponownie obliczone) strukturalnego salda budżetowego Finlandii ma się nadal poprawiać, osiągając poziom - 0,6 % PKB i zbliżając się wystarczająco do średniookresowego celu budżetowego (ponadto zgodnie z wiosenną prognozą służb Komisji z 2013 r. Finlandia ma ten cel osiągnąć w pełni w 2014 r.). Łącznie oznaczałoby to, że wypełniona zostanie funkcja zapobiegawcza paktu stabilności i wzrostu. Skonsolidowany dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł w 2012 r. 53 % PKB i zgodnie z programem stabilności utrzyma się poniżej 60 % PKB w okresie objętym tym programem. W programie stabilności przewidziano także obniżenie poziomu zadłużenia w roku 2016 i 2017. Największym wyzwaniem dla polityki fiskalnej pozostaje długoterminowa stabilność. Dostrzeżono lukę w długookresowej stabilności finansów publicznych związaną ze starzeniem się społeczeństwa, a dotyczącą emerytur, opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej. Kwestia ta wymaga stałego monitorowania.

(11)

Wzrost wydajności w obszarze usług publicznych nie dorównuje wzrostowi wydajności w całej gospodarce, natomiast obciążenie związane ze starzeniem się społeczeństwa rośnie. Pomimo ustalenia zasad reformy gmin ich łączenie będzie się odbywało na zasadzie dobrowolności, choć rząd centralny zapewni zachęty finansowe w tym kierunku. Oczekuje się, że trwająca reforma usług socjalnych i opieki zdrowotnej nie doprowadzi do znaczącego zmniejszenia obecnej liczby okręgów, na jakie podzielona jest opieka zdrowotna.

(12)

Wdrożono środki – takie jak gwarancja dla młodzieży, tymczasowy program rozszerzania umiejętności dla młodych osób dorosłych oraz program pilotażowy dla długotrwale bezrobotnych – których celem jest zmniejszenie bezrobocia osób młodych i bezrobocia długotrwałego. Środki te zostały uzupełnione w 2013 r. o dodatkowe wsparcie finansowe przeznaczone na przyuczanie do zawodu w ramach gwarancji socjalnej. Jest ono bardzo potrzebne w obliczu spodziewanego wzrostu stopy bezrobocia. Wszystkie te środki należy teraz wdrożyć, koncentrując się wyraźnie na podniesieniu poziomu umiejętności oraz poprawie sytuacji grup docelowych na rynku pracy. Wzrost wskaźnika zatrudnienia starszych pracowników odgrywa ważną rolę w zapewnieniu stabilnych finansów publicznych i zaspokojeniu popytu na siłę roboczą w przyszłości. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w Finlandii spada. Uzgodniono przyjęcie kilku środków utrudniających wcześniejsze przechodzenie na emeryturę, na przykład podniesienie wieku uprawniającego do otrzymywania części świadczenia emerytalnego oraz podniesienie wieku przejścia na emeryturę po okresie bezrobocia. Wzrost średniego dalszego trwania życia jest jednak szybszy, niż przewidywano w czasie wprowadzania reformy systemu emerytalnego w 2005 r., więc z czasem obecny przedział ustawowego wieku emerytalnego może okazać się zbyt niski, a wysokość świadczeń – niedostateczna. W swoim programie stabilności rząd zobowiązał się do podniesienia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę do 62,4 lat do 2025 r., co jest nadal poziomem niskim w kontekście średniego dalszego trwania życia i wyzwań demograficznych. Wdrożenie tych uzgodnionych działań pozostaje priorytetem krótkoterminowym.

(13)

Bariery regulacyjne w sektorze usług w Finlandii są wciąż ograniczające, a koncentracja na rynkach – zwłaszcza w ważnych sektorach, takich jak sektor detaliczny – jest wysoka. W rozwiązaniu obecnych problemów powinny pomóc planowane zmiany w ustawie o konkurencji dotyczące pozycji dominującej podmiotów na rynku produktów spożywczych, celów programu na rzecz uczciwej konkurencji pod względem większego nadzoru nad tym sektorem oraz wyeliminowania niepotrzebnych ograniczeń dla konkurencji w obowiązującym prawodawstwie, dotyczących na przykład zagospodarowania przestrzennego i budownictwa. Połączenie organu odpowiedzialnego za konkurencję z agencją ochrony konsumentów, a także zwiększenie budżetu nowego podmiotu i rozszerzenie jego uprawnień o kwestie neutralności konkurencyjnej podmiotów publicznych i prywatnych powinno także poprawić ogólną skuteczność polityki konkurencji i zwiększyć płynące z niej korzyści. Grzywny nakładane tytułem naruszenia prawa konkurencji są niskie w Finlandii, a ankieta zaplanowana na 2013 r. powinna dać podstawę do dalszych reform, które wzmocniłyby ich skutek odstraszający.

(14)

Wzrost wydajności w Finlandii w dalszym ciągu nie dorównuje wzrostowi wynagrodzeń, zaś jej konkurencyjność w skali międzynarodowej osłabia się, czego dowodem jest coraz mniejszy udział fińskiego wywozu w światowym rynku. Mimo że poziom inwestycji w badania, rozwój i innowacje jest nadal wysoki, kluczową kwestią jest wciąż wydajność, z jaką badania przekładają się na innowacje i tworzenie nowych przedsiębiorstw zapewniających wysoki wzrost, które mogłyby przeniknąć szybko rozwijające się rynki zagraniczne i zwiększyć w ten sposób konkurencyjność w skali międzynarodowej. W perspektywie krótkoterminowej Finlandia powinna wdrożyć niedawno przyjęte strategie i środki poprawiające system badań i innowacji, takie jak nowy plan działania, a w razie potrzeby powinna przedstawić propozycje dalszych reform na podstawie dostępnych ocen oraz przygotowywanego obecnie sprawozdania perspektywicznego. Wśród czynników, które podnoszą koszty ponoszone przez fińskich producentów, wymieniono ceny energii i pracy. Wzrost wynagrodzeń był w ostatnich latach niewielki ze względu na obowiązujące porozumienie trójstronne w tej sprawie, które wygaśnie w 2013 r. Zaniepokojenie budzi zatem fakt, że wciąż nie doszło do zawarcia nowego porozumienia między partnerami społecznymi.

(15)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę fińskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform oraz programu stabilności oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej, ale także stopień przestrzegania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–5 poniżej.

(16)

W świetle tej oceny Rada zbadała program stabilności Finlandii, a jej opinia (5) znalazła odzwierciedlenie w zaleceniu 1 poniżej.

(17)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 3‒5 poniżej.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich (6). Jako państwo, którego walutą jest euro, Finlandia powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Realizowanie polityki fiskalnej pobudzającej wzrost gospodarczy oraz utrzymanie przewidywanej stabilnej sytuacji budżetowej, a równocześnie zapewnienie zgodności ze średniookresowym celem budżetowym w okresie objętym programem. Przeprowadzanie w dalszym ciągu rocznych ocen luki w długookresowej stabilności finansów publicznych w związku ze starzeniem się społeczeństwa oraz dostosowanie dochodów i wydatków publicznych zgodnie z długoterminowymi celami i potrzebami. Zapewnienie opłacalności i stabilności opieki długoterminowej oraz większe skoncentrowanie się na profilaktyce, rehabilitacji i samodzielnym funkcjonowaniu.

2.

Zagwarantowanie skutecznego wdrożenia rozpoczętych reform administracyjnych dotyczących struktury władz gminnych, tak aby zapewnić wzrost wydajności i oszczędności w ramach świadczenia usług publicznych, w tym usług socjalnych i opieki zdrowotnej.

3.

Podjęcie dalszych działań zmierzających do podniesienia wskaźnika zatrudnienia starszych pracowników, między innymi poprzez poprawę ich zdolności do zatrudnienia oraz ograniczenie możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę, zwiększenie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia. Wdrożenie bieżących działań, których celem jest poprawa sytuacji młodzieży i osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy ze szczególnym naciskiem na nabywanie potrzebnych umiejętności, a także uważne monitorowanie wpływu tych środków.

4.

Kontynuowanie starań na rzecz zwiększenia konkurencji na rynkach produktów i usług, szczególnie w sektorze detalicznym, przez wdrożenie nowego programu na rzecz uczciwej konkurencji.

5.

Zwiększenie zdolności Finlandii do tworzenia innowacyjnych produktów, usług i przedsiębiorstw zapewniających wysoki wzrost gospodarczy w szybko zmieniających się warunkach oraz kontynuowanie dywersyfikacji przemysłu; kontynuowanie poprawy ogólnej wydajności energetycznej w gospodarce. W warunkach niskiego wzrostu gospodarczego – wspieranie dostosowania wynagrodzeń do zmian wydajności przy pełnym poszanowaniu roli partnerów społecznych oraz praktyk krajowych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/27

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji Europejskiej dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r., przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) (zalecenie z 2012 r.) w sprawie krajowego programu reform Francji na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Francję zaktualizowanego programu stabilności na lata 2012–2016.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Francję jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki swojej szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Francji, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że we Francji występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i zdecydowanych działań politycznych. W szczególności zmiany związane z pogorszeniem bilansu handlowego i konkurencyjności, wywołane czynnikami kosztowymi i pozakosztowymi, także w kontekście pogarszającej się pozycji zewnętrznej i wysokiego długu publicznego, wymagają nieustannych działań w celu ograniczenia ryzyka niekorzystnych skutków dla funkcjonowania francuskiej gospodarki oraz unii gospodarczej i walutowej, szczególnie z uwagi na rozmiary francuskiej gospodarki.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. Francja przedłożyła krajowy program reform na 2013 r. oraz program stabilności obejmujący lata 2012–2017 oraz krajowy program reform na 2013 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że pomimo znaczącego wysiłku konsolidacyjnego, który doprowadził do obniżenia deficytu nominalnego z 7,5 % PKB w 2009 r. do 4,8 % w 2012 r., oczekuje się, że Francji nie uda się wypełnić zalecenia Rady z dnia 2 grudnia 2009 r. i skorygować nadmiernego deficytu do 2013 r. Jest to związane w szczególności z gorszymi, niż oczekiwano, warunkami ekonomicznymi w momencie przyjęcia zalecenia Rady dnia 2 grudnia 2009 r., które zostały tylko częściowo zrekompensowane nadzwyczajnymi dochodami, przy czym wysiłek konsolidacyjny został odłożony na późniejsze lata programu. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe w programie stabilności, jest wykonalny, jeśli chodzi o 2013 r., ale nadmiernie optymistyczny w odniesieniu do 2014 r. W szczególności władze oczekują, że po zatrzymaniu wzrostu PKB w 2012 r. (0 %) i 2013 r. (0,1 %) w 2014 r. nastąpi wzrost tego wskaźnika o 1,2 % przy założeniu, że przyjęte zostaną środki polityki fiskalnej służące obniżeniu deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do 2,9 % PKB w 2014 r. Tytułem porównania – zgodnie z prognozą Komisji, przy braku zmiany polityki PKB wzrośnie o 1,1 % w 2014 r., przy czym scenariusz ten uwzględnia jedynie środki już przyjęte lub dostatecznie sprecyzowane, a przewidywany w nim deficyt wynosi 4,2 % PKB w 2014 r. Najważniejszym przedstawionym w programie stabilności celem strategii budżetowej jest osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego w postaci zapewnienia równowagi budżetowej w kategoriach strukturalnych, podobnie jak w programie stabilności na lata 2012‒2016. Jest on bardziej ambitny niż cel określony w pakcie stabilności i wzrostu. Rokiem docelowym dla osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego jest 2016 r., podczas gdy w programie stabilności na lata 2012‒2016 był to rok 2015.

Planowany deficyt nominalny określony w programie stabilności jest zgodny z korektą nadmiernego deficytu do 2014 r. – udało się to osiągnąć rok po zmienionym terminie ustalonym przez Radę w ramach procedury nadmiernego deficytu w dniu 2 grudnia 2009 r. Ze względu na zawarte w programie stabilności zbyt optymistyczne prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego w 2014 r. Rada jest zdania, że jeśli nie zostaną podjęte dodatkowe środki znacznie wzmacniające konsolidację w tym roku, wysiłek fiskalny zaplanowany przez władze francuskie nie będzie zgodny z faktyczną korektą nadmiernego deficytu do 2014 r. Oczekiwania dotyczące oszczędności i dodatkowych dochodów również nie zostały wystarczająco uzasadnione. W tej sytuacji potrzebne są konkretne środki na lata 2014 i 2015, aby w sposób wiarygodny zagwarantować skorygowanie nadmiernego deficytu najpóźniej do 2015 r. zgodnie z zaleceniem Rady. Oczekuje się, że w 2016 r. saldo strukturalne, ponownie obliczone przez Komisję, wyniesie -0,4 % PKB (-0,3 % w 2017 r.), a zatem do końca okresu objętego programem nie uda się osiągnąć średniookresowego celu budżetowego. Oczekuje się, że postęp w kierunku osiągnięcia tego celu w 2016 r. wyniesie 0,3 % PKB, a więc poniżej wartości odniesienia wynoszącej 0,5 % PKB. Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych znacząco wzrósł od początku kryzysu. Wskaźnik zadłużenia wzrósł z poziomu 64,2 % w 2007 r. do 90,2 % w 2012 r. i zgodnie z wiosenną prognozą służb Komisji z 2013 r. ma nadal rosnąć, osiągając 96,2 % do 2014 r. Władze oczekują, że wskaźnik zadłużenia osiągnie najwyższy poziom 94,3 % PKB w 2014 r., a następnie spadnie do 88,2 % w 2017 r. Pod względem spełnienia kryterium zadłużenia w 2016 r. rozpocznie się dla Francji okres przejściowy.

(11)

Ze względu na wysoki i stale rosnący poziom długu oraz fakt, że termin korekty nadmiernego deficytu został ponownie przesunięty do 2015 r., szczególnie ważne jest ścisłe wykonanie budżetu na 2013 r. i konsekwentne przeprowadzenie gruntownej konsolidacji w kolejnych latach. Niezwykle istotne jest przede wszystkim, aby wydatki publiczne Francji rosły znacznie wolniej niż jej potencjalne PKB, gdyż poprawa w zakresie deficytu strukturalnego opierała się do tej pory głównie na dochodach. W tym względzie prowadzony obecnie przegląd wydatków publicznych („Modernisation de l’action publique”), którego zakresem objęto – oprócz administracji centralnej – także samorządy lokalne i organy odpowiedzialne za zabezpieczenie społeczne, powinien dostarczyć wskazówek dotyczących poprawy efektywności wydatków publicznych. Możliwe są także dalsze usprawnienia na poszczególnych poziomach administracji i w zakresie poszczególnych kompetencji, co pozwoliłoby osiągnąć dodatkowy efekt synergii, przyrost wydajności i większe oszczędności. Kwestie te powinny zostać ujęte w planowanej nowej ustawie decentralizacyjnej. Ze względu na spodziewany w perspektywie średnio- i długoterminowej wzrost wydatków na publiczną opiekę zdrowotną w przyszłości wydatki te będą wymagały dokładniejszej kontroli i większej wydajności; dotyczy to zwłaszcza wydatków na produkty farmaceutyczne. Najnowsze prognozy Rady Doradztwa Emerytalnego (Conseil d'orientation des retraites) wskazują na utrzymanie się deficytu systemu emerytalnego do 2018 r., wbrew celom reformy z 2010 r., która miała doprowadzić do zrównoważenia systemu do tego czasu. Sprzeczne z zaleceniem z 2012 r. Rady jest także częściowe cofnięcie reformy z 2010 r. Oznacza to, że system emerytalny będzie nadal borykał się z istotnym deficytem do 2020 r. i że pilnie potrzebne są nowe działania, które pozwolą zaradzić tej sytuacji, a równocześnie zachować adekwatność systemu.

Środki te mogłyby obejmować podniesienie wieku uprawniającego zarówno do minimalnej, jak i do pełnej emerytury oraz wydłużenie okresu składkowego uprawniającego do pełnej emerytury, dostosowanie zasad indeksacji oraz zweryfikowanie licznych obecnie wyjątków od ogólnego systemu dotyczących określonych kategorii pracowników. Francuski rząd postanowił w pełni włączyć partnerów społecznych w opracowanie tej reformy oraz wzmocnić poczucie odpowiedzialności za tę reformę. Należy unikać natomiast podwyżki składek na ubezpieczenie społeczne ze względu na jej niekorzystny wpływ na koszty pracy. W kontekście czekających Francję wyzwań w obszarze finansów publicznych niezwykle ważne jest uzupełnienie środków fiskalnych o nasilone starania na rzecz wdrożenia reform strukturalnych, tak aby wzmocnić i zwiększyć długoterminowy potencjał wzrostu francuskiej gospodarki.

(12)

Zgodnie ze szczegółową oceną sytuacji z 2013 r. dużym wyzwaniem dla Francji jest wciąż konkurencyjność, na co wskazuje gwałtownie kurczący się w ostatnich latach udział francuskiego wywozu w międzynarodowym rynku. W listopadzie 2012 r. rząd zaproponował kilka działań politycznych w ramach paktu na rzecz konkurencyjności. Wprowadzenie ulgi podatkowej dla osób prawnych (crédit d’impôt pour la compétitivité et l’emploi – CICE), której wpływ w skali całego roku ma wynieść 20 mld EUR, jest znaczącym krokiem, który powinien przyczynić się do obniżenia kosztów pracy. Możliwe są dalsze działania w tym zakresie, ponieważ nowa ulga podatkowa zmniejsza tylko o połowę różnicę między obowiązującym we Francji klinem podatkowym a średnią w państwach OECD obliczoną dla mediany wynagrodzenia. Ponadto przyjęte od 2010 r. środki fiskalne mające wpływ na sytuację przedsiębiorstw, w tym ograniczenia wydatków podatkowych, prowadzą do ogólnego wzrostu opodatkowania osób prawnych, nawet po skorygowaniu CICE. W zaleceniu z 2012 r. podkreślono, że przyjęta w lipcu 2012 r. podwyżka wynagrodzenia minimalnego, choć niewielka, może niekorzystnie wpłynąć na tworzenie miejsc pracy i konkurencyjność. W latach 2002–2012 minimalna stawka godzinowa wzrosła o 38 % (16 % w ujęciu realnym). Wysoki poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę, stanowiącego 60 % mediany wynagrodzenia, rekompensowany jest pracodawcom przez szereg zwolnień ze składek na ubezpieczenie społeczne. Związane z tym koszty dla finansów publicznych rosły szybko w latach 1992–2002, a następnie ustabilizowały się na poziomie bliskim 1 % PKB. Oprócz tego instrumenty o innym charakterze, np. programy wsparcia dochodu („Prime pour l'emploi” oraz „Revenu de solidarité active”), pozwalają efektywniej rozwiązywać problem ubóstwa pracujących, niż to jest w przypadku minimalnego wynagrodzenia za pracę.

(13)

Jeśli chodzi o konkurencyjność pozacenową – mimo że rząd niedawno zaktualizował swoją strategię w zakresie wywozu, wsparcie rozwoju sieci i partnerstw skoncentrowanych na wywozie ułatwiłoby rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) na międzynarodową skalę. Ogólniej rzecz biorąc, warto byłoby podjąć działania służące zagwarantowaniu, że otoczenie biznesu będzie sprzyjało rozwojowi MŚP. Pomimo znaczących wysiłków podejmowanych przez przedsiębiorstwa w sektorach, w których badania i rozwój mają duże znaczenie, oraz niemałego wsparcia ze strony państwa (np. ulga podatkowa na badania naukowe) sektory zaawansowanych i średniozaawansowanych technologii stanowią zaledwie niewielką (i malejącą) część francuskiej gospodarki. Potrzebne jest zatem dalsze wsparcie dla tworzenia i rozwoju MŚP oraz przedsiębiorstw o średniej kapitalizacji (ETI) w tych sektorach, polegające na poprawie warunków ramowych sprzyjających innowacjom i przedsiębiorczości. Polityka dotycząca klastrów, opracowana w celu powiązania publicznych ośrodków badawczych i prywatnych przedsiębiorstw, mogłaby koncentrować się w większym stopniu na komercyjnym wykorzystywaniu badań, rozwoju i innowacji, na pozytywnych efektach zewnętrznych prywatnych przedsiębiorstw zlokalizowanych blisko siebie oraz na rozwoju MŚP na międzynarodową skalę. Ponadto należałoby zwiększyć atrakcyjność studiów doktoranckich i doświadczenia w pracy naukowej, tak aby sprzyjało to nawiązywaniu kontaktów między prywatnymi przedsiębiorstwami a instytucjami badawczymi.

(14)

W obszarze usług w 2012 r. odnotowano tylko niewielkie postępy. Nie rozpoczęto żadnych reform horyzontalnych służących wyeliminowaniu nieuzasadnionych ograniczeń w dostępie do usług i zawodów regulowanych. Wiele podmiotów świadczących takie usługi wciąż boryka się z ograniczeniami, jeśli chodzi o ich formę prawną i strukturę własnościową (takimi jak np. o ograniczeniach dotyczących własności kapitału w przypadku weterynarzy i prawników). W szeregu sektorów (np. w przypadku taksówkarzy, niektórych zawodów medycznych, notariuszy i innych zawodów prawniczych) istnieją wciąż inne znaczące bariery utrudniające rozpoczęcie lub prowadzenie działalności (np. informacje handlowe, ograniczenia kwotowe lub terytorialne). Sektor detaliczny podlega nadal wielu regulacjom, są to np. uciążliwe i czasochłonne procedury udzielania zezwoleń na założenie punktu sprzedaży detalicznej. Ponadto obowiązujący zakaz sprzedaży poniżej kosztów prowadzi do szeregu zakłóceń, zaś cel dotyczący wsparcia producentów i małych punktów dystrybucyjnych mógłby zostać skutecznie osiągnięty za pomocą środków wywołujących mniejsze zakłócenia. Te nadmierne ograniczenia w dostępie do sektorów i zawodów regulowanych wpływają niekorzystnie na ich konkurencyjność i zwykle prowadzą do podwyższenia cen tych usług. Ze szczegółowej oceny sytuacji wynika, że wyższe ceny usług pośrednictwa, które stanowią prawie jedną czwartą kosztów produkcji w sektorze wytwórczym, ostatecznie wpływają na konkurencyjność zewnętrzną francuskich przedsiębiorstw. Postępy poczynione w 2012 r. w sektorach sieciowych były ograniczone. Koncentracja na francuskim rynku energii elektrycznej jest jedną z najwyższych w Unii. Regulowane ceny energii elektrycznej i gazu prowadzą do zakłóceń konkurencji i nadal stanowią przeszkodę dla nowych podmiotów wchodzących na rynek. Regulowane taryfy dotyczące odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi powinny zostać wyeliminowane zgodnie z harmonogramem uzgodnionym z władzami francuskimi. Większa przepustowość połączeń wzajemnych z krajami sąsiednimi oraz uruchomienie przetargów na obsługę elektrowni wodnych przyczyni się także do poprawy konkurencji na rynku energii elektrycznej.

W sektorze kolejowym rynek transportu towarowego od kilku lat podupada (np. wielkość w tonach/km spadła między rokiem 2006 a 2011 o 17 %), natomiast transport pasażerski, z wyjątkiem usług międzynarodowych, nie podlega konkurencji. Przygotowywana reforma powinna zagwarantować, że każdy nowy zarządca infrastruktury będzie niezależny od operatora zasiedziałego, dzięki czemu nowe podmioty będą mogły korzystać ze sprawiedliwego i niedyskryminacyjnego dostępu.

(15)

Francuski system podatkowy jest wciąż skomplikowany i niewystarczająco wydajny ze względu na różnorodne zwolnienia, świadczenia specjalne, a także częste zmiany przepisów. Pomimo wysiłków na rzecz ograniczenia i usprawnienia wydatków podatkowych wciąż wysoka jest kwota utraconych dochodów z tego tytułu. Wybór podejścia zakładającego szeroki zakres podstawy i niską stopę opodatkowania osób prawnych i fizycznych byłby korzystniejszy dla wzrostu i opieki społecznej. Stawka przejściowa podatku od towarów i usług (VAT) ma wzrosnąć od stycznia 2014 r. z 7 % do 10 %. Jest to krok we właściwym kierunku, ale potrzebne są dodatkowe środki. Ogólnie rzecz biorąc, koszty zwolnień z podatków i składek na ubezpieczenie społeczne są bardzo wysokie i sięgają nawet 10 % PKB. Pomimo udowodnionego braku skuteczności niektórych obniżonych stawek VAT, na przykład dotyczących usług restauracyjnych, nie podjęto wystarczająco zróżnicowanych działań. Wprowadzenie ulgi podatkowej CICE, sfinansowanej częściowo ze wspomnianej podwyżki stawki przejściowej, a także stawek podstawowych VAT, przesuwa część obciążeń podatkowych dotyczących pracy na inne obszary. Potrzebne są jednak dalsze działania, służące przede wszystkim przesunięciu punktu ciężkości na podatki środowiskowe. W ubiegłym roku Francja przyjęła pewne środki, aby ograniczyć zachęty do zadłużania się zawarte w zasadach opodatkowania osób prawnych. Odliczenie odsetek jest ograniczone powyżej kwoty 3 mln EUR i 15 % kwoty odsetek powyżej tego progu nie zostanie dopuszczone do odliczenia od podatku w 2013 r.; w 2014 r. będzie to już 25 %. Nadal pozostają jednak kwestie, które wymagają dalszej poprawy.

(16)

Stopa bezrobocia wzrosła z 9,7 % w 2010 r. do 10,2 % w 2012 r. Komisja przewiduje, że ze względu na utrzymujący się niski wzrost gospodarczy stopa bezrobocia wzrośnie do 10,6 % w 2013 r., a następnie do 10,9 % w 2014 r. W tym kontekście segmentacja francuskiego rynku pracy daje nadal powody do niepokoju. Prawdopodobieństwo przejścia z zatrudnienia tymczasowego do zatrudnienia stałego wynosiło w 2010 r. jedynie 10,6 %, przy czym średnia UE wynosiła wówczas 25,9 %. W efekcie pracownicy o niskich kwalifikacjach i niepewnym zatrudnieniu zwykle najbardziej odczuwają skutki procesów dostosowania rynku pracy. W maju 2013 r. przyjęto ustawę przygotowaną na podstawie międzybranżowego porozumienia w sprawie ochrony zatrudnienia, zawartego przez partnerów społecznych w styczniu 2013 r. Przewidziano w nim większe prawa dla pracowników, starając się rozwiązać problem braku pewności prawa w kwestii zwolnień oraz zapewnić większą elastyczność pracodawcom. Ustawa ta przyczynia się do zapewnienia większej elastyczności rynku pracy. W pewnych konkretnych kwestiach na obecnym etapie wdrożenie reformy i jej skutki są powiązane z zawarciem kolejnych umów między sektorami i przedsiębiorstwami, które to umowy będą potrzebne, zanim porozumienie będzie mogło w pełni wejść w życie.

(17)

Jedna szósta młodych Francuzów kończy kształcenie i szkolenie, nie mając żadnych kwalifikacji. Jest to szczególnie niepokojące, gdyż stopa bezrobocia wśród młodych ludzi wyniosła na koniec 2012 r. 25,4 %, a ryzyko bezrobocia wśród młodych ludzi o najniższych kwalifikacjach było prawie dwukrotnie wyższe. Programy ułatwiające przyuczanie do zawodu powinny być kierowane przede wszystkim do tej grupy. Dostosowanie krajowych programów do ustanowionego przez Radę zalecenia z dnia 22 kwietnia 2013 r. (5) dotyczącego gwarancji dla młodzieży powinno odgrywać rolę porządkującą w ramach reakcji na te wyzwania. Pomimo reform rozpoczętych w 2009 r. odsetek dorosłych Francuzów, którzy podejmują uczenie się przez całe życie (5,7 % w 2012 r., a wśród dorosłych o niskich kwalifikacjach: 2,5 %), jest niższy od średniej unijnej. Planowane przekazanie kompetencji radom regionalnym mogłoby być okazją do wyeliminowania niedociągnięć obecnego systemu. Mimo wyraźnie rosnącej tendencji odsetek zatrudnienia wśród pracowników w wieku 55–64 wciąż jest niski, sytuuje się na poziomie mediany państw członkowskich UE (45,7 % w czwartym kwartale 2012 r.) i od 2008 r. różnica względem średniej UE zmniejszyła się o tylko połowę (z 7,4 punktu w 2008 r. do 3,8 punktu w 2012 r.). Bezrobocie wśród osób starszych rośnie w tym samym tempie, co ogólna stopa bezrobocia. Mimo że umowy pokoleniowe stanowią krok we właściwym kierunku, nie jest jasne, do jakiego stopnia przyczynią się one do zatrudniania starszych pracowników i ułatwią powrót do zatrudnienia osobom poszukującym pracy, a będącym w bardziej zaawansowanym wieku. Wydatki publiczne na świadczenia dla bezrobotnych we Francji wzrosły w 2012 r. o 5,3 % i – jak zaznaczono w programie stabilności – oczekuje się, że wzrosną o kolejne 6,1 % w 2013 r. Łączny deficyt systemu świadczeń dla bezrobotnych, który w 2013 r. zbliży się do poziomu 1 % PKB, świadczy o tym, że potrzebna jest reforma tego systemu.

W szczególności pewne elementy, takie jak warunki kwalifikowalności, malejąca z czasem wysokość świadczeń lub stopa kompensacji dochodów w przypadku pracowników o najwyższym wynagrodzeniu, powinny zostać dostosowane, tak aby zagwarantować odpowiednie zachęty do podejmowania pracy. W nowej trójstronnej konwencji publicznych służb zatrudnienia („Pôle emploi”) przewidziano zindywidualizowane podejście do osób poszukujących pracy. Ze względu na rosnące bezrobocie wzrosła jednak liczba osób będących pod opieką poszczególnych doradców w urzędach pracy, a zmiana kierunku strategii „Pôle emploi” jest utrudniona z powodu niekorzystnej sytuacji gospodarczej. Ogólnie rzecz biorąc, ze względu na pesymistyczne prognozy gospodarcze i oczekiwany dalszy wzrost bezrobocia we Francji potrzebne są dalsze działania.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę francuskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform i programu stabilności oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej we Francji, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–6 poniżej.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (6) znalazła odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 w znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1, 2, 3, 4, 5 i 6 poniżej.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (7). Francja, jako kraj, którego waluta jest euro, powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Wzmocnienie i dalsza realizacja strategii budżetowej w 2013 r. Poprawa wiarygodności korekty poprzez określenie do jesieni 2013 r. niezbędnych środków na 2014 r. i na następne lata oraz ich wdrożenie w celu trwałej korekty nadmiernego deficytu najpóźniej do 2015 r. oraz osiągnięcie korekty strukturalnej określonej w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Wykorzystanie wszystkich nadzwyczajnych dochodów do obniżenia deficytu. Trwała korekta nierównowagi budżetowej wymaga wiarygodnego wdrożenia ambitnych reform strukturalnych, które zwiększyłyby zdolności dostosowawcze oraz pobudziłyby wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Kontynuacja sprzyjającej wzrostowi konsolidacji fiskalnej oraz dalsze zwiększenie wydajności wydatków publicznych, szczególnie poprzez zgodny z planem przegląd kategorii wydatków we wszystkich gałęziach sektora instytucji rządowych i samorządowych. Dążenie do poprawy synergii i zapewnienia oszczędności między poszczególnymi poziomami administracji (centralnym i lokalnym) poprzez przygotowywaną ustawę decentralizacyjną. Po skorygowaniu nadmiernego deficytu – kontynuowanie korekty strukturalnej we właściwym tempie, tak aby osiągnąć średniookresowy cel budżetowy do 2016 r. Przyjęcie do końca 2013 r. środków, które pozwolą zapewnić trwałą równowagę systemu emerytalnego do 2020 r., na przykład poprzez dostosowanie zasad indeksacji, przez wydłużenie okresu składkowego uprawniającego do pełnej emerytury, przez dalsze podniesienie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia oraz przez przegląd szczególnych programów emerytalno-rentowych, bez podnoszenia wysokości składek na ubezpieczenie społeczne opłacanych przez pracodawców, a ponadto zwiększenie oszczędności kosztowej wydatków na opiekę zdrowotną, a szczególnie wydatków na produkty farmaceutyczne.

2.

Zagwarantowanie, że ulga podatkowa crédit d’impôt compétitivité et emploi faktycznie obniży koszty pracy o planowaną kwotę oraz że inne środki nie osłabią jej skuteczności. Dążenie do obniżenia kosztów pracy, polegające zwłaszcza na dalszym obniżaniu składek na ubezpieczenie społeczne opłacanych przez pracodawców, we współpracy z partnerami społecznymi. Zagwarantowanie, że ewolucja minimalnego wynagrodzenia będzie sprzyjała konkurencyjności i tworzeniu miejsc pracy, biorąc pod uwagę istnienie programów wsparcia wynagrodzeń i zwolnień ze składek na ubezpieczenie społeczne.

3.

Przyjęcie dalszych środków poprawiających otoczenie biznesu oraz rozwijających zdolności przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP i przedsiębiorstw o średniej kapitalizacji, w zakresie innowacji i wywozu. W szczególności uruchomienie zapowiedzianej inicjatywy na rzecz uproszczenia ram regulacyjnych i poprawy warunków ramowych innowacji poprzez poprawę transferu technologii i wykorzystanie badań naukowych do celów komercyjnych, m.in. dzięki reorganizacji biegunów konkurencyjności.

4.

Podjęcie działań w celu poprawy konkurencji w obszarze usług; wyeliminowanie nieuzasadnionych ograniczeń w dostępie do zawodów regulowanych i ich wykonywania, szczególnie pod względem formy prawnej, struktury własnościowej, ograniczeń kwotowych i terytorialnych; uproszczenie przepisów dotyczących zezwoleń na zakładanie punktów handlowych oraz zniesienie zakazu sprzedaży poniżej kosztów; wyeliminowanie regulowanych cen gazu i energii elektrycznej dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi, a także zwiększenie przepustowości połączeń wzajemnych z krajami sąsiednimi; jeśli chodzi o koleje – otwarcie krajowych przewozów pasażerskich na konkurencję.

5.

Dążenie do uproszczenia systemu podatkowego i poprawy jego wydajności, a równocześnie zapewnienie ciągłości przepisów prawa podatkowego. Podjęcie dodatkowych działań w celu rozwiązania problemu preferencyjnego traktowania zadłużenia w systemie opodatkowania osób prawnych. Nasilenie starań w celu ograniczenia i usprawnienia wydatków z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, połączone z obniżeniem stawek ustawowych; zbliżenie obniżonych stawek VAT do stawki podstawowej i wyeliminowanie nieefektywnych stawek obniżonych. Podjęcie dalszych działań w celu przesunięcia obciążeń podatkowych z pracy na podatki środowiskowe lub konsumpcję.

6.

Pełne, bezzwłoczne wdrożenie, w porozumieniu z partnerami społecznymi zawartego w styczniu 2013 r. porozumienia międzybranżowego. Dalsze zwalczanie segmentacji rynku pracy, szczególnie w celu poprawy sytuacji pracowników tymczasowych. Pilne rozpoczęcie reformy systemu świadczeń dla bezrobotnych we współpracy z partnerami społecznymi oraz zgodnie z krajowymi praktykami w celu zrównoważenia tego systemu i zagwarantowania odpowiednich zachęt do powrotu do pracy. Podniesienie wskaźnika zatrudnienia wśród starszych pracowników oraz zapewnienie bodźców do ich udziału w rynku pracy. Podjęcie konkretnych działań w celu poprawy perspektyw zatrudnienia bezrobotnych osób starszych, w szczególności przez specjalne poradnictwo i szkolenia. Zwiększenie udziału dorosłych w uczeniu się przez całe życie, w szczególności osób o najniższych kwalifikacjach i osób bezrobotnych. Zagwarantowanie, że publiczne służby zatrudnienia będą skutecznie zapewniały bezrobotnym zindywidualizowane wsparcie oraz że aktywna polityka rynku pracy będzie rzeczywiście skoncentrowana na osobach znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji. Podjęcie dalszych działań mających poprawić przechodzenie od nauki do zatrudnienia, na przykład poprzez gwarancję dla młodzieży (8) i wspieranie przyuczania do zawodu.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/33

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji Europejskiej dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r., Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Niemiec na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Niemcy zaktualizowanego programu stabilności na lata 2012–2016.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła drugie sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Niemiec jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę dążenia do zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 12 kwietnia 2013 r. Niemcy przedłożyły swój krajowy program reform z 2013 r. a w dniu 17 kwietnia 2013 r. ‒ swój program stabilności obejmujący lata 2012–2017. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że finanse publiczne w Niemczech są ogólnie sprawne i osiągnięty został średniookresowy cel budżetowy. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe programie stabilności, jest wykonalny. Prognozy makroekonomiczne przedstawione w programie stabilności są w dużej mierze zgodne z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r., jeśli chodzi o tempo i charakter wzrostu gospodarczego w 2013 r. i 2014 r., a także są zgodne z oszacowaną przez Komisję średnioterminową potencjalną stopą wzrostu. Celem strategii budżetowej nakreślonej w programie stabilności jest zapewnienie trwałego osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. W programie stabilności potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy na poziomie -0,5 % PKB. Cel ten jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Niemcy osiągnęły w 2012 r. strukturalną nadwyżkę budżetową i tym samym średniookresowy cel budżetowy. Zgodnie z programem stabilności (przeliczone) (5) saldo strukturalne pozostanie dodatnie w roku 2013 i 2014, co w dużej mierze jest zgodne z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r., i dlatego umożliwiło swobodne działanie automatycznych stabilizatorów. W 2012 r. Niemcy osiągnęły również wartość odniesienia paktu stabilności i wzrostu dotyczącą wydatków. Według informacji przedstawionych w programie stabilności wskaźnik wzrostu wydatków publicznych, po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów, przekroczyłby wartość odniesienia dotyczącą wydatków w 2013 r., natomiast w 2014 r. byłby zgodny z tą wartością. Program stabilności i wzrostu zakłada spadek zadłużenia brutto do 80½ % PKB w 2013 r., a w kolejnych latach – dalszą tendencję spadkową.

Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu w 2011 r. Niemcy znajdują się obecnie w okresie przejściowym pod względem spełnienia kryterium zadłużenia, a w 2012 r. osiągnęły znaczny postęp w tym kierunku. Jeśli program stabilności będzie wykonywany zgodnie z planem, Niemcy poczynią dostateczne postępy na drodze do spełnienia kryterium zadłużenia w 2013 r., a wartość odniesienia dotycząca zadłużenia zostanie osiągnięta pod koniec okresu przejściowego w 2014 r. Podsumowując, cele w zakresie deficytu i zadłużenia wydają się realistyczne.

(10)

Niemcy podjęły tylko ograniczone działania w celu poprawy skuteczności wydatków publicznych przeznaczonych na opiekę zdrowotną i opiekę długoterminową. Wysiłki reformatorskie w sektorze zdrowia w poprzednich latach, jak również tegoroczna reforma opieki długoterminowej wydają się niedostateczne, by powstrzymać przyszły wzrost kosztów. Wydaje się, że Niemcy są na dobrej drodze do osiągnięcia krajowego celu w dziedzinie wydatków na kształcenie i badania, lecz powinny założyć jeszcze bardziej ambitne cele, tak aby dogonić najbardziej innowacyjne gospodarki.

(11)

Niemcy nie wykorzystują w dostatecznym stopniu źródeł dochodów sprzyjających wzrostowi gospodarczemu. Można by zawęzić stosowanie obniżonej stawki podatku VAT (obecnie 7 %) obejmującej szeroką gamę towarów i usług oraz dokonać przeglądu administrowania podatku VAT w celu podniesienia wydajności, lepszego poboru podatków oraz zwalczania nadużyć. Dochody z opłacanych okresowo podatków od nieruchomości są szczególnie niskie w Niemczech (0,5 % PKB w 2011 r. w stosunku do 1,3 % w 27 państwach członkowskich UE). Daje to możliwość podniesienia dochodów z lokalnego podatku gruntowego (Grundsteuer), zwłaszcza poprzez zweryfikowanie bazy podatkowej.

(12)

Od czasu zeszłorocznego zalecenia Niemcy poczyniły pewne postępy w stosowaniu konstytucyjnej zasady zrównoważonego budżetu (hamulca zadłużenia). W większości krajów związkowych nadal konieczne są jednak konkretne przepisy wykonawcze, tak aby zapewnić skuteczne stosowanie hamulca zadłużenia w rocznej procedurze budżetowej.

(13)

W sektorze finansowym dokonano korekty na dużą skalę i wzmocniono ramy regulacyjne i ramy nadzoru. Decyzje Komisji w sprawie pomocy państwa nadal stymulują proces restrukturyzacji banków krajów związkowych (Landesbanken). Wydaje się jednak, że wciąż istnieją przeszkody w zakresie ładu korporacyjnego banków utrudniające konsolidację sektora bankowego na zasadach rynkowych, co wpływa na ogólną wydajność sektora finansowego.

(14)

Niemcy podjęły jedynie ograniczone działania, by usunąć istotne czynniki zniechęcające do pracy osoby będące drugimi żywicielami rodziny; należy także dalej zwiększać dostępność całodziennych placówek opieki nad dziećmi i szkół. Niemcy osiągnęły pewne postępy na drodze do poprawy wyników kształcenia osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, lecz wszystkie kraje związkowe powinny kontynuować ambitne działania na rzecz stworzenia systemu szkolnego dającego wszystkim równe szanse. Dotychczas Niemcy podjęły ograniczone działania polityczne zmierzające do obniżenia wysokiego klina podatkowego w odniesieniu do osób nisko uposażonych. Należy zwiększyć działania w dziedzinie integracji osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy. Niemcy powinny uczynić więcej w kierunku obniżenia wysokich podatków i składek na ubezpieczenie społeczne, które są nakładane na osoby z niskim wynagrodzeniem. Konieczne są dalsze działania, by usprawnić proces odchodzenia od niektórych rodzajów umów, jak umowy o mały etat, w kierunku bardziej trwałych form zatrudnienia, co pozwoliłoby uniknąć segmentacji rynku pracy. Chociaż płace realne pozostają poniżej poziomu z 2000 r., co przyczyniło się do strukturalnej redukcji wskaźnika bezrobocia z 8 % do 5,5 %, od tamtej pory zauważa się ich dynamiczny wzrost bez negatywnego wpływu na konkurencyjność. Wzrosły również dysproporcje w wynagrodzeniach.

(15)

Niemcy dążą do zminimalizowania ogólnych gospodarczych kosztów przekształcenia systemu energetycznego. Przyniosło to pewne wstępne rezultaty, ale ogólne koszty wciąż rosną, a ponadto utrzymują się główne zagrożenia i potencjalna niewydolność. Niemcy podejmują znaczące wysiłki na rzecz szybszej rozbudowy sieci energetycznych. Koordynacja krajowej polityki energetycznej z polityką sąsiednich państw jest niedostateczna.

(16)

W porównaniu z rokiem 2012 nie nastąpiła znaczna zmiana w sektorach usług: nadal obowiązują ograniczenia co do wykonywania niektórych zawodów. Niemcy powinny uczynić więcej w kierunku otwarcia sektora usług poprzez usunięcie nieuzasadnionych ograniczeń i barier wejścia, co doprowadziłoby do obniżenia cen i sprawiło, że usługi stałyby się bardziej dostępne cenowo dla grup o niższych dochodach. W wielu sektorach rzemiosła, w tym w sektorze budowlanym, nadal wymagane jest świadectwo mistrzowskie (Meisterbrief) lub równoważne kwalifikacje, by móc prowadzić działalność gospodarczą. Sektor budowlany musi mierzyć się z ograniczeniami dotyczącymi informacji handlowych i procedur udzielania zezwoleń. Wiele sektorów zawodowych podlega również wymogom dotyczącym formy prawnej i struktury udziałowej. Niemcy mogłyby ocenić, czy tych samych celów leżących w interesie publicznym nie można by osiągnąć, stosując mniej restrykcyjne uregulowania. Różnorodność systemów regulacyjnych w krajach związkowych również sugeruje, że możliwe jest podjęcie dalszych wysiłków, aby ustalić najmniej uciążliwe systemy regulacyjne i stosować je w całych Niemczech, ograniczając tym samym biurokrację, z jaką mają do czynienia przedsiębiorcy. Skuteczna konkurencja w sektorze kolejowym pozostaje niska. Wartość zamówień publicznych ogłaszanych przez władze niemieckie zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi zamówień publicznych jest bardzo niska. Do tej pory nie zakończono procesu ustawodawczego polegającego na zmianie ustawy o eliminowaniu ograniczeń konkurencji. W sektorze sprzedaży detalicznej przepisy dotyczące planowania przestrzennego znacznie ograniczają wchodzenie nowych podmiotów na rynek.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę niemieckiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny krajowego programu reform oraz programu stabilności. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Niemczech, ale także stopień przestrzegania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–4 poniżej.

(18)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (6) znalazła odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała szczegółowe zalecenia skierowane do państw członkowskich, których walutą jest euro (7). Niemcy, jako państwo, którego walutą jest euro, powinny również zapewnić pełne i terminowe wykonanie tych zaleceń,

1.

Zachowanie stabilnej sytuacji budżetowej zgodnie z założeniami, która zapewnia przestrzeganie średniookresowego celu budżetowego w okresie objętym programem. Realizowanie polityki fiskalnej sprzyjającej wzrostowi poprzez dodatkowe działania w kierunku poprawy opłacalności wydatków publicznych na opiekę zdrowotną i opiekę długoterminową poprzez lepszą integrację w zakresie świadczenia usług opieki zdrowotnej i większy nacisk na profilaktykę, rehabilitację i samodzielne funkcjonowanie. Poprawa efektywności systemu podatkowego, głównie poprzez rozszerzenie podstawy opodatkowania VAT oraz ponowną ocenę podstawy lokalnego podatku gruntowego; wykorzystanie dostępnych możliwości zwiększenia i poprawy efektywności wspierających wzrost wydatków na edukację i badania naukowe na wszystkich poziomach administracji. Ukończenie spójnego wdrażania we wszystkich krajach związkowych hamulca zadłużenia, zapewniając terminowe i odpowiednie procedury monitorowania i mechanizmy korygujące.

2.

Utrzymanie warunków, które umożliwiają wzrost płac w celu wspierania krajowego popytu. W tym celu obniżenie wysokich podatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne, szczególnie w przypadku osób o niskich dochodach, oraz poprawę wyników kształcenia osób w trudnej sytuacji. Utrzymanie odpowiednich środków aktywizacji i integracji, zwłaszcza w przypadku osób długotrwale bezrobotnych. Ułatwienie procesu odchodzenia od niestandardowych form zatrudnienia, takich jak mały etat, w kierunku bardziej trwałych form zatrudnienia. Wprowadzenie środków w celu poprawy zachęt do podejmowania zatrudnienia oraz podniesienia zdolności do zatrudnienia pracowników, w szczególności osób będących drugim żywicielem rodziny oraz osób o niskich kwalifikacjach, również z myślą o poprawie ich dochodów. W tym celu usunięcie czynników zniechęcających drugich żywicieli rodziny oraz dalsze zwiększenie dostępności placówek zapewniających opiekę nad dziećmi w pełnym wymiarze godzin oraz całodziennych szkół.

3.

Usprawnienie koordynacji polityki energetycznej z sąsiednimi państwami oraz utrzymanie ogólnych kosztów przekształcenia systemu energetycznego na minimalnym poziomie, zwłaszcza poprzez dalszą weryfikację opłacalności instrumentów polityki energetycznej, które służą osiągnięciu celów w dziedzinie energii odnawialnej, oraz poprzez dalsze podejmowanie wysiłków na rzecz szybszej rozbudowy krajowych i transgranicznych sieci energii elektrycznej i gazu.

4.

Podjęcie działań pobudzających konkurencję w sektorach usług, w tym w niektórych rzemiosłach – zwłaszcza w sektorze budowlanym – oraz w sektorze usług świadczonych w ramach wolnych zawodów, by zwiększyć krajowe źródła wzrostu. Podjęcie pilnych działań, aby znacząco podnieść wartość kontraktów publicznych podlegających procedurze zamówień publicznych. Przyjęcie i przeprowadzenie zapowiedzianej reformy ustawodawczej w celu poprawy egzekwowania przepisów o konkurencji dotyczących ograniczeń konkurencji. Usunięcie ograniczeń dotyczących planowania, które niesłusznie ograniczają nowe podmioty w sektorze detalicznym. Podjęcie dalszych działań w celu usunięcia utrzymujących się barier dla konkurencji na rynkach kolejowych. Dążenie do konsolidacji w sektorze bankowym, między innymi poprzez poprawę ram zarządzania.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/37

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz wzrostu i zatrudnienia, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw lub rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Węgier z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Węgry programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej z 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Węgry jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa analiza sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Węgier, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że na Węgrzech występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i zdecydowanych działań politycznych. W szczególności w celu zredukowania znaczącego ryzyka wystąpienia negatywnych skutków w funkcjonowaniu gospodarki w dalszym ciągu na baczną uwagę zasługuje trwające dostosowanie w znaczącym stopniu ujemnej międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto, w dużej mierze spowodowanej delewarowaniem sektora prywatnego w sytuacji wysokiego długu publicznego i słabego otoczenia biznesowego.

(9)

W dniu 22 kwietnia 2013 r. Węgry przedłożyły krajowy program reform z 2013 r., a w dniu 24 kwietnia 2013 r. ‒ program konwergencji na lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu konwergencji, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest nieco optymistyczny. Przedstawione przez władze Węgier prognozy wzrostu – 0,7 % na 2013 r. oraz 1,9 % na 2014 r. – są wyższe o około pół punktu procentowego od przewidywań służb Komisji zawartych w prognozie z wiosny 2013 r. Celem strategii budżetowej określonej w programie konwergencji jest zapewnienie zrównoważonej korekty nadmiernego deficytu w terminie do 2012 r. określonym przez Radę zgodnie z zaleceniem Rady wydanym w ramach procedury nadmiernego budżetu dnia 13 marca 2012 r. oraz dalsze przestrzeganie średniookresowego celu budżetowego. Węgry podjęły znaczące wysiłki w zakresie konsolidacji fiskalnej w 2012 r. i z wynikiem deficytu budżetowego o wartości 1,9 % PKB przekroczyły cel w zakresie deficytu, równy 2,5 % PKB, zalecany przez Radę. Było to możliwe po części dzięki dodatkowym jednorazowym dochodom wynoszącym 0,2 % PKB, oprócz jednorazowych dochodów, które zostały już ujęte w czasie, gdy wydano zalecenie Rady. Środki naprawcze na 2012 r. i kolejne lata, zwłaszcza środki zapowiadane jesienią 2012 r., były skoncentrowane głównie na stronie dochodów, przede wszystkim w wybranych sektorach, co budzi wątpliwości co do trwałości wysiłków konsolidacyjnych. Według prognoz służb Komisji z wiosny 2013 r. konieczne są dalsze działania zarówno w 2013 r., jak i 2014 r., aby w trwały sposób skorygować nadmierny deficyt budżetowy. Po publikacji prognozy służb Komisji z wiosny 2013 r. rząd przyjął nowy pakiet naprawczy skoncentrowany na wydatkach i na podstawie zaktualizowanej oceny Komisji przewiduje się, że deficyt nie przekroczy progu 3 % PKB, jeśli nowe środki zostaną zastosowane w 2013 i 2014 r.

W programie konwergencji zmieniono średniookresowy cel budżetowy z salda strukturalnego - 1,5 % na - 1,7 % PKB. Nowy średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. W 2012 r. Węgry odnotowały saldo strukturalne równe - 0,7 % PKB, a zatem znacznie powyżej zaktualizowanego średniookresowego celu budżetowego, a według prognozy służb Komisji z wiosny 2013 r. saldo strukturalne pozostanie zgodne ze średniookresowym celem budżetowym w okresie prognozowania i wyniesie - 1,1 % w 2013 r. oraz - 1,8 % w 2014 r. Uwzględniając środki przyjęte po publikacji prognozy służb Komisji z wiosny 2013 r., saldo strukturalne mogłoby utrzymać się powyżej średniookresowego celu budżetowego także w 2014 r. Wzrost wydatków publicznych w 2013 i 2014 r., z uwzględnieniem działań dyskrecjonalnych po stronie dochodów, będzie zasadniczo zgodny z referencyjną średniookresową stopą wzrostu potencjalnego PKB, natomiast przewiduje się, że w 2015 i 2016 r. znacznie ją przekroczy. A zatem w okresie tych dwóch lat określony w pakcie stabilności i wzrostu wskaźnik odniesienia dotyczący wydatków nie zostanie osiągnięty. Zgodnie z planami rządu stosunek długu publicznego do PKB będzie się stale zmniejszać w okresie objętym programem, od 79,2 % w 2012 r. do 77,2 % w 2014 r., a następnie do 73,4 % w 2016 r., tzn. pozostanie powyżej wartości referencyjnej 60 % PKB. W prognozie służb Komisji z wiosny 2013 r. natomiast, uwzględniając ryzyko związane z planami konsolidacji, przewidziano jedynie nieznaczny spadek do poziomu 78,9 % PKB w 2014 r., który po uwzględnieniu nowych środków zaradczych powinien być o około 0,5 punktu procentowego niższy. Pod względem zgodności z kryterium długu Węgry będą w okresie przejściowym, począwszy od 2013 r. Według prognozy służb Komisji z wiosny 2013 r. Węgry robią wystarczające postępy na drodze do zgodności z kryterium długu w 2013 i 2014 r.

(11)

Średniookresowe ramy budżetowe wciąż mają jedynie orientacyjny charakter, dlatego też perspektywa planowania fiskalnego skupia się jedynie na aktualnym roku budżetowym. Ponadto, mimo pewnej poprawy w ostatnim czasie, obowiązki i zasoby analityczne rady budżetowej wciąż nie są współmierne do jej bezprecedensowego prawa weta oraz potrzeby systematycznej oceny ex post zgodności z numerycznymi regułami fiskalnymi. Wzmocnienie średniookresowych ram budżetowych oraz rozszerzenie uprawnień rady budżetowej przyczyniłoby się do poprawy stabilności i wiarygodności niedawno zmienionych ram zarządzania fiskalnego.

(12)

Węgierski sektor finansowy w szybkim tempie ulega delewarowaniu, częściowo z powodu pewnych środków politycznych, które wywarły silny negatywny wpływ na rentowność banków i przyczyniły się do surowych warunków kredytowych. Zarządzanie pogarszającą się jakością portfela jest jednym z największych wyzwań dla sektora finansowego, co wiąże się z rosnącą liczbą pożyczek zagrożonych. W ostatnich latach rząd przedsięwziął szereg środków mających pomóc pożyczkobiorcom w walutach obcych, w niektórych przypadkach bez konsultacji z zainteresowanymi stronami w sektorze bankowym. Środki te jednak nie zawsze były adresowane do zagrożonych pożyczkobiorców. Przyjęcie szeregu środków w krótkim czasie może zwiększyć pokusę nadużycia wśród pożyczkobiorców, u których budzi to stałe oczekiwanie dalszej pomocy ze strony rządu. Światowy kryzys finansowy pokazał, w jakim stopniu istniejący system bankowy może zmusić krajowe władze do działań gwarantujących stabilność finansową. W pierwszym programie pomocy finansowej dla Węgier zwrócono uwagę na potrzebę właściwego nadzoru, w tym skutecznych uprawnień w sytuacjach kryzysowych dla organu nadzoru finansowego oraz ustanowienia mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków. Mimo że na przestrzeni ostatnich trzech lat znacząco zwiększono uprawnienia węgierskiego urzędu nadzoru finansowego, ustawodawca nie wyposażył go jednak w wystarczające uprawnienia w zakresie monitorowania.

(13)

Węgry nie zastosowały się do zalecenia z 2012 r., które zakładało ustanowienie stabilnych i niepowodujących zakłóceń ram podatkowych dla przedsiębiorstw, i podwyższyły poziom obciążeń podatkowych w wybranych sektorach przedsiębiorstw, wprowadzając dalsze stałe sektorowe podatki dodatkowe. Chociaż nowy podatek dla małych przedsiębiorstw wprowadzony w ramach ustawy o ochronie miejsc pracy ma korzystne założenia, to jednak istnienie kilku różnych stawek podatkowych w sektorach przedsiębiorstw utrudnia skuteczną alokację zasobów oraz rzutuje na inwestycje i udzielanie pożyczek. Wprowadzenie na mocy ustawy o ochronie miejsc pracy niższych stawek składki na ubezpieczenie społeczne jest krokiem w dobrym kierunku na drodze do zmniejszenia klina podatkowego związanego z kosztami pracy. W przypadku osób o niskich zarobkach klin podatkowy jest jednak wciąż wysoki, dlatego pożądane byłoby lepsze dostosowanie systemu do potrzeb tej grupy pracowników. Węgry planują również zajęcie się problemem nieprzestrzegania przepisów podatkowych za pomocą różnych środków, takich jak obowiązkowe połączenie wszystkich kas fiskalnych z organami podatkowymi. Jeśli chodzi o opodatkowanie energii, przedsięwzięte środki nie zapewniają zachęt do ograniczania zużycia energii, lecz prowadzą do zakłóceń.

(14)

Mimo ostatnich pozytywnych zmian, niski wskaźnik zatrudnienia wiąże się z bardzo niskim współczynnikiem aktywności zawodowej. Stopa bezrobocia osób młodych zwiększyła się z 11 % w 2001 r. do 28,1 % w 2012 r. Program robót publicznych zakłada wykorzystanie większości zasobów budżetowych do zapewnienia osobom długotrwale bezrobotnym dochodów z pracy zamiast świadczeń społecznych. Na razie nie wiadomo jednak, jakie długotrwałe korzyści w zakresie zatrudnienia przyniesie ten program. Węgry wzmocniły aktywną politykę rynku pracy, ale niektóre grupy znajdujące się w niekorzystnej sytuacji powinny mieć lepszy dostęp do tych środków. Odsetek osób dorosłych uczestniczących w programach uczenia się przez całe życie jest wciąż jednym z najniższych w Unii. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat wskaźnik zatrudnienia kobiet pozostawał w przybliżeniu na tym samym niskim poziomie. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat wskaźnik zatrudnienia kobiet pozostawał w przybliżeniu na tym samym niskim poziomie. Aby zachęcić kobiety do aktywności zawodowej, rząd rozwinął sieć placówek opieki nad dziećmi i promował elastyczne rozwiązania w pracy. Sytuacja społeczna nadal się pogarsza: 31 % ludności zagrożonych jest ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a duży odsetek populacji zmaga się z poważną deprywacją materialną. Problem ubóstwa nadal w niewspółmiernym stopniu dotyczy obszarów i społeczności znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, a zwłaszcza Romów.

(15)

Na przestrzeni ostatnich trzech lat stale pogarszało się otoczenie biznesowe na Węgrzech, czego przyczyną był szereg rozwiązań, w tym ograniczenia nałożone na inwestorów oraz niestabilne ramy regulacyjne. Niedawne ograniczenia, których skutki odczuli w nieproporcjonalnym stopniu inwestorzy zagraniczni, dotyczą przede wszystkim sektora usług, w tym detalicznego. Program „Proste państwo” zawierał 114 rozwiązań mających na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw o około 500 mld HUF, lecz jego wdrożenie zostało nieco opóźnione. W dziedzinie zamówień publicznych nadal notuje się niski poziom konkurencyjności, pomimo nowych przepisów, które weszły w życie w dniu 1 stycznia 2012 r. Podstawowym elementem programu Magyaryego (program im. Zoltána Magyaryego) jest walka z korupcją. W programie walki z korupcją, który skupia się na administracji publicznej, nie zajęto się jednak ani kwestią niedostatecznego egzekwowania prawa w tej dziedzinie, ani surowszą kontrolą finansowania partii politycznych, co budzi zasadnicze obawy. Chociaż wdrażanie niektórych kluczowych działań już postępuje, wielu spośród zapowiadanych działań jeszcze nie podjęto. Problematyczny jest też nadal brak monitorowania wprowadzonych środków. Wydarzenia, które miały miejsce na Węgrzech w 2012 i 2013 r., zwiększyły obawy co do niezależności sądownictwa. Według unijnej tablicy wyników w zakresie badań i innowacji Węgry należą do „umiarkowanych innowatorów”. Inwestycji w badania i rozwój dokonują przede wszystkim przedsiębiorstwa będące w posiadaniu kapitału zagranicznego.

(16)

Węgrom udało się zmniejszyć liczbę osób przedwcześnie kończących naukę. Z uwagi na duże różnice między regionami nowe elementy scentralizowanego systemu edukacji publicznej, jeśli nie zostaną wdrożone z należytą ostrożnością, mogą wywołać negatywne skutki i zwiększyć nierówności społeczne i segregację. W ostatnich latach znacznie zwiększyła się liczba studentów rozpoczynających wyższe studia, jednak dalsze działania są konieczne do osiągnięcia unijnej średniej oraz krajowego celu związanego ze strategią „Europa 2020”. Należy zapewnić, by w wyniku trwającej reformy szkolnictwa wyższego poprawił się dostęp do wyższych uczelni dla uczniów znajdujących się w niekorzystnej sytuacji.

(17)

Realizacji działań przewidzianych w planie im. Kálmána Szélla, którego celem jest poprawa opłacalności i efektywności transportu publicznego, grożą poważne opóźnienia, a brak kompleksowej strategii transportowej jest przeszkodą dla stabilności finansowej systemu transportu. Węgry odpowiednio zwiększyły połączenia elektroenergetyczne ze swoimi sąsiadami stosownie do zaleceń z 2012 r., lecz brak niezależności organów regulacyjnych energetyki w ustalaniu stawek opłat za energię oraz wysoki udział regulowanych cen energii w odniesieniu do gospodarstw domowych i MŚP nadal budzą obawy.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę węgierskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform i programu konwergencji oraz przedstawiła szczegółową analizę. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej na Węgrzech, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–7 poniżej.

(19)

W świetle tej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znalazła odzwierciedlenie w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej analizy i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program konwergencji. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1, 2, 3, 4, 5 i 7 poniżej,

1.

Wdrożenie wiarygodnej i sprzyjającej wzrostowi strategii fiskalnej przez określenie niezbędnych środków ze szczególnym uwzględnieniem oszczędności wydatków, a także zachowanie stabilnej sytuacji finansowej zgodnie ze średniookresowym celem budżetowym w okresie objętym programem konwergencji. W oparciu o wymienione działania przywrócenie stałej tendencji spadkowej wskaźnika długu sektora instytucji rządowych i samorządowych, między innymi w celu złagodzenia narosłych zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Wzmocnienie średniookresowych ram budżetowych przez uczynienie ich bardziej wiążącymi oraz ściślej powiązanymi z numerycznymi regułami fiskalnymi. Rozszerzenie uprawnień i poprawa przejrzystości rady budżetowej, między innymi przez systematyczne monitorowanie ex post zgodności z numerycznymi regułami fiskalnymi oraz opracowywanie regularnych prognoz makro-fiskalnych i ocen wpływu na budżet ważnych projektów politycznych.

2.

Pomoc w przywróceniu gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, przede wszystkim przez poprawę zdolności gromadzenia kapitału w sektorze finansów, między innymi za pomocą zmniejszenia dodatkowych obciążeń, które obecnie na nim spoczywają. Poprawę jakości portfela przez usunięcie aktywów o obniżonej jakości z bilansów banków, szczegółowe konsultowanie z zainteresowanymi podmiotami nowych inicjatyw politycznych oraz dopilnowanie, aby nowe środki w zakresie polityki nie zwiększały pokusy nadużycia wśród pożyczkobiorców. Zwiększenie regulacji rynków finansowych i nadzoru finansowego, zwłaszcza przez nadanie bardziej skutecznych uprawnień w sytuacjach kryzysowych węgierskiemu organowi nadzoru finansowego oraz przez ustanowienie systemu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.

3.

Zapewnienie stabilnego, bardziej zrównoważonego i przewidywalnego systemu podatków od przedsiębiorstw. Usprawnienie opodatkowania przedsiębiorstw i zminimalizowanie zakłóceń w alokacji zasobów spowodowanych opodatkowaniem określonych sektorów, tak aby pobudzać wzrost i zatrudnienie. Kontynuowanie działań, które mają sprawić, że opodatkowanie pracy będzie bardziej sprzyjało zatrudnieniu, przez zmniejszanie obciążeń podatkowych osób o niskich dochodach, między innymi za pomocą doskonalenia kryteriów kwalifikowalności w ustawie o ochronie miejsc pracy, a także przez odchodzenie od opodatkowania pracy w kierunku podatków środowiskowych. Pełną realizację i wzmożenie zapowiadanych już działań mających na celu poprawę przestrzegania przepisów prawa podatkowego i ograniczenie związanych z tym kosztów.

4.

Zajęcie się problemem bezrobocia osób młodych, na przykład za pomocą gwarancji dla młodzieży (6). Wspieranie środków aktywnej polityki rynku pracy i wzmocnienie systemu profilowania klientów publicznych służb zatrudnienia. Ograniczenie dominującej roli programu robót publicznych w ramach środków zatrudnienia oraz wzmocnienie elementów aktywizacji zawodowej. Wspieranie programów szkolenia zwiększających uczestnictwo w uczeniu się przez całe życie. Kontynuowanie rozwoju sieci placówek opieki nad dziećmi, aby zachęcić kobiety do aktywności zawodowej. Dopilnowanie, aby cel krajowej strategii włączenia społecznego był uwzględniany we wszystkich obszarach polityki w celu ograniczenia ubóstwa, zwłaszcza wśród dzieci i Romów.

5.

Stworzenie przyjaznego otoczenia biznesowego, w szczególności przywrócenie atrakcyjnych warunków dla zagranicznych inwestorów bezpośrednich, za pomocą bardziej stabilnych ram regulacyjnych oraz pobudzania konkurencji na rynku. Zapewnienie pełnego wprowadzenia środków mających ograniczyć obciążenia administracyjne, poprawę konkurencyjności w dziedzinie zamówień publicznych oraz podjęcie dalszych odpowiednich działań w walce z korupcją. Dalsze wzmocnienie niezależności sądownictwa. Usunięcie wprowadzonych niedawno barier w sektorze usług, w tym usług detalicznych. Zapewnienie stosownych zachęt wspierających innowacyjne przedsiębiorstwa.

6.

Wdrożenie krajowej strategii dotyczącej wczesnego kończenia nauki oraz dopilnowanie, aby system edukacji dawał wszystkim młodym ludziom odpowiednie umiejętności, kompetencje i kwalifikacje przydatne na rynku pracy. Poprawę dostępu osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji – zwłaszcza Romów – do powszechnej edukacji sprzyjającej włączeniu społecznemu. Wspieranie procesu przechodzenia między różnymi etapami edukacji oraz w kierunku rynku pracy. Przeprowadzenie reformy szkolnictwa wyższego, która umożliwi zdobycie wyższego wykształcenia większej liczbie osób, w tym studentom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji społecznej.

7.

Stopniowe zniesienie regulowanych cen energii przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznej ochrony konsumentów znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Podjęcie dalszych działań dla zapewnienia niezależności krajowego organu regulacyjnego. Zapewnienie stabilności finansowej przedsiębiorstw państwowych w sektorze transportu przez ograniczenie kosztów operacyjnych i zwiększenie dochodów.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/42

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Włoch na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Włochy zaktualizowanego programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Włochy jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

Dnia 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki swojej szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Włoch, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że we Włoszech występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają zdecydowanych działań politycznych. Jako główne przyczyny zakłóceń równowagi makroekonomicznej wymienia się nadal utratę zewnętrznej konkurencyjności, a także wysoki stopień zadłużenia w warunkach przedłużającego się spowolnienia wzrostu gospodarczego.

(9)

W dniu 11 kwietnia 2013 r. Włochy przedłożyły krajowy program reform oraz program stabilności z 2013 r. obejmujący lata 2012–2017. Następnie nowy rząd powołany w dniu 28 kwietnia zasygnalizował zamiar wzmocnienia planu reform strukturalnych, potwierdzając równocześnie cele budżetowe przedstawione w programie stabilności. W dniu 17 maja przyjęto dekret z mocą ustawy zawierający nowe przepisy dotyczące opodatkowania nieruchomości oraz wydłużenia programu dopłat do wynagrodzenia pracowników niepełnozatrudnionych. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je, wraz z nowymi przepisami przyjętymi przez rząd, jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny przedstawionego programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest optymistyczny na 2014 r. w porównaniu z wiosenną prognozą służb Komisji z 2013 r. Scenariusz ten jest wykonalny począwszy od 2015 r. Jednak, tylko przy założeniu, że uchwalone reformy strukturalne zostaną w pełni wdrożone, co wciąż stanowi wyzwanie. Strategia budżetowa nakreślona w programie stabilności została potwierdzona przez nowy rząd i zyskała poparcie Parlamentu. Jej celem jest utrzymanie deficytu poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie wynoszącej 3 % PKB w całym okresie objętym programem, osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego w 2013 r. i wprowadzenie tendencji spadkowej we wskaźniku zadłużenia począwszy od 2014 r. W programie stabilności potwierdzono średniookresowy cel budżetowy w postaci utrzymania równowagi budżetowej w kategoriach strukturalnych, co jest zgodne z paktem stabilności i wzrostu. Deficyt został obniżony do wartości referencyjnej określonej wTraktacie wynoszącej 3 % PKB w 2012 r. i zgodnie z wiosenną prognozą służb Komisji ma utrzymać się poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie w latach 2013–2014. Ocenia się, że przepisy przyjęte przez włoski rząd w dniu 17 maja nie będą miały znaczącego wpływu na deficyt, jeśli zostaną konsekwentnie wdrożone. Jak opisano w decyzji uchylającej procedurę nadmiernego deficytu, którą Rada przyjęła w dniu 21 czerwca 2013 r., do przepisów wprowadzono dwie klauzule ochronne w celu zapewnienia osiągnięcia celów budżetowych. Zgodnie z prognozą saldo strukturalne mierzone jako odsetek PKB, po tym jak w ujęciu łącznym uległo poprawie o 2,7 punktu procentowego w latach 2009–2012, przy założeniu braku zmian w realizowanej polityce, poprawi się o kolejny punkt procentowy w 2013 r. do poziomu -0,5 %, a następnie nieznacznie się pogorszy w 2014 r.

Strukturalne saldo pierwotne osiągnie w 2014 r. prawie 5 % PKB. Prognozowana korekta strukturalna na 2013 r. jest odpowiednia, oceniając m.in. na podstawie analizy wydatków z wyłączeniem działań dyskrecjonalnych po stronie dochodów, natomiast na 2014 r. przewiduje – na podstawie prognozy przedstawionej przez Komisję wiosną 2013 r. – odchylenie od kierunku wyznaczonego przez średniookresowy cel budżetowy. W programie stabilności przewidziano, że wskaźnik zadłużenia osiągnie najwyższy poziom w 2013 r. i zacznie następnie spadać, także dzięki przewidzianym wpływom z prywatyzacji, które wyniosą 1 % PKB rocznie. Zgodnie z prognozą wskaźnik zadłużenia miałby jednak nadal rosnąć, osiągając 132,2 % PKB w 2014 r. przy założeniu kontynuancji dotychczasowej polityki, także dzięki rozliczeniu długu handlowego, co powiększa ten wskaźnik o ok. 2,5 punktu procentowego w latach 2013–2014, natomiast nie są uwzględnione wpływy z prywatyzacji, ponieważ nie podano jeszcze konkretnych informacji na ten temat. Począwszy od 2013 r. Włochy znajdują się w trzyletnim okresie przejściowym pod względem spełnienia kryterium długu, a tendencja dotycząca jego ewolucji uwzględniona w programie stabilności zapewnia wystarczający postęp w tym kierunku. Zawarte w programie stabilności prognozy dotyczące deficytu i długu są natomiast oparte na założeniu pełnego wdrożenia przyjętych środków budżetowych i reform strukturalnych, które są niezbędne do utrwalenia zaufania rynku oraz zwiększenia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

(11)

Mimo że postanowiono wprowadzić istotne reformy mające na celu wzmocnienie stabilności fiskalnej i pobudzenie wzrostu, pełne wdrożenie tych reform nadal stanowi wyzwanie i możliwe są jeszcze dalsze działania w tym zakresie. Kilka zaproponowanych istotnych środków nie zostało jeszcze zatwierdzonych lub wymaga przyjęcia stosownych przepisów, a zatem istnieje ryzyko braku spójności w ich wdrażaniu na wszystkich poziomach administracji. Pomimo podjętych działań wydajność administracji państwowej pod względem regulacyjnym i proceduralnym, jakość sprawowania rządów i zdolności administracyjne nadal charakteryzują się niedociągnięciami, które niekorzystnie wpływają na wdrożenie reform i na otoczenie biznesu.

(12)

Ukończenie reformy wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych poprzez sprawne przeprowadzenie rewizji zasad organizacji sądów, skrócenie zbyt długiego okresu rozpatrywania spraw, zmniejszenie zaległości i dużej liczby powództw jest niezbędne dla poprawy otoczenia biznesu. W związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z października 2012 r. dotyczącym mediacji potrzebne są działania sprzyjające wykorzystaniu mechanizmów pozasądowego rozstrzygania sporów. Poważnym problemem jest korupcja, której koszty szacuje się na 4 % PKB, co znacząco ogranicza możliwości ożywienia koniunktury. Ustawa o przeciwdziałaniu korupcji z listopada 2012 r. wymaga działań następczych, a skuteczność ścigania korupcji mogłaby być większa, szczególnie ze względu na krótkie terminy przedawnienia przewidziane w obowiązujących przepisach.

(13)

Oprócz wdrożonej już ambitnej strategii konsolidacji fiskalnej, w kwietniu 2012 r. wprowadzono do konstytucji zasadę zrównoważonego budżetu, a ponadto podjęto działania zmierzające do poprawy wydajności i jakości wydatków publicznych. Luki w zakresie wdrożenia uniemożliwiają jednak osiągnięcie pełnej skuteczności podejmowanych działań. Impas polityczny spowodował, że potrzebne zmniejszenie liczby prowincji zostało zablokowane. Plan działania na rzecz spójności umożliwił przyspieszenie wykorzystania funduszy strukturalnych, które w trzech kolejnych etapach wyniosły około 11,9 mld EUR. Dążenie do poprawy ogólnego zarządzania funduszami nie jest jednak wystarczająco zdecydowane, zwłaszcza w południowej części Włoch, co daje poważne powody do zaniepokojenia w kontekście okresu programowania 2014–2020. Oznacza to, że istnieje szerokie pole do poprawy wydajności wydatków publicznych.

(14)

Banki tradycyjnie odgrywają decydującą rolę we wspieraniu włoskiej działalności gospodarczej, zwłaszcza poprzez pożyczki udzielane małym przedsiębiorstwom, ale ich zdolność do odgrywania tej roli zmniejszyła się ze względu na przedłużającą się recesję gospodarczą. Podwyższone ryzyko kredytowe w połączeniu z dużą (i wciąż rosnącą) liczbą zagrożonych kredytów przyczyniło się do ograniczenia działalności kredytowej banków i zmniejszyło już i tak niską rentowność. W odpowiedzi na tę sytuację włoski bank centralny ocenia adekwatność rezerw na kredyty zagrożone w drodze inspekcji prowadzonych na miejscu. Szczególne cechy ładu korporacyjnego panującego w niektórych włoskich bankach mogą ograniczać skuteczność prowadzonego przez nie pośrednictwa finansowego. Przyjęto środki zachęcające do korzystania z pozabankowych kanałów finansowania, zwłaszcza finansowania kapitałem własnym i finansowania z wykorzystaniem obligacji korporacyjnych oraz wzmocnienia zdolności do innowacji, ale ich zakres pozostaje ograniczony. Transpozycja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/35/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (5) oraz planowane uregulowanie skumulowanego długu handlowego przyczyni się do poprawy płynności przedsiębiorstw.

(15)

W czerwcu 2012 r. przyjęto szeroko zakrojoną reformę rynku pracy, która miała zaradzić usztywnieniu rynku pracy i jego segmentacji. Reformę tę należy ukończyć przez przyjęcie oczekujących na to przepisów wykonawczych, a jej wprowadzenie w życie w terenie powinno być uważnie monitorowane. Należy ponadto połączyć państwowe służby zatrudnienia z administracją odpowiedzialną za świadczenia dla bezrobotnych, tak aby ułatwić wdrożenie wydajnych strategii aktywizacji. W latach 2011–2013 partnerzy społeczni uzgodnili na drodze kolejnych porozumień nowe warunki ustalania wynagrodzeń. Towarzyszą im zachęty podatkowe sprzyjające lepszemu dostosowaniu wynagrodzeń do wydajności i sytuacji na lokalnym rynku pracy. Ramy te wymagają skutecznego wdrożenia, a następnie stopniowego korygowania na podstawie odnotowywanych rezultatów.

(16)

Stopa bezrobocia osób młodych i odsetek osób młodych, które nie pracują, nie uczą się ani nie szkolą w dalszym ciągu rosły i do 2012 r. osiągnęły odpowiednio 37 % i 21,1 %. Zarówno wyniki nauczania w szkolnictwie wyższym, jak i wskaźnik zatrudnienia młodych absolwentów szkół wyższych są najniższe w Unii, co pokazuje, że umiejętności młodych absolwentów nie są odpowiednio dostosowane do wymogów rynku pracy. Mimo że odsetek osób wcześnie kończących naukę umiarkowanie spada, pozostaje on wciąż wysoki. Rodzi to obawy co do efektywności systemu kształcenia. Jednym z jego kluczowych elementów jest zawód nauczyciela, który obecnie charakteryzuje się jednolitą ścieżką kariery i zapewnia ograniczone perspektywy rozwoju zawodowego. Udział kobiet w rynku pracy jest wciąż niewielki, a różnica między płciami, jeśli chodzi o poziom zatrudnienia, należy do najwyższych w Unii. Ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego, a zwłaszcza poważnej deprywacji materialnej znacząco rośnie, natomiast system ochrony socjalnej ma coraz większe trudności w zaspokojeniu potrzeb socjalnych, ponieważ w większości służy finansowaniu świadczeń emerytalnych.

(17)

Struktura systemu podatkowego jest nadal bardzo złożona i w istotnym stopniu obciąża pracę i kapitał. W porównaniu z działaniami z lat 2010–2011, których celem było przesunięcie obciążeń podatkowych z produkcji na konsumpcję, majątek i ochronę środowiska, środki dodatkowe przyjęte w późniejszych latach były już dość ograniczone. Potrzebne są wciąż działania mające na celu uproszczenie systemu podatkowego, usprawnienie wydatków podatkowych, dostosowanie podstawy opodatkowania majątku do wartości rynkowych, poprawę przestrzegania przepisów i zniechęcenie do uchylania się od opodatkowania. W oczekiwaniu na rewizję wartości katastralnych planowana reforma opodatkowania nieruchomości ma uczynić ten system bardziej sprawiedliwym w ramach określonych strategią budżetową zawartą w programie stabilności. Ograniczenie szarej strefy i pracy nierejestrowanej przyniosłoby korzyści dla finansów publicznych i pozytywne skutki kapitałowe. Przegląd zwolnień z podatku VAT oraz stawek obniżonych, a także wydatków dotyczących podatków bezpośrednich może wymagać pewnej korekty w zakresie transferów socjalnych w celu zminimalizowania wpływu na dystrybucję dochodów.

(18)

Szczególne starania podjęto w zakresie liberalizacji sektora usług. Reforma dotycząca zawodów regulowanych powinna być jednak kontynuowana w celu wyeliminowania pozostałych ograniczeń, a jej najważniejsze zasady powinny być podtrzymane pomimo ewentualnych przeszkód, wynikających zwłaszcza z reformy zawodów prawniczych. W związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2012 r. ważne są również działania zmierzające do otwarcia lokalnych usług publicznych na konkurencję. W rozwiązaniu tych problemów pomogą działania podejmowane na podstawie propozycji przedstawianych przez włoski organ ds. konkurencji zgodnie z obowiązującymi we Włoszech przepisami.

(19)

Trwa reforma sektorów sieciowych pod względem otwarcia dostępu do rynku oraz zwiększenia przepustowości infrastruktury, wciąż jednak istnieją poważne wyzwania w tym zakresie. Prawie zakończono prace nad rozdzieleniem elementów działalności w sektorze gazu; konieczne jest także dalsze wdrażanie krajowej strategii w dziedzinie energii, przyjętej w marcu 2013 r. Otwarcie telekomunikacji na konkurencję to kolejny obszar ewentualnych działań. Nowy urząd ds. transportu, odpowiedzialny za autostrady, lotniska, porty i koleje nie został jeszcze utworzony. Powinien on funkcjonować w sposób niezależny, dysponować niezbędnymi do tego celu funduszami i uprawnieniami w zakresie nakładania kar. Istnieje także poważny problem wewnętrznych i transgranicznych niedostatków infrastrukturalnych, z różnicami między Północą a Południem, czego skutkiem są wysokie ceny energii, niewielki nasycenie usługami szerokopasmowego dostępu do internetu i wąskie gardła w transporcie.

(20)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę włoskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform oraz programu stabilności oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej we Włoszech, ale także stopień przestrzegania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–6 poniżej.

(21)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności Włoch i jej opinia (6) znalazła odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(22)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–6 poniżej.

(23)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (7). Włochy, jako państwo, którego walutą jest euro, powinny również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Zagwarantowanie, że deficyt utrzyma się poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie wynoszącej 3 % PKB w 2013 r. poprzez pełne wdrożenie przyjętych środków. Kontynuowanie korekty strukturalnej we właściwym tempie za pomocą pobudzającej wzrost gospodarczy konsolidacji fiskalnej, tak aby osiągnąć i utrzymać średniookresowy cel budżetowy począwszy od 2014 r. Osiągnięcie planowanych strukturalnych nadwyżek pierwotnych, tak aby zapoczątkować trwałą tendencję spadkową bardzo wysokiego obecnie wskaźnika zadłużenia. Dalszą trwałą poprawę efektywności i jakości wydatków publicznych przez pełne wdrożenie środków przyjętych w 2012 r., a następnie kontynuowanie wysiłków w postaci regularnych, gruntownych przeglądów wydatków na wszystkich poziomach administracji.

2.

Zagwarantowanie terminowego wdrożenia bieżących reform poprzez sprawne przyjęcie niezbędnych przepisów wykonawczych, a następnie ich wykonanie na wszystkich poziomach administracji, z udziałem wszystkich zainteresowanych stron, oraz monitorowanie ich wpływu. Wzmocnienie wydajności administracji publicznej i poprawa koordynacji między jej poszczególnymi szczeblami. Poprawę otoczenia administracyjnego i regulacyjnego dla obywateli i przedsiębiorstw oraz skrócenie czasu postępowań sądowych, a także obniżenie wysokiej liczby powództw w sprawach cywilnych, m.in. przez wspieranie pozasądowego rozstrzygania sporów. Wzmocnienie ram prawnych służących zwalczaniu korupcji, m.in. przez rewizję przepisów regulujących terminy przedawnienia. Przyjęcie środków strukturalnych w celu poprawy zarządzania funduszami UE w regionach południowych w odniesieniu do okresu programowania 2014–2020.

3.

Rozszerzenie na cały sektor bankowy praktyk dobrego ładu korporacyjnego prowadzących do wyższej wydajności i rentowności, tak aby ułatwić dopływ kredytów do produktywnych rodzajów działalności. Kontynuowanie obecnych prac w zakresie kontroli jakości aktywów w całym sektorze bankowym i ułatwienie rozwiązania problemu kredytów zagrożonych w bilansach banków. Propagowanie dywersyfikacji rynków kapitałowych i poprawę dostępu przedsiębiorstw do finansowania, zwłaszcza w postaci kapitału własnego, a w ten sposób zwiększenie ich możliwości innowacyjnych i wzrostu.

4.

Zagwarantowanie skutecznego wdrożenia reform rynku pracy i systemu ustalania wynagrodzeń w celu lepszego dostosowania ich wysokości do poziomu wydajności. Podjęcie dalszych działań w celu zwiększenia udziału w rynku pracy, szczególnie kobiet i młodych ludzi, na przykład w postaci gwarancji dla młodzieży. Ulepszenie programów kształcenia i szkolenia zawodowego, zapewnienie wydajniejszych publicznych służb zatrudnienia oraz poprawa usług wspierania kariery i poradnictwa zawodowego dla studentów szkół wyższych. Ograniczenie czynników finansowych zniechęcających drugich żywicieli rodziny do pracy oraz poprawę usług zarówno w zakresie opieki, zwłaszcza opieki nad dziećmi i opieki długoterminowej, jak i w zakresie świetlic. Większe zaangażowanie w zapobieganie wczesnemu kończeniu nauki. Poprawa jakości szkół i wyników nauczania, w tym poprzez zintensyfikowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli i zróżnicowanie ścieżek ich kariery zawodowej. Zagwarantowanie skuteczności transferów socjalnych, przede wszystkim przez lepsze ukierunkowanie świadczeń, w szczególności tych, które są przeznaczone dla rodzin o niskich dochodach wychowujących dzieci.

5.

Przesunięcie obciążeń podatkowych z pracy i kapitału na konsumpcję, majątek i ochronę środowiska w sposób neutralny dla budżetu. Dokonanie w tym celu przeglądu zakresu zwolnień z podatku VAT i stawek obniżonych oraz wydatków z tytułu podatków bezpośrednich, a także reformę systemu katastralnego w celu dostosowania podstawy okresowego podatku od nieruchomości do ich wartości rynkowej. Dalsze zwalczanie uchylania się od opodatkowania, poprawę przestrzegania przepisów prawa podatkowego oraz zdecydowane zwalczanie szarej strefy i pracy nierejestrowanej.

6.

Zagwarantowanie należytego wdrożenia środków służących otwarciu rynku w sektorze usług. Wyeliminowanie pozostałych ograniczeń dotyczących usług świadczonych w ramach wolnych zawodów oraz ułatwienie dostępu do rynku na przykład lokalnych usług publicznych, w ramach którego preferowane powinno być stosowanie zamówień publicznych (zamiast bezpośredniego udzielania koncesji). Dalsze wprowadzanie środków mających na celu poprawę warunków dostępu do rynku w ramach sektorów sieciowych, przy czym priorytetem w tym zakresie jest ustanowienie urzędu ds. transportu. Unowocześnienie infrastruktury ze szczególnym uwzględnieniem połączeń międzysystemowych, transportu intermodalnego i szybkich łączy szerokopasmowych w sektorze telekomunikacyjnym, m.in. w celu wyrównania różnic między północną i południową częścią Włoch.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/47

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji, by wprowadzić nową strategię na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowaną „Europa 2020”, która opiera się na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej i skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w zakresie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie tych zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, wyrażając przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” i do wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Łotwy na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Łotwę zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, inaugurując europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. przyjęła na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), w którym wśród państw członkowskich objętych szczegółową oceną sytuacji nie wskazała Łotwy.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji budżetowej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Podkreśliła, że należy dążyć do zróżnicowanej, prowzrostowej konsolidacji budżetowej, przywrócić gospodarce normalne warunki kredytowania, propagować wzrost i konkurencyjność, zająć się problemem bezrobocia i społecznymi skutkami kryzysu oraz zmodernizować administrację państwową.

(8)

W dniu 29 kwietnia 2013 r. Łotwa przedłożyła program konwergencji obejmujący lata 2012–2016, a w dniu 2 maja 2013 r. – krajowy program reform na rok 2013. Aby uwzględnić powiązania między oboma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Oceniwszy program konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada stwierdza, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest wykonalny. Oczekuje się, że w okresie objętym programem wzrost gospodarczy nieco zwolni do ok. 4 % rocznie, podczas gdy wzrosty cen powinny utrzymać się na umiarkowanym poziomie. Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych spadł w 2012 r. znacznie poniżej 3 % PKB przewidzianych w Traktacie; w tym samym roku osiągnięto też średniookresowy cel budżetowy (MTO) - znacznie wcześniej, niż zakładano w programie konwergencji dla Łotwy na lata 2012–2015. W programie konwergencji potwierdza się poprzedni średniookresowy cel budżetowy na poziomie -0,5 %, który odpowiednio odzwierciedla cele paktu stabilności i wzrostu. Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie konwergencji jest utrzymanie strukturalnej pozycji budżetowej (opartej na średniookresowym celu budżetowym) i ograniczenie jakichkolwiek odchyleń do krańcowego wpływu reformy systemu emerytalnego. Reforma ta polega na stopniowym zwiększaniu tej części składek na ubezpieczenie społeczne, która wpływa do kapitałowego systemu emerytalnego. Będzie ona wdrażana w latach 2013, 2015 i 2016. Niemniej ogólna ocena, wykorzystująca przeliczone saldo strukturalne jako punkt odniesienia, w tym analiza wydatków nieuwzględniająca działań dyskrecjonalnych, sugeruje, że w 2013 r. saldo strukturalne będzie się różniło od MTO o 1,0 punkt procentowy PKB, tj. znacznie więcej, niż wyniesie krańcowy wpływ reformy systemu emerytalnego, a w 2014 r. – o kolejne 0,2 punktu procentowego. Dług publiczny powinien pozostać znacznie poniżej 60 % w całym okresie objętym programem, wzrastając z 40,7 % PKB w 2012 r. do 44,5 % w 2013 r. w wyniku akumulacji aktywów związanych ze spłatą długu, i zacząć obniżać się od 2014 r., gdy rozpoczną się spłaty, osiągając pod koniec okresu objętego programem poziom 34,6 %. W styczniu 2013 r. łotewski parlament przyjął ustawę o dyscyplinie budżetowej, która weszła w życie w marcu 2013 r. Jeżeli nowe przepisy zostaną skutecznie wdrożone, przyczynią się one do znacznego wzmocnienia ram budżetowych Łotwy, zapewniając skuteczny mechanizm ograniczania wzrostu wydatków w okresie dobrej koniunktury gospodarczej oraz stanowiąc podstawę dla wieloletnich ram budżetowych opartych na regułach fiskalnych.

(10)

Łotwa obniżyła podatki związane z zatrudnieniem i w latach 2014–2015 planuje podjąć dalsze kroki. Klin podatkowy w odniesieniu do osób nisko uposażonych należy jednak nadal do najwyższych w Unii, co wskazuje na potrzebę odpowiedniego dostosowania polityki podatkowej tak, by zachęcała do zatrudniania pracowników nisko wykwalifikowanych. Ponadto przeniesienie punktu ciężkości z podatków związanych z zatrudnieniem na pobierane okresowo podatki od nieruchomości i od wykorzystania zasobów naturalnych i innych powinno poprawić saldo strukturalne. Podatki środowiskowe są nadal dość słabo rozwinięte i silnie zdominowane przez opodatkowanie paliw silnikowych, podczas gdy poziom opodatkowania innych źródeł energii, zanieczyszczania i wykorzystania zasobów naturalnych jest poniżej średniej UE. Dalsze rozszerzenie bazy podatkowej na inne źródła podatków środowiskowych pomogłoby w osiągnięciu celów środowiskowych. Rząd nasilił zwalczanie gospodarki nieformalnej i działania te powinny być kontynuowane.

(11)

Pokryzysowa korekta strukturalna była skuteczna, jednak wyraźnie widoczny cykl koniunktury-dekoniunktury powoduje, że w przyszłości trzeba będzie za pomocą odpowiedniej polityki mikro- i makroostrożnościowej monitorować wzrost akcji kredytowej oraz stabilność bazy finansowania banków w związku z napływem depozytów zagranicznych.

(12)

Łotwa podjęła szereg działań, by obniżyć wysokie bezrobocie długotrwałe i wysokie bezrobocie młodzieży. W porównaniu z rokiem 2012 zwiększono w roku 2013 finansowanie oraz zakres aktywnej polityki rynku pracy, a także wdraża się nowe środki, np. profilowanie bezrobotnych oraz lepszą pomoc w poszukiwaniu pracy. Pomimo tego bezrobocie długotrwałe i bezrobocie młodzieży jest wciąż wysokie, a aktywizacja bezrobotnych i świadczeniobiorców pozostaje na niskim poziomie, podobnie jak dostęp do usług socjalnych. Istnieją obawy, że kształcenie i szkolenie zawodowe nie zapewnia odpowiednich jakościowo umiejętności, ograniczona jest też dostępność dobrego szkolenia poprzez praktykę. Należy stworzyć wszechstronne poradnictwo zawodowe i dalej wdrażać reform kształcenia i szkolenia zawodowego, w tym podnosić jakość i dostępność uczenia się poprzez praktykę i przyuczania do zawodu.

(13)

Wysoki odsetek ludności Łotwy (40 %) jest zagrożony ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a wśród dzieci jest on nawet wyższy (43,6 %). Ogółem wskaźnik osób zagrożonych ubóstwem wzrósł nieznacznie w 2012 r., co sugeruje, że wzrost gospodarczy nie przekłada się bezpośrednio na spadek ubóstwa oraz że niezbędna jest odpowiednio ukierunkowana polityka. Łotwa podjęła szereg kroków, by ograniczyć ubóstwo bezrobotnych i dzieci. Podjęła jednak mniej działań bezpośrednich, by rozwiązać problemy systemu pomocy społecznej (jeżeli zwłaszcza chodzi o przejrzystość, adekwatność i zakres świadczeń), jak również niewystarczających środków aktywizacji świadczeniobiorców. Przez braki budżetowe Łotwa musiała obniżyć poziom minimalnego dochodu gwarantowanego oraz zlikwidować finansowanie tego świadczenia z budżetu państwa. Istnieje prawdopodobieństwo, że decyzje te pogłębią skrajne ubóstwo i zaostrzą różnice w dostępie do pomocy społecznej między samorządami lokalnymi, redukując jednocześnie zachęty ze strony rządu centralnego do inwestowania w rozwój polityki i kontrolę pomocy społecznej. Aby zapobiec pogorszeniu się sytuacji, należy monitorować skutki tych decyzji.

(14)

Łotwa zaproponowała ambitną reformę, która powinna mieć znaczny pozytywny wpływ na jakość systemu szkolnictwa wyższego. Plany reform obejmują przegląd procesu akredytacji, rozdzielenie funkcji akademickich i zarządzających na uniwersytetach, opracowanie nowego modelu finansowania oraz konsolidację instytucji szkolnictwa wyższego. Plany te są jednak jeszcze na początkowym etapie i muszą zostać odpowiednio wdrożone, aby pokładane w nich oczekiwania się zrealizowały. Ponadto w 2013 r. dokonana zostanie ocena skuteczności placówek naukowych oraz ich strategii rozwojowych. Ta istotna ocena powinna pomóc w kształtowaniu przyszłej reformy i finansowania placówek naukowych – z myślą o intensywniejszej działalności innowacyjnej.

(15)

Łotwa zaproponowała działania polityczne ukierunkowane na oszczędności energii w głównych sektorach gospodarki. Przewiduje się, że w nadchodzących latach ponad 70 % oszczędności energii będzie pochodziło z budynków. Niemniej wdrażanie projektów w zakresie ocieplania budynków było powolne i liczba ukończonych projektów pozostaje niewielka w porównaniu z ogólną liczbą wysoce energochłonnych budynków. Sektor ten oferuje duże perspektywy zysków wydajności energetycznej: łotewskie gospodarstwa domowe były w roku 2010 najbardziej energochłonne w całej Unii. W 2012 r. Łotwa poczyniła postępy w otwieraniu swojego rynku energii elektrycznej na konkurencję i udział w rynkach regionalnych. Bezpośrednie podpisywanie umów z dostawcami energii elektrycznej jest w pełni wdrożone w sektorze biznesu oraz wprowadzone na zasadzie dobrowolności dla gospodarstw domowych. W czerwcu 2013 r. Łotwa ma dołączyć do giełdy energii elektrycznej Nord Pool Spot. Nie poczyniono jednak postępów w otwieraniu rynku gazu ziemnego, na którym dominuje uzależnienie od jednego źródła dostaw. Władze stoją również w obliczu trudnych negocjacji dotyczących własności instalacji służącej do magazynowania gazu ziemnego i zarządzania tą instalacją, co ma kluczowe znaczenie dla właściwego funkcjonowania regionalnego rynku gazu.

(16)

Łotewski system sądowy cechują niedomogi w sądownictwie cywilnym. Łączy ono szereg niekorzystnych zjawisk: np. przewlekłość postępowań cywilnych i handlowych w sądach pierwszej instancji oraz niski wskaźnik zakończonych spraw, co prowadzi do zaległości w pracy sądów. Czas rozstrzygania spraw jest szczególnie długi w przypadku postępowań upadłościowych. Wiele spraw nie kończy się w sądach pierwszej instancji, co powoduje opóźnienia na wszystkich poziomach, aż po Sąd Najwyższy. Ostatnio podjęto pozytywne działania, by podnieść sprawność i jakość systemu, ale na ocenę ich skutków jest zbyt wcześnie. Szczególnie ważne jest, by poświęcić odpowiednią uwagę polityce zarządzania kadrowego w sądownictwie. Do poprawy jakości sądownictwa mogłoby się przyczynić większe zaangażowanie Rady Sędziów, reorientacja funkcji kierowniczych w sądownictwie oraz liczba szkoleń dla sędziów. Pod koniec 2012 r. zaproponowano zmiany w prawie upadłościowym. Niemniej, dopiero okaże się, czy propozycje te wystarczą, aby kompleksowo zaradzić niedociągnięciom w przepisach. Zdiagnozowano na przykład problemy z praktycznym wdrażaniem przepisów, szczególnie jeżeli chodzi o rolę syndyków masy upadłościowej, ich obowiązki wobec sędziów oraz w odniesieniu do skutecznej likwidacji aktywów, jak również problemy dotyczące niewypłacalności osób fizycznych, które również należy rozwiązać.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę łotewskiej polityki gospodarczej. Oceniła krajowy program reform i program konwergencji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich wpływ na zrównoważenie polityki budżetowej i społeczno-gospodarczej na Łotwie, ale także ich zgodność z przepisami i wytycznymi UE – gdyż trzeba usprawnić całościowe zarządzanie gospodarcze w Unii dzięki zapewnieniu unijnego wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–7 poniżej.

(18)

W świetle niniejszej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znalazła odzwierciedlenie w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zoptymalizowanie strategii budżetowej, tak by odchylenia od MTO odzwierciedlały jedynie krańcowy wpływ reformy systemu emerytur. Obniżenie, w ramach tej strategii, opodatkowania osób o niskich dochodach dzięki przeniesienie opodatkowania na takie źródła jak akcyza, pobierane okresowo podatki od nieruchomości lub podatki środowiskowe. Kontynuowanie starań o lepsze przestrzeganie przepisów podatkowych i zwalczanie szarej strefy. Dalsze usprawnianie ram budżetowych poprzez skuteczne wdrażanie ustawy o dyscyplinie budżetowej oraz wieloletniego planu budżetowego.

2.

Dalsze korzystanie z polityki mikro- i makroostrożnościowej, aby zapobiec ewentualnemu ryzyku mogącemu wynikać ze wzrostu akcji kredytowej w przyszłości i z usług bankowych dla klientów niebędących rezydentami.

3.

Zmniejszenie bezrobocia długotrwałego i bezrobocia młodzieży przez zwiększenie zasięgu i skuteczności aktywnej polityki rynku pracy i ukierunkowane usługi socjalne. Poprawę szans młodzieży na rynku pracy (np. dzięki gwarancji dla młodzieży), stworzenie wszechstronnego poradnictwa zawodowego, wdrożenie reform kształcenia i szkolenia zawodowego oraz poprawę jakości i dostępności przyuczania do zawodu.

4.

Obniżenie wysokich wskaźników ubóstwa poprzez zreformowanie pomocy społecznej i poprawę jej zasięgu, poprawę adekwatności świadczeń i środków aktywizacji zawodowej dla osób otrzymujących świadczenia. Wzmocnienie mechanizmów realizacji w celu skutecznego obniżania ubóstwa wśród dzieci.

5.

Wdrożenie zaplanowanych reform szkolnictwa wyższego: w szczególności stworzenie modelu finansowania nagradzającego jakość, zreformowanie systemu akredytacji, konsolidacja placówek i propagowanie umiędzynarodowienia. Podjęcie dalszych, by zmodernizować placówki badawczych na podstawie bieżącej niezależnej oceny.

6.

Dalszą poprawę efektywności energetycznej (szczególnie budynków mieszkalnych oraz lokalnych sieci ciepłowniczych), stworzenie zachęt do obniżania kosztów energetycznych i przenoszenie konsumpcji na produkty energooszczędne. Poprawę łączności z unijnymi sieciami energetycznymi oraz podjęcie działań mających na celu liberalizację rynku gazu ziemnego, w tym zapewnienie jasnych zasad dostępu osób trzecich do instalacji umożliwiających magazynowanie gazu.

7.

Dokończenie zaległych reform mających poprawić skuteczność i jakość sądownictwa oraz zmniejszenie zaległości sądowych i czasu trwania postępowań, w tym postępowań upadłościowych. Stworzenie wszechstronnej polityki kadrowej oraz podjęcie kroków pozwalających wdrożyć przepisów w zakresie mediacji i usprawnić system sądów arbitrażowych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/51

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji, by wprowadzić nową strategię na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowaną „Europa 2020”, która opiera się na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej i skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w zakresie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie tych zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, wyrażając przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” i do wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Litwy na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Litwę programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, inaugurując europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. przyjęła na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), w którym wśród państw członkowskich objętych szczegółową analizą sytuacji nie wskazała Litwy.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji budżetowej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Podkreśliła, że należy dążyć do zróżnicowanej, prowzrostowej konsolidacji budżetowej, przywrócić gospodarce normalne warunki kredytowania, propagować wzrost i konkurencyjność, zająć się problemem bezrobocia i społecznymi skutkami kryzysu oraz zmodernizować administrację państwową.

(8)

W dniu 9 kwietnia 2013 r. Litwa przedłożyła krajowy program reform na rok 2013, a w dniu 26 kwietnia 2013 r. – program konwergencji na lata 2012–2016. Aby uwzględnić powiązania między oboma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Oceniwszy program konwergencji zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1466/97, Rada stwierdza, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny i ogólnie zgodny z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r. Dzięki ambitnej konsolidacji budżetowej prowadzonej od 2009 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych został obniżony w 2012 r. do 3,2 % PKB, co, jak się uważa, wystarczy do uchylenia decyzji w sprawie istnienia nadmiernego deficytu, biorąc pod uwagę koszt systemowej reformy emerytalnej. Obniżenie deficytu wynikało w pewnym stopniu również z silnego wzrostu gospodarczego i tymczasowego zamrożenia wydatków. Średniookresowy cel budżetowy zmienił się w programie konwergencji z + 0,5 % do - 1,0 %, ale nadal jest zgodny z celami paktu stabilności i wzrostu.

Przedstawiona w programie konwergencji strategia budżetowa zmierza do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego do 2016 r. Jak wynika z (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego, planowane roczne postępy w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu przekraczają w kategoriach strukturalnych 0,5 % PKB. Określona w pakcie na rzecz stabilności i wzrostu wartość odniesienia dla wydatków została w okresie trwania programu osiągnięta. Korekta odbyła się raczej na początkowym etapie i polegała głównie na ograniczeniu wydatków, a tylko częściowo oparła się na konkretnych środkach, w tym nie zawsze sprecyzowanych środkach jednorazowych. Zgodnie z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r. korekta strukturalna w latach 2013 i 2014 powinna wynieść odpowiednio 0,3 % i 0,0 % PKB (tj. poniżej wymaganego postępu w wysokości 0,5 % PKB), co również wzbudza wątpliwości co do ścieżki dostosowawczej programu konwergencji. Dalsze środki konsolidacji nie zostały jeszcze określone; należy rozważyć reformy strukturalne, w tym przejście ku środkom opartym na dochodach. Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych utrzymuje się poniżej 60 % PKB (w 2012 r. wyniósł 40,7 %) i w okresie obowiązywania programu powinien ulec niewielkiemu obniżeniu. Program konwergencji zakłada, że dług spadnie w 2013 r. do poziomu 39,7 %, a następnie do 34,5 % do 2016 r., natomiast prognoza służb Komisji z wiosny 2013 r. przewiduje jego obniżkę do 40,1 % PKB w 2013 r. oraz 39,4 % w 2014 r. Różnice wynikają przede wszystkim z niższych deficytów zakładanych w programie konwergencji.

(10)

Pomimo iż na przestrzeni lat deficyt uległ zmniejszeniu, Litwie nadal brakuje wystarczającej przestrzeni fiskalnej, aby móc reagować na niekorzystne wydarzenia. Są jednak możliwości wprowadzenia mniej odczuwalnego opodatkowania i dalszej poprawy przestrzegania przepisów podatkowych. Litwa utrzymuje najniższy w Unii wskaźnik dochodów podatkowych w stosunku do PKB, a konsolidacja skupiała się głównie na wydatkach. Nadal istnieje możliwość poszukiwania dodatkowych źródeł dochodów podatkowych, które najmniej zagrażałyby wzrostowi, takich jak podatki środowiskowe i pobierane okresowo podatki od nieruchomości. Litwa przedsięwzięła co prawda działania, by zwiększyć dochody z pobieranych okresowo podatków od nieruchomości, wydaje się jednak, że nie wyczerpała jeszcze możliwości w tym zakresie. Przychody Litwy z podatków środowiskowych maleją i w 2011 r. znajdowały się na przedostanim miejscu w Unii (także m.in. ze względu na najniższe w Unii podatki transportowe), co nie ułatwia obniżania wysokiej energochłonności gospodarki Litwy. Jednocześnie w ramach konsolidacji budżetowej należy priorytetowo potraktować wydatki prowzrostowe, np. na badania i edukację. Wdrożenie przepisów optymalizujących ramy budżetowe uległo opóźnieniu. Ramy budżetowe Litwy nie pozwoliły uniknąć procyklicznej polityki budżetowej w latach pozytywnej luki produktowej. Krokiem w dobrym kierunku jest nowelizacja ustawy o strukturze budżetu w roku 2012. Trzeba poprawić monitorowanie, rozliczalność i wykonanie procesu budżetowego, zwłaszcza w gminach, oraz zagwarantować wiążący charakter ram średniookresowych.

(11)

Zmiany demograficzne stanowią wyzwanie dla długoterminowej stabilności budżetowej Litwy. Dlatego istotna pozostaje kwestia kompleksowej reformy emerytalnej, koncentrującej się zarówno na stabilności, jak i na adekwatności emerytur. Adekwatność emerytur jest wyzwaniem, ponieważ osoby starsze są poważnie zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Reforma systemu akumulacji emerytur z 2012 r. skłania (dzięki zachętom z budżetu państwa) ku oszczędzaniu na emeryturę w ramach II filaru. Pozwala również zrezygnować z indywidualnego oszczędzania na emeryturę i w okresie przejściowym powrócić do państwowego zakładu ubezpieczeń społecznych, jak również stopniowo podnosić wiek emerytalny. Wejdzie w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. Działania te są ważnymi, lecz pojedynczymi krokami we właściwym kierunku – niezbędne są bardziej istotne zmiany, szczególnie w I filarze systemu emerytalnego. Ponadto konieczne są środki zwiększające szanse starszych pracowników na rynku pracy oraz promujące przyjazne dla nich środowisko pracy.

(12)

Podstawowym wyzwaniem jest nadal bezrobocie oraz niski współczynnik aktywności zawodowej osób nisko wykwalifikowanych. Wysokie wskaźniki bezrobocia dotykają szczególnie pracowników młodych i niewykwalifikowanych. Niedopasowanie kwalifikacji uwidoczniło się zwłaszcza podczas kryzysu i stanowi narastający problem, sugerujący strukturalne niedomogi polityki kształcenia i rynku pracy. Wynikające z tej sytuacji braki wykwalifikowanych pracowników są spotęgowane wysokim poziomem emigracji. Niezbędne zatem jest podjęcie dodatkowych działań, by uelastycznić rynek pracy i zwiększyć współczynnik aktywności zawodowej, zwłaszcza młodzieży, osób nisko wykwalifikowanych i pracowników w starszym wieku. Ogólny zasięg aktywnych instrumentów rynku pracy oraz przydziały środków finansowych na poszczególne działania pozostają niewystarczające, a instrumenty nie są odpowiednio ukierunkowane na osoby nisko wykwalifikowane i długotrwale bezrobotne. Kompleksowy przegląd prawa pracy, przy udziale partnerów społecznych, mógłby pomóc zdiagnozować zbędne ograniczenia i administracyjne bariery w zakresie elastycznych umów o pracę, przepisów regulujących zwalnianie pracowników i systemów elastycznego czasu pracy. Aby ułatwić przejście od kształcenia na rynek pracy, można uatrakcyjnić przyuczanie do zawodu i staże.

(13)

Ubóstwo i wykluczenie społeczne są wciąż na niepokojąco wysokim poziomie. Troskę budzi w szczególności wzrost ubóstwa wśród dzieci. W 2012 r. wprowadzono reformy socjalnych świadczeń pieniężnych, aby bardziej zachęcić do podejmowania pracy (świadczenia związane z zatrudnieniem dla osób długotrwale bezrobotnych, stopniowe obniżenie świadczeń socjalnych dla nieaktywnych zawodowo osób w wieku produkcyjnym) oraz aby zmniejszyć ubóstwo. Pilotowy projekt w pięciu gminach dał doskonałe wyniki w zakresie zmniejszenia wydatków i lepszego dopasowania do świadczeniobiorców. Teraz trzeba stworzyć system monitorowania pozwalający ocenić efektywność projektu i jego wpływ na ograniczanie ubóstwa i wyłączenia społecznego. Reforma powinna ponadto iść w parze z działaniami aktywizacyjnymi, które zwiększą uczestnictwo w rynku pracy, zwłaszcza długotrwałych odbiorców świadczeń socjalnych. Działania mające ograniczyć ubóstwo to m.in. poszerzenie zasięgu świadczeń socjalnych oraz wprowadzenie nowej metody naliczania świadczeń. Ponadto w dniu 1 stycznia 2013 r. minimalna płaca wzrosła o 18 %, co może pomóc w zmniejszeniu chronicznej nieaktywności zawodowej oraz ubóstwa osób pracujących. Jednak wobec ogromu problemu i braku kompleksowej strategii lub planu działania środki te wydają się niewystarczające.

(14)

Od 2010 r. rząd realizuje ambitną reformę przedsiębiorstw państwowych. Reforma jest istotna i wiarygodna, obejmuje zmiany zarówno legislacyjne, jak i organizacyjne. Wdrożono regulacyjne aspekty reformy i osiągnięto daleko idącą zgodność z wymogami w zakresie sprawozdawczości. Wyzwaniem jest teraz uniknięcie konfliktu interesów między funkcjami regulacyjnymi a innymi funkcjami oraz rozgraniczenie działalności komercyjnej i niekomercyjnej przedsiębiorstw państwowych. Po pełnym wdrożeniu reforma mogłaby pomóc w pobudzeniu wzrostu gospodarczego i konkurencyjności. Dlatego istotne będzie monitorowanie zgodności.

(15)

Połączenia energetyczne i gazowe z sąsiednimi państwami nie są w pełni wykorzystane. W efekcie konkurencja w sektorze energetycznym jest bardzo mała, a ceny energii – wysokie. Ponadto problemem jest wciąż efektywność energetyczna. Postęp renowacji budynków jest powolny (także w zakresie inwestycji z funduszu holdingowego JESSICA) i nadal istnieją poważne problemy z renowacją prywatnych budynków mieszkalnych.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę litewskiej polityki gospodarczej. Oceniła krajowy program reform i program konwergencji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich wpływ na zrównoważenie polityki budżetowej i społeczno-gospodarczej na Litwie, ale także ich zgodność z przepisami i wytycznymi UE – gdyż trzeba usprawnić całościowe zarządzanie gospodarcze w Unii dzięki zapewnieniu unijnego wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–6 poniżej.

(17)

W świetle niniejszej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znalazła odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zapewnienie prowzrostowej konsolidacji budżetowej i planowe wdrożenie strategii budżetowej służącej korekcie strukturalnej, która pozwoli Litwie osiągnąć średniookresowy cel budżetowy. Priorytetowe potraktowanie prowzrostowych wydatków. Dalsze umacnianie ram budżetowych, w szczególności poprzez zapewnienie wykonywalnych i wiążących pułapów wydatków w średniookresowych ramach budżetowych. Rewizję systemu podatkowego i rozważenie zwiększenia podatków najmniej szkodliwych dla wzrostu gospodarczego (takich jak pobierane okresowo podatki od nieruchomości i podatki środowiskowe, w tym opodatkowanie pojazdów), a równocześnie dalsze zwiększanie przestrzegania przepisów podatkowych.

2.

Przyjęcie i wdrożenie przepisów dotyczących kompleksowej reformy systemu emerytalnego. Powiązanie ustawowego wieku emerytalnego ze średnią przewidywalną długościa życia, ograniczenie możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, ustanowienie jasnych zasad indeksacji emerytur i propagowanie uzupełniających systemów oszczędzania na cele emerytalne, przy jednoczesnym wdrażaniu bieżących reform. Wsparcie reformy emerytalnej działaniami zwiększającymi szanse pracowników starszych na rynku pracy.

3.

Rozwiązanie problemu wysokiego bezrobocia osób nisko wykwalifikowanych i bezrobocia długotrwałego dzięki skupieniu środków na aktywnej polityce rynku pracy, poprawie ich zakresu i optymalizacji ich użytkowania. Zwiększenie szans młodzieży na rynku pracy (np. dzięki gwarancji dla młodzieży), poprawę realizacji i skuteczności programów przyuczania do zawodu oraz zaradzenie problemowi chronicznego niedopasowania kwalifikacji. Rewizję – we współpracy z partnerami społecznymi – adekwatności prawa pracy pod względem elastycznych umów o pracę, przepisów regulujących zwalnianie pracowników i uregulowań dotyczących elastycznego czasu pracy.

4.

Wdrożenie konkretnych i ukierunkowanych środków mających na celu zmniejszenie ubóstwa i wyłączenia społecznego. Dalsze wzmacnianie powiązań pomiędzy reformą świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej i środkami aktywizacji zawodowej.

5.

Dokończenie reformy przedsiębiorstw państwowych, zwłaszcza w celu zapewnienia oddzielenia funkcji regulacyjnych od funkcji właścicielskich, oraz ścisłe monitorowanie zgodności z wymogami reformy.

6.

Zintensyfikowanie działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej budynków, m.in. przez usuwanie czynników zniechęcających i szybkie wdrożenie funduszu holdingowego. Promowanie konkurencji w sieciach energetycznych poprzez poprawę połączeń z innymi państwami członkowskimi, zarówno w zakresie energii elektrycznej, jak i gazu.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/55

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw lub rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Zdecydowali oni co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, wyrażając przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Luksemburga na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Luksemburg programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Luksemburga jako jednego z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej analizy.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji budżetowej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 26 kwietnia 2013 r. Luksemburg przedłożył krajowy program reform z 2013 r. oraz program stabilności obejmujący lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest wykonalny. W szczególności przedstawiony w programie stabilności scenariusz na 2013 r. jest bardzo zbliżony do prognozy służb Komisji z wiosny 2013 r., podczas gdy scenariusz na 2014 r. jest nieco bardziej optymistyczny. Średniookresowych prognoz dotyczących deficytu dokonano przy założeniu nieznacznie optymistycznego scenariusza w zakresie wzrostu gospodarczego – przekraczającego możliwy poziom wzrostu. Celem strategii budżetowej nakreślonej w programie stabilności jest zmniejszenie deficytu z 0,8 % PKB w 2012 r. do 0,6 % PKB w 2014 r. Przewiduje się jednak, że w ostatnich latach okresu objętego programem deficyt się pogłębi i osiągnie 1,3 % PKB, zarówno w roku 2015, jak i 2016. Wynika to z wprowadzenia nowych uregulowań w zakresie podatku VAT od usług elektronicznych, wchodzących w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. Zgodnie z tymi zasadami dochody z VAT generowane przez działalność w zakresie handlu elektronicznego będą przekazywane z państwa, w którym siedzibę ma dostawca, do państwa zamieszkania klienta. Władze szacują, że wskutek nowych przepisów dochody z podatku VAT zmniejszą się o 1,4 % PKB. Rząd ogłosił już, że podstawowa stawka podatku VAT zostanie podniesiona w celu częściowego zrekompensowania utraty dochodów. W programie stabilności potwierdza się poprzedni średniookresowy cel budżetowy w postaci nadwyżki strukturalnej w wysokości 0,5 % PKB. Średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Zarówno na podstawie prognozy służb Komisji z wiosny 2013 r., jak i (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego w programie stabilności, oczekuje się, że Luksemburg osiągnął w 2012 r. nadwyżkę strukturalną w wysokości 0,1 % PKB, tj. poniżej średniookresowego celu budżetowego, i przewiduje się, że osiągnie swój średniookresowy cel budżetowy w 2013 r. Prognozuje się jednak, że począwszy od 2014 r. Luksemburg ponownie odejdzie od swojego średniookresowego celu budżetowego o 0,3 % PKB, a w 2015 i 2016 roku będzie jeszcze dalej od jego osiągnięcia. Organy krajowe powtórzyły, że ich celem jest powrót do średniookresowego celu budżetowego najpóźniej w 2017 r., tak by stworzyć większe pole manewru. Dług publiczny brutto wynoszący 20,8 % PKB w 2012 r. kształtuje się znacznie poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie.

(10)

W ubiegłych latach Luksemburg był w stanie utrzymywać swój deficyt publiczny poniżej progu 3 % PKB, unikając w ten sposób objęcia procedurą nadmiernego deficytu. Działo się tak raczej dzięki rosnącym dochodom niż ograniczeniom wydatków. W szczególności szacuje się, że w 2012 r. tempo wzrostu wydatków publicznych, po skorygowaniu o środki uznaniowe po stronie dochodów, przekroczyło wartość odniesienia dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu. Szacuje się, że odchylenie tempa wzrostu wydatków publicznych od wartości odniesienia dotyczącego wydatków osiągnęło 1,3 % PKB, tj. przekroczyło próg 0,5 % PKB określony w rozporządzeniu (WE) nr 1466/97. Aby jednak dokonać kwalifikacji tego odchylenia, należy przeprowadzić ogólną ocenę z uwzględnieniem następujących czynników: (i) w 2012 r. deficyt pogłębił się w kategoriach strukturalnych tylko o 0,2 % PKB; (ii) gospodarka Luksemburga, biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary państwa i jego stopień otwarcia, jest bardzo nieprzewidywalna; oraz (iii) zgodnie z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r. Luksemburg powinien osiągnąć swój średniookresowy cel budżetowy już w 2013 r. Wszystkie te elementy wskazują na niestrukturalny charakter odchylenia. Wysoka nieprzewidywalność dochodów uzyskiwanych przez sektor instytucji rządowych i samorządowych Luksemburga, jak dotąd wyższych niż planowano, stanowi jednak zagrożenie dla stabilności finansów publicznych. Zagrożeniom tym należy przeciwdziałać, sankcjonując prawnie ograniczenia w zakresie długu i wydatków. Ponadto na wypadek nieprzestrzegania ograniczeń powinien istnieć określony organ monitorujący oraz wcześniej ustalone działania. Wejście w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. wspomnianego powyżej pakietu VAT i jego istotny negatywny wpływ na pobór podatków pokazują, jak ważne jest dla Luksemburga wprowadzenie średniookresowych ram budżetowych. W szczególności wymagałoby to wyjątkowo ostrożnego kursu polityki budżetowej w 2014 r.

(11)

Obecnie mniej niż jedna trzecia dochodów z podatków pochodzi z podatków konsumpcyjnych, po części z powodu umiarkowanych podstawowych i obniżonych stawek VAT. Luksemburg znajduje się na pierwszym miejscu w UE pod względem liczby kategorii towarów i usług objętych obniżonymi stawkami podatku VAT. Obecność dużego sektora finansowego, zwolnionego z VAT, również przyczynia się do niskiego udziału dochodów z podatku VAT w PKB. Podsumowując, Luksemburg ma możliwość zwiększenia dochodów poprzez rozszerzenie podstawowej stawki podatku VAT. Ponadto system podatków od przedsiębiorstw w Luksemburgu charakteryzuje się tym, iż znacząco sprzyja zadłużaniu się, co przyczynia się do wysokiej relacji długu sektora prywatnego do PKB.

(12)

Reforma emerytur przyjęta w Luksemburgu w grudniu 2012 r. może być uznana jedynie za istotny pierwszy krok we właściwym kierunku. Nawet przy uwzględnieniu większości aspektów przyjętej reformy emerytalnej, aby zamknąć lukę budżetową, Luksemburg nadal musiałby wdrożyć długoterminową politykę zwiększania stabilności odpowiadającą stałej poprawie salda pierwotnego o 8,6 punktu procentowego PKB. Luksemburg powinien zatem kontynuować swoją reformę emerytalną. Wprowadzenie ograniczenia rewaloryzacji emerytur w oparciu o realny wzrost wynagrodzeń zwiększyłoby rezerwy emerytalne, a podwyższenie rzeczywistego wieku emerytalnego poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadzceń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia pomogłoby zapewnić długotrwałą stabilność systemu emerytalnego. Ponadto należy ograniczyć możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, a praca przez okres dłuższy niż wymagany ustawowo powinna być bardziej atrakcyjna. Dodatkowo prognozuje się, że wpływ wydatków na opiekę długoterminową na stabilność fiskalną zwiększy o 2,1 punktu procentowego lukę w stabilności finansów publicznych Luksemburga. Oczekiwany wzrost liczby osób starszych i liczby osób pozostających na utrzymaniu w Luksemburgu jest wysoki w porównaniu ze średnią UE.

(13)

Obecna wydajność w Luksemburgu jest stosunkowo wysoka. Pole do manewru w zakresie zwiększania wydajności jednak się zmniejsza. Dlatego też wzrost jednostkowego kosztu pracy powinien zostać ograniczony w drodze lepszej korelacji między wynagrodzeniami a wydajnością. Luksemburg podjął działania w celu uzyskania umiarkowanego wzrostu wynagrodzeń, zmieniając system indeksacji między 2012 a 2014 r. Reforma ta ma jednak wyłącznie przejściowy charakter i nie gwarantuje, że wynagrodzenia będą w przyszłości rosły proporcjonalnie do wydajności. Wydajność nie jest taka sama we wszystkich sektorach gospodarki, a jej poziom w sektorze finansowym jest niemal dwukrotnie wyższy niż w pozostałych gałęziach gospodarki. Konkurencyjność Luksemburga będzie poważnie zagrożona od 2015 r., kiedy system automatycznej indeksacji będzie znowu stosowany w zwyczajowy sposób. Należy więc podjąć dodatkowe działania w celu bardziej trwałego zreformowania systemu ustalania wysokości wynagrodzeń, tak by uniknąć w przyszłości dalszego obniżania się konkurencyjności.

(14)

Gospodarka Luksemburga w dużej mierze zależy od jego sektora finansowego, który odpowiada za ok. 30 % łącznej wartości dodanej i 25 % dochodów uzyskanych z podatków. Aby zapewnić konkurencyjność państwa w przyszłości, należałoby stworzyć alternatywne „nisze kompetencyjne”. Luksemburski system badań i innowacji pozostaje jednak bardzo słaby, a państwo nie znajduje się na drodze do osiągnięcia swojego celu intensywności nakładów na badania i rozwój, założonego na 2020 r. Wyniki Luksemburga w zakresie wskaźników współpracy między publicznym sektorem badań naukowych a przedsiębiorstwami są dużo gorsze od średniej unijnej, co odzwierciedla obecny rozdźwięk między prywatnym sektorem badań i rozwoju a publicznym systemem badań naukowych. Luksemburg powinien przeciwdziałać tej tendencji spadkowej w odniesieniu do intensywności nakładów na badania i rozwój, w szczególności pomagając w zwiększeniu intensywności działań w zakresie badań i rozwoju prowadzonych przez przedsiębiorstwa. Opracowanie bardziej ukierunkowanej strategii inteligentnej specjalizacji mogłoby odegrać kluczową rolę w maksymalizowaniu wpływu finansowania publicznego sektora badań naukowych na gospodarkę, szczególnie poprzez zapewnienie efektu dźwigni prywatnym inwestycjom. Takie ukierunkowane podejście powinno być uzupełnione o kompleksową politykę horyzontalną, skoncentrowaną na rozwoju i wzroście innowacyjnych przedsiębiorstw.

(15)

Bezrobocie osób młodych utrzymuje się stale na wysokim poziomie 18 % i jest uzależnione w ogromnym stopniu od poziomu wykształcenia. Młodzi mieszkańcy państwa muszą mocno konkurować o miejsca pracy z często lepiej wykwalifikowanymi osobami niebędącymi rezydentami. Chociaż Luksemburg wykazał poważne zaangażowanie w walkę z bezrobociem osób młodych, to potrzebne są dalsze wysiłki w tym kierunku. Aby zmaksymalizować korzyści, podejmowane działania powinny stanowić element kompleksowej strategii reform, w tym wzmocnionej polityki aktywizacji, służącej walce z uzależnieniem od świadczeń z pomocy społecznej. Wyniki młodych ludzi z Luksemburga w teście podstawowych umiejętności PISA (5) są stosunkowo słabe. Niezbędne są dodatkowe środki w celu przeciwdziałania obserwowanej od 2006 r. tendencji spadkowej jeśli chodzi o wyniki w czytaniu, matematyce i innych przedmiotach ścisłych. Należy kontynuować wysiłki, by poprawić zasoby edukacyjne i ukierunkować je na szkoły, których uczniowie znajdują się w trudnej sytuacji, a także zwiększyć zasoby przeznaczane na wsparcie językowe i zajęcia wyrównawcze. Szczególne problemy, przed jakimi stają osoby ze środowisk migrantów na rynku pracy, powinny być dalej analizowane i rozwiązywane przy pomocy ukierunkowanych środków, w tym w odniesieniu do umiejętności językowych. W tym kontekście należy zwrócić szczególną uwagę na kształcenie i szkolenie zawodowe. Należy przedsięwziąć kolejne środki, by poprawić poziom wczesnej edukacji i ograniczyć skalę problemu, jakim jest wczesne kończenie nauki, w szczególności wśród populacji migrantów. Należy zwiększać zdolność do zatrudnienia osób w starszym wieku, w tym poprzez podnoszenie ich kwalifikacji.

(16)

Luksemburg zobowiązał się ograniczyć do 2020 r. emisje gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem handlu emisjami (ETS) o 20 % w porównaniu z 2005 r., jednak oczekuje się, że nie osiągnie tego celu, uzyskując wynik gorszy o 23 punkty procentowe zgodnie z ostatnimi prognozami na rok 2020 bazującymi na istniejących środkach. Sektor transportu odpowiadał w 2011 r. za 68 % emisji nieobjętych systemem handlu emisjami i stanowi dla Luksemburga najważniejsze wyzwanie. Obowiązujące obecnie środki przyczyniłyby się tylko do około jednej trzeciej redukcji emisji gazów cieplarnianych niezbędnej do osiągnięcia celu. Co za tym idzie, środki należy znacząco zintensyfikować, w szczególności poprzez podniesienie podatków od paliw, tak by zmniejszyć różnicę w wysokości podatków w stosunku do sąsiednich państw. Reforma podatku od pojazdów również powinna zostać przyspieszona. Luksemburg powinien w dalszym ciągu realizować projekty na rzecz korzystania z transportu publicznego. Należy wprowadzić opłaty z tytułu zatorów na drogach, tak by zachęcać do korzystania z transportu publicznego. Promowane powinny być lepsze połączenia z sąsiednimi regionami wykorzystujące transport publiczny.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Luksemburga. Komisja dokonała oceny krajowego programu reform oraz programu stabilności. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Luksemburgu, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–6 poniżej.

(18)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (6) znalazła odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (7). Jako państwo, którego walutą jest euro, Luksemburg powinien również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Zachowanie stabilnej sytuacji budżetowej i pozostanie przy średniookresowym celu budżetowym, tak by zapewnić długookresową stabilność finansów publicznych, w szczególności uwzględniając zobowiązania ukryte związane ze starzeniem się społeczeństwa. Wzmocnienie zarządzania fiskalnego poprzez przyjęcie średniookresowych ram budżetowych obejmujących sektor instytucji rządowych i samorządowych oraz uwzględnienie wieloletnich pułapów wydatków oraz wprowadzenie niezależnego monitoringu reguł fiskalnych.

2.

Wprowadzenie środków służących ograniczeniu rozwiązań podatkowych dla przedsiębiorstw sprzyjających zadłużaniu się i rozszerzenie stosowania podstawowej stawki podatku VAT.

3.

Ograniczenie wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa poprzez zapewnienie większej opłacalności opieki długoterminowej, w szczególności ściślejsze skoncentrowanie się na profilaktyce, rehabilitacji i samodzielnym funkcjonowaniu, wzmocnienie ostatnio przyjętej reformy emerytalnej, wprowadzenie dodatkowych środków w celu ograniczenia wcześniejszego przechodzenia na emeryturę oraz podniesienie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia.

4.

Poza obecnym zamrożeniem płac, podjęcie dalszych działań strukturalnych, w ramach konsultacji z partnerami społecznymi i zgodnie z krajowymi praktykami, w celu zreformowania systemu ustalania wysokości wynagrodzeń, w tym indeksacji płac, tak by poprawić jego zdolność reagowania na wydajność i zmiany sektorowe oraz warunki na rynku pracy, a także podnieść konkurencyjność. Zintensyfikowanie wysiłków służących zróżnicowaniu struktury gospodarki, wspieranie prywatnych inwestycji w dziedzinie badań naukowych, szczególnie poprzez rozwijanie współpracy między publicznym sektorem badań naukowych a przedsiębiorstwami.

5.

Zwiększenie wysiłków w celu zmniejszenia bezrobocia osób młodych poprzez dopracowanie i monitorowanie aktywnej polityki rynku pracy. Wzmocnienie kształcenia ogólnego i zawodowego, tak by umiejętności młodych ludzi bardziej odpowiadały potrzebom rynku pracy, w szczególności w przypadku osób ze środowisk migrantów. Podjęcie zdecydowanych działań w celu zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej starszych pracowników, w tym poprzez poprawę ich zdolności do zatrudnienia dzięki programom uczenia się przez całe życie.

6.

Intensyfikację działań, tak by osiągnąć cel, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych nieobjętych systemem handlu emisjami (ETS), w szczególności w drodze podniesienia podatków od produktów energetycznych wykorzystywanych w transporcie.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/59

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Malty na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Maltę programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Również w dniu 28 listopada 2012 r. na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Maltę jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

Dnia 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki swojej szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Malty, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że na Malcie występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i działań politycznych. Ścisłego monitorowania wymaga przede wszystkim sektor bankowy, a także sytuacja na rynku nieruchomości. Należy poświęcić uwagę długoterminowej stabilności finansów publicznych.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. Malta przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. oraz program stabilności obejmujący lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest wykonalny. W dniu 4 grudnia 2012 r. Rada uchyliła swoją decyzję o istnieniu nadmiernego deficytu na Malcie (5) z uwagi na jego korektę w 2011 r., która na podstawie jesiennej prognozy służb Komisji z 2012 r. wydawała się trwała. W 2012 r. Malta odnotowała jednak deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych na poziomie 3,3 % PKB, a więc znów powyżej wartości referencyjnej wynoszącej 3 % PKB. Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie stabilności jest stopniowe zmniejszenie deficytu z 3,3 % PKB w 2012 r. do 0,8 % PKB w 2016 r., a więc stopniowe zbliżenie do średniookresowego celu budżetowego. W programie stabilności potwierdzono średniookresowy cel w zakresie zrównoważonej sytuacji strukturalnej, który jest ambitniejszy, niż tego wymaga pakt stabilności i wzrostu, ale jego osiągnięcie nie zostało zaplanowane w okresie objętym programem stabilności. Przyjęty w programie stabilności cel dotyczący deficytu w 2013 r. opiera się na założeniu, że nastąpi stosunkowo wysoki wzrost dochodów podatkowych, przy czym wydaje się, że założenie to nie jest do końca uzasadnione w świetle odnośnych warunków makroekonomicznych. Co więcej, nie jest ono wystarczająco poparte szczegółowymi środkami, również w kolejnych latach. W efekcie zmiana planowanego (ponownie obliczonego) salda strukturalnego jest znacznie większa, niż to wynikało z prognozy służb Komisji. Zgodnie z tą prognozą przy założeniu, że nie nastąpi zmiana polityki, saldo strukturalne poprawi się w 2013 r. zaledwie o ¼ punktu procentowego PKB, a w 2014 r. zmiana ta będzie minimalna.

Przewiduje się, że zadłużenie sektora instytucji rządowych i samorządowych w całym okresie objętym programem stabilności nie przekroczy 60 % PKB. Organy krajowe przewidują, że zadłużenie to wzrośnie do poziomu 74,2 % PKB w 2014 r., a następnie zacznie spadać do 70 % do 2016 r. W wiosennej prognozie służb Komisji z 2013 r. przyjęto, że wskaźnik zadłużenia będzie rósł nieco szybciej i w 2014 r. osiągnie poziom 74,9 %, gdyż spodziewane jest dalsze zwiększanie się deficytu pierwotnego. Ze względu na korektę nadmiernego deficytu, której dokonano w 2011 r., Malta od 2012 r. znajduje się w trzyletnim okresie przejściowym, jeśli chodzi o obowiązywanie wartości odniesienia w zakresie redukcji długu. W 2012 r. Malta nie poczyniła dostatecznych postępów w kierunku wypełnienia kryterium zadłużenia, a prognozy nie wskazują, aby miało jej się to udać w latach 2013–2014. Mimo że ramy budżetowe na Malcie są dość elastyczne, ich niewiążący charakter i krótkoterminowość planowania budżetowego nie sprzyja stabilnej sytuacji budżetowej. Dyrektywa 2011/85/UE (6) w sprawie ram budżetowych nie została jeszcze transponowana, a reguła strukturalnego salda budżetu, o której mowa w Traktacie o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej podpisanym dnia 2 marca 2012 r. w Brukseli, nie została jeszcze wprowadzona do przepisów prawa krajowego. W programie stabilności stwierdzono, że rząd zamierza powołać radę budżetową, ale nie przedstawiono konkretnych planów w tym zakresie.

(11)

Przestrzeganie przepisów podatkowych i uchylanie się od opodatkowania nadal stanowią problem dla jakości finansów publicznych. Właściwe organy wprowadziły szereg stosownych środków, trwają też prace nad kolejnymi rozwiązaniami, ale konieczne jest uważne monitorowanie procesu ich wdrażania, ponieważ brakuje wciąż konkretnych rezultatów. Znaczące są nadal bodźce podatkowe skłaniające przedsiębiorstwa do zadłużania się. W 2012 r. Malta uplasowała się na drugim miejscu pod względem różnicy w traktowaniu do celów podatkowych finansowania nowych inwestycji długiem oraz kapitałem własnym. Takie preferencyjne traktowanie długu może prowadzić do zbyt wysokiego stosunku zadłużenia do aktywów przedsiębiorstw i nieefektywnej alokacji kapitału. Malta jest jednym z zaledwie kilku państw członkowskich, które nie dysponują przepisami pozwalającymi przeciwdziałać preferencyjnemu traktowaniu zadłużenia w systemie podatkowym.

(12)

Malta nadal boryka się z trudnościami w zapewnieniu stabilności finansów publicznych w kontekście budżetowych skutków starzenia się społeczeństwa, które mają znacząco przekroczyć unijną średnią. Wzrost wydatków na świadczenia emerytalne stanowi ponad połowę łącznego przewidywanego wzrostu wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Natomiast w porównaniu z innymi państwami członkowskimi ustawowy wiek przejścia na emeryturę jest wciąż niski, a jego podniesienie, uchwalone w ramach reformy z 2006 r., następuje powoli. Potrzebna jest kolejna reforma w celu zapewnienia stabilności przy zagwarantowaniu adekwatności i rozwiązaniu problemów dotyczących sprawiedliwości międzypokoleniowej. Pomimo przeprowadzenia rozmów z partnerami społecznymi nie przedstawiono żadnych konkretnych propozycji dotyczących kolejnej reformy emerytalnej. Wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników jest niski, a nie opracowano dotąd żadnej kompleksowej strategii na rzecz aktywnego starzenia się. Ograniczone świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej w połączeniu z oczekiwanym starzeniem się społeczeństwa może prowadzić do wysokich kosztów opieki zdrowotnej w perspektywie długoterminowej. Zdolności administracyjne w obszarze zamówień publicznych są niewielkie, co skutkuje złożonymi i długotrwałymi postępowaniami.

(13)

Środki podjęte w celu zmniejszenia odsetka osób wcześnie kończących naukę, takie jak niedawne uruchomienie procesu przygotowania strategii przeciwdziałania wczesnemu kończeniu nauki, są bardzo potrzebne, również w celu zmniejszenia niedopasowania popytu na określone umiejętności i ich podaży. Skuteczność prowadzonych działań politycznych będzie uzależniona od należytego i terminowego wdrożenia, które będzie wymagało uważnego monitorowania. Głównym wąskim gardłem jest jednak niedostateczne powiązanie kształcenia i szkoleń z potrzebami rynku pracy. Oczekuje się też, że planowane stworzenie jednolitego programu przyuczania do zawodu, obejmującego większą liczbę poziomów kwalifikacji, przyczyni się do lepszego dostosowania siły roboczej do potrzeb rynku pracy.

(14)

Malta podjęła ponadto znaczące działania służące zwiększeniu odsetka kobiet pracujących, a w szczególności lepszemu godzeniu życia zawodowego i rodzinnego. Dzięki korzystnemu efektowi kohorty w dalszym ciągu rośnie wskaźnik zatrudnienia kobiet. Możliwe są jednak dalsze usprawnienia: wskaźnik zatrudnienia kobiet jest wciąż niski, macierzyństwo wciąż znacząco wpływa na udział kobiet w rynku pracy, a różnica między płciami pod względem poziomu zatrudnienia jest najwyższa w Unii. Silniejsze wspieranie elastycznej organizacji czasu pracy oraz zapewnienie dla większej części społeczeństwa przystępnych cenowo placówek opieki nad dziećmi i świetlic może przyczynić się do dalszego wzrostu wskaźnika zatrudnienia kobiet.

(15)

Stosowany przez Maltę mechanizm dostosowawczy uwzględniający koszty życia ma pewne szczególne cechy, które najwyraźniej równoważą jego niekorzystny wpływ na ogólną wydajność rynku pracy i korektę wysokości wynagrodzeń: mechanizm ten zapewnia wzrost wynagrodzeń według jednolitej stawki, która tylko częściowo koryguje ich wysokość o inflację powyżej wynagrodzenia podstawowego stanowiącego wartość odniesienia, dostępne są klauzule derogacyjne na poziomie mikro- i makroekonomicznym, a negocjacje w sprawie wynagrodzeń są w pełni zdecentralizowane. W przypadku bardzo niekorzystnej koniunktury gospodarczej system ten może jednak nadal zagrażać elastyczności realnych wynagrodzeń, utrudniając w ten sposób dostosowanie rynku pracy i hamując konkurencyjność. Zmienność cen niektórych składników wskaźnika cen wykorzystywanego w ramach wspomnianego mechanizmu, zwłaszcza cen energii, może powodować presję inflacyjną poprzez spiralę płacowo-cenową. Dlatego też gromadzenie danych na temat wynagrodzeń i wydajności na poziomie sektorowym oraz uważne monitorowanie skutków stosowania systemu indeksacji płac będzie niezbędne dla ograniczenia potencjalnych zagrożeń. Maltańskie władze powinny uważnie monitorować wpływ mechanizmu na gospodarkę i utrzymać gotowość do jego zreformowania w razie potrzeby.

(16)

Konkurencyjność Malty pozostaje zagrożona ze względu na bardzo niewielkie zróżnicowanie i niską wydajność środowiskową dostaw energii, których skutkiem są wysokie ceny energii elektrycznej. Trudna sytuacja finansowa głównego dostawcy energii (Enemalta) dodatkowo zmniejsza bezpieczeństwo, ale połączenie energetyczne z Sycylią ma poprawić tę sytuację po 2014 r. Pomimo kontynuowania szeregu inicjatyw, takich jak wykorzystanie energii fotowoltaicznej, udział odnawialnych źródeł energii pozostaje bardzo niski, a realizacja dużych projektów, takich jak budowa farm wiatrowych, wydaje się zagrożona. Odnotowano pewne postępy w zakresie wspieranej ze środków unijnych efektywności energetycznej, zwłaszcza w przypadku budynków publicznych. Efekty działalności środowiskowej systemu transportu na Malcie również są niekorzystne. Malcie potrzebna jest kompleksowa strategia w obszarze transportu, której celem byłaby poprawa transportu publicznego, sieci dróg, emisji dwutlenku węgla, a także intensywniejsze zachęcanie do korzystania z innych środków transportu niż samochody osobowe.

(17)

Sektor bankowy na Malcie jest niezwykle rozbudowany w stosunku do rozmiarów gospodarki tego kraju. Mimo że wynika to przede wszystkim z obecności mniej kluczowych banków krajowych i międzynarodowych, o niewielkim zaangażowaniu w gospodarkę krajową, konieczny jest stały i ścisły nadzór nad ich działalnością, aby zapobiec jej niekorzystnemu wpływowi na stabilność finansową. Banki krajowe charakteryzują się wysokim zaangażowaniem na rynku nieruchomości, natomiast ich rezerwy na straty kredytowe są stosunkowo niewielkie. Odbyły się dyskusje polityczne na ten temat, ale nie zostały jeszcze przekute w stosowne działania regulacyjne. Wydajność systemu sądownictwa jest nie najlepsza, co stanowi dodatkowe zagrożenie dla stabilności finansowej. Długi okres postępowania w sprawach o upadłość utrudnia skuteczne wykonywanie praw z zabezpieczenia. W okresie presji ekonomicznej może to dodatkowo obciążać bilanse banków i powiększać ich straty, powodując w efekcie konieczność ich dokapitalizowania.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę maltańskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform i programu stabilności oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej na Malcie, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–5 poniżej.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (7) znalazła odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 2 i 5 poniżej.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (8). Jako państwo, którego walutą jest euro, Malta powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Określenie i wdrożenie środków potrzebnych do osiągnięcia rocznej strukturalnej korekty budżetowej zawartej w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu, tak aby skorygować nadmierny deficyt do 2014 r. w sposób zrównoważony i sprzyjający wzrostowi gospodarczemu, ograniczając dostęp do środków jednorazowych/tymczasowych. Po skorygowaniu nadmiernego deficytu – kontynuowanie korekty strukturalnej we właściwym tempie, tak aby osiągnąć średniookresowy cel budżetowy do 2019 r. Wdrożenie w 2013 r. wiążących, opartych na przepisach wieloletnich ram budżetowych. Zapewnienie konkretnej realizacji środków przyjętych w celu poprawy przestrzegania przepisów prawa podatkowego i walki z uchylaniem się od opodatkowania, a także podjęcie działań w celu ograniczenia preferencyjnego traktowania zadłużenia w opodatkowaniu przedsiębiorstw.

2.

Dalsze reformowanie systemu emerytalnego – w celu zapewnienia długoterminowej stabilności finansów publicznych – tak aby ograniczyć spodziewany wzrost wydatków, m.in. przez działania takie, jak szybsze podnoszenie ustawowego wieku emerytalnego, zwiększenie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia i przez zachęcanie do gromadzenia indywidualnych oszczędności emerytalnych. Podjęcie działań na rzecz podniesienia wskaźnika zatrudnienia osób starszych poprzez sfinalizowanie i wdrożenie kompleksowej strategii na rzecz aktywnego starzenia się. Przeprowadzenie reformy opieki zdrowotnej w celu zwiększenia opłacalności tego sektora, zwłaszcza przez poprawę świadczenia publicznej podstawowej opieki zdrowotnej. Poprawę efektywności i skrócenie czasu postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.

3.

Kontynuowanie działań na rzecz ograniczenia zjawiska wczesnego kończenia nauki, przede wszystkim przez ustanowienie kompleksowego systemu monitorowania oraz dostosowanie kształcenia i szkoleń do potrzeb rynku pracy pod względem poszukiwanych umiejętności, m.in. poprzez zapowiedzianą reformę systemu przyuczania do zawodu. Dalsze działanie na rzecz zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy przez wspieranie elastycznej organizacji czasu pracy, a szczególnie przez poprawę jakości i przystępności cenowej opieki nad dziećmi oraz świetlic.

4.

Dalsze działania na rzecz dywersyfikacji koszyka energetycznego i źródeł energii, zwłaszcza przez zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych oraz ukończenie w terminie połączenia energetycznego z Sycylią. Dalsze propagowanie efektywności energetycznej oraz ograniczenie emisji pochodzących z sektora transportu.

5.

Podjęcie działań mających na celu zwiększenie rezerw na pokrycie strat w sektorze bankowym związanych z zagrożonymi kredytami, tak aby ograniczyć ewentualne zagrożenia wynikające z zaangażowania na rynku nieruchomości. Kontynuowanie polityki zapewniającej ścisły nadzór bankowy, w tym w odniesieniu do mniej kluczowych banków krajowych i międzynarodowych. Poprawę ogólnej wydajności systemu sądownictwa, na przykład przez skrócenie czasu potrzebnego na rozstrzygnięcie postępowań upadłościowych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/63

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Polski z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Polskę programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Polski jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków kredytowania, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. Polska przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. oraz program konwergencji na lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Zgodnie z zaleceniem Rady w latach 2011–2012 Polska przeprowadziła znaczące działania konsolidacyjne. Ze względu na pogarszającą się światową sytuację gospodarczą nie udało się jednak dotrzymać terminu korekty nadmiernego deficytu i potrzeba na to więcej czasu. Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest optymistyczny. Spodziewany jest przede wszystkim wyższy, niż przewidziano w prognozie służb Komisji z wiosny 2013 r., wzrost spożycia prywatnego i inwestycji sektora prywatnego, co doprowadzi do ogólnej wyższej stopy wzrostu w 2013 r. (1,5 % zamiast 1,1 %). Celem przedstawionej w programie konwergencji strategii budżetowej jest obniżenie deficytu do poziomu 3,5 % PKB do 2013 r. (rok po terminie wyznaczonym pierwotnie na 2012 r. w ramach procedury nadmiernego deficytu) oraz osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego do 2016 r. W programie konwergencji zaplanowano jednak obniżenie deficytu nominalnego poniżej 3 % PKB dopiero w 2015 r. Ze względu na zawarte w programie konwergencji zbyt optymistyczne prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego i dochodów Rada jest zdania, że wysiłek fiskalny zaplanowany przez władze nie oznacza faktycznej korekty nadmiernego deficytu do 2013 r., chyba że zostaną podjęte znaczące środki dodatkowe w celu zwiększenia wysiłku fiskalnego w tym roku. Program konwergencji oparty jest na optymistycznym scenariuszu, a towarzyszące mu środki szczegółowe nie są wystarczające, aby w wiarygodny sposób zapewnić korektę deficytu najpóźniej do 2014 r. Potrzebne są zatem dodatkowe starania oparte na środkach szczegółowych tak w 2013 r., jak i w 2014 r.

Władze nie wykorzystały wystarczająco wzrostu sprzed kryzysu, aby zreformować strukturę wydatków publicznych, nadając priorytet czynnikom sprzyjającym wzrostowi. W programie konwergencji potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy na poziomie -1 % PKB, odzwierciedlającym cele paktu. Na podstawie (ponownie obliczonego) deficytu strukturalnego nie przewiduje się, że średniookresowy cel budżetowy zostanie osiągnięty do 2016 r., jak zaplanowano w programie konwergencji, ponieważ zaplanowany roczny postęp w kierunku osiągnięcia tego celu, wynoszący 0,3 % PKB (w ujęciu strukturalnym) w 2015 r. i 0,7 % PKB w 2016 r., jest niewystarczający. Stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, jest zgodna z wartością odniesienia określoną w pakcie stabilności i wzrostu przez cały okres objęty programem. Dodatkowe działania, jak również zmiany składników korekty mogą być potrzebne także w ostatnich latach okresu objętego programem konwergencji, gdyż postępy w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w większości są uzależnione od znaczącego ograniczenia wydatków na inwestycje publiczne, a oprócz tego muszą im towarzyszyć odpowiednie środki szczegółowe. Przewiduje się, że dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce w okresie objętym programem nie przekroczy 60 % PKB. Władze krajowe prognozują, że pozostanie on zasadniczo niezmienny, przekraczając nieznacznie 55,5 % PKB do roku 2014/2015 (a następnie spadnie w 2016 r.), natomiast Komisja – biorąc pod uwagę możliwe zagrożenia dla planów konsolidacji i zmniejszenia długu – spodziewa się jego wzrostu do około 59 % PKB w 2014 r. Kwestia przestrzegania przepisów podatkowych jest nadal kwestią kluczową w kontekście zwalczania uchylania się od opodatkowania, co wymaga także ograniczania obciążeń administracyjnych spoczywających na podatnikach oraz zwiększenia wydajności organów skarbowych. Dla powodzenia strategii konsolidacji fiskalnej ważne jest, aby poparta ona była kompleksowymi reformami strukturalnymi.

(10)

Niewielki udział wydatków pobudzających wzrost (na kształcenie, badania i innowacje) oraz zmniejszające się inwestycje publiczne ograniczają długoterminowe perspektywy wzrostu. Problemem sektora opieki zdrowotnej w Polsce są ograniczenia w dostępie do opieki, a także brak oszczędności kosztowej, przy czym wydatki na opiekę zdrowotną mają znacząco wzrosnąć w perspektywie średnio- i długoterminowej z powodu starzenia się społeczeństwa, co zwiększy ciężar spoczywający na finansach publicznych. System ten można byłoby poprawić przez wzmocnienie opieki podstawowej i systemów skierowań oraz wykorzystanie możliwości zwiększenia oszczędności kosztowej w ramach opieki szpitalnej.

(11)

Rząd nie wdrożył jeszcze trwale obowiązującej reguły wydatkowej zgodnej z europejskim systemem rachunków (ESA). Polska poczyniła ponadto jedynie ograniczone postępy w planowaniu średniookresowym i polepszeniu koordynacji między poszczególnymi szczeblami administracji w ramach procedury budżetowej.

(12)

Bezrobocie osób młodych rośnie, co jest między innymi skutkiem niedostatecznego dopasowania wyników kształcenia do potrzeb rynku pracy. Mimo że wdrożone już reformy systemu edukacji służą rozwiązaniu problemu niedopasowania umiejętności do wolnych stanowisk, wciąż zachodzi potrzeba zwiększenia dostępności przyuczania do zawodu oraz uczenia się poprzez praktykę w celu zacieśnienia współpracy między szkołami a pracodawcami oraz poprawy jakości nauczania. Wdrożenie gwarancji dla młodzieży, z wykorzystaniem bieżących działań, pozwoliłoby wesprzeć młodych ludzi w uzyskaniu zatrudnienia. Odsetek osób dorosłych angażujących się w uczenie się przez całe życie jest nadal bardzo niski, a strategia w tym zakresie nie została jeszcze przyjęta.

(13)

Jeśli chodzi o wczesną opiekę na dziećmi, starania rządu skoncentrowane są na wdrożeniu programu „Maluch”. W efekcie liczba żłobków wzrosła niemal dwukrotnie w ostatnich dwóch latach, ale w porównaniu z innymi państwami jest wciąż niska i nie zaspokaja istniejącego zapotrzebowania. Działania, które Polska podjęła w celu rozwiązania problemu szerokiego wykorzystania zatrudnienia czasowego, są nieznaczne. Polska znajduje się na trzecim miejscu w Unii pod względem odsetka wymuszonego zatrudnienia na czas określony wśród wszystkich zatrudnionych, w szczególności wśród osób w wieku 15–24 lat. Pomimo powtarzającego się argumentu, że umowy na czas określony pozwalają bezrobotnym wejść na rynek pracy, a następnie uzyskać umowę na czas nieokreślony, najwyraźniej nie jest tak w przypadku większości pracowników w Polsce. Wydaje się bowiem, że rozpowszechnienie takich umów niekorzystnie wpływa na jakość kapitału ludzkiego i jego wydajność, gdyż pracownicy czasowi mają często mniejszy dostęp do szkolenia zawodowego. Wynagrodzenie w przypadku umów na czas określony jest również dużo niższe, co przyczynia się do jednego z najwyższych w Unii odsetków ubóstwa pracujących. Powszechne jest także stosowanie przedłużanych umów cywilnoprawnych przewidujących dużo mniejsze prawa w zakresie ochrony socjalnej. Zgodnie ze sprawozdaniem rządowym „Młodzi 2011” ponad 50 % młodych pracowników jest zatrudnionych na podstawie takich umów.

(14)

Polska boryka się z niskim poziomem zatrudnienia wśród starszych pracowników. Pomimo znacznego ograniczenia możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę oraz przeprowadzenia powszechnej reformy emerytalnej, wciąż istnieje specjalny system emerytalny dla górników. Ponadto system rolniczych ubezpieczeń społecznych (KRUS) zachęca drobnych producentów rolnych do pozostawania w sektorze rolnictwa, przede wszystkim dlatego, że dochody indywidualnych rolników nie są dokładnie śledzone w systemie. Prowadzi to do ukrytego bezrobocia na obszarach wiejskich, hamując wzrost wydajności oraz ograniczając regionalną i sektorową mobilność pracowników.

(15)

Polska należy do państw członkowskich o najniższym poziomie wydatków na badania i rozwój oraz ma jedne z najgorszych wskaźników szerzej pojętej innowacyjności. Całkowity stosunek wydatków na badania i rozwój do PKB w Polsce (0,77 % w 2011 r.) jest jednym z najniższych w Unii. Szczególnie niskie są wydatki sektora prywatnego w tym obszarze (0,2 % PKB w 2011 r.). Polskie przedsiębiorstwa w dużym stopniu zależne są od absorpcji technologii, tj. stosowania technologii już istniejących poprzez inwestycje w środki trwałe. Choć okazało się to skutecznym sposobem zapewnienia większej wydajności i wzrostu gospodarczego, Polsce potrzebne jest teraz przestawienie się na model oparty bardziej na rodzimych innowacjach. Reformy systemów nauki i szkolnictwa wyższego zapoczątkowały proces restrukturyzacji na większą skalę w celu pobudzenia współpracy między środowiskiem naukowym a przemysłem. Ocena tych reform nie jest jeszcze dostępna. Potrzebne jest bardziej kompleksowe podejście, łączące wysiłki w ramach badań naukowych, innowacji i polityki przemysłowej oraz zapewniające stworzenie odpowiednich instrumentów wspierających cały cykl innowacji.

(16)

Wciąż możliwe są do osiągnięcia znaczne oszczędności wynikające z poprawy efektywności energetycznej we wszystkich sektorach polskiej gospodarki, w szczególności poprzez izolację budynków; tego rodzaju oszczędności mogą wspierać wzrost gospodarczy. Krajowa sieć elektroenergetyczna jest nadal przeciążona, ale wdrażane są plany stworzenia większej przepustowości połączeń wzajemnych z sąsiednimi rynkami. Konkurencja na rynku gazu jest wciąż utrudniona z powodu szeregu czynników; w szczególności nie ukończono procesu wycofania cen regulowanych, udział dostawcy zasiedziałego w rynku detalicznym i hurtowym wynosi około 97 %, a 90 % importu gazu ziemnego pochodzi z Rosji.

(17)

Pomimo pewnych postępów słabo rozwinięta infrastruktura transportowa w Polsce stanowi w dalszym ciągu istotną przeszkodę dla wzrostu gospodarczego. Nastąpił postęp w realizacji dużych projektów z zakresu infrastruktury drogowej, ale projekty inwestycji w infrastrukturę kolejową są nadal w dużej mierze opóźnione. Podupadająca infrastruktura kolejowa wymaga znacznych i coraz większych inwestycji, ponieważ z około 20 000 km linii kolejowych będących w eksploatacji tylko 36 % jest w dobrym stanie technicznym. Pomimo wysiłków podejmowanych w ostatnim czasie Polska wciąż pozostaje znacząco w tyle za innymi państwami członkowskimi w zakresie wykorzystania potencjału rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT). Zasięg stacjonarnej łączności szerokopasmowej jest pośród najmniejszych w Unii, zarówno na obszarach wiejskich, jak i w skali całego kraju. Niedostateczne są też inwestycje w sieci wodociągowe.

(18)

Funkcjonowanie polskiej administracji publicznej ocenia się poniżej średniej unijnej. Do najważniejszych problemów należą: przejrzystość, skomplikowany system podatkowy i koszty przestrzegania przepisów podatkowych, wydłużanie się średniego czasu trwania postępowań w sprawach cywilnych i handlowych, długie postępowania upadłościowe oraz niskie stopy odzysku. Stopień wykorzystania administracji elektronicznej w administracji publicznej również pozostaje poniżej średniej unijnej. Polska rozpoczęła reformę mającą ułatwić dostęp do zawodów regulowanych, ale jej realizacja przebiega wolniej, niż przewidziano w harmonogramie.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny krajowego programu reform i programu konwergencji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Polsce, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–7 poniżej.

(20)

W świetle powyższej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Wzmocnienie i wdrożenie strategii budżetowej na rok 2013 i kolejne lata, wspieranej odpowiednimi konkretnymi działaniami w roku 2013 i 2014, w celu zapewnienia trwałej i terminowej korekty nadmiernego deficytu do 2014 r. oraz osiągnięcia wysiłku fiskalnego określonego w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Trwała korekta nierównowagi budżetowej wymaga wiarygodnego wdrożenia ambitnych reform strukturalnych, które zwiększyłyby zdolności dostosowawcze oraz pobudziłyby wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Po skorygowaniu nadmiernego deficytu – kontynuowanie konsolidacji strukturalnej, która umożliwi Polsce osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego do 2016 r. Zminimalizowanie – w celu poprawy jakości finansów publicznych – cięć w inwestycjach pobudzających wzrost gospodarczy oraz dokonanie przeglądu wydatków w celu lepszego ukierunkowania polityki społecznej oraz zwiększenia oszczędności kosztowej i efektywności wydatków na opiekę zdrowotną. Poprawę przestrzegania przepisów podatkowych, w szczególności przez zwiększenie skuteczności administracji skarbowej.

2.

Zapewnienie wdrożenia w 2013 r. trwale obowiązującej reguły wydatkowej zgodnej z zasadami europejskiego systemu rachunków. Przyjęcie środków służących wzmocnieniu mechanizmów rocznej i średniookresowej koordynacji budżetowej na różnych poziomach administracji.

3.

Zwiększenie wysiłków na rzecz obniżenia bezrobocia osób młodych, na przykład poprzez gwarancję dla młodzieży, zwiększenie dostępności przyuczania do zawodu i uczenia się poprzez praktykę, zacieśnienie współpracy szkół i pracodawców oraz poprawę jakości nauczania. Przyjęcie projektu strategii na rzecz uczenia się przez całe życie. Zwalczanie ubóstwa pracujących oraz segmentacji rynku pracy, w tym poprzez lepsze przechodzenie z zatrudnienia na czas określony do stałego zatrudnienia oraz ograniczenie nadmiernego wykorzystania umów cywilnoprawnych.

4.

Kontynuowanie wysiłków na rzecz zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy, szczególnie przez inwestowanie w wysokiej jakości, przystępną cenowo opiekę nad dziećmi i nauczanie przedszkolne, oraz przez zapewnienie stabilnego finansowania i wykwalifikowanego personelu. Podjęcie regularnych działań na rzecz zreformowania KRUS w celu poprawy międzysektorowej mobilności pracowników. Stopniową rezygnację ze specjalnego systemu emerytalnego górników w celu jego zintegrowania z powszechnym systemem emerytalnym. Wsparcie ogólnej reformy emerytalnej za pomocą środków zwiększających szanse starszych pracowników na zatrudnienie, tak aby podnieść wiek dezaktywizacji zawodowej.

5.

Przedsięwzięcie dodatkowych środków w celu stworzenia otoczenia biznesu sprzyjającego innowacjom poprzez skoordynowanie polityki w obszarach badań, innowacji i przemysłu, dalszy rozwój instrumentów rewolwingowych i zachęt podatkowych, a także lepsze dostosowanie istniejących instrumentów do poszczególnych etapów cyklu innowacji.

6.

Odnowienie i rozbudowę mocy wytwórczych oraz poprawę efektywności w całym łańcuchu energii. Przyspieszenie i rozszerzenie rozbudowy sieci energetycznej, w tym transgranicznych połączeń międzysystemowych, oraz wyeliminowanie przeszkód dla transgranicznego handlu energią elektryczną. Wzmocnienie konkurencji w sektorze gazu przez wycofanie cen regulowanych. Wzmocnienie roli i zasobów urzędu sprawującego nadzór nad rynkiem kolejowym oraz zapewnienie skutecznego i bezzwłocznego wdrożenia projektów inwestycyjnych w kolejnictwie. Przyspieszenie starań na rzecz zwiększenia zasięgu łączności szerokopasmowej. Poprawę gospodarki odpadami i gospodarki wodnej.

7.

Dalsze działanie na rzecz poprawy otoczenia biznesu przez uproszczenie egzekwowania umów i wymogów dotyczących pozwoleń na budowę oraz przez obniżenie kosztów przestrzegania przepisów podatkowych. Przyjęcie i wdrożenie planowanej liberalizacji dostępu do usług świadczonych w ramach wolnych zawodów.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/67

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz wzrostu i zatrudnienia, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Rumunii z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Rumunię programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Rumunii jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa analiza.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. Rumunia przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. oraz program konwergencji obejmujący lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest prawdopodobny i zgodny z oceną przedstawioną w prognozie służb Komisji z wiosny 2013 r. Dzięki znacznym wysiłkom w zakresie konsolidacji, zgodnie z zaleceniem Rady, Rumunia ograniczyła deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych do poniżej 3 % w 2012 r. W programie konwergencji wyznaczono średniookresowy cel budżetowy wynoszący -1 % PKB (poprzednio -0,7 % PKB), co jest zgodne z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Celem strategii budżetowej nakreślonej w programie jest osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego do 2014 r., co po dokonaniu przez Komisję ponownych obliczeń na podstawie wspólnie uzgodnionej metodyki odpowiada osiągnięciu średniookresowego celu budżetowego do 2015 r. Pod względem strukturalnym wyniki w osiąganiu średniookresowego celu budżetowego przekraczają 0,5 % PKB w 2013 r. i wynoszą około 0,4 % w 2014 r. Wartość odniesienia dotycząca wydatków paktu stabilności i wzrostu została osiągnięta w okresie objętym programem. Korekta jest skoncentrowana najbardziej w 2013 r. i obejmuje środki zwiększające dochody, takie jak redukcja odliczeń podatkowych, poprawa opodatkowania rolnictwa, wprowadzenie podatku od nadzwyczajnych zysków w następstwie deregulacji cen gazu i nałożenie specjalnego podatku na przesyłanie energii elektrycznej i gazu. Główne zagrożenia dla programu konwergencji dotyczą dalszych możliwych korekt finansowych związanych z wykorzystaniem funduszy UE, finansowania z budżetu państwa projektów priorytetowych, ponownej akumulacji zaległości płatniczych, szczególnie na szczeblu samorządów lokalnych oraz umiarkowanych postępów w zakresie restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych. Dług publiczny Rumunii jest stosunkowo niski, w 2012 r. wynosił 37,8 % PKB. Według przewidywań wzrośnie on do 38,6 % w 2014 r., ale będzie daleki od przekroczenia progu 60 % PKB w okresie objętym programem.

(10)

W następstwie złożonego przez Rumunię w dniu 17 lutego 2011 r. wniosku Komisja i MFW wynegocjowały z władzami Rumunii zapobiegawczy program dostosowań gospodarczych. W ramach pomocy zapobiegawczej Unii Rumunia podjęła się realizacji kompleksowego programu polityki gospodarczej, w którym szczególny nacisk został położony na środki reformy strukturalnej służące usprawnieniu funkcjonowania rynku pracy i rynku produktowego oraz zwiększeniu odporności i potencjału wzrostu rumuńskiej gospodarki. Równocześnie program ten zapewnia kontynuację konsolidacji fiskalnej, usprawnienie zarządzania finansami publicznymi i ich kontroli, a także realizację reform w dziedzinie stabilności zewnętrznej, polityki monetarnej, stabilności finansowej i polityki rynków finansowych. W marcu 2013 r. Rumunia zwróciła się z wnioskiem o przedłużenie programu MFW o trzy miesiące. Mimo że z końcem marca 2013 r. wygasła możliwość korzystania z funduszy w ramach programu UE, ostateczny przegląd programu zostanie przeprowadzony do końca czerwca 2013 r.

(11)

Sytuacja budżetowa Rumunii poprawia się: w 2012 r. deficyt budżetowy zmniejszył się do poziomu poniżej 3 %, a w 2013 r. spodziewana jest dalsza konsolidacja fiskalna. Istotnym wyzwaniem dla rumuńskiego systemu podatkowego jest nieprzestrzeganie przepisów podatkowych, zwłaszcza w zakresie podatku VAT i opodatkowania pracy. Podatki środowiskowe są niższe od średniej UE. Choć w perspektywie krótko- i średnioterminowej Rumunii nie zagrażają napięcia budżetowe, to takie umiarkowane ryzyko występuje w perspektywie długoterminowej z powodu wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Istnieją obawy dotyczące stabilności i adekwatności systemu emerytalnego ze względu na niski odsetek osób zatrudnionych płacących składki w stosunku do osób pobierających świadczenia emerytalne. Rumunia jest obecnie jednym z dwóch państw członkowskich, które jeszcze nie podjęły decyzji o zrównaniu wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, a wskaźnik zatrudnienia osób w starszym wieku jest w Rumunii znacznie niższy (41,4 % w 2012 r.) od średniej unijnej. Rząd Rumunii postanowił kontynuować reformę emerytalną i włączyć partnerów społecznych w prace nad jej przygotowaniem, a także wzmocnić poczucie odpowiedzialności za tę reformę.

(12)

Sektor opieki zdrowotnej w Rumunii charakteryzuje się znaczącymi nierównościami w dostępie i jakości świadczonych usług. Przyczyną takiego stanu rzeczy są między innymi nieefektywne wykorzystanie zasobów oraz złe zarządzanie. Zapoczątkowano już reformy mające na celu poprawę efektywności sektora opieki zdrowotnej, lecz konieczne są dalsze działania. Opłacalność tego systemu można by zwiększyć przez ograniczenie nadmiernego korzystania z opieki szpitalnej oraz wzmocnienie podstawowej opieki zdrowotnej i systemów skierowań.

(13)

W 2012 r. wskaźnik zatrudnienia w Rumunii był nadal niski (63,8 %), choć odnotowano niewielką poprawę w porównaniu z poprzednim rokiem (wzrost z 62,8 %). Wyzwaniem pozostaje nadal wyznaczony dla Rumunii cel strategii „Europa 2020”, który zakłada, że w 2020 r. wskaźnik zatrudnienia wyniesie 70 %. Wydajność pracy w Rumunii wciąż należy do najniższych w UE. Jakość usług publicznej aktywizacji zawodowej, poszukiwania pracy i przekwalifikowania zawodowego jest nadal stosunkowo niska. Ograniczone zdolności administracyjne nie pozwalają na skuteczną realizację aktywnej polityki rynku pracy za pomocą wysokiej jakości zindywidualizowanych usług, ani na lepszą integrację aktywnej i pasywnej polityki rynku pracy. Uczestnictwo osób dorosłych w uczeniu się przez całe życie niezmiennie pozostaje na bardzo niskim poziomie (1,6 % w 2011 r.), znacznie poniżej średniej UE (8,9 %). W 2012 r. wskaźnik zatrudnienia i współczynnik aktywności zawodowej osób młodych w Rumunii należały do najniższych w Unii (odpowiednio: 23,9 % i 30,9 %), natomiast stopa bezrobocia wśród osób młodych była wysoka i wynosiła 22,7 % w 2012 r. W Rumunii notuje się wysoki i wciąż rosnący odsetek młodych ludzi, którzy nie pracują, nie uczą się i nie biorą udziału w żadnych szkoleniach (16,8 % w 2012 r.).

(14)

Ograniczanie ubóstwa jest wciąż poważnym wyzwaniem. Według danych z 2011 r. ubóstwo lub wykluczenie społeczne zagraża 40,3 % ludności Rumunii, czyli prawie dwukrotnie większemu odsetkowi niż średnio w UE, gdzie wynosi on 24,2 %. Szczególnie narażone są dzieci (49,1 %). Wpływ transferów socjalnych (z wyłączeniem emerytur) na ograniczanie ubóstwa jest nadal znacząco mniejszy w porównaniu ze skutecznością takich transferów w Unii, zarówno w odniesieniu do całej ludności (23,7 % w Rumunii w porównaniu z 37,5 % w UE w 2011 r.), jak i dzieci (22 % w porównaniu z 42,8 % w Unii). Niski odsetek osób korzystających ze świadczeń społecznych, ich niewielki zakres i niedostateczna adekwatność obniżają skuteczność świadczeń społecznych w ograniczaniu ubóstwa. W dziedzinie pomocy społecznej w 2012 r. przyjęto szereg aktów prawnych w ramach działań następczych związanych z reformą z 2011 r. Przyjęcie dalszych przepisów byłoby ważnym krokiem na drodze do dokończenia realizacji reformy. Wzmocnić można by jednak powiązanie ze środkami aktywizacji zawodowej. W 2012 r. rozpoczęto wdrażanie krajowej strategii integracji Romów, ale jej dotychczasowe wyniki są umiarkowane. Do skutecznej realizacji tej strategii, w tym podziału środków, niezbędna jest lepsza koordynacja między zainteresowanymi podmiotami.

(15)

Ustawa o szkolnictwie z 2011 r., która stanowi poważną reformę wytyczającą długoterminowy plan podnoszenia jakości edukacji na wszystkich poziomach, nie jest jeszcze w pełni operacyjna. Aby udała się realizacja reformy systemu edukacji, trzeba będzie przeznaczyć niezbędne zasoby finansowe i ludzkie na zbudowanie zdolności administracyjnych i kształtowanie polityki. Dla Rumunii podniesienie jakości systemu kształcenia i szkolenia jest poważnym wyzwaniem. Istotnym problemem jest wczesne kończenie nauki. W 2012 r. odsetek osób przedwcześnie kończących naukę wynosił 17,4 %, znacznie powyżej średniej UE równej 13,5 % oraz poziomu 11,3 % obranego za cel krajowy. Problemy te utrzymują się przede wszystkim na obszarach wiejskich i oddalonych oraz w społeczności Romów. Rumunii brakuje też odpowiedniego mechanizmu gromadzenia danych na temat wczesnego kończenia nauki. W tym względzie pomocna powinna być kompleksowa strategia, która ma zostać przyjęta jeszcze w tym roku. Problematyczny jest też dostęp do dobrej jakości i przystępnej cenowo wczesnej edukacji oraz opieki nad dziećmi. Dużą część programów kształcenia zawodowego i szkolnictwa wyższego cechuje niedopasowanie umiejętności do potrzeb rynku pracy, przy czym szczególnym problemem jest niski poziom umiejętności zawodowych. Wysoka stopa bezrobocia wśród absolwentów wyższych uczelni oraz odsetek pracowników posiadających nadmierne kwalifikacje powoduje, że dostosowanie szkolnictwa wyższego do rynku pracy jest zadaniem priorytetowym. Pozytywne choć następujące wolno postępy odnotowano w przechodzeniu od instytucjonalnej do alternatywnej opieki nad dziećmi pozbawionych opieki rodziców, niemniej jednak potrzebne są dalsze wysiłki w tym zakresie.

(16)

Zasadniczym problemem Rumunii są słabe zdolności administracyjne. Administrację publiczną charakteryzują niespójne ramy prawne, częste uciekanie się do rozporządzeń nadzwyczajnych, niski poziom współpracy między ministerstwami oraz nadmierna biurokracja. Do jej słabości należy także niedostatek umiejętności, brak przejrzystości w rekrutacji pracowników oraz częste rotacje na stanowiskach kierowniczych. Słabe zdolności administracyjne przyczyniają się do niskiego wykorzystania funduszy unijnych. Rumunii wiele brakowało do osiągnięcia docelowego poziomu wykorzystania funduszy na koniec 2012 r. uzgodnionego w ramach programu pomocy finansowej UE. Całkowite wykorzystanie funduszy na koniec 2012 r. wyniosło 5,53 mld EUR czyli 20,2 % wszystkich dostępnych środków z funduszy strukturalnych, spójnościowych i przeznaczonych na rolnictwo. To o 2,47 mld EUR mniej od zakładanego celu programowego na koniec 2012 r. wynoszącego 8 mld EUR. Współczynnik wykorzystania funduszy strukturalnych i spójnościowych poprawił się: z 7,5 % (koniec kwietnia 2012 r.) wzrost do 15,2 % (koniec maja 2013 r.). Aby wykorzystanie funduszy było jeszcze lepsze i by ograniczyć ryzyko ich umorzenia w 2013 r., władze Rumunii muszą skoncentrować się między innymi na środkach, które poprawią wydajność systemów zarządzania funduszami unijnymi i kontroli nad nimi oraz wzmocnią zdolności administracyjne systemu zamówień publicznych.

(17)

Rumunię czeka wiele wyzwań związanych z konkurencyjnością gospodarczą, bowiem wydajność rumuńskiego przemysłu i usług jest wciąż niska. Główne problemy to słabe otoczenie biznesowe i zbyt małe wsparcie dla badań i rozwoju (R&D). Usprawnienia dotyczące otoczenia biznesowego powinny być włączone w szerszą, spójną strategię administracji elektronicznej, promującą kulturę przejrzystości i pewności prawa oraz zapewniającą lepszą jakość usług publicznych online. Rumunia powinna też podjąć działania na rzecz ułatwienia dostępu do finansowania oraz zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Nakłady na badania i rozwój są wyjątkowo niskie (0,48 % w 2011 r.), a skuteczność i wydajność inwestycji powinna zostać znacząco usprawniona. Podmioty inwestujące w badania i rozwój powinny dawać pierwszeństwo rodzajom działalności, które mają potencjał przyciągania prywatnych inwestycji. Rumunia powinna też wzmocnić ramy praw własności intelektualnej, aby zwiększyć komercyjne wykorzystanie wyników prac badawczych.

(18)

Rumunia charakteryzuje się niskim poziomem konkurencyjności i efektywności w przemyśle energetycznym i transportowym. Dużym problemem jest nieefektywność i nieprzejrzyste zarządzanie przedsiębiorstw państwowych w tych sektorach. Zwiększanie efektywności energetycznej budynków mieszkalnych, systemu ciepłowniczego, przemysłu i transportu to kolejne ważne wyzwania. Rumunia jest trzecią w kolejności najbardziej energochłonną gospodarką w Unii, jej energochłonność jest 2,5 razy wyższa od średniej unijnej. Rumunia zajmuje też trzecie miejsce pod względem emisji dwutlenku węgla w Unii. Budynki mieszkalne w Rumunii zużywają osiem razy więcej energii niż wynosi średnia dla UE-15, z powodu nieefektywnego systemu ciepłowniczego oraz braku odpowiedniej izolacji budynków. Integracja rumuńskich rynków energii elektrycznej i gazu z rynkami UE jest jeszcze niekompletna i nadal konieczne jest korzystanie z gazociągów transgranicznych.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę rumuńskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny krajowego programu reform oraz programu konwergencji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Rumunii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–8 poniżej.

(20)

W świetle tej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znalazła odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zakończenie programu pomocy finansowej UE/MFW.

2.

Zapewnienie sprzyjającej wzrostowi konsolidacji fiskalnej oraz planowe wdrożenie strategii budżetowej na 2013 r. i kolejne lata; w ten sposób zagwarantowane zostanie osiągnięcie do 2015 r. średniookresowego celu budżetowego. Usprawnienie poboru podatków przez wdrożenie kompleksowej strategii na rzecz przestrzegania przepisów podatkowych, a także zwalczanie pracy nierejestrowanej. Ponadto szukanie sposobów na zwiększenie dochodów z tytułu podatków środowiskowych. Kontynuowanie reformy emerytalnej rozpoczętej w 2010 r. poprzez zrównanie wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet oraz promowanie zdolności do zatrudnienia osób w starszym wieku.

3.

Przeprowadzenie reformy sektora opieki zdrowotnej w celu zwiększenia jego efektywności, jakości i dostępności, szczególnie dla osób w niekorzystnej sytuacji oraz społeczności izolowanych i mieszkających na odległych terenach. Ograniczenie nadmiernego korzystania z opieki szpitalnej, między innymi przez wzmacnianie systemu opieki ambulatoryjnej.

4.

Poprawę uczestnictwa w rynku pracy oraz zdolności do zatrudnienia i wydajności siły roboczej w drodze przeglądu i wzmocnienia aktywnej polityki rynku pracy, zapewnienie szkoleń i zindywidualizowanych usług oraz propagowanie uczenia się przez całe życie. Zwiększenie zdolności krajowego urzędu pośrednictwa pracy do poprawy jakości i zakresu jej usług. W celu zwalczania bezrobocia osób młodych – szybkie wdrożenie krajowego planu na rzecz zatrudnienia młodzieży, w tym za pośrednictwem gwarancji dla młodzieży. W celu ograniczenia ubóstwa – poprawę skuteczności i efektywności transferów socjalnych ze szczególnym uwzględnieniem dzieci. Dokończenie realizacji reformy pomocy społecznej przez przyjęcie odpowiednich przepisów prawa i wzmocnienie ich powiązań ze środkami aktywizacji zawodowej. Zapewnienie konkretnych wyników realizacji krajowej strategii integracji Romów.

5.

Przyspieszenie reformy systemu edukacji, w tym budowanie zdolności administracyjnych na szczeblu centralnym i lokalnym, a także ocenę skutków tej reformy. Wzmożenie prac nad reformą kształcenia i szkolenia zawodowego. Dalsze dostosowanie szkolnictwa wyższego do potrzeb rynku pracy oraz poprawę dostępu do rynku pracy dla osób w niekorzystnej sytuacji. Wdrożenie krajowej strategii w sprawie wczesnego kończenia nauki, kładącej nacisk na lepszy dostęp do wysokiej jakości wczesnej edukacji, w tym dla dzieci romskich. Przyspieszenie przechodzenia od instytucjonalnej do alternatywnej opieki nad dziećmi pozbawionymi opieki rodziców.

6.

Usprawnienie zarządzania i podnoszenie jakości w instytucjach i administracji publicznej, w szczególności przez poprawę zdolności do planowania strategicznego i budżetowego, zwiększenie profesjonalizmu służby publicznej za pomocą lepszego zarządzania zasobami ludzkimi, a także wzmocnienie mechanizmów koordynacji między poszczególnymi poziomami administracji rządowej. Istotną poprawę jakości uregulowań prawnych za pomocą ocen skutków i systematycznych ocen. Zwiększenie starań o przyspieszenie wykorzystania funduszy unijnych, w szczególności przez wzmocnienie systemów zarządzania i kontroli oraz usprawnienie zamówień publicznych.

7.

Usprawnienie i uproszczenie otoczenia biznesowego, w szczególności przez ograniczenie obciążeń administracyjnych spoczywających na MŚP oraz wdrożenie spójnej strategii administracji elektronicznej. Ułatwienie i dywersyfikację dostępu do finansowania dla MŚP. Zapewnienie ściślejszych powiązań między sektorami badań, innowacji i przemysłu, w szczególności dając pierwszeństwo tym rodzajom działalności, które mają potencjał przyciągania prywatnych inwestycji. Wzmożenie działań na rzecz poprawy jakości, niezależności i efektywności systemu sądowego w rozstrzyganiu spraw oraz skuteczniejsze zwalczanie korupcji.

8.

Promowanie konkurencyjności i efektywności sektorów sieciowych przez zapewnienie niezależności i zdolności krajowych organów regulacyjnych oraz kontynuację reformy ładu korporacyjnego przedsiębiorstw państwowych w sektorach energii i transportu. Przyjęcie kompleksowego długoterminowego planu w dziedzinie transportu oraz poprawę infrastruktury w zakresie sieci szerokopasmowych. Dalsze znoszenie regulowanych cen gazu i energii elektrycznej oraz poprawę efektywności energetycznej. Usprawnienie transgranicznej integracji sieci energetycznych oraz przyspieszenie realizacji projektów w zakresie gazowych połączeń międzysystemowych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/71

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zapewniając spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Słowacji z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Słowację programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Słowacji jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa analiza.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 24 kwietnia 2013 r. Słowacja przedłożyła krajowy program reform z 2013 r., a w dniu 30 kwietnia 2013 r. – program stabilności na lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada uważa, że Słowacja zmniejszyła deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych z 7,7 % PKB w 2010 r. do 4,3 % PKB w 2012 r. dzięki znacznym wysiłkom w zakresie konsolidacji, oraz że w oparciu o bieżące oczekiwania państwo to jest na dobrej drodze do skorygowania nadmiernego deficytu. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe w programie stabilności, jest wykonalny. W porównaniu z prognozami Komisji władze zakładają podobne stopy wzrostu PKB, choć nieco różną strukturę wzrostu. Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie stabilności jest doprowadzenie do takiej sytuacji budżetowej, która zapewnia długoterminową stabilność finansów publicznych. Aby to osiągnąć, rząd potwierdza cel polegający na zmniejszeniu w 2013 r. deficytu nominalnego do poziomu nieprzekraczającego wartości referencyjnej 3 % PKB, zgodnie z zaleceniem Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Skorygowana średnia roczna konsolidacja fiskalna w latach 2010–2013 wyniosła 1,4 % PKB, znacznie powyżej wymaganego poziomu 1 % PKB zalecanego przez Radę. Duża część oszczędności po stronie wydatków w 2013 r. ma pochodzić od samorządów lokalnych i innych jednostek sektora instytucji rządowych i samorządowych, na które instytucje rządowe na szczeblu centralnym nie mają bezpośredniego wpływu. Osiągnięcie celu może więc być zagrożone, również ze względu na notowane w przeszłości przypadki przekroczenia planowanych wydatków.

W programie stabilności potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy wynoszący -0,5 %, który ma zostać osiągnięty do 2018 r. Średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. W latach następujących po oczekiwanej dacie korekty nadmiernego deficytu przewidywana poprawa (przeliczonego) budżetowego salda strukturalnego jest właściwa w 2014 i 2015 r. (odpowiednio: 0,6 i 0,7 punktu procentowego PKB), lecz będzie niewystarczająca w 2016 r. (0,3 punktu procentowego PKB). Oczekuje się, że Słowacja przestrzegać będzie wartości odniesienia dotyczącej wydatków przewidzianej w pakcie stabilności i wzrostu. Zgodnie z programem stabilności przewiduje się, że do 2016 r. dług publiczny nie przekroczy wartości referencyjnej 60 % PKB. Prognoza służb Komisji z wiosny 2013 r. przewiduje wzrost wskaźnika zadłużenia do 54,6 % PKB w 2013 r., a następnie do 56,7 % PKB w 2014 r.

Aby zagwarantować od 2011 r. znaczące obniżenie deficytu nominalnego, władze zastosowały także cięcia w inwestycjach finansowanych z budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych, co może nie być wykonalne lub pożądane w perspektywie średnio- i długoterminowej; ponadto władze korzystały ze środków jednorazowych. Mając na względzie przyszłość, trwający proces konsolidacji i konwergencji będzie wymagał zabezpieczenia wydatków w kategoriach sprzyjających wzrostowi, takich jak edukacja, innowacja i infrastruktura transportowa.

(10)

Słowacja ma możliwość zgromadzenia dodatkowych zasobów przez rozszerzenie podstawy opodatkowania, ograniczenie zakresu nieprzestrzegania przepisów podatkowych i uchylania się od opodatkowania oraz zwiększone wykorzystanie podatków, które są mniej szkodliwe dla wzrostu, takich jak podatki od majątku i podatki środowiskowe. W 2012 r. przyjęto plan działania na rzecz zwalczania oszustw podatkowych, ze szczególnym uwzględnieniem podatku VAT. Dla powodzenia tej strategii potrzebne są jednak dalsze działania, zwłaszcza poprawa infrastruktury IT, poszerzenie kompetencji i zdolności audytowych organów oraz zapewnienie działań w następstwie postępowań sądowych.

(11)

Słowacja w 2012 r. przyjęła reformę emerytalną celem zwiększenia długoterminowej stabilności finansów publicznych. Doprowadziło to do zmniejszenia szacunkowej luki w długoterminowej stabilności finansów publicznych o 2 % PKB; wynosząca 4,9 % PKB luka jest jednak nadal znacznie wyższa od średniej unijnej równej 3 % PKB. Ta sytuacja jest w dużej mierze skutkiem starzenia się ludności, bowiem wydatki na emerytury stanowią 1,5 punktu procentowego PKB, a wydatki na opiekę zdrowotną – 2 punkty procentowe PKB. Biorąc pod uwagę prognozy przewidujące w perspektywie długoterminowej znaczący wzrost wydatków na ochronę zdrowia na Słowacji, aby zapewnić stabilność finansów publicznych, postępom poczynionym w zakresie poprawy stabilności systemu emerytalnego będzie musiała towarzyszyć reforma systemu opieki zdrowotnej. Wprowadzenie skutecznych systemów zachęt oraz mechanizmów kontroli pomogłoby poprawić opłacalność systemu opieki zdrowotnej.

(12)

Utrzymujące się wysokie bezrobocie, w szczególności w kontekście wolnego uzdrawiania sytuacji po kryzysie, pozostaje jednym z głównych wyzwań dla słowackiej gospodarki. W ostatnich miesiącach Słowacja podjęła działania na rzecz reformy aktywnej polityki rynku pracy. Powodzenie tej reformy zależeć będzie jednak w dużej mierze od zdolności publicznych służb zatrudnienia do jej skutecznej realizacji. Potrzebne są też dodatkowe lepiej ukierunkowane środki adresowane do osób szukających pracy, które znajdują się w najbardziej niekorzystnej sytuacji. Udzielanie pomocy społecznej powinno być lepiej powiązane z aktywizacją zawodową; należy również usunąć czynniki w systemie ulg podatkowych, które zniechęcają do podejmowania nisko płatnej pracy. Zwiększenie uczestnictwa kobiet i osób starszych w rynku pracy przyczyniłoby się do wzrostu ogólnego wskaźnika zatrudnienia i do osiągnięcia do 2020 r. krajowego celu zakładającego ogólny wskaźnik zatrudnienia na poziomie 72 %. Brak odpowiednich placówek opieki nad dziećmi, zwłaszcza tymi poniżej trzeciego roku życia, utrudnia jednak matkom powrót na rynek pracy.

(13)

Słowacja jest jednym z państw o najwyższej stopie bezrobocia wśród osób młodych w Unii. Pomimo reform podjętych w 2012 r. w celu poprawy jakości kształcenia i dostosowania go do potrzeb rynku pracy, przejście od kształcenia do zatrudnienia nadal jest utrudnione, a system edukacji nie reaguje dostatecznie szybko na potrzeby rynku pracy. Finansowanie edukacji per capita sprzyja ilości, a nie jakości, a część środków finansowych przeznaczonych na działalność dydaktyczną (nauczycieli, materiały i sprzęt) jest niewielka. Poprawa jakości szkolnictwa wyższego i współpracy między przedsiębiorstwami i instytucjami edukacyjnymi pomogłaby też rozwinąć sprawnie funkcjonujący trójkąt wiedzy, przyczyniłaby się do większej efektywności i atrakcyjności inwestycji w badania i rozwój oraz zwiększyłaby zdolności innowacyjne słowackiej gospodarki.

(14)

Niewykorzystany potencjał siły roboczej dotyczy także społeczności zmarginalizowanych, które napotykają istotne bariery na rynku pracy i w systemie edukacji. Po przyjęciu strategii Republiki Słowackiej dotyczącej integracji Romów w perspektywie do 2020 r, w 2012 r. nie podjęto żadnych skutecznych działań i warunki życia społeczności zmarginalizowanych, w tym Romów, nadal są trudne. Ważne jest przyspieszenie działań na rzecz poprawy wyników kształcenia zmarginalizowanych grup społecznych, a także zapewnienia ukierunkowanych środków aktywizacji zawodowej dla osób dorosłych.

(15)

Pomimo zauważalnych postępów Słowacja zajmuje piąte miejsce wśród najbardziej energochłonnych państw członkowskich, co można częściowo wyjaśnić dominującym udziałem przemysłu w gospodarce tego państwa (25,9 % PKB). Jednocześnie ceny energii elektrycznej są stosunkowo wysokie, szczególnie dla małych i średnich klientów przemysłowych. W ostatnich latach Słowacja dołożyła starań, aby częściowo zliberalizować rynek energii, wciąż jednak istnieje pole do dalszego usprawnienia sposobu funkcjonowania rynku; w szczególności chodzi o większą przejrzystość, w tym przy ustalaniu taryf sieciowych, oraz o lepszą przewidywalność i gospodarcze uzasadnienie decyzji regulacyjnych. Istnieją też dalsze możliwości poprawy bezpieczeństwa dostaw i wyznaczenia ambitniejszych celów w zakresie efektywności energetycznej.

(16)

W 2012 r. Słowacja zapoczątkowała szeroko zakrojoną reformę administracji publicznej, aby poprawić jakość usług publicznych dla obywateli i przedsiębiorstw. Na tym etapie, z wyjątkiem agencji lokalnych, reforma nie koncentruje się na administracji rządowej na szczeblu centralnym i jej ogólnej jakości i efektywności. Ze względu na brak postępów w reformowaniu systemu sądowego postępowania sądowe nadal trwają bardzo długo, zwłaszcza w sprawach upadłościowych, a alternatywne metody rozwiązywania sporów nie są wykorzystywane w dostatecznym stopniu. Słowacja przeprowadziła niedawno reformę zasad udzielania zamówień publicznych, przy czym zwiększono niezależność Urzędu Zamówień Publicznych; doświadczenie z wdrażania unijnych funduszy strukturalnych wskazuje jednak na to, że skuteczne stosowanie zasad udzielania zamówień publicznych jest nadal problematyczne.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę słowackiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej na Słowacji, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–6 poniżej.

(18)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniach 1 i 2 poniżej.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (6). Jako państwo, którego walutą jest euro, Słowacja powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Planowe wykonanie budżetu na 2013 r. w celu dokonania trwałej korekty nadmiernego deficytu oraz osiągnięcia konsolidacji fiskalnej określonej w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu dążenie do korekty strukturalnej, która umożliwi Słowacji osiągnięcie celu średniookresowego do 2017 r. Unikanie cięć wydatków pobudzających wzrost gospodarczy oraz zwiększenie starań o poprawę wydajności wydatków publicznych. W oparciu o przyjętą już reformę systemu emerytalnego dalsza poprawa długoterminowej stabilności finansów publicznych przez zmniejszenie luk finansowych w publicznym systemie emerytalnym oraz zwiększenie opłacalności sektora opieki zdrowotnej.

2.

Przyspieszenie realizacji planu działania na rzecz zwalczania oszustw podatkowych oraz kontynuowanie starań o poprawę skuteczności poboru podatku VAT, zwłaszcza przez wzmocnienie zdolności analitycznych i audytorskich administracji podatkowej. Poprawę przestrzegania przepisów podatkowych. Powiązanie opodatkowania nieruchomości z ich rynkową wartością.

3.

Przedsięwzięcie środków dla poprawy zdolności publicznych służb zatrudnienia, aby zapewnić zindywidualizowane usługi osobom szukającym pracy oraz pogłębić powiązanie między środkami aktywizacji zawodowej i pomocą społeczną. Bardziej skuteczne zajęcie się długotrwałym bezrobociem za pomocą środków aktywizacji zawodowej oraz szkoleń dostosowanych do potrzeb. Poprawę zachęt dla kobiet przy podejmowaniu zatrudnienia, porzez zwiększenie dostępności placówek opieki nad dziećmi, zwłaszcza dla dzieci poniżej trzeciego roku życia. Zmniejszenie klina podatkowego w przypadku nisko uposażonych pracowników oraz dostosowanie systemu świadczeń.

4.

Wzmożenie wysiłków na rzecz rozwiązania problemu bezrobocia osób młodych, na przykład za pomocą gwarancji dla młodzieży. Podjęcie działań w celu przyciągnięcia młodych ludzi do zawodu nauczyciela i poprawy wyników kształcenia. W dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego - zapewnienie większych możliwości uczenia się poprzez praktykę w przedsiębiorstwach. W szkolnictwie wyższym - stworzenie większej liczby programów studiów licencjackich nastawionych na potrzeby rynku pracy. Wspieranie efektywnego transferu wiedzy przez promowanie współpracy między środowiskiem akademickim, naukowym i sektorem biznesu. Zwiększenie wysiłków na rzecz poprawy dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej i szkolnej sprzyjającej włączeniu społecznemu dla społeczności zmarginalizowanych, w tym Romów.

5.

Zwiększenie starań o lepsze funkcjonowanie rynku energii; w szczególności w celu poprawy przejrzystości mechanizmu ustalania taryf oraz zwiększenia odpowiedzialności organu regulacyjnego. Umocnienie powiązań z sąsiednimi państwami. Poprawę efektywności energetycznej, zwłaszcza w sektorze budownictwa i w przemyśle.

6.

Podjęcie działań, w tym poprzez wprowadzenie zmian do ustawy o służbie cywilnej, aby wzmocnić niezależność służb publicznych. Poprawę zarządzania zasobami ludzkimi w administracji publicznej. Zwiększenie starań o wzmocnienie zdolności analitycznych w kluczowych ministerstwach, w tym także z myślą o poprawie wykorzystania funduszy UE. Wprowadzenie środków na rzecz poprawy wydajności systemu sądowego. Promowanie alternatywnych procedur rozwiązywania sporów i zachęcanie do ich większego wykorzystania.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/75

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zapewniając spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Słowenii z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Słowenię programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Również w dniu 28 listopada 2012 r., na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Słowenię jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki swojej szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Słowenii, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Słowenii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej. Aby można było zatrzymać szybkie nawarstwianie się tych zakłóceń i doprowadzić do ich usunięcia, konieczne są pilne działania polityczne. Poziom zadłużenia sektora prywatnego i długu publicznego znajdował się do tej pory poniżej progów alarmowych tabeli wskaźników wczesnego ostrzegania; również dług zagraniczny netto jest pod względną kontrolą. Problem wynika jednak nie z samego poziomu zadłużenia, lecz z jego struktury, gdyż zadłużenie to w dużym stopniu koncentruje się w sektorze przedsiębiorstw. Ze względu na nasilające się negatywne tendencje gospodarcze sytuacja ta szkodzi stabilności sektora finansowego i komplikuje proces zmniejszania zadłużenia m.in. z powodu powiązania z poziomem długu państwowego. Sytuację tę dodatkowo pogarsza fakt ograniczonych zdolności dostosowawczych na rynku pracy i rynkach kapitałowych oraz struktura gospodarki zdominowanej przez własność państwową. Okresy niepewności w zakresie polityki i przeszkody prawne w realizacji reform uniemożliwiły Słowenii odpowiednie zajęcie się problemem występujących w tym państwie zakłóceń równowagi oraz zwiększenie zdolności dostosowawczych, zwiększając przez to słabość Słowenii w okresie zwiększonego napięcia, jeśli chodzi o warunki pozyskiwania środków finansowych przez rządy.

(9)

W dniu 9 maja 2013 r. Słowenia przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. oraz program stabilności na lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

W dniu 23 maja 2013 r. słoweńskie władze przesłały Komisji pismo, w którym podsumowały, zmieniły i uściśliły główne zobowiązania zawarte w krajowym programie reform.

(11)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że pomimo znacznych, choć jednocześnie opóźnionych, wysiłków konsolidacyjnych, które doprowadziły do obniżenia deficytu z 6,2 % PKB w 2009 r. do 4,0 % PKB w 2012 r., oczekuje się, że Słowenii nie uda się skorygować nadmiernego deficytu do 2013 r. zgodnie z zaleceniem Rady z końca 2009 r. Wynika to w szczególności z gorszej sytuacji gospodarczej, niż się spodziewano w czasie wydania zalecenia. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe w programie stabilności, jest zasadniczo wykonalny, jeśli chodzi o 2013 r., natomiast w odniesieniu do 2014 r. jest on optymistyczny. Władze oczekują, że po spadku PKB o 2,3 % w 2012 r. i o 1,9 % w 2013 r. wskaźnik ten wzrośnie o 0,2 % w 2014 r. przy założeniu, że przyjęte zostaną środki polityki budżetowej służące obniżeniu deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych z 4,2 % PKB (z wyłączeniem dokapitalizowania banków) w 2013 r. do 2,6 % PKB w 2014 r. Zgodnie jednak z prognozą Komisji przy niezmienionej polityce PKB spadnie o 0,1 % w 2014 r., przy czym scenariusz ten uwzględnia jedynie środki przyjęte do połowy kwietnia 2013 r., a przewidziany w nim deficyt wyniesie 4,9 % PKB w 2014 r. Do głównych celów strategii budżetowej przedstawionej w programie stabilności należy korekta nadmiernego deficytu do roku 2014, czyli rok po terminie ustalonym przez Radę pod koniec 2009 r., osiągnięcie zrównoważonego salda strukturalnego do roku 2017 r. oraz stabilizacja wskaźnika zadłużenia poniżej 55 % PKB. W programie stabilności potwierdzono średniookresowy cel budżetowy, którym jest budżet zrównoważony pod względem strukturalnym. Ten średniookresowy cel budżetowy jest niezgodny z paktem stabilności i wzrostu, gdyż nie uwzględnia w wystarczającym stopniu zobowiązań ukrytych związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Przedstawione w programie stabilności cele dotyczące deficytu nominalnego są spójne z założeniem korekty nadmiernego deficytu do 2014 r.

Ze względu jednak na optymistyczne prognozy dotyczące wzrostu w 2014 r., wysokie prawdopodobieństwo nieuzyskania prognozowanych dochodów, a także niewystarczająco sprecyzowane środki w zakresie wydatków, zdaniem Rady skorygowanie nadmiernego deficytu do 2014 r. jest mało prawdopodobne. W tej sytuacji należy sprecyzować, przyjąć i wdrożyć dodatkowe strukturalne działania konsolidacyjne, aby w sposób wiarygodny i trwały zapewnić korektę nadmiernego deficytu najpóźniej do 2015 r. zgodnie z zaleceniem Rady z dnia 21 czerwca 2013 r. Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB wzrosła ponad dwukrotnie z poziomu 22,0 % w 2008 r. do 54,1 % w 2012 r. i zgodnie z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r. ma nadal rosnąć, osiągając 66,5 % do 2014 r. Władze oczekują, że relacja długu do PKB osiągnie poziom szczytowy 63,2 % w roku 2014 i 2015, a następnie spadnie do 62,8 % w 2016 r. Relacja ta prawdopodobnie wzrośnie, również ze względu na znaczne zobowiązania warunkowe i możliwą wartość rezydualną zmiany długu (SFA) wynikającą z przeniesienia aktywów do spółki zarządzającej aktywami bankowymi (Bank Asset Management Company – „BAMC”), czego nie uwzględniono w prognozach zawartych w programie.

(12)

W maju 2013 r. władze podjęły istotne kroki w kierunku konsolidacji finansów publicznych. Osiągnęły one porozumienie z partnerami społecznymi co do obniżki płac podstawowych brutto w sektorze publicznym o dalsze 1¼ %, oprócz 3-procentowej obniżki przyjętej ustawą o zrównoważeniu finansów publicznych z maja 2012 r. Ponadto Parlament zatwierdził konstytucyjną podstawę ustanowienia reguły dotyczącej salda/nadwyżki budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych w kategoriach strukturalnych. Pełna transpozycja zapisów paktu fiskalnego odbędzie się jednak w drodze specjalnej konstytucyjnej ustawy wykonawczej, którą Parlament ma przyjąć do listopada 2013 r. Parlament niemal jednogłośnie uchwalił również zaostrzenie konstytucyjnych zasad dotyczących zwoływania referendum i rozstrzygania o jego wyniku, co ma ułatwić przeprowadzenie konsolidacji fiskalnej. Ze względu na stale rosnący poziom zadłużenia szczególnie ważne jest wzmocnienie i ścisła realizacja strategii budżetowej na 2013 r. oraz zdecydowane przeprowadzenie gruntownej konsolidacji w kolejnych latach. Stawki niektórych podatków są co prawda niższe od średnich unijnych, jednak koniecznej zmiany dynamiki wydatków nie można odwlekać w nieskończoność, wykorzystując dodatkowe dochody wynikające z podwyżek podatków. Właściwe wydaje się zatem uzupełnienie środków służących zwiększeniu dochodów dodatkowymi działaniami konsolidacyjnymi w postaci cięć wydatków strukturalnych. Średniookresowe ramy budżetowe i reguła wydatkowa w niewystarczającym stopniu koncentrują się na osiągnięciu średniookresowego celu budżetowego i zapewnieniu długoterminowej stabilności. Ponadto wydaje się, że ograniczenia budżetowe dotyczące niektórych jednostek sektora instytucji rządowych i samorządowych, zwłaszcza podmiotów korzystających ze środków budżetowych pośrednio, nie są w pełni egzekwowane. Z szacunków międzynarodowych i krajowych wynika, że rozmiary szarej strefy w Słowenii przekraczają średnią unijną, co oznacza możliwości poprawy przestrzegania przepisów podatkowych, jak potwierdzono również poprzez środki przewidziane w programie stabilności.

(13)

W grudniu 2012 r. uchwalono reformę emerytalną, która weszła w życie w styczniu 2013 r. Stanowi ona odpowiedź na wyzwania wskazane w zaleceniach z 2012 r., jednak zawarte w niej rozwiązania nie są wystarczające, gdyż jej spodziewany wpływ na finanse publiczne ma jedynie charakter średnioterminowy (do roku 2020). W reformie tej, choć jest ona ważnym krokiem, nie przewidziano konkretnych środków służących ograniczeniu wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa po 2020 r. Potrzebne są dodatkowe działania w celu lepszego zrównoważenia wydatków emerytalnych w perspektywie długoterminowej, w tym przez dostosowanie ustawowego wieku emerytalnego do wzrostu średniego trwania życia oraz przez dalsze ograniczanie możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Jeśli chodzi o kwestię opieki długoterminowej, popyt na świadczenia w tym zakresie przewyższa podaż, a poziom wydatków jest nadal stosunkowo niski. W świetle tendencji dotyczących starzenia się społeczeństwa oczekuje się, że popyt na opiekę długoterminową i związane z nią wydatki znacznie wzrosną. Dalsza ocena aktualnych środków w tej dziedzinie przyczyniłaby się do opracowywania odpowiedniej polityki bardziej opartej na faktach.

(14)

Mimo że słoweński sektor bankowy jest stosunkowo niewielki i stanowi mniej niż połowę średniej dla strefy euro, największe banki odczuwają presję na bufory kapitałowe, których poziom jest niski w skali regionalnej; uzależnienie tych banków od państwa jako kapitałodawcy jest znacznym zagrożeniem dla gospodarki. Powtarzanego dokapitalizowania wymagają głównie krajowe banki będące własnością państwa. Choć łączne zadłużenie sektora prywatnego sytuuje się poniżej średniej w strefie euro i progów alarmowych tabeli wskaźników dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, problem ten ma charakter strukturalny. Większa część zadłużenia skoncentrowana jest w sektorze przedsiębiorstw, a wiele z nich jest nadmiernie zadłużonych, co prowadzi do dalszego wzrostu liczby kredytów zagrożonych. Na koniec 2012 r. opóźnienia w spłacie kredytów wynoszące co najmniej 90 dni odnotowano w odniesieniu do 23,7 % kredytów udzielonych przedsiębiorstwom. Ożywienie udzielania kredytów przedsiębiorstwom i zmniejszenie zadłużenia przedsiębiorstw jest konieczne dla ułatwienia inwestycji oraz zwiększenia wydajności i konkurencyjności. W programie stabilności przewidziano dalsze dokapitalizowania. Władze potwierdziły na piśmie swoje zobowiązanie do udostępnienia, w razie potrzeby, dodatkowego kapitału. Udziela się coraz mniej kredytów, a sytuacja słabych banków w coraz większym stopniu wpływa na poziom długu państwowego. Stopa procentowa kredytów dla przedsiębiorstw (na kwotę powyżej 1 mln EUR) jest w Słowenii o ponad 2 punkty procentowe wyższa niż w całej strefie euro, a różnica ta powiększyła się jeszcze w 2012 r. Ramowe przepisy dotyczące restrukturyzacji banków zostały przyjęte, lecz muszą one jeszcze zostać skutecznie wdrożone. BAMC jest nadal główną platformą instytucjonalną służącą uzdrawianiu sytuacji banków. W krajowym programie reform, uzupełnionym o niedawno przekazane przez rząd informacje, opisano plany przeniesienia aktywów do BAMC w oparciu o oddolne testy warunków skrajnych przeprowadzone przez Bank Słowenii.

Władze potwierdziły na piśmie, iż są gotowe do współpracy z Komisją i Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) w celu zapewnienia przeprowadzenia niezależnych przeglądów jakości aktywów wybranych banków. Przeglądy te powinny objąć cały system, tak aby zapewnić trwałą stabilność sektora bankowego. W innych państw podejście takie umożliwiło odzyskanie zaufania, wiarygodności i dostępu do rynku. Informacje uzyskane za pomocą szczegółowej zewnętrznej oceny są niezbędną podstawą ogólnej strategii wobec sektora finansowego.

(15)

W krajowym programie reform nie opisano żadnych dodatkowych działań służących wzmocnieniu nadzoru bankowego, uznanemu za niezbędne w szczegółowej analizie sytuacji z 2013 r. Jeśli chodzi o działania nadzorcze względem banków, jedyna nowa informacja w krajowym programie reform odnosi się do nowego testu warunków skrajnych Banku Słowenii. Nie zapewniono dodatkowej oceny środków takich jak odpowiednia polityka makroostrożnościowa. Przegląd nadzoru mikroostrożnościowego przez niezależnego eksperta ułatwiłby również niektóre z powyższych zaleceń.

(16)

W marcu 2013 r. uchwalono reformę rynku pracy w celu zmniejszenia jego segmentacji i zwiększenia elastyczności. Reforma przewiduje zmniejszenie poziomu ochrony wynikającego z umów o pracę na czas nieokreślony przez uproszczenie procedur zwalniania pracowników w przypadku zwolnień indywidualnych i grupowych oraz zmniejszenie kosztów zwolnień. Zaostrzono również przepisy dotyczące umów o pracę na czas określony, aby ograniczyć nadużywanie tej formy zatrudnienia, oraz ograniczono możliwości korzystania z pracy tymczasowej. Reforma jest krokiem w dobrą stronę, jednak czas pokaże, czy jest ona wystarczająco ambitna, aby wywrzeć istotny wpływ na segmentację rynku pracy i jego elastyczność, a także na atrakcyjność Słowenii dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Nie podjęto dotychczas wystarczających działań, aby rozwiązać problem podwójnego rynku pracy spowodowanego przepisami o pracy studenckiej. Krajowy program reform zawiera środki idące w dobrą stronę. Stopa bezrobocia osób młodych w Słowenii znacznie wzrosła – o 4,9 punty procentowe – do poziomu 20,6 % w 2012 r., podczas gdy ogólna stopa bezrobocia wzrosła o 0,7 punty procentowe do poziomu 9 % w 2012 r. Pomimo rosnącego bezrobocia liczba bezrobotnych korzystających z aktywnych instrumentów rynku pracy, współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, znacznie się zmniejszyła w 2012 r., jak wynika ze wstępnych danych krajowych. Nie podjęto żadnych działań w celu dostosowania środowiska pracy do dłuższego życia zawodowego oraz przyjęto tylko wstępne dostosowane do indywidualnych potrzeb środki w zakresie uczenia się przez całe życie lub aktywne instrumenty rynku pracy w celu zwiększenia wskaźnika zatrudnienia młodych absolwentów szkół wyższych, pracowników starszych i o osób o niskich kwalifikacjach. Słowenia podjęła pewne działania na rzecz lepszego dostosowywania umiejętności do potrzeb rynku pracy. Publiczna służba zatrudnienia realizuje obecnie projekt pilotażowy dotyczący sposobu określania tych potrzeb, należy jednak rozwinąć współpracę z zainteresowanymi stronami.

Konieczne jest także podjęcie dodatkowych działań, aby zwiększyć atrakcyjność odpowiednich programów kształcenia i szkolenia zawodowego. W małych i średnich przedsiębiorstwach wprowadza się również dodatkowe środki służące orientacji zawodowej. Powinno się jeszcze bardziej zwiększyć rolę pracodawców w programach kształcenia i szkolenia zawodowego. Dzięki poprawie sytuacji w tych dziedzinach zwiększyłaby się wydajność i konkurencyjność.

(17)

Działania polityczne mające na celu zwiększenie konkurencyjności w zakresie kosztów są jedynie częściowe. W 2012 r. rząd obniżył o około 3 % płace nominalne brutto w przeliczeniu na jednego pracownika sektora publicznego. Dodatkowe zmniejszenie kosztów pracy w sektorze publicznym zostało uzgodnione z partnerami społecznymi w połowie maja 2013 r. Minimalne wynagrodzenie za pracę w Słowenii, wyrażone jako odsetek średniego wynagrodzenia, należy do najwyższych w UE i było przedmiotem znacznej dyskrecjonalnej podwyżki w 2010 r. Mimo że stopa wzrostu nominalnej płacy w przeliczeniu na jednego pracownika była ujemna w 2012 r. (– 0,4 %), w zakresie nominalnego jednostkowego kosztu pracy odnotowano umiarkowany wzrost w 2012 r. (0,7 %) z powodu większego spadku wydajności (– 1,1 %). Działania służące zwiększeniu wydajności oraz stałe postępy w zmniejszaniu jednostkowych kosztów pracy pomogłyby w przywróceniu konkurencyjności.

(18)

Własność państwowa odgrywa istotną rolę w gospodarce słoweńskiej, a wiele jej elementów pozostało niezmienionych od okresu przejściowego w latach dziewięćdziesiątych. Narzędzia prywatyzacji i restrukturyzacji przedsiębiorstw przyjęte w latach dziewięćdziesiątych doprowadziły do zachowania dominującej pozycji państwa, szczególnie w sektorze finansowym. W 2011 r. przedsiębiorstwa państwowe zapewniały jedną szóstą łącznej wartości dodanej gospodarki słoweńskiej, odpowiadały za około połowę strat w sektorze korporacyjnym oraz za jedną ósmą całego zatrudnienia. Ponadto fundusze i przedsiębiorstwa kontrolowane przez państwo mają wpływ na finanse publiczne poprzez skutki wysokiego poziomu zadłużenia, konieczność ich dokapitalizowania oraz znaczące gwarancje rządowe. Rozmiar i słabość przedsiębiorstw państwowych stanowią hamulec dla rozwoju gospodarki i wzrostu gospodarczego oraz przyczyniają się do istniejących nierówności. Dominująca pozycja państwa oraz częste zakłócenia w zarządzaniu aktywami państwowymi hamują inwestycje krajowe i zagraniczne, obniżając wydajność i konkurencyjność. Powiązania właścicielskie przedsiębiorstw państwowych w sektorze niefinansowym z należącymi do państwa instytucjami finansowymi stwarza ryzyko powstania efektu domina, ogranicza korektę i zaburza alokację zasobów, szczególnie odnośnie do nowych inwestycji.

(19)

Krajowy program reform określa priorytety polityki w obszarach własności państwowej i zmniejszenia udziału finansowania dłużnego przedsiębiorstw, ale nie dostarcza szczegółów na temat planowanych środków. Szczegółowa ocena sytuacji z 2013 r. przedstawia skutki ekonomiczne w związku z własnością państwową pod względem bezpośrednich i warunkowych kosztów fiskalnych oraz pod względem zakłócenia zwykłych operacji handlowych. Natomiast w krajowym programie reform wskazano jedynie na brak koordynacji jako błąd w postępowaniu państwa jako właściciela przedsiębiorstw niefinansowych. Podsumowując, mimo że krajowy program reform zawiera pozytywne elementy, nie dostarcza on wystarczającej ilości informacji na temat ukierunkowania strategicznego przedsiębiorstw, które pozostaną własnością państwa, ani szczegółowych, określonych w czasie zobowiązań do poprawy ich wyników finansowych i zarządzania. Podjęto pierwsze kroki w kierunku poprawy ładu korporacyjnego, zgodnie z zaleceniami dla poszczególnych krajów z 2012 r., oraz prywatyzacji niektórych przedsiębiorstw państwowych. Uchwalono przepisy ustanawiające przyszły portfel długu państwowego Słowenii, ale muszą one zostać skutecznie wdrożone. W zwiększeniu przejrzystości mógłby być pomocny rejestr nominacji do rad nadzorczych i zarządów spółek państwowych oraz wymóg ujawniania interesów. W krajowym programie reform zapowiedziano przygotowanie strategii prywatyzacyjnej do ostatniego kwartału 2013 r., ale w następstwie pisma z dnia 23 maja 2013 r. nastąpi to już w trzecim kwartale. W międzyczasie rząd zaproponował parlamentowi wykaz 15 przedsiębiorstw przeznaczonych do prywatyzacji. Poza udziałami mniejszościowymi i MŚP, wykaz ten zawiera również takie znaczące przedsiębiorstwa jak drugi co do wielkości bank - NKBM.

(20)

W Słowenii istnieje wiele zawodów regulowanych i istnieją możliwości znacznego obniżenia barier utrudniających dostęp do tych zawodów, co miałoby pozytywny wpływ na zatrudnienie i konkurencję. Władze Słowenii rozpoczęły w 2012 r. proces reform mający na celu przegląd wielu zawodów regulowanych, aby je lepiej zdefiniować, ograniczyć koszty administracyjne i ułatwić dostęp do tych zawodów. Pierwsza część przepisów dotyczących rzemiosła, turystyki i budownictwa miała zostać przyjęta przez parlament na początku 2013 r. Z wyjątkiem sektora rzemiosła reforma ta jest jednak opóźniona. Słowenia ustanowiła prawne warunki konieczne dla ustanowienia niezależnego urzędu ochrony konkurencji, ale musi zapewnić trwałe zatrudnienie odpowiedniej liczby pracowników. Należy dostosować przepisy, aby urząd mógł dysponować oddzielną pozycją w budżecie, co jest niezbędne do zapewnienia jego niezależności finansowej. Postępowania w sprawach cywilnych i handlowych w sądach pierwszej instancji, jak również procedury upadłościowe są zbyt długie. Pomimo zauważalnej pozytywnej tendencji wskazującej na skrócenie długości trwania postępowań w sprawach cywilnych i handlowych, potrzebne są dalsze działania w tej dziedzinie, ponieważ obecna sytuacja hamuje działalność gospodarczą i obniża atrakcyjność Słowenii pod względem bezpośrednich inwestycji zagranicznych. W tej sytuacji przewidywane obniżenie liczby sędziów na jednego mieszkańca - jak przedstawiono w krajowym programie reform – musiałoby zostać zrównoważone przez znaczne podwyższenie skuteczności.

(21)

W krajowym programie reform potwierdzono potrzebę restrukturyzacji przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, ale definicja problemów związanych z restrukturyzacją przedsiębiorstw i potrzebne działania polityczne wymagają jeszcze dopracowania w oparciu o rozwiązania rynkowe. Potrzebne są dodatkowe środki pozwalające na przyciągnięcie inwestycji prywatnych, w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych, oraz przeniesienie części związanych z tym obciążeń na podmioty prywatne, co pozwoli zaoszczędzić zasoby podatników. Proces restrukturyzacji powinien prowadzić do sprzedaży zrestrukturyzowanych przedsiębiorstw bez angażowania finansowania publicznego.

(22)

Słowenia jest w trakcie zmiany przepisów w celu poprawy skuteczności procedur dotyczących niewypłacalności. W kwietniu 2013 r. rząd zmienił przepisy ustawy dotyczącej operacji finansowych, postępowania upadłościowego oraz przymusowej likwidacji. Zmiany precyzują definicję niewypłacalności i wprowadzają zachęty dla kadry zarządzającej do ogłaszania niewypłacalności w odpowiednim czasie. Obowiązujące przepisy dotyczące niewypłacalności nie zawierają wystarczających zachęt ani sankcji, aby zapewnić ogłaszanie niewypłacalności przez przedsiębiorstwa na wczesnym etapie. Obowiązkowe postępowania ugodowe (reorganizacja przedsiębiorstw w postępowaniu sądowym) są skomplikowane i przyjazne dla dłużników, w szczególności MŚP i mikroprzedsiębiorstw. Brak jest wystarczających zachęt do zawierania ugód pozasądowych na wczesnym etapie, które mogłyby pomóc w zapewnieniu kontynuacji działalności rentownych przedsiębiorstw. Zapowiada się, że nowe przepisy pozwolą na restrukturyzację finansową przedsiębiorstw nadmiernie zadłużonych na wczesnym etapie, a Ministerstwo Sprawiedliwości przewidziało zaproponowanie przed końcem maja 2013 r. zmian w przepisach mających ułatwić restrukturyzację pozasądową oraz zamianę długu. Odpowiednie ramy prawne wprowadzane z uzgodnionym harmonogramem, stanowiące zachętę dla wierzycieli, właścicieli i kadry zarządzającej są niezbędne, aby ułatwić restrukturyzację finansową przedsiębiorstw, które są rentowne, ale którym brak płynności finansowej.

(23)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę słoweńskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform i przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Słowenii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–9 poniżej.

(24)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(25)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie we wszystkich zaleceniach poniżej.

(26)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (6). Jako państwo, którego walutą jest euro, Słowenia powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Wdrożenie i wzmocnienie strategii budżetowej na rok 2013 i kolejne lata, wspieranej wystarczająco konkretnymi środkami strukturalnymi w celu zapewnienia trwałej korekty nadmiernego deficytu do 2015 r. oraz poprawy salda strukturalnego określonego w zaleceniach Rady zgodnie z procedurą nadmiernego deficytu. Po korekcie nadmiernego deficytu dążenie do korekty strukturalnej, która umożliwi Słowenii osiągnięcie do 2017 r. średniookresowego celu budżetowego, który powinien być ustalony w sposób zgodny z paktem stabilności i wzrostu. Trwała korekta nierównowagi budżetowej wymaga wdrożenia ambitnych reform strukturalnych, które zwiększyłyby zdolności dostosowawcze gospodarki oraz pobudziłyby wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Zabezpieczenie wydatków sprzyjających wzrostowi, przyjęcie środków mających na celu poprawę przestrzegania przepisów podatkowych oraz wdrożenie środków dotyczących wydatków, którym towarzyszyć będą regularne analizy wydatków publicznych na każdym poziomie administracji państwowej. W celu poprawy wiarygodności konsolidacji, do końca 2013 r. pełne zastosowanie reguły równowagi/nadwyżki budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych w kategoriach strukturalnych, zapewnienie wiążącego, wszechstronnego i przejrzystego charakteru średniookresowych ram budżetowych oraz wzmocnienie roli niezależnych organów monitorujących politykę fiskalną. Wprowadzenie środków mających na celu stopniowe obniżenie zobowiązań warunkowych państwa.

2.

Wzmocnienie długoterminowej stabilności systemu emerytalnego po roku 2020 dzięki dalszej korekcie wszystkich istotnych parametrów, w tym dzięki powiązaniu ustawowego wieku emerytalnego z wydłużonym średnim trwaniem życia, zachowując jednocześnie adekwatność świadczeń emerytalnych. Ograniczenie wydatków na opiekę długoterminową związanych ze starzeniem się społeczeństwa i poprawę dostępu do tych usług dzięki zmianie charakteru opieki i jej przekształceniu z opieki instytucjonalnej w opiekę domową, dokładniejszemu ukierunkowaniu świadczeń oraz wzmocnieniu profilaktyki w celu zmniejszenia liczby osób niepełnosprawnych/zależnych od opieki.

3.

Zapewnienie, aby kształtowanie się płac, w tym płacy minimalnej, wspomagało konkurencyjność i tworzenie miejsc pracy. Ścisłe monitorowanie wpływu niedawnej reformy rynku pracy i w miarę konieczności określanie obszarów, w których konieczne będzie podjęcie działań w celu pobudzenia tworzenia miejsc pracy i zwalczania segmentacji, w tym poprzez uregulowanie pracy studenckiej. Podjęcie kolejnych działań mających na celu wzrost zatrudnienia osób młodych, które ukończyły studia wyższe, osób starszych oraz nisko wykwalifikowanych dzięki skoncentrowaniu zasobów na odpowiednio dopasowanej aktywnej polityce rynku pracy, połączonemu z poprawą ich skuteczności. Rozwiązanie problemu niedopasowania umiejętności do wolnych stanowisk dzięki podniesieniu atrakcyjności odpowiednich programów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz dalszemu rozwijaniu współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami przy ocenie potrzeb rynku pracy.

4.

Podjęcie niezbędnych kroków, przy pomocy partnerów europejskich, w celu zatrudnienia niezależnego doradcy zewnętrznego w czerwcu 2013 r., który przeprowadzi systemowy przegląd jakości aktywów bankowych. Zakończenie tego przeglądu w 2013 r., w pierwszej kolejności w przypadku dwóch banków, które już są przedmiotem procedury udzielenia pomocy państwa, aby przyspieszyć naprawę ich bilansu. Pozostawanie w gotowości do udzielenia dodatkowego kapitału, w przypadku gdyby transfer aktywów lub ocena jakości aktywów wykazały dodatkowe braki. Wszystkie środki, w tym obiektywną ocenę potrzeb kapitałowych, przeniesienie aktywów do spółki zarządzającej aktywami bankowymi, program ochrony aktywów, wdrożenie operacyjne środków restrukturyzacyjnych, należy wdrożyć w pełnej zgodności z przepisami dotyczącymi pomocy państwa, w przypadkach gdy zaangażowana jest pomoc państwa. Równoległe opracowanie do marca 2014 r. i wdrożenie kompleksowej strategii sektorowej w celu zapewnienia niezależnego sposobu zarządzania zreformowanymi bankami oraz znaczącej poprawy zarządzania, zarządzania ryzykiem i rentowności w tym sektorze, w tym w odpowiednich przypadkach dzięki konsolidacji. Sprawne przygotowanie zapowiadanej prywatyzacji NKBM i opracowanie do września 2013 r. ambitnego harmonogramu zbycia bezpośrednich i pośrednich udziałów państwa w bankach.

5.

Dokonanie do końca 2013 r. przeglądu bankowych ram regulacyjnych i w oparciu o jego wyniki wzmocnienie uprawnień nadzorczych, przejrzystości i ujawniania danych statystycznych.

6.

Przyspieszenie reformy usług regulowanych, w tym zniesienie w znacznym stopniu barier utrudniających dostęp do tych usług. Usprawnienie otoczenia biznesowego, m.in. poprzez zapewnienie niezależności oraz właściwego i niezależnego finansowania urzędu ochrony konkurencji.

7.

W oparciu o poprzednie działania, dalsze obniżenie czasu trwania postępowań w sprawach cywilnych i handlowych przed sądami pierwszej instancji, jak również liczby zawisłych spraw, w szczególności w zakresie postępowań egzekucyjnych.

8.

W ramach planowanej strategii rządu, która ma być zakończona do września 2013 r. - sklasyfikowanie kluczowych i niekluczowych aktywów państwowych zgodnie z kryteriami ekonomicznymi w celu zbycia aktywów niekluczowych. Zapewnienie, zgodnie z harmonogramem, pełnej operacyjności portfel długu państwowego Słowenii i przeniesienie do niego zarówno własności, jak i zarządzania wszystkimi udziałami, z ewentualnym wyłączeniem tych znajdujących się w wykazie przedsiębiorstw przeznaczonych do natychmiastowej, pełnej prywatyzacji. Zapewnienie od samego początku profesjonalnego zarządzania portfelem, z ewentualnym udziałem międzynarodowych ekspertów, oraz jasne określenie z zaangażowanymi przedsiębiorstwami niezależnego sposobu zarządzania. W przypadku kluczowych udziałów – opracowanie strategii dla określonych sektorów w celu poprawy rentowności i ładu korporacyjnego. Wprowadzenie obowiązku prowadzenia publicznie dostępnego rejestru nominacji do rad nadzorczych i zarządów spółek państwowych oraz wymogu ujawniania interesów. Zapewnienie, aby ramy regulacyjne ułatwiały zbycie niekluczowych aktywów państwowych oraz aby zmniejszone zostały przeszkody administracyjne.

9.

Określenie wszystkich istniejących prawnych i administracyjnych utrudnień w trwałej restrukturyzacji nadmiernie zadłużonych lub niedokapitalizowanych, ale rentownych przedsiębiorstw za pomocą rozwiązań rynkowych oraz stopniowe ich wyeliminowanie. Podjęcie w tym kontekście środków mających na celu zapewnienie odpowiedniego podziału obciążenia między prywatnymi zainteresowanymi stronami a państwem, zwiększenie inwestycji prywatnych, w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych, oraz – w ramach procesu restrukturyzacji – zwiększenie wydajności przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji. Przyjęcie do września 2013 r. ram prawnych niezbędnych dla restrukturyzacji pozasądowej, przy zapewnieniu ich spójności z obowiązującym prawem upadłościowym i zapewnienie zachęt – zarówno dla wierzycieli, jak i udziałowców – do stosowania pozasądowych porozumień restrukturyzacyjnych. Poprawę wdrożenia procedur w zakresie niewypłacalności w odniesieniu do przedsiębiorstw oraz ugód sądowych, w tym szybkie zakończenie zawisłych spraw sądowych związanych z postępowaniami upadłościowymi, w celu maksymalizacji środków uzyskanych z egzekucji i ułatwienie terminowego i skutecznego rozwiązania problemu kredytów zagrożonych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/81

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Hiszpanii na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Hiszpanię programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Hiszpanię jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę dążenia do zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

Dnia 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Hiszpanii, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Hiszpanii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej. Zagrożeniem dla wzrostu i stabilności finansowej są nadal bardzo wysokie poziomy długu krajowego i zagranicznego. Sektor bankowy przechodzi proces dokapitalizowania i restrukturyzacji, między innymi z wykorzystaniem pieniędzy publicznych. Brak elastyczności na rynku produktowym i rynku pracy przyczynia się do wysokiego i wciąż rosnącego bezrobocia oraz w ogólnym ujęciu utrudnia dostosowanie gospodarki. Mimo że dokonuje się proces dostosowania, jednak skala niezbędnych korekt wymaga ciągłych zdecydowanych działań w zakresie polityki w obszarach rynku produktowego i rynku usług, rynku pracy, sektora finansowego oraz finansów publicznych.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. Hiszpania przedłożyła krajowy program reform z 2013 r. i program stabilności obejmujący lata 2012–2016. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest zasadniczo prawdopodobny na 2013 r., ale obarczony pewnym ryzykiem na 2014 r. i kolejne lata, w porównaniu z prognozą służb Komisji z wiosny 2013 r. Program stabilności przewiduje na lata 2014–2016 niższy wzrost niż zakładany w prognozie Komisji z wiosny 2013 r., jednak w prognozie tej przyjęto założenie, że obecna polityka nie ulegnie zmianie, a więc nie wzięto pod uwagę konsolidacji fiskalnej, która będzie niezbędna do osiągnięcia celów budżetowych określonych w programie stabilności. Strategia budżetowa opisana w programie stabilności ma na celu zmniejszenie do 2016 r. deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu nieprzekraczającego wartości referencyjnej 3 % PKB. Konsolidacja polega głównie na ograniczaniu wydatków – w latach 2012–2016 wskaźnik wydatków ma się obniżyć o 3,7 punktu procentowego – a także środkach zwiększających dochody. Na podstawie (przeliczonego) salda strukturalnego (5) planowana w programie stabilności roczna poprawa deficytu strukturalnego w latach 2013–2016 wynosi odpowiednio: 1,2 %, 0,4 %, 0,9 % oraz 0,9 % PKB. Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu w programie stabilności potwierdzono średniookresowy cel budżetowy zakładający osiągnięcie do 2018 r. zrównoważonej sytuacji budżetowej w kategoriach strukturalnych. Średniookresowy cel budżetowy jest bardziej ambitny niż wymaga tego pakt stabilności i wzrostu. Przewidywane tempo dostosowań pod względem strukturalnym w latach 2017–2018 stanowi wystarczający postęp na drodze do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Program stabilności zakłada, że wskaźnik zadłużenia publicznego osiągnie najwyższą wartość w 2016 r., a następnie zacznie spadać.

Ścieżki dostosowań deficytu i długu obarczone są ryzykiem. Nie określono dostatecznie szczegółowo środków służących osiągnięciu celów związanych z deficytem, zwłaszcza na szczeblu regionalnym. W programie stabilności nie przedstawiono żadnych środków na 2016 r., a wcześniejsze środki tymczasowe są przedłużone tylko do 2014 r. Planowane oszczędności wynikające z reformy samorządów lokalnych obarczone są istotnym ryzykiem związanym z jej realizacją. Ponadto nie ma jasności co do sytuacji gospodarczej, finansowej i rynku pracy oraz zmian w dochodach w kontekście utrzymujących się znacznych zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Wprowadzenie w życie przyjętej reformy w zakresie wczesnego przechodzenia na emeryturę oraz osiągnięcie porozumienia w sprawie czynnika stabilności złagodziłoby ryzyko dla systemu zabezpieczenia społecznego. Zagrożenie stanowią także zobowiązania warunkowe związane z programami lub gwarancjami ochrony aktywów. Odnotowano znaczne postępy w sprawozdawczości na temat wykonania budżetu, ale istnieją jeszcze możliwości poprawy przejrzystości i terminowego wdrażania mechanizmów zapobiegawczych i naprawczych przewidzianych w ustawie o stabilności budżetu. Brakuje systematycznej i terminowej sprawozdawczości w zakresie zaległych płatności instytucji rządowych i samorządowych; kwota tych należności była tak znacząca, że wymagała stworzenia doraźnego programu spłaty. Opóźnia się ustanowienie niezależnej rady budżetowej. Proponowana zmiana zasad indeksacji w odniesieniu do wszystkich dochodów i wydatków publicznych przyniosłaby oszczędności budżetowe oraz większą elastyczność cen w zależności od warunków gospodarczych. W krajowym planie reform przyznano również, że istnieje potrzeba dalszej poprawy opłacalności opieki zdrowotnej i wydatków na leki, na przykład przez zmianę cen referencyjnych oraz scentralizowanie zakupu produktów farmaceutycznych lub rozszerzenie współpłatności.

(11)

Choć w 2012 r. doszło do znaczącego wyrównania relatywnych obciążeń podatkowych przez zwiększenie podatków konsumpcyjnych i środowiskowych, wskaźnik podatków do PKB w Hiszpanii jest jednym z najniższych w Unii. Skuteczność systemu podatkowego można zwiększyć w ramach konsolidacji budżetowej, podnosząc udział podatków bezpośrednich bardziej sprzyjających wzrostowi oraz zwalczając oszustwa podatkowe i uchylanie się od opodatkowania. Hiszpania podjęła też pewne działania w celu rozwiązania problemu preferencyjnego traktowania zadłużenia w systemie opodatkowania przedsiębiorstw, ale w sytuacji wysokiego zadłużenia sektora prywatnego konieczne są dalsze wysiłki.

(12)

Program dostosowań sektora finansowego jest realizowany zgodnie z planem. Przeprowadzono w szczególności konieczne dokapitalizowania i powołano spółkę zarządzania aktywami Sareb. Restrukturyzacja banków, zgodnie z decyzjami podjętymi na mocy przepisów dotyczących pomocy państwa, będzie wymagała stałej uwagi w nadchodzących latach. Aby złagodzić ograniczenia w finansowaniu i płynności przedsiębiorstw, Hiszpania wprowadziła w 2012 r. obszerny plan spłaty zaległych płatności administracji regionalej i lokalnej wobec przedsiębiorstw (27,3 mld EUR) oraz podjęła różne inicjatywy w celu poszerzenia możliwości finansowania dla przedsiębiorstw. Przedłużenie tego planu przewidziane jest na 2013 r.

(13)

Krytyczna jest wciąż sytuacja na rynku pracy. Dostosowanie gospodarki odchodzące od krajowego popytu i budownictwa w sytuacji nieelastycznego rynku i niedopasowania umiejętności do potrzeb rynku pracy przyczyniło się między innymi do zwiększenia stopy bezrobocia, która na początku 2013 r. wyniosła 27 %. Szczególnie niepokojący jest znaczący wzrost na koniec 2012 r. stopy bezrobocia wśród osób młodych do 56 %, a długotrwałego bezrobocia do 44,4 % całkowitego bezrobocia. Z dostępnych danych wynika, że reforma rynku pracy z 2012 r. zaczęła przynosić skutki w postaci zwiększonej wewnętrznej (wewnątrz przedsiębiorstw) elastyczności, pewnej redukcji kosztów zwolnień i ograniczonego wzrostu płac. W krajowym planie reform zapowiedziano przedstawienie w lipcu 2013 r. oficjalnej oceny reformy pod kątem wyznaczonych celów, aby w razie potrzeby ją uzupełnić. Opóźnia się przeprowadzenie reform w dziedzinie aktywnej polityki rynku pracy, nadal potrzebne są też działania modernizujące i wzmacniające same publiczne służby zatrudnienia, a niedawno przyjęte rozwiązanie umożliwiające działalność prywatnych agencji zatrudnienia nie zostało jeszcze w pełni wprowadzone w życie, podobnie jak współpraca między krajowymi i regionalnymi publicznymi służbami zatrudnienia (jednolity portal pracy).

(14)

Wysoki odsetek osób bezrobotnych nieposiadających formalnych kwalifikacji (35 %) oraz niewystarczające dostosowanie kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy przyczyniają się do wysokiej stopy bezrobocia wśród osób młodych oraz do długotrwałego bezrobocia. Krajowa strategia zatrudnienia i przedsiębiorczości młodzieży na lata 2013–2016, przedstawiona w marcu 2013 r., zawiera szereg krótko- i długoterminowych środków służących poprawie możliwości zatrudnienia dla młodych ludzi. W tym samym czasie wprowadzono również koncepcję dwutorowych szkoleń zawodowych i już w 2012 r. uruchomiono projekty pilotażowe. W krajowym planie reform z 2013 r. podkreślono również, jak ważne jest szybkie przeprowadzenie reformy systemu edukacji i poprawa ogólnej jakości kształcenia i szkolenia.

(15)

Głównie z powodu sytuacji na rynku pracy, a także z uwagi na ograniczoną skuteczność ochrony socjalnej w zwalczaniu ubóstwa, najważniejsze wskaźniki mierzące ubóstwo i wykluczenie społeczne w Hiszpanii nie przekraczają średniej unijnej, a narażone na nie szczególnie są dzieci. Ogólnie rzecz biorąc, nie odnotowano większej poprawy w opracowywaniu nowych rozwiązań w zakresie polityki. Krajowy program reform nie zawiera informacji dotyczących treści ani harmonogramu przyjęcia krajowego planu działania na rzecz włączenia społecznego na lata 2013–2016. Główne zadania wynikają z potrzeby racjonalizacji celów i zasobów ujętych w odpowiednich ramach polityki, poprawy zarządzania i koordynacji między instytucjami na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym, uproszczenia procedur dla osób ubiegających się o pomoc społeczną oraz przeglądu utrudnień w mobilności. Pewien postęp odnotowano pod względem środków zwalczania ubóstwa wśród dzieci i poprawy efektywności usług pomocy dla rodzin.

(16)

Słabości w zakresie otoczenia biznesowego, takie jak segmentacja krajowego rynku czy bariery wejścia w branży usług, utrudniają tworzenie miejsc pracy, a przebieg reformy w tej dziedzinie trwa dłużej, niż zakładano w planie reformy z września 2012. Pierwszy projekt ustawy w sprawie jedności rynku został przyjęty przez rząd w styczniu 2013 r., a ostateczne przyjęcie ustawy przez Parlament ma nastąpić przed końcem 2013 r. Potwierdzone w krajowym planie reform z 2013 r. zobowiązania przewidują, że pierwszy projekt ustawy o usługach świadczonych w ramach wolnych zawodów zostanie przedstawiony do końca czerwca 2013 r., a ostateczne przyjęcie ustawy w sprawie przedsiębiorczości i umiędzynarodowienia przedsiębiorstw nastąpi przed końcem 2013 r. Mimo oczekiwanych skutków tych reform, nadal istnieje pole do dalszego łagodzenia rynkowych warunków wejścia i wyjścia, w szczególności przez skrócenie terminów wydawania zezwoleń na działalność gospodarczą oraz dokonanie przeglądu ram postępowań upadłościowych. Ponadto należy się zająć barierami regulacyjnymi i innymi przeszkodami dla rozwoju przedsiębiorstw. Mimo niedawnych reform bariery wejścia dla wielkopowierzchniowych obiektów handlowych nadal ograniczają konkurencję w sektorze detalicznym. We wrześniu 2012 r. rząd przyjął projekt przepisów zakładający połączenie krajowego organu ds. konkurencji z organami nadzorczymi i regulacyjnymi w sześciu sektorach, a tym samym powołanie jednej instytucji – krajowej komisji ds. rynku i konkurencji. Reforma ta ma na celu spójne stosowanie zasad konkurencji w różnych sektorach gospodarki. Zniesienie w 2012 r. możliwości odliczenia od podatku spłaty odsetek od kredytów hipotecznych odegrało zasadniczą rolę w eliminowaniu zachęt do kupowania mieszkań na własność, jednak dążenia do stworzenia większego i bardziej efektywnego rynku mieszkań na wynajem, który sprzyjałby także mobilności pracowników, są wciąż na wczesnym etapie.

(17)

Problem deficytu taryfowego w zakresie energii elektrycznej, który stanowi potencjalnie znaczne zobowiązanie warunkowe dla budżetu i istotne ryzyko makroekonomiczne, nie został jeszcze ostatecznie rozwiązany, ponieważ środki przedstawione w 2012 r. i na początku 2013 r. okazały się niewystarczające. W krajowym planie reform z 2013 r. rząd zapowiedział, że do końca czerwca 2013 r. przedstawi projekt przepisów w sprawie dalszej reformy sektora energii elektrycznej. Możliwa jest dalsza poprawa konkurencyjności na rynku detalicznym energii elektrycznej. Hiszpania ma rozbudowaną infrastrukturę transportową, lecz wybór inwestycji mógłby być bardziej rygorystyczny, a priorytetem powinno być efektywne utrzymanie istniejących sieci. W tym względzie pomocne byłoby powołanie, zgodnie z planem, niezależnego centrum monitorowania. Przeszkody techniczne i prawne utrudniają również konkurencję w sektorze kolejowego transportu towarowego i pasażerskiego.

(18)

Sytuacja daleko posuniętej decentralizacji wymaga zwiększonej koordynacji pomiędzy różnymi instytucjami administracji publicznej w celu ograniczenia kosztów oraz zmniejszenia obciążeń administracyjnych spoczywających na przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych. Temu celowi służy szereg inicjatyw, które zostały podjęte lub są w trakcie realizacji. W szczególności w lutym 2013 r. rząd przedstawił projekt ustawy w sprawie reformy administracji lokalnej (który ma zostać przyjęty przez parlament przed końcem 2013 r.). Powołano także komitet ds. reformy administracji publicznej, który przedstawi do końca czerwca 2013 r. propozycje reformy hiszpańskiej administracji publicznej. Obecnie wprowadzane w życie są reformy służące usprawnieniu funkcjonowania systemu sądowego, jednak niektóre działania uległy opóźnieniom i nadal istnieją możliwości poprawy efektywności hiszpańskiego sądownictwa.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę hiszpańskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Hiszpanii, ale także stopień przestrzegania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie Unii wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–9 poniżej.

(20)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności Hiszpanii i jej opinia (6) znalazła odzwierciedlenie w zaleceniu 1 poniżej.

(21)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. W ocenie zawarto wniosek, iż proponowany plan reform jest szeroko zakrojony, a kierunek zmian jest prawidłowy. Jednocześnie w ocenie podkreślono, jak pilne jest przyjęcie i skuteczne przeprowadzenie brakujących reform, aby mogły one przynieść oczekiwane pozytywne skutki. Zalecenia Rady na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8 i 9 poniżej.

(22)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (7). Jako państwo, którego walutą jest euro, Hiszpania powinna również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Przeprowadzenie strukturalnej konsolidacji fiskalnej zgodnie z zaleceniem Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu, aby zapewnić korektę nadmiernego deficytu do 2016 r. Przedsięwzięcie w tym celu środków przewidzianych w planie budżetowym na 2013 r. na wszystkich szczeblach instytucji rządowych i samorządowych, wzmocnienie średniookresowej strategii budżetowej wystarczająco szczegółowo określonymi środkami na lata 2014–2016. Trwała korekta nierównowagi budżetowej zależy od wiarygodnego wdrożenia ambitnych reform strukturalnych, które zwiększyłyby zdolności dostosowawcze oraz pobudziłyby wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu dążenie do korekty strukturalnej w odpowiednim tempie, które umożliwi osiągnięcie celu średniookresowego do 2018 r. Zapewnienie surowego i przejrzystego egzekwowania środków zapobiegawczych i naprawczych przewidzianych w ustawie o stabilności budżetowej. Powołanie przed końcem 2013 r. niezależnej rady budżetowej, której zadaniem będzie analiza, doradztwo i monitorowanie zgodności polityki fiskalnej z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi. Poprawę efektywności i jakości wydatków publicznych na wszystkich szczeblach instytucji rządowych i samorządowych oraz przeprowadzenie do marca 2014 r. systematycznego przeglądu głównych pozycji wydatków. Zwiększenie opłacalności sektora opieki zdrowotnej przy jednoczesnym utrzymaniu dostępu do świadczeń dla grup najbardziej narażonych, na przykład przez ograniczenie wydatków szpitali na zakup produktów farmaceutycznych, usprawnienie koordynacji między różnymi rodzajami opieki oraz zwiększenie zachęt do efektywnego wykorzystywania zasobów. Podjęcie działań w celu zredukowania zaległych płatności instytucji rządowych i samorządowych, unikanie ich dalszego narastania oraz regularne publikowanie sprawozdań na temat zaległych płatności. Przyjęcie przepisów dotyczących de-indeksacji, służących obniżeniu stopnia inercji cen w wydatkach i dochodach publicznych, w takim terminie, aby weszły w życie przed 2014 r. Rozważenie dodatkowych działań w celu ograniczenia stosowania klauzul indeksacyjnych. Sfinalizowanie przed końcem 2013 r. uregulowań dotyczących czynnika stabilności, aby zapewnić długoterminową stabilność finansową systemu emerytalnego, w tym przez zwiększenie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę poprzez dostosowanie wieku emerytalnego lub świadczeń emerytalnych do zmian średniego dalszego trwania życia.

2.

Przeprowadzenie do marca 2014 r. systematycznego przeglądu systemu podatkowego. Rozważenie dalszego zmniejszenia wydatków podatkowych w zakresie podatków bezpośrednich, zbadanie możliwości dalszego ograniczenia stosowania obniżonych stawek podatku VAT oraz podjęcie dodatkowych działań w zakresie podatków środowiskowych, w szczególności podatków akcyzowych i podatków paliwowych. Podjęcie dalszych działań w celu rozwiązania problemu preferencyjnego traktowania zadłużenia w systemie opodatkowania przedsiębiorstw. Intensywniejsze zwalczanie szarej strefy i pracy nierejestrowanej.

3.

Wdrożenie programu dla sektora finansowego na rzecz dokapitalizowania instytucji finansowych, w tym przyjętych w listopadzie 2012 r. środków promujących pośrednictwo niebankowe.

4.

Dokończenie do lipca 2013 r. oceny reformy rynku pracy z 2012 r. z uwzględnieniem wszystkich jej celów i środków oraz, w razie konieczności, przedstawienie do września 2013 r. poprawek do tej reformy. Przyjęcie do lipca 2013 r. krajowego planu zatrudnienia na 2013 r. oraz szybkie przeprowadzenie nastawionej na wyniki reformy aktywnej polityki rynku pracy, w tym przez lepsze ukierunkowanie i poprawę efektywności doradztwa w zakresie zatrudnienia. Wzmocnienie i modernizację publicznych służb zatrudnienia, aby zapewnić efektywną, przystosowaną do indywidualnych potrzeb pomoc dla osób bezrobotnych, zgodną z ich profilem zawodowym i potrzebami szkoleniowymi. Zwiększenie efektywności programów szkoleń przekwalifikowujących dla starszych wiekiem i nisko wykwalifikowanych pracowników. Uruchomienie w pełnym zakresie jednolitego portalu pracy oraz wdrożenie publiczno-prywatnej współpracy w zakresie usług zatrudnienia, aby zapewnić jej efektywne funkcjonowanie już w 2013 r.

5.

Wdrożenie i ścisłe monitorowanie skuteczności rozwiązań w zakresie zwalczania bierności zawodowej młodzieży, określonych w strategii zatrudnienia i przedsiębiorczości młodzieży na lata 2013–2016, na przykład za pomocą gwarancji dla młodzieży. Kontynuowanie działań zmierzających do lepszego dostosowania kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, ograniczenia wczesnego kończenia nauki oraz promowania uczenia się przez całe życie. Działania te obejmują w szczególności rozszerzenie stosowania dwutorowego szkolenia zawodowego poza obecny etap pilotażowy oraz wprowadzenie kompleksowego systemu monitorowania wyników uczniów do końca 2013 r.

6.

Przyjęcie i wdrożenie koniecznych rozwiązań służących zmniejszeniu liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Do takich środków należą: wzmocnienie aktywnej polityki rynku pracy w celu poprawy zdolności do zatrudnienia osób oddalonych od rynku pracy, lepsze ukierunkowanie oraz zwiększenie skuteczności i efektywności środków wsparcia, w tym dobrej jakości usług pomocy dla rodzin.

7.

Pilne przyjęcie i wdrożenie projektu ustawy w sprawie jedności rynku oraz przyspieszenie wszystkich działań uzupełniających koniecznych do szybkiego wdrożenia ustawy. Zapewnienie efektywności, autonomii i niezależności nowo powołanego organu regulacyjnego. Przyjęcie i wdrożenie przed końcem 2013 r. ustawy o stowarzyszeniach zawodowych i usługach świadczonych w ramach wolnych zawodów, celem wyeliminowania nieuzasadnionych ograniczeń w dostępie, i wykonywaniu działalności zawodowej, oraz ustawy o przedsiębiorczości. Przegrupowanie i skoncentrowanie systemów wsparcia w celu umiędzynarodowienia przedsiębiorstw. Zmniejszenie liczby procedur i skrócenie terminów wydawania zezwoleń na prowadzenie działalności, w tym działalności przemysłowej, a także rozpowszechnienie stosowania pilnego trybu wydawania zezwoleń na działalność inną niż sprzedaż detaliczna. Dokonanie przeglądu i zmian ram upadłościowych dla przedsiębiorstw i osób fizycznych, w tym przez ograniczenie osobistej odpowiedzialności przedsiębiorców i ułatwienie skorzystania z drugiej szansy dla upadłych przedsiębiorstw. Wyeliminowanie nieuzasadnionych ograniczeń przy tworzeniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Dokonanie do marca 2014 r. przeglądu efektywności ram regulacyjnych w celu wspierania rozwoju rynku wynajmu mieszkań.

8.

Zajęcie się problemem deficytu taryfowego w zakresie energii elektrycznej przez przyjęcie i wprowadzenie w życie reformy strukturalnej sektora energii elektrycznej do końca 2013 r. Wzmożenie wysiłków na rzecz ukończenia budowy połączeń gazowych i elektrycznych z sąsiednimi państwami. Ograniczenie zobowiązań warunkowych dla finansów publicznych wynikających z nierentownej infrastruktury transportowej. Ustanowienie niezależnego obserwatorium celem przyczynienia się do oceny przyszłych dużych projektów w zakresie infrastruktury. Podjęcie działań dla zapewnienia efektywnej konkurencji w dziedzinie kolejowego transportu towarowego i pasażerskiego.

9.

Przyjęcie zgodnie z przedstawionym harmonogramem reformy administracji lokalnej oraz opracowanie do października 2013 r. planu zwiększenia efektywności całej administracji publicznej. Przyjęcie i przeprowadzenie trwających reform służących poprawie efektywności systemu sądowego.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/86

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego wzrostu gospodarczego i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzję co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, wyrażając przy tym pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Szwecji z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Szwecję programu konwergencji na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Również w dniu 28 listopada 2012 r., na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Szwecję jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

W dniu 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, zmniejszenia problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

W dniu 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Szwecji, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Szwecji występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i działań politycznych. W szczególności należy zwrócić uwagę na tendencje makroekonomiczne dotyczące zadłużenia i delewarowania sektora prywatnego w połączeniu z wciąż występującymi niewydolnościami na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Choć spora nadwyżka na rachunku obrotów bieżących nie stwarza takiego ryzyka jak duże deficyty, Komisja będzie nadal monitorować sytuację na rachunku obrotów bieżących w Szwecji.

(9)

W dniu 19 kwietnia 2013 r. Szwecja przedłożyła program konwergencji na lata 2012–2017 oraz krajowy program reform z 2013 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu konwergencji, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w tym programie jest realistyczny na 2013 r. Rząd prognozuje wzrost PKB rzędu 1,2 % w 2013 r. oraz 2,2 % w 2014 r., natomiast Komisja przewiduje, że wyniesie on odpowiednio 1,5 % i 2,5 %. Celem strategii budżetowej określonej w programie konwergencji jest zagwarantowanie długoterminowej stabilności finansów publicznych przez poszanowanie zasad szwedzkich ram budżetowych zakładających między innymi osiągnięcie w trakcie cyklu koniunkturalnego nadwyżki wierzytelności netto sektora instytucji rządowych i samorządowych w wysokości średnio 1 % PKB. Saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych spadło z poziomu niewielkiej nadwyżki wynoszącej 0,2 % PKB w 2011 r. do deficytu 0,5 % w 2012 r. W programie konwergencji potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy: -1,0 % PKB. Średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Program konwergencji przewiduje, że strukturalne saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych, zgodnie z ponownymi wyliczeniami Komisji, wzrośnie z niewielkiego deficytu około 0,4 % PKB w latach 2012–2013 do nadwyżki w 2014 r. i w kolejnych latach. Z tego względu średniookresowy cel budżetowy zostanie prawdopodobnie osiągnięty w okresie trwania programu. Według informacji przedstawionych w programie konwergencji tempo wzrostu wydatków publicznych, po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów, przekroczy referencyjne średniookresowe potencjalne tempo wzrostu PKB w 2012 i 2013 r., lecz spadnie poniżej tego poziomu w 2014 r. Biorąc pod uwagę nawet możliwość dalszych ekspansywnych działań dyskrecjonalnych w 2014 r., cele budżetowe obarczone są niewielkim ryzykiem. W programie konwergencji przewiduje się, że wskaźnik zadłużenia, który nie przekracza wartości referencyjnej 60 % PKB, wzrośnie tymczasowo do 42 % PKB w 2013 r., a następnie spadnie znowu do poziomu poniżej 40 % PKB w 2015 r. Komisja prognozuje obniżenie wskaźnika zadłużenia do 39 % w 2014 r.

(11)

Problemem pozostaje wysokie zadłużenie sektora prywatnego (235 % PKB w 2012 r.). Zadłużenie gospodarstw domowych, wynoszące około 80 % PKB lub 170 % dochodu do dyspozycji, dopiero niedawno się ustabilizowało i prawdopodobnie nie zmniejszy się w najbliższej przyszłości, biorąc pod uwagę stały wzrost kredytów i wolne tempo spłaty kredytów hipotecznych. Obecne możliwości odliczenia od podatku spłaty odsetek od kredytów oraz niskie stałe podatki od majątku przyczyniają się do tego, że szwedzki system opodatkowania nieruchomości sprzyja zaciąganiu pożyczek, co wpływa na wysoki poziom zadłużenia. Ponadto stosunkowo duża różnica pomiędzy efektywną marginalną stawką podatkową od zadłużenia a odpowiadającą jej stawką podatkową od kapitału własnego na nowe inwestycje sugeruje, że istnieje stała tendencja sprzyjająca finansowaniu dłużnemu dla przedsiębiorstw. Szwecja ograniczyła ostatnio możliwości odliczania odsetek w rozliczeniach wewnątrz grup kapitałowych, lecz nie dysponuje kompleksowym systemem korygującym sytuację, w której system podatkowy sprzyja bardziej zadłużaniu się niż inwestycjom kapitałowym. Zadłużenie przedsiębiorstw jest nadal znaczne i wynosi 149 % PKB.

(12)

Mimo że szwedzki rynek nieruchomości mieszkaniowych jest w ostatnim czasie stabilny, nadal pozostaje on potencjalnym źródłem braku stabilności. Po stronie podaży szwedzki rynek nieruchomości mieszkaniowych charakteryzuje się pewną niewydolnością, która może się przyczyniać do wzrostu cen mieszkań i wywoływać niepożądane efekty „lock-in”. W Szwecji realizuje się o połowę mniej inwestycji budowlanych niż w innych krajach nordyckich, zarówno w stosunku do PKB, jak i w stosunku do liczby ludności. Obecnie z powodu długotrwałych procedur na poziomie municypalnym często potrzeba kilku lat, aby rozpocząć nowy projekt. Usprawnienie tych procedur zwiększyłoby elastyczność podaży mieszkań, sprzyjałoby konkurencyjności w sektorze budownictwa i zmniejszyłoby koszty prac budowlanych. Potrzebne są dalsze reformy systemu ustalania wysokości czynszów, aby umożliwić mechanizmom rynkowym ustanowienie optymalnej podaży mieszkań na wynajem po odpowiednich cenach. Rozwiązanie problemu niewydolności rynku nieruchomości mieszkaniowych prawdopodobnie pomoże też zmniejszyć poziom zadłużenia gospodarstw domowych, jako że kwestie te są ze sobą powiązane.

(13)

W Szwecji stopa bezrobocia wśród ludzi młodych, osób ze środowisk migracyjnych oraz pracowników o niskich kwalifikacjach jest znacznie wyższa od stopy bezrobocia reszty ludności w wieku produkcyjnym i wyższa od średniej unijnej. Szwecja wprowadziła liczne nowe środki zaradcze dla rozwiązania tego problemu. Środki mające na celu integrację osób ze środowisk migracyjnych na rynku pracy przyniosły już pierwsze efekty w postaci obniżenia stopy bezrobocia, konieczne są jednak dalsze działania, aby zmniejszyć różnicę między tą grupą społeczną a resztą ludności. Dotychczas widocznych korzyści z tych środków nie odnieśli ludzie młodzi. Niemniej jednak wprowadzono szereg obiecujących środków lub planuje się ich przedsięwzięcie; należy do nich wspieranie umów wprowadzających do pracy w ramach szwedzkiego modelu ustalania wynagrodzeń przez w pełni niezależnych partnerów społecznych. Równie istotne są także wysiłki na rzecz usprawnienia programów przyuczania do zawodu i innych rodzajów kształcenia zawodowego poprzez praktykę, jednak działania te powinny być bardziej ambitne, jeśli mają przynieść oczekiwany skutek. Uzasadnione byłoby także regularne dokonywanie przeglądu przepisów dotyczących ochrony zatrudnienia oraz wykorzystanie koncepcji gwarancji zatrudnienia dla młodych ludzi. Powinno się dać pierwszeństwo ściśle określonym środkom adresowanym do najbardziej potrzebujących w odróżnieniu od ogólnych dotacji. Na podstawie szwedzkiej gwarancji zatrudnienia młodzi ludzie, którzy szukają pracy za pośrednictwem publicznych służb zatrudnienia i są bezrobotni od 90 dni, mogą skorzystać ze specjalnie dostosowanych do ich potrzeb usług mających poprawić ich szanse na znalezienie pracy oraz możliwości dalszej nauki. Obecnie jednak gwarancja ta wydaje się być mniej skuteczna, jeśli chodzi o młodych ludzi, którzy nie uczą się, ani nie szkolą, i nie są zarejestrowani w publicznych służbach zatrudnienia. Zgodnie z zaleceniem z 2012 r. Szwecja zleciła przeprowadzenie analizy skutków obniżonej stawki VAT na usługi restauracyjne i cateringowe w odniesieniu do cen, wynagrodzeń oraz zatrudnienia młodych ludzi; wstępne wyniki tego badania powinny być znane w styczniu 2014 r., a ostateczne wnioski w 2016 r. Analiza ta będzie ważna ze względu na obawy związane z opłacalnością tego środka.

(14)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę szwedzkiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową analizę. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Szwecji, ale także stopień przestrzegania przepisów i wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej przez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–4 poniżej.

(15)

W świetle powyższej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(16)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej analizy i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program konwergencji. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 2 i 3 poniżej,

1.

Przedsięwzięcie środków koniecznych do prowadzenia polityki fiskalnej sprzyjającej wzrostowi oraz utrzymanie stabilnej sytuacji budżetowej zapewniającej zgodność ze średniookresowym celem budżetowym w okresie objętym programem.

2.

Kontynuowanie działań dotyczących ryzyka związanego z zadłużeniem sektora prywatnego, polegających na ograniczaniu sprzyjających zadłużeniu rozwiązań w zakresie podatków od nieruchomości poprzez wycofywanie możliwości odliczania od podatku odsetek od kredytów hipotecznych lub podnoszenie podatków od majątku. Podejmowanie dalszych działań zachęcających do ostrożnego udzielania pożyczek za pomocą środków promujących spłatę kredytów hipotecznych. Dalsze redukowanie sprzyjających zadłużeniu rozwiązań podatkowych dla przedsiębiorstw.

3.

Poprawę efektywności rynku nieruchomości mieszkaniowych przez kontynuowanie reform systemu ustalania czynszów oraz umacnianie swobody umów między indywidualnymi najemcami a właścicielami. Promowanie zwiększonej konkurencji w sektorze budownictwa oraz dokonanie przeglądu procedur planowania, podziału na strefy i wydawania pozwoleń w celu zwiększenia przejrzystości, skrócenia okresów projektowania i wdrażania oraz ograniczenia barier wejścia na rynek dla przedsiębiorstw budowlanych.

4.

Zwiększenie starań o poprawę integracji na rynku pracy młodych ludzi o niskich kwalifikacjach oraz osób ze środowisk migracyjnych za pomocą bardziej skutecznych i lepiej ukierunkowanych środków służących poprawie ich zdolności do zatrudnienia oraz zwiększeniu popytu na rynku pracy na te grupy pracowników. Zwiększenie wysiłków na rzecz ułatwienia przejścia od kształcenia do zatrudnienia, w tym przez szersze wykorzystanie programów uczenia się poprzez praktykę i przyuczania do zawodu oraz innych rodzajów umów łączących zatrudnienie i kształcenie. Dokończenie prac nad gwarancją dla młodzieży w celu lepszego objęcia pomocą młodych ludzi, którzy nie uczą się ani nie szkolą. Dokończenie i sformułowanie wniosków analizy skuteczności obecnej obniżonej stawki VAT na usługi restauracyjne i cateringowe we wspieraniu tworzenia miejsc pracy.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/89

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do zdecydowanej realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Niderlandów na 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Niderlandy programu stabilności na lata 2012–2015.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Również w dniu 28 listopada 2012 r., na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Niderlandy jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 7 lutego 2013 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2013 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2013 r.

(7)

Dnia 14 marca 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(8)

Dnia 10 kwietnia 2013 r. Komisja opublikowała wyniki szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Niderlandów, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Analiza doprowadziła Komisję do wniosku, że w Niderlandach występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, chociaż nie są one nadmierne.

(9)

W dniu 29 kwietnia 2013 r. Niderlandy przedłożyły krajowy program reform z 2013 r. oraz program stabilności obejmujący lata 2012–2017. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania, że Niderlandy zrealizowały działania konsolidacyjne na znaczną skalę w latach 2011–2013, lecz konsolidacja fiskalna może okazać się niewystarczająca, by skorygować nadmierny deficyt budżetowy do 2013 r., głównie w świetle gorszego niż zakładano rozwoju sytuacji gospodarczej. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe w programie stabilności, jest w dużej mierze wykonalny. Na lata 2013 i 2014 program stabilności prognozuje realny wzrost gospodarczy odpowiednio o -0,4 % i 1,1 %, co jest niemal zbieżne z prognozą służb Komisji z wiosny 2013, w której zakłada się wzrost o -0,8 % i 0,9 %. Zadeklarowanym celem programu stabilności jest zmniejszenie w sposób trwały deficytu nominalnego do poziomu poniżej 3 % PKB, począwszy od 2014 r. Program stablilności nie zawiera wyraźnego odniesienia do średniookresowego celu budżetowego (MTO), sugerując, że potwierdza się MTO równy -0,5 % podany w zeszłorocznym programie stabilności. Średniookresowy cel budżetowy jest zgodny z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Ponadto chociaż program stabliności przewiduje w 2015 r. redukcję salda strukturalnego o 0,5 % PKB w kategoriach strukturalnych, zgodnie z minimalnym rocznym wymogiem strukturalnym, zakłada się pogorszenie salda strukturalnego o 0,4 % PKB w 2016 r. i poprawę o 0,1 % PKB w 2017 r.; oznacza to tym samym zejście z właściwej ścieżki dostosowania. Na podstawie prognozy służb Komisji z wiosny 2013 r. średnia roczna konsolidacja fiskalna wynosząca około 0,7% PKB w okresie 2010–2013 pozostaje w zgodzie z zalecanym przez Radę wysiłkiem fiskalnym w wysokości ¾ % PKB. Dostosowanie budżetowe w 2011 r. i 2012 r. dotyczyło w przeważającej mierze strony wydatków, ale w 2013 r. opierało się głównie na środkach po stronie dochodów. Planowany deficyt nominalny określony w programie stabilności jest spójny z korektą nadmiernego deficytu do 2014 r., rok po terminie ustalonym przez Radę 2 grudnia 2009 r. w ramach procedury nadmiernego deficytu. Rada stwierdza, że konsolidacja fiskalna przewidziana przez władze nie jest zgodna z faktyczną korektą nadmiernego deficytu do 2014 r. Ewentualne dodatkowe działania na rzecz konsolidacji określone w programie stabilności zostały czasowo wycofane, ale i tak nie byłyby dostateczne. Niderlandy muszą zdefiniować dodatkowe środki, by zredukować w trwały sposób deficyt nominalny sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu poniżej progu 3 % PKB w 2014 r. Program stabilności z 2013 r. przewiduje, że wskaźnik zadłużenia będzie dalej rósł w 2013 r. do poziomu 74 % PKB, a następnie zakłada jego nieznaczny dalszy wzrost do poziomu 75 % PKB w 2014 r. Prognozuje się zatem, że wskaźnik zadłużenia utrzyma się znacznie powyżej wartości referencyjnej wynoszącej 60 %. Program stabilności przewiduje spadek wskaźnika zadłużenia do poziomu 71,4 % PKB w 2015 r., a w kolejnych latach nieznaczne obniżenie aż do wartości 70,8 % PKB w 2017 r. Spadkowi wskaźnika zadłużenia po 2014 r. nie towarzyszą jednak dostateczne środki z zakresu polityki.

(11)

Ogromne znaczenie dla przyszłego potencjału wzrostu Niderlandów ma to, aby wymagana konsolidacja, mająca zapewnić trwałą korektę nadmiernego deficytu oraz osiągnięcie MTO w perspektywie krótko- i średnioterminowej, zabezpieczała wydatki sprzyjające wzrostowi. W szczególności działania na rzecz promowania innowacji i badań, w tym badań podstawowych, oraz kształcenia i szkoleń będą miały kluczowe znaczenie dla zrównoważonej korekty. Pomogłoby to nie tylko wspierać ożywienie gospodarcze, ale również wzmocnić innowacje i kapitał ludzki, poprawić konkurencyjność i średnio- i długoterminowe perspektywy wzrostu.

(12)

Głównym wyzwaniem jest sytuacja na rynku mieszkaniowym, gdzie na przestrzeni całych dziesięcioleci wykształciły się bariery oraz prowadzące do zakłóceń bodźce, które wywierają wpływ na modele finansowania nieruchomości oraz sektorowe wzorce oszczędzania. Tendencja wśród gospodarstw domowych polegająca na zaciąganiu większych długów hipotecznych brutto w oparciu o majątek gospodarstwa domowego w dużym stopniu odzwierciedla istniejące od dłuższego czasu ulgi podatkowe, szczególnie możliwość pełnego odliczenia od podatku odsetek od kredytu hipotecznego. Od kwietnia 2012 r. częściowo wprowadzano szereg środków. Niektóre z nich dotyczą dostosowania rozwiązań podatkowych w odniesieniu do finansowania mieszkalnictwa. Stopniowe dążenie do ograniczenia możliwości odliczania od podatku odsetek od kredytu hipotecznego oraz stosowania skuteczniejszych zachęt do amortyzacji jest uzasadnione, lecz wprowadzanie tego środka etapami odbywa się zbyt powoli, by móc znacząco wpłynąć na podejście do amortyzacji. Rynek najmu ograniczają przepisy oraz obecność bardzo rozbudowanego sektora lokali socjalnych, w którym również występuje problem długich list oczekujących. Wprowadzenie niedawno pewnego zróżnicowania stawek czynszu w sektorze lokali socjalnych w oparciu o dochody to krok we właściwym kierunku, lecz wpływ tego działania jest ograniczony. Choć zaproponowane środki uznaje się za krok we właściwym kierunku, to ogólne tempo reform jest zbyt powolne, by móc zaradzić podstawowym problemom i dlatego konieczne jest ich przyspieszenie, przy uwzględnieniu wpływu na bieżące otoczenie gospodarcze i jednocześnie należy nadal zapewniać dostępność lokali socjalnych obywatelom będącym w niekorzystnym położeniu, którzy nie są w stanie zdobyć mieszkania na warunkach rynkowych, w tym mieszkań w lokalizacjach, na które panuje duży popyt.

(13)

Długoterminowa stabilność systemu emerytalnego umocniła się dzięki stopniowemu podnoszeniu ustawowego wieku emerytalnego z 65 lat w 2012 r. do 67 lat w 2021 r. W związku z powyższym Niderlandy w pełni wykonały część zalecenia z 2012 r. dotyczącą podniesienia ustawowego wieku emerytalnego oraz powiązania go ze średnim trwaniem życia, zarówno w odniesieniu do pierwszego, jak i drugiego filara systemu emerytalnego. Do rozwiązania pozostaje wciąż kwestia odpowiedniego wewnątrzpokoleniowego i międzypokoleniowego podziału kosztów i ryzyka. Ponadto restrukturyzacja zarządzania funduszami emerytalnymi w ramach drugiego filara jest opóźniona po to, by pomóc wzmocnić odporność na starzenie się społeczeństwa. Wykonanie planów dotyczących reformy opieki długoterminowej pomogłoby ograniczyć lawinowo rosnące koszty starzenia się społeczeństwa i tym samym poprawiłoby stabilność finansów publicznych. W tym kontekście należy utrzymać na odpowiednim poziomie jakość opieki długoterminowej i dostęp do niej.

(14)

Reformy rynku pracy zaproponowane przez rząd zmierzają do zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej i mobilności. Reforma przewidziana ustawą o uczestnictwie w rynku pracy jest ambitna i istotna dla zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej. Reformy te nie są jednak jeszcze usankcjonowane prawnie. Ponadto konieczne są dalsze środki, by poprawić zdolność do zatrudnienia osób znajdujących się na marginesie rynku pracy, w tym kobiet, osób ze środowisk migrantów, osób niepełnosprawnych, a także starszych osób. Niderlandy zapowiedziały reformę systemu świadczeń dla bezrobotnych oraz zmianę względnie restrykcyjnych przepisów w dziedzinie ochrony zatrudnienia. Reformy te w połączeniu z ulgą podatkową za mobilność (mobiliteitsbonus) dla pracodawców, by zatrudniali beneficjentów świadczeń z zabezpieczenia społecznego w wieku od 50 lat i osoby niepełnosprawne, są właściwie ukierunkowane na to, by zaradzić niższemu wskaźnikowi aktywności zawodowej tych grup. Środki te zmierzają we właściwym kierunku, jednakże ich pełna ocena będzie możliwa dopiero po ich przyjęciu. Wreszcie szybsze wyeliminowanie pozostałych czynników zniechęcających osoby będące drugim żywicielem rodziny do zwiększenia liczby przepracowanych godzin mogłoby dodatkowo zmniejszyć niedobór pracowników w przyszłości.

(15)

Osiągnięte zostały znaczące postępy w wykonaniu zalecenia z 2012 r. dotyczącego innowacji i powiązań między sektorem nauki i biznesu. Obecnie w fazie wdrażania znajduje się strategia „W czołówce” dotycząca przedsiębiorstw i zakładająca podejście sektorowe do partnerstw publiczno-prywatnych w obszarze badań, innowacji i edukacji („kluczowe sektory”). Oprócz sektorowych strategii w dziedzinie innowacji ważne jest, by realizować horyzontalne strategie w zakresie badań i innowacji oraz utrzymać odpowiedni poziom publicznego finansowania bezwarunkowo przyznawanego na badania podstawowe.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę niderlandzkiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny krajowego programu reform i programu stabilności oraz przedstawiła szczegółową analizę. Komisja wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Niderlandach, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–4 poniżej.

(17)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 1 poniżej.

(18)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniu 2 poniżej.

(19)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na tej podstawie Rada wydała zalecenia skierowane do poszczególnych państw członkowskich, których walutą jest euro (6). Niderlandy powinny również zapewnić pełną i terminową realizację tych zaleceń,

1.

Wzmocnienie i wdrożenie strategii budżetowej na rok 2014 i kolejne lata, wspieranej przez wystarczająco konkretne działania, by zapewnić trwałą i terminową korektę nadmiernego deficytu do 2014 r. oraz osiągnąć korektę strukturalną określoną w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Ochronę wydatków w obszarach bezpośrednio związanych ze wzrostem, takich jak edukacja, innowacje i badania. Po korekcie nadmiernego deficytu dążenie do korekty strukturalnej, która umożliwi Niderlandom osiągnięcie średniookresowego celu do 2015 r.

2.

Zintensyfikowanie działań zmierzających do stopniowej reformy rynku mieszkaniowego poprzez szybsze wprowadzenie planowanego ograniczenia możliwości odliczania od podatku odsetek od kredytów hipotecznych przy uwzględnieniu wpływu na obecną sytuację gospodarczą oraz zapewnienie bardziej rynkowych mechanizmów ustalania cen na rynku wynajmu, a także dalsze powiązanie stawek czynszu z dochodami gospodarstw domowych w sektorze lokali socjalnych. Ukierunkowanie spółek mieszkalnictwa socjalnego na wspieranie najbardziej potrzebujących gospodarstw domowych.

3.

Dostosowanie drugiego filara systemu emerytalnego w porozumieniu z partnerami społecznymi, tak by zapewnić właściwy wewnątrzpokoleniowy i międzypokoleniowy podział kosztów i ryzyka. Oparcie stopniowego podnoszenia ustawowego wieku emerytalnego na działaniach zmierzających do zwiększenia zdolności do zatrudnienia pracowników w starszym wieku. Wdrożenie planowanej reformy systemu opieki długoterminowej, by zapewnić jego opłacalność, a także uzupełnienie tej reformy o dalsze działania mające powstrzymać wzrost kosztów w celu zapewnienia stabilności.

4.

Podjęcie dalszych działań, by poprawić współczynnik aktywności zawodowej, zwłaszcza wśród osób znajdujących się na marginesie rynku pracy. Dalsze ograniczenie czynników podatkowych zniechęcających do podjęcia zatrudnienia, między innymi poprzez stopniowe wyeliminowanie podlegających przeniesieniu ulg podatkowych dla osób będących drugim żywicielem rodziny. Wspieranie zmian stanu na rynku pracy oraz zaradzenie problemowi sztywności na tym rynku, między innymi poprzez przeprowadzenie reformy przepisów prawnych w zakresie ochrony zatrudnienia oraz systemu świadczeń dla bezrobotnych.

30.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 217/93

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw i rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zapewniając spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i obszarów polityki. Podjęli oni decyzje co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili przy tym pełną gotowość do zdecydowanej realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 10 lipca 2012 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Zjednoczonego Królestwa z 2012 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Zjednoczone Królestwo programu konwergencji na lata 2012–2017.

(5)

W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2013 r. Także w dniu 28 listopada 2012 r., na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Zjednoczone Królestwo jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(6)