26.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 56/1

—

uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE) i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), a zwłaszcza artykuły dotyczące badań naukowych,

—

uwzględniając zieloną księgę Komisji „Jak zmienić wyzwania w możliwości: wspólne ramy strategiczne dla finansowania unijnego na rzecz badań naukowych i innowacji” (COM(2011)0048),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie oceny śródokresowej siódmego programu ramowego w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (1),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. pt. „Unia innowacji: przekształcanie Europy po zakończeniu kryzysu na świecie (2)”,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 listopada 2010 r. w sprawie uproszczeń w realizacji programów ramowych w zakresie badań naukowych (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie wdrażania synergii funduszy przeznaczonych na badania naukowe i innowacje w rozporządzeniu (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz siódmego programu ramowego (PR) w dziedzinie badań i rozwoju w miastach i regionach, jak również w państwach członkowskich i Unii (4),

—

uwzględniając sprawozdanie komitetu ekspertów „W kierunku światowej klasy organizacji na rzecz pionierskich badań naukowych - przegląd struktur i mechanizmów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych” z dnia 23 lipca 2009 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie grupy niezależnych ekspertów w sprawie oceny śródokresowej mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka z dnia 31 lipca 2010 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie końcowe grupy ekspertów w sprawie oceny śródokresowej siódmego programu ramowego z dnia 12 listopada 2010 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 9 lutego 2011 r. zatytułowany „Odpowiedź na sprawozdania grup ekspertów: ds. oceny śródokresowej siódmego programu ramowego w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji oraz ds. oceny śródokresowej mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka” (COM(2011)0052),

—

uwzględniając wnioski z oceny śródokresowej siódmego programu ramowego w zakresie badań (7PR) oraz mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka, podsumowujące 3074. posiedzenie Rady UE w sprawie konkurencyjności (rynek wewnętrzny, przemysł, badania naukowe i przestrzeń kosmiczna), które odbyło się w dniu 9 marca 2011 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 kwietnia 2009 r. pt. „Nowe możliwości technologii ICT – strategia na rzecz badań w dziedzinie przyszłych i powstających technologii w Europie” (COM(2009)0184),

—

uwzględniając projekt swojej rezolucji z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie uczczenia setnej rocznicy przyznania Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie (5),

—

uwzględniając projekt przewodni strategii „Europa 2020” – Europa efektywnie korzystająca z zasobów (COM(2011)0021),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Budżetowej, Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, Komisji Rozwoju Regionalnego, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisji Rybołówstwa oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0302/2011),

A.

mając na uwadze, że w oparciu o przegląd budżetu Komisja Europejska postanowiła rozpocząć debatę mającą na celu poprawę efektywności finansowania badań naukowych i innowacji na szczeblu regionalnym, krajowym i unijnym oraz uznanie przydzielenia środków finansowych na unijne programy na rzecz badań naukowych i innowacji za nadrzędny priorytet UE;

B.

mając na uwadze, że UE przyjęła cel, jakim jest zwiększenie do 2020 r. wydatków na badania naukowe i rozwój do poziomu 3 % unijnego PKB oraz mając na uwadze, że wiele państw jest wciąż daleko od osiągnięcia tego celu, zwiększenie publicznych i prywatnych inwestycji w badania i rozwój jest szczególnie ważną kwestią;

C.

mając na uwadze obecne tendencje do wywierania silnej presji w odniesieniu do zamrażania lub nawet zmniejszania europejskiego budżetu nakłądające się z okresem surowych obostrzeń na krajowe budżety publiczne, a także mając na uwadze, że badania, rozwój i innowacje należą do tych obszarów, w których – w odróżnieniu od niektórych innych pozycji budżetowych – europejska współpraca przynosi prawdziwą wartość dodaną, co wskazuje na konieczność realokacji dostępnych zasobów UE;

D.

mając na uwadze, że przeżywamy obecnie kryzys gospodarczy, społeczny i środowiskowy (który wywołuje w państwach członkowskich bardzo różne skutki) oraz że badania naukowe (w ich podstawowych i stosowanych wymiarach), kształcenie i innowacje są instrumentami o zasadniczym znaczeniu zarówno dla ożywienia gospodarczego, jak i tworzenia miejsc pracy poprzez realizację inicjatyw sztandarowych EU 2020, a także dla określenia modelu zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

E.

mając na uwadze, że UE i jej państwa członkowskie muszą zapewnić sobie środki umożliwiające znalezienie wspólnych rozwiązań najważniejszych problemów społecznych, gospodarczych, środowiskowych, demograficznych i etycznych, z jakimi borykają się społeczeństwa europejskie, takich jak starzejące się społeczeństwo, zdrowie, zaopatrzenie w żywność, zrównoważony rozwój, ważne kwestie ekologiczne itp., a także mając na uwadze, że rozwiązania tych problemów powinny stanowić zachętę dla jednostek do brania większej odpowiedzialności za swoje działania;

F.

mając na uwadze, że pozostałe regiony i państwa na świecie coraz więcej inwestują w badania, rozwój i innowacje, a także mając na uwadze, że unijne inwestycje w tej dziedzinie powinny w związku z tym być nastawione na wzmocnienie potencjału naukowego, zachęcanie do inwestycji przez sektor przemysłowy i poprawa ogólnej zdolności konkurencyjnej UE; mając na uwadze, że konieczne jest stworzenie spójnego zestawu narzędzi wsparcia wzdłuż całego „łańcucha innowacji”, co zapewni odpowiednią równowagę między badaniami o charakterze akademickim, stosowanymi badaniami naukowymi i innowacjami;

G.

mając na uwadze, że chociaż zwiększa się finansowanie UE w zakresie badań, rozwoju i innowacji, bardziej rozwinięte pod względem naukowym i technicznym państwa członkowskie UE nadal są w stanie wykorzystywać największą część zasobów dostępnych w ramach różnorakich ramowych planów i programów finansowania (łącznie z projektami na dużą skalę), co utrwala niski stopień reprezentacji niektórych państw członkowskich i ich regionów zarówno pod względem dostępu do źródeł finansowania, jak i uczestnictwa; mając na uwadze, że w celu urzeczywistnienia europejskiej przestrzeni badawczej należy dążyć do osiągania doskonałości we wszystkich częściach Unii oraz mając na uwadze, że fundusze strukturalne i Fundusz Spójności są głównym instrumentem w tym zakresie;

H.

mając na uwadze, że wciąż istnieją znaczne i zwiększające się nierówności w obrębie UE pod względem krajowych możliwości finansowania badań i rozwoju, infrastruktury przemysłowej i systemów szkolnictwa wyższego, a także mając na uwadze, że te nierówności częściowo odzwierciedlają się w ogólnym udziale w 7.PR; mając na uwadze, że należy stworzyć mechanizmy równoważące w celu zwiększenia zdolności wszystkich państw członkowskich i wszystkich regionów europejskich w dziedzinie badań naukowych i innowacji;

I.

mając na uwadze, że wspólne ramy strategiczne powinny opierać się na tych samych ogólnych zasadach, co europejska przestrzeń badawcza, wykorzystywać istniejący ogromny niewykorzystany potencjał w zakresie koordynacji 27 krajowych strategii i programów badawczych i ograniczać niepotrzebną fragmentację;

J.

mając na uwadze, że ogromne znaczenie MŚP dla unijnej gospodarki i zatrudnienia nie jest odzwierciedlone w ich możliwościach uczestnictwa w unijnych funduszach na rzecz badań, rozwoju i innowacji; mając na uwadze, że udział MŚP w projektach realizowanych w ramach współpracy z zakresu badań, rozwoju i innowacji powinien kształtować się na poziomie 15 % oraz mając na uwadze, że współpraca z sektorem przemysłu zachęciła do znaczących inwestycji w badania, rozwój i innowacje ze strony sektora przemysłu, uproszczenie i ograniczenie biurokracji są niezbędnymi warunkami do osiągnięcia tego celu i do zwiększenia uczestnictwa całego sektora przemysłowego;

K.

mając na uwadze, że choroby związane z ubóstwem i choroby zaniedbane hamują rozwój gospodarczy, zwłaszcza w krajach rozwijających się; mając na uwadze, że tego rodzaju choroby dotyczą ponad miliarda osób i są przyczyną milionów zgonów rocznie;

L.

mając na uwadze, że 60 % absolwentów uniwersytetów to kobiety, ale większość stanowisk wyższego szczebla na uniwersytetach (tj. stanowisk akademickich doktorów i profesorów) wciąż zajmują mężczyźni;

M.

mając na uwadze, że od czasu powołania Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) w 2007 r. 1 700 projektom przydzielono dotacje z ERBN o łącznej wartości 2,5 mld EUR, oraz że prawie 90 % z nich trafiło do kandydatów płci męskiej;

N.

mając na uwadze, że kobiety naukowcy wydają się borykać z poważnym problemem „szklanego sufitu”, co oznacza, że udział kobiet naukowców zmniejsza się wraz ze stażem pracy;

O.

mając na uwadze, że w systemach edukacji wielu państw członkowskich wciąż dominują stereotypy związane z płcią w takich dziedzinach badawczych, jak nauki ścisłe (6);

1.

z zadowoleniem przyjmuje zieloną księgę Komisji Europejskiej określającą wspólne ramy strategiczne (WRS) dla finansowania unijnego na rzecz badań naukowych i innowacji oraz uważa, że najważniejszym elementem nowych WRS powinno być powiązanie unijnych programów badawczych z programami finansowania, opartych na wspólnotowych strategiach politycznych w dziedzinie badań naukowych i innowacji i pragramach badawczych państw członkowskich; uważa, że we wspólnych ramach strategicznych powinno się przyjąć zintegrowane podejście, którego celem jest zwiększanie atrakcyjności dostępności dla wszystkich uczestników;

2.

uważa, że unijne fundusze i programy na rzecz rozwoju oraz fundusze strukturalne i Fundusz Spójności mają odmienne założenia i dlatego powinny one jako takie zachować odrębny charakter;

3.

potwierdza stosunkowo niski udział w 7. programie ramowym niektórych państw członkowskich, jak również utrzymywanie się rozbieżności w zakresie badań naukowych i innowacji między regionami europejskimi, pomimo wysiłków na rzecz zwiększenia zdolności tych państw w dziedzinie badań i rozwoju podejmowanych w ramach funduszy strukturalnych; jest przekonany, że należy wykorzystać potencjał wszystkich regionów w zakresie osiągania doskonałości; w związku z tym uważa, że konieczne jest przyjęcie nowego podejścia w celu udzielenia wsparcia w osiąganiu doskonałości i inteligentnej specjalizacji regionów państwom członkowskim i regionom o słabszych wynikach;

4.

wzywa Komisję do maksymalnej poprawy wszystkich właściwych synergii między wspólnymi ramami strategicznymi, funduszami strukturalnymi, Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i Europejskim Funduszem Rybackim oraz do opracowania wielofunduszowego podejścia przy jednoczesnym przestrzeganiu ich różnych celów; jest przekonany, że instrumenty na rzecz spójności mogłyby usprawnić rozwój doskonałości i tworzenie zdolności poprzez zapewnianie większej kompatybilności ze strategiami w dziedzinie badań naukowych i innowacji na szczeblu regionalnym; jest przekonany, że pozwoli to na stworzenie „schodów do doskonałości”, które umożliwią tym regionom pełny udział we wspólnych ramach strategicznych, oparty na jakości i doskonałości;

5.

proponuje, aby to nowe podejście zawierało finansowanie działań mających na celu: modernizowanie uniwersytetów, zakup aparatury naukowej, lokalny transfer technologii, wspieranie przedsiębiorstw rozpoczynających działanie i przedsiębiorstw odpryskowych, rozpowszechnianie wyników projektów w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji, zwiększanie możliwości programów w zakresie transnarodowego szkolenia badaczy, tworzenie najnowocześniejszych centrów badawczych, tworzenie sieci doskonałości i klastrów lub poddane ocenie środowiska naukowego wspólne transregionalne działania w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji; uważa, że niektóre działania wspierające 7. program ramowy odniosły sukces w budowaniu powiązań i powinny zostać zachowane we wspólnych ramach strategicznych;

6.

wzywa państwa członkowskie do rozważenia finansowania ERBN, akcji Marie Curie lub wspólnych wniosków dotyczących projektów, które spełniają kryteria doskonałości, ale nie mogą być finansowane z uwagi na brak funduszy UE;

7.

podkreśla znaczenie zachowania odpowiednich instrumentów wspierania rozwijania instytucjonalnych zdolności regionów w odniesieniu do polityki w dziedzinie badań naukowych i innowacji, ponieważ szczebel regionalny jest strategicznym elementem umożliwiającym skuteczne integrowanie środków pochodzących z PR ze środkami pochodzącymi z funduszy strukturalnych, również ze względu na silne powiązania z lokalnymi przedsiębiorstwami, usługami oraz centrami badawczymi i szkoleniowymi;

8.

apeluje, by w związku z przyszłym ukierunkowaniem polityki spójności na strategię Europa 2020 priorytet „Innowacje” był wiążący dla regionów objętych celem 1 i celem 2, oraz aby priorytet ten znalazł odzwierciedlenie w przyznawanych na wszystkich szczeblach środkach finansowych;

9.

uważa, że władze lokalne i regionalne należy zachęcać do innowacji, szczególnie poprzez kontynuowanie i rozszerzanie inicjatyw takich jak „regiony wiedzy”, „żywe laboratoria” i „inteligentne miasta”, promujących wymiar terytorialny badań i rozwoju;

10.

zwraca uwagę na znaczenie utrzymania konwergencji strategii politycznych oraz zwraca się do Komisji o określenie „schodów do doskonałości” dla tych państw członkowskich i regionów, które są bardziej wrażliwe pod względem gospodarczym i społecznym i niedostatecznie reprezentowane w PR biorąc pod uwagę ich odnośne zalety i zgodnie ze skutecznymi i jasnymi kryteriami, w celu znacznego zwiększenia ich kapitału ludzkiego oraz zdolności w zakresie badań;

11.

jest zdania, że ogłoszenie konkursu na tworzenie najnowocześniejszych centrów badawczych w regionach w niekorzystnym położeniu jest odpowiednim instrumentem rozwoju europejskiej przestrzeni badawczej; uważa, że udzielanie pomocy w formie konkursu zwiększa dynamikę i kreatywność, co nawet w słabszych strukturalnie regionach może prowadzić do pomyślnego tworzenia ośrodków badawczych i technologicznych zapewniających przyszłościowe miejsca pracy; uważa, że kandydatami do konkursu powinny być zespoły składające się z jednego uznanego na arenie międzynarodowej instytutu badawczego i z jednego regionu w niekorzystnym położeniu oraz że podejścia naukowe, stanowiące podstawę dla wniosków założycielskich, powinny być oceniane zgodnie z zasadą doskonałości; uważa jednocześnie, że regiony te powinny być zobowiązane do opracowania realnego ogólnego podejścia dotyczącego budowania infrastruktury otwartej na badania naukowe i innowacje, np. za pomocą funduszy strukturalnych i poprzez tworzenie odpowiednich ram;

12.

zaleca, aby Komisja przeanalizowała możliwość stworzenia ogólnoeuropejskiego wspólnego funduszu finansowanego z funduszy strukturalnych w celu wspierania prowadzenia wspólnych europejskich badań naukowych;

13.

jest przekonany, że wiarygodność programu ramowego opiera się na jakości naukowej i w związku z tym uważa doskonałość za główne kryterium przy finansowaniu badań; przypomina, że natura doskonałości jest zróżnicowana i zależy od typu uczestnika lub od samego charakteru projektu badawczo-innowacyjnego (kryterium doskonałości w przypadku placówki badawczej jest inne niż w przypadku indywidualnego badacza lub MŚP, a projekty z zakresu badań podstawowych również podlegają innemu kryterium niż projekty z zakresu badań stosowanych); podkreśla, że rozwój techniczny, innowacje, projekty pilotażowe i budowanie rynku powinny być w stosownych przypadkach uważane za główne kryteria dla badań przemysłowych i stosowanych;

14.

wzywa do poprawy koordynacji i synergii między lokalnymi, regionalnymi, krajowymi i europejskimi transgranicznymi strategiami w dziedzinie badań i innowacji, z uwzględnieniem specyfiki różnych sytuacji oraz przy jednoczesnym zwiększaniu możliwości wzajemnego uzupełniania się strategii i podejmowania współpracy w tym zakresie; uważa, że dostęp do informacji i najlepszych praktyk oraz udostępnianie ich, wzmożenie wspólnych wysiłków w dziedzinie programowania, proste, elastyczne zasady i instrumenty oraz w stosownych przypadkach konwergencja tych ostatnich mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia skuteczności finansowania a ewentualnie także współfinansowania;

15.

jest przekonany, że obowiązkiem Europy jest wykorzystanie jej ogromnego potencjału w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji oraz przyczynienie się do opracowania sposobów sprostania globalnym wyzwaniom społecznym związanym:

jest przekonany, że wspólne ramy strategiczne powinny być ukierunkowane na stawienie czoła wyżej wymienionym wyzwaniom społecznym w kompleksowy sposób, za pomocą zrównoważonego zestawu instrumentów obejmujących całe spektrum działań zakresie kształcenia i szkolenia, badań i innowacji;

16.

przypomina znaczenie zapewnienia ciągłości funkcjonowania skutecznych instrumentów między PR i wspólnymi ramami strategicznymi, w szczególności programów współpracy; zwraca się do Komisji o dokonanie we właściwym terminie oceny skuteczności istniejących instrumentów pod względem realizacji konkretnych celów politycznych oraz o dostosowanie instrumentów, w przypadku których nie można jasno wykazać skuteczności lub ich wyjątkowego wkładu;

17.

wzywa do przeprowadzenia niezależnego audytu, np. przez Europejski Trybunał Obrachunkowy, przy współpracy z krajowymi trybunałami obrachunkowymi, dotyczącego skuteczności wydatków publicznych na badania naukowe realizowane przez państwa członkowskie, UE i władze lokalne;

18.

wzywa Komisję do zwiększenia widoczności wartości dodanej UE w obszarze badań naukowych i innowacji;

19.

wzywa do podejmowania wspólnych publicznych i prywatnych działań na szczeblu europejskim i krajowym, aby osiągnąć europejski cel, przewidujący przeznaczanie 3 % produktu krajowego brutto (PKB) na badania naukowe i rozwój; wzywa instytucje UE i państwa członkowskie UE do niezwłocznego opracowania konkretnego planu działania na rzecz realizacji tego celu;

20.

podkreśla, że należy podjąć wysiłki w celu jak najlepszego dostosowania wydatków w ramach wspólnych ram strategicznych do nadrzędnych celów politycznych określonych w strategii „Europa 2020”; apeluje o wyraźną koordynację z nowymi inicjatywami, takimi jak Unia innowacji i inne istotne inicjatywy przewodnie;

21.

przypomina, że przyszłe fundusze na rzecz badań naukowych i innowacji powinny umożliwić urzeczywistnienie europejskiej przestrzeni badawczej poprzez stworzenie większej synergii i lepszej współpracy między różnymi strategiami w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji; i programami finansowania na szczeblu UE, państw członkowskich i władz lokalnych;

22.

podkreśla, że wspólne ramy strategiczne powinny opierać się na koncepcji odpowiedniej organizacji odmiennych pod względem charakteru i skali projektów w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji, a także licznych i różnorodnych programów finansowania, w celu zapewnienia spójności, szerokiej reprezentatywności, wzajemnego powiązania, uproszczenia i komplementarności oraz określenia „drogi do doskonałości”;

23.

zauważa, że zapewnienie wszystkim badaczom udziału w projektach WRS wymaga uwzględnienia w przepisach administracyjnych, które obejmują postępowanie o udzielenie zamówienia, różnorakich przepisów krajowych dotyczących zatrudnienia w placówkach akademickich i ośrodkach badawczych; podkreśla w szczególności, że mechanizm współfinansowania nie powinien działać ze szkodą dla placówek akademickich i instytucji badawczych i że placówki akademickie pod żadnym pozorem nie powinny znaleźć się w niekorzystnej sytuacji w porównaniu z innymi podmiotami;

24.

wzywa Komisję do stworzenia prostego i łatwo dostępnego systemu mającego na celu przyspieszenie wprowadzania innowacji, inwestowanie w projekty z zakresu badań, rozwoju i innowacji na rzecz zwalczania największych wyzwań społecznych i przyjęcie prawdziwie całościowego podejścia poprzez koncentrowanie się na różnych kluczowych etapach łańcucha wartości (od dostawcy materiałów do produktu przeznaczonego dla użytkownika końcowego);

25.

wyraża przekonanie, że różnorakie zadania wymagają w ramach WRS osobnego, choć ściśle powiązanego i opartego na współpracy z innymi zadaniami podejścia: Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT) powinien działać przede wszystkim jako sieć wspólnot wiedzy i innowacji (WWiI); elementy programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) związane z innowacjami powinny koncentrować się na swojej sile, którą jest wspieranie innowacyjnych MŚP; kolejny PR powinien obejmować całokształt badań; fundusze strukturalne/spójności powinny być wykorzystywane w ściślejszej współpracy i w bardziej ukierunkowany sposób, ale z zachowaniem odrębności; jest zdania, że wspólne projekty w dalszym ciągu powinny stanowić podstawę WRS;

26.

podkreśla potrzebę zwiększenia elastyczności wspólnych ram strategicznych nie tylko po to, by środki mogły być przenoszone między poszczególnymi rozdziałami i pozycjami, lecz również by WRS były na tyle elastyczne, aby umożliwiały przydzielanie środków na sprostanie najważniejszym wyzwaniom społecznym, które pojawiają się w trakcie okresu budżetowego;

27.

apeluje o wyraźne zdefiniowanie ogólnego systemu finansowania oraz o silniejsze włączenie badań naukowych, edukacji i innowacji; w związku z faktem, że polityka w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji tworzy europejską wartość dodaną i aby zrealizować cele strategii „Europa 2020”, apeluje o dwukrotne zwiększenie do 2014 r. w nowym okresie finansowania budżetu unijnych programów na rzecz badań i innowacji (z wyłączeniem budżetu przeznaczonego na badania, rozwój i innowacje w ramach funduszy strukturalnych i EBI), które będzie właściwą odpowiedzią na obecny kryzys gospodarczy oraz sposobem na sprostanie ogromnym wspólnym wyzwaniom; jest przekonany, że zwiększenie publicznego budżetu powinno mieć na celu zapewnienie większych korzyści społecznych i poprawę konkurencyjności; ponownie podkreśla potrzebę wzmocnienia i rozwinięcia przyjaznej dla badań, rozwoju i innowacji roli wszystkich instrumentów UE, w tym poprzez ściślejszą współpracę z EBI i poprzez uproszczenie procedur dostępu do finansowania; proponuje zatem wprowadzenie nowego modelu organizacyjnego opartego na trzech różnych poziomach finansowania oraz mającego na celu stabilność i konwergencję:

28.

Ten poziom powinien obejmować unijne fundusze związane z tworzeniem infrastruktury (a w ujęciu ogólnym również struktury instytucjonalnej) oraz rozwijaniem zdolności;

29.

program finansowania na tym poziomie obejmuje część środków PR związanych z programem na rzecz wzmacniania zdolności i inicjatywami Marie Curie, części składowe unijnego finansowania inwestycji w infrastruktury badawcze i projektów, dostęp do pożyczek EBI (dotyczy projektów o wartości powyżej 50 mln euro i mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka), granty związane z wyżej wymienionymi częściami składowymi PR oraz współpracę z funduszami strukturalnymi w zakresie infrastruktury;

30.

wzywa do wzmocnienia roli Wspólnego Centrum Badawczego jako wewnętrznego dostawcy analiz naukowych i gospodarczych dla polityki na rzecz rozwoju zgodnie ze strategią „Europa 2020”;

31.

podkreśla, że przyszłe europejskie projekty inwestycyjne na dużą skalę, takie jak ITER, Galileo i GMES (Globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa), powinny być finansowane poza PR, za pomocą tworzenia dla takich projektów indywidualnych pozycji w budżecie w celu zapewnienia przejrzystej i niezawodnej struktury finansowania, przy jednoczesnym kontrolowaniu i ograniczaniu ich skłonności do przekraczania zakładanych kosztów; proponuje, by projekty te były częściowo finansowane w drodze emisji obligacji projektowych przez EBI;

32.

wskazuje na zasadniczą rolę infrastruktury badawczej na dużą skalę dla rozwoju europejskiej przestrzeni badawczej i wzywa do zwiększenia ogólnego poziomu dostępnych na infrastrukturę badawczą funduszy UE, szczególnie w przypadkach, gdzie występuje największa możliwość wytworzenia wartości dodanej na szczeblu europejskim, do przedłużenia okresu finansowania również na okres po fazie przygotowawczej i do zagwarantowania otwartego i opartego na doskonałości dostępu do funduszy;

33.

Ten poziom powinien obejmować ogólne badania, zarówno podstawowe, jak i stosowane, oraz nauki społeczne i humanistyczne; uczestnikami koordynującymi są głównie uniwersytety i ośrodki/instytuty badawcze; sektor przemysłowy, szczególnie MŚP, oraz innowacyjne organizacje nienastawione na zysk powinny być zachęcane do udziału i do współpracy z uniwersytetami i publicznymi centrami badawczymi oraz w odpowiednich przypadkach do działania w charakterze koordynatorów projektów; poziom ten stanowi największą część PR i powinien być ukierunkowany na rozwijanie solidnej podstawy naukowej w badaniach podstawowych i stosowanych, które są niezbędne do pobudzania innowacji;

34.

w tym przypadku kluczowymi terminami są oryginalność i znaczenie pomysłu, jakość, potencjał w zakresie osiągania doskonałości naukowej i wartość dodana projektów, w tym badania wysokiego ryzyka i projekty dotyczące „innowacji nietechnologicznych i innowacji społecznych”; plan biznesowy i potencjał rynkowy są pozytywnymi czynnikami i muszą zostać uwzględnione, nie stanowią one jednak niezbędnych warunków przyjęcia;

35.

program finansowania na tym poziomie wchodzi w zakres systemu grantów PR UE oraz współpracy z funduszami strukturalnymi w zakresie badań, rozwoju i innowacji; korzystne byłoby osiągnięcie synergii tych dwóch źródeł finansowania i uproszczenie wzajemnych relacji między projektami finansowanymi przez UE i zewnętrzne organy finansujące; granty powinny przede wszystkim być udzielane publicznym i prywatnym instytutom badawczym i innowacyjnym MŚP;

36.

wzywa do stworzenia bardziej elastycznego systemu finansowania mającego na celu zwiększenie atrakcyjności współpracy dla MŚP, w ramach którego MŚP mogłyby, w przypadkach, gdy jest to możliwe, przystępować do projektów współpracy w trakcie ich realizacji i w tym celu dla danego projektu powinno się udostępnić otwartą pozycję w budżecie; jest przekonany, że w ten sposób MŚP mogą wyraźniej dostrzegać istniejące możliwości, ponieważ skraca się czas od przystąpienia do projektu do osiągnięcia rezultatów rynkowych;

37.

przypomina, że Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERBN) odniosła sukces w promowaniu doskonałości naukowej i okazała się wzmacniającym elementem europejskiej przestrzeni badawczej; apeluje do Komisji o dalszą poprawę struktur i mechanizmów europejskiej przestrzeni badawczej oraz o danie impulsu instrumentom, jakimi dysponuje; podkreśla konieczność znacznego zwiększenia środków w budżecie przeznaczanych na granty dla młodych badaczy, badaczy płci żeńskiej oraz badaczy z innowacyjnych MŚP (zarówno dla grup badaczy jak i dla osób indywidualnych), oraz wzmocnienia działań i inicjatyw Marie Curie, co przyczyni się do zwiększenia mobilności (poprzez wprowadzenie piątej wolności – wolnego przepływu wiedzy), bogatszego przebiegu kariery zawodowej i lepszej współpracy między placówkami akademickimi, publicznymi instytucjami badawczymi i przemysłem, a także zwiększy dostęp do głównej infrastruktury badawczej; zwraca się do sektora przemysłowego o większe zaangażowanie w doktorskie i habilitacyjne programy badawcze; apeluje o wdrożenie niezbędnych środków w celu zagwarantowania odpowiednich warunków pracy naukowców w UE, co pozwoli na zwiększenie międzynarodowej atrakcyjności Europy dla badaczy, zapobiegnie wyjazdom najlepszych specjalistów i urzeczywistni doskonałość w Europie;

38.

podkreśla, że należy przyznać pierwszeństwo mobilności badaczy w Europie i wzywa do wzmocnienia środków (takich jak przenoszenie uprawnień emerytalnych i świadczeń w ramach zabezpieczenia społecznego, wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych, środki na rzecz pogodzenia życia rodzinnego i zawodowego i przyznawanie voucherów badawczych naukowcom przenoszącym się do innego państwa) które będą sprzyjały mobilności europejskich badaczy, pomogą w ograniczaniu „drenażu mózgów” i zwiększą atrakcyjność kariery naukowej w UE; wzywa do wprowadzenia w grantach ERBN, w stosownych przypadkach, części składowej opartej na mobilności; apeluje do Komisji i państw członkowskich o zwiększenie wysiłku na rzecz ułatwienia szybkiego i wzajemnego uznawania akademickich programów nauczania;

39.

uważa, że istnieje dalszy potencjał, by rozszerzyć zakres koncepcji ERBN do wspólnych i międzydyscyplinarnych projektów badawczych, o ile utrzymany zostanie charakter oddolny, a głównym kryterium selekcji pozostanie doskonałość naukowa;

40.

z zadowoleniem przyjmuje stały postęp w kierunku bardziej zrównoważonego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w programie ramowym; zgadza się, że środki mające na celu zwiększenie udziału kobiet należy wzmocnić w trakcie cykli życia projektów oraz że Komisja powinna wzmocnić swoje podejście do wspierania kobiet naukowców oraz pobudzić państwa członkowskie do zajęcia się różnicami w traktowaniu kobiet i mężczyzn, ze szczególnym uwzględnieniem pokonywania przeszkód właściwych dla płci; podkreśla, że należy wdrożyć cel dotyczący zapewnienia 40 % udziału kobiet w komitetach ds. programów i komitetach doradczych; zwraca się do Komisji, aby wspólnie z Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn opracowała plan działania na rzecz równości płci zawierający wskaźniki i cele dotyczące płci oraz do monitorowania jego wdrożenia;

41.

w ramach uwzględnienia aspektu płci podkreśla potrzebę umożliwienia naukowcom na wszystkich szczeblach odroczenia rozpoczęcia badań w ramach dotacji lub zawieszenia ich z powodu urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego lub rodzicielskiego w przypadku tych projektów, w których jest to możliwe, oraz przedłużenia ważności umowy o przyznanie dotacji z tych samych powodów w przypadku projektów, w których termin realizacji nie jest najważniejszy; wzywa państwa członkowskie do stworzenia naukowcom takich możliwości;

42.

podkreśla, że pełne wdrożenie europejskiej przestrzeni badawczej wymaga przyjęcia środków legislacyjnych, które umożliwią wszystkim podmiotom w UE uczestnictwo w programach krajowych, a także zapewnią wszystkim udział w otwartych zaproszeniach do składania ofert organizowanych przez poszczególne państwa oraz zagwarantują podjęcie działań na rzecz ujednolicenia zasad, procedur, umów i kryteriów oceny;

43.

Ten poziom powinien obejmować rozwijanie i wspieranie wykorzystania rynkowego innowacyjnych produktów i usług oraz generowanie korzyści społecznych; w rozwoju nowatorskich produktów, usług i procesów w tym przypadku zasadniczą rolę odgrywa sektor przemysłowy, a zwłaszcza innowacyjne MŚP;

44.

mając na uwadze konieczność zachęcania młodzieży do uczestnictwa w działaniach w zakresie badań i innowacji oraz wspierania młodych przedsiębiorców, którzy wnoszą wkład w działania w zakresie badań, rozwoju i innowacji, a także wykorzystują rezultaty w celu poprawy rozwoju społeczno-gospodarczego swoich społeczności lokalnych i regionalnych, apeluje do Komisji i państw członkowskich o kontynuowanie programu Erasmus dla młodych przedsiębiorców, również w kontekście przyszłych wieloletnich ram finansowych, oraz o zwiększenie środków przeznaczanych na ten program;

45.

przyznaje, że szczególną uwagę należy zwrócić na zaangażowanie MŚP, ażeby umożliwić wykorzystanie pojawiających się nowych pomysłów i możliwości w sposób elastyczny i efektywny, co otworzy nowe drogi dla innowacji; podkreśla, że sektorowa definicja MŚP jest nieodzownym warunkiem ich pomyślnego uczestnictwa we wspólnych ramach strategicznych; zauważa, że powodzenie działań w zakresie innowacji zależy również od umiejętności i doświadczenia personelu zarządzającego;

46.

podkreśla potrzebę poprawy dostępu MŚP na poziomie lokalnym i europejskim do usług związanych z badaniami i innowacją; uważa, że dzięki pomyślnie realizowanym programom, takim jak Eurostars, zostało zdobyte duże doświadczenie na temat zaspokajania potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw i że takie programy powinny zatem być wzmacniane; wzywa do podjęcia wysiłków na wszystkich szczeblach celem wprowadzania innowacyjnych rozwiązań odpowiadających wymogom sektora publicznego, poprzez angażowanie małych przedsiębiorstw w konkursy na pomysły kończące się zawarciem krótkoterminowych umów rozwojowych;

47.

program finansowania na tym poziomie wchodzi w zakres finansowania UE zapewnianego przez Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT), finansowania związanego z programem ramowym na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP), obejmując dostęp do większych możliwości kredytowych oferowanych przez EFI, specjalnych pożyczek z EBI (dotyczy głównie projektów o wartości mniejszej niż 50 mln euro), a także współpracę z funduszami strukturalnymi w zakresie przedsiębiorczości; w finansowaniu europejskiej polityki w dziedzinie innowacji istnieje jednak brakujące ogniwo: odpowiednie instrumenty finansowania, które odpowiadają specyfice MŚP; uważa, że europejska przestrzeń badawcza odniosłaby wiele korzyści dzięki utworzeniu, po należytym uwzględnieniu oceny skutków, programu UE na rzecz MŚP, który mógłby być wyspecjalizowanym oddziałem EBI w pełni zorientowanym na projekty innowacyjne MŚP;

48.

przypomina, że Europejski Instytut Innowacji i Technologii okazał się pomyślnym i wzmacniającym elementem europejskiej przestrzeni badawczej; podkreśla potrzebę zawężenia ukierunkowania WWiI, a w związku z tym istnienia bardziej skoncentrowanej sieci o mniejszym budżecie, co umożliwi również udział większej liczby MŚP z uwagi na niższe roczne koszty uczestnictwa; jest przekonany, że te mniejsze WWiI mogą stanowić w UE punkt centralny, będący forum dla naukowców z całej UE, zapewniający jej większe możliwości konkurowania na rynku globalnym;

49.

uważa, że aby zwiększyć udział MSP w programach, że należy rozważyć pewne instrumenty finansowania i działania:

50.

wzywa do przetestowania nowych i innowacyjnych metod finansowania, takich jak europejskie obligacje na finansowanie projektów i kupony innowacyjności UE, co pozwoli przedsiębiorstwom wydawać wspomniane środki bezpośrednio w akredytowanych centrach badawczych; takie kupony nie powinny być objęte sprawozdawczością dotyczącą kosztów, gdyż ich wykorzystanie podlegałoby certyfikacji przez ośrodki, w których kupony te byłyby realizowane; centra akredytacji mogłyby zostać utworzone na zasadzie centrów krajowych lub regionalnych i podlegać zatwierdzeniu przez organ europejski, na przykład Wspólne Centrum Badawcze; uważa, że wkład Wspólnego Centrum Badawczego w innowacje w ramach programu ramowego powinien obejmować pogłębioną współpracę z sektorem przemysłowym;

51.

z zadowoleniem przyjmuje unijną inicjatywę na rzecz innowacyjnych badań prowadzonych przez małe przedsiębiorstwa, która ma na celu zidentyfikowanie wyzwań technologicznych w sektorze publicznym i finansowanie projektów na rzecz badań i rozwoju, aby opracować nowe rozwiązania zarówno dawnych, jak i nowo pojawiających się problemów;

52.

zwraca uwagę, że nie wszystkie innowacje opierają się na badaniach i nie wszystkie badania mają na celu innowacje; uważa zatem, że proponowana reorganizacja powinna obejmować całe spektrum działań związanych z innowacją, od stworzenia koncepcji aż po wprowadzenie jej na rynek, a także uwzględniać innowacje nietechnologiczne, ekoinnowacje i innowacje społeczne; uważa, że powinna ona obejmować promowanie praktyk innowacyjnych (takich jak innowacyjne i przedkomercyjne zamówienia publiczne, nagrody motywacyjne, strategie dotyczące praw własności intelektualnej i wiodące inicjatywy rynkowe) oraz ułatwianie ich upowszechniania; przypomina, że podczas stawiania czoła wyzwaniom i określania priorytetowych obszarów WRS pod uwagę należy brać normalizację, ale że nie powinno to stanowić nowego oddzielnego instrumentu lub działania;

53.

zauważa, że dotychczasowe osiągnięcia programu CIP wskazują na duże znaczenie jego kontynuowania i rozszerzenia, w szczególności w celu wspierania innowacyjnych MŚP, będących siłą napędową europejskiej gospodarki;

54.

podkreśla jednak, że niektóre instrumenty programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) mogłyby stać się naturalnym przedłużeniem przyszłego programu ramowego, zapewniając ciągłość europejskim projektom badawczym i innowacyjnym; uważa, że technologia rozwijana w ramach projektów programu ramowego mogłaby zostać objęta projektami innowacyjnymi, które:

55.

przypomina, że wysoce konkurencyjny charakter badań, prac naukowych, technologicznych i innowacyjnych oraz ciągłe tworzenie zdolności w zakresie badań naukowych i innowacji na szczeblu lokalnym uzależnione są od istnienia w pewnym stopniu powielania i rozdrobnienia, bez których funkcjonowanie wspólnych badań zostałoby osłabione;

56.

podkreśla, że skuteczniejsze przyciąganie inwestycji prywatnych i zapewnienie efektywniejszego wkładu prac badawczo-rozwojowych w zwiększanie konkurencyjności Europy wymaga podjęcia odpowiednich działań w programie ramowym celem określenia stabilnych i skutecznych ram regulacyjnych w zakresie ochrony praw własności intelektualnej na wczesnym etapie procesu badań;

57.

stanowczo zachęca do wdrażania programów szkoleniowych dla wszystkich potencjalnych uczestników, zwłaszcza w zakresie stosowania zasad zarządzania, a także zwraca się do Komisji o opracowanie kryteriów wyboru i oceny projektów szkoleniowych z jednoczesnym uwzględnieniem m. in. „schodów do doskonałości”; ponagla Komisję, by w ramach proaktywnego podejścia pomogła organom publicznym, zwłaszcza tym z państw członkowskich o niskim stopniu reprezentacji, w usprawnieniu ich systemu zarządzania poprzez przeprowadzanie ocen i wydawanie zaleceń służących poprawie jakości składanych przez nich ich wniosków o dofinansowanie i lepszemu zarządzaniu projektami;

58.

przypomina, że uproszczenie zarządzania unijnymi funduszami na badania naukowe wymaga skoku jakościowego; jest przekonany, że kluczowym elementem uproszczenia jest zmiana obecnego podejścia opartego na kontroli na podejście opartego na większym zaufaniu i tolerancji w zakresie podejmowania ryzyka, które jest szczególnie korzystne dla MŚP; wzywa do wdrożenia wszystkich środków w zakresie upraszczania określonych w nowych wspólnych ramach strategicznych, takich jak większy margines tolerowanego ryzyka błędu, powszechna akceptacja zwyczajowych praktyk rachunkowych, stosowanie kwot ryczałtowych i stałych stawek zryczałtowanych (na zasadzie dobrowolności), uproszczenie procedur składania wniosków i zawierania umów oraz przepisów w zakresie finansowania wstępnego i kwalifikowalności kosztów, znaczne ograniczenie wymogów w zakresie sprawozdawczości finansowej i naukowej, skrócenie czasu zawierania umów do maksymalnie 6 miesięcy, znacznego ograniczenie czasu przyznawania i wypłaty grantów i większa swoboda dla uczestników w zakresie organizacji projektów, zarządzania nimi i wyboru partnerów;

59.

wyraża przekonanie, że uproszczenie powinno prowadzić do rzadszego łączenia metod kalkulacji stawek grantów i kosztów pośrednich w programach finansowania, nie powinno jednak znosić istniejącego zróżnicowania między placówkami akademickimi, organizacjami badawczymi i przemysłem;

60.

zaleca opracowanie niewielkiego zbioru wspólnych i łatwych do zinterpretowania zasad (administracyjnych, finansowych i organizacyjnych), które miałyby zastosowanie do wszystkich programów i instrumentów europejskich w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji;

61.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do ułatwienia dostępu do europejskich programów badawczych, np. poprzez utworzenie jednego punktu kontaktowego, wprowadzenie zasady „jeden projekt – jeden dokument” lub stworzenie forum wymiany najlepszych praktyk; w związku z tym przypomina o potrzebie istnienia łatwo dostępnego „pojedynczego punktu kontaktowego” udzielającego porad i wsparcia finansowego potencjalnym uczestnikom; krytycznie odnosi się do obecnego braku przejrzystości i informacji dotyczących przyszłych zaproszeń do składania wniosków w sprawie projektów badawczych, który prowadzi to do tego, że badacze i instytuty nie są w stanie odpowiednio się przygotować i w związku z tym ich uczestnictwo jest utrudnione;

62.

wskazuje, że spójna polityka na rzecz utworzenia europejskiego społeczeństwa opartego na wiedzy wymaga wzmocnienia powiązań między szkolnictwem, badaniami i innowacjami; podkreśla, że wspólne ramy strategiczne powinny odnosić się do całego łańcucha wiedzy i włączyć go, np. poprzez rozwój infrastruktury, normalizację, programy szkoleniowe i środki wsparcia kluczowych technologii; zachęca do podejmowania wszelkich form współpracy między placówkami akademickimi, przedsiębiorstwami i instytutami badawczymi i wyraża przekonanie, że umiejętności i transfer technologii są kluczowym elementem; apeluje o zapewnienie praktycznych instrumentów sprzyjających transferowi technologii z zastosowań naukowych do zastosowań przemysłowych, zarówno w sektorze usług, jak i produkcyjnym;

63.

apeluje o większe zaangażowanie na szczeblu międzyrządowym w ramach inicjatyw w zakresie wspólnego planowania, które pozwoliłoby na zacieśnienie współpracy w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji w całej Europie;

64.

podkreślając znaczenie wspólnych inicjatyw technologicznych i europejskich platform technologicznych zaleca określenie dla wszystkich partnerstw publiczno-prywatnych specjalnych wspólnych ram zawierających przejrzyste, uproszczone i powszechnie obowiązujące warunki z wyraźnym podziałem na sektor prywatny i publiczny; podkreśla konieczność podejmowania efektywnych działań w celu zwiększenia przejrzystości takich instrumentów oraz zapewnienia większego dostępu do nich MŚP i publicznemu sektorowi badawczemu; zwraca się do Komisji o przeprowadzenie dogłębnej analizy poziomu zaawansowania wpływu i znaczenia różnych form obecnie funkcjonujących partnerstw publiczno-prywatnych, która powinna poprzedzać konsolidację lub utworzenie dodatkowych partnerstw celem poprawienia zarządzania partnerstwami i zapewnienia większego zaangażowania większej liczby różnorodnych podmiotów zarówno w celu określenia programu badań, jak i zapewnienia dostępu nowym podmiotom; wyraża również przekonanie, że instrumenty te powinny być wyraźnie ukierunkowane na priorytetowe cele publiczne (dokonując oceny wyników w kontekście społecznym i z punktu widzenia trwałości) i pozyskiwać realne inwestycje prywatne;

65.

podkreśla, że wspólne ramy strategiczne powinny być atrakcyjnym mechanizmem finansowania dla podmiotów sektora prywatnego i publicznego (w tym również dla organizacji pozarządowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego); uważa, że wszyscy uczestnicy kluczowych projektów w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji powinni odgrywać rolę w dyskusji dotyczącej określenia priorytetów i mieć dostęp do infrastruktury badawczej;

66.

pozytywnie ocenia przechodzenie do podejścia opartego na nauce oraz apeluje o przyjęcie na wszystkich etapach systemu finansowania postawy opartej na zaufaniu względem badaczy i na większej tolerancji ryzyka względem uczestników, w tym na waloryzacji nauki i innowacjach; wzywa do przyjęcia odpowiedniego modelu finansowania w odniesieniu do akademickich badań naukowych w kolejnym programie ramowym;

67.

uważa, że nie należy ograniczać WRS jedynie do innowacji wynikających z badań lub opartych na technologii, ale że WRS powinny wspierać różne źródła innowacji; zauważa, że wiele przedsiębiorstw – zwłaszcza MŚP – korzysta z innych źródeł innowacji, takich jak klienci, rynki, użytkownicy, a zwłaszcza pracownicy, oraz że taka forma innowacji ma często bardziej praktyczny charakter i koncentruje się na rozwiązaniu konkretnych problematycznych kwestii związanych z procesami, usługami lub produktami, jako że przedstawiane rozwiązania są często wynikiem przemyśleń pracowników, którzy znajdują się najbliżej procesu produkcyjnego, rynków i klientów;; uważa w związku z tym, że UE powinna wzmocnić innowacje zorientowane na rozwiązania praktyczne i stymulowane przez pracowników;

68.

wzywa Komisję do zapewnienia przeglądu kosztów ogólnych w ramach inicjatywy Horyzont 2020 wzywa zatem Komisję do dokonania analizy procentowego udziału kosztów ogólnych w 7. programie ramowym i do wystąpienia z wnioskami mającymi na celu utrzymanie ich jak na najniższym poziomie;

69.

apeluje o utrzymanie wspólnych badań (obecny program współpracy) w centrum programu ramowego oraz intensyfikowanie synergii w celu zwiększenia i przyspieszenia wpływu i rozpowszechniania projektów badawczych realizowanych przy współpracy z partnerami o światowej renomie z UE i spoza UE; uważa, że w finansowaniu wspólnych badań powinno stosować się większą elastyczność tematyczną (zaproszenia o szerszym zasięgu) i rozwiązania finansowe przyjazne dla użytkowników, aby przyciągnąć wybitnych naukowców i wyjść naprzeciw potrzebom zarówno dużych konsorcjów, jak i mniejszych grup; uważa, że powinien zostać objęty cały łańcuch innowacji, od badań odkrywczych po pilotażowe projekty i demonstracje na dużą skalę, w stosownych przypadkach z przeznaczonymi wydzielonymi środkami budżetowymi dla tych sektorów, które opracowały strategiczną wizję sprostania wyzwaniom społecznym o długoterminowych cyklach inwestycyjnych;

70.

wyraża swój sceptycyzm w związku z efektywnością wykorzystania środków na tworzenie sieci doskonałości w dziedzinie badań oraz organizowanie konferencji i innych wydarzeń, a także apeluje o wzmocnienie elektronicznych narzędzi tworzenia sieci w dziedzinie badań i innowacji oraz upowszechnianie wyników badań w internecie;

71.

ze sceptycyzmem podchodzi do tego, że często możliwe jest sfinansowanie zaledwie jednego wniosku z zaproszenia, co prowadzi do marnotrawstwa środków zainwestowanych w przygotowanie i ocenę znakomitych wniosków oraz niesfinansowania niektórych znakomitych pomysłów; wzywa Komisję do zbadania możliwości finansowania znakomitych, niewybranych propozycji badawczych poprzez ustanowienie dodatkowego budżetu na badania (połączenie funduszy badawczych), do którego swój wkład wnosiłyby również państwa członkowskie, a także fundusze regionalne i strukturalne;

72.

apeluje o konsolidację badań wielo- i międzydyscyplinarnych oraz uznanie społecznego wymiaru badań; w tym kontekście przypomina, że do sprostania wielkim wyzwaniom społecznym – oprócz rozwiązań technologicznych – powinny przyczyniać się europejskie badania w zakresie nauk społecznych i humanistycznych oraz innowacji społecznych, które mają zasadnicze znaczenie dla skutecznego rozwiązania takich problemów; jest przekonany w związku z tym, że we wspólnych ramach strategicznych powinno się uwzględnić zarówno utrzymanie samodzielnego obszaru tematycznego „nauki społeczno-ekonomiczne i humanistyczne” jak i jego większe włączenie do wszystkich działań strategicznych;

73.

celem zwiększenia zainteresowania obywateli i społeczeństwa obywatelskiego badaniami naukowymi oraz ich zaangażowania w takie badania, wzywa do kontynuowania tematu „Nauki w społeczeństwie” w formie samodzielnej i poprzez horyzontalne rozszerzenie jego zakresu w celu uwzględnienia ogromnych wyzwań społecznych; uważa ponadto, że Komisja powinna wspierać dalszy rozwój i rozpowszechnianie wytycznych dotyczących etyki, a także dalsze opracowywanie instrumentów przeznaczonych dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego;

74.

apeluje o bardziej przejrzyste określanie priorytetów i celów w dziedzinie badań oraz uwzględnianie w nich większego udziału i zrównoważonego zaangażowania podmiotów, w tym społeczności naukowej, badaczy (również z mniejszych instytucji badawczych), sektora publicznego, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i MŚP; wzywa do utworzenia specjalnej platformy dialogu między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i badaczami na temat priorytetowych obszarów badań w poszczególnych sektorach; uważa, że należy propagować również specjalne platformy zacieśniania współpracy MŚP i badaczy;

75.

uważa, że ważnym procesem, który należy wspierać i upowszechniać zarówno na szczeblu UE, jak i państwa członkowskiego, jest ocena programów badawczych nie tylko pod względem gospodarczym, ale także społecznym, etycznym i zachowania zrównoważonego charakteru; wyraża poparcie dla inicjatyw Komisji w tym obszarze, np. opracowania zasad odpowiedzialnych badań i innowacji, a także zachęca do ich dalszego propagowania i wdrażania;

76.

apeluje o utrzymanie równowagi między projektami opartymi na działaniach oddolnych (takimi jak obecny projekt „przyszłe i powstające technologie”) i działaniach odgórnych („wielkie wyzwania społeczne”), a także o ułatwianie realizacji mniejszych projektów oddolnych i wspólnych badań oddolnych; uważa, że zmniejszenie barier w dostępie do projektów współpracy prowadziłoby do wzmocnienia zdolności naukowej; uważa, że priorytety strategiczne muszą być powiązane z pojawiającymi się problemami; zwraca się do Komisji o zbadanie równowagi pomiędzy działaniami oddolnymi i odgórnymi i o rozpatrzenie ich zarówno z punktu widzenia społecznego jak i finansowego; podkreśla potrzebę konsultowania naukowców, podmiotów przemysłowych i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego oraz współpracowania z nimi w celu opracowania programów badawczych;

77.

stwierdza, że przyszłe finansowanie w zakresie badań naukowych powinno koncentrować się na małych i średnich projektach; uważa, że realizacja małych i średnich projektów jest łatwiejsza i tańsza dla placówek akademickich i MŚP; i że mogą one również zwiększyć dotychczas niezadowalający stopień skuteczności w realizacji wniosków;

78.

uważa, że jeśli niektóre potrzeby społeczne nie są zaspokajane przez nasze obecne modele innowacji, można wykorzystać nowe publiczne systemy licencjonowania i nagrody motywacyjne w zakresie innowacji, aby skoncentrować badania na tych obszarach i zapewnić skuteczność wydatków publicznych; zwraca się do Komisji o możliwie najszybsze wdrożenie inicjatywy pilotażowej przyznającej nagrody motywacyjne w sektorze medycznym;

79.

apeluje o zapewnienie spójności całemu łańcuchowi badań naukowych, rozwoju i innowacji poprzez wdrożenie zasad dotyczących przejrzystości oraz wyraźną koordynację działań różnych dyrekcji generalnych Komisji zajmujących się finansowaniem badań i innowacji;

80.

w stosownych przypadkach wzywa do intensyfikacji współpracy międzynarodowej ze strategicznymi partnerami Unii Europejskiej, w tym z krajami o prężnych gospodarkach, takimi jak kraje BRIC, na zasadzie wzajemności, celem lepszego sprostania globalnym wyzwaniom; przypomina, że uproszczenie procedur i znaczące skrócenie czasu zatwierdzania wniosków zachęci do uczestnictwa badaczy z państw trzecich; podkreśla konieczność tworzenia silniejszego potencjału naukowego w państwach sąsiadujących w oparciu o lepszą koordynację wspólnych ram strategicznych z instrumentami europejskiej polityki sąsiedztwa; jest przekonany, że efektywne wzmacnianie rozwijania zdolności oraz ustanawianie sprawiedliwych i kompleksowych partnerstw z krajami rozwijającymi się jest kluczowym elementem procesu zwiększania ich zrównoważonego rozwoju;

81.

uważa, że nie należy podejmować współpracy z państwami trzecimi w dziedzinie badań o potencjalnie podwójnym zastosowaniu, jeśli państwo takie nie przestrzega praw człowieka, rezolucji ONZ i prawa międzynarodowego;

82.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

26.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 56/14

—

uwzględniając art. 165 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego pt. „System szkół europejskich w 2009 r.” (COM(2010)0595),

—

uwzględniając Konwencję określającą statut szkół europejskich (1),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 8 września 2005 r. w sprawie opcji rozwoju systemu szkół europejskich (2),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r. zmieniające Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i Warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich (3),

—

uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, która weszła w życie w dniu 3 maja 2008 r. i została ratyfikowana przez Unię Europejską w dniu 23 grudnia 2010 r., a w szczególności jej art. 24 (4),

—

uwzględniając sprawozdanie roczne sekretarza generalnego szkół europejskich przestawione Zarządowi na posiedzeniu w dniach 12, 13 i 14 kwietnia 2011 r. w Brukseli (5),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinie Komisji Budżetowej i Komisji Prawnej (A7-0293/2011),

A.

mając na uwadze, że w art. 165 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej podkreślono, że Unia przyczynia się do rozwoju edukacji o wysokiej jakości poprzez zachęcanie do współpracy między państwami członkowskimi oraz, jeśli jest to niezbędne, poprzez wspieranie i uzupełnianie ich działalności, w pełni szanując odpowiedzialność państw członkowskich za treść nauczania i organizację systemów edukacyjnych, jak również ich różnorodność kulturową i językową,

B.

mając na uwadze, że preambuła Konwencji określającej Statut Szkół Europejskich z 1994 r. stwierdza, że system szkół europejskich jest systemem sui generis i stanowi formę współpracy między państwami członkowskimi oraz między nimi a Wspólnotami Europejskimi, przy pełnym uznaniu odpowiedzialności państw członkowskich za treść nauczania i organizację krajowych systemów edukacyjnych oraz za ich różnorodność kulturową i językową,

C.

mając na uwadze, że zgodnie z art. 1 Konwencji określającej statut szkół europejskich inne dzieci mogą uczęszczać do tych szkół w ramach limitów określonych przez Zarząd, który zgodnie z pkt II.7 rozdziału XII zbioru decyzji Zarządu może przydzielić status I kategorii „pracownikom wszelkich organizacji Wspólnoty powołanych na mocy aktu prawnego instytucji Wspólnoty oraz pracownikom zatrudnionym w innych organizacjach zatwierdzonych przez Zarząd Szkół”,

D.

mając na uwadze, że szkoły europejskie umożliwiają uczniom afirmację własnej tożsamości kulturowej oraz opanowanie na wysokim poziomie co najmniej dwóch języków – w tym języka ojczystego – do nauki których zachęca się ich od bardzo wczesnego wieku, co podkreśla znaczenie wielokulturowości i sprzyja wzajemnemu zrozumieniu i szacunkowi,

E.

mając na uwadze, że szkoły europejskie nie mogą być traktowane analogicznie do szkół międzynarodowych, gdyż nie są przedmiotem wyboru ze strony rodziców, lecz stanowią odpowiedź na potrzebę zapewnienia dzieciom możliwości nauki w języku ojczystym oraz potrzebę rozwijania europejskiego wymiaru edukacji;

F.

mając na uwadze, że tryb funkcjonowania szkół europejskich, od początku zgodny z zasadami zapisanymi w konwencji międzyrządowej, powinien zostać ulepszony i że należy stworzyć dla tego systemu podstawę prawną umożliwiającą jego uproszczenie i zwiększenie jego przejrzystości i efektywności,

G.

mając na uwadze, że reforma systemu szkół europejskich została zatwierdzona przez zarząd w kwietniu 2009 r.,

H.

mając na uwadze, że ponad pięćdziesięcioletnie doświadczenie funkcjonowania szkół europejskich pokazało, iż system ten i jego model kształcenia jest unikalny i atrakcyjny; mając na uwadze, że jednym z celów reformy jest udostępnienie tego systemu oraz matury europejskiej innym uczniom na terytorium Unii oraz że celów reformy nie można z powodzeniem osiągnąć bez fundamentalnej zmiany statusu prawnego, na którym opiera się cały system,

I.

mając na uwadze, że w sprawozdaniu Komisji w sprawie systemu szkół europejskich z 2009 r. (6) wskazano utrzymujące się i postępujące problemy systemowe, takie jak brak oddelegowanych nauczycieli czy opóźnienia w udostępnianiu szkołom odpowiedniej infrastruktury lub nieudostępnianie jej w ogóle, co ma bezpośredni wpływ na jakość edukacji, przebieg zapisów do szkół, jakość życia uczniów, rodziców i nauczycieli oraz finansowe aspekty funkcjonowania szkół,

J.

mając na uwadze, że szkołom, w Brukseli i Luksemburgu brakuje budynków i infrastruktury, co szkodzi jakości nauczania i uniemożliwia otwarcie systemu nauczania na uczniów, których rodzice nie są pracownikami instytucji UE; mając na uwadze, że konieczne jest zapewnienie wszystkim uczniom edukacji tej samej jakości, niezależnie od języka ojczystego, lokalizacji lub kategorii szkoły,

K.

mając na uwadze, że reforma szkół europejskich przeprowadzona w 2009 r. miała na celu przede wszystkim otwarcie ich podwojów dla szerszego i bardziej zróżnicowanego grona uczniów przy jednoczesnym zagwarantowaniu długoterminowej rentowności systemu,

L.

mając na uwadze, że model nauczania, na którym opierają się szkoły europejskie, powinien być propagowany w państwach członkowskich, gdyż posiada wartość dodaną, i włączany do ich systemów edukacyjnych,

M.

mając na uwadze trudność wynikającą z tego, że tym samym systemem nauczania – prowadzącym do uzyskania jednego dyplomu, matury europejskiej – objęci są uczniowie pochodzący z różnych środowisk kulturowych i językowych, którzy mogą posiadać skrajnie różne zdolności i potencjał; mając też na uwadze, że należy koniecznie przewidzieć odpowiednie wsparcie dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych,

N.

uznając, że należy rozważyć wprowadzenie świadectwa końcowego innego niż matura europejska dla uczniów decydujących się na dalszą naukę w kierunku zawodowym,

O.

mając na uwadze, że w rezolucji z dnia 8 września 2005 r. Parlament wezwał m.in. do uruchomienia projektu pilotażowego dotyczącego ośrodka dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, że w budżecie UE na 2008 r. została przeznaczona na ten cel kwota 200 000 EUR i że kwota ta została ostatecznie wykorzystana na sfinansowanie badania dotyczącego polityki i praktyki kształcenia uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych w szkołach europejskich,

P.

mając na uwadze, że art. 4 Konwencji określającej statut szkół europejskich stanowi, że aby sprzyjać zbliżeniu i wzajemnemu zrozumieniu między uczniami z różnych grup językowych oraz podnieść ich umiejętności językowe, przewidziano prowadzenie niektórych zajęć wspólnie w którymkolwiek języku Wspólnoty dla klas na tym samym poziomie, jeśli jest to uzasadnione okolicznościami,

Q.

mając na uwadze, że zgodnie z art. 25 Konwencji określającej statut szkół europejskich są one finansowane głównie z wkładu państw członkowskich, na który składają się wypłaty wynagrodzeń dla nauczycieli oddelegowanych i który w 2010 r. stanowił 21 % budżetu szkół europejskich w 2010 r., oraz z wkładu wyrównawczego UE, mającego pokryć różnicę między całkowitą kwotą wydatków szkół a całkowitą sumą dochodów z innych źródeł, który w 2010 r. stanowił 58 % budżetu szkół europejskich; przypominając też, że szkoły europejskie podlegają, za pośrednictwem Zarządu, międzyrządowemu organowi wykonawczemu,

R.

mając na uwadze, że w art. 25 przewidziano, że budżet SE może być finansowany z wkładu finansowego państw członkowskich wynikającego z decyzji Zarządu stanowiącego jednomyślnie,

S.

mając na uwadze, że kryzys gospodarczy niesie konsekwencje dla finansowania szkół europejskich oraz że w związku z tym Komisja wezwała do reform zmierzających do racjonalizacji w szkołach europejskich, mając jednak na uwadze, że nie należy dopuścić, aby wpływało to na edukację dzieci znajdujących się w trudnej sytuacji, mających trudności w nauce i specjalne potrzeby, i że nie powinno to wpływać na nauczanie w języku ojczystym lub powodować ograniczenia nauczania w językach innych niż francuski, niemiecki i angielski,

T.

mając na uwadze, że w związku z dwoma ostatnimi rozszerzeniami UE liczba uczniów bez własnej sekcji językowej stale wzrasta, jednak nie powinni oni być w żaden sposób poszkodowani ze względu na to, że nie mają własnej sekcji językowej,

U.

mając na uwadze, że wzrost liczby uczniów szkół europejskich jest bezpośrednią konsekwencją polityki zatrudnienia prowadzonej przez instytucje UE po roku 2004, która poskutkowała zatrudnieniem pracowników poniżej 30. roku życia, w międzyczasie pracownicy ci założyli rodziny, a następnie zapisali swoje dzieci do szkół europejskich,

V.

mając na uwadze, że uczniowie bez własnej sekcji językowej korzystają z pomocy w nauce w języku sekcji językowej, do której uczęszczają, aby móc nadążać za omawianym materiałem, oraz z zajęć z języka ojczystego w wymiarze kilku godzin tygodniowo, co stanowi niezbędne minimum konieczne do utrzymania więzi z językiem i kulturą kraju ojczystego,

W.

mając na uwadze, że w 2004 r. wprowadzono składkę specjalną pobieraną z pensji urzędników, przeznaczoną w szczególności na szkoły europejskie i mającą odzwierciedlać koszty polityki społecznej, koszty poprawy warunków pracy i koszty szkół europejskich,

1.

z żalem zauważa, że szkoły europejskie są często niesłusznie kojarzone ze szkołami elitarnymi, bardziej luksusem niż koniecznością, podczas gdy faktycznie ich zadaniem jest zapewnienie możliwości nauki w języku ojczystym uczniom, których rodzice być może zmienią miejsce zatrudnienia lub powrócą do kraju pochodzenia, oraz rozwijanie europejskiego wymiaru edukacji;

2.

przypomina, że ten specjalny system edukacyjny umożliwia uczniom naukę wszystkich przedmiotów (zwłaszcza ścisłych) w języku ojczystym pod kierunkiem wykwalifikowanych nauczycieli, a uczniom bez własnej sekcji językowej zapewnia niezbędną pomoc w nauce i zajęcia mające na celu podtrzymanie kontaktu z językiem ojczystym;

3.

jest przekonany, że ten specjalny system edukacyjny umożliwia uczniom naukę wszystkich przedmiotów w wielokulturowym i wielojęzycznym środowisku pod kierunkiem wykwalifikowanych nauczycieli z zachowaniem języków ojczystych;

4.

jest zdania, że szkoły europejskie, które stanowią znakomity wzorzec edukacyjny oparty na wypróbowanym i sprawdzonym podejściu dydaktycznym, powinny stać się przykładem jednej z najlepszych w Europie form szkolnictwa, opartej na upowszechnianiu europejskiej kultury, wartości i języków, oraz że włączenie niektórych elementów tego modelu, takich jak nacisk na znajomość języków obcych, do krajowych i regionalnych systemów edukacyjnych przyczyniałoby się do mobilności zawodowej i pomagałoby we wzmacnianiu wielojęzyczności i integracji europejskiej;

5.

uważa, że szkoły europejskie pełnią ważną rolę w lokalnych społecznościach;

6.

uważa, że szkoły europejskie powinny również funkcjonować jako instytucje propagujące wielokulturowość i wielojęzyczność oraz jako modele ochrony i promocji języków używanych rzadziej w skali międzynarodowej; jest przekonany, że niewielka liczba uczniów wymagających nauki w danym języku nie powinna być przyczyną rezygnacji z prowadzenia zajęć w tym języku, zważywszy, że nauka w języku ojczystym jest podstawową zasadą szkół europejskich;

7.

wskazuje na potrzebę lepszego dopasowania programu szkół europejskich do krajowych systemów edukacji w celu ułatwienia szybkiej ponownej integracji uczniów powracających do swojego kraju pochodzenia;

8.

uważa, że ograniczeniom budżetowym nakładanym na szkoły musi towarzyszyć rzeczywiste zwiększenie ich autonomii w zakresie zarządzania – np. poprzez zezwolenie szkołom na poszukiwanie innych źródeł finansowania – oraz zwiększenie środków na jej wdrożenie, zgodnie z celami określonymi w ramach reformy z 2009 r.; jest również zdania, że reforma organizacyjna, która ma zostać wdrożona, nie powinna wpływać negatywnie na fundamentalne zasady szkół europejskich;

9.

jest zdania, że większa autonomia budżetowa poszczególnych placówek szkół europejskich może być właściwym rozwiązaniem gwarantującym lepsze gospodarowanie przekazywanymi im środkami; podkreśla, że rozwiązanie to należy wdrożyć dopiero po przeprowadzeniu przez Komisję oceny, której celem ma być upewnienie się, że większa autonomia będzie dla szkół korzystna;

10.

podkreśla, że szkoły europejskie znajdują się obecnie w niepewnej sytuacji prawnej, co znajduje odzwierciedlenie w niejasnym prawnym i sądowym statusie aktów przyjętych przez organy szkolne, w niewystarczających możliwościach zaskarżenia tych aktów do sądów krajowych i w braku możliwości odwołania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;

11.

uważa, że obecnie obowiązujący międzyrządowy status prawny szkół europejskich nie jest już wystarczający i wymaga głębokich zmian; uważa, że zmiany te powinny umożliwić Unii wspieranie, koordynowanie i uzupełnianie działań państw członkowskich bez zastępowania ich kompetencji oraz przyjmowanie w tym celu aktów prawnie wiążących w rozumieniu art. 2 i 6 TFUE;

12.

podkreśla konieczność oparcia szkół europejskich na odpowiedniej podstawie prawnej, w ramach kompetencji UE, i zwraca się o to, aby Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Edukacji i Kultury wspólnie z parlamentarną Komisją Kultury i Edukacji – która na mocy załącznika VII do Regulaminu Parlamentu Europejskiego jest właściwa do spraw propagowania systemu szkół europejskich – mogły uczestniczyć we wszelkich rozważaniach na ten temat oraz we wszelkich debatach dotyczących przyszłości szkół europejskich;

13.

uważa, że szkoły europejskie powinny przejść pod opiekę Unii; uważa, że właściwą w tym celu podstawą prawną mógłby być art. 165 TFUE, który stanowi, iż „Unia przyczynia się do rozwoju edukacji o wysokiej jakości, poprzez zachęcanie do współpracy między państwami członkowskimi oraz, jeśli jest to niezbędne, poprzez wspieranie i uzupełnianie ich działalności, w pełni szanując odpowiedzialność państw członkowskich za treść nauczania i organizację systemów edukacyjnych, jak również ich różnorodność kulturową i językową”, po czym wyszczególnia cele działania Unii, które odpowiadają celom szkół europejskich;

14.

apeluje do Zarządu o lepsze przewidywanie potrzeb infrastrukturalnych i o przedsięwzięcie środków umożliwiających pokrycie rzeczywistego zapotrzebowania na nauczanie w systemie europejskim; zwraca się do państw członkowskich i Komisji, aby sprzyjały rozwojowi szkół typu II i III;

15.

zachęca państwa członkowskie i władze regionalne mające uprawnienia ustawodawcze w zakresie edukacji, aby propagowały koncepcję szkół europejskich na swoich terytoriach przez organizowanie kampanii uświadamiających na temat edukacji europejskiej, propagowanie matury europejskiej oraz tworzenie placówek pilotażowych, tak jak przewidziano w reformie z 2009 r., z jej celem dotyczącym otwarcia systemu, aby ułatwić dostęp do europejskiego systemu nauczania i matury europejskiej w poszczególnych państwach członkowskich;

16.

zwraca się do państw członkowskich, aby współpracowały przy tworzeniu krajowych programów nauczania, czerpiąc z doświadczenia edukacyjnego szkół europejskich, tak aby doprowadzić do ściślejszego zbliżenia systemów krajowych i systemu szkół europejskich; podkreśla szczególną rolę programów nauczania języków, historii i geografii w budowaniu wspólnej europejskiej tożsamości; ponownie nalega, aby państwa członkowskie propagowały włączenie do programu nauczania – na poziomie maturalnym lub jego odpowiedniku – specjalnych kursów na temat podstaw, celów i funkcjonowania Unii Europejskiej i jej instytucji, co pomoże młodym ludziom poczuć większe zaangażowanie w proces integracji europejskiej;

17.

zwraca się do państw członkowskich o kontynuowanie zbiorowej debaty dotyczącej najlepszego sposobu zrealizowania zamiaru otwarcia systemu;

18.

zaleca państwom członkowskim, aby w ramach własnych systemów edukacyjnych propagowały niektóre koncepcje zapożyczone z systemu szkół europejskich, z myślą o ułatwianiu kształtowania się obywatelstwa europejskiego od najmłodszych lat;

19.

wzywa Centralne Biuro ds. Zapisów do powołania forum wymiany dla wszystkich rodziców, których dzieci nie zostały przyjęte do wybranej szkoły, tak aby mogły one zostać przeniesione do danej szkoły w drodze wymiany z innymi uczniami;

20.

przypomina, że zgodnie z art. 5 Konwencji określającej statut szkół europejskich absolwenci z maturą europejską mogą ubiegać się o przyjęcie na dowolny uniwersytet w UE na takich samych warunkach, jakie dotyczą obywateli danego państwa członkowskiego mających identyczne kwalifikacje, i nalega, aby państwa członkowskie czuwały nad przestrzeganiem związanych z tym przepisów. tak aby matura europejska była automatycznie uznawana we wszystkich państwach członkowskich, co zapobiegnie wszelkim przejawom nierównego traktowania uczniów szkół europejskich i uczniów mających podobne wykształcenie zdobyte w systemie krajowym;

21.

apeluje do państw członkowskich o zadbanie, aby wszystkie uniwersytety i placówki szkolnictwa wyższego stosowały takie same wymagania przy uznawaniu wykształcenia zdobytego przez uczniów szkół europejskich jak w przypadku uczniów ze szkół krajowych, oraz a by uczniowie ci otrzymywali taką samą ilość punktów za swoje wykształcenie, tak aby mieli równe szanse i możliwości przy ubieganiu się o przyjęcie do szkół wyższych;

22.

zachęca państwa członkowskie i władze regionalne mające uprawnienia ustawodawcze w zakresie edukacji do nadania części szkół publicznych takich uprawnień, aby mogły one przeprowadzać egzamin matury europejskiej dla uczniów, którzy ukończyli szkołę średnią;

23.

zachęca Zarząd do aktywniejszego rozwijania szkół europejskich w oparciu o przykłady najlepszych systemów szkolnictwa na świecie według wyników badań PISA oraz do rozwoju współpracy partnerskiej między szkołami europejskimi a szkołami krajowymi, ponieważ umożliwia ona wspieranie wymiany uczniów i nauczycieli oraz szerzenie wiedzy dotyczącej systemu szkół europejskich w państwach członkowskich, na wzór programu Comenius;

24.

stwierdza, że przychody pozostają na tym samym poziomie lub zmniejszają się, szczególnie dlatego, że obecnie z braku miejsc nie prowadzi się zapisów na podstawie umów zawartych z organizacjami ani zapisów uczniów, których rodzice nie pracują w instytucjach wspólnotowych, i apeluje o poszukiwanie nowych rozwiązań z uwzględnieniem środków finansowych dostępnych dzięki mobilnym pracownikom sektora prywatnego i innych instytucji międzynarodowych;

25.

zauważa konieczność racjonalizacji kosztów zarządzania tymi szkołami, podkreśla jednak, że próby cięcia wydatków nie mogą wiązać się z kwestionowaniem podstawowych zasad, na których opiera się koncepcja szkół europejskich, jak np. nauczanie w języku ojczystym przez nauczycieli, dla których dany język jest również językiem ojczystym, nie mogą wpływać na nauczanie podstawowych przedmiotów, takich jak nauki ścisłe i matematyka, i nie mogą być przeprowadzane kosztem jakości nauczania; podkreśla, że należy zagwarantować dzieciom ze wszystkich wspólnot językowych szkół europejskich równe i jednakowe warunki nauczania;

26.

zwraca się do Unii Europejskiej, aby ustaliła swój wkład budżetowy w sposób zapewniający przestrzeganie tych zasad i umożliwiający odpowiednie zajęcie się uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych lub mającymi inne trudności w nauce, wymagające specjalnego wsparcia, oraz aby przedstawiła szczegółowy podział środków finansowych przeznaczonych dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych w celu zapewnienia optymalnego wykorzystania tych środków; zachęca Komisję do tego, aby przed podjęciem decyzji o jakichkolwiek zmianach w budżecie przeprowadziła wspólnie ze stowarzyszeniami rodziców/nauczycieli ocenę skutków różnych wariantów racjonalizacji systemu, w tym ocenę aspektów edukacyjnych;

27.

jest zdania, że w krótkiej perspektywie czasowej należy wypełniać zobowiązania Unii Europejskiej, mając jednak na uwadze kontekst powszechnych cięć budżetowych, których dokonuje się zarówno na szczeblu wspólnotowym, jak i w państwach członkowskich; zwraca uwagę, że projekt budżetu na rok 2012 przewiduje podwyżkę funduszy dla szkół europejskich o 1,7 % w czasie, gdy trudności budżetowe skłoniły Komisję do zaproponowania zamrożenia swych wydatków administracyjnych, a także podwyżki funduszy na wydatki administracyjne dla wszystkich instytucji w wysokości 1,3 %; zobowiązuje się szczegółowo przeanalizować środki przewidziane w odnośnych pozycjach budżetowych w celu zaspokojenia wszystkich potrzeb budżetowych;

28.

podkreśla, że zaangażowanie Unii w funkcjonowanie szkół europejskich jest nieproporcjonalnie małe w stosunku do wsparcia finansowego udzielanego z jej budżetu;

29.

wskazuje na to, że proponowane ograniczenie budżetów szkół europejskich stanowi poważne zagrożenie dla jakości kształcenia i ich prawidłowego funkcjonowania i w związku z tym sprzeciwia się wszelkim cięciom budżetowym;

30.

uważa, że wiele problemów systemowych jest spowodowanych niewywiązywaniem się z obowiązków przez państwa członkowskie; wskazuje na nieistniejące gwarancje prawne wywiązywania się przez państwa członkowskie z obowiązków na mocy konwencji;

31.

stwierdza, że niektóre państwa coraz częściej uchylają się od swoich obowiązków w zakresie delegowania nauczycieli, przywołując w szczególności rozbieżność między odsetkiem dzieci pochodzących z danych państw a żądanym od tych państw wkładem do budżetu szkół;

32.

stwierdza, że klucz podziału powinien także przyczyniać się do tworzenia systemu bardziej sprawiedliwego, jeżeli chodzi o opłatę czesnego przez rodziców niebędących pracownikami instytucji europejskich ani przedsiębiorstw, które podpisały umowę ze szkołami europejskimi;

33.

wzywa Komisję do rozważenia możliwości stworzenia systemu list rezerwowych w celu obsadzenia stanowisk, które nie mogą zostać zajęte przez nauczycieli oddelegowanych, oraz stanowisk, które muszą zostać zajęte przez nauczycieli kontraktowych, tak aby zaspokoić zapotrzebowanie na nauczycieli oraz zapewnić jakość i ciągłość nauczania;

34.

zachęca do tworzenia nowych sekcji językowych, jeśli tylko zgłosi się wymagana liczba uczniów, tak aby zapewnić uczniom bez własnej sekcji językowej możliwość nauki w języku ojczystym oraz uniknąć wszelkiej dyskryminacji w stosunku do uczniów z innych sekcji językowych, jednocześnie ograniczając koszty związane ze szczególnym statusem uczniów bez własnej sekcji językowej;

35.

z zaniepokojeniem zauważa, że niewystarczająca liczba pracowników delegowanych musi być kompensowana przez lokalną rekrutację nauczycieli kontraktowych, których wynagrodzenia są wypłacane przez szkoły; zwraca się do Zarządu o zadbanie, aby państwa członkowskie, które nie wnoszą wkładu finansowego przez utrzymywanie delegowanych nauczycieli, wpłacały równoważną kwotę do budżetu szkół;

36.

uważa, że w obecnym systemie finansowania obciążenia związane z delegowaniem nauczycieli i zapewnianiem infrastruktury szkolnej spadają nieproporcjonalnie na niektóre państwa członkowskie, i zwraca się do Zarządu o rewizję modelu finansowania szkół i modelu rekrutacji nauczycieli;

37.

potwierdza, że szkoły europejskie powinny być finansowane w sposób solidny i właściwy, aby mogły wywiązywać się ze zobowiązań wynikających z Konwencji i Regulaminu pracowniczego urzędników Wspólnot Europejskich i Warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich oraz aby mogły zapewnić wysoką jakość nauczania, a także zagwarantować dzieciom ze wszystkich wspólnot językowych szkół europejskich równe i jednakowe warunki nauczania; w tym kontekście zwraca również uwagę na niedawną petycję, w której stowarzyszenia rodziców uczniów i nauczycieli szkół europejskich w Brukseli wskazują na poważne zagrożenie, jakie proponowane cięcia stanowią dla jakości nauczania i właściwego funkcjonowania szkół europejskich, i w związku z tym sprzeciwiają się potencjalnym cięciom budżetowym;

38.

zwraca się do Komisji o poczynienie kroków w celu umożliwienia określenia odsetka składki specjalnej przeznaczanego na szkoły europejskie;

39.

podkreśla jednocześnie znaczenie długoterminowego zapewnienia możliwie największej przejrzystości, jeżeli chodzi o wkład finansowy Unii Europejskiej, oraz znaczenie zapewnienia większej otwartości i zróżnicowania w placówkach szkół europejskich, jak również wprowadzenia zrównoważonego systemu finansowania; w tym kontekście wzywa Komisję, aby sprecyzowała, na jakie cele wykorzystano opłatę specjalną; zwraca się do Komisji, aby przedstawiła mu sprawozdanie z wykonania reformy z 2009 r., a także informacje o potrzebach finansowych na nadchodzące lata, w szczególności jeżeli chodzi o politykę w zakresie nieruchomości;

40.

zwraca się o to, aby zgodnie z art. 4 Konwencji określającej statut szkół europejskich, którego celem jest wspieranie zbliżenia i wzajemnego zrozumienia uczniów z różnych grup językowych poprzez organizowanie niektórych zajęć jednocześnie dla różnych klas na tym samym poziomie, przewidziano upowszechnienie korzystania z tzw. języków wehikularnych w nauczaniu wszystkich przedmiotów innych niż podstawowe, tak aby nie odbiło się to niekorzystnie na tych uczniach, których język ojczysty nie jest językiem wehikularnym;

41.

utrzymuje, że nauczanie pewnych przedmiotów w „rzadziej używanych” językach narodowych, którymi posługuje się niewielu obywateli UE, stanowi wartość samą w sobie;

42.

podkreśla, że należy zlecić przeprowadzenie zewnętrznej oceny programów nauczania szkół europejskich, która nie będzie wiązała się z dodatkowymi kosztami dla szkół, oraz że istotne znaczenie ma wdrożenie obecnych reform dotyczących matury;

43.

postuluje, aby rekrutacja nauczycieli kontraktowych była prowadzona na podstawie kryteriów doskonałości, aby zapewniono jakość nauczania, szkoleń i zajęcia zastępcze w przypadku nieobecności oraz aby Zarząd zapewnił ocenę umiejętności zawodowych takiego personelu przez inspektorów;

44.

uważa, że należy tworzyć specjalne programy szkoleniowe i organizować warsztaty zawodowe dla nauczycieli pochodzących z innych systemów krajowych, aby przygotowywać ich – zgodnie ze wspólnymi standardami i kryteriami – do pracy w ramach systemu szkół europejskich;

45.

ponownie stwierdza, że zajęcie się uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych pozostaje priorytetem i że szkoły europejskie powinny wdrożyć wszelkie środki, aby zwiększyć swoje kompetencje w zakresie kształcenia uczniów niepełnosprawnych; postuluje w związku z tym, aby Zarząd czuwał nad stosowaniem odpowiednich przeliczników w odniesieniu do tej grupy uczniów przy obliczaniu liczebności klas oraz by zapewniał pełną integrację takich uczniów;

46.

zwraca się do Zarządu Szkół Europejskich o wdrożenie zaleceń dotyczących uczniów mających specjalne potrzeby edukacyjne, które to zalecenia wynikają z badania szwedzkiego zespołu ekspertów przeprowadzonego w 2009 r., oraz o opracowanie planu działania w tym zakresie;

47.

podkreśla potrzebę stworzenia prawidłowo funkcjonującego systemu pomocy uczniom niepełnosprawnym w trakcie procesu ich integracji w szkołach europejskich (np. zapewniającego wsparcie ze strony nauczycieli nauczania specjalnego) w celu zapewniania mobilności ich rodziców;

48.

stwierdza, że podany przez Zarząd oficjalny wskaźnik niedostatecznych wyników w nauce wynoszący 2,7 % nie uwzględnia dużej różnorodności osiągnięć szkolnych w szkołach europejskich, a w szczególności niezwykle wysokiego wskaźnika niedostatecznych wyników w nauce w grupie francuskojęzycznej, jaki odnotowuje się od wielu lat; apeluje, aby Zarząd zastanowił się nad dydaktycznymi i finansowymi przyczynami i skutkami tego nieprawidłowego funkcjonowania, wskaźnika niedostatecznych wyników w nauce ogólnie oraz utrzymującego się wysokiego odsetka uczniów powtarzających klasę;

49.

ponownie zwraca się do Zarządu o dołożenie starań, aby znaleźć rozwiązania alternatywne dla uczniów, którym nie udaje się pozostać na drodze prowadzącej do otrzymania matury europejskiej, i o rozważenie wprowadzenia świadectwa końcowego innego niż matura dla uczniów decydujących się na dalszą naukę w kierunku zawodowym; twierdzi, że każde nowe świadectwo musi zostać poddane ocenie skutków i że należy zapewnić jego wartość dodaną dla obowiązujących ram kwalifikacji;

50.

ponownie stwierdza, że zajęcie się uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych musi pozostać priorytetem, tym bardziej że szkoły europejskie oferują obecnie tylko jeden rodzaj dyplomu i powinny w związku z tym zapewnić maksymalne wsparcie, aby w miarę możliwości uniknąć sytuacji, w której uczeń osiąga niedostateczne wyniki w nauce; tego rodzaju sytuacja może prowadzić do impasu, jeżeli uczeń, z przyczyn językowych bądź innych, nie ma dostępu do innych ścieżek kształcenia w ramach systemu nauczania państwa przyjmującego;

51.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, państwom członkowskim oraz Zarządowi Szkół Europejskich.

26.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 56/22

—

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a w szczególności jego art. 174–178,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 stycznia 2011 r. pt. „Wkład polityki regionalnej w zrównoważony wzrost w ramach strategii »Europa 2020” « (COM(2011)0017),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji pt. „Wkład polityki regionalnej w zrównoważony wzrost w ramach strategii »Europa 2020” « (SEC(2011)0092),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 25 października 2010 r. pt. „Polityka spójności: reakcja na kryzys gospodarczy, przegląd realizacji środków polityki spójności przyjętych w celu wsparcia europejskiego planu naprawy gospodarczej” (SEC(2010)1291),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 31 marca 2010 r. pt. „Polityka spójności: sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007–2013” (COM(2010)0110),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 31 marca 2010 r. dołączony do komunikatu Komisji z dnia 31 marca 2010 r. pt. „Polityka spójności: sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007–2013” (SEC(2010)0360),

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 539/2010 z dnia 16 czerwca 2010 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w odniesieniu do uproszczenia niektórych przepisów oraz w odniesieniu do niektórych przepisów w zakresie zarządzania finansowego (1),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 437/2010 z dnia 19 maja 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w odniesieniu do kwalifikowalności działań w zakresie mieszkalnictwa na rzecz społeczności zmarginalizowanych (2),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 397/2009 z dnia 6 maja 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w odniesieniu do kwalifikowalności efektywności energetycznej i inwestycji w energię odnawialną w budownictwie mieszkaniowym (3),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 284/2009 z dnia 7 kwietnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w odniesieniu do niektórych przepisów w zakresie zarządzania finansowego (4),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 85/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w odniesieniu do niektórych przepisów w zakresie zarządzania finansowego (5),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (6),

—

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1784/1999 (7),

—

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 (8),

—

uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (9),

—

uwzględniając decyzję Rady z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności (2006/702/WE) (10),

—

uwzględniając konkluzje Rady w sprawie przygotowanego przez Komisję sprawozdania strategicznego z 2010 r. w sprawie wdrażania programów polityki spójności, przyjęte przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 14 czerwca 2010 r.,

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lipca 2010 r. pt. „Jak wspierać skuteczne partnerstwa dotyczące gospodarowania programami w zakresie polityki spójności w oparciu o dobre praktyki z okresu 2007–2013”(ECO/258),

—

uwzględniając opinię Komitetu Regionów pt. „Polityka spójności: sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007–2013” z dni 1–2 grudnia 2010 r. (CdR 159/2010),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie sprawozdania 2010 dotyczącego wdrożenia programów polityki spójności na lata 2007–2013 (11),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 grudnia 2010 r. w sprawie osiągnięcia prawdziwej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej – warunek sine qua non globalnej konkurencyjności? (12),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 marca 2009 r. w sprawie wykonania rozporządzenia w sprawie funduszy strukturalnych w latach 2007–2013 – wyniki negocjacji dotyczących krajowych strategii spójności i programów operacyjnych (13),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7–0287/2011),

A.

mając na uwadze, że zdolność absorpcyjna oznacza stopień, w jakim dane państwo członkowskie i jego regiony są w stanie skutecznie i efektywnie wydatkować środki finansowe przyznane z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, a także mając na uwadze, że zdolność ta jest niezbędna, aby w maksymalnym stopniu przyczynić się do spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej dzięki środkom dostępnym w ramach funduszy unijnych,

B.

mając na uwadze, że unijna polityka spójności ma ogromne znaczenie dla promowania harmonijnego rozwoju UE oraz że mimo postępów dokonanych w zmniejszaniu nierówności w rozwoju między poszczególnymi regionami nadal występują ogromne różnice w poziomie rozwoju gospodarczego, społecznego i regionalnego,

C.

mając na uwadze, że w regionach i mikroregionach w najbardziej niekorzystnym położeniu brakuje zasobów finansowych i ludzkich oraz wsparcia administracyjnego potrzebnego do właściwego wykorzystania dostępnych im funduszy UE,

D.

mając na uwadze, że polityka regionalna UE stanowi istotny instrument promowania spójności gospodarczej i społecznej oraz że umożliwia ona UE podejmowanie środków w celu zmniejszania nierówności regionalnych, propagowanie rzeczywistej konwergencji oraz stymulowanie rozwoju, wysokiej jakości zatrudnienia i postępu społecznego, a także zapewnianie korzyści regionom słabiej rozwiniętym,

E.

mając na uwadze, że zdolność absorpcyjna nie jest parametrem, lecz wielkością zmienną, oraz mając na uwadze, że zarówno pomiędzy państwami członkowskimi oraz regionami, jak i wewnątrz nich występują pod tym względem znaczne różnice, dlatego w celu podniesienia tej zdolności konieczne są indywidualne rozwiązania,

F.

mając na uwadze, że dążenie do wykorzystania jak największego wsparcia finansowego wymaga ciągłych wysiłków państw członkowskich i instytucji zarządzających oraz zaangażowania lokalnych i regionalnych organów administracji na wszystkich etapach procesu, a także odpowiednich zdolności struktur instytucjonalnych oraz skutecznych systemów zarządzania i kontroli,

G.

mając na uwadze, że zdolności administracyjne, zwłaszcza w zakresie planowania i realizacji projektów, stanowią kluczową kwestię w odniesieniu do zdolności absorpcyjnej oraz że należy je wzmocnić, koncentrując się w szczególności na państwach członkowskich pozostających w tyle i wykazujących niskie wskaźniki wykorzystania środków,

H.

mając na uwadze, że przepisy dotyczące funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności są z samej swojej natury złożone, zatem trudno jest dokonać ich właściwej transpozycji do prawa krajowego oraz ich przestrzegać, a ponadto mogą one powodować błędy, w związku z czym państwa członkowskie i regiony poświęcają nieproporcjonalną ilość czasu, usiłując zaradzić tym błędom i je kontrolować, dlatego przepisy te nie powinny ulegać częstym zmianom, aby sprzyjać ich lepszemu przyswajaniu; mając natomiast na uwadze, że należy zachęcać do upraszczania wdrażania instrumentów finansowych,

I.

mając na uwadze, że mimo zmniejszenia liczby błędów i przypadków defraudacji funduszy strukturalnych należy nasilić działania podejmowane przez państwa członkowskie, aby ograniczyć defraudację środków i odzyskać kwoty nienależnie wypłacone,

J.

mając na uwadze, że państwa członkowskie, które przystąpiły do UE w bieżącym okresie programowania, napotykają szczególne trudności, jeżeli chodzi o stopień wykorzystania środków, ze względu na znaczne zwiększenie dostępnych środków w porównaniu z funduszami przedakcesyjnymi i niewydolność struktur administracyjnych na etapie przygotowywania, śledzenia i oceny projektów,

K.

mając na uwadze, że brak możliwości sprawdzenia poziomu wykorzystania funduszy w perspektywie krótko- i średnioterminowej hamuje zdolność absorpcyjną oraz że niezbędna jest większa przejrzystość na wszystkich szczeblach zarządzania,

L.

mając na uwadze, że Europejski Fundusz Społeczny (EFS) zapewnia istotne wsparcie dla strategii politycznych dotyczących rynku pracy i odgrywa ważną rolę w promowaniu włączenia społecznego, a także mając na uwadze, że należy znacząco zwiększyć jego środki,

1.

mimo wspomnianych wyżej problemów zwraca uwagę na wysiłki włożone w zwiększenie zdolności absorpcyjnej oraz wykonanie budżetu polityki spójności w 2010 r., a także dostrzega pozytywny wpływ działań europejskiego planu naprawy gospodarczej w zakresie polityki spójności na szybsze wdrożenie programów i zapewnienie finansowania beneficjentom; zwraca się do Komisji o kontynuowanie tych działań w latach 2014–2020;

2.

zauważa, że następujące czynniki są główną przyczyną problemów z wykorzystaniem środków:

3.

uważa, że wiele stwierdzonych problemów mogłoby zostać rozwiązanych dzięki udziałowi – już od początku etapu planowania – wszystkich zainteresowanych podmiotów na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, tak aby przyszłe projekty dokumentów ramowych i programów operacyjnych odpowiadały ich potrzebom, co pozwoli na większy i lepiej ukierunkowany wkład w realizację celów UE;

4.

podkreśla konieczność upraszczania i uelastyczniania unijnych i krajowych przepisów oraz procedur, aby ułatwić dostęp do funduszy UE organizatorom projektów i sprzyjać należytemu zarządzaniu tymi funduszami przez służby administracyjne bez piętrzenia trudności dla beneficjentów; uważa, że uproszczenie przyczyni się do szybszego przydziału funduszy, podniesienia wskaźników wykorzystania środków, większej skuteczności i przejrzystości, zmniejszenia liczby błędów i skrócenia okresów płatności; jest zdania, że należy znaleźć równowagę między uproszczeniem a stabilnością przepisów i procedur i kontroli; zwraca uwagę, że w każdym razie udzielanie potencjalnym kandydatom i beneficjentom dostatecznych informacji jest niezbędnym warunkiem pomyślnego wdrażania;

5.

podkreśla, że podniesienie wskaźników wykorzystania środków może prowadzić do wymiernych rezultatów jedynie pod warunkiem przestrzegania wspólnotowych ram regulacyjnych;

6.

uważa, że należy położyć szczególny nacisk na aspekty związane z osiąganiem wyników i celów, nie zapominając jednak o stałej uwadze, jakiej wymaga kontrola wnoszonego wkładu; uważa, że zgodnie z istniejącymi przepisami dotyczącymi systemów wdrażania, kontroli i płatności należy znaleźć większą równowagę między przepisami i procedurami mającymi zapewniać legalność i prawidłowość wydatków UE a polityką spójności bardziej ukierunkowaną na wyniki i oszczędności;

7.

wzywa do upraszczania procesu programowania, monitorowania i oceny polityki spójności, tak aby zwiększyć rolę doradczą Komisji i zmniejszyć obciążenie administracyjne związane z kontrolą i audytem;

8.

jest zdania, że zamiast na formalnych nieprawidłowościach należy się mocniej skoncentrować na karaniu oszustw; popiera bardziej elastyczne i zróżnicowane podejście, w zależności od wagi stwierdzonej nieprawidłowości;

9.

podkreśla, że należy wzmocnić stosowanie zasady proporcjonalności do procedur kontroli w zależności od skali przedsięwzięcia, uproszczając wymogi dotyczące dostarczanych informacji i kontroli podczas realizacji projektów i programów o małej skali; przypomina jednak, że uproszczone zasady nie mogą w żaden sposób szkodzić przejrzystości i odpowiedzialności; wzywa do lepszej i pogłębionej koordynacji działań audytorskich, do zniesienia zbędnych kontroli w państwach członkowskich posiadających odpowiedni system zarządzania funduszami oraz do przyjęcia zasady pojedynczego audytu w kolejnym okresie programowania, a także domaga się, by zasada ta była jak najczęściej stosowana, tak samo jak zasada „paktu zaufania”;

10.

podkreśla, że niezwykle ważne jest terminowe przyjęcie wieloletnich ram finansowych, a także jasnych i jednoznacznych przepisów oraz wytycznych dla państw członkowskich, tak aby uniknąć trudności na starcie i opóźnień związanych z opracowywaniem przepisów krajowych i realizacją przez państwa członkowskie warunków ex ante na początku kolejnego okresu programowania; potwierdza, że Komisja powinna udzielać wsparcia technicznego, aby czuwać nad ich pełnym zrozumieniem przez państwa członkowskie; podkreśla, że okres obowiązywania wieloletnich ram finansowych ma kluczowe znaczenie dla polityki spójności i zdolności absorpcyjnej, gdyż zbyt krótki okres ich obowiązywania stwarza problemy w przypadku projektów, które mają charakter długofalowy i jednocześnie są najistotniejsze z punktu widzenia rozwoju;

11.

wzywa państwa członkowskie do szybszego przenoszenia prawodawstwa wspólnotowego na grunt prawa krajowego; podkreśla znaczenie mobilizacji wystarczającej liczby wyszkolonych pracowników, tak aby na miejscu podjąć te wyzwania w bardziej skuteczny sposób;

12.

podkreśla potrzebę większej synergii i komplementarności, a także płynących z tego korzyści, między wszystkimi funduszami podlegającymi zarządzaniu dzielonemu (EFRR, EFS, Fundusz Spójności, EFRROW, Europejski Fundusz Rybacki) oraz EFR w przypadku niektórych regionów europejskich sąsiadujących z krajami AKP; jest zdania, że należy sprzyjać elastyczności między EFRR i EFS, aby ułatwić finansowanie projektów zintegrowanych, uwzględniając specyfikę i cele każdego z nich; podkreśla, że harmonizacja przepisów i procedur może spowodować uproszczenie systemów realizacji i zachęcić potencjalnych beneficjentów do uczestnictwa w programach współfinansowanych przez UE; w związku z tym przypomina o potencjale finansowania krzyżowego, który nie został jeszcze w pełni wykorzystany;

13.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, by EFS był obecnie skuteczniej wykorzystywany i by odpowiadał na bieżące wyzwania społeczno-gospodarcze spowodowane przez recesję finansową na wszystkich szczeblach i we wszystkich państwach członkowskich, a także do zagwarantowania, że przyszły EFS przyczyni się w sposób znaczący i ukierunkowany do realizacji strategii Europa 2020 w dziedzinie zatrudnienia i włączenia społecznego, będąc widocznym, przejrzystym, wydajnym, elastycznym, prostym i przyjaznym beneficjentom instrumentem, który ma na celu rozwój kapitału ludzkiego, przy jednoczesnym uwzględnieniu szczególnych cech i potrzeb państw członkowskich i regionów;

14.

podkreśla, że działania należy skoncentrować na ograniczonej liczbie priorytetów – a najpilniejszy z nich to zmniejszenie rekordowych poziomów bezrobocia na rynku wewnętrznym, w szczególności młodzieży i kobiet – by zagwarantować wyższą skuteczność realizacji projektów obejmujących całą UE i możliwie największy wpływ i potencjał EFS, co stanowiłoby wsparcie realizacji strategii Europa 2020; zaznacza jednocześnie, że należy uwzględnić różną sytuację w państwach członkowskich oraz że konieczne jest zwiększenie niezależności finansowej i elastyczności EFS w celu uporania się z bieżącymi wyzwaniami w zakresie zatrudnienia;

15.

apeluje do państw członkowskich, aby propagowały i utrzymały pogłębiony dialog z wszystkimi zainteresowanymi stronami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w celu dokładniejszego określenia potrzeb rynku pracy, zwiększenia szans na zatrudnienie wśród grup znajdujących się w społecznie niekorzystnym położeniu, a jednocześnie by w ramach określania celów politycznych związanych z polityką spójności uwzględniły w odpowiedni sposób potrzeby regionalne i lokalne oraz dopilnowały, by zostały one odzwierciedlone w celach EFS; wzywa do poświęcenia szczególnej uwagi szkoleniu i edukacji osób posiadających pracę niewymagającą wysokich kwalifikacji, tak aby zwiększyć w tej grupie szanse na zatrudnienie;

16.

wzywa państwa członkowskie, by dokonały usprawnień w zakresie wiedzy na temat środków z EFS i ich dostępności oraz by uaktualniły możliwości w zakresie opracowywania projektów, aby przyczynić się do tworzenia nowych, solidnych miejsc pracy oraz do bardziej skutecznego włączenia społecznego;

17.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by nadały priorytet zintegrowanemu podejściu do lokalnych i regionalnych przedsięwzięć rozwojowych, zachęcając do rozwijania oddolnych inicjatyw lokalnych w ramach EFS i umożliwiając łączenie kilku źródeł finansowania: programów operacyjnych, programów krajowych i zasobów prywatnych na poziomie pojedynczego przedsięwzięcia;

18.

ubolewa, że z powodu przeciągających się procedur administracyjnych i skomplikowanych zasad, szczególnie w niektórych państwach członkowskich, wykorzystywanie środków z EFS odbywa się wolniej niż zakładano, i że zniechęca to wielu potencjalnych beneficjentów do ubiegania się o finansowanie; wzywa do dostosowania celów EFS do rzeczywistych wymogów rynku pracy, który potrzebuje inwestycji w podniesienie poziomu kształcenia zawodowego oraz w środki ochrony wyrobów rzemieślniczych;

19.

wzywa Komisję do dokonania przeglądu poziomu współfinansowania, aby lepiej ocenić stopień rozwoju, wartość dodaną UE, rodzaje działań, beneficjentów, ich zdolność absorpcyjną i szanse na rozwój; w związku z tym wzywa, by w czasach ograniczania wkładów krajowych i lokalnych w wyniku zaostrzania krajowych polityk budżetowych przeznaczyć na politykę spójności adekwatną część budżetu Wspólnoty; ubolewa nad faktem, że część środków dostępnych w ramach EFS nie jest wykorzystywana, dostrzegając, że w niektórych państwach członkowskich odnotowuje się znaczące postępy; apeluje zatem do państw członkowskich o utworzenie mechanizmów pomocy drobnym beneficjentom (zazwyczaj lokalnym organizacjom pozarządowym i MŚP) w przygotowywaniu skutecznych wniosków oraz mechanizmów opiekowania się nimi w okresie realizacji, zwiększając tym samym skuteczność tego procesu;

20.

apeluje do państw członkowskich, by, w oparciu o jasne zasady, w większym stopniu korzystały z możliwości wypłacania zaliczek beneficjentom EFS;

21.

podkreśla potrzebę stałego, zdecydowanego i skrupulatnego skupiania się na faktycznych wynikach programów rozwojowych finansowanych ze środków EFS poprzez usprawnienie systemów oceny, kontroli i wskaźników na poziomie Wspólnoty oraz na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, które powinny obejmować nie tylko poziomy wydatków, ale także jakość realizowanych strategii; wzywa Komisję do uwzględnienia czynników niepewności mających wpływ na długoterminowe projekty dotyczące powrotu do pracy;

22.

podkreśla znaczenie pewnych reform w niektórych państwach członkowskich mających na celu poprawę zdolności absorpcyjnej, a tym samym potrzebę negocjowania tych reform przez Komisję i zainteresowane państwa członkowskie w ramach zawierania umów o partnerstwie inwestycyjnym i rozwojowym, aby stały się one dla państw wiążącym warunkiem; zwraca uwagę zwłaszcza na znaczenie decentralizacji, a także wzmocnienie pozycji władz regionalnych i lokalnych;

23.

uważa, że należy zezwolić na większą elastyczność struktury regulacyjnej polityki spójności w odniesieniu do organizacji programów operacyjnych, tak aby lepiej odzwierciedlić charakter i geografię procesów rozwojowych; sugeruje zapewnienie państwom członkowskim i regionom wystarczającej elastyczności w zakresie wyboru szeregu własnych priorytetów i opracowywania odpowiednich kombinacji polityki;

24.

wzywa państwa członkowskie do zwrócenia większej uwagi na przygotowanie projektów oraz do sporządzenia wykazu projektów gotowych do realizacji, tak aby można było zminimalizować ryzyko przekroczenia kosztów i uzyskać wysoki wskaźnik wykorzystania środków;

25.

odnotowuje, że zdolności instytucjonalne sektora publicznego na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym oraz zdolności techniczne i administracyjne uczestniczących władz publicznych i beneficjantów są kluczowe dla skutecznego rozwijania, wdrażania i monitorowania strategii politycznych niezbędnych w kontekście realizacji celów strategii Europa 2020;

26.

wzywa państwa członkowskie, aby – przy wsparciu Komisji i we współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi – zwracały uwagę na lepsze zarządzanie zasobami ludzkimi, podejmując dalsze wysiłki w celu przyciągnięcia i utrzymania wykwalifikowanej kadry zarządzającej funduszami UE, propagując dobre jakościowo szkolenia tej kadry oraz unikając wszelkich zmian personalnych, jeżeli nie jest to absolutnie konieczne i podyktowane wyłącznie względem zwiększenia wydajności pracowników, a w rezultacie zdolności absorpcyjnej; przypomina w związku z tym o możliwościach wykorzystania środków z EFS oraz pomocy technicznej na tworzenie potencjału niezbędnego do realizacji i nadzorowania programów; podkreśla znaczenie pojedynczych punktów kontaktowych na szczeblu zdecentralizowanym, aby wesprzeć partnerów programu; apeluje do państw członkowskich o utworzenie „europejskich pojedynczych punktów kontaktowych”, które będą jak najbliżej obywateli, w celu udzielania pomocy w przygotowywaniu wniosków o finansowanie z Funduszu Spójności zarówno władzom lokalnym, jak i obywatelom UE;

27.

zauważa, że wysoki stopień ciągłości w ramach systemu zarządzania i kontroli oraz zdolności jest niezbędny, aby wykorzystywać nabyte doświadczenia i wiedzę w dziedzinie zarządzania, dlatego wzywa państwa członkowskie do podjęcia środków zapobiegających fluktuacji personelu administracyjnego zajmującego się zarządzaniem funduszami;

28.

wzywa Komisję do zwiększenia pomocy dla tych państw członkowskich, których wskaźniki wykorzystania środków są niższe od średniej UE i wskazują na brak zdolności absorpcyjnej w tych krajach; uważa, że udzielanie takiej zwiększonej pomocy i ścisłą współpracę należy kontynuować co najmniej do osiągnięcia przez zainteresowane kraje takiego poziomu wiedzy fachowej, który wystarczy do osiągania rezultatów bez specjalnej pomocy z zewnątrz;

29.

zachęca państwa członkowskie do tworzenia forów lub sieci między ich strukturami wykonawczymi z myślą o omawianiu doświadczeń i trudności oraz wymianie sprawdzonych wzorców postępowania; ponadto zachęca państwa członkowskie do wspierania beneficjentów przy spełnianiu bardziej rygorystycznych wymogów kontroli, korzystając zwłaszcza z pożyczek w ramach wsparcia technicznego na szkolenie i wspieranie tych podmiotów gospodarczych i społecznych, które są uprawnione do skorzystania z tych środków; proponuje wykorzystać w tym celu część kwot przeznaczonych na programy operacyjne pomocy technicznej; wzywa państwa członkowskie do opracowania i przeprowadzenia odpowiednich szkoleń dla potencjalnych beneficjentów funduszy;

30.

przypomina o znaczeniu programów współpracy międzyregionalnej i programów takich jak INTERACT i URBACT w określaniu i upowszechnianiu najlepszych praktyk oraz szkoleniu organów politycznych i administracyjnych w zakresie optymalnego wykorzystywania funduszy; apeluje, aby działania mające na celu wspieranie planowania regionalnego i wydajnego korzystania z funduszy mogły się ubiegać o środki z puli przeznaczonej na współpracę międzyregionalną w ramach celu „Współpraca terytorialna”;

31.

wzywa Komisję do stworzenia ogólnounijnego programu współpracy w oparciu o doświadczenia z programu partnerskiego, tak aby pogłębić współpracę między regionami o wysokim poziomie wykorzystania środków a regionami o niskim poziomie ich wykorzystania oraz ułatwić rozpowszechnianie sprawdzonych wzorców postępowania;

32.

proponuje utworzenie platformy internetowej dla beneficjentów, podmiotów lokalnych i regionalnych oraz instytucji rządowych z myślą o wymianie najlepszych praktyk oraz informacji o przeszkodach, problemach i możliwych rozwiązaniach;

33.

wzywa Komisję do zbadania możliwości wprowadzenia zharmonizowanych systemów informacyjno-komunikacyjnych z uwzględnieniem różnic w systemach zarządzania i kontroli w państwach członkowskich i domaga się w tym celu wprowadzenia jednolitego oprogramowania do monitorowania poziomu wykorzystania środków w ramach programów współpracy terytorialnej;

34.

wzywa Komisję, aby wykorzystywała systemy informacyjno-komunikacyjne do opracowania systemu wczesnego ostrzegania o stopniu wykorzystania funduszy oraz aby co najmniej raz do roku przedkładała sprawozdanie zawierające informacje na temat wykorzystania środków z funduszy regionalnych i strukturalnych dla każdego regionu, co umożliwi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie monitorowanie procesu realizacji polityki spójności;

35.

zachęca Komisję do aktywnej współpracy z EBI, zwłaszcza przy określaniu inicjatyw wspólnotowych z myślą o zwiększeniu skuteczności i wydajności polityki spójności oraz wzmocnieniu wpływu funduszy strukturalnych, gwarantując środki na rzecz wsparcia finansowania MŚP;

36.

uważa, że ze względu na większą elastyczność umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym na szczeblu regionalnym i lokalnym, przygotowywane odpowiednio wcześnie oraz odpowiadające założeniom strategii Europa 2020, przyczynią się do zwiększenia zdolności absorpcyjnej oraz do pokonania trudności przy współfinansowaniu; zaleca państwom członkowskim, aby doprecyzowały i uprościły ustawodawstwo krajowe z myślą o ułatwieniu zawierania takich partnerstw; podkreśla, że należy zapewnić demokratyczną kontrolę partnerstw publiczno-prywatnych;

37.

wzywa Komisję do sprawdzenia, czy istnieją podstawy prawne wdrażania projektów PPP, oraz do zbadania ich skuteczności, a w stosownych wypadkach do zalecenia tym państwom członkowskim, które nie przyjęły takich środków legislacyjnych, aby z myślą o uruchomieniu środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na finansowanie projektów PPP w kolejnym okresie programowania jak najszybciej opracowały i przyjęły procedury skutecznego wdrażania tych projektów na szczeblu regionalnym i lokalnym;

38.

podkreśla, że większość MŚP, a zwłaszcza małe przedsiębiorstwa i mikroprzedsiębiorstwa, nie może samodzielnie korzystać z funduszy strukturalnych z uwagi na obecne ograniczenia administracyjne i finansowe oraz że potrzebują one wsparcia i porady organizacji reprezentujących je na szczeblu regionalnym i krajowym; uważa, że uproszczenie zasad i procedur jest niezbędne, aby umożliwić im dostęp do funduszy strukturalnych; apeluje, aby karta małych przedsiębiorstw i przyświecające jej zasady, a mianowicie „najpierw myśl na małą skalę”, zasada kompleksowej obsługi w jednym punkcie oraz zasada proporcjonalności miały zastosowanie na każdym szczeblu decyzyjnym podczas definiowania priorytetów inwestycyjnych i ustanawiania procedur zarządzania, audytu i kontroli z myślą o zapewnieniu lepszego wykorzystywania środków;

39.

podkreśla znaczenie partnerów w rozumieniu art. 11 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 dla zdolności do wykorzystania funduszy; wzywa państwa członkowskie, aby w pełni informowały i wspierały obywateli, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, stowarzyszenia i organizacje pozarządowe oraz władze regionalne i lokalne o możliwościach finansowania, kwalifikowalności do współfinansowania ze środków funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, zasadach współfinansowania, zasadach dotyczących zwrotu oraz o miejscach ogłaszania zaproszeń do składania wniosków, a także by wspierały ich zaangażowanie na rzecz wykorzystania możliwości finansowania;

40.

podkreśla pozytywne skutki korzystania z instrumentów finansowych Europejskiego Banku Inwestycyjnego, takich jak Jessica, z myślą o poszerzeniu ogólnych zasobów finansowych bez konieczności zwiększania bezpośredniego finansowania publicznego;

41.

przypomina, że mechanizmy wielopoziomowego zarządzania i zasada partnerstwa mają kluczowe znaczenie dla skuteczności programów operacyjnych i wysokiej zdolności absorpcyjnej; wzywa państwa członkowskie – przy poszanowaniu zasady pomocniczości i ich instytucjonalnej autonomii – do nieustannego wzmacniania zasady partnerstwa i przejrzystości podczas tworzenia i realizacji programów operacyjnych, a w związku z tym do wiążącego, kompleksowego i trwałego angażowania od samego początku organów szczebla regionalnego i lokalnego oraz społeczeństwa obywatelskiego we wszystkie etapy opracowywania, realizacji i oceny programów operacyjnych;

42.

wzywa Komisję do bardziej otwartej debaty na temat środków mających na celu przyspieszenie wykorzystania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności; w związku z tym sugeruje, aby zwrócić się do Komitetu Regionów o roczną opinię na temat zdolności absorpcyjnej wszystkich państw członkowskich;

43.

wzywa Komisję do zagwarantowania, że polityka spójności, sprzyjając jednocześnie realizacji strategii Europa 2020 we wszystkich państwach członkowskich, pozwoli zmniejszyć nierówności między regionami i mikroregionami, będzie uwzględniać w odpowiednim stopniu szczególne potrzeby regionów peryferyjnych i wspierać harmonijny rozwój w UE, w tym poprzez wykorzystanie dodatkowych i ukierunkowanych instrumentów i środków na obszarach, które nadal są dalekie od spełnienia europejskich standardów;

44.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

26.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 56/31

—

uwzględniając art. 196 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), który stanowi, że „Unia zachęca do współpracy między państwami członkowskimi w celu zwiększenia skuteczności systemów zapobiegania klęskom żywiołowym lub katastrofom spowodowanym przez człowieka i ochrony przed nimi”,

—

uwzględniając art. 122 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 222 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (klauzula solidarności), który przewiduje, że „Unia i jej państwa członkowskie działają wspólnie w duchu solidarności, jeżeli jakiekolwiek państwo członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej przez człowieka”,

—

uwzględniając art. 23 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając wytyczne z Oslo z 1994 r., zmienione w 2001 r., dotyczące wykorzystania zasobów wojskowych i zagranicznej obrony cywilnej w operacjach prowadzonych w przypadku katastrof,

—

uwzględniając Konsensus europejski w sprawie pomocy humanitarnej podpisany w dniu 18 grudnia 2007 r. przez przewodniczących Rady Unii Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Komisji,

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2010 r. pt. „Wzmacnianie europejskiej zdolności reagowania w przypadku klęsk i katastrof: rola ochrony ludności i pomocy humanitarnej” (COM(2010)0600),

—

uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 marca 2008 r. w sprawie wzmocnienia zdolności Unii do reagowania w przypadku katastrof (COM(2008)0130),

—

uwzględniając sprawozdanie Michela Barniera pt. „For a European civil protection force: Europe Aid” („Europejskie siły ochrony ludności: Europe Aid”), opublikowane w maju 2006 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 14 grudnia 2010 r., w których z zadowoleniem przyjęto cele przedstawione w komunikacie Komisji z dnia 26 października 2010 r., zmierzające do bardziej przewidywalnego, skutecznego, wydajnego, spójnego i widocznego europejskiego systemu reagowania w przypadku klęsk i katastrof,

—

uwzględniając konkluzje Rady z grudnia 2007 r., w których zwrócono się do Komisji o jak najlepsze wykorzystanie wspólnotowego mechanizmu ochrony ludności i wzmacnianie współpracy państw członkowskich,

—

uwzględniając decyzję Rady 2007/162/WE, Euratom z dnia 5 marca 2007 r. ustanawiającą Instrument Finansowy Ochrony Ludności (1) oraz decyzję Rady 2007/779/WE, Euratom z dnia 8 listopada 2007 r. ustanawiającą wspólnotowy mechanizm ochrony ludności (2),

—

uwzględniając swoje rezolucje z dni: 14 grudnia 2010 r. w sprawie utworzenia unijnych sił szybkiego reagowania (3), 10 lutego 2010 r. w sprawie niedawnego trzęsienia ziemi na Haiti (4), 16 września 2009 r. w sprawie pożarów lasów w lecie 2009 r. (5), 19 czerwca 2008 r. w sprawie zwiększenia zdolności Unii do reagowania w przypadku katastrof (6) oraz 4 września 2007 r. w sprawie klęsk żywiołowych (7),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie Komisji Rozwoju, Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0283/2011),

A.

mając na uwadze, że Unia Europejska i jej państwa członkowskie stoją przed wieloma zagrożeniami, jak np.: trzęsienia ziemi i tsunami, pożary lasów, powodzie i osuwanie się ziemi, wypadki przemysłowe i atomowe, ataki terrorystyczne, klęski żywiołowe i wielkie pandemie; mając na uwadze, że nastąpił dramatyczny wzrost liczby i intensywności tych klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka dotykających Unię i jej obywateli, a także inne kraje i regiony na całym świecie – czego tragicznym przykładem jest niedawny ogromny kataklizm w Japonii, na który złożyły się jednoczesne trzęsienie ziemi, tsunami i katastrofa jądrowa – a w związku z tym wzrost liczby ofiar śmiertelnych oraz zwiększenie szkód gospodarczych, społecznych i środowiskowych, a także szkód dla dziedzictwa kulturalnego; mając też na uwadze, że nie możemy wykluczyć ewentualności wystąpienia w każdej chwili takich nietypowych wydarzeń o niemożliwej do przewidzenia skali, w której to sytuacji europejska zdolność reagowania w przypadku klęsk i katastrof byłaby niezwykle użyteczna, ponieważ narzędzia krajowe mogłyby być zmobilizowane do granic możliwości,

B.

mając na uwadze, że zwiększyły się częstotliwość i zasięg występowania ekstremalnych susz oraz pożarów lasów w Europie, co oznacza, że powinno się rozszerzyć zakres badań naukowych w tej dziedzinie, aby poprawić mechanizmy oceny ryzyka, systemy prewencji i środki służące zwalczaniu tych zjawisk,

C.

mając na uwadze, że rosnące tempo zmian klimatycznych oraz wyczerpywania kapitału naturalnego jeszcze zwiększy prawdopodobieństwo występowania częstszych i bardziej niszczycielskich klęsk żywiołowych,

D.

mając na uwadze, że w 2008 r. strony Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) uznały w planie działania z Bali związek między ograniczaniem ryzyka wystąpienia katastrofy lub klęski a zmianami klimatu,

E.

mając na uwadze, że w 2010 r. w działaniach dostosowawczych UNFCCC z Cancún formalnie uznano ograniczanie ryzyka wystąpienia klęsk lub katastrof za istotny element dostosowania do zmian klimatu oraz zachęcono rządy do rozważenia możliwości powiązania środków dostosowawczych z ramami działania z Hyogo,

F.

mając na uwadze, że niedawne tragedie – takie jak trzęsienie ziemi na Haiti i powodzie w Pakistanie – pokazały, że główne dostępne dla UE narzędzia reagowania w przypadku klęsk i katastrof (pomoc humanitarna i unijny mechanizm ochrony ludności) funkcjonują dobrze, jeśli wziąć pod uwagę cel, w jakim zostały zaprojektowane, i okoliczności; mając jednak na uwadze, że istnieje poważna konieczność dalszego wzmacniania koordynacji reagowania w przypadku klęsk i katastrof dotykających Unię Europejską, zarówno w obrębie jej granic, jak i poza nimi, a także pole do ulepszeń pod względem skuteczności, wydajności, spójności i widoczności całej pomocy UE,

G.

mając ponadto na uwadze, że podczas licznych kryzysów, a zwłaszcza w związku z tsunami z 26 grudnia 2004 r., zwrócono uwagę na liczne problemy w odniesieniu do braku na szczeblu europejskim systematycznych planów lub instrukcji działania w przypadku wystąpienia zagrożeń oraz do zbyt małej widoczności działań Europy w stosunku do włożonego wysiłku,

H.

mając na uwadze, że różne rozwiązania, w tym wykorzystanie z góry określonych zasobów państw członkowskich oraz zasobów finansowanych przez UE, zostały skutecznie przetestowane w ramach programów pilotażowych zainicjowanych przez Parlament Europejski (8),

I.

mając na uwadze, że Parlament Europejski konsekwentnie wzywał Komisję, aby przedstawiła wnioski ustawodawcze dotyczące utworzenia unijnych sił ochrony ludności, w pełni zgodnie z zasadą pomocniczości, a tym samym uzupełniając wysiłki państw członkowskich w myśl art. 196 TFUE,

J.

mając na uwadze, że klauzula solidarności na mocy art. 222 TFUE ustanawia obowiązek, by państwa członkowskie udzielały sobie wzajemnej pomocy w przypadku klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka na terytorium UE,

K.

mając na uwadze, że istotna jest natychmiastowa koordynacja, spójność i komunikacja w ramach UE i z podmiotami międzynarodowymi; mając na uwadze, że obecna europejska koordynacja w terenie wielu zespołów przez różne łańcuchy dowodzenia prowadzi w sposób nieunikniony do powielania i nakładania się wysiłków oraz okazuje się kosztowna pod względem zasobów ludzkich, koordynacji i skuteczności; mając też na uwadze, że w związku z kryzysem gospodarczym i finansowym Unia Europejska musi rozwinąć system ochrony oparty na wzajemności i racjonalizacji istniejących środków, nie zwiększając przy tym łącznych wydatków,

L.

mając na uwadze, że w związku z niedawną katastrofą w Japonii rząd japoński zwrócił się do UE o stworzenie jednej wąskiej – koordynowanej przez Komisję – grupy ochrony cywilnej w celu rozdzielania pomocy, zamiast wysyłania szeregu grup ochrony cywilnej z poszczególnych państw członkowskich w różnych okresach; mając na uwadze, że zacieśnienie koordynacji działań w czasie tej katastrofy usprawniło całościową pomoc UE pod względem kosztów i skuteczności, spójności oraz widoczności,

M.

mając na uwadze, że należy zapewnić spójność polityczną na szczeblu UE z uwzględnieniem odpowiednich ról instytucjonalnych, nie utrudniając ani nie spowalniając reagowania w przypadku klęsk i katastrof, oraz że powinno to opierać się na istniejących mechanizmach, a nie na tworzeniu nowych struktur,

N.

mając na uwadze, że do głównego nurtu polityki, planów i programów w dziedzinie rozwoju należy włączać kulturę zapobiegania katastrofom i klęskom oraz utrzymywania gotowości na wypadek ich wystąpienia, aby zająć się niektórymi podstawowymi przyczynami klęsk i katastrof,

O.

mając na uwadze, że konieczne jest opracowanie działań zapobiegawczych w czasie rzeczywistym na wszystkich etapach operacyjnych: na etapie monitorowania, w tym poprzez wykorzystanie informacji satelitarnych, na etapie wczesnego ostrzegania, na etapie alarmowania, a następnie reagowania i udzielania pomocy potencjalnie zainteresowanej ludności,

P.

mając na uwadze, że UE popiera centralną rolę ONZ, a w szczególności rolę Biura ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej, w koordynacji międzynarodowej pomocy w krajach trzecich,

Q.

mając na uwadze, że zintegrowane europejskie podejście uwzględniające wszelkie zagrożenia, którego celem jest reagowanie na sytuacje kryzysowe na wszystkich etapach ich rozwoju, stanowi najskuteczniejszą strategię działania w przypadku klęsk i katastrof; mając na uwadze, że podejście to musi łączyć w sobie zapobieganie klęskom i katastrofom (w tym łagodzenie szkód i ograniczanie ryzyka) oraz środki służące utrzymywaniu gotowości, reagowaniu i usuwaniu skutków, w szerokim kontekście zrównoważonego rozwoju; mając na uwadze, że istotne jest wprowadzenie narzędzi operacyjnych takich jak plan działania na rzecz zapobiegania zagrożeniom (obejmujący wzorcowe procedury i narzędzia planowania); mając na uwadze, że istnieje potrzeba rozpoczęcia rzeczywistych unijnych inwestycji w zapobieganie zagrożeniom i ich przewidywanie oraz że UE powinna realizować równie ambitne podejście zarówno w odniesieniu do zapobiegania klęskom i katastrofom oraz utrzymywania gotowości na wypadek ich wystąpienia, jak i do reagowania na nie,

R.

mając na uwadze, że rozporządzenie ustanawiające Fundusz Solidarności zawiera wymogi, które utrudniają i opóźniają jego uruchomienie w przypadku niektórych klęsk i katastrof, szczególnie jeśli chodzi o wysokość i rodzaj wydatków kwalifikujących się do finansowania, a także brak elastyczności terminów i procedur,

S.

mając na uwadze, że w sytuacji kryzysowej ekipy udzielające pomocy powinny koniecznie mieć bezzwłoczny dostęp do dokładnych informacji, aby mogły rozdzielać artykuły pierwszej potrzeby, wyposażenie i zasoby krytyczne, oraz że w związku z tym techniki telekomunikacyjne są najważniejszym elementem łańcucha zarządzania kryzysowego,

T.

mając na uwadze, że w sytuacji kryzysowej tradycyjne łącza i zasoby komunikacyjne mogą być przeciążone lub zniszczone,

U.

mając na uwadze, że użyteczność europejskiej polityki kosmicznej oraz pozytywne wyniki osiągnięte w ramach europejskiego programu obserwacji Ziemi (GMES), uruchomionego przez Komisję w celu wykorzystania danych i informacji satelitarnych, oraz jego praktyczne zastosowanie w dziedzinie ochrony ludności, a także w ramach Emergency Response Core Service, zostały już stwierdzone przez Komisję i państwa członkowskie,

1.

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady pt. „Wzmacnianie europejskiej zdolności reagowania w przypadku klęsk i katastrof: rola ochrony ludności i pomocy humanitarnej” oraz określone w nim cele; zaznacza, że propozycje przedstawione w komunikacie powinny zostać bardziej szczegółowo rozpatrzone w celu spełnienia oczekiwań dotyczących ulepszonego, skoordynowanego, spójnego, skutecznego, oszczędnego i widocznego jednolitego i kompleksowego europejskiego systemu reagowania;

2.

podkreśla, że należałoby zracjonalizować i uprościć funkcjonowanie obecnego europejskiego systemu reagowania w przypadku klęsk i katastrof oraz zoptymalizować dostępne środki dla wspólnej korzyści, jednocześnie zachęcając wszystkie państwa członkowskie do wnoszenia wkładu i do zagwarantowania w ten sposób europejskiej solidarności; w związku z tym uważa, że zdolność reagowania UE powinna wpisywać się w zintegrowane podejście uwzględniające wielorakie zagrożenia; ponadto powinna wiązać się z oddolnym delegowanym zarządzaniem zasobami i informacją – innymi słowy inicjatywa mogłaby wychodzić od państw członkowskich, które dobrowolnie przekazywałyby zasoby i wiedzę specjalistyczną;

3.

zwraca się do Komisji, by opracowując europejski system reagowania w przypadku klęsk żywiołowych i katastrof uwzględniała klauzulę solidarności oraz przepisy wykonawcze do niej, które należy przyjąć w trybie pilnym i które zapewnią bardziej skuteczne i spójne reagowanie na klęski i katastrofy na terenie Unii Europejskiej i poza nią;

4.

ponownie przypomina o konieczności zmiany rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności, tak aby dostosować kryteria kwalifikowalności do specyfiki poszczególnych regionów oraz klęsk i katastrof, w tym klęsk następujących stopniowo, jak np. susze, oraz pozwolić na uruchamianie funduszu w sposób bardziej elastyczny i terminowy;

5.

przypomina, że działania w zakresie przygotowania, zapobiegania i reagowania w przypadku klęsk lub katastrof nie mogą zostać rozdzielone oraz że w związku z tym należy wzmocnić zintegrowane podejście do przeciwdziałania katastrofom;

6.

zgadza się, że potrzebna jest zmiana jakościowa polegająca na przejściu od obecnej doraźnej koordynacji do przewidywalnego i uprzednio zaplanowanego systemu w ramach unijnego mechanizmu ochrony ludności, na podstawie z góry określonych zasobów dostępnych do natychmiastowego wykorzystania w unijnych operacjach pomocy w przypadku klęsk i katastrof oraz na podstawie wszelkich innych środków i zasobów, których uruchomienie państwa członkowskie mogą uznać za stosowne; podkreśla potrzebę wprowadzenia systemu monitorowania, nadzorowania i rozwijania działań UE w operacjach pomocowych w przypadku klęsk i katastrof;

7.

wzywa Komisję, aby jak najszybciej przedstawiła wnioski mające na celu ustanowienie – z zastrzeżeniem zasady pomocniczości – unijnych sił ochrony ludności na podstawie unijnego mechanizmu ochrony ludności oraz umożliwienie Unii zgromadzenia zasobów niezbędnych do zapewnienia ochrony ludności i do udzielenia ofiarom natychmiastowej pomocy kryzysowej; uważa, że odpowiedź UE należy oprzeć na uprawnieniach i potencjale europejskich sił ochrony ludności oraz że należy zapewnić podjęcie działań w celu zapobieżenia występującym brakom i przeszkodom;

8.

zgadza się, że europejski system reagowania w przypadku klęsk i katastrof powinien opierać się zarówno na europejskim potencjale reagowania kryzysowego poprzez ulepszenie europejskiego mechanizmu ochrony ludności na podstawie potencjału i dostępności z góry określonych, a zatem przewidywalnych zasobów kryzysowych państw członkowskich, jak i na Europejskim Centrum Reagowania Kryzysowego, które to elementy stanowią fundament takiej strategii, jaką przedstawiono w komunikacie z dnia 26 października 2010 r.; podkreśla, że te zmiany powinny wynikać z podejścia uwzględniającego wszelkie zagrożenia, łączącego wszystkie odpowiednie podmioty – w szczególności społeczeństwo obywatelskie – w tym organizacje pozarządowe i wolontariuszy, we wspólnym działaniu, i wykorzystywać synergię między poszczególnymi istniejącymi narzędziami i instrumentami;

9.

uważa, że podejście uwzględniające wszelkie zagrożenia musi iść w parze z większą elastycznością w odniesieniu do poszczególnych kategorii ryzyka, które powinny być rozważane odrębnie; to z kolei pociąga za sobą konieczność rozwoju zdecentralizowanych sił analizy i planowania działań podejmowanych w zależności od charakteru, prawdopodobieństwa i wagi zagrożenia;

10.

ponadto apeluje, by zdolność reagowania UE na katastrofy posiłkowała się regionami najbardziej oddalonymi oraz europejskimi państwami i terytoriami zamorskimi, ponieważ mogą one stanowić punkty wsparcia ułatwiające logistykę i wstępne rozmieszczenie unijnych zasobów na wszystkich oceanach;

11.

zwraca się do Komisji o sporządzenie i przekazanie do wiadomości Parlamentu wykazu wspólnotowych instrumentów finansowania działań zapobiegających katastrofom w celu oceny możliwości lepszego uwzględnienia zapobiegania katastrofom w istniejących już unijnych programach finansowania, o co zwróciła się też Rada (dokument nr 15394/09 z dnia 12 listopada 2009 r.);

12.

zaznacza, że europejski system reagowania w przypadku klęsk i katastrof powinien działać zgodnie z zasadą pomocniczości zarówno państw członkowskich (które powinny mieć możliwość wykorzystywania własnych zasobów, zwłaszcza we wszelkich przypadkach skonfliktowanych potrzeb krajowych), jak i ONZ, tj. powinien uwzględniać z jednej strony krajowe, regionalne i lokalne kompetencje poszczególnych państw członkowskich – biorąc pod uwagę kluczową rolę, jaką dane organy odgrywają w cyklu zarządzania kryzysowego, szczególnie że w wielu państwach członkowskich władza ustawodawcza jest sprawowana na szczeblu lokalnym lub regionalnym – a z drugiej strony rolę koordynacyjną odgrywaną przez ONZ w operacjach pomocowych w przypadku klęsk i katastrof, gdy prowadzone są działania poza UE; przypomina, że strategia ta powinna uzupełniać strategię ONZ, która dostrzega w utworzeniu europejskiego ośrodka reagowania wyraźną wartość dodaną;

13.

podkreśla, że transgraniczny charakter klęsk i katastrof sprawia, że UE powinna koordynować swoje środki i współpracować z krajami trzecimi, zwłaszcza w swoim sąsiedztwie z krajami należącymi do Unii dla Śródziemnomorza;

14.

wspiera wniosek Komisji dotyczący stworzenia europejskiego mechanizmu reagowania w sytuacjach kryzysowych, a także ustaleń gwarantujących bardziej przewidywalną dostępność najważniejszych zasobów państw członkowskich, między innymi poprzez stworzenie puli z góry określonych zasobów dostępnych we wcześniej ustalonym czasie reakcji, które będą wykorzystywane w ramach zobowiązania państw członkowskich do dobrowolnego udostępnienia tych zasobów na cele interwencji pomocowych UE w przypadku klęsk i katastrof na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym zarówno na terenie Unii, jak i poza nią; jest zdania, że w ten sposób, a także poprzez udzielanie pomocy osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi, takimi jak wielkie pożary, powodzie, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, huragany i tsunami, a także wypadkami na morzu, wyciekami ropy lub zagrożeniem jądrowym, znacznie podwyższy się europejska wartość dodana interwencji pomocowych UE;

15.

zwraca uwagę, że niektóre obszary, np. wybrzeża, wyspy i tereny górskie, są szczególnie narażone z uwagi na położenie geograficzne i wzywa do zwrócenia na nie szczególnej uwagi;

16.

zauważa, że regiony europejskie położone na granicach UE mogą zostać dotknięte klęskami lub katastrofami, do których dochodzi w regionach położonych na terytorium państw trzecich, przez co interwencje stają się jeszcze trudniejsze; sugeruje opracowanie specjalnych środków wspierania tych regionów oraz zwrócenie szczególnej uwagi na katastrofy wywołane przez ludzi lub będące wynikiem wypadku przemysłowego, które wymagają zastosowania odmiennych strategii;

17.

uważa, że szczególną uwagę należy zwrócić na pożary, które wymagają ukierunkowanych strategii i działań;

18.

potwierdza konieczność stosowania się do zasady „zanieczyszczający płaci” w odniesieniu do odpowiedzialności za szkody dla środowiska oraz do odzyskiwania kosztów związanych z reagowaniem na klęski i katastrofy od podmiotów prywatnych odpowiedzialnych za daną szkodę;

19.

uważa, że pula z góry określonych zdolności, zasobów i środków udostępnianych dobrowolnie na cele interwencji pomocowych UE w przypadku klęsk i katastrof zarówno w Unii, jak i poza nią, będzie stanowiła zasadniczy element potencjału UE w dziedzinie pomocy, który uzupełniać mogłyby dodatkowe doraźne oferty ze strony państw członkowskich; zaleca opracowanie jasnego i szczegółowego systemu zachęt, aby państwa członkowskie mogły przeznaczać wystarczający potencjał na dobrowolną pulę, nie zwiększając swoich ogólnych wydatków;

20.

zwraca się o utworzenie w ramach przyszłych unijnych sił ochrony ludności konkretnych mechanizmów, które umożliwią UE zaradzenie przypadkom rozległych zanieczyszczeń spowodowanych przez instalacje wydobywcze ropy naftowej i gazu znajdujące się na morzu;

21.

przypomina o głównej roli ONZ w koordynowaniu działań podejmowanych przez społeczność międzynarodową w reakcji na klęski i katastrofy;

22.

podkreśla, że większa zdolność reagowania UE w przypadku klęsk i katastrof zapewni spójny wkład UE w ogólne wysiłki pomocowe prowadzone pod kierownictwem ONZ oraz rolę koordynacyjną tej organizacji;

23.

potwierdza, że zasoby finansowane przez UE, którymi zarządzają państwa członkowskie, powinny stanowić uzupełnienie zasobów państw członkowskich przeznaczonych na operacje pomocowe; zauważa, że operacje te powinny być prowadzone w oparciu o modele tworzone w drodze działań przygotowawczych, z powodzeniem przetestowane w niedawnych sytuacjach kryzysowych zarówno w Unii, jak i poza nią, np. moduł wielonarodowy między państwami nadbałtyckimi stworzony w celu przeciwdziałania powodziom i dodatkowe taktyczne zaplecze do gaszenia pożarów z powietrza;

24.

wzywa Komisję, aby wspólnie z państwami członkowskimi określiła istniejące braki w zakresie potencjału; należy rozważyć utworzenie zasobów na poziomie UE, unikając wszelkich form konkurencji i/lub pokrywania się z zasobami krajowymi, w celu wypełnienia istniejących braków w zakresie potencjału, o ile przyniosłoby to istotne oszczędności dla całej UE lub umożliwiłoby dostęp do zasobów, które nie są dostępne dla państw członkowskich działających w pojedynkę, stanowiąc tym samym dobry model dzielenia się obciążeniami;

25.

jest zdania, że ważne jest również zidentyfikowanie niedoborów środków oraz dokładne wyjaśnienie, w jaki konkretny sposób UE mogłaby wesprzeć wysiłki państw członkowskich na rzecz poprawy ich gotowości; wyraża pogląd, że efektywniejsze wykorzystywanie dostępnych już środków pozwoli uniknąć tworzenia dodatkowych procedur finansowych i administracyjnych, szczególnie w przypadku administracji regionalnej i lokalnej;

26.

wzywa Komisję, by dążyła do angażowania zasobów, zdolności i koordynacji UE w przypadku klęsk żywiołowych i katastrof, do których dochodzi w UE i które wywierają bezpośredni wpływ na jej obywateli;

27.

uważa, iż należy przede wszystkim skoncentrować się na pełnym i terminowym wykorzystaniu dostępnych środków finansowych, jak również na uproszczeniu wszelkich procedur administracyjnych związanych z ich uruchamianiem; wyraża przekonanie, że należy również podjąć działania w kierunku zagwarantowania, by pomoc humanitarna w sytuacjach kryzysowych niezwłocznie docierała do społeczności dotkniętych klęską lub katastrofą;

28.

uważa, że zaawansowane planowanie i przygotowywanie operacji przez tworzenie scenariuszy postępowania, lokalizację posiadanych przez państwa członkowskie zasobów potencjalnie dostępnych do wykorzystania w operacjach pomocowych UE w przypadku klęsk i katastrof oraz opracowywanie planów awaryjnych są kluczowymi elementami wzmocnionej unijnej zdolności reagowania w przypadku klęsk i katastrof oraz mają podstawowe znaczenie dla szybkiego wykorzystania potencjału i dla natychmiastowej odpowiedniej reakcji w każdej sytuacji kryzysowej; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wdrożyły te środki natychmiast i bez szkody dla innych działań; zwraca się ponadto do Komisji o przeprowadzenie badania wykonalności mającego na celu ocenę, czy użyteczne byłoby wprowadzenie, finansowanie z europejskiego budżetu badawczego oraz znakowanie europejskich laboratoriów referencyjnych pod kątem bioterroryzmu i identyfikacji ofiar;

29.

apeluje w szczególności o odpowiednie strategie awaryjne na wypadek różnego rodzaju katastrof spowodowanych przez człowieka, związanych z wyciekiem ropy naftowej, instalacjami jądrowymi lub z substancjami niebezpiecznymi zarówno na lądzie, jak i na morzu;

30.

z zadowoleniem przyjmuje – jako krok we właściwym kierunku – decyzję Komisji o połączeniu Centrum Monitorowania i Informacji (MIC) oraz centrum kryzysowego ds. pomocy humanitarnej ECHO w celu utworzenia czynnego całodobowo i przez 7 dni w tygodniu Centrum Reagowania Kryzysowego, będącego platformą planowania i koordynacji, oraz domaga się, aby działanie tej platformy uwzględniało również współpracę w czasie rzeczywistym państw członkowskich w dziedzinie monitorowania, wczesnego ostrzegania i alarmowania, zgodnie z zasadą pomocniczości; wzywa Komisję do wzmocnienia Centrum, tak aby mogło ono służyć jako centralny węzeł szybkiej i skutecznej koordynacji wszelkiej europejskiej pomocy rzeczowej, a także wkładu finansowego w pomoc humanitarną; twierdzi, że powinno ono funkcjonować jako pojedynczy punkt przyjmowania wniosków o pomoc związaną z wszelkimi rodzajami klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka w celu umożliwienia spójnego reagowania UE;

31.

wzywa do skutecznego połączenia centrum kryzysowego ECHO i MIC poprzez zapewnienie odpowiedniego finansowania;

32.

zwraca się do Komisji o czynne powiązanie Europejskiego Centrum Reagowania Kryzysowego z dwoma wspólnotowymi instrumentami ochrony przeciwpożarowej lasów, tj. z EFFIS i EFFICS;

33.

wzywa Komisję, aby koordynowała działania w sytuacjach kryzysowych, upraszczając i optymalizując istniejące usługi powszechne oraz numer alarmowy 112;

34.

nalega, aby decyzje dotyczące wykorzystania zasobów z puli były podejmowane szybko przez Centrum Reagowania Kryzysowego wspólnie z państwami członkowskimi, tak aby zapewnić przewidywalną, natychmiastową i skuteczną pomoc dla ofiar oraz zapobiec opóźnieniom, powielaniu i pokrywaniu się zadań;

35.

uważa, że stosowne jest zidentyfikowanie i zdefiniowanie najważniejszych istniejących zasobów, które mogłyby zostać udostępnione przez państwa członkowskie na wypadek działań kryzysowych UE w przypadku wyżej wspomnianych scenariuszy;

36.

wzywa, aby UE prowadziła klarowne i spójne działania z uwzględnieniem ról instytucjonalnych pełnionych odpowiednio przez Komisję Europejską oraz wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i Europejską Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ), które to organy powinny pamiętać o swoich odpowiednich uprawnieniach i wzajemnie szanować granice swoich kompetencji; w związku z tym wzywa Komisję i ESDZ do opracowania odpowiednich rozwiązań roboczych i przejrzystych zasad w celu zapewnienia, w miarę możliwości, ścisłej współpracy i koordynacji kwestii związanych ze zdolnością reagowania UE w przypadku klęsk i katastrof, na podstawie istniejących mechanizmów bez spowalniania operacji pomocowych; podkreśla potrzebę zapewnienia elastycznej, prostej i szybkiej koordynacji między służbami, obejmującej wyłącznie właściwe jednostki, które powinny reagować w bardzo krótkim czasie z pominięciem skomplikowanych procedur administracyjnych; zaznacza, że pomoc humanitarna UE powinna być udzielana niezależnie od jakichkolwiek względów politycznych, zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym zasadami humanitarnymi;

37.

podkreśla zwiększone zagrożenie pożarami lasów, w szczególności z powodu zmian klimatu, które sprzyjają wybuchowi rozległych pożarów; zwraca się do Komisji o wydzielenie w nowym Europejskim Centrum Reagowania Kryzysowego specjalnej komórki zajmującej się tymi zagrożeniami;

38.

podkreśla, że zasoby wojskowe wykorzystywane pod kontrolą cywilną, w ostateczności i zgodnie z wytycznymi z Oslo, często stanowią ważny wkład w zdolność reagowania w przypadku klęsk i katastrof, szczególnie w zakresie środków specjalistycznych, transportu strategicznego czy też ciężkiego sprzętu; podkreśla, że w celu uniknięcia kosztownego dublowania pracy należy poprawić koordynację wszystkich dostępnych możliwości – cywilnych i wojskowych – i wszystkich środków zarządzania kryzysowego będących w posiadaniu państw członkowskich;

39.

uznaje, że wykorzystanie środków wojskowych, takich jak transport, logistyka i bezpieczeństwo, w celu wsparcia działań humanitarnych może stanowić istotną pomoc, zwłaszcza w obliczu dużych klęsk żywiołowych; przypomina, że środki wojskowe mogą być stosowane w bardzo ograniczonych przypadkach i tylko w ostateczności, zgodnie z zaleceniami ONZ;

40.

wzywa do wspólnych, skutecznych rozwiązań logistycznych, obejmujących szczególnie finansowane przez UE wszechstronne zespoły wsparcia i pomocy technicznej (TAST), który mogłyby udzielać wsparcia wszelkim urzędnikom i zespołom UE lub państw członkowskich w terenie, szczególnie w przypadku zapaści lokalnej infrastruktury;

41.

zwraca się o zmobilizowanie zespołów wsparcia i pomocy technicznej w przypadku klęsk i katastrof oraz o sformułowanie nowych zaleceń dotyczących sposobu, w jaki zespoły te mogą jak najskuteczniej udzielać wsparcia ofiarom klęsk lub katastrof;

42.

w celu maksymalnego zwiększenia wydajności i dobrego wykorzystania istniejącego potencjału proponuje wzajemne powiązanie zasobów konsularnych państw członkowskich, aby przyspieszyć i poprawić jakość naszego reagowania w skali światowej, optymalizując wykorzystanie istniejących już środków; w związku z tym zaleca przeprowadzenie oceny zdolności konsularnych poszczególnych państw członkowskich, aby sporządzić bilans obecnych środków, którymi Unia Europejska dysponuje na całym świecie;

43.

uwzględniając istniejące systemy pomocy koordynowane przez ONZ, wzywa do zorganizowania ulepszonego, wzmocnionego, oszczędniejszego i dobrze skoordynowanego transportu wszelkiej pomocy rzeczowej do miejsc dotkniętych klęską, w szczególności przez usprawnione, uproszczone procedury, zwiększony poziom współfinansowania oraz wprowadzenie nowych sposobów udostępniania dodatkowego potencjału transportowego, ewentualnie w drodze umów ramowych;

44.

przypomina o istniejących narzędziach monitorowania i zapobiegania (zwłaszcza o urządzeniach do obserwacji miejscowej). takich jak europejski program obserwacji Ziemi (GMES) lub programy INSPIRE i GALILEO, dzięki którym można monitorować potencjalnie zagrożone obszary i w ten sposób skuteczniej przygotowywać się do udzielania pomocy ofiarom klęsk i katastrof; zwraca się do Komisji o rozważenie możliwości wyposażenia UE w specjalne zabezpieczone łącza telekomunikacyjne i zintegrowane rozwiązania mające na celu zarządzanie kryzysowe obejmujące etapy od zapobiegania po odbudowę; zwraca się do Komisji o lepsze wykorzystanie istniejących rozwiązań i zdolności oraz komunikacji satelitarnej, aby ułatwić rozwój usług na rzecz ludności w zakresie bezpieczeństwa publicznego i sił antykryzysowych, we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną, państwami członkowskimi i innymi podmiotami (prywatnymi operatorami, przemysłem);

45.

zwraca się do Komisji o rozwijanie sieci komunikacyjnej i informacyjnej, z wykorzystaniem m.in. możliwości telekomunikacyjnych, w tym satelitarnych, tak by ekipy ratunkowe miały dostęp do szybkich i precyzyjnych informacji umożliwiających skuteczne rozprowadzanie produktów pierwszej potrzeby i sprzętu niezbędnego do reorganizacji społecznej bezpośrednio po katastrofach;

46.

postuluje kompleksową strategię komunikacyjną, obejmującą wszystkie instytucje UE, państwa członkowskie, partnerów społecznych i społeczeństwo obywatelskie, która ulepszy ogólną widoczność i przejrzystość działań europejskich w krajach będących beneficjentami, a także wśród obywateli europejskich, a jednocześnie zagwarantuje, że działania pomocowe w przypadku klęsk lub katastrof nigdy nie będą podporządkowane kwestiom handlowym ani politycznym czy strategicznym; uważa, że strategia ta powinna prowadzić do uproszczenia i ujednolicenia metod i narzędzi komunikacji; w tym celu proponuje np. wprowadzenie standardowego przepisowego stroju i znaku rozpoznawczego wszystkich europejskich służb, w połączeniu z identyfikatorami krajowymi, oraz powołanie wspólnego rzecznika odpowiedzialnego za informowanie o działaniach pomocowych w sytuacjach kryzysowych; apeluje, aby wszelkie strategie komunikacyjne zapewniały jasne rozróżnienie pomocy humanitarnej od działań wojskowych;

47.

zaznacza, że informowanie jest innym istotnym składnikiem skutecznej polityki zapobiegania katastrofom i klęskom oraz reagowania na nie na wszystkich szczeblach oraz że w związku ze zmiennym scenariuszem zagrożeń potrzebne jest stałe uzupełnianie wiedzy, solidne i porównywalne dane o częstości występowania katastrof i klęsk, o ryzyku ich wystąpienia i o związanych z nimi konsekwencjach oraz odpowiednie narzędzia analityczne; w związku z tym apeluje o skoordynowane działanie, większą dostępność i systematyczne upowszechnianie informacji technicznych i naukowych oraz wiedzy specjalistycznej, a także wymianę najlepszych praktyk, w tym badania i praktyczne stosowanie wyciągniętych wniosków, np. doświadczenia zdobytego dzięki projektom realizowanym w przeszłości w ramach inicjatywy wspólnotowej INTERREG;

48.

podkreśla potrzebę upowszechniania wiedzy o tym, jak należy postępować w sytuacji klęski lub katastrofy, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji młodzieży, już w wieku szkolnym; wzywa Komisję, aby wspierała – z udziałem szkół i specjalnych stowarzyszeń wolontariackich – kulturę opartą na przewidywaniu, zapobieganiu i odporności, co stanowi niezbędny warunek optymalizacji działań na rzecz ochrony ludności;

49.

zwraca uwagę na kluczową rolę władz regionalnych i lokalnych, które w przypadku klęsk i katastrof – a przede wszystkim w przypadku klęsk i katastrof transgranicznych – znajdują się na pierwszej linii i których zaangażowanie może poprawić widoczność UE wśród jej obywateli; wzywa zatem Komisję do zagwarantowania, by państwa członkowskie angażowały swoje władze regionalne i lokalne w reagowanie w przypadku klęsk i katastrof na wczesnych etapach w oparciu o wielostopniowy model zarządzania stosowany w dziedzinie polityki spójności, przy zastosowaniu strategii komunikacyjnej, która przyniesie korzyści wszystkim podmiotom będącym częścią mechanizmu reagowania;

50.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o opracowanie jasnego systemu informowania i zapobiegania przeznaczonego dla wszystkich europejskich obywateli w czasie podróży, zarówna w UE, jak i poza terytorium państw członkowskich; proponuje w związku z tym, aby wpisywać w europejskich paszportach numer ratunkowy 112 wraz z wyraźną informacją o jego ogólnoeuropejskiej dostępności, tak aby mogły korzystać z niego osoby podróżując w UE, a także przytoczyć art. 23 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, stanowiący, że „każdy obywatel Unii korzysta na terytorium państwa trzeciego, gdzie państwo członkowskie, którego jest obywatelem, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych państw członkowskich (…)”, na który mogą powoływać się osoby podróżujące do państw nienależących do UE;

51.

postuluje, aby ogólnoeuropejski numer alarmowy 112 był skuteczniej upowszechniany wśród obywateli europejskich i obywateli państw trzecich przebywających na terytorium UE, w szczególności za pośrednictwem prasy i audiowizualnych środków przekazu oraz plakatów, aby umożliwić każdemu automatyczny wybór tego numeru w celu zgłoszenia jakiejkolwiek katastrofy na terytorium UE;

52.

uważa, że specjalne szkolenie europejskiego personelu i ekspertów w dziedzinie reagowania w przypadku klęski katastrof pozwoliłoby – poprzez wspólny trzon szkoleń i modułów specjalizacji – zwiększyć świadomość oraz opracować wspólne europejskie metody pracy i procedury działania; w tym kontekście zaleca wspólne ćwiczenia z zakresu reagowania w przypadku klęsk i katastrof, z udziałem cywilnych i wojskowych jednostek logistycznych;

53.

zauważa, że zapobieganie katastrofom i klęskom jest często bardziej oszczędnym rozwiązaniem niż ich zwalczanie; w związku z tym zwraca uwagę na istotną potrzebę uzupełnienia polityki na rzecz wzmocnienia europejskiej zdolności reagowania kryzysowego przez poprawę prowadzonej przez UE i państwa członkowskie polityki przewidywania ryzyka i zapobiegania mu oraz zachęca Komisję do przygotowania kompleksowej i innowacyjnej strategii UE w zakresie ograniczania ryzyka klęsk i katastrof; apeluje o przeznaczenie wystarczających zasobów na wczesne wykrywanie możliwych klęsk i katastrof oraz zwraca się do Komisji o zadbanie, by wykorzystano przegląd funduszy strukturalnych i Funduszu Solidarności w celu zachęcenia do rozwoju polityki i inwestycji w tych obszarach; ponadto apeluje o poprawę kształcenia w zakresie zapobiegania klęskom i katastrofom, inwestycje w zapobieganie klęskom i katastrofom oraz zmianie klimatu, odpowiednie przepisy dotycząc gospodarki wodnej i skutecznego zarządzania ryzykiem oraz ścisłe monitorowanie i wdrażanie dyrektywy w sprawie powodzi na szczeblu regionalnym i lokalnym; zwraca w tym kontekście uwagę, że władze regionalne i lokalne odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu klęskom i katastrofom poprzez wdrażanie na szczeblu terytorialnym strategii zapobiegania ryzyku, a także wspólne interwencje z udziałem zespołów z różnych krajów;

54.

przypomina o swoim stanowisku, zgodnie z którym z uwagi na powiązania między suszami, pożarami lasów i pustynnieniem Komisja powinna przedstawić wniosek, podobny do dyrektywy w sprawie powodzi, mający na celu przyjęcie polityki UE związanej z niedoborem wody, suszami i dostosowaniem się do zmiany klimatu; przypomina także w związku z tym o znaczeniu, jakie ma utworzenie europejskiego obserwatorium susz odpowiedzialnego za badanie, łagodzenie i monitorowanie skutków susz;

55.

przypomina również swój apel do Komisji o przyjęcie dyrektywy w sprawie zapobiegania pożarom i zarządzania ryzykiem związanym z nimi, która powinna obejmować regularne gromadzenie danych, opracowanie map i wyszczególnienie stref zagrożonych, przygotowanie planów zarządzania ryzykiem pożarowym, wskazanie przez państwa członkowskie przeznaczonych na ten cel zasobów i dostępnych środków, skoordynowanie różnych urzędów, minimalne wymogi w zakresie szkolenia zespołów oraz określenie odpowiedzialności i kar w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego;

56.

uważa, że kluczowe znaczenie ma dalsze wykorzystywanie możliwości pojawiających się w kontekście celu europejskiej współpracy terytorialnej; twierdzi w związku z tym, że europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT) może stanowić ważny instrument dalszego umacniania współpracy ponadnarodowej, transgranicznej i miedzy regionami, a nawet z państwami nienależącymi do UE; postrzega rozwój współpracy międzyregionalnej ponad granicami krajowymi jako dowód na to, że właśnie regiony wnoszą zasadniczy wkład, kiedy trzeba udzielić szybkiej pomocy w dziedzinie ochrony ludności; uważa, że ta owocna współpraca obejmuje m.in. wspólny cel, jakim jest identyfikacja terytorialna zagrożeń i ocena potencjalnych niebezpieczeństw, oraz że to w tym względzie UE może w sposób cenny i widoczny przyczynić się do jeszcze efektywniejszej i skuteczniejszej współpracy, przede wszystkim dzięki usprawnieniu koordynacji;

57.

zwraca uwagę, że w Europejskim Roku Wolontariatu przydatne i symboliczne byłoby wspieranie krajów, które starają się sprzyjać tego rodzaju działalności i organizacjom;

58.

zwraca się do Komisji, aby przedstawiła w tym celu ambitne wnioski ustawodawcze jak najszybciej, nie później niż do końca 2011 r.;

59.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

26.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 56/41

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Główne kierunki zrównoważonego rozwoju turystyki europejskiej” (COM(2003)0716),

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Odnowiona polityka turystyczna UE: Ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej” (COM(2006)0134), uwzględniając komunikat Komisji:

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. Agenda dla równoważonej i konkurencyjnej turystyki europejskiej” („Agenda 21”) (COM(2007)0621),

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” (COM(2010)0352);

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statystyki europejskiej w dziedzinie turystyki (COM(2010)0117),

—

uwzględniając deklarację z Madrytu „W kierunku społecznie odpowiedzialnego modelu turystyki”, przyjętą na nieoficjalnym posiedzeniu ministrów w dniu 15 kwietnia 2010 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 października 2010 r. pt. „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” (14944/10),

—

uwzględniając opinię Komitetu Regionów pt. „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie: nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” (CoR 342/2010),

—

uwzględniając zalecenie Rady z dnia 22 grudnia 1986 r. (1) dotyczące bezpieczeństwa pożarowego w istniejących hotelach (86/666/EWG),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 90/314/EWG z dnia 13 czerwca 1990 r. (2) w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek,

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/123/WE (3) z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie usług na rynku wewnętrznym,

—

uwzględniając dyrektywę Rady 2009/47/WE (4) z dnia 5 maja 2009 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w zakresie obniżonych stawek podatku od wartości dodanej,

—

uwzględniając decyzję Komisji z dnia 9 lipca 2009 r. (5) ustalającą ekologiczne kryteria przyznawania wspólnotowego oznakowania ekologicznego usługom zakwaterowania turystycznego (2009/578/WE),

—

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 66/2010 (6) z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie oznakowania ekologicznego UE,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 września 2005 r. (7) w sprawie nowych perspektyw i nowych wyzwań dla zrównoważonej turystyki europejskiej,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 listopada 2007 r. (8) w sprawie odnowionej polityki turystycznej UE: Ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 grudnia 2008 r. (9) w sprawie aspektów rozwoju regionalnego związanych z wpływem turystyki w regionach przybrzeżnych,

—

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2011 r. (10) w sprawie praktycznych aspektów przeglądu unijnych instrumentów mających na celu wspieranie finansowania MŚP w kolejnym okresie programowania,

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu PE,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisji Rozwoju Regionalnego, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Kultury i Edukacji (A7–0265/2011),

A.

mając na uwadze, że sektor turystyki stanowi 10 % PKB i 12 % całkowitego zatrudnienia, co sprawia, że jest on a trzecim pod względem ważności typem działalności społeczno-gospodarczej UE; mając na uwadze, że sektor ten składa się w dużej mierze z mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, że jest głównym źródłem dochodów dla niektórych regionów UE, takich jak wyspy, i ma kluczową znaczenie dla rozwoju gospodarczego oraz gospodarczej, społecznej i terytorialnej spójności UE, jak również dla realizacji celów strategii Europa 2020,

B.

mając na uwadze, że turystyka przyczynia się również do wzbogacenia życia ludzkiego, wymiany, zdrowia, dobrobytu, kultury i spójności społecznej; mając na uwadze, że należy dlatego skoncentrować się na podejściu jakościowym,

C.

mając na uwadze, że Unia Europejska jest najpopularniejszym kierunkiem turystycznym na świecie, jeżeli chodzi o liczbę osób przyjeżdżających spoza UE, oraz że niezbędne jest wzmocnienie tej dominującej pozycji poprzez podjęcie wyzwań, które powstały z jednej strony w związku ze wzrostem globalnej konkurencji oraz ze stale zmieniającym się popytem rynkowym, a z drugiej strony w związku z koniecznością zapewnienia w większym stopniu i w trwalszy sposób zrównoważonego charakteru tej działalności,

D.

mając na uwadze, że działalność turystyczna w Europie stoi wobec licznych wyzwań, do których należy: światowy kryzys gospodarczy, konkurencja ze strony innych kierunków turystycznych poza UE, a także różnorodność oferty turystycznej, konsekwencje zmian klimatu oraz wahania sezonowe w działalności turystycznej, przemiany demograficzne w Europie, rosnący wpływ technologii informacyjno-komunikacyjnych, a także liczne nieprzewidziane okoliczności, które okresowo negatywnie wpływają na sektor,

E.

mając na uwadze, że turystyka przyczynia się do promowania Europy i jej dziedzictwa kulturowego i językowego, przy jednoczesnym poszanowaniu różnorodności, oraz do zachowania wspólnych wartości i wzmocnienia poczucia tożsamości i przynależności europejskiej, a także obywatelstwa europejskiego; mając na uwadze kluczowe znaczenie rozwoju sektora turystycznego w celu umocnienia wymiaru regionalnego wewnątrz Unii Europejskiej,

F.

mając na uwadze, że różnorodność, bogactwo form i wielokulturowość Europy daje maksymalne możliwości rozwoju wszelkich form turystyki tematycznej; mając na uwadze, że rozwój i wspieranie różnorodnych form turystyki może stanowić jedyną skuteczną odpowiedź na zakłócenia, problemy i szkody, do których prowadzi model nieuregulowanej i nieurozmaiconej turystyki masowej,

G.

mając na uwadze, że wraz z Traktatem z Lizbony (artykuł 195) turystyka stała się szczególnym obszarem kompetencji Unii Europejskiej, a UE może wspierać i uzupełniać działania państw członkowskich, zachęcając do tworzenia korzystnych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw działających w tej branży oraz wspomagając współpracę między państwami członkowskimi, z wyjątkiem harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich,

H.

mając na uwadze, że na podstawie tych nowych uprawnień niezbędne jest opracowanie europejskiej strategii o jasnych i ambitnych celach oraz w pełni zgodnej z zasadą pomocniczości,

I.

mając na uwadze, że aby nowe uprawnienia i przyszła unijna polityka w dziedzinie turystyki odniosły skutek i były widoczne, czego wymagają obywatele europejscy i odwiedzający nas turyści, potrzebna jest nie tylko strategia i plan działania, lecz również wystarczające środki finansowe w ramach programu finansowego UE na lata 2014-2020,

J.

mając na uwadze, że gospodarka regionów najbardziej oddalonych i niektórych obszarów wyspiarskich UE jest prawie całkowicie uzależniona od transportu powietrznego ze względu na oddalenie i wyspiarski charakter, w związku z czym należy przyjąć odpowiednie środki uwzględniające uzależnienie od tego środku transportu,

1.

przyjmuje z zadowoleniem przedstawioną przez Komisję strategię polityczną, która określa 21 konkretnych działań na rzecz ożywienia sektora turystycznego; uważa, że ten tekst oraz towarzyszący mu plan wdrażania stanowi konkretny punkt wyjścia dla rozwoju europejskiej polityki na rzecz turystyki konkurencyjnej, nowoczesnej, wysokiej jakości, zrównoważonej i dostępnej dla wszystkich; zachęca Komisję – zważywszy na plan wdrożenia – do określenia jak najszybciej konkretnych terminów realizacji wszystkich działań i celów; wzywa państwa członkowskie do podjęcia współpracy poprzez przekazanie programów w odniesieniu do wszystkich działań zgodnie z właściwymi organami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi; wzywa Komisję do skoncentrowania się na działaniach priorytetowych, które są innowacyjne i są źródłem europejskiej wartości dodanej;

2.

uważa, że podstawą europejskiej strategii na rzecz turystki powinien być, z jednej strony, zestaw konkretnych środków dotyczących wyłącznie sektora turystyki i, z drugiej strony – ze względu na międzysektorowy charakter turystyki – koordynacja z innymi powiązanymi sektorami, tak aby doprowadzić do realizacji systemu rzeczywiście sprzyjającemu turystyce; uważa ponadto, że konieczna jest szczegółowa ocena wpływu, jaki na turystykę mają środki dotyczące innych sektorów i wzywa do przyjęcia zintegrowanego podejścia z myślą o wytworzeniu synergii zarówno między różnymi politykami sektorowymi, jak i różnymi instrumentami finansowymi;

3.

wyraża ubolewanie z powodu braku spójności w obrębie Komisji Europejskiej w odniesieniu do polityki turystycznej; uważa, że kluczowe znaczenie ma to, by Komisja zadbała o skoordynowane i zintegrowane podejście wśród stosownych dyrekcji generalnych;

4.

podkreśla konieczność ścisłej współpracy, z jednej strony, organów europejskich, międzynarodowych, krajowych, regionalnych i lokalnych, a z drugiej strony, instytucji jako całości i innych podmiotów działających w tym sektorze, tak aby podjąć międzysektorowe wyzwania w zakresie turystyki przy jednoczesnym poszanowaniu zasady pomocniczości; przypomina, że wiele regionów i miast europejskich posiada bezpośrednie kompetencje w dziedzinie turystyki i w związku z tym odgrywają one centralną rolę we wdrażaniu projektów i konkretnych działań; ma nadzieję, również w kontekście strategii Europa 2020, na ściślejszą wzajemną współpracę regionów i miast i na ich trwałe, bezpośrednie i skuteczne zaangażowanie w rozwój nowej polityki turystycznej; wyraża przekonanie, że – w odniesieniu do tego samego okresu – szczegółowe instrumenty programowania, takie jak strategie na rzecz makroregionów mogą sprzyjać turystyce wewnątrzregionalnej i międzyregionalnej i zwiększyć atrakcyjność i widoczność europejskich regionów i miast;

5.

wzywa Komisję do rozważenia wprowadzenia dwóch nowych zasad w dziedzinie turystyki: „międzyregionalności” i „komplementarności”, by zachęcać do rozwoju wspólnego planowania i współpracy w zakresie usług turystycznych na jednolitym obszarze geograficznym, np. między sąsiadującymi regionami różnych państw członkowskich lub – w konkretnej dziedzinie tematycznej – między regionami o wspólnych cechach;

6.

jest zdania, że turystyka powinna być traktowana jako integralna część europejskiej polityki przemysłowej i polityki w dziedzinie innowacji oraz po raz kolejny potwierdza, że ożywienie sektora turystyki stanowi istotny cel strategiczny na rzecz zatrudnienia w wielu państwach członkowskich; podkreśla w związku z tym znaczenie mikro- oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które przyczyniają się zarówno do oddolnej innowacji i stabilności w tym sektorze, jak i gwarantują jakość, różnorodność i autentyczność regionów, w których mają swe korzenie; zachęca Komisję do intensywniejszego promowania tego podejścia w europejskiej ofercie turystycznej;

7.

wzywa Komisję Europejską do dalszego gromadzenia informacji w zakresie dobrych praktyk w dziedzinie turystyki i ich corocznej publikacji;

8.

popiera propozycję Komisji, by opracować – wraz z państwami członkowskimi, władzami lokalnymi i regionalnymi oraz krajowymi agencjami turystycznymi – znak „Europa” w celu promowania na świecie Europy jako jednolitego konceptu kierunku turystycznego; z myślą o tym wzywa Komisję do uruchomienia kampanii reklamowych we współpracy z państwami członkowskimi i właściwymi agencjami turystycznymi; podkreśla, że wszelkie inicjatywy mające na celu promocję powinny respektować i uwydatniać różnorodność terytorialną Europy, a jednocześnie nie powinny faworyzować jakichkolwiek europejskich kierunków turystycznych kosztem innych kierunków; jest także zdania, że znak „Europa” nie powinien pozbawiać różnych regionów, miast i organów lokalnych możliwości swobodnego promowania własnego wizerunku;

9.

przychylnie odnosi się do inicjatywy na rzecz wprowadzenia znaku dziedzictwa europejskiego jako instrumentu waloryzacji pewnych miejscowości, które przedstawiają historię integracji europejskiej; podkreśla konieczność koordynacji tej inicjatywy z obiektami uznanymi przez UNESCO i innymi historycznymi trasami; uważa, że konieczna jest koordynacja z innymi podobnymi inicjatywami, jak nagroda federacji Europa Nostra w celu uniknięcia nakładania się na siebie działań; wzywa Komisję do wskazania państwom członkowskim, że miejsca, którym przyznawany jest znak dziedzictwa europejskiego, powinny być zawsze otwarte i dostępne, nawet jeśli wymaga to obecności minimalnej liczby personelu;

10.

wzywa Komisję do opowiedzenia się za wpisaniem na listę światowego dziedzictwa popularnych tradycji pielęgnowanych w państwach członkowskich, w tym tradycji kulinarnych, w celu zachowania ich na rzecz przyszłych pokoleń i określenia europejskiej strategii promowania popularnych tradycji na szczeblu europejskim i międzynarodowym;

11.

zwraca się do Komisji Europejskiej o przeprowadzenie oceny wpływu programu UE „Europejskie Stolice Kultury” na turystykę oraz o poinformowanie Parlamentu Europejskiego o ewentualnej konieczności dokonania przeglądu modeli zarządzania oraz zasad finansowania i udziału instytucji i stowarzyszeń kulturalnych celem efektywnego inwestowania w trwałe i zrównoważone procesy i partnerstwa;

12.

podkreśla wagę współpracy, np. za pośrednictwem partnerstw albo zawierania umów międzynarodowych dotyczących transportu lotniczego, z krajami spoza UE, zwłaszcza z sąsiednimi krajami i krajami BRIC, które stanowią wielomilionowy rynek potencjalnych turystów; w tym kontekście podkreśla znaczenie kontynuowania działań na rzecz wyeksponowania, jakości, konkurencyjności i zróżnicowania europejskiego przemysłu turystycznego i wzywa do rozwijania wspólnej europejskiej działalności marketingowej, a także łączonych produktów turystycznych w celu przyciągnięcia turystów z tych nowych rynków źródłowych;

13.

uważa, że pożądane jest, aby – w poszanowaniu praw UE i obowiązków w zakresie kontroli przekraczania jej własnych granic – instytucje europejskie i państwa członkowskie rozwinęły, w kontekście wspólnej polityki wizowej, długoterminową strategię na rzecz bardziej skoordynowanych i uproszczonych procedur wizowych, z jednoczesnym uwzględnieniem możliwości utworzenia na poziomie UE wspólnych oddziałów/centrów konsularnych w celu zapewnienia terminowego wdrażania procedur wizowych i zmniejszenia kosztów biurokratycznych; w tym celu – w ślad za utworzeniem Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) – wzywa Komisję do rozważenia możliwości rozlokowania biur delegacji UE na świecie w celu wydawania wiz turystycznych we współpracy z ambasadami państw członkowskich, a także do zbadania dodatkowych sposobów uproszczenia procedur związanych z wydawaniem wiz turystycznych, jak „grupowe wizy turystyczne” dla grup zorganizowanych i ułatwiony wstęp dla podróżujących w celach służbowych;

14.

w obliczu różnych nagłych sytuacji, które niosą ze sobą ryzyko dla turysty przebywającego za granicą, zwraca się do państw członkowskich o rozważenie – w ścisłej współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych (ESDZ) – możliwości skodyfikowania jednolitej procedury wydawania powiadomień o „odradzanej podróży” i utworzenia jednolitego europejskiego kodu dotyczącego powagi sytuacji warunkującej odradzanie podróży, a także zwraca się o rozważenie przyznania operatorom – w przypadku sprawdzenia się najgorszych scenariuszy – prawa do ubiegania się o pomoc wspólnotową, w granicach dostępności funduszy europejskich;

15.

wzywa Komisję do wyciągnięcia wniosków z ostatnich sytuacji nadzwyczajnych, jak wybuch wulkanu, i do opracowania konkretnych scenariuszy w odniesieniu do zarządzania kryzysowego UE, tak by koordynacja i jednolite działanie we wszystkich państwach członkowskich w odniesieniu do informacji i podejmowanych środków stały się regułą;

16.

podkreśla konieczność wspierania innowacji i rozwoju technologicznego mikroprzedsiębiorstw i MŚP w celu bardziej skutecznego wprowadzania do obrotu produktów i w celu promowania kierunków turystycznych; wzywa Komisję do utworzenia platformy „TIK i turystyka”, poprzez uruchomienie do końca 2011 r. specjalnego projektu pilotażowego mającego na celu wzmocnienie udziału mikroprzedsiębiorstw i MŚP w „Digital Supply Chain”, przy wykorzystaniu doświadczeń z innych sektorów, takich jak przemysł tekstylny, transport i logistyka oraz przemysł samochodowy; wzywa do podjęcia inicjatyw mających na celu promowanie handlu elektronicznego i usunięcie przeszkód, które nadal utrudniają jego rozwój w ramach rynku wewnętrznego; wzywa także państwa członkowskie do opracowania szybkiego dostępu do internetu na terenie całego terytorium w celu umożliwienia rozwoju zaawansowanych usług i tworzenia interoperacyjności między podmiotami gospodarczymi;

17.

domaga się promowania i wspierania ducha przedsiębiorczości w sektorze, zwracając szczególną uwagę na kobiety i młodzież, oraz ułatwienia MŚP i osobom prowadzącym działalność na własny rachunek dostępu do finansowania, a w szczególności do mikrokredytów;

18.

wzywa Komisję Europejską do promowania specjalnego inkubatora innowacyjności na rzecz przedsiębiorstw działających w sektorze turystycznym;

19.

uważa, że na zrównoważony rozwój sektora turystyki bardzo korzystnie wpłynie bardziej skoordynowane podejście w zakresie badań naukowych i rozwoju oraz promowanie innowacyjnych produktów i usług; podkreśla, że rozwój branży turystycznej jest bezpośrednio związany z promowaniem efektywności energetycznej i technologii odnawialnych;

20.

zwraca się do Komisji o utworzenie wirtualnego obserwatorium turystyki, pozostającego w kontakcie nie tylko z instytutami badawczymi, lecz również z przedsiębiorstwami i władzami publicznymi, aby wspierać badania rynku, stosując systemy konkurencyjnej inteligencji, dostarczać przedsiębiorstwom i organom administracji publicznej prospekcyjnych informacji o zmianach podaży i popytu oraz ułatwiać przedsiębiorstwom i sektorowi publicznemu zajmowanie lepszych strategicznych pozycji;

21.

zwraca się do Komisji o rozważenie, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i z krajowymi podmiotami w odnośnym sektorze, jakie innowacyjne działania mogą zostać podjęte w celu promocji ad hoc europejskich pakietów wakacyjnych w czasie istotnych historycznych, kulturalnych i sportowych wydarzeń, które odbędą się w najbliższych latach w niektórych państw członkowskich, takich jak Igrzyska Olimpijskie, Wystawa Światowa i inne, z myślą o promowaniu Europy jako kierunku turystycznego z uwzględnieniem jej bogatej różnorodności; uważa, że różnego rodzaju wydarzenia na skalę europejską i międzynarodową powinny być promowane w połączeniu z istniejącą lokalną ofertą turystyczną;

22.

uważa, że niezbędne jest rozwinięcie potencjału portalu www.visiteurope.com, promowanego przez Europejską Komisję Podróży (ETC), w celu zmaksymalizowania jego użyteczności i pełnej dostępności (zamieszczanie tekstów we wszystkich językach urzędowych UE i w głównych językach krajów spoza UE, ze szczególnym uwzględnieniem krajów BRIC, stosowanie formatów dostępnych dla osób niedowidzących, a także informacji w języku migowym dla osób niesłyszących i wykorzystanie wszelkich rozwiązań technologicznych) oraz w celu uczynienia go prawdziwą europejską platformą turystyki, oferującą łatwy dostęp do krajowych, regionalnych i lokalnych portali turystycznych poszczególnych państw członkowskich; ponadto uważa, portal powinien zwiększyć widoczność europejskiego znaku jakości w turystyce, najlepszych rozwiązań i inicjatyw takich jak Calypso, NECSTouR i EDEN oraz że powinien informować turystów o przysługujących im w różnych okolicznościach prawach;

23.

zwraca się do Komisji o rozważenie wraz z państwami członkowskimi możliwości utworzenia „Europejskiej Karty Turystycznej” w celu zachęcania do regularnych podróży turystów zwiedzających Europę, pochodzących zarówno z państw członkowskich, jak i spoza UE, za pośrednictwem oferty informacyjnej zawierającej prawa turysty, obniżki cen i ukierunkowane usługi;

24.

uważa, że Unia Europejska opiera się na różnorodności kulturowej i językowej oraz że w związku z tym istotne jest, by ułatwiać dostęp do obiektów turystycznych poprzez udostępniane odwiedzającym odpowiednich narzędzi ułatwiających ich wizytę i przyczyniających się do zrozumienia charakterystyki odwiedzanych obiektów – narzędzi takich, jak audioprzewodniki lub opisowe broszury, które zawierają wyjaśnienia w co najmniej dwóch językach urzędowych Unii Europejskiej, zwłaszcza w przypadku gdy zwiedzane obiekty korzystają z funduszy strukturalnych;

25.

zwraca się do Komisji, aby – we współpracy z podmiotami z sektora turystyki – oceniła wykonalność europejskiego znaku jakości w turystyce, poprzez określenie wspólnych podstawowych kryteriów jakościowych; uważa, że towarzyszyć temu musi koordynacja najlepszych doświadczeń już zdobytych przez różne państwa członkowskie i przez stowarzyszenia w tym sektorze, w celu utworzenia „znaku-parasola”, uzupełniającego w stosunku do znaków krajowych i uznawanego na zasadzie dobrowolności;

26.

utrzymuje, że należy wystrzegać się mnożenia znaków i należy ograniczyć ich liczbę, tak aby uniknąć ryzyka braku jasności dla konsumentów oraz nadmiernego obciążenia przedsiębiorstw, a także aby doprowadzić do większej rozpoznawalności znaków; wzywa Komisję od oceny istniejących znaków pod względem ich wiarygodności, przejrzystości i kontroli zgodności; ponadto wzywa Komisję, państwa członkowskie i zainteresowane strony do promowania istniejących instrumentów i najlepszych praktyk, a także do przeprowadzenia oceny w perspektywie długoterminowej możliwości stopniowego połączenia w ramach jednego znaku „europejskiego znaku jakości” i ekologicznego oznakowania przyznawanego usługom hotelarskim, przyjmując trwałość jako podstawowe kryterium jakości;

27.

zwraca się do Komisji, by stała się rzeczniczką konkretnej inicjatywy zmierzającej do stopniowej harmonizacji systemów klasyfikacji ośrodków (hoteli, schronisk turystycznych, pokojów gościnnych itd.) poprzez określenie wspólnych minimalnych kryteriów, począwszy od pozytywnych doświadczeń zgromadzonych przez stowarzyszenia działające w tej dziedzinie oraz przedstawicieli tego sektora (np. stowarzyszenie Hotelstars Union); jest zdania, że taka stopniowa harmonizacja może wzmocnić zarówno wyeksponowanie Europy jako kierunku turystycznego, jak i rozwinąć ofertę informacyjną przeznaczoną dla turystów; wzywa europejski przemysł noclegowy do:

28.

podkreśla, jak ważne jest poświęcenie uwagi zagadnieniu bezpieczeństwa w różnego rodzaju typach zakwaterowania, odwołując się w szczególności do przepisów przeciwpożarowych i środków bezpieczeństwa dotyczących tlenku węgla; w związku tym uważa, że należy wprowadzić środki zachęcające do przystąpienia do MBS (Management, Building and System) bez uszczerbku dla obowiązujących krajowych regulacji zgodnie z zaleceniami Rady z 1986 r. lub w przypadku niedostatecznej samoregulacji przyjąć alternatywne środki regulacyjne; podkreśla ponadto istotne znaczenie prowadzenia szkoleń dla personelu hotelowego w zakresie planów awaryjnych i zarządzania bezpieczeństwem, a także podkreśla konieczność systematycznego gromadzenia danych dotyczących bezpieczeństwa zakwaterowania; podkreśla, jak istotne jest, aby zawsze mieć na względzie potrzeby osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej, także pod względem szkoleń uświadamiających kwestie z zakresu ochrony przeciwpożarowej i bezpieczeństwa pobytu osób niepełnosprawnych;

29.

uważa, że pożądane jest, by Komisja, we współpracy z przemysłem turystycznym i partnerami społecznymi, przygotowała mapę posiadanych obecnie umiejętności zawodowych (Tourism Skill Competence Framework), która będzie punktem wyjścia dla praktycznych działań mających na celu odpowiedź na popyt i podaż na rynku pracy w sektorze turystycznym w Europie;

30.

zwraca się do Komisji, by we współpracy z państwami członkowskimi, promowała mobilność i doprowadziła do waloryzacji i promocji uczenia się przez całe życie, systemów kształcenia zawodowego i uniwersyteckiego oraz praktyk zawodowych w sektorze turystyki, a także by prowadziła ścisłą współpracę ze środowiskiem badawczym i biznesowym i podkreślała konieczność wspierania inwestycji w turystyce w ramach 8. programu ramowego na rzecz badań i rozwoju; uważa, że programy wspólnotowe takie jak „Erasmus dla młodych przedsiębiorców” i „Leonardo da Vinci” są wyjątkową okazją do zdobycia kwalifikacji zawodowych i umiejętności szkoleniowych i zwiększenia możliwości zawodowych i powinny więc być kontynuowane i promowane, z uwzględnieniem możliwości dokonania przeglądu tych programów, tak aby dostarczały uczestnikom wiedzy na temat najlepszych rozwiązań dotyczących m.in. obsługi klienta, dostępności i zrównoważonego rozwoju;

31.

wzywa Komisję do bardziej konkretnego monitorowania wdrażania dyrektywy usługowej w państwach członkowskich w odniesieniu do sektora turystycznego;

32.

zwraca się o szersze wzajemne uznawanie przez państwa członkowskie kwalifikacji zawodowych w sektorze turystyki, w sposób umożliwiający osobom, które już pracują w tym sektorze, jak i tym, które zamierzą podjąć w nim pracę, znalezienie lepszych warunków zatrudnienia oraz promujący tym samym mobilność pracowników tego sektora; uważa, że może przyczynić się to z jednej strony do rozwiązania problemów dotyczących sezonowości zatrudnienia w tym sektorze, a z drugiej strony problemu pracy nielegalnej;

33.

wskazuje na ścisłe powiązanie między turystyką a transportem i zwraca się do Komisji i do państw członkowskich o nieszczędzenie wysiłków na rzecz modernizacji krajowej, regionalnej i transgranicznej infrastruktury różnych środków transportu, skupiając się szczególnie na postępach w zakresie terminowego wdrażania projektów dotyczących transeuropejskich sieci transportowych oraz na realizacji jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej z myślą o skuteczniejszym zarządzaniu ruchem lotniczym; uważa, że istotne jest zachęcanie do współmodalności i podejmowania odpowiednich kroków w zakresie zarządzania ruchem turystycznym, a w szczególności wzrostem sezonowym i różnymi sytuacjami kryzysowymi;

34.

wzywa Komisję do zachęcania do korzystania z bardziej zrównoważonych środków transportu, na przykład kombinacji transportu publicznego, pociągów, rowerów i ruchu pieszego; wzywa Komisję między innymi do ułatwiania i wspierania, także w kontekście transeuropejskich sieci transportowych, rozwijania połączeń z wyspami, obszarami wiejskimi i górskimi, regionami najbardziej oddalonymi oraz, ogólniej, z miejscami trudno dostępnymi;

35.

podkreśla potrzebę promowania zintegrowanych systemów elektronicznej sprzedaży biletów na poszczególne środki transportu, zachęcając w ten sposób do intermodalności systemu, ułatwiając podróże międzynarodowe między państwami członkowskimi, gwarantując swobodę przepływu i usuwając przeszkody w realizacji wspólnego rynku; uważa, że w procesie ich opracowywania należy skoncentrować się na specjalnych wymogach w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych;

36.

z zadowoleniem przyjmuje przepisy UE w zakresie praw pasażerów, a w szczególności pasażerów o ograniczonej sprawności ruchowej, i zwraca się do Komisji o przedstawienie, w perspektywie średnioterminowej, ambitnych i spójnych ram prawnych ze zbiorem wspólnych zasad odnoszących się do wszystkich poszczególnych rodzajów transportu, której towarzyszyć będą przepisy szczegółowe uwzględniające charakterystykę każdego rodzaju transportu;

37.

wzywa Komisję do oceny wykonalności karty praw i obowiązków turysty zawierającej zasady dotyczące dostępu, rozpowszechniania informacji, przejrzystości ustalania cen, odszkodowań itd.; wzywa państwa członkowskie do stworzenia niezależnego systemu arbitrażowego, tak by zapewnić konsumentom rzeczywiste przestrzeganie tych praw;

38.

podkreśla, że polityka turystyczna musi konsekwentnie uwzględniać zrównoważony rozwój: potrzeby społeczne, gospodarcze i środowiskowe obecnych pokoleń muszą być zaspokajane bez zapominania o potrzebach przyszłych pokoleń;

39.

z zadowoleniem przyjmuje wyrażoną przez Komisję chęć zróżnicowania oferty turystycznej, co będzie pomocne w łagodzeniu sezonowego charakteru tej działalności; w szczególności podkreśla znaczenie już podjętej współpracy z Radą Europy na rzecz promowania turystyki kulturowej, historycznej, religijnej, ekologicznej i krajobrazowej dzięki trasom/szlakom tematycznym, które nie tylko nadawałyby wartość korzeniom kulturowym i historycznym oraz tradycjom naszego kontynentu, lecz także przyczyniałyby się do rozwoju turystyki alternatywnej, dostępnej dla wszystkich i zrównoważonej; uważa, że w przypadku wielu tras powinno się zachęcać do korzystania ze zrównoważonych środków transportu, w tym z roweru i jednostek żaglowych;

40.

uważa, że w celu zróżnicowania europejskiej oferty turystycznej względem oferty innych krajów i kontynentów, sprawą podstawowej wagi jest połączenie tradycyjnej turystyki z ofertą produktów i usług oraz dóbr materialnych i niematerialnych, jaką dysponuje terytorium;

41.

uważa, że Komisja i Rada Europy, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi oraz regionalnymi i lokalnymi władzami powinna w dalszym ciągu wspierać, również w sposób finansowy, rozwój nowych „szlaków europejskich”, a także utrzymanie już istniejących, w tym na wyspach oraz w regionach przybrzeżnych, górskich i najbardziej oddalonych; jest zdania, że szlaki te powinny uwydatniać tożsamość europejską poprzez promowanie i łączenie miejsc symbolicznych, takich jak katedry, zamki, uniwersytety, stanowiska archeologiczne i instalacje przemysłowe, a także postacie mające symboliczne znaczenie dla Europy lub które przyczyniły się do jej rozwoju; wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do przyjęcia wszelkich odpowiednich środków służących ochronie europejskiego dziedzictwa kulturowego z myślą o przyszłych pokoleniach;

42.

zachęca Komisję do ułatwiania tworzenia sieci kontaktów i współpracy między regionami UE w celu połączenia istniejących regionalnych, krajowych i europejskich szlaków rowerowych oraz zwiększenia zrównoważonej, energooszczędnej i przyjaznej dla środowiska turystyki rowerowej w UE;

43.

podkreśla znaczenie sieci takich jak NECSTouR i EDEN ze względu na wymianę dobrych praktyk między europejskimi regionami i promocję podróży turystycznych do miejsc charakteryzujących się dążeniem do zrównoważonego rozwoju; nalega ponadto na konieczność stworzenia systemu wspólnych wskaźników w zakresie zrównoważonego zarządzania kierunkami turystycznymi, w ścisłej współpracy z Tourism Sustainability Group (TSG) oraz władzami lokalnymi i regionalnymi;

44.

jest zdania, że zważywszy na historię kontynentu europejskiego, Komisja powinna bardziej energicznie promować dziedzictwo przemysłowe Europy, którego potencjał nie został należycie dostrzeżony; podkreśla, że rozwój dziedzictwa przemysłowego Europy – jako znaczącego obszaru zainteresowania kulturalnego – mógłby przynieść korzyści regionom, które nie należą do najpopularniejszych kierunków turystycznych, i przyczynić się do osiągnięcia bardziej zrównoważonego, zróżnicowanego i bardziej równomiernie rozwiniętego sektora turystycznego w Europie, poprzez ochronę, transformację i odzyskiwanie obiektów przemysłowych;

45.

uważa, że we właściwy sposób należy wspierać turystykę wiejską i agroturystykę, gdyż są sektorami, które poprawiają jakość życia, różnicują gospodarkę i źródła dochodów na obszarach wiejskich, tworzą miejsca pracy w tych regionach, utrzymują w nich ludność, co zapobiega wyludnieniu, i bezpośrednio wiążą się z promocją tradycyjnych, ekologicznych i naturalnych produktów spożywczych; zauważa, że, aby osiągnąć ten cel, ważne jest zapewnienie pełnego dostępu do sieci transportowej, internetu i infrastruktury informatycznej na tych obszarach; uważa, że wchodzi to w zakres celu, jakim jest promowanie nowych form turystyki, wydłużanie sezonów turystycznych i wprowadzenie równowagi między obszarami o silnym skoncentrowaniu turystyki i obszarami o dużym potencjale turystycznym, który nie jest wystarczająco wykorzystany;

46.

uważa, że należy zwiększyć zdolności handlowe rolników oraz ich możliwości w zakresie wprowadzenia towarów do obrotu, umożliwiając sektorowi żywienia zbiorowego łatwiejszy zakup produktów lokalnych, których potrzebuje;

47.

wskazuje, w jaki sposób turystyka przyrodnicza przyczynia się do zrównoważonego rozwoju sektora; uważa, iż ważne jest skoncentrowanie się na parkach narodowych i strefach chronionych, aby przybliżyć je turystom, również poprzez opracowanie szlaków ponadnarodowych w poszanowaniu dziedzictwa środowiska naturalnego i lokalnej różnorodności biologicznej;

48.

podkreśla, że rozwój nowych tras żeglugi wewnętrznej może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju turystyki kulturowej, przyrodniczej i sportowej;

49.

zwraca uwagę na rosnącą popularność podróży związanych z kulturą, edukacją, młodzieżą i sportem i w związku z tym wzywa państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne do wspierania tych form turystyki przez wykazanie większej elastyczności oraz dostosowanie się do nowej kategorii konsumenta, która pojawiła się w wyniku zmian demograficznych, oraz brania pod uwagę nowych form turystyki dostosowanych do zapotrzebowania zgłaszanego przez konsumentów; przypomina o znaczeniu sportu dla rozwoju turystyki: zarówno turystyki widzów, jak i osób czynnie uprawiających sport oraz wzywa do wprowadzenia konkretnych strategii politycznych mających na celu promowanie i wspieranie turystyki związanej ze sportem;

50.

zwraca się do Komisji o promowanie horyzontalnej inicjatywy wspólnotowej odnoszącej się do wpływu turystyki na środowisko naturalne, ze szczególnym odniesieniem do europejskiej różnorodności biologicznej, do cyklu przetwarzania odpadów, oszczędności energii i wody, zdrowego odżywiania, a także wykorzystania gleby i zasobów naturalnych, w celu rozpowszechniania informacji i pożytecznych materiałów oraz uświadamiania opinii publicznej, a także złagodzenia wpływu turystyki na środowisko;

51.

przychylnie odnosi się do dobrowolnych wysiłków czynionych przez branżę w celu zrozumienia i ograniczenia wpływu turystyki na środowisko i kierunki turystyczne, takie jak częściowo finansowany przez UE Travelife Sustainability System – innowacyjna inicjatywa, która pomaga konsumentom w podejmowaniu zrównoważonych wyborów, a branży w zrozumieniu i kontrolowaniu wpływu, jaki wywiera ona w łańcuchu dostaw;

52.

zachęca Komisję do wspierania innowacyjnych inicjatyw MŚP z sektora turystyki oraz do zachowania i zwiększenia bogactwa różnorodności biologicznej poprzez wspieranie turystyki ekologicznej;

53.

wzywa Komisję do rozważenia możliwości ogłoszenia europejskiego dnia odpowiedzialnej i zrównoważonej turystyki, w ramach którego we wszystkich państwach członkowskich organizowane byłyby spotkania informacyjne propagujące zrównoważone formy turystyki i odpowiedzialne zachowanie turystów;

54.

podkreśla znaczny wpływ zmian klimatu na turystyczne regiony w Europie, zwłaszcza te szczególnie wrażliwe, a w szczególności regiony przybrzeżne, wyspiarskie i górskie; uważa, że należy opracować strategie mające na celu zapobieganie i przeciwdziałanie im, między innymi poprzez promowanie innowacji i zróżnicowania oferty usług turystycznych, przy jednoczesnym wzmocnieniu zapobiegania zagrożeniom naturalnym, dostosowaniu infrastruktur, podejmowanie z wyprzedzeniem działań w związku z przewidywanym wpływem niedoboru zasobów wody oraz zapewnieniu trwałości fauny, flory i krajobrazu odnośnych obszarów;

55.

przypomina, że obszary przybrzeżne są głównym kierunkiem turystycznym w Europie oraz że w związku z takim stanem rzeczy konieczne jest uważne nadzorowanie metod zagospodarowania terytorium przybrzeżnego, zagrożeń związanych z intensywną urbanizacją, wymogu utrzymania jakości i trwałości obszarów nadbrzeżnych, ich dziedzictwa i infrastruktury usług turystycznych; podkreśla konieczność – w ramach strategii na rzecz turystyki przybrzeżnej, wyspiarskiej i morskiej – zainwestowania odpowiednich środków, aby uchronić europejskie wybrzeża przed erozją, konieczność chronienia dziedzictwa ekologicznego i fauny oraz potrzebę poprawy jakości wód, w celu rozwinięcia dobrej jakości zrównoważonej turystyki nadmorskiej i podwodnej; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje podjętą przez Komisję inicjatywę opracowania strategii na rzecz zrównoważonej turystyki przybrzeżnej i morskiej i domaga się opracowania konkretnych podobnych strategii na rzecz wysp, regionów górskich i innych wrażliwych obszarów;

56.

ponownie podkreśla znaczenie turystyki nadmorskiej jako cechy charakterystycznej niektórych europejskich regionów przybrzeżnych; wzywa Komisję do zbadania, czy dyrektywa 2006/123/WE ma negatywny wpływ na MŚP działające w odnośnym sektorze oraz, jeżeli zostanie to uznane za konieczne, do zaproponowania środków w celu złagodzenia tego wpływu i zagwarantowania, że szczególne cechy tej kategorii zawodowej zostaną uwzględnione w ramach stosowania tej dyrektywy; ponadto wzywa państwa członkowskie do rozważenia, we współpracy z właściwymi organami, wprowadzenia obowiązkowych środków w celu złagodzenia strat poniesionych przez podmioty sektora turystyki w wyniku wprowadzenia nowych przepisów powodujących utratę nabytych praw i straty związane z niezamortyzowanymi inwestycjami w renowację lub dostosowanie obiektów zgodnie z poprzednio obowiązującymi przepisami; jest zdania, że działania te są konieczne w celu zabezpieczenia inwestycji dokonanych przez operatorów oraz w celu poprawy jakości usług świadczonych klientom;

57.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wspieranie w ramach zintegrowanej polityki morskiej rozwoju infrastruktury portowej, zarówno z myślą o dostosowaniu terminali portowych do potrzeb osób o ograniczonej sprawności ruchowej, jak i o zapewnieniu połączeń z innymi środkami transportu oraz z usługami turystycznymi w głębi lądu, które to czynniki mają kluczowe znaczenie dla pasażerskiego transportu morskiego, dla turystyki rejsowej oraz turystyki z udziałem rekreacyjnych jednostek pływających; w tym kontekście wzywa państwa członkowskie do zniesienia wszelkich ograniczeń, jakie mogą mieć w tym zakresie;

58.

odnotowuje fakt, że rozwój demograficzny w Europie pociągnie za sobą wzrost turystyki zdrowotnej, a w szczególności turystyki wodoleczniczej; stwierdzając, iż istnieją różne normy wspólnotowe dotyczące wodolecznictwa, zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości przedłożenia jednolitego wniosku legislacyjnego w sprawie wodolecznictwa, aby nadać kształt organizacyjny i prawny omawianemu sektorowi, zachęcając do jego konkurencyjności i stwierdzając już teraz, że przedsiębiorstwa działające w tym sektorze w państwach członkowskich, jako podmioty świadczące usługi zdrowotne, są wyłączone z zakresu dyrektywy 2006/123/WE; podkreśla znaczenie nowych przepisów odnoszących się do transgranicznej opieki zdrowotnej i uważa, że aby przepisy te przyniosły zadowalające skutki, należy je stosować skrupulatnie przestrzegając kryteriów i warunków przewidzianych w nowych ramach prawnych;

59.

zwraca uwagę na gospodarcze znaczenie turystyki zakupowej; podkreśla, że ta forma turystyki jest dla znacznej liczby turystów głównym motywem pobytu w Unii, której przedsiębiorstwa i marki są światowymi liderami w sektorze artykułów luksusowych; podkreśla, że ta forma turystyki znajduje się w pełni rozkwitu, jednak dla Unii silną konkurencją są inne międzynarodowe kierunki turystyczne, które oferują na przykład możliwość zakupów bezcłowych lub zwrot podatku VAT; zaleca wobec tego, aby wraz z przedstawicielami sektora produktów luksusowych i przedstawicielami sektora turystyki rozważyć nowe środki i oferty, które pozwolą Unii utrzymać atrakcyjność i konkurencyjność;

60.

podkreśla, że należy wspierać europejską turystkę biznesową w UE i na świecie ze względu na jej znaczenie gospodarcze dla niektórych miejscowości w Europie, oraz ze względu na ilość usług związanych z goszczeniem i organizacją targów, salonów, kongresów i innych imprez branżowych (hotelarstwo, gastronomia, handel, transport, agencje reklamowe i organizujące imprezy itp.);

61.

przypomina, że turystyka odpowiedzialna z etycznego punktu widzenia jest celem koniecznym do uwzględnienia; z zadowoleniem przyjmuje treść kodeksu etycznego Światowej Organizacji Turystyki i ma nadzieję, że Komisja i państwa członkowskie bezzwłocznie ją przejmą; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący objęcia jurysdykcją krajową państw członkowskich przestępstw seksualnych popełnianych za granicą na nieletnich, zwalczając w ten sposób turystykę seksualną;

62.

podkreśla, że nieodłącznie związana z działalnością turystyczną sezonowość może być powodem niepewności zatrudnienia i niestabilnych warunków pracy; w tym kontekście wzywa do opracowania specjalnej polityki na rzecz pracowników sezonowych, polegającej zwłaszcza na przedłużeniu sezonu poprzez zróżnicowanie działalności turystycznej;

63.

wzywa Komisję do sporządzenia planu mającego na celu promowanie stopniowego odchodzenia od sezonowego charakteru oferty turystycznej; w tym kontekście zachęca Komisję do opierania się na jak dotąd pozytywnych wynikach działań przygotowawczych w ramach projektu Calypso i wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do kontynuowania tych działań, dzięki którym osoby znajdujące się w niekorzystnej sytuacji, jak osoby starsze, niepełnosprawne, młodzi ludzie i rodziny o niskich dochodach będą miały łatwiejszy dostęp do ofert urlopowych, zwłaszcza poza pełnią sezonu, a także w kontekście transgranicznym; w związku z tym wzywa do dalszego rozwoju i włączenia do produktów turystycznych fizycznego dostępu do odpowiednich usług i wiarygodnych informacji; uważa, że szereg istniejących już dobrych praktyk kładących nacisk na łatwy dostęp i zasadę „empowerment” może stanowić źródło inspiracji;

64.

podkreśla znaczenie – w ramach nowej europejskiej strategii dotyczącej niepełnosprawności – zapewniania możliwości dostępu osób niepełnosprawnych nie tylko do środków transportu, lecz także do zakwaterowania, usług restauracyjnych, ogólnodostępnych informacji i usług turystycznych w ujęciu ogólnym; podkreśla, że niezbędne jest także dostarczenie jasnych informacje o podjętych w tym zakresie środkach; wzywa Komisję do dopilnowania, by w zakresie wszystkich produktów i usług związanych z turystyką zapewniona była dostępność dla wszystkich;

65.

zachęca Komisję i państwa członkowskie do promowania wdrażania programów odzyskiwania i konserwacji obiektów kulturalnych, historycznych lub ekologicznych i opieki nad nimi, aby turyści mogli częściej je odwiedzać; pragnie zachęcać młodych wolontariuszy do udziału w tych programach w roku 2011, który jest Europejskim Rokiem Wolontariatu, a także w późniejszym okresie;

66.

wzywa Komisję do promowania również tzw. turystyki VFR (Visiting Friends and Relatives) jako ważnego narzędzia rozwoju integracji kultury europejskiej;

67.

z myślą o wzmocnieniu konkurencyjności sektora turystyki zachęca Komisję do koordynowania i promowania istniejących instrumentów finansowych, którymi zarządzają poszczególne dyrekcje generalne oraz do zwiększenia korzyści płynących z tych instrumentów, a także do kontrolowania ich właściwego wykorzystywania, ze szczególnym odniesieniem do EFRR, EFRROW, EFS i EFR; uważa, że w kontekście ograniczeń budżetowych podstawowe znaczenie ma doprowadzenie do powstania synergii między różnymi istniejącymi instrumentami finansowymi, które muszą zostać dostosowane do potrzeb związanych z rozwojem turystyki i konsumentów, do zróżnicowania działalności związanej z turystyką i do wymogów dotyczących lokalnego rozwoju; ponadto zwraca się do Komisji o opracowanie jasno określonych wytycznych w sprawie wsparcia finansowego dostępnego dla projektów związanych z turystyką, a także do utworzenia łatwo dostępnej, wspólnej dla różnych DG, bazy danych służącej zwiększeniu świadomości i informacji na temat współfinansowanych przez UE projektów w dziedzinie turystyki;

68.

podkreśla, że turystyka powinna w dalszym ciągu odgrywać istotną rolę w polityce spójności w ramach perspektywy finansowej na lata 2014-2020; wzywa do tego, aby do priorytetów w ramach kolejnych perspektyw finansowych i zasad przyznawania funduszy strukturalnych włączyć modernizację podupadających regionów turystycznych w celu zapewnienia ich konkurencyjności i stabilności;

69.

zachęca ponadto państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne do pełnego wykorzystywania instrumentów na rzecz szkoleń zawodowych oferowanych w ramach EFS oraz innych instrumentów wspólnotowych, krajowych, regionalnych i lokalnych; uważa, iż sprawą kluczową jest uwrażliwienie państw członkowskich i władz na organizowanie przetargów zorientowanych na turystykę w oparciu o priorytety przewidziane w funduszach strukturalnych;

70.

zwraca się z wnioskiem o opracowanie – w ramach perspektywy finansowej na lata 2014-2020 – szczegółowego programu na rzecz turystyki ze szczególnym odniesieniem do mikroprzedsiębiorstw oraz MŚP, zachęcającego do partnerstwa między przedsiębiorstwami oraz do partnerstwa publiczno-prywatnego na rzecz projektów paneuropejskich w dziedzinie turystyki; jednocześnie zachęca MŚP do inwestowania w tym sektorze;

71.

nalega na potrzebę zapewnienia trwałości wsparcia na rzecz projektów pilotażowych w sektorze turystyki po 2011 r. oraz do ewentualnego ocenienia nowych projektów w celu wspierania wdrażania nowej strategii;

72.

wskazuje, że przedsiębiorstwa branży turystycznej potrzebują porównywalnych danych statystycznych wysokiej jakości w procesie długofalowego przewidywania struktury podaży i popytu, jak również w celu określania kierunków turystycznych; dlatego wzywa Komisję, by w ramach swych uprawnień zadbała o dostępność tych danych w całej Europie; wyraża żal, że brak jest oficjalnych statystyk dotyczących turystyki wiejskiej i agroturystyki, a jedyne dostępne dane są danymi szacunkowymi; wyraża zadowolenie z działań przewidzianych w zakresie konsolidacji baz danych zawierających informacje na temat sytuacji socjoekonomicznej w turystyce, zważywszy, że należy w miarę możliwości unikać nakładania dodatkowych ciężarów finansowych i administracyjnych;

73.

zwraca się do Komisji o przedstawienie do września 2011 r. wniosku ustawodawczego dotyczącego przeglądu dyrektywy 90/314/EWG zwanej dyrektywą w sprawie podróży zorganizowanych, dla zapewnienia pewnych ram prawnych dla konsumentów i przedsiębiorstw z sektora zarówno w sytuacjach typowych, jak i w sytuacjach nadzwyczajnych związanych na przykład z pewnymi zjawiskami klimatycznymi i naturalnymi lub niepokojami politycznymi; podkreśla przy tym, że cała koncepcja podróży zorganizowanych jest już od dawna przestarzała, i wzywa Komisję do objęcia przy przeglądzie takimi samymi przepisami prawnymi wszystkich podmiotów oferujących usługi turystyczne; podkreśla, że główną rolę powinna odgrywać przy tym jakość usług z korzyścią dla konsumentów oraz uczciwa konkurencja;

74.

wskazuje na możliwość stopniowej harmonizacji obniżonej stawki podatkowej VAT od usług turystycznych w państwach członkowskich jako warunku koniecznego dla przejrzystej konkurencji między przedsiębiorstwami turystycznymi w UE i w relacjach z krajami trzecimi; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście debatę przeprowadzoną w związku z publikacją zielonej księgi o przyszłości podatku VAT;

75.

wzywa państwa członkowskie, aby miały na uwadze negatywne skutki coraz bardziej widocznej tendencji do podnoszenia opłat i podatków nakładanych na turystów, którzy podróżują do Unii Europejskiej i po terytorium państw członkowskich, w szczególności podatków od paliw, opłat bezpieczeństwa, lotniskowych, miejskich czy portowych, zwłaszcza poza pełnią sezonu; podkreśla, że jeżeli miałyby być stosowane dodatkowe podatki w turystyce, informacje o nich będą musiały być należycie rozpowszechniane, tak aby zwiększyć poziom świadomości turystów i operatorów;

76.

zachęca Radę UE do przyspieszenia tempa przyjmowania wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie nowelizacji uregulowań szczegółowych w zakresie podatku VAT, przewidując wprowadzenie mechanizmu dowolnego wyboru („opt-in”) zdolnego wyeliminować zakłócenia konkurencji między podmiotami tego sektora, gdyż obecne różnice w prawie krajowym pociągają za sobą poważne konsekwencje;

77.

podkreśla potrzebę określenia aktywnej polityki konkurencji, przewidującej nadzór nad wszelkimi tendencjami do koncentracji w sektorze lub nadużywania dominującej pozycji;

78.

wzywa Komisję do przedstawienia do końca 2012 r. zintegrowanej strategii na rzecz turystyki, zgodnej z aktualną strategią i jej planem wdrażania, a także uzupełniającą wobec tej strategii;

79.

uważa, że przydatne byłoby powołanie na szczeblu Parlamentu Europejskiego specjalnej grupy roboczej ds. turystyki złożonej z ekspertów, która miałaby za zadanie monitorowanie wdrażania działań proponowanych przez Komisję i wskazówek Parlamentu Europejskiego;

80.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

26.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 56/54

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Zrównoważona przyszłość transportu: w kierunku zintegrowanego, zaawansowanego technologicznie i przyjaznego użytkownikowi systemu” (COM(2009)0279),

—

uwzględniając białą księgę Komisji zatytułowaną „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu” (COM(2011)0144),

—

uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „W kierunku europejskiego obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego: kierunki polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011–2020” (COM(2010)0389),

—

uwzględniając wnioski Rady z dni 2–3 grudnia 2010 r. w sprawie komunikatu Komisji zatytułowanego „W kierunku europejskiego obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego: kierunki polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011–2020” (16951/10),

—

uwzględniając analizę Komisji (1) dotyczącą 3. programu działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym,

—

uwzględniając opinię Komitetu Regionów zatytułowaną „Kierunki polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011–2020” (CdR 296/2010),

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego zatytułowaną „W kierunku europejskiego obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego” (CESE 539/2011),

—

uwzględniając rezolucję 64/255 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 10 maja 2010 r. w sprawie poprawy bezpieczeństwa drogowego na świecie,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 września 2005 r. w sprawie europejskiego programu działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego: zmniejszenie o połowę liczby ofiar wypadków drogowych w Unii Europejskiej do 2010 r.: wspólna odpowiedzialność (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego: zapewnienie obywatelom możliwości elektronicznego powiadamiania o wypadkach – eCall (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie europejskiego programu działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego – ocena śródokresowa (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie planu działania na rzecz inteligentnych systemów transportowych (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie planu działania na rzecz mobilności w mieście (6),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie sankcji za poważne naruszenia przepisów socjalnych w transporcie drogowym (7),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie zrównoważonej przyszłości transportu (8),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A7-0264/2011),

A.

mając na uwadze, ze w 2009 r. w wypadkach drogowych w Unii Europejskiej zginęło ponad 35 000 osób, a 1,5 mln osób odniosło obrażenia,

B.

mając na uwadze, że statystycznie na jeden wypadek śmiertelny przypadają 4 wypadki prowadzące do trwałej niepełnosprawności, 10 wypadków powodujących poważne urazy i 40 wypadków powodujących lekkie obrażenia;

C.

mając na uwadze, że społeczne koszty wypadków drogowych szacuje się na 130 mld euro rocznie,

D.

mając na uwadze, że nie osiągnięto celu zakładanego w 3. programie działań, polegającego na zmniejszeniu o połowę liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w UE do końca 2010 r., jednakże odnotowano znaczny spadek tej liczby,

E.

mając na uwadze, że w UE wciąż panuje stosunkowo wysoka akceptacja społeczna wypadków drogowych, a każdego roku wypadki drogowe pochłaniają liczbę ofiar, która odpowiada katastrofie 250 średniej wielkości samolotów,

F.

mając na uwadze, że z jednej strony potrzebne są coraz większe wysiłki, aby jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ofiar wypadków drogowych, jednak z drugiej strony nie można dopuścić do zobojętnienia w obliczu coraz niższej ogólnej liczby ofiar;

G.

mając na uwadze, że bezpieczeństwo w ruchu drogowym jest zadaniem całego społeczeństwa,

H.

mając na uwadze, że całkowicie wdrożono jedynie 27,5 % środków zaproponowanych w 3. programie działań, a także mając na uwadze potrzebę ustanowienia znacznie ambitniejszych celów i podjęcia działań w celu poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, niż ma to wyraz w dotychczasowych dążeniach Komisji,

I.

mając na uwadze, że nie wyczerpano jeszcze w pełni ram legislacyjnych dla rozporządzeń i dyrektyw opartych na danych naukowych oraz że transpozycja prawa europejskiego może się przyczynić do ratowania życia,

J.

mając na uwadze, że podjęto już wiele środków legislacyjnych mających na celu poprawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym, takich jak np. dyrektywa 2008/96/WE w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej, oraz że wejdą one w życie w najbliższych latach,

K.

mając na uwadze, że przed zakończeniem 3. programu działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym Komisja nie zdołała przedstawić projektu nowego programu działań,

L.

mając na uwadze, że prawdopodobieństwo śmiertelnego wypadku w ruchu drogowym w odniesieniu do każdego przebytego kilometra jest dla pieszych 9 razy, dla rowerzystów 7 razy, a dla motocyklistów 18 razy większe niż dla pasażerów samochodów osobowych,

M.

mając na uwadze, że ok. 55 % wypadków śmiertelnych ma miejsce na drogach lokalnych, 36 % w obszarze zabudowanym, a 6 % na autostradach,

N.

mając na uwadze, że 60 % śmiertelnych wypadków przy pracy to wypadki w ruchu drogowym, przy czym liczba ta obejmuje codzienne dojazdy do pracy,

O.

mając na uwadze, że liczba ofiar śmiertelnych w ruchu drogowym wciąż spada, ale liczba wypadków śmiertelnych z udziałem motocyklistów nie zmienia się, a w wielu miejscach nawet wzrasta,

P.

mając na uwadze, że publiczny transport osób jest wielokrotnie bezpieczniejszy niż zmotoryzowany transport indywidualny,

Q.

mając na uwadze, że martwe pole w lusterkach samochodów ciężarowych stanowi śmiertelne niebezpieczeństwo dla rowerzystów i pieszych,

R.

mając na uwadze, że Unia Europejska stoi przed zmianami demograficznymi, a potrzeby osób starszych w zakresie mobilności wymagają szczególnej uwagi,

S.

mając na uwadze, że rozwój nowych technologii, np. wprowadzenie pojazdów hybrydowych i napędów elektrycznych, stawia nowe wyzwania przed służbami ratowniczymi,

T.

mając na uwadze, że działania podejmowane na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym wymagają ścisłej koordynacji,

U.

mając na uwadze, że dyrektywa 2008/96/WE w sprawie bezpieczeństwa infrastruktury drogowej wymaga wprowadzenia audytów bezpieczeństwa drogowego oraz kontroli bezpieczeństwa w ramach regularnego utrzymywania dróg; mając ponadto na uwadze, że dyrektywa ta odnosi się wyłącznie do infrastruktury drogowej sieci transeuropejskich (TEN-T) i pozostawia wiele dróg krajowych i lokalnych poza zakresem regulacji,

V.

mając na uwadze, że regularne inspekcje wszystkich dróg europejskich przez właściwe organy stanowią podstawowy element zapobiegania ewentualnym niebezpieczeństwom grożącym użytkownikom dróg,

W.

mając na uwadze, że dostępne dane dotyczące przyczyn wypadków i obrażeń mają podstawowe znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, czego dowodzą między innymi projekty VERONICA,

1.

z zadowoleniem przyjmuje omawiany komunikat Komisji, jednak wzywa Komisję, by do końca 2011 r. rozwinęła przedstawione założenia w pełnowartościowy program działania, który będzie obejmował szczegółowy katalog środków z jasno określonym harmonogramem ich wdrożenia i instrumentami monitorowania służącymi regularnej kontroli ich skuteczności, a także analizę na półmetku omawianego okresu;

2.

zgadza się z poglądem Komisji, iż do zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego konieczne jest spójne, całościowe i zintegrowane podejście, oraz domaga się włączenia kwestii bezpieczeństwa w ruchu drogowym we wszystkie odnośne dziedziny polityki, takie jak polityka edukacyjna, zdrowotna, środowiskowa i społeczna oraz współpraca policyjna i sądowa;

3.

wzywa Komisję do poprawy warunków ramowych bezpieczniejszych i bardziej ekologicznych form transportu, takich jak spacer, jazda rowerem, transport autobusowy lub kolejowy, z myślą o zachęcaniu do korzystania z nich;

4.

proponuje, by do 2014 r. powołać w trybie priorytetowym koordynatora UE ds. bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlegającego Komisji Europejskiej, który byłby odpowiedzialny za:

5.

zwraca się do Komisji o utworzenie forum współpracy prokuratorów, organów ścigania, stowarzyszeń ofiar wypadków i ośrodków monitorowania ruchu drogowego celem wymiany najlepszych praktyk i zacieśnienia współpracy na rzecz skuteczniejszego wdrażania przepisów z zakresu bezpieczeństwa drogowego, zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym;

6.

podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe wdrożenie i skuteczniejsze egzekwowanie ustanowionych już przepisów i środków; jednocześnie zwraca uwagę, że nie wykorzystano jeszcze wszystkich możliwości działań legislacyjnych na szczeblu UE;

7.

ubolewa z powodu znacznego obniżenia w ostatnich latach środków z budżetu UE przeznaczonych na działania w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym i wzywa Komisję do odwrócenia tej tendencji;

8.

zdecydowanie popiera cel zmniejszenia o połowę całkowitej liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w UE do 2020 r. (w stosunku do roku 2010), a ponadto wzywa do ustanowienia w odniesieniu do tego okresu kolejnych jasno określonych i mierzalnych celów, w tym zwłaszcza zmniejszenia następujących liczb:

9.

podkreśla, że każdy obywatel UE ma nie tylko prawo do indywidualnego uczestniczenia w bezpiecznym ruchu drogowym, ale przede wszystkim obowiązek przyczyniania się do bezpiecznego ruchu drogowego przez swoje zachowanie; uważa, że władze publiczne i UE mają moralny i polityczny obowiązek przyjąć środki i podjąć działania na rzecz rozwiązania tego problemu społecznego;

10.

podtrzymuje swoją opinię, że wymaga to uzupełniającej, długofalowej strategii, wykraczającej poza ramy czasowe omawianego komunikatu i mającej na celu całkowite uniknięcie ofiar śmiertelnych w ruchu drogowym („wizja zero”); zdaje sobie sprawę, że jest to niewykonalne bez szerokiego zastosowania technologii w pojazdach drogowych oraz bez opracowania odpowiednich sieci inteligentnego systemu transportowego, dlatego wzywa Komisję do opracowania głównych elementów takiej strategii oraz do przedstawienia jej w ciągu najbliższych trzech lat;

11.

podkreśla, że szacunek dla życia i osoby ludzkiej powinien znaleźć wyraz we wspólnym procesie kulturowym i etycznym, w którym droga jest świadomie traktowana jako wspólnota ludzka;

12.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do uznania trzeciej niedzieli listopada jako oficjalnego światowego dnia pamięci ofiar wypadków drogowych, jak to już uczyniła Organizacja Narodów Zjednoczonych i Światowa Organizacja Zdrowia, aby uwrażliwić opinię publiczną na tę problematykę;

13.

wzywa Komisję do większych wysiłków na rzecz promowania wymiany wiedzy i sprawdzonych wzorców postępowania wśród państw członkowskich, tak by mogły one zostać w większym stopniu uwzględnione w krajowych, regionalnych i lokalnych planach na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym, umożliwiając wprowadzenie działań w sposób jak najbardziej metodologiczny i przyczyniając się tym samym do utworzenia jednolitej przestrzeni bezpieczeństwa na europejskich drogach;

14.

wzywa Komisję, aby dokonała oceny europejskiej karty dotyczącej bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz zachęcała do opracowywania podobnych kart na szczeblu regionalnym i lokalnym;

15.

podkreśla, że jasne, mierzalne cele są dodatkowym impulsem i zachętą do poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz stanowią nieodzowne elementy porównywania osiągnięć między poszczególnymi państwami członkowskimi, a także kontroli i oceny wdrażania działań z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego; jest zdania, że należy podjąć próbę liczbowego ujęcia wkładu poszczególnych państw członkowskich w osiągnięcie wyznaczonego na rok 2020 celu; wkład ten powinien stanowić punkt odniesienia przy ustalaniu priorytetów w ramach krajowych strategii politycznych w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego;

16.

wspiera Komisję w zachęcaniu państw członkowskich do opracowywania krajowych planów bezpieczeństwa w ruchu drogowym; domaga się wprowadzenia obowiązku opracowywania i publikowania tych planów zgodnie ze zharmonizowanymi wspólnymi wytycznymi; podkreśla jednak, że należy zostawić państwom członkowskim znaczną swobodę działania, aby mogły dostosować poszczególne działania, programy i cele do specyficznych warunków panujących w danym kraju;

17.

wzywa Komisję do bezzwłocznego ogłoszenia roku, w którym w centrum szczególnej uwagi będzie się znajdował bezpieczny komercyjny transport drogowy;

18.

zwraca się do Komisji o sporządzenie podręcznika najlepszych praktyk w zakresie opieki medycznej nad rannymi w miejscu wypadku, tak aby zapewnić im szybszą i sprawniejszą opiekę medyczną, co ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia szans przeżycia najciężej rannych,

19.

zwraca się do Komisji, aby we współpracy z podmiotami społecznymi opracowała strategię na rzecz zmniejszenia liczby wypadków wśród osób dojeżdżających do pracy; zwraca się do państw członkowskich i Komisji o zachęcanie przedsiębiorstw do opracowywania planów bezpieczeństwa drogowego; zwraca się do Komisji o dołożenie wszelkich starań w celu zagwarantowania, aby europejska karta bezpieczeństwa ruchu drogowego mogła być wykorzystywana do wystawiania certyfikatów przedsiębiorstwom wprowadzającym plany bezpieczeństwa drogowego dla swoich pracowników;

20.

uważa, że porównywalne dane o wysokiej jakości dotyczące wszystkich użytkowników dróg, w tym rowerzystów i pieszych, są warunkiem skutecznej polityki w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym;

21.

wzywa Komisję do zlecenia analizy gospodarczych i społecznych skutków wypadków drogowych z następstwem śmierci i obrażeń dla społeczeństw państw członkowskich UE;

22.

wzywa Komisję, by do końca 2013 r. wprowadziła pakiet dodatkowych, zharmonizowanych wskaźników w ramach projektu SafetyNet, które umożliwią lepszą kontrolę oraz wnikliwe porównania osiągnięć między państwami członkowskimi;

23.

wzywa Komisję, aby do 2012 r. opracowała wniosek w sprawie poprawy jakości danych dotyczących przyczyn wypadków i obrażeń, a także anonimowych danych na temat stopnia doznanych obrażeń i ich dalszego przebiegu; wzywa również do prowadzenia wspieranych przez Unię Europejską szczegółowych i multidyscyplinarnych badań nad wypadkami na reprezentatywnych obszarach komunikacyjnych wszystkich państw członkowskich;

24.

wzywa Komisję do opracowania w ciągu dwóch lat definicji osób rannych posiadających obrażenia „zagrażające życiu”, „ciężkie” i „lekkie”, tak aby umożliwić porównywanie działań i ich rezultatów w państwach członkowskich;

25.

domaga się utworzenia autentycznego unijnego centrum monitorowania ruchu drogowego, którego zadaniem byłoby opracowanie podsumowania już istniejących inicjatyw z zakresu gromadzenia danych, przedstawienie propozycji usprawnienia wymiany danych, a także zbieranie danych z istniejących baz danych i gromadzenie wiedzy nabytej podczas wdrażania unijnych projektów, takich jak SafetyNet, VERONICA lub DaCoTa, oraz udostępnianie ich opinii publicznej w łatwo zrozumiałej, corocznie aktualizowanej formie;

26.

wzywa państwa członkowskie, aby dotrzymały podjętych już zobowiązań do przekazania danych oraz poczyniły konkretne postępy w zakresie wymiany danych w przypadku wykroczeń w ruchu transgranicznym; wzywa państwa członkowskie do ujednolicenia do 2014 r. systemów gromadzenia danych z zastosowaniem oprogramowania do przesyłania w czasie rzeczywistym danych szczególnie chronionych;

27.

podkreśla, że bezpieczeństwo drogowe w dużej mierze zależy od ostrożności, zwracania uwagi na innych i wzajemnego szacunku, a także od przestrzegania obowiązujących przepisów, co ma bezpośredni związek z koniecznością systematycznego podnoszenia jakości szkolenia w ośrodkach nauki jazdy oraz jakości procedur wydawania prawa jazdy;

28.

jest zdania, że koncepcja kształcenia ustawicznego powinna cieszyć się większym uznaniem w ruchu drogowym, w związku z czym popiera działalność ośrodków bezpiecznej jazdy, która stanowi skuteczną formę systemowego szkolenia kierowców we wszystkich sektorach działalności zawodowej i we wszystkich dziedzinach zainteresowań; jest zdania, że szkolenie w zakresie ruchu drogowego i programy kształcenia uczestników ruchu powinny rozpoczynać się już od najmłodszych lat w domu i w szkole oraz powinny obejmować transport rowerowy, pieszy i publiczny;

29.

apeluje o wprowadzenie środków mających na celu podniesienie jakości szkolenia początkujących kierowców, np. jazda pod nadzorem doświadczonego kierowcy z chwilą ukończenia 17 lat lub wprowadzenie systemu wydawania prawa jazdy pod warunkiem odbycia przez kierowcę praktycznego szkolenia nawet po zaliczeniu przez niego egzaminu na prawo jazdy; domaga się ponadto wprowadzenia obowiązkowego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa dla młodych i nowych uczestników ruchu, aby mogli oni w praktyce zapoznać się z różnymi sytuacjami zagrożenia;

30.

domaga się, aby w ramach szkoleń dla kierowców – jako jeden z głównych aspektów kształcenia początkujących kierowców pozwalających na uzyskanie i zwiększanie bezpieczeństwa na drodze – zwracać większą uwagę na główne przyczyny wypadków śmiertelnych i poważnych obrażeń, takie jak nadmierna prędkość, jazda pod wpływem alkoholu, narkotyków i niektórych leków wpływających na sprawność kierowcy, jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa lub innego wyposażenia ochronnego, np. kasku w przypadku użytkowników pojazdów dwukołowych, a także korzystanie z urządzeń komunikacji ruchomej w czasie jazdy oraz zmęczenie;

31.

jest przekonany o potrzebie lepszego kształcenia początkujących kierowców, jeżeli chodzi o rolę opon w bezpieczeństwie drogowym, a także o konieczności przestrzegania podstawowych zasad ich właściwej konserwacji i użytkowania; wzywa zatem państwa członkowskie, by właściwie i terminowo wdrożyły dyrektywę w sprawie praw jazdy, a także jej przepisy dotyczące obowiązkowego włączenia do egzaminów na prawo jazdy zagadnień z zakresu wiedzy na temat opon, a także podstawowych zasad konserwacji samochodu w ogóle;

32.

uważa, że podczas lekcji nauki jazdy należy zwracać większą uwagę na obecność zmotoryzowanych pojazdów dwukołowych i ich widoczność;

33.

domaga się zwrócenia większej uwagi w ramach nauki jazdy i egzaminu na prawo jazdy na kwestię zabezpieczania ładunku w transporcie prywatnym;

34.

domaga się, by wszyscy posiadacze prawa jazdy co 10 lat odbywali obowiązkowe kursy utrwalające wiedzę w zakresie udzielania pierwszej pomocy;

35.

zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia systemu specjalnych punktów karnych za najbardziej niebezpieczne wykroczenia, który byłby najskuteczniejszym uzupełnieniem kar finansowych;

36.

zaleca – jako środek reintegracji – stosowanie blokad antyalkoholowych („alcolocks”) w pojazdach uczestników ruchu skazanych co najmniej raz za jazdę pod wpływem alkoholu;

37.

domaga się wprowadzenia badania wzroku dla wszystkich kierowców posiadających prawo jazdy kategorii A i B co 10 lat, zaś dla kierowców w wieku powyżej 65 lat co 5 lat; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich dla kierowców w pewnym wieku w celu stwierdzenia ich zdolności fizycznej, umysłowej i psychologicznej do dalszego prowadzenia pojazdów na podstawie danych statystycznych dotyczących wypadków dla poszczególnych grup wiekowych;

38.

wzywa Komisję do organizowania co trzy lata unijnych kampanii informacyjnych poświęconych konkretnym zagadnieniom związanym z bezpieczeństwem ruchu drogowego oraz do systematycznego korzystania z kanałów komunikacji powstałych w wyniku wprowadzenia karty ruchu drogowego na potrzeby tych kampanii;

39.

wzywa Komisję, by w ramach zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego zajęła się problemem śmiertelnych wypadków na przejazdach kolejowych, których przyczyną jest często niewłaściwe zachowanie użytkowników dróg, w tym podejmowanie nadmiernego ryzyka, nieuwaga i niezrozumienie znaków drogowych;

40.

domaga się konsekwentnej harmonizacji znaków i przepisów drogowych do 2013 r.; przypomina, że znaki drogowe muszą być utrzymywane w dobrym stanie, by zapewnić ich dobrą widoczność, a w razie potrzeby i w odpowiednim czasie także ich wymianę ze względu na zmianę warunków;

41.

domaga się, by Komisja jak najszybciej przyjęła szczegółowe wytyczne dotyczące inteligentnego systemu transportowego (ITS) w odniesieniu do priorytetowych działań w zakresie bezpieczeństwa drogowego, o których mowa w art. 3 lit. b-f) dyrektywy 2010/40/UE w sprawie inteligentnych systemów transportowych;

42.

uważa, że egzekwowanie obowiązujących przepisów jest podstawą unijnej polityki w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym; wzywa państwa członkowskie do sprawniejszej wymiany informacji na temat wykroczeń przeciwko poszczególnym kodeksom drogowym oraz ścigania tych wykroczeń na mocy obowiązującego prawa krajowego, w związku z czym wzywa państwa członkowskie do ustanowienia rocznych celów krajowych dotyczących kontroli w następujących dziedzinach: przekroczenie prędkości, jazda pod wpływem alkoholu lub narkotyków, jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa lub bez kasku, a także do podjęcia zdecydowanych działań w celu zagwarantowania prowadzenia takich kontroli;

43.

zwraca uwagę na ważną rolę organizacji TISPOL przy wymianie sprawdzonych praktyk w zakresie egzekwowania przepisów ruchu drogowego;

44.

podkreśla, że do wprowadzenia w życie przepisów socjalnych w ruchu drogowym (rozporządzenie (WE) nr 561/2006 i rozporządzenie (EWG) nr 3821/85), które mają ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym, niezbędne jest zharmonizowane i skuteczne podejście do przeprowadzania kontroli; wobec tego ponownie wzywa Komisję do spełnienia żądań Parlamentu zawartych w jego rezolucji z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie sankcji za poważne naruszenia przepisów socjalnych w transporcie drogowym;

45.

apeluje do Komisji o dokonanie przeglądu ustawodawstwa dotyczącego czasu pracy i odpoczynku kierowców, aby umożliwić kierowcom pojazdów ciężarowych jeżdżącym na długich trasach cotygodniowy odpoczynek w domu, pod warunkiem że nie zagrozi to realizacji celów Unii Europejskiej w dziedzinie bezpieczeństwa drogowego; uważa, że konieczna jest harmonizacja transportu towarowego w całej Unii Europejskiej;

46.

z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie w drugim czytaniu dyrektywy w sprawie transgranicznej wymiany informacji dotyczących wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym, która stanowi dalszy krok w kierunku poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego przynoszący wyraźną unijną wartość dodaną; oczekuje na sprawozdanie Komisji dyrektywy, a także na nowe wnioski ustawodawcze mające na celu poprawę transgranicznego egzekwowania, które obejmować będą wszystkie państwa członkowskie;

47.

zwraca się do Komisji o wspieranie w pierwszej kolejności rozwoju technik umożliwiających zatrzymywanie kierowców po spożyciu narkotyków oraz leków zaburzających zdolność prowadzenia pojazdów, a także – jako kolejny krok – o zaproponowanie prawodawstwa UE zakazującego prowadzenia pojazdów pod wpływem narkotyków lub wspomnianych wyżej leków oraz skutecznego egzekwowania tego prawodawstwa;

48.

domaga się wprowadzenia jednolitego w całej UE maksymalnego dopuszczalnego stężenia alkoholu we krwi; zaleca wprowadzenie limitu 0 ‰ z niewielkim, popartym naukowo przedziałem tolerancji pomiaru dla początkujących kierowców przez pierwsze dwa lata oraz dla kierowców zawodowych przez cały czas;

49.

domaga się wprowadzenia urządzeń monitorujących, dzięki którym można systematycznie identyfikować i karać motocyklistów za przekroczenie prędkości;

50.

domaga się wprowadzenia w całej Europie zakazu produkcji, importu i dystrybucji systemów ostrzegających kierowców pojazdów przed kontrolami drogowymi (np. urządzeń ostrzegających przed radarami, laserowych urządzeń zakłócających lub systemów nawigacji z automatyczną zapowiedzią kontroli drogowej);

51.

domaga się wprowadzenia ogólnounijnego zakazu wysyłania wiadomości tekstowych, wiadomości poczty elektronicznej oraz przeglądania internetu podczas prowadzenia pojazdu silnikowego, który to zakaz powinien być egzekwowany przez państwa członkowskie za pomocą najskuteczniejszej dostępnej technologii;

52.

wzywa Komisję do opracowania w ciągu dwóch lat wniosku ustawodawczego w sprawie ujednoliconego podejścia do opon zimowych dla samochodów osobowych, autobusów i samochodów ciężarowych w regionach UE z uwzględnieniem warunków pogodowych w każdym państwie członkowskim;

53.

oczekuje od Komisji sprawdzenia do 2015 r., w jakim stopniu wdrożono trzecią dyrektywę w sprawie praw jazdy, i dostosowania jej do zmieniających się warunków ramowych, a także wzywa m.in. do należytego uwzględnienia faktu, że prywatne korzystanie z pojazdów kategorii M1, których masa całkowita przekracza 3,5 tony – dotyczy to przede wszystkim samochodów kempingowych – jest już de facto niemożliwe; domaga się, aby nauka jazdy samochodami kempingowymi, których masa całkowita jedynie nieznacznie przekracza 3,5 tony, była możliwa nie tylko dla posiadaczy prawa jazdy kategorii C, przeznaczonego dla kierowców pojazdów użytkowych, ale również dla posiadaczy prawa jazdy kategorii B, które jest przeznaczone dla prywatnych użytkowników dróg;

54.

zdecydowanie zaleca odpowiedzialnym organom wprowadzenie ograniczenia prędkości do 30 km/h na obszarach mieszkaniowych oraz na wszystkich drogach jednopasmowych na obszarach miejskich, które nie posiadają wydzielonego pasa dla rowerzystów, w celu lepszej ochrony słabszych uczestników ruchu;

55.

stanowczo popiera propozycję Komisji, aby zasadniczo przydzielać środki unijne tym projektom infrastrukturalnym, które są zgodne z dyrektywami UE w sprawie bezpieczeństwa w ruchu drogowym i bezpieczeństwa tuneli, w tym również budowie dróg niższych kategorii; w związku z tym apeluje, aby starania na obszarach przygranicznych skoncentrowano zwłaszcza na zmniejszeniu liczby najbardziej niebezpiecznych odcinków, „czarnych punktów” i przejazdów kolejowych;

56.

ponownie podkreśla, że utrzymywanie infrastruktury drogowej w dobrym stanie przyczynia się do ograniczenia liczby śmiertelnych wypadków oraz obrażeń odniesionych przez użytkowników dróg; wzywa państwa członkowskie do zachowania i poszerzania ich infrastruktury drogowej poprzez regularne utrzymywanie dróg i stosowanie innowacyjnych metod, takich jak inteligentne poziome oznakowanie dróg wskazujące bezpieczną odległość między pojazdami i kierunek ruchu oraz pasywnie bezpieczna infrastruktura drogowa; podkreśla, że przestrzeganie standardów oznakowania dróg, zwłaszcza w przypadku robót drogowych, jest niezwykle ważne dla zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa drogowego;

57.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by poświęcały większą uwagę projektowaniu dróg, wspierały wdrażanie już dostępnych opłacalnych rozwiązań oraz wspierały badania naukowe, które pozwolą decydentom politycznym lepiej zrozumieć, jak należy rozwijać infrastrukturę drogową, aby poprawiać bezpieczeństwo na drogach, a także by wychodzić naprzeciw szczególnym potrzebom starzejącego się społeczeństwa oraz słabszych uczestników ruchu;

58.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja koncentruje uwagę na grupach słabszych uczestników ruchu (pojazdy dwukołowe, piesi itd.), w przypadku których liczba wypadków jest wciąż zbyt wysoka; apeluje do państw członkowskich, Komisji i branży motoryzacyjnej, aby podczas projektowania infrastruktury drogowej i wyposażenia miała na uwadze takich uczestników ruchu z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa na drogach dla wszystkich użytkowników; domaga się, aby podczas planowania i utrzymywania dróg w większym stopniu uwzględniano rozwiązania infrastrukturalne mające na celu ochronę rowerzystów i pieszych, np. rozdzielanie potoków ruchu, rozbudowę sieci ścieżek rowerowych, usuwanie barier i budowę przejść dla pieszych;

59.

wzywa Komisję do zapewnienia większego bezpieczeństwa w miejscach robót drogowych przez możliwie jak największą standaryzację na szczeblu europejskim wytycznych dotyczących ich projektowania i wyposażania, by kierowcy nie mieli do czynienia z nowymi, nieznanymi okolicznościami w każdym kraju; domaga się wprowadzenia wytycznych dotyczących właściwego oznakowania, usuwania pierwotnego poziomego oznakowania drogowego, stosowania ogrodzeń i barier ochronnych, znakowania zmian trasy światłami sygnalizacyjnymi lub znakami pionowymi bądź poziomymi, unikania zbyt wąskich pasów zastępczych i zapewniania bezpieczeństwa w nocy;

60.

podkreśla zapotrzebowanie na właściwe nawierzchnie dróg posiadające lepsze właściwości przeciwpoślizgowe, lepszą odporność na działanie czynników klimatycznych czy meteorologicznych, lepszą widoczność i niewymagające szczególnego utrzymania, co zagwarantuje użytkownikom infrastruktury większe bezpieczeństwo;

61.

wzywa do powszechnego stosowania znaków drogowych wskazujących prędkość chwilową pojazdów, a także do wysiłków na rzecz zwiększania widoczności i rozpoznawalności znaków dzięki unikaniu stawiania kilku znaków w tym samym miejscu, co utrudnia ich odczytanie;

62.

podkreśla, jak ważne jest dołożenie starań, by krajowa infrastruktura drogowa niewchodząca w skład sieci TEN-T była również ulepszana pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego, szczególnie w regionach UE charakteryzujących się niską jakością infrastruktury oraz niskim poziomem bezpieczeństwa ruchu drogowego;

63.

wzywa Komisję do określenia – a państwa członkowskie do wdrożenia – odpowiednich środków pozwalających na uniknięcie wypadków na drogach lokalnych, na obszarach wiejskich i w tunelach oraz na zmniejszenie szkód powstałych w ich wyniku;

64.

domaga się, by Komisja i państwa członkowskie wezwały władze krajowe, regionalne i lokalne do takiego planowania dróg, aby nie stwarzały one zagrożeń dla zmotoryzowanych pojazdów dwukołowych; zwraca uwagę, że powszechnie stosowane na europejskich drogach bariery ochronne stanowią śmiertelne niebezpieczeństwo dla motocyklistów, i wzywa państwa członkowskie do pilnego wzmocnienia dolnej i górnej części tych barier na krytycznych odcinkach dróg (w tym wymieniając istniejące bariery), a także wyposażenia ich w inne alternatywne ochronne systemy drogowe, zgodne z normą EN 1317, celem ograniczenia skutków wypadków dla wszystkich użytkowników dróg; zwraca uwagę na zagrożenie, jakim dla motocyklistów są wyboje naprawione masą bitumiczną, której współczynnik przyczepności w porównaniu z normalną nawierzchnią asfaltową jest znacznie niższy;

65.

wzywa Komisję, by zachęcała do opracowywania wytycznych dotyczących promowania najlepszych praktyk w zakresie środków spowalniania ruchu drogowego w oparciu o innowacje fizyczne i optyczne, m.in. przez realizację współfinansowanych przez UE projektów badawczo-rozwojowych w dziedzinie spowalniania ruchu drogowego z myślą o obniżeniu liczby wypadków, redukcji hałasu i zanieczyszczenia powietrza;

66.

zwraca się do państw członkowskich o opracowanie i regularne aktualizowanie mapy najbardziej niebezpiecznych „czarnych punktów” ich sieci drogowej, która będzie upubliczniana i dostępna za pośrednictwem samochodowych systemów nawigacyjnych;

67.

uważa, że koncepcje: „droga niewymagająca wyjaśnień” i „pobocze wybaczające błędy” stanowią podstawowe elementy polityki bezpieczeństwa w ruchu drogowym i dlatego należy je wspierać przy pomocy środków UE i w ramach ciągłej wymiany najlepszych praktyk;

68.

wzywa państwa członkowskie, aby budując lub remontując infrastrukturę drogową, przewidywały wibracyjną linię krawędziową;

69.

zwraca uwagę na miejsca szczególnie niebezpieczne, jakimi są przejazdy kolejowe, i wzywa państwa członkowskie do budowy przejazdów wielopoziomowych w przypadku nowej budowy lub przebudowy, a w przypadku dróg o mniejszym natężeniu ruchu – do instalowania szlabanów na całą szerokość jezdni;

70.

zwraca uwagę na dyrektywę 2008/96/WE w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej w odniesieniu do zapotrzebowania na wystarczającą liczbę bezpiecznych parkingów w sąsiedztwie autostrad; podkreśla znaczenie przestrzegania czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku kierowców oraz wprowadzenia jednolitego systemu sankcji, a także wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zapewniły wystarczającą ilość parkingów (kryterium ilościowe) dla profesjonalnego transportu towarowego oraz wysoki poziom bezpieczeństwa tych parkingów, spełniających minimalne normy socjalne i wyposażonych w punkty naprawy i obsługi (kryterium jakościowe); wzywa, aby takie parkingi były uwzględniane na etapie planowania lub przebudowy infrastruktury drogowej i żeby koszty ich realizacji były uznawane za kwalifikujące się do otrzymania współfinansowania z programów wspólnotowych (np. TEN-T);

71.

domaga się wprowadzenia zakazu wyprzedzania dla samochodów ciężarowych na niebezpiecznych odcinkach autostrad;

72.

wzywa państwa członkowskie oraz podmioty zajmujące się eksploatacją dróg, aby z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa ruchu drogowego zadbały o właściwie zaprojektowaną infrastrukturę, czyli odpowiednio wyposażoną w znaki drogowe i dobrze oświetloną, a co za tym idzie bardziej przyjazną dla użytkowników, zwłaszcza dla motocyklistów i rowerzystów;

73.

zaleca obowiązkowe stosowanie blokad antyalkoholowych – z nieznacznym, popartym naukowo przedziałem tolerancji pomiaru – we wszystkich nowych rodzajach pojazdów służących do profesjonalnego przewozu osób i towarów; wzywa Komisję, by do 2013 r. przygotowała wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie wprowadzenia blokad antyalkoholowych, w tym odpowiednich specyfikacji dotyczących realizacji technicznej;

74.

wzywa Komisję do dalszego skupiania uwagi na poprawie biernego bezpieczeństwa pojazdów, przykładowo za pomocą najnowocześniejszych systemów zabezpieczających przed skutkami kolizji, szczególnie w celu poprawy kompatybilności między dużymi a małymi pojazdami, jak również między samochodami ciężarowymi a samochodami osobowymi lub lekkimi samochodami dostawczymi; wzywa do dalszego koncentrowania się na kwestii ograniczania skutków kolizji ze słabszymi uczestnikami ruchu; wzywa Komisję do zaproponowania przeglądu przepisów UE dotyczących urządzeń zapobiegających wjechaniu pod samochody ciężarowe, tak aby określić optymalną zdolność absorpcji energii i wysokość tego typu urządzeń, konieczną do zapewnienia kierowcom samochodów osobowych skutecznej ochrony w przypadku zderzenia;

75.

wzywa Komisję do przedstawienia w ciągu dwóch lat sprawozdania na temat tego, w jakim stopniu wzmocnienie słupków nadwozia A, B i C służące lepszej ochronie pasażerów ogranicza ogólną widoczność kierowcy i czy wpływa na bezpieczeństwo słabszych uczestników ruchu;

76.

wzywa Komisję do przedstawienia w ciągu dwóch lat sprawozdania na temat istotnych dla bezpieczeństwa aspektów mobilności elektrycznej, w tym również rowerów ze wspomaganiem elektrycznym (e-bike lub pedelec);

77.

wzywa Komisję do przedstawienia do 2013 r. wniosku, którego celem byłoby wprowadzenie obowiązku instalowania we wszystkich nowych pojazdach – w ramach standardowego wyposażenia – udoskonalonego systemu przypominania przy pomocy sygnałów dźwiękowych i wizualnych o zapięciu pasów na przednich i tylnych siedzeniach;

78.

wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny przydatności urządzeń ostrzegających przed nadmiernym zmęczeniem i do ewentualnego wprowadzenia obowiązku ich instalowania;

79.

wzywa producentów pojazdów, aby podczas projektowania samochodów elektrycznych i innych nowych technologii napędu zwracali szczególną uwagę na skuteczną ochronę zarówno pasażerów pojazdów, jak i osób udzielających pierwszej pomocy oraz ratowników, przed nowymi zagrożeniami w razie wypadku;

80.

wzywa państwa członkowskie do skutecznego i gruntownego nadzorowania importu akcesoriów oraz części składowych i zamiennych do samochodów, motocykli i rowerów pod względem ich przydatności i spełniania surowych europejskich norm ochrony konsumenta;

81.

wzywa Komisję do dokładnego zbadania ewentualnego związku między udoskonalonymi systemami bezpieczeństwa w pojazdach a ograniczonym postrzeganiem zagrożeń przez kierowcę oraz do przedłożenia Parlamentowi sprawozdania na ten temat w ciągu dwóch lat;

82.

wzywa Komisję do utworzenia jednolitej europejskiej przestrzeni w dziedzinie regularnych kontroli technicznych wszystkich pojazdów silnikowych poruszających się po drogach oraz ich elektronicznych systemów bezpieczeństwa; oczekuje, że podstawą tych kontroli będą najwyższe ujednolicone standardy w tej dziedzinie; oczekuje, że kontrole będą przeprowadzane przez niezależne organy kontroli certyfikowane w oparciu o zharmonizowane normy, które następnie będą również wystawiać odpowiednie certyfikaty; oczekuje wzajemnego uznawania tych certyfikatów sprawności technicznej;

83.

wzywa Komisję do określenia w ciągu dwóch lat wspólnych standardów kontroli technicznej pojazdów biorących udział w poważnych wypadkach;

84.

wzywa Komisję, by wspierała wprowadzenie surowszych norm bezpieczeństwa pojazdów, przykładowo za pomocą rozwiązań technicznych stosowanych w pojazdach jako sposobu zapobiegania kolizji; podkreśla znaczenie inteligentnych systemów transportowych dla obniżenia liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych, a także ponownie wskazuje na potencjał ekologiczny inteligentnych pojazdów i inteligentnych dróg oraz pilotażowych projektów badawczo-rozwojowych dotyczących urządzeń V2V i V2R; wzywa Komisję i państwa członkowskie do skupienia uwagi na stosowaniu inteligentnych systemów transportowych nie tylko na drogach stanowiących fragment sieci transeuropejskich;

85.

wzywa Komisję do określenia wspólnych standardów ogumienia pojazdów, w szczególności głębokości bieżnika opon i ciśnienia w oponach, a także do wprowadzenia odpowiednich kontroli; opowiada się za włączeniem kontroli opon w zakres regularnego przeglądu technicznego pojazdów; popiera bardziej rygorystyczne egzekwowanie przepisów dotyczących ogumienia za pomocą częstszych kontroli drogowych; wzywa Komisję do przedłożenia specyfikacji systemów kontroli ciśnienia w oponach (TPMS), aby zagwarantować właściwe użytkowanie opon z korzyścią zarówno dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym, jak i dla środowiska;

86.

domaga się, by informacje na temat stanu dróg oraz odcinków dróg, które są wyjątkowo niebezpieczne lub mają nietypowe cechy, a także na temat przepisów ruchu drogowego obowiązujących w poszczególnych państwach członkowskich (dotyczące np. maksymalnych dopuszczalnych prędkości oraz maksymalnego dopuszczalnego stężenia alkoholu we krwi) były udostępniane uczestnikom ruchu przed jazdą i w jej trakcie, np. przy użyciu inteligentnych systemów transportowych; oczekuje, że w tej dziedzinie zostanie w pełni wykorzystany potencjał europejskiego systemu nawigacji satelitarnej Galileo;

87.

wzywa Komisję do przedłożenia do końca 2012 r. wniosku legislacyjnego, zawierającego harmonogram i szczegółowy opis procedury homologacji oraz przewidującego stopniowe wprowadzenie zintegrowanego systemu zapisu danych wypadkowych ze standardowym gniazdem odczytu, który zapisywałby istotne dane przed wypadkiem, w chwili wypadku i po nim i byłby instalowany najpierw w samochodach na wynajem, a następnie w pojazdach użytkowych i w samochodach prywatnych; podkreśla przy tym konieczność ochrony danych osobowych i wykorzystywania zgromadzonych danych wyłącznie do badań nad przyczynami wypadków;

88.

wzywa Komisję do opracowania wniosku w sprawie wyposażenia pojazdów w inteligentne systemy kontroli prędkości, zawierającego harmonogram, opis procedury homologacji i informacje na temat niezbędnej w tym celu infrastruktury drogowej;

89.

wzywa Komisję, by wspierała działania zachęcające klientów dokonujących zakupu samochodu do wyboru nowatorskich technologii zapewniających bezpieczeństwo pojazdu, które nie są jeszcze obowiązkowe, jednak oferują oczywiste korzyści w zakresie bezpieczeństwa; wzywa towarzystwa ubezpieczeniowe do wykazania większej gotowości w oferowaniu korzystnych stawek dla kierowców pojazdów wyposażonych w systemy bezpieczeństwa, które w sposób udowodniony pomagają unikać wypadków lub ograniczają ich skutki;

90.

wzywa Komisję do przeprowadzenia analizy nowych technologii, które mogą przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, np. innowacyjnych systemów reflektorów, takich jak reflektory adaptacyjne;

91.

wzywa Komisję do przyspieszenia oceny i przeglądu dyrektywy 2007/38/WE; wzywa do uwzględnienia postępu technologicznego przez wyposażenie wszystkich pojazdów ciężarowych w specjalne lusterka wsteczne, kamery i monitory lub inne urządzenia techniczne eliminujące martwe pole, tak aby zapobiec w szczególności wypadkom z udziałem rowerzystów i pieszych znajdujących się w martwym polu widzenia kierowcy;

92.

z zadowoleniem przyjmuje podejście Komisji polegające na zwracaniu szczególnej uwagi na bezpieczeństwo motocyklistów;

93.

uważa, że stopniowe obowiązkowe wprowadzenie systemów hamowania ABS we wszystkich nowych motocyklach stanowi ważny krok na drodze do zdecydowanego obniżenia liczby ciężkich wypadków z udziałem motocyklistów;

94.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań w celu zagwarantowania, że wymogi dla pojazdów użytkowych będą dostosowywane do warunków technicznych, np. dotyczących urządzeń ostrzegających o zmęczeniu lub dekoncentracji;

95.

zaleca wyposażenie wszystkich nowszych typów samochodów ciężarowych jeżdżących na długich trasach w systemy klimatyzacyjne, natomiast w przypadku starszych typów samochodów ciężarowych – o ile jest to technicznie wykonalne; jest zdania, że takie systemy powinny działać również w czasie postoju silnika, tak aby zapewnić odpowiedni odpoczynek kierowcy przebywającemu w pojeździe; wzywa Komisję Europejską do wyjaśnienia terminu „odpowiednie miejsce do spania” zawartego w art. 8 ust. 8 rozporządzenia (WE) nr 561/2006;

96.

z zadowoleniem przyjmuje zapowiedziane przez Komisję szybsze wdrożenie systemu automatycznego wzywania pomocy (tzw. „eCall”) i wzywa Komisję, aby w ciągu najbliższych dwóch lat zbadała oraz ewentualnie zaproponowała zastosowanie tego systemu również w motocyklach, ciężkich pojazdach użytkowych i autobusach, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych;

97.

apeluje do Komisji, by opracowała środki wspierania i ochrony członków służb ratowniczych w razie wypadku, takie jak możliwość identyfikacji lub wyszukania na miejscu informacji na temat rodzaju silnika pojazdu, systemów bezpieczeństwa biernego, takich jak poduszki powietrzne, lub zastosowania konkretnych materiałów, a także wszelkich innych odnośnych informacji technicznych na temat każdego modelu pojazdu pozwalających na przyspieszenie akcji ratunkowej;

98.

domaga się zwracania większej uwagi na ochronę słabszych uczestników ruchu, takich jak motocykliści, piesi, pracownicy służb drogowych, rowerzyści, dzieci, osoby starsze i niepełnosprawne, która stanowi integralną część bezpieczeństwa drogowego, np. dzięki zastosowaniu innowacyjnych technologii w pojazdach i infrastrukturze; wzywa do zwracania baczniejszej uwagi na potrzeby osób starszych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej jako uczestników ruchu drogowego; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do opracowania programów mających na celu zapobieganie zagrożeniom wypadkowym charakterystycznym dla danego wieku oraz ułatwienie osobom starszym pozostania aktywnymi uczestnikami ruchu drogowego; zaleca stosowanie drogowych barier ochronnych o gładkich krawędziach i wyznaczenie osobnych pasów ruchu dla słabszych uczestników ruchu;

99.

zwraca się do Komisji, państw członkowskich oraz władz lokalnych, aby wspierały inicjatywy typu „bezpieczna droga do szkoły” z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa dzieci; zwraca uwagę, że oprócz wprowadzenia ograniczeń prędkości i utworzenia szkolnej policji drogowej należy także zapewnić odpowiedni stan pojazdów wykorzystywanych jako autobusy szkolne oraz odpowiednie kwalifikacje zawodowe ich kierowców;

100.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania jazdy na rowerze i chodzenia pieszo jako odrębnych rodzajów transportu i nieodłącznej części wszystkich systemów transportu;

101.

wzywa państwa członkowskie, aby:

102.

wzywa Komisję do przedłożenia wniosku w sprawie minimalnych obowiązkowych wymagań dla producentów rowerów w odniesieniu do oświetlenia rowerów i ich elementów odblaskowych;

103.

zaleca przewożenie w pojazdach dzieci do lat trzech w fotelikach skierowanych tyłem do kierunku jazdy;

104.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.