22.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 51/1

—

uwzględniając zieloną księgę na temat: „Polityka badania sprawozdań finansowych: lekcje wyciągnięte z kryzysu” z dnia 13 października 2010 r. (COM(2010)0561)),

—

uwzględniając własną rezolucję z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie ładu korporacyjnego w instytucjach finansowych (1),

—

uwzględniając własną rezolucję z dnia 10 marca 2009 r. dotyczącą stosowania dyrektywy 2006/43/WE w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (2),

—

uwzględniając dyrektywę 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (3),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinię Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A7-0200/2011),

A.

mając na uwadze, że wskutek niedawnego kryzysu finansowego kwestionuje się pracę kontrolerów,

B.

mając na uwadze, że wskutek kryzysu nadmierne podejmowanie ryzyka przez instytucje finansowe jest w dużej mierze łączone z elastycznymi, niedostatecznymi i nieskutecznymi mechanizmami kontroli i zarządzania ryzykiem, zwłaszcza w przypadku instytucji finansowych o znaczeniu systemowym,

C.

mając na uwadze, że audytorzy mogą odegrać kluczową rolę zwłaszcza we wzmacnianiu nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem instytucji finansowych,

D.

mając na uwadze, że nie wykorzystano w pełni w szczególności roli komitetów ds. audytu w ramach instytucji finansowych,

E.

mając na uwadze, że wysokiej jakości badanie ma fundamentalne znaczenie dla stabilności gospodarczej i zaufania na rynku, ponieważ zapewnia gwarancje faktycznej kondycji finansowej spółek,

F.

mając na uwadze, że niezależność kontrolera ma podstawowe znaczenie dla jakości badania,

G.

mając na uwadze prawdopodobieństwo wystąpienia konfliktów interesów, jeśli firmy audytorskie oferują różne usługi temu samemu przedsiębiorstwu,

H.

mając na uwadze, że duża koncentracja na rynku kontrolowanym przez firmy audytorskie należące do „wielkiej czwórki” może spowodować nadmierne spotęgowanie ryzyka, a także mając na uwadze, że mniejsze przedsiębiorstwa charakteryzują się dużym zróżnicowaniem, a ich wzrost i ekspertyza powinny być wspierane poprzez zapewnienie im większych możliwości konkurowania,

I.

mając na uwadze, że w związku z tym należy wznowić dogłębną debatę na temat funkcji kontrolera oraz struktury rynku badań sprawozdań finansowych,

1.

z zadowoleniem przyjmuje zieloną księgę Komisji i pochwala jej całościowe podejście;

2.

przyjmuje z zadowoleniem zasadnicze stwierdzenia zawarte w zielonej księdze i dotyczące sposobów poprawy badania sprawozdań finansowych, pomimo że w przeszłości nie było wystarczających przesłanek, które wskazywałyby, że kontrole nie były przeprowadzane z poszanowaniem odpowiednich zasad oraz wymogów;

3.

jest zdania, że debata na temat roli kontrolera musi iść w parze ze wzmocnieniem roli komitetu ds. audytu – obecnie właściwie nieskutecznego – oraz informacji finansowych i informacji dotyczących ryzyka, których przedsiębiorstwa są zobowiązane udzielać;

4.

nie widzi jeszcze dostatecznej podstawy umożliwiającej ostateczną ocenę i w związku z tym przypomina Komisji o konieczności większego wykorzystania regulacji i przeprowadzenia dogłębnej i wyczerpującej oceny oddziaływania, uwzględniającej różne opcje polityczne, skupiającej się na kwestiach praktycznych zgodnie z zasadami lepszego stanowienia prawa, dotyczącej znaczenie rachunkowości dla zapewnienia dokładnych informacji o zrównoważonym rozwoju gospodarczym przedsiębiorstw oraz obejmującej analizę grup interesu w celu wyjaśnienia segmentacji badania oceny oddziaływania dla różnych grup interesu, takich jak MŚP, instytucje finansowe o znaczeniu systemowym i inne spółki notowane i nienotowane; jest zdania, że należy dokonać oceny oddziaływania na użytkowników sprawozdań z badań, w tym na inwestorów i organy regulacyjne zajmujące się instytucjami finansowymi o znaczeniu systemowym; zwraca się do Komisji o przeprowadzenie analizy wartości dodanej wynikającej zarówno z proponowanej regulacji, jak i z postępującej harmonizacji standardów i praktyk badań sprawozdań finansowych na europejskim rynku wewnętrznym;

5.

z zadowoleniem przyjmuje uznanie proporcjonalności w zielonej księdze;

6.

uważa, że badanie sprawozdań finansowych wymagane ustawowo pełni funkcję społeczną i leży w interesie publicznym, jako że stanowi absolutnie zasadniczy element demokratycznego systemu gospodarczego i politycznego, oraz z zadowoleniem przyjmuje wyrażone w zielonej księdze dążenie do zwiększenia przejrzystości i poprawienia jakości sprawozdań z audytu w celu zwiększania stabilności rynku finansowego i ulepszenia dostępu do finansowania; popiera wszelkie środki oparte na założeniu, że wyraźna poprawa jakości oraz regularna zewnętrzna ocena i odpowiedni nadzór regulacyjny przeważają nad kosztami i obciążeniami dla instytucji finansowych w szczególności; podkreśla potrzebę uchwalenia szczegółowych przepisów;

7.

zauważa, że wysokiej jakości system badania sprawozdań finansowych jest integralną częścią dobrych ram regulacyjnych ładu korporacyjnego; zwraca się do Komisji o przedstawienie Parlamentowi i Radzie w sposób spójny jej wniosków w sprawie ładu korporacyjnego;

8.

podkreśla znaczenie sprawozdania z audytu dla wspólników/udziałowców oraz społeczeństwa; uznaje zasadę „audyt jest audytem” i przestrzega przed dużym ryzykiem związanym ze stosowaniem odmiennych standardów skutkującym niepewnością prawa; dlatego popiera rozszerzenie zakresu i uwzględnienie wszystkich instytucji finansowych;

9.

podziela zdanie Komisji, że zasadniczo wnioski sprawozdania z badania powinny skupiać się bardziej na kwestiach merytorycznych niż formalnych;

10.

zwraca się do Komisji o zbadanie tego, w jaki sposób można by rozszerzyć zadania kontrolera, aby – oprócz sprawdzania informacji zawartych w głównym sprawozdaniu finansowym – obejmowały one również kontrolę informacji dotyczących ryzyka związanego z badanym przedsiębiorstwem; zaleca, by audytorzy byli obowiązkowo powiadamiani o wszelkich przypadkach lekceważenia opinii komitetu ds. ryzyka;

11.

uważa, że sprawozdania z badania powinny być zwięzłe, zawierać jasne i konkretne wnioski oraz dotyczyć wszystkich aspektów ustawowo podlegających obowiązkom audytorów; jest zdania, że kontroler powinien przekazać komitetowi ds. audytu i zgromadzeniu ogólnemu dodatkowe wyjaśnienia odnoszące się do kwestii ogólnych, takich jak na przykład metody zastosowane przy sporządzaniu bilansu, oraz do konkretnych kwestii, takich jak na przykład główne wskaźniki, istotne liczby i ocena ryzyka związanego z najważniejszymi wartościami szacunkowymi czy istotne wydane opinie lub szczególne problemy napotkane przy przeprowadzaniu badania;

12.

apeluje o to, aby sprawozdania z badania instytucji finansowych zawierały rozszerzone wymogi w zakresie ujawniania informacji dotyczących wyceny aktywów o mniejszej płynności, aby umożliwić porównanie wyceny instrumentów finansowych między instytucjami;

13.

podkreśla, że kontroler powinien być zobowiązany do zawiadamiania przełożonych lub właściwych organów w przypadku wykrycia problemów, które mogłyby zagrażać dalszej działalności badanego przedsiębiorstwa; zaleca organizowanie dwustronnych spotkań kontrolerów i przełożonych ważnych instytucji finansowych;

14.

zauważa potencjalną odpowiedzialność, która może wiązać się z zapewnianiem dodatkowych informacji wykraczających poza wymogi prawne; sądzi jednak, że społeczeństwo wymaga od kontrolerów zarówno odpowiedzialności wybiegającej w przyszłość, jak i skierowanej na zewnątrz, zwłaszcza w odniesieniu do dużych i istotnych systemowo korporacji; uważa, że dostępne kontrolerom informacje leżące w interesie publicznym dotyczące ryzyka, operacji pozabilansowych lub przyszłych potencjalnych ekspozycji należy zawsze ujawniać organom regulacyjnym, a w większości przypadków udostępniać publicznie;

15.

apeluje o wzmocnienie roli komitetów ds. audytu w ramach wszystkich instytucji finansowych poprzez zobowiązanie ich do zatwierdzania wzoru oceny ryzyka, który obejmuje specyficzne dla przedsiębiorstw porównania względem punktów odniesienia obejmujących potencjalne przyszłe potrzeby finansowe, umowy bankowe, przepływy środków pieniężnych w przyszłości, zarządzanie ryzykiem, wartości szacunkowe w zakresie zarządzania, przestrzeganie głównych zasad rachunkowości oraz wszelkie możliwe do przewidzenia ryzyko związane z formą prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwo; zwraca się o coroczne przedstawianie tej oceny, wraz z pełnym sprawozdaniem z audytu, radom nadzorczym i zarządom instytucji finansowych do rozpatrzenia i zatwierdzenia;

16.

uważa, że zawodowy sceptycyzm stanowi kamień węgielny badania sprawozdania finansowego i ma zasadnicze znaczenie na wszystkich poszczególnych etapach badania; zaznacza, że sceptycyzm ten wypływa z obiektywizmu i niezależności kontrolera, w połączeniu z profesjonalnym osądem wynikającym z doświadczenia, którego nie da się zastąpić formalnymi procedurami;

17.

sądzi, że nie zachodzi konieczność ponownej oceny systemu kwalifikacji stosowanego w sprawozdaniach z badań, ponieważ pełni ona funkcję odstraszającą i wpływa na jakość informacji finansowych;

18.

uważa, że dla skuteczności badania niezbędny jest płynny i regularny dialog między kontrolerem zewnętrznym, kontrolerem wewnętrznym i komitetem ds. audytu, oraz ze należy informować udziałowców np. o przyczynach wyboru, ponownego powołania lub zmiany kontrolera za pośrednictwem odpowiednich wpisów w sprawozdaniu komitetu z badania;

19.

uważa, że kontrolerzy powinni mieć prawo do wysłuchania podczas walnych zgromadzeń spółki w sprawach odnoszących się do pełnionej przez nich funkcji kontrolera;

20.

sądzi, że zachodzi potrzeba wyraźnego rozróżnienia w prawodawstwie dwóch aspektów badania sprawozdań finansowych - wewnętrznego i zewnętrznego;

21.

proponuje, aby Komisja pilnie przyjęła Międzynarodowe Standardy Rewizji Finansowej (MSRF), z wyjaśnieniem w rozporządzeniu, co umożliwiłoby harmonizację badań na poziomie europejskim oraz ułatwiłoby pracę organom nadzorczym; jest zdania, że przeprowadzenie badania jest pojedynczą procedurą, bez względu na rozmiar badanej spółki, ale należy je dostosować do swoistego charakteru małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP); przypomina Komisji, że poza przedsiębiorstwami, do których zastosowanie miałyby Międzynarodowe Standardy Rewizji Finansowej, istnieją też inne, które, mimo że są z nich wyłączone, powinny poddać swoją sytuację finansową badaniu wykonanemu przez firmy audytorskie;

22.

zgadza się z tym, że fakt, iż kontroler jest powoływany i wynagradzany przez badane przedsiębiorstwo prowadzi w sposób nieunikniony do konfliktu; nie widzi jednak obecnie uzasadnienia dla powoływania tego kontrolera przez osobę trzecią; apeluje w tym kontekście, niezależnie od postanowień art. 37 ust. 2 dyrektywy 2006/43/WE, o zwiększenie roli komitetu ds. audytu;

23.

uważa, że kontroler, w przypadku gdy pełni rolę ustawową, powinien być powoływany przez komitet ds. audytu, a nie zarząd kontrolowanego przedsiębiorstwa, przy czym co najmniej połowa członków komitetu ds. audytu powinna mieć doświadczenie w zakresie rachunkowości i badania sprawozdań finansowych; komitet ds. audytu powinien przy tym zapewnić niezależność kontrolera, w szczególności w odniesieniu do usług doradczych świadczonych lub oferowanych przez niego;

24.

uważa, że przepisy dotyczące zapewnienia niezależności kontrolera i jakości badania powinny podlegać szczegółowemu przeglądowi przez publiczny organ nadzoru całkowicie niezależny od grupy zawodowej kontrolerów;

25.

popiera ideę opracowania międzynarodowego kodeksu dobrego nadzoru dla firm audytorskich, które wykonują badania jednostek interesu publicznego;

26.

zgadza się z tym, że niezależność kontrolera ma najważniejsze znaczenie i że należy podjąć działania mające na celu niedopuszczenie do nadmiernej zażyłości; uważa, że Komisja powinna przeprowadzić ocenę wpływu obejmującą szereg opcji, w szczególności zewnętrzną rotację i wpływ dobrowolnych wspólnych kontroli; uznaje możliwość zwiększenia niezależności kontrolera poprzez zewnętrzną rotację, ale ponownie zaznacza, że to nie zewnętrzna rotacja, ale raczej regularna zmiana wewnętrznych kontrolerów stanowi najlepsze rozwiązanie regulacyjne, co zostało potwierdzone w dyrektywie 2006/43/WE, oraz że obowiązujące rozwiązania dotyczące rotacji partnerów przewidują niezależność niezbędną dla skuteczności badań;

27.

apeluje do Komisji o dopilnowanie, by praktyki stosowane w przedsiębiorstwach przyczyniały się do zachowania zapewnionych zabezpieczeń, które obejmują między innymi ochronę związaną z obowiązkową rotacją głównych partnerów firmy audytorskiej, nawet w sytuacji, gdy partnerzy ci zmienili firmy;

28.

proponuje, by oprócz ustalonego cyklu rotacyjnego rozważyć również inne lub dodatkowe możliwości, na przykład w przypadku przeprowadzania wspólnych badań cykl rotacyjny mógłby zostać podwojony, ponieważ przy udziale jednego kontrolera dynamika „trzech w pokoju” jest inna niż „dwóch w pokoju”, a rotacja wspólnego badania mogłaby również zostać rozłożona;

29.

uważa, że należy dokonać jasnego rozróżnienia pomiędzy badaniami oraz usługami innymi niż badania, które są świadczone przez firmy audytorskie na rzecz klienta, aby uniknąć konfliktu interesów, o którym mowa w art. 22 ust. 2 dyrektywy 2006/43/WE, i zapewnić zgodność z branżowymi kodeksami postępowania; umożliwiłoby to ograniczenie zjawiska oferowania bardzo niskich stawek za badanie („low balling”) z myślą o wyrównaniu zysków poprzez świadczenie dodatkowych usług; z tego względu uważa, że rozróżnienie to powinno obowiązywać wszystkie firmy i ich klientów; apeluje do Komisji, w odniesieniu do zaleceń z 2002 r. w sprawie niezależności biegłych rewidentów, o sporządzenie listy warunków determinujących uznanie takich usług za niezgodne z usługami audytorskimi; uznaje, że świadczenie usług innych niż badania, jeśli nie zagrażają one niezależności kontrolera, może odgrywać istotną rolę w poszerzaniu zakresu specjalizacji małych i średnich firm audytorskich, lecz uważa, że usługi audytu wewnętrznego i zewnętrznego nie powinny być świadczone jednocześnie;

30.

uważa, że niezależność kontrolera jest niezbędna; jest zdania, że należy zakazać kontrolerom zewnętrznym świadczenia usług badanemu przedsiębiorstwu, jeśli byłoby to niezgodne z mającymi zastosowanie wymogami dotyczącymi niezależności bądź innymi wymogami etycznymi; uznaje, że w celu pobudzenia wzrostu gospodarki europejskiej, należy dopilnować, by wszystkie przedsiębiorstwa, bez względu na ich rozmiar, w tym MŚP, mogły zawierać umowy z niezależnymi kontrolerami i firmami audytorskimi posiadającymi szeroki zakres umiejętności;

31.

w szczególności zwraca uwagę, że usługi audytu – w tym niektóre usługi doradcze i ocena złożonych produktów strukturyzowanych – mogące powodować konflikt interesów nie mogą być świadczone przez ten sam podmiot i utrzymuje, że powinno to być monitorowane przez właściwe organy nadzoru;

32.

sądzi, że komitety ds. audytu odgrywają ważną rolę nadzorczą w zapewnieniu niezależności kontrolera i zwraca się do Komisji o zapewnienie wytycznych o charakterze pomocniczym dla komitetów ds. audytu w tej kwestii;

33.

zaleca, by komitet ds. audytu jako organ rady nadzorczej, a nie zarząd, decydował o zezwoleniu na świadczenie usług niezwiązanych z audytem danemu przedsiębiorstwu finansowemu oraz negocjował warunki przetargu i szczegółowe aspekty uprawnień; wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny wpływu zasadności i skutków ograniczenia usług niezwiązanych z audytem w odniesieniu do dochodu;

34.

uważa, że w przypadku przekroczenia określonego progu wynagrodzenia uzyskiwanego przez firmę audytorską bądź sieć firm audytorskich z tytułu badania jednego klienta, należałoby je upublicznić, a w razie przekroczenia określonego udziału procentowego wynagrodzenia w całkowitej kwocie jej dochodów przełożeni powinni móc interweniować w zakresie kontroli, limitów lub innych wymogów planowania, aby nie znalazła się ona w sytuacji zależności gospodarczej; podkreśla jednak, że takie interwencje nie powinny ograniczać wzrostu mniejszych firm, a pozyskanie dużego i ważnego klienta, dla którego praca będzie stanowiła na początku dużą część jej działalności, jest niezbędnym elementem wzrostu;

35.

uważa, że firmy audytorskie badające jednostki interesu publicznego powinny publikować swoje sprawozdania finansowe, które wraz z wykorzystanymi metodami należy poddać niezależnemu zewnętrznemu badaniu, aby upewnić się, iż są prawidłowe;

36.

uważa, że jeśli istnieją dowody wskazujące na nadużycie stanowiska przez dyrektora przedsiębiorstwa lub jednostki interesu publicznego i/lub firmy audytorskiej, należy umożliwić postawienie w stan oskarżenia wszystkich, których to dotyczy;

37.

sądzi, że model partnerski jest najwłaściwszy w odniesieniu do firm audytorskich, ponieważ chroni ich niezależność;

38.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o zadbanie o to, by badania sprawozdań finansowych organów publicznych służyły za wzór, oraz o zapobieganie powstawaniu konfliktów interesów w wyniku powiązań między audytorem a decydentami w ramach badanego organu publicznego;

39.

popiera wnioski zawarte w zielonej księdze dotyczące badań grup kapitałowych;

40.

apeluje do Komisji o rozważenie kwestii przekazywania danych podczas badań grup kapitałowych w kontekście przyszłego przeglądu unijnych ram legislacyjnych w zakresie ochrony danych;

41.

uważa, że kontrolerzy grup kapitałowych powinni mieć wyraźny obraz całej grupy, a w przypadku instytucji finansowych nadzorowanych jako grupa kapitałowa powinni prowadzić dialog z organem nadzorującym grupę;

42.

zwraca się do Komisji o przedstawienie propozycji usprawnienia komunikacji pomiędzy kontrolerem jednostek interesu publicznego a organami ustawowymi;

43.

sądzi, że należy ustalić ramy komunikacji i poufności protokołów, a dialog powinien odbywać się w obu kierunkach;

44.

apeluje o intensywniejszą dwustronną komunikację między audytorami a organami nadzoru finansowego instytucji finansowych, zwłaszcza jeśli chodzi o szczególnie delikatne obszary, w tym interakcję między różnymi produktami finansowymi; wzywa do nawiązania takiej samej komunikacji w odniesieniu do podmiotów transgranicznych przez audytorów i europejskie organy nadzoru;

45.

wskazuje na potrzebę ujednolicenia praktyk nadzoru badań audytowych oraz wzywa Komisję do rozważenia włączenia Europejskiej Grupy Organów Nadzoru nad Biegłymi Rewidentami do Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego, być może poprzez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych;

46.

zwraca się o to, aby zewnętrzni audytorzy instytucji finansowych składali Europejskiej Radzie ds. Ryzyka Systemowego okresowe sprawozdania, na zasadzie sektorowej, w celu określenia tendencji sektorowych oraz potencjalnych źródeł ryzyka systemowego i potencjalnych niepowodzeń, oraz zaznacza, że należy tego dokonywać w sposób proporcjonalny;

47.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie zgodności z ustaleniami publikowanymi przez krajowe izby biegłych rewidentów w ramach wykonywania przez nie uprawnień w zakresie badania sprawozdań finansowych;

48.

uważa, że uwzględniając obecną sytuację na rynku badań, upadek jednej z czterech największych firm audytorskich mógłby naruszyć wiarygodność zawodu kontrolera w ogóle;

49.

sądzi, że choć upadek firmy audytorskiej nie musi spowodować bezpośredniego efektu domina dla reszty gospodarki, to przedsiębiorstwa uważane za „zbyt duże, by upaść” mogą stwarzać pokusę nadużycia, oraz że należy umocnić plany awaryjne dotyczące dużych firm audytorskich; plany te powinny służyć minimalizacji ryzyka wycofania się takiej firmy z rynku bez uzasadnionej przyczyny, zmniejszeniu niepewności i zakłóceń, które to wycofanie mogłoby spowodować;

50.

uważa, że plany awaryjne stanowią ważny element służący zapobieganiu bezładnemu rozwiązaniu firmy oraz że plany te powinny przewidywać mechanizm informowania organu regulacyjnego o jakimkolwiek problemie zagrażającym firmie audytorskiej na poziomie krajowym lub międzynarodowym, dzięki któremu organ regulacyjny będzie mógł odegrać swą rolę i rozwiązać takie sytuacje z należytą starannością;

51.

wyraża poparcie dla wprowadzenia planów ewentualnej likwidacji dla firm audytorskich z „wielkiej czwórki” oraz tych firm audytorskich, które świadczą sporą część usług w sektorze finansowym, a dla opracowania transgranicznych planów awaryjnych w celu należytego przeniesienia umów z klientami w przypadku wycofania się dużego podmiotu z rynku;

52.

podkreśla, że jednym z celów przyświecających wszystkim działaniom podejmowanym w zakresie przeprowadzania badań powinno być zwiększanie konkurencji między różnymi firmami w sektorze badań, przy utrzymaniu jakości, dokładności oraz staranności badań;

53.

wzywa Komisję do zapewnienia równych warunków konkurencji wszystkim firmom działającym na rynku usług audytorskich oraz do uproszczenia przepisów dotyczących audytu na szczeblu europejskim; uważa, że łatwiejszy dostęp do rynku oraz zniesienie barier w wejściu firm na rynek stanowią kluczowe elementy umożliwiające zwiększenie liczby podmiotów prowadzących działalność na rynku usług kontrolerów; uważa, że komitety ds. audytu, a nie zarząd przedsiębiorstw, najlepiej nadają się do wyboru rodzaju badania, które najbardziej spełnia potrzeby badanej jednostki oraz do monitorowania skuteczności i jakości tego badania, oraz że należy zwrócić szczególną uwagę na niezależność kontrolera; sądzi, że Komisja powinna zbadać, w jaki sposób jednostki interesu publicznego, sektor publiczny oraz instytucje europejskie mogłyby lepiej oceniać jakość usług audytorskich świadczonych przez firmy audytorskie niezależnie od ich wielkości;

54.

przyznaje, że wprowadzenie badań połączonych może wywrzeć pozytywny wpływ na dywersyfikację rynku usług audytorskich; przypomina o różnej sytuacji rynkowej i różnych doświadczeniach państw członkowskich w zakresie badania połączonego; apeluje do Komisji o zbadanie, jakie potencjalne korzyści i koszty dla firm audytorskich, zwłaszcza małych, jak i badanych przedsiębiorstw, a w szczególności instytucji finansowych, wiążą się ze wprowadzeniem obowiązkowego badania, oraz o zbadanie, jak mogłoby to wpłynąć na koncentrację na rynku usług audytorskich i na stabilność finansową;

55.

uważa, że przejęcia dokonywane przez „wielką czwórkę” należy rozpatrywać w świetle ich wpływu na wzrost innych firm bądź sieci;

56.

zwraca się do Komisji o zbadanie stosowania przez banki i inne instytucje finansowe restrykcyjnych umów w odniesieniu do pożyczek i innych produktów finansowych oferowanych przedsiębiorstwom, które zawężają wybór audytorów;

57.

stwierdza, że należy zakazać w umowach klauzul preferencyjnych na rzecz „wielkiej czwórki”;

58.

apeluje o wspieranie łączenia się małych i średnich firm audytorskich; zachęca Komisję do rozważenia możliwości wprowadzenia certyfikatu i rejestru jakości dla firm audytorskich, który pokazałby, że małe i średnie firmy audytorskie też mogą świadczyć zadowalające usługi; uważa, że sektor zamówień publicznych powinien starać się o współpracę z firmami spoza „wielkiej czwórki” oraz aby organy publiczne ustaliły bazowy udział procentowy takich firm;

59.

apeluje do Komisji, by zastrzegła w ramach przetargów dla jednostek interesu publicznego uczciwy dostęp do procedury przetargowej, obok firm z „wielkiej czwórki”, co najmniej dwóch firm spoza „wielkiej czwórki”; uważa, że komitety ds. audytu powinny odgrywać w tym procesie kluczową rolę i że powinni w nim także uczestniczyć udziałowcy; wzywa Komisję do przeglądu stosowanych przez komitet ds. audytu praktyk w zakresie procedur przetargowych ze zwróceniem szczególnej uwagi na kwestię obciążeń administracyjnych związanych z formalną procedurą przetargową oraz w celu dopilnowania, aby ostateczna decyzja w sprawie powołania audytorów opierała się na propozycji przedstawionej przez komitet ds. audytu; jest zdania, że propozycja ta powinna zawierać opis zastosowanych procedur, kryteriów i powodów, leżących u podstaw rekomendacji komitetu ds. audytu;

60.

apeluje do Komisji (Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji) o przeprowadzenie dokładnego badania rynku usług audytorskich;

61.

uważa, że audyt stanowi integralną część działań na rzecz ożywienia rynku wewnętrznego; wzywa Komisję do zbadania, w jakim stopniu ułatwienie transgranicznego świadczenia usług audytorskich może przyczynić się do likwidacji barier utrudniających wejście na rynek oraz istniejących ograniczeń; wzywa Komisję do zbadania, w jakim stopniu europejski rynek usług audytorskich mógłby przyczynić się do uproszczenia procedur i zmniejszenia kosztów z korzyścią dla wszystkich podmiotów rynkowych, w szczególności dla małych i średnich firm audytorskich; zachęca Komisję do podjęcia wszystkich odpowiednich inicjatyw na rzecz przyjęcia i wdrożenia w prawie UE międzynarodowych standardów w zakresie audytu, które przyczyniłyby się do stworzenia rzeczywiście równych warunków konkurencji w odniesieniu do usług w zakresie przeprowadzania audytów; przypomina Komisji o zaleceniach dotyczących odpowiedzialności cywilnej kontrolerów; zachęca Komisję w tym kontekście, by przedstawiła wnioski na rzecz większej harmonizacji w celu utworzenia europejskiego paszportu firm audytorskich, zwracając szczególną uwagę na wszystkie elementy gwarantujące niezależność kontrolera;

62.

zwraca się do Komisji o opracowanie ogólnoeuropejskiego systemu odpowiedzialności zawodowej audytora;

63.

zwraca się do Komisji, by dołożyła większych starań na rzecz zwiększenia spójności;

64.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

22.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 51/9

—

uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 2 i 3,

—

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 19,

—

uwzględniając kartę praw podstawowych, w szczególności jej art. 21, 23 i 25,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 września 2010 r. zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015” (COM(2010)0491),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 kwietnia 2009 r. dotyczący skutków starzenia się społeczeństwa w UE (Sprawozdanie na temat starzenia się społeczeństwa, 2009) (COM(2009)0180),

—

uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 3 października 2008 r. w sprawie aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy (2008/867/WE) (1),

—

uwzględniając zlecony przez Komisję raport z dnia 22 lipca 2010 r. zatytułowany „Dostęp do opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej – równość kobiet i mężczyzn?”,

—

uwzględniając zlecony przez Komisję raport z dnia 24 listopada 2009 r. dotyczący aktywnej polityki integracji społecznej uwzględniającej problematykę równości płci,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 7 marca 2011 r. w sprawie Europejskiego paktu na rzecz równości płci na lata 2011-2020,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 6 grudnia 2010 r. w sprawie wpływu starzenia się ludności w wieku produkcyjnym i ogółu społeczeństwa na polityki zatrudnienia,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 7 czerwca 2010 r. dotyczące aktywności osób starszych,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie zdrowego i godnego starzenia się,

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 8 czerwca 2009 r. zatytułowane „Równość szans kobiet i mężczyzn: aktywne i godne starzenie się”,

—

uwzględniając raport Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy z dnia 1 maja 2008 r. dotyczący warunków pracy starzejącej się ludności w wieku produkcyjnym,

—

uwzględniając madrycki Międzynarodowy plan działania w kwestii starzenia się społeczeństw przyjęty przez Drugie Światowe Zgromadzenie na temat Starzenia się Społeczeństw (A/CONF.197/9 8) w dniu 12 kwietnia 2002 r.,

—

uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (konwencja CEDAW), przyjętą w 1979 r.,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 września 2010 r. w sprawie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie (2),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0291/2011),

A.

mając na uwadze, że równouprawnienie płci i niedyskryminacja, między innymi ze względu na wiek, jest podstawową zasadą Unii Europejskiej zapisaną w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i jednym z założeń i zadań Wspólnoty,

B.

mając na uwadze, że w strategii Europa 2020 ustalono podstawową docelową stopę zatrudnienia na poziomie 75 % zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn oraz założono obniżenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 milionów; mając na uwadze, że grupa kobiet w wieku powyżej 50 lat, ze względu na szczególnie wysoki stopień ubóstwa i bezrobocia w tej grupie, stanowi zatem decydującą grupę wiekową dla realizacji tych celów,

C.

mając na uwadze, że utrzymywanie się stereotypów związanych z płcią, które – spotęgowane dyskryminacją ze względu na wiek, jakiej doświadczają osoby starsze na rynku pracy – szczególnie ograniczają możliwości znalezienia pracy przez starsze kobiety, możliwości odbycia szkoleń zawodowych i awansu zawodowego i przyczyniają się do zwiększenia zagrożenia ubóstwem w podeszłym wieku,

D.

mając na uwadze, że dyskryminacja ze względu na płeć jest specyficznym rodzajem dyskryminacji w tym znaczeniu, że jest ona systematyczna i systemiczna oraz przenika wszelkie inne formy dyskryminacji i sumuje się z nimi,

E.

mając na uwadze, że rynek zatrudnienia jest obecnie znacznie bardziej dynamiczny i płynny niż kiedykolwiek w przeszłości, co oznacza, że nie można zapewnić zatrudnienia w tym samym sektorze przez całe życie; mając w związku z tym na uwadze, że kryzys gospodarczy wykazał, iż kobiety mają do odegrania istotną rolę na rynku pracy,

F.

mając na uwadze, że konkurencyjność gospodarcza, dobrobyt i integracyjność Europy w przyszłości zależą przede wszystkim od jej umiejętności skutecznej poprawy wykorzystania zasobów siły roboczej nie tylko poprzez przedłużenie okresu aktywności zawodowej, ale również przez tworzenie warunków pracy i systemów zabezpieczenia społecznego służących poprawie warunków pracy i warunków życia oraz korzystnych dla gospodarki; mając na uwadze, że obejmuje to również odpowiednie strategie polityczne pozwalające godzić pracę, życie rodzinne i życie prywatne oraz umożliwiające radzenie sobie z pośrednią i bezpośrednią dyskryminacją oraz ze stereotypami na temat płci, które prowadzą do różnego traktowania kobiet i mężczyzn na rynku pracy,

G.

mając na uwadze, że w latach 1990-2010 liczba ludności w wieku produkcyjnym (20-64 lata) w UE-27 wzrosła o 1,8 %, liczba osób starszych (w wieku ponad 65 lat) wzrosła o 3,7 %, a odsetek osób młodych (0-19 lat) zmniejszył się o 5,4 %, mając na uwadze, że według prognoz odsetek osób w grupie wiekowej ponad 65 lat wzrośnie z 17,4 % w 2010 r. do 30 % w 2060 r (3).,

H.

mając na uwadze, że w 2008 r. zagrożenie starszych kobiet ubóstwem wynosiło 22 % wobec zagrożenia mężczyzn na poziomie 16 % (4),

I.

mając na uwadze, że do grupy izolowanych osób starszych coraz częściej i coraz liczniej trafiają kobiety, co wynika z coraz większego odsetka rozwodów i krótszej przeciętnej długości życia mężczyzn; mając na uwadze, że wdowy i ogólnie samotne starsze kobiety są szczególnie zagrożone ubóstwem, izolacją i wykluczeniem społecznym,

J.

mając na uwadze, że w 2009 r. stopa zatrudnienia kobiet w wieku 55-64 lat wynosiła 37,8 % wobec zatrudnienia 54,8 % mężczyzn w takiej samej grupie wiekowej (5),

K.

mając na uwadze, że stopa bezrobocia kobiet przewyższa stopę bezrobocia mężczyzn w 21 państwach członkowskich, i nawet jeśli stopa długoterminowego bezrobocia mężczyzn jest wyższa niż kobiet w 12 państwach, bezrobocie kobiet z większym prawdopodobieństwem będzie ukryte jako „brak aktywności”, w przypadku gdy kobiety są zamężne lub mają dzieci,

L.

mając na uwadze, że średnia stawka godzinowa kobiet w wieku poniżej 30 lat wynosi 92 % stawki mężczyzn, a w grupie wiekowej 50-59 lat – 67,5 % (6), zaś przeciętna rozbieżność w płacach w zależności od płci utrzymuje się na poziomie 17,5 %,

M.

mając na uwadze, że uwarunkowane płcią różnice w statusie społeczno-ekonomicznym mają w dużej mierze swoje źródło w tradycyjnym podziale ról ze względu na płeć, zgodnie z którym mężczyźni są głównie odpowiedzialni za zdobywanie środków do życia, a kobiety za niepłatną pracę w domu i opiekę nad członkami rodziny, w tym dalszymi członkami rodziny, co ma ogromny wpływ na zdolność nabywania przez kobiety w porównaniu z mężczyznami świadczeń z zabezpieczenia społecznego, na przykład uprawnień emerytalnych, a w konsekwencji na ich sytuację w podeszłym wieku, zwłaszcza w przypadku rozwodu, separacji lub wdowieństwa,

N.

mając na uwadze, że kariera zawodowa kobiet jest z reguły wolniejsza, krótsza i/lub przerywana, a ich średnie zarobki są niższe niż zarobki mężczyzn, co znajduje odzwierciedlenie w większych różnicach w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn i powoduje uwarunkowane płcią różnice w składkach na osobiste konta emerytalne, zwiększając tym samym zagrożenie ubóstwem kobiet w starszym wieku,

O.

mając na uwadze, że zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn jest mniejsze przed założeniem rodziny i wzrasta po utworzeniu pary; mając na uwadze, że do spadku stopy zatrudnienia kobiet dochodzi wraz z urodzeniem pierwszego dziecka, a niekorzystne traktowanie na rynku pracy intensyfikuje się we wczesnych etapach życia kobiet, związanych z opieką nad dzieckiem, co w późniejszym okresie przeradza się w opiekę nad osobami starszymi i często prowadzi do ubóstwa pomimo posiadania pracy,

P.

mając na uwadze, że w porównaniu z mężczyznami starsze kobiety często decydują się na pracę w niepełnym wymiarze godzin lub są zmuszone do jej podjęcia i częściej opuszczają rynek pracy, wybierając przejście na wcześniejszą emeryturę lub będąc do tego zmuszonym,

Q.

mając na uwadze, że znaczenie podejścia do aktywnej polityki rynku pracy uwzględniającego problematykę płci jest powszechnie uznawane w prawie wszystkich państwach europejskich, jednak ocena aktywnej polityki rynku pracy wskazuje, że uwzględnianie problematyki płci pozostaje niejednolite i raczej wąsko pojmowane,

R.

mając na uwadze, że kobiety w wieku powyżej 50 lat narażone są na dyskryminację z dwu lub wielu przyczyn jednocześnie ze względu na stereotypy dotyczące płci i wieku, często nasilane przez ich uwarunkowaną płcią pracę i przebieg życia (np. przerwy w karierze zawodowej, zatrudnienie w niepełnym wymiarze, ponowne zatrudnienie po okresie bezrobocia, zaprzestanie aktywności zawodowej, aby poświęcić się rodzinie lub aby pracować w przedsiębiorstwie rodzinnym, szczególnie w sektorach handlu i rolnictwa, bez pobierania wynagrodzenia i bez przynależności do systemu zabezpieczenia społecznego, i uwarunkowane płcią różnice w wynagrodzeniach); mając na uwadze, że w związku z tym kobiety z reguły stają w obliczu większego nagromadzenia niesprzyjających okoliczności niż mężczyźni z podobnych grup; mając ponadto na uwadze fakt, że w czasie recesji gospodarczej kobiety te są jeszcze w większym stopniu zagrożone ubóstwem,

S.

mając na uwadze, że na rynku pracy kobiety o wiele lat młodsze od mężczyzn często uważane są za „stare”; mając na uwadze, że 58 % Europejczyków uznaje dyskryminację ze względu na wiek za szeroko rozpowszechnioną (7),

T.

mając na uwadze, że dane dotyczące przemocy wobec kobiet starszych są znacznie zaniżane ze względu na niechęć tych kobiet do mówienia o takich nadużyciach, stereotypowe traktowanie przez świadczących usługi publiczne, którzy wyznają przekonanie, że starsze kobiety są mniej zagrożone, i ograniczoną liczbę możliwości, z których mogą skorzystać kobiety w podeszłym wieku będące ofiarami przemocy,

U.

mając na uwadze, że edukacja od najmłodszych lat w zakresie równości oraz strategie polityczne ukierunkowane na poradnictwo zawodowe i sprzyjanie pracy zawodowej kobiet stanowią skuteczne sposoby trwałego wyeliminowania tych form dyskryminacji,

1.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji Europejskiej o ustanowieniu roku 2012 Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej i wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia odpowiednich i skutecznych kroków w celu zwalczania dyskryminacji, m.in. poprzez zwalczanie stereotypów związanych z dyskryminacją ze względu na płeć i wiek i przez propagowanie solidarności między pokoleniami;

2.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o dopilnowanie, by dyskryminacja kobiet w wieku powyżej 50 lat powodowana przez wiele przyczyn znalazła lepsze odzwierciedlenie i była skuteczniej zwalczana w otwartej metodzie koordynacji w zakresie emerytur, integracji społecznej, możliwości pracy, zmiany stereotypów płci i udziału kobiet w organach podejmujących decyzje polityczne i gospodarcze;

3.

wzywa państwa członkowskie, aby podczas przygotowania i wdrażania reformy emerytalnej włączały w główny nurt polityki kwestie płci, które powinny również zostać uwzględnione w planowanej białej księdze dotyczącej systemów emerytalnych i innych reform polityki społecznej, by propagowały stosowanie sprzyjających równości aktuarialnych wyliczeń emerytur dla kobiet i mężczyzn, aby dążyły do zmniejszania zagrożenia ubóstwem, zwalczały już istniejące ubóstwo wśród starszych ludzi, poprawiły jakość i dostęp do opieki (zdrowotnej) oraz jej przystępność cenową oraz wyeliminowały praktyki przymusowego przechodzenia na emeryturę, przy jednoczesnym umożliwieniu starszym kobietom dostępu do rynku pracy poprzez zwalczanie dyskryminacji;

4.

wzywa państwa członkowskie do przyjęcia w ustawodawstwie emerytalnym dodatkowych przepisów dotyczących rent wdowich, tak aby kobiety w starszym wieku były w mniejszm stopniu narażone na ubóstwo;

5.

podkreśla znaczenie podjęcia środków mających na celu integrację najbardziej narażonych grup kobiet, tj. imigrantek, kobiet należących do mniejszości, kobiet niepełnosprawnych, kobiet słabo wykształconych, kobiet bez doświadczenia zawodowego, kobiet odbywających karę więzienia itd., aby zagwarantować im prawo do godnego życia;

6.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia środków zapewniających starzenie się w godnych warunkach, bez upokorzeń, dyskryminacji czy jakichkolwiek form przemocy wobec starszych kobiet;

7.

podkreśla, że starsze kobiety stanowią wartość gospodarczą, są skarbnicą doświadczenia i oferują niezbędne wsparcie społeczne i rodzinne jako opiekunki osób niesamodzielnych oraz jako doradczynie zawodowe ze względu na swoje bogate doświadczenie zawodowe, a ponadto przyczyniają się do zachowania społeczności wiejskich;

8.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania inicjatyw propagujących rozumienie języka i kultury nowych technologii, tak aby umożliwić starszym kobietom pokonanie przepaści cyfrowej oraz doskonalenie ich umiejętności w zakresie relacji międzyludzkich, komunikacji, zarządzania własną niezależnością i własnymi interesami;

9.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeprowadzenia, w ścisłej współpracy z Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, analizy na temat sytuacji kobiet powyżej 50 roku życia, w szczególności koncentrującej się na ich doświadczeniach na rynku pracy, doświadczeniach związanych ze świadczeniem opieki, sposobach wykorzystywania czasu przez kobiety i mężczyzn, jak również kwestiach zdrowia i innych wyzwaniach, z którymi muszą się zmagać;

10.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby stworzyły warunki, które w ramach Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej umożliwią starszym kobietom pozostanie na rynku pracy lub powrót na rynek pracy oraz pomogą im w tym, tak by mogły one wykorzystać swój potencjał na rynku pracy, a ich prawa były szanowane; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by jednocześnie wprowadzały w życie środki zachęcające pracodawców do poprawy polityki równości szans, tak aby wyeliminować postawy dyskryminujące starsze kobiety i by pracownice w starszym wieku korzystały np. z równego dostępu do szkoleń, miały równe szanse awansu i rozwoju kariery;

11.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o ustalenie bez zwłoki wszechstronnego, wielowymiarowego, uwzględniającego kwestie płci i przyjaznego dla starszych wiekiem podejścia do polityki zatrudnienia i polityki socjalnej w celu zapewnienia kobietom zatrudnienia i włączenia społecznego; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeprowadzenia dogłębnej oceny sytuacji pokolenia starszych kobiet, które już teraz żyją w ubóstwie, i do szybkiego przyjęcia odpowiednich, skutecznych środków wydźwignięcia tych kobiet z ubóstwa;

12.

wzywa państwa członkowskie do odpowiedniego podejścia do dyskryminacji z wielu przyczyn jednocześnie stosowanej wobec kobiet starszych, które próbują znaleźć zatrudnienie;

13.

wzywa Komisję do dalszego rozwoju i poprawy gromadzenia oraz analizy dokładnych, istotnych, porównywalnych w skali europejskiej danych związanych z płcią i wiekiem, zwłaszcza danych dotyczących stopy zatrudnienia i bezrobocia starszych kobiet, w tym imigrantek i kobiet niepełnosprawnych, (nieformalnego) udziału starszych kobiet w (niepłatnej) opiece nad dalszą i bliższą rodziną, oraz odsetka niesamodzielnych starszych osób i wykorzystywania osób starszych, które to dane powinny podlegać wszystkim obowiązującym przepisom w zakresie ochrony danych w państwach członkowskich;

14.

z zadowoleniem przyjmuje uznanie przez państwa członkowskie, że modele i przyczyny nierówności płci na rynku pracy są ściśle powiązane z etapami cyklu życia, i podkreśla w związku z tym konieczność propagowania podejścia opartego na cyklu życia; nakłania jednak państwa członkowskie, aby w celu właściwego podejścia do problemów cyklu życia zastosowały w swojej aktywnej polityce rynku pracy ukierunkowane działania wobec niekorzystnej sytuacji młodych i starszych kobiet w porównaniu do sytuacji mężczyzn w takim samym wieku, i nie kierowały tej polityki jedynie do kobiet i mężczyzn w dojrzałym wieku;

15.

wzywa państwa członkowskie do dzielenia się najlepszymi wzorcami postępowania w celu poprawy warunków pracy starszych kobiet, aby zapewnić im zrównoważone i zdrowe miejsce pracy;

16.

zachęca państwa członkowskie, by objęły starsze kobiety programami uczenia się przez całe życie oraz by w celu zwiększenia ich szans zatrudnienia nadal rozwijały i wspierały elastyczne programy zmiany kwalifikacji dla starszych kobiet z uwzględnieniem ich szczególnych potrzeb i zdolności oraz by wspierały niezależny i aktywny udział kobiet starszych w życiu, jak również umożliwiły im dzielenie się zgromadzonymi doświadczeniami i wiedzą z młodszymi pokoleniami;

17.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, by niesprzyjające okoliczności napotykane przez kobiety na rynku pracy, szczególnie wynikające z obowiązków związanych z opieką, nie powodowały, że kobiety będą ponosić ich konsekwencje w postaci wysokości świadczeń emerytalnych lub innych uprawnień z tytułu zabezpieczenia społecznego;

18.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wprowadziły, o ile jeszcze tego nie uczyniły, do systemów opieki społecznej ustalenia dotyczące sumowania, co umożliwi sumowanie składek za okresy pracy najemnej i samozatrudnienia oraz za poszczególne okresy zatrudnienia;

19.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do tworzenia i promowania ocenianych pod względem płci systemów emerytalnych jako sposobu wsparcia i zabezpieczenia przed wyższym ryzykiem ubóstwa starszych kobiet, przy uwzględnieniu przerw w ich karierze zawodowej ze względu na obowiązki opiekuńcze, tak by uniknąć tworzenia nowych pułapek zależności;

20.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia bez zwłoki skutecznych środków wdrażających zasadę równej płacy za równą pracę (np. w drodze obowiązkowego systemu oceny pracy i planu działań na rzecz równości w miejscu pracy) celem wyeliminowania zróżnicowania wynagrodzeń ze względu na płeć, co może również przyczynić się do likwidacji różnic w wynagrodzeniach, z myślą o zmniejszeniu i ostatecznie wyeliminowaniu wyższego zagrożenia ubóstwem głównie starszych kobiet;

21.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wdrożenia odpowiedniej polityki sprzyjającej godzeniu pracy, życia rodzinnego i życia prywatnego oraz do włączenia kwestii starzenia się – poprzez włączenie zagadnienia równości wieku, uwzględniającego cykle życia – do wszystkich stosownych strategii politycznych; wzywa Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn w Wilnie do sporządzenia w związku z tym niezbędnych analiz oddziaływania i analiz badawczych;

22.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do pełnego i skutecznego wykorzystania istniejących instrumentów i programów UE, w tym Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w celu zwiększenia udziału starszych kobiet w rynkach pracy i zwalczania dyskryminacji starszych kobiet we wszystkich dziedzinach;

23.

zwraca się do państw członkowskich, aby pobudzały aktywne uczestnictwo starszych kobiet w sektorze działalności gospodarczej za pomocą zachęcania i wspierania kobiet rozpoczynających działalność gospodarczą oraz ułatwiania im dostępu do finansowania, zwłaszcza w formie mikrokredytów, oraz by zachęcały do równego udziału kobiet i mężczyzn w organach podejmujących decyzje gospodarcze, w tym w zarządach spółek;

24.

apeluje do państw członkowskich, by zachęcały przedsiębiorstwa do uwzględniania zasad i narzędzi zarządzania wiekiem w ich polityce, w szczególności w polityce kadrowej, oraz do stosowania w miejscu pracy polityki „przyjaznej dla wieku” i „przyjaznej dla płci” w dążeniu do większego uznania i poszanowania wiedzy i doświadczenia nabytych przez ich starsze wiekiem pracownice, do opracowania wiarygodnej i przejrzystej polityki informacyjnej, w ramach której starszym pracownikom oferowana jest możliwość przygotowania się do przejścia na emeryturę z pełną wiedzą na ten temat; wzywa ponadto Komisję i państwa członkowskie do usprawnienia procedur nakładania sankcji na pracodawców, którzy dyskryminują starsze wiekiem pracownice; zwraca uwagę na potrzebę ujęcia tych strategii politycznych w programie Small Business Act;

25.

wzywa państwa członkowskie do dokonania szybszych postępów w zakresie zaspokajania potrzeb rodzin, które muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za osoby niesamodzielne, oraz wzywa Komisję do dalszego wspierania tworzenia struktur opiekuńczych przy wykorzystaniu funduszy strukturalnych;

26.

zwraca się do państw członkowskich, aby zwiększyły świadczenie usług opieki o dobrej jakości, w tym domowej opieki nad osobami starszymi, by zagwarantowały dostęp do takich usług wysokiej jakości oraz ich przystępność cenową, by lepiej uznawały wartość pracy podejmowanej przez zawodowych opiekunów oraz wspierały rodziny opiekujące się niesamodzielnymi osobami w starszym wieku, na przykład poprzez finansowe zrekompensowanie im ich wkładu oraz za sprawą skierowanego do nich poradnictwa i szkoleń, tak aby były one w stanie sprawować nieformalną opiekę wysokiej jakości;

27.

kładzie nacisk na konieczność oferowania dostatecznej ilości usług wysokiej jakości w zakresie opieki nad dziećmi, osobami starszymi i osobami niesamodzielnymi, w dostępnej cenie i umożliwiających pracę w pełnym wymiarze godzin, aby kobiety nie były zmuszone do przerwania, zaprzestania lub skrócenia czasu swojej aktywności zawodowej w celu zaspokojenia potrzeb osób niesamodzielnych pod ich opieką;

28.

wskazuje, że usługi w zakresie opieki nad dziećmi i osobami niesamodzielnymi stanowią ważne źródło tworzenia miejsc pracy, które mogłyby zająć kobiety starsze, wśród których stopa zatrudnienia jest jedną z najniższych;

29.

wzywa państwa członkowskie, by oferowały szkolenia i budowały potencjał w celu zagwarantowania usług opieki o wysokiej jakości i przeciwdziałania brakom personelu w tzw. „białym sektorze” (opieka i ochrona zdrowia) wynikającym z tendencji demograficznych;

30.

zachęca państwa członkowskie do rozszerzenia możliwości korzystania z urlopów rodzicielskich na dziadków oraz na dzieci opiekujące się rodzicami, do uznania opieki nad osobami niesamodzielnymi, przy jednoczesnym uwzględnieniu możliwości wprowadzenia urlopów opiekuńczych, oraz zapewnienie usług, szkoleń i poradnictwa dla opiekunów;

31.

uznaje fakt, że kobiety zbliżające się do wieku emerytalnego są często babciami; uznaje jednak również, że kobiet w wieku przedemerytalnym nie należy jedynie postrzegać jako opiekunek; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do rozważenia możliwości wprowadzenia placówek opieki nad dziećmi, oferującym dziadkom, którzy chcą korzystać z innych możliwości spędzania czasu, wolność wyboru w tym względzie;

32.

zachęca państwa członkowskie do propagowania zaangażowania społecznego oraz projektów międzypokoleniowych dla osób starszych za pomocą finansowania inicjatyw i programów;

33.

wzywa państwa członkowskie do podejmowania środków na wszystkich szczeblach, między innym przez wspieranie odpowiednich organizacji pozarządowych, aby zaspokoić szczególne potrzeby osób starszych, zwłaszcza starszych kobiet mieszkających samotnie, co pozwoli zmniejszyć ich izolację i uzależnienie oraz będzie działać na rzecz ich równości, bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia;

34.

zwraca się do państw członkowskich, aby rozważyły szereg możliwości zakwaterowania oraz wspierania grup i organizacji lokalnych jako sposobu na zwalczanie izolacji starszych kobiet i tworzenie środowiska sprzyjającego solidarności międzypokoleniowej;

35.

przyznaje, że starsze kobiety powinny mieć możliwość dokonania wyboru sposobu godnego życia, zależnie od swoich pragnień, czy to w samotności, czy w społeczności;

36.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby uznały aspekt płci w ochronie zdrowia za zasadniczy element polityki zdrowotnej UE, dlatego też zwraca się do Komisji i państw członkowskich, by jeszcze bardziej wzmogły wysiłki zmierzające do przyjęcia dwutorowej strategii włączania problematyki płci i wieku do unijnej i krajowej polityki zdrowotnej oraz podejmowania w jej ramach konkretnych działań związanych z aspektem płci;

37.

zachęca Komisję i państwa członkowskie do uznania znaczenia wrażliwej na kwestie płci i wieku leczniczej i paliatywnej opieki zdrowotnej; wzywa państwa członkowskie do poszerzenia zakresu badań nad chorobami związanymi z płcią, w tym badań nad ich przyczynami, możliwościami zapobiegania i leczeniem;

38.

dostrzega żywotną rolę badań przesiewowych i profilaktyki w opiece zdrowotnej i zachęca Komisję do stosowania otwartej metody koordynacji do zapewnienia wymiany poglądów, propagowania ujednolicenia badań przesiewowych w całej UE, określenia najlepszych praktyk i ustalenia wytycznych;

39.

z zadowoleniem przyjmuje starania niektórych państw członkowskich, które zapewniają bezpłatny dostęp do profilaktyki chorób właściwych dla danej płci, i zachęca państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do intensyfikacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad starszymi kobietami poprzez zapewnienie im, na przykład, dostępnych i regularnych badań mammograficznych i cytologicznych, do zlikwidowania ograniczeń wiekowych w dostępie do zdrowotnych działań prewencyjnych, takich jak badania przesiewowe w kierunku raka piersi, a także do podnoszenia wiedzy o znaczeniu badań przesiewowych;

40.

zachęca państwa członkowskie, by wzmogły wysiłki na rzecz przyjęcia strategii włączania problematyki płci do strategii politycznych w zakresie zdrowia oraz na rzecz zapewnienia zarówno kobietom, jak i mężczyznom, a przede wszystkim osobom starszym i tym, które padają ofiarą wielostronnej dyskryminacji, równego dostępu do opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej w przystępnych cenach;

41.

zachęca Komisję i państwa członkowskie do opracowania środków zapewniających poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy i przyczyniających się dzięki temu do zachowania szans na rynku pracy i zdolności pracowników, a także sprzyjających lepszemu stanowi zdrowia w podeszłym wieku;

42.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwalczania wszelkich form przemocy wobec starszych kobiet przez uznanie, że problem ten nie jest dostatecznie dostrzegany, przez odpowiednie podchodzenie do stereotypów społecznych i zadbanie o to, by podmioty świadczące usługi były w stanie uwzględnić specyficzne potrzeby starszych osób padających ofiarą przemocy, aby zapewnić im korzystanie z pełni praw człowieka i osiągnięcie równości płci, a także dzięki wykorzystaniu wszystkich możliwości programu DAPHNE;

43.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

22.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 51/17

—

uwzględniając art. 67 oraz art. 81 ust. 2 lit. g) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając stanowisko z dnia 23 kwietnia 2008 r. dotyczącą wspólnego stanowiska Rady mającego na celu przyjęcie dyrektywy w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (1),

—

uwzględniając wysłuchanie w Komisji Prawnej z dnia 20 kwietnia 2006 r., 4 października 2007 r. i 23 maja 2011 r.,

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (2),

—

uwzględniając art. 48 i art. 119 ust. 2 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0275/2011),

A.

mając na uwadze, że zapewnienie lepszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości jest jednym z zasadniczych celów polityki Unii Europejskiej zmierzającej do ustanowienia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości; mając na uwadze, że koncepcja dostępu do wymiaru sprawiedliwości powinna w związku z tym obejmować dostęp do odpowiednich procedur rozstrzygania sporów dla jednostek i przedsiębiorców,

B.

mając na uwadze, że celem dyrektywy 2008/52/WE jest promowanie polubownego rozstrzygania sporów poprzez zachęcanie do korzystania z mediacji oraz poprzez zapewnienie zrównoważonej relacji między mediacją a postępowaniem sądowym,

C.

mając na uwadze, że w celu ułatwienia dostępu do mediacji jako rzetelnej alternatywy dla tradycyjnego podejścia kontradyktoryjnego oraz zapewnienia, że strony stosujące mediację w Unii Europejskiej będą korzystały z przewidywalnego prawodawstwa ramowego dyrektywa wprowadza wspólne zasady regulujące w szczególności aspekty postępowania cywilnego,

D.

mając na uwadze, że oprócz przewidywalności przedmiotowa dyrektywa ma na celu ustanowienie ram, które zachowają główną przewagę mediacji, jaką jest elastyczność, oraz że te dwa wymogi powinny być wskazówką dla państw członkowskich przy uchwalaniu przepisów prawa krajowego transponujących przedmiotową dyrektywę,

E.

mając na uwadze, że dyrektywą 2008/52/WE były również zainteresowane państwa sąsiadujące i że miała ona wyraźny wpływ na wprowadzenie podobnych przepisów w niektórych z tych krajów,

F.

mając na uwadze, że państwa członkowskie mają obowiązek dostosowania się do tej dyrektywy do 21 maja 2011 r., z wyjątkiem art. 10, dla którego termin dostosowania wyznaczono na 21 listopada 2010 r.; mając na uwadze, że jak na razie większość państw członkowskich powiadomiła, że zakończyła proces wdrożenia lub zakończy go w terminie oraz że jedynie kilka państw członkowskich nie zawiadomiło o dostosowaniu się do przepisów dyrektywy: Republika Czeska, Austria, Finlandia i Szwecja,

G.

mając na uwadze, że Parlament Europejski uważa, że istotne jest przeanalizowanie, w jaki sposób państwa członkowskie wdrożyły ten akt prawodawczy, zbadanie, co sądzą o nim prawnicy i podmioty korzystające z mediacji, oraz ustalenie, czy można go poprawić i w jaki sposób tego dokonać,

H.

mając na uwadze, że w tym celu powinno się przeprowadzić gruntowną analizę głównych podejść regulacyjnych w państwach członkowskich w celu określenia najlepszych praktyk i wyciągnięcia wniosków w sprawie dalszych działań na szczeblu europejskim,

I.

mając na uwadze, że plan działań Komisji służący realizacji programu sztokholmskiego (COM(2010)0171 wersja ostateczna) przewiduje wydanie w 2013 r. komunikatu w sprawie wdrożenia dyrektywy o mediacji,

J.

mając na uwadze, że warto przeanalizować, w jaki sposób państwa członkowskie wdrożyły główne przepisy dyrektywy o mediacji, dotyczące możliwości zaproponowania przez sądy mediacji bezpośrednio stronom (art. 5), gwarancji poufności (art. 7), wykonalności ugód zawartych w drodze mediacji (art. 6) oraz skutków mediacji dla okresów przedawnienia (art. 8),

K.

mając na uwadze, że Komisja uwzględniła w programie prac na rok 2011 wniosek ustawodawczy w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów,

1.

zauważa, że wymóg poufności ustanowiony w dyrektywie obowiązywał już w niektórych krajowych porządkach prawnych państw członkowskich: w Bułgarii kodeks postępowania cywilnego przewiduje, że mediatorzy mogą odmówić składania zeznań w sprawie sporu, w którym mediowali; we Francji i w Polsce ustawy regulujące mediację w sprawach cywilnych zawierają podobne przepisy; zauważa, że wśród państw członkowskich Włochy stosują rygorystyczne podejście do poufności procedury mediacyjnej, podczas gdy szwedzkie przepisy o mediacji przewidują, że poufność nie ma automatycznego charakteru i wymaga się w tym celu porozumienia między stronami; sądzi, że potrzeba spójniejszego podejścia w tej sprawie;

2.

zauważa, że zgodnie z art. 6 dyrektywy w większości państw członkowskich istnieje procedura nadania ugodzie zawartej w drodze mediacji tej samej mocy, jaką ma orzeczenie sądowe; zauważa, że dokonuje się tego przez złożenie ugody w sądzie albo zawarcie jej w formie notarialnej oraz że okazuje się, iż w niektórych krajowych porządkach prawnych wybrano to pierwsze rozwiązanie, podczas gdy w wielu państwach członkowskich krajowe prawo przewiduje także rozwiązanie w postaci poświadczenia notarialnego: przykładowo w Grecji i Słowenii prawo przewiduje, że sądy mogą nadać klauzulę wykonalności ugodzie pisemnej zawartej w drodze mediacji, tymczasem w Holandii i w Niemczech ugodom można nadać klauzulę wykonalności, jeżeli zawarte są w formie aktu notarialnego, a w innych państwach członkowskich, m.in. w Austrii, w świetle obecnie obowiązujących przepisów można im nadać klauzulę wykonalności jako aktom notarialnym mimo braku wyraźnego przepisu w tej materii w odpowiednim prawie krajowym; wzywa Komisję, żeby dopilnowała, by wszystkie państwa członkowskie, które jeszcze nie spełniają art. 6 dyrektywy, niezwłocznie się do niego dostosowały;

3.

jest zdania, że art. 8, który reguluje wpływ mediacji na okresy przedawnienia, ma znaczenie zasadnicze, gdyż gwarantuje, że stronom, które próbują rozwiązać spór w drodze mediacji, nie zostanie odebrana możliwość wszczęcia postępowania sądowego w wyniku upływu czasu poświęconego na mediację; zauważa, że w tej sprawie państwa członkowskie nie zgłosiły szczególnych uwag;

4.

podkreśla, że niektóre państwa członkowskie postanowiły wykroczyć poza podstawowe wymogi dyrektywy w dwóch dziedzinach, a mianowicie finansowych zachęt do udziału w mediacji oraz obowiązkowych wymogach mediacji; podkreśla, że takie inicjatywy państw członkowskich przyczyniają się do bardziej efektywnego rozstrzygania sporów i zmniejszają obciążenie sądów;

5.

stwierdza, że art. 5 ust. 2 umożliwia państwom członkowskim nadanie mediacji charakteru obowiązkowego lub uzależnić ją od zachęt lub sankcji, bez względu na to, czy rozpoczęło się już postępowanie sądowe, pod warunkiem że ustawodawstwo to nie utrudnia stronom korzystania z ich prawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości;

6.

zauważa, że niektóre państwa europejskie podjęły szereg inicjatyw zmierzających do zapewnienia finansowych zachęt dla stron korzystających z mediacji; w Bułgarii strony otrzymują zwrot 50 % opłaty za złożenie skargi w sądzie, jeżeli skutecznie rozwiążą spór w drodze mediacji, zaś w prawie rumuńskim przewidziano całkowity zwrot opłaty sądowej, jeżeli strony rozwiążą zawisły spór prawny w drodze mediacji; zauważa, że podobne uregulowanie figuruje w prawie węgierskim oraz że we Włoszech wszelkie akta i ugody w procesie mediacji są zwolnione ze znaków skarbowych i opłat;

7.

zauważa, że niektóre państwa członkowskie o przeciążonym systemie wymiaru sprawiedliwości obok zachęt finansowych zastosowały rozwiązanie w postaci przepisów nakazujących mediację; odnotowuje, że w takich przypadkach sporu nie wolno wnieść do sądu, dopóki strony nie podejmą najpierw próby rozstrzygnięcia go w drodze mediacji;

8.

zauważa, że najbardziej znamiennym przykładem jest włoski dekret ustawodawczy nr 28, który zmierza do uzdrowienia systemu prawnego dzięki mediacji i zrekompensowania ciągłego przeciążenia włoskich sądów, zmniejszając liczbę spraw i skracając średni czas rozstrzygania spraw cywilnych wynoszący dziewięć lat; zauważa, że zgodnie z oczekiwaniami prawnicy nie odnieśli się przychylnie do dekretu, zaskarżyli go do sądu, a nawet ogłosili strajk;

9.

podkreśla, że mimo kontrowersji wydaje się, że państwa członkowskie, których prawo krajowe wykracza poza podstawowe wymogi dyrektywy o mediacji, odniosły duże sukcesy w upowszechnieniu pozasądowego rozstrzygania sporów w sprawach cywilnych i handlowych; zauważa, że wyniki, jakie w szczególności osiągnęły Włochy, Bułgaria i Rumunia, pokazują, że dzięki mediacji można uzyskać tanie i szybkie pozasądowe rozstrzygnięcie sporów w procedurach dostosowanych do potrzeb stron;

10.

zauważa, że obowiązkowa mediacja okazuje się osiągać cel we włoskim systemie prawnym, zmniejszając nadmierne obciążenie sądów; niemniej jednak podkreśla, że mediacja powinna być promowana jako realna, tania i szybsza alternatywna forma wymierzania sprawiedliwości, a nie jako niezbędny element procedury sądowej;

11.

stwierdza, że zachęty finansowe przewidziane w bułgarskim prawie o mediacji przynoszą dobre wyniki; dostrzega jednak, że biorą się one z długoletniego zainteresowania mediacją w bułgarskim systemie prawa, gdyż stowarzyszenie mediacyjne istnieje od 1990 r., zaś Ośrodek Rozstrzygnięć, w którym na zmianę pracują mediatorzy, od 2010 r. świadczy na co dzień bezpłatne usługi mediacyjne i udziela informacji stronom w sprawach zawisłych przed sądem; odnotowuje, że w Bułgarii w dwóch trzecich spraw przeprowadzono mediację, zaś w połowie z nich mediacja zakończyła się pomyślnie;

12.

odnotowuje również dobre skutki rumuńskiego prawa mediacyjnego: poza ustanowieniem zachęt finansowych powołano także Radę Mediacyjną – organ krajowy zajmujący się praktyką mediacyjną, który ma status oddzielnego, autonomicznego podmiotu prawnego; Rada ma za wyłączne zadanie wspieranie działalności mediacyjnej, opracowywanie standardów szkoleniowych, przygotowanie szkoleniowców, wydawanie dokumentów poświadczających kwalifikacje zawodowe mediatorów, przyjmowanie kodeksu etycznego oraz zgłaszanie wniosków dotyczących nowych przepisów prawa;

13.

sądzi, że w związku z powyższym państwa członkowskie jako całość są dalece zaawansowane we wdrożeniu dyrektywy 2008/52/WE do 21 maja 2011 r. oraz że o ile państwa członkowskie stosują różne podejścia regulacyjne, a niektóre państwa pozostają nieco zapóźnione, w istocie większość państw członkowskich nie tylko spełnia wymogi dyrektywy, ale nawet w rzeczywistości idzie dalej;

14.

podkreśla, że strony chcące podjąć działania na rzecz rozwiązania ich sprawy będą bardziej skłonne do podjęcia współpracy niż działania przeciwko sobie wzajemnie; jest przekonany, że w związku z tym są one często bardziej otwarte na rozważenie stanowiska drugiej strony i pracę nad podstawowymi kwestiami spornymi; uważa, że często wiąże się to z dodatkową korzyścią w postaci zachowania stosunków, jakie istniały pomiędzy stronami przed sporem, co ma szczególne znaczenie w sprawach rodzinnych z udziałem dzieci;

15.

zachęca Komisję, aby w najbliższym komunikacie w sprawie wdrożenia dyrektywy 2008/52/WE przeanalizowała również te obszary, w których państwa członkowskie zdecydowały się rozszerzyć środki zawarte w dyrektywie poza jej planowany zakres;

16.

podkreśla przyjazne konsumentom aspekty alternatywnych metod rozwiązywania sporów, które oferują odpowiednio dopasowane gotowe rozwiązania; w związku z tym wzywa do natychmiastowego przedłożenia przez Komisję wniosku ustawodawczego w sprawie alternatywnych metod rozwiązywania sporów;

17.

zauważa, że sędzia ani ława przysięgłych nie mogliby znaleźć rozwiązań opracowanych w drodze mediacji z udziałem obu stron; jest w związku z tym przekonany, że w przypadku mediacji istnieją większe szanse na znalezienie rozwiązania akceptowalnego dla obu stron czy też dla obu stron korzystnego; zwraca uwagę, że w efekcie istnieje większe prawdopodobieństwo zaakceptowania takiego porozumienia, a postanowienia wynegocjowanych porozumień są często przestrzegane;

18.

jest przekonany, że istnieje potrzeba większej świadomości i zrozumienia mediacji, oraz wzywa do dalszych działań w zakresie edukacji, poszerzania wiedzy o mediacji, częstszego stosowania mediacji przez przedsiębiorstwa, a także wymogów w zakresie dostępu do zawodu mediatora;

19.

uważa, że władze krajowe należy zachęcać do opracowywania programów mających na celu propagowanie stosownej wiedzy na temat alternatywnych metod rozstrzygania sporów; uważa, że te działania powinny skupiać się na głównych korzyściach wynikających z mediacji – koszty, wskaźniki skuteczności i oszczędność czasu – oraz być skierowane do prawników, notariuszy i przedsiębiorców, zwłaszcza MŚP, oraz pracowników akademickich;

20.

zdaje sobie sprawę ze znaczenia ustanowienia wspólnych norm dostępu do zawodu mediatora w celu propagowania wyższej jakości mediacji i zapewnienia wysokich standardów szkoleń zawodowych i akredytacji w całej Unii;

21.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz parlamentom państw członkowskich.

22.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 51/21

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 lutego 2011 r. zatytułowany „Stawianie czoła wyzwaniom związanym z rynkami towarowymi i surowcami” (COM(2011)0025),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 4 listopada 2008 r. zatytułowany „Inicjatywa na rzecz surowców: zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w Europie” (COM(2008)0699),

—

uwzględniając sprawozdanie w sprawie najważniejszych surowców dla UE, przygotowane przez podgrupę Grupy ds. Dostaw Surowców z Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu Komisji Europejskiej (1),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 stycznia 2011 r. zatytułowany „Europa efektywnie korzystająca z zasobów – inicjatywa przewodnia strategii Europa 2020” (COM(2011)0021),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 marca 2011 r. zatytułowany „Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r.” (COM(2011)0112/4),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 października 2010 r. zatytułowany „Zintegrowana polityka przemysłowa w erze globalizacji. Konkurencyjność i zrównoważony rozwój na pierwszym planie” (COM(2010)0614),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 listopada 2010 r. zatytułowany „Projekt przewodni strategii Europa 2020 – Unia innowacji” (COM(2010)0546),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 listopada 2010 r. zatytułowany „Handel, wzrost i polityka światowa – polityka handlowa jako kluczowy element strategii Europa 2020” (COM(2010)0612),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie polityki przemysłowej w erze globalizacji (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 lutego 2011 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (WEEE) (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 czerwca 2010 r. w sprawie UE 2020 (4),

—

uwzględniając wytyczne dotyczące wydobycia mineralnych surowców nieenergetycznych zgodnie z wymogami sieci Natura 2000, opracowane przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska Komisji Europejskiej (5),

—

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji towarzyszący komunikatowi Komisji z dnia 4 listopada 2008 r. zatytułowanemu „Inicjatywa na rzecz surowców: zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w Europie” (COM(2008)0699) (SEC(2008)2741),

—

uwzględniając roczne sprawozdanie w sprawie surowców za rok 2009, opracowane przez Dyrekcję Generalną ds. Handlu Komisji Europejskiej (6),

—

uwzględniając analizę dotyczącą powiązań między środowiskiem a konkurencyjnością, opracowaną przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska Komisji Europejskiej (7),

—

uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 10 listopada 2010 r. zatytułowaną „Polityka rozwojowa UE na rzecz wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju – zwiększenie skuteczności polityki rozwojowej UE” (COM(2010)0629),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie zacieśnienia stosunków między UE a Afryką (COM(2010)0634),

—

uwzględniając oczekiwany komunikat Komisji w sprawie handlu i rozwoju,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 września 2009 r. zatytułowany „Spójność polityki na rzecz rozwoju – stworzenie ram politycznych dla podejścia obejmującego całą UE” (COM(2009)0458),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie spójności polityki UE na rzecz rozwoju i koncepcji rozszerzonej oficjalnej pomocy rozwojowej (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych (9),

—

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 10 marca 2011 r. dotyczące sprostania wyzwaniom związanym z surowcami oraz na rynkach towarowych,

—

uwzględniając art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Traktatu z Lizbony), w którym potwierdza się, że przy realizacji polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, UE bierze pod uwagę cele współpracy na rzecz rozwoju,

—

uwzględniając obecną rundę dauhańskich negocjacji,

—

uwzględniając wspólną strategię UE-Afryka z 2007 r. oraz deklarację z Trypolisu uzgodnioną na 3. szczycie UE-Afryka w dniach 29-30 listopada 2010 r.,

—

uwzględniając obecnie toczącą się w ramach WTO sprawę dotyczącą dziewięciu surowców, wniesioną przez UE, USA i Meksyk przeciwko Chinom,

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju, Komisji Handlu Międzynarodowego i Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A7-0288/2011),

A.

mając na uwadze, że UE potrzebuje silnej bazy przemysłowej, która – stając się bardziej ekologiczna – zależy w wysokim stopniu od odpowiednich dostaw surowców, by przejść w stronę gospodarki niskoemisyjnej i pozostać konkurencyjną,

B.

mając na uwadze, że złożoność procedur administracyjnych i brak koordynacji między administracjami mogą przekładać się na to, że uzyskanie zezwolenia na eksploatację zasobów kopalnych może trwać nawet kilka lat, i mając na uwadze, że takie okresy oczekiwania są zbyt długie, zwiększają koszty inwestycyjne i eliminują z rynku małe i średnie przedsiębiorstwa,

C.

mając na uwadze, że światowe zapotrzebowanie na surowce, a zwłaszcza na metale wykorzystywane w branżach technologicznych, stale rośnie,

D.

mając na uwadze, że państwa członkowskie UE, Australia i Stany Zjednoczone są w stanie opracować metody wydobywania surowców własnych, takich jak kluczowe surowce, metale nieszlachetne i pierwiastki ziem rzadkich,

E.

mając na uwadze, że postępy w nowych technologiach będą tylko zwiększały zapotrzebowanie na zasoby kluczowe dla rozwoju tych sektorów przemysłu,

F.

mając na uwadze, że międzynarodowe dostawy są częściowo ograniczane limitami eksportowymi, a ceny biją rekordy wysokości,

G.

mając na uwadze, że w sektorze produkcji udział kosztów materiałowych wchodzących w skład łącznych kosztów produkcji jest o wiele wyższy niż udział związany z płacami pracowników oraz że oczekuje się, iż przynajmniej w perspektywie średnioterminowej udział kosztów materiałowych we wszystkich sektorach będzie się nadal zwiększał,

H.

mając na uwadze, że rynki korzystają z równych warunków konkurencji,

I.

mając na uwadze, że nasilona konkurencja o surowce może pogorszyć stosunki międzynarodowe i doprowadzić do konfliktów o zasoby,

J.

mając na uwadze, że te wyzwania mogą stać się okazją do utworzenia nowych innowacyjnych partnerstw cechujących się obopólną korzystną współpracą pomiędzy UE a krajami trzecimi;

K.

mając na uwadze, że w wielu krajach rozwijających się eksploatacja zasobów naturalnych nie przyniosła korzyści społeczeństwu ze względu na niedemokratyczne reżimy, nadużycia, korupcję i konflikty zbrojne,

L.

mając na uwadze, że zaproponowane przez Komisję działania mające na celu zwiększenie wydajności i recykling zasobów ograniczają się głównie do dokonywania ocen tego, co można by zrobić, a nie stanowią konkretnych środków, które należałoby podjąć, a w związku z tym są niewystarczające, aby osiągnąć wyznaczone cele,

M.

mając na uwadze, że zdaniem Komisji lepsze wdrażanie i wykonanie istniejących przepisów w dziedzinie odpadów jest niezbędnym elementem promowania Europy korzystającej z zasobów w sposób bardziej efektywny,

N.

mając na uwadze, że zwiększenie stopnia recyklingu cennych surowców, zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich, wymaga znacznego poziomu demontażu,

O.

mając na uwadze, że zyskowny recykling opiera się na niezawodnej i wydajnej technologii klasyfikacji i oddzielania, ponieważ wartość surowców poddawanych recyklingowi zależy od czystości ich frakcji,

P.

mając na uwadze, że zwiększenie wydajności i recyklingu wspomoże trwałość, konkurencyjność i bezpieczeństwo dostaw,

Q.

mając na uwadze, że w ostatnich dekadach wydajność pracy wzrosła o wiele szybciej niż wydajność surowców, a szacunki wskazują, że koszty pracy stanowią mniej niż 20 % kosztów produktu, a koszty surowców stanowią 40 %; mając na uwadze, że oznacza to konieczność podjęcia szybkich działań mających na celu zwiększenie wydajności zasobów,

R.

mając na uwadze, że sprawą najwyższej wagi jest podejmowanie terminowych i stanowczych kroków w ramach wdrażania skutecznej strategii oraz uzyskiwania wyników europejskiej inicjatywy na rzecz surowców,

1.

uważa, że przed Europą stoją zarówno wyzwania, jak i ogromne szanse związane z surowcami; podkreśla, że obecnie, gdy w skali światowej popyt na surowce wzrasta, UE ma szansę na osiągnięcie korzyści poprzez zwiększenie dostaw surowców i ich efektywności, przy jednoczesnym zaspokajaniu potrzeb przemysłu UE i sektora surowców; podkreśla, że sprawiedliwy dostęp do surowców oraz ich stabilne i przewidywalne ceny mają kluczowe znaczenie dla perspektyw rozwoju, konkurencyjności, innowacji i utrzymania europejskiego przemysłu, zaś ograniczenia w dostępie i podaży, zwłaszcza w odniesieniu do tak kluczowych surowców jak pierwiastki ziem rzadkich, oraz znaczna niestabilność cen mogą utrudniać konkurencyjność, ekoefektywność i perspektywy innowacji przemysłu UE, w szczególności MŚP; przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja zainicjowała temat polityki surowcowej w ramach „inicjatywy na rzecz surowców” w 2008 r., i zdecydowanie wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby dążyły do jej szybkiego wdrożenia; jest przekonany, że polityka dotycząca surowców i dyplomacja w odniesieniu do surowców mają ogromne znaczenie dla UE nie tylko w odniesieniu do polityki przemysłowej i handlu międzynarodowego, ale również jako kwestia przekrojowa odnosząca się do różnych obszarów polityki wewnętrznej oraz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa; zwraca się do Komisji o nadanie tej kwestii takiego samego priorytetu, jak kwestii związanej z energią; jest zdania, że jest to również zadanie dla Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ);

2.

uważa, że odpowiedzialność za spójną i skuteczną dyplomację UE musi spoczywać na ESDZ i odnośnych służbach Komisji – zwłaszcza na DG ds. Handlu w kwestiach związanych z handlem – które działają w ścisłej koordynacji z Radą i Parlamentem; jest ponadto zdania, że strategiczne znaczenie surowców należy odzwierciedlić w strukturze organizacyjnej ESDZ oraz liczbie pracowników odnośnych delegatur UE; podkreśla znaczenie koordynowania polityki zagranicznej UE i państw członkowskich w dziedzinie surowców;

3.

wzywa Komisję do należytego skupienia się na rynkach towarowych oraz inicjatywie na rzecz surowców w odrębnych działaniach, ponieważ obie dziedziny mają odmienny charakter i wymagają szczególnych środków w celu rozwiązania rozbieżnych problemów; podkreśla, że rynki finansowe i towarowe są obecnie ze sobą bardziej powiązane niż kiedykolwiek wcześniej oraz że spekulacje nasilają niestabilność cen; odnotowuje, że właściwie funkcjonujące rynki surowców zapewniłyby przedsiębiorstwom niezbędne bodźce do bardziej wydajnego wykorzystywania zasobów, zastępowania ich, poddawania recyklingowi i dokonywania dalszych inwestycji w działania badawczo-rozwojowe na rzecz ich zastąpienia; zachęca zatem Komisję do wspierania właściwego funkcjonowania rynków surowców, np. poprzez kontynuowanie przeglądu dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych w celu zapewnienia bardziej przejrzystego obrotu; podkreśla, że trzy filary inicjatywy na rzecz surowców uzupełniają się w rozwiązywaniu problemów dotyczących surowców i zapewnianiu ich dostaw w UE; wzywa Komisję do zrównoważonego i spójnego wdrożenia strategii w zakresie surowców, zwłaszcza w odniesieniu do innych istotnych europejskich strategii politycznych, szczególnie dotyczących przemysłu, badań, środowiska, transportu i strategii „Europa 2020”; w tym kontekście odnotowuje w szczególności istotną rolę, jaką odgrywa silna polityka innowacji i polityka przemysłowa;

4.

przychylnie odnosi się do prac Komisji nad określeniem kluczowych surowców, z których wszystkie są metalami wykorzystywanymi w branżach technologicznych i muszą być uwzględnione w kolejnych działaniach; wzywa Komisję do:

przypomina, że w ramach surowców – szczególnie tych kluczowych – krytyczność różnych elementów zmienia się, tak jak ich dostępność, wykorzystanie, potrzeba przetwarzania, a w konsekwencji cena, co należy wziąć pod uwagę w analizie; zwraca ponadto uwagę na zróżnicowane paradygmaty logistyczne strumieni surowcowo-materiałowych na wspólnym rynku;

5.

zauważa, że nie wszystkie rynki surowców zachowują się w ten sam sposób, a zwłaszcza – że rynki surowców w sektorze rolnictwa są uzależnione od sezonowości i podatne na zmienne warunki pogodowe, przez co wymagają szczególnej uwagi;

6.

apeluje w związku z tym, aby Komisja przeprowadziła badanie na temat europejskiego eksportu surowców niewchodzących w skład surowców podstawowych (takich jak lit, hafn i nikiel), które mają jednak strategiczne znaczenie dla zaspokojenia potrzeb europejskiego przemysłu oraz wytwarzania dóbr konsumpcyjnych o wysokiej wartości dodanej; badanie to powinno także zawierać ocenę zależności naszego przemysłu od tych surowców i środków zapewniających bezpieczeństwo ich dostaw, a także kosztów środowiskowych związanych z ich wydobyciem oraz innych możliwych rozwiązań;

7.

przychylnie odnosi się do uwzględnienia w komunikacie Komisji szerokiego spektrum surowców, takich jak kauczuk naturalny, drewno i kruszywa; wzywa Komisję do przeprowadzenia analiz dostępności tych materiałów i potencjalnego popytu na nie oraz, w razie potrzeby, do podjęcia na tej podstawie odpowiednich działań; stwierdza, że niniejsze sprawozdanie skupia się na strategicznych i kluczowych surowcach;

8.

wskazuje, że skuteczne zarządzanie polityką surowcową jest kluczem do skutecznej strategii dotyczącej surowców; odnotowuje, że skuteczna strategia musi obejmować ciągły dialog z zainteresowanymi stronami; podkreśla potrzebę ścisłej współpracy i przekazywania informacji w ramach Komisji i Parlamentu Europejskiego oraz pomiędzy państwami członkowskimi; zaleca powołanie w 2011 r. międzywydziałowej grupy zadaniowej wysokiego szczebla ds. surowców, idąc za przykładem Francji i USA, obejmującej odnośne dyrekcje generalne, Wspólne Centrum Badawcze (JRC), Europejską Agencję Środowiskową i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, która opracowałaby, monitorowała i modyfikowała strategie polityczne, w tym umowy o partnerstwie, by zapewnić strategiczną spójność i wspierać ustanowienie systemu wczesnego ostrzegania, m.in. przed zakłóceniami rynku i konfliktami o zasoby, którego uzupełnieniem byłaby grupa monitorująca; wzywa Komisję do opracowania długoterminowego europejskiego planu działania na rzecz surowców do roku 2050, w którym określono by przyszłe wydarzenia, zagrożenia i możliwości w sektorach surowców i kluczowych surowców, a także który mógłby ułatwić europejskim branżom przemysłu oraz instytucjom naukowym i badawczym angażowanie się w długoterminowe planowanie i inwestycje; wzywa ponadto Komisję do wspierania państw członkowskich w opracowywaniu własnych strategii dotyczących surowców oraz do rozwijania koordynacji i wzajemnej wymiany najlepszych praktyk, w tym w zakresie wymiaru zewnętrznego; sugeruje, aby oczekiwany komunikat w sprawie zewnętrznego wymiaru energii posłużył za model;

9.

nalega, by regularnie informowano Parlament Europejski za pośrednictwem rocznego sprawozdania z postępów o rozwoju sytuacji w zakresie surowców nieenergetycznych w ramach inicjatywy na rzecz surowców i o realizacji jej założeń, skupiającego się także na spójności polityki w odniesieniu do polityki handlowej, rozwojowej i środowiskowej oraz na danych o kluczowych surowcach;

10.

zauważa, że przezwyciężenie wyzwań w zakresie surowców jest również szansą na ożywienie bazy przemysłowej w UE, rozwój potencjału technicznego i specjalistycznej wiedzy oraz zwiększenie konkurencyjności i stabilnej wykwalifikowanej siły roboczej dzięki ambitnej strategii innowacji przemysłowej; zauważa, że niezależnie od znaczenia skutecznej polityki handlowej i korzystania z własnych zasobów, w perspektywie średnio- i długookresowej dla konkurencyjności, trwałości i bezpieczeństwa dostaw kluczowe będą takie kwestie, jak dobre zarządzanie surowcami, zwiększenie wydajności, ponowne wykorzystanie, energooszczędny recykling, zmniejszenie zużycia zasobów, także poprzez podniesienie standardów jakości produktów i – w odpowiednich przypadkach – zasadę dłuższego wykorzystywania, oraz zastosowanie zielonych technologii; jest przekonany, że wszelkie inicjatywy podejmowane w tym względzie powinny być oparte na odpowiednich ocenach skutków koncentrujących się na potencjalnych skutkach środowiskowych, społecznych i dla konkurencji; podkreśla znacznie konsekwentnego stosowania prawnie wiążącej europejskiej hierarchii postępowania z odpadami określonej w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów, w ramach której priorytet przed odzyskiwaniem i unieszkodliwianiem nadaje się zapobieganiu, ponownemu wykorzystaniu i recyklingowi; stwierdza, że Komisja powinna wspierać społeczne innowacje, zmianę stylu życia oraz takie nowe koncepcje, jak ekoleasing, chemiczny leasing i współdzielenie;

11.

zauważa, że niższy poziom konsumpcji, zapobieganie produkcji odpadów oraz wtórne wykorzystanie są kluczowymi elementami procesu przechodzenia na gospodarkę wydajną pod względem zasobów;

12.

proponuje, by Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę dotyczącą wykorzystania gospodarczych modeli leasingu jako alternatywy dla własności towarów, a także ich wpływu na wykorzystanie i odzyskiwanie surowców; podkreśla, że podnoszenie świadomości jest głównym wyzwaniem w tym kontekście;

13.

podkreśla potrzebę prac na rzecz oddzielenia kwestii wzrostu gospodarczego od kwestii zwiększonego wykorzystania zasobów, co pomoże też zmniejszyć względną zależność od importu; podkreśla znaczenie opracowania strategii w zakresie surowców także w szerszym kontekście zmiany klimatu; przychylnie odnosi się zatem do zamysłu otwarcia przez Komisję inicjatywy dotyczącej oszczędnego gospodarowania zasobami; wzywa Komisję do zidentyfikowania przeszkód w zwiększaniu wydajności surowców (w tym przeszkód technicznych, kosztów itp.) i do włączenia i oceny średnio- i długoterminowych celów poprawy efektywności energetycznej, które odzwierciedlają potrzebę ograniczenia zależności UE od importu surowców, jako że w UE import ten jest najwyższy na świecie na głowę mieszkańca; w celu dokonania obiektywnej oceny postępów i porównań z innymi krajami zwraca się do Komisji o opracowanie rzetelniejszej metodologii mierzącej efektywność gospodarowania zasobami, przy uwzględnieniu prac Eurostatu w tej dziedzinie, a także wyników niedawno zleconego opracowania Parlamentu Europejskiego na ten temat;

14.

z zadowoleniem przyjmuje opracowanie instrumentów i wskaźników takich jak TEEB (ekonomika ekosystemów i różnorodności biologicznej); apeluje do Komisji o propagowanie i pobudzanie rozwoju i wykorzystania tych instrumentów;

15.

uważa, że podatek od surowców mineralnych nie jest odpowiednim narzędziem fiskalnym zwiększającym efektywne gospodarowanie zasobami, jednocześnie wzywając Komisję, aby zleciła przeprowadzenie badania dotyczącego skutków podatku od wody i użytkowania gruntów, zwracając szczególną uwagę na ewentualne niezamierzone skutki na działalność gospodarczą i produkcję energii odnawialnej w UE;

16.

wzywa Komisję, aby poważnie rozważyła – w oparciu o dogłębną ocenę skutków – rozszerzenie podejścia ekoprojektów do surowców, oceniła możliwość wprowadzenia nowych instrumentów, współpracowała z organami normalizacyjnymi, oceniła wykonalność programu „top-runner” dla produktów związanych z efektywnym gospodarowaniem zasobami, wzmocniła doradztwo z zakresu efektywnego gospodarowania zasobami, w szczególności dla MŚP, np. poprzez wzmacnianie tych programów w ramach Agencji Wykonawczej ds. Konkurencyjności i Innowacyjności (EACI); wzywa Komisję, aby wspierała MŚP w tym zakresie, promując dzielenie się przez państwa członkowskie najlepszymi praktykami oraz udzielanie dostępu do odnośnych badań w ramach PR7 i przyszłych programów badawczych UE; wzywa przedsiębiorstwa do korzystania z systemu ekozarządzania i ekoaudytu (EMAS) lub norm ISO; wzywa Komisję i państwa członkowskie do częstszego korzystania z zamówień publicznych w celu położenia nacisku na stosowanie produktów charakteryzujących się oszczędnym zużyciem zasobów oraz produktów wykorzystujących surowce wtórne, a także do zagwarantowania solidnego i przejrzystego procesu recyklingu w momencie ich wycofania z użycia; odnotowuje, że w procesie recyklingu liczy się nie tylko ilość, ale również jakość; podkreśla w związku z tym znaczenie projektu produktu, który będzie ułatwiać proces recyklingu; podkreśla znaczenie ujęcia kwestii zużycia zasobów w informacji o produkcie oraz oznakowaniu ekologicznym, aby dać konsumentom możliwość wyboru; wzywa europejskie organy normalizacyjne do podkreślania kwestii efektywnego korzystania z zasobów przy ustanawianiu norm;

17.

wzywa Komisję do przeanalizowania sposobu, w jaki można zmienić dyrektywę w sprawie ekoprojektu, dyrektywę w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, dyrektywę w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego oraz dyrektywę w sprawie zużytych baterii, aby zwiększyć nie tylko ogólny poziom recyklingu, ale również poziom recyklingu surowców, w tym pierwiastków ziem rzadkich, np. poprzez określenie bardziej szczegółowych wymogów dotyczących demontażu, a także do zaproponowania odpowiednich poprawek do tych aktów prawnych;

18.

podkreśla, że ponowne wykorzystywanie i recykling może przyczynić się do zmniejszania emisji gazów cieplarnianych, jako że wykorzystywanie surowców jest istotnym źródłem emisji tychże gazów; odnotowuje ponadto wysoki poziom recyklingu w szczególnych sektorach objętych przepisami w zakresie recyklingu; zwraca się do Komisji o określenie sposobów dalszego zwiększenia recyklingu w odnośnych sektorach, m.in. poprzez udoskonalenie ram prawnych gospodarki obiegowej; podkreśla potrzebę inwestowania w recykling surowców, zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich; wzywa Komisję do rozpoczęcia dogłębnej analizy przepływu surowców w UE na podstawie całego cyklu życia surowców (od wydobycia do odpadu) w poszczególnych sektorach i w perspektywie oceny i zaproponowania oszczędnych sposobów zwiększenia recyklingu surowców przy ograniczeniu skutków dla środowiska; wzywa Komisję do harmonizacji europejskiego ustawodawstwa i minimalnych standardów dotyczących recyklingu z myślą o większej spójności; wzywa państwa członkowskie, aby zadbały o odpowiednie wdrożenie istniejących przepisów, a także wzywa krajowe zrzeszenia branżowe do czynnego propagowania recyklingu wśród swoich członków oraz do ułatwiania prowadzenia współpracy z instytucjami badawczymi i innymi sektorami; odnotowuje znaczenie oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od zwiększania produkcji;

19.

uznaje znaczenie tworzenia synergii przemysłowych dotyczących recyklingu oraz wspierania przedsiębiorstw w odkrywaniu sposobów na to, by ich odpady i produkty uboczne mogły służyć jako zasoby dla innych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania takiego podejścia, jakie przyjęła Wielka Brytania w ramach krajowego programu symbiozy przemysłowej;

20.

wzywa Komisję do:

21.

jest zdania, że istnieje pilna potrzeba uzyskania szerszych informacji na temat górnictwa miejskiego, w związku z czym zwraca się do Komisji o dokonanie oceny zwłaszcza potencjału, ale także możliwych ograniczeń w tym zakresie;

22.

zachęca Komisję do opracowania strategii, zgodnie z którą recykling i proces odzyskiwania odbywałyby się jak najbliżej źródła odpadów z uwzględnieniem oczyszczania ścieków, co umożliwiłoby odzyskiwanie większych ilości surowców, zapobiegałoby sytuacji, w której surowców nie da się odzyskać, oraz ograniczyłoby niekorzystny wpływ na środowisko i byłoby bardziej efektywne energetycznie;

23.

wzywa ponadto Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego zmiany dyrektywy w sprawie składowania odpadów (10) oraz do rozwinięcia i rozszerzenia celów wskazanych w jej art. 5 ust. 2; jest zdania, że zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie odpadów ograniczenie polegające na zakazie przenoszenia odpadów ulegających biodegradacji na składowiska powinno od 2020 r. objąć wszystkie odpady ulegające biodegradacji, a poziom redukcji powinien wynosić 5 %;

24.

wzywa Komisję do wsparcia partnerstw w zakresie recyklingu z krajami rozwijającymi się; zwraca się do Komisji o wsparcie projektów pilotażowych, takich jak strefy bez odpadów;

25.

zwraca się do Komisji o dokonanie oceny, jak Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) mógłby pomóc w zmniejszeniu ryzyka finansowego odnoszącego się do inwestycji w zakłady utylizacji stosujące najnowocześniejsze technologie i w inne inicjatywy w zakresie recyklingu;

26.

wzywa Komisję do wspierania badań i rozwoju w zakresie zachęt gospodarczych dotyczących recyklingu – w tym recyklingu pierwiastków ziem rzadkich – z uwzględnieniem ocen skutków; wzywa ponadto Komisję do zbadania, jak można wesprzeć rynki materiałów z recyklingu poprzez między innymi certyfikaty dla materiałów z recyklingu, wymogi ekoprojektu i zachęty podatkowe, oraz do zapewnienia zwiększenia efektów polityki spójności i budżetów, by wspierać efektywne gospodarowanie zasobami i recykling;

27.

podkreśla potrzebę zwalczania nielegalnego przemieszczania materiałów podlegających recyklingowi i odpadów zawierających użyteczne surowce, zwłaszcza odpadów elektronicznych objętych dyrektywą w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (2002/96/WE), poprzez ulepszenie prawodawstwa i usprawnienie jego egzekwowania oraz wzywa państwa członkowskie do natychmiastowego skoncentrowania się na realizacji tego zadania; zwraca się do Komisji o zbadanie, jak dalsze stosowanie koncepcji odpowiedzialności wytwórcy może wspierać realizację tego celu; podkreśla potrzebę ustanowienia światowego systemu certyfikacji dla zakładów utylizacji; podkreśla znaczenie współpracy pomiędzy krajowymi służbami celnymi; wzywa Komisję do zbadania, czy mechanizm zbiorowy informujący władze o strumieniach nielegalnego przemieszczania odpadów jest konieczny; oczekuje od Komisji zbadania strumieni nielegalnych odpadów i regularnego składania sprawozdań w sprawie sukcesów w zwalczaniu nielegalnego eksportu odpadów; wzywa Komisję do wsparcia – poprzez ujęcie tej kwestii w przepisach wykonawczych do zmodernizowanego wspólnotowego kodeksu celnego – ułatwionego rozróżnienia w zgłoszeniach celnych między towarami nowymi a towarami z drugiej ręki;

28.

w związku z tym wzywa również Komisję, aby w przypadkach, w których jest to korzystne, wspierała partnerów handlowych UE w przyjęciu odpowiednich przepisów prawnych i wdrożeniu odpowiednich środków kontroli, aby zapobiegać nielegalnemu importowi na ich teren wszelkich rodzajów odpadów oraz aby aktywnie przeciwdziałać korupcji, która często umożliwia nielegalny import;

29.

wzywa Komisję do wzięcia pod uwagę krytycznych uwag – zgłoszonych przez niektóre państwa członkowskie – dotyczących rozporządzenia Rady ustanawiającego kryteria określające, kiedy pewne rodzaje złomu przestają być odpadami na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE, i zwraca się do Komisji o zaostrzenie wymogów dotyczących jakości produktu oraz ulepszenie sposobów sprawdzania i zapewniania, że złom bez statusu odpadu ma pożądaną jakość;

30.

wzywa Komisję do określenia priorytetów badań i innowacji w zakresie zrównoważonych metod eksploracji i produkcji, cyklów życia produktów i ich recyklingu („od kołyski do kołyski”), możliwości zastąpienia oraz efektywnego gospodarowania zasobami, ponieważ może to zmniejszyć uzależnienie europejskiego importu od monopolistycznych dostawców; wzywa Komisję do zajęcia się bieżącymi wyzwaniami w związku z recyklingiem w programach ramowych i podkreśla, że należy zwrócić uwagę na odmienne strategie recyklingu dla metali powszechnych i dla kluczowych surowców takich jak pierwiastki ziem rzadkich; wzywa Komisję do połączenia finansowania przeznaczonego na badania nad takimi surowcami, jak pierwiastki ziem rzadkich, z jasnymi celami, takimi jak np. japoński cel ograniczenia wykorzystywania pierwiastków ziem rzadkich o jedną trzecią; wzywa Komisję do uwzględnienia doświadczeń państw trzecich, które osiągnęły już wysoki poziom zbierania odpadów, co ma miejsce w Norwegii, gdzie mniej więcej 80 % odpadów elektronicznych podlega zbiórce, oraz do ustanowienia własnych analogicznych celów dotyczących zbiórki; podkreśla znaczenie w tym obszarze partnerstw publiczno-prywatnych, obejmujących przemysł, środowiska naukowe i rząd; uznaje ważną rolę, jaką takie instytucje odgrywają w odniesieniu do MŚP; podkreśla, że ważne jest, aby europejskie partnerstwo na rzecz innowacji w odniesieniu do surowców strategicznych promowało rozwój efektywnego gospodarowania zasobami, kluczowych technologii, bezpieczeństwa dostaw i krajowego sektora surowców; wzywa Komisję do zainicjowania takiego partnerstwa w 2011 r.;

31.

żałuje, że w komunikacie nie ujęto w wystarczający sposób kwestii zastąpienia i ponownego wykorzystywania; przypomina, że zastępowanie – zwłaszcza kluczowych surowców i pierwiastków ziem rzadkich – ma ogromne znaczenie i może oferować skuteczne rozwiązania problemów związanych z dostawami i zagrożeniami środowiskowymi; wzywa w związku z tym Komisję, aby zintensyfikowała działania w tym obszarze, zwiększając finansowanie na badania i innowacje poprzez ewentualne opracowanie w następnym ramowym programie badań programu badawczo-rozwojowego w dziedzinie zastępowania surowców, przy wsparciu na rzecz obiektów demonstracyjnych; zachęca Komisję i państwa członkowskie, aby rozważyły określenie celów dotyczących zastępowania surowców, biorąc pod uwagę odnośne oceny skutków; wzywa Komisję do pełnego wykorzystania istniejących kompetencji dotyczących pierwiastków ziem rzadkich w UE;

32.

wzywa, aby polityki niefiskalne wspierały krajowe sektory surowców w przyciąganiu inwestycji; przyjmuje zatem z zadowoleniem współpracę w ramach krajowych badań geologicznych; wzywa do ściślejszej współpracy pomiędzy nimi i zachęca do stosowania wspólnych standardów i praktyk, które ułatwiłyby wymianę i korzystanie z dostępnych danych geologicznych; przychylnie odnosi się do corocznej publikacji europejskiego rocznika surowców (ERMY), podkreślając, że należy w nim ująć również dane na temat zasobów wtórnych i pozyskiwania surowców z odpadów miejskich; wzywa Komisję do dokonania oceny, czy istnieje zapotrzebowanie na unijne służby geologiczno-geodezyjne, które zbierałyby wyniki prac krajowych służb geologiczno-geodezyjnych i współpracowały z partnerami międzynarodowymi; popiera działania Komisji dotyczące ulepszenia unijnej bazy wiedzy z zakresu geologii; wzywa Komisję do opracowania – we współpracy z państwami członkowskimi – cyfrowej mapy zasobów Unii;

33.

odnotowuje znaczenie wewnętrznego zaopatrzenia w surowce w Europie; wzywa zatem:

podkreśla w związku z tym istotną rolę, jaką w kontekście krajowego górnictwa odgrywają przedsiębiorstwa oferujące usługi związane z procesem produkcji; podkreśla znaczenia pobudzania regionalnych lub krajowych klastrów surowcowych skupiających przemysł, usługi geologiczne, dostawców usług związanych z procesem produkcji, producentów wyposażenia, spółki górnicze i rafinerie oraz sektor transportu i partnerów społecznych dla zrównoważonych metod wydobycia w Europie, także przy wykorzystaniu nowych technologii wydobycia;

34.

wzywa Komisję do włączenia celów zawartych w planie działania w dziedzinie różnorodności biologicznej do strategii dotyczącej surowców w celu wzmocnienia powiązań między gospodarką a środowiskiem naturalnym oraz uwzględnienia wpływu wydobycia, produkcji, wykorzystywania i unieszkodliwiania surowców na środowisko; wzywa Komisję do wsparcia procesu opracowywania planów strategicznego gospodarowania gruntami we wszystkich państwach członkowskich w celu zrównoważenia wydobycia surowców z innymi rodzajami potrzeb związanych z użytkowaniem gruntów oraz w celu ochrony środowiska naturalnego i różnorodności biologicznej;

35.

podkreśla, że działalność wydobywcza powinna być prowadzona z poszanowaniem najwyższych standardów w zakresie bezpieczeństwa miejsca pracy i ochrony środowiska, tak aby zapobiegać wypadkom i rekultywować obszary, na których prowadzona jest działalność wydobywcza;

36.

zwraca się do Komisji, aby zwróciła odpowiednią uwagę na rozwój obszarów bogatych w zasoby i aby uwzględniła kompleksowe podejście do usprawnienia infrastruktury transportowej łączącej bogate w zasoby obszary Unii z jej obszarami przemysłowymi; w związku z tym wzywa Komisję do dopilnowania tego, by zmienione wytyczne dotyczące transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) zaspokajały potrzeby przemysłu poprzez zapewnienie niezakłóconego dostępu do surowców;

37.

potwierdza, że wytyczne NATURY 2000 stanowią solidne podstawy, w oparciu o które należy prowadzić działania dotyczące wydobycia surowców nieenergetycznych z poszanowaniem zasady solidarności; apeluje do Komisji, aby regularnie kontrolowała, czy w państwach członkowskich dokonano postępów w zakresie pogodzenia wydobycia surowców z ochroną środowiska; zauważa, że kodeksy postępowania mające na celu osiągnięcie jak najlepszych wyników technicznych, społecznych, dotyczących konkurencyjności i środowiskowych są ważnymi instrumentami; przypomina rezolucję Parlamentu z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie zrównoważonej polityki UE na dalekiej północy (11) i wzywa w związku z tym Komisję, aby zgodnie z zasadą ostrożności przeanalizowała możliwości zrównoważonej pod względem środowiskowym eksploatacji obszarów wrażliwych, które mogą być cennymi dostawcami niezbędnych surowców, takich jak Arktyka, Morze Barentsa oraz Grenlandia, i w miarę możliwości rozszerzyła obowiązujące umowy o partnerstwie z krajami tych regionów;

38.

podkreśla potrzebę bardziej przejrzystych i przewidywalnych warunków ramowych prawnych procesów wydawania zezwoleń na otwarcie nowych kopalń wydobywających metale i minerały bez naruszania norm środowiskowych;

39.

podkreśla, że kraje Europy Północnej i regionu Morza Barentsa dysponują znacznymi zasobami rud, minerałów i lasów; jest przekonany, że północny region Europy może wnieść znaczny wkład w pokrycie zapotrzebowania na dostawy surowców dla spółek europejskich, a tym samym w ograniczenie zależności Europy od importu; jest przekonany, że istnieje wyraźna potrzeba zwiększenia świadomości potencjału Europy Północnej w trwającej obecnie dyskusji dotyczącej surowców;

40.

podkreśla znaczenie badań, rozwoju i innowacji dla sprostania nowym wyzwaniom; podkreśla wkład badań, rozwoju i innowacji dla opracowania innowacyjnych technologii oraz zrównoważonych metod wydobycia, rafinacji, produkcji i recyklingu rud w dalsze ograniczanie śladu ekologicznego i możliwych negatywnych skutków społecznych;

41.

wzywa Komisję do podjęcia działań zachęcających do rozważenia ponownego otwarcia niektórych kopalń w celu prowadzenia zrównoważonej działalności górniczej, która przyczyniłaby się do złagodzenia ryzyka niedoboru surowców grożącego przemysłowi europejskiemu;

42.

podkreśla znaczenie umiejętności i szkoleń oraz rolę, jaką odgrywają geolodzy, inżynierowie, górnicy i inni pracownicy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wejścia w tym kontekście w bliski dialog z partnerami społecznymi, środowiskiem akademickim i przemysłem; wzywa Komisję do określenia do 2012 r. zapotrzebowania na wykwalifikowany personel w zakresie badań i rozwoju, ekstrakcji, rafinacji, przetwarzania i recyklingu surowców oraz dostępności tego personelu, a także do udostępnienia wyników analizy Parlamentowi Europejskiemu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania wspólnie z sektorem przemysłu i środowiskiem akademickim kształcenia w dziedzinie surowców poprzez specjalne programy i kursy na uniwersytetach oraz stypendia; popiera w związku z tym programy wymiany związane z tym obszarem badań, takie jak Erasmus Mundus w zakresie minerałów i ochrony środowiska;

43.

z zadowoleniem przyjmuje propozycję dotyczącą unijnej polityki w zakresie surowców i pierwiastków ziem rzadkich, która ma na celu ustanowienie międzynarodowej platformy regulacyjnej, zapewnienie dostępu do surowców, zwłaszcza surowców uznanych za kluczowe, i dostaw tych surowców, zagwarantowanie otwarcia rynków światowych i propagowanie współpracy międzynarodowej w zakresie zrównoważonego wydobycia surowców oraz efektywnego wykorzystania zasobów w oparciu o obopólne interesy; podkreśla w związku z tym potrzebę stworzenia żywego dialogu w obszarze unijnej polityki w zakresie surowców pomiędzy krajami uprzemysłowionymi, uprzemysławiającymi się i bogatymi w zasoby krajami rozwijającymi się, również z myślą o propagowaniu praw człowieka, dobrych rządów, stabilności w regionach oraz ograniczaniu ryzyka konfliktów o zasoby;

44.

wzywa Komisję do jak najsurowszego egzekwowania istniejących przepisów UE, do uwzględnienia bezpieczeństwa i norm dotyczących wydobycia złota w działaniach projektu przewodniego „Unia innowacji”, do uwzględnienia w pracach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) specjalnego punktu dotyczącego wydobycia złota, który obejmie aspekty dotyczące bezpieczeństwa, innowacji, zarządzania chemikaliami, wydobycia nielegalnego i rzemieślniczego, tak aby znaleźć długoterminowe trwałe rozwiązanie służące zrównoważonej produkcji i zrównoważonemu importowi złota na potrzeby UE, a także do rozważenia przeglądu wytycznych Berlin II dotyczących wydobycia rzemieślniczego i na małą skalę;

45.

zaznacza, że górnictwo tradycyjne i na małą skalę może odgrywać istotną rolę w życiu społeczności lokalnych, zapewniać zatrudnienie i przyczyniać się do realizacji celów rozwojowych, wówczas gdy jest oficjalnie uznane, uregulowane przepisami i popierane; ubolewa nad brakiem wiedzy i narzędzi analitycznych w tym obszarze i podkreśla potrzebę poprawy jego widoczności, ułatwiania skuteczniejszego nakreślania i wdrażania polityki dotyczącej górnictwa tradycyjnego i na małą skalę oraz monitorowania starań na rzecz jej wsparcia, aby ułatwić zapobieganie pułapkom ubóstwa, takim jak praca dzieci, niebezpieczne środowisko pracy lub praca niewolnicza, które często występują przy wydobywaniu rzemieślniczym, oraz konfliktom towarzyszącym działalności górniczej prowadzonej na małą skalę; wzywa również UE i państwa członkowskie do wspierania państw rozwijających się zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym poprzez udostępnianie analiz eksperckich na temat zrównoważonych praktyk wydobywczych, zwiększonej efektywności zasobów, ponownego wykorzystywania i recyklingu;

46.

wzywa Komisję do oszacowania skali zapotrzebowania na mechanizm magazynowania kluczowych surowców, a zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich, który umożliwiłby spółkom europejskim dostęp do strategicznych surowców wykorzystywanych w sektorze ochrony środowiska, służbie zdrowia, przemyśle zbrojeniowym i zaawansowanych technologii oraz ochronę przed naciskami monopoli i wzrostem cen; podkreśla, że rola UE w każdym programie magazynowania powinna być ograniczona do opracowania ram prawnych i nadzoru regulacyjnego;

47.

odnotowuje wzrastającą liczbę przypadków ograniczeń w handlu oraz zakłóceń konkurencji w handlu surowcami; wzywa Komisję do konsekwentnego monitorowania kwestii ograniczeń w imporcie lub eksporcie oraz zajęcia się nią na szczeblu regionalnym, wielostronnym oraz dwustronnym; środki zakłócające handel, dotyczące surowców przemysłowych, a zwłaszcza kluczowych surowców, muszą być w pełni zbadane i mogą skutkować dalszymi krokami prawnymi w ramach WTO; wzywa WTO do ścisłego monitorowania wpływu ograniczeń przywozowych i wywozowych i w związku z tym popiera utworzenie w ramach WTO narzędzia monitorowania taryfowych i pozataryfowych barier w handlu surowcami i pierwiastkami ziem rzadkich oraz utworzenie w ramach G20 Rady ds. Stabilności Surowców i Pierwiastków Ziem Rzadkich; wzywa Komisję do wykorzystania wszystkich międzynarodowych kontaktów, w tym służb dyplomatycznych, w celu poprawienia stosunków z państwami i regionami dostarczającymi surowce i surowce kluczowe, a tym samym do usprawnienia międzynarodowego handlu surowcami, zwłaszcza kluczowymi; przyjmuje z zadowoleniem zamiar UE dotyczący kontynuowania aktywnej dyplomacji w zakresie surowców, która obejmuje takie dziedziny polityki jak polityka zagraniczna, handlowa, ochrony środowiska i rozwoju oraz promuje i wzmacnia zasady demokratyczne, prawa człowieka, stabilność regionalną, przejrzystość i zrównoważony rozwój; uważa, że konkretne priorytetowe działania i kompleksową strategię na rzecz stabilnych dostaw pierwiastków ziem rzadkich należy wdrożyć jak najszybciej; wzywa Komisję do zaangażowania europejskich podmiotów zainteresowanych pierwiastkami ziem rzadkich w planowanie tych działań;

48.

uznaje zasadność praw rządów i parlamentów krajów rozwijających się do prowadzenia polityki i regulowania inwestycji zagranicznych w interesie publicznym, w konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim, w taki sposób, by inwestorzy zagraniczni korzystnie oddziaływali na lokalną gospodarkę, tworzyli krajową wartość dodaną i sprzyjali rozwojowi; podkreśla, że strategia UE w zakresie surowców nie powinna stawać na przeszkodzie temu prawu;

49.

z zadowoleniem przyjmuje wysiłki UE na rzecz popierania zrównoważonego handlu surowcami z krajami trzecimi (np. w ramach FLEGT);

50.

podkreśla konieczność ustanowienia jasnych reguł współpracy w obszarze handlu surowcami pomiędzy wszystkimi uczestniczącymi w wymianie stronami (producenci, eksporterzy, kraje tranzytowe, importerzy);

51.

wzywa Komisję, aby dopilnowała spójności między polityką rozwojową a inicjatywą na rzecz surowców, przy czym unijna polityka surowcowa powinna w pełni uwzględniać zrównoważony wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się i być spójna z nadrzędnym celem wyeliminowania ubóstwa, jak zapisano w art. 208 TFUE; podkreśla, że silne wsparcie rozwoju gospodarczego, społecznego i w dziedzinie ochrony środowiska państw bogatych w surowce mogłoby pomóc im w tworzeniu solidnych i demokratycznych instytucji, które zapewnią obustronne korzyści zarówno dla krajów eksportujących, jak i importujących; apeluje zatem, aby przyszłe umowy z krajami partnerskimi eksportującymi surowce zawierały klauzule dotyczące praw człowieka i demokratyzacji; jest przekonany, że UE powinna także wspierać kraje rozwijające się w dywersyfikacji gospodarek, ograniczaniu zależności od eksportu surowców i zwiększaniu wartości ich produktów poprzez krajową produkcję i przetwarzanie na miejscu; wzywa Komisję, by opracowując nowe instrumenty działań zewnętrznych na okres po 2013 r., włączyła środki wspierające dobre rządy i zrównoważone górnictwo do programów na rzecz stabilności demokratycznej i gospodarczej państw niestabilnych, które są dostawcami surowców;

52.

uważa, że zapewnienie zasobów leży w gestii przedsiębiorstw; zdaje sobie sprawę z problemów MŚP w zdobywaniu surowców; w związku z tym zwraca się do Komisji o rozważenie, jak można byłoby niefinansowo wesprzeć takie koncepcje, jak europejski holding surowcowy; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o szczegółowe przeanalizowanie działalności japońskiej państwowej spółki JOGMEC;

53.

wzywa państwa członkowskie do współpracy ze sobą w ramach europejskiej strategii w zakresie surowców; apeluje, aby strategia ta korzystała z synergii między strategiami gospodarczymi, górniczymi, przemysłowymi i międzynarodowymi i służyła zapewnieniu ochrony dostaw materiałów strategicznych;

54.

wzywa Komisję do oceny wyniku sprawy prowadzonej w ramach WTO przeciw Chinom oraz do skorzystania w przyszłości z mechanizmów dostępnych w ramach WTO, w stosownych przypadkach;

55.

podkreśla znaczenie stosunków UE-Afryka oraz porozumienie z Addis Abeby z czerwca 2010 r.; podkreśla, że partnerstwo to musi być oparte na obopólnym interesie; zaznacza, że w przypadku promowania zrównoważonych metod wydobycia ważna jest wymiana najlepszych praktyk w zakresie prawidłowego zarządzania, zwiększania efektywności gospodarowania zasobami, ponownego wykorzystania i recyklingu, zarządzania odpadami przeróbczymi i skałami płonnymi, rekultywacji starych kopalń, bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników oraz eliminowania pracy dzieci; wskazuje, że Unia Afrykańska w dokumencie dotyczącym wizji górnictwa afrykańskiego stwierdziła, że państwa Afryki dotychczas nie były w stanie skorzystać z przewagi konkurencyjnej w obszarze zasobów naturalnych, w związku z czym należy rozważyć środki zapewniające czerpanie zysków z zasobów naturalnych dla populacji państw bogatych w surowce;

56.

podkreśla znaczenie współpracy dwustronnej w sprawie surowców, takiej jak współpraca UE i Unii Afrykańskiej w czerwcu 2010 r., a także zachęca do czynienia dalszych starań w ramach wspólnego planu działania Afryka-UE na lata 2011-2013; apeluje o rozwijanie podobnej współpracy z innymi krajami będącymi głównymi producentami kluczowych surowców; proponuje, jako jeden z konkretnych celów polityki w zakresie surowców, dywersyfikację źródeł dostaw niektórych surowców – od których uzależniony jest import UE – począwszy od południowo-wschodniej Azji, przez Amerykę Łacińską i po Afrykę;

57.

z zadowoleniem przyjmuje podejście do planu działania, którego celem jest zapewnienie przeszkolenia z najlepszych praktyk w negocjowaniu umów na wydobycie minerałów i propagowanie współpracy naukowej w sektorze wydobywczym, poza propagowaniem dobrych rządów obejmujących przejrzystość;

58.

ubolewa nad faktem, że w komunikacie nie wymieniono innych regionów lub państw; uważa, że należy poszukiwać alternatywnych źródeł surowców, aby uniknąć uzależnienia Europy od ograniczonej liczby krajów; w tym celu wzywa Komisję do promowania innych obustronnie korzystnych partnerstw z krajami i regionami bogatymi w zasoby naturalne; uważa, że UE powinna oferować partnerstwa obejmujące infrastrukturę, dzielenie się wiedzą i „trójkąt zasobów”; wzywa UE do wsparcia krajów rozwijających się bogatych w zasoby w dążeniu do pogłębiania ich wiedzy geologicznej, górniczej i w zakresie przetwarzania minerałów; proponuje w tym kontekście ustanowienie współfinansowanych katedr na wydziałach geologicznych; wzywa Komisję do prowadzenia nadzoru międzynarodowych porozumień zawieranych przez państwa bogate w surowce z państwami spoza UE, wiążących się z wyłącznym dostępem do surowców, oraz do zapewnienia sprawiedliwego dostępu do tych zasobów i zadbania o funkcjonowanie międzynarodowych regulacji handlowych;

59.

jest zaniepokojony faktem, że nie określono jeszcze strategii współpracy i dialogu z Chinami i innymi kluczowymi partnerami międzynarodowymi; podkreśla potrzebę prowadzenia dialogu technologicznego i handlowego z Chinami; wzywa Komisję do zbadania tego, jak projekty pilotażowe dotyczące zrównoważonego wydobycia i przetwarzania minerałów, wydajnego gospodarowania zasobami, możliwości zastąpienia i recyklingu kluczowych surowców mogłyby zaistnieć w ramach współpracy z Chinami z korzyścią dla obu stron; zdecydowanie popiera podobne dialogi dwustronne w istotnych kwestiach dotyczących surowców z innymi kluczowymi dostawcami, jak kraje BRICS, którzy posiadają i wykorzystują znaczne ilości surowców; wzywa Komisję do podobnego potraktowania problemu surowców w europejskiej polityce sąsiedztwa;

60.

uważa, że strategia UE w zakresie surowców powinna z jednej strony odzwierciedlać różnice pomiędzy gospodarkami rozwiniętymi a głównymi gospodarkami wschodzącymi, a z drugiej – pomiędzy gospodarkami rozwiniętymi a krajami najsłabiej rozwiniętymi;

61.

podkreśla, że kwestia dostępu do surowców powinna zostać następnie ujęta w środkach politycznych na rzecz budowania pokoju i zapobiegania konfliktom, jako że w niektórych regionach ponownie wystąpiła znaczna liczba konfliktów;

62.

zgadza się, że polityka rozwojowa ma znaczenie w pomaganiu państwom w przekształcaniu ich dużych zasobów w trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, między innymi poprzez usprawnienie zarządzania i przejrzystość; podkreśla fakt, że polityka rozwojowa, włączając w to ogólne preferencje taryfowe (GSP), nie stanowi narzędzia polityki w zakresie surowców, ale uważa, że może ona znacznie wspierać europejską politykę w zakresie surowców; apeluje zatem do Komisji o zapewnienie spójności między nimi; z zadowoleniem przyjmuje włączenie do umów handlowych UE jasno sprecyzowanych gwarancji dotyczących niedyskryminacyjnego dostępu do rynku surowców oraz uznanie ich za warunek członkostwa w WTO; zgadza się jednak, że umowy handlowe powinny umożliwiać odpowiedni stopień elastyczności, by wesprzeć kraje rozwijające się w tworzeniu powiązań między przemysłem wydobywczym a przemysłem lokalnym; uważa, że konieczne jest respektowanie suwerenności surowcowej państw, i w tym kontekście zwraca się do Komisji o przyjęcie bardziej umiarkowanego stanowiska w sprawie podatków wywozowych w krajach rozwijających się poprzez zastosowanie zróżnicowanego podejścia uwzględniającego uwarunkowania w poszczególnych krajach, tak aby cele rozwojowe i uprzemysłowienie krajów rozwijających się nie były zagrożone; podkreśla, że wolny i sprawiedliwy handel ma znaczenie dla rozwoju światowego sektora surowców i tworzenia dobrobytu we wszystkich społeczeństwach; zauważa, że zysk z surowców może odgrywać decydującą rolę w stwarzaniu krajom najsłabiej rozwiniętym odpowiednich warunków do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju;

63.

wyraża zaniepokojenie faktem, że poprawiona inicjatywa na rzecz surowców nie odnosi się do GSP i GSP+ ani nie zawiera propozycji alternatywnych zachęt handlowych w zamian za propagowanie poszanowania praw człowieka, norm środowiskowych, niedopuszczanie do zatrudniania dzieci i wsparcie reform wewnętrznych dla krajów, które pozostaną poza zakresem obowiązywania tych systemów; wzywa Komisję, by wspierała i zachęcała do podejmowania inicjatyw na rzecz dywersyfikacji gospodarek krajów rozwijających się, które w znacznym stopniu zależne są od surowców;

64.

wzywa Komisję do wsparcia krajów rozwijających się w przezwyciężaniu asymetrii informacyjnej dotyczącej negocjowania umów w sprawie surowców i ich wydobycia poprzez działania budujące potencjał i do pomocy w negocjacjach nad transferem technologii, zarówno na szczeblu krajowym, jak i w społecznościach lokalnych;

65.

podkreśla rolę, jaką społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw odgrywa pod kątem zgodności za granicą z wysokimi normami środowiskowymi, społecznymi i pracy oraz stosowania najlepszych dostępnych technologii; uważa, że normy te powinny być propagowane za pośrednictwem odnośnych forów, takich jak G8 i G20, WTO, OECD, UNCTAD i UNEP, międzynarodowy panel na rzecz zrównoważonej gospodarki zasobami zorganizowany w ramach UNEP, międzynarodowe grupy badawcze ds. metali i inne organy; pochwala w tym kontekście pozytywny wkład poprzez program ONZ „Global Compact”; wzywa przedsiębiorstwa UE do opracowania odpowiedniego kodeksu postępowania dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w krajach trzecich i oparcia ich działalności o wytyczne OECD dla korporacji wielonarodowych i ISO 26000; wzywa Komisję do przedsięwzięcia środków zapewniających zgodność z normami społecznymi, środowiskowymi i dotyczącymi pracy przez europejskie spółki wydobywające surowce w państwach trzecich; wzywa Komisję, aby przedłożyła własny wniosek dotyczący sprawozdawczości dotyczącej minerałów z regionów ogarniętych konfliktami, prowadzonej z podziałem na poszczególne kraje, i aby nałożyła na spółki wydobywcze wiążący prawnie obowiązek ujawniania dochodów dla każdego projektu i kraju, w którym inwestują, na wzór amerykańskiej ustawy Dodda-Franka; popiera Inicjatywę na rzecz Przejrzystości w Przemyśle Wydobywczym (EITI) i światową sieć „Publish What You Pay” (Opublikuj, ile płacisz); uważa, że te normy powinny mieć zastosowanie w szczególności do projektów otrzymujących pomoc finansową z UE, np. środki z EBI; apeluje do UE o zbadanie, w jaki sposób można zapobiegać importowi minerałów wydobywanych nielegalnie lub pochodzących z nielegalnego handlu; zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości zastosowania w tym kontekście technologii identyfikacji (ang. fingerprinting) oraz o wspieranie projektów pilotażowych opartych na doświadczeniach z „odciskiem koltanowym”; wzywa EBI do regularnego przeprowadzania analizy potencjalnych skutków pożyczek udzielanych przemysłowi wydobywczemu;

66.

wyraża swe głębokie zaniepokojenie licznymi, dobrze udokumentowanymi przypadkami unijnych przedsiębiorstw, które naruszają normy środowiskowe i normy prawa pracy oraz prawa człowieka;

67.

przypomina, że inicjatywy w zakresie przejrzystości w sektorze wydobywczym w istocie sprzyjają przedsiębiorczości, mogą zapewniać bezpieczeństwo prawne oraz trwałe i długoterminowe partnerstwo i mogą działać jako zabezpieczenie przed ponownym otwarciem negocjacji czy wydaleniem; zauważa, że istnieją wyzwania, które trzeba podjąć, i że niektóre umowy wymagają poufności, jednak mimo to powinny one podlegać publicznej kontroli; zauważa, że projekt ghańskiej ustawy o zarządzaniu dochodami z ropy naftowej (ang. Petroleum Revenue Management Bill) to dobry przykład zachowania pewnego stopnia poufności, przy jednoczesnym utrzymaniu kontroli parlamentarnej;

68.

uważa, że przedsiębiorstwa UE powinny ponosić w swoich krajach odpowiedzialność prawną za wszelkie łamanie praw człowieka, norm środowiskowych lub podstawowych norm MOP w dziedzinie pracy przez swoje zagraniczne filie i oddziały, nad którymi sprawują kontrolę;

69.

zwraca się do EBI i Komisji o dokładniejsze zbadanie przed podjęciem decyzji dotyczących wsparcia sektora wydobywczego w krajach rozwijających się, czy planowane projekty przyczynią się do likwidacji ubóstwa, trwałego rozwoju i wzrostu gospodarczego przynoszącego korzyści całemu społeczeństwu;

70.

wyraża zaniepokojenie utrzymującym się handlem i wykorzystywaniem surowców mineralnych pochodzących ze stref konfliktu, których eksploatacja prowadzi do nadużyć oraz do niedopuszczalnej działalności niezgodnej z prawem; wzywa Komisję, ESDZ, Radę i państwa członkowskie do uwzględnienia tej sytuacji w ramach ich stosunków z krajami trzecimi; wzywa Komisję i kraje będące strategicznymi dostawcami UE do wspólnego rozwijania skutecznych systemów identyfikowania surowców od momentu ich importu aż po recykling lub unieszkodliwienie odpadów oraz wprowadzenia systemu wzajemnej certyfikacji surowców i łańcuchów handlowych (ang. Certified Trading Chains), żeby można było zagwarantować sprawiedliwy handel oraz w szczególności zapobiegać nadużyciom w odniesieniu do handlu surowcami pochodzącymi z regionów kryzysowych; wzywa Komisję do współpracy z właściwymi instytucjami międzynarodowymi (ONZ, OECD, MOP) w celu ustalenia sprawdzonych wzorców w zakresie certyfikacji i podjęcia działań w kierunku ich harmonizacji;

71.

podkreśla, że rynki finansowe mogą odgrywać ważną rolę w zabezpieczaniu przed ryzykiem, na jakie są narażeni zarówno producenci, jak i konsumenci surowców i produktów podstawowych; wzywa Komisję do podjęcia niezbędnych środków, żeby zapewnić przejrzystość na rynkach surowców i zdecydowanie przeciwdziałać nieuzasadnionej spekulacji surowcami, która prowadzi do nadużyć na rynku surowców, jeżeli okaże się to konieczne w oparciu o dogłębną analizę empiryczną; należy tu również uwzględnić odpowiednie inicjatywy w ramach negocjacji G8 i G20;

72.

jest zaniepokojony wpływem rynków instrumentów pochodnych na zmiany cen surowców; wyraża przekonanie, że należy skuteczniej kontrolować pozagiełdowe rynki instrumentów pochodnych; w tym kontekście popiera środki takie jak wzmocnienie przejrzystości pozagiełdowych instrumentów pochodnych pod nadzorem Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych; wyraża przekonanie, że takie środki mogą zwiększać poczucie bezpieczeństwa wśród inwestorów i MŚP, jak również wpłynąć na pewność planowania wśród europejskich producentów;

73.

z zadowoleniem przyjmuje prace nad surowcami i stabilnością prowadzone w ramach OECD, G8 oraz G20 i podkreśla potrzebę kontynuowania dialogu na temat surowców w ramach G20 w celu opracowania wspólnych perspektyw; ponadto przyjmuje z zadowoleniem fakt, że członkowie grup G8 i G20 wyrażają chęć walki z niestabilnością cen surowców, i apeluje o opracowanie konkretnych środków na rzecz ograniczenia spekulacji w tej dziedzinie; wzywa Komisję do propagowania prac OECD nad skutkami ograniczeń wywozowych i wykorzystania ich jako narzędzia politycznego; popiera włączenie do tych dyskusji stron niebędących członkami OECD; wzywa do ustanowienia strategicznej współpracy dotyczącej kluczowych surowców między UE, USA i Japonią, dążącej do ustanowienia „światowego nadzoru nad surowcami” poprzez dzielenie się danymi na temat popytu i podaży, wspólne prognozy, zachęcanie do wymiany najlepszych wzorców, specjalistycznej wiedzy technologicznej i patentów, analizowanie łańcuchów dostaw, badanie możliwości utworzenia wspólnych strategicznych zapasów oraz opracowanie wspólnych projektów badawczo-rozwojowych; jest zdania, że kwestie te powinny stanowić część programu kolejnych szczytów UE-USA; wzywa Komisję do wspierania dyplomacji dwutorowej (ang. Track-II diplomacy) w zakresie surowców poprzez wsparcie wymiany między organizacjami pozarządowymi, środowiskiem akademickim i ośrodkami analitycznymi w UE z jednej strony, a krajami dysponującymi pożądanymi zasobami z drugiej strony; wzywa Komisję do organizowania regularnych wydarzeń dotyczących surowców, takich jak organizowane przez przedsiębiorstwo JOGMEC „targi metalowe”, we współpracy z innymi krajami dysponującymi pożądanymi zasobami; nakłania ponadto Komisję do zbadania wykonalności międzynarodowej inicjatywy statystycznej w sprawie kluczowych surowców w oparciu o przykład Joint Organisations Data Initiative (JODI) oraz sprawdzenie, czy międzynarodowy pakt w sprawie metali może być przydatnym narzędziem; wzywa Europejską Agencję Obrony do udziału, zgodnie z art. 42 ust. 3 TUE, w określaniu środków wzmacniających bazę przemysłową i technologiczną sektora obrony w odniesieniu do surowców.

74.

popiera przedstawioną przez Komisję analizę w odniesieniu do produktów rolnych w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego na świecie, w obliczu malejących światowych rezerw żywności, wzrastającej liczby ludności i szerzącego się głodu, a z perspektywy rynkowej podkreślającą poważną niestabilność cen żywności i pasz, niedoskonałości łańcuchów żywnościowych i paszowych oraz możliwość poważnego wpływu instrumentów finansowych i zachowań spekulacyjnych na brak stabilności i zaleca jej odpowiednie rozważenie; przypomina, że wśród krajów szczególnie podatnych na wzrost cen żywności znajdują się cztery państwa członkowskie UE;

75.

domaga się poświęcenia szczególnej uwagi zasadniczej niepewności wokół coraz silniejszego wzajemnego oddziaływania pomiędzy zmianami cen towarów energetycznych i nieenergetycznych, zwłaszcza żywności;

76.

podkreśla w ślad za Komisją, że społeczność międzynarodowa musi przyjąć długofalowe skoordynowane podejście na rzecz światowego bezpieczeństwa żywnościowego, obejmujące zwiększenie nakładów na badania i inwestycje w sektorze rolnym w krajach rozwijających się, w szczególności przez wyznaczenie priorytetów polityki rozwoju na rzecz zwiększenia odporności na wstrząsy na rynku żywności oraz zdolności dostosowywania się do nich;

77.

popiera wysiłki podjęte niedawno przez grupę G20 w reakcji politycznej na niestabilność cen na rynkach żywności i rynkach rolnych, w tym szerszą wymianę informacji w zakresie przewidywanej produkcji żywności oraz podkreśla potrzebę większej przejrzystości i bardziej terminowego informowania w zakresie rezerw i zapasów produktów żywnościowych;

78.

z zadowoleniem przyjmuje podpisany przez 48 krajów wspólny komunikat przyjęty w dniu 22 stycznia 2011 r. na 3. berlińskim szczycie ministrów rolnictwa, w którym wezwano do poprawy zdolności rynków rolnych w zakresie prawidłowego funkcjonowania i podkreślono znaczenie handlu w osiąganiu równowagi pomiędzy poszczególnymi podmiotami na rynkach rolnych oraz w poprawie dostępu rolników do surowców i energii;

79.

zwraca się do Komisji o przygotowanie sprawozdania w sprawie rozporządzenia dotyczącego finansowych instrumentów pochodnych i towarów, które pozwoliłoby ocenić, czy w związku ze specyfiką sektora należy przyjąć oddzielne rozporządzenie w odniesieniu do towarów rolnych; popiera przedstawiony niedawno przez Komisję wniosek w sprawie rozporządzenia dotyczącego pozagiełdowych instrumentów pochodnych oraz konsultacji publicznych w zakresie dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych; wyraża przekonanie, że należy bezzwłocznie zająć się przypadkami nadmiernych spekulacji, nieprawidłowości i nadużyć na rynkach instrumentów pochodnych;

80.

wzywa Komisję do jak najszybszego zaproponowania konkretnych działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i rozwiązywania problemów niestabilności rynku oraz zwiększenia wydolności rynków instrumentów pochodnych na surowce rolne w oparciu o trwałą odpowiedzialność ogólną;

81.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

22.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 51/37

—

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i rezolucję z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie nowej roli i obowiązków Parlamentu przy wdrażaniu traktatu lizbońskiego (1),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie strategii UE na rzecz regionu Morza Czarnego (2),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 25 lutego 2010 r. w sprawie zielonej księgi dotyczącej reformy wspólnej polityki rybołówstwa (3),

—

uwzględniając rezolucję z dnia 21 października 2010 r. w sprawie zintegrowanej polityki morskiej – ocena dokonanych postępów i nowe wyzwania (4),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 1256/2010 z dnia 17 grudnia 2010 r. ustalające uprawnienia do połowów w odniesieniu do niektórych stad ryb, mające zastosowanie na Morzu Czarnym w 2011 roku (5),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (6),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (7),

—

uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej zatytułowany „Zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej” (COM(2007)0575),

—

uwzględniając Konwencję o ochronie Morza Czarnego przed zanieczyszczeniem z 1992 r. (konwencja bukaresztańska) i jej protokoły,

—

uwzględniając deklarację ministerialną o ochronie Morza Czarnego z 1993 r. (deklaracja odeska),

—

uwzględniając transgraniczną analizę diagnostyczną (8) dotyczącą Morza Czarnego z 2007 r.,

—

uwzględniając przygotowane przez Komisję ds. Ochrony Morza Czarnego przed Zanieczyszczeniem sprawozdanie na temat stanu środowiska Morza Czarnego z 2008 r.,

—

uwzględniając przygotowany przez Komisję ds. Ochrony Morza Czarnego przed Zanieczyszczeniem strategiczny plan działania na rzecz ochrony i rekultywacji środowiska Morza Czarnego z 2009 r.,

—

uwzględniając Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza z 1982 r.,

—

uwzględniając porozumienie ONZ w sprawie wykonania postanowień konwencji Narodów Zjednoczonych z dnia 10 grudnia 1982 r. odnoszących się do ochrony i zasobów rybnych międzystrefowych i zasobów rybnych masowo migrujących oraz zarządzania tymi zasobami,

—

uwzględniając porozumienie dotyczące wykonania części XI Konwencji o prawie morza,

—

uwzględniając Kodeks postępowania FAO w zakresie odpowiedzialnego rybołówstwa z 1995 r.,

—

uwzględniając Konwencję ONZ o różnorodności biologicznej z 1992 r.,

—

uwzględniając Konwencję ONZ o międzynarodowym handlu gatunkami zagrożonymi wyginięciem,

—

uwzględniając Konwencję ONZ o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (konwencja ramsarska),

—

uwzględniając Konwencję o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt z 1979 r. (konwencja bońska),

—

uwzględniając Porozumienie o ochronie waleni Morza Czarnego, Morza Śródziemnego i sąsiadujących obszarów Atlantyku (ACCOBAMS),

—

uwzględniając Porozumienie ONZ o zasobach rybnych z 1995 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie z 2008 r. zatytułowane „Zacieśnianie współpracy w regionie Morza Czarnego” z trzydziestej drugiej sesji Generalnej Komisji Rybołówstwa Morza Śródziemnego (GFCM),

—

uwzględniając regionalne badania przeprowadzone przez Generalną Komisję Rybołówstwa Morza Śródziemnego w 2009 r. dotyczące małych tuńczyków w Morzu Śródziemnym i w Morzu Czarnym,

—

uwzględniając Organizację Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego,

—

uwzględniając wspólną deklarację przyjętą podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego w Pradze w dniu 7 maja 2009 r. (deklaracja praska),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A7-0236/2011),

A.

mając na uwadze, że debata na temat reformy wspólnej polityki rybołówstwa w UE (WPRyb) nadal trwa oraz że należy w niej uwzględnić specyfikę i potrzeby przedmiotowej przestrzeni morskiej, ponieważ będzie to pierwsza reforma wspólnej polityki rybołówstwa, która obejmie Morze Czarne,

B.

mając na uwadze, że dotychczas prowadzono luźną współpracę lub takowej nie prowadzono, że brakuje konkretnych, zharmonizowanych ram prawnych i wspólnego aktu prawnego regulującego działalność połowową prowadzoną pomiędzy państwami regionu Morza Czarnego – z uwagi na fakt, że wszystkie wody podlegają jurysdykcji różnych państw nadbrzeżnych oraz że ogólnie brakuje odpowiednich i systematycznych badań i informacji naukowych na temat basenu Morza Czarnego,

C.

mając na uwadze, że zarządzanie rybołówstwem na Morzu Czarnym jest wyjątkowo trudne, ponieważ jedynie dwa z sześciu państw położonych w basenie Morza Czarnego to państwa członkowskie UE i są to nowe państwa członkowskie, które przystąpiły do UE zaledwie w 2007 r.,

D.

mając na uwadze, że należy zbadać w perspektywie długoterminowej utworzenie mechanizmu wspólnej polityki w odniesieniu do sześciu państw położonych w basenie Morza Czarnego w celu zapewnienia m.in. ochrony środowiska i ułatwienia rozwoju gospodarczego i społecznego obszarów przybrzeżnych,

E.

mając na uwadze, że ten nowy mechanizm na rzecz Morza Czarnego powinien dążyć do ochrony i zwiększenia bioróżnorodności i zamożności osób pracujących w sektorze rybołówstwa na tym obszarze, co znajduje się wśród priorytetów Unii Europejskiej,

F.

mając na uwadze, że Morze Czarne powinno zajmować należyte miejsce wśród ważnych obszarów morskich Europy, zważywszy że jest to najmłodsze i najbardziej dynamiczne z częściowo zamkniętych mórz,

G.

mając na uwadze, że Morze Czarne powinno mieć swoje miejsce w zreformowanej WPRyb i zintegrowanej polityce morskiej oraz że potrzeby rybaków, rybołówstwa, przemysłu wytwórczego i przetwórczego powinny być należycie uwzględnione w nowych ramach finansowych Europejskiego Funduszu Rybackiego po 2013 r.,

H.

mając na uwadze, że niniejsze sprawozdanie mogłoby nie tylko być brane pod uwagę jako wytyczne dla reformy WPRyb, lecz również mogłoby stanowić część przyszłej polityki UE w zakresie współpracy z jej partnerami wschodnimi, aby maksymalnie wykorzystać istniejący komunikat Komisji Europejskiej w sprawie synergii czarnomorskiej (COM(2007)0160) w celu nasilenia współpracy w regionie Morza Czarnego, w którym to rybołówstwo i rozwój poszczególnych sektorów odgrywają znaczącą rolę,

I.

mając na uwadze, że zarządzanie rybołówstwem w regionie Morza Czarnego mogłoby w dużej mierze skorzystać z bardziej skoordynowanej współpracy naukowej między państwami leżącymi nad Morzem Czarnym oraz ze spójnej polityki na rzecz ochrony i poprawy stanu zasobów rybnych na poziomie europejskim,

J.

mając na uwadze, że dynamiczne zmiany bezpośrednio związane z rybołówstwem, zmianą klimatu i zanieczyszczeniem poważnie wpływają na wiele ekosystemów morskich w ogóle, a w szczególności na ekosystem Morza Czarnego,

K.

mając na uwadze, że populacja drapieżnego ślimaka (Rapana venosa) ma negatywny wpływ na Morze Czarne i stanowi zagrożenie dla jego równowagi ekologicznej, ponieważ niszczy naturalne filtratory wód takie jak omółki śródziemnomorskie (Mythilus galloprovincialis) i małże Wenus pasiaste (Chamelea gallina),

L.

mając na uwadze, że długość większości statków rybackich używanych na Morzu Czarnym przez rybaków z państw UE nie przekracza 12 metrów i że w związku z tym wywierają one niewielki wpływ na środowisko morskie Morza Czarnego, powinny one jednak szanować starania podejmowane na rzecz zrównoważonego rybołówstwa i wywiązywać się ze związanych z tym obowiązków,

M.

mając na uwadze, że należy niezwłocznie zająć się kwestią nielegalnych, niezgłaszanych i nieregulowanych połowów na Morzu Czarnym,

N.

mając na uwadze, że brak wspólnego porozumienia między sześcioma państwami leżącymi nad Morzem Czarnym można by wypełnić ramowym porozumieniem wynegocjowanym na przykład w oparciu o komunikat Komisji Europejskiej, w którym wyrażone i uwzględnione byłyby interesy wszystkich stron,

O.

mając na uwadze, że znaczna część problemów dotyczących Morza Czarnego jest wynikiem braku właściwej struktury instytucjonalnej umożliwiającej koordynowanie i prowadzenie zarządzania rybołówstwem na Morzu Czarnym w sposób profesjonalny i w oparciu o wiedzę specjalistyczną; mając na uwadze, że krajowe organy zaangażowane w realizację polityki rybołówstwa przez ostatnich dziesięć lat ciągle prowadzą negocjacje w sprawie utworzenia takiej struktury instytucjonalnej oraz jej kształtu i zakresu odpowiedzialności, a także że negocjacje te nie zostały jeszcze pomyślnie zakończone; mając na uwadze, że z tego to powodu nie podjęto żadnych odpowiednich działań mających na celu kontrolę połowów, a w szczególności rybołówstwa transgranicznego,

P.

mając na uwadze, że Generalna Komisja Rybołówstwa Morza Śródziemnego, której mandat obejmuje obszar Morza Czarnego, jak dotąd nie wychodzi naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom zainteresowanych stron, w szczególności rybaków, na miarę możliwości, i że powinna wykorzystywać wszystkie dostępne narzędzia przeznaczone dla tego obszaru,

Q.

mając na uwadze, że Morze Czarne wyraźnie różni się od Morza Śródziemnego pod względem zasobów rybnych, poziomów zanieczyszczenia, odmian gatunków, gatunków dominujących, wspólnej biomasy i wydajności,

R.

mając na uwadze, że w styczniu 2011 r. Parlament Europejski przyjął sprawozdanie w sprawie strategii UE dla Morza Czarnego (9), w którym również podkreślono konieczność przyjmowania wieloletnich planów zarządzania rybołówstwem oraz utworzenia odrębnego organu regionalnego do spraw gospodarowania zasobami rybnymi na Morzu Czarnym,

1.

wskazuje na to, że na szczeblu europejskim należy zadbać o opłacalny, stabilny i trwały sektor rybołówstwa, a Morze Czarne w szczególności potrzebuje specjalnej strategii na rzecz ochrony i poprawy stanu zasobów rybnych oraz na rzecz zapewnienia sektora rybołówstwa dostosowanego do basenu Morza Czarnego, mając na uwadze specyfikę regionu Morza Czarnego oraz fakt, że polityka rybołówstwa na Morzu Czarnym powinna być integralną częścią przyszłej reformy WPRyb;

2.

podkreśla potrzebę skoordynowania dokładniejszych badań analitycznych i naukowych na poziomie regionalnym, krajowym i europejskim celem ochrony i poprawy stanu zasobów rybnych i ekosystemów w basenie Morza Czarnego;

3.

uznaje starania Komisji Europejskiej mające na celu wspieranie trwalszego i bardziej ustrukturyzowanego dialogu z nienależącymi do UE państwami leżącymi nad Morzem Czarnym oraz zachęca Komisję do wzmożenia wysiłków do czasu uzgodnienia bardziej usystematyzowanych wspólnych ram, które obejmą cały basen Morza Czarnego i uwzględnią podejście regionalne przy zarządzaniu połowami w tym regionie;

4.

jest zdania, że wszelkie decyzje i strategie polityczne dotyczące Morza Czarnego powinny opierać się na solidnych danych naukowych oraz wzywa, by wszystkie zainteresowane strony podjęły w tym celu współpracę;

5.

podkreśla konieczność prowadzenia ciągłej analizy naukowej stanu zasobów rybnych, stabilnego i długoterminowego systemu obserwacji rybołówstwa oraz zwraca uwagę, że wszystkie państwa położone nad Morzem Czarnym muszą zaangażować się w prowadzenie tej analizy;

6.

zachęca Komisję Europejską do wykorzystania wszelkich swoich narzędzi dyplomatycznych i finansowych, które pomogą jej osiągnąć konkretne wyniki w zakresie skutecznego i zrównoważonego rybołówstwa w interesie UE, w tym do jak najlepszego wykorzystania Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest i inicjatywy Partnerstwa Wschodniego, ze względu na zasadnicze znaczenie bezpośrednich sąsiadów UE;

7.

wzywa do stosowania ostrzejszego systemu kontroli i nadzoru działalności połowowej, co przyczyni się do długotrwałej zrównoważonej eksploatacji zasobów rybnych i do skuteczniejszego zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów;

8.

wspiera międzynarodowy charakter działań Wspólnotowej Agencji Kontroli Rybołówstwa i wzywa do bardziej czynnego udziału i skuteczniejszej współpracy w dziedzinie kontroli, inspekcji oraz nadzoru nad obszarem Morza Czarnego;

9.

uważa, że techniki połowu gatunków dennych należy dokładnie i szczegółowo przeanalizować, aby zidentyfikować nieszkodliwe gatunki lub gatunki szkodliwe w jak najmniejszym stopniu dla dna morskiego; podkreśla, że odpowiednie stosowanie technik połowu gatunków dennych ma ogromne znaczenie w zapobieganiu nadmiernemu wzrostowi populacji drapieżnego ślimaka (Rapana venosa), który zagraża naturalnym filtratorom wód morskich, jak omółki śródziemnomorskie (Mythilus galloprovincialis), małże Wenus pasiaste (Chamelea gallina), ostrygi jadalne europejskie (Ostrea edulis) oraz wiele innych małż;

10.

uważa, że Morze Czarne powinno mieć odpowiednie miejsce w polityce wspólnotowej i że należy w tym celu podejmować właściwe działania dyplomatyczne i naukowe oraz udostępniać odpowiednie zasoby finansowe na rzecz zrównoważonego rybołówstwa w tym basenie; uważa, że środki budżetowe UE powinny być elastyczne i dostępne na jasnych warunkach, tak aby zapewnić UE zrównoważone rybołówstwo na Morzu Czarnym;

11.

podkreśla, że dialog między zainteresowanymi stronami jest podstawą skutecznego wspierania zintegrowanej polityki morskiej w regionie Morza Czarnego; zauważa, że zintegrowana polityka morska powinna również sprzyjać tworzeniu bezkonfliktowych i nieproblematycznych powiązań między sektorami morskimi, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju obszarów przybrzeżnych;

12.

podkreśla ważną rolę dwustronnej współpracy i porozumień międzynarodowych, biorąc pod uwagę fakt, że większość państw otaczających Morze Czarne nie jest członkami UE i w związku z tym nie musi przestrzegać przepisów wspólnotowych;

13.

jest przekonany, że państwa położone nad Morzem Czarnym, zwłaszcza państwa członkowskie UE lub państwa ubiegające się o członkostwo w UE, powinny przestrzegać przepisów unijnych i międzynarodowych mających zastosowanie do działalności połowowej, których celem jest zapewnienie zrównoważonego charakteru nie tylko zasobów rybnych, ale i sektora rybołówstwa;

14.

zachęca Komisję Europejską do dalszego wspierania rozwoju obszarów przybrzeżnych poprzez rozwój zrównoważonego rybołówstwa, które ma szczególne znaczenie dla regionu Morza Czarnego o wysokim poziomie bezrobocia;

15.

wyraża zadowolenie z poczynionych przez Komisję Europejską starań zmierzających do utworzenia grup roboczych w zakresie zarządzania rybołówstwem z udziałem Turcji i Federacji Rosyjskiej, które stanowią podstawę do dalszej debaty na temat współpracy; wzywa Komisję Europejską do zwiększenia wysiłków i pogłębienia dialogu ze wszystkimi państwami położonymi nad Morzem Czarnym; wzywa Komisję Europejską do pełnego wykorzystania istniejących organizacji, a także odnośnych narzędzi w celu czynienia postępów w kierunku lepszej koordynacji politycznej; tymczasem uważa, że odrębna regionalna organizacja ds. rybołówstwa (RFMO) na Morzu Czarnym mogłaby w perspektywie długoterminowej usprawnić i wspierać komunikację między instytutami naukowymi i organizacjami zawodowymi skupiającymi rybaków, wytwórców i przetwórców, aby rozstrzygać sprawy i pogłębiać współpracę w regionie Morza Czarnego; zachęca Komisję Europejską do współpracy z państwami regionu Morza Czarnego na szczeblu dwustronnym, pamiętając o tym, że wiele z nich to państwa niebędące członkami Unii Europejskiej;

16.

podkreśla konieczność zbadania w perspektywie długoterminowej możliwości utworzenia RFMO, która koordynowałaby badania naukowe, analizowała stan zasobów rybnych i prowadziła specjalną politykę dotyczącą obserwacji gatunków zagrożonych wyginięciem; zauważa, że organizacja ta mogłaby również przedstawiać propozycje dotyczące poziomu wieloletnich planów zarządzania rybołówstwem i rozdzielać kwoty połowowe pomiędzy państwa położone nad Morzem Czarnym;

17.

nalega, by UE poczyniła dyplomatyczne starania na rzecz zainteresowania możliwie największej liczby państw niebędących członkami UE i położonych nad Morzem Czarnym zasadami wspólnej polityki rybołówstwa UE, zwłaszcza w odniesieniu do stosowania wieloletnich planów zarządzania rybołówstwem;

18.

uważa, że narzędzia UE powinny być wykorzystywane w działalności naukowej jako narzędzie służące wspieraniu i ułatwianiu współpracy i wspólnych działań zespołów naukowców europejskich z ich odpowiednikami z Ukrainy, Federacji Rosyjskiej, Gruzji i Turcji;

19.

uważa, że działania UE związane z rybołówstwem na Morzu Czarnym, w szczególności zintegrowana polityka morska, powinny skupiać się głównie na tradycyjnym łodziowym rybołówstwie przybrzeżnym, które ma zasadnicze znaczenie dla regionu i pozycji gospodarczej obszarów przybrzeżnych;

20.

podkreśla, że wspólna polityka rybołówstwa UE powinna wspierać tworzenie organizacji zawodowych skupiających rybaków oraz międzybranżowych organizacji rybołówstwa i akwakultury w regionie Morza Czarnego, gdzie takie organizacje nie istnieją lub są bardzo słabo rozwinięte;

21.

uważa, że stosowana obecnie zasada rocznych kwot i całkowitych dopuszczalnych połowów (TAC) nie powinna być jedynym rozwiązaniem w zakresie zarządzania rybołówstwem na Morzu Czarnym; twierdzi, że należy wspierać wieloletnie plany zarządzania rybołówstwem, ponieważ mogłyby one zapewnić przejrzystość celów UE w zakresie rybołówstwa w regionie Morza Czarnego i wizji UE dotyczącej przyszłości tego basenu;

22.

podkreśla, że wszystkie zainteresowane strony w regionie powinny przyjąć wspólną i skoordynowaną metodę długotrwałego działania, która pozwoli im prowadzić zrównoważoną działalność połowową we wszystkich częściach Morza Czarnego, i w związku z tym z zadowoleniem odnosi się do wymiany dobrych praktyk wśród zainteresowanych stron;

23.

przypomina o znaczeniu zarządzania rybołówstwem, umożliwiającego przeżycie i trwałość ekosystemów, rozwój legalnej działalności połowowej i walkę z połowami NNN; wzywa do utworzenia europejskiej straży przybrzeżnej w celu skutecznego rozwinięcia między państwami członkowskimi współpracy zmierzającej do zwiększenia ochrony na morzu i walki z nowymi zagrożeniami, między innymi na Morzu Czarnym;

24.

uważa, że wieloletnie plany zarządzania mają ogromne znaczenie zarówno dla sytuacji gospodarczej sektora rybołówstwa, jak i stanu środowiska naturalnego w ekosystemach Morza Czarnego; twierdzi, że podejście wieloletnich planów zarządzania powinno być połączone ze skuteczną kontrolą połowów;

25.

podkreśla konieczność wspierania badań naukowych dotyczących Morza Czarnego, tak by przy podejmowaniu decyzji właściwe organy europejskie, regionalne i krajowe mogły uwzględnić gospodarcze, społeczne i ekologiczne skutki tych decyzji; uważa, że niezbędne jest prowadzenie szczegółowych i skoordynowanych badań, aby w jasny i jednoznaczny sposób odpowiedzieć na pytania dotyczące zarządzania rybołówstwem i potencjalnych skutków stosowania metod połowowych (jak np. metoda połowu włokiem na dnie morza), ponieważ wobec braku badań dotyczących skutków stosowania tych metod nie można wyciągać jakichkolwiek poważnych wniosków; uważa, że nadal należy wspierać programy i projekty badawczo-rozwojowe w zakresie rybołówstwa na Morzu Czarnym, takie jak SESAME, KNOWSEAS, WISER i BlackSeaFish;

26.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządom i parlamentom Ukrainy, Federacji Rosyjskiej, Gruzji i Turcji.

22.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 51/43

—

uwzględniając dyrektywę 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunków udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów (1),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 92/91/EWG z dnia 3 listopada 1992 r. dotyczącą minimalnych wymagań mających na celu poprawę warunków bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (2),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczącą zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (dyrektywa IPPC) (3),

—

uwzględniając dyrektywę Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (dyrektywa w sprawie oceny oddziaływania na środowisko) (4), zmienioną dyrektywami 97/11/WE (5), 2003/35/WE (6) i 2009/31/WE (7),

—

uwzględniając dyrektywę 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za środowisko) (8),

—

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1406/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2002 r. ustanawiające Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa na Morzu (9), w wersji zmienionej,

—

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 2038/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie wieloletniego finansowania działań Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego w zakresie reagowania na zanieczyszczenie spowodowane przez statki i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1406/2002 (10),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (11),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 października 2010 r. w sprawie działań UE związanych z poszukiwaniem i wydobyciem ropy naftowej w Europie (12),

—

uwzględniając komunikat Komisji pt. „Problemy bezpieczeństwa w eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego” (COM(2010)0560),

—

uwzględniając art. 194 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 11 i 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając wypadek na platformie wiertniczej Deepwater Horizon, który spowodował tragiczną śmierć osób i znaczne szkody w środowisku,

—

uwzględniając końcowe sprawozdanie państwowej komisji USA ds. wycieku z platformy BP Deepwater Horizon i wierceń podmorskich,

—

uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory („dyrektywę siedliskową”) (13),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz Komisji Prawnej (A7-0290/2011),

A.

mając na uwadze, że art. 194 TFUE wyraźnie podtrzymuje prawo państw członkowskich do określania warunków wykorzystania własnych zasobów energetycznych, a jednocześnie przewiduje zasadę solidarności i potrzebę ochrony środowiska naturalnego,

B.

mając na uwadze, że w art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zapisano fakt, iż polityka Unii w dziedzinie środowiska musi stawiać sobie za cel wysoki poziom ochrony i opierać się na zasadzie ostrożności oraz na zasadach działania zapobiegawczego, naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła i na zasadzie „zanieczyszczający płaci”,

C.

mając na uwadze, że lokalne źródła ropy naftowej i gazu ziemnego znacząco przyczyniają się do zaspokojenia bieżących potrzeb energetycznych Europy i odgrywają obecnie kluczową rolę w naszym bezpieczeństwie energetycznym i dywersyfikacji energii,

D.

mając na uwadze, że wzrasta eksploatacja złóż podmorskich na obszarach przylegających do terytorium UE, które nie podlegają prawu unijnemu, jednak zachodzące na nich incydenty mogłyby oddziaływać na terytorium UE, ponadto mając na uwadze, że wiele z tych obszarów jest obecnie politycznie niestabilnych,

E.

mając na uwadze, że istnieją już liczne akty prawa międzynarodowego i konwencje międzynarodowe regulujące obszary morskie, w tym wody europejskie,

F.

mając na uwadze, że Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) ustanawia ramy prawne, w których muszą być prowadzone działania na oceanach i morzach, w tym granice szelfu kontynentalnego i wyłącznej strefy ekonomicznej (w.s.e.),

G.

mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i integralności poszukiwań ropy naftowej i gazu ziemnego oraz maksymalnej ochrony obywateli Europy i środowiska naturalnego,

H.

mając na uwadze, że skutki wypadku mogą mieć charakter transgraniczny i w związku z tym uzasadniają przygotowanie zawczasu unijnego potencjału reagowania na zanieczyszczenie środowiska, uwzględniającego wypadki poza wodami UE,

I.

mając na uwadze, że wyciek ropy z platformy wiertniczej Deepwater Horizon ukazał potencjalnie niszczycielskie dla środowiska i człowieka skutki wydobycia ropy naftowej w ekstremalnych warunkach, a także ogromne koszty gospodarcze związane z takim oddziaływaniem na środowisko,

J.

mając na uwadze, że niektóre z zaleceń państwowej komisji USA ds. wycieku z platformy BP Deepwater Horizon i wierceń podmorskich pokrywają się z wieloma praktykami, które w niektórych częściach UE stosuje się powszechnie od co najmniej 20 lat,

K.

mając na uwadze, że wyciek ropy z platformy wiertniczej Deepwater Horizon w Zatoce Meksykańskiej musi skłonić UE, by pilnie i tam gdzie jest to niezbędne dokonała dogłębnego przeglądu swojego odnośnego prawodawstwa i uregulowań prawnych, przy uwzględnieniu zasady ostrożności i zasady konieczności podejmowania działań zapobiegawczych oraz wszelkich aspektów wydobycia i poszukiwania ropy naftowej i gazu ziemnego na morzu na jej terytorium, w tym bezpiecznego przesyłu podwodnymi rurociągami znajdującymi się na dnie morskim lub pod nim, mając na uwadze, że w tym kontekście Parlament z zadowoleniem przyjmuje gotowość Komisji do jak najszybszego wypełnienia luk w obowiązującym prawodawstwie UE,

L.

mając na uwadze, że katastrofa w Zatoce Meksykańskiej skłoniła przemysł i właściwe organy do powołania forów, takich jak GIRG (14) i OSPRAG (15), w celu wyciągnięcia wniosków z katastrofy, a także mając na uwadze, że wiele z tych inicjatyw przyniosło już wymierne rezultaty,

M.

mając na uwadze, że w 2007 r. udział narodowych przedsiębiorstw naftowych w światowej produkcji ropy naftowej wynosił 52 % i że kontrolowały one 88 % udokumentowanych zasobów ropy naftowej, a także mając na uwadze, że ich znaczenie w stosunku do międzynarodowych przedsiębiorstw naftowych gwałtownie rośnie,

N.

mając na uwadze, że różne mechanizmy regulacyjne w państwach członkowskich w znacznym stopniu utrudniają zapewnienie integralności środków bezpieczeństwa, oznaczają dodatkowe obciążenia finansowe dla przedsiębiorstw oraz niekorzystnie wpływają na właściwe i sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego;

O.

mając na uwadze, że istnieją dowody wskazujące, iż dzięki oddzieleniu procesu wydawania zezwoleń od ocen zdrowotnych i ocen bezpieczeństwa można uniknąć potencjalnego konfliktu interesów lub niejasności celów,

P.

mając na uwadze, że przed wydaniem zezwolenia i ostatecznej zgody na wiercenia krajowe organy regulacyjne muszą ocenić kondycję finansową i potencjał oraz upewnić się co do istnienia wystarczających zasobów finansowych, w tym ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej i wspólnych funduszy,

Q.

mając na uwadze, że istnieją już różne fora międzynarodowe, między innymi NSOAF (16), na których organy regulacyjne mogą wymieniać najlepsze praktyki,

R.

mając na uwadze, że Komisja, w imieniu UE, jest już stroną OSPAR (17) – regionalnej konwencji na rzecz ochrony środowiska morskiego Północno-Wschodniego Atlantyku,

S.

mając na uwadze, że istnieją mechanizmy zgłaszania incydentów, w tym między innymi roczne sprawozdanie OSPAR w sprawie zrzutów, wycieków i emisji, a także mając na uwadze, że kanały pozaregulacyjne, takie jak biuletyny NSOAF na temat bezpieczeństwa, mogą być wykorzystywane do przekazywania wniosków wyciągniętych z takich incydentów,

T.

mając na uwadze, że liczne obowiązujące umowy, takie jak umowa OCES (18), przewidują procedury międzynarodowej reakcji na wycieki o znaczeniu międzynarodowym,

U.

mając na uwadze, że dyrektywa UE w sprawie maszyn ma ogólnie zastosowanie do urządzeń wykorzystywanych w morskich instalacjach służących do wydobywania ropy i gazu, ale nie obejmuje swoim zakresem morskich ruchomych platform wiertniczych i zainstalowanych na nich urządzeń,

V.

mając na uwadze, że Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa na Morzu zapewnia już Komisji pomoc techniczną przy opracowywaniu i wdrażaniu przepisów UE w zakresie bezpieczeństwa na morzu oraz że powierzono jej zadania operacyjne w dziedzinie reagowania na zanieczyszczenie środowiska ropą naftową, monitorowania satelitarnego oraz identyfikacji i śledzenia statków w systemie dalekiego zasięgu,

W.

mając na uwadze, że obowiązek usunięcia wszelkich wycieków ropy oraz odpowiedzialność za szkody opierają się na art. 191 TFUE, który ustanawia zasadę „zanieczyszczający płaci”, oraz znajdują odzwierciedlenie w prawie wtórnym, na przykład dyrektywie w sprawie odpowiedzialności za środowisko i dyrektywie w sprawie odpadów,

X.

mając na uwadze, że istnieje już dobrowolny system rekompensat za zanieczyszczenia ropą naftową na Morzu Północnym,

1.

uznaje, że wydawanie zezwoleń i innych pozwoleń na poszukiwanie i eksploatację złóż węglowodorów leży w gestii państw członkowskich oraz że wszelkie zawieszenia działalności podlegają uznaniu danego państwa członkowskiego; podkreśla jednak, że procedury wydawania zezwoleń muszą podlegać pewnym wspólnym kryteriom UE, oraz zwraca uwagę na fakt, że wydając pozwolenie na poszukiwanie i eksploatację złóż węglowodorów, państwa członkowskie powinny stosować zasadę ostrożnościową;

2.

utrzymuje w związku z tym, że wprowadzenie ogólnounijnego moratorium na wszystkie nowe głębinowe wiercenia naftowe na wodach UE stanowiłoby niewspółmierną reakcję na potrzebę zapewnienia wysokich norm bezpieczeństwa w UE;

3.

podkreśla, że wszystkie państwa członkowskie muszą w swoich systemach prawnych i regulacyjnych dopilnować, aby wszyscy operatorzy przedłożyli opracowany dla konkretnego miejsca, opierający się na ryzyku system zabezpieczeń, wymagający od nich wykazania przed odpowiednimi organami do spraw zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska, że uwzględniono wszelkie związane z tym miejscem ryzyko i inne zagrożenia, a także przeprowadzono dla każdej instalacji kontrole i przeglądy;

4.

podkreśla, że wszystkie państwa członkowskie powinny w swoich ramach prawnych i regulacyjnych przyjąć solidny system zgodny z bieżącymi najlepszymi praktykami, w którym wszystkim wnioskom w sprawie wierceń towarzyszy system zabezpieczeń, wymagający zatwierdzenia przed rozpoczęciem operacji i obejmujący procedury weryfikacji przez niezależną stronę trzecią oraz przeglądy dokonywane w stosownych odstępach czasu przez niezależnych ekspertów; podkreśla, że „zapory” regulacyjne przed rozpoczęciem wierceń pozwolą lepiej upewnić się, iż wszystkie zagrożenia zostały rozważone i ograniczone oraz że niezależni eksperci przeprowadzili w stosownych odstępach czasu przeglądy dla każdej instalacji;

5.

apeluje o to, by wszystkie systemy zabezpieczeń były przedmiotem żywego i ewoluującego dokumentu, tak by zmiany materiałowe, techniczne lub zmiany wyposażenia podlegały zatwierdzeniu przez właściwy organ, oraz podkreśla, że wszystkie systemy zabezpieczeń powinny być poddawane przeglądowi co najmniej raz na 5 lat, w tym przez niezależne organy regulacyjne; podkreśla, że system zabezpieczeń musi obejmować wszystkie procedury na miejscu oraz sprzęt dostępny w przypadku ewentualnego wybuchu;

6.

przyznaje, że istnieje już sieć systemów i najlepszych praktyk, oraz uważa, że jeden konkretny nowy instrument prawny UE może grozić destabilizacją obecnej sieci systemów, powodując ich odchodzenie od sprawdzonego podejścia przewidującego system zabezpieczeń, a ponadto podkreśla, że nowe przepisy nie mogą powielać ani przekreślać istniejących najlepszych praktyk;

7.

popiera wyrażony przez Komisję zamiar wyrównania w górę – we współpracy z państwami członkowskimi – minimalnych norm w całej UE; uważa, że kwestie dotyczące bezpieczeństwa i środowiska powinny być ujmowane we wszystkich aktach prawnych oraz że we wszystkich obszarach eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego muszą być stosowane najwyższe normy bezpieczeństwa i normy środowiskowe; domaga się zaangażowania niezależnej strony trzeciej w celu zwiększenia poziomu koordynacji na wypadek katastrofy; zaleca wyznaczenie EMSA do pełnienia tej funkcji;

8.

domaga się rozszerzenia dyrektywy w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (19), aby objąć nią wszystkie etapy realizacji projektów na morzu (poszukiwanie i działania operacyjne), domaga się również wprowadzenia specjalnych wymogów dla ocen oddziaływania na środowisko w przypadku skomplikowanych odwiertów głębinowych i trudnych warunków wiercenia, a także przesyłu ropy naftowej i gazu podwodnymi rurociągami znajdującymi się na dnie morskim lub pod nim; ponadto uważa, że Komisja powinna dopilnować, by zatwierdzone przez organy krajowe oceny oddziaływania na środowisko dotyczące projektów na morzu obejmowały również procedury, których podmioty gospodarcze muszą przestrzegać na etapie likwidacji; wzywa Komisję do ponownej oceny przepisów prawnych dotyczących ocen oddziaływania na środowisko i określenia w nich, że przeprowadzanie tych ocen należy powierzyć niezależnym od klienta ekspertom;

9.

wzywa Komisję do rozpatrzenia obecnych ram regulacyjnych dotyczących likwidacji istniejącej infrastruktury wiertniczej i do dokładnego określenia – w razie potrzeby w formie przepisów prawnych – odpowiedzialności operatorów za zapewnienie bezpiecznego usunięcia takiej infrastruktury oraz za wszelkie szkody w środowisku wyrządzone w wyniku likwidacji platformy wiertniczej lub po jej likwidacji;

10.

wzywa Komisję do rozważenia możliwości rozszerzenia solidnych zasad zawartych w prawodawstwie w celu kontroli zagrożeń na lądzie (SEVESO II (20) i III (21)) na prawodawstwo dotyczące eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego; gdyby Komisja nie zaproponowała nowych przepisów szczegółowych, wzywa ją, by w międzyczasie dokonała przeglądu wniosku w sprawie dyrektywy SEVESO III w celu rozszerzenia jej zakresu o platformy wiertnicze i podmorskie rurociągi znajdujące się na dnie morza lub pod nim i do objęcia jej zakresem wszystkich faz od poszukiwania złóż ropy naftowej i gazu do uruchomienia odwiertu; z zadowoleniem przyjmuje uzasadnienie Komisji w sprawie przeglądu dyrektywy SEVESO II, w którym Komisja oświadcza, że dokona oceny właściwego sposobu wzmocnienia przepisów dotyczących ochrony środowiska;

11.

zwraca uwagę, że eksploatacja podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego jest wyłączona z głównych przepisów dyrektywy w sprawie emisji zanieczyszczeń przemysłowych (22); proponuje, aby Komisja dodała do załącznika I pkt 1.5 dotyczący eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego jako część pierwszego przeglądu podejścia, które ma zostać zrealizowane do dnia 31 grudnia 2011 r., a ponadto proponuje, aby europejskie biuro IPPC określiło najlepsze dostępne wzorce działań związanych z eksploatacją podmorskich złóż ropy naftowej i gazu;

12.

z zadowoleniem przyjmuje wyrażony przez Komisję zamiar dokonania przeglądu dyrektywy 92/91/EWG i wzywa do przyjęcia podejścia opartego na wspólnych normach, tak aby uniknąć odmiennego traktowania pracowników w tym samym przedsiębiorstwie w zależności od miejsca pracy; w związku z tym wzywa do ustanowienia zbioru przejrzystych, skutecznych i spójnych przepisów mających zastosowanie do wszystkich pracowników sektora eksploatacji złóż podmorskich oraz do dokonania oceny zarówno skuteczności obowiązujących przepisów, jak i możliwości ich harmonizacji w przyszłości;

13.

wzywa Unię Europejską, by propagowała stosowanie wytycznych MOP dotyczących systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (MOP-BHP 2001) w przemyśle naftowym i gazowym;

14.

ostrzega jednak, że ostatecznie skuteczność przepisów zależy od jakości ich wprowadzania w życie przez właściwe organy europejskie i krajowe oraz podmioty odpowiedzialne za wdrażanie, zarządzanie i egzekwowanie odpowiednich przepisów; uważa, że Komisja powinna aktywnie zapewniać stosowanie przepisów przez organy państw członkowskich;

15.

podkreśla, że niektóre państwa członkowskie posiadają już doskonałe mechanizmy bezpieczeństwa w porównaniu do tych istniejących na szczeblu międzynarodowym i europejskim;

16.

podkreśla znaczenie regularnych, różnorodnych i rygorystycznych inspekcji prowadzonych przez niezależnych i wykwalifikowanych specjalistów znających lokalne warunki; uważa, że systemy inspekcji operatorów muszą również podlegać weryfikacji przez strony trzecie; wspiera starania podjęte już przez niektóre państwa członkowskie na rzecz zwiększenia liczby rygorystycznych inspekcji; podkreśla znaczenie niezależności organów krajowych oraz przejrzystego rozwiązywania ewentualnych konfliktów interesów, jakie mogą wystąpić między inspektorami a potencjalnymi przyszłymi pracownikami;

17.

zauważa, że liczba doświadczonych inspektorów jest ograniczona, oraz apeluje o dalsze inwestycje w rozwój bardziej profesjonalnych sieci inspekcji w państwach członkowskich; wzywa Komisję, by zbadała sposoby pomocy państwom członkowskim w stworzeniu ich własnych inspektoratów;

18.

podkreśla, że konieczne są systemy skutecznych kontroli prowadzonych przez organy inspekcyjne z wykorzystaniem innowacyjnych metod, takich jak szczegółowe audyty czasu pracy lub akcji ratowniczych, oraz że należy przewidzieć możliwość nakładania kar w przypadku naruszania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;

19.

zauważa, że systemy inspekcji operatorów muszą podlegać weryfikacji przez strony trzecie oraz inspekcjom na poziomie UE i że audytem statków należy objąć morskie platformy wydobywcze ropy naftowej i gazu;

20.

uznaje, że w przypadku niektórych mniej rozległych operacji państwa członkowskie mogłyby odnieść korzyści skali z prowadzenia wspólnych inspektoratów;

21.

zauważa, że jakiekolwiek ewentualne objęcie przepisami UE dotyczącymi wyrobów urządzeń stosowanych w instalacjach morskich powinno uwzględniać fakt, że z uwagi na szybkie tempo postępu technologicznego zbyt nakazowe specyfikacje mogą szybko stać się przestarzałe;

22.

wyraża zaniepokojenie, że „kontrolerzy kontrolerów” na szczeblu UE nie wniosą dostatecznej wartości dodanej, która uzasadniałaby odbieranie właściwym organom krajowym poszukiwanych zasobów kadrowych potrzebnych w pracach regulacyjnych; dostrzega jednak potencjał bogatego doświadczenia EMSA w zapobieganiu wypadkom powodującym zanieczyszczenie ropą naftową, ich monitorowaniu i wykrywaniu, a ponadto uznaje, że gromadzenie danych, wymiana najlepszych praktyk oraz koordynacja środków reagowania powinny odbywać się na szczeblu UE; wzywa Komisję do zbadania, czy europejski organ regulacji działań na morzu, skupiający krajowe organy regulacyjne na wzór BEREC w sektorze telekomunikacji, mógłby wnieść wartość dodaną oraz poprawić egzekwowanie i stosowanie najwyższych norm w całej UE;

23.

podkreśla znaczenie inicjatyw regionalnych stanowiących pierwszy poziom działań wielostronnych oraz uważa, że z myślą o państwach członkowskich położonych wokół mórz: Śródziemnego, Bałtyckiego i Czarnego należy utworzyć fora w rodzaju NSOAF zajmującego się Morzem Północnym, które czuwałyby nad przyjmowaniem i egzekwowaniem minimalnych norm; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji w sprawie powołania forum organów ds. działalności wydobywczej na Morzu Śródziemnym (MOAF) i zachęca do udziału w nim państwa spoza UE; uważa, że normy i zasady przyjęte dla UE powinny uwzględniać aspekty środowiskowe związane z poszukiwaniem węglowodorów na obszarach nienależących do Unii;

24.

uznaje zróżnicowanie warunków na poszczególnych obszarach morskich, ale uważa, że inicjatywy regionalne powinny podlegać w stosownych przypadkach koordynacji na wspólnych forach, aby zapewnić korzystanie z najlepszych praktyk na szczeblu UE; podkreśla, że Komisja powinna odgrywać aktywną rolę na tych forach;

25.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji, aby wprowadzić wspólne posiedzenia UE/NSOAF jako okazję do wymiany najlepszych praktyk w UE; podkreśla, że posiedzenia te powinny być oceniane przez ich uczestników;

26.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję Międzynarodowego Stowarzyszenia Producentów Ropy i Gazu o utworzeniu grupy ds. reagowania przez przemysł światowy, podjętą w następstwie katastrofy w Zatoce Meksykańskiej; wzywa do zachowania przejrzystości podczas wymiany informacji i współpracy z władzami;

27.

podkreśla korzyści w zakresie bezpieczeństwa wynikające z programów angażowania pracowników; opowiada się za silnymi powiązaniami i wspólnymi inicjatywami przemysłu, pracowników i właściwych organów krajowych w dziedzinie zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska;

28.

podkreśla, że sektor eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego stanowi wysokie zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników z uwagi na niekiedy ekstremalne warunki środowiskowe, czas pracy w formie 12-godzinnych zmian oraz odizolowanie, a także przyznaje, że te szczególne warunki pracy, a zwłaszcza napięcie psychologiczne, są i nadal powinny być regulowane, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia błędu ludzkiego i chronić pracowników; w związku z tym zaleca zapewnienie pracownikom systemu ubezpieczeń proporcjonalnie do występującego ryzyka;

29.

oczekuje wypracowania kultury BHP o charakterze prewencyjnym przez zaangażowanie pracodawców i związków zawodowych oraz czynny udział pracowników, w szczególności przez konsultacje z nimi i włączenie ich w opracowywanie i stosowanie procedur bezpieczeństwa oraz przez informowanie o potencjalnych zagrożeniach związanych z pracą; podkreśla znaczenie testowania i monitorowania tych procedur przy wykorzystaniu struktur hierarchicznych, aby zagwarantować, że wyższa kadra kierownicza także zostanie przeszkolona i poniesie odpowiedzialność w razie wypadku lub awarii systemu bezpieczeństwa;

30.

wzywa przemysł do dbania o rzeczywistą kulturę bezpieczeństwa we wszystkich jego formach organizacyjnych, zarówno na platformach wiertniczych, jak i w środowisku biurowym; w związku z tym wyraża poparcie dla regularnych programów szkoleniowych dla wszystkich pracowników etatowych i kontraktowych oraz dla pracodawców;

31.

zwraca się do Komisji o rozpatrzenie możliwości określenia wspólnych surowych norm i systemów bezpieczeństwa, aby zapobiegać zagrożeniom i je ograniczać celem minimalizacji ryzyka i, w razie potrzeby, umożliwienia szybkiej i skutecznej reakcji; apeluje również o ustanowienie w państwach członkowskich UE wymogów dotyczących szkolenia dla pracowników, w tym wykonawców i podwykonawców, wykonujących zadania o wysokim stopniu zagrożenia, i o ich ujednolicenie celem zapewnienia spójnego wdrożenia na wszystkich wodach europejskich; zwraca się do Komisji o porozumienie się z partnerami międzynarodowymi celem zbadania możliwości podjęcia globalnej inicjatywy w zakresie zasad BHP i o regularne uaktualnianie tych zasad, tak aby były dostosowane do najnowszych technologii;

32.

wzywa państwa członkowskie do zezwalania wyłącznie na opatrzone certyfikatem szkolenia wewnętrzne lub zewnętrzne;

33.

z zadowoleniem przyjmuje międzynarodowe programy wymiany i wspólne programy szkoleniowe kierowane do personelu właściwych organów krajowych oraz zwraca się do Komisji i państw członkowskich o zaproponowanie inicjatyw na rzecz wspierania tych programów;

34.

apeluje, aby surowe kryteria w zakresie bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i szkolenia miały zastosowanie do podwykonawców, którzy muszą posiadać kwalifikacje wymagane do prowadzenia prac konserwacyjnych i budowlanych w obszarze ich kompetencji; wzywa do informowania pracowników, w tym wykonawców i podwykonawców oraz organizacji pracowniczych, o wszelkiego rodzaju ryzyku związanym z daną pracą, zanim zostanie ona rozpoczęta;

35.

podkreśla, że wyjątkowo wysokie ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa dotyczy także pracowników zatrudnionych na dalszym etapie obróbki surowca na morzu lub na lądzie; zwraca się do państw członkowskich o uwzględnienie tych pracowników podczas podejmowania działań regulacyjnych;

36.

wzywa do zapewnienia pracownikom sektora eksploatującego podmorskie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego regularnej i szczegółowej opieki medycznej; zaleca, aby co najmniej raz w roku organizowano pracownikom wizytę lekarską w celu zbadania ich stanu fizycznego i psychicznego;

37.

wzywa do zatwierdzenia mechanizmu oceny ryzyka ponoszonego przez pracowników oraz do uwzględnienia tej oceny przy obliczaniu wynagrodzenia pracowników;

38.

wzywa przemysł do stosowania najlepszych praktyk dotyczących przedstawicieli ds. bezpieczeństwa; pracownicy powinni mieć możliwość wyboru przedstawiciela ds. bezpieczeństwa, który zajmuje się kwestiami bezpieczeństwa na wszystkich szczeblach procesu operacyjnego i decyzyjnego; uważa również, że pracownicy powinni mieć możliwość zgłaszania właściwym organom wad systemu bezpieczeństwa lub stwarzanego przez nie ryzyka anonimowo i bez narażania się na nękanie;

39.

popiera bardziej zdecydowane dążenie państw członkowskich do dzielenia się najlepszymi praktykami w zakresie regulacji, norm i procedur oraz zgłaszania incydentów i zarządzania nimi, łącznie z opiniami naukowymi, bezpieczeństwem operacyjnym, ochroną środowiska, zarządzaniem ryzykiem, procedurami reagowania itd.;

40.

uznaje, że wymiana informacji jest już prowadzona dzięki grupom regulacyjnym lub też partnerstwom handlowym i wspólnym przedsięwzięciom; uważa, że bezpieczeństwo nie leży wyłącznie w gestii właścicieli;

41.

wzywa właściwe organy krajowe do gromadzenia, wymiany i podawania do wiadomości publicznej informacji ze sprawozdań o incydentach, z należytym uwzględnieniem newralgicznych kwestii handlowych, tak aby umożliwić wyciągnięcie odpowiednich wniosków; uznaje, że dzięki konsolidacji i dodatkowej koordynacji istniejących praktyk i sprawozdawczości dotyczącej incydentów możliwe byłoby zagwarantowanie przejrzystości i spójności w całej UE; wymiana tych informacji powinna następować najszybciej jak to możliwe po wystąpieniu incydentu i powinny one obejmować m.in. incydenty dotyczące personelu, nieprawidłowe działanie urządzeń, uwolnienie węglowodoru i inne budzące obawy incydenty; z zadowoleniem przyjmuje międzynarodowe inicjatywy, w tym inicjatywę dotyczącą grupy roboczej G20, których celem na szczeblu globalnym jest umożliwienie dostępu do rozległej wiedzy o incydentach i wszelkich niezbędnych środkach zaradczych;

42.

uważa, że Komisja powinna ocenić skuteczność różnych istniejących kanałów informacyjnych, argumenty przemawiające za racjonalizacją i/lub argumenty przemawiające za ustanowieniem nowych systemów międzynarodowych, z należytym uwzględnieniem wynikającego z nich obciążenia administracyjnego;

43.

odnotowuje różnicę między wydaniem zezwolenia a zgodą na wiercenia oraz fakt, że podmiot posiadający zezwolenie może nie być przedsiębiorstwem wiertniczym; uważa, że powinny istnieć „zapory” regulacyjne po wydaniu zezwolenia, a przed rozpoczęciem wierceń;

44.

zaleca, aby funkcje związane z wydawaniem zezwoleń oraz ze zdrowiem i bezpieczeństwem zostały rozdzielone we wszystkich państwach członkowskich; uważa, że Komisja powinna współpracować z państwami członkowskimi w celu ustalenia wspólnych, przejrzystych i obiektywnych kryteriów wydawania zezwoleń, gwarantujących rozdzielenie funkcji związanych z wydawaniem zezwoleń oraz ze zdrowiem i bezpieczeństwem, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia konfliktu interesów;

45.

zwraca uwagę, że znaczna liczba instalacji znajdujących się na wodach UE to instalacje stare; z zadowoleniem przyjmuje próby podniesienia stopnia integralności aktywów istniejących platform;

46.

uważa, że w ramach procedury udzielania zezwolenia i w całym okresie działań operacyjnych, a także na wszystkich etapach projektów na morzu (poszukiwanie, działania operacyjne i likwidacja) od podmiotów gospodarczych na rynku gazu i ropy naftowej powinno się wymagać udowodnienia, że posiadają odpowiednie zdolności finansowe pozwalające na usunięcie skutków szkód w środowisku spowodowanych konkretnymi prowadzonymi przez nie działaniami, w tym skutków wypadków o dużym wpływie i niskim prawdopodobieństwie, niezależnie od tego, czy będą one gwarantowane za pomocą obowiązkowych systemów wzajemnych gwarancji w przemyśle, za pomocą obowiązkowych ubezpieczeń czy też za pomocą łączonego systemu gwarantującego zabezpieczenie finansowe;

47.

opowiada się za stosowaniem planów awaryjnych, które odnosiłyby się do konkretnych instalacji i w których określano by zagrożenia, oceniano potencjalne przyczyny i skutki zanieczyszczenia, przedstawiano strategię reagowania oraz plany dotyczące wykonania ewentualnych odwiertów odciążających; zaleca, by warunkiem uzyskania zgody na wiercenia przez operatorów było przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko oraz przedstawienie planów awaryjnych co najmniej dwa miesiące przed rozpoczęciem prac; w przypadku skomplikowanych odwiertów lub trudnych warunków wiercenia proces oceny i zatwierdzenia planu awaryjnego oraz odnośnych konsultacji powinien przebiegać równolegle z innymi procesami regulacyjnymi związanymi z zatwierdzaniem (dotyczącymi np. wpływu na środowisko lub projektów odwiertów); w żadnym wypadku nie można rozpoczynać prac przed zatwierdzeniem planu awaryjnego przez państwo członkowskie, na terenie którego prowadzi się te prace; plany awaryjne powinny być publikowane przez właściwy organ krajowy z należytym uwzględnieniem ochrony danych;

48.

wzywa państwa członkowskie do opracowania, zmiany lub aktualizacji krajowych planów awaryjnych szczegółowo określających kanały dowodzenia i mechanizmy dystrybucji zasobów państwowych i przemysłowych w razie wycieku; wzywa państwa członkowskie, by przy sporządzaniu regionalnych planów awaryjnych współpracowały za sobą nawzajem oraz z krajami ościennymi UE; apeluje o przekazanie tych planów EMSA;

49.

zauważa, że ostatnie wydarzenia uwypukliły zagrożenia dla transportu morskiego i środowiska morskiego związane z poszukiwaniem oraz wydobyciem ropy naftowej i gazu na morzu; jest zdania, że należy wyraźnie rozszerzyć możliwości wykorzystania potencjału EMSA w zakresie reagowania, aby uwzględnić działania zapobiegawcze oraz działania w reakcji na zanieczyszczenia, których źródłem jest tego rodzaju działalność;

50.

sugeruje, że w ramach prowadzonych przez EMSA wykazów środków reagowania należy gromadzić informacje o wszelkich odpowiednich zasobach publicznych i przemysłowych, aby w razie konieczności EMSA była w stanie pełnić rolę koordynatora w przypadku poważnego incydentu;

51.

proponuje, by dostępny sprzęt służący do tamowania wszelkich ewentualnych wycieków stanowił ważny element planów awaryjnych i by znajdował się niedaleko instalacji, co umożliwiłoby jego szybkie wprowadzenie do akcji w razie poważnego wypadku;

52.

wzywa przedsiębiorstwa do tego, aby nadal wygospodarowywały fundusze na badania i rozwój w zakresie nowych technologii w dziedzinie zapobiegania wypadkom i usuwania ich skutków; podkreśla, że zanim w zatwierdzonym planie awaryjnym uwzględni się nowe technologie w zakresie reagowania w przypadku katastrof, należy je poddać niezależnym testom i ocenom oraz uzyskać odpowiednie pozwolenia;

53.

uważa za niezbędne prowadzenie stosownych naukowych badań innowacyjnych, które umożliwiłyby zastosowanie automatycznych systemów monitorowania pracy wydobywczej wież wiertniczych i jej przerywania oraz podnoszących niezawodność wierceń, eksploatacji i zabezpieczeń przeciwpożarowych w ekstremalnych warunkach pogodowych;

54.

opowiada się za ścisłą kontrolą, stałym testowaniem i oceną wpływu wywieranego na środowisko przez dyspergatory chemiczne (i oceny planów reagowania w sytuacjach kryzysowych wiążących się z zastosowaniem dyspergatorów chemicznych), zarówno po to, aby zagwarantować, że będą one właściwe w przypadku wycieku, jak i po to, by uniknąć negatywnego wpływu na zdrowie publiczne i środowisko naturalne; wzywa Komisję do zapewnienia w razie potrzeby bardziej szczegółowych badań nad wpływem takich środków chemicznych w ramach programów badawczych UE;

55.

uznaje, że na przemyśle spoczywa główna odpowiedzialność za reagowanie na katastrofy; z zadowoleniem przyjmuje wspólne inicjatywy mające na celu rozwijanie, mobilizowanie i dystrybucję zasobów w celu przeciwdziałania wyciekom ropy; podkreśla, że sektor publiczny odgrywa ważną rolę w zakresie regulacji, bezpieczeństwa i koordynacji działań podejmowanych w odpowiedzi na katastrofy;

56.

zaleca skoncentrowanie się w większym stopniu na systematycznych szkoleniach, a zwłaszcza na kwestii praktycznego stosowania sprzętu służącego do reagowania na katastrofy;

57.

zwraca się do państw członkowskich i Komisji, by dopilnowały, że system wydawania zezwoleń będzie zawierał jako zabezpieczenie odpowiednie instrumenty finansowe, tak by w razie nagłych poważnych incydentów możliwe było szybkie uruchomienie środków finansowych koniecznych do naprawienia szkód gospodarczych, społecznych i środowiskowych spowodowanych wyciekiem ropy naftowej lub gazu;

58.

z zadowoleniem przyjmuje starania Komisji o rozszerzenie zakresu uprawnień Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa na Morzu, tak by obejmowały one nie tylko statki, ale i instalacje morskie;

59.

zauważa, że zasady udostępniania wiedzy specjalistycznej i zasobów EMSA zostaną określone w zmienionym rozporządzeniu dotyczącym EMSA, ale powinny one wyraźnie obejmować działania podejmowane w odpowiedzi na wystąpienie zanieczyszczeń, których źródłem jest poszukiwanie ropy naftowej i gazu ziemnego, a ponadto wiedza i zasoby powinny być dostępne w razie potrzeby w całej UE i w krajach ościennych;

60.

uważa, że narzędzia reagowania i monitorowania opracowane na szczeblu UE, mianowicie sieć pozostających w ciągłej gotowości statków EMSA służących do usuwania zanieczyszczeń spowodowanych wyciekiem ropy naftowej oraz program CleanSeaNet (CSN) mający na celu monitorowanie i wykrywanie wycieków ropy naftowej, można wykorzystywać w razie incydentów/ wypadków w instalacjach morskich;

61.

zaleca korzystanie z usług EMSA w ramach CleanSeaNet w celu kontrolowania platform naftowych i nielegalnych zrzutów ze statków; zauważa, że 50 % zdjęć dostarczanych obecnie w ramach CleanSeaNet można wykorzystać do monitorowania platform naftowych;

62.

zaleca wobec tego, aby po dokonaniu przeglądu w odniesieniu do wymienionych poniżej kwestii korzystać z sieci pozostających w gotowości statków EMSA służących do oczyszczania powierzchni morza w przypadku wycieku ropy naftowej (SOSRV):

63.

ponawia apele do Komisji o jak najszybsze przedłożenie wniosków w sprawie stworzenia sił obrony cywilnej UE w oparciu o mechanizm obrony cywilnej UE i opracowanie wspólnie z państwami członkowskimi europejskiego planu działania obejmującego specjalne mechanizmy określające sposoby reagowania UE na rozległe zanieczyszczenie spowodowane przez morskie instalacje wydobywcze ropy naftowej, w tym podwodne rurociągi znajdujące się na dnie morskim lub pod nim;

64.

uznaje rolę, jaką w uzupełnianiu mechanizmów reagowania kryzysowego państw członkowskich i przemysłu odgrywa MIC (23);

65.

popiera innowacyjne usługi oferowane sektorowi morskiemu; z zadowoleniem przyjmuje dyskusję prowadzoną przez Komisję i państwa członkowskie w sprawie nowej inicjatywy e-maritime, której podstawą jest projekt SafeSeaNet, oraz uważa, że może ona dodatkowo poprawić bezpieczeństwo w przemyśle naftowym i gazowym na morzu;

66.

podkreśla, że na każdym obszarze morza zawsze musi istnieć dostęp do wystarczającej ilości sprzętu pozwalającego na podjęcie odpowiednich działań w przypadku dużych i poważnych wycieków na danym obszarze morza, a nie tylko na wodach UE;

67.

wzywa Komisję do zadbania o to, aby lepsze zarządzanie danymi morskimi, zaproponowane w komunikacie zatytułowanym „Wiedza o morzu 2020” (24), oraz proponowane rozporządzenie ustanawiające Program na rzecz dalszego rozwoju zintegrowanej polityki morskiej (25) uwzględniły potrzebę zapewnienia odpowiedniego monitorowania zagrożeń zanieczyszczeniem, aby ustalić odpowiedni przebieg działań w stosownym czasie;

68.

domaga się, aby Komisja przygotowała wniosek, dzięki któremu naukowa wiedza gromadzona przez operatorów pracujących na morzu na mocy publicznego zezwolenia będzie udostępniana właściwym organom stosującym normy i protokoły opracowane w ramach inicjatywy „Wiedza o morzu 2020”, aby ułatwić publiczną kontrolę i lepiej zrozumieć środowisko morskie;

69.

apeluje do państw członkowskich, aby rozważając mechanizmy gwarancji finansowych, w tym konieczność ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, zwróciły należytą uwagę na kalkulowanie finansowych warunków ubezpieczeń w oparciu o realne ryzyko wynikające z trudności podczas wiercenia i eksploatacji, tak by nie narzucać cen wykluczających z rynku małych i średnich operatorów przy jednoczesnym zagwarantowaniu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej;

70.

podkreśla, że chociaż w zasadzie gwarancji finansowych można dostarczyć przez ubezpieczenie lub wzajemne gwarancje, należy upewnić się, że operatorzy wykazują się posiadaniem gwarancji finansowych na pokrycie ogólnego kosztu usuwania zanieczyszczeń i wypłatę odszkodowań w przypadku poważnej katastrofy, oraz że zagrożenia i odpowiedzialność nie spadają na mniejsze przedsiębiorstwa, co do których istnieje większe prawdopodobieństwo, że w razie wypadku ogłoszą niewypłacalność; wzywa do utworzenia wspólnych systemów, aby utrzymać środki zachęcające do unikania zagrożeń i stosowania się do jak najwyższych norm bezpieczeństwa w indywidualnych operacjach;

71.

dostrzega wartość wspólnych funduszy, takich jak OPOL na Morzu Północnym, oraz domaga się utworzenia takich funduszy dla każdego obszaru morskiego UE; postuluje obowiązkowe członkostwo w nich operatorów oraz zapewnienie pewności prawa, co będzie stanowić mechanizm ochronny mający na celu uspokojenie obaw państw członkowskich, sektora morskiego, a zwłaszcza rybaków, oraz podatników;

72.

podkreśla, że dobrowolny charakter systemów takich jak OPOL sprawia, że kontrola prawna jest ograniczona, wobec czego uważa, iż fundusze zostałyby wzmocnione, gdyby udział w nich było wymogiem związanym z uzyskaniem zezwolenia;

73.

podkreśla, że wkłady powinny być określane zarówno na podstawie poziomu ryzyka związanego z daną instalacją, jak i planów awaryjnych, a także powinny być z nimi spójne;

74.

jest zdania, że zasięg dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko (26) należy rozszerzyć, tak aby móc stosować zasadę „zanieczyszczający płaci” i zasadę pełnej odpowiedzialności do wszelkich szkód wyrządzanych na wodach morskich i odbijających się na różnorodności biologicznej, aby przedsiębiorstwa naftowe i gazowe mogły być pociągane do odpowiedzialności za wszystkie szkody wyrządzone w środowisku i mogły przyjąć pełną odpowiedzialność;

75.

domaga się przeglądu ww. dyrektywy w celu objęcia jej zakresem wszystkich wód morskich UE zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie strategii morskiej (27);

76.

wzywa Komisję, by w ramach dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko obniżyła progi szkodliwości oraz stosowała system pełnej odpowiedzialności obejmujący wszystkie szkody wyrządzone w wodach morskich i niszczenie różnorodności biologicznej;

77.

jest zdania, że Komisja powinna zbadać, czy możliwe jest utworzenie w ramach odpowiedzialności za środowisko funduszu kompensacyjnego na wypadek katastrof spowodowanych wyciekiem ropy naftowej, obejmującego prawnie wiążące przepisy dotyczące zabezpieczenia finansowego;

78.

zaleca, aby państwa członkowskie rozważyły przyjęcie i wzmocnienie środków powstrzymujących od zaniedbań i nieprzestrzegania przepisów, takich jak grzywny, cofnięcie zezwoleń i odpowiedzialność karna pracowników; zwraca jednak uwagę, że system taki istniał w USA przed wyciekiem z platformy Deepwater Horizon;

79.

podkreśla, że przed odwiertem należy jednoznacznie określić strony odpowiedzialne finansowo;

80.

apeluje do przemysłu o stosowanie przynajmniej norm środowiskowych i norm bezpieczeństwa UE lub ich odpowiednika niezależnie od tego, w jakim miejscu świata przedsiębiorstwa prowadzą operacje; zdaje sobie sprawę z trudności związanych z egzekwowaniem wymogu, aby przedsiębiorstwa mające siedzibę w UE działały na całym świecie zgodnie z normami UE, ale wzywa Komisję do zbadania, przy pomocy jakich mechanizmów można by doprowadzić do tego, by przedsiębiorstwa mające siedzibę w UE działały na świecie co najmniej zgodnie z normami bezpieczeństwa UE; uważa, że odpowiedzialność przedsiębiorstw w tej dziedzinie również powinna być główną siłą napędową oraz że w ramach procedur udzielania zezwoleń państwa członkowskie w momencie ich udzielania mogłyby brać pod uwagę incydenty o znaczeniu globalnym, które dotyczyły przedsiębiorstw, pod warunkiem że dokładnie zbadano okoliczności tych incydentów; wzywa Komisję, by propagowała stosowanie tych wysokich norm we współpracy z partnerami międzynarodowymi;

81.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o dalsze uczestnictwo w inicjatywach dotyczących morskiej działalności wydobywczej w ramach G20 przy jednoczesnym uwzględnieniu Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS);

82.

podkreśla znaczenie obowiązujących przepisów zainicjowanych przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska, OSPAR oraz przez konwencje barcelońską i helsińską, ale zauważa, że obowiązujące prawo międzynarodowe nie zawiera kompletnych lub spójnych ram dla norm bezpieczeństwa i norm środowiskowych w odniesieniu do morskiej działalności wiertniczej oraz może być trudne do wyegzekwowania;

83.

podkreśla znaczenie, jakie ma pełne wprowadzenie w życie nieratyfikowanego protokołu z 1994 r. o ochronie Morza Śródziemnego, którego celem jest ochrona przed zanieczyszczeniami wynikającymi z działalności poszukiwawczej i wydobywczej;

84.

apeluje do Komisji o aktywną współpracę z innymi państwami graniczącymi z obszarami morskimi UE w celu zapewnienia wyrównanego, wysokiego poziomu bezpieczeństwa dzięki ramom regulacyjnym i nadzorowi;

85.

wzywa UE do współpracy z odpowiednimi krajami spoza UE, w tym z ich organizacjami pracowniczymi i organizacjami pracodawców, których obywatele świadczą usługi w unijnym przemyśle eksploatującym podmorskie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego celem dopilnowania, by firmy posiadające siedzibę poza UE, ale pracujące na wodach UE przestrzegały unijnych warunków zatrudnienia i przepisów BHP;

86.

wzywa Komisję do rozpoczęcia debaty nad regulacjami dotyczącymi odpowiedzialności za szkody spowodowane w środowisku i gwarancji finansowych, w której to debacie uczestniczyłyby również kraje trzecie;

87.

wzywa Komisję do współpracy z partnerami i sąsiadami w celu wypracowania specjalnego trybu prowadzenia wszelkich działań w Arktyce, należycie uwzględniającego zasadę zrównoważonego rozwoju i konieczność działań na morzu w tak wrażliwym i jedynym w swoim rodzaju środowisku;

88.

opowiada się za międzynarodowymi dwustronnymi stosunkami partnerskimi w ramach planów działania na rzecz europejskiej polityki sąsiedztwa, które m.in. służą zachęcaniu państw trzecich do przyjmowania wysokich norm bezpieczeństwa; zachęca kraje, które nie zaangażowały się jeszcze w pełni w europejską politykę sąsiedztwa, aby to uczyniły;

89.

popiera prowadzone przez przemysł programy transferu wiedzy specjalistycznej, szczególnie do krajów o słabiej rozwiniętych ramach regulacyjnych;

90.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

22.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 51/56

—

uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (1),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 3 października 2008 r. zatytułowane „Realizacja celów barcelońskich w zakresie struktur opieki nad dziećmi do osiągnięcia wieku obowiązku szkolnego” (COM(2008)0638),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji „Wspieranie innowacyjności i przedsiębiorczości kobiet” [Promotion of Women Innovators and Entrepreneurship] z dnia 25 lipca 2008 r.,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 czerwca 2008 r. zatytułowany „Najpierw myśl na małą skalę” Program „Small Business Act” dla Europy (COM(2008)0394),

—

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/41/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz uchylającą dyrektywę Rady 86/613/EWG (2),

—

uwzględniając decyzję Rady 2010/707/UE z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich (3),

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2009 r. w sprawie programu „Small Business Act” (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 listopada 2006 r. pt. „Czas na przyspieszenie – Tworzenie Europy przedsiębiorczości i wzrostu gospodarczego” (6),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 października 2002 r. w sprawie sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady: Inicjatywa na rzecz wzrostu i zatrudnienia – środki w zakresie pomocy finansowej dla innowacyjnych i tworzących nowe miejsca pracy małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) (7),

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0207/2011),

A.

mając na uwadze, że ważne jest uznanie, iż dzielenie się obowiązkami rodzinnymi i domowymi przez kobiety i mężczyzn, głównie dzięki częstszemu korzystaniu z urlopów wychowawczych i ojcowskich, jest niezbędnym warunkiem wspierania i osiągnięcia równości mężczyzn i kobiet, a w związku z tym należy kobietom zapewnić równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, która mogłaby pomóc kobietom w rozpoczęciu własnej działalności, gwarantującej im niezależność finansową i zawodową,

B.

mając na uwadze, że samozatrudnienie zwykle zapewnia większą elastyczność w zakresie godzin pracy, liczby przepracowanych godzin i miejsca pracy niż zatrudnienie, dając większe możliwości osobom dążącym do pogodzenia obowiązków służbowych z obowiązkami w zakresie opieki lub z inną działalnością lub osobom potrzebującym dostosowanego miejsca pracy,

C.

mając na uwadze, że na kategorię mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) składają się przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR a całkowity bilans roczny nie przekracza 43 milionów EUR,

D.

mając na uwadze, że 99 % nowo utworzonych przedsiębiorstw to mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa, a jedna trzecia z nich to firmy zakładane przez bezrobotnych, oraz mając na uwadze, że mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 10 osób stanowią 91 % przedsiębiorstw europejskich,

E.

mając na uwadze opracowany przez Komisję dokument zatytułowany „Plan działania: europejski program na rzecz przedsiębiorczości” (COM(2004)0070), w którym zwrócono uwagę na potrzebę lepszych zabezpieczeń socjalnych; mając na uwadze, że Komisja planuje przedstawić komunikat w sprawie programu „Small Business Act” na początku 2011 r. oraz że szczególny nacisk należy położyć na konieczność zapewnienia kobietom-przedsiębiorcom lepszego zabezpieczenia socjalnego,

F.

mając na uwadze, że kobiety mogą napotykać przeszkody w dostępie do wsparcia informacyjnego oraz narzędzi i usług finansowych i technologicznych, co może zmniejszyć ich zdolność do rozwijania działalności gospodarczej i ubiegania się o kontrakty rządowe i gminne,

G.

mając na uwadze, że zgodnie z terminologią Komisji Europejskiej pozorne samozatrudnienie jest fikcyjnym rodzajem samozatrudnienia występującym wówczas, gdy niewłaściwej klasyfikacji statusu zatrudnienia używa się w celu obejścia przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych i odebrania takim pracownikom podstawowych praw pracowniczych w celu obniżenia kosztów pracy, przy czym pracownicy, których to dotyczy, pozostają w ekonomicznej zależności,

H.

mając na uwadze, że przedsiębiorcy to osoby (właściciele przedsiębiorstw), które dążą do tworzenia wartości, zakładając lub rozszerzając działalność gospodarczą, poprzez identyfikację i wykorzystywanie nowych produktów, procesów i rynków (8),

I.

mając na uwadze, że kobietę-przedsiębiorcę można zdefiniować jako kobietę, która utworzyła firmę i posiada w niej udział większościowy oraz czynnie uczestniczy w procesie decyzyjnym, podejmowaniu ryzyka i codziennym zarządzaniu,

J.

mając na uwadze, że wiele przedsiębiorstw, zwłaszcza zarządzanych przez kobiety, powstało na obszarach regionów objętych celem 1, które to regiony wkrótce przestaną kwalifikować się jako obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania, na korzyść krajów, które niedawno przystąpiły do UE,

K.

mając na uwadze, że na terenie wielu regionów, które utracą udogodnienia, istnieją jeszcze niedostatecznie rozwinięte obszary wiejskie, natomiast regiony nowych krajów członkowskich często nie posiadają narzędzi kulturowych, społecznych i organizacyjnych pozwalających na optymalne wykorzystanie funduszy europejskich,

L.

mając na uwadze, że pomiędzy państwami członkowskimi występują duże różnice w liczbie kobiet-przedsiębiorców; mając na uwadze, że mniej kobiet niż mężczyzn postrzega prowadzenie działalności gospodarczej jako realną ścieżkę zawodową i że pomimo wzrostu w ostatnim dziesięcioleciu liczby kobiet prowadzących MŚP, w Unii Europejskiej kobiety stanowią zaledwie jedną dziesiątą przedsiębiorców, w porównaniu z jedną czwartą wśród mężczyzn; mając na uwadze, że kobiety stanowią około 60 % wszystkich absolwentów uczelni wyższych, a na rynku pracy, w szczególności w dziedzinie biznesu, w pełnym wymiarze czasu pracy wciąż pracuje niedostateczna liczba kobiet; mając na uwadze podstawowe znaczenie zachęcania kobiet do prowadzenia działalności gospodarczej w celu zmniejszenia nierówności istniejących między płciami oraz umożliwienia im tego;

M.

mając na uwadze, że dzięki ustawie z 1988 r. w sprawie prowadzenia działalności gospodarczej przez kobiety w Stanach Zjednoczonych liczba kobiet posiadających firmy wzrosła procentowo z 26 % w 1992 r. do 57 % ogółu przedsiębiorców w 2002 r.; mając na uwadze, że powodzenie tej ustawy może pomóc UE w określeniu najlepszych wzorców,

N.

mając na uwadze, że kobiety-przedsiębiorcy – jako że posiadają mniej wiedzy na temat dostępnych możliwości finansowania oraz mniej doświadczenia w zakresie zarządzania finansowego, co spowodowane jest czynnikami społecznymi – potrzebują wsparcia nie tylko na etapie ich zakładania, ale również w okresie funkcjonowania przedsiębiorstwa, zważywszy że rodzaj wymaganego wsparcia różni się w zależności od tego, czy jest to planowanie biznesowe na etapie tworzenia czy też rozwoju przedsiębiorstwa,

O.

mając na uwadze, że przedsiębiorczość kobiet oraz małe i średnie przedsiębiorstwa kierowane przez kobiety są głównym źródłem podwyższania poziomu zatrudnienia kobiet, a co za tym idzie większego wykorzystania poziomu wykształcenia kobiet oraz gwarantowania, że kobiety nie będą zatrudniane na niepewnych warunkach, mając również na uwadze, że kultura przedsiębiorczości wśród kobiet jest gwarancją dynamizmu i innowacyjności przedsiębiorstw, którego potencjał jest w zbyt małym stopniu wykorzystywany w Unii Europejskiej, zwraca również uwagę na dodatkowe korzyści dla ogółu gospodarki wynikające z większej liczby kobiet-przedsiębiorców; mając na uwadze, że w niestabilnej sytuacji gospodarczej łatwo zapomina się o działaniach na rzecz kobiet-przedsiębiorców,

P.

mając na uwadze, że w wielu przypadkach mężczyźni i kobiety nie mają takich samych możliwości w zakresie prowadzenia i rozwijania przedsiębiorstw oraz mając na uwadze, że ugruntowanie się przedsiębiorczości kobiet jest procesem długofalowym wymagającym czasu, żeby zmienić struktury i postawy w społeczeństwie; mając na uwadze, że kobiety od zawsze były przedsiębiorcze, ale zasady i tradycyjny podział ról nie zawsze pozwalały im na wykorzystywanie swoich umiejętności,

Q.

mając na uwadze, że Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) znacząco zwiększył pożyczki udzielane MŚP z 8,1 mld EUR w 2008 r. do około 11,5 mld EUR w 2009 r.; mając na uwadze, że ciągle wdrażane były instrumenty w zakresie MŚP przewidziane w ramach programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (1,13 mld EUR przeznaczone na lata 2007-2013); mając na uwadze, że Komisja przyjęła tymczasowe ramy dotyczące pomocy państwowej 2009/2010 zapewniające państwom członkowskim większe możliwości niwelowania skutków ograniczenia akcji kredytowej,

R.

mając na uwadze, że programy gotowości inwestycyjnej zwiększają zdolność MŚP bądź przedsiębiorcy do zrozumienia zaniepokojenia banków lub innych inwestorów w związku z finansowaniem zewnętrznym,

S.

mając na uwadze, że kobiety-przedsiębiorcy stanowią heterogeniczną grupę pod względem wieku, pochodzenia i wykształcenia, do której należą zarówno młode absolwentki, jak i kobiety na zaawansowanym etapie kariery, które pragną znaleźć nowe sposoby wykorzystania swojego zmysłu przedsiębiorczego oraz swoich zdolności w zakresie zarządzania, komunikacji, uzyskiwania kompromisu i prawidłowej oceny zagrożeń, a także mając na uwadze, że kobiety-przedsiębiorcy są aktywne w licznych sektorach i przedsiębiorstwach; mając na uwadze, że mężczyźni i kobiety nie mają takich samych możliwości w zakresie prowadzenia i rozwijania przedsiębiorstw z uwagi na stereotypowe postrzeganie płci oraz bariery strukturalne, przy czym kobiety często są niesłusznie postrzegane jako pozbawione umiejętności właściwych dla przedsiębiorców, takich jak wiara w siebie, zdolność zarządzania, asertywność i chęć podejmowania ryzyka,

T.

mając na uwadze, że doradztwo i wsparcie ze strony aktywnych przedsiębiorców zarówno kobiet, jak i mężczyzn może pomóc nowo utworzonym przez kobiety przedsiębiorstwom w pokonywaniu licznych obaw związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej,

U.

mając na uwadze, że ważne jest wspieranie praktycznych zaleceń, które uwzględniają realia świata biznesu i gospodarki w warunkach rynku konkurencyjnego,

V.

mając na uwadze, że nie przeprowadzono wystarczających badań na temat przedsiębiorczości kobiet na poziomie UE, które mogłyby dostarczyć informacji pomocnych przy opracowywaniu i wdrażaniu ogólnoeuropejskiej polityki w tej dziedzinie,

W.

mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich osobom samozatrudnionym nie przysługują odpowiednie prawa wynikające z zabezpieczenia społecznego, takie jak urlop macierzyński i ojcowski, ubezpieczenie od bezrobocia i ubezpieczenie chorobowe, renta inwalidzka i świadczenia emerytalne oraz struktury opieki nad dziećmi, mimo że struktury te są niezbędne, aby umożliwić kobietom-przedsiębiorcom pogodzenie życia zawodowego i rodzinnego oraz aby Unia Europejska mogła stawić czoła wyzwaniu demograficznemu; mając na uwadze, że w wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia apeluje się do państw członkowskich o wspieranie samozatrudnienia przy jednoczesnym zapewnieniu samozatrudnionym odpowiedniego zabezpieczenia społecznego,

X.

mając na uwadze, że istnieje grupa osób, głównie kobiet, wykonujących prace takie jak pomoc domowa czy prywatna opieka, które nie są oficjalnie zatrudnione ani samozatrudnione i w związku z tym pozbawione są jakiejkolwiek ochrony socjalnej,

1.

zachęca Komisję, państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne, aby lepiej wykorzystywały możliwości finansowania dostępne dla kobiet-przedsiębiorców w formie specjalnych dotacji, kapitału ryzyka, zabezpieczenia społecznego oraz obniżek stóp oprocentowania, co umożliwi sprawiedliwy i jednakowy dostęp do finansowania, jak np. europejski instrument mikrofinansowy Progress zapewniający mikrokredyty do wysokości 25 000 EUR mikroprzedsiębiorstwom i tym, którzy chcą założyć własne małe przedsiębiorstwo, ale nie mają dostępu do tradycyjnych usług bankowych, jak np. osoby bezrobotne;

2.

wzywa państwa członkowskie do ustanowienia ogólnokrajowych kampanii, obejmujących warsztaty i seminaria, w celu wspierania kobiet i skuteczniejszego informowania ich na temat Europejskiego Instrumentu Mikrofinansowania Progress i wszystkich możliwości finansowania, jakie oferuje ten instrument;

3.

wskazuje, że równość kobiet i mężczyzn jest podstawową zasadą UE, uznaną w Traktacie o Unii Europejskiej oraz w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, przy czym mimo znaczącego postępu w tej dziedzinie nadal istnieje wiele dysproporcji między kobietami a mężczyznami w zakresie przedsiębiorczości i podejmowania decyzji;

4.

ubolewa nad tym, że kryzys finansowy i gospodarczy pogłębił problemy stojące przed wieloma potencjalnymi kobietami-przedsiębiorcami, w szczególności w ciągu pierwszych trzech lat działalności; podkreśla, że rozwijanie przynoszących korzyści MŚP zarówno przez mężczyzn, jak i przez kobiety może pomóc państwom członkowskim w osiągnięciu bardziej zrównoważonego wzrostu gospodarczego;

5.

z zadowoleniem przyjmuje odrębną część poświęconą pomocy na rzecz przedsiębiorczości kobiet w wyżej wspomnianym rozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008; zwraca się do Komisji, aby zapewniła kontynuację tej pomocy w przyszłych Wspólnotowych Ramach Wsparcia, tak aby pomóc kobietom-przedsiębiorcom wzmocnić ich pozycję po wygaśnięciu rozporządzenia;

6.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, aby MŚP zarządzane (założone) przez kobiety również mogły korzystać z ulg podatkowych przewidzianych dla MŚP;

7.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wdrożenia rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego oraz do zapewnienia przedsiębiorcom, którzy stali się niewypłacalni lub mieli przerwy w karierze zawodowej, dostępu do pomocy i wsparcia w zakresie przywracania prawidłowej sytuacji finansowej, tak aby umożliwić im dalsze realizowanie podjętych już przedsięwzięć lub przebranżowienie;

8.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania wymiany najlepszych praktyk między regionami, które przestaną się kwalifikować do regionów objętych celem 1 i regionami nowych państw członkowskich, tak aby zaangażowane zostały kobiety-przedsiębiorcy, zwłaszcza w zakresie działalności rolniczej prowadzonej na małą skalę, zarówno celem przekazania zdobytych doświadczeń jednocześnie nie tracąc w sposób nagły wsparcia finansowego, jaki i celem wyszkolenia i utworzenia nowej klasy rządzącej kobiet w państwach członkowskich, które jako ostatnie przystąpiły do UE;

9.

wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz BusinessEurope do wspierania przedsiębiorczości kobiet, promowania wsparcia finansowego i struktur poradnictwa zawodowego oraz wdrożenia, we współpracy z organizacjami i szkołami przedsiębiorczości oraz krajowymi instytutami kobiet, programów gotowości inwestycyjnej mogących pomóc kobietom w tworzeniu rentownych biznesplanów oraz w znalezieniu i zdefiniowaniu potencjalnych inwestorów;

10.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zbadania przeszkód w przedsiębiorczości kobiet i w szczególności do przeprowadzenia wszechstronnej analizy dostępu kobiet do finansów;

11.

wzywa państwa członkowskie do zachęcania banków i instytucji finansowych do rozważenia usług wspierania biznesu „przyjaznych kobietom”;

12.

wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz BusinessEurope do rozważenia możliwości utworzenia programów doradztwa i programów wspierających czerpiących w szczególności z programów aktywnego starzenia się, które wykorzystują rady i doświadczenie emerytowanych przedsiębiorców – zarówno kobiet, jak i mężczyzn;

13.

apeluje do państw członkowskich o zwrócenie szczególnej uwagi na sytuację kobiet w wieku 50+ i o pomoc im w zakładaniu własnych przedsiębiorstw;

14.

nalega, aby państwa członkowskie wdrożyły politykę pozwalającą kobietom na zachowanie odpowiedniej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz aby stworzyły odpowiednie struktury opieki nad dziećmi i młodzieżą, gdyż ich nieprzystępność cenowa, niedostępność i brak jakości stanowią dodatkowe przeszkody dla kobiet chcących założyć przedsiębiorstwo;

15.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania dostępu kobiet-przedsiębiorców do prowadzonych przez doświadczonych konsultantów ocen potencjału wzrostowego, które pozwalają zmierzyć potencjalne ryzyko;

16.

stwierdza, że według licznych badań przeprowadzonych w ostatnich latach kobiety-przedsiębiorcy przejawiają większą niż mężczyźni ostrożność w podejmowaniu ryzyka gospodarczego i finansowego; uważa, że wyniki tych badań powinny zostać poddane dokładniejszej analizie, celem sprawdzenia ich dokładności i podjęcia decyzji w zakresie konsekwencji, jakie należy z tego faktu wyciągnąć;

17.

wzywa państwa członkowskie i władze regionalne do wprowadzenia krajowych edukacyjnych pojęć celem podniesienia świadomości młodych kobiet w zakresie przedsiębiorczości i zarządzania przez kobiety oraz do rozwijania „przedsiębiorczości młodych osób” do programów szkół, tak aby w ciągu roku szkolnego i na zasadzie dobrowolności uczennice mogły poznać etapy istnienia przedsiębiorstwa (założenie, zarządzanie i likwidacja przedsiębiorstwa), uzupełniając ten proces mentoringiem nauczycieli i doradców w zakresie aktywnego starzenia się pracujących w lokalnych przedsiębiorstwach;

18.

uznaje, że wiele dziewcząt od najmłodszych lat zniechęca się do zajmowania się przedmiotami szkolnymi i uniwersyteckimi postrzeganymi jako przedmioty „męskie” z natury, takimi jak nauki przyrodnicze, matematyka i technologia; zaleca wprowadzenie pierwszych zajęć z podstaw przedsiębiorczości w szkołach oraz rozszerzenie zakresu potencjalnych przedmiotów i ścieżek zawodowych otwartych dla dziewcząt, tak aby mogły rozwijać wiedzę i zakres umiejętności konieczne do odniesienia sukcesu w biznesie; podkreśla znaczenie zwiększania szans zatrudnienia dziewcząt i kobiet dzięki szkoleniom w zakresie umiejętności i uczeniu się przez całe życie;

19.

zwraca się do instytucji wspólnotowych, państw członkowskich i władz regionalnych, aby wspierały przeznaczone dla kobiet roczne programy przedsiębiorczości lub nauki zawodu oraz wymiany na uniwersytetach w całej Europie, które umożliwią studentom realizację projektów rozwoju opartych na prawdziwych pojęciach z zakresu przedsiębiorczości z myślą o założeniu opłacalnego i dochodowego przedsiębiorstwa już w okresie nauki; uważa ponadto, że działalność stowarzyszeń absolwentów i studentów powinna stanowić integralną część tego procesu w celu budowania zaufania studentów i zaszczepiania wśród nich wzorów postaw; zwraca się do Komisji o sprzyjanie wymianie dobrych praktyk w tej dziedzinie;

20.

zwraca się do państw członkowskich oraz do BusinessEurope o informowanie o europejskim programie wymiany w dziedzinie przedsiębiorczości „Erasmus dla młodych przedsiębiorców” i o wspieranie tego programu, którego szczególnym celem jest sprzyjanie pobudzaniu przedsiębiorczości, internacjonalizacji i konkurencyjności potencjalnych przedsiębiorców rozpoczynających działalność w UE oraz nowo założonych mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw i który również umożliwia nowym przedsiębiorcom pracę u boku doświadczonego przedsiębiorcy w jego MŚP znajdującym się w innym państwie Unii Europejskiej przez okres do 6 miesięcy; zaleca przyznawanie szczególnych stypendiów – takich jak stypendia „Leonardo da Vinci” Unii Europejskiej – studentkom posiadającym wybitne zdolności i uroczyste wręczanie nagród za „najlepsze praktyki” wyróżnionym studentkom;

21.

nalega, aby państwa członkowskie promowały równy dostęp firm do zamówień publicznych oraz aby zachowały neutralność pod względem płci w polityce zamówień publicznych;

22.

wzywa państwa członkowskie do wspierania transgranicznych programów współpracy w celu tworzenia transgranicznych centrów wsparcia dla kobiet-przedsiębiorców, aby umożliwić wymianę doświadczeń, racjonalizację zasobów i wymianę informacji o najlepszych praktykach;

23.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wykorzystywania technologii informacyjnych i komunikacyjnych, które mogą przyczyniać się do podnoszenia świadomości i wspierania kobiet w nawiązywaniu kontaktów biznesowych; domaga się zmniejszenia przepaści cyfrowej w Europie dzięki poprawie łączności szerokopasmowej, co zapewniłoby elastyczność kobietom pragnącym prowadzić z powodzeniem działalność gospodarczą z domu;

24.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania udziału kobiet w działalności lokalnych izb handlowych, wyspecjalizowanych organizacji pozarządowych, grup lobbingowych i organizacji branżowych, stanowiących podstawę świata biznesu, tak aby mogły one rozwijać i wzmacniać konkurencyjne umiejętności związane z przedsiębiorczością, a także wzywa izby handlowe, aby ze swej strony aktywnie zachęcały kobiety-przedsiębiorców do uczestnictwa oraz aby wspierały tworzenie specjalnych usług dla kobiet-przedsiębiorców oraz grup je reprezentujących celem wzmocnienia ich pozycji oraz poprawy kultury przedsiębiorczości;

25.

zwraca się do państw członkowskich do podkreślania roli organizacji pozarządowych we wspieraniu i ułatwianiu przedsiębiorczości kobiet;

26.

zwraca się do Komisji o sprzyjanie wymianie dobrych praktyk, by propagować ducha przedsiębiorczości wśród kobiet; zwraca się do Komisji, państw członkowskich oraz BusinessEurope o zapewnienie kobietom-przedsiębiorcom możliwości kontaktu z odpowiednimi partnerami biznesowymi z innych branż i zachęcanie ich do takich kontaktów, tak aby mogły one dzielić się doświadczeniem i stosowanymi w praktyce rozwiązaniami oraz lepiej rozumieć szeroko pojmowany świat biznesu;

27.

wzywa państwa członkowskie do ustanowienia w ramach Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości komitetów doradczych posiadających wiedzę ekspercką na temat wyzwań i przeszkód stojących przed kobietami-przedsiębiorcami, które mogłyby również pełnić funkcję pojedynczych punktów kontaktowych w przypadkach dyskryminacji finansowej w zakresie dostępu do kredytu ze strony podmiotów świadczących usługi;

28.

uznaje znaczenie ambasadorek, np. europejskiej sieci ambasadorek kobiecej przedsiębiorczości (ENFEA), które podkreśla rolę, jaką kobiety mogą odegrać w tworzeniu miejsc pracy i wspieraniu konkurencyjności poprzez zachęcanie kobiet i młodych dziewcząt do zakładania własnych przedsiębiorstw za pośrednictwem działalności w szkole, na uniwersytecie, w społecznościach i mediach; zwraca uwagę, że ambasadorki powinny mieć różne pochodzenie, być w różnym wieku, dysponować różnym doświadczeniem i działać w różnych branżach;

29.

wzywa Komisję do przeprowadzenia kampanii promującej aktywność zawodową kobiet w aspekcie zakładania własnych przedsiębiorstw, równocześnie informując o dostępnych instrumentach ułatwiających rozpoczęcie działalności gospodarczej;

30.

uważa, że ESDZ, a w szczególności delegatury UE w krajach trzecich, mogłyby we współpracy z misjami handlowymi państw członkowskich przyczyniać się do rozwoju sieci MŚP zarządzanych przez kobiety;

31.

wzywa Komisję do gromadzenia porównywalnych i wyczerpujących danych na temat przedsiębiorczości kobiet w Unii Europejskiej (jak np. wiek kobiet-przedsiębiorców, obszar, rozmiar i czas prowadzonej przez nie działalności gospodarczej oraz pochodzenie etniczne zgodnie z przepisami państw członkowskich w sprawie ochrony danych osobowych) przy wsparciu ze strony Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy oraz Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, w sposób niestanowiący dodatkowego obciążenia dla MŚP, a także do analizowania tych danych w rocznym sprawozdaniu dotyczącym MŚP w Unii Europejskiej w ramach przeglądu wyników MŚP; uważa, że dzięki zgromadzonym danym i informacjom decydenci powinni lepiej zrozumieć określone problemy, które napotykają kobiety-przedsiębiorcy;

32.

przychylnie odnosi się do ekspertyzy Komisji z 2008 r. na temat innowacyjności i przedsiębiorczości kobiet oraz wzywa państwa członkowskie do stosowania się do zawartych w niej zaleceń dotyczących polityki;

33.

wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne do podjęcia środków mających na celu traktowanie kobiet-przedsiębiorców w taki sam sposób jak osoby zatrudnione w zakresie usług socjalnych i innych usług społecznych, poprawę społecznej pozycji kobiet-współprzedsiębiorców i kobiet-przedsiębiorców w MŚP poprzez zapewnienie lepszych rozwiązań dotyczących urlopu macierzyńskiego, lepszych możliwości opieki nad dzieckiem oraz nad osobami starszymi i wymagającymi opieki, jak również lepsze zabezpieczenie socjalne i walkę ze stereotypowym postrzeganiem płci, a także poprawę ich pozycji prawnej, w szczególności w branży badań naukowych, w sektorach nauki, inżynierii, nowych mediów, środowiska, technologii ekologicznej i niskoemisyjnej, rolnictwa i przemysłu na obszarach miejskich i wiejskich;

34.

wzywa państwa członkowskie do przeprowadzenia analizy utrudnień przy samozatrudnieniu kobiet romskich oraz do stworzenia programów mających na celu umożliwienie kobietom romskim prowadzącym własną działalność gospodarczą łatwo dostępnej, szybkiej i niedrogiej rejestracji, do stworzenia możliwości uzyskania kredytów, w tym mikrokredytów, na finansowanie działalności przez kobiety romskie, a także wzywa Komisję do wspierania tych działań poprzez odpowiednie mechanizmy finansowania;

35.

wzywa państwa członkowskie do czynnego zwalczania fikcyjnego samozatrudnienia poprzez efektywne zdefiniowanie samozatrudnienia i nakładanie kar w związku z fikcyjnym samozatrudnieniem;

36.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia programu ukierunkowanego na pomoc osobom wykonującym prace domowe, głównie kobietom, które nie są ani zatrudnione, ani samozatrudnione, w podjęciu oficjalnego samozatrudnienia lub w założeniu własnego przedsiębiorstwa;

37.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zaoferowania wsparcia kobietom, które planują założyć lub kupić przedsiębiorstwo, bądź przejąć firmę rodzinną, z uwzględnieniem kobiet wykonujących wolne zawody, takie jak prowadzenie prywatnej praktyki prawniczej lub lekarskiej; uważa, że wsparcie powinno obejmować odpowiednie seminaria i warsztaty szkoleniowe w celu umożliwienia tym kobietom zdobycia umiejętności z zakresu zarządzania, które pozwolą kobietom lepiej poradzić sobie przy nabywaniu przedsiębiorstwa, w szczególności oszacowania, wyceny przedsiębiorstwa oraz kwestii bankowych i prawnych; uznaje, że szczególną uwagę należy zwrócić na kobiety w wieku poniżej 25 lat oraz powyżej 50 lat, gdyż to one najbardziej odczuwają skutki kryzysu finansowego;

38.

wzywa Polskę do podkreślania znaczenia przedsiębiorczości kobiet podczas całej prezydencji, w szczególności na początku października podczas Europejskiego tygodnia MŚP; wzywa Komisję do jak najszybszego przedstawienia planu działania mającego na celu podwyższenie liczby kobiet-przedsiębiorców oraz do zorganizowania kampanii uświadamiających mających na celu zerwanie ze stereotypami, według których kobiety nie mogą być odnoszącymi sukcesy przedsiębiorcami;

39.

wzywa firmy rodzinne do zapewnienia krewnym płci żeńskiej, takim jak córki, takich samych szans przy przekazywaniu firmy;

40.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań na rzecz godzenia życia rodzinnego i zawodowego, w celu ułatwiania zarówno zatrudniania kobiet jak i ścieżek kariery w ramach pracy na własny rachunek;