24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/1

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Austrii z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Austrię zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Austrii jako jednego z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 24 kwietnia 2012 r. Austria przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2011–2016, a w dniu 25 kwietnia 2012 r. krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych w programie jest realistyczny w odniesieniu do lat 2012–2013. Jeżeli chodzi o lata 2014–2016, scenariusz ten jest bardziej optymistyczny, przewiduje bowiem, że średni wzrost PKB na poziomie 2,1 % będzie niezmiennie wyższy niż ostatnie dane szacunkowe dotyczące potencjalnego wzrostu. Celem przedstawionej w programie stabilności strategii budżetowej jest korekta nadmiernego deficytu do 2013 r. oraz osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego do 2016 r. W programie stabilności przewidziano zmianę tego celu ze zrównoważonego budżetu w całym cyklu koniunkturalnym na deficyt strukturalny w wysokości 0,45 % PKB, co należycie odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Przewidziana korekta nadmiernego deficytu jest zgodna z terminem wyznaczonym w zaleceniu Rady wydanym w kontekście procedury nadmiernego deficytu w grudniu 2009 r. Na podstawie (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) średni roczny wysiłek fiskalny w wysokości 0,5 % PKB zaplanowany na lata 2011–2013 jest jednak niższy od zaleconego przez Radę poziomu 0,75 % PKB. Planowane zmiany strukturalne na rzecz osiągnięcia celu średniookresowego są wystarczające na 2015 r., ale niższe w latach 2014 i 2016 od wartości referencyjnej określonej w pakcie stabilności i wzrostu, wynoszącej 0,5 % PKB rocznie. W latach 2014–2015 prognozowana stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu. Celom fiskalnym towarzyszą jednak zagrożenia, zarówno po stronie dochodów, jak i po stronie wydatków. Na przykład trudno jest zmierzyć skutki budżetowe niektórych środków, gdyż zależą one od poziomu indywidualnego wykorzystania. Zważywszy, że nie uzgodniono jeszcze przepisów, nieznane są wciąż szczegóły dotyczące podatku od transakcji finansowych. Planowane cięcia wydatków na poziomie regionalnym nie zostały określone. Program stabilności przewiduje, że wskaźnik zadłużenia, który na koniec 2011 r. wynosił 72,2 %, osiągnie maksymalny poziom 75,3 % w 2013 r., a następnie zacznie spadać do poziomu 70,6 % w 2016 r. Jeśli chodzi o wartość referencyjną dotyczącą redukcji długu, określoną w pakcie stabilności i wzrostu, Austria znajdzie się w latach 2014–2016 w okresie przejściowym, a plany przedstawione w programie zapewnią dostateczne postępy w kierunku osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu. Prognoza ta wiąże się jednak z pewnymi zagrożeniami ze względu na rosnące zadłużenie spółek państwowych niewchodzących w skład sektora instytucji rządowych i samorządowych, a także potencjalne dodatkowe obciążenia wynikające ze wsparcia sektora bankowego ze środków publicznych.

(11)

Wraz z przyjęciem najnowszego pakietu na rzecz konsolidacji fiskalnej Austria wstąpiła na ścieżkę większego zrównoważenia finansów publicznych. Środki zawarte w pakiecie nie obejmują jednak znaczącego usprawnienia stosunków fiskalnych między organami federalnymi, regionalnymi i lokalnymi, powszechnie uznanymi za istotne źródło potencjalnych oszczędności. Organy federalne i regionalne osiągnęły zasadniczo porozumienie w sprawie centralizacji finansowania opieki zdrowotnej, ale kwestie szczegółowe wymagają dalszych negocjacji.

(12)

W celu podniesienia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę Austria wprowadziła reformy mające przede wszystkim na celu ograniczenie dostępności rent inwalidzkich. Nie poruszono kwestii szybszego zrównania ustawowego wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet, które obecnie jest przewidziane na lata 2024–2033. Wzmocnienia wymagają szanse zatrudnienia starszych pracowników oraz kultura aktywnego starzenia się w ramach przedsiębiorstw. Zaproponowane środki mogą być niedostatecznie dalekosiężne, aby znacząco podnieść rzeczywisty wiek przechodzenia na emeryturę.

(13)

Wyniki austriackiego rynku pracy są bardzo dobre, czego dowodem jest najniższa stopa bezrobocia w Unii w latach 2010 i 2011. Potencjał siły roboczej w Austrii ma się jednak zmniejszać, jak wynika z prognoz, począwszy od 2020 r. Austria będzie musiała zatem postarać się w pełni wykorzystać potencjał ludności w wieku produkcyjnym, w kontekście problemów niskiej stopy zatrudnienia wśród starszych pracowników oraz powszechnego korzystania z systemów wcześniejszego przechodzenia na emeryturę i rent inwalidzkich, wysokich obciążeń podatkowych i wysokich składek na ubezpieczenie społeczne pobieranych od dochodów z pracy, a także stosunkowo wysokiego odsetka kobiet zatrudnionych na stanowiskach słabo płatnych i w niepełnym wymiarze godzin. Nie jest też w pełni wykorzystywany potencjał osób wywodzących się ze społeczności migrantów ze względu na niskie osiągnięcia edukacyjne lub trudności w zakresie uznawania kwalifikacji uzyskanych za granicą. Osiągnięcia edukacyjne, znajdujące odzwierciedlenie w wynikach prowadzonego przez OECD Programu międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA), są poniżej unijnej średniej, zaś wpływ warunków społeczno-ekonomicznych na poziom tych osiągnięć jest szczególnie wysoki. Najważniejsze wyzwania to stale rosnąca liczba studentów, wynikająca z dużej liczby zapisów na studia (uniwersytet masowy) i wysokiego odsetka studentów rezygnujących z nauki (około 40 %), a także znaczące braki w finansowaniu.

(14)

Austria ma korzystną sytuację, jeśli chodzi o konkurencyjność i wydajność. Boryka się jednak z relatywnymi niedostatkami strukturalnymi w kilku obszarach, które mogą hamować jej potencjał w zakresie długofalowego wzrostu. Konkurencja w sektorze usług nie wspiera w szczególnym stopniu popytu krajowego. Kwestie wysokich cen dostępu do sieci oraz postępowania przedsiębiorstw obecnych na rynku powodującego zakłócenia konkurencji (utrudniającego wejście na rynek, konkurencję i innowacje) nie zostały poruszone. Utrzymują się nieuzasadnione ograniczenia w zakresie wolnych zawodów: liczba zawodów regulowanych zgłoszonych przez Austrię Komisji zdecydowanie przekracza unijną średnią. Potrzebna jest ocena zasadności i proporcjonalności uregulowania tych zawodów. Brakuje konkretnych postępów w zakresie podjętego przez Austrię zobowiązania do wzmocnienia federalnego organu ds. konkurencji. Dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie usług na rynku wewnętrznym (6) została ostatecznie wdrożona poprzez przyjęcie ustawy horyzontalnej oraz zmiany przepisów na poziomie regionalnym, zalecone przez Radę w 2011 r.

(15)

Austriacki sektor finansowy jest szczególnie zagrożony ze względu na wysokie zaangażowanie austriackich banków w krajach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej, gdyż w kilku z tych gospodarek jakość aktywów może się nadal obniżać. Decyzje polityczne, które przyniosą transgraniczne skutki, muszą być poprzedzone wymianą informacji i koordynacją z organami nadzoru w krajach przyjmujących. Właściwe organy muszą też nadal uważnie monitorować i restrukturyzować banki, które otrzymały wsparcie ze strony sektora publicznego, a szczególnie znacjonalizowane instytucje kredytowe.

(16)

Austria podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, poprawy konkurencyjności oraz zwiększenia stabilności finansów publicznych. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki tej oceny zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę austriackiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Austrii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1 do 7.

(18)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w poniższym zaleceniu 1,

1.

Wykonanie budżetu na 2012 r. zgodnie z planem oraz wzmocnienie i ścisłe wdrożenie strategii budżetowej na 2013 r. i na następne lata; dostateczne sprecyzowanie środków (szczególnie na poziomie regionalnym) w celu zapewnienia terminowej korekty nadmiernego deficytu oraz osiągnięcia średniej rocznej korekty strukturalnej określonej w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Następnie zagwarantowanie odpowiedniej korekty strukturalnej w celu uzyskania dostatecznych postępów w realizacji średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków.

2.

Podjęcie dalszych działań w celu wzmocnienia krajowych ram budżetowych poprzez ujednolicenie obowiązków organów federalnych, regionalnych i lokalnych, szczególnie przez wdrożenie konkretnych reform służących poprawie organizacji, finansowania i wydajności opieki zdrowotnej i edukacji.

3.

Przyspieszenie zrównania ustawowego wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet; zwiększenie szans osób starszych na zatrudnienie oraz uważne monitorowanie wdrożenia najnowszych reform ograniczających dostęp do możliwości wcześniejszej rezygnacji z zatrudnienia w celu dopilnowania, by rzeczywisty wiek przejścia na emeryturę podnosił się, w tym przez powiązanie ustawowego wieku przejścia na emeryturę ze średnim trwaniem życia.

4.

Podjęcie kroków w celu zmniejszenia skutecznych obciążeń pracy z tytułu podatków i składek na ubezpieczenie społeczne, zwłaszcza w przypadku osób o niskich dochodach, w celu zwiększenia stopy zatrudnienia wśród osób starszych i kobiet ze względu na konieczność przeciwdziałania wpływowi zmian demograficznych na populację osób pracujących. Przeniesienie obciążeń podatkowych w sposób niewpływający na budżet w kierunku podatków od nieruchomości i podatków środowiskowych. Zmniejszenie znacznych dysproporcji w poziomie dochodów pomiędzy kobietami a mężczyznami oraz rozszerzenie możliwości pełnoetatowego zatrudnienia dla kobiet, szczególnie poprzez świadczenie dodatkowych usług opieki nad osobami, które jej wymagają.

5.

Dalsze wdrażanie środków w celu poprawy osiągnięć edukacyjnych, szczególnie w przypadku młodych ludzi w niekorzystnej sytuacji. Podjęcie środków ograniczających przedwczesne kończenie nauki na studiach wyższych.

6.

Podjęcie dalszych kroków w celu wzmocnienia konkurencji w sektorach usług poprzez usunięcie barier wejścia na rynek sprzedaży detalicznej w sektorach łączności, transportu i energii. Należy znieść nieuzasadnione ograniczenia w dostępie do wolnych zawodów, jeżeli ograniczenia takie istnieją. Zwiększenie uprawnień federalnego organu ds. konkurencji i przyspieszenie wdrożenia reformy przepisów dotyczących konkurencji.

7.

Przeprowadzenie dalszej restrukturyzacji banków, które otrzymały wsparcie ze środków publicznych, oraz dalsze monitorowanie takich banków, a równocześnie unikanie nadmiernego delewarowania. Poprawa współpracy i koordynacji w zakresie krajowych decyzji politycznych z organami nadzorującymi sektor finansowy w innych krajach.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/5

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Belgii z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Belgię zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Belgię jako jedno z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę priorytetowego potraktowania konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Belgia przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami, poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy w Belgii występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. Komisja stwierdziła w swojej szczegółowej ocenie sytuacji, że w Belgii występuje nierównowaga zewnętrzna, nie jest ona jednak nadmierna.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych w tym programie jest realistyczny w odniesieniu do lat 2012–2013 i optymistyczny, jeżeli chodzi o lata 2014–2015, przewiduje bowiem, że wzrost PKB będzie znacznie wyższy, niż by na to wskazywały ostatnie dane szacunkowe dotyczące potencjalnego wzrostu zawarte w prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. Celem strategii budżetowej określonej w programie stabilności jest obniżenie deficytu poniżej 3 % PKB w 2012 r. (do 2,8 % PKB, spadek z 3,7 % PKB w 2011 r.) oraz osiągnięcie zerowego deficytu w 2015 r. W programie stabilności potwierdza się poprzedni średniookresowy cel budżetowy w postaci nadwyżki w wysokości 0,5 % PKB w kategoriach strukturalnych, co odpowiednio uwzględnia wymogi paktu stabilności i wzrostu. Planowany deficyt nominalny w 2012 r. jest zgodny z wyznaczonym przez Radę terminem korekty nadmiernego deficytu, natomiast planowany wysiłek fiskalny pozostaje w zgodzie z zaleceniem Rady dotyczącym procedury nadmiernego deficytu w odniesieniu do minimalnego średniego rocznego wysiłku w wysokości ¾ % PKB w kategoriach strukturalnych. Planowana stopa wzrostu wydatków publicznych, biorąc pod uwagę środki uznaniowe po stronie dochodów, pozostaje w zgodzie z wartością referencyjną dotyczącą wydatków, określoną w pakcie stabilności i wzrostu, w latach 2013–2015, ale nie w roku 2012. Na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) w programie stabilności przewiduje się, że saldo strukturalne poprawi się o 1,1 punktu procentowego PKB w 2012 r. i średnio o 0,8 % PKB w latach 2013–2015.

Jednakże istnieje ryzyko wynikające z tego, iż dodatkowe środki, które zostaną podjęte od 2013 r., nie zostały jeszcze określone, zaś scenariusz makroekonomiczny, począwszy od 2014 r., jest zbyt optymistyczny. Zgodnie z programem stabilności oczekuje się, że dług sektora instytucji rządowych i samorządowych, który w wysokości 98,0 % PKB w 2011 r. znacznie przekracza 60 % wartość progową, ustabilizuje się i następnie spadnie do 92,3 % w 2015 r., co oznaczałoby wystarczający postęp w stronę osiągnięcia – ustalonej w pakcie stabilności i wzrostu – wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu.

Ponadto szczególnie duże są zobowiązania ukryte wynikające z gwarancji przyznanych sektorowi finansowemu. W celu realizacji założonych docelowych wartości deficytu w wieloletnich ramach prawnych dotyczących sektora instytucji rządowych i samorządowych, w szczególności w odniesieniu do wydatkowania, zostanie przewidziana możliwość korzystania z mechanizmów egzekwowania prawa lub zobowiązań istniejących na poziomie regionów i wspólnot Belgii, jak również na poziomie lokalnym.

(11)

Należy zająć się kosztami związanymi ze starzeniem się społeczeństwa, jak również podjąć działania związane z osiągnięciem spadku strukturalnego deficytu, tak by ograniczyć wysoki poziom zadłużenia publicznego. Nowy rząd federalny zgodził się w grudniu 2011 r. na przeprowadzenie reformy belgijskiego emerytalnego systemu zabezpieczenia społecznego. W chwili obecnej istotne jest skuteczne wdrożenie i monitorowanie rozpoczętych zmian ustawowych, z zamiarem podniesienia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę. Wspieranie reformy emerytalnego zabezpieczenia społecznego za pomocą środków, które stymulują aktywne starzenie się i wydłużenie okresu aktywności zawodowej, ma zasadnicze znaczenie, podczas gdy dalsze zmiany, takie jak skorelowanie ustawowego wieku emerytalnego ze średnim dalszym trwaniem życia, pomogłoby w osiągnięciu tego celu.

(12)

Belgijski system finansowy wciąż stoi wobec znaczących wyzwań. Trwa restrukturyzacja banków belgijskich, a pomoc państwa przyznana na przełomie roku 2008 i 2009 jako odpowiedź na kryzys finansowy nie została jeszcze w pełni spłacona. Ponadto biorąc pod uwagę wysoki poziom gwarancji, istnieje wzajemna zależność pomiędzy ryzykami związanymi z bankowością i sektorem publicznym.

(13)

Obroty bieżące od pewnego momentu stopniowo się pogarszają. Wzrost salda usług nie wstrzymał spadku salda obrotów towarowych. Belgijski eksport towarów odnotował straty nie tylko w odniesieniu do ekspansywnego handlu międzynarodowego, ale również w relacji do innych państw członkowskich strefy euro, jak również do całej strefy w ujęciu uśrednionym, co wskazuje na niekorzystne zmiany w Belgii w zakresie jednostkowych kosztów pracy w porównaniu z najważniejszymi belgijskimi partnerami handlowymi (Niderlandy, Francja Niemcy), jak również z całą strefą euro. Uwzględniając istnienie automatycznego systemu indeksacji płac, wysiłki rządu mające na celu ograniczenie wzrostu płac realnych o nie więcej niż 0,3 % w latach 2011–2012 prawdopodobnie nie zapobiegły wyższemu wzrostowi płac nominalnych niż w państwach sąsiednich. Mimo że poziom wydajności jest wysoki, belgijski wzrost jest słaby, wysokie pozostają również koszty czynników pośrednich, zwłaszcza energii. Ceny detaliczne gazu i elektryczności zostały zamrożone celem ograniczenia inflacji, jednak nie przedsięwzięto żadnych konkretnych środków w zakresie reformy samego systemu negocjacji płacowych i indeksacji płac. Intensywność nakładów na badania i rozwój w sektorze prywatnym charakteryzowała się w ostatnich latach zastojem, zaś brak wykwalifikowanych specjalistów, zwłaszcza w zakresie nauki i techniki, może stać się główną barierą w kontekście dalszego zwiększania innowacyjności belgijskiej gospodarki.

(14)

Określone środki strukturalne zostały podjęte w celu pobudzenia wzrostu zatrudnienia pośród młodzieży i osób starszych oraz w celu zaktywizowania na rynku pracy większej liczby bezrobotnych. Belgia prowadzi szeroko zakrojoną reformę krajowego systemu zasiłków dla bezrobotnych. Jednakże problemy strukturalne występujące na rynku pracy utrzymują się i wydaje się, że można byłoby podjąć więcej działań służących ich rozwiązaniu. Zwiększenie wskaźnika uczestnictwa w uczeniu się przez całe życie oraz kontynuowanie reform w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego mają zasadnicze znaczenie dla poprawy skuteczności aktywnej polityki rynku pracy, w szczególności w odniesieniu do starszych pracowników i grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, jak w przypadku osób wywodzących się ze środowisk migracyjnych. Żadnych znaczących postępów nie dokonano w kontekście ograniczenia obciążeń wynikających z opodatkowania pracy. W czerwcu 2011 r. wprowadzono nową ulgę podatkową mającą zastosowanie w przypadku najniższych wynagrodzeń, jednak nie okazała się ona wystarczającym środkiem do zlikwidowania poważnych – występujących u dołu siatki płac – niebezpieczeństw związanych z bezrobociem. Nie podjęto żadnych działań w zakresie przeniesienia ciężaru opodatkowania pracy w kierunku obciążenia konsumpcji lub przy wykorzystaniu podatków ekologicznych.

(15)

Ceny wielu towarów i usług w Belgii są ogólnie wyższe niż w innych państwach członkowskich, co odzwierciedla niską presję konkurencyjną – zwłaszcza w sektorze detalicznym i sektorach sieciowych gospodarki – oraz słabe ramy regulacyjne. W sektorze detalicznym wysokie są wciąż bariery oraz ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej. W szczególności regulacje ograniczające konkurencję nadal ograniczają godziny otwarcia, chronią przedsiębiorstwa od dawna prowadzące działalność przed wejściem na rynek nowych podmiotów oraz hamują upowszechnianie nowych modeli biznesowych i technologii. Powszechnym problemem w kwestii konkurencji w sektorach sieciowych w Belgii jest silna pozycja podmiotów od dawna działających na rynku oraz wysokie bariery ograniczające wejście na rynek w porównaniu z pozostałymi państwami członkowskimi, co oznacza, że dawni monopoliści w tych sektorach mogą nadal pobierać wyższe opłaty, niż byłoby to możliwe na rynkach konkurencyjnych. Belgijski organ ds. konkurencji jest w trakcie zmian, jednak w dalszym ciągu niejasne pozostaje, czy zreformowany organ będzie miał wystarczającą niezależność i odpowiednie zasoby.

(16)

Mimo że Belgia znajduje się na właściwej drodze do osiągnięcia wyznaczonego celu w postaci zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w gospodarce, prognozuje się niezadowalające postępy w kierunku założonego 15 % ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (6). W 2011 r. Belgia nie przyjęła dostatecznych środków, ani wystarczających inicjatyw o charakterze politycznym, aby przeciwdziałać tej sytuacji.

(17)

Belgia podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą zwiększania poziomu konkurencyjności, wzrostu stopy zatrudnienia oraz poprawy stabilności finansów publicznych, jak również wzmacniania stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach poniżej.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę belgijskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Belgii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach od 1 do 7 poniżej.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W świetle wyników dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform oraz program stabilności. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniach 1, 4, 5 i 6 poniżej,

1.

Wykonanie budżetu na rok 2012, tak aby zapewnić korektę nadmiernego deficytu do końca 2012 r. Ponadto skonkretyzowanie środków koniecznych do zapewnienia realizacji strategii budżetowej na rok 2013 i kolejne lata, tym samym zapewniając trwałą korektę nadmiernego deficytu i odpowiedni postęp w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków, jak również podjęcie dalszych kroków zmierzających do osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu. Dostosowanie ram fiskalnych, tak by zapewnić moc wiążącą celom budżetowym zarówno na poziomie federalnym, jak i na niższych poziomach oraz zwiększenie przejrzystości w zakresie rozdziału obciążeń i podziału odpowiedzialności na różnych szczeblach administracji rządowej.

2.

Kontynuowanie wzrostu długookresowej stabilności finansów publicznych poprzez ograniczenie wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa, w tym wydatków na opiekę zdrowotną. W szczególności wdrożenie reformy systemu przedemerytalnego i emerytalno-rentowego oraz podjęcie dalszych kroków na rzecz zapewnienia zwiększenia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę, w tym przez powiązanie ustawowego wieku emerytalnego ze średnim trwaniem życia.

3.

Stymulowanie zwiększania kapitału najsłabszych banków w celu wzmocnienia sektora bankowego, tak by mógł on pełnić swoją zwykłą funkcję w zakresie kredytowania gospodarki.

4.

Podjęcie kroków w kierunku reformy – w uzgodnieniu z partnerami społecznymi i w zgodzie z krajową praktyką – systemu negocjacji płacowych i systemu indeksacji płac, tak by zwiększyć liczbę miejsc pracy i pobudzić konkurencyjność. Przede wszystkim zapewnienie, aby wzrost wynagrodzeń w większym stopniu odzwierciedlał zmiany wydajności pracy i poziomu konkurencyjności poprzez (i) wdrożenie mechanizmów korekty ex post przewidzianych w „normie płacowej” oraz wspieranie na podstawie wspólnych porozumień poprawy konkurencyjności kosztowej; (ii) ułatwianie zastosowania klauzuli rezygnacji z sektorowych układów zbiorowych, tak by lepiej dopasować, na poziomie lokalnym, wzrost wynagrodzeń do zmian wydajności pracy.

5.

W znaczący sposób uwolnienie pracy z obciążeń podatkowych poprzez ich przesunięcie na mniej zakłócające wzrost gospodarczy podatki, w tym, przykładowo, na podatki ekologiczne. Kontynuowanie rozpoczętej reformy systemu zasiłków dla bezrobotnych celem ograniczenia czynników zniechęcających do podejmowania pracy oraz silniejsze koncentrowanie się na wspieraniu zatrudnienia i działaniach służących aktywizacji starszych pracowników i grup w niekorzystnej sytuacji, w szczególności osób wywodzących się ze środowisk migracyjnych. Wykorzystanie planowanej dalszej regionalizacji rynku pracy pod kątem kompetencji, tak by zwiększyć międzyregionalną mobilność pracowników oraz wzmocnić spójność pomiędzy edukacją, uczeniem się przez całe życie, szkoleniem zawodowym i polityką zatrudnienia. Rozszerzenie obecnych działań aktywizujących na wszystkie grupy wiekowe.

6.

Kontynuowanie wzmacniania konkurencji w sektorze handlu detalicznego poprzez obniżanie barier i zmniejszanie ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej. Wprowadzenie środków mających na celu wzmocnienie konkurencyjności w sektorach sieciowych poprzez skorygowanie barier prawnych oraz wspieranie uregulowań instytucjonalnych na rzecz skutecznego egzekwowania przepisów dotyczących pomocy państwa.

7.

Podjęcie dalszych działań wzmacniających postępy w dążeniu do celów w zakresie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji, w szczególności poprzez zapewnienie znaczącego udziału transportu w tych staraniach.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/9

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Bułgarii na rok 2011 oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Bułgarię zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Bułgarię jako jedno z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy (zgodnie z konkluzjami Rady z dnia 9 grudnia 2011 r. i w związku z przedstawioną przez Komisję roczną analizą wzrostu gospodarczego z 2012 r.). Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by mogły one zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 12 kwietnia 2012 r. Bułgaria przedłożyła swój program konwergencji obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform na 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy w Bułgarii występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. Komisja stwierdziła w swojej szczegółowej ocenie sytuacji, że w Bułgarii występuje makroekonomiczna nierównowaga wewnętrzna, nie jest ona jednak nadmierna.

(10)

Według pierwszego w 2012 r. ogłoszenia przez Bułgarię danych liczbowych dotyczących deficytu i zadłużenia na lata 2008–2011, które nastąpiło w związku z wszczęciem procedury nadmiernego deficytu, deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2011 r. był na poziomie poniżej 3 % PKB, czyli wartości referencyjnej określonej w Traktacie. Ponadto w prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. przewiduje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych pozostanie poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie i będzie nadal ulegał zmniejszeniu w okresie objętym prognozą. W wyniku tego i zgodnie z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu w dniu 30 maja 2012 r. Komisja przyjęła zalecenie dotyczące decyzji Rady (5) uchylającej decyzję stwierdzającą istnienie nadmiernego deficytu na podstawie art. 126 ust. 12 Traktatu.

(11)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że w porównaniu z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r. scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie konwergencji jest optymistyczny w odniesieniu do lat 2012–2013, jako że przewiduje się, że wzrost gospodarczy w skali roku wyniesie 1,4 % w 2012 r. oraz 2,5 % w 2013 r. W prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. przewidziano wzrost PKB w wysokości 0,5 % w 2012 r. oraz 1,9 % w 2013 r. Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu w 2011 r., celem strategii budżetowej określonej w programie jest osiągnięcie sytuacji budżetowej zbliżonej do równowagi, zarówno pod względem strukturalnym, jak i w ujęciu nominalnym, do końca okresu objętego programem. Średniookresowy cel budżetowy (MTO) zdefiniowany w kategoriach strukturalnych został nieznacznie zmieniony – wartość deficytu obniżono z 0,6 % PKB do 0,5 % PKB. Nowy MTO odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Opierając się na wartości (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (6), Bułgaria planuje osiągnięcie MTO w okresie objętym programem konwergencji.

W latach 2012–2014 stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, byłaby zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu, jednak naruszyłaby ją w 2015 r. Planowana konsolidacja fiskalna jest narażona na różne zagrożenia wynikające z (i) niższych dochodów, biorąc pod uwagę optymistyczny scenariusz makroekonomiczny, jak również ze struktury wzrostu gospodarczego zakładającej niższe dochody podatkowe; oraz (ii) braku wydajności w sektorze publicznym, w szczególności w odniesieniu do zaległości dotyczących służby zdrowia, co może prowadzić do powstania znacznej presji na wydatki. Wskaźnik zadłużenia kształtuje się na poziomie poniżej 60 % PKB, a zgodnie z programem konwergencji przewiduje się, że osiągnie on wartość szczytową w wysokości niemal 20 % PKB w 2012 r., a następnie będzie się stopniowo obniżał w okresie objętym programem. Nadal wymagana jest istotna poprawa, jeśli chodzi o przestrzeganie przepisów podatkowych. Postęp w tej dziedzinie umożliwiłby Bułgarii przeznaczenie większych środków na wydatki wspomagające wzrost gospodarczy. Do ustawy budżetowej wprowadzono zmiany w postaci wymogu utrzymania deficytu budżetowego na poziomie poniżej 2 % oraz ograniczenia wydatków publicznych do 40 % PKB, wzmacniając tym samym wiążący charakter ram budżetowych oraz zwiększając przewidywalność planowania budżetowego. Wyzwaniem nadal jednak pozostaje dalsza poprawa założeń średniookresowych ram budżetowych oraz wzmocnienie systemu składania sprawozdań w oparciu o zasadę memoriałową, w tym przez poprawę jakości i terminowości sprawozdań składanych przez spółki będące własnością państwa i samorządy regionalne.

(12)

Rząd dokonał znacznych postępów, jeśli chodzi o niektóre środki w zakresie reformy emerytalnej, w tym dotyczące wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz długości stażu pracy dla osób zatrudnionych w służbach wojskowych i policyjnych. Usuwanie braków w przepisach dotyczących rent i emerytur pozostaje jednak kluczowym wyzwaniem w perspektywie średniookresowej. Zmiany nie przewidują kroków mających na celu zrównanie ustawowego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Ponadto nie ograniczają one skutecznie możliwości przechodzenia na wcześniejszą emeryturę. Kluczowym wyzwaniem nadal pozostaje włączenie do systemu emerytalnego osób niepłacących składek emerytalnych oraz zaostrzenie kontroli i kryteriów przyznawania rent inwalidzkich.

(13)

Bułgaria charakteryzuje się najwyższym w Unii odsetkiem osób zagrożonych poważną deprywacją materialną; dotyczy to w szczególności osób starszych i dzieci. Należy zatem podjąć kompleksowe działania. Kwestią priorytetową powinno być zwiększenie efektywności transferów socjalnych. Jedynie połowa aktywnej zawodowo populacji romskiej posiada zatrudnienie. W przyjętej niedawno krajowej strategii na rzecz integracji Romów zebrano rozwiązania dotyczące wielorakich barier, jednak aby można ją było wdrożyć w latach 2012–2020, musi jej towarzyszyć szczegółowy plan działania.

(14)

Kryzys najbardziej odczuli pracownicy nisko wykwalifikowani (którzy stanowią największą grupę bezrobotnych), ponadto w jego wyniku znacznie wzrosło bezrobocie wśród osób młodych. Co więcej, od 2009 r. wzrost bezrobocia długotrwałego następuje znacznie szybciej niż w pozostałych krajach Unii i zasadniczo jest odzwierciedleniem wzrostu umiejętności oraz niedopasowania geograficznego, jako że zwolnienia dotyczą głównie osób o niskich kwalifikacjach. W celu zapewnienia równowagi między potrzebą ograniczenia zjawiska pracy nierejestrowanej oraz utrzymaniem na rynku pracowników o niskich kwalifikacjach, należy dokonać przeglądu systemu ustanawiającego minimalne progi w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne. Środki podjęte przez rząd w celu zamrożenia wydatków na płace w sektorze publicznym w latach 2010–2012 stanowiły stosowną i adekwatną reakcję oraz przyczyniły się do zmniejszenia dysproporcji między kosztami pracy a odpowiadającym jej poziomem produktywności. Na szczeblu krajowym uruchomiono inicjatywę mającą na celu kompleksowe uwzględnienie kwestii integracji młodych ludzi na rynku pracy. Publiczne służby zatrudnienia nadal charakteryzują się stosunkowo niską jakością, należy zatem zwiększyć liczbę szkoleń dla personelu, w szczególności dla mediatorów romskich. Potrzebne są dalsze działania w celu zwiększenia efektywności służb zajmujących się aktywacją zawodową, poszukiwaniem pracy, przydzielaniem pracowników o wymaganych umiejętnościach do stosownych miejsc pracy, reorientacją zawodową oraz w celu poprawy usług przeznaczonych dla konkretnych osób o niskich kwalifikacjach.

(15)

Bułgaria ma najwyższy w Unii wskaźnik osób osiągających słabe wyniki w czytaniu, matematyce oraz naukach przyrodniczych (według prowadzonego przez OECD Programu międzynarodowej oceny umiejętności uczniów („PISA”) z 2009 r.), co wskazuje na istnienie znaczących przeszkód strukturalnych uniemożliwiających kształcenie na wysokim poziomie. Słabe wyniki w nauce związane są z utrudnionym dostępem do kształcenia dla grup defaworyzowanych, w szczególności dla populacji romskiej, niewystarczającą autonomią szkół i uczelni, brakiem zachęt motywujących do osiągania lepszych wyników, nieskutecznym krajowym systemem oceny oraz niskim poziomem odpowiedzialności. Postęp w dziedzinie szkolnictwa wyższego jest nadal bardzo ograniczony, jednak ostatnio podjęto szereg obiecujących działań. Kwestią priorytetową dla wzrostu jest wdrożenie planowanych zmian ustawy o szkolnictwie wyższym, a towarzyszyć temu powinno należyte zarządzanie, stosowne inwestycje oraz wola polityczna.

(16)

Bułgaria charakteryzuje się niskim poziomem inwestycji w badania i innowacje. Aby osiągnąć krajowy cel w wysokości 1,5 % PKB do 2020 r., należy zwiększyć inwestycje na badania i innowacje, a ponadto opracować stosowną strategię w dziedzinie innowacji. Zarządzanie badaniami i innowacjami w Bułgarii jest rozproszone. Bułgaria powinna wzmocnić pozycję swoich uniwersytetów i opracować strategię włączającą uczelnie wyższe w działania w zakresie innowacji. Finansowanie powinno być przydzielane w sposób konkurencyjny, oparty na zasługach i przejrzysty, lecz nie istnieją żadne ramy promujące współpracę między uczelniami wyższymi a sektorem prywatnym. Nowe przedsiębiorstwa oraz innowacyjne małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) ubiegające się o finansowanie nadal zmagają się z różnymi przeszkodami. Instrumenty finansowania publicznego oraz gwarancje dla nowych i innowacyjnych przedsiębiorstw są na wczesnym etapie realizacji i na ich skutki trzeba jeszcze poczekać.

(17)

Obecnie Bułgaria nie dysponuje wystarczającymi zdolnościami administracyjnymi, aby właściwie zarządzać projektami w zakresie infrastruktury drogowej, kolejowej i wodnej oraz kontynuować ich realizację. Reforma administracyjna skupiła się głównie na ograniczeniu liczby osób zatrudnionych w sektorze publicznym, a źródła pozostałych braków próbowano usunąć jedynie w niewielkim stopniu. Mimo stałych postępów w ostatnich dwóch latach, wykorzystanie funduszy UE nadal pozostaje na niskim poziomie. Wynika to głównie ze skomplikowanych procedur administracyjnych oraz trudności, jakie napotykają przedsiębiorstwa ubiegające się o współfinansowanie. Dalsza poprawa otoczenia biznesowego i regulacyjnego oraz osiągnięcie postępów w zwiększaniu zdolności administracyjnych sektora publicznego to nadal istotne wyzwania. Kilkakrotnie opóźniano wdrożenie systemu e-administracji. System podatkowy w Bułgarii charakteryzuje się wysokim poziomem unikania zobowiązań podatkowych oraz niską wydajnością administracji. Koszty administracyjne ściągania podatków są wysokie, podobnie jak nakłady czasu, które ponoszą przedsiębiorstwa płacące podatki.

(18)

Nowe przepisy dotyczące zamówień publicznych to istotny krok ku stworzeniu lepszego systemu monitorowania nieprawidłowości, zapobiegania im oraz stosowania odpowiednich sankcji. Wysiłki te należy uzupełnić w dwojaki sposób: (i) przewidziane sankcje powinny być stosowane efektywnie; i (ii) uprawnienia do działania z urzędu należy powierzyć Agencji ds. Zamówień Publicznych.

(19)

Mimo rozpoczętych reform Bułgaria nadal utrzymuje pewne ograniczenia dostępu do sektorów sieciowych, takich jak transport kolejowy, telekomunikacja i energia. Nadal występują problemy związane z funkcjonowaniem rynku energii, zarówno na poziomie hurtowym, jak i detalicznym. Obszary, w których w szczególności należy dokonać poprawy, to wymiana energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz funkcjonowanie zrównoważonego rynku, jak również regulowane ceny dla użytkowników. Ponadto Bułgaria powinna zapewnić niezależność regulacyjną w zakresie systemu przesyłu. Bułgaria jest w wysokim stopniu uzależniona od jednej sieci przesyłu energii, a krajowy rynek energii funkcjonuje w sposób nieprawidłowy, co naraża Bułgarię na zagrożenie znacznym szokiem podażowym. Należy usprawnić istniejące środki mające na celu zlikwidowanie zależności energetycznej. Jak dotąd tworzenie nowej infrastruktury dystrybucji gazu ziemnego następowało zbyt powoli. Mimo że niektóre pożądane reformy zostały formalnie przyjęte – a udział wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych wzrósł w 2011 r. – ich realizacja pozostaje na niezadowalającym poziomie z uwagi na sposób udzielania zamówień publicznych, przewagę interesów prywatnych nad porządkiem publicznym oraz niewłaściwe zarządzanie państwowymi przedsiębiorstwami energetycznymi.

(20)

Bułgaria podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz realizacja zobowiązań przedstawionych w 2011 r. dotyczą poprawy stabilności finansów publicznych, wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności sektora publicznego oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę bułgarskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Bułgarii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1 do 7.

(22)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program konwergencji i jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w poniższym zaleceniu 1.

(23)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program konwergencji. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniach 3 i 5 poniżej,

1.

Kontynuowanie rozważnej polityki fiskalnej, aby osiągnąć MTO w 2012 r. W tym celu – wdrożenie strategii budżetowej zgodnie z założeniami, zapewniając przestrzeganie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków oraz deklarując gotowość podjęcia dodatkowych środków, jeżeli rzeczywiście wystąpi zagrożenie scenariusza budżetowego. Wzmocnienie wysiłków na rzecz poprawy jakości wydatków publicznych, w szczególności w sektorze służby zdrowia i edukacji, oraz wdrożenie kompleksowej strategii przestrzegania przepisów podatkowych w celu dalszego zwiększenia dochodów podatkowych i zlikwidowania szarej strefy. Dalsza poprawa założeń średniookresowych ram budżetowych oraz podniesienie jakości systemów sprawozdawczych.

2.

Podjęcie dalszych kroków mających na celu ograniczenie zagrożenia stabilności i poprawę adekwatności systemu emerytalnego poprzez zrównanie ustawowego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn opłacających składki emerytalne przez całe życie zawodowe. Wprowadzenie zaostrzonych kryteriów i kontroli przyznawania rent inwalidzkich.

3.

Przyspieszenie wdrożenia krajowej inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Zagwarantowanie, aby minimalne progi w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne nie zniechęcały do podejmowania pracy rejestrowanej. Zwiększenie wysiłków na rzecz poprawy działania publicznych służb zatrudnienia. Celem ograniczenia ubóstwa – zwiększenie skuteczności transferów socjalnych oraz ułatwienie dostępu do wysokiej jakości usług socjalnych dla dzieci i osób starszych, jak również wdrożenie krajowej strategii na rzecz integracji Romów.

4.

Przyspieszenie reformy stosownych aktów prawnych dotyczących szkół i szkolnictwa wyższego oraz towarzyszących im środków poprzez skupienie się na zmodernizowaniu programów nauczania, poprawie szkoleń dla nauczycieli oraz zapewnieniu dostępu do kształcenia dla grup defaworyzowanych. Zwiększenie dostępu do finansowania dla nowych przedsiębiorstw oraz MŚP, w szczególności dla podmiotów uczestniczących w działaniach na rzecz innowacji.

5.

Wzmożenie wysiłków mających na celu zwiększenie zdolności administracyjnych oraz przeprowadzenie reform poprzez ograniczenie biurokracji i kosztów związanych z przestrzeganiem przepisów podatkowych i ściąganiem podatków, jak również dalsza poprawa wykorzystania funduszy UE, w szczególności w dziedzinie transportu drogowego i kolejowego oraz gospodarki wodnej. Poprawa jakości i niezawisłości sądownictwa oraz przyspieszenie wprowadzenia systemu e-administracji. Wzmocnienie skuteczności administracji publicznej w kluczowych sektorach transportu oraz w odniesieniu do organów regulacyjnych.

6.

Zapewnienie należytego wdrożenia przepisów dotyczących zamówień publicznych. Wzmocnienie działań zapobiegających nieprawidłowościom i skuteczne stosowanie sankcji wynikających z ustawy o zamówieniach publicznych oraz ustawy o konflikcie interesów.

7.

Podjęcie działań na rzecz zniesienia barier dla wejścia na rynek, ustaleń przewidujących gwarancję zysków i kontroli cen. Zapewnienie niezależności operatorów systemów przesyłu i dystrybucji; ukształtowanie rynku w szczególności w odniesieniu do wymiany energii i równowagi na rynkach. Usprawnienie połączeń sieci przesyłu energii elektrycznej i gazu ziemnego, poprawa efektywności energetycznej oraz zwiększenie mocy sieci, aby skuteczniej działać w przypadku zakłóceń.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/13

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Cypru na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Cypr zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014 („zalecenie Rady z 2011 r.”).

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Cypr jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 7 maja 2012 r. Cypr przedłożył program stabilności obejmujący lata 2012–2015, a w dniu 10 maja 2012 r. – krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy na Cyprze występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. W szczegółowej ocenie sytuacji Komisja stwierdziła, że Cypr doświadcza zakłóceń równowagi wewnętrznej spowodowanych przez sektor bankowy i przez zadłużenie sektora przedsiębiorstw, a także zakłóceń równowagi zewnętrznej i wewnętrznej w zakresie sytuacji fiskalnej i konkurencyjności, mimo że zakłócenia te nie są nadmierne.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny na lata 2012–2014 będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie wydaje się optymistyczny. Mimo że uwzględniono istotną korektę w dół, jeśli chodzi o perspektywy wzrostu, scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych w ramach programu stabilności jest wciąż obarczony pewnym ryzykiem, dotyczącym w szczególności poziomu popytu krajowego w latach 2012–2013. Celem przedstawionej w programie stabilności strategii budżetowej jest korekta nadmiernego deficytu do końca 2012 r. oraz osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego do 2014 r., a także jego utrzymanie w 2015 r. W programie stabilności potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy, jakim jest osiągnięcie strukturalnej równowagi budżetowej, co właściwie odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Przewidziana korekta nadmiernego deficytu jest zgodna z terminem wyznaczonym w zaleceniu Rady wydanym w kontekście procedury nadmiernego deficytu w dniu 13 lipca 2010 r. Na podstawie (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) średni roczny wysiłek fiskalny w wysokości 1,5 % PKB zaplanowany na lata 2011–2012 odpowiada poziomowi zaleconemu przez Radę. Planowane postępy w dążeniu do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w 2013 r. są wystarczające, ponieważ przewyższają wartość referencyjną na poziomie 0,5 % PKB, określoną w pakcie stabilności i wzrostu, zarówno zgodnie z prognozą wiosenną służb Komisji z 2012 r., jak i z programem stabilności.

Stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, w latach 2013–2014 jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu, nie jest natomiast z nią zgodna w 2015 r. Celom budżetowym określonym w programie stabilności towarzyszą zagrożenia związane ze scenariuszem makroekonomicznym na lata 2012–2014, który wydaje się optymistyczny, oraz planowanym na 2013 r. wysiłkiem konsolidacyjnym, który będzie częściowo polegał na nie do końca sprecyzowanych środkach. Zgodnie z programem stabilności wskaźnik zadłużenia, który w 2011 r. wynosił 71,6 %, w 2012 r. ma wzrosnąć do 72,1 %, zanim stopniowo obniży się do poziomu 65,4 % w 2015 r. Jeśli chodzi o wartość referencyjną dotyczącą redukcji długu, określoną w pakcie stabilności i wzrostu, Cypr znajdzie się w latach 2013–2015 w okresie przejściowym, a plany przedstawione w programie stabilności zapewnią dostateczne postępy w dążeniu do osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu. Z prognozą tą wiążą się jednak zagrożenia dotyczące ewentualnych operacji ratowania przedsiębiorstw finansowych.

(11)

Wydajność administracji podatkowej wymaga znacznej poprawy, gdyż koszty administracyjne związane z poborem podatków są na Cyprze bardzo wysokie. Skuteczność poboru podatków jest stosunkowo niska. Szczególnie wysokie są wydatki na administrację podatkową w stosunku do PKB oraz koszty administracyjne związane z poborem podatków netto, a ponadto koszty te stale rosną. Konieczne są środki zachęcające do odchodzenia od pracy nieformalnej lub nierejestrowanej, a także rozwiązanie problemu uchylania się od opodatkowania. Należy także wzmocnić inicjatywy zwiększające wydajność poboru podatków.

(12)

Ze względu na znaczące zaangażowanie cypryjskich instytucji bankowych w ramach greckiej gospodarki, wyniki aktywów bankowych, ich rentowność, bufory kapitałowe i zabezpieczenia przed utratą płynności poniosły konsekwencje restrukturyzacji greckiego długu państwowego, a także wzrostu liczby kredytów zagrożonych udzielonych greckim kredytobiorcom. Łączne zaangażowanie całego cypryjskiego sektora bankowego w Grecji jest bardzo wysokie. W dniu 14 grudnia 2011 r. parlament przyjął dwie ustawy służące wzmocnieniu odporności systemu finansowego na kryzysy bankowe. Postępy w dążeniu do wzmocnienia nadzoru nad spółdzielczymi instytucjami kredytowymi, które dysponują około 40 % łącznych krajowych depozytów, są jednak wciąż niewystarczające.

(13)

Cypr doświadcza trudności w długoterminowym zrównoważeniu finansów publicznych, szczególnie w zakresie emerytur. Cypr wdrożył dwa ważne środki strukturalne w celu zreformowania systemu emerytalnego. Mimo że środki te są znaczące i wiarygodne, reakcja Cypru nie jest jednak wystarczająca, aby zapewnić równowagę i adekwatność systemu, a także sprawić, by był bardziej sprawiedliwy w dłuższej perspektywie. Potrzebne są wciąż środki podtrzymujące szanse pracowników na zatrudnienie w przedsiębiorstwach oraz zapewniające warunki do podniesienia rzeczywistego wieku przechodzenia na emeryturę. Jeśli chodzi o ubóstwo wśród osób starszych, Cypr tylko częściowo rozwiązał problem wysokiego wskaźnika zagrożenia ubóstwem. Przyjęte środki niedostatecznie poprawiają krótkoterminową adekwatność dochodu emerytów zagrożonych ubóstwem.

(14)

Problemy braku równości oraz niedostatecznej wydajności sektora opieki zdrowotnej nie zostały naprawione w istotnym stopniu. Pomimo zalecenia 3. Rady z 2011 r. nie przedstawiono dotychczas jasnego harmonogramu ustanowienia krajowego systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Wiąże się to z pewnymi zagrożeniami dla długofalowej kontroli i równowagi finansów publicznych oraz dla jakości świadczonej opieki zdrowotnej.

(15)

Rząd podjął pewne kroki w ramach odpowiedzi na zalecenie z 2011 r. dotyczące indeksacji płac (dodatek z tytułu kosztów utrzymania), przede wszystkim w postaci zamrożenia płac w szeroko rozumianym sektorze publicznym na dwa lata. Rząd i jego partnerzy społeczni uzgodnili także, że rozpoczną dialog w celu dokonania przeglądu systemu wyżej wspomnianych dodatków do końca czerwca 2012 r. Należałoby przeprowadzić kompleksową reformę tego systemu w porozumieniu z partnerami społecznymi oraz zgodnie z praktykami krajowymi, tak aby wzmocnić związek między realnym wynagrodzeniem a zmianami poziomu wydajności, a także sprawić, by system ten był bardziej sprawiedliwy. Pozwoliłoby to nie tylko zwiększyć konkurencyjność Cypru, ale doprowadziłoby także do wydajniejszego przydzielania pracy. Mimo że zmiany te są pierwszym krokiem we właściwym kierunku, ich znaczenie i wiarygodność zależą przede wszystkim od poziomu ambicji i egzekwowania ostatecznego wyniku trwającego obecnie dialogu społecznego dotyczącego reformy systemu indeksacji wynagrodzeń.

(16)

Pogorszenie perspektyw makroekonomicznych niekorzystnie wpłynęło na cypryjski rynek pracy, podnosząc stopę bezrobocia i powodując znaczący wzrost bezrobocia wśród młodzieży. Cypr podjął szereg pozytywnych działań w celu rozwiązania tego problemu. Działania te są znaczące, ale niedostatecznie ambitne, zwłaszcza w zakresie edukacji i szkolenia zawodowego, w przypadku których należy przyspieszyć wdrażanie. Konieczne są dalsze wysiłki na rzecz rozwiązania problemu bezrobocia wśród młodzieży, a także na rzecz przekwalifikowania i podniesienia kwalifikacji siły roboczej, co ma ułatwić konieczną transformację rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem grup o niskim wskaźniku uczestnictwa w uczeniu się przez całe życie, takich jak pracownicy nisko wykwalifikowani i osoby starsze.

(17)

Jeśli chodzi o sektor usługowy, Cypr dokonał transpozycji dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym (6) („dyrektywa usługowa”) za pomocą ustawy horyzontalnej, której towarzyszył szereg nowelizacji ustaw i rozporządzeń dotyczących poszczególnych sektorów. W przypadku niektórych sektorów (np. handlu detalicznego, turystyki i budownictwa) przyjęcie przepisów sektorowych jest jednak nadal w toku. Mimo że Cypr zajmuje dobrą pozycję względem średniej unijnej w odniesieniu do regulowania usług w ramach wolnych zawodów i z 90 zawodów regulowanych w Cyprze tylko cztery obejmują usługi dla biznesu, to wciąż istnieje kilka zawodów, w których obowiązują ustalone lub minimalne stawki za usługi, takie jak prawnik czy architekt.

(18)

Na podstawie analizy i oceny szczegółowej można stwierdzić, że Cypr doświadcza zakłócenia równowagi. W szczególności zmiany makroekonomiczne w zakresie rachunku obrotów bieżących, finanse publiczne i sektor finansowy wymagają uważnego monitorowania i natychmiastowego uwzględnienia w polityce gospodarczej, tak aby zapobiec niekorzystnym skutkom dla funkcjonowania gospodarki oraz unii gospodarczej i walutowej. Ściślej rzecz biorąc, gospodarka cypryjska boryka się z uporczywym i znaczącym deficytem obrotów bieżących, spowodowanym deficytem obrotów handlowych, który z kolei wynika ze stopniowego obniżania się konkurencyjności cenowej i kosztowej, zakłóceń równowagi finansów publicznych, które przekształciły się w roczny deficyt, a następnie pogłębiły, nawet wtedy, gdy gospodarka zaczęła wychodzić z recesji, a także z rosnącego zadłużenia gospodarstw domowych. Przedsiębiorstwa niefinansowe są szczególnie narażone ze względu na wysokie zadłużenie połączone z niską wydajnością, co prowadzi do znacznego wzrostu liczby zagrożonych kredytów w tym sektorze. Również wysokie zaangażowanie sektora bankowego w zakresie greckich obligacji państwowych i w ramach greckiej gospodarki jest niezwykle ryzykowne. Perspektywy wzrostu również są nie najlepsze, co dodatkowo utrudnia stosunkowo powolne przywracanie równowagi.

(19)

Cypr podjął szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą zwiększania poziomu konkurencyjności, wzrostu zatrudnienia oraz zrównoważenia finansów publicznych, jak również wzmacniania stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki tej oceny zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(20)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę cypryjskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową analizę. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej na Cyprze, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1 do 7.

(21)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w poniższym zaleceniu 1.

(22)

W świetle wyników dokonanej przez Komisję szczegółowej analizy i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform oraz program stabilności. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie szczególnie w zaleceniach 1, 2 i 7 poniżej,

1.

Podjęcie dodatkowych środków w celu osiągnięcia trwałej korekty nadmiernego deficytu w 2012 r. Ścisłe wykonanie strategii budżetowej wspartej dostatecznie sprecyzowanymi środkami, na rok 2013 r. i na kolejne lata w celu osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego do 2014 r. oraz zgodności z wartością referencyjną dotyczącą wydatków, a także zapewnienia wystarczających postępów w dążeniu do osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu. Przyspieszenie wdrożenia wykonalnych wieloletnich ram budżetowych opartych na wiążącej podstawie prawnej i obejmujących mechanizm naprawczy. Podjęcie środków zapewniających ścisłą kontrolę nad wydatkami i jak najszybsze wdrożenie budżetowania zadaniowego. Poprawa przestrzegania przepisów podatkowych i zwalczanie uchylania się od opodatkowania.

2.

Dalsze zharmonizowanie ram nadzorczych i regulacyjnych w odniesieniu do spółdzielczych instytucji kredytowych zgodnie z normami stosowanymi do banków komercyjnych. Wzmocnienie przepisów regulacyjnych przyjętych na potrzeby skutecznego dokapitalizowania instytucji finansowych, tak aby zmniejszyć narażenie sektora finansowego na zewnętrzne wstrząsy.

3.

Dalsza poprawa długoterminowej stabilności i adekwatności systemu emerytalnego oraz zmniejszenie wysokiego wskaźnika zagrożenia ubóstwem wśród osób starszych. Zapewnienie podniesienia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę, w tym przez dostosowanie ustawowego wieku przejścia na emeryturę do wydłużenia średniego trwania życia.

4.

Bezzwłoczne ukończenie tworzenia i wdrożenie krajowego systemu opieki zdrowotnej na podstawie planu, który powinien zagwarantować jego stabilność finansową przy zapewnieniu powszechnej ochrony.

5.

Poprawa umiejętności siły roboczej w celu zwiększenia jej mobilności zawodowej w kierunku rodzajów działalności zapewniających wysoki wzrost i dużą wartość dodaną. Podjęcie dalszych działań przeciwdziałających bezrobociu wśród młodzieży, z naciskiem na pośrednictwo w poszukiwaniu zatrudnienia w przedsiębiorstwach oraz wspieranie samozatrudnienia. Podjęcie odpowiednich działań politycznych po stronie popytu w celu pobudzenia innowacyjności przedsiębiorstw.

6.

Usunięcie nieuzasadnionych przeszkód na rynkach usług, w szczególności przez poprawę wdrożenia dyrektywy usługowej w tych sektorach usług, które mają największy potencjał wzrostu (w tym w turystyce), i przez otwarcie możliwości świadczenia usług w ramach wolnych zawodów.

7.

Poprawa konkurencyjności, między innymi poprzez reformę systemu indeksacji płac, w porozumieniu z partnerami społecznymi i zgodnie z praktyką krajową, tak aby dać lepszy wyraz zmianom wydajności. Podjęcie kroków w kierunku zróżnicowania struktury gospodarki. Przywrócenie równowagi fiskalnej przez ograniczenie wydatków.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/17

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Republiki Czeskiej na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Republikę Czeską zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4) przyjęła sprawozdanie przedłożone w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Republiki Czeskiej jako jednego z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w Europejski Semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 25 kwietnia 2012 r. Republika Czeska przedłożyła program konwergencji obejmujący lata 2012–2015, a w dniu 13 kwietnia 2012 r. – krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny. Zgodnie z programem konwergencji wzrost PKB powinien wynieść 0,2 % i 1,3 % odpowiednio w 2012 r. i 2013 r., w odróżnieniu od wartości 0 % i 1,5 % odpowiednio dla 2012 r. i 2013 r. przewidzianych w prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. Celem strategii budżetowej określonej w programie konwergencji jest osiągnięcie zrównoważonego budżetu w 2016 r. Cel zakładający deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych na poziomie 2,9 % PKB w 2013 r. jest zgodny z terminem skorygowania nadmiernego deficytu ustalonym w zaleceniach Rady z dnia 2 grudnia 2009 r. Średni roczny wysiłek fiskalny w wysokości 0,9 % PKB w latach 2010–2013, oparty na (przeliczonym) strukturalnym saldzie budżetowym (5), jest nieznacznie niższy od wysiłku w wysokości 1 % PKB zalecanego przez Radę. W programie konwergencji potwierdzono, że poprzedni średniookresowy cel budżetowy (MTO) zakładający deficyt 1 % PKB (co należycie odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu) ma zostać osiągnięty do 2015 r. Przewiduje się, że ten cel zostanie osiągnięty na poziomie 0,8 % i 0,7 % PKB odpowiednio w 2014 r. i 2015 r., w oparciu o (przeliczone) strukturalne saldo budżetowe, a stopa wzrostu wydatków instytucji rządowych i samorządowych jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu.

Przedstawione w programie konwergencji prognozy budżetowe są narażone na liczne zagrożenia. Ustawa o rekompensacie finansowej dla kościołów, która jest obecnie przedmiotem dyskusji w parlamencie, zwiększyłaby deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych o 1,5 % PKB jednorazowo w roku, w którym weszłaby ona w życie. W ujęciu ogólnym charakter i zakres przewidzianych środków konsolidacji, dotyczących zarówno przychodów, jak i wydatków, wiąże się ze znacznym ryzykiem dla stabilności dostosowań fiskalnych poza okresem objętym programem. Dostosowania budżetowe opierały się dotąd głównie na ogólnych cięciach budżetowych, co miało wpływ również na wydatki wspierające wzrost gospodarczy. Na lata 2013–2015 zaplanowano dodatkowe oszczędności wydatków na administrację publiczną wynoszące niemal 1 % PKB, lecz program nie zawiera szczegółowych informacji na ten temat. Ponadto większość zaplanowanych środków dotyczących przychodów ma charakter tymczasowy i powinna przestać obowiązywać w 2015 r. W programie konwergencji przewiduje się, że wskaźnik zadłużenia osiągnie wartość szczytową 45,1 % PKB w 2013 r., a następnie będzie się zmniejszał, głównie ze względu na prognozowaną nieprzerwaną poprawę salda pierwotnego.

(10)

W 2011 r. władze czeskie zatwierdziły zwiększenie obniżonej stawki podatku VAT oraz akcyzy na tytoń; ponadto zatwierdzono istotną reformę podatkową, która będzie miała wpływ na opodatkowanie pracy i powinna wejść w życie w 2014 r. Dalsze zmiany systemu podatkowego uzgodniono na szczeblu rządowym w kwietniu 2012 r. Niektóre z tych zmian dotyczą obciążeń podatkowych związanych z wpływem na środowisko oraz podatków od nieruchomości, które są obecnie poniżej średniej UE. Proponowany tymczasowy charakter przepisów dotyczących opodatkowania pracy pociągnie za sobą dodatkowe koszty przestrzegania przepisów oraz ograniczy przewidywalność dla podatników. Ponadto nowe propozycje jedynie częściowo uwzględniają kwestię niskiego realnego opodatkowania osób samozatrudnionych w porównaniu z opodatkowaniem pracowników ze względu na nadmierne uciekanie się do stosowania podatku zryczałtowanego oraz wykorzystania kwot podlegających odliczeniu od podatku. Rząd przyjął również środki przeciwdziałające nadużyciom finansowym w obszarze VAT oraz podatków paliwowych oraz podjął pierwsze kroki zmierzające do ustanowienia jednego punktu poboru podatków. Przestrzeganie przepisów podatkowych nadal jednak pozostaje problemem, a obecnie obowiązujący system ściągania podatków nie jest oparty na zrozumiałej i kompleksowej strategii przestrzegania przepisów podatkowych.

(11)

Rząd przyjął i częściowo wdrożył reformę systemu emerytalnego mającą na celu przywrócenie stabilności fiskalnej i zwiększenie zabezpieczeń emerytalnych. Ze względu na stopniowy wzrost wydatków na emerytury, który zgodnie z przewidywaniami przyśpieszy po 2030 r., prognozowana nierównowaga fiskalna w odniesieniu do systemu emerytalnego jest jednak nadal wysoka w porównaniu ze średnią UE. Reforma ta wzmacnia powiązanie bezpośrednio ustawowego wieku emerytalnego ze średnim trwaniem życia, nie zawiera jednak mechanizmu, który zapewniłby szybką reakcję na przyszłe zmiany. Zdolność nowo utworzonego filaru do podwyższenia przeciętnej emerytury w przyszłości zależy od odsetka uczestniczących w nim osób pracujących, w szczególności osób młodszych, oraz oczekiwanej stopy zwrotu w długim okresie. Nie ogłoszono jednak żadnych środków zachęcających do skutecznego uczestnictwa w tym filarze i należałoby opracować więcej wskazówek dla osób, które byłyby tym potencjalnie zainteresowane. Ponadto system przechodzenia na wcześniejszą emeryturę przewidywany przez rząd w porozumieniu z partnerami społecznymi stanowi istotne zagrożenie dla wiarygodności i celu reformy polegającego na skutecznym podwyższeniu wieku emerytalnego oraz zagwarantowaniu emerytur w stosownej wysokości.

(12)

Ogólna stopa bezrobocia jest niższa od średniej UE, jednak samotne matki oraz inne szczególnie narażone grupy mają trudności z wykorzystaniem swoich możliwości na rynku pracy. Wcześniejszy powrót z urlopu rodzicielskiego, który mógłby zapobiec utracie umiejętności, zależy od większej dostępności żłobków i przedszkoli, w szczególności dla dzieci poniżej trzeciego roku życia. Mając to na uwadze, rząd złagodził wymogi techniczne dla tworzenia przedszkoli przyzakładowych oraz przewiduje wprowadzenie ulg podatkowych w celu zwiększenia liczby prywatnych placówek opieki nad dziećmi, tym samym częściowo realizując zalecenia. Jako że jedynie 3 % dzieci poniżej 3. roku życia uczęszcza do przedszkoli i żłobków (w porównaniu z 24 % w UE-27, dane za 2009 r.), konieczne są dalsze środki mające na celu zwiększenie obecności rodziców małych dzieci na rynku pracy.

(13)

Przyjęto szereg środków w celu poprawy skuteczności publicznych służb zatrudnienia. Nowy centralny urząd pracy przejął odpowiedzialność za regionalne urzędy pracy, a w ramach bardziej rozległej reformy zasiłków socjalnych odpowiedzialność za wypłatę świadczeń społecznych niepochodzących z ubezpieczenia społecznego została przekazana z gmin do biur zatrudnienia. Jednak wynikająca z tego większa ilość obowiązków dodatkowo obciąży personel publicznych służb zatrudnienia, którego liczba zmniejszyła się o 12 % w 2011 r. Aby usprawnić usługi pośrednictwa pracy, wprowadzono system outsourcingu usług związanych z zatrudnieniem do prywatnych agencji pośrednictwa pracy. Istotna część opłat ma zostać uiszczona z góry; taki mechanizm będzie trzeba w przyszłości ponownie przeanalizować, tak aby zapewnić, by zachęty były dostosowane do sytuacji na rynku pracy. Należy podjąć dalsze wysiłki, aby zapewnić wyższą jakość i skuteczność szkoleń, pomocy w poszukiwaniu pracy oraz usług zindywidualizowanych. Niezbędne jest opracowanie koniecznych środków i zachęt. Jeżeli interwencje i finansowanie programów aktywacji zostaną uzależnione od wyników działalności, w celu poprawy skuteczności tego systemu należałoby wprowadzić ocenę efektywności.

(14)

Mimo ostatniej poprawy w wielu obszarach, takich jak usługi e-rządzenia oraz ograniczenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw, nadal należy zwiększyć skuteczność administracji publicznej w wielu dziedzinach. Aktualnie realizowana jest strategia antykorupcyjna na lata 2011–2012. Przygotowywana jest nowa strategia na okres po 2012 r.; zostanie ona przyjęta w 2012 r. Głównym osiągnięciem obecnie realizowanej strategii jest przyjęcie nowej ustawy o zamówieniach publicznych, która weszła w życie w kwietniu 2012 r. Niemniej jednak dla wiarygodności i efektywności tej ustawy kluczowe będzie właściwe egzekwowanie i wdrażanie jej przepisów. Nadal nie rozwiązano kwestii anonimowych udziałów. Kontynuowane są prace nad ustawą o urzędnikach państwowych, jednak aby zagwarantować niezbędną stabilność administracji, ustawę tę należy niezwłocznie przyjąć. Ponadto nieprawidłowości w procesie udzielania zamówień publicznych oraz niewystarczająco dobre działanie systemów zarządzania i kontroli w odniesieniu do administracji publicznej stanowią istotne źródła problemów związanych z wdrażaniem funduszy UE.

(15)

Gospodarka czeska musi uruchomić czynniki ułatwiające przejście do wzrostu opartego na innowacji oraz wyższej wartości dodanej i wyższym kapitale ludzkim, ponieważ możliwości dalszej rzeczywistej konwergencji opartej na wzroście związanym z wysoką kapitałochłonnością wydają się raczej ograniczone. Obecnie omawiane jest przeprowadzenie reformy szkolnictwa wyższego. Mimo że reforma obejmuje przegląd obecnego procesu akredytacji, nie jest ona wystarczająco konkretna w kluczowej kwestii, jaką są normy oceny jakości oraz, z uwagi na brak systematycznie zbieranych danych oraz analiz, nie znajduje poparcia w środowisku akademickim. W świetle pogarszających się wyników czeskich uczniów rząd podjął kroki w celu zapewnienia minimalnych wyników kształcenia oraz przyjął strategię polegającą na ogólnokrajowym systemie przeprowadzania testów komputerowych. Środki te są jednak zbyt ograniczone, aby skutecznie podnieść jakość i ujednolicić poziom kształcenia obowiązkowego.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Republiki Czeskiej. Komisja dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Republice Czeskiej, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1 do 6.

(17)

W świetle tej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (6) znalazła odzwierciedlenie w szczególności w poniższym zaleceniu 1,

1.

Zapewnienie planowanych postępów w zakresie terminowej korekty nadmiernego deficytu. W tym celu potrzebna jest pełna realizacja budżetu na 2012 r. oraz określenie środków o charakterze trwałym wymaganych dla budżetu na 2013 r., aby przeprowadzić średnią roczną korektę strukturalną określoną w zaleceniu Rady w części dotyczącej procedury nadmiernego deficytu. Następnie zagwarantowanie odpowiedniej korekty strukturalnej w celu uzyskania dostatecznych postępów w realizacji celu średniookresowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków. W tym kontekście – unikanie ogólnych cięć budżetowych, ochrona wydatków wspierających wzrost oraz podjęcie wysiłków na rzecz zwiększenia skuteczności wydatków publicznych. Wykorzystanie dostępnych możliwości podwyższenia podatków, które byłoby najmniej szkodliwe dla wzrostu gospodarczego. Przesunięcie wysokich obciążeń wynikających z opodatkowania pracy na podatki związane z wpływem na środowisko oraz podatki od nieruchomości. Zmniejszenie rozbieżności w opodatkowaniu pracowników i osób samozatrudnionych. Podjęcie kroków mających na celu usprawnienie ściągania podatków, ograniczenie unikania zobowiązań podatkowych oraz zwiększenie przestrzegania przepisów podatkowych, w tym poprzez uruchomienie jednego punktu poboru wszystkich rodzajów podatków.

2.

Wprowadzenie dalszych zmian systemu emerytur państwowych w celu zapewnienia jego długotrwałej stabilności. Ponowne rozważenie planów umożliwiających wcześniejszą dezaktywizację zawodową. Propagowanie skutecznego uczestnictwa młodszych pracowników w przewidywanym kapitałowym systemie emerytalnym w celu zwiększenia adekwatności emerytur.

3.

Podjęcie dodatkowych środków, aby znacznie zwiększyć dostępność przystępnych cenowo placówek przedszkolnych na wysokim poziomie.

4.

Wzmocnienie publicznych służb zatrudnienia poprzez zwiększenie jakości i skuteczności szkoleń, pomocy w poszukiwaniu pracy oraz usług zindywidualizowanych, w tym usług zleconych na zewnątrz.

5.

Przyjęcie i wdrożenie w trybie pilnym ustawy o urzędnikach państwowych w celu promowania stabilności i skuteczności administracji publicznej oraz uniknięcia nieprawidłowości. Zapewnienie należytego wdrożenia ustawy o zamówieniach publicznych. Rozwiązanie kwestii anonimowych udziałów. Zapewnienie prawidłowego wdrażania funduszy UE oraz podjęcie działań przeciwko korupcji.

6.

Przyjęcie przepisów niezbędnych do utworzenia przejrzystego i jasno określonego systemu oceny jakości szkół wyższych oraz instytutów badawczych. Zagwarantowanie, aby finansowanie było zrównoważone i powiązane z wynikami oceny jakości. Stworzenie ram oceny ukierunkowanych na poprawę wyników w odniesieniu do kształcenia obowiązkowego.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/21

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Danii na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Danię zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2015.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Danię jako jedno z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej analizy.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak aby mogły one zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Dania przedłożyła swój program konwergencji obejmujący lata 2012–2015 oraz swój krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja stwierdziła w szczegółowej analizie zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, że w Danii występuje zakłócenie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, choć nie jest ono nadmierne.

(10)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w tym programie jest wiarygodny. Scenariusz ten, zakładający wzrost PKB na poziomie 1,2 % i 1,5 % odpowiednio w 2012 r. i 2013 r., jest w dużej mierze zgodny z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r., która przewiduje wzrost odpowiednio o 1,1 % i 1,4 %. Tym samym wartości deficytu publicznego prognozowane w programie konwergencji są nieznacznie niższe (4,0 % i 1,8 % PKB odpowiednio w 2012 r. i 2013 r. w porównaniu z 4,1 % i 2,0 % PKB według prognozy Komisji z wiosny 2012 r.). Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie konwergencji jest korekta nadmiernego deficytu do 2013 r. oraz osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego, jakim jest deficyt strukturalny nie większy niż 0,5 % PKB. Celem rządu jest również osiągnięcie co najmniej strukturalnie zrównoważonego budżetu w 2020 r.

Program tym samym potwierdza poprzedni średniookresowy cel budżetowy, który odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i rozwoju. Planowany deficyt nominalny w 2013 r. jest zgodny z terminową korektą nadmiernego deficytu publicznego i w oparciu o (ponownie obliczone) strukturalne saldo budżetowe (5), planowany wysiłek fiskalny w 2013 r. jest zgodny z zaleceniem Rady wydanym w ramach procedury nadmiernego deficytu w lipcu 2010 r. Szacuje się, że działania dyskrecjonalne netto przedstawione w programie konwergencji pozwolą uzyskać konsolidację ogólnie zgodną z zaleceniem w ramach procedury nadmiernego deficytu. Ścieżka konsolidacji jest bardziej skoncentrowana na ostatnich latach okresu objętego programem, niż poprzednio planowano, oraz konieczny jest znaczny wysiłek w 2013 r., by zapewnić wymagane dostosowanie strukturalne. Ryzyko nieosiągnięcia traktatowej wartości odniesienia równej 3 % PKB w 2013 r. jest ograniczone; prognoza służb Komisji z wiosny 2012 r. zakłada deficyt publiczny na poziomie 2 % PKB. Oczekuje się, że Dania osiągnie swój średniookresowy cel budżetowy w 2013 r. Jednak w oparciu o (ponownie obliczone) saldo strukturalne budżetu, nie będzie to miało miejsca, począwszy od 2013 r., i szacowana poprawa budżetowa w saldzie strukturalnym budżetu nie osiągnie 0,5 % PKB wymaganego przez pakt stabilności i wzrostu. Jednocześnie stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, ma być zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu. Część deficytu budżetowego będzie finansowana w drodze ograniczenia rachunku rządowego prowadzonego w duńskim banku Nationalbank. Według prognoz nastąpi obniżenie długu publicznego brutto Danii z poziomu 46,5 % PKB w 2011 r. do 42,1 % w 2015 r., czyli znacznie poniżej 60 % PKB.

(11)

Najważniejszym zadaniem dla Danii jest zwiększenie podaży siły roboczej, tak aby zapewnić przyszły dobrobyt i stabilność fiskalną. W 2011 r. Dania zrealizowała ambitną reformę programu emerytalnego zakładającego dobrowolne wcześniejsze przejście na emeryturę oraz przyspieszyła poprzednio zaplanowane podniesienie ustawowego wieku emerytalnego i powiązania go ze średnim dalszym trwaniem życia. Obecnie należy skoncentrować się na reformie systemu rent inwalidzkich i subsydiowanych programów zatrudnienia (system „flex-job”). Rząd przedstawił projekt reformy w tej dziedzinie, którą należy bezzwłocznie przeprowadzić. Należy także zająć się problemem rosnących dysproporcji w wynikach zatrudnienia między osobami ze środowisk migracyjnych a resztą osób pracujących.

(12)

W ciągu ostatnich dziesięcioleci Dania odnotowała spowolnienie tempa wzrostu wydajności pracy. Jedną z przyczyn są względnie słabe osiągnięcia w dziedzinie edukacji. Pomimo wysokich nakładów na edukację jakość szkolnictwa w Danii została oceniona w badaniu Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów (PISA) koordynowanym przez OECD zaledwie jako średnia. Ponadto studenci z reguły kończą studia w późniejszym wieku w porównaniu z ich rówieśnikami w innych państwach członkowskich, a liczba osób przedwcześnie rezygnujących z nauki w instytucjach kształcenia zawodowego jest stosunkowo wysoka. W obliczu wyzwań w tej dziedzinie rząd zapowiedział szereg nowych działań, które obejmą kształcenie obowiązkowe i średnie. Budżet na 2012 r. przewiduje również środki na wprowadzenie do treści zamówień publicznych klauzul społecznych oraz na działania, które mają sprawić, by oferowanie praktyk zawodowych było z finansowego punktu widzenia korzystne dla prywatnych przedsiębiorstw. Ma to na celu zwiększenie liczby dostępnych miejsc dla praktykantów. Poszerzenie oferty praktyk zawodowych będzie także przedmiotem negocjacji trójstronnych oraz prac międzyresortowej komisji.

(13)

Innym możliwym powodem wolnego tempa wzrostu wydajności jest stosunkowo słaba konkurencja w Danii. W 2011 r. przyjęto pakiet w sprawie konkurencji, który był skierowany przede wszystkim do sektora budowlanego i detalicznego oraz objął służbę ochrony zdrowia i usługi sektora publicznego. Pod kątem podjęcia ewentualnych nowych środków analizowana jest konkurencja w dziedzinie usług transportowych, w tym usług transportu osób taksówkami, oraz liberalizacja przepisów dotyczących aptek. Obecnie prowadzone są negocjacje z władzami regionalnymi i lokalnymi na temat zwiększenia liczby zamówień publicznych w gminach i regionach. W tym kontekście komisja rządowa stwierdziła niedawno, że duńskie prawo konkurencji wymaga usprawnienia oraz że sankcje za naruszenia przepisów są obecnie zbyt niskie, by mogły służyć jako środek odstraszający. Zważywszy, że w minionym roku podjęta została tylko ograniczona liczba konkretnych inicjatyw w tej dziedzinie, konieczne są dalsze kroki, by odpowiednio rozwiązać tę kwestię.

(14)

Jak potwierdzono w szczegółowej analizie zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, choć wysokie zadłużenie brutto gospodarstw domowych, w których aktywa znacznie przekraczają wartość pasywów, jest do pewnego stopnia cechą strukturalną duńskiej gospodarki, rośnie niepokój związany z wysokim zadłużeniem gospodarstw domowych, gdyż sytuacja na rynku mieszkaniowym spowodowała wzrost zadłużenia powyżej poziomów, które można uzasadnić czynnikami strukturalnymi, takimi jak aktywa mieszkaniowe i emerytalne.

Ponadto od 2003 r. zmianie uległa struktura kredytów hipotecznych: kredyty ze spłatą wyłącznie odsetek i o zmiennym oprocentowaniu zyskały większą popularność niż kredyty z ratami i o stałym oprocentowaniu. W przypadku danego poziomu zadłużenia gospodarstwa domowe odczuwają zatem dziś bardziej wzrost stóp procentowych i wahań cen na rynku nieruchomości niż dziesięć lat temu. Stwarza to wyższe ewentualne zagrożenie dla stabilności finansowej i gospodarczej. Dania podjęła stosowne środki, by zaradzić słabym punktom systemu hipotecznego. Ministerstwo ds. działalności gospodarczej i wzrostu gospodarczego bada obecnie strukturę kredytów hipotecznych gospodarstw domowych w świetle dochodów, historii rynku pracy oraz innych społeczno-gospodarczych zmiennych. Celem jest określenie ewentualnej słabszej pozycji gospodarstw domowych w razie różnych wstrząsów gospodarczych, w tym wahań stóp procentowych. Należy jednak rozważyć wprowadzenie środków zapobiegających procyklicznemu rozwojowi sytuacji na rynku mieszkaniowym w perspektywie średniookresowej, najlepiej poprzez dostosowanie podatku od wartości nieruchomości do faktycznych wartości rynkowych. Zlikwidowanie górnego pułapu rocznego wzrostu lokalnego podatku od wartości gruntu również mogłoby zapobiec wystąpieniu efektów procyklicznych. Środki te należy wprowadzać stopniowo, biorąc pod uwagę bieżącą potrzebę stabilizacji na rynku mieszkaniowym.

(15)

Dania podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz realizacja zobowiązań przedstawionych w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w poniższych zaleceniach.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę duńskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową analizę. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Danii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniu od 1 do 5 poniżej.

(17)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała duński program konwergencji i jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(18)

W świetle wyników dokonanej przez Komisję szczegółowej analizy i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform oraz program konwergencji. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 3, 4 i 5 poniżej,

1.

Zrealizowanie strategii budżetowej zgodnie z założeniami w celu zapewnienia korekty nadmiernego deficytu do 2013 r. oraz uzyskanie średniej rocznej korekty strukturalnej określonej w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Następnie zagwarantowanie odpowiedniej korekty strukturalnej w celu uzyskania dostatecznych postępów w realizacji średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków.

2.

Podjęcie dalszych kroków w celu poprawy długoterminowej podaży siły roboczej poprzez zreformowanie systemu rent inwalidzkich, lepszy dobór beneficjentów subsydiowanych programów pracy (system „flex-job”), tak by objęły one osoby o ograniczonych możliwościach podjęcia pracy, a także poprawa zdolności zatrudnienia osób ze środowisk migracyjnych.

3.

Bezzwłoczne wykonanie zapowiedzianych działań na rzecz poprawy opłacalności systemu oświaty, obniżenie liczby osób przedwcześnie rezygnujących z nauki, przede wszystkim w zakresie kształcenia zawodowego, oraz zwiększenie liczby praktyk.

4.

Podjęcie dalszych wysiłków w celu usunięcia barier w konkurencji, zwłaszcza w zakresie usług lokalnych, w sektorze detalicznym i budowlanym, w tym, między innymi, dalsze otwarcie na konkurencję zamówień na usługi na poziomie gmin i regionów i zagwarantowanie, by sankcje za łamanie przepisów prawa konkurencji były odpowiednim środkiem odstraszającym.

5.

Rozważenie dalszych działań zapobiegawczych w celu wzmocnienia stabilności rynku mieszkaniowego oraz systemu finansowego w perspektywie średnioterminowej poprzez, między innymi, uwzględnienie wyników prowadzonego obecnie przez ministerstwo ds. działalności gospodarczej i wzrostu gospodarczego badania na temat struktury aktywów i pasywów gospodarstw domowych oraz poprzez zweryfikowanie systemu podatku od wartości nieruchomości i lokalnego podatku od wartości gruntów.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/25

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Estonii na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Estonię programu stabilności na lata 2011–2015.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Estonii jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w Europejski Semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej. Rada zwróciła się też do państw członkowskich o wdrożenie zaleceń dla poszczególnych krajów z 2011 r. i do przekształcenia tych priorytetów w konkretne środki, które zostaną włączone do ich programów stabilności lub programów konwergencji oraz do ich krajowych programów reform.

(8)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 26 kwietnia 2012 r. Estonia przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny w latach 2012–2013, w których przewiduje się wzrost PKB ok. 2,4 %. W prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. przewidziano wzrost PKB rzędu 3,8 % w 2013 r. Celem strategii budżetowej opisanej w programie stabilności jest zapewnienie zrównoważonej polityki fiskalnej wspierającej zrównoważony wzrost poprzez osiągnięcie nadwyżki strukturalnej przy jednoczesnym zapewnieniu wystarczających zabezpieczeń fiskalnych i obniżeniu obciążeń podatkowych pracy. Celem strategii jest również spełnienie wymagań paktu stabilności i wzrostu. Celem programu stabilności jest zrealizowanie z nawiązką średniookresowego celu budżetowego (MTO) polegającego na osiągnięciu nadwyżki w 2013 r.

Średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) wzrost wskaźnika wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, osiągnie – do 2015 r. – wartość referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu. Jednocześnie celem programu stabilności jest osiągnięcie w 2014 r. nadwyżki zasadniczej. Wskaźnik zadłużenia nie przekracza 60 % PKB i zgodnie z programem prawdopodobnie zmaleje po 2013 r., osiągając wartość około 10 % w 2015 r.

(11)

W 2011 r. Estonia osiągnęła znaczącą nadwyżkę budżetową. Prognozowany wzrost gospodarczy na rok 2012 przedstawiony w wiosennej prognozie służb Komisji z 2012 r. jest znacznie niższy niż na rok 2011: spadł on z 7,6 % do około 1,6 %, w związku z czym konieczna jest dalsza kontrola wydajności i wydatków. Estonia planuje wprowadzić w 2012 r. strukturalną regułę fiskalną, która ułatwi kontrolę nad wydatkami. Niezwłocznie po jej przyjęciu reguła powinna zostać wzmocniona wiążącym charakterem wieloletnich celów w zakresie wydatków. W związku z powyższym Estonia częściowo wykonała zalecenie w tym obszarze przyjęte w 2011 r.

(12)

Jeżeli chodzi o rynek pracy, podjęto wiele kroków w zakresie opodatkowania pracy. Jednakże zachęty do podejmowania pracy można poprawić, rozwiązując kwestię nasilającej się tendencji do pobierania rent i świadczeń z tytułu niezdolności do pracy oraz podnosząc opłacalność pracy dla osób o niskich i wysokich dochodach otrzymujących zasiłki dla bezrobotnych i zasiłki rodzicielskie. Wprawdzie podjęto obiecujące wysiłki mające na celu zmniejszenie wysokiego bezrobocia, ale bezrobocie długotrwałe i wśród ludzi młodych w dalszym ciągu utrzymuje się na wysokim poziomie. W związku z powyższym ryzyko ubóstwa wśród dzieci z gospodarstw domowych dotkniętych bezrobociem rośnie i należy mu zaradzić przy pomocy skutecznych usług socjalnych, w tym usług pomocy rodzinnej. Istnieje możliwość zwiększenia – w sposób nieobciążający budżetu – wydajności wsparcia dla rodzin poprzez lepsze ukierunkowanie przydziałów zasiłków rodzicielskich i rodzinnych oraz likwidację niewydajnych zwolnień z podatku dochodowego związanych z posiadaniem dzieci.

(13)

Środki przedstawione w krajowym planie działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii są w dalszym ciągu niewystarczające ze względu na bieżącą tendencję odchodzenia od transportu publicznego. Nowe samochody w Estonii są najbardziej energochłonne w UE. Akcyza na paliwa nie wystarcza, aby spowodować zmiany w zachowaniach konsumenckich. Nie zakończono jeszcze całkowicie transpozycji kilku unijnych dyrektyw dotyczących energii. Estonia w dalszym ciągu musi doprowadzić do dywersyfikacji swoich źródeł dostaw energii. Przydałaby się modernizacja infrastruktury energii elektrycznej, aby móc włączyć w nią rosnące ilości energii wiatrowej.

(14)

Jakość i dostępność kształcenia zawodowego znacząco się poprawiła, a na lata 2012–2013 zaplanowano więcej środków modernizacyjnych. Należy jednak polepszyć przejście z kształcenia ogólnego na zawodowe, można również rozważyć uogólnienie programów opartych na praktyce. Poprawia się odsetek osób korzystających z uczenia się przez całe życie, jednak oferta dla pracowników o niskich kwalifikacjach nie jest wystarczająca. Utrzymują się problemy związane z ukierunkowaniem systemu edukacji na potrzeby rynku pracy. Pilnie potrzebna jest również reforma szkolnictwa średniego oraz dalsza poprawa usług edukacyjnych świadczonych przez władze lokalne. Również współpraca między sektorem biznesu a instytucjami szkolnictwa wyższego jest w dalszym ciągu niezadowalająca, a część sektora prywatnego oparta na wiedzy powinna być dalej rozwijana.

(15)

Aby odzwierciedlić zniżkową tendencję demograficzną i zapewnić zrównoważony i konkurencyjny rozwój regionalny, w perspektywie długoterminowej konieczne jest zapewnienie stabilności finansów publicznych samorządów lokalnych oraz lepszego świadczenia usług publicznych na szczeblu lokalnym, jak również optymalizacja wykorzystania dość rozproszonych zasobów. Większość samorządów lokalnych, których rozmiary są ograniczone, doświadcza trudności w powszechnym świadczeniu koniecznych usług socjalnych, opieki zdrowotnej, usług rynku pracy, transportowych i edukacyjnych.

(16)

Estonia podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania zatrudnienia, poprawy konkurencyjności oraz zwiększania stabilności finansów publicznych. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki tej oceny zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę estońskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Estonii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1–5.

(18)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zachowanie dobrego stanu finansów publicznych poprzez realizację przewidzianych planów budżetowych, zapewnienie osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego (MTO) najpóźniej do 2013 r. oraz przestrzeganie wartości referencyjnej. Uzupełnienie planowanej reguły fiskalnej o bardziej wiążące wieloletnie reguły wydatkowe w ramach średniookresowych ram fiskalnych, dalszą poprawę wydajności wydatków publicznych oraz wdrożenie środków w zakresie przestrzegania przepisów podatkowych.

2.

Poprawę zachęt do podjęcia pracy poprzez usprawnienie systemu świadczeń socjalnych i zwiększenie elastyczności w przyznawaniu świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, zasiłków dla bezrobotnych i zasiłków rodzicielskich przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego zabezpieczenia społecznego. Poprawę świadczenia usług społecznych, lepsze ukierunkowanie zasiłków rodzinnych i rodzicielskich oraz likwidację zniekształcających zwolnień z podatku dochodowego związanych z posiadaniem dzieci. Zwiększenie udziału młodych i długotrwale bezrobotnych w rynku pracy.

3.

Skuteczniejsze powiązanie szkoleń i kształcenia z potrzebami rynku pracy i wzmocnienie współpracy między przedsiębiorstwami a ośrodkami akademickimi. Poszerzenie możliwości dostępu do uczenia się przez całe życie dla pracowników o niskich kwalifikacjach. Wspieranie określania priorytetów i umiędzynarodowienia systemów badań i innowacji.

4.

Zwiększenie efektywności energetycznej, w szczególności w sektorach budownictwa i transportu, a także zwiększenie zachęt w zakresie ochrony środowiska dotyczących pojazdów i odpadów, m.in. poprzez rozważenie takich środków jak opodatkowanie pojazdów. Propagowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, między innymi poprzez modernizację infrastruktury i aktualizację przepisów. Kontynuowanie rozwoju połączeń transgranicznych, aby położyć kres izolacji rynkowej.

5.

Zwiększenie stabilności finansów publicznych gmin, zwiększenie wydajności samorządów lokalnych i zapewnienie skutecznych usług poprzez silniejsze zachęty do tworzenia połączeń lub ściślejszej współpracy między gminami. W rozsądnym terminie powinny zostać przedstawione propozycje odnośnych reform.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/28

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Finlandii na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Finlandię zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Finlandię jako jedno z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 19 kwietnia 2012 r. Finlandia przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie. W ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 Komisja oceniła również, czy w Finlandii występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. Komisja stwierdziła w swojej szczegółowej ocenie sytuacji, że w Finlandii występuje zakłócenie równowagi, nie jest ono jednak nadmierne.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z art. 5 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w tym programie jest realistyczny na lata 2012–2013, a wzrost PKB przewidywany w tym programie jest zgodny z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r. Również prognozy na 2014 r. i 2015 r. są realistyczne, ponieważ zakładają, że wzrost PKB będzie znacznie niższy niż ten odnotowany przed kryzysem oraz niższy niż w latach 2010–2011, które charakteryzowały się wychodzeniem z kryzysu.

Najważniejszym celem budżetowym programu stabilności jest zmniejszenie deficytu podsektora centralnego poprzez ograniczenie wydatków i zwiększenie przychodów. Ponieważ budżet podsektora centralnego jest głównym źródłem deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych, poprawa jego sytuacji przyczyni się do równowagi budżetowej w sektorze instytucji rządowych i samorządowych. Średniookresowy cel budżetowy (MTO) polegający na nadwyżce w wysokości 0,5 % PKB pod względem strukturalnym odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Na podstawie (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) przewiduje się, że Finlandia zrealizowała MTO w 2011 r., ale w latach 2012–2015 nieznacznie od niego odejdzie. Stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu we wszystkich latach z wyjątkiem 2015 r. Celem programu stabilności jest zrównoważenie budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych do 2015 r., a począwszy od 2016 r. – osiąganie nadwyżek. Wskaźnik zadłużenia kształtuje się znacznie poniżej 60 % PKB i zgodnie z programem stabilności zadłużenie w 2014 r. osiągnie maksymalną wartość bliską 52 % PKB, po czym zacznie spadać. W Finlandii w dalszym ciągu utrzymuje się znacząca luka w długookresowej stabilności finansów publicznych, która wynika przede wszystkim z gwałtownie pogarszającego się wskaźnika obciążenia demograficznego spowodowanego przez starzenie się społeczeństwa. Luka w długookresowej stabilności finansów publicznych wymaga stałego monitorowania i odpowiedniego dostosowania środków. Fińskie ramy fiskalne są powiązane z wieloletnimi pułapami wydatków, jednak te ostatnie nie mają obecnie zastosowania do sektora samorządowego.

(11)

W ciągu ostatnich 10 lat pogorszyła się wydajność usług publicznych. Władze Finlandii przeprowadziły już kilka reform w celu rozwiązania tego problemu, ale ich realizacja jest powolna, zwłaszcza na szczeblu samorządów lokalnych. Ponadto przygotowywana jest obecnie ogólnokrajowa reforma samorządu lokalnego oraz program wydajności instytucji rządowych na szczeblu centralnym. Dalszy wzrost wydajności i oszczędności kosztów można osiągnąć poprzez zachęcanie do większej konkurencji w chronionych sektorach usług prywatnych i publicznych, poprzez dalszą deregulację rynku produktowego i rynku pracy.

(12)

W ciągu ostatniego roku rząd Finlandii wprowadził nowe środki mające na celu zmniejszenie bezrobocia wśród osób młodych i bezrobocia długotrwałego. Środki te obejmowały program pilotażowy służący obniżeniu stopy długotrwałego bezrobocia i wprowadzenie gwarancji społecznej dla młodych ludzi. Wprowadzone środki są ambitne i istotne, jednak należy je teraz wdrożyć, koncentrując się wyraźnie na podniesieniu poziomu umiejętności oraz pozycji na rynku pracy grup docelowych. Z uwagi na zmiany demograficzne wzrost zatrudnienia wśród starszych pracowników odgrywa ważną rolę w zapewnieniu zrównoważonych finansów publicznych i zaspokajaniu popytu na siłę roboczą w przyszłości. Wzrost średniego dalszego trwania życia jest szybszy, niż przewidywano w czasie wprowadzania reformy systemu emerytalnego w 2005 r., w związku z czym z czasem obecny przedział ustawowego wieku emerytalnego może okazać się zbyt niski. W swoim programie stabilności rząd zobowiązał się do zwiększenia efektywnego wieku emerytalnego do 62,4 lat do 2025 r. W marcu 2012 r. partnerzy społeczni zgodzili się na niektóre środki mające na celu wydłużenie kariery zawodowej. Rząd zobowiązał się do przeprowadzenia reformy emerytalnej najpóźniej do dnia 1 stycznia 2017 r. Obecnie należy skoncentrować się na realizacji uzgodnionych działań w krótkiej perspektywie czasowej.

(13)

Bariery regulacyjne w sektorze usług w Finlandii są nadal zbyt restrykcyjne, a koncentracja na rynku jest wysoka nie tylko w handlu detalicznym, lecz także w obszarach produkcji. Na rynku detalicznym produktów spożywczych Finlandia odnotowuje najwyższy poziom koncentracji na rynku, a ceny żywności należą do najwyższych w Europie. Grzywny przewidziane w prawie konkurencji są w Finlandii tradycyjnie niskie, co budzi wątpliwości co do ich odstraszającego efektu. Dokonano pewnych zmian w polityce w dziedzinie konkurencji, takich jak nowa krajowa ustawa o konkurencji oraz nowa ustawa o planowaniu przestrzennym i budownictwie. Rząd jest również zdecydowany uruchomić nowy program dotyczący wspierania konkurencji. Należy tego dokonać niezwłocznie, w celu dalszego wzmacniania ram prawnych konkurencji na rynkach produktów i usług.

(14)

Wzrost wydajności w Finlandii ulega stagnacji, a na przestrzeni ostatnich lat fińskie przedsiębiorstwa eksportowe utraciły udziały w rynkach zagranicznych. Jednostkowe koszty pracy wzrosły, choć nie w sektorze wytwórczym. Niektóre obecnie dominujące sektory, zwłaszcza sektor elektroniki i papierniczy, osiągnęły prawdopodobnie maksymalny poziom wzrostu, a udział sektora wytwórczego w PKB zasadniczo maleje. Finlandia eksportuje półprodukty i produkty inwestycyjne przede wszystkim do dojrzałych, powoli rozwijających się gospodarek, a obecność jej produktów na rynkach gospodarek rozwijających się jest ograniczona. Fińska gospodarka musi zwiększyć swoją wszechstronność zarówno pod względem przedsiębiorstw, jak i rynków eksportowych, aby w przyszłości mogła powstać szeroka i mocna baza eksporterów. Niezależnie od ostatnich dobrych wyników Finlandii w zakresie badań, rozwoju oraz innowacji, bez znacznego wzrostu liczby szybko rozwijających się innowacyjnych przedsiębiorstw Finlandia ryzykuje utratę pozycji unijnego lidera innowacji. Wymaga to ułatwień dla innowacji, umożliwienia przekształcenia badań i innowacji na produkty nadające się do wprowadzenia do obrotu oraz sprzyjania wejściu na szybko rozwijające się rynki eksportowe. W krótkiej perspektywie czasowej konieczne będzie wykorzystywanie i rozpowszechnianie bogatego know-how w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych również w innych gałęziach fińskiego przemysłu, w tym w sektorze publicznym. Jeżeli chodzi o wzrost wynagrodzeń, trójstronny układ płac z 2011 r. otwiera drogę do umiarkowanego wzrostu płac w 2012 i 2013 r., co powinno poprawić pozycję w Finlandii w stosunku do jej głównych partnerów handlowych.

(15)

Finlandia podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te, oraz wdrażanie tych zobowiązań przedstawione w 2011 r., dotyczą poprawy konkurencyjności, wzrostu wskaźnika zatrudnienia, jak i stabilności finansów publicznych, zwiększenia stabilności finansowej oraz zapewnienia koordynacji podatkowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki tej oceny zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach poniżej.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę fińskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Finlandii, ale także stopień przestrzegania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–5 poniżej.

(17)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała fiński program stabilności i jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(18)

W świetle wyników dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform oraz program stabilności. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie zwłaszcza w zaleceniu 5 poniżej,

1.

Zachowanie dobrej sytuacji budżetowej w 2012 r. i w kolejnych latach poprzez korektę wszelkich odchyleń od średniookresowego celu budżetowego (MTO), co zapewnia długoterminową stabilność finansów publicznych. W tym celu wzmacnianie i ścisłe wdrażanie strategii budżetowej, wspieranej przez dostatecznie konkretne działania, na 2013 r. i kolejne lata, w tym uzyskanie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków. Przeprowadzanie w dalszym ciągu rocznych ocen luki w długookresowej stabilności finansów publicznych związanej ze starzeniem się społeczeństwa oraz dostosowanie dochodów i wydatków publicznych zgodnie z długoterminowymi celami i potrzebami. Lepsze włączenie samorządów lokalnych w system wieloletnich ram fiskalnych, w tym za pomocą środków służących kontroli wydatków.

2.

Podjęcie dalszych środków zmierzających do zwiększenia wydajności i oszczędności kosztów w zakresie świadczenia usług publicznych, w tym zmian strukturalnych i reform administracyjnych jednostek terytorialnych prowadzących do zwiększenia efektywności, aby stawić czoła wyzwaniom związanym ze starzeniem się społeczeństwa.

3.

Wdrożenie realizowanych obecnie środków, których celem jest poprawa sytuacji młodzieży i długotrwale bezrobotnych na rynku pracy, ze szczególnym naciskiem na podnoszenie kwalifikacji. Podjęcie dalszych kroków w celu poprawy zatrudnienia starszych pracowników, między innymi poprzez ograniczenie możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Podjęcie kroków w celu podwyższenia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę z uwzględnieniem wydłużającego się średniego dalszego trwania życia.

4.

Dalsze zwiększenie konkurencji na rynkach produktów i usług, w szczególności w sektorze detalicznym, poprzez zapewnienie skutecznego wdrożenia nowej ustawy o konkurencji oraz nowego programu w zakresie promowania zdrowej konkurencji. Dalsze podejmowanie środków zwiększających wydajność świadczenia usług komunalnych, w tym zwiększających, w stosownych przypadkach, udział usług otwartych na konkurencję, oraz środków zapewniających neutralność konkurencji między przedsiębiorstwami prywatnymi i publicznymi. Podjęcie dalszych kroków w celu zagwarantowania, że grzywny przewidziane w prawie konkurencji będą odpowiednim środkiem odstraszającym.

5.

W celu poprawy wzrostu wydajności i konkurencyjności zewnętrznej, kontynuowanie wysiłków zmierzających do zróżnicowania struktury przedsiębiorstw, w szczególności poprzez przyspieszenie wprowadzania planowanych środków służących poszerzeniu bazy innowacji, kontynuując jednocześnie dopasowywanie wynagrodzeń do zmian wydajności przy pełnym poszanowaniu partnerów społecznych i zgodnie z krajowymi praktykami.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/31

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Francji z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Francję zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Francję jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 4 maja 2012 r. Francja przedłożyła zaktualizowany program stabilności obejmujący lata 2012–2016, natomiast w dniu 13 kwietnia 2012 r. krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami, poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy we Francji występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. Komisja stwierdziła, że kraj ten ma do czynienia z zakłóceniem równowagi makroekonomicznej, choć nie jest ono nadmierne.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest optymistyczny. W prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. zakładano wzrost PKB w wysokości 0,5 % w 2012 r. i 1,3 % w 2013 r., natomiast w programie stabilności prognozy wynoszą odpowiednio 0,7 % i 1,75 %. W związku z faktem, że deficyt w 2011 r. okazał się mniejszy niż zakładano i wyniósł 5,2 % PKB, w programie stabilności zaplanowano jego ograniczenie do 3 % w 2013 r. – a więc w wyznaczonym przez Radę terminie korekty nadmiernego deficytu – oraz kontynuowanie konsolidacji w kolejnych latach aż do osiągnięcia równowagi budżetowej w 2016 r. Oczekuje się, że średniookresowy cel budżetowy, którym jest osiągnięcie zrównoważonego budżetu w kategoriach strukturalnych, zostanie osiągnięty w okresie objętym programem stabilności. Średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Planowany średni roczny wysiłek fiskalny w latach 2010–2013, szacowany na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5), jest zgodny z zaleceniem Rady z dnia 2 grudnia 2009 r. Zakłada się, że w latach 2014–2016 nastąpią roczne postępy w zakresie realizacji średniookresowego celu budżetowego o kolejne 0,7 % PKB w kategoriach strukturalnych. Przewidziana w programie stabilności stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu. Przewidziana w programie stabilności ścieżka korekty jest obarczona ryzykiem. Scenariusz makroekonomiczny może okazać się znacznie mniej korzystny niż wynikałoby to z prognozy przedstawionej przez służby Komisji wiosną 2012 r.

W niewystarczającym stopniu sprecyzowano środki mające służyć realizacji celów po 2013 r. oraz osiągnięciu zaleconego średniego rocznego wysiłku fiskalnego. Ponadto Francji nie zawsze udawało się zrealizować cele dotyczące wydatków. W związku z tym bez wystarczającego sprecyzowania planowanych środków i podjęcia w miarę potrzeby działań dodatkowych zagwarantowanie korekty nadmiernego deficytu do 2013 r. nie jest możliwe. Przewiduje się, że wskaźnik zadłużenia, który w 2011 r. wyniósł 85,8 % PKB, wzrośnie w 2013 r. do poziomu 89,2 %, a następnie spadnie w 2016 r. do poziomu 83,2 %. W programie stabilności przewidziano, że wartość referencyjna dotycząca redukcji długu zostanie osiągnięta pod koniec okresu przejściowego (w 2016 r.).

(11)

Pomimo przyjętych w drugiej połowie 2011 r. i w lutym 2012 r. dodatkowych środków konsolidacji realizacja programu konsolidacji fiskalnej pozostaje głównym wyzwaniem. Uniknięcie przekroczeń wydatków dzięki zwiększonemu wysiłkowi fiskalnemu, który powinien opierać się na w pełni określonych środkach, ma zasadnicze znaczenie dla przywrócenia stabilnej sytuacji budżetowej. Ponadto Francja powinna wykorzystać wszelkie możliwości przyspieszenia redukcji deficytu w celu ułatwienia planowanej korekty nadmiernego deficytu. Jeśli chodzi o długoterminową stabilność finansów publicznych oraz odpowiedni poziom przyszłych emerytur, reforma emerytalna z 2010 r. jest stopniowo wprowadzana. Osiągnięcie równowagi tego systemu do – według planów – 2018 r. nie jest jednak pewne, jeżeli wskaźniki wzrostu i zatrudnienia będą niższe od prognozowanych. Po roku 2020 r. system ten prawdopodobnie będzie wykazywać deficyt. Ponadto nowo powołany komitet sterujący, któremu powierzono zadanie wydawania corocznych opinii na temat sytuacji finansowej poszczególnych systemów emerytalnych oraz warunków wymaganych w celu osiągnięcia do 2018 r. równowagi finansowej, w 2011 r. nie wydał takiej opinii, co utrudnia ocenę stabilności systemu emerytalnego.

(12)

Funkcjonowanie francuskiego rynku pracy uległoby znacznej poprawie, gdyby w większym stopniu ograniczono segmentację tego rynku. Wprowadzona ustawą z lipca 2011 r. umowa dotycząca zabezpieczenia zawodowego (CSP), łącząca istniejące dwie umowy, nakłada obciążenia związane z poradnictwem zawodowym w następstwie zwolnień z przyczyn ekonomicznych na publiczne służby zatrudnienia (fr. Pôle emploi). To pozytywne działanie ma jednak ograniczony zasięg. Podjęto szereg środków mających na celu zapewnienie elastycznych form zatrudnienia w przypadku przedsiębiorstw znajdujących się chwilowo w trudnej sytuacji. Trwają również dyskusje na temat kolejnych środków tego typu. Środki te nie stanowią jednak konkretnego rozwiązania problemu, jakim jest segmentacja rynku pracy. Ponadto przegląd przepisów dotyczących ochrony zatrudnienia pokazuje, że procedury dotyczące zwolnień nadal zawierają element niepewności i wiążą się z potencjalnie wysokimi kosztami dla pracodawcy. Ważne jest też, aby zapewnić, by wszelkie dostosowania minimalnego wynagrodzenia za pracę sprzyjały zatrudnieniu, w szczególności pracowników o niskich kwalifikacjach oraz bez doświadczenia.

(13)

Po reformie systemu emerytalnego działania podejmowane w celu wspierania zatrudnienia starszych pracowników, w tym zobowiązanie przedsiębiorców do wprowadzenia aktywnego zarządzenia wiekiem, są krokiem we właściwym kierunku. Jednakże odnośne plany działania są mało ambitne i nie przewidują rozwiązań takich jak niepełny wymiar czasu pracy czy oferta stanowisk dostosowanych do potrzeb starszych pracowników. Ponadto pewne aspekty systemu zasiłków dla bezrobotnych w odniesieniu do starszych pracowników (czas jego trwania) prawdopodobnie w jedynie ograniczonym stopniu zachęcają do podejmowania pracy. Potrzebna jest także bardziej ambitna strategia w dziedzinie kształcenia dorosłych w celu zwiększenia szans na zatrudnienie wśród dorosłych pracowników.

(14)

W celu zażegnania problemu bezrobocia osób młodych władze francuskie zobowiązały się, że do 2015 r. zwiększą liczbę praktyk zawodowych z 600 000 do 800 000. W 2011 r. i 2012 r. wprowadzono szereg środków mających na celu zwiększenie liczby praktyk zawodowych w przedsiębiorstwach i zwiększenie kar wobec firm, które nie wywiązują się z tego obowiązku. Mimo podjętych środków całkowita liczba praktyk jest znacznie niższa od zakładanej. Wydaje się, że należy zwiększyć stopień dostosowania potrzeb osób młodych do potrzeb przedsiębiorstw. W związku z tym strategie mające na celu walkę z bezrobociem osób młodych powinny w większym stopniu uwzględniać kwestię spójności pomiędzy programem nauczania a potrzebami rynku pracy.

(15)

Połączenie służb pośrednictwa zawodowego (ANPE) oraz agencji odpowiedzialnej za świadczenia dla bezrobotnych (UNEDIC) w jedno ciało (publiczne służby zatrudnienia – Pôle emploi) nie przyniosło jak dotąd spodziewanej poprawy skuteczności i jakości świadczonych usług. Nowe wieloletnie porozumienie trójstronne podpisane w styczniu 2012 r. (pomiędzy rządem, partnerami społecznymi oraz Pôle emploi) w sprawie funkcjonowania i usług Pôle emploi w latach 2012–2014 stanowi krok we właściwym kierunku. Nadal nie określono jednak szeregu zakładanych celów, co na obecnym etapie utrudnia ocenę przeprowadzonej reformy i tego, na ile jest ona ambitna. Wiarygodności tej reformy zagrażają również ograniczenia budżetowe i w zakresie zasobów ludzkich publicznych służb zatrudnienia.

(16)

W lutym 2012 r. Francja zatwierdziła wzrost podatku VAT o 1,6 pkt proc. do poziomu 21,2 % oraz wzrost opłat wyrównawczych z tytułu dochodów i zysków kapitałowych o 2 pkt proc. do poziomu 15,5 % w celu wyrównania niższych składek na ubezpieczenia społeczne płaconych przez pracodawców. Nowy rząd zapowiedział zamiar zmiany tego środka i przyjęcia reformy fiskalnej w 2012 r. Jest to właściwy środek, pozwalający wprowadzić bardziej zrównoważony system opodatkowania i zdjąć ciężar podatkowy z obszaru pracy. Jak zauważono w szczegółowej ocenie sytuacji w zakresie zakłóceń równowagi makroekonomicznej przeprowadzonej przez służby Komisji, działanie to mogłoby przyczynić się do poprawy konkurencyjności kosztowej francuskiego eksportu oraz wywrzeć potencjalnie pozytywny wpływ na rentowność przedsiębiorstw, a w dłuższej perspektywie – na inwestycje oraz konkurencyjność pozacenową. Zakres tej reformy jest jednak zbyt wąski. Ponadto wysiłkom na rzecz ograniczenia wydatków podatkowych towarzyszyły jednoczesne podwyżki stawek powodujące wzrost i tak wysokich już obciążeń podatkowych pracy. Francja ma drugi najniższy udział w opodatkowaniu na cele środowiskowe w UE pod względem dochodów z podatków, co wskazuje na szerokie możliwości zwiększenia tego typu opodatkowania. Na koniec, Francja oceniła w 2011 r. skuteczność różnych wydatków podatkowych pod kątem realizacji zakładanych celów w zakresie zatrudnienia lub celów społecznych, wciąż należy jednak dokonać w szczególności przeglądu niektórych obniżonych stawek podatku VAT.

(17)

Przyjęto co prawda szereg reform mających na celu poprawę otoczenia biznesowego i usunięcia ograniczeń w odniesieniu do pewnych zawodów regulowanych, okazały się one jednak niewystarczające, aby usunąć bariery wejścia i restrykcyjne warunki prowadzenia działalności w innych obszarach (takich jak usługi weterynaryjne, przewozu taksówkami, sektor zdrowia, zawody prawnicze, w tym notariusze). W rezultacie konieczny jest bardziej systematyczny horyzontalny przegląd pozostałych środków ograniczających dostęp do zawodów regulowanych i ich wykonywanie celem przeprowadzenia oceny konieczności i proporcjonalności tych środków. Jeśli chodzi o sektor detaliczny, należy zezwolić dystrybutorom na swobodne ustalanie cen i warunków handlowych, tak aby konsumenci mogli korzystać z niższych cen. Konsumenci skorzystaliby również na innych środkach zwiększających konkurencję w tym mocno skoncentrowanym sektorze, takich jak zniesienie lub zmiana przepisów ograniczających planowanie przestrzenne oraz udoskonalenie procedur dotyczących zakładania nowych punktów dystrybucji.

(18)

Intensywność konkurencji w szeregu sektorów sieciowych (takich jak hurtowa sprzedaż energii elektrycznej czy sektor kolejowy) powinna zostać wzmocniona, ponieważ dotychczas przeprowadzone reformy przyniosły jedynie częściowe rezultaty. Stopień koncentracji rynku energii elektrycznej nadal należy do najwyższych w Unii. Ustawa dotycząca nowej organizacji rynków energii elektrycznej (ustawa NOME) wywarła pozytywny wpływ na konkurencję, konieczne są jednak kolejne działania na rzecz poprawy dostępu alternatywnych operatorów do mocy wytwórczych we Francji, takich jak produkcja energii elektrycznej w oparciu o energię wody. Jeśli chodzi o transport kolejowy, wejście na rynek nowych przedsiębiorstw jest nadal ograniczone, zarówno w przypadku transportu towarowego, jak i międzynarodowych przewozów podróżnych; w przypadku tego pierwszego nadal istnieją też bariery techniczne uniemożliwiające dostęp na niedyskryminujących zasadach.

(19)

W latach 2005–2010 udział Francji w rynkach eksportowych zmniejszył się o 19,4 % – i był to jeden z największych spadków obserwowanych w państwach członkowskich – znacznie poniżej progu określonego w sprawozdaniu przyjętym przez Komisję w dniu 14 lutego 2012 r. w ramach mechanizmu ostrzegania. W szczegółowej ocenie sytuacji Francji służby Komisji zawarły wniosek, że spadek udziału w rynkach eksportowych wynika z obniżenia konkurencyjności kosztowej, a w szczególności konkurencyjności pozacenowej. W szczególności wzrost jednostkowych kosztów pracy zagroził rentowności francuskich przedsiębiorstw, a także ograniczył ich zdolność wzrostu i możliwości przeprowadzania inwestycji koniecznych do poprawy wyników i wprowadzania innowacyjnych rozwiązań. Należy monitorować strategie promujące innowacje w sektorze prywatnym i uzupełnić je o działania na rzecz przywrócenia rentowności francuskich przedsiębiorstw.

(20)

Francja podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania zatrudnienia, poprawy konkurencyjności oraz zwiększania stabilności finansów publicznych. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki tej oceny zostały wzięte pod uwagę w niniejszych zaleceniach.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę francuskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej we Francji, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1–5.

(22)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności i jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w poniższym zaleceniu 1.

(23)

W świetle wyników dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform oraz program stabilności. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 2, 4 i 5 poniżej,

1.

Wzmocnienie i wdrożenie strategii budżetowej na rok 2012 i kolejne lata, a także wsparcie jej odpowiednimi konkretnymi środkami, zwłaszcza po stronie wydatków, w celu zapewnienia korekty nadmiernego deficytu do 2013 r. oraz osiągnięcia odpowiedniej korekty strukturalnej określonej w zaleceniu Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Następnie zagwarantowanie odpowiedniej korekty strukturalnej w celu poczynienia dostatecznych postępów w realizacji średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków, oraz zapewnienie dostatecznych postępów w kierunku osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu. Kontynuowanie przeglądu stabilności i adekwatności systemu emerytalnego i podjęcie w razie konieczności dodatkowych działań.

2.

Podjęcie dalszych reform na rzecz zwalczania segmentacji rynku pracy poprzez dokonanie przeglądu wybranych aspektów przepisów dotyczących ochrony zatrudnienia, zgodnie z krajowymi praktykami konsultacji z partnerami społecznymi, a w szczególności przepisów dotyczących zwolnień indywidualnych; zapewnienie w dalszym ciągu takich warunków, aby wszelkie dostosowania minimalnego wynagrodzenia za pracę sprzyjały tworzeniu nowych miejsc pracy i konkurencyjności; podjęcie działań na rzecz zwiększenia udziału osób dorosłych w programach uczenia się przez całe życie.

3.

Przyjęcie środków dotyczących rynku pracy umożliwiających starszym pracownikom pozostanie dłużej na tym rynku; poprawę możliwości zatrudnienia młodzieży, a w szczególności tej najbardziej zagrożonej bezrobociem, poprzez zapewnienie na przykład większej liczby lepszych programów praktyk zawodowych skutecznie odpowiadających na jej potrzeby; zintensyfikowanie aktywnej polityki rynku pracy oraz zapewnienie większej skuteczności publicznych służb zatrudnienia w zakresie wsparcia zindywidualizowanego.

4.

Podjęcie dalszych działań mających na celu wprowadzenie prostszego i bardziej zrównoważonego systemu podatkowego poprzez zmniejszenie opodatkowania pracy na rzecz innych form opodatkowania w mniejszym stopniu wpływających na wzrost i konkurencyjność zewnętrzną, a w szczególności na rzecz podatków środowiskowych i podatków konsumpcyjnych; kontynuowanie wysiłków mających na celu ograniczenie wydatków podatkowych (w szczególności tych zachęcających do zadłużania się) i wprowadzenie usprawnień w tym zakresie; przeanalizowanie skuteczności obecnych obniżonych stawek VAT we wspieraniu wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy.

5.

Kontynuowanie wysiłków na rzecz usunięcia nieuzasadnionych ograniczeń w odniesieniu do pewnych zawodów regulowanych, w szczególności w sektorach usług oraz handlu detalicznego; podjęcie dalszych działań w zakresie liberalizacji sektorów sieciowych, w szczególności hurtowego rynku energii elektrycznej, rozwijanie zdolności w zakresie energetycznych połączeń międzysystemowych oraz ułatwienie wejścia na rynek nowych operatorów w sektorach kolejowego transportu towarowego i międzynarodowego przewozu podróżnych.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/35

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Niemiec na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Niemcy zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Niemiec jako jednego z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie pogłębionej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 18 kwietnia 2012 r. Niemcy przedłożyły program stabilności obejmujący lata 2012–2016, a w dniu 12 kwietnia 2012 r. – krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Według pierwszego ogłoszenia przez Niemcy w 2012 r. danych liczbowych dotyczących deficytu i zadłużenia za lata 2008–2011, które nastąpiło w związku z wszczęciem procedury nadmiernego deficytu, deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2011 r. był na poziomie poniżej 3 % PKB. Ponadto w prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. przewiduje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych pozostanie poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie i będzie nadal ulegał zmniejszeniu w okresie objętym prognozą. W wyniku tego i zgodnie z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu w dniu 30 maja Komisja przyjęła zalecenie dotyczące decyzji Rady uchylającej decyzję stwierdzającą istnienie nadmiernego deficytu zgodnie z art. 126 ust. 12 Traktatu (5).

(11)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny. Prognozy programu stabilności na lata 2012–2013 są zasadniczo zgodne z wiosenną prognozą służb Komisji z 2012 r., jeśli chodzi o tempo i schemat wzrostu gospodarczego, a także zmiany na rynku pracy. Zawarte w programie stabilności perspektywy wzrostu gospodarczego na końcowe lata są zasadniczo zgodne z oszacowaną przez Komisję potencjalną średnioterminową stopą wzrostu w Niemczech. Przedstawiony w programie stabilności cel strategii budżetowej polega na osiągnięciu średniookresowego celu budżetowego już w 2012 r. i zapewnieniu praktycznie zrównoważonego budżetu nominalnego od 2014 r., poczynając od nominalnego deficytu na poziomie 1,0 % PKB w 2011 r., a więc poniżej wynoszącej 3 % PKB wartości referencyjnej określonej w Traktacie, na długo przed terminem wyznaczonym na 2013 r. W programie stabilności określono poprzedni cel średniookresowy na poziomie 0,5 % PKB (rozumiany jako wąski zakres w okolicy 0,5 % PKB), co właściwie odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu wskazujące na deficyt nieprzekraczający 0,5 % PKB. Zagrożenia dla celów dotyczących deficytu i zadłużenia mogą się pojawić szczególnie wtedy, gdy konieczne okażą się dodatkowe środki stabilizujące sektor finansowy. Na podstawie (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego (6) Niemcy planują zrealizować przyjęty cel średniookresowy w całym okresie objętym programem, co powinno im się udać, biorąc pod uwagę ocenę ryzyka. Zgodnie z informacjami zawartymi w programie stabilności i biorąc pod uwagę ocenę ryzyka, stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, przekroczy wartość referencyjną po stronie wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu w 2012 r., ale będzie z nią zgodna w roku 2013.

Zadłużenie brutto ma wzrosnąć o 0,8 punktu procentowego do poziomu 82,0 % PKB w 2012 r., następnie obniżyć się do poziomu 80 % PKB w 2013 r. i utrzymać tendencję spadkową w późniejszym okresie. W związku z korektą nadmiernego deficytu Niemcy znajdują się w okresie przejściowym i zgodnie z ich planami dokonują wystarczających postępów w dążeniu do osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu, określonej w pakcie stabilności i wzrostu.

(12)

Rząd federalny podjął działania mające zwiększyć efektywność wydatków publicznych na opiekę zdrowotną i zaproponował reformę systemu opieki długoterminowej. Konieczne są dodatkowe starania na rzecz poprawy efektywności opieki zdrowotnej w celu ograniczenia spodziewanego dalszego wzrostu wydatków. Proponowana reforma systemu opieki długoterminowej jest również niewystarczająca, aby zapobiec spodziewanemu przyszłemu wzrostowi kosztów. Możliwa jest poprawa efektywności systemu podatkowego. Rząd federalny jest na dobrej drodze, aby wypełnić zobowiązanie do zwiększenia pobudzających wzrost wydatków na edukację i badania naukowe. Ważne jest jednak również, aby poszczególne landy i gminy, które ponoszą większą część wydatków na edukację i badania, zapewniły odpowiednio wysokie i efektywne wydatki w tych obszarach. Wprowadzenie nowego konstytucyjnego hamulca zadłużenia dodatkowo wzmocniło sytuację fiskalną Niemiec. Brakuje jednak istotnych postępów we wdrażaniu reguł budżetowych na poziomie poszczególnych landów.

(13)

Znaczące publiczne wsparcie dla sektora finansowego, połączone z wysiłkami tego sektora w zakresie dostosowania oraz korzystnymi skutkami ożywienia gospodarczego w Niemczech, pozwoliły ustabilizować sytuację całego sektora. Pomimo stosunkowo stabilnego sektora finansowego oraz braku zapaści kredytowej istnieją pewne niedociągnięcia, takie jak problemy strukturalne niektórych Landesbanken, a szczególnie brak rentownego modelu działalności, słabe struktury zarządcze oraz obszary szczególnie narażone wskutek wysokiego poziomu zależności od finansowania hurtowego.

(14)

Dobre wyniki niemieckiego rynku pracy, odnotowującego rosnące zatrudnienie i umiarkowany poziom bezrobocia, nie przynoszą jednakowych korzyści wszystkim uczestnikom, a płace nie zawsze rosną w tym samym tempie co wydajność. Zniechęcające czynniki fiskalne wynikające z wysokiego klina podatkowego, a zwłaszcza z wysokich składek na ubezpieczenie społeczne, w dalszym ciągu utrudniają włączenie szczególnie osób o niskich dochodach do rynku pracy. Powszechne wykorzystanie minipracy prowadzi do ograniczonego nabywania uprawnień emerytalnych. Należy zatem poprawić przechodzenie z minipracy na bardziej trwałe rodzaje umów. Niedawna reforma instrumentów rynku pracy powinna wspierać możliwości zatrudnienia dla wszystkich. Niebagatelnym wyzwaniem jest dla Niemiec zwiększenie skuteczności systemu edukacji oraz poziomu wykształcenia grup znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji. W perspektywie średnio- i długoterminowej zapewnienie dostępności wykwalifikowanej siły roboczej będzie kluczowe dla złagodzenia niekorzystnych skutków zmian demograficznych dla potencjalnego wzrostu. Powodem do niepokoju jest niewielki udział kobiet w zatrudnieniu pełnoetatowym. Czynniki fiskalne zniechęcające drugich żywicieli rodziny oraz brak placówek zapewniających opiekę nad dziećmi w pełnym wymiarze godzin oraz całodziennych szkół utrudniają kobietom udział w rynku pracy.

(15)

Niemcy realizują gruntowną reformę systemu energetycznego. Łączne koszty ekonomiczne przekształcenia systemu energetycznego powinny zostać zmniejszone dzięki szybszej rozbudowie sieci krajowych i transgranicznych, stałemu zwiększaniu opłacalności polityki w dziedzinie klimatu i energii ze źródeł odnawialnych, podejmowaniu zdecydowanych kroków zwiększających efektywność energetyczną oraz nasileniu konkurencji na rynkach energii. Ze względu na centralne położenie geograficzne Niemiec sieć kolejowa w tym kraju wywiera znaczący wpływ na całą europejską sieć kolejową. Konkurencja na rynku kolejowych przewozów pasażerskich i towarowych jest bardzo ograniczona, głównie ze względu na brak skutecznego rozdziału między zarządcą infrastruktury a holdingiem kolejowym. Pomimo poczynionych w ostatnich latach postępów, między innymi polegających na wdrożeniu dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym (7) („dyrektywa usługowa”), możliwe jest dalsze pobudzanie konkurencji i wzrostu wydajności w niektórych sektorach usług.

(16)

Niemcy podjęły szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach poniżej.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę niemieckiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Niemczech, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione w zaleceniach 1–4 poniżej.

(18)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała niemiecki program stabilności i jej opinia (8) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Kontynuowanie rozważnej polityki fiskalnej w celu osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego do 2012 r. i wdrożenie w tym celu zaplanowanej strategii budżetowej, zapewniając zgodność z wartością referencyjną dotyczącą wydatków, a także wystarczających postępów w dążeniu do osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu. Kontynuowanie konsolidacji wspierającej wzrost przez dodatkowe starania zwiększające efektywność wydatków publicznych na opiekę zdrowotną i opiekę długoterminową, a także przez wykorzystanie istniejącego potencjału w zakresie poprawy efektywności systemu podatkowego. Wykorzystanie dostępnych możliwości zwiększenia i poprawy efektywności wspierających wzrost wydatków na edukację i badania naukowe na wszystkich poziomach administracji. Ukończenie spójnego wdrażania we wszystkich landach hamulca zadłużenia z zapewnieniem terminowych i odpowiednich procedur monitorowania i mechanizmów korygujących.

2.

Wyeliminowanie istniejących wciąż słabości strukturalnych w sektorze finansowym, między innymi przez dalszą restrukturyzację tych Landesbanken, które potrzebują odpowiednio finansowanego, rentownego modelu działalności, unikając równocześnie nadmiernego delewarowania.

3.

Zmniejszenie wysokiego klina podatkowego w sposób niewpływający na budżet, szczególnie w przypadku osób o niskich dochodach, oraz utrzymanie stosownych środków aktywizacji i integracji, szczególnie osób długotrwale bezrobotnych. Stworzenie warunków do wzrostu płac zgodnego ze wzrostem wydajności. Podjęcie środków poprawiających poziom wykształcenia grup znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, zwłaszcza przez zapewnianie równych szans w ramach systemu edukacji i szkoleń. Stopniowe wyeliminowanie czynników fiskalnych zniechęcających drugich żywicieli rodziny oraz zwiększenie dostępności placówek zapewniających opiekę nad dziećmi w pełnym wymiarze godzin oraz całodziennych szkół.

4.

Kontynuowanie starań o utrzymanie na minimalnym poziomie łącznego kosztu ekonomicznego związanego z przekształceniem systemu energetycznego, w tym przez szybszą rozbudowę krajowych i transgranicznych sieci energii elektrycznej i gazu. Zapewnienie, aby struktura instytucjonalna gwarantowała skuteczną konkurencję na rynkach kolejowych. Podjęcie działań pobudzających konkurencję na rynku usług, w tym usług zawodowych oraz niektórych rzemiosł, zwłaszcza w sektorze budownictwa.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/38

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Grecji na 2011 r.

4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”.

(5)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(6)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(8)

W dniu 12 kwietnia 2012 r. Grecja przedłożyła krajowy program reform z 2012 r. oraz niekompletne informacje dotyczące swoich planów budżetowych z powodu bieżącego procesu aktualizacji średnioterminowej strategii fiskalnej (MTFS); zakończenie tej aktualizacji jest spodziewane wkrótce. Wzywa się władze greckie do przedłożenia pełnego zestawu standardowych tabel wymaganych w ramach części prewencyjnej paktu stabilności i wzrostu, gdy zostanie zakończona aktualizacja MTFS.

(9)

W dniu 21 lutego 2012 r. Eurogrupa uzgodniła drugi program dostosowania gospodarczego dla Grecji. Realizacja polityki gospodarczej nakreślonej w protokole ustaleń dotyczącym szczegółowych warunków w zakresie polityki gospodarczej przyczyni się do zmniejszenia długu publicznego Grecji do poziomu 117 % PKB do 2020 r. Eurogrupa uzgodniła również, że sektor publiczny będzie do 2014 r. finansował program kwotą 130 mld EUR, dodatkowo do kwot przyznanych w pierwszym programie finansowania.

(10)

Wypłata transz jest uzależniona od spełnienia kryteriów ilościowych i pozytywnej oceny postępów w odniesieniu do kryteriów politycznych określonych w decyzji Rady 2011/734/UE z dnia 12 lipca 2011 r. skierowanej do Grecji celem wzmocnienia i pogłębienia nadzoru budżetowego oraz wezwania Grecji do zastosowania środków służących ograniczeniu deficytu uznanych za niezbędne w celu likwidacji nadmiernego deficytu (4) (zmienionej w dniu 8 listopada 2011 r. (5) i dniu 13 marca 2012 r. (6)) oraz w protokole ustaleń dotyczącym szczegółowych warunków w zakresie polityki gospodarczej podpisanym w dniu 14 marca 2012 r.

(11)

W dniu 19 marca 2012 r. wypłacono Grecji z Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (EFSF) pierwszą ratę (5,9 mld EUR) pierwszej transzy (14,5 mld EUR) nowego programu finansowania. Grecja otrzymała ponadto 1,6 mld EUR z Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW). Do maja 2012 r. Grecja otrzymała oficjalne finansowanie w ramach pierwszego i drugiego programu w wysokości 147,5 mld EUR.

(12)

W 2010 r. i 2011 r. Grecja poczyniła częściowe postępy w drodze do osiągnięcia ambitnych celów programu dostosowania. Realizację utrudniały różne czynniki, takie jak niestabilność polityczna, niepokoje społeczne i problemy w zakresie zdolności administracyjnych oraz przede wszystkim recesja, która okazała się głębsza, niż przypuszczano. Nie osiągnięto istotnych celów budżetowych, co doprowadziło do przyjęcia dodatkowych środków na rzecz konsolidacji fiskalnej w latach 2010–2011. Ogólny deficyt budżetowy Grecji znacznie się jednak zmniejszył: z 15,8 % PKB w 2009 r. do 9,1 % w 2011 r.

(13)

W dniu 18 kwietnia 2012 r. Komisja przyjęła komunikat zatytułowany „Wzrost dla Grecji”, w którym podkreśliła pozytywny wpływ, jaki może mieć pełne i skuteczne wdrożenie programu dostosowania gospodarczego, poprzez ustanowienie podstaw dla wzrostu, inwestycji i odnowy społecznej. W komunikacie tym przypomina się, że Grecja może czerpać siły i konkretną pomoc ze swojego członkostwa w Unii oraz w strefie euro. Zwraca się uwagę, że reformy nakreślone w drugim programie dostosowania gospodarczego mają na celu odbudowę potencjału greckiej gospodarki w zakresie wzrostu i tworzenia miejsc pracy oraz stworzenie bardziej sprawiedliwego społeczeństwa. W komunikacie przedstawia się w zarysie znaczne wsparcie finansowe udostępniane Grecji i podkreśla się gotowość partnerów Grecji, w szczególności Komisji, do określenia sposobów zmaksymalizowania wpływu wstępnych celów poprzez szybkie działania i wsparcie UE.

(14)

Kryzys gospodarczy i podjęte w jego następstwie środki na rzecz konsolidacji fiskalnej wpłynęły na zdolność Grecji do osiągnięcia celów strategii „Europa 2020”, szczególnie tych ukierunkowanych na kwestie socjalne. Reformy strukturalne, w szczególności reformy dotyczące rynku pracy, liberalizacja różnych sektorów i szereg środków mających na celu poprawę otoczenia biznesu, przyczynią się jednak do promowania konkurencji, zwiększenia wydajności, tworzenia miejsc pracy i zmniejszenia kosztów produkcji, a tym samym doprowadzą w perspektywie średniookresowej do wzrostu zatrudnienia oraz zmniejszenia ubóstwa i wyłączenia społecznego. Mimo kryzysu gospodarczego Grecja nadal pracuje nad osiągnięciem celów środowiskowych strategii „Europa 2020”.

(15)

W chwili obecnej ma miejsce strategiczna rewizja funduszy strukturalnych z zamiarem wsparcia zatrudnienia wśród młodzieży i rozwoju konkurencyjności (w szczególności w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP)). Nowe środki wzmacniają działania w obszarach dotyczących tzw. paszportu zatrudnienia, szkoleń i podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz dostępu do finansowania w kontekście MŚP.

(16)

Grecja podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej,

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/40

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Węgier na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Węgry zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Węgry jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

Dnia 29 lutego 2012 r. Parlament Europejski i Węgry odbyły wymianę poglądów zgodnie z art. 2-ab ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1466/97.

(9)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(10)

W dniu 23 kwietnia 2012 r. Węgry przedłożyły program konwergencji obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy na Węgrzech występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. Komisja stwierdziła w swojej szczegółowej ocenie sytuacji, że na Węgrzech występują zewnętrzne i wewnętrzne zakłócenia równowagi; nie są one jednak nadmierne.

(11)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest dość optymistyczny. Prognozy wzrostu opracowane przez władze węgierskie na 2012 r. i 2013 r. są wyższe o około połowę punktu procentowego w porównaniu z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r. ze względu na bardziej optymistyczne oficjalne założenia dotyczące krajowego popytu, zwłaszcza w 2013 r. Celem strategii budżetowej określonej w programie konwergencji jest zapewnienie zrównoważonej korekty nadmiernego deficytu w terminie określonym przez Radę na 2012 r., zgodnie z zaleceniem Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu z 13 marca 2012 r. Oficjalne cele dotyczące deficytu oraz planowane wysiłki fiskalne są zgodne z tymi zaleceniami. Program konwergencji zawiera potwierdzenie poprzedniego średniookresowego celu budżetowego w wysokości 1,5 % PKB, który ma zostać osiągnięty do 2013 r. Średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Na podstawie (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) postępy w dążeniu do osiągnięcia tego celu wydają się nieodpowiednie w 2013 r. w kontekście oceny prognozy służb Komisji z wiosny 2012 r., w której uwzględniono zagrożenia związane z wykonaniem wybranych środków służących oszczędnościom oraz mniej optymistyczny scenariusz makroekonomiczny.

Stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, w 2013 r. jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu, nie jest natomiast z nią zgodna w 2014 r. i 2015 r. Zgodnie z planami rządu dług publiczny ma być stale obniżany przez cały okres trwania programu do poziomu poniżej 73 % PKB w 2015 r., ale pozostanie powyżej 60 % wartości referencyjnej PKB. Jeśli chodzi o wartość referencyjną dotyczącą redukcji długu, Węgry znajdą się w latach 2013–2014 w okresie przejściowym, a program konwergencji ma zapewnić wystarczające postępy w dążeniu do osiągnięcia wartości referencyjnej. Zgodnie z programem konwergencji wartość referencyjna dotycząca redukcji długu zostanie osiągnięta na koniec okresu przejściowego, w 2015 r., co powinno pomóc w ograniczeniu skumulowanego zadłużenia zewnętrznego i wewnętrznego.

(12)

Przyjęto nowe przepisy dotyczące wdrożenia konstytucyjnych ram zarządzania fiskalnego, ale wykazują one wciąż pewne słabości. Średniookresowe planowanie budżetowe ma jedynie charakter orientacyjny, zasoby Rady Fiskalnej są niewspółmierne do jej nowo uzyskanego silnego prawa weta, a dostępność informacji budżetowych jest wciąż niedostateczna. Wzmocnienie średniookresowego planowania budżetowego oraz poszerzenie zakresu uprawnień analitycznych Rady Fiskalnej pomoże zagwarantować, że nowe konstytucyjne ramy zarządzania fiskalnego odegrają właściwą rolę.

(13)

Działania polityczne podejmowane w celu złagodzenia skutków reformy podatkowej dla osób o niskich dochodach (podniesienie płacy minimalnej, program subsydiowania wynagrodzeń) nie przyczyniły się do zwiększenia zatrudnienia, natomiast środki mające sprzyjać obecności kobiet na rynku pracy to tylko mały krok we właściwym kierunku. Przekształcenie opodatkowania pracy, tak aby bardziej sprzyjało ono zatrudnieniu, oraz wzmocnienie środków sprzyjających uczestnictwu kobiet w rynku pracy, szczególnie poprzez rozszerzenie placówek opieki nad dziećmi i edukacji przedszkolnej, pomogłoby zwiększyć stopę zatrudnienia.

(14)

Publiczna służba zatrudnienia została zreorganizowana, co doprowadziło do jej ogólnego zmniejszenia, przy czym kierunek tych zmian jest przeciwny do zaleceń z 2011 r. W obszarze aktywnej polityki rynku pracy niektóre środki mające na celu zapewnienie zindywidualizowanych usług dla grup najmniej uprzywilejowanych, na przykład w ramach programów Europejskiego Funduszu Socjalnego (EFS), wydają się wiarygodne i odpowiednie. Natomiast w przypadku innych środków skierowanych do grup znajdujących się w trudnej sytuacji (np. roboty publiczne) skuteczność we wprowadzaniu ich uczestników na otwarty rynek pracy będzie prawdopodobnie niewielka. Należy bezzwłocznie przedsięwziąć działania zwiększające możliwości publicznej służby zatrudnienia, zachowując przy tym równowagę finansowania robót publicznych oraz innych rodzajów aktywnej polityki rynku pracy, tak aby wspomóc poprawę funkcjonowania rynku pracy i zwiększyć współczynnik aktywności zawodowej. Zwiększenie możliwości wzrostu poprzez reformy strukturalne na rynku pracy także byłoby istotne dla trwałego zmniejszenia podatności na wstrząsy wynikającej ze skumulowania zewnętrznego i wewnętrznego zadłużenia. Ponadto krajowa strategia włączenia społecznego (Romów) nie została włączona do głównego nurtu innych obszarów polityki.

(15)

Środki poprawiające otoczenie biznesu w większości zmierzają we właściwym kierunku, ale pole do dalszych postępów jest znaczące. Starania na rzecz poprawy dostępu do finansowania pozabankowego również są właściwie ukierunkowane, ale brakuje wciąż kompleksowej oceny polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Węgry osiągają bardzo słabe wyniki, jeśli chodzi o wiele wskaźników mierzących przejrzystość i jakość administracji publicznej. Postępy w tym zakresie również przyczyniłyby się do większego ustabilizowania warunków instytucjonalnych i politycznych. To z kolei mogłoby poprawić warunki dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych i przyczyniłoby się do zmniejszenia znaczącej nierównowagi w zakresie międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto: szczególnie odsetek reinwestowanych zysków drastycznie spadł w 2009 r. i 2010 r., częściowo z powodu kryzysu, ale także na skutek szeregu kontrowersyjnych, nieprzewidzianych zmian sytuacji politycznej i fiskalnej oraz systemu prawnego i instytucjonalnego. Najnowsza tendencja w publicznym finansowaniu badań i innowacji (od połowy 2010 r.) nie jest zgodna z określonym w rocznej analizie wzrostu gospodarczego z 2012 r. priorytetem dotyczącym zróżnicowanej, sprzyjającej wzrostowi konsolidacji fiskalnej.

(16)

Rząd przeprowadził reformę szkolnictwa wyższego, którą wprowadził zmiany w jego strukturze i finansowaniu. Ponadto pewne elementy nowych przepisów dotyczących edukacji szkolnej mogą zwiększyć liczbę osób przedwcześnie kończących naukę i nasilić segregację w węgierskim systemie szkolnictwa. Nie zajęto się też wystarczająco inną, równie ważną kwestią, jaką jest uczenie się przez całe życie. Poprawa kształcenia na wszystkich poziomach będzie istotna dla zwiększenia konkurencyjności węgierskiej siły roboczej.

(17)

Brak postępów w zakresie restrukturyzacji transportu publicznego jest istotną przyczyną przekraczania budżetu w ostatnich latach. Ogromna większość taboru spółek transportu publicznego osiągnęła już kres swojej przydatności. Zwiększenie transgranicznej przepustowości sieci energii elektrycznej mogłoby ułatwić ewentualny wzrost handlu z krajami sąsiedzkimi. Krajowy organ regulacji energetyki nie jest uprawniony do samodzielnego organizowania swoich struktur i nie ma wyłącznych kompetencji do ustalania stawek opłat sieciowych, w tym także stopy zwrotu, jaką mogą osiągać operatorzy sieci. Uregulowane ceny powinny stosować się wyłącznie do klientów w szczególnie trudnej sytuacji.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę węgierskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową analizę. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej na Węgrzech, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1 do 7.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program konwergencji i jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w poniższym zaleceniu 1.

(20)

W świetle wyników dokonanej przez Komisję szczegółowej analizy i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform oraz program konwergencji. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie szczególnie w zaleceniach 1, 3, 4 i 5 poniżej,

1.

Trwałe skorygowanie nadmiernego deficytu do końca 2012 r. poprzez wykonanie budżetu na 2012 r. i zatwierdzonych następnie działań konsolidacyjnych przy ograniczeniu stosowania środków jednorazowych. Potem wyszczególnienie wszystkich środków strukturalnych koniecznych do zapewnienia trwałej korekty nadmiernego deficytu oraz dokonanie wystarczających postępów w dążeniu do średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków, a także zapewnienie wystarczających postępów w dążeniu do osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu. Również w celu przyczynienia się do złagodzenia nawarstwiających się zaburzeń równowagi makroekonomicznej zdecydowane dążenie do obniżenia wskaźnika długu publicznego.

2.

Dokonanie rewizji ustawy kardynalnej o stabilności gospodarczej poprzez wprowadzenie nowych reguł numerycznych do wiążących średniookresowych ram budżetowych. Dalsze rozszerzanie uprawnień analitycznych Rady Fiskalnej w celu zwiększenia przejrzystości finansów publicznych.

3.

Zmiana opodatkowania pracy, tak aby bardziej sprzyjało ono zatrudnieniu, poprzez złagodzenie skutków zmian przepisów podatkowych z 2011 r. i 2012 r. dla osób o niskich dochodach, w sposób trwały i niewpływający na budżet, na przykład przez przeniesienie części obciążeń podatkowych na podatki energetyczne oraz ponawiane podatki od nieruchomości. Wzmocnienie środków sprzyjających udziałowi kobiet w rynku pracy, szczególnie poprzez rozszerzenie placówek opieki nad dziećmi i edukacji przedszkolnej.

4.

Zwiększenie możliwości publicznych służb zatrudnienia w celu podniesienia jakości i zwiększenia skuteczności szkoleń, pomocy w poszukiwaniu pracy oraz zindywidualizowanych usług, ze szczególnym uwzględnieniem grup znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji. Wzmocnienie elementu aktywizacji w ramach programu robót publicznych poprzez skuteczną pomoc w szkoleniach i poszukiwaniu pracy. Wdrożenie krajowej strategii włączenia społecznego (Romów) i uwzględnienie jej w innych obszarach polityki.

5.

Wdrożenie środków służących zmniejszeniu obciążeń administracyjnych. Zagwarantowanie, że zamówienia publiczne i proces legislacyjny będą sprzyjały konkurencji na rynku, a także zagwarantowanie przedsiębiorstwom finansowym i niefinansowym, w tym przedsiębiorstwom zapewniającym bezpośrednie inwestycje zagraniczne, stabilnego otoczenia regulacyjnego i otoczenia przyjaznego dla biznesu. Zmniejszenie kosztów przestrzegania przepisów podatkowych i ustanowienie stabilnych, zgodnych z prawem, niepowodujących zakłóceń ram podatkowych w odniesieniu do osób prawnych. Wyeliminowanie nieuzasadnionych ograniczeń przy tworzeniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Zapewnienie konkretnych, właściwie ukierunkowanych programów zachęt, aby wesprzeć innowacyjne MŚP w tworzeniu nowej strategii innowacji.

6.

Przygotowanie i wdrożenie krajowej strategii w kwestii przedwczesnego kończenia nauki przez zapewnienie odpowiedniego finansowania. Zagwarantowanie, że wdrożenie reformy szkolnictwa wyższego zwiększy dostęp do edukacji grupom w szczególnie trudnej sytuacji.

7.

Zreformowanie systemu transportu publicznego, aby był bardziej oszczędny. Zwiększenie transgranicznej przepustowości sieci energii elektrycznej, zapewnienie niezależności organów regulacji energetyki i stopniowe wyeliminowanie regulowanych cen energii.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/44

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Irlandii na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Irlandię zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2015.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”.

(5)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(6)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również w celu modernizacji administracji państwowej.

(7)

Dnia 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(8)

W dniu 27 kwietnia 2012 r. Irlandia przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r.

(9)

W dniu 7 grudnia 2010 r. Rada przyjęła decyzję wykonawczą 2011/77/EU (4) przyznającą pomoc finansową Irlandii do końca 2013 r. zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) nr 407/2010 z dnia 11 maja 2010 r. ustanawiającym europejski mechanizm stabilizacji finansowej (5). W towarzyszącym protokole ustaleń podpisanym w dniu 16 grudnia 2010 r. i w jego kolejnych uzupełnieniach określono warunki dotyczące polityki gospodarczej, na podstawie których wypłacana jest pomoc finansowa.

(10)

Zasadniczo Irlandia zrealizowała warunki programu pomocy finansowej określone w protokole ustaleń. Ściślej rzecz biorąc, cel dotyczący deficytu budżetowego na 2011 r. (10,6 %) osiągnięto ze znaczną nadwyżką, natomiast celem budżetowym na 2012 r. jest zmniejszenie deficytu do 8,6 % PKB, zgodnie z pułapem określonym w programie pomocy finansowej. Średniookresowe plany konsolidacji fiskalnej odpowiadają deficytowi w granicach pułapów określonych w programie pomocy finansowej i założeniom, zgodnie z którymi deficyt spadnie poniżej 3 % PKB do 2015 r. Zasadniczo sfinalizowano do 2011 r. proces dokapitalizowania banków krajowych przewidziany w przeglądzie „Prudential Capital Assessment Review” (PCAR, ostrożnościowym przeglądzie wymogów kapitałowych) sporządzonym przez Bank Centralny Irlandii (Central Bank of Ireland), natomiast poziom eliminacji dźwigni finansowej dla banków krajowych przekroczył cele określone w programie pomocy finansowej na 2011 r. Odnotowano znaczne postępy w odniesieniu do reform strukturalnych mających na celu zwiększenie konkurencyjności oraz umożliwienie bardziej skutecznego tworzenia miejsc pracy.

(11)

Gospodarka Irlandii ponownie zaczęła osiągać niewielki wzrost w wysokości 0,7 % w 2011 r., co jest zasadniczo zgodne z przewidywaniami określonymi w programie pomocy finansowej. Wzrost opierał się głównie na eksporcie, a było to możliwe dzięki poprawie konkurencyjności i znacznemu popytowi zewnętrznemu. 4,7 punktów procentowych wzrostu PKB wynikało z eksportu netto, natomiast popyt krajowy nadal się kurczył z uwagi na konsolidację fiskalną, spadające zatrudnienie oraz naprawę bilansu budżetowego gospodarstw domowych. Przewiduje się, że z uwagi na niekorzystne warunki zewnętrzne oraz trwające osłabienie popytu krajowego w 2012 r. wzrost wyniesie jedynie około 0,5 %. Naprawa bilansu budżetowego gospodarstw domowych i przedsiębiorstw nadal będzie wpływała na poziom konsumpcji i inwestycji w średnim okresie. Przewiduje się, że wzrost oparty na eksporcie zacznie wzrastać, osiągając 1,9 % w 2013 r. i 2,8 % do 2015 r., dzięki korzystnej sytuacji demograficznej w Irlandii, elastycznemu rynkowi pracy, jak również znacznym niewykorzystanym możliwościom gospodarki.

(12)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie stabilności jest realistyczny. Prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego określone w programie są podobne do prognozy służb Komisji z wiosny 2012 r. Celem strategii budżetowej określonej w programie stabilności jest ograniczenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do wartości poniżej progu 3 % PKB do końca 2015 r., co jest zgodne z terminem korekty nadmiernego deficytu ustalonym przez Radę. W programie stabilności przewiduje się obecnie, że deficyt wyniesie 8,3 % PKB (poniżej celu założonego w programie stabilności wynoszącego 8,6 %) w 2012 r., 7,5 % PKB w 2013 r., 4,8 % PKB w 2014 r. oraz 2,8 % PKB pod koniec okresu objętego programem w 2015 r. Ścieżka ta obejmuje środki konsolidacji w wysokości 2,7 % PKB wdrożone w budżecie na 2012 r. oraz szeroko zakrojone działania konsolidacyjne na poziomie 3,9 % PKB w latach 2013–2014, a następnie częściowo określoną konsolidację fiskalną na poziomie 1,1 % PKB w 2015 r. W programie stabilności potwierdzono średniookresowy cel budżetowy, jakim jest zmniejszenie deficytu strukturalnego sektora instytucji rządowych i samorządowych do 0,5 % PKB, co nie zostanie osiągnięte w okresie objętym programem stabilności. Średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wynosi ponad 60 % PKB i przewiduje się, że wzrośnie ze 108 % PKB w 2011 r. do 120 % w 2013 r., zanim ponownie zacznie się zmniejszać. W czasie trwania procedury nadmiernego deficytu do 2015 r. oraz w ciągu kolejnych trzech lat Irlandia będzie się znajdowała w okresie przejściowym, a plany budżetowe powinny być sporządzane w taki sposób, aby zapewnić wystarczające postępy w dążeniu do osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu, określonej w pakcie stabilności i wzrostu.

(13)

Irlandia podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te dotyczą promowania konkurencyjności, wspierania zatrudnienia, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej,

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/46

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Włoch na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Włochy zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Włochy jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus do przedstawienia swoich zobowiązań w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Włochy przedłożyły program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy we Włoszech występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. Komisja stwierdziła w swojej szczegółowej ocenie sytuacji, że we Włoszech występuje zakłócenie równowagi, nie jest ono jednak nadmierne. W szczególności, podczas gdy dług publiczny jest już ściśle kontrolowany w ramach paktu stabilności i wzrostu, szczególną uwagę należy zwrócić na zmiany makroekonomiczne w dziedzinie wyników eksportu, tak aby ograniczyć ryzyko negatywnego wpływu na funkcjonowanie gospodarki.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny, pod warunkiem że nie dojdzie do dalszego pogorszenia sytuacji na rynku finansowym. Program zakłada, zgodnie z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r., że realne PKB w roku 2012 gwałtownie spadnie, a w 2013 r. stopniowo wróci do dawnego poziomu. Zgodnie z procedurą nadmiernego deficytu celem strategii budżetowej określonej w programie stabilności jest obniżenie do 2012 r. deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej traktatowej wartości referencyjnej wynoszącej 3 % PKB, głównie poprzez dalsze ograniczenie wydatków oraz dodatkowe przychody. W następstwie korekty nadmiernego deficytu, w programie stabilności potwierdzono średniookresowy cel budżetowy zakładający osiągnięcie zrównoważonego budżetu w kategoriach strukturalnych, który należycie odzwierciedla wymagania paktu stabilności i wzrostu. Włochy planują osiągniecie tego celu na 2013 r., tj. rok wcześniej, niż zakładano w poprzednim programie stabilności, poprzez zastosowanie środków przyjętych już w latach 2010–2011. Na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) planuje się, że średni roczny wysiłek fiskalny w okresie 2010–2012 znacznie przekroczy wartość 0,5 % PKB zalecaną przez Radę w ramach procedury nadmiernego deficytu. Przewidywane tempo dostosowań strukturalnych w 2013 r. pozwoli na osiągnięcie w tym roku średniookresowego celu budżetowego, a planowany wskaźnik wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, jest zgodny z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu.

W programie stabilności przewiduje się, że wskaźnik zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnie najwyższy poziom w 2012 r., a następnie zacznie coraz szybciej spadać, wraz ze wzrostem nadwyżki pierwotnej. W latach 2013–2014 Włochy znajdować się będą w okresie przejściowym i plany budżetowe zapewnią wystarczający postęp w kierunku osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu, co potwierdzono również w prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. W planach Włoch przewidziano, że wartość referencyjna dotycząca redukcji długu zostanie osiągnięta pod koniec okresu przejściowego (w 2015 r.). Osiągnięcie wspomnianych wyników w zakresie deficytu i zadłużenia wymagać będzie rygorystycznego i pełnego wykonania budżetu w zakresie środków naprawczych przyjętych w latach 2010–2011.

(11)

Jeśli chodzi o ramy budżetowe, parlament włoski zatwierdził projekt ustawy wprowadzającej zasadę zrównoważonego budżetu do konstytucji włoskiej. Konieczne jest opracowanie przepisów wykonawczych określających zasadnicze aspekty tej zasady, tj. szczegółowe ustalenia dotyczące stosowania, odpowiednie mechanizmy korygujące i klauzule zwalniające, jak również niezbędną koordynację między różnymi szczeblami administracji rządowej. Rząd zobowiązał się do dążenia do poprawy efektywności i jakości wydatków publicznych poprzez szczegółowe przeglądy wydatków na wszystkich szczeblach administracji rządowej. Przeglądy powinny pozwolić na priorytetowe potraktowanie tych pozycji wydatków, które sprzyjają wzrostowi. W tym samym celu prowadzona jest obecnie reorientacja wykorzystania funduszy strukturalnych poprzez środki podjęte w marcu 2011 r. oraz poprzez plan działania na rzecz spójności z listopada 2011 r., która powinna również przyczynić się do zwiększenia absorpcji funduszy strukturalnych. Jednak poważne braki w zdolnościach administracyjnych, w szczególności w regionach konwergencji, nadal utrudniają absorpcję funduszy.

(12)

Struktura systemu podatkowego oraz znaczny poziom oszustw podatkowych i pracy nierejestrowanej wpływały negatywnie na wyniki gospodarcze we Włoszech. Na przestrzeganie przepisów podatkowych i zarządzanie podatkami wpływ mają również szeroko zakrojone ulgi podatkowe oraz złożone i uciążliwe procedury administracyjne. Częściowe przeniesienie ciężaru opodatkowania z czynników produkcji na spożycie i nieruchomości, które zostało już przeprowadzone za pomocą reform ustawodawczych, to ważny pierwszy etap w wysiłkach, aby struktura podatkowa bardziej sprzyjała wzrostowi, uzasadnione jest jednak dalsze przenoszenie ciężaru opodatkowania, przy uwzględnianiu efektu dystrybucyjnego.

(13)

Porozumienie partnerów społecznych z czerwca 2011 r. dotyczące reformy systemu negocjacji płacowych zostało uwzględnione w prawodawstwie. Powinno ono pozwolić na szersze wykorzystanie układów zbiorowych na poziomie przedsiębiorstw i lepsze uwzględnienie potrzeb w konkretnych dziedzinach produkcji; działania te należy monitorować. Jednak system negocjacji płacowych należy dalej reformować poprzez umożliwienie bardziej elastycznych uzgodnień również na krajowym szczeblu sektorowym, tak aby rozwiązać kwestię nominalnych jednostkowych kosztów pracy, które zmieniają się dynamiczniej niż u partnerów handlowych Włoch i są jednym z powodów utraty konkurencyjności przez Włochy. W kwietniu 2012 r. rząd zaproponował ambitną reformę rynku pracy, która ma rozwiązać utrzymujące się od dłuższego czasu problemy włoskiego rynku pracy, w tym jego segmentację. Reforma ta powinna zostać pilnie wprowadzona, a równocześnie należy zapewnić, aby jej cele i zakres były proporcjonalne do wyzwań na włoskim rynku pracy. Należy również ściśle monitorować skalę i skuteczność liberalizacji systemu usług w zakresie zatrudnienia.

(14)

Pomimo wysiłków podjętych w celu zwiększenia szans kobiet na rynku pracy, szczególnie poprzez ukierunkowane zachęty podatkowe, wskaźnik zatrudnienia kobiet we Włoszech jest znacznie niższy (46,5 % w 2011 r.), niż wynosi średnia w UE-27 (58,5 % w 2011 r.). Potrzebne są dalsze działania w zakresie placówek opieki nad dziećmi i osobami starszymi. Sytuacja jest szczególnie trudna w przypadku starszych kobiet zatrudnionych w sektorze prywatnym, ponieważ wiek emerytalny dla kobiet wzrośnie o pięć lat w okresie 2012–2018.

(15)

Bezrobocie wśród młodych osób we Włoszech wynosiło w 2011 r. średnio 29,1 % i nadal rosło w pierwszych miesiącach 2012 r. Stopa bezrobocia jest wysoka szczególnie wśród absolwentów studiów wyższych, a ponadto istnieje rozbieżność między umiejętnościami nabywanymi a umiejętnościami potrzebnymi na rynku pracy. Propagowanie praktyk zawodowych jako możliwości wejścia na rynek pracy to dobre rozwiązanie, ale nadal wymaga ono wprowadzenia w życie odpowiednich instrumentów, takich jak nowy system standardów zawodowych i szkoleniowych oraz systemy poświadczania umiejętności. Komisja powołała grupę zadaniową, której powierzono zmianę przeznaczenia funduszy spójności na środki wspierające zatrudnienie młodych osób i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).

(16)

Odsetek osób przedwcześnie kończących naukę, który na poziomie krajowym wynosi 18,8 % i jest silnie zróżnicowany w poszczególnych regionach, ma negatywny wpływ na stopę bezrobocia wśród młodzieży. Należy podjąć bardziej ukierunkowane i skoordynowane działania w celu rozwiązania problemu przedwczesnego kończenia nauki, poprzez połączenie środków zapobiegawczych, interwencyjnych i kompensacyjnych. Należy rozwiązać kwestię niskiej wydajności systemu szkolnictwa wyższego, w tym poprzez pełne wdrożenie reformy uczelni wyższych z 2010 r. oraz silniejsze uzależnienie finansowania ze środków publicznych od wyników uczelni.

(17)

Włochy przyjęły ważne przepisy dotyczące liberalizacji usług, w szczególności usług świadczonych w ramach wolnych zawodów, oraz dotyczące zwiększenia konkurencyjności w sektorach sieciowych. Nadal jednak istnieją liczne wyzwania w sektorze energii i transportu, zwłaszcza w odniesieniu do kolei i portów, gdzie utrzymują się znaczne ograniczenia infrastrukturalne i rynkowe.

(18)

Chociaż podjęto już pewne działania zmierzające do uproszczenia procedur administracyjnych, otoczenie biznesowe we Włoszech pozostaje złożone. W systemie sądowniczym istnieje wiele niedociągnięć w zakresie wykorzystania zasobów, procedur oraz organizacji instytucjonalnej, które powodują niską wydajność włoskiego wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, zwłaszcza jeśli chodzi o zbyt długi czas trwania postępowań oraz zaległości w rozpoznawaniu spraw.

(19)

MŚP mają trudności w dostępie do finansowania, a chłonność kapitału wysokiego ryzyka jest niska. W grudniu 2011 r. wprowadzono ulgę na nowe udziały kapitałowe, zezwalając przedsiębiorstwom na odliczenie od dochodu podlegającego opodatkowaniu hipotetycznego zysku z zastrzyków nowego kapitału własnego. Ulga ta powinna ułatwić rozrastanie się MŚP oraz inwestycje w innowacje. Chociaż wprowadzono pewne środki w celu stymulowania prywatnych inwestycji w badania i rozwój, w szczególności refinansowanie ulg podatkowych na inwestycje przedsiębiorstw w badania, intensywność pozostaje niska, a realizacja projektów o charakterze innowacyjnym jest ograniczona.

(20)

Włochy podjęły szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w roku 2011 dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach poniżej.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę włoskiej polityki gospodarczej. Dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej we Włoszech, ale także stopień przestrzegania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach od 1 do 6 poniżej.

(22)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała włoski program stabilności i jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(23)

W świetle wyników dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform oraz program stabilności. Jej zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1, 4, 5 i 6 poniżej,

1.

Wdrożenie planowanej strategii budżetowej oraz zapewnienie skorygowania nadmiernego deficytu w 2012 r. Zapewnienie planowanych strukturalnych nadwyżek pierwotnych, tak aby zapoczątkować tendencję zniżkową wskaźnika zadłużenia do 2013 r. Zagwarantowanie dostatecznych postępów w realizacji średniookresowego celu budżetowego, a równocześnie osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków oraz zapewnienie dostatecznych postępów w kierunku osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu.

2.

Zapewnienie, aby określenie w ustawodawstwie wykonawczym zasadniczych aspektów zasady równowagi budżetowej ustanowionej w Konstytucji, w tym odpowiedniej koordynacji na wszystkich szczeblach administracji rządowej, było zgodne z ramami UE. Dążenie do poprawy efektywności i jakości wydatków publicznych poprzez zaplanowane przeglądy wydatków oraz wdrożenie planu działań na rzecz spójności z 2011 r. służącego do poprawy absorpcji funduszy UE i zarządzania tymi funduszami, w szczególności na południu Włoch.

3.

Podjęcie dalszych działań zmierzających do obniżenia bezrobocia wśród młodych osób, w tym poprzez lepsze dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy oraz ułatwienie przejścia na rynek pracy, jak również poprzez zachęty na rzecz tworzenia nowych przedsiębiorstw i zatrudniania pracowników. Wprowadzenie uznawania umiejętności i kwalifikacji na skalę ogólnokrajową, aby propagować mobilność pracowników. Podjęcie działań w celu obniżenia odsetka osób porzucających studia wyższe oraz ograniczenia przedwczesnego kończenia nauki.

4.

Przyjęcie reformy rynku pracy, która ma priorytetowe znaczenie dla zwalczania segmentacji rynku pracy, oraz ustanowienie systemu zintegrowanych świadczeń dla bezrobotnych. Podjęcie dalszych działań w celu stworzenia zachęt do udziału w rynku pracy skierowanych do kobiet, w szczególności poprzez zapewnienie opieki nad dziećmi i osobami starszymi. Monitorowanie i w razie potrzeby wzmocnienie realizacji nowych ram ustalania wynagrodzenia, tak aby przyczynić się do dostosowania wzrostu wynagrodzeń i wydajności na szczeblu sektorów i firm.

5.

Kontynuowanie walki z oszustwami podatkowymi. Zwalczanie szarej strefy oraz pracy nierejestrowanej, na przykład dzięki intensywniejszym kontrolom i inspekcjom. Podjęcie działań służących ograniczeniu zakresu ulg podatkowych, odpisów podatkowych oraz obniżonych stawek VAT, jak również uproszczenie kodeksu podatkowego. Podjęcie dalszych działań w celu przeniesienia ciężaru opodatkowania z kapitału i pracy na nieruchomości i spożycie, jak również na środowisko.

6.

Wdrożenie przyjętych środków w zakresie liberalizacji i uproszczenia w sektorze usług. Kontynuowanie wysiłków w zakresie poprawy dostępu do rynku w sektorach sieciowych, a także zdolności przepustowej infrastruktury oraz połączeń międzysystemowych. Dalsze uproszczenie ram regulacyjnych dla przedsiębiorstw oraz wzmocnienie zdolności administracyjnych. Poprawa dostępu do instrumentów finansowych, w szczególności do kapitału własnego, aby finansować rozwijające się przedsiębiorstwa i innowacje. Przeprowadzenie zaplanowanej reorganizacji wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych oraz propagowanie wykorzystania alternatywnych mechanizmów rozwiązywania sporów.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/50

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Łotwy na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Łotwę zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Łotwy jako jednego z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Łotwa spełniła w 2011 r. większość warunków dotyczących programu średnioterminowej pomocy finansowej na podstawie dyrektywy 2009/290/WE (5). W dniu 21 grudnia 2011 r. Komisja zakończyła piąty i ostatni przegląd w ramach programu wsparcia na rzecz bilansu płatniczego Łotwy. Ogólna ocena postępów rządu w realizacji reform budżetowych, finansowych i strukturalnych jest dobra. Program średnioterminowej pomocy finansowej zakończył się w styczniu 2012 r. i Łotwa podlega teraz nadzorowi po zakończeniu programu. Nadzór ten stanowi integralną część istniejących procedur i mechanizmów nadzoru; jego celem jest ścisłe monitorowanie ryzyka, które mogłoby zagrozić stabilności makroekonomicznej, a zatem wpłynąć na zdolność spłaty. Nadzór po zakończeniu programu będzie prowadzony do momentu, kiedy znaczna część (około 70 %) pożyczek zostanie spłacona.

(7)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(9)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by mogły one zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(10)

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Łotwa przedłożyła swój program konwergencji z 2012 r. obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform na 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(11)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że w 2012 r. scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych jest – w świetle najnowszych dostępnych informacji – ostrożny w 2012 r., a w 2013 r. – realistyczny. O ile prognozy makroekonomiczne na 2012 r. zawarte w scenariuszu programu konwergencji są bardzo zbliżone do prognoz służb Komisji z wiosny 2012 r. (przewidujących wzrost PKB w wysokości odpowiednio 2,0 % i 2,2 %), aktualne dane ekonomiczne wskazują na to, że wynik może być lepszy. Celem przedstawionej w programie konwergencji strategii budżetowej jest korekta nadmiernego deficytu do 2012 r. oraz zbliżenie się do średniookresowego celu budżetowego do końca okresu objętego programem konwergencji. W programie konwergencji na lata 2012–2015 zmieniono cel średniookresowy z – 1,0 % na – 0,5 % PKB; nowy cel średniookresowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i rozwoju. Planowany deficyt nominalny w 2012 r. jest zgodny z terminem korekty nadmiernego deficytu ustalonym w zaleceniu Rady z dnia 7 lipca 2009 r. Na 2013 r. program konwergencji zakłada deficyt nominalny na poziomie 1,4 % PKB, mimo że planowane ograniczenie wydatków nie znajduje jeszcze pełnego oparcia w środkach. Na podstawie (ponownie obliczonego) strukturalnego salda budżetowego (6) zakłada się, że do 2015 r. – końca okresu objętego programem konwergencji – Łotwa zbliży się do swojego średniookresowego celu budżetowego. Ponownie obliczone dane wskazują na to, że zbliżenie się do średniookresowego celu budżetowego w końcowych latach okresu objętego programem konwergencji wyniesie w kategoriach strukturalnych poniżej 0,5 % PKB, jednak dzięki planowanemu ograniczeniu wydatków, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, stopa wzrostu wydatków publicznych ma być zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków przewidzianą w pakcie stabilności i wzrostu.

Jednocześnie zmiany przepisów podatkowych z drugiej połowy 2012 r. przyjęte przez parlament w dniu 24 maja 2012 r., których nie odzwierciedlono jeszcze w scenariuszu programu konwergencji, ale o których powiadomiono w liście towarzyszącym złożeniu programu konwergencji, mogą zagrozić osiągnięciu celów w roku 2013 i kolejnych latach. Wskaźnik zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych wynosi poniżej 60 % PKB, co oznacza wzrost z 42,6 % PKB w 2011 r. do 46,7 % PKB w 2014 r., z powodu wcześniejszego sfinansowania przez rząd dużych kwot z tytułu spłat w ramach międzynarodowego programu pomocy finansowej, których termin przypada na lata 2014–2015; po dokonaniu tych spłat wskaźnik ten spadnie do 38,9 % w 2015 r.

(12)

Łotwa powinna kontynuować strategię polegającą na zmniejszeniu opodatkowania pracy i jednoczesnym zwiększeniu podatków od konsumpcji, majątku i wykorzystania zasobów naturalnych i innych zasobów, poprawiając jednocześnie saldo strukturalne. Stosunkowo wysokie obciążenie podatkowe osób o niskich dochodach i wysoki poziom pracy nierejestrowanej wskazują na potrzebę właściwych strategii rynku pracy, przeglądu systemu podatków i świadczeń oraz intensyfikacji działań na rzecz zwalczania szarej strefy. Podatki środowiskowe są nadal dość słabo rozwinięte i silnie zdominowane przez opodatkowanie paliw silnikowych, podczas gdy poziom opodatkowania innych źródeł energii, zanieczyszczania i wykorzystania zasobów naturalnych jest nadal poniżej średniej UE. Dalsze rozszerzenie podstawy opodatkowania na inne źródła opodatkowania środowiskowego, w szczególności zanieczyszczania, a także zakrojone na szerszą skalę opodatkowanie źródeł energii pomogłoby w osiągnięciu celów środowiskowych, umożliwiając równocześnie w większym stopniu zmniejszenie opodatkowania pracy.

(13)

W związku z trwającą reformą zarządzania fiskalnego wzywa się Łotwę do zapewnienia przyjęcia przez parlament ustawy o dyscyplinie fiskalnej oraz przygotowania ustawy o średniookresowych ramach budżetowych w celu wsparcia długoterminowej stabilności finansów publicznych. Przyjęcie ustawy o dyscyplinie fiskalnej będzie zgodne ze zobowiązaniami rządu przedstawionymi w ramach programu wsparcia na rzecz bilansu płatniczego; celem przyjętego przez rząd projektu ustawy jest także wdrożenie ewoluującego dorobku prawnego UE w dziedzinie zarządzania fiskalnego do ustawodawstwa łotewskiego. Przyjęta i wdrożona ustawa przyczyniłaby się do znacznego wzmocnienia ram fiskalnych na Łotwie, która nie dysponuje aktualnie skutecznym mechanizmem ograniczania wzrostu wydatków w okresie dobrej koniunktury gospodarczej.

(14)

W celu zapewnienia kontynuacji reformy emerytalnej Łotwa powinna przywrócić w 2013 r. składki na obowiązkowy prywatny kapitałowy system emerytalny w wysokości 6 % wynagrodzenia brutto, zwiększając je z obecnego obniżonego poziomu wynoszącego 2 % wynagrodzenia brutto.

(15)

Łotwa powinna wzmocnić i zreformować system pomocy społecznej oraz zmierzyć się z problemem jednej z najwyższych w Unii stóp bezrobocia. Wyzwanie, jakim jest bezrobocie wśród osób młodych, staje się wyjątkowo naglące w okresie kryzysu, ukazując także duże niedopasowanie umiejętności do potrzeb rynku pracy. Opracowano i wdrożono specjalne aktywne polityki rynku pracy ukierunkowane na osoby młode; polityki te obejmują szkolenia zawodowe, wolontariat i subsydia płacowe dla osób młodych. Jednak, ze względu na skalę problemu, efekty tych ograniczonych działań są niewielkie.

(16)

W 2011 r. 40 % ludności Łotwy było zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym, co ma wpływ na szanse zatrudnienia siły roboczej oraz przyszłe perspektywy wzrostu gospodarczego. Łotwa przyjęła wyjątkową strategię dotyczącą siatki bezpieczeństwa socjalnego. Polityka rządu w dziedzinie walki z ubóstwem koncentruje się na zmniejszeniu nierówności w dochodach i obciążenia podatkowego dla rodzin pracujących oraz zwiększeniu dostępu do rynku pracy. Niemniej jednak Łotwa przeznacza stosunkowo niewielkie środki na zabezpieczenie społeczne, a transfery socjalne tylko w niewielkim stopniu wpływają na ograniczenie ubóstwa, gdyż duża ich część podlega redystrybucji w ramach tej samej grupy osób o średnich i wysokich dochodach. Wydatki na świadczenia uwarunkowane wysokością dochodów są niewielkie, a rolę siatki bezpieczeństwa socjalnego w sposób częściowy spełniają niskopłatne miejsca pracy na podstawie umów na czas określony w sektorze publicznym. Sama struktura świadczeń z pomocy społecznej także rodzi zagrożenie popadnięcia w ubóstwo i bezrobocie, ponadto system ten jest nadużywany. Istnieje duży stopień nierówności w dostępie do pomocy społecznej między poszczególnymi gminami, a brak przejrzystości komplikuje podejmowanie decyzji w oparciu o udokumentowane dane. Wyzwanie, jakim jest bezrobocie długotrwałe i bezrobocie wśród osób młodych, staje się wyjątkowo naglące w okresie kryzysu Większość młodych bezrobotnych nie posiada kwalifikacji zawodowych. Liczba młodych ludzi, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą zawodowo (NEET) jest stosunkowo wysoka. Należy podjąć środki, zgodnie z wnioskami z prac wspólnej grupy zadaniowej ds. bezrobocia wśród młodzieży stworzonej przez Łotwę i Komisję.

(17)

Łotwa powinna jeszcze bardziej zwiększyć efektywność energetyczną i wspierać konkurencyjność w zakresie głównych sieci energetycznych, poprawiając jednocześnie łączność z unijnymi sieciami energetycznymi. System podatkowy nie dostarcza wystarczających zachęt do ograniczania kosztów energii i przenoszenia konsumpcji i inwestycji na produkty charakteryzujące się większą efektywnością energetyczną (środków transportu, izolacji budynków, systemów grzewczych). Rynki energii na Łotwie są nadal zdominowane przez monopole. Ze względów historycznych rynki gazu i energii elektrycznej są w dużej mierze oddzielone od tych z innych państw członkowskich.

(18)

Słabości systemu wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych mają negatywny wpływ na przedsiębiorstwa oraz warunki działalności gospodarczej, gdyż koszt i ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej wzrastają. Istnieją duże zaległości, jeśli chodzi o postępowania w sprawach cywilnych i handlowych w sądach pierwszej i drugiej instancji, w szczególności w odniesieniu do zobowiązań umownych oraz procedur upadłościowych. Należy poddać ocenie wydajność zawodową sędziów. Zasadne jest wprowadzenie dalszych udoskonaleń w zakresie prawa upadłościowego.

(19)

Pomimo stosunkowo wysokiego poziomu wykształcenia, znaczna część siły roboczej nie posiada kwalifikacji zawodowych i ma ograniczony dostęp do szkolnictwa wyższego. Wyniki uniwersytetów w rankingach światowych są słabe, ich międzynarodowa konkurencyjność – niska, a zarządzanie – nieefektywne. Skutkiem niskiego poziomu współpracy między uniwersytetami, instytutami badawczymi i przedsiębiorstwami są bardzo słabe wyniki w dziedzinie innowacyjności. Brak jest systematycznej i skutecznej strategii badań naukowych i innowacji. Nakłady łotewskich przedsiębiorstw na badania i rozwój także są najniższe w Unii.

(20)

Łotwa podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz realizacja zobowiązań przedstawionych w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań podjętych w ramach paktu euro plus. Wyniki tej oceny uwzględniono w zaleceniach poniżej.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę łotewskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej na Łotwie, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru przedstawiono w zaleceniach 1 do 7 poniżej.

(22)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała łotewski program konwergencji i jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zapewnienie planowanych postępów w zakresie terminowej korekty nadmiernego deficytu; w tym celu – wykonanie budżetu na 2012 r. zgodnie z założeniami i osiągnięcie wysiłku fiskalnego określonego w zaleceniu Rady wydanym w ramach procedury nadmiernego deficytu; następnie wdrażanie strategii budżetowej, wspieranej przez wystarczająco konkretne środki strukturalne, na 2013 r. i kolejne lata, aby dokonać wystarczającego postępu w zbliżaniu się do średniookresowego celu budżetowego i przestrzegać wartości referencyjnej dotyczącej wydatków; skuteczniejsze niż zakładane wykorzystanie dochodów cyklicznych w celu zmniejszenia długu sektora instytucji rządowych i samorządowych.

2.

Wdrożenie środków zmierzających do zmniejszenia opodatkowania pracy i jednoczesnego zwiększenia podatków od konsumpcji, majątku i wykorzystania zasobów naturalnych i innych zasobów, poprawiając jednocześnie saldo strukturalne; zapewnienie przyjęcia ustawy o dyscyplinie fiskalnej oraz przygotowanie ustawy o średniookresowych ramach budżetowych w celu wsparcia długoterminowej stabilności finansów publicznych; przywrócenie w 2013 r. składek na obowiązkowy prywatny kapitałowy system emerytalny w wysokości 6 % wynagrodzenia brutto.

3.

Podejmowanie działań mających na celu ograniczenie długotrwałego bezrobocia oraz bezrobocia wśród osób młodych przez zwalczanie zjawiska przedwczesnego kończenia nauki, wspieranie skuteczniejszych systemów przyuczenia do zawodu oraz kształcenia i szkolenia zawodowego, poprawa jakości, zasięgu i skuteczności aktywnej polityki rynku pracy i jej składnika dotyczącego szkoleń oraz poprzez skuteczny program subsydiów płacowych.

4.

Rozwiązanie problemu wysokich wskaźników ubóstwa i wykluczenia społecznego dzięki reformie systemu pomocy społecznej, która ma poprawić jego skuteczność i lepiej chronić ludność ubogą; zapewnienie lepszego ukierunkowania i zwiększenie zachęt do podejmowania pracy.

5.

Dalsze zachęcanie do zwiększania efektywności energetycznej poprzez realizację środków i stosowanie zachęt do ograniczania kosztów energii oraz przenoszenia konsumpcji na produkty charakteryzujące się większą efektywnością energetyczną, w tym środki transportu, budynki i systemy grzewcze. Wspieranie konkurencji w zakresie głównych sieci energetycznych przy jednoczesnej poprawie łączności z unijnymi sieciami energetycznym.

6.

Podjęcie środków w celu poprawy zarządzania i skuteczności sądownictwa, w szczególności zmniejszenia liczby zaległych spraw sądowych i skrócenia czasu trwania procedur; podjęcie kroków w celu poprawy ustaw o postępowaniu upadłościowym i mediacji.

7.

Kontynuowanie reformy szkolnictwa wyższego poprzez, między innymi, wprowadzenie nowego modelu finansowania nagradzającego jakość, wzmacniającego powiązanie z potrzebami rynku i instytucji badawczych, i pozwalającego uniknąć rozdrobnienia środków budżetowych; opracowanie i wdrożenie skutecznej polityki w zakresie badań naukowych i innowacyjności stymulującej przedsiębiorstwa do innowacyjności poprzez, między innymi, zachęty podatkowe, unowocześnienie infrastruktury i racjonalizację instytucji badawczych.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/54

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Litwy na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Litwę zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja przyjęła na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4) sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Litwy jako jednego z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji budżetowej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej. Rada zwróciła się też do państw członkowskich o wdrożenie zaleceń dla poszczególnych krajów z 2011 r. i do przekształcenia tych priorytetów w konkretne środki, które zostaną włączone do ich programów stabilności lub programów konwergencji oraz do ich krajowych programów reform.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 27 kwietnia 2012 r. Litwa przedłożyła program konwergencji obejmujący lata 2012–2015, a w dniu 30 kwietnia 2012 r. – krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi oboma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu konwergencji z 2012 r. zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w tym programie jest realistyczny. Jest on w dużej mierze zgodny z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r. na lata 2012–2013. Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie konwergencji jest korekta nadmiernego deficytu do 2012 r., zgodnie z zaleceniem Rady, oraz postępy w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego po tym terminie. W programie konwergencji potwierdza się dotychczasowy średniookresowy cel budżetowy, mianowicie ogólną strukturalną nadwyżkę w sektorze instytucji rządowych i samorządowych w wysokości 0,5 % PKB, co dostatecznie spełnia wymogi paktu stabilności i wzrostu i oznacza konsolidację na poziomie co najmniej jednego punktu procentowego rocznie, a tym samym osiągnięcie zrównoważonego budżetu w 2015 r. Plany budżetowe stoją co prawda w zgodzie z terminową korektą nadmiernego deficytu, ale przeciętny wysiłek fiskalny w latach 2010–2012, oparty na (ponownie obliczonym) strukturalnym saldzie budżetowym (5), wyniesie prawdopodobnie mniej niż 2,25 % PKB wymagane przez Radę w jej zaleceniu z dnia 16 lutego 2010 r. Planowany roczny postęp w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w latach następujących po korekcie nadmiernego deficytu wynosi nieco powyżej 0,5 % PKB w kategoriach strukturalnych, tj. wartości referencyjnej określonej w pakcie stabilności i wzrostu.

Planowana stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu w latach 2013 i 2014, ale nie w roku 2015. Łączny dług sektora instytucji rządowych i samorządowych ma utrzymać się w okresie objętym programem konwergencji poniżej 60 % PKB, przy czym według prognozy służb Komisji z wiosny 2012 r. wzrośnie on w 2013 r. do prawie 41 % PKB, podczas gdy program konwergencji zakłada spadek długu do 2015 r. do docelowej wartości ok. 35 %. Reforma planowania i wykonania budżetu idzie naprzód, ale rząd wciąż jeszcze musi zatwierdzić proponowane ustawy. Ustawy te poprawiłyby rozliczalność wewnątrz ram fiskalnych dzięki powołaniu niezależnego organu i zaostrzyłyby przepisy dotyczące rezerw skarbu państwa.

(11)

W oparciu o kompleksową strategię przestrzegania przepisów podatkowych wdrożono w 2011 r. środki, które posłużyły poprawie przestrzegania przepisów podatkowych i przyniosły dodatkowe dochody. Niezbędne będzie jednak dalsze ich wdrażanie, by poczynić znaczące kroki w walce z uchylaniem się od opodatkowania.

(12)

Z uwagi na rozwój demograficzny należy poważnie wątpić w trwałość systemu emerytalnego. Mimo że Litwa przyjęła stopniowe zwiększenie wieku emerytalnego do 65. roku życia do 2026 r., sam ten krok nie zapewni w przyszłości w sposób trwały dochodów emerytalnych na odpowiednim poziomie i musi zostać uzupełniony o dodatkowe środki. Środki te mogłyby obejmować powiązanie ustawowego wieku emerytalnego i przyszłych świadczeń z czynnikami demograficznymi, ustalenie jasnych zasad indeksacji, wprowadzenie ściślejszego powiązania między składkami a świadczeniami i zlikwidowanie zachęt do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Dodatkowo Litwa mogłaby lepiej wykorzystać możliwości wynikające z uzupełniającego dobrowolnego systemu emerytalnego. Dodatkowe oszczędności emerytalne uzyskane dzięki indywidualnym kapitałowym prywatnym systemom emerytalnym lub też utworzenie pracowniczych programów emerytalnych mogłoby zmniejszyć obciążenie systemu zabezpieczenia społecznego i jednocześnie zapewnić bardziej godziwy poziom emerytur w przyszłości. Zlikwidowano czynniki zniechęcające do dłuższego pozostawania w aktywności zawodowej.

(13)

Ustawa o agencjach pracy tymczasowej mająca ułatwić zatrudnianie krótkoterminowe weszła w życie w dniu 1 grudnia 2011 r. Mimo to jej wpływ może być mało znaczący, gdyż agencje pracy tymczasowej funkcjonowały na Litwie już wcześniej. Kompleksowy przegląd prawa pracy mógłby pomóc w rozpoznaniu zbędnych ograniczeń i barier administracyjnych, które uniemożliwiają wprowadzenie elastycznych umów o pracę, przepisów regulujących zwalnianie pracowników i elastycznych uregulowań dotyczących czasu pracy. Niezbędne jest podjęcie dodatkowych środków w celu zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej, w szczególności w odniesieniu do młodzieży, osób nisko wykwalifikowanych i pracowników w starszym wieku, oraz poprawy elastyczności rynku pracy.

(14)

Wyzwanie, jakim jest bezrobocie wśród osób młodych (ponad 30 %) i osób nisko wykwalifikowanych, stało się wyjątkowo naglące w okresie kryzysu. Rząd wdraża szereg środków, takich jak dotacje do pierwszego zatrudnienia i obniżone stawki składek na ubezpieczenie społeczne, aby wspierać zatrudnienie osób młodych. Niemniej jednak wskaźniki aktywizacji są nadal zbyt niskie, a przydziały środków finansowych na aktywną politykę rynku pracy mogłyby zostać wykorzystane skuteczniej poprzez ukierunkowanie robót publicznych na osoby znajdujące się w najbardziej niekorzystnej sytuacji. W celu ułatwienia przechodzenia na rynek pracy po zakończeniu kształcenia można byłoby uatrakcyjnić system staży i praktyk zawodowych oraz stworzyć system prognozowania zapotrzebowania na odpowiednie kwalifikacje. Środki powinny być zgodne z zaleceniem stworzonej przez Litwę i Komisję wspólnej grupy zadaniowej ds. bezrobocia wśród młodzieży.

(15)

Około jednej trzeciej ludności Litwy jest zagrożone ubóstwem i długotrwałym wykluczeniem. Jest to czwarty co do wielkości odsetek w Unii. W 2011 r. Litwa zmieniła ustawę o świadczeniach pieniężnych z pomocy społecznej w celu zreformowania systemu pomocy społecznej od stycznia 2012 r. Zainicjowała model pilotażowy dystrybucji pomocy społecznej, zmieniła metodę kalkulacji kwoty pomocy, wprowadziła pewne zachęty do podejmowania pracy i rozszerzyła zakres objęcia pomocą. Reforma pomocy społecznej jest krokiem w kierunku ograniczania czynników zniechęcających do podejmowania pracy. Niezbędne jest utworzenie systemu monitorowania umożliwiającego ocenę efektywności tej reformy i jej wpływu na ograniczanie ubóstwa. Reforma powinna ponadto iść w parze z podejmowaniem środków na rzecz aktywizacji, które zwiększą uczestnictwo w rynku pracy, w szczególności w odniesieniu do długotrwałych beneficjentów świadczeń socjalnych.

(16)

Rząd wciela w życie od 2010 r. ambitną reformę dotyczącą przedsiębiorstw państwowych, mającą na celu restrukturyzację ładu korporacyjnego, zwiększenie przejrzystości, rozdzielenie funkcji regulacyjnych od funkcji związanych z własnością oraz poprawę konkurencji i efektywności. Reforma jest istotna i obejmuje zmiany zarówno legislacyjne, jak i organizacyjne. Duże postępy poczyniono w zakresie przejrzystości i rozliczalności, gdyż sprawozdania są teraz publikowane kwartalnie i rocznie. W odniesieniu do przedsiębiorstw ustalono jasne cele. Niemniej jednak rząd przesunął w czasie niektóre elementy reformy, w szczególności te dotyczące rozdziału działalności handlowej od innych rodzajów działalności państwowych przedsiębiorstw, i zamierza je wdrożyć w 2012 r.

(17)

Litwa poczyniła postępy w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków. Rząd przyjął w grudniu 2011 r. program modernizacji budynków wielorodzinnych, którego skuteczność osłabiają jednak przeciwstawne dotacje dostępne w innych dziedzinach polityki, zmniejszające efekt zachęty do poprawy efektywności energetycznej budynków mieszkalnych. Niezbędne są dalsze kluczowe i przyspieszone wysiłki w celu poprawy efektywności energetycznej budynków.

(18)

Możliwe jest wciąż zwiększenie opodatkowania za korzystanie z energii, gdyż dochody z podatków dotyczących środowiska osiągają trzecią najniższą wartość w Unii, a podatki transportowe są najniższe w Unii. Ukryta stawka opodatkowania zużycia energii była w 2010 r. siódmą najniższą w Unii, natomiast udział podatków od energii w PKB kształtuje się na poziomie tylko nieco niższym od średniej unijnej.

(19)

W dziedzinie infrastruktury systemu energetycznego kraju brakuje konkurencji i połączeń międzysystemowych, co jest czynnikiem hamującym wzrost. Niedostateczne połączenia powstrzymują powstawanie konkurencji na rynku energii. Zarówno na rynku gazu, jak i na rynku energii elektrycznej koncentracja pozostaje wysoka (ponad 90 %).

(20)

Litwa podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania konkurencyjności i zatrudnienia, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach poniżej.

(21)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę litewskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej na Litwie, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w pkt od 1 do 6.

(22)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program konwergencji Litwy, a jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zapewnienie planowanych postępów w zakresie terminowej korekty nadmiernego deficytu. W tym celu pełne wykonanie budżetu na 2012 r. i zapewnienie odpowiedniej korekty strukturalnej określonej w zaleceniu Rady zgodnie z procedurą nadmiernego deficytu. Następnie określenie środków niezbędnych do zapewnienia planowej realizacji strategii budżetowej na rok 2013 i kolejne lata, zapewniając tym samym odpowiednią korektę strukturalną umożliwiającą wystarczające postępy w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej wydatków i ograniczenia cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy. W tym kontekście – dokonanie przeglądu podatków najmniej szkodliwych dla wzrostu gospodarczego, takich jak podatki związane z nieruchomościami i środowiskiem, w tym wprowadzenie opodatkowania pojazdów, oraz rozważenie podwyższenia takich podatków, a także dążenie do poprawy przestrzegania przepisów podatkowych. Wzmocnienie sytuacji fiskalnej, w szczególności poprzez wprowadzenie do średniookresowych ram budżetowych wykonalnych i wiążących pułapów wydatków.

2.

Przyjęcie przepisów dotyczących kompleksowej reformy systemu emerytalnego. Dostosowanie ustawowego wieku emerytalnego do średniego trwania życia, ustanowienie jasnych zasad indeksacji emerytur i ulepszenie uzupełniających programów oszczędnościowych. Uzupełnienie reformy emerytalnej o środki na rzecz aktywnego starzenia się.

3.

Rozwiązanie problemu wysokiej stopy bezrobocia, w szczególności wśród młodzieży, osób nisko wykwalifikowanych i długotrwale bezrobotnych, poprzez skierowanie środków na aktywną politykę rynku pracy i poprawę jej wydajności. Zwiększenie skuteczności programów praktyk zawodowych. Zmiana prawa pracy w odniesieniu do elastycznych umów o pracę, przepisów regulujących zwalnianie pracowników i elastycznych uregulowań dotyczących czasu pracy.

4.

Zwiększenie zachęt do podejmowania pracy i wzmocnienie powiązań między reformą pomocy społecznej a środkami na rzecz aktywizacji, w szczególności dla osób znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji, w celu ograniczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego.

5.

Wdrożenie wszystkich aspektów pakietu reform dotyczących przedsiębiorstw państwowych, a w szczególności zapewnienie rozdziału między funkcjami regulacyjnymi a funkcjami związanymi z własnością oraz oddzielenia działalności handlowej od innych rodzajów działalności. Wprowadzenie odpowiednich narzędzi monitorowania umożliwiających ocenę skuteczności reform i zapewniających spełnienie wymogów reformy przez wszystkie przedsiębiorstwa państwowe.

6.

Intensyfikacja środków na rzecz poprawy efektywności energetycznej budynków, w tym poprzez usuwanie czynników zniechęcających i szybkie wdrożenie funduszu holdingowego. Promowanie konkurencji w dziedzinie sieci energetycznych poprzez poprawę połączeń z krajami członkowskimi zarówno w zakresie energii elektrycznej, jak i gazu.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/58

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Luksemburga z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Luksemburg zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Luksemburga jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 27 kwietnia 2012 r. Luksemburg przedłożył program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych w programie stabilności jest realistyczny. W szczególności przedstawiony w programie stabilności scenariusz na lata 2012 i 2013 jest bardzo bliski prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. Średniookresowych prognoz dotyczących deficytu dokonano przy założeniu nieznacznie optymistycznego scenariusza w zakresie wzrostu gospodarczego – przewyższającego możliwy poziom wzrostu – niemniej jednak w dalszym ciągu dużo poniżej średnich wskaźników historycznych. Celem strategii budżetowej określonej w programie stabilności jest obniżenie deficytu z 1,5 % w 2012 r. do 0,9 % w 2014 r. wraz z pakietem środków konsolidacyjnych w wysokości około 1,2 % PKB oraz zapewnienie większego pola manewru na wypadek wystąpienia niekorzystnych zjawisk. W programie stabilności potwierdza się poprzedni średniookresowy cel budżetowy w postaci nadwyżki strukturalnej w wysokości 0,5 %. Jednakże ten średniookresowy cel budżetowy nie może zostać uznany w świetle postanowień paktu stabilności i wzrostu za właściwy, ponieważ – bazując na obecnych politykach i prognozach – wydaje się, że nie uwzględnia on w sposób wystarczający zobowiązań ukrytych związanych ze starzeniem się społeczeństwa, pomimo że wartość długu pozostaje poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie. Co więcej, opierając się zarówno na prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r., jak i na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego określonego w programie stabilności, Luksemburg – poczynając od 2012 r. – znacząco odejdzie od założonego średniookresowego celu budżetowego. Przewiduje się, że tempo wzrostu wydatków publicznych, po skorygowaniu o środki uznaniowe po stronie dochodów, w stopniu znaczącym przekroczy wartość referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu. Dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych wynoszący 20 % PKB kształtuje się poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie.

(11)

W dniu 20 stycznia 2012 r. rząd przyjął projekt ustawy mający na celu reformę systemu emerytalnego zarówno w przypadku sektora prywatnego, jak i publicznego. Reforma zawierać będzie określone mechanizmy naprawcze na wypadek niekorzystnej zmiany sytuacji finansowej systemu, jak również rozwiązania dostosowawcze do szczególnie korzystnej metody obliczania świadczeń. Nowa metoda obliczania będzie jednakże wdrażana stopniowo w długoterminowej perspektywie 40 lat. Ponadto w dużej mierze niezmienione pozostaną możliwości skorzystania z przejścia na wcześniejszą emeryturę, nie zaproponowano również środków mających na celu uzależnienie ustawowego wieku emerytalnego od średniego dalszego trwania życia. W ogólnym ujęciu należy stwierdzić, że Luksemburg podejmuje kroki we właściwym kierunku, jednakże proponowana reforma nie wydaje się stanowić wystarczającej gwarancji długoterminowej stabilności finansów publicznych.

(12)

W styczniu 2012 r. parlament, aby zwiększyć konkurencyjność luksemburskiej gospodarki, przyjął ustawę mającą na celu ograniczenie stosowania automatycznej indeksacji płac w latach 2012–2014. Jednakże poza możliwą modyfikacją wskaźnika referencyjnego rząd nie zapowiedział jakichkolwiek dalszych planów mających na celu trwałą zmianę systemu ustalania wysokości wynagrodzeń. Mimo iż poziom wydajności Luksemburga jest obecnie bardzo wysoki, możliwości jego wzrostu stopniowo zmniejszają się. W celu zachowania konkurencyjności luksemburskiej gospodarki w perspektywie długoterminowej nieodzowna jest – w konsultacji z partnerami społecznymi i zgodnie z krajowymi praktykami – trwała zmiana systemu ustalania wysokości wynagrodzeń.

(13)

Luksemburg poczynił odpowiednie i wiarygodne kroki, aby rozwiązać problem stosunkowo wysokiego poziomu bezrobocia osób młodych. Jednakże w celu ułatwienia młodym ludziom wejścia na rynek pracy niezbędna jest spójna strategia, tak by – między innymi – wzmocnić współpracę między gminami oraz zwiększyć skuteczność usług w zakresie zatrudnienia. Młodzi ludzie poszukujący pracy, w szczególności z niskim poziomem wykształcenia, korzystaliby również z większych inwestycji w szkolenia i edukację.

(14)

Wydaje się, że Luksemburg napotka trudności w osiągnięciu zakładanego na 2020 r. celu w postaci ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Według najnowszych – opartych na istniejących wskaźnikach – przewidywań na 2020 r. Luksemburg zwiększy w latach 2005–2020 emisje w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS) o 6 %, pomimo zakładanego obniżenia o 20 %. Sektor transportu drogowego stanowi najbardziej znaczące źródło emisji i posiada również duże możliwości ich redukcji. Cena paliw wykorzystywanych w transporcie pozostaje na najniższym poziomie w UE, wspierając „turystykę paliwową” i wywołując negatywne skutki w postaci zanieczyszczenia i zatorów komunikacyjnych. Konieczne są dodatkowe strategie polityczne w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, w przeciwnym razie zastosowanie znaleźć będą musiały kosztowne mechanizmy zapewniające elastyczność.

(15)

Luksemburg podjął szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą zwiększenia poziomu konkurencyjności, wzrostu zatrudnienia oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Luksemburga. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Luksemburgu, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–5 poniżej.

(17)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zachowanie stabilnej sytuacji budżetowej poprzez skorygowanie każdego odchylenia od średniookresowego celu budżetowego zapewniającego długookresową stabilność finansów publicznych, w szczególności uwzględniając zobowiązania ukryte związane ze starzeniem się społeczeństwa. W związku z tym wzmocnienie i rygorystyczne wdrożenie, wspierane przez dostatecznie uszczegółowione środki, strategii budżetowej na rok 2013 i kolejne lata, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków.

2.

Wzmocnienie zaplanowanej reformy systemu emerytalnego poprzez podjęcie dodatkowych środków w celu zwiększenia wskaźnika aktywności zawodowej starszych pracowników, w szczególności w wyniku zapobiegania wcześniejszemu przechodzeniu na emeryturę oraz podjęcia dalszych kroków mających na celu podniesienie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę, w tym przez uzależnienie ustawowego wieku emerytalnego od średniego dalszego trwania życia, tak by zapewnić długoterminową poprawę stabilności systemu emerytalnego.

3.

Podjęcie dalszych kroków w celu zmiany – w konsultacji z partnerami społecznymi i zgodnie z krajowymi praktykami – systemu negocjacji płacowych i systemu indeksacji płac z zamiarem zachowania, w perspektywie długoterminowej, konkurencyjności luksemburskiej gospodarki, przede wszystkim poprzez utrzymanie obecnej jednorocznej przerwy w zakresie indeksacji po 2014 r. oraz poprzez ograniczenie wpływu energii i innych zmiennych na wskaźnik referencyjny.

4.

Kontynuowanie wysiłków mających na celu ograniczenie bezrobocia osób młodych poprzez zwiększenie zaangażowania zainteresowanych stron oraz intensyfikację działań w zakresie kształcenia i szkolenia, w szczególności w przypadku osób z niskim wykształceniem, mających na celu lepsze dopasowanie umiejętności i kwalifikacji młodych ludzi do wymagań rynku pracy.

5.

Zapewnienie osiągnięcia celów w zakresie ograniczania emisji gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS), w szczególności poprzez zwiększenie opodatkowania produktów energetycznych.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/61

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Malty z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Maltę zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Malty jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Malta przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015, natomiast w dniu 23 kwietnia 2012 r. krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych jest optymistyczny, w szczególności na ostatnie lata okresu objętego programem, w porównaniu z przewidywanym przez Komisję potencjalnym wzrostem. Celem strategii budżetowej określonej w programie stabilności jest stopniowe ograniczanie deficytu, do 0,3 % PKB w 2015 r., po planowanej korekcie nadmiernego deficytu w 2011 r. W programie stabilności potwierdza się poprzedni średniookresowy cel budżetowy w postaci utrzymania równowagi budżetowej w kategoriach strukturalnych, który ma zostać osiągnięty po upływie okresu objętego programem. Średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Istnieje ryzyko, że poziom deficytu może być wyższy niż założony w związku z: (i) niższymi dochodami, gdyż zakładany scenariusz makroekonomiczny jest dość optymistyczny; (ii) możliwymi przekroczeniami bieżących wydatków pierwotnych; oraz (iii) trwającym procesem restrukturyzacji krajowych linii lotniczych (Air Malta), jak również finansową sytuacją dostawcy usług energetycznych (Enemalta). Na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5) planuje się, że roczny postęp w kierunku realizacji średniookresowego celu budżetowego pozostanie w zgodzie ze wskaźnikiem referencyjnym w wysokości 0,5 % PKB, określonym w pakcie stabilności i wzrostu.

Uwzględniając uznane przez Komisję środki jednorazowe wykorzystane w celu wykonania budżetu, przeciętny postęp w kierunku realizacji średniookresowego celu budżetowego jest nieco wyższy (¾ % PKB), jednak bardzo nierównomiernie rozłożony, tj. występuje brak jakiegokolwiek postępu w 2012 r., natomiast w 2013 r. wysiłek wynosi 1¼ %. Na podstawie informacji zawartych w programie stabilności wskaźnik wzrostu wydatków publicznych, uwzględniając środki uznaniowe po stronie dochodów, będzie zgodny – na przestrzeni całego okresu objętego programem – ze wskaźnikiem referencyjnym dotyczącym wydatków określonym w pakcie stabilności i wzrostu. Zagrożeniem dla realizacji celów budżetowych może być jednak to, że średnie dostosowanie w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego może być wolniejsze niż wymagane. W programie stabilności planuje się, że zadłużenie brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych – po osiągnięciu szczytu na poziomie 72 % PKB w 2011 r. – zacznie spadać, by osiągnąć 65,3 % PKB w 2015 r. (w dalszym ciągu powyżej określonej w Traktacie wartości referencyjnej wynoszącej 60 % PKB).

Zgodnie z planami wskazanymi w programie stabilności Malta osiąga wystarczające postępy w kierunku osiągnięcia – do końca okresu przejściowego (2015 r.) – wskaźnika referencyjnego dotyczącego redukcji długu określonego w pakcie stabilności i wzrostu, jednakże ta ocena podlega pewnemu ryzyku, bowiem wskaźnik zadłużenia może okazać się wyższy, niż przewidywano, biorąc pod uwagę niebezpieczeństwo wyższego deficytu i możliwość korekt w zakresie przepływu kapitału. Średniookresowe ramy budżetowe Malty mają w dalszym ciągu niewiążący charakter, wskazując na stosunkowo krótką perspektywę planowania fiskalnego. W programie stabilności zapowiedziano, że rząd bierze pod uwagę przeprowadzenie, zgodnie z niedawnymi zmianami dotyczącymi struktur zarządzania strefą euro, reform w zakresie corocznej procedury budżetowej, w tym w odniesieniu do harmonogramu działań, oraz wprowadzenia reguły fiskalnej umocowanej w Konstytucji, w tym w odniesieniu do mechanizmów nadzorczych i naprawczych.

(11)

Jeżeli chodzi o długookresową stabilność finansów publicznych, przewiduje się, że na Malcie będzie występować długookresowy wzrost wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa znacznie przekraczający średnią UE. Problemy pogłębia bardzo niski wskaźnik aktywności osób starszych, w tym starszych kobiet, stosunkowy niski wiek dezaktywizacji zawodowej oraz wykorzystywanie programów umożliwiających przejście na wcześniejszą emeryturę. Niezależna grupa robocza ds. emerytur przedłożyła w grudniu 2010 r. wnioski dotyczące dalszej reformy systemu emerytalnego, w tym w zakresie uzależnienia wieku emerytalnego od średniego dalszego trwania życia, jak również wprowadzenia dodatkowych filarów w ramach systemu emerytalnego. Wskazane kwestie były przedmiotem konsultacji z zainteresowanymi podmiotami, jednakże rząd nie przedstawił do tej pory swojego stanowiska. Co więcej, w krajowym programie reform nie zaproponowano żadnej kompleksowej strategii na rzecz aktywności osób starszych. Pomimo działań podjętych przez Maltę w zakresie zwalczania nielegalnego zatrudnienia zakres pracy nierejestrowanej stanowi dodatkowe ryzyko w związku z jego negatywnym wpływem na stabilność finansów publicznych.

(12)

Restrukturyzacja maltańskiej gospodarki doprowadziła do niedopasowania popytu na kwalifikacje w stosunku do ich podaży, zintensyfikowanego niskim odsetkiem osób z wyższym wykształceniem oraz wysokim odsetkiem osób przedwcześnie kończących naukę. Wysiłki w celu wzmocnienia powiązań pomiędzy systemem kształcenia a potrzebami rynku pracy wymagają kontynuacji celem zapewnienia trwałych rezultatów. Oczekuje się, że Malta do końca 2012 r. przedstawi strategię działania w celu rozwiązania problemu dotyczącego przedwczesnego kończenia nauki. Nie istnieje ponadto żaden kompleksowy system gromadzenia oraz analizowania informacji na ten temat.

(13)

Malta w dalszym ciągu wykazuje niski wskaźnik uczestnictwa kobiet i osób starszych w rynku pracy. Malta podejmuje działania mające na celu powrót kobiet na rynek pracy, mając na uwadze trudności dotyczące starszych kobiet. Jednakże zróżnicowanie poziomu zatrudnienia ze względu na płeć jest szczególnie niekorzystne dla kobiet, przede wszystkim ze względu na brak wystarczającej ilości przystępnych cenowo usług opieki nad dziećmi i dostępnej infrastruktury w postaci świetlic, przy dodatkowym słabym wykorzystaniu przyjaznych rodzinie środków typu elastyczny czas pracy i telepraca.

(14)

Malta pozostaje jednym z nielicznych państw członkowskich, które posiadają powszechny system indeksacji płac. Podczas gdy przyjęte mechanizmy posiadają cechy, które mogą potencjalnie ograniczać ich negatywne skutki, takie rozwiązanie niesie za sobą ryzyko spirali płacowo-cenowej, w szczególności z tego powodu, iż ceny towarów importowanych nie podlegają wyłączeniu z indeksu i mogą hamować konkurencyjność, zwłaszcza w sektorach wykorzystujących w dużym stopniu siłę roboczą. Władze podjęły proces weryfikacji, ale jego wyniki nie są jeszcze znane, ponadto nie rozpoczęła się do tej pory debata nad konkretnymi wnioskami w zakresie reform.

(15)

Na Malcie zaopatrzenie w energię pozostaje prawie całkowicie uzależnione od importu ropy naftowej, podczas gdy udział źródeł energii odnawialnej jest marginalny. Wysokie opłaty za energię elektryczną mogą hamować konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw. Próba rozwiązania niedociągnięć w zakresie efektywności energetycznej mogłaby przynieść podwójną korzyść: przyczynić się do wzrostu konkurencyjności oraz do realizacji celów w zakresie energii i klimatu. Podjęto wiele działań we wskazanych obszarach, jak na przykład w zakresie zachęcania do wytwarzania energii fotowoltaicznej oraz rozbudowy farm wiatrowych, zbudowania elektroenergetycznej linii międzysystemowej z Sycylią oraz promowania używania paliwooszczędnych samochodów. Jednakże jest wciąż zbyt wcześnie, aby ocenić ostateczne skutki tych inicjatyw, ich wdrożenie wymaga zatem ścisłego nadzoru.

(16)

System bankowy na Malcie, z łącznymi aktywami w wysokości ok. 800 % PKB, jest bardzo rozbudowany w stosunku do wielkości gospodarki. Już same rozmiary sektora bankowego powodują, że zakłócenia w zakresie stabilności finansowej mogą mieć nieproporcjonalnie duży wpływ na gospodarkę krajową. Światowe pogorszenie koniunktury gospodarczej przyniosło wzrost problematycznych kredytów, nie towarzyszył temu jednak wzrost rezerw. Słaby punkt stanowi w szczególności duże ryzyko związane z rynkiem nieruchomości, który generuje ponad połowę wszystkich kredytów udzielonych krajowym rezydentom, zwłaszcza w sytuacji gdy nie można wykluczyć dalszego spadku cen nieruchomości, z jednoczesną możliwą nadwyżką mieszkań.

(17)

Malta podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą poprawy konkurencyjności, wspierania zatrudnienia oraz stabilności finansów publicznych. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Malty. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej na Malcie, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–6 poniżej.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności, a jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Wzmocnienie strategii budżetowej w 2012 r. wraz z dodatkowymi stałymi środkami celem zapewnienia właściwego postępu w kierunku realizacji średniookresowego celu budżetowego oraz utrzymania deficytu na poziomie poniżej 3 % PKB bez uciekania się do działań jednorazowych. Następnie kontynuowanie w stosownym tempie konsolidacji fiskalnej celem dokonania dostatecznych postępów w kierunku realizacji średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wskaźnika referencyjnego dotyczącego wydatków, oraz w kierunku osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu poprzez ustanowienie konkretnych środków wspomagających osiągnięcie zamierzonego poziomu deficytu w 2013 r., przy ciągłym pozostawaniu w gotowości do podjęcia dodatkowych działań w przypadku odchyleń budżetowych. Wdrożenie, najpóźniej do końca 2012 r., wiążących wieloletnich ram budżetowych opartych na określonych zasadach. Wzmocnienie przestrzegania przepisów podatkowych oraz walki z uchylaniem się od opodatkowania, jak również ograniczenie czynników zachęcających do zadłużania się w odniesieniu do podatku dochodowego od osób prawnych.

2.

Niezwłoczne podjęcie działań mających na celu zapewnienie długookresowej stabilności systemu emerytalnego, w tym podniesienie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę również poprzez znaczne – w porównaniu z obecnie obowiązującymi przepisami – przyspieszenie procesu stopniowego podnoszenia ustawowego wieku emerytalnego, a także poprzez ustanowienie wyraźnego powiązania pomiędzy ustawowym wiekiem emerytalnym a średnim dalszym trwaniem życia, oraz wprowadzenie środków zachęcających do indywidualnego gromadzenia oszczędności emerytalnych. Podjęcie działań mających na celu zwiększenie udziału osób starszych w rynku pracy, jak również zniechęcenie do korzystania z programów wcześniejszego przechodzenia na emeryturę.

3.

Podjęcie działań w celu ograniczenia wysokiego wskaźnika osób przedwcześnie kończących naukę. Kontynuowanie wysiłków politycznych w zakresie systemu kształcenia w celu dopasowania kompetencji do wymagań rynku pracy. Udoskonalenie infrastruktury i zwiększenie dostępności ośrodków opieki nad dziećmi i centrów pozaszkolnych, z zamiarem zmniejszenia zróżnicowania poziomu zatrudnienia ze względu na płeć.

4.

Podjęcie niezbędnych kroków do zreformowania – w konsultacji z partnerami społecznymi i w zgodzie z krajowymi praktykami – systemu negocjacji płacowych i systemu indeksacji płac celem lepszego odzwierciedlenia zmian w wydajności pracy i ograniczenia wpływu cen produktów importowanych na wskaźnik indeksacji.

5.

W celu ograniczenia uzależnienia Malty od importu ropy naftowej przyspieszenie wysiłków mających na celu propagowanie efektywności energetycznej i zwiększenie udziału energii produkowanej ze źródeł odnawialnych poprzez ścisłe monitorowanie istniejących mechanizmów zachęt oraz priorytetowe traktowanie dalszego rozwoju infrastruktury, w tym w wyniku ukończenia połączenia elektroenergetycznego z Sycylią.

6.

Wzmocnienie sektora bankowego, podjęcie działań mających na celu ograniczenie możliwego zagrożenia wynikającego z dużego zaangażowania w rynek nieruchomości. Podjęcie środków mających na celu dalsze zwiększenie rezerw na pokrycie strat związanych z zagrożonymi kredytami.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/65

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Polski z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Polskę zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Polski jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 25 kwietnia 2012 r. Polska przedłożyła program konwergencji obejmujący lata 2012–2015, a w dniu 27 kwietnia 2012 r. – krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny i zgodny z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r. Celem przedstawionej w programie konwergencji strategii budżetowej jest korekta nadmiernego deficytu do 2012 r. oraz osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego do 2015 r. W programie konwergencji potwierdzono średniookresowy cel budżetowy, jakim jest osiągnięcie deficytu na poziomie 1 % PKB, co odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Korekta deficytu jest planowana w terminie określonym przez Radę, a planowany wysiłek fiskalny jest zgodny z zaleceniem Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Na podstawie (przeliczonego) salda strukturalnego (5), planowane roczne postępy w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego przekraczają 0,5 % PKB (pod względem strukturalnym). Stopa wzrostu wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych po uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodowej jest zgodna z wartością referencyjną określoną w pakcie stabilności i wzrostu w całym okresie objętym programem, nieznacznie przekracza jednak wartość referencyjną dotyczącą wydatków w 2013 r., zgodnie z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r. Osiągnięcie wystarczających postępów w kierunku realizacji średniookresowego celu budżetowego może wymagać dodatkowych starań, ponieważ jest uzależnione głównie od znacznych cięć w wydatkach publicznych na inwestycje i nie jest wystarczająco wspierane szczegółowymi środkami przewidzianymi na końcowe lata okresu objętego programem konwergencji. Przewiduje się, że zadłużenie sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce w okresie objętym programem nie przekroczy 60 % PKB. Władze krajowe przewidują jego stopniowy spadek z 56,3 % PKB w 2011 r. do 49,7 % PKB w 2015 r., natomiast Komisja, uwzględniając potencjalne ryzyko dotyczące planów konsolidacji, prognozuje wolniejszą poprawę.

(11)

Rząd nie podjął jeszcze działań w celu wdrożenia do 2013 r. stale obowiązującej reguły wydatkowej. Prace nad stale obowiązującą regułą wciąż trwają i do tej pory nie ujawniono jeszcze żadnych szczegółów. Nie nastąpił również żaden postęp w zakresie dostosowania klasyfikacji rachunków narodowych do europejskiego systemu rachunków (normy ESA95), ani też w zakresie poprawy koordynacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji w odniesieniu do procesu budżetowego.

(12)

Bezrobocie wśród ludzi młodych kształtuje się powyżej średniej unijnej i wynika w dużej mierze z niedopasowania kwalifikacji oraz z ograniczonego dostępu do praktyk zawodowych i uczenia się w miejscu pracy. Planowane są działania służące ułatwieniu młodym ludziom wejścia na rynek pracy. Częściowe nadużywanie samozatrudnienia i umów cywilnoprawnych, które nie podlegają przepisom prawa pracy, zdaje się być jedną z przyczyn segmentacji rynku pracy, jak również ubóstwa wśród osób pracujących, które należy do najwyższych w Unii. Ponadto należy dokonać przeglądu zakresu i stosowności świadczeń pracowniczych dla osób o niskich dochodach.

(13)

W drugiej połowie 2011 r. Polska przystąpiła do wprowadzania ambitnej reformy szkolnictwa wyższego. Ma ona na celu wzmocnienie powiązań pomiędzy uniwersytetami a biznesem oraz odniesienie się do problemu niedopasowania kwalifikacji do potrzeb stanowisk pracy. Celem reformy jest zwiększenie elastyczności oferowanych kursów i ich lepsze dostosowanie do zmieniających się potrzeb rynku pracy. Promuje ona również samozatrudnienie. Niemniej jednak nadal istnieje potrzeba poprawy przydatności i jakości kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem prywatnych instytucji szkolnictwa wyższego.

(14)

Należy zwiększyć udział kobiet w rynku pracy poprzez udoskonalenie systemu opieki nad dziećmi. Polska ma obecnie najniższy wskaźnik skolaryzacji na poziomie edukacji przedszkolnej w Europie. Przyczyną jest przede wszystkim brak miejsc i odpowiedniej infrastruktury. Deklaracja rządu, że wygospodaruje dodatkowe fundusze na rzecz utworzenia placówek opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym (3–5 lat) nie znajduje odzwierciedlenia w ustawie budżetowej na 2012 r. Spowodowało to zamknięcie w niektórych gminach szkół i przedszkoli.

(15)

By zaradzić problemowi niskiego współczynnika aktywności zawodowej wśród starszych pracowników, Polska przyjęła powszechną reformę systemu emerytalnego. Ustawowy wiek emerytalny będzie stopniowo podnoszony, począwszy od 2013 r., aby osiągnąć poziom 67 lat (obecnie 65 lat) dla mężczyzn w 2020 r. i dla kobiet (obecnie 60 lat) w 2040 r. Polska kontynuowała wysiłki na rzecz ograniczenia korzystnych warunków przechodzenia na emeryturę dla pracowników służb mundurowych. W 2011 r. Polska wprowadziła pewne zmiany przepisów dotyczących Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Jednak reforma ta ma charakter tymczasowy i nie jest wystarczająca z punktu widzenia rynku pracy. Górnicy w dalszym ciągu korzystają ze specjalnego systemu emerytalnego.

(16)

Ostatnie reformy zmierzające do poprawy środowiska badawczego mają na celu ukierunkowanie finansowania dostosowanego do potrzeb na instytucje, które odnotowują najlepsze wyniki. Krajowy program badawczy przyjęty w sierpniu 2011 r. stanowi ważny krok w tym kierunku. Niejasne pozostaje jednak, w jaki sposób priorytety tego programu zostaną powiązane z polityką innowacyjności i polityką przemysłową oraz zrealizowane.

(17)

Istniejące ograniczenia w świadczeniu usług w ramach wolnych zawodów są istotną przeszkodą dla dalszego rozwoju, w szczególności w sektorze budownictwa, transportu i opieki zdrowotnej. Rząd ogłosił plan ograniczenia uregulowań w zakresie usług świadczonych w ramach wolnych zawodów o 50 %, zarówno pod względem wymogów w zakresie wykształcenia, jak i licencji. Pomimo podejmowanych ostatnio wysiłków obciążenia administracyjne dla sektora prywatnego są w dalszym ciągu wysokie, natomiast administracja publiczna nadal charakteryzuje się brakiem skuteczności. Do najważniejszych obszarów budzących zaniepokojenie należą wysokie koszty przestrzegania przepisów, złożone i niestabilne przepisy podatkowe, niezadowalające egzekwowanie umów, przewlekłe i uciążliwe procedury dotyczące wydawania licencji i pozwoleń, rejestracji praw własności i zagospodarowania przestrzennego. Postępowania sądowe i inne procedury prawne są długotrwałe, a liczba niezakończonych postępowań jest stosunkowo wysoka.

(18)

Wzrost i konkurencję w sektorze energii hamuje opóźnione wdrażanie ustawodawstwa UE, w szczególności dotyczącego drugiego i trzeciego pakietu energetycznego oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (6) (dyrektywy w sprawie energii ze źródeł odnawialnych), jak również toczące się postępowania w sprawie naruszenia przepisów. Wprawdzie trwa rozbudowa sieci autostrad i dróg ekspresowych przy wsparciu funduszy UE, inwestycje w infrastrukturę kolejową są jeszcze bardziej naglące ze względu na jej bardzo zły stan. Polska nie wykorzystuje w pełni środków dostępnych na ten cel w ramach Funduszu Spójności. Wciąż jeszcze istnieją bariery dla wydajnego funkcjonowania rynku kolejowego.

(19)

Polska podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki tej oceny zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(20)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu konwergencji i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Polsce, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–6 poniżej.

(21)

W świetle tej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Zapewnienie planowanych postępów w zakresie korekty nadmiernego deficytu. W tym celu pełne wykonanie budżetu na 2012 r. i zapewnienie odpowiedniej korekty strukturalnej określonej w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Następnie określenie środków niezbędnych do zapewnienia realizacji zgodnie z planem strategii budżetowej na rok 2013 i kolejne lata, zapewniając tym samym odpowiednią korektę strukturalną umożliwiającą wystarczające postępy w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej wydatków. Ograniczenie w przyszłości cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy oraz poprawa w zakresie przestrzegania przepisów podatkowych.

2.

Przyspieszenie reformy ram fiskalnych poprzez wdrożenie przepisów mających na celu wprowadzenie stale obowiązującej reguły wydatkowej do 2013 r. Reguła ta powinna być zgodna z europejskim systemem rachunków. Podjęcie kroków w celu wzmocnienia mechanizmów koordynacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji w ramach średniookresowych i rocznych procesów budżetowych.

3.

Aby zmniejszyć bezrobocie wśród ludzi młodych, zwiększenie dostępności programów praktyk zawodowych i uczenia się w miejscu pracy, podniesienie jakości szkoleń zawodowych i przyjęcie strategii uczenia się przez całe życie. Lepsze dopasowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy i podniesienie jakości nauczania. Aby zwalczyć segmentację rynku pracy oraz ubóstwo wśród osób pracujących, ograniczenie nadmiernego wykorzystywania umów cywilnoprawnych i wydłużenie okresu próbnego w przypadku umów o pracę na czas nieokreślony.

4.

Wzmocnienie wysiłków na rzecz zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy oraz podwyższenia wskaźnika przyjmowania dzieci zarówno do placówek opieki nad najmłodszymi dziećmi, jak i placówek przedszkolnych poprzez zapewnienie stałego finansowania oraz inwestycji w infrastrukturę publiczną, zapewnienie wykwalifikowanego personelu i przystępnych cen. Zajęcie się kwestią utrwalonej praktyki wczesnego przechodzenia na emeryturę w celu podwyższenia wieku dezaktywizacji zawodowej. Stopniowa rezygnacja ze specjalnego systemu emerytalnego dla górników w celu jego zintegrowania z powszechnym systemem emerytalnym. Podjęcie bardziej ambitnych i trwałych kroków zmierzających do reformy KRUS, tak aby lepiej odzwierciedlała indywidualne przychody.

5.

Podjęcie dodatkowych środków służących zapewnieniu otoczenia biznesu sprzyjającego innowacjom poprzez zapewnienie lepszych powiązań między badaniami, innowacjami i przemysłem, a także w drodze ustanowienia wspólnych obszarów priorytetowych oraz instrumentów wspierających cały cykl innowacji; poprawa dostępu do finansowania działań w zakresie badań i innowacji w postaci gwarancji i finansowania pomostowego.

6.

Zwiększenie wysiłków na rzecz poprawy zachęt dla inwestycji w moce wytwórcze energii i efektywność energetyczną w całym łańcuchu energetycznym, przyspieszenie rozbudowy elektroenergetycznej sieci przesyłowej, w tym transgranicznych połączeń międzysystemowych, wyeliminowanie przeszkód w transgranicznej wymianie energii elektrycznej oraz pobudzenie konkurencji w sektorze gazowym poprzez stopniowe wycofywanie cen regulowanych oraz utworzenie platformy handlu gazem. Wzmocnienie roli i zasobów urzędu sprawującego nadzór nad rynkiem kolejowym oraz zapewnienie skutecznego i sprawnego wdrożenia projektów inwestycyjnych w kolejnictwie. Zmniejszenie ograniczeń w świadczeniu usług w ramach wolnych zawodów oraz uproszczenie procedur prawnych związanych z egzekwowaniem umów i wymogów dotyczących pozwoleń na budowę.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/69

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Portugalii na 2011 r.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”.

(5)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(6)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(8)

W dniu 2 maja 2012 r. Portugalia przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2016, natomiast w dniu 7 maja 2012 r. krajowy program reform na rok 2012.

(9)

W dniu 17 maja 2011 r. Rada przyjęła decyzję wykonawczą 2011/344/UE (4) w sprawie przyznania Portugalii średnioterminowej pomocy finansowej na okres trzech lat (2011–2014), zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) nr 407/2010 z dnia 11 maja 2010 r. ustanawiającym europejski mechanizm stabilizacji finansowej (5). W towarzyszącym protokole ustaleń podpisanym również dnia 17 maja 2011 r. i w jego kolejnych uzupełnieniach określono warunki dotyczące polityki gospodarczej, na podstawie których wypłacana jest pomoc finansowa.

(10)

Portugalia poczyniła znaczne postępy w wielu dziedzinach, mimo tego istotne kwestie pozostają nadal do rozwiązania. Jeżeli rząd chce odzyskać pełny dostęp do rynku w okresie objętym programem dostosowania gospodarczego, istotne jest osiągnięcie celów budżetowych. Aby ograniczyć zagrożenia, na które narażona jest realizacja celów budżetowych na 2012 r., pierwszorzędne znaczenie ma szybkie i zdecydowane wdrożenie środków fiskalnych o charakterze strukturalnym programu dostosowania gospodarczego. Jednocześnie rząd powinien kontynuować reformy, które dotyczą krajowych wyzwań w sferze konkurencyjności. Wcześniejsze plany dewaluacji przy pomocy środków polityki fiskalnej nie są realizowane w budżecie na 2012 r. Tym ważniejsze jest zatem szybkie przyjęcie dodatkowych reform strukturalnych na rynku pracy i rynkach produktowych celem ograniczenia jednostkowych kosztów pracy, zwiększenia elastyczności oraz ograniczenia barier dostępu. Aby pokonać partykularne interesy blokujące reformy, konieczna będzie wytrwałość oraz determinacja rządu.

(11)

Podsumowując, w trzecim przeglądzie programu dostosowania gospodarczego stwierdzono, że Portugalia realizuje warunki określone w protokole ustaleń z dnia 17 maja 2011 r. zgodnie z planem. W szczególności, docelowy poziom deficytu budżetowego na rok 2011 (5,9 % PKB) został zrealizowany z nawiązką dzięki dokonaniu przeniesienia funduszy emerytalnych banków do państwowego systemu zabezpieczenia społecznego w wysokości odpowiadającej 3,5 % PKB. Mimo że operacja ta była jednorazowa, konsolidacja strukturalna w 2011 r. była silna, wynosząc 3,5 % PKB. Banki są na drodze do zrealizowania do końca roku 2012 wymogów kapitałowych określonych w programie dostosowania gospodarczego, jednak ich pozycje kapitałowe muszą ulec dalszemu polepszeniu w 2012 r. zgodnie z wymaganiami tego programu, jak również w związku z wymogiem Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego dotyczącym uwzględnienia ekspozycji na dług państwowy, szczególnego programu kontroli na miejscu i planowanego transferu prywatnych funduszy emerytalnych banków. Na początku czerwca 2012 r. rząd ogłosił, że zapewni środki publiczne trzem dużym bankom, co pozwoliłoby na spełnienie wymogów kapitałowych zgodnie z programem dostosowania gospodarczego. Czwarty przegląd programu dostosowania gospodarczego na szczeblu personelu, który został zakończony na początku czerwca 2012 r., potwierdził wyniki trzeciego przeglądu tego programu, zgodnie z którymi realizacja programu przebiega prawidłowo.

(12)

Spadek PKB w 2011 r. był mniejszy, niż przewidywano, natomiast eksport oraz konsumpcja kształtowały się lepiej, niż zakładano. Jednakże w czwartym kwartale 2011 r. i na początku 2012 r. odnotowano słaby popyt krajowy, gwałtowny wzrost bezrobocia oraz niski poziom optymizmu przedsiębiorców. Według prognozy służb Komisji z wiosny 2012 r. perspektywy na rok 2012 uległy pogorszeniu i w chwili obecnej zakłada się, że PKB obniży się o 3,3 %. Wzrost gospodarczy w 2013 r. będzie bardziej ograniczony, niż pierwotnie sądzono. Dzięki temu, że portugalski eksport zdobywa udział w rynku poza terytorium Unii, a import charakteryzuje się poważnym spadkiem, dostosowanie zewnętrzne przebiega co prawda nadzwyczaj szybko, ale nadal nie ma pewności co do trwałości takiej sytuacji. Biorąc pod uwagę wysokie zadłużenie zagraniczne Portugalii, wymagane będą dalsze bardzo gruntowne działania dostosowawcze o charakterze strukturalnym.

(13)

Celem budżetowym na 2012 r. jest zmniejszenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do 4,5 % PKB, co jest zgodne z wymogami programu dostosowania gospodarczego oraz zaleceniami Rady udzielonymi Portugalii w ramach procedury nadmiernego deficytu. Średniookresowe plany konsolidacji fiskalnej przedstawione w programie stabilności są również spójne z głównymi celami dotyczącymi deficytu określonymi w programie dostosowania gospodarczego, ponadto przewiduje się, że wskaźnik relacji deficytu do PKB osiągnie wartość 3 % PKB w 2013 r. Budżet na 2012 r. przewiduje działania konsolidacyjne o wartości ponad 5 % PKB, których podstawą są trwałe działania strukturalne. Dwie trzecie tych działań dotyczą wydatków i przewidują znaczne cięcia wynagrodzeń i emerytur w sektorze publicznym, ograniczenie liczby pracowników administracji rządowej o 2 % (ekwiwalent pełnego czasu pracy) oraz usprawnienie działania przedsiębiorstw państwowych. Jeśli chodzi o dochody, w budżecie przewiduje się ograniczenie zwolnień z podatku, zwiększenie liczby towarów i usług objętych podstawową stawką VAT, podwyższenie podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, podwyższenie podatku akcyzowego oraz bardziej skuteczne działania zwalczające unikanie zobowiązań podatkowych oraz nadużycia finansowe. Przewiduje się, że deficyt nadal będzie się zmniejszał i osiągnie wartość 1,8 % PKB w 2014 r. i 1 % PKB w 2015 r. Największe zagrożenia celów budżetowych dotyczą głównie sektora przedsiębiorstw państwowych oraz lokalnych i regionalnych władz samorządowych. W odniesieniu do salda strukturalnego przewiduje się, że fiskalna korekta strukturalna wyniesie ponad 7 punktów procentowych PKB w latach 2011–2012. Średniookresowy cel budżetowy wynoszący -0,5 % PKB właściwie odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Jeśli chodzi o dług publiczny, przewiduje się, że osiągnie on wartość szczytową 115,7 % PKB w 2013 r., a następnie będzie stopniowo się zmniejszał. Czwarty przegląd programu dostosowania gospodarczego na szczeblu personelu potwierdził, że cel deficytu fiskalnego na 2012 r. może wciąż zostać zrealizowany, ponieważ wykonanie budżetu w pierwszych czterech miesiącach roku 2012 było zgodne z oczekiwaniami, a ryzyko pogorszenia sytuacji związane z szybszym wzrostem bezrobocia i mniej przyjaznej podatkom strukturze wzrostu w porównaniu z prognozami budżetowymi jest rekompensowane oszczędnościami w innych częściach budżetu.

(14)

Osiągnięto już zauważalne postępy, a pełne powodzenie programu dostosowania gospodarczego zależy w znacznym stopniu od wdrożenia szerokiego wachlarza reform strukturalnych, które usuną ograniczenia oraz przeszkody stanowiące podstawę wieloletniego okresu gospodarczej stagnacji. Trwają prace nad dalekosiężnym i ambitnym programem reform w obszarach rynku pracy, opieki zdrowotnej, budownictwa, sądownictwa oraz w odniesieniu do przepisów postępowania upadłościowego i ram prawnych, w tym w dziedzinie konkurencji. Nad wyraz skuteczna okazała się do tej pory również prywatyzacja. Bardziej nierówny postęp miał miejsce w przypadku przemysłów sieciowych. W szczególności w sektorze energetycznym przedstawiona została wszechstronna strategia mająca na celu wyeliminowanie jego rosnącego zadłużenia poprzez zapobieganie zbyt wysokim rentom ekonomicznym; strategia ta będzie musiała być realizowana w najbliższych miesiącach.

(15)

W chwili obecnej ma miejsce strategiczna rewizja funduszy strukturalnych z zamiarem wsparcia zatrudnienia wśród młodzieży i rozwoju konkurencyjności (w szczególności w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw). Nowe środki wzmacniają działania w obszarach dotyczących zatrudnienia, szkoleń i podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz dostępu do finansowania w kontekście małych i średnich przedsiębiorstw.

(16)

Portugalia podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą zwiększania poziomu konkurencyjności, wzrostu zatrudnienia oraz poprawy stabilności finansów publicznych przy jednoczesnym wzmacnianiu stabilności finansowej,

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/72

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Rumunii na 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Rumunię zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”.

(5)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(6)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu w celu przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również w celu modernizacji administracji państwowej.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania w ramach tego paktu odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(8)

W dniu 23 kwietnia 2012 r. Rumunia przedłożyła krajowy program reform z 2012 r., natomiast w dniu 11 maja 2012 r. program konwergencji na lata 2012–2015.

(9)

W dniu 6 maja 2009 r. Rada przyjęła decyzję 2009/459/WE (4) w celu udzielenia Rumunii średnioterminowej pomocy finansowej na okres trzech lat, zgodnie z art. 143 Traktatu. W towarzyszącym protokole ustaleń podpisanym w dniu 23 czerwca 2009 r. i jego kolejnych uzupełnieniach określono warunki dotyczące polityki gospodarczej, na podstawie których wypłacana była pomoc finansowa. Decyzja 2009/459/WE została zmieniona dnia 16 marca 2010 r. decyzją 2010/183/UE (5). W związku z pomyślnym wdrożeniem programu średnioterminowej pomocy finansowej przez Rumunię i biorąc pod uwagę ważne lecz częściowe skorygowanie rachunku obrotów bieżących za sprawą utrzymujących się słabości strukturalnych na rynku produktowym i rynku pracy w Rumunii, które sprawiają, że państwo to jest wrażliwe na międzynarodowe wstrząsy cenowe, dnia 12 maja 2011 r. Rada przyjęła decyzję 2011/288/UE (6) w sprawie udzielenia Rumunii zapobiegawczo średnioterminowej pomocy finansowej na okres trzech lat, zgodnie z postanowieniami art. 143 Traktatu. Towarzyszący jej protokół ustaleń został podpisany dnia 29 czerwca 2011 r., a jego pierwsze uzupełnienie dnia 27 grudnia 2011 r.

(10)

Na podstawie drugiego formalnego przeglądu programu średnioterminowej pomocy finansowej, który miał miejsce pod koniec kwietnia – na początku maja 2012 r., ustalono, że wykonanie tego programu przez Rumunię postępuje zgodnie z planem. Osiągnięto docelowy poziom deficytu kasowego na rok 2011, a cel Europejskiego Systemu Rachunków (ESA) zostałby zrealizowany, gdyby nie poważne jednorazowe działanie związane z orzeczeniami sądu zobowiązującymi rząd do wypłaty odszkodowania na rzecz niektórych kategorii pracowników. Budżet na rok 2012 zapewnia właściwy kierunek realizacji celu w postaci osiągnięcia deficytu poniżej 3 % PKB liczonego według ESA. Sektor bankowy Rumunii pozostaje odporny pomimo dalszego pogarszania się jakości aktywów, które nadal negatywnie wpływa na rentowność sektora bankowego. Średniookresowe warunki określone w programie pomocy w zakresie sektora finansowego, aczkolwiek w przypadku niektórych zagadnień – z pewnymi opóźnieniami. Postępy w zakresie obszaru kluczowych reform strukturalnych, takich jak energia i transport, oraz wykorzystywanie funduszy unijnych były niejednolite.

(11)

Po dwóch latach tendencji spadkowej realny PKB w Rumunii wzrósł w 2011 r. o 2,5 %. Oczekuje się, że w roku 2012 jego wzrost zmaleje do 1,4 %. Przewiduje się, że popyt wewnętrzny będzie najważniejszą siłą napędową wzrostu. Inwestycje publiczne, wspierane lepszym wykorzystywaniem funduszy unijnych, odegrają kluczową rolę w 2012 r.

(12)

Na podstawie oceny programu konwergencji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny. Celem strategii budżetowej określonej w programie konwergencji jest osiągnięcie w 2012 r. deficytu budżetowego poniżej 3 % PKB, co pozostaje w zgodzie z zaleceniami Rady dla Rumunii w ramach procedury nadmiernego deficytu. Zmierza ona zatem do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego zdefiniowanego w postaci deficytu w wysokości 0,7 % PKB w kategoriach strukturalnych. Średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. W związku z planowaną korektą nadmiernego deficytu w 2012 r. oczekuje się jego dalszego obniżenia do 2,2 % PKB w 2013 r., do 1,2 % PKB w 2014 r. i do 0,9 % PKB w 2015 r. Na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (7) przewiduje się spadek deficytu o 1,5 % w 2012 r., o 0,5 % w 2013 r. i o 0,7 % w 2014 r., w zgodzie z założonym w pakcie stabilności i wzrostu 0,5 % wskaźnikiem referencyjnym. Wzrost wskaźnika wydatków publicznych na przestrzeni okresu 2012–2015 pozostaje w zgodzie ze wskaźnikiem referencyjnym dotyczącym wydatków przewidzianym w pakcie stabilności i wzrostu. Program konwergencji przewiduje osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego w 2014 r. Głównymi zagrożeniami dla realizacji celów budżetowych są zaległości płatnicze przedsiębiorstw państwowych, jak również możliwa ponowna akumulacja zaległości płatniczych na poziomie samorządów lokalnych oraz w sektorze opieki zdrowotnej, nawet jeśli niektóre środki zostały już przedsięwzięte w sektorze zdrowia. W odniesieniu do długu publicznego, jego wysokość przy końcu 2011 r. kształtowała się poniżej 34 % PKB, a zatem znacząco poniżej 60 % PKB.

(13)

Rumunia podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Wskazane zobowiązania oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania konkurencyjności i poziomu zatrudnienia, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej,

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/74

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (2), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (3) w sprawie krajowego programu reform Słowacji z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Słowację zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (4), przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym nie wskazała Słowacji jako jednego z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Słowacja przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami, poddano je jednoczesnej ocenie.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie jest realistyczny. Jest on w dużej mierze zgodny z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r., chociaż prognoza ta zakłada nieznacznie wyższy wzrost realnego PKB w 2012 r. Celem strategii budżetowej przedstawionej w programie stabilności jest zapewnienie długoterminowej stabilności finansów publicznych. Założone kroki pośrednie na drodze do osiągnięcia tego celu obejmują rygorystyczne wdrożenie budżetu z 2012 r. oraz obniżenie deficytu zasadniczego poniżej 3 % PKB w 2013 r., który jest terminem korekty nadmiernego deficytu wyznaczonym przez Radę. Cel w zakresie deficytu zasadniczego w 2013 r. może jednak nie zostać osiągnięty. W programie stabilności zmieniono średniookresowy cel budżetowy z niemal zrównoważonego budżetu na deficyt strukturalny w wysokości 0,5 % PKB; nie przewiduje się osiągnięcia tego celu w okresie objętym programem. Nowy średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Na podstawie (przeliczonego) strukturalnego salda budżetowego (5), średni roczny wysiłek fiskalny w latach 2010–2013 wyniesie 1,3 % PKB, co znacznie przekracza wymaganą wartość zaleconą przez Radę, natomiast wartość rezydualna wysiłku fiskalnego będzie bardziej skoncentrowana na 2013 r. Cel wyznaczony na 2013 r. jest obarczony ryzykiem, ponieważ przewidywane środki po stronie dochodów mogą okazać się niższe niż zakładano; trudne może okazać się jednoczesne wdrożenie wszystkich środków stosowanych na niewielką skalę; oraz w świetle dokonywanych w przeszłości korekt w górę w zakresie celów dotyczących deficytu.

Ponadto dalsze ogólne cięcia wydatków mogą okazać się destabilizujące w perspektywie średniookresowej. W 2014 r. i 2015 r. średni roczny wysiłek fiskalny wyniesie 0,3 % PKB, co jest wartością niższą niż wymagana korekta 0,5 % PKB dla państw, które nie osiągnęły jeszcze średniookresowego celu budżetowego. Niemniej jednak przewidziana w programie stabilności stopa wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, w końcowych latach okresu objętego programem stabilności jest zgodna z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu. Zadłużenie sektora instytucji rządowych i samorządowych powinno utrzymać się znacznie poniżej 60 % PKB. Słowacja wprawdzie przyjęła przepisy ustanawiające radę ds. polityki fiskalnej, nie została ona jednak jeszcze utworzona i nie przyjęto przepisów dotyczących pułapów wydatków.

(11)

Biorąc pod uwagę coraz mniejszą możliwość dalszej konsolidacji opartej głównie na wydatkach oraz konieczność wspierania trwającej konwergencji poprzez wydatki na najważniejsze obszary, takie jak edukacja, innowacje i infrastruktura transportowa, istnieje możliwość wprowadzenia środków mających na celu rozszerzenie podstawy opodatkowania, ograniczenie unikania opodatkowania i poprawę przestrzegania przepisów podatkowych, w sposób niezagrażający krótkoterminowym perspektywom wzrostu gospodarczego. Rozwiązanie problemu jednego z największych ubytków podatku VAT w UE mogłoby przynieść znaczące dodatkowe dochody. Istnieje możliwość zwiększenia dochodów z podatków, które są najmniej szkodliwe dla wzrostu gospodarczego, w tym z podatków od nieruchomości i podatków środowiskowych. Efektywne opodatkowanie dochodów z pracy różni się w zależności od poszczególnych form zatrudnienia. Zachęca to do przechodzenia na bardziej elastyczne formy zatrudnienia z ich negatywnymi krótko- i długoterminowymi skutkami dla finansów publicznych.

(12)

Słowacja jedynie częściowo sprostała wyzwaniu długoterminowej stabilności finansów publicznych, nie wdrożyła bowiem planowanych zmian w zakresie repartycyjnego filaru systemu emerytalnego. Podjęto środki mające na celu poprawę rentowności kapitałowego filaru systemu emerytalnego. Jednakże niestabilna sytuacja prawna z częstymi istotnymi zmianami w przeszłości wiązała się z poważnymi kosztami dostosowawczymi oraz wprowadzała niepewność w ramach filaru kapitałowego.

(13)

Nie podjęto żadnych istotnych środków mających na celu rozwiązanie problemu bezrobocia w Słowacji. Nadal istnieje potrzeba wzmocnienia skuteczności aktywnej polityki rynku pracy oraz możliwości publicznych urzędów zatrudnienia. Potrzebne są również środki służące zwiększeniu udziału w rynku pracy starszych pracowników i kobiet, w szczególności poprzez zwiększenie dostępności placówek opieki nad dziećmi. Klin podatkowy, włączając w to wszystkie obowiązkowe płatności, pozostaje stosunkowo wysoki w przypadku pracowników o niskich dochodach, w związku z czym spora część osób poszukujących pracy wykazuje znikomą wolę zrezygnowania z pomocy społecznej na rzecz podjęcia niskopłatnego zatrudnienia.

(14)

Jedynie niewielka liczba środków została przyjęta w celu podwyższenia niskiej jakości systemu kształcenia i szkoleń. W celu rozwiązania problemu wysokiego bezrobocia osób młodych w Słowacji należy przyjąć i bezzwłocznie wdrożyć plan działania na rzecz młodzieży, zgodnie z rekomendacją wspólnej grupy zadaniowej ds. bezrobocia wśród młodzieży stworzonej przez Słowację i Komisję, w tym reformę kształcenia i szkolenia zawodowego, jak i systemu szkolnictwa wyższego. Przyjęto zaktualizowaną strategię w zakresie uczenia się przez całe życie. Nie wprowadzono jednak żadnych szczególnych bodźców motywujących do zapewnienia wyższych współczynników udziału w kształceniu i szkoleniu.

(15)

Marginalizowane społeczności, w tym Romowie, w dużej mierze są wykluczone z rynku pracy oraz z powszechnego systemu kształcenia, stanowiąc znaczący niewykorzystany potencjał siły roboczej słowackiej gospodarki. Aby rozwiązać ten problem, Słowacja powinna zwiększyć wysiłki na rzecz poprawy osiągnięć edukacyjnych grup marginalizowanych oraz wzmocnić swoje strategie reintegracyjne w odniesieniu do osób dorosłych.

(16)

Słowacja znacząco zwiększyła przejrzystość zasad udzielania zamówień publicznych oraz działania organów wymiaru sprawiedliwości, pomimo tego jednak postępowania sądowe są nadal długotrwałe i kosztowne. Ogólna jakość oraz zdolności instytucji publicznych pozostają w dalszym ciągu słabe. Administracja publiczna nie posiada strategicznego podejścia, doświadcza dużej rotacji pracowników oraz boryka się z niewystarczającymi zdolnościami budowania własnego potencjału, co hamuje rozwój i wdrażanie polityki oraz utrudnia świadczenie usług publicznych.

(17)

Słowacja podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę słowackiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Słowacji, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–7 poniżej.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności, a jej opinia (6) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej,

1.

Podjęcie dodatkowych środków w 2012 r. i określenie w 2013 r. środków niezbędnych w celu dokonania korekty nadmiernego deficytu w zrównoważony sposób i zapewnienia korekty strukturalnej określonej w zaleceniach Rady zgodnie z procedurą nadmiernego deficytu. Wdrożenie ukierunkowanych cięć wydatków, gwarantując jednocześnie wydatki pobudzające wzrost gospodarczy, a także dołożenie większych starań w celu poprawy wydajności wydatków publicznych. Następnie zagwarantowanie odpowiedniej korekty strukturalnej w celu uzyskania dostatecznych postępów w realizacji średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków. Przyspieszenie procesu ustanawiania rady ds. polityki fiskalnej i przyjęcie reguł dotyczących pułapów wydatków.

2.

Poprawę przestrzegania przepisów podatkowych, w szczególności przez zwiększenie skuteczności poboru podatku VAT; ograniczenie nierównego opodatkowania dochodów z pracy w ramach poszczególnych form zatrudnienia, także poprzez ograniczenie odliczeń; uzależnienie opodatkowania nieruchomości od ich wartości rynkowej; szersze korzystanie z opodatkowania środowiskowego.

3.

Dalsze dostosowywanie repartycyjnego filaru systemu emerytalnego, głównie poprzez zmianę mechanizmu indeksacji, wprowadzenie bezpośredniego powiązania pomiędzy ustawowym wiekiem emerytalnym i średnim dalszym trwaniem życia oraz uwzględnienie w metodzie obliczania świadczeń emerytalnych czynnika stabilności odzwierciedlającego zmiany demograficzne. Zapewnienie stabilności oraz rentowności również filaru kapitałowego.

4.

Wzmocnienie zdolności administracyjnej publicznych służb zatrudnienia w celu poprawy ukierunkowania, planowania oraz oceny aktywnej polityki rynku pracy, aby zapewnić bardziej zindywidualizowane usługi w zakresie zatrudnienia na rzecz osób młodych, długotrwale bezrobotnych, osób starszych i kobiet. Zapewnienie placówek opieki nad dziećmi. Ograniczenie klina podatkowego dla pracowników o niskich dochodach oraz dostosowanie systemu świadczeń.

5.

Przyjęcie i wdrożenie planu działania na rzecz młodzieży, w szczególności w kontekście jakości kształcenia i szkolenia zawodowego oraz ich dostosowania do potrzeb rynku pracy, między innymi poprzez wprowadzenie systemu praktyk zawodowych. Podwyższenie jakości szkolnictwa wyższego przez wzmocnienie zapewnienia jakości i ukierunkowania na wyniki.

6.

Podjęcie aktywnych działań w celu poprawy dostępu słabszych grup społecznych, w tym Romów, do szkolnictwa i edukacji przedszkolnej oraz podwyższenie jakości oferty szkolnej. Zapewnienie włączenia na rynek pracy osób dorosłych poprzez działania aktywizujące oraz ukierunkowane usługi w zakresie zatrudnienia, edukację drugiej szansy i krótkoterminowe kształcenie zawodowe.

7.

Podwyższenie jakości usług publicznych między innymi poprzez poprawę zarządzania zasobami ludzkimi i zwiększenie zdolności analitycznych. Dalsze skrócenie czasu trwania postępowań sądowych oraz wzmocnienie roli Urzędu Zamówień Publicznych jako niezależnego organu.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/77

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Słowenii z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Słowenię zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Słowenię jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała także państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus, by przedstawiły swoje zobowiązania odpowiednio wcześnie, tak by zobowiązania te mogły zostać włączone do ich programów stabilności lub konwergencji oraz krajowych programów reform.

(9)

W dniu 26 kwietnia 2012 r. Słowenia przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015, natomiast w dniu 13 kwietnia 2012 r. krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy w Słowenii występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. W swej szczegółowej ocenie sytuacji Komisja stwierdziła, że w Słowenii występuje zakłócenie wewnętrznej równowagi, które w szczególności wpływa na bilanse w sektorze przedsiębiorstw oraz na stabilność banków. Wskazane zakłócenie wewnętrznej równowagi, jak również każde możliwe zakłócenie równowagi zewnętrznej powinno być ściśle nadzorowane i brane pod uwagę w analizach polityczno-gospodarczych celem ograniczenia ryzyka negatywnych skutków dla funkcjonowania gospodarki. Dokapitalizowanie i sprzedaż największego banku oraz podjęcie stanowczego zobowiązania do skorygowania nadmiernego deficytu w terminie do 2013 r. stanowią dwa istotne i odpowiednie do sytuacji elementy na bieżąco formułowanej strategii działania. Szybkie i kompleksowe działania podjęte w tych obszarach mogą ograniczyć ryzyko nadmiernego zakłócenia równowagi.

(10)

Na podstawie oceny programu stabilności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz budżetowych przedstawionych w programie stabilności jest optymistyczny w porównaniu z prognozą służb Komisji z wiosny 2012 r. Celem strategii budżetowej określonej w programie stabilności jest obniżenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej 3 % PKB w wyznaczonym przez Radę terminie, tj. w 2013 r., oraz następnie kontynuowanie obniżania deficytu celem pełnego osiągnięcia, do 2015 r., średniookresowego celu budżetowego Słowenii. Przez średniookresowy cel budżetowy – podobnie jak w poprzednim programie stabilności – rozumie się budżet zrównoważony w kategoriach strukturalnych, co nie oznacza jednak, że jest on właściwy w świetle postanowień paktu stabilności i wzrostu, ponieważ – bazując na obecnych politykach i prognozach – nie gwarantuje wystarczająco szybkiego postępu na drodze do długookresowej stabilności.

W związku z (i) brakiem informacji co do środków przewidzianych w szczególności na okres 2014–2015; (ii) przekraczaniem w przeszłości bieżących wydatków pierwotnych; (iii) niższymi dochodami pomimo stosunkowo optymistycznego scenariusza makroekonomicznego i niepewnością co do skutków niedawno podjętych środków podatkowych; oraz (iv) możliwymi dodatkowymi działaniami w zakresie wsparcia kapitałowego i uruchomienia gwarancji, istnieje ryzyko, że wartości deficytu mogą być wyższe, niż założono. Na podstawie (przeliczonego) salda strukturalnego (5) planuje się, że średni roczny wysiłek fiskalny w okresie 2010–2013 osiągnie prawie 1 % PKB, tj. nieznacznie powyżej wartości zalecanej przez Radę. Jednakże prognoza służb Komisji z wiosny 2012 r. zakłada, że w 2013 r. będzie musiał zostać podjęty dodatkowy wysiłek celem realizacji zalecenia w trakcie całego okresu korekty. Po planowanej korekcie nadmiernego deficytu roczne tempo zmian zmierzających w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego będzie – zgodnie z programem stabilności – zgodne w 2015 r. z 0,5 % wskaźnikiem referencyjnym ustalonym w pakcie stabilności i wzrostu, jednak poniżej tej wielkości w 2014 r., przy jednoczesnym zachowaniu przez oba lata, biorąc pod uwagę środki uznaniowe po stronie dochodów, stopy wzrostu wydatków publicznych w zgodzie ze wskaźnikiem referencyjnym ustalonym w pakcie stabilności i wzrostu dla wydatków, co oznacza, że program stabilności przewiduje zasadniczo odpowiednią ścieżkę dostosowania prowadzącą do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Biorąc pod uwagę ryzyko, o którym mowa wyżej, zmiany mające na celu osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego mogą przebiegać wolniej, niż powinny w obu latach.

Począwszy od około 48 % PKB w 2011 r., przewiduje się w programie stabilności, że dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnie 53 % do 2013 r. (a zatem pozostanie poniżej określonej w Traktacie wartości referencyjnej wynoszącej 60 % PKB), zanim spadnie nieznacznie przy końcu okresu objętego programem. Przewidywania odnośnie do poziomu długu wskazują na ryzyko jego wzrostu w związku ze wspomnianą wyżej możliwością wyższego poziomu deficytu oraz wyższych korekt przepływu kapitału. Średnioterminowe ramy budżetowe Słowenii i reguła wydatkowa nie są dostatecznie wiążące i w niewystarczającym stopniu koncentrują się na osiągnięciu średniookresowego celu budżetowego i zapewnieniu długookresowej stabilności.

(11)

Biorąc pod uwagę 12-miesięczne moratorium na prace ustawodawcze po uzyskaniu, w czerwcu 2011 r., negatywnego wyniku referendum w sprawie wcześniejszej reformy emerytalnej, rząd nie miał, do tej pory, możliwości dokonania jakichkolwiek zmian systemowych dotyczących systemu emerytalnego. Jednakże krótkookresowe działania w zakresie ograniczania kosztów uległy przedłużeniu i wzmożeniu w grudniu 2011 r. i maju 2012 r. Wskazane rozwiązania awaryjne, które są odpowiednie i korzystne w krótkiej perspektywie, z pewnością nie są wystarczające, aby sprostać wyzwaniom o charakterze długookresowym. Rząd przewiduje, że nowa reforma systemu emerytalnego, oparta na strukturze wielofilarowej oraz na wzroście rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę, zostanie wdrożona do końca 2013 r. W braku szczegółowych informacji stopień ambicji wskazanych planów wydaje się jednak niewielki. Biorąc pod uwagę zakres problemu, uzasadnione jest przeprowadzenie kompleksowej reformy dotyczącej następujących zagadnień: niski ustawowy wiek emerytalny, różnice w ustawowym wieku emerytalnym w przypadku mężczyzn i kobiet, duże możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę oraz hojne mechanizmy indeksacji emerytur. Do tej pory nie zostały wdrożone żadne środki szczególne mające na celu zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób starszych, pomimo że zarówno wytyczne ds. wdrożenia środków aktywnej polityki rynku pracy na lata 2012–2015, jak i plan ds. wdrożenia środków aktywnej polityki zatrudnienia z 2012 r. dotyczą bezrobotnych osób starszych jako konkretnej grupy docelowej.

(12)

Obecna sytuacja w sektorze bankowym w Słowenii wydaje się jeszcze trudniejsza niż w okresie oceny z 2011 r. Całoroczne straty sektora bankowego w 2011 r. osiągnęły znaczący poziom, a w dalszej perspektywie spowolnienie gospodarcze przyniesie kolejne straty, w związku z tym, że coraz więcej przedsiębiorstw boryka się z obsługą długu. Biorąc pod uwagę zakres problemu, zastosowane lub zapowiedziane dotychczas środki nie są wystarczające. Pilne drugie dokapitalizowanie największego banku (NLB) jest wciąż na etapie negocjacji z prywatnymi i międzynarodowymi inwestorami. Nowy rząd wyraził zamiar ograniczenia – do mniejszości blokującej – posiadanych udziałów w dużych bankach. W przypadku gdy to na państwie, jako większościowym udziałowcu, spoczywa w ostatecznym rozrachunku całkowicie ciężar odpowiedzialności, istnieje potrzeba wyjaśnienia związku pomiędzy długofalową ambicją a natychmiastową i palącą potrzebą świeżego kapitału. Jasna strategia prywatyzacyjna wsparta okresowymi zastrzykami kapitału w celu pokrycia strat, gwarancja dobrego sprawowania rządów i profesjonalnego, odpolitycznionego zarządzania przyczyniłaby się do lepszego uwiarygodnienia prowadzonej polityki i ewentualnej sprzedaży banków.

(13)

W minionym roku nie zostały przedstawione żadne konkretne rozwiązania mające na celu ograniczenie różnic pomiędzy ochroną przyznawaną, odpowiednio, pracownikom zatrudnionym na czas nieokreślony i określony. W 2011 r. rozpoczęto negocjacje z partnerami społecznymi w sprawie ustawy o stosunku pracy, jednakże nie osiągnięto w tej mierze żadnego porozumienia, jak również nie przyjęto żadnych poprawek. Krajowy program reform wskazuje określone środki służące zwiększeniu elastyczności rynku pracy i poziomu bezpieczeństwa socjalnego oraz rozwiązaniu problemu segmentacji, jednak nie przedstawia żadnych ram czasowych przewidzianych na ich przyjęcie. Niedawno przyjęta ustawa w sprawie równowagi finansów publicznych nakłada na tzw. pracę studencką znacząco wyższe opłaty (opłaty koncesyjne), tak by zmniejszyć atrakcyjność tego typu rynku pracy, jednak nie przewiduje w chwili obecnej żadnych dodatkowych środków.

(14)

W dalszym ciągu brak jest wystarczającego dopasowania systemu kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb rynku pracy, pomimo iż usługi doradztwa zawodowego zostały w chwili obecnej wpisane w cały cykl edukacji, jak również podejmowane są wysiłki mające na celu zapewnienie informacji w kontekście przyszłego rozwoju zawodowego. Nie podjęto żadnych konkretnych kroków w celu stworzenia systemu prognozowania oczekiwań rynku pracy. Uruchomiono pewne projekty współfinansowane przy udziale Europejskiego Funduszu Społecznego mające na celu wspieranie zawodów, na które jest duże zapotrzebowanie na rynku pracy. Wskazane działania należy ocenić jako właściwe, jednak stanowią one niewystarczającą odpowiedź na istniejące problemy. Ocena zewnętrznych ekspertów dotycząca ogólnej skuteczności publicznych służb zatrudnienia funkcjonujących w Słowenii nie jest dostępna w celu jej weryfikacji.

(15)

Pomimo wprowadzonych w kwietniu 2011 r. zmian w przepisach mających na celu przekształcenie, od dnia 1 stycznia 2012 r., urzędu ochrony konkurencji w niezależną agencję, urząd ten – w związku z obowiązkiem uprzedniego wypełnienia określonych warunków proceduralnych – do tej pory nie uzyskał niezależności. Co więcej, w 2011 r. ograniczono zasoby urzędu. Wskazane zmiany oddziałują na zdolność urzędu ochrony konkurencji do rozszerzania swoich działań w zakresie egzekwowania prawa oraz do nadawania mocy instytucjonalnej wysiłkom w zakresie reform na rzecz zwiększania konkurencyjności. Niedawno zakończono badania nad deregulacją zawodów, jednak konkretne działania polityczne w tym obszarze pozostają niejasne. Ogólnie rzecz ujmując, niektóre aspekty ram prawnych na rzecz swobody przedsiębiorczości usługodawców mogą budzić wątpliwości w kontekście ich zgodności z dyrektywą 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącą usług na rynku wewnętrznym (6). Całokształt otoczenia biznesowego, w tym m.in. bezpośrednie lub pośrednie zaangażowanie państwa w gospodarkę oraz przyjazne dłużnikowi i czasem problematyczne postępowanie upadłościowe, jest nacechowane licznymi niedociągnięciami, które powstrzymują krajowych i zagranicznych inwestorów, jak również hamują sprawne „wyczyszczenie” bankowych zestawień bilansowych. Wreszcie, zważywszy na rosnące znaczenie Słowenii jako państwa tranzytu dla przepływów energii elektrycznej, zdolność krajowej sieci przesyłowej zaczyna być niewystarczająca.

(16)

W następstwie silnego uznaniowego wzrostu, który miał miejsce w marcu 2010 r., płaca minimalna jako procent średniego wynagrodzenia była w 2011 r. najwyższa w całej UE, pomimo że sięga ona wartości nieznacznie poniżej progu ubóstwa. Indeksacja w kolejnych dwóch latach skutkowała dalszym 4 % wzrostem nominalnym. Wskazane zmiany ograniczają konkurencyjność sektorów przemysłu wymagających dużego nakładu pracy oraz zwiększają bezrobocie strukturalne.

(17)

Słowenia podjęła szereg zobowiązań w ramach paktu euro plus. Zobowiązania te oraz ich realizacja przedstawiona w 2011 r. dotyczą wspierania wzrostu zatrudnienia, zwiększenia poziomu konkurencyjności, poprawy stabilności finansów publicznych oraz wzmocnienia stabilności finansowej. Komisja dokonała oceny realizacji zobowiązań paktu euro plus. Wyniki oceny Komisji zostały wzięte pod uwagę w zaleceniach.

(18)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Słowenii. Komisja dokonała oceny programu stabilności i krajowego programu reform oraz przedstawiła szczegółową ocenę sytuacji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Słowenii, ale także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–7 poniżej.

(19)

W świetle powyższej oceny Rada zbadała program stabilności, a jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(20)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniach 3, 6 i 7 poniżej,

1.

Wykonanie budżetu na 2012 r. oraz wzmocnienie strategii budżetowej na 2013 r. wystarczająco konkretnymi środkami strukturalnymi, pozostając w gotowości do podjęcia dodatkowych działań, tak by zapewnić korektę nadmiernego deficytu w sposób zrównoważony do 2013 r. oraz realizację procesu zmian strukturalnych określonego w zaleceniach Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Następnie zapewnienie właściwego dostosowania strukturalnego w celu uzyskania dostatecznych postępów na drodze do realizacji odpowiedniego średniookresowego celu budżetowego, w tym osiągnięcie wartości referencyjnej dotyczącej wydatków. Wzmocnienie średniookresowych ram budżetowych, w tym reguły wydatkowej, poprzez uczynienie ich bardziej wiążącymi i przejrzystymi.

2.

Podjęcie pilnych działań na rzecz zapewnienia długoterminowej stabilności systemu emerytalnego, przy jednoczesnym zachowaniu adekwatności emerytur poprzez: (i) wyrównanie ustawowego wieku emerytalnego w przypadku mężczyzn i kobiet; (ii) zapewnienie podniesienia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę, w tym przez powiązanie ustawowego wieku emerytalnego ze średnim dalszym trwaniem życia; (iii) ograniczenie możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę; oraz (iv) zmianę systemu indeksacji emerytur. Zwiększenie wskaźnika zatrudnienia wśród osób starszych poprzez dalszy rozwój aktywnych instrumentów polityk rynku pracy i środków kształcenia ustawicznego.

3.

Podjęcie koniecznych działań w celu stworzenia wystarczających buforów kapitałowych w sektorze bankowym oraz zdecydowane wspieranie „wyczyszczenia” zestawień bilansowych, tak by można było wznowić odpowiednie pożyczkowanie działalności produkcyjnej. Pozyskanie pełnoprawnej kontroli przez stronę trzecią w zakresie ważnego dla systemu bankowego obliczania rezerw na pokrycie kredytów nieściągalnych.

4.

Dostosowanie – w porozumieniu z partnerami społecznymi i w zgodzie z krajowymi praktykami – przepisów prawa dotyczących ochrony zatrudnienia w odniesieniu do umów na czas nieokreślony w celu ograniczenia segmentacji rynku pracy. Dalsze podejmowanie działań w celu rozwiązania problemu równolegle istniejącego rynku pracy studenckiej.

5.

Zwiększenie dopasowania umiejętności do potrzeb rynku pracy, w szczególności jeżeli chodzi o nisko wykwalifikowanych pracowników i absolwentów studiów wyższych, oraz kontynuowanie reform dotyczących kształcenia i szkolenia zawodowego.

6.

Podejmowanie dalszych działań w celu wzmocnienia otwarcia rynku i przyspieszenia przekształcenia sektora wolnych zawodów. Usprawnienie otoczenia biznesowego poprzez: (i) wdrożenie reformy urzędu ochrony konkurencji; (ii) stworzenie ram prawnych dla przedsiębiorstw państwowych gwarantujących niezależny sposób zarządzania i wysokie standardy ładu korporacyjnego; oraz (iii) usprawnienie postępowań upadłościowych, w szczególności w zakresie terminowości i wydajności.

7.

Zapewnienie – w następstwie konsultacji z partnerami społecznymi i w zgodzie z krajowymi praktykami – aby wzrost wynagrodzeń, w tym dostosowanie płacy minimalnej, wspierał konkurencyjność i tworzenie nowych miejsc pracy.

24.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 219/81

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia.

(3)

W dniu 12 lipca 2011 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Hiszpanii z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Hiszpanię zaktualizowanego programu stabilności na lata 2011–2014.

(4)

W dniu 23 listopada 2011 r. Komisja przyjęła drugą roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając w ten sposób drugi europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. W dniu 14 lutego 2012 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Hiszpanię jako jedno z państw członkowskich, dla których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 1 grudnia 2011 r. Rada przyjęła konkluzje, w których wezwała Komitet Ochrony Socjalnej, we współpracy z Komitetem Zatrudnienia i innymi komitetami, by przedstawił swoje stanowisko w sprawie działań zaleconych w ramach cyklu polityki strategii „Europa 2020”. Stanowisko to jest częścią opinii Komitetu Zatrudnienia.

(6)

Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1466/97, i w dniu 15 lutego 2012 r. przyjął rezolucję w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r. oraz rezolucję w sprawie wkładu do rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r.

(7)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji fiskalnej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę kontynuacji zróżnicowanej konsolidacji fiskalnej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji państwowej.

(8)

W dniu 2 marca 2012 r. Rada Europejska wezwała również państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus do podjęcia dalszych zobowiązań i skupieniu się na niewielkiej liczbie zasadniczych, terminowych i wymiernych reform w celu osiągnięcia założeń paktu.

(9)

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Hiszpania przedłożyła program stabilności obejmujący lata 2012–2015 oraz krajowy program reform z 2012 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Komisja oceniła również w ramach szczegółowej oceny sytuacji zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, czy w Hiszpanii występuje zakłócenie równowagi makroekonomicznej. Komisja stwierdziła w swojej szczegółowej ocenie sytuacji, że w Hiszpanii występuje zakłócenie równowagi, które nie jest nadmierne, ale wymaga podjęcia pilnych działań.

(10)

W wyniku oceny programu stabilności na podstawie art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania, że scenariusz makroekonomiczny będący podstawą programu jest zasadniczo wiarygodny na rok 2012 i optymistyczny na kolejne lata. W prognozie służb Komisji z wiosny 2012 r. zakładano wzrost PKB w wysokości – 1,8 % w 2012 r. i – 0,3 % w 2013 r., natomiast w programie stabilności zakładane wartości wynoszą odpowiednio – 0,7 % i 0,2 %. Zgodnie z procedurą nadmiernego deficytu celem strategii budżetowej określonej w programie stabilności jest obniżenie do 2013 r. deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 3 % PKB, głównie poprzez ograniczenie wydatków, ale również poprzez pewne środki zwiększające przychody. W oparciu o (przeliczone) saldo strukturalne (5), średnia roczna poprawa salda strukturalnego przewidywana w programie stabilności wynosi 2,6 % PKB w latach 2011–2013, co przekracza wysiłek fiskalny o średniej wysokości ponad 1,5 % PKB w latach 2010–2013, zalecany w ramach procedury nadmiernego deficytu. Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu w programie stabilności potwierdzono średniookresowy cel budżetowy w postaci utrzymania równowagi budżetowej w kategoriach strukturalnych, która niemal zostałaby osiągnięta do 2015 r., gdyby deficyt strukturalny wyniósł 0,2 % PKB. Średniookresowy cel budżetowy odpowiednio odzwierciedla wymogi paktu stabilności i wzrostu. Przewidywane tempo dostosowań strukturalnych w latach 2012–2013 stanowi wystarczający postęp w kierunku osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego, a wskaźnik wzrostu wydatków publicznych, przy uwzględnieniu środków uznaniowych po stronie dochodów, jest zgodny z wartością referencyjną dotyczącą wydatków określoną w pakcie stabilności i wzrostu.

Program stabilności zakłada, że wskaźnik zadłużenia publicznego osiągnie najwyższą wartość w 2013 r., a następnie zacznie spadać. W 2014 r. i 2015 r. Hiszpania będzie się znajdować w okresie przejściowym i plany przedstawione w programie stabilności zapewniają wystarczający postęp w stronę osiągnięcia wartości referencyjnej dotyczącej redukcji długu określonej w pakcie stabilności i wzrostu. Istnieją poważne czynniki ryzyka podczas korekty deficytu i zadłużenia.

Sytuacja makroekonomiczna może się rozwijać w sposób mniej korzystny, niż zakładano. Ponadto niewystarczająco określono środki planowane po 2013 r. Przestrzeganie budżetu przez władze regionalne, w kontekście ich niedawnych niezadowalających osiągnięć, większe znaczenie dochodów dla bieżących dostosowań strukturalnych, niepewny wpływ amnestii fiskalnej na dochody oraz ewentualne dalsze finansowe działania naprawcze również niosą ze sobą ryzyko dla strategii budżetowej. Wszelkie skutki tych finansowych działań naprawczych dla deficytu miałyby charakter jednorazowy. Rygorystyczne wdrożenie ustawy o stabilności budżetowej oraz przyjęcie zdecydowanych środków fiskalnych na poziomie regionalnym mogłoby ograniczyć ryzyko rozbieżności na poziomie regionalnym. Biorąc pod uwagę zdecentralizowany charakter finansów publicznych Hiszpanii, niezbędne są silne ramy fiskalne i instytucjonalne. Rada popiera Komisję w jej zamiarze przedstawienia w nadchodzących tygodniach dokładnej analizy wdrożenia zalecenia Rady dotyczącego korekty nadmiernego deficytu, uwzględniającej również zapowiadany wieloletni plan budżetowy na lata 2013–2014.

(11)

W 2011 r. Hiszpania przyjęła reformę emerytalną, która stanowi ważny krok w kierunku zwiększenia długoterminowej stabilności finansów publicznych. Jednak pogorszenie perspektyw gospodarczych Hiszpanii ogranicza wpływ reformy na przewidywane wydatki publiczne związane ze starzeniem się społeczeństwa. Ponadto reformie powinny towarzyszyć konkretne środki wspierające globalną strategię zatrudnienia starszych pracowników na lata 2012–2014.

(12)

Chociaż w Hiszpanii stosunek podatków do PKB jest jednym z najniższych w Unii, można zwiększyć skuteczność systemu podatkowego poprzez zwiększenie udziału pośrednich podatków sprzyjających wzrostowi gospodarczemu. W szczególności istnieje możliwość poszerzenia podstawy opodatkowania VAT poprzez przegląd szeroko stosowanych zwolnień i obniżonych stawek. Hiszpański system podatkowy bardziej sprzyja zadłużeniu oraz zakupowi nieruchomości niż wynajmowi ze względu na możliwość odliczenia od podatku odsetek od kredytów hipotecznych.

(13)