4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/1

Comité des régions de l'Union européenne

Cellule de prospective

Bureau VMA 0635

Rue Belliard/Belliardstraat 101

1040 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

—

Zgromadzenie Regionów Europy (AER) uruchomiło program współpracy międzyregionalnej, którego celem jest rozwój świadomości europejskiej, wspieranie Europy regionów i mobilizowanie przedsiębiorstw regionalnych do przyjmowania stażystów;

—

Stowarzyszenie Samorządowców i Parlamentarzystów z Terenów Górskich (AEM) rozwija projekt współpracy międzyregionalnej regionów górskich w ramach programu INTERREG;

—

Stowarzyszenie Europejskich Regionów Przygranicznych (AEBR) uruchomiło sieć regionów transgranicznych służącą wymianie sprawdzonych rozwiązań w celu wyłonienia konkretnych propozycji, które mogłyby zostać zrealizowane w ramach programów wspólnotowych.

—

monitorowanie i wdrażanie postanowień rozporządzenia na szczeblu państw członkowskich;

—

ułatwienie wymiany doświadczeń związanych z tworzeniem EUWT na szczeblu terytorialnym oraz wiedzy dotyczącej najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie;

—

monitorowanie i wdrażanie postanowień rozporządzenia na szczeblu państw członkowskich;

—

ułatwienie wymiany doświadczeń związanych z tworzeniem EUWT na szczeblu terytorialnym oraz wiedzy dotyczącej najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie;

—

zdefiniowanie możliwych zastosowań EUWT jako narzędzia rozwoju terytorialnego;

—

monitorowanie i wdrażanie postanowień rozporządzenia na szczeblu państw członkowskich;

—

ułatwienie wymiany doświadczeń związanych z tworzeniem EUWT na szczeblu terytorialnym oraz wiedzy dotyczącej najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie;

—

zdefiniowanie możliwych zastosowań EUWT jako narzędzia rozwoju terytorialnego;

—

monitorowanie i wdrażanie postanowień rozporządzenia na szczeblu państw członkowskich;

—

ułatwienie wymiany doświadczeń związanych z tworzeniem EUWT na szczeblu terytorialnym oraz wiedzy dotyczącej najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie;

—

zdefiniowanie możliwych zastosowań EUWT jako narzędzia rozwoju terytorialnego;

—

udoskonalenie komunikacji dotyczącej możliwości i problemów związanych z EUWT na szczeblu terytorialnym.

Strona internetowa: www.cor.europa.eu/egtc.htm.

—

monitorowanie i wdrażanie postanowień rozporządzenia na szczeblu państw członkowskich;

—

ułatwienie wymiany doświadczeń związanych z tworzeniem EUWT na szczeblu terytorialnym oraz wiedzy dotyczącej najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie;

—

zdefiniowanie możliwych zastosowań EUWT jako narzędzia rozwoju terytorialnego;

—

udoskonalenie komunikacji dotyczącej możliwości i problemów związanych z EUWT na szczeblu terytorialnym.

Strona internetowa: www.cor.europa.eu/egtc.htm.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/28

—

Z uznaniem przyjmuje starania podejmowane przez podmioty europejskie i afrykańskie od czasu zainicjowania partnerstwa UE/Afryka i podkreśla konieczność dalszej realizacji, przyspieszenia, wzmocnienia i poszerzenia już podjętych inicjatyw w ramach ośmiu partnerstw.

—

Proponuje, by Komitet Regionów został włączony do prac grup odpowiedzialnych za wdrażanie partnerstw tematycznych, zwłaszcza dotyczących sprawowania rządów, milenijnych celów rozwoju, zmian klimatu, migracji, mobilności i zatrudnienia; podkreśla konieczność wyposażenia UE w narzędzia statystyczne i instrumenty oceny dotyczące działań w zakresie współpracy zdecentralizowanej podejmowanych przez władze lokalne i regionalne; przypomina, że konferencja na temat współpracy zdecentralizowanej powinna być głównym miejscem dialogu miedzy Komisją a KR-em i że w związku z tym należy przyznać w tym kontekście szczególną rolę stosunkom UE–Afryka.

—

Z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie współpracy między UE, Afryką i Chinami i przypomina o istniejących obecnie rozbieżnościach w zakresie celów i środków między polityką pomocy na rzecz rozwoju prowadzoną na kontynencie afrykańskim przez UE i przez Chiny. Rozbieżności te sprawiają, że ściślejsza współpraca staje się tym bardziej konieczna, przy jednoczesnym zachowaniu wymagających kryteriów w zakresie dobrego sprawowania rządów i przestrzegania praw człowieka.

—

Uważa, że już obecnie należy przewidzieć sposoby włączenia afrykańskich, europejskich i chińskich samorządów lokalnych i regionalnych do trójstronnych kontaktów UE-Afryka-Chiny, szczególnie celem określenia dziedzin współpracy.

—

Podkreśla konieczność utrzymania i zwiększenia środków przewidzianych na pomoc rozwojową w Afryce w kontekście kryzysu gospodarczego i finansowego.

Sprawozdawca

:

Jean-Louis DESTANS (FR/PSE)

Przewodniczący Rady departamentu Eure

1.

Wyraża zadowolenie z opublikowania przez Komisję Europejską komunikatu „Rok po szczycie w Lizbonie: aktualny stan partnerstwa Afryka-UE”, który zawiera ocenę pierwszego roku wdrażania planu działań na lata 2008–2010 obejmującego osiem partnerstw tematycznych, których celem jest konkretna realizacja wspólnej strategii UE-Afryka.

2.

Przyjmuje z uznaniem starania podejmowane przez podmioty europejskie i afrykańskie od czasu zainicjowania wspólnej strategii w grudniu 2007 r., które pozwoliły położyć podwaliny pod partnerstwo i współpracę wykraczające „poza pomoc rozwojową”, „poza Afrykę” i „poza instytucje”.

3.

Podkreśla, że te początkowe postępy nie mogą przesłonić konieczności dalszej realizacji, przyspieszenia, wzmocnienia i poszerzenia już podjętych inicjatyw w ramach wspomnianych ośmiu partnerstw. Strategia rozwoju i współpracy między Unią a Afryką nie będzie mogła przynieść oczekiwanych efektów bez trwałego i intensywnego zaangażowania z obu stron. Wyniki pierwszego roku wdrażania powinny być dla podmiotów europejskich i afrykańskich zachętą do intensywniejszych wysiłków i do działania na rzecz powodzenia strategii w perspektywie długoterminowej.

4.

Wyraża zadowolenie z przyjęcia 21 listopada 2008 r. wspólnego sprawozdania UE i Unii Afrykańskiej, w którym powtórzono wnioski Komisji Europejskiej.

5.

Przyjmuje z zainteresowaniem podejście Komisji obejmujące, poza bilansem, także zalecenia na przyszłość, których celem jest:

6.

Podkreśla, że w kwestiach, o których mowa zarówno we wszystkich tych zaleceniach, jak i w trzech filarach partnerstwa – a szczególnie odnoszących się do działań wykraczających „poza pomoc rozwojową” i „poza instytucje” – potencjalna wartość dodana Komitetu Regionów i władz lokalnych i regionalnych UE i Afryki jest oczywista i uznana. W związku z tym Komisja powinna była uczynić z tego zagadnienia jeden z głównych wątków swego komunikatu.

7.

Z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji „UE, Afryka i Chiny: w kierunku trójstronnego dialogu i współpracy” i podkreśla znaczenie rodzącej się dynamiki, która stanowi pierwszy krok w kierunku synergii na rzecz Afryki.

8.

Uważa, iż dla przyszłości kontynentu afrykańskiego bardzo ważne jest nawiązanie współpracy między Unią i Chinami. Rozwinęły one bowiem dwustronne partnerstwa z Afryką i są odpowiednio jej pierwszym i trzecim partnerem handlowym, a zarazem dwoma głównymi źródłami inwestycji bezpośrednich na tym kontynencie.

9.

Uważa, iż konieczne jest budowanie tego trójstronnego podejścia z uwzględnieniem reszty świata, w tym wielkich krajów o wschodzących gospodarkach.

10.

Przypomina o istniejących obecnie rozbieżnościach w zakresie celów i środków między polityką pomocy na rzecz rozwoju prowadzoną na kontynencie afrykańskim przez UE i przez Chiny. Rozbieżności te sprawiają, że ściślejsza współpraca staje się tym bardziej konieczna.

11.

Wzywa Unię Afrykańską, państwa afrykańskie oraz władze lokalne i regionalne w Afryce do zajęcia należnego im miejsca w określaniu przedmiotu współpracy i w nawiązaniu tych trójstronnych kontaktów. Nie mogą się one bowiem ograniczać do koordynacji polityki europejskiej i chińskiej.

12.

Zachęca decydentów szczebla kontynentalnego, krajowego, regionalnego i lokalnego w Afryce do formułowania propozycji w zakresie współpracy w dziedzinach, które ich zdaniem odpowiadają najlepiej wyzwaniom rozwojowym na kontynencie afrykańskim.

13.

Przypomina, że w tym względzie należy przyjąć elastyczne i pragmatyczne podejście, tak aby określić wszystkie potencjalne dziedziny współpracy, nie wykluczając z góry żadnej z nich.

14.

Podkreśla znaczenie obszaru współpracy określanego jako „zrównoważona gospodarka zasobami środowiska i zasobami naturalnymi” ze względu na intensywną eksploatację surowców energetycznych prowadzoną w Afryce.

15.

Wyraża zdziwienie, że wśród zaproponowanych dziedzin współpracy Komisja nie potraktowała bardziej priorytetowo zdrowia, edukacji i badań naukowych, gdyż są to podstawowe dziedziny z punktu widzenia długoterminowego rozwoju Afryki oraz priorytetowe działania określone w ramach Narodów Zjednoczonych i w ramach partnerstwa UE-Afryka; wzywa Komisję do wzbogacenia propozycji w tej dziedzinie.

16.

Zaleca, by nadać Unii Afrykańskiej status uprzywilejowanego partnera rozmów prowadzonych w ramach tych stosunków trójstronnych, tak aby przyczynić się do całościowego i spójnego podejścia wykraczającego poza podziały narodowe.

17.

Wyraża zadowolenie z zaplanowanego na maj 2009 r. szczytu UE-Chiny w Pradze i zwraca się do Rady, by:

18.

Podkreśla, że UE powinna zachować wymagające kryteria w zakresie dobrego sprawowania rządów i przestrzegania praw człowieka w prowadzonych przez siebie działaniach na rzecz pomocy rozwojowej w Afryce, zarówno w ramach współpracy dwustronnej UE-Afryka, jak i trójstronnej UE-Afryka-Chiny.

19.

Uważa, że stawiane w tej dziedzinie wymagania powinny być traktowane dynamicznie i stosowane stopniowo, tak by uwzględniać osiągnięte już rezultaty i działania podjęte przez państwa afrykańskie na rzecz dobrego sprawowania rządów i przestrzegania praw człowieka.

20.

Podkreśla, że współpraca trójstronna UE-Afryka-Chiny nie powinna polegać na dostosowaniu się do metod i celów Chin, gdyż takie podejście mogłoby być niezgodne z wartościami i zasadami UE oraz z postrzeganym długoterminowo interesem Afryki. Nie wyklucza to poszukiwania obszarów wspólnych interesów.

21.

Podkreśla rolę, jaką w długoterminowej perspektywie może odgrywać Komitet Regionów oraz europejskie, afrykańskie i chińskie władze lokalne i regionalne w konkretnej realizacji trójstronnych kontaktów UE-Afryka-Chiny. Rola ta powinna być coraz bardziej widoczna, podczas gdy na razie rozwijają się stosunki dwustronne UE-Afryka, Afryka-Chiny i UE-Chiny.

22.

Uważa, że tryb realizacji współpracy i kontaktów trójstronnych powinien uwzględniać warunki gospodarcze i społeczne każdego regionu czy obszaru i być do nich dostosowany. W określenie tego trybu należy włączyć władze lokalne i regionalne UE, Afryki i Chin.

23.

Podkreśla, że należy opracować narzędzia monitorowania i nadzoru wdrażania trójstronnej współpracy i dialogu, tak aby zagwarantować wypełnienie zobowiązań podjętych przez poszczególne strony.

24.

Jest zaniepokojony konsekwencjami międzynarodowego kryzysu gospodarczego i finansowego dla Afryki, gdy tymczasem uwaga skupia się na sytuacji w krajach rozwiniętych.

25.

Jest zaniepokojony faktem, iż kraje rozwijające się pozostają nadal na drugim planie. Między innymi Afryka jest skandalicznie słabo reprezentowana w grupie G20, co uniemożliwia jej wpływanie na międzynarodowe decyzje mające zahamować kryzys gospodarczy, podczas gdy niesie on ze sobą zwielokrotnione, bezpośrednie i pośrednie skutki dla tego kontynentu.

26.

Przypomina, że kryzys ma wzmożony bezpośredni i pośredni wpływ na kontynent afrykański ze względu na słabość modeli społecznych i gospodarczych. Wpływ bezpośredni wyraża się szczególnie zmniejszeniem eksportu surowców z krajów afrykańskich z powodu spowolnienia w gospodarce światowej, załamaniem się inwestycji zagranicznych, groźbą pogłębienia się kryzysu żywnościowego w związku z mniejszą dostępnością środków oraz spadkiem dochodów ze względu na zmniejszenie przekazów pieniężnych przesyłanych przez emigrantów afrykańskich dotkniętych bezrobociem w krajach rozwiniętych. Wpływ pośredni polega głównie na redukcji pomocy rozwojowej i skierowaniu środków krajów rozwiniętych na wsparcie rodzimej działalności gospodarczej.

27.

Przypomina, że według ocen MFW wpływ kryzysu gospodarczego na kontynent afrykański objawi się spowolnieniem wzrostu gospodarczego, który wyniesie w roku 2009 najwyżej 3 %, co położy kres średniemu wzrostowi przekraczającemu 6 % w ostatnich 5 latach i stopniowej poprawie sytuacji gospodarczej, politycznej i społecznej na kontynencie afrykańskim.

28.

Uważa, że kryzys będzie dla Afryki szczególnie trudny ze względu na słabość polityki społecznej oraz na zagrożenie kryzysem humanitarnym, politycznym i społecznym, który byłby źródłem destabilizacji w całym regionie i potencjalnym powodem nowych konfliktów.

29.

Podkreśla w tym kontekście znaczenie partnerstwa UE-Afryka i projektu współpracy UE-Afryka-Chiny oraz konieczność utrzymania i zwiększenia środków przewidzianych na pomoc rozwojową w Afryce.

30.

Z żalem zauważa, że niektóre państwa członkowskie zapowiedziały już zmniejszenie pomocy na rzecz rozwoju, co oznacza dodanie do kryzysu w Afryce nowego czynnika kryzysowego.

31.

Potwierdza centralną rolę europejskich władz lokalnych i regionalnych w tej trudnej sytuacji finansowej. Ich działania nie ograniczają się bowiem do udzielania znacznej pomocy finansowej, lecz idą dalej i obejmują transfer wiedzy i doświadczeń oraz współpracę w ramach konkretnych projektów.

32.

Wyraża zadowolenie z uwzględnienia społeczeństwa obywatelskiego i nietradycyjnych podmiotów w ramach partnerstwa UE-Afryka oraz z propozycji Komisji, by rozpocząć konsultacje z ważnymi podmiotami nieinstytucjonalnymi, w tym ze społeczeństwem obywatelskim, środowiskami akademickimi i sektorem prywatnym, tak aby umożliwić im odgrywanie aktywnej roli we wdrażaniu i monitorowaniu wspólnej strategii.

33.

Przypomina Komisji, że należy rozróżnić władze lokalne i regionalne oraz społeczeństwo obywatelskie, że europejskie władze lokalne i regionalne utrzymują aktywne stosunki ze swymi odpowiednikami w Afryce, że współpracują one w dziedzinach, takich jak edukacja, usługi komunalne (woda, odpady), infrastruktura, transport, komunikacja, lokalny rozwój gospodarczy i wspieranie sprawowania rządów na szczeblu lokalnym, i że dzięki tym projektom zdobyły kompetencje, umiejętności i doświadczenia w sektorach szczególnie istotnych dla rozwoju gospodarczego, społecznego i politycznego kontynentu afrykańskiego.

34.

Twierdzi, że bardzo istotne jest w związku z tym przyznanie większej roli europejskim władzom lokalnym i regionalnym w ramach partnerstwa UE-Afryka i jak najlepsze wykorzystanie ich doświadczenia.

35.

Stwierdza, że w swych wcześniejszych komunikatach, a szczególnie w dokumencie „Władze lokalne: podmioty rozwoju” Komisja otwarcie uznała miejsce władz lokalnych i regionalnych we współpracy międzynarodowej na rzecz krajów rozwijających się, oraz że „Europejskie Dni Rozwoju” w dniach 15–17 listopada 2008 r. pozwoliły władzom lokalnym i regionalnym i Komitetowi Regionów na wykazanie znaczenia ich wkładu we współpracę na rzecz rozwoju oraz konieczności umożliwienia im działania na szczeblu europejskim i międzynarodowym w dziedzinach należących do ich kompetencji.

36.

Uważa w związku z tym, że skoro rola ta została uznana, musi ona znaleźć wyraz we wszelkich strategiach współpracy UE, w tym w strategii wobec Afryki oraz w trójstronnych kontaktach UE-Afryka-Chiny.

37.

Zwraca się zatem do Komisji o poszerzenie konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim i z innymi niż tradycyjne podmiotami o konsultacje z władzami lokalnymi i regionalnymi, które są kluczowymi partnerami, a także z międzynarodowymi stowarzyszeniami je reprezentującymi, tak aby zapewnić udział europejskich i afrykańskich władz lokalnych i regionalnych w opracowywaniu strategii na rzecz rozwoju.

38.

Zobowiązuje się do propagowania i wspierania wysiłków w zakresie koordynacji afrykańskich samorządów lokalnych i regionalnych na szczeblu krajowym i na niższych szczeblach, tak aby wzmocnić dialog zorganizowany między KR-em a władzami lokalnymi i regionalnymi w UE i w Afryce.

39.

Uważa, że w ramach partnerstwa UE-Afryka europejskie i afrykańskie władze lokalne i regionalne powinny zostać zaangażowane na następujących trzech poziomach:

40.

Proponuje, by w tym celu Komitet Regionów został włączony do prac grup odpowiedzialnych za wdrażanie partnerstw tematycznych, złożonych ze szczególnie zaangażowanych państw członkowskich, Komisji i Sekretariatu Rady. Komitet Regionów przypomina, że uczestniczy w pracach grupy ds. demokratycznego sprawowania rządów i praw człowieka i że udział ten powinien zostać rozciągnięty na inne partnerstwa, w których władze lokalne i regionalne mogą odegrać istotną rolę, a mianowicie partnerstwo na rzecz milenijnych celów rozwoju, partnerstwo w zakresie zmian klimatu oraz partnerstwo w dziedzinie migracji, mobilności i zatrudnienia.

41.

Przypomina, że nie istnieją na dzień dzisiejszy dokładne, szczegółowe i pełne dane statystyczne dotyczące całkowitej sumy, którą władze lokalne i regionalne przeznaczają na współpracę na rzecz rozwoju, ani głównych dziedzin współpracy czy też wykorzystywanych w tym celu zasobów ludzkich, a jest to przecież istotna informacja, by osiągnąć spójność i synergię tych inicjatyw z celami partnerstwa UE-Afryka.

42.

Podkreśla w związku z tym konieczność wyposażenia UE w narzędzia statystyczne i instrumenty oceny dotyczące działań w zakresie współpracy zdecentralizowanej podejmowanych przez europejskie władze lokalne i regionalne, szczególnie w Afryce, z uwzględnieniem faktu, iż działania tych władz nie mogą być oceniane tylko przez pryzmat finansów ze względu na znaczenie udzielanej przez nie pomocy niematerialnej.

43.

Wyraża zadowolenie z tego, iż Komisja podziela obecnie opinię o konieczności utworzenia „giełdy” współpracy zdecentralizowanej celem ułatwienia wymiany informacji i umożliwienia zawiązania nowych partnerstw lokalnych w ramach współpracy zdecentralizowanej spójnych z już podjętymi działaniami.

44.

Przypomina, że gotów jest utworzyć i koordynować w partnerstwie z Komisją taką „giełdę” w formie portalu internetowego, który stanowiłby niejako kontynuację dorocznej konferencji poświęconej współpracy zdecentralizowanej.

45.

Przypomina, że konferencja na temat współpracy zdecentralizowanej powinna być głównym miejscem dialogu oraz strategicznej i politycznej refleksji nad działaniami w ramach współpracy zdecentralizowanej, i że w związku z tym należy przyznać w tym kontekście szczególną rolę stosunkom UE-Afryka, tak aby przyczynić się do pogłębienia kultury współpracy między europejskimi i afrykańskimi władzami lokalnymi i regionalnymi, uzyskać dokładniejszą wiedzę o problemach lokalnych w zakresie rozwoju, a także wyłonić strategiczne wytyczne związane z partnerstwem UE-Afryka.

46.

Uważa, że włączenie władz lokalnych i regionalnych do partnerstwa UE-Afryka nie powinno się ograniczać wyłącznie do władz europejskich.

47.

Podkreśla, że trwający proces decentralizacji i zjawisko intensywnej urbanizacji w Afryce sprawiają, że władze lokalne i regionalne muszą zmierzyć się z problematyką rozwoju oraz ze skutkami kryzysu gospodarczego i finansowego w Afryce, które będą odczuwalne przede wszystkim na szczeblu lokalnym.

48.

Uważa, że w dążeniu do większej skuteczności i spójności działań na rzecz rozwoju należy uwzględnić zaangażowanie afrykańskich samorządów lokalnych i regionalnych.

49.

Zwraca się zatem do Komisji o prowadzenie konsultacji nie tylko ze społeczeństwem obywatelskim, podmiotami nietradycyjnymi i europejskimi władzami lokalnymi i regionalnymi, ale również z afrykańskimi samorządami lokalnymi i regionalnymi oraz z międzynarodowymi stowarzyszeniami, które je reprezentują.

50.

Zachęca międzynarodowe stowarzyszenia afrykańskich samorządów lokalnych do pogłębienia koordynacji z Unią Afrykańską i z państwami afrykańskimi, tak aby wzmocnić synergię między działaniami prowadzonymi w Afryce na szczeblu krajowym i na niższych szczeblach.

51.

Podkreśla rolę europejskich i afrykańskich władz lokalnych i regionalnych w zwracaniu uwagi obywateli na problematykę rozwoju poprzez skupianie wokół konkretnych projektów współpracy stowarzyszeń lokalnych i obywateli zainteresowanych sprawami rozwoju. W ten sposób władze te mogą się przyczynić do powodzenia partnerstwa, które zależy w znacznej mierze od poparcia ludności Północy i Południa dla celów współpracy i rozwoju.

52.

Przypomina, że prawdziwie demokratyczne sprawowanie rządów wymaga rzeczywistego udziału samorządów lokalnych i regionalnych w procesie decyzyjnym.

53.

Zwraca uwagę na to, że władze lokalne i regionalne, dzięki inicjowanym przez nie projektom, przyczyniają się do wzmocnienia demokracji i opracowania strategii w zakresie dobrego sprawowania rządów, jak wskazują na to zasady i główne dziedziny działań zawarte w europejskiej karcie poświęconej wspieraniu sprawowania rządów na szczeblu lokalnym.

54.

Podkreśla, że dzięki współpracy w ramach projektów, które mają na celu rozwiązywanie codziennych problemów, władze lokalne i regionalne przyczyniają się do zwiększenia zaufania do demokracji lokalnej.

55.

Podkreśla znaczenie zasady określającej rolę współpracy zdecentralizowanej w reformie polityki na rzecz rozwoju, zgodnie z którą lepsze zarządzanie ma kluczowe znaczenie dla powodzenia polityki rozwojowej, a podstawowym elementem dobrego zarządzania jest uznanie, że najlepiej podejmować decyzje na szczeblu najbliższym obywateli.

56.

Zwraca uwagę na fakt, iż wiele samorządów lokalnych i regionalnych w UE ma związane z problematyką rozwojową kontakty z analogicznymi strukturami w krajach afrykańskich. Zdobyły one w ten sposób wiedzę i doświadczenie, szczególnie w takich dziedzinach, jak edukacja, zdrowie, badania naukowe, usługi komunalne (gospodarka wodą i odpadami), tradycyjne rybołówstwo i akwakultura, infrastruktura, transport, komunikacja, środowisko naturalne, rozwój obszarów wiejskich, regionalny rozwój gospodarczy oraz działania wspierające rozwój samorządów lokalnych i decentralizację polityczną.

57.

Przypomina, że władze lokalne i regionalne przyczyniają się do wzmocnienia podstaw finansowych i strategicznych umożliwiających realizację milenijnych celów rozwoju dzięki środkom finansowym i pomocy niematerialnej, które przeznaczają na projekty realizowane wspólnie z partnerami z Afryki i innych krajów rozwijających się.

58.

Zwraca się do Komisji o znaczniejsze finansowanie i lepsze informowanie o instrumentach i programach finansowania działań władz lokalnych i regionalnych w ramach współpracy na rzecz rozwoju, gdyż środki, które władze te przeznaczają na konkretne projekty, przynoszą bezpośrednie korzyści lokalnym społecznościom i przyczyniają się w ten sposób bezpośrednio i przy mniejszym udziale biurokracji do poprawy sytuacji w terenie.

59.

Zobowiązuje się do promowania wśród władz lokalnych i regionalnych programu „Podmioty niepaństwowe i władze lokalne w procesie rozwoju”, tak aby wykorzystały one wszystkie zawarte w nim możliwości oraz, w razie potrzeby, do zaproponowania wraz z Komisją dostosowania przepisów, tak aby ułatwić ich wdrażanie przez władze lokalne i regionalne.

60.

Wyraża zadowolenie z uwzględnienia w partnerstwie w dziedzinie zmian klimatycznych szczebla lokalnego, szczególnie w ramach inicjatywy „Zielona ściana dla Sahary” i podkreśla, że podjęte środki powinny zostać dostosowane do konkretnych sytuacji i potrzeb lokalnych, które mogą znacznie się różnić w zależności od kraju, a nawet w obrębie tego samego kraju.

61.

Podkreśla, że współpraca zdecentralizowana na rzecz rozwoju realizowana przez władze lokalne i regionalne jest istotnym czynnikiem rozwoju lokalnego i regionalnego ze względu na znaczną liczbę sektorów, których dotyczy, i na różnorodność publicznych i prywatnych podmiotów, które mogą w niej brać udział.

62.

Uważa, że władze lokalne i regionalne mogą w ten sposób pobudzać organizację produkcji, obieg handlowy czy też działalność gospodarczą przy jednoczesnym poszanowaniu ludności i środowiska.

63.

Podkreśla, że władze lokalne i regionalne zmagają się bezpośrednio z problemami w dziedzinie imigracji, zarówno jeśli chodzi o imigrację nielegalną (przyjmowanie i opieka nad przybywającymi, nielegalne zatrudnienie, przestępczość i bezpieczeństwo w miastach), jak i o usługi, które muszą zapewnić przybyłym (opieka zdrowotna, edukacja itd.) oraz o politykę integracyjną.

64.

Przypomina, że doświadczenia niektórych władz w dziedzinie współpracy transgranicznej i międzynarodowej, szczególnie tych, które mają w znacznej skali do czynienia z problemami związanymi z migracją i z jej skutkami, mogą okazać się bardzo użyteczne w poszukiwaniu rozwiązań w dziedzinie migracji i mobilności.

65.

Uważa, że nie należy pomijać dodatkowej wartości wnoszonej przez władze lokalne i regionalne w ramach innych partnerstw. Z uwagi na ich bliski kontakt z ludnością mogą one odgrywać istotną rolę. W związku z tym podkreśla:

66.

Uważa, że w świetle tych uwag Komisja powinna w pierwszej kolejności przeznaczyć pomoc finansową na wspieranie działań w ramach współpracy zdecentralizowanej odpowiadających celom partnerstwa UE-Afryka.

67.

Uważa, że już obecnie należy przewidzieć sposoby włączenia afrykańskich, europejskich i chińskich samorządów lokalnych i regionalnych do trójstronnych kontaktów UE-Afryka-Chiny, szczególnie celem określenia dziedzin współpracy.

68.

Uważa, że należy poszerzyć tematykę współpracy trójstronnej z uwzględnieniem wiedzy fachowej i doświadczeń władz lokalnych i regionalnych, szczególnie w dziedzinach należących zwyczajowo do ich kompetencji, jak np. edukacja, woda, komunikacja miejska, gospodarka odpadami, energia i rozwój zrównoważony, które są najistotniejszymi sektorami z punktu widzenia długoterminowego rozwoju Afryki i realizacji milenijnych celów rozwoju.

69.

Przypomina o różnicach strukturalnych istniejących między europejskimi, afrykańskimi i chińskimi władzami lokalnymi i regionalnymi w dziedzinie kompetencji, zasięgu czy środków finansowych, co sprawia, że szybkie włączenie władz lokalnych i regionalnych do partnerstwa jest tym bardziej konieczne do wytworzenia kultury współpracy.

70.

Uważa, że dialog powinien rzeczywiście zostać zorganizowany na szczeblu kontynentalnym, regionalnym i krajowym, ale że powinien również być rozwijany na szczeblach niższych niż krajowy.

71.

Zobowiązuje się do promowania projektów w zakresie współpracy trójstronnej pomiędzy władzami lokalnymi i regionalnymi UE, Afryki i Chin, wykorzystując swe obecne kontakty i wspierając poszukiwanie nowych partnerów i określanie nowych działań na rzecz współpracy zdecentralizowanej.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/34

—

Wzywa Komisję Europejską do podania więcej informacji na temat reform i włączania samorządów lokalnych i regionalnych w proces rozszerzenia. Decentralizacja prowadzona zgodnie ze wspólnotowym dorobkiem prawnym i postępy samorządów lokalnych zasługują na więcej uwagi w sprawozdaniach dotyczących poszczególnych krajów.

—

Wzywa Komisję Europejską do wspierania programów informujących obywateli o wyzwaniach, korzyściach i konsekwencjach, jakie wiążą się z przyszłym członkowstwem w UE.

—

Wzywa Komisję Europejską do przyspieszenia prac nad zniesieniem obowiązku wizowego dla państw, które poczyniły w ostatnim czasie postępy w spełnianiu wymaganych kryteriów określonych w ich harmonogramach prac.

—

Zwraca się do państw członkowskich UE o dalsze wspieranie starań samorządów lokalnych w potencjalnych krajach kandydujących na rzecz zwiększenia potencjału bezstronnej i odpowiedzialnej administracji publicznej.

—

Wzywa wszystkie zainteresowane państwa do dodatkowych starań na rzecz przyjęcia europejskich wartości, wdrożenia reform i zaakceptowania dialogu jako środka rozwiązywania konfliktów.

—

Przypomina, że zmiana statusu z potencjalnych krajów kandydujących na kraje kandydujące powinna następować tylko po poczynieniu przez te państwa postępów zgodnie z ustalonymi kryteriami.

Sprawozdawca

:

Gordon KEYMER (UK/PPE)

członek Rady Okręgu Tandridge

1.

Z zadowoleniem przyjmuje sprawozdania Komisji na temat strategii rozszerzenia i najważniejszych wyzwań na lata 2008–2009 dotyczące potencjalnych krajów kandydujących.

2.

Wzywa Komisję Europejską do podania więcej informacji na temat reform i włączania samorządów lokalnych i regionalnych w proces rozszerzenia. Decentralizacja prowadzona zgodnie ze wspólnotowym dorobkiem prawnym i postępy samorządów lokalnych zasługują na więcej uwagi w sprawozdaniach dotyczących poszczególnych krajów.

3.

Zauważa, że samorządy lokalne i regionalne w potencjalnych krajach kandydujących pozostają w pewnym oderwaniu od procesu rozszerzenia i nie korzystają z niego w pełni, co ma niewątpliwy wpływ na obywateli. Wzywa Komisję Europejską do wspierania programów informujących obywateli o wyzwaniach, korzyściach i konsekwencjach, jakie wiążą się z przyszłym członkowstwem w UE.

4.

Zauważa sprzeczność między promowaniem kontaktów międzyludzkich a stosowaniem restrykcyjnych przepisów wizowych. Wzywa Komisję Europejską do przyspieszenia prac nad zniesieniem obowiązku wizowego dla państw, które poczyniły w ostatnim czasie postępy w spełnianiu wymaganych kryteriów określonych w ich harmonogramach prac.

5.

Zwraca się do państw członkowskich UE o dalsze wspieranie starań samorządów lokalnych w potencjalnych krajach kandydujących na rzecz zwiększenia potencjału bezstronnej i odpowiedzialnej administracji publicznej.

6.

Zwraca się do Komisji Europejskiej o wspieranie rządów tych państw w opanowaniu obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego, jako że wywrze on niewątpliwie bezpośredni wpływ na samorządy lokalne i obywateli, którym służą.

7.

Wzywa państwa członkowskie do zapewnienia stałego wsparcia procesowi rozszerzenia, który „służy także strategicznym interesom UE dotyczącym stabilizacji, bezpieczeństwa i zapobiegania konfliktom” (1).

8.

Wzywa wszystkie zainteresowane państwa do dodatkowych starań na rzecz przyjęcia europejskich wartości, wdrożenia reform i zaakceptowania dialogu jako środka rozwiązywania konfliktów. Wzywa zwłaszcza potencjalne kraje kandydujące do dalszych prac nad rozwiązaniem kwestii dwustronnych, w tym sporów granicznych, i zadbanie o powrót uchodźców i osób wewnętrznie przesiedlonych. Tego typu zmiany najlepiej wprowadzać na lokalnym i regionalnym szczeblu zarządzania.

9.

Popiera rozbudowę sieci transportu drogowego i rewitalizację lotnisk regionalnych ze względu na potencjalne korzyści dla zatrudnienia, dostępności, turystyki oraz bardziej zrównoważony regionalny rozwój gospodarczy i odbudowę.

10.

Przypomina, że zmiana statusu z potencjalnych krajów kandydujących na kraje kandydujące powinna następować tylko po poczynieniu przez te państwa postępów zgodnie z ustalonymi kryteriami.

11.

Z zadowoleniem przyjmuje zakończenie procesu ratyfikacji układu o stabilizacji i stowarzyszeniu miedzy państwami UE a Albanią.

12.

Z zadowoleniem przyjmuje przeniesienie odpowiedzialności za VAT, podatki lokalne, zaopatrzenie w wodę i gospodarowanie ściekami oraz opiekę społeczną i integrację społeczną z poziomu rządu centralnego na poziom gmin. Niemniej wyraża obawę, czy gminy będą w stanie wypełniać zadania związane z tymi nowymi kompetencjami.

13.

Uważa, że istnieje pilna potrzeba dalszego zwiększania potencjału samorządów lokalnych, związków samorządów lokalnych, a w szczególności departamentu administracji publicznej rządu centralnego, który odpowiada za opracowanie strategii reform administracyjnych dotyczących samorządów lokalnych.

14.

Zauważa szczególną potrzebę dalszego zwiększania potencjału gminnych służb finansowych, jako że pobieranie podatków lokalnych ma bardzo ograniczony zakres, i wyraża nadzieje, że podczas zbliżającej się decentralizacji podatkowej poruszone zostaną te kwestie.

15.

Z zadowoleniem przyjmuje podpisanie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między UE a Bośnią i Hercegowiną i zachęca władze BiH do dalszej pracy nad wypełnianiem zobowiązań wynikających z tego układu, zgodnie z projektem planu działania na rzecz jego realizacji.

16.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że niedawne wybory do władz lokalnych BiH przeprowadzone zostały zgodnie z międzynarodowymi wzorcami dobrych praktyk. Niemniej zauważa głębokie podziały etniczne.

17.

Przyjmuje z zadowoleniem niedawne reformy samorządu lokalnego w obu podmiotach federacji, które dostosowały lokalne prawodawstwo do Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego i zaleceń Komisji Weneckiej.

18.

Ubolewa, że nie ma komunikacji między rządami tych podmiotów w kwestiach związanych z przystąpieniem do UE, co wywiera negatywny wpływ na tempo reform i uniemożliwia prawidłowy przepływ informacji do samorządów lokalnych.

19.

Zauważa, że gminy obydwu podmiotów w Bośni i Hercegowinie sprawnie komunikują się ze sobą ponad podziałami administracyjnymi i wzywa Komisję Europejską do dalszego wspierania „wspólnych projektów”, zwłaszcza w zakresie wzmacniania potencjału samorządów lokalnych i ich związków.

20.

Z zadowoleniem przyjmuje wniosek Czarnogóry o przyznanie statusu kraju kandydującego i wzywa państwa członkowskie UE do tego, aby upoważniły Komisję Europejską do rozpoczęcia procesu oceny.

21.

Wzywa Komisję Europejską do wspierania dużego infrastrukturalnego projektu budowy autostrady północ-południe, m.in. dlatego, że ogromnie przyspieszy to rozwój gmin Czarnogóry.

22.

Zauważa ograniczony potencjał administracyjny samorządów lokalnych i uważa, że konieczne jest zwiększenie potencjału zarówno samorządów lokalnych, jak i Związku Gmin (związku samorządów lokalnych Czarnogóry). Wzywa Komisję Europejską do wspierania partnerskiej wymiany projektów dotyczących wiedzy fachowej.

23.

Z zadowoleniem przyjmuje coraz częstsze konsultacje, jakie rząd centralny prowadzi ze Stałą Konferencją Miast i Gmin (związkiem samorządów lokalnych Serbii), oraz powołanie w jej ramach departamentu integracji z UE, który opracuje plan działań zmierzających do włączenia samorządów lokalnych w proces akcesyjny.

24.

Wzywa rząd serbski do kontynuowania decentralizacji. Rozwiązanie kwestii praw własności gmin mogłoby stanowić krok we właściwym kierunku. Obecnie samorządy lokalne w Serbii nie są właścicielami swoich nieruchomości.

25.

Wzywa Komisję Europejską i rząd Serbii do dalszego wspierania prac nad zwiększeniem potencjału samorządów lokalnych przez dodatkowe finansowanie i szkolenia po to, aby umożliwić samorządom wywiązywanie się ze zwiększonych powinności i obowiązków.

26.

Wzywa Komisję Europejską do dalszego wspierania programów na rzecz zwiększania potencjału samorządów lokalnych, takich jak program „Exchange” Stałej Konferencji Miast i Gmin w Serbii.

27.

Z zadowoleniem przyjmuje prace podejmowane przez liczne organizacje międzynarodowe i lokalne na rzecz wspierania lepszej przyszłości Kosowa; uważa, że brak postępów w decentralizacji pozostaje jedną z głównych przeszkód na drodze ku demokratycznemu sprawowaniu rządów w Kosowie.

28.

Uważa, że istnieje potrzeba konkretnej poprawy sytuacji mieszkańców Kosowa. Dalszy rozwój transportu publicznego i sieci transportowych jest szczególnie potrzebny tam, gdzie oczekuje się powrotu uchodźców i osób wewnętrznie przesiedlonych.

29.

Oczekuje intensywniejszych działań na rzecz budowy zaufania między różnymi grupami etnicznymi w Kosowie i zachęt do udziału w lokalnych procesach decyzyjnych. Szczególny niepokój budzi niska frekwencja w wyborach lokalnych.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/37

—

Podkreśla swe pełne poparcie dla działań i reform realizowanych przez kraje kandydujące w celu spełnienia kryteriów członkostwa.

—

Podkreśla znaczenie procesu rozszerzenia dla stabilnego i demokratycznego rozwoju państw kandydujących; jest również świadomy wartości, jaką przynosi to UE.

—

Zwraca uwagę na kluczowe znaczenie stosunków dobrosąsiedzkich i współpracy regionalnej w procesie stabilizacji i stowarzyszenia. Wzywa kraje kandydujące do intensyfikacji starań o spokojne i priorytetowe rozwiązanie nierozstrzygniętych kwestii z państwami sąsiadującymi, tak aby uzyskać rozwiązania akceptowalne dla wszystkich stron.

—

Zwraca uwagę na potrzebę zaangażowania samorządów lokalnych i regionalnych oraz ich stowarzyszeń na wczesnym etapie procesu akcesyjnego. Ich wiedza i doświadczenie mogą wnieść nowe i dodatkowe wartości do procesu rozszerzenia.

—

Zaleca intensyfikację współpracy samorządów lokalnych i regionalnych państw członkowskich z samorządami krajów kandydujących i uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na budowanie społecznego poparcia dla procesu akcesyjnego zarówno w państwach członkowskich jak i w krajach kandydujących.

Sprawozdawca

:

Jasmina VIDMAR (SL/ALDE), członek Rady Miasta Maribor

1.

Podkreśla swe pełne poparcie dla działań i reform realizowanych przez kraje kandydujące w celu spełnienia kryteriów członkostwa.

2.

Podkreśla znaczenie procesu rozszerzenia dla stabilnego i demokratycznego rozwoju państw kandydujących; jest również świadomy wartości, jaką przynosi to UE.

3.

Z zadowoleniem przyjmuje postępy osiągnięte dzięki wielu reformom przeprowadzanym w państwach kandydujących; reformy te wzmacniają praworządność i modernizują struktury gospodarcze i społeczne.

4.

Uważa, że należy zachęcać państwa kandydujące do podejmowania dalszych wysiłków i pełnego wykorzystywania ich potencjału podczas wdrażania reform, aby zapewnić przyspieszenie i usprawnienie procesu przystępowania do UE.

5.

Z zadowoleniem przyjmuje starania czynione na rzecz poprawy jakości procesu rozszerzenia i jego przejrzystości, w tym kryteria warunkujące otwieranie i zamykanie poszczególnych rozdziałów negocjacji.

6.

Zwraca uwagę na kluczowe znaczenie stosunków dobrosąsiedzkich i współpracy regionalnej w procesie stabilizacji i stowarzyszenia. Wzywa kraje kandydujące do intensyfikacji starań o spokojne i priorytetowe rozwiązanie nierozstrzygniętych kwestii z państwami sąsiadującymi, tak aby uzyskać rozwiązania akceptowalne dla wszystkich stron.

7.

Z zadowoleniem przyjmuje ogólne postępy poczynione przez Chorwację w zakresie przyjmowania i wdrażania reform związanych z przystąpieniem do UE i uważa, że możliwe jest dotrzymanie proponowanego harmonogramu dojścia do końcowego etapu negocjacji przed końcem 2009 roku, pod warunkiem spełnienia przez Chorwację wszystkich niezbędnych kryteriów.

8.

Podkreśla konieczność podjęcia w Chorwacji większych wysiłków na rzecz reformy systemu sądownictwa, zwalczania korupcji i zorganizowanej przestępczości, gwarantowania praw mniejszości, wspierania powrotu uchodźców oraz współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii.

9.

Stwierdza postępy osiągnięte w Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii w dziedzinie reformy sądownictwa i policji, w spełnianiu wymogów wynikających z układu o stabilizacji i stowarzyszeniu oraz w tworzeniu społeczeństwa wieloetnicznego.

10.

Zauważa niedociągnięcia w staraniach Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w wypełnieniu kryteriów politycznych, wskazane w sprawozdaniu Komisji Europejskiej z postępów za 2008 r. Z zadowoleniem przyjmuje postępy w organizacji wyborów prezydenckich i lokalnych na początku 2009 r., które przebiegły zgodnie z większością międzynarodowych standardów. W związku z tym uważa, że należy wyznaczyć termin rozpoczęcia negocjacji w sprawie przystąpienia do UE Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii, jeżeli spełnione zostaną niezbędne warunki.

11.

Odnotowuje starania Turcji na rzecz przeprowadzenia reform w zakresie podstawowych swobód i praworządności oraz wzywa Turcję do przyjęcia konstruktywnej postawy sprzyjającej porozumieniu w sprawie zjednoczenia Cypru.

12.

Zwraca uwagę na potrzebę zaangażowania samorządów lokalnych i regionalnych oraz ich stowarzyszeń na wczesnym etapie procesu akcesyjnego. Ich wiedza i doświadczenie mogą wnieść nowe i dodatkowe wartości do procesu rozszerzenia.

13.

Z zadowoleniem przyjmuje dotychczasową pozytywną współpracę transgraniczną między samorządami lokalnymi i regionalnymi i wzywa te władze do umacniania takiej współpracy, jako że oprócz podnoszenia dobrobytu umożliwia ona bezpośrednie kontakty i osiągnięcie lepszego wzajemnego zrozumienia miedzy społeczeństwami państw członkowskich UE i państw do niej nienależących. Podkreśla możliwości, jakie w tym kontekście daje europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT) i z tego względu zachęca właściwe organy krajowe do podjęcia odpowiednich kroków mających na celu umożliwienie partnerom z krajów kandydujących udziału w przyszłych EUWT zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1082/2006.

14.

Z zadowoleniem przyjmuje poprawę koordynacji mechanizmów wspierających instrumentu pomocy przedakcesyjnej z instrumentami innych międzynarodowych instytucji finansowych i dawców oraz oczekuje, że dalsza harmonizacja różnych mechanizmów pomocowych pomoże poprawić ich skuteczność.

15.

Zaleca intensyfikację współpracy samorządów lokalnych i regionalnych państw członkowskich z samorządami krajów kandydujących i uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na budowanie społecznego poparcia dla procesu akcesyjnego zarówno w państwach członkowskich jak i w krajach kandydujących.

16.

Uznaje wagę wykorzystania obecnych sieci władz lokalnych takich jak NALAS (Sieć Stowarzyszeń Samorządów Lokalnych Europy Południowo-Wschodniej) w swojej współpracy z krajami kandydującymi. Koordynację i wymianę doświadczeń między grupami roboczymi KR-u i wspólnym komitetem konsultacyjnym zajmującym się tym regionem można by rozwinąć poprzez zaangażowanie NALAS w celu porównania procesów integracji i wysiłków na rzecz decentralizacji podejmowanych w tym regionie.

17.

Wyraża zadowolenie z faktu, że końcowy etap negocjacji z Chorwacją zostanie wkrótce otwarty, pod warunkiem spełnienia przez ten kraj kryteriów członkostwa. Zachęca Chorwację do przyspieszenia reform w szeregu kluczowych dziedzin.

18.

Uważa, że poczyniono postępy w zwalczaniu korupcji dzięki poprawie ram prawnych i działalności Urzędu Zwalczania Korupcji i Przestępczości Zorganizowanej. Zauważa jednak, że korupcja jest w dalszym ciągu poważnym problemem i dlatego zaleca, aby czynić dodatkowe starania na rzecz poprawy koordynacji i niezależnego monitorowania, jak również aby wzmocnić potencjał administracyjny organów walki z korupcją.

19.

Z zadowoleniem przyjmuje prawne gwarancje i ogólne uznanie wolności i pluralizmu mediów. Z niepokojem śledzi przypadki fizycznych ataków, gróźb i nacisku politycznego wobec dziennikarzy. Odnotowuje, że podjęte zostały pewne dodatkowe stosowne środki i wzywa władze do podjęcia dalszych kroków w celu zapewnienia dziennikarzom bezpiecznego środowiska pracy i ułatwienia swobodnego i niezależnego relacjonowania wydarzeń.

20.

Zauważa, że Chorwacja współpracuje z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii i wzywa władze chorwackie do zapewnienia trybunałowi dostępu do pozostałych wymaganych dokumentów.

21.

Wzywa Chorwację do rozwiązania sporów granicznych ze Słowenią, Serbią, Czarnogórą oraz Bośnią i Hercegowiną. Z zadowoleniem przyjmuje gotowość Chorwacji i Słowenii do rozstrzygnięcia sporów granicznych przy wsparciu Komisji Europejskiej zgodnie z zasadą pokojowego rozstrzygania sporów zapisaną w karcie ONZ.

22.

Uważa, że stosowanie ustawy konstytucyjnej o mniejszościach, w połączeniu z przyjęciem planu działania, stanowi ważny krok we wdrażaniu ram prawnych wspierających integrację społeczną grup mniejszościowych. Podkreśla znaczenie zapewnienia odpowiednich informacji, środków finansowych i wsparcia administracyjnego po to, aby umożliwić pomyślne wdrożenie ustawy na szczeblu lokalnym i regionalnym.

23.

Uważa, że poczyniono postępy na rzecz powrotu uchodźców i osób wewnętrznie przesiedlonych, i podkreśla, że aby przyspieszyć powrót i integrację uchodźców i osób przesiedlonych, oprócz zapewnienia im odpowiednich warunków życia, potrzebne są dalsze środki na rzecz poprawy dostępu do rynku pracy i złagodzenia wrogości wobec tych osób na niektórych obszarach.

24.

Z zadowoleniem przyjmuje ratyfikację Europejskiej karty samorządu terytorialnego, ale jest zdania, że niezbędne są dalsze wysiłki na rzecz pełnego wprowadzenia w życie postanowień tej karty.

25.

Pozytywnie ocenia ulepszenia wprowadzone w uregulowaniach prawnych dotyczących administracji publicznej oraz uznaje przyjęcie ustawy o służbie cywilnej za krok w kierunku odpolitycznienia administracji publicznej, wprowadzenia lepszej administracji i wyznaczenia praw i obowiązków urzędników.

26.

Zauważa, że samorządy lokalne i regionalne oraz ich stowarzyszenia nie są w odpowiednim stopniu angażowane w podejmowanie decyzji co do prawodawstwa i przepisów wykonawczych, które regulują metody pracy, finansowanie i organizację samorządów lokalnych i regionalnych. Wzywa władze krajowe do ustanowienia procedur umożliwiających odpowiednią reprezentację tych samorządów w procesie legislacyjnym.

27.

Uważa, że trzeba angażować samorządy lokalne i regionalne oraz ich stowarzyszenia w proces wdrażania dorobku prawnego Wspólnoty; należy je również systematycznie informować o postępach na drodze ku członkostwu. Podkreśla, że samorządy lokalne i regionalne muszą być dobrze przygotowane do przyjęcia obowiązków związanych z przyszłym członkostwem w UE oraz do wykorzystania możliwości, które ono oferuje.

28.

Zwraca uwagę na opóźnienia w decentralizacji oraz podkreśla, że kluczowym warunkiem pomyślnego przekazania kompetencji samorządom lokalnym i regionalnym jest rozwijanie potencjału administracji lokalnej.

29.

Stwierdza, że dostępne samorządom lokalnym i regionalnym zasoby finansowe nie wystarczają do wykonania wielu wymagających zadań wynikających z pilnej potrzeby decentralizacji. Dlatego też zaleca przyjęcie odpowiednich środków w celu poprawy sytuacji finansowej samorządów lokalnych i regionalnych.

30.

Uważa, że należy poprawić ramy prawne współpracy między gminami tak, aby umożliwić gminom współpracę po decentralizacji.

31.

Popiera inicjatywę stowarzyszeń gmin i regionów na rzecz przekształcenia grupy roboczej we wspólny komitet konsultacyjny; miałoby to służyć poprawie dialogu między samorządami lokalnymi i regionalnymi Chorwacji i państw członkowskich.

32.

Z zadowoleniem przyjmuje postępy osiągnięte w niektórych dziedzinach oraz w zakresie spełniania wymogów zawartych w układzie o stabilizacji i stowarzyszeniu i zachęca Byłą Jugosłowiańską Republikę Macedonii do spełnienia kryteriów politycznych i pełnej realizacji kluczowych priorytetów partnerstwa akcesyjnego. Zaleca wyznaczenie daty rozpoczęcia negocjacji w sprawie członkostwa, o ile spełnione zostaną niezbędne kryteria, w tym dotyczące utrzymywania stosunków dobrosąsiedzkich.

33.

Uważa, że przyjęcie nowego programu antykorupcyjnego i odpowiedniego planu działania prawdopodobnie doprowadzi do postępów w zwalczaniu korupcji. Niemniej jednak wskazuje na to, że korupcja jest w dalszym ciągu szeroko rozprzestrzenionym zjawiskiem i dlatego też wzywa do tego, aby podjąć dodatkowe wysiłki w zwalczaniu korupcji i przestępczości zorganizowanej.

34.

Uważa, że umowa ramowa z Ochrydy stanowi gwarancję tego, że Była Jugosłowiańska Republika Macedonii będzie szanować prawa mniejszości etnicznych. Docenia postęp osiągnięty wraz z przyjęciem ustawy o językach, która reguluje i rozszerza użycie języków mniejszości. Niemniej jednak ubolewa nad tym, że nie osiągnięto dalszych postępów w zakresie praw społeczności romskiej i podkreśla powtarzające się przypadki dyskryminacji Romów. Wzywa do podejmowania dalszych kroków w celu poprawy integracji społecznej Romów i zmniejszenia dyskryminacji.

35.

Z zadowoleniem przyjmuje porozumienie o ułatwieniach wizowych i readmisji zawarte z Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii i jest przekonany, że postępy w spełnianiu kryteriów będą wystarczające do tego, by można było przedstawić propozycję zniesienia obowiązku wizowego dla obywateli Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii.

36.

Zachęca do stosunków dobrosąsiedzkich i podkreśla ponownie swoje poparcie dla działań specjalnego wysłannika ONZ Matthew Nimetza odnośnie do nazwy kraju. Po zakończeniu wyborów wzywa nowego prezydenta kraju do osiągnięcia kompromisowego porozumienia między Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii a Grecją odnośnie do nazwy kraju. Wzywa władze krajowe Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii do unikania działań, które mogłyby zagrozić wysiłkom na rzecz wypracowania akceptowalnego dla obu stron rozwiązania kwestii nazwy. Jednakże kwestia ta nie powinna wpłynąć na decyzję dotyczącą rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii, choć wniesie istotny wkład w proces akcesji.

37.

Uważa, że osiągnięto pewne postępy w zakresie równości płci i z zadowoleniem przyjmuje powołanie w wielu jednostkach samorządu lokalnego komisji równych szans. Wzywa do kontynuacji działań na rzecz zapobiegania przemocy seksualnej i przemocy w rodzinie, zmniejszania dyskryminacji i zagwarantowania równego udziału w wyborach.

38.

Przyjmuje do wiadomości utworzenie komisji do spraw stosunków międzyetnicznych na szczeblu lokalnym, ale jest świadomy trudności powodowanych ich niejasnym mandatem i brakiem zasobów finansowych. Wzywa władze do usunięcia przeszkód utrudniających pracę tych komisji.

39.

Z zadowoleniem obserwuje dalszą decentralizację podatkową i obniżanie zadłużenia samorządów lokalnych oraz poprawę ściągalności podatków. Wskazuje jednakże na to, że dostępne środki finansowe w dalszym ciągu nie wystarczają na uzyskanie wysokiej jakości w realizacji zadań na szczeblu lokalnym.

40.

Z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie ustawy o rozwoju regionalnym oraz wzywa do zapewnienia odpowiednich zasobów finansowych służących zagwarantowaniu zrównoważonego rozwoju regionalnego, a także do powołania rad rozwoju regionalnego. Podkreśla znaczenie zwiększenia możliwości ściślejszej koordynacji między różnymi strukturami administracji.

41.

Zwraca uwagę na potrzebę prowadzenia skuteczniejszego i spójniejszego dialogu między władzami centralnymi a lokalnymi w dziedzinach takich jak edukacja i nieruchomości należące do skarbu państwa oraz w innych dziedzinach ważnych dla rozwoju i pracy samorządów lokalnych, i zaleca nasilenie tego dialogu.

42.

Podkreśla znaczenie utworzenia odpowiednich instrumentów wzmacniających administracyjny potencjał samorządów lokalnych i przejrzystość lokalnej administracji.

43.

Zauważa, że proces decentralizacji trwa i uważa, że powinien zostać przyspieszony. Wskazuje na ryzyko, że jakość wykonywania zadań i świadczenia usług może się obniżyć, jeżeli decentralizacja odpowiedzialności i zadań nie będzie iść w parze z odpowiednimi środkami finansowymi. Dlatego też oczekuje, że zapewnione zostaną zasoby finansowe na wykonanie zdecentralizowanych zadań.

44.

Dostrzega sporządzenie projektu ustawy o współpracy między gminami i zaleca jak najszybsze jej przyjęcie.

45.

Uważa, że osiągnięto pewne postępy w reformie administracji publicznej i podkreśla znaczenie utworzenia odpowiednich instrumentów po to, aby wzmocnić potencjał samorządów lokalnych i poprawić przejrzystość działań lokalnej administracji.

46.

Zauważa zmiany w krajowym systemie koordynacji szkoleń oraz przyjęcie strategii szkolenia urzędników administracji publicznej szczebla lokalnego i regionalnego. Uważa, że ważne jest zaangażowanie stowarzyszenia gmin ZELS w system szkoleniowy, aby zagwarantować skuteczność i dobrą jakość szkolenia urzędników.

47.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że już przeszło 70 gmin przyjęło kodeks postępowania urzędników administracji publicznej szczebla lokalnego, co świadczy o znaczeniu, jakie urzędnicy szczebla lokalnego przypisują wysokim standardom pracy; wzywa pozostałe gminy do podążenia tym tropem w tej pilnej sprawie.

48.

Z zadowoleniem odnotowuje zaangażowanie rządu w kontynuację procesu akcesyjnego i oczekuje, że zostaną opracowane skuteczne reformy polityczne i konstytucyjne, które będą nadal wpływać na zbliżanie Turcji do standardów międzynarodowych i europejskich. Sądzi, że kraj ten musi podjąć dodatkowe wysiłki, aby zapewnić poszanowanie dla różnorodności i rozwiązywać problemy w drodze dialogu i kompromisu.

49.

Zauważa, że w zwalczaniu korupcji i zorganizowanej przestępczości poczyniono ograniczone postępy i podkreśla, że aby osiągnąć poprawę, przyjmowanie podstawowych aktów i ustanowienie odpowiednich ram instytucjonalnych powinno uzyskać pełne poparcie polityczne.

50.

Podkreśla, że wziąwszy pod uwagę znaczne wsparcie finansowe UE dla Turcji mające na celu umożliwienie jej radzenia sobie z olbrzymim wzrostem nielegalnych przepływów migracyjnych przez jej terytorium do UE, pierwszorzędne znaczenie mają nadal negocjacje w sprawie umowy o readmisji między UE a Turcją. Negocjacje te powinny zostać wznowione jak najwcześniej w celu jak najszybszego zawarcia umowy. Odnotowuje również, że szczególne znaczenie ma w tym względzie odpowiednie i skuteczne wdrożenie istniejących umów dwustronnych z państwami członkowskimi.

51.

Podkreśla, że należy przyspieszyć ratyfikację międzynarodowych instrumentów ochrony swobód i praw człowieka i oczekuje jak najszybszej decyzji trybunału konstytucyjnego. Wzywa również do powołania rzecznika praw obywatelskich.

52.

Z zadowoleniem przyjmuje starania o lepszą ochronę wolności słowa, podkreśla jednak, że należy przyspieszyć wdrażanie zmienionych przepisów prawnych oraz usunąć wszelkie ograniczenia czy przeszkody dla wolności prasy i wolności zgromadzeń.

53.

Wyraża zadowolenie z powodu rozpoczęcia emisji programów telewizyjnych w języku kurdyjskim oraz planów emisji programów w języku armeńskim. Zwraca uwagę na fakt, że nie przestrzega się jak dotąd w pełni norm UE dotyczących różnorodności kulturowej i religijnej oraz poszanowania i ochrony mniejszości. Dlatego też oczekuje, że zostaną podjęte odpowiednie kroki prawne i praktyczne w celu pełnego uznania praw mniejszości.

54.

Podkreśla, że równouprawnienie kobiet musi stać się faktem w życiu politycznym, kształceniu oraz dostępie do rynku pracy i służby zdrowia. Wzywa do wdrożenia przepisów ustawy o gminach, która przewiduje utworzenie określonej liczby schronisk jako formy ochrony kobiet przed przemocą domową i honorowymi zabójstwami.

55.

Podkreśla, że w celu ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego należy wykorzystywać wyłącznie praworządne struktury i środki. To państwo musi mieć wyłączne prawo do użycia siły. Prawa tego, zastrzeżonego wyłącznie dla organów państwowych, nie wolno przenosić na grupy ludności cywilnej.

56.

Podkreśla potrzebę kompleksowego rozwiązania kwestii cypryjskiej w oparciu o rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ i zasady leżące u podstaw Unii Europejskiej. Z zadowoleniem przyjmuje odnowienie zobowiązania przywódców obydwu społeczności do wynegocjowania rozwiązania i popiera bezpośrednie negocjacje prowadzone obecnie przez przywódców obydwu społeczności Cypru.

57.

Jeżeli chodzi o stosunki między Grecją a Turcją, podkreśla, że Turcja zobowiązała się do utrzymywania stosunków dobrosąsiedzkich, a zatem wzywa rząd turecki do podjęcia wysiłków w celu pokojowego rozwiązania wszelkich nierozstrzygniętych sporów, zgodnie z kartą ONZ, innymi odpowiednimi konwencjami międzynarodowymi oraz dwustronnymi umowami i zobowiązaniami.

58.

Zwraca uwagę na znaczenie jak najwcześniejszego angażowania władz lokalnych w proces przystępowania do UE oraz w przygotowanie i wdrażanie wymaganych reform i dostosowań prawnych, a ponadto zaleca odpowiedni poziom koordynacji i przekazywania informacji pomiędzy szczeblem krajowym a lokalnym.

59.

Wyraża zadowolenie z przyjęcia zmian w ustawie o gminach, i wyraża nadzieję, że umożliwią one gminom skuteczniejszą działalność i organizację.

60.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt powiększenia zdolności finansowych gmin dzięki przyjęciu ustawy zwiększającej przychody gmin oraz dzięki wdrożeniu ustaw o administracji lokalnej, a także oczekuje dalszych inicjatyw mających na celu finansowe wzmocnienie gmin, co umożliwiłoby im skuteczniejsze wypełnianie swoich obowiązków.

61.

Wyraża ubolewanie z powodu braku postępów w kwestii przyjęcia ustawy ramowej o administracji publicznej i zwraca uwagę na znaczenie decentralizacji w zapewnieniu społeczeństwu dobrego sprawowania rządów.

62.

Uważa, że konieczne są dalsze starania, by umożliwić radom miejskim i gminnym skuteczniejsze działanie w charakterze platformy pozwalającej obywatelom uczestniczyć w podejmowaniu decyzji na szczeblu samorządu lokalnego.

63.

Podkreśla znaczenie decentralizacji i wzmocnienia zdolności władz lokalnych w zakresie wypełniania przekazanych im tą drogą obowiązków, a także zwiększenia odpowiedzialności i przejrzystości.

64.

Ubolewa, że podczas ostatnich wyborów lokalnych doszło niedawno, przede wszystkim w regionach kurdyjskich, do gwałtownych starć, które doprowadziły także do ofiar śmiertelnych. Wzywa odpowiedzialne organy, aby w przyszłości dołożyły wszelkich możliwych starań, by wybory mogły odbywać się w sposób zapewniający ich wolność i przejrzystość, a ich przebieg był pokojowy.

65.

Ponownie podkreśla potrzebę utworzenia wspólnego komitetu konsultacyjnego KR-u i Turcji, który stanowiłby kluczową platformę wymiany doświadczeń, wiedzy i informacji na temat zaangażowania samorządu lokalnego i regionalnego w proces akcesyjny.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/43

—

Uważa, że władze regionalne i lokalne przodują, jeśli chodzi o opracowywanie, wdrażanie, ocenę i monitorowanie polityki migracyjnej, w związku z czym należy je uznać za głównych partnerów w formułowaniu tej polityki.

—

Podkreśla, że zarówno państwa członkowskie, jak i instytucje wspólnotowe powinny propagować silniejsze partnerstwo międzyinstytucjonalne.

—

Stoi na stanowisku, że należy się bardziej skoncentrować na budowaniu potencjału władz lokalnych i regionalnych, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w opracowywaniu polityki migracyjnej oraz w zarządzaniu nią, a zwłaszcza w rozwijaniu współpracy z organami administracji krajów trzecich odpowiedzialnymi za kwestie zatrudnienia i imigracji; Komitet Regionów przywoływał to podejście w swoich wcześniejszych opiniach.

—

Podkreśla, że do rozwiązywania problemów związanych z migracją należy wykorzystywać istniejące już narzędzia i struktury instytucjonalne, takie jak inicjatywa Komitetu Regionów pod nazwą Eurośródziemnomorskie Zgromadzenie Samorządów Lokalnych i Regionalnych (ARLEM), Rada Europy oraz inne odpowiednie sieci.

—

Podkreśla konieczność większej integracji migrantów ze społecznościami państw przyjmujących z uwagi na kluczową rolę migrantów w rozwoju zarówno ich krajów pochodzenia, jak i krajów przeznaczenia.

—

Podkreśla ponadto konieczność podejmowania wspólnych wysiłków na rzecz lepszego zarządzania granicami zewnętrznymi, zwłaszcza południowymi granicami morskimi oraz granicami we wszystkich regionach o masowym napływie migrantów w skrajnie trudnych warunkach bytowych.

—

Podkreśla rolę sieci oficerów łącznikowych ds. imigracji w realizacji celów określonych w komunikacie; jednocześnie wzywa Komisję do zapewnienia właściwym władzom lokalnym i regionalnym dostępu do sprawdzonych rozwiązań i informacji gromadzonych w ramach tej sieci oraz możliwości korzystania z wymiany tych wzorców i informacji.

—

zadowoleniem przyjmuje rozszerzenie globalnego podejścia na inne kraje i regiony, takie jak Azja, Ameryka Łacińska i Karaiby, i zachęca Komisję Europejską do kontynuowania działań w tym kierunku podkreślając konieczność określenia warunków dialogu z tymi regionami, co utoruje także drogę dla bliższej współpracy i koordynacji działań z Afryką oraz południowymi i południowo-wschodnimi regionami sąsiadującymi z UE.

Sprawozdawca

:

Arnoldas ABRAMAVIČIUS (LT/PPE), Burmistrz Gminy Miejskiej Zarasai

1.

Uważa, że władze regionalne i lokalne przodują, jeśli chodzi o opracowywanie, wdrażanie, ocenę i monitorowanie polityki migracyjnej, w związku z czym należy je uznać za głównych partnerów w formułowaniu tej polityki.

2.

Przypomina, że władze lokalne i regionalne mają wspólne lub wyłączne kompetencje w tej dziedzinie i dlatego konsultacje państw członkowskich i Komisji Europejskiej z tymi władzami powinny być obowiązkowe i należałoby je przeprowadzać na etapie poprzedzającym proces legislacyjny oraz w ramach procedury konsultacyjnej z udziałem Komitetu Regionów.

3.

Podkreśla, że zarówno państwa członkowskie, jak i instytucje wspólnotowe powinny propagować silniejsze partnerstwo międzyinstytucjonalne.

4.

Stoi na stanowisku, że należy się bardziej skoncentrować na budowaniu potencjału władz lokalnych i regionalnych, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w opracowywaniu polityki migracyjnej oraz w zarządzaniu nią, a zwłaszcza w rozwijaniu współpracy z organami administracji krajów trzecich odpowiedzialnymi za kwestie zatrudnienia i imigracji; Komitet Regionów przywoływał to podejście w swoich wcześniejszych opiniach (1).

5.

Wyraża ubolewanie z powodu niedostatecznego uznawania zasadniczej roli władz lokalnych i regionalnych w transgranicznej współpracy terytorialnej w dziedzinie migracji.

6.

Podkreśla potrzebę przeprowadzania bardziej szczegółowej oceny takich inicjatyw jak poszukiwanie nowych naukowych metodologii gromadzenia i wymiany informacji o szlakach migracyjnych oraz o strategiach politycznych w obszarze integracji i ich konsekwencjach dla lokalnych i regionalnych władz, jeśli chodzi o obciążenia finansowe i administracyjne.

7.

Wzywa Komisję Europejską do dążenia do usprawnień w zakresie opracowywania i upowszechniania rzetelnych, aktualnych, ilościowych i jakościowych informacji będących podstawowym źródłem do opracowania profili poszczególnych państw członkowskich w dziedzinie imigracji.

8.

Z zadowoleniem przyjmuje pomysł wyraźnego odniesienia się do konieczności zwiększenia zasobów ludzkich i finansowych na potrzeby monitorowania wdrażania obowiązującego prawodawstwa, gdyż jest to podstawowy warunek zapewnienia lepszego otoczenia regulacyjnego.

9.

Uważa, że zamiar Komisji polegający na wspieraniu lokalnych organizacji pracujących z migrantami w krajach ich pochodzenia należy bezpośrednio ukierunkować na działalność na szczeblu lokalnym i regionalnym w celu zwiększenia świadomości na temat szans w krajach pochodzenia; dlatego zaleca zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych oraz ich krajowych stowarzyszeń, zwłaszcza w krajach partnerskich i innych krajach trzecich opracowujących wspólne wdrażanie polityki migracyjnej.

10.

Podkreśla, że do rozwiązywania problemów związanych z migracją należy wykorzystywać istniejące już narzędzia i struktury instytucjonalne, takie jak inicjatywa Komitetu Regionów pod nazwą Eurośródziemnomorskie Zgromadzenie Samorządów Lokalnych i Regionalnych (ARLEM), Rada Europy oraz inne odpowiednie sieci.

11.

Jeśli chodzi o formułowanie polityki migracyjnej, zaleca przyjęcie podejścia integrującego, tak aby Komisja Europejska mogła wyraźnie wymienić w swoim komunikacie wszystkie zainteresowane podmioty na szczeblu lokalnym, regionalnym i centralnym, które przyczyniają się do formułowania polityki oraz zapewniają jej skuteczność na etapie wdrażania.

12.

Podkreśla, że we wnioskach ze szczytu regionów i miast, który odbył się w 2009 r. w Pradze, wezwano do zintegrowanego i wszechstronnego podejścia do migracji i integracji w oparciu o działania władz lokalnych i regionalnych.

13.

Uważa, że wspólnie ukształtowana europejska polityka migracyjna nie może zabraniać bardziej wspaniałomyślnych uregulowań w państwach członkowskich w obszarach, w których jest to ich zdaniem uzasadnione.

14.

Uważa, że polityka migracyjna UE to ze swojej natury zjawisko przekrojowe, obejmujące wiele aspektów, z czego wynika współodpowiedzialność Unii Europejskiej i różnych szczebli sprawowania rządów w poszczególnych państwach członkowskich oraz krajach trzecich za tę politykę; wszystkie te strony powinny współdziałać zgodnie z zasadami demokracji, pomocniczości, solidarności i wzajemnego zaufania, mając na uwadze specyficzne uwarunkowania regionalne i lokalne oraz przestrzegając praw człowieka i podstawowych wartości, na których opiera się UE.

15.

Z zadowoleniem przyjmuje cel, jakim jest propagowanie spójnego globalnego podejścia do kwestii migracji, w którym zasadnicze znaczenie przypisuje się zacieśnieniu dialogu politycznego i praktycznej współpracy między państwami członkowskimi UE a innymi krajami i regionami, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności z podstawowymi zasadami i nadrzędnymi celami polityki UE w obszarze spraw społecznych, gospodarczych i zagranicznych.

16.

Podkreśla, że wytyczne zawarte w uprzednich dokumentach UE (2) zachowują swą ważność, zwłaszcza w trzech aspektach (dobre zarządzanie legalną migracją, walka z nielegalną migracją, związek między migracją a rozwojem) oraz pod względem konieczności ich zrównoważonego wdrażania.

17.

Zauważa, że w projekcie komunikatu Komisja Europejska uwydatniła jedynie wymiar europejski i krajowy. Podkreśla, że należy położyć większy nacisk na władze lokalne i regionalne oraz ich rolę we wdrażaniu globalnej polityki migracyjnej.

18.

Wzywa do zwrócenia większej uwagi na kwestię szczególnie trudnej sytuacji kobiet-imigrantek, która została poruszona w opinii Komitetu Regionów z 2007 r. (CdR 296/2007).

19.

Popiera konkluzje Rady Unii Europejskiej z grudnia 2008 r. (3), ponownie wzywając do zapewnienia większej spójności finansowania w celu szybkiego wdrożenia przewidzianych środków; zaleca wykorzystanie istniejących funduszy wspólnotowych do usprawnienia współpracy lokalnych i regionalnych władz UE z ich odpowiednikami w krajach pochodzenia.

20.

Zgadza się, że mobilność powinna nadal stanowić jeden z kluczowych elementów legalnej migracji oraz podkreśla konieczność jej dalszego wspierania przez władze lokalne i regionalne, w tym konieczność rozszerzenia zakresu pilotażowych partnerstw na rzecz mobilności, takich jak partnerstwo z Republiką Mołdowy i Republiką Zielonego Przylądka.

21.

Zachęca władze lokalne i regionalne do pełnego zaangażowania się w gromadzenie informacji o regularnych przepływach migracyjnych – upowszechnianych przez interaktywne portale takie jak portal imigracyjny UE, który ma zostać niebawem uruchomiony, europejski portal mobilności zawodowej, sieć EURES oraz portal poświęcony mobilności europejskich naukowców i Europejska Sieć Migracyjna – które to informacje powinny przyczynić się do właściwego uwzględnienia regionalnych i lokalnych cech szczególnych w procesie formułowania polityki migracyjnej.

22.

Popiera propozycje Komisji, by wzmóc inicjatywy ukierunkowane na sprzyjanie elastyczniejszym i efektywniejszym rozwiązaniom dla migrantów związanym z rynkiem pracy, między innymi przez poszukiwanie nowych inicjatyw w obszarze możliwości przenoszenia praw emerytalnych, uznawania zagranicznych kwalifikacji oraz integracji społecznej migrantów.

23.

Podkreśla konieczność większej integracji migrantów ze społecznościami państw przyjmujących z uwagi na kluczową rolę migrantów w rozwoju zarówno ich krajów pochodzenia, jak i krajów przeznaczenia.

24.

Z zadowoleniem przyjmuje utworzenie sieci punktów obserwacyjnych zajmujących się migracją przewidziane w konkluzjach Rady do Spraw Ogólnych przyjętych 8 grudnia 2008 r., gdyż wzmacnia to jeszcze bardziej pozycję profili migracyjnych, które stanowią zasadniczy element wspólnej polityki imigracyjnej UE; pod tym względem w prace punktów obserwacyjnych należy bezpośrednio zaangażować władze lokalne i regionalne i powinny one odgrywać kluczową rolę w planowaniu i realizacji ich działań.

25.

Z zadowoleniem przyjmuje rozszerzenie mandatu agencji FRONTEX w celu zapewnienia krajom trzecim pomocy w kontrolowaniu granic, co przewidziano już w poprzedniej opinii Komitetu Regionów (CdR 210/2008).

26.

Popiera pomysł, by zbadać możliwość utworzenia europejskiego systemu straży granicznych, przedstawiony w europejskim pakcie o imigracji i azylu.

27.

Zaznacza, że Komisja Europejska powinna nawiązać w swoim komunikacie do zaangażowania lokalnych i regionalnych organów administracji w prace zespołów szybkiej interwencji na granicy, zwłaszcza w państwach o największym napływie migrantów.

28.

Podkreśla konieczność podejmowania wspólnych wysiłków na rzecz lepszego zarządzania granicami zewnętrznymi, zwłaszcza południowymi granicami morskimi oraz granicami we wszystkich regionach o masowym napływie migrantów w skrajnie trudnych warunkach bytowych.

29.

Podkreśla rolę sieci oficerów łącznikowych ds. imigracji w realizacji celów określonych w komunikacie; jednocześnie wzywa Komisję do zapewnienia właściwym władzom lokalnym i regionalnym dostępu do sprawdzonych rozwiązań i informacji gromadzonych w ramach tej sieci oraz możliwości korzystania z wymiany tych wzorców i informacji.

30.

Zgadza się z propozycją Komisji, by nadać priorytetowe znaczenie realizacji planu działań z Wagadugu na rzecz zwalczania handlu ludźmi, a zwłaszcza kobietami i dziećmi, w którym to obszarze lokalne i regionalne stowarzyszenia odgrywają kluczową rolę w opracowywaniu strategii i planów działań przeciwko handlowi ludźmi.

31.

Popiera programy współpracy między pracodawcami zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego i instytucjami w państwach członkowskich UE i krajach pochodzenia migrantów, ukierunkowane na wspieranie migracji cyrkulacyjnej oraz na walkę z „drenażem mózgów”; zaleca umożliwienie lokalnym i regionalnym władzom zapewnienia wkładu w postaci ich wartościowej wiedzy dzięki czemu będą one mogły pomóc migrantom w reintegracji na rynku pracy w kraju pochodzenia.

32.

Zgadza się z propozycją Komisji dotyczącą pogłębienia wiedzy na temat skali i skutków „drenażu mózgów”, pokrywającą się z określonymi postulatami władz lokalnych i regionalnych przytoczonymi w poprzedniej opinii Komitetu Regionów (CdR 296/2007).

33.

Podkreśla potrzebę podejmowania dalszych działań na rzecz poszukiwania powiązań między zmianami klimatu a migracją.

34.

Podkreśla znaczenie władz lokalnych i regionalnych dla stymulowania terytorialnego rozwoju gospodarczego, budowania demokracji oraz dobrego zarządzania, jak również znaczenie ich udziału w opracowywaniu i wdrażaniu programów współpracy w dziedzinie migracji.

35.

Przyjmuje z zadowoleniem wspólną inicjatywę Komisji Europejskiej i Narodów Zjednoczonych na rzecz migracji i rozwoju (JMDI), wspierającą organizacje społeczeństwa obywatelskiego i władze lokalne w dążeniach do zapewnienia wkładu w powiązanie migracji z rozwojem w celu wypracowania maksymalnej synergii między podmiotami lokalnymi i regionalnymi.

36.

Podkreśla, że uczestnictwo władz lokalnych i regionalnych w sieciach i platformach współpracy – za pośrednictwem ich stowarzyszeń krajowych i regionalnych – jak również zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych oraz stowarzyszeń z krajów trzecich znacznie przyczyniłoby się do efektywniejszej współpracy w zakresie szkoleń funkcjonariuszy organów ścigania, programów partnerskiej współpracy, gromadzenia i rozpowszechniania danych, monitorowania przepływów migracyjnych oraz podobnych projektów.

37.

Podkreśla znaczenie utworzenia stałych platform współpracy, dialogu i wymiany wśród lokalnych i regionalnych władz oraz stowarzyszeń, zwłaszcza z północnych, południowych i wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego; za wzór przyszłego rozwoju może posłużyć Eurośródziemnomorskie Zgromadzenie Samorządów Lokalnych i Regionalnych.

38.

Podkreśla, że rola diaspor oraz wkład, jaki zapewniają w rozwój ich krajów pochodzenia, na przykład za sprawą przekazów finansowych oraz tworzenia stowarzyszeń i sieci, wymagają większej uwagi.

39.

Popiera stanowisko Rady Unii Europejskiej (4) w sprawie zapoczątkowania trójstronnego dialogu między krajami pochodzenia, przeznaczenia i tranzytu w różnych regionach geograficznych, do którego trzeba dążyć, wykorzystując i rozbudowując istniejące narzędzia, takie jak partnerstwa na rzecz mobilności, dwustronne kanały, ramy współpracy takie jak ECOWAS, proces z Rabatu, pilotażowe partnerstwa na rzecz mobilności i inne, różnicując jednocześnie konkretne narzędzia i środki zależnie od praktycznych potrzeb regionów i krajów trzecich oraz ich możliwości.

40.

Z zadowoleniem przyjmuje rozszerzenie globalnego podejścia na inne kraje i regiony, takie jak Azja, Ameryka Łacińska i Karaiby, i zachęca jednocześnie Komisję Europejską do kontynuowania działań w tym kierunku podkreślając konieczność określenia warunków dialogu z tymi regionami, co utoruje także drogę dla bliższej współpracy i koordynacji działań z Afryką oraz południowymi i południowo-wschodnimi regionami sąsiadującymi z UE.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/47

—

Stwierdza niepowodzenie polityki na rzecz powstrzymania procesu zanikania różnorodności biologicznej w Europie do 2010 r.; skuteczne jego powstrzymanie wymaga strategii ukierunkowanej na działanie, opracowanej zgodnie z podejściem systemowym i długotrwale wspieranej, tj. przez wiele lat po 2010 r. Strategia ta powinna zakładać znaczne zaangażowanie samorządów lokalnych i regionalnych, którym państwa członkowskie powinny zapewnić niezbędne środki prawne i finansowe.

—

Wzywa Unię Europejską, państwa członkowskie i samorządy lokalne i regionalne do ustanowienia rygorystycznego systemu współzależności ekologicznej w odniesieniu do dotacji i środków wsparcia. Wzywa Komisję, aby zachęciła państwa członkowskie do dokonania przeglądu swoich systemów podatkowych oraz do dostosowania krajowych środków wsparcia tak, aby bardziej sprzyjały ochronie różnorodności biologicznej.

—

Uważa, że obszary sieci Natura 2000 należy w większości krajów skonsolidować, i wzywa w związku z tym państwa członkowskie do wywiązania się ze swych zobowiązań dotyczących obszarów morskich i zasobów wód gruntowych. Należy opracować i wdrożyć stosowne plany zarządzania obszarami sieci Natura 2000, angażujące samorządy lokalne i regionalne, a także właścicieli użytków rolnych i terenów prywatnych.

—

Jest zdania, że należy pilnie utworzyć „sieć ekologiczną” jako prawdziwą infrastrukturę przyrodniczą, i wzywa do podjęcia działań gwarantujących, że żadne środki ograniczania emisji gazów cieplarnianych nie będą miały szkodliwego wpływu na różnorodność biologiczną. Ponadto sądzi, że jedynie opracowana na szczeblu europejskim strategia zwalczania gatunków inwazyjnych może przynieść odpowiednie skutki.

—

Uważa, że powodzenie strategii ochrony różnorodności biologicznej możliwe jest wyłącznie pod warunkiem powszechnego zaangażowania mieszkańców; zachęca samorządy lokalne i regionalne do zaangażowania się w opracowanie wysokiej jakości programów informacyjnych i szkoleniowych oraz do pozyskiwania wsparcia w tym zakresie.

Sprawozdawca

:

René SOUCHON (FR/PSE), przewodniczący Rady Regionalnej Owernii

1.

Na podstawie stanowiska naukowców i badaczy stwierdza, że żyjące gatunki roślin i zwierząt wymierają obecnie o wiele szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, odkąd istnieje życie na Ziemi.

2.

Stwierdza, że różnorodność biologiczna ma zasadnicze znaczenie dla przetrwania ludzkości, w szczególności ze względu na funkcje ekosystemu – dla przyszłych pokoleń, ale także już teraz, dla obecnego pokolenia.

3.

Zauważa już wpływ klimatu na dynamikę i rozmieszczenie żyjących gatunków.

4.

Zauważa, że człowiek nie jest w stanie żyć w całkowicie zmineralizowanym środowisku, i w związku z tym uważa, że zmiana lub zanikanie różnorodności biologicznej przyniesie dramatyczne skutki dla ludzkości.

5.

W wymiarze społeczno-gospodarczym zauważa już ujemne następstwa utraty różnorodności biologicznej i zanikania funkcji ekosystemu.

6.

Stwierdza, że za główne przyczyny zanikania różnorodności biologicznej uznaje się przekształcanie ziem uprawnych w obszary zabudowane, rozdrobnienie obszarów naturalnych i rozwój populacji egzotycznych gatunków roślin i zwierząt, intensyfikację rolnictwa, zmiany klimatu oraz różnego rodzaju zanieczyszczenia.

7.

Stwierdza, że gospodarowanie różnorodnością biologiczną i jej ochrona na szczeblu regionalnym i lokalnym są konieczne do zachowania różnorodności biologicznej na skalę światową oraz że w tym celu należy powiązać ze sobą wszystkie podmioty lokalne zaangażowane w ochronę różnorodności biologicznej, zwłaszcza przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, właścicieli i zarządców obszarów wiejskich, naukowców, decydentów politycznych, samorządy lokalne i regionalne.

8.

Uważa, że skutki utraty różnorodności biologicznej mogą być niezmiernie poważne dla człowieka, podobnie jak następstwa zmian klimatu.

9.

Dobitnie stwierdza niepowodzenie polityki na rzecz powstrzymania procesu zanikania różnorodności biologicznej w Europie do 2010 r., wynikające ze znacznego rozziewu pomiędzy głoszonymi zamierzeniami a zrealizowanymi działaniami i wdrożonymi środkami.

10.

Zauważa jednak powodzenie kilku pojedynczych działań, takich jak realizacja planów ochrony niektórych gatunków roślin lub zwierząt (ścierwnika białego, wydry, bernikli obrożnej – Branta bernicula – i in.) i siedlisk (nadreńskich lasów łęgowych, Tamizy i in.), planów zarządzania obowiązujących na kilku obszarach chronionych.

11.

Uważa, że aby podjęte środki przyniosły konkretne rezultaty, pilnie konieczne jest nadanie nowego impulsu – np. w ramach wdrażania Europejskiej konwencji krajobrazowej we wszystkich państwach członkowskich – strategiom i programom zmierzającym lub przyczyniającym się do zrównoważonej ochrony różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu, aby podjęte środki przyniosły konkretne rezultaty.

12.

W tym celu za konieczne uznaje ścisłe zaangażowanie samorządów regionalnych i lokalnych w proces opracowywania i wdrażania programów i tym samym przyznanie samorządom odpowiednich środków prawnych oraz finansowych umożliwiających im wykonywanie ich zadań w kontekście zrównoważonego rozwoju.

13.

Zauważa, że stosunek społeczeństw do zasobów i środowiska naturalnego (wykorzystywanie zasobów, użytkowanie gruntów, zagospodarowanie przestrzenne itp.) jest warunkowany przede wszystkim przez sposób postrzegania przyrody w tradycjach kulturowych; wzywa UE do podjęcia prac nad nową wizją kulturową różnorodności biologicznej, obejmującą – w ramach całościowej koncepcji – zarówno podejście etyczne, związane w szczególności z nieodłączną wartością przyrody jako dziedzictwa ludzkości, jak i podejście bardziej praktyczne, które uzasadniają w szczególności funkcje spełniane przez ekosystem.

14.

Zauważa, że ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu (ochrona przed erozją gleby, oczyszczanie ścieków) wymaga strategii ukierunkowanej na działanie, opracowanej zgodnie z podejściem „systemowym” (tj. ze spójną logiką cechującą całość złożoną z różnych elementów dynamicznie ze sobą powiązanych) i długotrwale wspieranej, tj. przez wiele lat po 2010 r. Strategia ta powinna zakładać znaczne zaangażowanie samorządów lokalnych i regionalnych.

15.

Wzywa do tego, aby ochrona różnorodności biologicznej była, przez wiele lat po 2010 r., elementem składowym zarządzania i planowania przestrzennego na obszarach zarówno wiejskich, jak i miejskich.

16.

Wzywa do tego, aby ochrona różnorodności biologicznej była przez wiele lat po 2010 r. kluczowym elementem polityki, strategii i programów europejskich. Ochrona różnorodności biologicznej, jako zagadnienie przekrojowe powiązane z innymi zagadnieniami, powinna stać się elementem przewodnim zapewniającym niezbędną, namacalną spójność polityce planowania przestrzennego i użytkowania gruntów, wymagającym ścisłej współpracy pomiędzy poszczególnymi dyrekcjami Komisji i znacznego zaangażowania samorządów lokalnych i regionalnych.

17.

Z zadowoleniem przyjmuje ścisły charakter metody opracowanej przez państwa członkowskie i Komisję, dzięki której możliwe było sporządzenie śródokresowej oceny podsumowującej sytuację w zakresie różnorodności biologicznej i realizacji programów działań; metoda ta opiera się na samoocenie przez państwa członkowskie zrealizowanych przedsięwzięć, które Komisja przedstawia w postaci spójnej, całościowej wizji.

18.

Z zadowoleniem przyjmuje rezolucję Parlamentu Europejskiego przyjętą jednogłośnie w dniu 3.2.2009 r. (2008/2210(INI)), w której uznano konieczność utworzenia europejskiej sieci obszarów przyrodniczych, tzw. obszarów dzikiej przyrody, tj. w bardzo niewielkim stopniu zmienionych wskutek działalności człowieka, i z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzenie przez czeską prezydencję konferencji na temat obszarów dzikiej przyrody i dużych naturalnych siedlisk w Europie w dniach 27-28 maja 2009 r.

19.

Zauważa, że zgodnie z zasadą pomocniczości trwała ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu wymaga zarówno środków stosowanych na szczeblu lokalnym, jak i podejścia całościowego, wynikającego ze sposobu funkcjonowania ekosystemów, który przekracza granice administracyjne i od którego w sposób szczególny uzależnione są usługi świadczone na rzecz ludności.

20.

Wzywa państwa członkowskie do ścisłego stosowania przepisów dotyczących strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (dyrektywa 2001/42/WE) i oceny wpływu na środowisko (dyrektywa 85/337/WE), jak również procedury dotyczącej sieci Natura 2000, aby zminimalizować wpływ wywierany na środowisko naturalne i różnorodność biologiczną.

21.

Uważa, że strategia ochrony różnorodności biologicznej powinna być ambitna, aby osiągnąć cel, jakim jest powstrzymanie procesu zanikania różnorodności biologicznej, a zatem powinna obejmować aspekty gospodarcze i finansowe oraz pobudzać do działania samorządy lokalne i regionalne, a także właścicieli. Odpowiednie strategie muszą być opracowane i wdrażane na różnych poziomach funkcjonowania systemów przyrodniczych, aby zapewnić niezbędną spójność tych strategii i zaangażowanie w nie wszystkich stron.

22.

Wzywa Unię Europejską, państwa członkowskie i samorządy lokalne i regionalne do ustanowienia rygorystycznego systemu współzależności ekologicznej w odniesieniu do dotacji i środków wsparcia, opartego na jednoznacznych wskaźnikach, takich jak udoskonalane obecnie wskaźniki SEBI 2010, obejmującego różnorodność biologiczną i jej powiązania z innymi obszarami.

23.

Wzywa Komisję, aby zachęciła państwa członkowskie zarówno do dokonania przeglądu swoich systemów podatkowych, jak i do dostosowania krajowych środków na rzecz wspierania przedsiębiorstw oraz władz lokalnych i regionalnych tak, aby bardziej sprzyjać ochronie różnorodności biologicznej, np. poprzez obniżenie stawki VAT na produkty pochodzące z upraw ekologicznych lub z obszarów sieci Natura 2000. Wskazane w związku z tym jest:

23.1

Obniżenie czy wręcz zniesienie podatków, jak również dotacji, które skłaniają do zachowań o niekorzystnym wpływie na różnorodność biologiczną, aby osiągnąć wewnętrzną zgodność z krajowymi ustawami i kodeksami w zakresie ochrony różnorodności biologicznej.

23.2

Z drugiej strony, zwiększenie dotacji i poszerzenie zakresu stosowania zwolnień podatkowych, które skłaniają do zachowań sprzyjających ochronie różnorodności biologicznej.

24.

Wzywa Komisję, by w dyskusjach prowadzonych obecnie na szczeblu europejskim na temat przeglądu kryteriów wykorzystywanych do obliczania PKB (mierzącego jedynie przepływy finansowe, nie zaś wielkość zgromadzonego kapitału) uwzględniła oprócz kryteriów dotyczących zdrowia i dobrych warunków życia ludności także wymogi ochrony różnorodności biologicznej i związanych z nią funkcji ekosystemu; przykładowo wydatki z tytułu prac wynikających z przypadkowych lub umyślnych zanieczyszczeń powinny być odliczane, nie zaś doliczane, tak jak obecnie.

25.

Stanowczo wzywa do tego, by przez wiele lat po 2010 r. kontynuowano działania podjęte na rzecz powstrzymania procesu zanikania różnorodności biologicznej.

26.

Uważa, że w działaniach podejmowanych w reakcji na obecny kryzys gospodarczy, który wymaga poważnych środków restrukturyzacyjnych, należy w pełni uwzględniać aspekty dotyczące różnorodności biologicznej. Znaczenie tej kwestii środowiskowej musi być w większym stopniu brane pod uwagę na wszystkich szczeblach terytorialnych, a przede wszystkim we wszelkiej działalności gospodarczej.

27.

Podkreśla znaczną potrzebę podejmowania zdecydowanych i spójnych działań na szczeblu europejskim, powielanych na wszystkich szczeblach lokalnych i regionalnych, zwłaszcza na szczeblu regionów, z myślą o zwiększeniu zaangażowania obywateli.

28.

Podkreśla oryginalność i siłę podejścia stosowanego w ramach sieci Natura 2000, zapewniającego ścisłą współpracę pomiędzy naukowcami a politykami, mającego na celu trwałe wykorzystywanie zasobów naturalnych. Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wyznaczono już obszary ochrony, które obejmują około 20 % terytorium UE.

29.

Sądzi jednak, że sieć specjalnych obszarów ochrony (dyrektywa siedliskowa 92/43/EWG) i obszarów specjalnej ochrony (dyrektywa ptasia 79/409/EWG) należy w większości krajów skonsolidować: niedokładność naukowych danych referencyjnych utrudnia ocenę zgodności lądowych obszarów sieci Natura 2000 z kryteriami, o których mowa w dyrektywach siedliskowej i ptasiej; wzywa ponadto państwa członkowskie do wywiązania się ze spoczywających na nich zobowiązań dotyczących obszarów morskich oraz zasobów wód gruntowych.

30.

Podkreśla szczególne znaczenie ekosystemów przyujściowych, które są najważniejszymi siedliskami gatunków żyjących w ekosystemach wód morskich i słodkich, oraz wzywa do zwrócenia na nie możliwie największej uwagi poprzez obowiązkowe zintegrowane planowanie zagospodarowania obszarów, przynajmniej tych objętych siecią Natura 2000.

31.

Kładzie nacisk na konieczność zwrócenia możliwie największej uwagi na jakość gleb i ich różnorodność biologiczną; gleby to jedyna część środowiska naturalnego naszej planety, która pośredniczy w przepływie wszystkich substancji i energii warunkującym dynamikę ekosystemów, a tym samym dynamikę gatunków; zagadnienie różnorodności biologicznej wymaga znacznego poszerzenia w odnośnej dyrektywie, nad którą trwają obecnie prace.

32.

Apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na utrzymanie poziomu i jakości warstw wodonośnych, które są szczególnie istotne dla jakości i różnorodności biologicznej gleby (zwłaszcza w rolnictwie) oraz zaopatrzenia ludności w wodę pitną.

33.

Wzywa do tego, aby zacieśniono praktyczną współpracę pomiędzy ekspertami, wywodzącymi się bądź z instytucji naukowych, bądź ze stowarzyszeń ekologicznych, a decydentami politycznymi: skuteczność decyzji i wdrażania programów, mających na celu trwałą ochronę różnorodności biologicznej, zależą zarówno od kompetencji ekspertów naukowych, jak i od kompetencji osób odpowiedzialnych za zarządzanie lokalne.

34.

Uważa, że obszary sieci Natura 2000 w pełni przyczynią się do trwałej ochrony różnorodności biologicznej wyłącznie pod warunkiem wdrożenia stosownego systemu zarządzania dziedzictwem naturalnym, angażującego w szczególności samorządy lokalne i regionalne, a także właścicieli użytków rolnych i terenów prywatnych; sytuacja, w której prawdopodobnie połowa gatunków i ponad trzy czwarte siedlisk o dużym znaczeniu dla Wspólnoty jest niedostatecznie chronionych, wskazuje na konieczność pilnego wprowadzenia systemu zarządzania ad hoc na tych obszarach.

35.

Sądzi, że sieć Natura 2000 i wszystkie obszary dzikiej przyrody należy w pełni uwzględnić w strategiach przestrzennej ochrony różnorodności biologicznej wdrażanych przez państwa członkowskie i samorządy lokalne i regionalne.

36.

Wzywa do pilnego utworzenia „sieci ekologicznej”, prawdziwej infrastruktury przyrodniczej zapewniającej w pierwszym rzędzie powiązania funkcyjne pomiędzy obszarami sieci Natura 2000 a obszarami dzikiej przyrody, jak również powiązania na obszarach miejskich i na podmiejskich obszarach uprawnych, z udziałem poszczególnych samorządów lokalnych i regionalnych, w tym regionów. Z ową infrastrukturą ekologiczną nie powinny kolidować istniejące i przyszłe struktury liniowe (autostrady, linie kolejowe itp.), aby uniknąć rozczłonkowania siedlisk. Infrastrukturę tę należy również włączyć do nowej wspólnej polityki rolnej.

37.

Stwierdza, że różnorodność biologiczna na obszarach sieci Natura 2000, ze względu na swoje cechy funkcjonalne, podlega bardzo silnemu oddziaływaniu z terenów sąsiednich, oraz uważa, że sposób zarządzania terenami okalającymi obszary sieci Natura 2000 i użytkowania tych terenów powinien trwale przyczyniać się do ochrony różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu w obrębie obszarów sieci.

38.

Kładzie nacisk na konieczność dokonania dogłębnego przeglądu i wzmocnienia polityki rybołówstwa (WPRyb) i polityki rolnej (WPR), jak również na opracowanie polityki leśnej w pełni uwzględniającej wymogi ochrony różnorodności biologicznej i zasady współzależności dotacji.

39.

Wzywa do uzupełnienia załącznika I do dyrektywy 2008/1/WE dotyczącej zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli o praktyki stosowane w akwakulturze na wodach śródlądowych i morskich, zwłaszcza praktyki o charakterze intensywnym.

40.

Proponuje dokonać przeglądu kryteriów dotyczących oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia: w odnośnych praktykach stosowanych w rolnictwie należy uwzględniać wymogi dotyczące różnorodności biologicznej i dynamiki związanych z nią interakcji.

41.

Z zadowoleniem przyjmuje decyzję (z dnia 2.3.2009 r.) europejskiej Rady Ministrów dotyczącą stosowania zasady ostrożności w odniesieniu do uprawy roślin genetycznie modyfikowanych (karta florencka podpisana w dniu 4.2.2005 r.) i wzywa do tego, aby zasada ta była możliwie najściślej stosowana w sposób jak najbardziej przejrzysty, zgodnie z konwencją z Århus (podpisaną w dniu 25.6.1998 r.).

42.

Wyraża obawę w związku z możliwym oddziaływaniem upraw energetycznych – takich jak uprawy do celów produkcji biopaliw wymagające dużej powierzchni – które w szczególności zwiększają zachętę do intensywniejszego wykorzystania gruntów odłogowanych i obszarów dzikiej przyrody, np. z racji zniesienia jesienią 2008 r. obowiązku odłogowania, i przyczyniają się do wylesiania krajów Południa. W związku z tym Komitet proponuje Komisji przeprowadzenie oceny oddziaływania biopaliw na różnorodność biologiczną, na środowisko i na ekosystemy.

43.

Zauważa, że gatunki, ekosystemy i przepływ substancji wykraczają poza granice administracyjne, zwłaszcza państwowe, i stwierdza, że niektóre obszary sieci Natura 2000 przedziela granica państwowa. Proponuje więc utworzenie na szczeblu europejskim statusu lub oznaczenia obszaru transgranicznego (dla transgranicznych obszarów sieci Natura 2000, czy nawet transgranicznych rezerwatów przyrody lub parków regionalnych), aby zapewnić spójne zarządzanie ochroną różnorodności biologicznej i odnośnymi ekosystemami.

44.

Uważa, że powodzenie strategii ochrony różnorodności biologicznej możliwe jest wyłącznie pod warunkiem powszechnego zaangażowania mieszkańców, począwszy od zwykłych obywateli, a skończywszy na decydentach gospodarczych i władzach lokalnych. Zaangażowanie to wymaga opracowania wysokiej jakości programu informacyjno-szkoleniowego, w szczególności za pomocą najnowocześniejszych technologii komunikacyjnych (internetu), lecz także szkolnych programów nauczania. Do działań tych należy zachęcić samorządy lokalne i regionalne, zwłaszcza regiony, które działają na szczeblu bliższym obywatelowi, a także udzielić im wsparcia.

45.

Proponuje, by nagradzać działania sprzyjające ochronie różnorodności biologicznej i jej dynamicznych interakcji poprzez rozpowszechnianie informacji o takich działaniach.

46.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zwraca szczególną uwagę na problem gatunków obcych, które stały się inwazyjne, stwarzają one bowiem poważne zagrożenie dla lokalnej różnorodności biologicznej.

47.

Powtarza swoje zalecenie, by pilnie podjęto problem gatunków inwazyjnych (CdR 159/2006 fin) w ramach jasnej strategii ukierunkowanej na działanie, w którą zaangażowane byłyby samorządy lokalne i regionalne. Za niezbędne uznaje opracowanie dyrektywy ad hoc.

48.

Uważa, że strategia zwalczania gatunków inwazyjnych będzie mogła być skuteczna wyłącznie pod warunkiem prowadzenia jej na szczeblu europejskim. Oznacza to spójny i znaczny udział poszczególnych państw członkowskich, w szczególności w zakresie przepisów prawa, oraz samorządów lokalnych i regionalnych, w szczególności w zakresie środków zwalczania. Uważa, że działania nadzorcze, zapobiegawcze i eliminacyjne dotyczące gatunków inwazyjnych najskuteczniej prowadzone będą na szczeblu regionalnym.

49.

Stwierdza brak stosownych przepisów prawa (pomimo istnienia przepisów szczególnych w innych dziedzinach) na szczeblu europejskim, właściwym do zajmowania się problemem wprowadzania obcych gatunków roślin i zwierząt.

50.

Wyraża ubolewanie w związku z brakiem spójności przepisów i środków krajowych, co w znacznej mierze osłabia skuteczność strategii przeciwdziałania inwazyjnym gatunkom obcym, i wzywa państwa członkowskie do przyjęcia przepisów prowadzących do osiągnięcia całościowej spójności.

51.

Za pilne uznaje wprowadzenie środków ścisłej kontroli przywozu gatunków nierodzimych do UE, przynajmniej przywozu o charakterze zamierzonym, zwraca jednak uwagę na względy, które kierują odnośnymi decyzjami lub kryją się pod nimi, i zaleca możliwie największą czujność w wymiarze etycznym.

52.

Uznaje szczególną odpowiedzialność Unii Europejskiej za ochronę różnorodności biologicznej na świecie, zarówno ze względu na historię kontynentu, jak i ze względu na jego stosunki gospodarcze, tym samym zaś uznaje spoczywający na nim obowiązek stanowienia wzoru.

53.

Zwraca szczególną uwagę na znaczne zagrożenia nieodłącznie związane z otwarciem rynków, dotyczące rozprzestrzeniania się potencjalnie inwazyjnych gatunków naturalnych lub genetycznie modyfikowanych. Usilnie wzywa więc do uwzględnienia wymogów ochrony różnorodności biologicznej we wszelkich międzynarodowych umowach handlowych.

54.

Wzywa państwa członkowskie do przyjęcia pełnej odpowiedzialności za należące do nich obszary lądowe i morskie znajdujące się poza granicami Europy, a w szczególności za obszary szczególnie obfitujące w gatunki i ekosystemy pierwotne.

55.

Wzywa do wspomagania procesu wdrażania współpracy międzynarodowej pomiędzy regionami mającej na celu wspieranie działań, zwłaszcza gospodarczych i oświatowych, sprzyjających trwałej ochronie różnorodności biologicznej na szczeblu pozwalającym regionom promować owe działania i zarazem wspomagać ich realizację.

56.

Podkreśla, że należałoby powołać międzynarodowy zespół ekspertów w dziedzinie różnorodności biologicznej, opierając się w znacznym stopniu na już istniejących ośrodkach, takich jak Europejskie Centrum Tematyczne ds. Ochrony Przyrody i Różnorodności Biologicznej, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (UICN) czy też właśnie tworzona międzyrządowa platforma naukowo-polityczna poświęcona różnorodności biologicznej i funkcjom ekosystemu (IPBES).

57.

Stwierdza, że warunki klimatyczne mają decydujący wpływ na gatunki i ekosystemy, a tym samym na różnorodność biologiczną, w związku z czym – przykładowo w przypadku systemów niestabilnych ekologicznie – konieczne jest uwzględnienie raczej podejścia systemowego niż podejścia skupiającego się na poszczególnych gatunkach. Inwestycje w środowisko naturalne mogą doprowadzić na przykład do powstania nowych ekosystemów.

58.

Wzywa do działania w taki sposób, aby żadne środki ograniczania emisji gazów cieplarnianych nie miały szkodliwego wpływu na różnorodność biologiczną.

59.

Za konieczne uznaje zbliżenie miejsc produkcji, zwłaszcza produkcji żywności, do miejsc konsumpcji w celu ograniczenia wydatków na energię wynikających z przewozu towarów na dużą odległość, a także zwiększenie niezależności i samowystarczalności żywnościowej poszczególnych krajów.

60.

Zauważa jednocześnie udział gatunków w przepływie gazów cieplarnianych na świecie, zwłaszcza dwutlenku węgla, i wzywa w związku z tym do uwzględnienia celu, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, w programach ochrony różnorodności biologicznej, np. poprzez ochronę typów siedlisk, które produkują O2 i pochłaniają CO2, jak np. siedliska leśne i tereny podmokłe (bagna, torfowiska itp.)

61.

Stwierdza, że ponownie zainteresowano się obszarami leśnymi, na nowo uznanymi za odnawialne źródło energii, i kładzie nacisk na konieczność niedopuszczenia do sytuacji, w której zainteresowanie to doprowadziłoby do powstania nowych form gospodarki leśnej (monokultur, skrócenia cyklu eksploatacji itp.) szkodliwych dla różnorodności biologicznej.

62.

Nalega, by obecne inwestycje i działania w zakresie produkcji energii odnawialnej, które powodują zmiany w środowisku lub mają negatywne konsekwencje dla różnorodności biologicznej (zwłaszcza minielektrownie i elektrownie wodne), wykorzystywały zasoby naturalne z poszanowaniem podstawowych warunków gwarantujących zachowanie i ciągłość potencjalnej różnorodności biologicznej środowiska rzecznego. Jeżeli w wyniku poszanowania różnorodności biologicznej nastąpi spadek wydajności danej działalności, w żadnym wypadku nie może to upoważniać do otrzymania pomocy państwa w ramach odszkodowania, gdyż chodzi o wymóg, który musi zostać spełniony. Należy również bezwzględnie zagwarantować korytarz ekologiczny, którym są ciek wodny i równina rzeczna, tak by nie izolować populacji.

63.

Kładzie nacisk na konieczność posiadania rzetelnej wiedzy na temat różnorodności biologicznej, jej stanu i funkcji ekosystemu oraz na udostępnienie tej wiedzy jak największej liczbie osób.

64.

Kładzie nacisk na znaczenie badań w dziedzinie nauk przyrodniczych i ekologii; w związku z tym należy ustanowić sieć obszarów całkowicie chronionych i/lub obszarów dzikiej przyrody, które byłyby obserwatorium procesów przyrodniczych, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu, jaki wywierają na nie zmiany klimatu.

65.

Proponuje prowadzenie badań mających na celu skuteczniejszy pomiar i analizę rzeczywistej wartości (zarówno kulturowej, jak i gospodarczej) różnorodności biologicznej i wynikających z niej funkcji ekosystemu. Badania te powinny być prowadzone przez zespoły interdyscyplinarne zgodnie z podejściem systemowym w celu stworzenia całościowej wizji uwzględniającej elementy zarówno przyrodnicze, jak i kulturowe.

66.

Kładzie nacisk na konieczność rozpoznania i dokładnego określenia, na szczeblu krajowym i regionalnym, najważniejszych przyczyn niszczenia różnorodności biologicznej i związanego z tym zanikania funkcji ekosystemu, aby można było opracować i wdrożyć skuteczne strategie ochrony.

67.

Podkreśla bezwzględną konieczność opracowania lub udoskonalenia zestawu stosownych, spójnych w skali europejskiej wskaźników (np. wskaźników SEBI 2010) w celu prowadzenia praktycznego nadzoru nad rozwojem różnorodności biologicznej, jej stanem i funkcjami ekosystemu.

68.

Wzywa państwa członkowskie do przywrócenia lub zreformowania kształcenia, zwłaszcza wyższego, w dziedzinie nauk przyrodniczych, w szczególności w wymiarze praktycznym, i w dziedzinie rozpoznawania gatunków i ekosystemów.

69.

Apeluje do państw członkowskich o włączenie treści dotyczących różnorodności biologicznej do programów szkolnictwa wyższego o profilu technicznym i do szkolenia zawodowego (w zakresie planowania przestrzennego, rolnictwa, budowy infrastruktury, gospodarki, urbanistyki itp.).

70.

Kładzie nacisk na naglącą potrzebę wyposażenia samorządów krajowych, lokalnych i regionalnych w zasoby ludzkie, techniczne i finansowe niezbędne do wspierania długofalowych programów, tj. trwających przez wiele lat po 2010 r., w celu zapewnienia długoterminowej ochrony różnorodności biologicznej.

71.

Wnosi, by zwiększyć odnośne pule środków budżetowych i uprościć procedury zatwierdzania wniosków, nie ograniczając przy tym korzyści dla różnorodności biologicznej, zwłaszcza w ramach instrumentu LIFE+, lecz także by możliwie najlepiej wykorzystywać środki z funduszy EFRR, EFRROW i EFR na rzecz ochrony różnorodności biologicznej.

72.

Wzywa do tego, aby w procesie przyznawania odnośnego wsparcia finansowego konsekwentnie stosowano ścisłą zasadę współzależności ekologicznej i by opierał się on na kryteriach obejmujących jednoznaczne i wiarygodne wskaźniki, takie jak wskaźniki SEBI 2010.

73.

Kładzie zdecydowany nacisk na konieczność ścisłej współpracy zespołów administracyjnych i logistycznych, począwszy od etapu opracowywania przedsięwzięć, w celu zapewnienia podejścia „systemowego” (tj. spójnej logiki cechującej całość złożoną z różnych elementów dynamicznie ze sobą powiązanych), bez względu na to, czy mowa o zespołach Komisji, państw członkowskich, czy samorządów regionalnych i lokalnych.

74.

Kładzie zdecydowany nacisk na konieczność prowadzenia programów badań naukowych, zwłaszcza w dziedzinie nauk przyrodniczych i ekologii, w celu uzyskania wiedzy niezbędnej do osiągnięcia celu, jakim jest powstrzymanie procesu zanikania różnorodności biologicznej. Podkreśla również znaczenie ukierunkowywania programów kształcenia kompetencji zawodowych i rozwoju karier naukowych (na przykład poprzez stypendia europejskie) na tematy związane z różnorodnością biologiczną, zarówno w zakresie nauk przyrodniczych, jak i społecznych.

75.

Podkreśla znaczenie działań oświatowych, zwłaszcza wśród uczniów, studentów i ogółu młodzieży, zmierzających do rzeczywistego zaangażowania obywateli, tj. obejmujących wszystkie grupy społeczne, rodzaje problemów i formy odpowiedzialności za różnorodność biologiczną; działania te powinny opierać się na bliskości, która cechuje stosunki pomiędzy obywatelami a samorządami lokalnymi i regionalnymi.

76.

Przypomina, że namacalne skutki polityki ochrony różnorodności biologicznej uwidaczniać się będą w perspektywie długofalowej, wiele lat po roku 2010, a nawet po roku 2020; w związku z tym ocena osiągnięć z dwuletniego okresu może dotyczyć wyłącznie skuteczności wdrażania działań.

77.

Usilnie przypomina, że w ocenie różnorodności biologicznej nie można opierać się wyłącznie na liczbie żyjących gatunków, ale powinno się w pełni uwzględniać ich wzajemne powiązania oraz złożoność i funkcje ekosystemów.

78.

Apeluje o zachęcanie organizacji ekologicznych do tego, by wykorzystywały swoją wiedzę do monitorowania zmian różnorodności biologicznej i informowania o nich opinii publicznej, jak również do tego, by zdawały sprawę ze swoich działań władzom lokalnym i regionalnym.

79.

Wzywa do ustanowienia dużego Obserwatorium Różnorodności Biologicznej (które mogłoby stanowić część wzmocnionego Europejskiego Centrum Tematycznego ds. Ochrony Przyrody i Różnorodności Biologicznej) w ramach kontynuacji podejścia przyjętego do celów przedmiotowej oceny śródokresowej; wskazane jest, aby obserwatorium to opierało się na działalności obserwatoriów na szczeblu krajowym, regionalnym oraz innych niższych szczeblach.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/54

—

Sugeruje, żeby na szczeblu państw członkowskich określać środki i ograniczenia dotyczące gospodarowania bioodpadami. Właściwe organy, którymi w państwach członkowskich są władze lokalne i regionalne, powinny mieć swobodę wyboru metod przetwarzania odpadów dostosowanych do lokalnych potrzeb, bezpiecznych dla środowiska i skutecznych.

—

Podkreśla, że nadrzędnym celem jest zapobieganie powstawaniu bioodpadów. Sugeruje, aby podejmować działania w celu podnoszenia świadomości, ograniczania ilości wyrzucanej żywności, popierania perspektywicznego planowania urbanistycznego, koncepcji „sprytnego ogrodnika” i kompostowania w gospodarstwach domowych, a także, aby uwzględnić zamówienia publiczne jako ważne narzędzie osiągania tych celów.

—

Uważa, że działania krajowe na rzecz ograniczenia ilości bioodpadów deponowanych na składowiskach powyżej limitu wyznaczonego przez UE oraz inwestycje w infrastrukturę mogą przyspieszyć przejście od deponowania ku innym, bardziej ekologicznym metodom gospodarowania bioodpadami.

—

Wzywa do selektywnej zbiórki bioodpadów, częściowo jako sposobu zagwarantowania jakości. Forma zbiórki bioodpadów powinna być określana zgodnie z warunkami lokalnymi i wprowadzana w państwach członkowskich jako jedno z wielu rozwiązań dotyczących rozwoju gospodarowania bioodpadami.

—

Uważa, że formę i ramy celów selektywnej zbiórki i przetwarzania trzeba określać na szczeblu UE, przy czym każde państwo członkowskie powinno mieć możliwość wytyczania własnych celów w oparciu o swoje uwarunkowania i potrzeby. Cele nielegislacyjne określane na szczeblu UE powinny być progresywne, ponieważ produkcja nawozów wymaga zapewnienia określonej jakości przy postępowaniu z bioodpadami. W przypadku substancji zagrażających środowisku i zdrowiu ludzkiemu normy jakości dotyczące kompostu i podobnych produktów z bioodpadów powinny obowiązywać jednolicie w całej UE.

Sprawozdawca

:

Mona-Lisa NORRMAN (SE/PSE), członek rady regionu Jämtland

1.

Z zadowoleniem przyjmuje zieloną księgę i zawarte w niej ogólne dążenie do przecięcia współzależności między wzrostem gospodarczym a rosnącą ilością odpadów w Unii Europejskiej. Jest to także ważnym celem strategii zrównoważonego rozwoju UE, która zmierza do pogodzenia wysokich standardów ochrony środowiska i spójności społecznej z trwałym i dynamicznym rozwojem gospodarki.

2.

Stwierdza, że wytwarzanie odpadów i gospodarowanie nimi stanowi problem dla środowiska i zdrowia w Unii Europejskiej i na całym świecie, dotyczący bezpośrednio władz lokalnych i regionalnych jako podmiotów odpowiedzialnych za te kwestie i ogólną organizację działań w tym zakresie. Ponadto zauważa, że wszystkie podmioty zajmujące się gospodarowaniem odpadami ponoszą odpowiedzialność za zagwarantowanie wysokiego poziomu ochrony środowiska i zdrowia ludzi. Gospodarowanie odpadami stanowi zatem usługę świadczoną w ogólnym interesie gospodarczym w rozumieniu art. 86 ust. 2 TWE.

3.

Stwierdza, że nadrzędnym celem jest jak najdalej idące zapobieganie powstawaniu bioodpadów. Instytucje UE oraz państwa członkowskie muszą zadbać o to, by ten leżący w interesie ogólnym cel był realizowany zgodnie z art. 16 TWE.

4.

Stwierdza, że transport odpadów ma znaczny udział w ogólnym natężeniu ruchu w UE, co stwarza problem w zakresie klimatu i wymaga podjęcia działań. Dlatego też gospodarowanie bioodpadami powinno odbywać się zgodnie z zawartą w art. 174 ust. 2 TWE zasadą, by szkody dla środowiska naprawiać w pierwszym rzędzie u źródła. Zatem przy gospodarowaniu bioodpadami trzeba uwzględniać także aspekty związane z transportem i infrastrukturą. Ważnym instrumentem w tych działaniach są plany gospodarki odpadami, które należy przygotowywać zgodnie z postanowieniami dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów.

5.

Zauważa, że zielona księga porusza wiele różnych dziedzin polityki: od odpadów, klimatu, energii, transportu, przez rolnictwo, konsumpcję i produkcję żywności, aż po konkurencję i swobodę przepływu towarów. Komitet zakłada, że w rozwoju działań dotyczących gospodarowania odpadami Komisja kieruje się art. 6 TWE i w poszczególnych dziedzinach polityki związanych z gospodarowaniem bioodpadami bierze pod uwagę wymogi ochrony środowiska naturalnego.

6.

Uznaje za ważne wspieranie rozwoju przede wszystkim lokalnych rynków bioodpadów. Bioodpady powinny być traktowane jako cenny surowiec naturalny służący do produkcji kompostu, który ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania produktywności gleby, dla zmniejszenia zużycia energochłonnych w produkcji nawozów sztucznych oraz dla zwiększenia zdolności gleby do zatrzymywania wody (a przez to dla ograniczenia spływu powierzchniowego i powodzi). Zdaniem KR-u rynek bioodpadów powinien odpowiadać zasadom zapisanym w traktacie, a w szczególności zasadzie ostrożności, zasadzie działania zapobiegawczego i zasadzie „zanieczyszczający płaci”. Jest to ważny warunek dla tego, by przyszłe wnioski Komisji dotyczące gospodarowania bioodpadami odpowiadały oczekiwaniom obywateli i ich wymaganiom dotyczącym wiarygodnego działania w kwestii odpadów. Rynek bioodpadów musi być dalej rozwijany i analizowany, tak by z perspektywy krajowej i z perspektywy UE nie był on ani nadmiernie, ani zbyt słabo uregulowany. Ważne narzędzie stanowią tu krajowe plany gospodarki odpadami.

7.

Podziela zdanie Komisji, że właściwe organy w państwach członkowskich powinny mieć możliwość wyboru metod przetwarzania odpadów odpowiednio do lokalnych i regionalnych warunków. Jest to ważny wymóg pozwalający na opracowanie dostosowanych do lokalnych warunków, przyjaznych dla środowiska i efektywnych metod przetwarzania bioodpadów. Trzeba uwzględnić między innymi następujące ważne czynniki: klimat, geologia, warunki glebowe, popyt na kompost, energia, gęstość zaludnienia, ilość odpadów, warunki fizyczne, takie jak np. infrastruktura, zaangażowanie społeczności lokalnej oraz płynny dialog odpowiedzialnych organów z innymi podmiotami, a zwłaszcza z obywatelami. W tej dziedzinie wyraźnie widać, że zasada pomocniczości, zasada samorządu lokalnego i zasada „zbliżenia do obywateli” odgrywają ważną rolę w realizacji celów UE.

8.

Zwraca uwagę na to, że definicja bioodpadów w zielonej księdze jest zgodna z ich definicją podaną w art. 3 ust. 4 dyrektywy w sprawie odpadów. KR podziela wątpliwości Komisji co do zbyt szerokiej definicji bioodpadów, która mogłaby utrudnić zapobieganie powstawaniu odpadów i efektywniejsze gospodarowanie bioodpadami. Komitet wzywa Komisję, by przeprowadziła ocenę skutków w odniesieniu do definicji proponowanej w zielonej księdze.

9.

Przypomina Komisji, że rozbudowa infrastruktury dla gospodarowania m.in. bioodpadami stanowi wyzwanie zarówno dla podmiotów publicznych, jak i dla podmiotów prywatnych. Solidne plany gospodarki odpadami ustalane przez władze krajowe, regionalne i lokalne są instrumentem służącym tworzeniu skutecznej infrastruktury gospodarowania odpadami. Ważne jest, by plany te były uzgodnione z innymi publicznymi planami. Plany gospodarki odpadami mogłyby także być wykorzystywane jako narzędzie monitorowania gospodarowania odpadami w państwach członkowskich oraz jako narzędzie wymiany doświadczeń.

10.

Jest zdania, że w celu opracowywania dostosowanych do lokalnych warunków, przyjaznych dla środowiska i efektywnych metod przetwarzania bioodpadów konieczne jest wsparcie finansowe i większe inwestycje w B+R. Komitet opowiada się za finansowaniem ze strony UE dla rozwoju dostosowanej do lokalnych warunków infrastruktury i rynków zrównoważonego gospodarowania bioodpadami. Unijnemu finansowaniu w tej dziedzinie muszą towarzyszyć analizy porównawcze i odpowiednie badania oraz musi ono odpowiadać zasadom społeczno-gospodarczym.

11.

Zauważa, że znaczne ilości bioodpadów – mieszczących się w zakresie definicji podanej w zielonej księdze – powstają w wyniku produkcji żywności i jej konsumpcji przez społeczeństwo. W Wielkiej Brytanii wyrzuca się nawet do 35 % wszystkich zakupionych artykułów spożywczych. Na dokonywane zakupy coraz większy wpływ mają trendy – produkuje się „fast food” oraz dania gotowe i półprodukty, kupuje się żywność w dużych ilościach, aby zaoszczędzić czas i pieniądze. Komitet opowiada się za prowadzeniem kampanii informacyjnych, aby uwrażliwić zarówno producentów, jak i konsumentów na powiązania między konsumpcją, produkcją, kosztami, odpadami, środowiskiem i zdrowiem. Należy pracować nad tym, by w przemyśle spożywczym, handlu, sektorze restauracyjnym, służbie zdrowia, szkołach itd. wyrzucano mniej żywności. Komitet zaleca nasilenie działań badawczo-rozwojowych w dziedzinie zrównoważonej produkcji i konsumpcji.

12.

Wzywa, by naświetlić i podkreślić związek między prawodawstwem UE, wsparciem finansowym i strategiami politycznymi w dziedzinie rolnictwa i żywności i w dziedzinie produkcji bioodpadów.

13.

Sądzi, że w zrównoważonym rozwoju miast ważnym aspektem jest perspektywiczne planowanie urbanistyczne pozwalające stworzyć warunki dla zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Jako przykład może posłużyć zwiększenie ilości sklepów spożywczych na obszarach mieszkalnych, zamiast lokowania ich poza tymi obszarami. Planowanie urbanistyczne oparte w większym stopniu na małej skali sprzyja bardziej zrównoważonym zwyczajom zakupowym i stanowiłoby zatem także wkład w zapobieganie powstawaniu odpadów.

14.

Jest zdania, że należy rozwijać koncepcję „sprytnego ogrodnika” (ang. smart gardening) i wspierać badania i rozwój w tej dziedzinie. Lokalne kompostowanie odpadów powstających w związku z pielęgnowaniem ogrodów, parków i terenów zielonych ogranicza transport odpadów, pozwala podnieść jakość i czyni gospodarowanie bioodpadami bezpieczniejszym. Należy w miarę możliwości zachęcać do kompostowania w gospodarstwach domowych, aby tworzyć w ten sposób lokalne obiegi bioodpadów, ale także aby wspierać i wykorzystywać zaangażowanie obywateli.

15.

Zwraca uwagę na to, że zamówienia publiczne, które bądź co bądź odpowiadają 14 % PKB Unii Europejskiej, stanowią ważne narzędzie zapobiegania powstawaniu odpadów. Należy podjąć odpowiednie inicjatywy, aby rozwinąć dialog między sektorem publicznym a producentami towarów i usług, które wiążą się z produkcją bioodpadów i gospodarowaniem nimi. Należy dalej rozwijać zamówienia publiczne na wyposażenie techniczne w sektorze spożywczym, tak by produkty i usługi mogły być tworzone we współpracy między producentami a konsumentami.

16.

KR zauważa, że samorządy lokalne i regionalne dokonały znacznych inwestycji finansowych i opracowały towarzyszące długofalowe strategie i partnerstwa, aby sprostać wymaganiom środowiskowym UE, a zwłaszcza dyrektywie w sprawie składowania odpadów (1999/31/WE). Aby nie zaprzepaścić tych inwestycji, należy uwzględnić je w rozważaniach na temat przyszłych inicjatyw dotyczących bioodpadów.

17.

Przypomina, że 27 państw członkowskich cechuje duża różnorodność uwarunkowań administracyjnych, politycznych, gospodarczych, geograficznych i klimatycznych. Dlatego rozsądne wydaje się, by rozwiązania dotyczące ewentualnych ograniczeń i działań związanych z gospodarowaniem bioodpadami były określane na szczeblu państw członkowskich.

18.

Stwierdza, że niezależnie od tego, czy państwa członkowskie zdecydują się na odzyskiwanie materii organicznej poprzez kompostowanie, fermentację beztlenową, produkcję biogazu czy spalanie bioodpadów, i niezależnie od tego, czy działania takie prowadzone będą przez podmioty prywatne czy publiczne, będzie to obciążeniem dla finansów publicznych w związku z inwestycjami kapitałowymi lub wysokimi płatnościami za gospodarowanie odpadami.

19.

Stwierdza, że na szczeblu krajowym zebrano dobre doświadczenia związane z uregulowaniami prawnymi dotyczącymi ograniczenia składowania bioodpadów wychodzącymi poza limity określone w unijnej dyrektywie w sprawie składowania odpadów. W Szwecji od 2002 r. obowiązuje zakaz deponowania odpadów palnych, a od 2005 r. odpadów organicznych. Przepisy te doprowadziły do znacznego zmniejszenia składowania bioodpadów, które teraz w większym stopniu przetwarzane są metodami znajdującymi się na wyższych pozycjach hierarchii postępowania z odpadami.

20.

Podkreśla, iż można sądzić, że podejmowane przez poszczególne państwa członkowskie działania na rzecz ograniczenia deponowania bioodpadów na składowiskach oraz inwestycje w infrastrukturę mogą przyspieszyć przejście od deponowania ku innym, bardziej ekologicznym metodom gospodarowania bioodpadami. Kraje o najlepszych uwarunkowaniach administracyjnych, politycznych i gospodarczych mają dobrą bazę do przeprowadzenia takiej zmiany, natomiast inne kraje będą prawdopodobnie potrzebowały wsparcia. Aby osiągnąć taką zmianę, UE musi zapewnić, by władze odpowiedzialne za gospodarowanie bioodpadami, które stanowi usługę świadczoną w ogólnym interesie gospodarczym, mogły w razie potrzeby inwestować we własne instalacje bez utrudnień ze strony reguł konkurencji i rynku wewnętrznego UE. Uważa ponadto, że należy ustanowić dodatkowe środki mające na celu ograniczenie ilości deponowanych odpadów poprzez zmniejszenie ilości materii organicznej podlegającej szybkiej fermentacji pośród deponowanych odpadów i wprowadzenie wymogu utrzymania jej na stabilnym poziomie bądź należy przyjąć środki gospodarcze karzące za deponowanie odpadów (pobieranie opłat za ilość zdeponowanych odpadów).

21.

Stwierdza, że zapotrzebowanie na energię i ciepło, odzyskiwanie składników odżywczych przez kompostowanie oraz produkcja biogazu muszą odpowiadać lokalnym uwarunkowaniom. Dlatego też wybór metod przetwarzania bioodpadów musi odbywać się na poziomie lokalnym lub regionalnym.

22.

Podkreśla, że odpowiedzialne organy – w wielu państwach członkowskich są to władze lokalne i regionalne – muszą zgodnie ze swymi kompetencjami planować gospodarowanie odpadami i wybierać najbardziej odpowiednie metody. Należy im więc udostępnić środki prawne i finansowe, które umożliwią realizację planów dotyczących tych usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Ustalenia w zakresie konkurencji czy rynku wewnętrznego nie mogą blokować decyzji o współpracy regionalnej lub współpracy z podmiotami prywatnymi. Zadaniem Komisji jest właściwe wyważenie swobody przepływu towarów i problematyki ochrony środowiska naturalnego i klimatu. Zasada ostrożności, zasada działania zapobiegawczego i zasada „zanieczyszczający płaci” powinny stanowić podstawę dla ewentualnego wniosku Komisji dotyczącego tej dziedziny. Przy tym ważnym instrumentem w przygotowywaniu kompleksowej podstawy dla procesu decyzyjnego jest analiza cyklu życia.

23.

Podkreśla, że ambitne cele UE związane z klimatem sprawiają, że konieczne jest opracowanie nowoczesnych technik pozyskiwania i produkcji energii odnawialnej. Produkcja biogazu z bioodpadów zmniejsza ich składowanie. Aby biogaz pozyskiwany z bioodpadów mógł w pełni stać się zrównoważonym źródłem energii na szczeblu lokalnym, musi być produkowany w wystarczających ilościach i musi być możliwa jego efektywna dystrybucja.

24.

Zwraca uwagę na to, że istnieją jeszcze ogromne niewykorzystane możliwości ograniczania emisji gazów cieplarnianych w lokalnym transporcie. Wpływ mają na to m.in. ostrzejsze wymagania dotyczące ekologii przy zamówieniach publicznych. Biogaz jest elementem tego potencjału i może być wykorzystany w następujących dziedzinach:

25.

Stwierdza, że wybór metody przetwarzania bioodpadów, które nie lądują na składowiskach, wymaga konsekwentnego stosowania analiz cyklu życia. Istnieje w związku z tym potrzeba rozwijania tych metod i dostosowania ich do odpowiednich zagadnień.

26.

Uważa, że ważnym warunkiem wstępnym dla uznania spalania bioodpadów za możliwą opcję w hierarchii postępowania z odpadami jest, by było ono połączone z odzyskiwaniem energii. Spalanie bioodpadów jest alternatywą dla produkcji nawozów przede wszystkim wtedy, gdy nie ma możliwości zagwarantowania jakości bioodpadów, tzn. w wypadku odpadów, które nie zostały zebrane w selektywny sposób i które wciąż zawierają bioodpady.

27.

Chciałby zwrócić uwagę na to, że w wielu państwach członkowskich istnieje rozległa lokalna infrastruktura dla dystrybucji ciepła, np. powstającego przy spalaniu odpadów. Infrastruktura ta jest rozbudowywana, by dotrzymać kroku wzrostowi potrzeb w zakresie ogrzewania, chłodzenia i elektryczności, oraz w związku z coraz większą ilością odpadów.

28.

Jest zdania, że określenie celów dotyczących selektywnego zbierania i przetwarzania poszczególnych frakcji odpadów sprzyja rozwojowi korzystnych z punktu widzenia ochrony środowiska tendencji, m.in. w zakresie gospodarowania bioodpadami. Formę i ramy tych celów trzeba określać na szczeblu UE, przy czym każde państwo członkowskie powinno mieć możliwość wytyczania własnych celów w oparciu o lokalne, regionalne i krajowe uwarunkowania i potrzeby. Cele nielegislacyjne określane na szczeblu UE powinny być progresywne, ponieważ produkcja nawozów wymaga zapewnienia określonej jakości przy postępowaniu z bioodpadami. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy dokona się selekcji surowców do produkcji nawozów, to znaczy przeprowadzi się selektywną zbiórkę bioodpadów. Na opracowanie i wdrożenie odpowiedniej technologii i logistyki potrzeba czasu i konieczne są działania badawczo-rozwojowe zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym.

29.

Uważa, że mając na celu ochronę zdrowia ludzi, należy w odniesieniu do przetwarzania i wykorzystywania bioodpadów na pierwszym miejscu postawić zasadę ostrożności, a to ze względu na możliwość ich pośredniego powrotu do łańcucha żywnościowego lub do łańcucha przetwarzania żywności, a także możliwość ich wykorzystania w importowanych produktach żywnościowych i paszach.

30.

Podkreśla, że potrzeby w zakresie nawożenia gruntów rolnych różnią się w poszczególnych krajach w zależności od warunków geologicznych, typu gleby i sposobu użytkowania. Przy gospodarowaniu bioodpadami trzeba zatem mieć na uwadze lokalne i regionalne uwarunkowania i potrzeby.

31.

Uznaje za sensowne, by połączyć produkcję nawozów i biogazu poprzez stosowanie jako nawozu pozostałości z produkcji biogazu. Jako surowiec do produkcji nawozów lub biogazu można by wykorzystywać nie tylko substancje zdefiniowane w zielonej księdze jako bioodpady, ale także roślinne odpady z leśnictwa i odpady rolnicze, takie jak odchody, osady ściekowe oraz inne odpady ulegające biodegradacji, np. włókna naturalne, papier czy odpady drewna. Chciałby podkreślić, że w zintegrowanym gospodarowaniu wszystkimi rodzajami bioodpadów ważne jest, by stosować podejście systemowe i kompleksowe, obejmujące wszystkie aspekty zrównoważonego rozwoju.

32.

Wzywa do selektywnej zbiórki bioodpadów, tak by możliwe było m.in. zagwarantowanie ich jakości. Forma zbiórki bioodpadów powinna jednak być określana zgodnie z warunkami lokalnymi i wprowadzana w państwach członkowskich jako jedno z wielu rozwiązań dotyczących rozwoju gospodarowania bioodpadami.

33.

Uważa, że w wypadku, gdy gleba wymaga zwiększenia zawartości materii organicznej w celu poprawy żyzności, najbardziej odpowiednim sposobem zagospodarowania bioodpadów jest selektywna zbiórka, a następnie przetwarzanie z zastosowaniem procesu fermentacji beztlenowej i kompostowania odpadu pofermentacyjnego lub innych procesów, w wyniku czego otrzymuje się wysokiej jakości kompost, wykorzystując tym samym bioodpady w sposób materiałowy i energetyczny.

34.

Zwraca uwagę na to, że główne przyczyny niewykorzystywania bioodpadów jako nawozu wiążą się z gwarantowaniem jakości bioodpadów. Dalszym ważnym aspektem jest dostrzeżenie przez obywateli/konsumentów konieczności istnienia dobrze funkcjonującego obiegu substancji i wynikających stąd szans.

35.

Jest zdania, że w przypadku substancji zagrażających środowisku i zdrowiu ludzkiemu normy jakości dotyczące kompostu i podobnych produktów z bioodpadów powinny obowiązywać jednolicie w całej UE. Należy także uwzględnić obszar stosowania kompostu i podobnych produktów oraz charakter gleby, na której się je rozprowadza, a także ich ilość i stężenie. Może to oznaczać, że gleby, na której ma być stosowany kompost i podobne produkty, muszą zostać odpowiednio sklasyfikowane.

Normy jakości dla produktów pochodzących z bioodpadów można podzielić na dwie kategorie:

36.

Zauważa, że jednym ze sposobów promocji stosowania bioodpadów jako nawozów może być podawanie składu bioodpadów, zwłaszcza w odniesieniu do zawartości niektórych komponentów, takich jak mull czy składniki odżywcze.

37.

Stwierdza, że głównym argumentem przytaczanym na korzyść stosowania kompostu do poprawy jakości gleby jest konieczność wprowadzenia do gruntów ornych i o innym przeznaczeniu roślinnych substancji odżywczych. Potrzeby i warunki w poszczególnych państwach członkowskich są jednak w tym względzie zróżnicowane. Dlatego też ważne jest, by podstawą do decyzji o tym, czy wprowadzać bioodpady o zagwarantowanej jakości do gruntów ornych i gruntów o innym przeznaczeniu, czy też raczej produkować energię w wyniku spalania, muszą być lokalne potrzeby i uwarunkowania.

38.

Zaleca, by wymagania dotyczące instalacji prowadzących przetwarzanie bioodpadów odpowiadały obowiązującym normom ochrony środowiska oraz były dostosowane do lokalnych i regionalnych potrzeb i warunków.

39.

Jest zdania, że zbadanie zalet i wad różnych technik przetwarzania bioodpadów, a zwłaszcza opracowywanie nowych technik przetwarzania, wymaga dalszych działań w dziedzinie badań i rozwoju. Badania powinny dotyczyć wszystkich aspektów przetwarzania bioodpadów – od konsumpcji i produkcji, po technikę i nieszkodliwość dla środowiska.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/59

1.

Wyraża zaniepokojenie terytorialnymi skutkami kryzysu w sektorze motoryzacyjnym, który uderza w tę gałąź przemysłu w całej Unii Europejskiej i w różny sposób dotyka poszczególne regiony.

2.

Zwraca uwagę na skutki, jakie z powodu kryzysu odczuwają łańcuchy dostaw, MŚP oraz społeczności na szczeblu lokalnym i regionalnym.

3.

Podkreśla zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w sprawę określenia i wprowadzenia środków na rzecz łagodzenia skutków kryzysu.

4.

Przyjmuje z zadowoleniem rezolucję Parlamentu Europejskiego z 25 marca br. w sprawie przyszłości europejskiego przemysłu motoryzacyjnego.

5.

Podkreśla, że przemysł motoryzacyjny ma szczególne znaczenie dla produktu krajowego brutto (PKB), badań, rozwoju i innowacji (BRI), a także dla zatrudnienia w Europie oraz że jest on jednym z głównych filarów gospodarki kilku europejskich regionów.

6.

Opowiada się za tym, by Komisja Europejska przedstawiła propozycję wypracowania dla branży motoryzacyjnej wspólnego europejskiego podejścia angażującego władze lokalne i regionalne oraz szerokie spektrum podmiotów społecznych i zainteresowanych stron, uwzględniając jednocześnie występujące już wcześniej problemy strukturalne.

7.

Zwraca uwagę na niebezpieczeństwo protekcjonizmu w kontekście kryzysu gospodarczego.

8.

Podkreśla znaczenie działań na rzecz utrzymania miejsc pracy i złagodzenia społecznych skutków kryzysu dla pracowników i regionów dotkniętych bezrobociem, zwłaszcza w postaci środków mających na celu poszerzenie i ułatwienie dostępu do Europejskiego Funduszu Społecznego i europejskiego funduszu dostosowania do globalizacji, oraz znaczenie wspierania szans na znalezienie zatrudnienia poprzez podnoszenie kwalifikacji.

9.

Wyraża ubolewanie z powodu słabości istniejących instrumentów, które mają być odpowiedzią na konkretne problemy małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), a zwłaszcza dostawców z branży motoryzacyjnej, niezależnie od ich wielkości.

10.

Apeluje o lepsze wdrażanie mechanizmów prawnych i finansowych na szczeblu europejskim w celu zapewnienia pełnego korzystania przez MŚP z nowych lub istniejących możliwości finansowania.

11.

Zwraca się do Komisji Europejskiej o wspieranie sieci współpracy pomiędzy regionami wysoce wyspecjalizowanymi w branży motoryzacyjnej poprzez instrument „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” lub inny instrument współpracy terytorialnej bądź technicznej.

12.

Przyjmuje z zadowoleniem propozycję Komisji Europejskiej w sprawie inicjatywy na rzecz ekologicznych samochodów, która szanuje zasadę rozwoju zrównoważonego i zachęca regiony do udziału w koordynacji wysiłków na rzecz badań i innowacji w tej dziedzinie.

13.

Podkreśla znaczenie zapewnienia wystarczających funduszy publicznych na wspieranie zwłaszcza wszystkich działań w dziedzinie BRI, technologii przyjaznych dla środowiska oraz podnoszenia kwalifikacji pracowników sektora motoryzacyjnego.

14.

Zachęca wszystkie właściwe zainteresowane strony do promowania inicjatyw, których skutkiem będzie wymiana parku samochodowego oraz zwiększenie liczby kampanii informacyjnych dotyczących korzyści gospodarczych i ekologicznych wynikających z zastosowania energooszczędnych pojazdów.

15.

Wzywa do przestrzegania reguł rynku wewnętrznego, a także zachowania spójności między krajowymi i/lub regionalnymi strategiami politycznymi, takimi jak krajowe mechanizmy dotyczące kredytu konsumenckiego.

16.

Potwierdza, że istnieje potrzeba pogłębienia i rozszerzenia toczącego się dialogu i dyskusji w sprawie przyszłości branży motoryzacyjnej oraz – jeśli to konieczne – przyczyniania się do powstawania nowych gałęzi przemysłu.

17.

Zachęca Komisję Europejską do włączenia przedstawicieli Komitetu Regionów do grupy wysokiego szczebla „Cars 21”.

18.

Podkreśla potrzebę dysponowania wiarygodnymi i porównywalnymi danymi dla przemysłu motoryzacyjnego.

19.

Wzywa państwa członkowskie do częstszego zasięgania opinii władz lokalnych i regionalnych w sprawie działań wspierających przemysł motoryzacyjny, np. poprzez udział w konstruktywnym dialogu z producentami samochodów, dostawcami, organizacjami pracowniczymi oraz władzami szczebla krajowego lub europejskiego.

20.

Wzywa przemysł motoryzacyjny do podjęcia dialogu z organizacjami pracowniczymi na szczeblu regionalnym lub lokalnym. Wzywa do przystępowania do rozmów z udziałem władz lokalnych i regionalnych przed podjęciem jakichkolwiek istotnych i nadzwyczajnych decyzji, jeżeli mogłyby one oddziaływać w znaczny i nieprzewidywalny sposób na strukturę społeczno-gospodarczą na danym terenie.

21.

Zachęca odpowiednie komisje KR-u do omówienia działań UE podejmowanych w odpowiedzi na kryzys w przemyśle motoryzacyjnym.

22.

Zachęca władze lokalne i regionalne w całej UE do modernizacji posiadanych przez nie parków samochodowych oraz do wspierania wymiany parków należących do podległych im organizacji i kontrahentów, tak aby doprowadzić do zmniejszenia szkodliwych emisji, stymulować popyt na nowe technologie i przekazać wyraźny sygnał działającym na ich terenie dostawcom.

23.

Wnosi, by przewodniczący Komitetu przekazał niniejszą rezolucję Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz prezydencjom Unii Europejskiej.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/61

1.

Przypomina , że zmiany klimatu są jednym z najważniejszych wyzwań politycznych, przed którymi stoi ludzkość. W tym kontekście samorządy lokalne i regionalne mają do odegrania kluczową rolę w przeciwdziałaniu zmianom klimatu, zwłaszcza z uwagi na fakt, że to one najczęściej ponoszą wynikające ze zmian klimatu koszty społeczne i gospodarcze.

2.

Podkreśla , że kryzys gospodarczy nie może być argumentem za zmniejszeniem wysiłków, ale wręcz przeciwnie powinien skłaniać do nasilenia działań mających przeciwdziałać zmianom klimatu. Kryzys powinien stanowić szansę na wzmocnienie wiedzy technicznej i opracowanie rozwiązań dla problemu zmian klimatu.

3.

Podkreśla , że wiele jednostek samorządu lokalnego i regionalnego już teraz w istotny sposób przyczynia się do powodzenia europejskich inicjatyw politycznych w zakresie zmian klimatu i energetyki oraz odgrywa kluczową rolę we wdrażaniu odpowiednich strategii za pośrednictwem działań w dziedzinie transportu publicznego, infrastruktury transportowej i energetycznej, mieszkalnictwa, planowania przestrzennego, efektywności energetycznej i komunikacji.

4.

Podkreśla, że regiony europejskie narażone są na skutki zmian klimatu a ich możliwości przystosowywania się do nich są bardzo różne, przede wszystkim z uwagi na różnice w rozwoju społeczno-gospodarczym, warunkach naturalnych i gęstości zaludnienia. Wśród regionów najbardziej narażonych na negatywne skutki zmian klimatu są regiony górskie, strefy nadbrzeżne, regiony najbardziej oddalone i wyspiarskie oraz wiele obszarów półsuchych w basenie Morza Śródziemnego.

5.

Jest przekonany , że koszt działań mających na celu ograniczenie zmian klimatu będzie znacznie niższy od szacowanych kosztów zmian klimatu.

6.

Sądzi , że skuteczna polityka klimatyczna może zapobiec pojawieniu się nierówności społecznych wynikających z wpływu zmian klimatu.

7.

Podkreśla , że przejście do gospodarki opartej na technologiach bezemisyjnych stanowi ważny krok w kierunku wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, zwłaszcza dla samorządów lokalnych i regionalnych.

8.

Wzywa Unię Europejską do nasilenia wysiłków na najwyższym szczeblu politycznym, aby wzmocnić międzynarodową koalicję przeciw zmianom klimatu oraz zagwarantować, że porozumienia post-Kioto będą oparte na ambitnych, przejrzystych i prawnie wiążących celach w zakresie redukcji emisji.

9.

Podkreśla konieczność zapewnienia, by KR miał swojego przedstawiciela w delegacji UE na konferencję UNFCCC COP 15 w Kopenhadze w grudniu 2009 r., który reprezentowałby głos europejskich samorządów lokalnych i regionalnych.

10.

Wyraża zaniepokojenie tym, że choć w projekcie dokumentu negocjacyjnego grupy roboczej ad hoc ds. długoterminowej współpracy w ramach Konwencji dostrzeżono znaczenie podejmowanych na szczeblu lokalnym i regionalnym wysiłków na rzecz przystosowywania się do zmian klimatu, to nie wspomina się w nim jednak o ich roli w łagodzeniu zmian klimatu ani o żadnej wizji przeciwdziałania zmianom klimatu w długiej perspektywie czasowej.

11.

Wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do stosowania zasady pomocniczości w ramach prac i negocjacji nad nową polityką dotyczącą zagadnień związanych ze zmianami klimatu, które mogą mieć istotny wpływ na samorządy lokalne i regionalne i ich obywateli, oraz do zapewnienia wystarczających zasobów finansowych i ludzkich przy przypisywaniu zadań poszczególnym szczeblom władzy.

12.

Podkreśla potrzebę prowadzenia intensywnych kampanii informacyjnych z aktywnym udziałem władz lokalnych i regionalnych, które mają bezpośredni kontakt z obywatelami.

13.

Przyjmuje zatem z zadowoleniem zobowiązanie się UE do uzyskania synergii w wysiłkach mających na celu łagodzenie zmian klimatu i przystosowywanie się do nich zgodnie ze strategią lizbońską i porozumieniem z Göteborga, ale wzywa, by w nowej strategii lizbońskiej po 2010 r. odejść od obecnego rozwiązania, gdzie równolegle biegną trzy różne procesy, i stworzyć jedne ramy dla rozwoju obejmujące działania Unii Europejskiej w dziedzinie społecznej, gospodarczej i ochrony środowiska.

14.

Zaleca konsekwentne inwestycje celem nadania infrastrukturze bardziej ekologicznego charakteru; chodzi tu o szersze wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w administracji, renowację budynków publicznych i prywatnych pod kątem efektywności energetycznej, nowe rodzaje transportu. Należy też wspierać efektywne energetycznie oświetlenie oraz urządzenia grzewcze i chłodzące. Istotne jest ponadto stosowanie kryteriów ekologicznych w zamówieniach publicznych, a także poprawa bezpieczeństwa dostaw energii.

15.

Sądzi , że łagodzenie zmian klimatu i przystosowywanie się do nich trzeba włączyć do wszystkich obecnych ram politycznych UE jako zadeklarowany cel, w tym do polityki rolnej i rozwoju obszarów wiejskich, z uwzględnieniem zapobiegania wylesianiu, polityki dotyczącej transportu, różnorodności biologicznej, gospodarki wodnej i gospodarki odpadami, jak również do programów finansowania w dziedzinach takich jak polityka spójności.

16.

Wzywa do przeglądu budżetu, programów i kierunków polityki, a zwłaszcza najważniejszego prawodawstwa UE na okres po 2013 r. w świetle zmian parametrów spowodowanych przez zmiany klimatu.

17.

Zaleca , aby sprawdzić, czy w celu opracowania właściwych odpowiedzi politycznych na zmiany klimatyczne trzeba będzie zaprojektować nowe wskaźniki pozwalające zmierzyć zgodność z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz uwzględnić je jako parametry w nowej generacji funduszy strukturalnych.

18.

Podkreśla , że władze lokalne i regionalne muszą być w pełni zaangażowane w inicjowanie, opracowywanie, przyjmowanie i wdrażanie krajowych strategii i planów działania w zakresie zmian klimatu.

19.

Podkreśla swoje pełne poparcie polityczne dla Porozumienia między burmistrzami – zainicjowanego przez Komisję Europejską wspólnie z Komitetem Regionów – jako odpowiedzi miast na globalne ocieplenie, w którym to porozumieniu miasta formalnie zobowiązują się do redukcji swych emisji CO2 w stopniu wykraczającym poza unijne cele 20-20-20 oraz wzywa, by do porozumienia tego mogły przystąpić wszystkie odpowiednie władze szczebla niższego niż krajowy. Nakłania, by dalej rozwijać Porozumienie między burmistrzami oraz by udostępnić odpowiednie środki na wypracowanie specjalistycznej wiedzy i strategii dostosowanych do szczególnych potrzeb władz lokalnych i regionalnych.

20.

Zaleca , by wspólnotowe ramy budżetowe miały taki kształt, by wszystkie samorządy lokalne i regionalne były równie dobrze wyposażone do stawienia czoła zmianom klimatu, i by posiadały zasoby potrzebne do zapobiegania przyczynom zmian klimatu i przystosowywania się do ich konsekwencji, zwłaszcza z myślą o osobach najbardziej nimi dotkniętych oraz podmiotach gospodarczych.

21.

Jest zdania , że zasadę „zanieczyszczający płaci” należy stosować we wszystkich obszarach polityki wspólnotowej związanych z ochroną środowiska i klimatem poprzez internalizację środowiskowych kosztów dóbr i usług.

22.

Popiera zasadę współpracy i solidarności państw wprowadzoną do nowego unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) między państwami o wysoko rozwiniętej technologii (których sektory przemysłowe wykazują wyższą efektywność energetyczną) a państwami słabiej rozwiniętymi (których gospodarki są bardziej energochłonne i muszą zwiększyć tempo wzrostu).

23.

Uważa , że pomimo osiągniętych postępów trzeba nadal zwiększać przejrzystość i wiarygodność systemu EU ETS w perspektywie długoterminowej i zwracać uwagę na skutki społeczne i środowiskowe proponowanych działań, w szczególności na szczeblu lokalnym i regionalnym.

24.

Zaleca właściwe uwzględnienie wymogów polityki rozwoju regionalnego i zwraca uwagę, że dla zwiększenia przejrzystości i efektywności rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla, niektóre zakłady przemysłowe można by poddać głębokiej restrukturyzacji w celu usunięcia z systemu produkcyjnego zakładów mniej wydajnych lub przechodzących kryzys. W takim wypadku wzywa do podjęcia działań wspomagających proces przestawienia produkcji i przekwalifikowanie zainteresowanych pracowników.

25.

Przypomina , że równolegle z istnieniem systemu handlu uprawnieniami do emisji niezbędne jest podjęcie większych wysiłków przede wszystkim na rzecz przestawiania się na środki transportu bardziej przyjazne dla środowiska. Wzywa rządy krajowe do rozbudowy infrastruktury kolejowej i wodnej i ogólnie do promowania transportu intermodalnego.

26.

Zważywszy na wysoki stopień zależności sektora transportu od ropy naftowej, ubolewa , że drugi strategiczny przegląd energetyczny nie zawiera, równolegle do zaproponowanego pakietu na rzecz efektywności energetycznej, żadnych propozycji na rzecz efektywności transportu, zwłaszcza w dziedzinach takich jak transport kolejowy i inne publiczne środki transportu, energooszczędne pojazdy, wspólne korzystanie z samochodów, ekologiczny styl jazdy, zachęcanie ludzi do korzystania z rowerów itp.

27.

Jest zdania , że polityka energetyczna oraz polityka ochrony klimatu są ściśle ze sobą powiązane i należy je koordynować – wszak 80 % emisji CO2 w Europie powstaje przy produkcji energii.

28.

Ubolewa , że w pakiecie energetyczno-klimatycznym na rok 2008 nie udało się zawrzeć wiążącego celu dotyczącego efektywności energetycznej, który jest brakującym ogniwem w działaniach na rzecz niezbędnego ograniczenia emisji dwutlenku węgla.

29.

Podkreśla nierównomierność postępu osiągniętego w ostatnich latach w miastach i regionach UE, jeśli chodzi o ograniczanie emisji CO2 oraz zużycia energii. Trzeba wziąć pod uwagę różne nasilenie konsumpcji i wytwarzania energii oraz związaną z tym intensywność emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz w poszczególnych państwach członkowskich, a zwłaszcza różnice pomiędzy miastami a obszarami wiejskimi.

30.

Uznaje , że regionalne plany działania dotyczące klimatu lub plany na rzecz zrównoważonej energii mogą być ogniwem łączącym inicjatywy lokalne i działania na szczeblu krajowym, które powinny wprowadzać praktyczne instrumenty umożliwiające osiąganie celów. Należy również zapewnić odpowiednie finansowanie.

31.

Zaleca udostępnienie dalszych zasobów i opracowanie kolejnych działań uzupełniających korzystanie z europejskich funduszy strukturalnych, które służyłyby wspieraniu polityki przystosowywania się do zmian klimatu i środków mających łagodzić ich skutki, takich jak oszczędzanie energii i korzystanie z energii odnawialnej, poprawa charakterystyki energetycznej budynków i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Zwiększyłoby to wsparcie dla europejskiej polityki klimatycznej.

32.

Wzywa do zwiększenia funduszy na badania nad technologiami wychwytywania dwutlenku węgla, które powinny być stosowane wraz z innymi środkami pozwalającymi na niezbędne znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

33.

Pragnie , by producenci energii odnawialnej na wszystkich szczeblach, w tym także małe instalacje, mieli zapewniony dostęp do systemów wsparcia. Uważa, że w imię spójności celem wspierania energii odnawialnej powinno być zmniejszanie wykorzystywania paliw kopalnych.

34.

Uznaje , że Porozumienie między burmistrzami, poprzez promowanie zrównoważonej energii i efektywności energetycznej, może zachęcić miasta i regiony do wprowadzenia zmian, aby chronić najsłabsze grupy obywateli, zwłaszcza osoby o niskich i nierosnących dochodach, przed konsekwencjami wysokich cen energii i przed ubóstwem energetycznym. Należy przy tym unikać subwencjonowania zużycia energii i zamiast tego wprowadzać silne zachęty do poprawy efektywności energetycznej i do możliwie najdalej posuniętego zmniejszania zużycia energii.

35.

Zdecydowanie opowiada się za koniecznością ochrony najsłabszych grup społecznych przed ewentualnym wzrostem cen nośników energii, szczególnie energii elektrycznej, miedzy innymi poprzez działania umożliwiające im poprawę efektywności energetycznej swoich domów.

Zleca swemu przewodniczącemu, by przedstawił niniejszą rezolucję czeskiej i szwedzkiej prezydencji, Komisji Europejskiej, państwom członkowskim i partnerom z ONZ.

4.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 211/65

—

Uważa, że europejska polityka morska powinna być częścią kompleksowego i międzysektorowego podejścia oraz powinna opierać się na planowaniu przestrzennym obszarów morskich, którego celem jest sprostanie coraz intensywniejszemu korzystaniu z zasobów morskich i umożliwienie ich harmonijnego współistnienia na ograniczonym i delikatnym obszarze.

—

Uważa, że do takiego planowania przestrzennego niezbędne jest wdrożenie innowacyjnego mechanizmu zarządzania, zaprojektowanego w duchu wieloszczeblowego sprawowania rządów i poszanowania zasady pomocniczości. Przypomina więc, jak ważną rolę w zakresie planowania przestrzennego obszarów morskich mają do odegrania samorządy terytorialne, jako podmioty finansujące niektóre polityki i jako działające na szczeblu lokalnym podmioty mające najlepsze warunki do zorganizowania harmonijnego współistnienia różnych rodzajów działalności.

—

Wyraża uznanie dla postępów poczynionych przez Komisję w dziedzinie planowania przestrzennego obszarów morskich oraz jej zamiaru opracowania wspólnych zasad na szczeblu europejskim i uważa, że rola Unii Europejskiej mogłaby ewoluować w kierunku normatywnym, w zakresie metod i zasad, zwłaszcza w oparciu o istniejące konwencje regionalne.

—

Popiera zamiar Komisji polegający na dokończeniu tworzenia rynku wewnętrznego w celu zwiększenia atrakcyjności i konkurencyjności transportu morskiego. Wyraża jednak ubolewanie, że konkretne środki dotyczą głównie aspektu gospodarczego. Wzywa do pełnego uwzględnienia aspektów społecznych i środowiskowych.

—

Podtrzymuje wniosek dotyczący zbadania możliwości zmiany europejskiego systemu finansowania w celu utworzenia jednolitego, uproszczonego systemu nastawionego na wszystkie lub większość zagadnień morskich obsługiwanych w ramach europejskiego funduszu stref przybrzeżnych i wysp i to w trakcie dyskusji na temat przyszłych ram finansowych na okres 2014-2020.

—

Wyraża uznanie dla wyjaśnienia kwestii wspólnotowego finansowania autostrad morskich, lecz uważa, że należałoby ambitnie podjąć ogólną refleksję dotyczącą natury operacji i inwestycji kwalifikujących się do otrzymania wsparcia wspólnotowego w świetle faktu, że mechanizmy wprowadzone w ostatnich latach nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, zwłaszcza w zakresie wymogów krótkoterminowej rentowności usług.

Sprawozdawca

Michel DELEBARRE, mer Dunkierki (FR/PSE)

1.

Uznaje znaczne postępy dokonane przez Komisję i wyraża uznanie w związku ze skutecznym wdrożeniem planu działania i przyjętego zintegrowanego podejścia. Jest zdania, że europejska polityka morska powinna być częścią kompleksowego i międzysektorowego podejścia, obejmującego „wszystkie aspekty relacji człowieka z morzami i oceanami” (1).

2.

Przypomina, że regiony i miasta przybrzeżne Unii Europejskiej zamieszkuje blisko połowa ludności UE (2) i że obszary te przyczyniają się do wytworzenia około 40 % europejskiego PKB. Władze lokalne i regionalne posiadają zróżnicowane uprawnienia w dziedzinach związanych z polityką morską i stanowią właściwy szczebel do propagowania koordynacji poszczególnych polityk sektorowych w terenie. Co więcej, na samorządach terytorialnych obszarów przybrzeżnych spoczywa szczególna odpowiedzialność w zakresie zagospodarowania tych stref: muszą one regulować napięcia wynikające z konfliktów między konkurującymi ze sobą rodzajami działalności na wybrzeżu, a także na morzu, i dążyć do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju i poziomu zatrudnienia, które byłyby zgodne z konieczną ochroną środowiska morskiego. W związku z tym nabyły one doświadczenie w zakresie zintegrowanego myślenia strategicznego o tego rodzaju obszarach, obejmującego tak różnorodne dziedziny, jak transport, planowanie dotyczące portów, bezpieczeństwo, rozwój miejski, planowanie przestrzenne obszarów morskich, szkolenie zawodowe, czy zintegrowane zarządzanie strefą przybrzeżną (ICZM).

3.

Stwierdza, że dla skutecznego wdrożenia europejskiej polityki morskiej konieczne jest zarządzanie angażujące w sposób bardziej bezpośredni podmioty lokalne i regionalne. Prawdziwie partnerskie zarządzanie polityką morską, obejmujące wszystkie szczeble podejmowania decyzji oraz społeczeństwo obywatelskie, umożliwi wystarczająco wczesne wykrywanie potencjalnych konfliktów i znajdowanie rozwiązań dostosowanych do warunków panujących w terenie.

4.

Podziela stanowisko Komisji, wyrażone w komunikacie w sprawie wytycznych dotyczących zintegrowanego podejścia do gospodarki morskiej (3), że regiony przybrzeżne nie tylko korzystają ze zintegrowanego podejścia polityki morskiej, ale i że brak takiego podejścia może mieć dla nich negatywne konsekwencje.

5.

Uważa, że powiązanie celu spójności terytorialnej z rozwojem zintegrowanej polityki morskiej konieczne jest zwłaszcza po to, by zapewnić lepszą harmonizację rozwoju regionalnego na obszarach przybrzeżnych i wyspiarskich oraz w głębi lądu i w portach śródlądowych, jak również by lepiej skoordynować przyszłe finansowanie specjalnych działań podejmowanych w tych regionach.

6.

W związku z tym podtrzymuje wniosek dotyczący „zbadania możliwości zmiany europejskiego systemu finansowania w celu utworzenia jednolitego, uproszczonego systemu nastawionego na wszystkie lub większość zagadnień morskich obsługiwanych w ramach europejskiego funduszu stref przybrzeżnych i wysp” i to w trakcie dyskusji na temat przyszłych ram finansowych na okres 2014-2020 (4).

7.

W pełni popiera inicjatywę Komisji dotyczącą stworzenia bazy danych projektów z regionów morskich, zawierającej informacje o beneficjentach wszystkich funduszy wspólnotowych. Uważa, że taka baza danych jest nieodzowna dla zapewnienia przejrzystości w tej dziedzinie i wspierania wymiany dobrych praktyk. Baza ta powinna zostać uruchomiona w 2010 r., a Komitet pragnie uczestniczyć w zarządzaniu nią.

8.

Przyjmuje z zadowoleniem mapę drogową i popiera wnioski Komisji dotyczące opracowania dziesięciu zasad planowania, które mogłyby docelowo stać się wspólnymi zasadami mającymi zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich.

9.

Popiera wysiłki Komisji Europejskiej na rzecz tworzenia zintegrowanej polityki, w ramach której wyraźnych wytycznych co do dalszych działań związanych z zarządzaniem zasobami morskimi i przybrzeżnymi w Europie dostarczałaby niebieska księga. Zachęca Komisję do dalszych działań w tym kierunku i do wyjaśnienia powiązań planowania przestrzennego obszarów morskich z innymi działaniami zapoczątkowanymi przez Unię Europejską, w szczególności z dyrektywą 92/43/EWG (tzw. dyrektywą siedliskową), z ramową dyrektywą wodną, dyrektywą ramową o strategii morskiej lub z zaleceniami Rady i Parlamentu dotyczącymi zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną. Planowanie przestrzenne obszarów morskich powinno przyczyniać się do zwiększania synergii pomiędzy tymi aktami legislacyjnymi, co pomoże uniknąć ewentualnych nieporozumień lub powielania przepisów.

10.

Jest zdania, że planowanie przestrzenne powinny poprzedzać debata strategiczna i organizacja zarządzania. Debata strategiczna stanowi bowiem zasadniczy etap procesu planowania, ponieważ umożliwia uzgodnienie celów i środków oraz ukierunkowanie planowania. Ten etap zbiorowego tworzenia pozwoli na zdefiniowanie zasad i wytycznych oraz określenie priorytetów w zakresie opracowywania planów i rozstrzygania sporów mogących powstać w ramach tego procesu.

11.

Uważa, że wdrożenie innowacyjnego mechanizmu zarządzania, zaprojektowanego w duchu wieloszczeblowego sprawowania rządów i poszanowania zasady pomocniczości, jest niezbędne do określenia strategicznych wytycznych, którymi będzie się można kierować przy planowaniu przestrzennym. Zarządzanie to będzie musiało być prowadzone w odniesieniu do wielu szczebli, poczynając od skali basenu morskiego aż do skali lokalnej. Komitet zauważa ponadto, że o ile istnieje konsensus w kwestii podejścia ekosystemowego przyjętego przez Komisję (6), to podejście to niekoniecznie współgra ze wszystkimi rodzajami działalności morskiej. W związku z tym Komitet Regionów wzywa Komisję do tego, aby włączyła do swoich przyszłych propozycji skalę basenu morskiego lub morza regionalnego, która jest wystarczająco duża, aby uniknąć tego niebezpieczeństwa.

12.

Podkreśla, że planowanie przestrzenne obszarów morskich powinno obejmować całą działalność prowadzoną na tym obszarze i przebiegać ponad granicami państw, tak aby było lepiej dostosowane do warunków ekosystemów, oraz że stanowi ono w tym kontekście główne narzędzie zintegrowanej polityki morskiej. Jest zdania, że wdrożenie tego mechanizmu jest konieczne, aby można było sprostać coraz intensywniejszemu korzystaniu z zasobów morskich i umożliwić harmonijne współistnienie sprzecznych interesów na ograniczonym i delikatnym obszarze. Zauważa jednak, że transport morski powinien podjąć wyzwanie, jakim jest pogodzenie planowania przestrzennego obszarów morskich z zasadą wolności morza otwartego, określoną w konwencjach Międzynarodowej Organizacji Morskiej.

13.

Przyznaje, że planowanie przestrzenne obszarów morskich jest istotnym narzędziem rozstrzygania o wymogach każdego rodzaju działalności i możliwie najlepszego wykorzystania zasobów morskich przy zapewnieniu trwałej ochrony ekosystemów. Jasne i powszechnie znane przepisy będą sprzyjały długoterminowym inwestycjom i tym samym przyczynią się do zwiększenia wkładu działalności morskiej w realizację celów dotyczących konkurencyjności oraz wspierania wzrostu i zatrudnienia zgodnie ze strategią lizbońską. W tym kontekście Komitet życzyłby sobie, aby Komisja mogła posunąć się możliwie najdalej w określeniu zasad rozstrzygania sporów, tak aby zapewnić przejrzystość tego procesu dzięki określonym z góry przepisom, ściśle uzgodnionym z regionami nadmorskimi i wystarczająco elastycznym, aby uwzględniały specyfikę poszczególnych basenów morskich.

14.

Wyraża uznanie dla postępów poczynionych przez Komisję w dziedzinie planowania przestrzennego obszarów morskich i zamiaru opracowania wspólnych zasad na szczeblu europejskim. Jest bowiem zdania, że zadaniem Unii Europejskiej jest nadanie impulsu działaniom i ich koordynowanie w tej dziedzinie, oraz że proces konsultacji zorganizowany przez Komisję w 2009 r. umożliwi lepsze zrozumienie problemów i zaproponowanie wytycznych sprzyjających przyjęciu wspólnego podejścia. W związku z tym zaleca, aby Komisja opracowała białą księgę na podstawie tych konsultacji.

15.

Jest zdania, że rola Unii Europejskiej mogłaby ewoluować w kierunku normatywnym, w zakresie metod i zasad, w celu zapewnienia rzeczywistej koordynacji planowania przestrzennego obszarów morskich w państwach, których ta kwestia dotyczy i pomiędzy nimi. W tym kontekście Komitet zwraca uwagę na doświadczenia już prowadzone gdzieniegdzie na skalę regionalną, zwłaszcza w regionie śródziemnomorskim na podstawie konwencji barcelońskiej dotyczącej ochrony środowiska morskiego, a w szczególności 7. protokołu, w ramach którego dane państwa członkowskie postanowiły prowadzić wspólnie zintegrowane zarządzanie strefą przybrzeżną (ICZM) Morza Śródziemnego, zobowiązując się do stosowania wiążących instrumentów. Poza nawoływaniem do przyjęcia wspólnego podejścia w zakresie planowania przestrzennego obszarów morskich Unia Europejska mogłaby pomóc konwencjom regionalnym istniejącym w każdym basenie morskim wpisać się w ramy zrównoważonego rozwoju morskiego, zintegrowanego z danym regionem nadmorskim.

16.

Zdecydowanie zachęca Komisję do wspierania projektów pilotażowych dotyczących każdego basenu morskiego w celu skonfrontowania wartości proponowanych zasad z różnorodnością mórz regionalnych. Przypomina, że regiony najbardziej oddalone, które stanowią dużą część europejskiej przestrzeni morskiej, powinny zostać w pełni włączone do tego mechanizmu.

17.

Podkreśla, jak ważną rolę w zakresie planowania przestrzennego obszarów morskich mają do odegrania samorządy terytorialne, w szczególności jako podmioty finansujące niektóre polityki, ale też jako działające na szczeblu lokalnym podmioty mające najlepsze warunki do zorganizowania harmonijnego współistnienia konkurencyjnych rodzajów działalności. Ustanowione partnerstwa morskie i przybrzeżne oraz sieci morskie mają do odegrania istotną rolę, jeśli chodzi o wkład w ułatwianie rozwoju i wdrażania planowania przestrzennego obszarów morskich w państwach członkowskich. O ile państwa członkowskie zachowują najczęściej uprawnienia w dziedzinie administrowania wodami terytorialnymi i WSE (7), to samorządy terytorialne interweniują na podstawie uprawnień i obowiązków w dziedzinie gospodarki wodnej, a czasem jako władze portowe lub podmioty zarządzające obszarami chronionymi. Spoczywa na nich ogólny obowiązek wspierania zrównoważonego i solidarnego rozwoju, który obejmuje nierozłącznie obszary morskie.

18.

Podkreśla też konieczność planowania przestrzennego obszarów lądowych i morskich w sposób uzgodniony i spójny, tak aby poprawnie zarządzać obszarem będącym na styku ziemi i morza, w szczególności w strefie przybrzeżnej. Przypomina w tym kontekście prace prowadzone w ramach ICZM.

19.

Przypomina, że regiony i miasta europejskie inicjują już współpracę transgraniczną i ponadnarodową, w szczególności w ramach programów Interreg, umożliwiających im prowadzenie wspólnych projektów związanych z zarządzaniem obszarami morskimi. Ocenia też, że EUWT mogłyby oferować interesujące możliwości współpracy regionalnej.

20.

Wyraża uznanie dla ustanowienia przez Komisję europejskiej sieci informacji i obserwacji środowiska morskiego, która powinna doprowadzić do opracowania pod koniec 2009 r. prototypu Europejskiego atlasu mórz, i wyraża nadzieję, że ten przyszły atlas będzie mógł zostać wykorzystany łącznie z nowym narzędziem Google Ocean, przedstawionym w lutym 2009 r.

21.

Wyraża ubolewanie, że Komisja w sposób niewystarczający rozwija kwestię pomocniczości. Na obecnym etapie wniosek Komisji opiera się na zbiorze podstaw prawnych (w tym dotyczących polityki transportowej i zrównoważonego rozwoju). Tymczasem polityka planowania przestrzennego była dotychczas uznawana na podstawie traktatu nicejskiego za dziedzinę podlegającą wyłącznej kompetencji państw członkowskich. W związku z tym, w przypadku wejścia w życie traktatu z Lizbony i w kontekście nowego celu, jakim jest spójność terytorialna, powstaje np. pytanie, czy art. 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (odpowiadający art. 308 TWE w wersji skonsolidowanej z Nicei) mógłby stanowić podstawę prawną dla przyszłych działań normatywnych w dziedzinie planowania przestrzennego obszarów morskich.

22.

Jest zdania, że wprawdzie transport morski jest zasadniczym elementem gospodarki europejskiej, źródłem dochodów i zatrudnienia, dziedziną, w której zostały nagromadzone rozwiązania technologiczne i znaczna wiedza, oraz czynnikiem efektywności ekologicznej i konkurencyjności, wymaga on jednak szczególnych środków ostrożności w zakresie bezpieczeństwa na morzu. Należy stale zwiększać jego znaczenie dla zrównoważonej gospodarki poprzez wyeliminowanie istniejących utrudnień w porównaniu z innymi rodzajami transportu oraz uwzględniając wymagania środowiskowe. Chociaż transport morski jest szczególnie narażony na zaburzenia równowagi gospodarki finansowej, nie zmienia to faktu, że pozostaje on głównym narzędziem gospodarki realnej. W związku z tym, gdy gospodarka zacznie odnotowywać wzrost, europejskie porty będą musiały sprostać potrzebom przemysłu morskiego w zakresie wyposażenia i usług. Na przestrzeni minionego dziesięciolecia dostosowywanie europejskiego wyposażenia portowego nie przebiegało w tym samym tempie co w większości portów światowych, głównie azjatyckich. Absolutnie konieczne ze względu na zrównoważony rozwój jest zatem dostosowanie europejskiej infrastruktury portowej do poziomu innych państw, aby móc stawić czoła przyszłym wyzwaniom handlu światowego.

23.

Popiera zamiar dokończenia tworzenia wewnętrznego rynku w celu zwiększenia atrakcyjności i konkurencyjności transportu morskiego. Wyraża jednak ubolewanie, że konkretne środki dotyczą głównie tej kwestii. Wzywa do pełnego uwzględnienia także aspektów społecznych i środowiskowych.

24.

Podkreśla, że strategia dotycząca transportu morskiego powinna być pomyślana jako składnik całego łańcucha logistycznego, w którego kontekście powstaje. Oznacza to, że porty powinny być traktowane jak niezbędne ogniwo w łączeniu różnych rodzajów transportu towaru z jednego punktu do drugiego na obszarze Wspólnoty, czy w skali międzynarodowej. Porty nie powinny być więc postrzegane jedynie jako punkty startowe lub miejsca docelowe, ale jako kluczowy czynnik w transporcie „od drzwi do drzwi”.

25.

Podkreśla, że jest konieczne, aby porty stały się prawdziwymi punktami odniesienia w wirtualnym zarządzaniu łańcuchem transportowym, umożliwiającymi przewidywanie w procesie zarządzania przepływem towarów. Oznacza to, że praca systemów informacyjnych służących optymalizacji usług transportu i logistyki poprzez monitorowanie towaru w czasie rzeczywistym nie powinna być przerywana podczas tranzytu przez porty morskie. W tym celu należy rozwinąć interoperacyjność systemów eksploatacji miejsc portowych między sobą i z platformami wewnątrz lądu, lub zbadać jej możliwość tam, gdzie jeszcze nie istnieje.

26.

Wyraża uznanie dla przedstawionego przez Komisję zamiaru wyrównania poziomu obciążeń administracyjnych i celnych w sektorze transportu morskiego w porównaniu z innymi rodzajami transportu. Całkowicie nierealne jest np. zalecanie przenoszenia tranzytu towarów z drogi lądowej na morską zgodnie z koncepcją autostrad morskich, dopóki formalności związane z załadunkiem pojazdów ciężarowych na pokład statków i ich wyładunkiem pozostają poważną przeszkodą dla potencjalnych użytkowników. Z tego względu należy ograniczyć zakres regulacji do poziomu odpowiadającego warunkom transportu morskiego (otwarty charakter mórz i związana z tym nieoznaczoność granic w portach, szczególne rodzaje zagrożenia dla środowiska morskiego w razie wypadku itp.).