4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/1

1)

Art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, iż jednym z głównych celów Unii jest jej utrzymanie i rozwijanie jako „przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości”. Założenie to potwierdzone zostało w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy, który w Części II „Karta Praw Podstawowych Unii”, Tytuł II „Wolności”, art. II-66 wyraźnie gwarantuje każdej jednostce „prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego”.

2)

Kształtowanie wspólnej, europejskiej polityki w dziedzinie zwalczania terroryzmu oraz skoordynowane działanie właściwych organów na szczeblu ponadnarodowym i krajowym jest niezbędne dla ochrony tego prawa i osiągnięcia wspomnianego celu wspólnotowego.

3)

Zagrożenie terrorystyczne wymierzone jest w wolny i otwarty ustrój demokratyczny i wręcz zagraża istnieniu społeczeństwa jako takiego.

4)

Realna i skuteczna ochrona praw podstawowych stanowi fundament wspólnego projektu europejskiego oraz jest ona zasadniczym i niemożliwym do zmiany warunkiem ustanowienia planu działania UE na rzecz zwalczania terroryzmu.

5)

W wielu państwach władze lokalne i regionalne mają znaczne uprawnienia w kwestiach bezpieczeństwa i obrony cywilnej. Mają one również udział w kształtowaniu polityki w dziedzinie rozbudowy infrastruktury. Ponadto działają one na szczeblu bliskim obywatela i mogą wnosić istotny wkład w zapoznawanie europejskiej opinii publicznej z problematyką zagrożenia terrorystycznego.

6)

Komitet, jako organ reprezentujący samorząd lokalny i regionalny oraz obrońca demokracji oddolnej we wspólnotowym procesie decyzyjnym, jest bezpośrednio zainteresowany wprowadzaniem w życie rozwiązań umożliwiających zwalczanie terroryzmu,

1.1.1

składa podziękowanie Komisji Europejskiej za zasięgnięcie opinii Komitetu w odpowiedzi na wyrażone przez niego życzenie. Jest to pożyteczny precedens, który pozwala zaradzić brakowi podstawy prawnej zarówno w obecnie obowiązujących traktatach (art. 22 traktatu — tekst jednolity), jak i w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy (art. III-129);

1.1.2

z zadowoleniem przyjmuje włączenie do traktatu konstytucyjnego Karty Praw Podstawowych, która zawiera rozdziały poświęcone konkretnie wolnościom jednostki oraz wymiarowi sprawiedliwości; nadaje to Karcie wiążącą moc prawną, przyczyniając się do wyrabiania w świadomości obywateli europejskich przekonania, że Unia istotnie kształtuje się jako „przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości”;

1.1.3

popiera propozycje sformułowane przez Komisję w komunikacie pt. „Zapobieganie, przygotowanie oraz odpowiedź na ataki terrorystyczne”, zaznaczając jednak, iż mają one charakter ogólny; w szczególności pragnie wyrazić zadowolenie z powszechnej zgody co do faktu, iż zwalczanie terroryzmu u jego źródła wymaga bezwzględnie współpracy całego społeczeństwa w celu wdrożenia zarazem dodatkowych działań represyjnych i prewencyjnych, jak i nowych przepisów gwarantujących zachowanie należytej równowagi między bezpieczeństwem zbiorowym a wolnością jednostki;

1.1.4

zachęca do dokonania starannej oceny ewentualnego wprowadzenia w życie działań prewencyjnych przeciwko gwałtownej radykalizacji związanej z terroryzmem, mając na względzie naczelny cel zapewnienia bezpieczeństwa obywateli; przy czym jakiekolwiek działanie prewencyjne nie powinno w praktyce prowadzić do naruszenia praw podstawowych;

1.1.5

pragnie jednak przypomnieć, że Państwa Członkowskie nie nadały jeszcze konkretnego kształtu podjętym na szczeblu wspólnotowym decyzjom w sprawie zwalczania rasizmu i ksenofobii;

1.1.6

zwraca uwagę na fakt, iż nawet w ramach zwalczania terroryzmu, kwestia zapobiegania dotyczy w sposób horyzontalny wielu polityk publicznych wdrażanych przez samorządy lokalne i regionalne;

1.1.7

jest zdania, że bez wątpienia warto podejmować dialog na temat bezpieczeństwa między sektorem publicznym a prywatnym; pragnie jednak podkreślić zagrożenia, jakie mogą wyniknąć z naruszenia tajemnicy danych osobowych i handlowych gromadzonych ze względów bezpieczeństwa;

1.1.8

stwierdza, że w pełni zadowalają go podjęte przez Komisję Europejską wysiłki na rzecz obrony ofiar zamachów terrorystycznych oraz ich rodzin, a także na rzecz informowania o tych kwestiach opinii publicznej, i wyraża swe poparcie dla koncepcji ustanowienia mechanizmu, który umożliwi rozłożenie na całą Unię Europejską ciężaru kosztów gospodarczych ewentualnej katastrofy powodującej wyjątkowe zniszczenia;

1.1.9

jest zdania, że włączenie współpracy policyjnej i sądowej do kręgu ogólnych polityk umożliwi skuteczniejsze zwalczanie terroryzmu, zwraca jednak uwagę, że wymaga to uprzedniego ścisłego rozgraniczenia uprawnień i kompetencji w tej dziedzinie;

1.1.10

wyraża akceptację dla koncepcji wpisania walki z terroryzmem w ramy stosunków zewnętrznych Unii Europejskiej;

1.1.11

twierdzi, iż na wypadek zamachu terrorystycznego lub podobnych sytuacji nadzwyczajnych należy wzmocnić istniejące systemy komunikacji wewnętrznej między właściwymi organami na szczeblu krajowym i ponadnarodowym, a także między tymi organami a ogółem ludności; w szczególności pragnie położyć nacisk na znaczenie konkretyzacji koncepcji forum wymiany doświadczeń, które stworzy możliwości faktycznego wdrożenia przewidywanych rozwiązań w praktyce;

1.1.12

uważa, że w dziedzinie wymiany informacji należy zacieśniać współpracę między Europolem i Eurojustem a właściwymi organami krajowymi; zwraca jednak uwagę, że współpraca ta powinna wpisywać się w jasno określone ramy instytucjonalne;

1.1.13

popiera wzmocnienie potencjału naukowego i technologicznego w dziedzinie bezpieczeństwa.

1.2.1

z góry zgadza się, że zwalczanie finansowania terroryzmu wymaga jednocześnie usprawnienia wymiany informacji oraz poprawy wykrywalności transakcji finansowych, a także zwiększenia przejrzystości osób prawnych;

1.2.2

stwierdza z zadowoleniem, że Komisja Europejska usiłuje osiągnąć niełatwą zwykle do uzyskania równowagę między wdrażaniem wspomnianych wyżej działań a ochroną wolności jednostki, kierując się zresztą wskazaniami Karty Praw Podstawowych;

1.2.3

przyjmuje do wiadomości postęp odnotowany w dziedzinie wymiany informacji między właściwymi organami i popiera ustanowienie wspólnych zespołów śledczych z udziałem prokuratorów i sędziów;

1.2.4

zwraca uwagę, iż tworzenie dodatkowych mechanizmów współpracy, wymiany danych i informacji zwrotnych między organami publicznymi a instytucjami finansowymi wymaga uprzedniego ustanowienia przepisów określających, komu dokładnie przysługują uprawnienia w tej dziedzinie i jakie są możliwości wykorzystywania tych informacji;

1.2.5

uważa, że działania promujące tworzenie krajowych organów zajmujących się identyfikacją, śledzeniem, zamrażaniem i konfiskatą aktywów terrorystów okażą się skuteczne na szczeblu transnarodowym tylko wówczas, gdy zostaną one skonkretyzowane w jednolity sposób we wszystkich Państwach Członkowskich, zważywszy na istniejące obecnie różnice pomiędzy ustrojami prawnymi poszczególnych krajów;

1.2.6

podkreśla, że w dziedzinie zastosowania dowodów elektronicznych i używania ich jako materiału dowodowego w sądzie należy uwzględnić i rozważyć zagadnienia związane z jednej strony z granicami stosowania tych dowodów, z drugiej zaś — z ryzykiem wtargnięcia osób trzecich do programów, o których mowa;

1.2.7

z góry podziela pogląd, że skuteczne monitorowanie transgranicznych przepływów kapitałów wymagać będzie dodatkowych przepisów prawnych;

1.2.8

podtrzymuje tezę, iż ustalenie dla instytucji finansowych Unii Europejskiej wspólnych minimalnych norm w zakresie weryfikacji tożsamości klienta i rejestracji danych identyfikacyjnych oraz utworzenie elektronicznej bazy danych wzorów dokumentów identyfikacyjnych UE to posunięcia wymagające szczególnego przygotowania przez wyspecjalizowanych ekspertów, wkraczają bowiem w sposób znaczący w sferę prawa jednostki do ochrony danych osobowych;

1.2.9

za konieczne uznaje rozwinięcie dialogu na szerszą skalę na temat ustanowienia minimalnych norm prawnych w dziedzinie przejrzystości sektora humanitarnego i non-profit;

1.2.10

zauważa, że nie usunięto jeszcze stwierdzonych przeszkód dla sporządzenia europejskiego wykazu organizacji terrorystycznych.

1.3.1

z zadowoleniem przyjmuje zamiar dalszego umacniania mechanizmu obrony cywilnej i podpisuje się pod wnioskiem, że tylko wspólne i solidarne działanie może zapewnić prawidłową i celną reakcję na scenariusze ataków terrorystycznych;

1.3.2

podkreśla znaczenie metodycznego szkolenia personelu zainteresowanych służb i ubolewa, że do tej pory nie wszystkie Państwa Członkowskie poświęcały temu zagadnieniu należną mu uwagę;

1.3.3

aprobuje pomysł oszacowania zasobów obrony cywilnej dostępnych na szczeblu europejskim na potrzeby udzielania pomocy Państwom Członkowskim dotkniętym zamachem terrorystycznym w celu jak najskuteczniejszego przygotowania się na konsekwencje zamachu terrorystycznego oraz zwalczania ich na szczeblu lokalnym i regionalnym;

1.3.4

jest zdania, że szczególną wagę przypisać należy wspólnotowym mechanizmom ochrony zdrowia i za absolutnie konieczne uznaje zwiększenie zaangażowania w nie — i to w sposób skoordynowany — organów krajowych;

1.3.5

opowiada się za utworzeniem systemu alarmowego — w ramach którego połączone zostaną funkcjonujące już obecnie poszczególne systemy europejskie — na szczeblu centralnym, a także na szczeblu służb policyjnych, i podziela pogląd, że należy utworzyć centrum kryzysowe.

1.4.1

w pełni popiera stwierdzenie, że zamach terrorystyczny skierowany przeciwko kluczowej infrastrukturze — np. terroryzm internetowy — niesie ze sobą ogromne zagrożenie, a stawienie mu czoła i skuteczne zarządzanie wynikłym kryzysem może być niezwykle trudne;

1.4.2

za słuszne uznaje zaproponowane kryteria definiowania infrastruktury strategicznej i zgadza się, że należy je dopracować również na szczeblu krajowym z uwzględnieniem doświadczeń branżowych i zbiorowych; zaznacza jednak, że należy dążyć do ujednolicenia poziomu ochrony;

1.4.3

zauważa, że w prawodawstwie wspólnotowym poczyniono istotne postępy w dziedzinie ochrony infrastruktury strategicznej i uważa, że powinien obecnie aktywnie uczestniczyć w wypracowywaniu kolejnych propozycji legislacyjnych;

1.4.4

udziela poparcia ustanowieniu Europejskiego Programu Ochrony Infrastruktury Strategicznej oraz związanej z nią sieci ostrzegawczej, zaznaczając jednocześnie, że jeśli działania te mają przynieść oczekiwane skutki, Komitet winien bezwzględnie brać czynny udział w ich opracowywaniu i nadawaniu im konkretnego kształtu.

2.1.1

zaleca zachęcanie na szczeblu instytucjonalnym do prowadzenia polityki informacyjnej zwalczającej terroryzm oraz do tworzenia odpowiednich ośrodków na szczeblu lokalnym i regionalnym; prowadzenie publicznej debaty jest bowiem jedną z najlepszych form obrony demokratycznego, otwartego społeczeństwa przed organizacjami terrorystycznymi, które z natury mają charakter zamknięty;

2.1.2

proponuje, by do udziału w podejmowaniu decyzji o działaniach w zakresie zwalczania rasizmu i ksenofobii zapraszano władze lokalne i regionalne, co ułatwi późniejsze wdrażanie polityki wspólnotowej w tej dziedzinie;

2.1.3

wysuwa propozycję, skierowaną do Rady, powołania europejskiej jednostki odpowiedzialnej za polityki na rzecz ofiar terroryzmu, podlegającej bezpośredniej odpowiedzialności i kompetencjom Europejskiego Koordynatora ds. Zwalczania Terroryzmu; rola tej jednostki polegałaby na koordynacji działań ośrodków pomocy i wsparcia dla ofiar zamachów terrorystycznych i ich rodzin — z udziałem przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych; domaga się, by środki pochodzące z budżetu wspólnotowego były stosownie przewidziane na ten cel;

2.1.4

zamierza opracować we współpracy z właściwymi organami Unii Europejskiej program działania na rzecz rozwijania dobrosąsiedzkich stosunków z państwami trzecimi w celu wspierania w ramach stosunków zewnętrznych strategicznej polityki wspólnotowej zwalczania terroryzmu;

2.1.5

zachęca UE, w ramach swoich stosunków zewnętrznych, jak również Państwa Członkowskie, do działania na rzecz szybkiego sfinalizowania globalnej konwencji w sprawie terroryzmu międzynarodowego, promowanej przez ONZ;

2.2.1

zaleca ustanowienie szerszej kontroli — sprawowanej przez niezależny organ — nad działaniami organów właściwych w zakresie gromadzenia i przetwarzania informacji oraz zwiększenie wykrywalności transakcji finansowych;

2.2.2

w tym kontekście ponownie zaprasza Komisję Europejską do przedstawienia wniosku dotyczącego ochrony i nieujawniania danych osobowych w ramach zwalczania terroryzmu celem ochrony praw podstawowych obywateli;

2.2.3

proponuje przyjęcie rozporządzenia określającego zakres działania władz lokalnych i regionalnych w dziedzinie gromadzenia i zorganizowanej wymiany informacji;

2.2.4

nawołuje do ustanowienia specjalistycznej komisji, która dokładnie przeanalizuje z jednej strony tworzenie krajowych organów ds. identyfikacji, śledzenia, zamrażania i konfiskaty aktywów terrorystów z uwzględnieniem różnic występujących w ustrojach prawnych Państw Członkowskich, z drugiej zaś — współpracę z innymi organami na szczeblu ponadnarodowym oraz krajowym; niezależnie od wszystkiego zaleca natomiast, by przewidziano możliwość poddania działalności tych organów kontroli sądowej;

2.2.5

domaga się nadania konkretnego kształtu formalnego udziałowi przedstawiciela samorządu lokalnego i regionalnego w Komitecie Doradczym ds. Badań na rzecz Bezpieczeństwa Europejskiego oraz przeznaczenia w budżecie wspólnotowym odrębnej linii na finansowanie programów badań w tej dziedzinie.

2.3.1

proponuje wprowadzenie metodycznego szkolenia pracowników organów odpowiedzialnych za obronę cywilną na szczeblu lokalnym i regionalnym, zalecając jednocześnie, by szkolenie to obejmowało m.in. wsparcie dla użytkowania programu zarządzania problemami, analizy kryzysów i komunikowania się z opinią publiczną oraz by przewidziano ponadto wymianę programów szkoleń;

2.3.2

domaga się rozszerzenia swej roli instytucjonalnej w dziedzinie kształtowania europejskiej polityki wspierania systemów obrony cywilnej;

2.3.3

domaga się wprowadzenia wyraźnego zapisu mówiącego o udziale przedstawiciela samorządu lokalnego i regionalnego w centrum kryzysowym;

2.3.4

proponuje propagowanie dobrze zorganizowanych lokalnych sieci, które pełnić będą zadania centrów operacyjnych i w sytuacjach nadzwyczajnych dysponować będą dużym potencjałem ostrzegawczym i koordynacyjnym, a jednocześnie będą zdolne porozumiewać się ze swymi odpowiednikami na szczeblu krajowym i ponadnarodowym i alarmować je w razie potrzeby;

2.3.5

ponawia swój apel o utworzenie europejskiego centrum monitorowania bezpieczeństwa miejskiego złożonego z przedstawicieli organów samorządu lokalnego i regionalnego Państw Członkowskich, które przekazywać będzie Komitetowi oraz wszystkim właściwym w tych sprawach organom europejskim wszelkie informacje dotyczące planowania polityk, promocji i koordynacji badań, gromadzenia, systematyzacji i przetwarzania danych dotyczących bezpieczeństwa, m.in. w drodze upowszechniania wzorów i dobrych praktyk oraz tworzenia partnerstw na szczeblu regionalnym i lokalnym;

2.4.1

dla ułatwienia tworzenia i wdrażania Europejskiego Programu Ochrony Infrastruktury Strategicznej sugeruje powołanie specjalnej komisji, której powierzone zostanie zadanie opracowania kryteriów zaproponowanych przez Państwa Członkowskie pod kątem ustalania strategicznego charakteru infrastruktury oraz wnosi o formalne włączenie do niej jednego przedstawiciela samorządu lokalnego i regionalnego z każdego Państwa Członkowskiego;

2.4.2

zaleca powołanie na szczeblu krajowym centrów ochrony każdej infrastruktury strategicznej z udziałem przedstawicieli samorządu lokalnego i regionalnego; centra te będą uczestniczyć w rozwiązywaniu problemów i proponowaniu rozwiązań, komunikując się i bezpośrednio współpracując ze sobą na zasadzie kontaktów poziomych;

2.4.3

zaleca systematyczne zachęcanie niektórych pracowników obsługi infrastruktury strategicznej do zdobywania specjalistycznego wykształcenia w zakresie systemów kontroli przemysłowej i sieci komputerowych.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/6

1)

Znaczenie lepszego uwzględnienia zasad pomocniczości, proporcjonalności i bliskiego kontaktu z obywatelami dla budowy prostego, jasnego i zrozumiałego dla obywatela prawodawstwa europejskiego.

2)

Decydującą rolę, jaką samorządy regionalne i lokalne, należycie włączone do procesu opracowywania aktów legislacyjnych, mogą odgrywać w ich transpozycji i wdrażaniu na swym terytorium.

3)

Wartość dodaną, jaką mogą wnieść odnowione metody sprawowania rządów w Europie, takie jak metoda dogłębnych analiz oddziaływania i partnerska perspektywa układów i umów trójstronnych dotyczących ściśle określonych celów, do sukcesu których może się aktywnie przyczynić.

1.1.1

pragnie uzupełnić opinie  (3), które wydał w sprawie sprawowania rządów w Europie i procesu konstytucyjnego, który potwierdza te zasady, a także uzupełnić własny projekt opinii w sprawie zastosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności  (4);

1.1.2

przyjmuje do wiadomości postępy przedstawione w 12. podsumowaniu rocznym Komisji Europejskiej„Lepsze stanowienie prawa” i podkreśla znaczenie, jakie należy przywiązywać do pogłębienia analizy mechanizmów konsultacji i dialogu międzyinstytucjonalnego, analiz perspektywicznych i analiz oddziaływania;

1.1.3

sądzi, że lepsze prawodawstwo i lepsze zastosowanie aktów prawnych Unii, będące konsekwencją tych konsultacji są nadrzędnym celem, tak dla Komisji Europejskiej, jak i dla Komitetu Regionów, a także przypomina o roli, jaką Prezydium postanowiło nadać Komitetowi w prowadzeniu tego dialogu na swym posiedzeniu w dniu 19 marca 2004 r.;

1.1.4

przypomina, że jego zalecenia doprowadziły do przyjęcia podejścia pozwalającego na ściślejsze włączenie samorządów lokalnych i regionalnych do wdrażania prawodawstwa wspólnotowego (5) i wyraża zadowolenie, że Komisja Europejska wspomniała o tym w swym sprawozdaniu „Lepsze stanowienie prawa 2004”;

1.1.5

jednocześnie wyraża żal, że Komisja Europejska nie wzięła w wystarczającym stopniu pod uwagę jego wcześniejszych zaleceń w sprawie znaczenia zasięgania opinii władz lokalnych i regionalnych we wczesnym stadium opracowywania prawodawstwa  (6), i wyraża pragnienie, aby Komisja Europejska w przyszłości przeprowadzała racjonalne oceny oddziaływania, jakie niektóre środki mogą mieć na potrzeby finansowe władz lokalnych i regionalnych;

1.1.6

docenia fakt, że praca Komisji Europejskiej uwzględnia umowę międzyinstytucjonalną (7) zawartą pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w grudniu 2003 r., zgodnie z planem działania z czerwca 2002 r.;

1.1.7

przyjmuje z zadowoleniem zamiar Komisji Europejskiej wdrożenia od października 2005 r. ramowego programu upraszczania dorobku prawnego w latach 2005-2009 z uwzględnieniem zaleceń z Hagi (8) grupy wysokiego szczebla na temat „Sprawowanie rządów a Unia Europejska”, które mają podstawowe znaczenie dla samorządów regionalnych i lokalnych, a mianowicie:

1.2.1

docenia fakt, że od długiego czasu (9) Komisja Europejska zaleca rozwijanie silnej interakcji z samorządami regionalnymi i lokalnymi oraz społeczeństwem obywatelskim we wczesnym stadium określania polityk, nawiązując stały i systematyczny dialog  (10), któremu towarzyszą szeroko zakrojone konsultacje z samorządami terytorialnymi w dziedzinach, w których ponoszą one odpowiedzialność za transpozycję i wdrażanie prawa, z udziałem odnośnych stowarzyszeń;

1.2.2

stwierdza z zadowoleniem, że na wiosennym szczycie Rady Europejskiej  (11) oświadczono, że „obok rządów, wszystkie inne zainteresowane strony — parlamenty, organy regionalne i lokalne, partnerzy społeczni, społeczeństwo obywatelskie — powinny włączyć się do strategii lizbońskiej i aktywnie uczestniczyć w osiąganiu jej celów”;

1.2.3

z radością przyjmuje podpisanie pierwszej umowy trójstronnej dotyczącej ściśle określonych celów pomiędzy Unią Europejską, Włochami i regionem Lombardii w dziedzinie transportu na terenie miast;

1.2.4

uważa bowiem, że wdrożenie zasady partnerstwa pozwala przezwyciężyć niedomagania obecnego systemu i wnieść rzeczywistą wartość dodaną do szybkiej realizacji wspólnych, odpowiednio określonych celów, nie wpływając na podział instytucjonalnego zakresu odpowiedzialności partnerów;

1.2.5

wyraża życzenie, aby, z jednej strony, tego typu umowy stały się skutecznym narzędziem włączającym samorządy regionalne i lokalne w strategiczny system odniesienia na szczeblu krajowym, który „pozostawia regionom wystarczające pole do manewru dla określenia ich szczególnych celów i działań”, oraz, z drugiej strony, aby sygnatariusze umów lub układów z Komisją Europejską posiadali do tego odpowiednie kompetencje legislacyjne lub wykonawcze;

1.2.6

pragnie, by uelastycznienie decentralizacji na osi pionowej i współpraca pomiędzy różnymi szczeblami terytorialnymi były odpowiednio uzupełnione nowymi mechanizmami współpracy poziomej między regionami oraz mniej lub bardziej sformalizowanym partnerstwem, poprzez umowy z innymi samorządami lokalnymi lub z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, lub nawet poprzez wykorzystanie doświadczeń istniejących organizacji międzyregionalnych.

1.3.1

wyraża zadowolenie z wprowadzenia w 2004 r. nowej metody analizy oddziaływania dla głównych inicjatyw Komisji Europejskiej i z zastosowania narzędzi pozwalających na zbadanie skutków gospodarczych, środowiskowych i prawnych propozycji oraz przewidujących zasięganie opinii zainteresowanych stron i kompetentnych ekspertów;

1.3.2

uważa jednakże za niezbędne stopniowe dogłębniejsze uwzględnianie skutków terytorialnych głównych inicjatyw Komisji Europejskiej w celu poprawienia spójności działań wspólnotowych;

1.3.3

zwraca szczególną uwagę, w ramach środków proponowanych przez Komisję Europejską na:

2.1.1

przyjmuje z zadowoleniem priorytetowy cel strategiczny, jaki wyznaczyła sobie Komisja Europejska w ramach swego pięcioletniego mandatu w zakresie działania „Lepsze stanowienie prawa” oraz ustanowionej w tej dziedzinie współpracy międzyinstytucjonalnej; wyraża jednak ubolewanie, że w ramach tego działania nie uwzględniono w wystarczającym stopniu wymiaru lokalnego i regionalnego i usilnie wzywa prezydencje Rady, Parlament Europejski i Komisję, by w większym stopniu wzięły pod uwagę jego udział;

2.1.2

przypomina, że Protokół w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności włączony do projektu Traktatu konstytucyjnego otwiera możliwość uwzględniania wymiaru regionalnego i lokalnego Unii Europejskiej w ramach szerokich konsultacji poprzedzających przyjęcie każdego aktu prawnego, i że stanowi on, iż dla każdej europejskiej ustawy ramowej będzie sporządzana „karta pomocniczości”, w której Komisja Europejska oceni skutki prawne i finansowe ustawy ramowej dla władz regionalnych i lokalnych i zachęca te ostatnie do wzięcia jej pod uwagę, poczynając od chwili obecnej, w odniesieniu do obowiązującego prawodawstwa europejskiego i niezależnie od rozwoju wydarzeń w sprawie procesu ratyfikacji;

2.1.3

pragnie wykorzystać możliwość, jaką przed nim otworzył Protokół w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności, aby odgrywać ważną rolę między samorządami lokalnymi i regionalnymi a instytucjami europejskimi w dziedzinie konsultacji, zgodnie z protokołem o współpracy z Komisją Europejską  (12);

2.1.4

dąży do wzmocnienia swego wpływu w trakcie fazy przygotowywania prawodawstwa, która nabierze wagi w związku z wymogiem większej skuteczności, przejrzystości i demokratycznego umocowania w ramach Unii Europejskiej i ponownie wyraża życzenie, by mieć możliwość interweniowania na etapie „konsultacji poprzedzających podjęcie decyzji” i uczestniczyć we wdrażaniu narzędzi „współregulacji”, które powinny okazać się „skutecznym środkiem osiągania celów Unii Europejskiej”;

2.1.5

przypomina, że Traktat konstytucyjny powierza mu współodpowiedzialność za stosowanie i kontrolę zasad pomocniczości i proporcjonalności, nadając mu nowe prawa i obowiązki co do opracowywania i wdrażania prawodawstwa wspólnotowego, utwierdzając tym samym jego wymiar instytucjonalny w ramach Unii;

2.1.6

chce spełniać jak najlepiej tę nową i odpowiedzialną rolę strażnika pomocniczości, którą przyznaje mu Traktat konstytucyjny i używać, jeśli wymagać tego będą okoliczności, prawa do wnoszenia skarg do Trybunału Sprawiedliwości UE, aby bronić swych uprawnień, a także w razie pogwałcenia zasady pomocniczości; w tym drugim przypadku, w sytuacji gdyby przyjął, w ramach zapewnionej mu w Traktacie funkcji konsultacyjnej, opinię i bez uprzedniego sformułowania zdania krytycznego w zakresie poszanowania zasady pomocniczości;

2.1.7

uważa, że oddziaływanie interwencji wspólnotowych, mogłoby być wzmocnione za pośrednictwem zasady proporcjonalności, ponieważ wybór zalecanych narzędzi, a także zakres i moc propozycji legislacyjnych są głównymi elementami oceny;

2.1.8

pragnie przyczynić się do jakości prawodawstwa promując podejście zintegrowane i oparte na współpracy, poprawiając koordynację między podmiotami europejskimi na trzech szczeblach: instytucje europejskie, Państwa Członkowskie i samorządy terytorialne, a szczególnie uczestnicząc w prowadzeniu platform dyskusyjnych między tymi ostatnimi a społeczeństwem obywatelskim;

2.1.9

pragnie również wzmocnić swą rolę pośrednika pomiędzy instytucjami wspólnotowymi a władzami lokalnymi i regionalnymi poprzez:

2.1.10

potwierdza swój zamiar zorganizowania nadzoru nad przestrzeganiem zasady pomocniczości, pogłębiając w trakcie roku 2005 z jednej strony opracowanie siatki oceny pomocniczości dołączonej do własnych opinii, a z drugiej strony utworzenie sieci samorządów lokalnych i regionalnych, aby zapewnić jej wdrażanie;

2.1.11

ponawia wniosek o włączenie władz lokalnych i regionalnych we wczesne stadium opracowywania prawodawstwa, choćby za względu na poszanowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności oraz odpowiednie zastosowanie Protokołu w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności w odniesieniu do skutków finansowych dla władz lokalnych i regionalnych.

2.2.1

wzywa Komisję Europejską do wznowienia procedury zawierania układów i umów trójstronnych jako opartej na metodzie partnerstwa, zbliżającej do siebie władze lokalne i regionalne, państwa i Wspólnotę, a także do zróżnicowania sposobów wykorzystania tego narzędzia w ramach innych polityk wspólnotowych, zwłaszcza w odniesieniu do głównych infrastruktur europejskich oraz w zastosowaniu tego narzędzia we wdrażaniu polityki spójności  (13);

2.2.2

zaleca, żeby szybko zostały zawarte układy i umowy trójstronne, które były przedmiotem długotrwałych i pozytywnych uzgodnień między zainteresowanymi stronami;

2.2.3

oczekuje, że pierwsza umowa trójstronna podpisana między Unią Europejską, Włochami i regionem Lombardii w dziedzinie transportu na terenie miast oraz uruchomione wspólnie z samorządami Birmingham, Lille i Pescary eksperymentalne projekty pilotażowe w dziedzinie środowiska naturalnego pozwolą na wypracowanie efektów i dobrych praktyk przydatnych do zbudowania odpowiedniej metodologii dla przyszłych umów trójstronnych;

2.2.4

podkreśla, że umowy trójstronne stanowią narzędzie sprawowania rządów mające na celu umożliwienie elastyczniejszego i skuteczniejszego wdrażania ustawodawstwa i programów o silnym oddziaływaniu terytorialnym;

2.2.5

wnioskuje do Komisji Europejskiej o to, by przewidziała konkretne przepisy finansowe, tak aby władze lokalne i regionalne mogły dysponować odpowiednimi środkami do szybkiego wdrożenia układów i umów trójstronnych, co pozwoliłoby im w pełni i bez przeszkód pełnić swą rolę operacyjną w terenie;

2.2.6

wzywa Komisję Europejską, by bezzwłocznie wzmogła koordynację poziomą tej eksperymentalnej fazy i jej monitorowania przez Sekretariat Generalny KE oraz by rozwinęła działania promujące to narzędzie i informujące o nim;

2.2.7

zaleca wyraźniejsze poparcie ze strony Rady Unii celem utrwalenia tej inicjatywy, która przyczynia się do ulepszenia zasad sprawowania rządów w Europie;

2.2.8

sugeruje Komisji Europejskiej, by wszystkim mechanizmom wznowienia strategii lizbońskiej towarzyszyła refleksja na temat wkładu, jaki trójstronne umowy lub układy o ściśle określonych celach mogłyby wnieść w powodzenie tego strategicznego procesu, umożliwiając regionom, które by tego pragnęły, większy udział w jego sukcesie.

2.3.1

proponuje, by przyjęcie nowej metody analizy oddziaływania w zastosowaniu do ważniejszych inicjatyw Komisji Europejskiej prowadziło do optymalnego uwzględnienia wymiaru lokalnego i regionalnego w fazie „ex ante” procesu legislacyjnego;

2.3.2

wzywa Komisję Europejską, by powierzyła mu opracowanie badań perspektywicznych, które wchodzą w zakres jego kompetencji, w szczególności jeśli chodzi o ważniejsze inicjatywy o oddziaływaniu terytorialnym;

2.3.3

uważa bowiem, że pierwsza dokonana przezeń ewaluacja miałaby szczególne znaczenie w dziedzinie zastosowania alternatywnych środków prawnych (współregulacja i samoregulacja) oraz w zakresie wszelkich działań informacyjnych i koordynacyjnych dotyczących szczebla lokalnego i regionalnego;

2.3.4

jest zdania, że analizy oddziaływania muszą odgrywać istotną rolę w zmniejszaniu kosztów administracyjnych, które ciążą na władzach lokalnych i regionalnych skutkiem ustawodawstwa wspólnotowego, i że wobec tego wstępne analizy muszą zawierać ocenę oddziaływania aktu prawnego na szczeblu lokalnym i regionalnym w kategoriach finansowych;

2.3.5

zaleca, by podczas rewizji protokołu o współpracy zawartego z Komisją Europejską  (14) pogłębione analizy oddziaływania pomogły w określeniu szczegółowych, przydatnych kryteriów oceny i jakości, celem ustanowienia rzeczywistej strategii konsultowania się z samorządami lokalnymi i regionalnymi;

2.3.6

wzywa Komisję Europejską, by poparła jego bardziej aktywny wkład na etapie przygotowywania działań wspólnotowych, polegający na sporządzaniu opinii perspektywicznych w sprawie przyszłych polityk wspólnotowych i dotyczących ich oddziaływania na władze lokalne i regionalne, jak również na sporządzaniu raportów na temat oddziaływania niektórych dyrektyw na szczeblu lokalnym i regionalnym;

2.3.7

ponownie zaleca Komisji Europejskiej utworzenie grupy konsultacyjnej niezależnych ekspertów w celu przeprowadzania kontroli analiz oddziaływania, zapewnienia obiektywizmu i zachęcania do stosowania dobrych praktyk oraz życzy sobie być informowany o jej pracach, co pozwoliłoby mu na wzmocnienie swojej roli politycznej w trakcie następnych faz procesu decyzyjnego (15);

2.3.8

domaga się udzielania mu informacji o działaniach grupy roboczej utworzonej w Parlamencie Europejskim w sprawie prowadzenia i kontroli analiz oddziaływania, aby móc w ten sposób włączyć się do procesu współpracy międzyinstytucjonalnej zapoczątkowanego przez Parlament Europejski celem opracowania, wraz z Komisją Europejską i Radą, wspólnych kryteriów oceny jakości analiz oddziaływania oraz oszacować wydatki wynikające z propozycji legislacyjnych.

2.4.1

odnotowuje z uwagą zatroskanie Rady sprawą nadania nowej dynamiki procesowi lizbońskiemu, a także zawartość komunikatów (16) przedstawionych przez Komisję Europejską celem stanowienia „lepszego prawodawstwa” w służbie tego procesu, ponieważ uproszczenie i poprawienie ram prawnych wydaje mu się sprawą podstawową tak na szczeblu krajowym, jak i wspólnotowym;

2.4.2

popiera zalecenia Komisji Europejskiej, by poprawa prawodawstwa stała się częścią składową krajowych planów działania w ramach strategii lizbońskiej i proponuje, by opracowany został wspólny kalendarz na temat „Poprawa prawodawstwa”;

2.4.3

proponuje, by krajowe plany działania zawierały także część regionalną, mającą na celu uelastycznienie i poprawę skuteczności w zakresie formalności administracyjnych na szczeblu lokalnym, oraz by krajowe programy uproszczenia prawodawstwa — w formie proponowanej przez Komisję Europejską — były konsultowane z samorządami lokalnymi i regionalnymi, pozwalając na lepszą wiedzę o tej reformie na szczeblu regionów i miejscowości.

2.5.1

wzywa w szczególności Komisję Europejską do zapewnienia bardziej dokładnej kontynuacji działań w ramach tej propozycji poprzez szybszą reakcję o większej wadze politycznej;

2.5.2

zamierza przeprowadzać regularnie, szczególnie w ramach dorocznych konsultacji na temat sprawozdania Komisji Europejskiej, ocenę poczynań zalecanych w planie działań „Lepsze stanowienie prawa” i wzywa Komisję Europejską do udostępnienia skomputeryzowanego systemu ułatwiającego dostęp do informacji o bieżącym procesie legislacyjnym i służącego lepszemu informowaniu samorządów lokalnych i regionalnych o wszystkich etapach procesu legislacyjnego.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/11

1.

postrzega trzeci raport okresowy w sprawie spójności jako ważny dokument dla kontynuowania debaty na temat przyszłego kształtu polityki spójności w Europie,

2.

stwierdza, że zróżnicowanie regionalne w rozszerzonej Unii nadal jest znaczne oraz że regionalny PKB dziesięciu najbogatszych regionów jest o 153 % wyższy niż 10 najbiedniejszych regionów,

3.

przyjmuje do wiadomości, że w poszerzonej Unii ogółem 64 regiony mają obecnie PKB na poziomie niższym niż 75 % przeciętnego poziomu we Wspólnocie, a na ich terenie mieszka 90 % ludności nowych Państw Członkowskich,

4.

ponawia zatem swoje żądanie szczególnego wspierania tych regionów ze środków polityki strukturalnej UE,

5.

wskazuje na fakt, że 3,5 % ludności UE mieszka w regionach, które dotknięte są tzw. efektem statystycznym i ponawia swoje żądanie znalezienia wspólnego sprawiedliwego rozwiązania dla tych regionów, zgodnie z celami konwergencji wpisanymi w trzeci raport w sprawie spójności gospodarczej i społecznej,

6.

stwierdza, że dalsze 4 % ludności UE mieszka na obszarach, które ze względu na swój pozytywny rozwój gospodarczy przekroczyło granicę 75 % i wspiera żądania tych regionów o zastosowanie odpowiedniego okresu przejściowego dla osiągnięcia nowego celu konkurencyjności,

7.

podtrzymuje stwierdzenia raportu, że pomimo znacznego przyrostu produktywności w ubiegłych latach dla osiągnięcia konwergencji konieczny jest większy i bardziej regularny wzrost produktywności i zatrudnienia,

8.

wyraża zaniepokojenie, że różnice pomiędzy regionami w niektórych Państwach Członkowskich przybrały na sile i żąda w związku z tym większych wysiłków na poziomie zarówno europejskim, jak i narodowym; jednocześnie podkreśla, że różnice zmniejszały się w ramach UE od roku 1995, a spadek ten był szybszy między państwami niż między regionami,

9.

podkreśla stwierdzenia raportu, że w wielu nowych Państwach Członkowskich, aby zmniejszyć istniejące różnice, konieczny będzie nieustanny wysoki wzrost obejmujący całe pokolenia,

10.

przyjmuje zatem z zadowoleniem stwierdzenia raportu, że wobec skali istniejących różnic w UE wyraźnie widać konieczność stosowania aktywnej polityki spójności,

11.

wskazuje w związku z tym na fakt, że regiony o szczególnych problemach społecznych i ekonomicznych powinny otrzymywać wsparcie także w zakresie przeprowadzania strukturalnych przemian w kierunku społeczeństwa opartego na wiedzy,

12.

podkreśla wizję Komisji, zgodnie z którą w odniesieniu do wspierania wzrostu i zatrudnienia konieczne jest utrzymanie aktywnej polityki spójności także poza najbiedniejszymi regionami,

13.

stwierdza konieczność stosowania polityki spójności w stosunku do regionów cierpiących na strukturalne trudności związane z warunkami naturalnymi, takich jak wyspy, regiony górskie czy tereny słabo zaludnione.

14.

przyjmuje z zadowoleniem stwierdzenia raportu, że w wielu programach udział środków przeznaczonych na wdrażanie strategii lizbońskiej przekracza 50 %,

15.

podkreśla rolę procesów programowania dla rozwoju regionalnych priorytetów pomocy i strategii innowacji oraz popiera wzmocnienie udziału władz lokalnych i regionalnych we wdrażaniu pomocy płynącej z funduszy strukturalnych,

16.

przyjmuje z zadowoleniem wprowadzone w wielu ocenach śródokresowych silne zorientowanie zastosowania funduszy strukturalnych na środki wspierania wzrostu i zatrudnienia; podkreśla jednak jednocześnie, że postępowanie mające na celu przekierowanie i dostosowanie programów funduszy strukturalnych musi zostać uproszczone,

17.

wzmacnia w związku z tym swoją krytykę aktualnych propozycji Komisji dotyczących zmian procedury przyznawania rezerwy uzależnionej od osiąganych wyników i jej podziału w 2011 r. wśród Państw Członkowskich przez Radę. Komitet Regionów uważa, że to Państwa Członkowskie, w ścisłej współpracy z Komisją, powinny ocenić skuteczność działań w pierwszej połowie okresu finansowania i wspólnie przyznać kredyty dla programów operacyjnych i priorytetów uznanych za najskuteczniejsze,

18.

podziela ocenę Komisji odnoszącą się do pomyślnego rozpoczęcia finansowania z funduszy strukturalnych w nowych Państwach Członkowskich oraz podkreśla zainteresowanie Komitetu nieodstępowaniem od czteroprocentowego limitu absorpcji dla wykorzystania funduszy strukturalnych w Państwach Członkowskich,

19.

przyjmuje do wiadomości, że z uwagi na zasadę dodatkowości wśród 13 Państw Członkowskich, które przynajmniej częściowo objęte są celem 1, tylko dziewięć trzymało się zasady dodatkowości i zwraca w związku z tym uwagę, że przy ocenie dodatkowości zgodnie z art. 11 rozporządzenia ustanawiającego przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych (7) należy brać pod uwagę istotne z punktu widzenia finansowania, ogólnoekonomiczne warunki ramowe, specyficzne warunki gospodarcze, prywatyzację, czy też wyjątkową wysokość wydatków publicznych na zadania strukturalne w poprzednich latach. Należy również podkreślić, iż fundusze strukturalne mają znaczący efekt dźwigni na obszarach miejskich i wiejskich przy utrzymywaniu wysokiego poziomu inwestycji publicznych zgodnych z ich staraniami, by zapewnić zdrowe finanse publiczne,

20.

potwierdza zatem swoje żądanie, by także w przyszłości zaliczać prywatne środki do współfinansowania wydatków funduszy strukturalnych, aby nie wywierać jeszcze silniejszego nacisku na budżety gmin i regionów, utrzymując przy tym wysoki poziom inwestycji publicznych na szczeblu lokalnym i regionalnym.

21.

przyjmuje do wiadomości, że stanowisko jego co do przyszłego kształtu polityki strukturalnej spotkało się ze znacznym poparciem Parlamentu Europejskiego oraz Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,

22.

podkreśla konieczność zmobilizowania lokalnych i regionalnych podmiotów dla przyszłego funkcjonowania polityki strukturalnej oraz potwierdza swoje zainteresowanie aktywnym udziałem w debacie na temat spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, także w przyszłości, poprzez organizowanie wspólnych imprez i konferencji,

23.

wobec problemów, które wystąpiły podczas szczytu Rady Europejskiej w dn. 16 — 17 czerwca, jest zaniepokojony, że wyobrażenia Państw Członkowskich co do przyszłego finansowania Unii Europejskiej są nadal bardzo zróżnicowane, a opóźnienie tych uzgodnień stawia pod znakiem zapytania przede wszystkim bezproblemowe rozpoczęcie kolejnego okresu finansowania oraz prowadzi do niestabilności finansowej wśród samorządów terytorialnych UE. Obecny kryzys będzie miał również negatywne skutki gospodarcze, przede wszystkim w nowych Państwach Członkowskich,

24.

wzywa zatem Państwa Członkowskie do szybkiego podjęcia decyzji w sprawie przyszłego finansowania Unii Europejskiej,

25.

ostrzega przed tym, by przy obniżaniu ogólnego poziomu pomocy państwowej nie stracić z oczu celów polityki spójności oraz podkreśla swoje zainteresowanie istnieniem wyważonej i odpowiedniej polityki pomocy publicznej w Unii Europejskiej, przy czym należy wziąć pod uwagę konkluzje Rady Europejskiej z 23 — 24 marca 2001 r. w Sztokholmie,

26.

przyjmuje z zadowoleniem wcześniejsze przedłożenie strategicznych wytycznych dla programowania nowych programów wsparcia i wskazuje na fakt, że Komitet wypowie się na ten temat w oddzielnej opinii.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/13

1.1

uważa, że zamiar zastosowania zintegrowanych wytycznych na rzecz zwiększenia wzrostu i zatrudnienia powinien być realizowany dla uzyskania większej spójności społecznej, poprawy dobrobytu społecznego i jakości życia; lepsza pozycja, jeśli chodzi o konkurencyjność i inwestycje, oraz długotrwały wysoki poziom osłon społecznych to podstawowe warunki dla osiągnięcia tego celu;

1.2

ponawia apel o bardziej intensywne i zdecentralizowane wdrażanie strategii lizbońskiej w zgodzie z konkluzjami Rady Europejskiej z Lizbony, w których stwierdza się, że podejście przyjęte w celu realizacji strategii lizbońskiej będzie całkowicie zdecentralizowane, zgodnie z zasadą pomocniczości; Unia, jej Państwa Członkowskie, samorządy lokalne i regionalne, jak również partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie zostaną aktywnie włączeni w różne formy partnerstwa;

1.3

uważa jednak, że zintegrowane wytyczne stanowią krok naprzód w kategoriach metodologii, gdyż dają one wyraz komplementarności polityki gospodarczej i społecznej Unii Europejskiej oraz woli dalszego upraszczania narzędzi sterowania makroekonomicznego w Unii Europejskiej i poprawy ich czytelności;

1.4

jest zdania, że zwiększaniu wzrostu i zatrudnienia powinien przyświecać cel utrzymania i zwiększenia dobrobytu wszystkich obywateli na terenie całej Wspólnoty oraz umożliwienia im pełnego wykorzystania swego potencjału w życiu społecznym;

1.5

jest zdania, iż słaby rozwój społeczny w ostatecznym rozrachunku również spowalnia rozwój gospodarczy;

1.6

uważa, że z perspektywy międzynarodowej wzrost płac stanowi ważny miernik rozwoju społecznego;

1.7

jest zdania, że jego propozycje dotyczące oceny wartości dodanej płynącej z decentralizacji oraz uczestnictwa władz terytorialnych w opracowywaniu i wdrażaniu wytycznych nie zostały uwzględnione w odpowiednim stopniu;

1.8

podkreśla swą gotowość do aktywnego uczestnictwa w nowym procesie lizbońskim i wniesienie wkładu w coroczny wiosenny szczyt Rady Europejskiej. Komitet jest przekonany, że większy udział władz regionalnych i lokalnych w sprawowaniu rządów na szczeblu unijnym stworzy możliwość aktywnego partnerstwa dla rozwoju procesu decyzyjnego i zwiększy zrozumienie dla wymiaru regionalnego.

2.1

uważa za istotne, by samorządy lokalne i regionalne były aktywnie zaangażowane w praktyczne wdrażanie zintegrowanych wytycznych oraz zaleca, by ustanowić niezbędne warunki uwzględniania opinii władz lokalnych i regionalnych również na etapie opracowywania oraz weryfikowania wytycznych;

2.2

uważa za istotne poszerzenie zakresu działania władz lokalnych i regionalnych w kształtowaniu i wzmacnianiu podstawowych warunków gospodarczych, które stanowią klucz do ich żywotności. Jako jedno z możliwych podejść należy rozważyć rozwijanie usług świadczonych przez władze lokalne i regionalne;

2.3

uważa za istotne rozwijanie usług świadczonych przez władze lokalne i regionalne, tak aby zwiększyć ich dochodowość i konkurencyjność. W tym celu należy ułatwić organizację usług poprzez usunięcie przepisów oraz innych przeszkód hamujących innowacyjność i kreatywność w rozwoju konkurencyjnych usług publicznych, z zastrzeżeniem zachowania norm krajowych i minimalnych standardów europejskich;

2.4

uważa za istotne w związku z poszerzaniem i pogłębianiem wewnętrznego rynku usług, aby zwrócić uwagę na świadczenie usług w regionach trudno dostępnych oraz słabo zaludnionych. Dla skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego konieczne jest wyjaśnienie, co jest rozumiane pod pojęciami ogólnego interesu gospodarczego oraz usług użyteczności publicznej;

2.5

uważa za istotne, by rozwijać dialog społeczny w celu zwiększenia wkładu partnerów społecznych w wysiłki reformatorskie.

2.6

proponuje, by w przyszłych zintegrowanych wytycznych przewidziano opracowywanie konkretnych celów wynikających z perspektywy lokalnej i regionalnej, aby zwiększyć zaangażowanie samorządu regionalnego i lokalnego, partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego;

2.7

uważa za istotne zapewnienie Państwom Członkowskim wystarczającej ilości czasu na opracowanie krajowych programów reform we współpracy z samorządami terytorialnymi i zaleca w związku z tym, by Komisja również przygotowała orientacyjny harmonogram tego etapu procesu ustalania wytycznych;

2.8

zaleca sporządzenie bardziej szczegółowych przepisów mających na celu wzmocnienie proponowanego partnerstwa z władzami lokalnymi i regionalnymi. Czynnik ten należy uwzględnić nie tylko w wytycznych, lecz także w szczególności przy opracowywaniu strategii Europejskiego Funduszu Społecznego. Strategie EFS winny wspierać proponowane w wytycznych partnerstwo, jak również rozwój nowych modeli współpracy między różnymi szczeblami władz a partnerami społecznymi;

2.9

proponuje, by informować obywateli o opracowywanych wytycznych i krajowych programach reform w sposób podkreślający europejski charakter celów i potrzeb reform oraz wzmacniający zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego całej Unii w realizację nowych celów i działań;

2.10

uważa za istotne uwzględnienie przy opracowywaniu programów reform celów Funduszu Spójności i Funduszu Społecznego, programów integracji społecznej oraz procesów wspólnotowej polityki kształcenia;

2.11

uważa za istotne dokonanie oceny, do jakiego stopnia realistyczne jest ograniczenie pomocy publicznej w regionach słabo zaludnionych, gdzie nie ma podmiotów prywatnych podlegających zasadom rynkowym jako alternatywy dla usług sektora publicznego;

2.12

zauważa, iż niezmiernie ważne są inwestycje w rozwój zasobów ludzkich, gdyż na wielorakie sposoby wzmacniają one wzrost gospodarczy i zatrudnienie, np. poprzez wspieranie innowacji i ich zastosowań, czy też poprzez ułatwianie pracownikom i organizacjom przystosowania się do wyzwań towarzyszącym przemianom;

2.13

zaleca, by Państwa Członkowskie zachęcały samorządy lokalne i regionalne do korzystania z doświadczeń innych państw UE w zakresie reformowania usług w różnego rodzaju regionach i gminach;

2.14

wzywa do podjęcia kroków w kierunku zbadania, w jaki sposób można rozwinąć systemy płac uwzględniające w większym stopniu regionalne różnice w wydajności;

2.15

uważa za istotne, by uwzględnić zdolność władz lokalnych i regionalnych do konkurowania o wykwalifikowaną siłę roboczą przy sporządzaniu krajowych programów reform w odpowiednim zakresie oraz by zapewnić środki do utrzymania zdolności do pracy oraz motywacji starszych pracowników;

2.16

zwraca uwagę na rolę polityki edukacji i kształcenia jako filaru społeczeństwa demokratycznego oraz narzędzia rozwijania zasobów ludzkich;

2.17

podkreśla rolę władz lokalnych i regionalnych w prognozowaniu popytu oraz podaży siły roboczej, szkoleń, jak również w procesie koordynowania informacji oraz proponuje, by gromadzić przykłady dobrych praktyk;

2.18

uważa za istotne kształcenie wszechstronne, pozwalające na zmianę wykonywanych zawodów dzięki procesowi dokształcenia;

2.19

podkreśla, że organizując usługi w zakresie kształcenia oraz dążąc do porównywalności kwalifikacji zawodowych, należy uwzględnić krajowe kompetencje decyzyjne oraz krajowe wymagania;

2.20

zauważa, że zwiększenie zatrudnienia oraz poprawa kształcenia ustawicznego wymagają rozległej sieci instytucji szkoleniowych, które w szybki sposób będą reagować na zmieniające się potrzeby. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest kształcenie na odległość. Należy jasno zdefiniować kształcenie w zakresie polityki zatrudnienia oraz kształcenie zawodowe oraz zlikwidować podwójne struktury;

2.21

zaleca rozwój elastycznych form kształcenia, zaspokajających potrzeby młodzieży i dorosłych, jak również promowanie szkoleń w miejscu pracy. Przy opracowywaniu systemów kształcenia ważne jest pogodzenie potrzeb i możliwości pracodawców i pracowników oraz uwzględnienie szczególnych potrzeb szkoleniowych właścicieli przedsiębiorstw;

2.22

popiera propagowanie modelu pracy dostosowanej do różnych etapów życia oraz rozwój rynków pracy sprzyjających integracji społecznej, lecz podkreśla, że nie należy narzucać władzom lokalnym i regionalnym dodatkowych obowiązków bez zapewnienia niezbędnych środków na ich realizację. Nie należy wdrażać reform w sposób, który w porównaniu z innymi podmiotami, postawiłby w niekorzystnej sytuacji służby i personel władz lokalnych i regionalnych;

2.23

uważa za istotne, by rozwijać i wzmacniać działania na rzecz osiedlania i integracji imigrantów w ramach społeczeństwa i rynku pracy oraz zaleca, by lepiej informować o wynikach badań na temat integracji oraz dobrych praktyk;

2.24

wzywa, by po pierwsze znaleźć metody umożliwiające pracodawcom zatrudniającym pracowników z zagranicy udział w procesie tworzenia i finansowania działań wspierających integrację, a po drugie znaleźć metody rozwijania współpracy w tej dziedzinie między władzami lokalnymi i regionalnymi;

2.25

podkreśla potrzebę działań na rzecz poprawy zdolności prognozowania wpływu globalizacji na regionalną działalność gospodarczą oraz rozwijania działań wspierających przedsiębiorstwa w podejmowaniu działań dostosowawczych i utrzymywaniu konkurencyjności, a także działań ułatwiających szybkie przekwalifikowanie pracowników i zapewnienie im nowego zatrudnienia w razie zamknięcia lub delokalizacji przedsiębiorstwa.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/16

1.

Nieodzowne jest rozważanie komunikatu Komisji w ramach wspólnej strategii europejskiej „Wzrost przez wiedzę”. Wychowanie, edukacja i badania naukowe stanowią podstawy społeczeństw zdolnych do wprowadzania innowacji. Cele sformułowane w ramach strategii lizbońskiej można osiągnąć jedynie dzięki światowej konkurencji, w której kluczową rolę odgrywają badania naukowe, edukacja i kształcenie. Z tego względu uniwersytetom wyznaczona została główna rola w procesie lizbońskim.

2.

Za dwadzieścia lat w Europie będzie żyć i pracować zaledwie 5 % ludności świata, natomiast w Azji 52 %. Liczby te ilustrują naglącą potrzebę podjęcia zdecydowanych działań mających na celu zwiększenie atrakcyjności europejskiej edukacji i badań naukowych. Atrakcyjność uniwersytetów stanowi istotny czynnik w „walce o osoby o najwyższym potencjale intelektualnym”, których Europa potrzebuje w celu zabezpieczenia swojej przyszłości.

3.

Dostęp do możliwie wszechstronnej edukacji jest nie tylko bogactwem przyszłości w Europie wiedzy, lecz stanowi także podstawę spójności społecznej społeczeństw europejskich i Europy jako całości. Zniesienie przeszkód w dostępie do edukacji, możliwości kształcenia ustawicznego dla wszystkich i podniesienie jakości szkolnictwa stanowią podstawowe wyzwania dla działań podejmowanych na wszystkich szczeblach.

4.

Dla ożywienia strategii lizbońskiej Komisja Europejska zaproponowała cały wachlarz działań mających służyć aktywnemu stawieniu czoła jej wyzwaniom. Istotny element działań leżących w gestii Komisji Europejskiej stanowi VII Program Ramowy Badań. Aby potencjał, o którym mowa w tym programie ramowym, włączyć do europejskiego procesu innowacji, niezbędne są reformy w sektorze edukacji i szkolnictwa wyższego.

5.

Regiony Europy ponoszą w tym procesie wyjątkową odpowiedzialność oraz dysponują istotnymi kompetencjami w dziedzinach edukacji naukowej i badań naukowych. Komitet Regionów uznaje, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania specjalną rolę, szczególnie jako kanał komunikacyjny dla wszystkich obywateli. Władze lokalne i regionalne mogą również służyć pomocą w sieciowej współpracy w celu utworzenia synergii pomiędzy różnymi zainteresowanymi podmiotami. Rozwój regionów Europy jest w znacznym stopniu zależny od wykorzystania potencjału w dziedzinie nauki, badań naukowych i innowacji, przy czym proces służący wzmocnieniu tego potencjału w Europie może być kształtowany tylko z udziałem regionów,

1.1

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji Europejskiej „Mobilizowanie potencjału umysłowego Europy: umożliwianie uniwersytetom wniesienie pełnego wkładu do strategii lizbońskiej” i uznaje go za ważny impuls do zainicjowania niezbędnej ogólnoeuropejskiej dyskusji o poprawie szkolnictwa wyższego;

1.2

zwraca ponownie uwagę na złożoność szkolnictwa wyższego i uniwersyteckiego w Europie, objętego w komunikacie pojęciem „uniwersytetów”. W tym szerokim znaczeniu w niniejszej opinii używa się pojęcia szkół wyższych;

1.3

podziela zdanie Komisji, że przyszły wzrost i dobrobyt społeczny w coraz większym stopniu opiera się na wymagających specjalistycznej wiedzy gałęziach przemysłu i usługach, a coraz więcej miejsc pracy wymaga wyższego wykształcenia;

1.4

przyznaje, że w europejskiej polityce w zakresie szkolnictwa wyższego muszą nastąpić znaczące zmiany, zarówno ukierunkowane na potrzeby społeczności lokalnych i regionalnych, jak i umożliwiające zapewnienie światowej konkurencyjności badań i nauki;

1.5

wskazuje w związku z tym na fakt, że w Europie istnieją znakomite szkoły, oferujące także w wymiarze globalnym wybitne usługi w zakresie kształcenia przyszłej kadry naukowej i w zakresie badań, jednak z drugiej strony istnieje wiele szkół wyższych, które ciągle jeszcze nie mogą rozwinąć w pełni swojego potencjału, jak zaznaczono w komunikacie Komisji;

1.6

z zadowoleniem przyjmuje jednoznaczne oświadczenie w sprawie pomocniczości, podkreśla jednak ponadto odpowiedzialność regionów określoną w Białej księdze w sprawie sprawowania rządów w Europie z 2001 r., a także znajdującą odbicie w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy;

1.7

stwierdza stanowczo, że wykształcenie uniwersyteckie nie może być postrzegane tylko z ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ tworzy ono również społeczną i kulturową wartość dodaną, której nie można oceniać w kategoriach ekonomicznych, lecz która pomimo to stanowi podstawę rozwiniętego społeczeństwa;

1.8

podkreśla, że cele ambicjonalne, na których opiera się komunikat, będą mogły zostać osiągnięte tylko wtedy, gdy stworzy się podstawy w ramach ogólnej edukacji szkolnej i przedszkolnej. Uznaje szczególną odpowiedzialność szczebla regionalnego na tym polu;

1.9

jest zdania, że uniwersytety i szkoły wyższe powinny być w większym stopniu włączone w ideę kształcenia przez całe życie w celu realizacji strategii lizbońskiej;

1.10

jest zdania, że elastyczne struktury stanowią najbardziej wydajną odpowiedź na szybko zmieniające się wymagania społeczne dotyczące edukacji w szkołach wyższych. Stworzenie ich jest przede wszystkim zadaniem szkół wyższych. Szczeble regionalne i krajowe odpowiadają jednak za stworzenie warunków dla elastyczności poprzez zniesienie uciążliwych ograniczeń prawnych oraz udostępnienie koniecznych środków;

1.11

ubolewa, że Komisja Europejska nie była w stanie opracować uzgodnionego pomiędzy swoimi służbami komunikatu w sprawie wszystkich aspektów europejskiej polityki dotyczącej szkolnictwa wyższego, który obejmowałby także obszar badań naukowych. Europejska Przestrzeń Badawcza i wniosek Komisji dotyczący VII Programu Ramowego Badań z linią „Regiony oparte na wiedzy” stanowią ważne punkty odniesienia dla europejskiego szkolnictwa wyższego, w szczególności w aspekcie realizacji celów lizbońskich;

1.12

stwierdza, że na skutek wyizolowania obszaru badań zatraca się związek pomiędzy badaniami, edukacją przyszłej kadry naukowej i akademickimi kwalifikacjami zawodowymi, tak samo jak związek pomiędzy badaniami uniwersyteckimi i pozauniwersyteckimi.

2.1

podziela troskę Komisji, że zasoby europejskich społeczeństw w zakresie edukacji nie są dostatecznie rozwijane i widzi w analizie Komisji istotne punkty wyjścia do koniecznych zmian;

2.2

jest jednak zdania, że dane statystyczne wykorzystane w komunikacie zniekształcają obraz faktycznej sytuacji w wielu krajach Europy. W szczególności niska liczba absolwentów szkół wyższych i studentów nie uwzględnia dużej liczby europejskich studentów w szkołach specjalistycznych lub odbywających kształcenie zawodowe, podczas gdy w Ameryce Północnej i Azji porównywalne toki studiów oferowane są w szkołach wyższych;

2.3

zgadza się z analizą czynników stanowiących przeszkody w dynamicznym rozwoju sektora szkolnictwa wyższego, w szczególności z faktem istnienia oczywistej tendencji do oddzielania szkół wyższych od gospodarki i społeczeństwa, nadmiernej regulacji systemu przez państwową kontrolę ex post oraz stosunkowego ubóstwa europejskiego sektora szkolnictwa wyższego spowodowanego zależnością od środków państwowych;

2.4

podkreśla jednak, że jakość europejskich instytucji szkolnictwa wyższego jest z reguły dobra i że wiele szkół wyższych dokonało już przed laty lub właśnie dokonuje przedstawianych w komunikacie koniecznych zmian, jednakże często bez świadomego ukierunkowania na cele lizbońskie. Fakt, że dla wielu szkół wyższych proces boloński jest nadal obcym terminem, nie może prowadzić do ogólnie negatywnego zdania na temat szkół wyższych Europy;

2.5

wspiera wysiłki procesu bolońskiego w kierunku stworzenia wspólnego obszaru szkolnictwa wyższego, wskazuje jednak na różnorodność regionalnych i krajowych podejść w zakresie szkolnictwa wyższego, które muszą uzyskać swój wyraz także we wspólnym obszarze szkolnictwa wyższego. Komitet Regionów nie podziela krytyki różnorodności języków wyrażonej w komunikacie.

3.1

ponownie stwierdza, że zgodnie z procesem bolońskim stworzenie do 2010 r. Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego zakłada konkretne cele dla rozwoju edukacji w szkołach wyższych w UE. Zakładają one w szczególności wprowadzenie systemu porównywalności dyplomów, opartego na dwóch głównych cyklach, systemie akumulacji punktów za zaliczone przedmioty, mobilności, zapewnieniu jakości i wspieraniu wymiaru europejskiego. Stwierdza, że środki konieczne do osiągnięcia tych celów nie zostały jeszcze podjęte w wystarczającym zakresie i dlatego konieczne są wzmożone wysiłki szkół wyższych, a także regionów, Państw Członkowskich i Unii;

3.2

podziela zdanie Komisji, że do wdrożenia niezbędnych zmian uniwersytety potrzebują wsparcia od swojego otoczenia. Lokalne i regionalne organizacje terytorialne od dawna współpracują z miejscowymi szkołami wyższymi i innymi instytucjami, towarzysząc im w podejmowaniu niezbędnych działań;

3.3

z zadowoleniem przyjmuje postulat powszechnej „kultury doskonałości”. Istotną rolę w krzewieniu owej kultury mają do odegrania wydziały i sieci naukowców prowadzących innowacyjne badania. Należy na szeroką skalę wzmacniać motywację do wybitnych osiągnięć w nauce i badaniach;

3.4

zgadza się z analizą Komisji na temat czynników zwiększających atrakcyjność szkół wyższych. Właśnie w zakresie „zasobów ludzkich” pojawiają się duże możliwości pogłębienia europejskiego ukierunkowania szkół wyższych;

3.5

z zadowoleniem przyjmuje coraz większe ambicje w odniesieniu do programu Erasmus, który ma objąć około trzech milionów studentów.

3.6

popiera zdanie Komisji, że partnerstwo pomiędzy szkołami wyższymi a przemysłem ma szczególne znaczenie, jednak uważa także inne obszary gospodarki, administracji, kultury i organizacji społecznych za istotnych partnerów. Właśnie w aspekcie znaczenia nauki dla rozwoju regionalnego ograniczenie jej wyłącznie do partnerstwa z przemysłem jest zbyt wąskie;

3.7

z troską obserwuje, że szkoły wyższe nie podjęły jeszcze w odpowiednim zakresie takich wyzwań, jak: otwarcie się na nowe grupy studiujących, kształcenie ustawiczne i zwiększenie dostępu do edukacji akademickiej jako warunek sprostania wymaganiom demograficznym i strukturalnym przyszłych dziesięcioleci. Z zadowoleniem przyjmuje więc i popiera zalecenie Komisji, aby kwestię tę postawić w centrum ogólnoeuropejskiej dyskusji;

3.8

zaznacza, że konkurencja i podnoszenie jakości w szkołach wyższych nie może prowadzić do rozejścia się regionów Europy w sferze nauki; jedną z wyjątkowych cech Europy jest rozbudowana sieć edukacji, którą należy zachować. W każdym regionie Europy muszą istnieć ośrodki szkolnictwa wyższego spełniające europejskie standardy jakości;

3.9

podkreśla, że postulat Komisji na rzecz większego i lepszego zaangażowania finansowego dla szkół wyższych jest wprawdzie zrozumiały, jednak nie oddaje w pełni rzeczywistości wielu europejskich regionów: przy ustalaniu budżetu edukacja i kształcenie są w wielu przypadkach traktowane priorytetowo;

3.10

podkreśla, że lokalne i regionalne organizacje terytorialne reprezentowane w Komitecie Regionów są gotowe do wspólnej dyskusji ze szkołami wyższymi na temat instytucjonalnych strategii modernizacji oraz do wdrażania ich tam, gdzie jest to możliwe. Należy do nich wprowadzenie wieloletnich kontraktów, wsparcie innowacyjnego zarządzania w szkołach wyższych i jeszcze większe otwarcie szkół wyższych na partnerstwo z przemysłem.

4.1

zaleca podsumowujące przedstawienie priorytetów w zakresie edukacji, szkolnictwa wyższego i badań naukowych, aby na pierwszy plan wysunąć powiązania i wzajemne zależności oraz wynikające z nich możliwości działania na rzecz wdrażania strategii lizbońskiej;

4.2

podkreśla, że warunkiem skuteczności zmian strukturalnych w szkołach wyższych jest powszechne i ogólnoeuropejskie uznawanie dyplomów. Proces boloński dąży do ilościowej porównywalności programów studiów, co stanowi krok w kierunku wzajemnego uznawania dyplomów. Aby jednak wszystkim regionom umożliwić sprawiedliwy i udany dostęp do Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, wychodząc od standardów ilościowych, konieczne jest rozpoczęcie na szczeblu europejskim dyskusji wokół standardów jakościowych;

4.3

wskazuje na fakt, że w zakresie mobilności naukowców program Marie-Curie sprawdził się jako część europejskiego Programu Ramowego Badań. Rozproszenie na szczeblu europejskim przez kolejną ofertę, jak zapowiada się w komunikacie, nie jest zasadne. Zachęca Komisję do dalszego wzmocnienia programu Marie-Curie w celu popularyzowania mobilności naukowców oraz do poprawienia jej warunków ramowych określonych w Europejskiej Karcie Naukowca;

4.4

podkreśla, że dyskusja o opłatach za studia może być prowadzona jedynie w kontekście krajowym lub regionalnym;

4.5

odrzuca proponowane przez Komisję zróżnicowanie opłat i systemów pomocy finansowej w celu sterowania decyzjami o studiach. Wolny i indywidualny wybór wykształcenia nie może zostać ograniczany przez próby kontroli ze strony państwa;

4.6

popiera zdanie Komisji, że do modernizacji szkół wyższych należy wykorzystać wszystkie źródła finansowania UE. Wzywa jednak Komisję do stworzenia odpowiednich podstaw w rozporządzeniach dotyczących funduszy strukturalnych, aby wzmocnić pozycję nauki w krajowych sporach o podział środków i podkreślić znaczenie rozwoju szkół wyższych;

4.7

podkreśla konieczność zapewnienia szkołom wyższym jak największej wolności w kształtowaniu nauki i badań w ramach ich ogólnej odpowiedzialności wynikającej z ich zadań krajowych i regionalnych. Stosunek wolności i odpowiedzialności powinien być określony w formie wieloletnich strategicznych porozumień ramowych, umożliwiających przejrzystą i efektywną kontrolę ex-post osiągnięcia celów. Jednocześnie Komitet Regionów podkreśla odpowiedzialność regionów za rozwój szkolnictwa wyższego i znaczenie szkół wyższych dla rozwoju regionalnego.

4.8

wzywa, aby Komisja podjęła odpowiednie działania w celu poprawy jakości regionalnych powiązań pomiędzy uniwersytetami i instytucjami badawczymi, rozszerzenia współpracy w ramach sieci nauki, gospodarki i administracji oraz wzmocnienia oddziaływania instytucji naukowych na społeczeństwo. Działania te mogłyby przybrać formę konkursu.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/20

1.

Morze ma elementarne znaczenie jako podstawa życia i gospodarki ludzi. Kontynent europejski jest w szczególny sposób kształtowany przez morze, jako że linia brzegowa Unii Europejskiej włącznie z pobliskimi wyspami wynosi ok. 325000 km, a wliczając regiony peryferyjne, UE posiada najbardziej rozległy obszar morski na świecie, jedna trzecia z 450 mln mieszkańców UE mieszka na wybrzeżu lub w jego pobliżu, zaś ponad 100 regionów leży bezpośrednio nad morzem.

2.

Morze odgrywa istotną rolę w życiu ponad 14 mln mieszkańców wysp w UE i jest najważniejszym czynnikiem rozwoju społeczno-gospodarczego regionów wyspiarskich.

3.

Morze ze swoją objętością 1,4 mld km2 stanowi największą przestrzeń życiową na ziemi.

4.

Morze i klimat są ściśle ze sobą powiązane, a 70 % tlenu, którym oddychamy, jest produkowane przez florę morską.

5.

Różne obszary gospodarki morskiej, takie jak sektory transportu, energii i żywności, będą musiały podjąć trudne zadanie umożliwienia wzrostu gospodarczego w sposób zrównoważony celem zachowania zasobów.

6.

Preambuła Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawie morza mówi m. in. o „dążeniu do uregulowania w duchu wzajemnego zrozumienia i współpracy wszelkich zagadnień dotyczących prawa morza” oraz że „problemy obszarów morskich są ściśle ze sobą powiązane i wymagają rozpatrywania jako całość”, jak również że należy „ułatwiać komunikację międzynarodową” oraz wspierać „sprawiedliwe i efektywne wykorzystywanie zasobów”, jak i „zachowanie zasobów żywych oraz badanie, ochronę i zachowanie środowiska morskiego”.

7.

Władze lokalne i regionalne obszarów leżących nad brzegiem morza dysponują już znacznym doświadczeniem, które należy wykorzystywać przy opracowywaniu polityki morskiej w przyszłości,

1.1

stwierdza, że po raz pierwszy w historii Unii Europejskiej morze znalazło się w centrum uwagi politycznej i po raz pierwszy od wielu lat udało się połączyć pojedyncze działania UE ze wspólnym podejściem uwzględniającym w sposób konstruktywny ich synergię w zakresie tworzenia nowoczesnej europejskiej polityki morskiej, tak by można było te działania wykorzystać w sposób optymalny;

1.2

oczekuje, że po dokonaniu pierwszej analizy Komisja UE już podczas obecnej kadencji wprowadzi pierwsze środki do europejskiej polityki morskiej i zaproponuje odpowiednie inicjatywy ustawodawcze;

1.3

przyjmuje z zadowoleniem decyzję Komisji Europejskiej o opracowaniu Zielonej księgi w obszarze zagadnień dotyczących morza w celu dokonania oceny sytuacji i stworzenia podstawy dla przyszłej europejskiej gospodarki morskiej jako kluczowej inicjatywy na rok 2010;

1.4

popiera inicjatywy intensywnego wspierania tego procesu ze strony poszczególnych regionów i sieci regionalnych;

1.5

przyjmuje również z zadowoleniem komunikat z 2 marca 2005 r.„Droga do przyszłej polityki morskiej Unii Europejskiej: europejska wizja dla oceanów i mórz” oraz zawarte w nim stwierdzenia i cele dla sektora morskiego UE;

1.6

podkreśla, że podstawowe znaczenie ma decyzja Komisji UE o przeprowadzeniu szeroko zakrojonego procesu konsultacji w ramach opracowywania Zielonej księgi, w którym europejskie samorządy terytorialne mają do odegrania kluczową rolę;

1.7

jest przekonany, że ogromny potencjał europejskich mórz musi zostać uznany i zachowany, a aktywna polityka morska musi być tak ukierunkowana, by kolejne pokolenia mogły mieć dostęp do gospodarczych, biologicznych i kulturowych zasobów morza;

1.8

odkreśla, że u podstaw zorientowanej na przyszłość i efektywnej polityki morskiej leżeć musi zintegrowane podejście jako nadrzędna zasada strategicznego połączenia różnych polityk;

1.9

zwraca uwagę na fakt, że już teraz istnieje szereg przykładów aktywnej polityki morskiej także poza Unią Europejską;

1.10

wyraża nadzieję, iż zintegrowane podejście do europejskiej polityki morskiej ułatwi również skuteczne wznowienie procesu barcelońskiego, biorąc pod uwagę wkład, jaki mogą tu wnieść władze regionalne i lokalne;

1.11

wskazuje na fakt, że europejska polityka morska dotyczy wielu różnych obszarów polityki sektorowej, dla których po części istnieją ustalenia na szczeblu europejskim, które jednak do tej pory nie zostały zintegrowane;

1.12

wskazuje poniżej na najważniejsze polityki szczegółowe, które winna uwzględniać aktywna polityka morska;

1.13

podkreśla żywotne zainteresowanie regionów Unii Europejskiej konkurencyjnością żeglugi morskiej, budowy statków i gospodarki portowej. Rozbudowa morskich i rzecznych szlaków komunikacyjnych jest nieodzowna ze względu na warunki geograficzne i silne zorientowanie Europy na eksport, jak również wzrost natężenia ruchu. Przesunięcie akcentu z ruchu ziemnego na transport drogą morską stanowi przy tym jedno z możliwych rozwiązań dla zwalczania nadmiernego natężenia ruchu. Ponadto europejska polityka morska musi jednocześnie tworzyć warunki ramowe, które gwarantują równe szanse podmiotom gospodarczym w obszarze europejskiej żeglugi, budowy statków i gospodarki portowej. Jednocześnie zglobalizowanego transportu morskiego i bezpieczeństwa na morzu nie należy jedynie regulować przez jasne i obowiązujące przepisy dotyczące bezpieczeństwa, lecz muszą one także być stosowane;

1.14

stwierdza, że Europa ma strategiczny interes w tym, aby utrzymać konkurencyjną flotę handlową i silny przemysł stoczniowy. Wymaga to wdrożenia czynnej polityki przemysłowej opartej na innowacjach, badaniach i nauce;

1.15

podkreśla, że infrastruktura służąca do konserwacji i napraw statków w europejskich portach musi zostać rozbudowana, a standardy bezpieczeństwa muszą zostać podniesione, aby przyczynić się w ten sposób do wzmocnienia tego sektora;

1.16

sugeruje, aby zastanowić się nad sposobem, w jaki można by bezpiecznie wyeliminować ze środowiska naturalnego odpady pochodzące ze statków. Można by tego dokonać np. poprzez wprowadzenie konkretnego podatku portowego;

1.17

stwierdza, że mimo istnienia wspólnej polityki rybołówstwa, tradycyjne rybołówstwo — które jednak stanowi podstawę działalności niektórych przedsiębiorstw — nadal znajduje się u granic swoich możliwości ze względu na nadmierną eksploatację zasobów ryb, chociaż UE stanowi największy na świecie rynek dla przetworzonych produktów rybnych. Bez dalszej konsekwentnej realizacji wspólnej polityki rybołówstwa oraz, gdzie to konieczne, wsparcia poszczególnych akwenów europejskich przy pomocy konkretnych dalszych środków, nie do uniknięcia wydaje się wyczerpanie znacznej części zasobów rybnych i w rezultacie ekonomiczna ruina wielu przedsiębiorstw zajmujących się przetwórstwem ryb;

1.18

podkreśla, że w zakresie zrównoważonego wykorzystywania zasobów oprócz tradycyjnego połowu ryb ważne gospodarcze czynniki wzrostu stanowią: akwakultura ryb osiągających wysokie ceny, skorupiaków i alg w morzu oraz na lądzie, jak również pozyskiwanie i uprawa w celu pozyskania naturalnych substancji poprzez powiązane z morzem „niebieskie” biotechnologie;

1.19

stwierdza, że w obszarze energii typu offshore (pozyskiwanej poza obszarem lądowym) oprócz wydobycia ropy i gazu na znaczeniu zyskuje energia wiatrowa jako jedna z energii odnawialnych. Z uwagi na rosnące uzależnienie Unii Europejskiej od importu energii należy wspierać także rozwój tej formy energii, opartej na morzu;

1.20

stwierdza, że bogactwa naturalne znajdujące się na dnie morza są obfite, a ich wydobycie częściowo dopiero się rozpoczyna i powinno przebiegać w sposób, który nie zakłóci długoterminowej równowagi ekologicznej;

1.21

podkreśla innowacyjną siłę różnorodnych technologii morskich o szerokim zakresie zastosowań, jak np. całości transportu morskiego włącznie z konserwacją statków, gospodarką portową i stoczniami, wyposażenia dla działalności typu offshore, hydrografii, akwakultury i ochrony środowiska. Także w zakresie technologii ekologicznych otwierają się znaczące możliwości gospodarcze. Przy tym technologie morskie ze swoim wysokim potencjałem innowacji są z jednej strony ważnym czynnikiem gospodarczym, a z drugiej — znaczącą siłą napędową badań i rozwoju;

1.22

podkreśla, że w odniesieniu do parametrów fizycznych, chemicznych i biologicznych morza podlegają wpływom zewnętrznym, takim jak rosnące zanieczyszczenie, włącznie z tworzeniem się osadów, oraz częściowo niewłaściwe wydobywanie biologicznych i niebiologicznych surowców morskich, jak i zapoczątkowane zmiany klimatu, przez co ich przyszłość jako źródeł bioróżnorodności oraz kluczowych zasobów gospodarczych dla milionów osób na terytorium UE jest zagrożona, co wymaga pilnego zastosowania odpowiednich środków zaradczych. Przykładem może tu być ramowa dyrektywa wodna UE czy wieloletnie starania o poprawienie stanu wód Morza Bałtyckiego będącego niemalże wewnętrznym morzem UE;

1.23

stwierdza, że sport, dobre samopoczucie, zdrowie, wysoka jakość wód w kąpieliskach, czyste plaże, niezmienione naturalne wybrzeża, ograniczenie zabudowy stref przybrzeżnych, oferta kulturalna i wypoczynkowa decydują o tym, które regiony nadmorskie wybierają turyści. Dalszy rozwój europejskiego przemysłu turystyki nadmorskiej, w tym także małych portów dla łodzi żaglowych i motorowych, pozostaje tutaj ważnym wymogiem wstępnym. Wspieranie go jako celu inwestycji o dużych wskaźnikach zatrudnienia musi znaleźć właściwe odzwierciedlenie w europejskiej polityce morskiej;

1.24

przypomina, że podnoszący się poziom mórz i erozja wybrzeży wymagają stosowania bezpośredniej ochrony brzegów przy pomocy konstrukcji budowlanych oraz że jednocześnie należy zbadać i ocenić pod względem gospodarczym potencjalne skutki zmiany klimatu, aby zapewnić dalszy rozwój ochrony wybrzeża. W związku z tym sprawą pierwszorzędnej wagi wydaje się wspieranie wymiany dobrych praktyk w dziedzinie zintegrowanego zarządzania obszarami przybrzeżnymi, aby wyłonić metody dostosowane do potrzeb terytoriów przybrzeżnych celem utrzymania jakości przestrzeni i tożsamości regionów nadmorskich. Podobnie istotne znaczenie ma ustanowienie środków ochrony naturalnych zasobów obszarów przybrzeżnych, które są najbardziej produktywne w obszarze środowiska morskiego;

1.25

uważa, że polityka morska UE powinna uwzględniać specyficzny charakter wysp i wspierać przezwyciężanie ich naturalnych ograniczeń, które powodują nadmierne koszty strukturalne, co stawia wyspy w niekorzystnej sytuacji pod względem konkurencyjności wobec kontynentu;

1.26

jest zdania, że, wobec dużego uzależnienia gospodarek wyspiarskich od transportu morskiego, polityka morska UE powinna być użytecznym instrumentem wspierania procesu włączania się rynków wyspiarskich w jednolity rynek na równoprawnych warunkach z regionami kontynentalnymi;

1.27

jest zdania, że UE jako podmiot na forum światowym musi być w dużym stopniu zainteresowana wykorzystaniem zasobów morza w sposób sprawiedliwy dla wszystkich państw oraz zgodny z perspektywą rozwoju zrównoważonego. W tym kontekście trzeba wziąć pod uwagę stosowane konwencje międzynarodowe, a szczególnie przepisy Międzynarodowej Organizacji Morskiej;

1.28

stwierdza, że badania morskie nie są jedynie stałą częścią europejskiej polityki badań, ale powinny stać się jednym z jej priorytetów;

1.29

popiera przyjętą w Galway deklarację europejskich instytutów oceanologii z 13 maja 2004 r. w sprawie wspierania nauk i technologii morskich w VII programie ramowym oraz podkreśla, że oprócz wsparcia dla sektorowych obszarów technicznych, takich jak badania nad materiałami czy technologiami, badania w zakresie zdrowia i żywności, badania nad klimatem i biologią mórz oraz nietechnicznych obszarów, jak handel i turystyka, konieczne jest pilne wsparcie dla ponadsektorowych, międzynarodowych instytucji badawczych, które mogłyby zbierać dane dotyczące zagadnień horyzontalnych;

1.30

popiera promowanie systemu kształcenia przygotowującego do zawodów związanych z żeglugą, odpowiadającego na zapotrzebowanie wszystkich rynków pracy w Europie, w Państwach Członkowskich i w regionach;

1.31

jest zdania, że instrumenty planowania przestrzennego stanowią ważną część zintegrowanej polityki morskiej. Odpowiednie systemy monitoringu i ich ocena mogą dostarczyć ważnych danych dotyczących rozwoju w czasie różnych parametrów opisujących morza oraz ich stosowania. Zarządzanie wodami terytorialnymi, jak i wyłącznymi strefami ekonomicznymi UE można by zoptymalizować poprzez zintegrowane podejście, co leży w interesie UE, zwłaszcza ze względu na wysokie koszty infrastruktury;

1.32

wspiera w tym kontekście zwłaszcza zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 30 maja 2002 r. w sprawie wdrażania strategii zintegrowanego zarządzania obszarami przybrzeżnymi w Europie. Różne aspekty zintegrowanego zarządzania obszarami przybrzeżnymi to zintegrowane postrzeganie lądu, wybrzeża, otwartego morza, rozważenie różnorodnych interesów wewnątrz i pomiędzy obszarami gospodarki, środowiska, zagadnień społecznych i bezpieczeństwa, jak i uwzględnienie interesów politycznych, administracji i grup społecznych w celu wczesnego wykrywania konfliktów i opracowania rozwiązań;

1.33

krytykuje fakt, że dopiero głośne zatonięcia statków nie odpowiadających normom UE, jak Erika i Prestige, przyczyniły się do osiągnięcia szerokiego publicznego i obejmującego całą Europę uwrażliwienia na zagadnienia związane z morzem. Europejską politykę morską będzie można z powodzeniem realizować tylko wtedy, gdy w formułowanie i wdrażanie odpowiednich instrumentów włączone zostaną przede wszystkim zainteresowane podmioty na poziomie lokalnym i regionalnym. Należałoby uwzględnić przykłady najlepszych praktyk zebranych w regionach Europy;

1.34

jest zdania, że wymiar zaplecza lądowego odgrywa ważną rolę w polityce morskiej, ponieważ działania na lądzie silnie wpływają na wybrzeża i morza.

2.1

wspiera aktywne włączenie europejskiej polityki morskiej do ogólnych celów strategii lizbońskiej;

2.2

wzywa Komisję do uznania pozytywnego i wielowymiarowego wkładu władz lokalnych i regionalnych w zarządzanie zasobami morskimi oraz do zapewnienia, by rola ta została wpisana w przyszłą politykę morską;

2.3

zaleca, by Komisja uwzględniła trzy kluczowe zagadnienia: a) budowanie potencjału oraz infrastruktury obszarów przybrzeżnych pod kątem przedsiębiorstw i społeczności — włącznie ze wsparciem dla innowacyjności, umiejętności i przedsiębiorczości, zwłaszcza dla potrzeb rozwoju nowych technologii morskich, w tym odpowiednie finansowanie takowej infrastruktury oraz rozwój wymaganych zasobów ludzkich; b) wykorzystanie obszarów morskich i przybrzeżnych do wsparcia rozwoju gospodarczego, włącznie ze wsparciem dla odnowy obszarów przybrzeżnych oraz działalności na obszarach wiejskich, przynoszącej pozytywne skutki społeczne i ekonomiczne; c) pomoc dla mieszkańców obszarów przybrzeżnych i interioru poprzez polepszenie komunikacji z pozostałymi obszarami wiejskimi, jak też miastami w danym regionie;

2.4

zachęca do dokonania przeglądu istniejących przepisów prawnych i zarządzeń, które dotyczą aspektów związanych z morzem oraz sprawdzenia instrumentów polityki regionalnej, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, przepisów dotyczących funduszy kształcenia ustawicznego oraz siódmego programu ramowego na rzecz badań i rozwoju pod względem wystarczającego uwzględnienia tych aspektów i ewentualnie zapewnienia ich uwzględniania;

2.5

wyraża życzenie, by wzięto pod uwagę morski wymiar Unii w określaniu przyszłych celów konkurencji i współpracy, a szczególnie aspekt ponadnarodowy i transgraniczny w dziedzinie walki z zanieczyszczeniem środowiska, poprawy bezpieczeństwa morskiego oraz zarządzania systemami portowymi i szlakami morskimi w programowaniu polityki regionalnej na okres 2007-2013, a także zaleca sprawdzenie i skoordynowanie istniejących europejskich instrumentów finansowych Unii z perspektywy zagadnień związanych z morzem;

2.6

nakłania Komisję do gromadzenia danych, na ile jest to możliwe, na temat ekonomicznej i ekologicznej wartości poszczególnych zasobów morza oraz do dokonania oceny obecnego i planowanego na przyszłość wykorzystania zasobów morza, jak i ewentualnie zastanowienia się nad koniecznymi zmianami w tym zakresie;

2.7

nakłania Komisję do przeglądu poszczególnych obszarów gospodarki morskiej pod względem ich aktualnego i przyszłego potencjału oraz pod względem tworzenia wartości i miejsc pracy oraz przedstawienia wniosków dotyczących realizacji tego potencjału;

2.8

zachęca Komisję do dalszego wzmacniania, poprawy i rozbudowy dróg transportu morskiego we współpracy z Państwami Członkowskimi oraz właściwego uwzględniania ich roli w ramach sieci transeuropejskich;

2.9

wzywa do przyspieszenia rozwoju sieci drugorzędnych i do pełnego włączenia wysp w system „autostrad morskich”, aby poprawić transport wyspiarski i dostęp wysp do rynków kontynentalnych;

2.10

domaga się rozsądnego planowania przestrzennego, na przykład poprzez zastosowanie zintegrowanego zarządzania obszarami przybrzeżnymi oraz rozdysponowanie lub zastrzeżenie terenów, które mogą być potrzebne w innych celach;

2.11

wspiera inicjatywę LeaderSHIP 2015 europejskiego przemysłu stoczniowego oraz zachęca Komisję do wspierania konkurencyjności europejskiego budownictwa okrętowego wysokiej jakości;

2.12

zachęca Komisję do uczynienia zapobiegania katastrofom statków na pełnym morzu, u wybrzeży i w portach jednym z priorytetów Unii Europejskiej, do podniesienia, poprzez inicjatywy UE, poziomu bezpieczeństwa wiążących konwencji międzynarodowych w międzynarodowym prawie publicznym, jak konwencje SOLAS i MARPOL Międzynarodowej Organizacji Morskiej, do przyspieszenia ratyfikacji tych konwencji, poprawy ich wdrażania i monitoringu oraz do zastanowienia się, przy tej okazji, do jakiego stopnia środki funduszy strukturalnych można przeznaczyć na zarządzanie tym ryzykiem;

2.13

wzywa do większych wysiłków mających na celu budowę i/lub zwiększenie przepustowości infrastruktury dostępu drogą lądową do instalacji portowych, utworzenie logistycznych sieci dystrybucji oraz nowej infrastruktury portowej, a także dywersyfikację istniejącej infrastruktury portowej, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb infrastruktury portowej na wyspach, z poszanowaniem środków ochrony naturalnych zasobów obszarów przybrzeżnych;

2.14

wzywa do lepszego uwzględniania aspektów społecznych w portach, na przykład warunków kwaterunkowych załóg;

2.15

domaga się, by zasady i środki bezpieczeństwa w instalacjach portowych i ich najbliższym otoczeniu były dostosowane do nowych zagrożeń terrorystycznych;

2.16

wzywa Komisję do kontynuowania zapoczątkowanej reformy polityki rybołówstwa, aby zapewnić długoterminowe istnienie zasobów rybnych w wodach europejskich oraz zagwarantować dochody rybakom;

2.17

wzywa Komisję oraz Radę, aby przy wznowieniu polityki śródziemnomorskiej przyznać główną rolę wspólnej polityce w zakresie rybołówstwa, również ze względu na zamierzone do roku 2010 utworzenie śródziemnomorskiego obszaru wolnego handlu;

2.18

apeluje do Komisji o stworzenie warunków ramowych, które umożliwią dalsze wspieranie elektrowni wiatrowych w Unii. Potencjał innych źródeł energii odnawialnej, jak np. pływy morskie, wymaga dokładniejszych badań, a jeśli to stosowne, należy je objąć wsparciem;

2.19

prosi Komisję o zapewnienie bezpiecznej dla środowiska eksploatacji podmorskich zasobów ropy i gazu w wodach UE;

2.20

wzywa Komisję do opracowania planów w zakresie środków ochrony wybrzeży, które mogą okazać się konieczne, na podstawie różnorodnych prognoz podnoszenia się poziomu morza;

2.21

żąda, by również dla obszaru zagadnień związanych z morzem opracowano instrument odpowiadający infrastrukturze danych przestrzennych „INSPIRE”, przy pomocy którego można będzie rozważyć i porównać różne zapotrzebowania na wykorzystanie zasobów;

2.22

zachęca do bardziej ukierunkowanego wsparcia dla technologii budowy okrętów i technologii morskich, np. wsparcia dla wprowadzenia tankowców o podwójnym poszyciu czy planowanej na najbliższe lata rozbiórki ok. 200 platform wiertniczych wydobywających ropę i gaz;

2.23

zachęca Komisję do przyspieszenia opracowywania krajowych planów strategicznych oraz wspierania ponadregionalnych i ponadnarodowych działań zintegrowanego zarządzania obszarami przybrzeżnymi;

2.24

wzywa Komisję do zwiększenia środków wsparcia dla badań dotyczących morza oraz skoncentrowania ich na wspieraniu nowych technologii, takich jak np. technologie wydobywania ropy naftowej ze złóż położonych w obszarach podbiegunowych, a także do harmonizacji wymogów w całej UE, np. w odniesieniu do akwakultury, a do włączenia w ten proces przedsiębiorców na możliwie wczesnym etapie;

2.25

prosi Komisję, w celu poprawy świadomości społeczeństwa, o opracowanie systematycznej strategii dla nowoczesnej polityki morskiej w celu ugruntowania jej na poziomie najbliższym obywatelom i zapewnienia jej faktycznej realizacji;

2.26

prosi Komisję o uwzględnienie wymiaru zaplecza lądowego i wzajemnych relacji między lądem, regionami przybrzeżnymi a morzem, aby wszystkie regiony — nie tylko te leżące bezpośrednio nad morzem — zaangażowały się w politykę morską;

2.27

prosi Komisję o uwzględnienie ponadregionalnych, a zwłaszcza istniejących już podejść do czterech dużych europejskich regionów morskich: północno-wschodniego Atlantyku, Bałtyku, Morza Śródziemnego i Morza Czarnego;

2.28

zaleca, by Komisja wzięła w szczególności pod uwagę interesy kulturowe i lokalną wiedzę w społecznościach nadmorskich oraz włączyła je w planowanie, zarządzanie i opracowywanie powiązanych polityk. Ponadto konieczne jest zachęcanie do stałego powiązania kultury społeczności nadmorskich z morzem, w szczególności gdy morze przyczynia się do trwałości tych społeczności. Przyczyni się to do zwiększenia wartości produktów turystycznych;

2.29

wzywa Komisję do zapewnienia włączenia wymiaru regionalnego i lokalnego do procesu opracowywania i wdrażania europejskiej polityki morskiej oraz uwzględnienia dostępnej w regionach różnorodnej specjalistycznej wiedzy przy tworzeniu Zielonej księgi. Duże znaczenie dla wprowadzania zintegrowanej polityki mogą tu mieć też przykłady najlepszych praktyk, jak również wzorcowe regiony nadmorskie. Ponadto należy rozważyć stosowany z dużym powodzeniem model LEADER w celu zapewnienia wymiaru lokalnego w działaniach praktycznych;

2.30

sugeruje, aby w trakcie szerokich konsultacji w sprawie Zielonej księgi oraz do czasu jej publikacji przeprowadzone zostały w regionach nadmorskich różne konferencje regionalne, aby z jednej strony wykorzystać wiedzę zgromadzoną na szczeblu regionalnym i lokalnym, a z drugiej — przyczynić się do zwiększenia świadomości o morzu. Konferencje należy organizować przy zachowaniu równowagi pomiędzy regionami, gdzie istnieją duże przemysłowe porty oraz regionami o mniejszych, rzemieślniczych portach;

2.31

proponuje, by w ramach konsultacji, które powinny towarzyszyć opracowywaniu Zielonej księgi w sprawie polityki morskiej, Komitet Regionów odgrywał ważną rolę partnerską oraz zachęca do przeprowadzenia długoterminowej kampanii informacyjnej przy udziale władz lokalnych i regionalnych.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/26

1.

Konieczne jest stworzenie średnio- i długoterminowych strategii dotyczących powstrzymywania zmian klimatycznych na terytorium UE, we współpracy ze społecznością międzynarodową.

2.

Rada Ministrów UE stwierdziła w r. 1996, że „uważa, że średnie temperatury na świecie nie powinny przekroczyć poziomu sprzed rewolucji przemysłowej o więcej niż 2oC”.

3.

Korzyści z ograniczenia wzrostu średniej temperatury na świecie do 2oC przewyższają koszty polityk na rzecz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.

4.

Należy koniecznie zastosować jak najskuteczniejszą i jak najmniej kosztowną kombinację działań w dziedzinie przystosowania się do zmian klimatu i działań ograniczających te zmiany, tak aby osiągać cele dotyczące ochrony środowiska przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności gospodarczej UE.

5.

Zmiany klimatyczne są problemem na skalę światową, który należy również do zakresu kompetencji władz lokalnych i regionalnych. Protokół z Kioto, podpisany wspólnie przez UE i jej Państwa Członkowskie, jest porozumieniem międzynarodowym, które zobowiązuje do działania Państwa Członkowskie, a tym samym również władze lokalne i regionalne,

1.1

z zadowoleniem przyjmuje Komunikat Komisji, w którym dokładnie przedstawiono obecną sytuację oraz przeanalizowano zarówno zagrożenia związane ze zmianami klimatycznymi, jak i instrumenty skutecznego zapobiegania temu zjawisku;

1.2

z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie Protokołu z Kioto, co jest pierwszym etapem światowej strategii powstrzymywania zmian klimatycznych;

1.3

ponownie wyraża poparcie dla ambitnej polityki UE w tej dziedzinie;

1.4

podkreśla potrzebę znacznego zwiększenia liczby państw biorących udział w walce ze zmianami klimatycznymi, w której powinny wziąć udział wszystkie główne branże odpowiedzialne za emisję gazów cieplarnianych, a zwłaszcza branża produkcji energii oraz transportu lotniczego i morskiego;

1.5

wyraża zaniepokojenie skutkami braku działania na poziomie światowym;

1.6

z ubolewaniem przyjmuje fakt, że niektóre Państwa Członkowskie są dalekie od osiągnięcia swoich limitów w ramach wspólnotowego celu „-8 %”, zawartego w Protokole z Kioto, ale uważa za istotne, aby je w tym wspierać, tak aby państwa te także mogły zbliżyć się ustalonych celów;

1.7

popiera zalecenie Komisji o wspieraniu społecznych kampanii informacyjnych, mających na celu zwiększenie społecznego zainteresowania i zatroskania tą tematyką oraz zachęcanie do prowadzenia bardziej ekologicznego trybu życia (lepiej uwzględniającego problemy środowiskowe). Zwraca także uwagę na znaczenie, jakie ma tworzenie i wdrażanie projektów o tej tematyce w szkołach, które często uważa się za odzwierciedlenie społeczeństwa;

1.8

uważa, że polityka planowania przestrzennego powinna uwzględniać wymogi energooszczędności, wspierając zespół zgodnych ze sobą i uzupełniających się działań, prowadzących do skrócenia długości dojazdów, a w konsekwencji do zmniejszenia zużycia paliwa;

1.9

podkreśla znaczenie ochrony i tworzenia terenów zielonych, które musza być częścią strategicznych planów zagospodarowania terenów miejskich, jako że zwiększanie powierzchni terenów zadrzewionych jest niezwykle ważne dla zwiększenia skuteczności wychwytywania dwutlenku węgla z atmosfery;

1.10

popiera tworzenie formuł przemieszczenia się lepiej uwzględniających względy środowiskowe, w których istotną rolę odgrywa zakaz lub ograniczenie ruchu kołowego w centrach miast i tworzenie tam stref ruchu pieszego; uważa także, że należy utworzyć system komunikacji zbiorowej na atrakcyjnych warunkach, który w dużym stopniu uzupełniałby transport indywidualny, a w wielu przypadkach zupełnie go zastępował;

1.11

podkreśla znaczenie stosowania paliw mniej zanieczyszczających środowisko przez wszystkie pojazdy, włącznie z pojazdami używanymi przez przedsiębiorstwa oraz władze państwowe i terytorialne; zachęca administracje publiczne do dawania dobrego przykładu w korzystaniu z bardziej ekologicznych pojazdów;

1.12

uważa, że zastosowanie sprzętu do segregacji odpadów oraz zaangażowanie społeczeństwa w ten proces są elementami, które mogą znacznie pomóc w osiągnięciu celów w tej dziedzinie;

1.13

uważa, że podczas budowy lub renowacji budynków należy zwracać uwagę na ich wydajność energetyczną;

1.14

podkreśla odpowiedzialność, która spoczywa na rządach krajowych i wszystkich władzach lokalnych i regionalnych w powstrzymywaniu zmian klimatycznych za pomocą wyżej wymienionych środków.

2.1

wskazuje na konieczność wspierania przez Komisję walki ze zmianami klimatycznymi na wszystkich szczeblach, ze szczeblem lokalnym i regionalnym włącznie;

2.2

apeluje o wzmocnienie środków zapobiegających pożarom lasów oraz środków ich zwalczania, gdyż jest to istotny sposób przeciwdziałania emisji gazów cieplarnianych;

2.3

apeluje o wzmocnienie środków przeznaczonych na badanie i stały monitoring europejskich lodowców, ponieważ są one delikatnymi ekosystemami niezmiernie wrażliwymi na zmiany klimatyczne;

2.4

domaga się stosowania zachęt finansowych wobec przedsiębiorstw, motywujących je do wprowadzania „czystych technologii” lub adaptacji technologii już istniejących;

2.5

zaleca ustanowienie skutecznej polityki monitorowania działalności przemysłowej, aby zapewnić prawomocność walki ze zmianami klimatycznymi;

2.6

popiera włączanie energii ze źródeł alternatywnych (jak np. energia uzyskiwana z biomasy) w systemy ogrzewania budynków, co powinno dotyczyć wszystkich sektorów, włącznie z administracją publiczną; wskazuje w tym kontekście również na konieczność efektywniejszego korzystania z istniejących źródeł energii, np. poprzez rozwijanie kogeneracji. Spowodowałoby to obniżenie poziomów zanieczyszczeń na jednostkę wyprodukowanej energii;

2.7

wzywa do tworzenia zachęt do preferencyjnej konsumpcji produktów wytworzonych w sposób wysoce wydajny energetycznie lub przy użyciu energii ze źródeł odnawialnych;

2.8

zaleca likwidację dotacji dla tych typów działalności, które przyczyniają się do zmian klimatycznych;

2.9

podkreśla swoje pełne poparcie dla propozycji Rady, aby ustanowić cele na okres po roku 2012. Podobnie jak Rada, Komitet jest zdania, że w wypadku krajów rozwiniętych należałoby ustalić planowany poziom redukcji na 15 % — 30 % w okresie do roku 2020, zgodnie z wartościami odniesienia ustanowionymi w Protokole z Kioto; po tym terminie, Komitet zaleca ustalenie wartości zgodnych z duchem konkluzji przyjętych przez Radę ds. Środowiska Naturalnego (60 % — 80 % do roku 2050);

2.10

proponuje, aby strategia tematyczna dotycząca środowiska miejskiego tworzyła bodźce do walki ze zmianami klimatycznymi;

2.11

zaleca, aby dokładniej przeanalizowano bilans kosztów i korzyści ograniczenia wzrostu temperatury do 2oC. Należy dokładnie określić, jaki poziom koncentracji gazów cieplarnianych jest konieczny do osiągnięcia celu „2oC” oraz jakie są koszty związane z takim ograniczeniem;

2.12

proponuje, aby miasta nadal włączały się w proces LA21, kładąc większy nacisk na wprowadzanie w życiu tego typu strategii.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/28

1)

Władze lokalne i regionalne są szczeblem decyzyjno-wykonawczym najbliższym obywatelom UE. Środki niezbędne dla realizacji zrównoważonego rozwoju muszą być opracowywane, akceptowane, stosowane i nadzorowane w dialogu z obywatelami Unii Europejskiej.

2)

W 25 Państwach Członkowskich UE praktyczna koordynacja pomiędzy różnymi obszarami polityki powinna mieć miejsce właśnie na poziomie lokalnym i regionalnym. Analogicznie, na poziomie lokalnym i regionalnym realizowana jest w praktyce europejska polityka spójności.

3)

Właśnie poprzez łączne oddziaływanie metod i środków stosowanych na szczeblu lokalnym i regionalnym, zarówno w ramach Unii Europejskiej, jak i na całym świecie, możliwe jest odwrócenie obserwowanych obecnie niezrównoważonych trendów. Odpowiedni slogan brzmi: „Myśl globalnie, działaj lokalnie”.

1.1

przyjmuje z zadowoleniem komunikat Komisji dotyczący przeglądu strategii zrównoważonego rozwoju UE, przedstawiającego wstępną ocenę dokonanych postępów oraz zarysowującego przyszłe kierunki realizacji;

1.2

podkreśla, iż postępy od czasu przyjęcia strategii na rzecz rozwoju zrównoważonego w Göteborgu w 2001 roku są niewystarczające; podziela zdanie Komisji, że obecnie należy się skoncentrować na proaktywnym podejściu do rozwoju zrównoważonego oraz na konkretnych działaniach w terenie;

1.3

wskazuje, że podejście do rozwoju zrównoważonego obejmujące aspekty gospodarcze, ekologiczne i społeczne jest warunkiem koniecznym dla wzrostu gospodarczego, większej liczby i lepszej jakości miejsc pracy, poprawy dobrobytu oraz czystszego i zdrowszego środowiska naturalnego;

1.4

podkreśla, iż należy włączać i kłaść nacisk na rozwój zrównoważony we wszystkich dziedzinach polityki UE. Istotne jest, by polityka spójności wspierała zarówno wymiar gospodarczy, ekologiczny, jak i społeczny oraz aby należycie uwzględniać długookresowe skutki prowadzonej polityki. Podobnie, przyszła europejska polityka rozwoju i polityka dotycząca Afryki powinna zapewnić konsekwentne wsparcie zrównoważonego rozwoju w działaniach międzynarodowych;

1.5

akcentuje, iż strategia lizbońska stanowi podstawę odpowiedzi UE na wpływ globalizacji na konkurencję, gospodarkę i siłę roboczą w Europie, lecz powinna również odzwierciedlać wpływ na zrównoważony rozwój w Europie i na świecie. Jeśli chodzi o różne umowy międzynarodowe, stosowana obecnie metoda urzeczywistniania rozwoju zrównoważonego wymaga dopracowania celem lepszego odzwierciedlenia skutków globalizacji dla usług publicznych oraz rozwoju zrównoważonego na szczeblu lokalnym i regionalnym;

1.6

akcentuje znaczenie skutecznego dialogu ze społeczeństwem obywatelskim. W tym celu wszelkie formy przekazu pochodzące z Komisji powinny być spójne i należycie skoordynowane, a strategia wymaga monitorowania i przełożenia na konkretne działania;

1.7

zwraca szczególną uwagę na rolę oraz odpowiedzialność władz lokalnych i regionalnych w realizacji celów rozwoju zrównoważonego. Konieczna jest współpraca władz wszystkich szczebli zmierzająca do określenia i wprowadzenia zmian niezbędnych do osiągnięcia społeczeństwa zrównoważonego poprzez zdecydowane przewodnictwo;

1.8

podkreśla, iż ważne jest, aby wysiłki propagujące rozwój zrównoważony dostosowane były do potrzeb i sytuacji obywateli UE celem pozyskania ich poparcia. W dialogu tym istotną rolę do odegrania mają władze lokalne i regionalne, a Komisja powinna wspierać podejmowane przez nie wysiłki, zarówno administracyjnie, jak i finansowo:

1.9

podkreśla, że zdrowie publiczne, w szerokim tego słowa znaczeniu, jest jednym z kluczowych warunków osiągnięcia rozwoju zrównoważonego;

1.10

wskazuje, że bezpieczeństwo jest warunkiem koniecznym dla wysokiej jakości życia oraz w szerszej perspektywie razem ze zdrowiem publicznym znajduje się w samym centrum wysiłków w zakresie propagowania rozwoju zrównoważonego;

1.11

zwraca również uwagę na potrzebę włączenia perspektywy równych szans do inicjatyw promujących rozwój zrównoważony,

1.12

podziela pogląd Komisji, iż przyszła jakość naszego życia zależeć będzie od naszych stylów produkcji i konsumpcji. Musimy oddzielić wzrost gospodarczy od degradacji środowiska naturalnego poprzez edukację i informowanie o oddziaływaniu wytwarzanych produktów i świadczonych usług na nasze zdrowie i środowisko naturalne. Istotną rolę do odegrania w zmienianiu stylów produkcji i konsumpcji mają także wymagania z zakresu ochrony środowiska przewidziane w procedurach zamówień publicznych;

1.13

akcentuje potrzebę wypracowania metod wspierania przedsiębiorstw kierujących się względami ochrony środowiska naturalnego, a zwłaszcza MŚP. W kontekście aktualnego wniosku dotyczącego Siódmego ramowego programu działań na rzecz badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (FP7) pomoc ta koncentrować się powinna szczególnie na firmach z branży technologii ochrony środowiska opierających się w znacznym stopniu na badaniach;

1.14

popiera plany Komisji dotyczące wyznaczenia jasnych celów, zamierzonych wielkości oraz związanych z tym terminów. Umożliwi to monitorowanie, pomiar i prowadzenie sprawozdawczości z czynionych postępów;

1.15

podkreśla potrzebę aktywnych środków oraz konkretnych działań propagujących rozwój zrównoważony. Opracowywany program działań powinien obejmować także narzędzia pozwalające na wdrażanie i monitorowanie różnych środków oraz włączanie w ten proces władz lokalnych i regionalnych jako kluczowych partnerów uczestniczących w przygotowywaniu programu działań;

1.16

podkreśla wagę opracowywania nowych oraz ulepszania istniejących instrumentów. Działania takie są konieczne w celu wdrażania, oceny i monitorowania środków niezbędnych do propagowania rozwoju zrównoważonego. Aby umożliwić wniesienie skutecznego wkładu w realizację założeń rozwoju zrównoważonego należy zająć się opracowywaniem i dostosowywaniem następujących instrumentów:

2.1

podkreśla, iż ważne jest, by główną rolę w wysiłkach zmierzających do realizacji celów rozwoju zrównoważonego odgrywali obywatele UE. Prowadzony dialog dotyczący środków fizyczno-gospodarczych, jak również zmiany stylów konsumpcji i zachowań uwzględniać musi warunki panujące na poziomie lokalnym i regionalnym;

2.2

sądzi, że cele i środki niezbędne w działaniach na rzecz rozwoju zrównoważonego muszą opierać się na oraz być dostosowane do sytuacji na poziomie lokalnym i regionalnym;

2.3

podkreśla wagę opracowywania nowych oraz ulepszania istniejących instrumentów. Jest to niezbędne, aby umożliwić wdrożenie, ocenę i monitorowanie środków potrzebnych do realizacji celów rozwoju zrównoważonego;

2.4

wierzy, że w ramach swojego bieżącego przeglądu strategii rozwoju zrównoważonego oraz prac nad programem działań Komisja będzie rozwijać i pogłębiać dialog na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz zamierza odgrywać aktywną rolę w nieustannych wysiłkach zmierzających do stworzenia społeczeństwa zrównoważonego zarówno w Unii Europejskiej, jak i w skali globalnej.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/32

1.

uważa, że dla zapewnienia pokoju, wolności i dobrobytu konieczna jest silna politycznie i demokratyczna Unia Europejska, silne przywództwo europejskie oraz intensywna współpraca między instytucjami w celu ponownego ożywienia europejskiego projektu;

2.

wyraża obawę, że zbyt długi okres refleksji może zaszkodzić wizerunkowi UE i wzywa wszystkie instytucje do działania na rzecz odzyskania oraz ponownego ożywienia ideału i projektu integracji europejskiej w głębokim tych słów znaczeniu;

3.

uznaje jednakże za stosowne, by trwający „okres refleksji” został wykorzystany w celu przeanalizowania poglądów obywateli Państw Członkowskich na temat Unii Europejskiej i ugruntowania podstawowych celów, wartości i zasad Unii Europejskiej, takich jak solidarność, efektywność, przejrzystość i współpraca, przy wsparciu ze strony obywateli;

4.

przypomina w tym kontekście o znaczeniu praw podstawowych, zapisanych w Karcie Praw Podstawowych UE stanowiącej część Traktatu konstytucyjnego;

5.

uważa, że Unia Europejska musi poważnie potraktować wyniki referendów we Francji i Niderlandach oraz dać widoczne tego dowody; sądzi, że kontynuowanie procesu ratyfikacyjnego bez zmiany pierwotnego kalendarium oraz bez poważnej refleksji na szczeblu europejskim byłoby negatywnym sygnałem dla obywateli Europy i mogłoby spowodować odrzucenie Traktatu w kolejnych Państwach Członkowskich;

6.

przyznaje co prawda, że odrzucenie Traktatu może wynikać z wielu różnych powodów, a w niektórych przypadkach dokonuje się w reakcji na inne zjawiska niż sam Traktat; dlatego uważa za bardzo istotne, aby skupić wysiłki na kontekście debaty i dążyć do tego, by doprowadziła ona do porozumienia w sprawie perspektyw finansowych; przypomina skądinąd, że ponad połowa Państw Członkowskich już ratyfikowała Traktat w wybranym przez siebie trybie i że z decyzje tych Państw muszą się liczyć na równi z decyzjami Państw Członkowskich, które opowiedziały się przeciwko Traktatowi;

7.

potwierdza swoje zaangażowanie w sprawę Traktatu konstytucyjnego i swe przywiązanie do jego osiągnięć, które — znacznie udoskonalając i upraszczając funkcjonowanie oraz zwiększając przejrzystość Unii Europejskiej w porównaniu z dotychczas obowiązującymi traktatami — gwarantują poprawę systemu sprawowania rządów w Europie;

8.

jest zdania, że instytucje Unii Europejskiej powinny w rozszerzaniu debaty nad jej przyszłością skupić się na rzeczywistych i potencjalnych praktycznych korzyściach wynikających dla obywateli z przynależności do Unii i z jej obywatelstwa;

9.

mając na uwadze potrzebę odbudowy zaufania obywateli Europy do idei europejskiej, wzywa instytucje UE, by:

10.

apeluje o kontynuowanie prac celem promowania zasady pomocniczości we wszystkich dziedzinach, uwzględniając korzyści, jakie odnoszą obywatele z bliskości instytucji regionalnych i lokalnych;

11.

wzywa Państwa Członkowskie, aby pogłębiły integrację polityczną UE, która stanowi fundament rozwoju rozszerzonej Unii, poprzez określenie celów, potencjalnych granic geograficznych i długofalowych zadań procesu integracji w Unii Europejskiej, przy czym przynależność do UE musi łączyć się z poszanowaniem demokratycznego samorządu lokalnego i regionalnego w ramach porządku konstytucyjnego obowiązującego w każdym kraju;

12.

apeluje do polityków z rządów Państw Członkowskich oraz z samorządów lokalnych i regionalnych o nieuchylanie się od odpowiedzialności za działania podejmowane przez siebie w ramach swych kompetencji i wystrzegali się powszechnie panującego zwyczaju zasłaniania się „Brukselą”; zaznacza, że koniecznym warunkiem powodzenia Unii Europejskiej jest, by politycy na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym w sposób odpowiedzialny dzielili zadania i by przyjęli do wiadomości, że poszanowanie instytucji — jako podstawowy wymóg prawidłowego systemu sprawowania rządów — jest niezbędne dla sukcesu;

13.

uważa, że instytucje unijne muszą nawiązywać dyskusję z ludźmi i środowiskami, które reprezentują, odzwierciedlając tę samą otwartość, której wyrazem było opracowanie Traktatu przez Konwent złożony z przedstawicieli parlamentów krajowych, partii politycznych, organów samorządu lokalnego i regionalnego, społeczeństwa obywatelskiego, a także partnerów społecznych. W dyskusji tej należy wyjaśnić obywatelom dodatkową wartość polityczną, gospodarczą i społeczną Unii Europejskiej;

14.

uważa, że jako instytucjonalny przedstawiciel samorządu lokalnego i regionalnego w Unii Europejskiej powinien czynnie uczestniczyć w inicjatywach politycznych i instytucjonalnych podejmowanych podczas ogłoszonego przez szefów państw i rządów „okresu refleksji”; w związku z tym, w celu zapoczątkowania prawdziwej zdecentralizowanej debaty, proponuje własną „mapę drogową” (2);

15.

wzywa samorządy lokalne i regionalne do zaangażowania i do informowania swych społeczności o zagadnieniach, którymi mogą być zainteresowane w ramach debaty o przyszłości Unii Europejskiej oraz do lepszego objaśniania procesu integracji europejskiej i jego praktycznych osiągnięć, realizując zdecentralizowaną lokalną i regionalną politykę informacyjną; jest bowiem przekonany, że dyskusja prowadzona wyłącznie na szczeblu europejskim nie wzbudzi odzewu w szerokich kręgach społeczeństwa — konieczne jest więc podejmowanie uporządkowanych debat z elementami transnarodowymi, prowadzonych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, z udziałem członków Komitetu oraz ze wsparciem instytucji unijnych;

16.

podkreśla ponadto charakterystyczną dla KR-u cechę, polegającą na podejściu oddolnym, i zobowiązuje się, poprzez swoich członków, nakłaniać do sporządzania i przyjmować wnioski władz regionalnych i lokalnych w sprawie polityk i instytucji wspólnotowych oraz przekazywać ich wkład, także pod względem analizy politycznej i innowacyjnych propozycji, instytucjom europejskim;

17.

zaleca, by dialogu z obywatelami nie ograniczać do dorywczo podejmowanych kampanii oraz by nie skupiać się w nim na szczegółach mechanizmów instytucjonalnych; wzywa zatem Unię, by skupiła się na przekazywaniu informacji przynoszących obywatelom bezpośrednie korzyści praktyczne i umożliwiających im korzystanie z możliwości, jakie stwarza im UE;

18.

apeluje do instytucji europejskich, Państw Członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych o kształtowanie nowych, twórczych sposobów komunikowania się z szeregowymi obywatelami z wykorzystaniem nowoczesnych mediów elektronicznych (np. projekt „Europa słucha” w Austrii czy „Krajowe Forum Europejskie” w Irlandii) oraz o dbałość o przekazywanie informacji w języku ojczystym obywateli, a nie tylko w wybranych językach UE; co więcej, na instytucjach i Państwach Członkowskich spoczywa odpowiedzialność przeciwdziałania niezgodnym z faktami stwierdzeniom dotyczącym UE, z którymi mogą się zetknąć obywatele, zwłaszcza w środkach masowego przekazu;

19.

uznaje istotną rolę, jaką mają do odegrania w tej dziedzinie lokalne i regionalne środki masowego przekazu, w tym zwłaszcza prasa lokalna, m.in. dlatego, że przemawiają one do obywateli w ich rodzimej mowie i zrozumiałym, prostym językiem;

20.

uważa, że postanowienia Traktatu konstytucyjnego dotyczące terytorialnego wymiaru Unii oraz udziału władz lokalnych i regionalnych — zarówno w trybie instytucjonalnym za pośrednictwem KR-u, jak i w sposób ogólniejszy — stanowią istotną zmianę na lepsze;

21.

wzywa instytucje unijne do działania na rzecz ukształtowania w Unii, Państwach Członkowskich, a także w samorządzie regionalnym i lokalnym prawdziwej „kultury pomocniczości” oraz do niezwłocznego wprowadzenia w życie zasad pomocniczości i proporcjonalności, o których stanowi Traktat konstytucyjny; będzie to prosty i skuteczny sposób pokazania obywatelom, że Unia podejmuje działania jedynie tam, gdzie jej zaangażowanie przyniesie oczywiste korzyści i że przestrzega głoszonej przez siebie zasady lepszego stanowienia prawa;

22.

apeluje o stosowanie zasady zbliżenia do obywatela we wprowadzaniu w życie polityk i prawa unijnego; będzie to wyraźny sygnał woli wdrażania procedur zapewniających lepszą przejrzystość jako bezpośredniej odpowiedzi na obawy obywateli; w tym kontekście np. wprowadzenie nowego instrumentu prawnego ułatwiającego współpracę międzyregionalną i transgraniczną, ze współpracą gospodarczą i społeczną włącznie, można by uznać za wyraźną oznakę dążenia do Europy bliższej swych obywateli;

23.

podkreśla, że choć pożądane byłoby zamieszczenie tych elementów w Traktacie, wiele z działań i obowiązków wynikających z takich rozwiązań da się włączyć w działania Wspólnoty od zaraz — można na przykład rozszerzyć analizy oddziaływania tak, by obejmowały one również konsekwencje finansowe i administracyjne nowych przepisów unijnych dla władz lokalnych i regionalnych;

24.

szczególnie pozytywnie ocenia następujące elementy Traktatu, uznając je za składniki prawidłowego systemu sprawowania rządów i życząc sobie, by w „okresie refleksji” w pełni rozważono możliwość ich utrzymania i wprowadzenia w życie:

25.

za wymóg o fundamentalnym znaczeniu uważa zapewnienie Unii środków umożliwiających jej wypełnianie przypisanych zadań; przypomina o poparciu, jakiego udzielił propozycjom Komisji Europejskiej odnośnie perspektywy finansowej na lata 2007-2013;

26.

uważa, że nadszedł czas, by rozpocząć refleksję nad długofalowymi zasadami finansowania budżetu UE oraz by umocnić sprawowaną przez Parlament Europejski demokratyczną kontrolę nad budżetem;

27.

przypomina Państwom Członkowskim, że polityka spójności to dziedzina, która od dawna dostarcza dowodów rzeczywistych korzyści z istnienia UE i której wyeksponowanie uświadamia obywatelom na co dzień praktyczne, pozytywne efekty działania Unii; stanowi ona fundament solidarności europejskiej, odróżniając europejski model społeczny od innych przykładów integracji międzynarodowej;

28.

pragnie ponownie wyrazić poparcie dla partnerstwa na rzecz rozwoju i zatrudnienia (w ramach strategii lizbońskiej) jako koncepcji zapewniającej równowagę między celami gospodarczymi, rozwojem zrównoważonym oraz modernizacją i dalszym rozwojem europejskiego modelu społecznego;

29.

uważa, że wzmocnienie konkurencyjności UE wymaga także ułatwiania obywatelom Europy rozwijania ich talentów i kreatywności w stopniu wykraczającym poza granice ich krajów. Jest również przekonany, że wartość zróżnicowania kulturowego Unii nabierze dla Europejczyków bardziej namacalnego kształtu, kiedy sami zaczną doświadczać życia w otoczeniu europejskim. Dlatego też, pragnąc wzmocnienia konkurencyjności i wytworzenia więzi między obywatelami a ideą europejską, Komitet podkreśla, że UE powinna nadal sprzyjać swobodnemu przepływowi osób i popierać większą mobilność w granicach Unii;

30.

popiera unijną strategię rozwoju zrównoważonego, w szczególności zaś podkreśla, że wspólnotowe działania i fundusze na rzecz poprawy stanu środowiska naturalnego powinny być siłą napędową działań na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym;

31.

zwraca uwagę na wyjątkowy charakter obywatelstwa europejskiego, jako elementu tożsamości, który nie zastępuje obywatelstwa krajowego;

32.

apeluje o znaczne zwiększenie inwestycji i nasilenie współpracy na szczeblu europejskim i krajowym w dziedzinie edukacji (włącznie z szansami ustawicznego kształcenia dla wszystkich obywateli), badań naukowych i innowacji, uznając je za najlepszy sposób tworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy dla obywateli Europy oraz umacniania konkurencyjności Europy w gospodarce światowej;

33.

jest przekonany, że dążąc do lepszego objaśniania Unii Europejskiej i jej polityk, władze regionalne i lokalne powinny podejmować działania edukacyjne, np. wprowadzając specjalne kursy w szkołach, uwzględniając wymiar europejski w programach szkolnych, w edukacji po ukończeniu szkoły oraz w kształceniu nauczycieli;

34.

jest ponadto przekonany, że konieczne jest rozpowszechnianie pozytywnej kultury europejskiej wśród regionalnych i lokalnych urzędników publicznych, którzy w swej codziennej pracy mają do czynienia z przepisami prawnymi;

35.

zachęca instytucje unijne i Państwa Członkowskie do wsłuchiwania się w opinie obywateli, aby ocenić wyniki debaty w okresie refleksji;

36.

świadom jest tego, że w okresie refleksji możliwe jest poddawanie pod dyskusję różnych scenariuszy, sprzeciwia się jednak porzuceniu Traktatu konstytucyjnego na rzecz Traktatu Nicejskiego i apeluje o dążenie do porozumienia w celu ratyfikowania go do roku 2009;

37.

pragnie brać czynny udział we wznowieniu procesu konstytucyjnego i oferuje Parlamentowi Europejskiemu swe wsparcie w działaniach na rzecz doprowadzenia go do pomyślnego końca.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/37

1.1

uważa, że wniosek Parlamentu o opinię należy rozpatrywać w następującym kontekście:

1.1.1

Kobiety, a szczególnie samotne matki z dzieckiem lub wieloma dziećmi i kobiety starsze, cierpią bardziej niż mężczyźni z powodu niepewności jutra i ubóstwa; 17 % z nich ciągle jeszcze żyje poniżej progu zagrożenia ubóstwem (10).

1.1.2

Dostęp kobiet do odpowiednio wynagradzanego zatrudnienia jest najlepszym zabezpieczeniem przeciw niestabilności. Zapewnia im on niezależność i pozwala stawić czoła rozpadowi rodziny.

1.1.3

Kobiety stanowią w Europie niemal połowę populacji aktywnej zawodowo (11). We wszystkich krajach normą stała się praca zawodowa kobiet. Pomimo tego historycznego postępu na terenie rynku pracy, cel zatrudnienia kobiet na poziomie 60 % wyznaczony na szczycie w Lizbonie (2000 r.) nie został osiągnięty. Bezrobocie wśród kobiet jest w większości krajów nadal wyższe niż w przypadku mężczyzn. Porównanie długości okresów bezrobocia wypada również na niekorzyść kobiet, szczególnie w krajach Europy Południowej.

1.2

podkreśla, że różne formy dyskryminacji, której przedmiotem są kobiety, opóźniają realizację celów wspólnotowych:

1.2.1

Wynagrodzenia kobiet ciągle są niższe niż płace mężczyzn. Pomimo dyrektywy z 1975 r. dotyczącej zasady równego wynagradzania za pracę o tej samej wartości, różnica w wynagrodzeniach wynosi ok. 15 % (12). Nierówności te odzwierciedlają przeszkody i opory rynku pracy, aby dawać kobietom dostęp do niego na tych samych warunkach co mężczyznom.

1.2.2

Różne elastyczne formy zatrudnienia dotyczą głównie kobiet i bardziej narażają je na trudności. Praca w niepełnym wymiarze godzin jest udziałem 33,5 % pracujących kobiet i 6,5 % mężczyzn (dane z 2002 r.). Od 10 lat zatrudnienie kobiet w niepełnym wymiarze godzin wzrasta dwa razy szybciej (4,7 punktu w stosunku do 2,3). Nawet jeśli rozwiązanie to nie jest narzucane przez pracodawcę, kobiety zmuszone są do jego przyjęcia z powodu niewystarczającej jakości usług w zakresie opieki nad dziećmi lub starzejącymi się rodzicami. Taka praca na dwa etaty obniża jakość życia. Niewielkie są postępy jeśli chodzi o podział obowiązków domowych, pomimo że mężczyźni uważają obecnie, że mają do spełnienia bardzo ważną rolę w dziedzinie równości szans. Niezależność, jaką kobiety uzyskały poprzez zatrudnienie, często jest okupiona niższą jakością życia w najgorzej sytuowanych kategoriach społecznych. Wobec tych kontrastów, „wybór” niepełnowymiarowego czasu pracy lub przerwa w pracy zawodowej po urodzeniu dziecka są indywidualną reakcją na te trudne sytuacje. Zwiększa to ryzyko niepewnej przyszłości, w przypadku gdy dochodzi do rozbicia rodziny.

1.2.3

Osoby starsze to w większości kobiety (13) i różnice między świadczeniami emerytalnymi są bardzo znaczne (14).

1.2.4

Przemoc wobec kobiet jest największym i najpoważniejszym przejawem dyskryminacji, której podlegają. Przemoc seksualna burzy życie kobiet, jest przeszkodą w ich życiu osobistym, destabilizuje ich życie zawodowe i potęguje zjawisko wykluczenia. Jest ona często wymieniana jako powód niskiego stopnia udziału kobiet w życiu publicznym i politycznym. Przemoc małżeńska jest jednym z głównych powodów zrywania więzów rodzinnych.

1.2.5

wyraża żal, iż pomimo swego ponadnarodowego wymiaru i swej nadrzędności we wszystkich krajach Unii Europejskiej, prawo pierwotne Unii nie zawiera szczególnej podstawy prawnej do bezpośredniego przeciwdziałania przemocy wobec kobiet;

1.2.6

istotna jest nadal kwestia handlu żywym towarem i prostytucji: nie chodzi o problem ograniczony do kraju pochodzenia i przeznaczenia; dotyczy on również kraju tranzytowego. Podejście do tego zagadnienia nie może się ograniczać do represji i być wyłączną domeną programów zarządzanych przez Dyrekcję Generalną ds. Sprawiedliwości, Wolności i Bezpieczeństwa Komisji Europejskiej, lecz wymaga uwagi wszystkich podmiotów działających w dziedzinie walki z wykluczeniem społecznym, w celu zaoferowania możliwości integracji społecznej, kształcenia i zatrudnienia;

1.2.7

zwraca ponadto uwagę na szczególną sytuację kobiet należących do mniejszości etnicznych w Unii Europejskiej, dla których trudności z dostępem do edukacji są czynnikiem wykluczenia, podobnie jak ciężar niektórych tradycji, które utrudniają ich integrację ze społeczeństwem europejskim.

1.3

stawia diagnozę: nierówności w traktowaniu kobiet i mężczyzn powodują niepewność jutra i jej ryzyko, czego skutkiem jest zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem:

1.3.1

wyraża zadowolenie z faktu, że prawo Unii Europejskiej w dziedzinie walki z dyskryminacją należy do najbardziej postępowych w świecie i jest ogólnie uważane za skuteczne rozwiązania modelowe;

1.3.2

zauważa, że choć grupa ekspertów prawnych analizujących stosowanie prawa wspólnotowego w dziedzinie równego traktowania kobiet i mężczyzn stwierdza, że „zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn jest, jak się zdaje, przetransponowana we wszystkich krajowych systemach prawnych”, to jednak definicja pojęcia dyskryminacji pośredniej i bezpośredniej „stwarza wyraźne problemy”;

Poza tym, ta sama grupa stwierdza, że definicja dyskryminacji pozytywnej oraz stosowanie zasady odwrócenia obowiązku dostarczenia dowodów pozostają kwestiami nierozwiązanymi w niektórych Państwach Członkowskich.

1.3.3

stwierdza jednakże, że stosowanie strategii gender mainstreaming, polegające na uwzględnianiu wymiaru równości kobiet i mężczyzn we wszystkich politykach makroekonomicznych, jest niewystarczające;

1.3.4

podkreśla, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich orzekł — na przykład w orzeczeniu w sprawie C-285/98 Tanja Kreil (11 stycznia 2000 r.), że prawo do niedyskryminacji ze względu na płeć stanowi podstawowe prawo z punktu widzenia prawa wspólnotowego, i że należy wąsko interpretować każde odstępstwo od tego prawa. Trybunał podkreślił również w tym orzeczeniu, że określając zakres jakiegokolwiek odstępstwa od prawa podstawowego — takiego jak równość kobiet i mężczyzn — należy uszanować zasadę proporcjonalności, która wymaga, by odstępstwo nie przekraczało granic tego, co stosowne i konieczne, tak aby zakładany cel został osiągnięty;

1.3.5

przypominając, że polityki na rzecz godzenia życia rodzinnego i zawodowego nie stoją w sprzeczności z uznaniem prawa kobiet do pracy, KR wyraża żal z powodu polityk zachęcających kobiety do powrotu do gospodarstw domowych, gdy polityki te zmierzają do obniżenia statystyk dotyczących bezrobocia;

1.3.6

stwierdza, że we wszystkich krajach Unii praca w niepełnym wymiarze godzin — której udział w rynku pracy wynosi 18 % w UE-15 oraz 10 % w nowych Państwach Członkowskich i krajach kandydujących — jest domeną kobiet. Z wyjątkiem Słowenii, Czech, Słowacji i Cypru większość kobiet np. w Grecji, Portugalii, Włoszech, Finlandii i Szwecji twierdzi, że sytuacja ta nie wynika z ich wolnego wyboru i wyraża chęć pracowania w pełnym wymiarze godzin. Te, które „wybrały” niepełnowymiarowy czas pracy (przeszło 40 % w Danii, przeszło 60 % we Francji, w Luksemburgu i w Zjednoczonym Królestwie), uczyniły tak z powodu obowiązków rodzinnych;

1.3.7

podkreśla, że utrzymanie odpowiedniej równowagi między elastycznością a bezpieczeństwem zatrudnienia jest niezbędne do realizacji podstawowych celów strategii lizbońskiej, która zaleca bardziej elastyczną organizację pracy, aby stworzyć korzystne warunki dla osiągnięcia pełnego zatrudnienia, spójności społecznej oraz rynku pracy ułatwiającego integrację;

1.3.8

popiera bardziej elastyczną organizację pracy niestojącą na przeszkodzie dążeniu do równości zawodowej kobiet i mężczyzn w Unii;

1.3.9

popiera definicję dyskryminacji pośrednich, mających miejsce na szczeblu europejskim, rozumianych jako przepis, kryterium lub praktyka pozornie neutralna, ale mogąca spowodować niekorzystne skutki dla którejś z płci i dla której nie istnieje żadne obiektywne i słuszne uzasadnienie. Skutki dyskryminacji pośrednich są destrukcyjne dla kobiet; są one spowodowane politykami publicznymi, które lekceważą uwzględnienie kwestii równości płci i nie biorą pod uwagę na wystarczająco wczesnym etapie wdrażania oceny różnych skutków dla kobiet i mężczyzn;

1.3.10

stwierdza, że chociaż zasada uwzględniania kwestii płci pojawia się w dokumentach dotyczących programowania zdecentralizowanych polityk regionalnych na szczeblu Państw Członkowskich, to zasada ta nie była regularnie stosowana w realizacji programów, w których kwestia płci jest często tylko wspomniana, nie jest natomiast brana pod uwagę w wyborze projektów.

Zachęca europejskie samorządy terytorialne do nadania większego znaczenia możliwościom zmian, które pojawiły się dzięki strategii uwzględniania wymiaru równości płci na wszystkich etapach opracowywania i realizacji polityk regionalnych.

1.4

Feminizacja ubóstwa w kontekście światowym

1.4.1

miał już sposobność, by wyrazić swe zadowolenie z faktu, iż Komisja Europejska uważa równość kobiet i mężczyzn za jeden z kluczowych celów polityki zewnętrznej i rozwojowej UE oraz za istotny element podstawowych norm świata pracy przyjętych na szczeblu międzynarodowym (15);

Jest to naturalne w świetle stwierdzeń Międzynarodowej Organizacji Pracy, według której 70 % z 1,3 miliarda osób żyjących w ubóstwie na całym świecie (czyli dysponujących dochodem równym 1 USD dziennie) to kobiety.

1.4.2

W tym kontekście program działania przyjęty w Pekinie zachowuje swą aktualność. Chodzi tu głównie o cztery cele strategiczne, związane w szczególny sposób z tematem „kobiety a ubóstwo”:

1.4.3

Wdrożenie tych celów strategicznych nie powinno jednakże ograniczać się wyłącznie do polityki zewnętrznej i rozwojowej UE, ale stanowić też podstawę walki z feminizacją ubóstwa wewnątrz UE.

2.1

uważa, że samorządy lokalne i regionalne działając na szczeblu najbliższym obywateli, są w najlepszej sytuacji, by zwalczać zjawisko wykluczenia;

2.2

uważa, że o ile naturalne jest zwalczanie ubóstwa, o tyle priorytetem jest wyeliminowanie na szczeblu lokalnym nierówności, które są jego przyczyną;

2.3

zachęca Państwa Członkowskie do promowania usług użyteczności publicznej umożliwiających zabezpieczenie zatrudnienia kobiet, umocnienie prawa do ochrony socjalnej jednostek oraz walkę z feminizacją ubóstwa;

2.4

podkreśla ograniczony dostęp do ochrony socjalnej kobiet-imigrantek, które często są traktowane wyłącznie jako żony i córki imigrujących mężczyzn;

2.5

wzywa do lepszego uwzględnienia przez odpowiednie szczeble władzy kwestii przemocy wobec kobiet;

2.6

wzywa odpowiednie szczeble władzy do uwzględnienia także szczególnej sytuacji pewnych grup kobiet: kobiet niepełnosprawnych, kobiet w starszym wieku i kobiet mieszkających na terenach wiejskich oraz do zaoferowania im rozwiązań odpowiadających tym szczególnym dodatkowym trudnościom;

2.7

zachęca Państwa Członkowskie do ustanowienia równiejszych praw w kwestii płatnego urlopu wychowawczego, głównie aby pozwolić ojcom na aktywniejszy udział w wychowaniu dzieci;

2.8

przypomina, że przystąpienie krajów Europy Centralnej i Wschodniej do Unii Europejskiej wzbudziło wśród kobiet z tych krajów oczekiwanie, że transpozycja prawodawstwa europejskiego w dziedzinie równości kobiet i mężczyzn przyczyni się do większej równości i otworzy przed nimi nowe możliwości;

zaleca zatem, aby poprzez opracowanie statystyk zestawionych według płci przeanalizowano, jakie były skutki przemian gospodarczych i politycznych w Państwach Członkowskich, które dokonały zmiany systemu po 1989 r. na rzeczywistą sytuację w kwestii równości mężczyzn i kobiet. Analiza taka mogłaby zostać uwzględniona w programie prac Europejskiego Instytutu ds. Równości Płci;

2.9

wyraża żal z powodu rosnącego wpływu integryzmów religijnych, dążących do ograniczenia lub zniesienia praw kobiet w dziedzinie seksualności i prokreacji, co daje się zauważyć w ostatnim dziesięcioleciu we wszystkich społecznościach lokalnych;

2.10

wskazuje, że zachęcanie kobiet, by skorzystały z możliwości, jakie oferuje przedsiębiorczość, w celu zmniejszenia przepaści pomiędzy płciami na europejskim rynku pracy oraz wspieranie przez odpowiednie szczeble władz dostępu kobiet do nowoczesnych technologii ma kluczowe znaczenie dla przyszłości gospodarki Unii Europejskiej i dla jej dobrobytu;

2.11

podkreśla jednak ograniczony dostęp najbiedniejszych kobiet do tych możliwości ze względu na ich niepewną sytuację, niski status społeczny oraz brak zaufania, na jaki z reguły napotykają ze strony instytucji udzielających kredytów i zajmujących się finansowaniem tworzenia przedsiębiorstw i innej działalności zawodowej;

2.12

wzywa odpowiednie szczeble władzy do stworzenia niezbędnych środków do wspierania zaangażowania politycznego kobiet.

2.13

traktuje jako sprawę priorytetową wdrożenie skutecznych środków walki z nierównościami u ich źródła. Czynnikami wykluczenia osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji są głównie:

2.14

uważa za pierwszorzędne w walce z ubożeniem kobiet — tak poza, jak i wewnątrz UE — uznanie za priorytety: równego dostępu do edukacji, likwidację analfabetyzmu wśród kobiet, poprawę dostępu kobiet do kształcenia zawodowego, szkolnictwa naukowego i technicznego oraz kształcenia ustawicznego, a także dostępu kobiet do nowych technologii informacyjnych, w szczególności w odniesieniu do ludności wiejskiej;

2.15

uważa, że należy wykorzystać talenty kobiet jako siłę napędową rozwoju regionalnego:

2.16

podkreśla konieczność walki z przeszkodami w powrocie na rynek pracy kobiet, które przerwały karierę zawodową, takimi jak: nierówny dostęp do rynku mieszkaniowego, do szkoleń, do możliwości uzupełnienia wiedzy, do zatrudnienia oraz dyskryminacja na rynku pracy ze względu na wiek lub obowiązki rodzinne.

2.17

ponownie podkreśla wagę, jaką przywiązuje do ścisłego przestrzegania zasady pomocniczości:

prawo wspólnotowe musi gwarantować wolność wyboru samorządów lokalnych co do zasad organizowania i wykonywania ich uprawnień, w zgodzie z przepisami ustawodawstwa krajowego;

w kontekście decentralizacji samorządy lokalne i regionalne są odpowiednim szczeblem do promowania, poprzez ich wybieralnych przedstawicieli, dialogu ze społecznościami lokalnymi, oceny potrzeb i opracowania konkretnych rozwiązań problemów związanych z nierównością kobiet i mężczyzn;

2.18

zachęca władzę budżetową UE do obniżenia progów finansowych dla projektów przedłożonych w ramach wspólnotowych programów związanych z wdrażaniem zasady równości kobiet i mężczyzn, bez obniżania ich pułapów. Chodzi o dostosowanie wielkości projektów — szczególnie tych, które są związane z wymianą doświadczeń, jak również tych, które wpisują się w projekty współpracy zdecentralizowanej — do współfinansowania, jakie mogą uzyskać organizacje pozarządowe działające na szczeblu lokalnym i regionalnym. Poza tym organizacje kobiece działające na szczeblu lokalnym, regionalnym lub krajowym i zdolne do prowadzenia projektów ponadnarodowych powinny mieć dostęp do finansowania projektów, zamiast ich wykluczenia z powodu braku europejskiego szczebla organizacji;

2.19

proponuje stworzenie programów przeznaczonych specjalnie dla samorządów lokalnych, których celem byłoby pobudzanie ich do wdrażania:

2.20

sugeruje, by Komisja Europejska opracowała podręcznik dobrych praktyk przeznaczony dla europejskich samorządów terytorialnych i dotyczący wdrażania polityki równości płci;

2.21

zachęca europejskie samorządy terytorialne do uczynienia z polityki równości płci pełnoprawnego składnika projektów w dziedzinie współpracy zdecentralizowanej, na przykład poprzez projekty nastawione na dostęp kobiet do edukacji, a także do finansowania działalności handlowej za pomocą mikrokredytów;

2.22

przyjmuje do wiadomości wniosek przedstawiony przez Komisję 31 maja 2005 r. w sprawie decyzji dotyczącej „Europejskiego roku równych szans dla wszystkich (2007) — w kierunku bardziej sprawiedliwego społeczeństwa”, do którego KR ustosunkuje się w osobnej opinii.

Jednakże aby rok 2007 dał nowy impuls dla konkretnego stosowania prawodawstwa europejskiego skierowanego przeciw dyskryminacji, a szczególnie dyskryminacji związanej z płcią, Komitet Regionów zachęca już teraz inne instytucje europejskie, aby korzystały z roli pośrednika, jaką pełni w dziedzinie informacji i działań w stosunku do europejskich samorządów terytorialnych.

2.23

przypomina wymóg spójności terytorialnej w perspektywach finansowych na okres 2007-2013 i podkreśla, że ważne jest, aby przyszłe fundusze strukturalne nadal wspierały lokalne inicjatywy kobiet, szczególnie w najmniej uprzywilejowanych regionach UE.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/42

—

Dla Chorwacji perspektywa przystąpienia do UE ma dodatkowe znaczenie, gdyż sprzyja ona politycznej stabilności i wzmacnia demokrację na Bałkanach; poza tym perspektywa ta stanowi przykład dla innych krajów w tym regionie;

—

Przestrzeganie demokratycznych zasad, praworządności, praw człowieka i praw mniejszości, a także podstawowych wolności, to główny warunek korzystania z pomocy wspólnotowej, służącej wzmocnieniu instytucji i przygotowaniu do przystąpienia do Unii Europejskiej.

1.1

z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie partnerstwa europejskiego dla Bałkanów Zachodnich, opartego na Agendzie z Salonik, i priorytety wyznaczone przez Komisję Europejską odnośnie Chorwacji oraz oczekuje, że będzie uczestniczyć w ocenie, która zostanie przeprowadzona pod koniec przewidzianego okresu, dotyczącej priorytetów krótkoterminowych, a zwłaszcza priorytetów politycznych, takich jak demokracja, praworządność, prawa człowieka oraz ochrona mniejszości;

1.2

podkreśla absolutną konieczność zwiększenia efektywności chorwackiej administracji i przeszkolenia kadry urzędniczej, by sprostać zobowiązaniom wynikającym z przystąpienia do Unii i potrzebie walki z korupcją;

1.3

w związku z powyższym uważa, że programy twinningowe z administracją regionalną i lokalną Państw Członkowskich UE należą do instrumentów, które można wykorzystać dla ułatwienia lepszego funkcjonowania administracji publicznej, zachęca zatem Radę ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia do zwrócenia się do Komitetu Regionów w celu skorzystania z jego szerokiego zakresu doświadczeń w tej dziedzinie;

1.4

z radością przyjmuje gwarancje konstytucyjne przewidziane dla mniejszości narodowych stanowiących integralną cześć społeczeństwa chorwackiego i należne im przedstawicielstwo w rządzie centralnym oraz w regionalnych i lokalnych strukturach władzy, a także starania podejmowane na rzecz ochrony mniejszości romskiej; ponadto z zadowoleniem przyjmuje utworzenie komisji międzyresortowych, w skład których wchodziliby przedstawiciele mniejszości i rządu centralnego;

1.5

akcentuje konieczność zagwarantowania dwujęzyczności w lokalnej administracji publicznej wszędzie tam, gdzie występują społeczności autochtoniczne inne niż chorwacka lub mniejszości posługujące się językiem innym niż chorwacki, i to nie tylko na szczeblu gminnym, ale również na szczeblu okręgów; z tego też powodu podkreśla konieczność takiego dostosowania przepisów prawnych w zakresie obszaru regionów, miast i gmin do prawa konstytucyjnego dotyczącego praw mniejszości narodowych i do przepisów prawnych mówiących o językach mniejszości narodowych, aby de facto zapewnić stosowanie dwóch języków w tych regionach, miastach i gminach, które w rozumieniu swoich statutów mają dwa języki urzędowe: język chorwacki i język mniejszości;

1.6

domaga się, by dokonano publicznej oceny koordynacji i współpracy pomiędzy władzami odpowiedzialnymi na szczeblu centralnym i lokalnym w zakresie repatriacji uchodźców, odbudowy i odzyskania domów i mieszkań, wdrożenia ustawodawstwa przewidującego rekompensatę za utratę prawa najmu i/lub prawa do zajmowania lokalu, walki z dyskryminacją ze względu na przynależność narodową lub etniczną w dziedzinie zatrudnienia. Wszystkie te kwestie stanowią podstawę dla ponownej integracji społeczno-gospodarczej repatriantów, którą należy zaplanować w oparciu o programy regionalne i postrzegać jako integralną część rozwoju lokalnego;

1.7

przyjmuje do wiadomości wniosek wysunięty przez mniejszości narodowe, by chorwackie prawo wyborcze uznało „podwójne głosowanie” (polityczne i etniczne) mniejszości narodowych w Chorwacji, tak jak przewidują konstytucja i prawo konstytucyjne dotyczące mniejszości narodowych;

1.8

zwraca uwagę, że różnorodność etniczna w Chorwacji powinna mieć należyte odzwierciedlenie w radiu i telewizji publicznej.

2.1

wyraża zadowolenie z powodu wejścia w życie 1 lutego 2005 r. umowy o stabilizacji i stowarzyszeniu z Republiką Chorwacji. Umowa ta stanowi ramy prawne dla stosunków pomiędzy Chorwacją a UE na cały okres przedakcesyjny; ma nadzieję, że USS faktycznie posunie naprzód proces integracji, a jednocześnie, dzięki szeroko zakrojonemu partnerstwu angażującemu w jej wdrażanie także chorwackie samorządy lokalne i regionalne, wzmocni relacje między stronami;

2.2

przypomina, że USS w szczególnym stopniu przewiduje powołanie komisji parlamentarnej ds. stabilizacji i stowarzyszenia, której celem były dalszy rozwój dialogu politycznego pomiędzy obiema stronami, aby stworzyć „bliskie więzi solidarności i nowe formy współpracy” (1);

2.3

dostrzega wolę, będącą przesłaniem USS, aby krzewić dialog polityczny pomiędzy stronami umowy „w każdej innej formie, wnoszącej przydatny wkład we wzmocnienie, rozwój i intensyfikację dialogu politycznego” (2);

2.4

żałuje jednak, że w odróżnieniu od poprzednich państw kandydujących, ani w USS, ani w Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia, ani w decyzji Rady dotyczącej regulaminu wewnętrznego nie przewidziano utworzenia komitetu zrzeszającego przedstawicieli lokalnych i regionalnych jednostek terytorialnych;

2.5

domaga się zatem, aby Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, dążąc do „wniesienia przydatnego wkładu we wzmocnienie, rozwój i intensyfikację dialogu politycznego” (3), podjął próbę utworzenia wspólnego komitetu konsultacyjnego Chorwacja — KR. Komitet ten służyłby ożywieniu dialogu politycznego, promowaniu zbliżenia Chorwacji do Unii Europejskiej, współpracy regionalnej i rozwoju dobrych stosunków sąsiedzkich, a także kultury pomocniczości i rozwoju demokracji lokalnej.

3.1

przypomina, że wspólnym i ostatecznym celem negocjacji jest pełne członkostwo Chorwacji w Unii Europejskiej;

3.2

ufa, że wprowadzone środki przejściowe i klauzule ochronne będą zawsze zgodne z interesami UE, szczególnie w zakresie konkurencji i funkcjonowania rynku wewnętrznego;

3.3

podkreśla naturalne predyspozycje Chorwacji do członkostwa w UE i szczere pragnienie przystąpienia do Unii ze strony obywateli chorwackich; otwarcie negocjacji akcesyjnych zapobiegło rozwinięciu się niechęci do europejskiej perspektywy wspólnotowej i opóźnienie stabilizacji politycznej w regionie;

3.4

wyraża zadowolenie z otwarcia negocjacji akcesyjnych z Chorwacją, na podstawie decyzji politycznej uwzględniającej w należyty sposób wypełnienie kryteriów kopenhaskich i warunków związanych ze stabilizacją i stowarzyszeniem ustanowionych przez Radę w 1997 r. (współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii oraz współpraca regionalna, postrzegana jako integralna część umowy o stabilizacji i stowarzyszeniu podpisanej z Chorwacją); podkreśla ponadto konieczność monitorowania, dalszej konsolidacji i, w razie potrzeby, wymagania widocznych postępów w zakresie praw mniejszości, polityki repatriacji uchodźców, braku dyskryminacji przy zakupie nieruchomości przez obywateli Wspólnoty i reformy sądowniczej;

3.5

przypomina o konieczności potwierdzenia przez rząd chorwacki gotowości do pełnej współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii, także podczas trwania negocjacji akcesyjnych;

3.6

uważa otwarcie negocjacji za historyczną szansę zarówno dla UE jak i dla Bałkanów oraz z zadowoleniem przyjmuje utworzenie grupy zadaniowej ds. Chorwacji, która zajmie stanowisko w sprawie pełnej współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii;

3.7

z zadowoleniem przyjmuje ramy negocjacyjne, przyjęte przez Komisję Europejską, oraz propozycję zwiększenia ilości rozdziałów negocjacyjnych do 35, poprzez podzielenie długich rozdziałów na rozdziały krótsze, w ten sposób ułatwiając proces negocjacji, zwiększając jego skuteczność i przyspieszając go, szczególnie w zakresie polityki rolnej; prosi o udział w konsultacjach na temat corocznych sprawozdań Komisji w sprawie postępów czynionych przez Chorwację na drodze akcesji do UE;

3.8

wzywa Komisję, by włączyła Komitet w formalny proces monitorowania i analizy transpozycji dorobku prawnego Wspólnoty, tak by mógł on wesprzeć Komisję w ocenianiu stopnia przygotowania Chorwacji w tych konkretnych dziedzinach negocjacji, w których jego zaangażowanie stanowiłoby wartość dodaną. Przede wszystkim chodzi tu o pożądaną współpracę z samorządami lokalnymi i regionalnymi w dziedzinie dorobku wspólnotowego dotyczącego spójności (rozdział 22); apeluje do Komisji Europejskiej i Rady o informowanie na bieżąco o przyjętych standardach (benchmarking) dla tego rozdziału negocjacji;

3.9

podkreśla, że dla zapewnienia szybkich postępów w przyszłych negocjacjach i implementacji dorobku prawnego UE, instytucje chorwackie muszą poprawić swą zdolność do zarządzania systemem administracyjnym i prawnym. Wymaga to wydajnego i niezależnego systemu wymiaru sprawiedliwości oraz sprawnej administracji publicznej, będącej odzwierciedleniem europejskich norm i przestrzegającej procedur selekcji i zatrudniania personelu we wszystkich organach publicznych. W tym celu Komitet proponuje, by już przed negocjacjami wprowadzić programy współpracy i programy twinningowe, także pomiędzy organami administracji lokalnej i regionalnej Chorwacji i Państw Członkowskich UE;

3.10

zachęca władze Chorwacji do dalszych działań w zakresie walki z korupcją, w tym zwłaszcza do kampanii prowadzonej przez Urząd ds. Zwalczania Korupcji i Przestępczości Zorganizowanej (USKOK), mającej uwrażliwić opinię publiczną na ten problem;

3.11

pragnie kontynuacji współpracy regionalnej na Bałkanach, zgodnie z Agendą z Salonik przyjętą w czerwcu 2003 r., w duchu współpracy transgranicznej, która sprawdziła się już wśród Państw Członkowskich, a w szczególności wzywa do szybkiego zażegnania sporu regionalnego dotyczącego granicy morskiej ze Słowenią i Zatoki Pirano;

3.12

zachęca okręgi chorwackie do kontynuowania polityki aktywnej współpracy transgranicznej, partycypacji oraz ustanawiania euroregionów dla wzmocnienia europejskiego ducha i europejskiego kierunku rozwoju.

4.1

z zadowoleniem przyjmuje decyzję o udostępnieniu Chorwacji przedakcesyjnych instrumentów finansowych (PHARE, ISPA, SAPARD) już od 2005 r. oraz nowego przedakcesyjnego instrumentu finansowego od 2007 r. i przypomina, że zawsze należy stosować mechanizm wpółfinansowania wraz z rozsądnym gospodarowaniem środkami finansowymi i zgodnie z rachunkiem ekonomicznym;

4.2

podkreśla, że Komisja Europejska, jako organ zajmujący się koordynacją działań pomocowych, powinna monitorować stopień absorpcji funduszy wspólnotowych i oceniać oddziaływanie programów wprowadzonych do tej pory w Chorwacji, w szczególności programów twinningowych (policji granicznej, służby celnej, urzędów statystycznych i azylu) oraz apeluje o bieżące informacje na ten temat;

4.3

postuluje, aby Komisja Europejska, wraz z wygaśnięciem dokumentu strategii narodowej na lata 2002 — 2006 i zgodnie z rozporządzeniem w sprawie CARDS, dokonała oceny skuteczności działań na rzecz rozwoju wydajności administracji;

4.4

zaleca, by w przyszłości chorwackie samorządy lokalne i regionalne aktywnie uczestniczyły w mechanizmach koordynacji pomocy przedakcesyjnej wprowadzonych przez Komisję Europejską i były zaangażowane w planowanie strategii oraz w określanie priorytetów rozwoju regionalnego; w tym celu Komitet ponownie wskazuje na pilną potrzebę przeznaczenia funduszy przedakcesyjnych na przeszkolenie pracowników administracyjnych w samorządach lokalnych i regionalnych;

4.5

podkreśla duże dysproporcje w rozwoju różnych obszarów NUTS II w Chorwacji i kładzie nacisk na konieczność wykorzystania funduszy europejskich przede wszystkim na działania zwalczające bezrobocie, szczególnie w najbardziej pokrzywdzonych regionach;

4.6

podkreśla korzyści płynące z ukształtowania krajowej polityki rozwoju regionalnego w oparciu o jeden instrument prawny, tak aby w przyszłości uniknąć rozbieżności procedur, co się w dotychczasowych działaniach zdarzało, oraz aby w długoletniej perspektywie móc planować działania na rzecz rozwoju regionalnego na szczeblu krajowym;

4.7

postuluje, by już od 2007 r. Chorwacja mogła uczestniczyć w projektach współpracy międzyregionalnej i transgranicznej, przewidzianych w ramach nowego celu współpracy w zakresie polityki spójności;

4.8

proponuje, by wziąć pod uwagę możliwość uczestnictwa przedstawicieli regionów przygranicznych państw kandydujących, przynajmniej w roli obserwatorów, w przyszłych europejskich zgrupowaniach współpracy transgranicznej (ang. EGCC);

4.9

wzywa, by władze budżetowe UE przewidziały odpowiednie instrumenty finansowe, które mogłyby być wykorzystane przez chorwackie samorządy lokalne i regionalne w programach twinningowych lub programach współpracy z samorządami lokalnymi i regionalnymi UE oraz z Komitetem Regionów w celu informowania obywateli o korzyściach związanych z wejściem do UE;

5.1

przypomina, że wprowadzenie w Chorwacji zasady pomocniczości stanowi jeden z kluczowych instrumentów zbliżenia obywateli chorwackich do europejskiego projektu;

5.2

z zadowoleniem przyjmuje poprawki dotyczące pomocniczości oraz samorządności lokalnej i regionalnej wniesione do chorwackiej konstytucji w 2001 r.;

5.3

zapoznał się z krytyką wyrażoną przez Komisję Europejską w sprawozdaniu z 2003 r. dotyczącym stabilizacji i stowarzyszenia w Chorwacji, zwłaszcza jeśli chodzi o spowolnienie procesu decentralizacji i podkreśla generalnie negatywną ocenę zdolności okręgów, miast i gmin do wypełnienia nowych zobowiązań, co wynika z ich braku autonomii w dziedzinie finansów i zarządzania;

5.4

wyraża zaniepokojenie z powodu faktycznego braku własnych środków finansowych i autonomii w zakresie ściągania podatków; oba te czynniki odgrywają istotną rolę w konsolidacji prawdziwego procesu decentralizacji;

5.5

postuluje, by przepisy prawne dotyczące samorządności lokalnej i regionalnej, przede wszystkim w sektorach oświaty i służby zdrowia były zgodne z duchem reformy konstytucyjnej z 2001 r. i nie hamowały zapoczątkowanego wtedy procesu decentralizacji; podkreśla, że tworzenie nowych lokalnych jednostek administracyjnych musi odpowiadać podstawowym zasadom UE w zakresie samorządności lokalnej i demokracji.

4.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 81/46

1.1.1

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji i zdecydowanie docenia jej stałe i pełne zaangażowanie w sprawę partnerstwa europejsko-śródziemnomorskiego;

1.1.2

podziela pogląd, że proces barceloński wzmocnił to partnerstwo w oparciu o zasadę przyswajania inicjatyw, dialog i współpracę;

1.1.3

podkreśla, że poza silnymi więzami pomiędzy UE a partnerami śródziemnomorskimi o charakterze historycznym i strategicznym, partnerzy EUROMED powiązani są współzależnościami opartymi o przepływy handlowe, finansowe, turystyczne i migracyjne;

1.1.4

popiera ideę, że dziesięciolecie partnerstwa europejsko-śródziemnomorskiego stanowi okazję do dalszego rozwinięcia współpracy między obiema stronami Morza Śródziemnego i do ożywienia procesu barcelońskiego;

1.1.5

zauważa, że bilans ostatnich 10 lat jest ogólnie pozytywny, i że widać w tym okresie znaczne osiągnięcia, chociaż postęp w niektórych istotnych sprawach następuje bardzo powoli;

1.1.6

zwraca uwagę na ambitny i dobrze przygotowany program pracy zaproponowany przez Komisję;

1.1.7

podkreśla, że partnerstwo europejsko-śródziemnomorskie stanowi dla niego bardzo ważną kwestię, którą Komitet Regionów od początku procesu barcelońskiego popiera i zachęca do współpracy między obiema stronami Morza Śródziemnego;

1.1.8

zauważa, że należałoby dołożyć dalszych starań, by włączyć do procesu barcelońskiego podmioty terytorialne, ponieważ odegrają one kluczową rolę w pogłębieniu i wzmocnieniu partnerstwa europejsko-śródziemnomorskiego;

1.1.9

zauważa, że nieustannie domagał się większego uczestnictwa władz lokalnych i regionalnych w procesie barcelońskim;

1.1.10

z zadowoleniem przyjmuje konkluzje z 7. Europejsko-Śródziemnomorskiej Konferencji Ministrów dotyczącej roli władz lokalnych i regionalnych, mówiące, że muszą być one bardziej zaangażować w partnerstwo europejsko-śródziemnomorskie, by móc ocenić wspólne wyzwania, wymienić doświadczenia oraz najlepsze praktyki;

1.1.11

wyraża gotowość do zacieśnienia współpracy z istniejącymi instytucjami zaangażowanymi w partnerstwo europejsko-śródziemnomorskie.

1.2.1

podziela pogląd, że współpraca w wymiarze polityki i bezpieczeństwa się poprawiła. Niemniej, żywiono nadzieję, że tempo będzie większe. Jeżeli chodzi o pozytywne aspekty, wielkim osiągnięciem było utworzenie Europejsko-Śródziemnomorskiego Zgromadzenia Parlamentarnego w 2004 r. oraz sukces pewnych działań zmierzających ku wprowadzeniu atmosfery zaufania;

1.2.2

uważa, że proces barceloński nie przyniósł znacznych postępów w procesie demokratyzacji, nie miał również żadnego bezpośredniego wpływu na największe nierozstrzygnięte konflikty w tym regionie, w tym szczególnie na konflikt palestyńsko-izraelski;

1.2.3

podziela pogląd, że postęp w zakresie partnerstwa dotyczy przede wszystkim realizacji celów ekonomiczno-handlowych wyznaczonych w deklaracji z Barcelony, ukierunkowanych na stworzenie do 2010 r. europejsko-śródziemnomorskiego obszaru wolnego handlu. Sieć dwustronnych europejsko-śródziemnomorskich układów stowarzyszeniowych jest już prawie ukończona, a bariery celne dla wyrobów przemysłowych zniknęły bądź są stopniowo usuwane;

1.2.4

podkreśla, że nie poczyniono dostatecznych postępów w zakresie obustronnej liberalizacji handlu rolnego, że wysokość krajowych i zagranicznych inwestycji prywatnych w krajach partnerskich pozostaje niska, oraz że nie zmniejszono dysproporcji w stopniu zamożności;

1.2.5

uważa, że niezadowalające efekty w zakresie integracji południe-południe wynikają z szeregu przyczyn. Jednym z głównych czynników jest niski poziom rozwoju instytucjonalnego u partnerów śródziemnomorskich;

1.2.6

zauważa ponadto, że bezpośrednie inwestycje zagraniczne praktycznie nie wzrosły, a integracja południe-południe znajduje się w martwym punkcie. Umowa z Agadiru podpisana w 2004 r. między Marokiem, Tunezją, Jordanią i Egiptem nie została jeszcze ratyfikowana;

1.2.7

podziela pogląd, że w wymiarze ludzkim, kulturalnym i społecznym, kluczowym elementem jest edukacja; stwierdza, że pogłębiono współpracę ze społeczeństwem obywatelskim, i że utworzenie w 2004 r. Fundacji Dialogu Kultur im. Anny Lindh przyczyni się do dalszego promowania wymiany w tych dziedzinach;

1.2.8

z zadowoleniem przyjmuje znaczne postępy poczynione w zakresie aspektów finansowych partnerstwa poprzez utworzenie Funduszu Wsparcia na rzecz Inwestycji i Partnerstwa Śródziemnomorskiego (ang. FEMIP) oraz w zakresie przyspieszenia realizacji projektów i programu MEDA II;

1.2.9

przypomina, że brak koordynacji pomiędzy programami MEDA II a INTERREG III ograniczył udział władz lokalnych i regionalnych z krajów południowych obszaru śródziemnomorskiego w projektach współpracy realizowanych w ramach programu INTERREG III z powodu niewystarczającego europejskiego współfinansowania dla partnerów śródziemnomorskich; przypomina o potrzebie współpracy transgranicznej oraz sugeruje, by nowy instrument finansowy ENPI służył temu celowi;

1.2.10

przypomina, że w konsekwencji uniemożliwiło to rozpowszechnienie, w duchu procesu barcelońskiego, doświadczenia i dobrych praktyk związanych z partnerstwem na szczeblu lokalnym i regionalnym, pomimo faktu, że wiele władz lokalnych i regionalnych w UE zawarło bliskie więzi ze swoimi odpowiednikami po południowej stronie Morza Śródziemnego.

1.3.1

wyraża pogląd, że na polu praw człowieka i demokracji należy podejmować dalsze starania, by wspierać równość szans, prawa podstawowe i społeczne, niezależne sądownictwo i pluralizm; należy też dążyć do osiągnięcia wspólnej wizji demokratyzacji;

1.3.2

podkreśla, że dla osiągnięcia wyników w tym obszarze konieczne jest zaangażowanie podmiotów terytorialnych (regionalnych i lokalnych), wraz ze społeczeństwem obywatelskim i partnerami społecznymi;

1.3.3

uważa, że zdecentralizowana współpraca pomaga władzom lokalnym i regionalnym w południowych krajach śródziemnomorskich osiągnąć wyższy poziom dobrego zarządzania poprzez wspieranie uczestnictwa w życiu społecznym i zaangażowanie prywatnych podmiotów; pomaga im też odgrywać dominującą rolę publiczną w promowaniu lokalnego rozwoju gospodarczego, wzmacniając w ten sposób rolę instytucjonalną władz lokalnych i regionalnych w stosunku do rządów centralnych i zdecentralizowanych władz państwowych;

1.3.4

wskazuje, że wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego z punktu widzenia integracji regionalnej stanowi jeden z głównych celów partnerstwa europejsko-śródziemnomorskiego;

1.3.5

podkreśla, że stworzenie prawdziwego rynku regionalnego może się przyczynić do realizacji celu jakim jest rozwój społeczno-gospodarczy; w każdym razie, stanowi on warunek konieczny, ale nie wystarczający rozwoju;

1.3.6

uważa, że prawdziwy rynek regionalny można stworzyć tylko poprzez pogłębienie integracji wśród partnerów śródziemnomorskich, intensyfikację reform przy użyciu wszechstronnego podejścia, zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego i podmiotów terytorialnych oraz wykazanie się silną wolą polityczną;

1.3.7

uważa, że układy stowarzyszeniowe, o charakterze dwustronnym, nie w pełni dostarczają partnerom śródziemnomorskim instrumenty konieczne do integracji regionalnej, która stanowi niezbędny etap na drodze do stworzenia prawdziwego rynku regionalnego;

1.3.8

uważa, że europejska polityka sąsiedzka (ang. ENP) może się przyczynić, poprzez plany działania, do zmian jakościowych w stosunkach europejsko-śródziemnomorskich, lecz nie może się to odbyć kosztem wielostronnego wymiaru partnerstwa EUROMED. Proces barceloński powinien pozostać głównym instrumentem partnerstwa i dialogu w regionie;

1.3.9

podkreśla, że stworzenie instrumentu europejskiego sąsiedztwa i partnerstwa (ang. ENPI), który zastępuje istniejące już programy takie jak MEDA, wymaga poświęcenia szczególnej uwagi rozwojowi współpracy z partnerami śródziemnomorskimi w celu sfinalizowania z nimi pakietu zaproponowanych planów działania, nie tracąc z pola widzenia aspektu regionalnego obecnego w programie MEDA, i nieograniczania (w kategoriach absolutnych lub względnych) pomocy finansowej oferowanej partnerom śródziemnomorskim przez Unię Europejską;

1.3.10

podkreśla, że stworzenie FEMIP i jego postanowienia dotyczące współfinansowania wymagają pilnie oceny rzeczywistych możliwości utworzenia Europejsko-Śródziemnomorskiego Banku Rozwoju;

1.3.11

popiera propozycję Komisji, by w 2007 r. dokonać oceny w porozumieniu z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym;

1.3.12

z zadowoleniem przyjmuje projekt rozpoczęcia negocjacji pomiędzy UE a krajami śródziemnomorskimi w sprawie liberalizacji i integracji handlu usługami oraz zakładania przedsiębiorstw; jednocześnie żałuje, iż Komisja nie przeprowadziła jeszcze badań oceniających oddziaływanie utworzenia strefy wolnego handlu. Ocena taka powinna objąć pięć obszarów działania programu MEDA II: ludność, zatrudnienie i migracje, globalizacja, kurczenie się zasobów naturalnych i wyzwania środowiskowe; Komitet przypomina, iż dokument ten jest oczekiwany od czasu konferencji maltańskiej (Barcelona II, 1997), oraz że Parlament Europejski i Komitet Regionów kilkukrotnie już o niego prosiły;

1.3.13

podkreśla kluczowe dla partnerów śródziemnomorskich znaczenie kwestii rolnictwa;

1.3.14

uważa zatem, że istnieje pilna potrzeba rozwinięcia Wspólnej Polityki Rolnej (ang. ACP), otwarcia rynku wspólnoty na produkty śródziemnomorskie oraz wprowadzenia, w celu ułatwienia nieuniknionych zmian, mechanizmu typu Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (ang. EAGGF) ukierunkowanego na kraje śródziemnomorskie;

1.3.15

zgadza się, iż duże znaczenie ma zainicjowanie programu współpracy regionalnej w zakresie rozwoju obszarów wiejskich;

1.3.16

z zadowoleniem przyjmuje propozycję nawiązania dialogu pomiędzy krajami partnerskimi a Państwami Członkowskimi w celu pogłębienia dwustronnej współpracy w sektorze oświaty i szkolenia zawodowego, by osiągnąć do 2015 r. trzy cele: wyeliminować analfabetyzm w regionie, umożliwić wszystkim uczniom bez względu na płeć naukę w szkole podstawowej i zlikwidować nierówności między płciami na wszystkich szczeblach edukacji;

1.3.17

popiera inicjatywę mającą na celu wzmocnienie istniejących programów na rzecz mobilności, poprzez zapoczątkowanie obszernego programu stypendiów dla studentów uniwersyteckich, współfinansowanego przez Komisję i kraje przyjmujące stypendystów w regionie europejsko-śródziemnomorskim;

1.3.18

z zadowoleniem przyjmuje uznanie roli odgrywanej przez władze lokalne i społeczeństwo obywatelskie w promowaniu współpracy na polu sprawiedliwości, bezpieczeństwa i wolności, a także w zakresie migracji i integracji społecznej;

1.3.19

uważa, że należy zwiększyć rolę i obecność społeczeństwa obywatelskiego oraz partnerów społecznych w partnerstwie, a także z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie platformy pozarządowej, która będzie uprzywilejowanym interlokutorem w partnerstwie europejsko-śródziemnomorskim;

1.3.20

zauważa, że basen Morza Śródziemnego jest uprzywilejowaną przestrzenią dialogu kultur i cywilizacji i domaga się stałego wsparcia dla inicjatyw mających na celu stworzenie wspólnej przestrzeni audiowizualnej, pogłębienie zrozumienia między społeczeństwami oraz zwalczanie rasizmu i wszystkich form ksenofobii, w tym islamofobii i antysemityzmu;

1.3.21

żałuje, że Komisja, w swoim komunikacie z dnia 12 kwietnia 2005 r., nie zaproponowała zwiększenia roli podmiotów terytorialnych w partnerstwie i uruchomienia mechanizmów konsultacji w ramach istniejących instytucji europejsko-śródziemnomorskich; tym niemniej przyjmuje z zadowoleniem ważne programy regionalne, takie jak MEDACT i MEDPACT, które wzmocnią te działania;

1.3.22

zgadza się, iż konieczne jest zwiększenie widoczności partnerstwa zarówno w UE, jak i w krajach partnerskich i podziela pogląd, że zwiększenie widoczności wymaga przekazania przeciętnym obywatelom wielu wspólnie uzgodnionych, przejrzystych i spójnych informacji, przy użyciu najbardziej skutecznych środków komunikacji i rozpowszechniania;

1.3.23

podkreśla, że władze lokalne i regionalne, zarówno po północnej i południowej stronie Morza Śródziemnego, umożliwiają funkcjonalną, polityczną i terytorialną łączność między rządem centralnym a społeczeństwem obywatelskim;

1.3.24

przypomina również, że na wszystkich obszarach wspomnianych w komunikacie Komisji jako główne obszary współpracy w procesie barcelońskim, ekspertyza władz lokalnych i regionalnych jest najbardziej wartościowa: