Bardziej skuteczne procedury ekstradycyjne: europejski nakaz aresztowania

Osoba, która popełniła poważne przestępstwo w kraju UE, ale która mieszka w innym kraju może zostać przekazana do tego pierwszego kraju, aby szybko i przy niewielkim obciążeniu administracyjnym stanąć przed wymiarem sprawiedliwości.

AKT

Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEJ DECYZJI RAMOWEJ?

Usprawnia i upraszcza procedury sądowe w celu przyspieszenia przekazania przez inny kraj UE osób, które popełniły poważne przestępstwo.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Europejski nakaz aresztowania zastępuje system ekstradycyjny. Wymaga od każdego krajowego organu sądowego uznawania i wykonywania, przy minimum formalności oraz w wyznaczonym terminie, wniosków składanych przez organ sądowy innego kraju UE. Nakaz aresztowania stanowi żądanie wydania osoby w celu:

przeprowadzenia postępowania karnego,
w celu odbycia przez tę osobę kary pozbawienia wolności lub wykonania środka zabezpieczającego wobec niej.

Nakaz aresztowania ma zastosowanie w następujących przypadkach:

przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o wymiarze co najmniej jednego roku,
gdy zapadł wyrok lub wydano środek zabezpieczający o wymiarze co najmniej czterech miesięcy.

Proporcjonalne stosowanie nakazu

Kraje UE muszą rozpatrzyć następujące kwestie (wykaz otwarty):

okoliczności i powagę przestępstwa,
możliwy wyrok,
alternatywne lżejsze środki przymusu.

W momencie aresztowania osoby należy ją powiadomić o treści nakazu aresztowania.

W jakich przypadkach kraje UE muszą odmówić wykonania nakazu aresztowania?

Jeśli w kraju UE już wydano ostateczne orzeczenie w sprawie, która dotyczyła tego samego przestępstwa.
Jeśli przestępstwo będące podstawą nakazu aresztowania jest objęte amnestią w wykonującym nakaz kraju UE, do którego zwrócono się o wydanie sprawcy.
Jeśli osoba podlegająca europejskiemu nakazowi aresztowania z uwagi na jej wiek nie może być pociągnięta do odpowiedzialności karnej za czyny stanowiące podstawę wydania nakazu aresztowania w kraju UE, do którego zwrócono się o wykonanie nakazu.

Zasady mające na celu zapewnienie praw proceduralnych w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania

Obejmują one:

dyrektywę 2010/64/UE w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym,
dyrektywę 2012/13/UE w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym,
dyrektywę 2013/48/UE w sprawie prawa dostępu do adwokata oraz prawa do porozumiewania się z członkami rodziny i pracodawcami w czasie pozbawienia wolności.

Pole do ulepszeń

W sprawozdaniu Komisji z 2011 r. stwierdzono, że chociaż europejski nakaz aresztowania jest bardzo użytecznym narzędziem dla krajów UE w walce z przestępczością, w kilku obszarach można wprowadzić ulepszenia:

transpozycja,
prawidłowe zastosowanie,
proporcjonalność,
zapewnienie praw proceduralnych.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Komisji Europejskiej poświęconej europejskiemu nakazowi aresztowania.

ODNIESIENIA

Akt	Wejście w życie	Termin transpozycji przez państwa członkowskie	Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Decyzja ramowa 2002/584/WSiSW	7.8.2002	31.12.2003	Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 1-20

Akt(-y) zmieniający(-e)	Wejście w życie	Termin transpozycji przez państwa członkowskie	Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Decyzja ramowa 2009/299/WSiSW	28.3.2009	28.3.2011	Dz.U. L 81 z 27.3.2009, s. 24-36

AKTY POWIĄZANE

Dyrektywa 2010/64/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 października 2010 r. w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym (Dz.U. L 280 z 26.10.2010, s. 1-7)

Dyrektywa 2012/13/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym (Dz.U. L 142 z 1.6.2012, s. 1-10)

Dyrektywa 2013/48/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności (Dz.U. L 294 z 6.11.2013, s. 1-12)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wdrażania od 2007 r. decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskim (COM(2011) 175 final z 11.4.2011)

Oświadczenia przewidziane w art. 31(2) decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz.U. L 246 z 29.9.2003, s. 1)

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2015