Równe traktowanie bez względu na pochodzenie rasowe i etniczne

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2000/43/WE – wprowadzenie w życie zasady równego traktowania bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne

JAKI JEST CEL NINIEJSZEJ DYREKTYWY?

Ma ona na celu walkę z dyskryminacją ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne.
Ustanawia minimalne wymagania dotyczące wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób w Unii Europejskiej (UE).
Zniechęcając do stosowania dyskryminacji powinna pomóc w podniesieniu stopnia uczestnictwa w życiu gospodarczym i społecznym oraz w zmniejszeniu wykluczenia społecznego.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Niniejsza dyrektywa opiera się na zasadzie równego traktowania osób. Zabrania stosowania zarówno dyskryminacji bezpośredniej* i pośredniej*, molestowania*, nakłaniania do dyskryminacji oraz represji*.
Dyrektywa obejmuje wszystkie osoby oraz wszystkie sektory działalności, w zakresie:
- dostępu do zatrudnienia,
- warunków pracy, łącznie z warunkami awansowania, wynagradzania i zwalniania,
- dostępu do szkolenia zawodowego,
- działania w organizacjach pracowników oraz dowolnych organizacjach zawodowych,
- dostępu do ochrony społecznej i opieki zdrowotnej,
- edukacji,
- świadczeń społecznych,
- dostępu do dóbr i usług oraz dostarczania dóbr i usług, włącznie z zakwaterowaniem.
Niniejsza dyrektywa nie obejmuje różnego traktowania ze względu na obywatelstwo oraz warunków dotyczących wjazdu i pobytu obywateli krajów spoza UE.

Odstępstwa od zasady równego traktowania

W zakresie zatrudnienia dozwolone jest dopuszczenie odstępstwa w przypadku, gdy rasa lub pochodzenie etniczne stanowią prawdziwy wymóg. Odstępstwo to musi być uzasadnione charakterem działalności oraz warunkami, w jakich jest ona wykonywana. Musi być ono uzasadnione i proporcjonalne.
Dyrektywa nie przeciwdziała działaniom pozytywnym, tzn. krajowym środkom mającym na celu zapobieganie lub wyrównywanie niedogodności związanych z pochodzeniem rasowym lub etnicznym.

Środki prawne i wykonanie

Każda osoba, która uważa się za ofiarę dyskryminacji ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne musi mieć dostęp do postępowań sądowych lub administracyjnych. Stowarzyszenia i inne zainteresowane osoby prawne mogą również wszczynać, na rzecz skarżącego lub wspierając go, za jego zgodą, postępowanie sądowe lub administracyjne.

Ofiara dyskryminacji musi jedynie doprowadzić do powstania domniemania dyskryminacji, zaś na pozwanym spoczywa obowiązek udowodnienie, że do niej nie doszło.

Dialog społeczny i dialog obywatelski

Partnerzy społeczni zapewniają popularyzację równego traktowania, w szczególności sprawując nadzór w miejscu pracy, opracowując kodeksy postępowania i poprzez układy zbiorowe. Mówiąc ogólniej, dyrektywa zachęca do zawierania umów określających zasady niedyskryminacji w zakresie rokowań zbiorowych.
Wzywa się też do nawiązania dialogu obywatelskiego z zainteresowanymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego.

Organy wspierające zasadę

Każdy z krajów UE ma obowiązek wyznaczenia co najmniej jednego organu odpowiedzialnego za walkę z dyskryminacją, w szczególności odpowiadającego za wspieranie ofiar i przeprowadzanie niezależnych badań.

Zalecenie Rady

W 2013 r. Rada przyjęła zalecenie wzywające do podjęcia szeregu działań w wielu dziedzinach, w tym przeciwdziałaniu dyskryminacji, w celu wzmocnienie integracji Romów. Zalecenie opiera się na dyrektywie 2000/43/WE, podkreślając jak ważną rolę odgrywa wprowadzenie jej w życie.

OD KIEDY NINIEJSZA DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Ma ona zastosowanie od 19 lipca 2000 r. Kraje UE miały obowiązek wdrożenia jej przepisów do prawa krajowego do 19 lipca 2003 r.

KONTEKST

Traktat z Lizbony (artykuł 19 Traktatu o funkcjonowaniu UE) zapewnia ramy prawne dla walki z wszelkimi formami dyskryminacji ze względu na płeć, pochodzenie rasowe i etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

* KLUCZOWE POJĘCIA

Dyskryminacja bezpośrednia: ma miejsce, gdy ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne osoba traktowana jest mniej przychylnie niż traktuje się, traktowano lub traktowano by inną osobę w podobnej sytuacji.

Dyskryminacja pośrednia: ma miejsce, gdy pozornie neutralny przepis, kryterium lub praktyka mogą doprowadzić do szczególnie niekorzystnej sytuacji dla osób danego pochodzenia rasowego lub etnicznego w stosunku do innych osób, chyba że taki przepis, kryterium lub praktyka są obiektywnie uzasadnione legalnym celem, a środki mające służyć osiągnięciu tego celu są odpowiednie i konieczne.

Molestowanie: niepożądane zachowanie związane z pochodzeniem rasowym lub etnicznym, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby i stworzenie onieśmielającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery.

Represje: niesprawiedliwe lub okrutne traktowanie osoby zgłaszającej przypadek dyskryminacji lub osoby pomagającej zgłosić przypadek dyskryminacji.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22–26)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego — Stosowanie dyrektywy 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (COM(2006) 643 końcowy z 30.10.2006)

Zalecenie Rady z dnia 9 grudnia 2013 r. w sprawie skutecznych środków integracji Romów w państwach członkowskich (Dz.U. C 378 z 24.12.2013, s. 1–7)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady: Wspólne sprawozdanie w sprawie stosowania dyrektywy Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne („dyrektywa w sprawie równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe”) oraz dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy („dyrektywa w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy”) (COM(2014) 2 final z 17.1.2014)

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2017