Konwencja OSPAR

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Decyzja 98/249/WE – zawarcie Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku

Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku

JAKI JEST CEL DECYZJI I KONWENCJI?

Decyzja dotyczyła zawarcia konwencji OSPAR w imieniu Unii Europejskiej (UE) – znanej wówczas jako Wspólnota Europejska.
Konwencja OSPAR służy zapobieganiu i eliminowaniu zanieczyszczenia mórz, a przez to ochronie obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku przed niekorzystnymi skutkami działalności człowieka.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Wspólnota Europejska jest Umawiającą się Stroną Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku, podpisanej w Paryżu w dniu 22 września 1992 r.
W konwencji zdefiniowano różne pojęcia, takie jak:
- obszar morski*,
- wody wewnętrzne*,
- zanieczyszczenie*.
Strony konwencji zobowiązały się do podjęcia wszelkich możliwych kroków w celu:
- zapobiegania zanieczyszczeniu i eliminowania go,
- podejmowania niezbędnych środków w celu ochrony Północno-Wschodniego Atlantyku przed negatywnymi skutkami działalności ludzkiej.
Środki te służą ochronie zdrowia ludzkiego, zachowaniu ekosystemów morskich oraz — w stosownych przypadkach — przywróceniu obszarów morskich dotkniętych negatywnymi czynnikami. W tym celu strony (indywidualnie i wspólnie):
- przyjmują programy i środki,
- harmonizują swoje polityki i strategie.
Aby spełnić zobowiązania, strony muszą przestrzegać dwóch zasad.
- Zasada ostrożności: należy podjąć środki zapobiegawcze, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy dla obaw, że substancje lub energia wprowadzana, bezpośrednio lub pośrednio, do środowiska morskiego mogą spowodować jedno z wymienionych poniżej, nawet wtedy, gdy brak jest jednoznacznych dowodów, że istnieje związek przyczynowy między tym wprowadzaniem a skutkami;
  - stworzenie zagrożenia dla zdrowia ludzkiego;
  - szkodzenie żywym zasobom i ekosystemom morskim;
  - niszczenie jego walorów,
  - zakłócanie innych dozwolonych sposobów wykorzystania morza.
- Zasada „zanieczyszczający płaci”: koszty zapobiegania zanieczyszczeniom, kontroli i środków redukcji mają być ponoszone przez zanieczyszczającego.
Ustanowione programy stron uwzględniają najnowsze osiągnięcia technologiczne i najlepsze praktyki środowiskowe.
Podjęte środki nie mogą zwiększać zanieczyszczenia morza poza obszarem morskim lub w innych częściach środowiska.
Strony, indywidualnie lub wspólnie, zobowiązują się do zapobiegania i eliminowania:
- zanieczyszczania obszaru morskiego ze źródeł i działań lądowych;
- zanieczyszczania przez zatapianie lub spalanie odpadów lub innych materiałów w oceanie;
- zanieczyszczenia ze źródeł oddalonych od brzegu (instalacji i rurociągów morskich, z których substancje lub energia dostają się do obszaru morskiego).
Strony mogą negocjować umowę o współpracy w celu rozwiązania problemu zanieczyszczeń transgranicznych.

Komisja OSPAR

W konwencji ustanowiono Komisję, która jest organem decyzyjnym na potrzeby konwencji i składa się z przedstawicieli stron. Komisja ta omawia i przyjmuje różne decyzje i zalecenia. Decyzje stają się wiążące dla Umawiających się Stron po upływie 200 dni, natomiast zalecenia nie mają mocy wiążącej.
Do obowiązków Komisji OSPAR należy:
- nadzorowanie wprowadzenia w życie konwencji;
- przegląd warunków panujących na obszarze morskim;
- weryfikowanie skuteczności przyjmowanych środków;
- opracowywanie programów i środków w celu zapobiegania zanieczyszczeniu i jego eliminacji;
- ustalanie programu pracy;
- ustanowienie instrumentów koniecznych do realizacji tego programu.

Praca OSPAR

Ocena postępu w odniesieniu do strategii OSPAR dotyczącej substancji radioaktywnych pokazuje, że strony osiągnęły istotne zmniejszenie poziomu uwalniania odpadów z sektora jądrowego.
Strony przyjęły również środki służące ochronie i zachowaniu gatunków (łososia atlantyckiego) oraz siedlisk (równiny pływowe), uznanych przez OSPAR za szczególnie zagrożone w obrębie Północno-Wschodniego Atlantyku.
W 2016 r. OSPAR ogłosiła, że do sieci dodano 10 nowych morskich obszarów chronionych, zwiększając tym samym ich liczbę do 423.
OSPAR posunęła naprzód międzynarodowe działania służące ograniczeniu odpadów morskich, tworząc na Atlantyku Północno-Wschodnim sieć połowów śmieci, która umożliwi statkom umieszczanie odpadów w dowolnym z ponad 40 zaangażowanych portów. Strony OSPAR zgodziły się również na rozwiązanie problemu źródeł zanieczyszczeń środowiska morskiego mikroplastikami.
OSPAR stanowi również forum skoordynowanego wdrażania unijnej dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej przez państwa UE i współpracy międzyregionalnej w oparciu o koncepcje i metody przewidziane tą dyrektywą.

Badania

Konwencja zawiera wymóg ustanowienia uzupełniających lub wspólnych programów badań naukowych lub technicznych do przekazania komisji.

Arbitraż

W celu rozstrzygania sporów między Umawiającymi się Stronami ustalono procedurę arbitrażową.

Załączniki

Konwencja OSPAR zawiera załączniki dotyczące konkretnych dziedzin

Załącznik I: Zapobieganie oraz eliminacja zanieczyszczenia ze źródeł lądowych
Załącznik II Zapobieganie oraz eliminacja zanieczyszczenia przez zatapianie lub spalenie
Załącznik III Zapobieganie oraz eliminacja zanieczyszczenia ze źródeł oddalonych od brzegu
Załącznik IV: Ocena jakości środowiska morskiego
Załącznik V: Ochrona i zachowanie ekosystemów oraz różnorodności biologicznej obszaru morskiego.

Strategia UE na rzecz Arktyki

We wspólnym komunikacie z 2016 r. zalecono

dalsze zaangażowanie UE w wielostronne umowy środowiskowe, które mają również szczególne znaczenie dla Arktyki, takie jak OSPAR;
ustanowienie chronionych obszarów morskich w Arktyce w celu zachowania różnorodności biologicznej;
pracę z państwami arktycznymi i innymi partnerami międzynarodowymi nad rozwinięciem w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza instrumentu na rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej mórz w obszarach poza jurysdykcją krajową.

OD KIEDY DECYZJA I KONWENCJA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Decyzja obowiązuje od dnia 7 października 1997 r.
Konwencja weszła w życie w dniu 25 marca 1998 r. Zastąpiła ona konwencje z Oslo (1972) oraz Paryża (1974).
Konwencja została podpisana i ratyfikowana przez Belgię, Danię, Finlandię, Francję, Niemcy, Islandię, Irlandię, Luksemburg, Niderlandy, Norwegię, Portugalię, Hiszpanię, Szwecję, Szwajcarię i Zjednoczone Królestwo ( 1 ), które wspólnie z UE pracują nad ochroną środowiska morskiego Północno-Wschodniego Atlantyku.

KONTEKST

Więcej informacji:

Konwencja OSPAR (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Obszar morski:

wszystkie następujące:

wody wewnętrzne i morza terytorialne Umawiających się Stron;

morze leżące poza morzem terytorialnym podlegającym jurysdykcji państwa nadbrzeżnego w zakresie uznanym przez prawo międzynarodowe i przyległe do niego;

morze pełne obejmujące dno wszystkich tych wód oraz jego podglebie położone w następujących granicach:

tych części Oceanów Atlantyckiego i Arktycznego oraz ich mórz zależnych, które leżą na północ od 36° szerokości geograficznej północnej oraz między 42° długości geograficznej zachodniej a 51° długości geograficznej wschodniej, z wyłączeniem
- Morza Bałtyckiego i cieśnin Bełt leżących na południe i wschód od linii biegnących od Hasenore do przylądka Gniben, od Korshage do Spodsbjerg i z przylądka Gibjerg do Kullen, oraz
- Morza Śródziemnego i jego mórz zależnych aż do punktu przecięcia równoleżnika 36° szerokości geograficznej północnej i południka 5° 36’ długości geograficznej zachodniej;
części Oceanu Atlantyckiego leżącej na północ od 59° szerokości geograficznej północnej oraz między 44° długości geograficznej zachodniej a 42° długości geograficznej zachodniej.

Wody wewnętrzne: oznaczają wody po lądowej stronie linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego (ciągnące się w przypadku cieków wodnych aż do granicy wody słodkiej (miejsca w obrębie cieku wodnego, w którym w trakcie odpływu i w okresie niskiego pływu wody słodkiej, rejestruje się znaczne zwiększenie zasolenia spowodowanego obecnością wody morskiej)).

Zanieczyszczenie:

wprowadzenie przez człowieka, bezpośrednio lub pośrednio, substancji lub energii do obszaru morskiego, co skutkuje lub może skutkować dowolnym z następujących:

zagrożeniem zdrowia ludzkiego,
szkodzeniem zasobom żywym i ekosystemom morskim,
zniszczeniem jego walorów,
zakłóceniem innych dozwolonych sposobów wykorzystania morza.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Decyzja Rady 98/249/WE z dnia 7 października 1997 r. w sprawie zawarcia Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku (Dz.U. L 104 z 3.4.1998, s. 1)

Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku (Dz.U. L 104 z 3.4.1998, s. 2–21)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19–40)

Kolejne zmiany dyrektywy 2008/56/WE uwzględniono w tekście pierwotnym. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady– Zintegrowana polityka Unii Europejskiej w sprawie Arktyki (JOIN(2016) 21 final z 27.4.2016)

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2017

( 1 ) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).