Wprowadzenie euro
STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:
Rozporządzenie (WE) nr 974/98 – w sprawie wprowadzenia euro
Artykuł 140 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)
JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA I ARTYKUŁU 140 TFUE?
- Rozporządzenie określa wymogi prawa walutowego, do których kraje UE muszą się zastosować po przyjęciu waluty euro. Określa także poszczególne etapy prowadzące do wprowadzenia euro.
- Artykuł 140 TFUE ustanawia kryteria w odniesieniu do członkostwa w unii gospodarczo-walutowej oraz przyjęcia waluty euro. Zapewnia regularne monitorowanie postępów czynionych przez kraje spoza strefy euro w celu spełnienia tych wymogów.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
- Rozporządzenie w sprawie wprowadzenia euro:
- zawiera szczegółowe informacje dotyczące dat przyjęcia wspólnej waluty w każdym kraju, wymiany środków pieniężnych oraz stopniowego wycofywania waluty krajowej;
- potwierdza, że walutą wspólną jest euro, które dzieli się na 100 centów, oraz że zastępuje walutę danego kraju uczestniczącego przy zastosowaniu uzgodnionego kursu wymiany;
- nadaje Europejskiemu Bankowi Centralnemu i krajowym bankom centralnym krajów uczestniczących wyłączne prawo do wprowadzania w obieg banknotów euro;
- zezwala, aby krajowe banknoty i monety zachowały kurs ustawowy z dnia poprzedzającego przyjęcie euro;
- ustanawia warunki dla wszystkich okresów stopniowego wycofywania walut krajowych, z której to możliwości żaden kraj uczestniczący nie skorzystał;
- stanowi, że banknoty i monety w walucie krajowej zachowają kurs ustawowy w obrębie poszczególnych krajów najpóźniej przez sześć miesięcy po poszczególnych datach wymiany środków pieniężnych;
- zaznacza, że po dacie wymiany środków pieniężnych w danym kraju banknoty i monety euro są jedynym pełnoprawnym środkiem płatniczym w krajach strefy euro;
- upoważnia kraje strefy euro do zastosowania odpowiednich sankcji za podrabianie i fałszowanie banknotów i monet euro.
- W celu przyjęcia waluty euro kraje muszą spełnić poniższe cztery warunki gospodarcze i finansowe, tzw. kryteria konwergencji, określone w art. 140 TFUE oraz w Protokole nr 13 TFUE:
- stabilność cen: stopa inflacji w ciągu jednego roku nie przekracza o więcej niż 1,5 % inflacji w trzech krajach o najniższym krajowym kursie euro;
- finanse publiczne: zapewnienie, że są zdrowe i zrównoważone dzięki ograniczaniu deficytu i zadłużenia krajowego do nie więcej niż odpowiednio 3 % i 60 % produktu krajowego brutto;
- stabilność kursu walutowego: unikanie nadmiernych wahań kursów walut przez okres co najmniej dwóch lat poprzez udział w mechanizmie kursów walut, który reguluje kurs wymiany między krajami strefy euro i krajami spoza niej;
- konwergencja stóp procentowych: posiadanie długoterminowej stopy procentowej nieprzekraczającej więcej niż o dwa punkty procentowe stopy procentowej w trzech krajach strefy euro o najlepszych wynikach.
- Komisja Europejska wspierała przygotowania do wprowadzenia euro, organizując kampanię informacyjną na szeroką skalę. Była ona zaadresowana do:
- przedsiębiorców, którzy mieli używać waluty euro w transakcjach zawieranych od 1 stycznia 2002 r.;
- ogółu społeczeństwa, które musiało przestawić się na stosowanie nowych monet i banknotów oraz cen i wartości przez nie wyrażanych;
- grup o szczególnych potrzebach, takich jak osoby społecznie lub ekonomicznie wykluczone, osoby z niepełnosprawnościami lub niepotrafiące czytać bądź pisać;
- dzieci w wieku szkolnym, które miały dorastać z nową walutą i mogłyby pomagać swoim rodzicom i osobom starszym się z nią zapoznać.
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 1 stycznia 1999 r.
KONTEKST
W 2019 r. będzie obchodzona 20 rocznica wprowadzenia euro. W dniu 1 styczna 1999 r. 11 krajów UE ustaliło kursy walut, przyjęło wspólną politykę pieniężną i wprowadziło euro jako nową wspólną walutę na światowych rynkach finansowych. Obecnie euro jest walutą 19 krajów UE.
Więcej informacji:
GŁÓWNE DOKUMENTY
Rozporządzenie Rady (WE) nr 974/98 z dnia 3 maja 1998 r. w sprawie wprowadzenia euro (Dz.U. L 139 z 11.5.1998, s. 1–5)
Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 974/98 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł VIII – Polityka gospodarcza i pieniężna – Rozdział 5 – Postanowienia przejściowe Artykuł 140 (dawny artykuł 121 ustęp 1, artykuł 122 ustęp 2 zdanie drugie oraz artykuł 123 ustęp 5 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 108–110)
DOKUMENT POWIĄZANY
Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Protokół (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 281–282)
Ostatnia aktualizacja: 14.02.2019