Lotnictwo cywilne i Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2018/1139 w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie lotnictwa cywilnego i utworzenia Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie ma na celu zapewnienie wysokiego i jednolitego poziomu bezpieczeństwa lotniczego przy zapewnieniu ochrony środowiska.
Aktualizuje ono przepisy dotyczące bezpieczeństwa i obejmuje:
- zmieniony mandat dla Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA); oraz
- nowe zasady mające na celu umożliwienie wzrostu sektora lotnictwa w Unii Europejskiej (UE), zwiększenie jego konkurencyjności oraz wspieranie innowacyjności.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie obejmuje wszystkie kluczowe obszary lotnictwa, w tym:

zdatność do lotu;
załogi;
lotniska;
operacje lotnicze;
służby żeglugi powietrznej.

Rozporządzenie:

zawiera zasady dotyczące bezzałogowych statków powietrznych (dronów cywilnych);
ma na celu usprawnienie uproszczonych zasad dotyczących lotnictwa sportowego i rekreacyjnego;
ustanawia podział zadań między organami UE a organami krajowymi;
Uchyla trzy poprzednie rozporządzenia (rozporządzenia (WE) nr 552/2004 i (WE) nr 216/2008 oraz rozporządzenie (EWG) nr 3922/91);
zmienia dwie dyrektywy (dyrektywę 2014/30/UE w sprawie ograniczenia zakłóceń pomiędzy aparaturą elektryczną i elektroniczną i dyrektywę 2014/53/UE w sprawie wprowadzania urządzeń radiowych do obrotu) oraz cztery rozporządzenia (rozporządzenie (WE) nr 2111/2005 w sprawie wykazu przewoźników lotniczych podlegających zakazowi w ramach UE i tożsamości przewoźnika lotniczego wykonującego przewóz, (WE) nr 1008/2008 w sprawie wykonywania przewozów lotniczych, (UE) nr 996/2010 w sprawie wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz (UE) nr 376/2014 w sprawie zdarzeń w lotnictwie cywilnym);
uzupełnia rozporządzenie (UE) nr 1321/2014 w sprawie zdatności do lotu i rozporządzenie (UE) nr 748/2012 w sprawie certyfikacji w zakresie ochrony środowiska.

Główne zmiany i uzupełnienia

Rozporządzenie aktualizuje przepisy UE w zakresie bezpieczeństwa lotniczego w sektorze lotnictwa. Ustanowiono w nim zasadnicze wymogi dotyczące statków powietrznych w zakresie ich zdatności do lotu oraz zgodności z wymogami ochrony środowiska. Producenci będą zobowiązani do wydania świadectw zdatności do lotu zgodnie z wymogami technicznymi.
Rozporządzenie wprowadza zasady oparte na ryzyku i skuteczności działania, które wyznaczają cele, ale pozostawiają pewną elastyczność co do sposobu ich osiągnięcia. Propaguje ono również podjęcie, w miarę możliwości, środków niewiążących (takich jak działania propagujące bezpieczeństwo).
Rozporządzenie zmienia zakres pewnych zasad, wyłączając małe jednoosobowe balony na ogrzane powietrze, dostosowując limity wagowe dla szybowców oraz dodając lekkie elektryczne statki powietrzne. Przewiduje ono wprowadzenie reform w celu:
- radzenia sobie ze wzrostem natężenia ruchu lotniczego;
- zwiększenia bezpieczeństwa;
- zmniejszenia kosztów, opóźnień oraz wpływu ruchu lotniczego na środowisko.
Personel pokładowy uczestniczący w operacjach zarobkowego transportu lotniczego podlega certyfikacji i powinien posiadać świadectwo. Komisja Europejska ustanowiła szczegółowe zasady i procedury kwalifikacji członków personelu pokładowego.
Rozporządzenie ustanawia również zasadnicze wymogi dotyczące bezpiecznych usług obsługi naziemnej, które zostały objęte zakresem rozporządzenia i eliminuje braki dotyczące bezpieczeństwa.
Wprowadzono nowy rozdział dotyczący zarządzania bezpieczeństwem lotniczym, ustanawiający europejski program bezpieczeństwa lotniczego, obejmujący cały system bezpieczeństwa lotniczego.

Drony cywilne

Rozporządzenie wprowadza zasadnicze wymogi dotyczące dronów. Zasady te mają być proporcjonalne do ryzyka związanego z konkretną operacją lub rodzajem operacji oraz mają stanowić, że dany dron musi być w bezpieczny sposób sterowny i umożliwiać wykonywanie manewrów. Powinien być zaprojektowany tak, aby działał i mógł być eksploatowany zgodnie z przeznaczeniem oraz aby uwzględniał prywatność, ochronę danych osobowych w fazie projektowania i jako opcje domyślne. Powinna również istnieć możliwość identyfikacji drona oraz charakteru i celu eksploatacji.
Operator drona powinien być odpowiedzialny za jego eksploatację i powinien posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na bezpieczne operowanie dronem. Organizacje uczestniczące w projektowaniu, produkcji, obsłudze technicznej i operacjach drona oraz powiązanych usługach i szkoleniach są zobowiązane do ustanowienia systemu zgłaszania zdarzeń dotyczących bezpieczeństwa.
Rozporządzenie określa próg rejestracji, który ma zastosowanie do operatorów dronów: operatorzy muszą być zarejestrowani w przypadku, gdy eksploatują drony, które w razie uderzenia mogą przenieść na człowieka energię kinetyczną o wartości wyższej niż 80 dżuli. W przyszłości próg ten może ulegać zmianom bez przeprowadzania przedłużających się procedur, aby uwzględnić zmiany poczynione w tym obszarze.
W zależności od charakteru danej działalności i związanego z nią ryzyka, cech eksploatacyjnych danego statku powietrznego oraz charakterystyki obszaru eksploatacji, w odniesieniu do projektowania, produkcji, obsługi technicznej i eksploatacji, a także w odniesieniu do personelu, w tym pilotów, może być wymagany certyfikat.
Zgodnie z rozporządzeniem Komisja, z pomocą EASA, przygotowała rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/947, w którym określono szczegółowe zasady dotyczące dronów i eksploatacji dronów (zob. streszczenie).

Licencje pilota wydane przez państwa trzecie

Rozporządzenie delegowane (UE) 2020/723 ustanawia procedury oraz, w szczególności, wprowadza możliwość zaliczenia szkoleń dla pilotów, którzy uzyskali licencję w państwie trzecim i chcą dokonać jej konwersji na licencję ważną w UE.
Zapewnia, aby piloci nadal przechodzili szkolenia dotyczące aspektów specyficznych dla unijnej przestrzeni powietrznej (lub innych zagadnień niewymaganych w krajach trzecich), jednak bez konieczności uczestniczenia przez nich w obszernych szkoleniach z zakresu, w jakim już takie szkolenia odbyli.
Akt ten stanowił uprzednio część rozporządzenia wykonawczego (UE) 1178/2011 (zob. streszczenie), ale z uwagi na wymogi określone w rozporządzeniu (UE) 2018/1139 musiał zostać przekształcony w odrębny akt delegowany.

Ochrona środowiska

W odniesieniu do hałasu i emisji statki powietrzne inne niż bezzałogowe statki powietrzne i ich silniki, śmigła, części i wyposażenie nieinstalowane muszą spełniać wymogi ochrony środowiska zawarte w załączniku 16 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym od 1 stycznia 2021 r.

Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego

Rozporządzenie rozszerza zakres kompetencji EASA o kwestie związane z bezpieczeństwem, takie jak cyberbezpieczeństwo oraz ochrona środowiska.
Rozporządzenie ustanawia mechanizm tworzenia puli i wspólnego korzystania z usług inspektorów lotnictwa i innego wsparcia technicznego w celu wsparcia państw członkowskich UE w zadaniach związanych z certyfikacją, nadzorem i egzekwowaniem przepisów.
Elektroniczne repozytorium informacji ustanowione przez EASA w celu zapewnienia skutecznej współpracy między EASA a właściwymi organami krajowymi zawiera informacje na temat przenoszenia przez państwa członkowskie obowiązków w zakresie certyfikacji, nadzoru i egzekwowania przepisów, jak również środków dotyczących lotów nad strefami konfliktu, na inne państwo członkowskie lub EASA.

Zagrożenia dla bezpieczeństwa informacji mające potencjalny wpływ na bezpieczeństwo lotnicze

W rozporządzeniu delegowanym (UE) 2022/1645, które będzie stosowane od 16 października 2025 r., określono wymogi, które należy spełnić w celu zidentyfikowania zagrożeń dla bezpieczeństwa informacji i zarządzania nimi, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo lotnicze organizacji.
Wymogi te obejmują szeroki zakres dziedziny lotnictwa i interfejsów, ponieważ lotnictwo jest wysoce połączonym „systemem systemów” i mają zastosowanie do wszystkich organizacji, które są już zobowiązane do posiadania systemu zarządzania na mocy prawodawstwa UE w zakresie bezpieczeństwa lotniczego.
Obejmuje to organizacje zajmujące się produkcją i projektowaniem, operatorów lotniczych, organizacje obsługi technicznej, organizacje zarządzające zdatnością do lotu, organizacje szkoleniowe, operatorów urządzeń szkoleniowych do symulacji lotu, instytucje zarządzające ruchem lotniczym/służby żeglugi powietrznej, operatorów lotnisk i służbę zarządzania płytą postojową*.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 11 września 2018 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) (Unia Europejska)
EASA (Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego).

KLUCZOWE POJĘCIA

Służba zarządzania płytą postojową. Usługa zapewniana w celu regulowania działalności i ruchu statków powietrznych i pojazdów na płycie postojowej. Płyta postojowa jest obszarem lotniska przeznaczonym do przystosowania samolotów i lotnisk do załadunku lub rozładunku pasażerów, bagażu, poczty lub ładunku, tankowania, parkowania lub konserwacji.

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1139 z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie lotnictwa cywilnego i utworzenia Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego oraz zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2111/2005, (WE) nr 1008/2008, (UE) nr 996/2010, (UE) nr 376/2014 i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE i 2014/53/UE, a także uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 552/2004 i (WE) nr 216/2008 i rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91 (Dz.U. L 212 z 22.8.2018, s. 1–122).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2018/1139 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1645 z dnia 14 lipca 2022 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1139 w odniesieniu do wymagań dotyczących zarządzania ryzykiem związanym z bezpieczeństwem informacji o potencjalnym wpływie na bezpieczeństwo lotnicze w odniesieniu do organizacji objętych zakresem stosowania rozporządzeń Komisji (UE) nr 748/2012 i (UE) nr 139/2014 oraz zmieniające rozporządzenia Komisji (UE) nr 748/2012 i (UE) nr 139/2014 (Dz.U. L 248 z 26.9.2022, s. 18–31)

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2020/723 z dnia 4 marca 2020 r. określające szczegółowe przepisy dotyczące akceptowania licencji pilotów wydanych przez państwo trzecie i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1178/2011 (Dz.U. L 170 z 2.6.2020, s. 1–8).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych (Dz.U. L 152 z 11.6.2019, s. 45–71).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1321/2014 z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie ciągłej zdatności do lotu statków powietrznych oraz wyrobów lotniczych, części i wyposażenia, a także w sprawie zatwierdzeń udzielanych organizacjom i personelowi zaangażowanym w takie zadania (Dz.U. L 362 z 17.12.2014, s. 1–194).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/53/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich dotyczących udostępniania na rynku urządzeń radiowych i uchylająca dyrektywę 1999/5/WE (Dz.U. L 153 z 22.5.2014, s. 62–106)

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 376/2014 z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zgłaszania i analizy zdarzeń w lotnictwie cywilnym oraz podejmowanych w związku z nimi działań następczych, zmiany rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 996/2010 oraz uchylenia dyrektywy 2003/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzeń Komisji (WE) nr 1321/2007 i (WE) nr 1330/2007 (Dz.U. L 122 z 24.4.2014, s. 18–43).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do kompatybilności elektromagnetycznej (wersja przekształcona) (Dz.U. L 96 z 29.3.2014, s. 79–106).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 748/2012 z dnia 3 sierpnia 2012 r. ustanawiające przepisy wykonawcze dotyczące certyfikacji statków powietrznych i związanych z nimi wyrobów, części i akcesoriów w zakresie zdatności do lotu i ochrony środowiska oraz dotyczące certyfikacji organizacji projektujących i produkujących (wersja przekształcona) (Dz.U. L 224 z 21.8.2012, s. 1–85).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 996/2010 z dnia 20 października 2010 r. w sprawie badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im oraz uchylające dyrektywę 94/56/WE (Dz.U. L 295 z 12.11.2010, s. 35–50).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty (Wersja przekształcona) (Dz.U. L 293 z 31.10.2008, s. 3–20).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie (WE) nr 2111/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu przewoźników lotniczych podlegających zakazowi wykonywania przewozów w ramach Wspólnoty i informowania pasażerów korzystających z transportu lotniczego o tożsamości przewoźnika lotniczego wykonującego przewóz oraz uchylające art. 9 dyrektywy 2004/36/WE (Dz.U. L 344 z 27.12.2005, s. 15–22).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 18.10.2022