Zmiana przepisów dotyczących usług płatniczych w UE

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Niniejsza dyrektywa ustanawia szczególne przepisy w następujących obszarach:

• zasady licencyjne dla instytucji płatniczych, w tym tych oferujących usługi dostępu do informacji o rachunku i inicjowania płatności („bankowość otwarta”);
• przejrzystość warunków i wymogów informacyjnych dotyczących usług płatniczych, w tym opłat;
• prawa i obowiązki użytkowników i dostawców usług płatniczych;
• surowe wymogi bezpieczeństwa płatności elektronicznych i ochrony danych finansowych konsumentów, co gwarantuje bezpieczne uwierzytelnianie i ogranicza ryzyko oszustw.

Dyrektywa została uzupełniona rozporządzeniem (UE) 2015/751, które wprowadza pułapy opłat interchange pomiędzy bankami z tytułu płatności dokonywanych kartą. Ma to zmniejszyć koszty ponoszone przez przedsiębiorców przyjmujących karty debetowe i kredytowe od konsumentów.

W kierunku lepszej integracji unijnego rynku płatności

Niniejsza dyrektywa określa zbiór jasnych i kompleksowych zasad, które mają zastosowanie zarówno do obecnych, jak i do nowych dostawców innowacyjnych usług płatności. Zasady te mają na celu zapewnienie, by te podmioty mogły ze sobą konkurować na równych warunkach, co doprowadzi do zwiększenia wydajności, wyboru i przejrzystości usług płatniczych, jednocześnie wzmacniając zaufanie konsumentów do zharmonizowanego rynku płatności.

Otwarcie rynku UE na nowe usługi i dostawców

Niniejsza dyrektywa ma także na celu otwarcie unijnego rynku płatności na firmy oferujące usługi płatności dla konsumentów lub przedsiębiorstw w oparciu o dostęp do rachunku płatniczego, a zwłaszcza:

• usługi dostępu do informacji o rachunku, pozwalające użytkownikom usługi płatniczej na wgląd w stan swoich finansów w dowolnej chwili, a tym samym umożliwiające lepsze zarządzanie własnym budżetem;
• usługi inicjowania płatności, które polegają na zainicjowaniu zlecenia na wniosek użytkownika usług płatniczych w odniesieniu do rachunku płatniczego posiadanego u innego dostawcy usług płatniczych.

Prawa konsumentów

• Prawa konsumentów zostały wzmocnione w następujących obszarach:
  • zmniejszona odpowiedzialność z tytułu nieautoryzowanych płatności ze 150 EUR do 50 EUR;
  • bezwarunkowe prawo do otrzymania zwrotu przez okres ośmiu tygodni w odniesieniu do poleceń zapłaty w euro;
  • zniesienie dodatkowych opłat za korzystanie z konsumenckich kart debetowych lub kredytowych.
• Na początku 2018 r. Komisja Europejska wydała przyjazną dla użytkownika elektroniczną broszurę, w której wymienione zostały prawa konsumentów wynikające z niniejszej dyrektywy i powiązanych praw UE.

Wniosek instytucji płatniczych o udzielenie zezwolenia

Dyrektywa nie zmienia zasadniczo warunków przyznawania zezwoleń dla instytucji płatniczych w porównaniu do dyrektywy 2007/64/WE. Mimo to instytucje płatnicze oferujące usługi inicjowania płatności lub usługi dostępu do informacji o rachunku będą zobowiązane uzyskać ubezpieczenie odpowiedzialności z tytułu prowadzenia działalności zawodowej lub porównywalną gwarancję jako warunek, odpowiednio, udzielenia zezwolenia lub dokonania rejestracji.

Ponadto dyrektywa zawiera przepisy dotyczące nadzoru nad posiadającymi zezwolenie instytucjami płatniczymi, a także określa działania podejmowane w przypadku nieprzestrzegania przepisów.

Rola Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego

Rola Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego zostaje wzmocniona w celu:

• opracowania ogólnodostępnego centralnego rejestru posiadających zezwolenie instytucji płatniczych, który musi być na bieżąco aktualizowany przez organy krajowe;
• udzielania wsparcia przy rozwiązywaniu sporów pomiędzy organami krajowymi;
• opracowania regulacyjnych standardów technicznych dla kwestii takich jak:
  • silne uwierzytelnianie klienta i bezpieczne kanały komunikacji, które wszyscy dostawcy usług płatniczych zobowiązani są spełniać,
  • regulacyjne standardy techniczne w zakresie współpracy i wymiany informacji między organami nadzorczymi.

Przelewy natychmiastowe

Rozporządzenie (UE) 2024/886 w sprawie natychmiastowych przelewów w euro zmienia dyrektywę (UE) 2015/2366 w odniesieniu do niektórych uzgodnień, które instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego muszą wdrożyć przed złożeniem wniosku o uczestnictwo w systemie płatności oraz, w przypadku przyznania dostępu, podczas uczestnictwa w systemach płatności wyznaczonych na mocy dyrektywy 98/26/WE. Takie instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego wdrożą:

• opis działań podjętych w celu ochrony środków użytkowników usług płatniczych, na przykład poprzez zdeponowanie środków na odrębnym rachunku w instytucji kredytowej lub banku centralnym lub zainwestowanie ich w bezpieczne, płynne aktywa niskiego ryzyka określone przez właściwe organy macierzystego państwa członkowskiego;
• opis ich ustaleń dotyczących zarządzania i mechanizmów kontroli wewnętrznej w odniesieniu do usług płatniczych lub usług pieniądza elektronicznego, które zamierzają świadczyć, w tym procedur administracyjnych, zarządzania ryzykiem i księgowych;
• plan likwidacji na wypadek upadku.

Akty wykonawcze i delegowane

Komisja przyjęła następujące akty wykonawcze i delegowane dotyczące standardów wdrożeniowych lub regulacyjnych standardów technicznych.

• Rozporządzenie delegowane (UE) 2017/2055 w sprawie współpracy i wymiany informacji między właściwymi organami w związku z korzystaniem ze swobody przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług przez instytucje płatnicze;
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2018/389 (zmienione przez Rozporządzenie delegowane (UE) 2022/2360) w sprawie silnego uwierzytelniania klienta i wspólnych i bezpiecznych otwartych standardów komunikacji;
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/410 dotyczące szczegółów i struktury informacji przekazywanych w dziedzinie usług płatniczych przez właściwe organy Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2019/411 w sprawie opracowania, obsługi i prowadzenia elektronicznego centralnego rejestru w dziedzinie usług płatniczych i w zakresie dostępu do informacji w nim zawartych.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2020/1423 dotyczące kryteriów wyznaczania centralnych punktów kontaktowych w dziedzinie usług płatniczych oraz w zakresie funkcji tych centralnych punktów kontaktowych.
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/1722 dotyczące ram współpracy i wymiany informacji między właściwymi organami państw członkowskich w kontekście świadczenia usług płatniczych w wymiarze transgranicznym.