Warunki życia osób ubiegających się o azyl – przepisy UE

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2013/33/UE w sprawie norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową

JAKI JEST CEL TEJ DYREKTYWY?

• Tworzy przepisy Unii Europejskiej dotyczące warunków życia (lub przyjmowania) wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową* (osoby ubiegające się o azyl lub osoby ubiegające się o ochronę uzupełniającą*) oczekujących na rozpatrzenie wniosku. Przepisy te powinny pomóc w zapobieganiu przenoszeniu się ludzi do innych krajów ze względu na różnice w panujących w nich warunkach życia.
• Ma ona na celu zagwarantowanie norm dotyczących przyjmowania osób ubiegających się o azyl w UE, wystarczających do zapewnienia im godnego poziomu życia i przestrzegania praw człowieka.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres działania

Dyrektywa obejmuje osoby ubiegające się o udzielenie ochrony międzynarodowej i ich rodziny, w tym:

• małżonków i partnerów stanu wolnego,
• ich dzieci, które nie ukończyły 18 lat,
• innych członków rodziny (np. matkę lub ojca osoby ubiegającej się, jeżeli ta nie ukończyła 18 lat).

Ujednolicone ogólnounijne warunki przyjmowania

Celem dyrektywy jest ujednolicenie warunków przyjmowania na terenie UE. Warunki te obejmują:

• dostęp do zakwaterowania,
• wyżywienie i odzież,
• świadczenia pieniężne,
• godny poziom życia,
• opiekę medyczną i psychologiczną.

Inne gwarancje

Poza podstawowymi warunkami przyjmowania kraje UE muszą zapewnić osobom wnioskującym dostęp do:

• rynku pracy w ciągu 9 miesięcy,
• kształcenia dla dzieci poniżej 18 lat.

Osoby szczególnej troski

• Należy przeprowadzać indywidualną ocenę w celu określenia potrzeb osób szczególnej troski (dzieci, osoby niepełnosprawne lub ofiary wykorzystywania).
• Szczególne zasady mają zastosowanie w stosunku do dzieci, dzieci bez opieki i ofiar tortur i przemocy.
• Osoby szczególnej troski ubiegające się o azyl muszą mieć dostęp do opieki psychologicznej.
• Dzieciom bez opieki ubiegającym się o azyl należy przydzielić uprawnionego przedstawiciela, którego zadaniem jest udzielanie im pomocy. Nadrzędny interes dziecka i jedność rodziny zawsze powinny być traktowane priorytetowo.

Zatrzymanie osób ubiegających się o azyl

Osoba ubiegająca się nie powinna być zatrzymana wyłączenie z powodu starań o uzyskanie ochrony międzynarodowej. Zatrzymanie powinno być ostatecznością, decyzja o zatrzymaniu powinna być podejmowania indywidualnie.

Aby zapobiec samowolnym zatrzymaniom przyjęto wyczerpujący wykaz powodów zatrzymania.

Ponadto dyrektywa:

• ogranicza okres zatrzymania,
• ogranicza możliwość zatrzymania osób szczególnej troski, w szczególności dzieci,
• zapewnia gwarancje prawne (np. dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej, informacje na piśmie o procedurach zaskarżania nakazu zatrzymania),
• wprowadza określone warunki przyjmowania w ośrodkach zatrzymań, np. dostęp do przestrzeni na świeżym powietrzu oraz możliwość kontaktu z prawnikami, organizacjami pozarządowymi i członkami rodziny.

Dyrektywa 2013/33/UE uchyla dyrektywę 2003/9/WE ze skutkiem od 21 lipca 2015 r.

OD KIEDY NINIEJSZA DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Ma ona zastosowanie od 19 lipca 2013 r. Kraje UE miały obowiązek wdrożenia jej przepisów do prawa krajowego do 21 lipca 2015 r.

KONTEKST

UE podejmuje działania w celu stworzenia wspólnego europejskiego systemu azylowego (WESA). Od 2013 r. przyjęto szereg nowych tekstów prawnych w celu poprawy funkcjonowania WESA.

W związku z wybuchem epidemii COVID-19 i wprowadzeniem środków w celu łagodzenia skutków kryzysu Komisja Europejska przyjęła: Komunikat Komisji COVID-19: Wskazówki dotyczące wdrażania odpowiednich przepisów UE w dziedzinie azylu, procedur powrotu oraz przesiedleń

* KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/33/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową (Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 96–116)

DOKUMENT POWIĄZANY

Dyrektywa Rady2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiająca minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl (Dz.U. L 31 z 6.2.2003, s. 18–25)

Ostatnia aktualizacja: 25.05.2020