Rola UE w wielostronnym systemie ONZ

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Artykuł 21 Traktatu o Unii Europejskiej

JAKI JEST CEL ARTYKUŁU?

W niniejszym artykule ustanawia się zasady leżące u podstaw działań UE na szczeblu międzynarodowym. Zasady te obejmują wspieranie:

• demokracji, państwa prawnego, praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych (ONZ) oraz prawa międzynarodowego;
• systemu międzynarodowego opartego na silniejszej współpracy wielostronnej i na dobrych rządach na poziomie światowym;
• wielostronnych rozwiązań wspólnych problemów w ramach ONZ.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Udział UE w systemie NZ

• UE posiada wzmocniony status obserwatora w ONZ:
  • UE ma prawo do zabierania głosu pośród przedstawicieli głównych grup oraz do ustnego przedstawiania wniosków i poprawek (możliwość, którą nie dysponuje żaden inny obserwator), a także prawo do jednorazowej odpowiedzi na interwencję odnośnie do pozycji UE. UE nie może być jednak współwnioskodawcą projektów rezolucji lub decyzji oraz nie ma prawa głosu i prawa wystawiania kandydatów.
• Partnerstwo między UE a ONZ opiera się na współpracy politycznej i operacyjnej na rzecz realizacji wspólnych programów i projektów.
• Główne obszary współpracy obejmują:
  • utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na całym świecie – w ramach pełnego partnerstwa – od zapobiegania konfliktom przez odbudowę do budowania pokoju. UE wnosi wkład w postaci zasobów ludzkich i finansowych. Ponadto wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa UE pozwala na zwiększenie współpracy cywilnej i wojskowej;
  • propagowanie praw człowieka, równouprawnienia płci oraz demokracji – poprzez wspieranie norm i mechanizmów na rzecz ochrony praw człowieka, w ramach ONZ i w drodze współpracy dwustronnej;
  • rozwój osobisty, gospodarczy i społeczny – w szczególności poprzez koordynację działań w obszarze pomocy rozwojowej i humanitarnej;
  • ochronę środowiska i zmianę klimatu – w szczególności na potrzeby przyjmowania umów i konwencji międzynarodowych, a także na potrzeby przeprowadzenia reformy międzynarodowego ładu środowiskowego;
  • pomoc humanitarną i żywnościową – zwłaszcza w drodze pomocy ze strony UE, która jest głównym sponsorem działań podejmowanych na całym świecie;
  • przeciwdziałanie zagrożeniom dla bezpieczeństwa na szczeblu międzynarodowym i regionalnym – takim jak terroryzm, rozprzestrzenianie broni masowego rażenia i broni strzeleckiej i lekkiej, przestępczość zorganizowana, handel narkotykami oraz pranie pieniędzy.
• UE corocznie przedstawia swoje priorytety Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ. Leżą one u podstaw działań delegatury UE.
• UE i państwa członkowskie łącznie wnoszą największy wkład do systemu NZ.

Propagowanie multilateralizmu

• W ramach globalnej strategii przyjętej w 2016 r. UE będzie propagować porządek na świecie oparty na określonych zasadach, najważniejszą z których będzie multilateralizm, u podstaw którego będzie ONZ wraz z organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi, podmiotami państwowymi i niepaństwowymi.
• UE zacieśniła partnerstwo z ONZ i zwiększyła swój wpływ w oparciu o wytyczne i zalecenia określone przez Komisję w 2003 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• UE i ONZ (Europejska Służba Działań Zewnętrznych).

GŁÓWNY DOKUMENT

Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – tytuł V – Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – rozdział 1 – Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii – artykuł 21 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 28–29)

Ostatnia aktualizacja: 20.03.2020