Od strategii dla Afryki do partnerstwa strategicznego między UE i Afryką

Dwa lata po przyjęciu strategii Unii Europejskiej (UE) na rzecz Afryki w 2005 r. UE i Afryka ponownie określiły swoje partnerstwa w świetle głębokich przemian, które nastąpiły w ostatnich latach. Nadszedł czas, by przejść od strategii na rzecz Afryki do strategicznego partnerstwa z Afryką.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2007 r. – Od Kairu do Lizbony – Partnerstwo strategiczne między UE i Afryką [COM(2007) 357 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

KONTEKST HISTORYCZNY: OD KAIRU DO LIZBONY

Pierwszy historyczny szczyt między Unią Europejską (UE) i Afryką, który miał miejsce w Kairze w 2000 r., rozpoczął bardziej ustrukturyzowany dialog polityczny między UE a Afryką, w tym poprzez regularne spotkania wyższych urzędników i ministrów. Po utworzeniu w 2001 r. Nowego Partnerstwa na rzecz Rozwoju Afryki (NEPAD) oraz w 2002 r. Unii Afrykańskiej (UA) drugi szczyt miał się odbyć w Lizbonie w 2003 r., ale został przesunięty ze względu na kontrowersje dotyczące udziału niektórych krajów.

W październiku 2005 r., na wspólnym posiedzeniu z Komisją UA, Komisja Europejska przyjęła komunikat w sprawie strategii UE na rzecz Afryki, który został formalnie zatwierdzony przez Radę Europejską w grudniu tego samego roku. Taka strategia umożliwiła wzmocnienie spójności polityki w ramach UE oraz lepszą koordynację polityk Komisji i państw członkowskich w odniesieniu do Afryki.

W grudniu 2005 r. uczestnicy piątego spotkania ministerialnego UE–Afryka w Bamako uzgodnili, że następnym krokiem będzie opracowanie wspólnej strategii UE i Afryki. Stanowisko to zostało później potwierdzone przez Radę Europejską w grudniu 2006 r., a następnie na szczycie UA w styczniu 2007 r.

Ta wspólna strategia powinna wzmocnić dialog polityczny między UE i Afryką, aby umożliwić:

• wyjście poza ramy zwykłej współpracy na rzecz rozwoju poprzez otwarcie dialogu na temat wspólnych dążeń politycznych i kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania,
• wyjście poza kontynent afrykański, poza strategię skupiającą się wyłącznie na kwestiach afrykańskich, w celu zajęcia się kwestiami europejskimi i globalnymi oraz podejmowania w związku z tym odpowiednich działań na odpowiednich forach,
• wyjście poza rozdrobnione wsparcie dla afrykańskich aspiracji w celu poszukiwania rozwiązań regionalnych i globalnych dla najważniejszych wyzwań,
• zapewnienie większego udziału obywateli Afryki i Europy w strategicznym partnerstwie i przyczynienie się w ten sposób do wzmacniania społeczeństwa obywatelskiego na obu kontynentach.

Po zatwierdzeniu ogólnych kierunków wspólnej strategii przez ósmą trójkę ministerialną UE–Afryka sfinalizowana strategia została przyjęta na drugim szczycie między UE i Afryką (zob. Akty powiązane).

PROPOZYCJE DLA WSPÓLNEJ STRATEGII UE I AFRYKI

Wspólna strategia ma cztery cele polityczne, a mianowicie:

• wzmocnienie partnerstwa w celu przekształcenia go w prawdziwe partnerstwo między równorzędnymi stronami,
• wspieranie kluczowych zagadnień dotyczących rozwoju, takich jak pokój i bezpieczeństwo, rządy i prawa człowieka, handel i integracja regionalna i kontynentalna w Afryce,
• wspólne stawianie czoła globalnym wyzwaniom,
• promowanie solidnego i szeroko zakrojonego partnerstwa koncentrującego się na problemach ludności.

Komisja proponuje w szczególności pięć wspólnych inicjatyw, które zostaną zawarte w planie załączonym do wspólnej strategii. Dotyczą one przedstawionych poniżej zagadnień.

Partnerstwo energetyczne

Partnerstwo to stworzy platformę mającą na celu:

• wzmacnianie istniejącego dialogu w kwestiach takich jak dostęp do zasobów energetycznych i bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię,
• zwiększanie inwestycji w infrastrukturę energetyczną,
• większe wykorzystywanie zasobów gazu i ropy w sposób ukierunkowany na rozwój,
• uwzględnianie zmian klimatycznych jako jednej z najważniejszych kwestii we współpracy na rzecz rozwoju.

Ponadto powinno ono rozwijać się w oparciu o istniejące instrumenty, a mianowicie:

• ogólne ramy partnerstwa UE i Afryki na rzecz infrastruktury i jego fundusz powierniczy,
• inicjatywę UE na rzecz energii (EUEI) (EN) i jej mechanizm kredytów energetycznych dla krajów AKP,
• krajowe i regionalne programy indykatywne w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR),
• program tematyczny na rzecz środowiska i zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi, w tym energią.

Partnerstwo w dziedzinie zmian klimatycznych

Partnerstwo wzmocni współpracę pomiędzy UE i UA w następujących obszarach:

• zmniejszanie ryzyka klęsk żywiołowych,
• powstrzymanie wylesiania,
• promowanie współpracy krajów rozwijających się na globalnym rynku emisji związków węgla,
• promowanie i wdrażanie technologii przyjaznych dla środowiska,
• poprawa monitorowania wpływu zmian klimatycznych na środowisko.

W styczniu 2007 r., uznając wrażliwość Afryki na zmiany klimatu, przywódcy Unii Afrykańskiej zobowiązali się, poprzez deklarację z Addis Abeby, uwzględniać zmiany klimatu w politykach, programach i działaniach rozwojowych na poziomie krajowym i subregionalnym. Deklaracja ta stanowi dobrą podstawę partnerstwa między UE i UA w tej dziedzinie.

Partnerstwo w dziedzinie migracji, mobilności i zatrudnienia

W kwestiach migracji współpraca między UE i Afryka będzie koncentrować się na tworzeniu afrykańskiej sieci obserwatoriów migracji, które będą gromadzić, analizować i rozpowszechniać dane na temat migracji wewnątrz Afryki oraz pomiędzy Afryką a UE. Szczególna uwaga zostanie poświęcona kwestii wykwalifikowanej siły roboczej.

W zakresie mobilności partnerstwo będzie miało na celu wzmocnienie afrykańskich możliwości w zakresie zarządzania informacją na temat migracji. Ponadto będzie wspierać przepływ wykwalifikowanej siły roboczej w ramach partnerstw zawieranych między instytucjami europejskimi i afrykańskimi takimi jak uniwersytety i szpitale.

Ponadto, aby zapewnić mieszkańcom Afryki prawdziwą alternatywę dla migracji do Europy, partnerstwo skupi się na tworzeniu liczniejszych i lepszych miejsc pracy w Afryce, zwłaszcza w gospodarce formalnej.

Partnerstwo w dziedzinie demokratycznego systemu rządów

UA i UE będzie wspierać dialog na temat związanych ze sprawowaniem rządów kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, takimi jak prawa człowieka i gospodarowanie zasobami naturalnymi, poprzez stworzenie forum na rzecz systemu rządów z udziałem podmiotów pozarządowych, parlamentów państwowych, władz lokalnych i organizacji regionalnych. Ponadto UE będzie badać nowe strategie mające na celu zwiększenia przekazywania środków przez Wspólnotę i państwa członkowskie na rzecz wspierania panafrykańskiej struktury rządów.

Struktura instytucjonalna i polityczna

Komisja podkreśla konieczność wzmocnienia dialogu między wszystkimi instytucjami UE i UA, w szczególności między Parlamentem Europejskim i Parlamentem Panafrykańskim, jak i między Komisją UE i Komisją UA. Ponadto UE i UA będą mogły odbywać wspólne posiedzenia ministerialne. Podstawą tych działań będą odbywające się dwa razy w roku spotkania ministerialnych trójek UE i Afryki oraz spotkania na szczycie szefów państw i rządów, które mogłyby odbywać się co dwa lub trzy lata raz w Europie, raz w Afryce.

Na tej podstawie partnerzy europejscy i afrykańscy współpracują w celu opracowania wspólnych strategii i wspólnego planu działania. Oprócz inicjatyw wspomnianych powyżej planuje się ustanowienie partnerstwa w zakresie pokoju i bezpieczeństwa, demokratycznych rządów i praw człowieka, nauki, społeczeństwa informacyjnego i przestrzeni oraz nadanie szczególnego znaczenia osiągnięciu milenijnych celów rozwoju (MCR).

AKTY POWIĄZANE

Deklaracja lizbońska (EN) (FR) [Nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym].

Ta deklaracja, przyjęta przy zamknięciu drugiego szczytu między UE i Afryką w dniach 8 i 9 grudnia 2007 r. przez szefów państw i rządów 53 państw afrykańskich i 27 państw członkowskich UE, stanowi podstawę nowego równorzędnego partnerstwa strategicznego między Afryką i UE. Deklaracja ta, przedstawiająca filozofię i zobowiązania partnerstwa, została przyjęta jednocześnie z pierwszą wspólną strategią UE–Afryka i jej pierwszym trzyletnim planem działania (2008–2010) (EN) (FR).

Określone priorytety strategiczne obejmują osiem partnerstw, których postępy zostaną poddane ocenie na kolejnym szczycie w 2010 r. Partnerstwa te obejmują następujące obszary działalności: pokój i bezpieczeństwo, demokratyczne rządy i prawa człowieka, handel i integracja regionalna, realizacja milenijnych celów rozwoju, energia i nauka, społeczeństwo informacyjne i przestrzeń.

Ostatnia aktualizacja: 16.05.2008