Gatunki obce i niewystępujące miejscowo
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
Rozporządzenie (WE) nr 708/2007 – wykorzystanie w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo
JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Zakres
Rozporządzenie ma zastosowanie do:
- przemieszczania gatunków obcych (wprowadzenie)* lub gatunków niewystępujących miejscowo (przeniesienie)* w celu ich wykorzystania w akwakulturze UE;
- wszelkiego rodzaju zakładów akwakultury. W rozporządzeniu przewidziano przepisy szczególne dotyczące zamkniętych zakładów akwakultury. Przemieszczanie gatunków nierodzimych lub gatunków niewystępujących miejscowo, które mają być trzymane w zamkniętych zakładach akwakultury, może zostać zwolnione z wymogu uzyskania zezwolenia pod warunkiem, że gatunki te są transportowane w warunkach zapobiegających ich rozprzestrzenieniu się w środowisku. Państwa UE prowadzą regularnie aktualizowany wykaz zamkniętych zakładów akwakultury.
Rozporządzenie nie ma zastosowania do:
- przenoszenia organizmów w obrębie państw UE, chyba że istnieje ryzyko dla środowiska;
- sklepów zoologicznych, centrów ogrodniczych lub akwariów, które nie mają kontaktu z wodami UE;
- gatunków wymienionych w załączniku IV, z wyjątkiem określonych przypadków.
Rozporządzenie obejmuje wszystkie gatunki żyjące w wodzie, w tym dowolne części, które mogłyby przeżyć i rozmnażać się.
Środki służące unikaniu niekorzystnych skutków dla różnorodności biologicznej
Państwa UE:
- wprowadzają środki służące unikaniu niekorzystnych skutków dla różnorodności biologicznej, jakie mogą wyniknąć z przemieszczania organizmów wodnych do celów związanych z akwakulturą oraz z rozprzestrzenienia się tych organizmów;
- monitorują i kontrolują prowadzenie akwakultury, w celu zapewnienia, aby:
- zamknięte zakłady akwakultury spełniały wymogi ustanowione w rozporządzeniu; oraz
- transport z i do takich zakładów odbywał się w warunkach zapobiegających ucieczce gatunków obcych lub niedocelowych.
Zezwolenia
Na każde przemieszczenie obcych organizmów wodnych do zakładu akwakultury wymagane jest zezwolenie wydawane przez przyjmujące państwo UE. Aby uzyskać takie zezwolenie, podmiot gospodarczy działający w dziedzinie akwakultury występuje z wnioskiem zawierającym określone informacje, w tym:
- nazwę i charakterystykę danego organizmu;
- proponowane miejsce, w które organizm ma zostać przemieszczony, oraz powód przemieszczenia;
- potencjalny wpływ na środowisko;
- środki mające na celu zarządzanie przemieszczeniem i jego monitorowanie itp.
Przemieszczanie rutynowe
W przypadku przemieszczenia ze źródła, co do którego wiadomo, że nie stanowi zagrożenia dla środowiska, właściwy organ może wydać zezwolenie, w którym wskazuje – w stosownych przypadkach – wymogi dotyczące kwarantanny* lub uwolnienia pilotażowego*.
Przemieszczanie nierutynowe
W przypadku przemieszczania nierutynowego przeprowadza się ocenę ryzyka ekologicznego. Jeżeli w wyniku oceny okaże się, że ryzyko jest średnie lub wysokie, wnioskodawca i właściwy organ dokonują analizy w celu ustalenia, czy można zmniejszyć poziom ryzyka do niskiego. Po zmniejszeniu poziomu ryzyka do niskiego właściwy organ może wydać zezwolenie, w którym określa – w stosownych przypadkach – wymagania dotyczące kwarantanny, uwolnienia pilotażowego lub monitorowania*.
Przemieszczenia mające wpływ na sąsiednie państwa UE
Państwa UE, które mogą być dotknięte przemieszczaniem organizmów morskich, należy powiadomić o przemieszczeniu, a ich uwagi przekazać Komisji Europejskiej, która potwierdzi, anuluje lub zmieni zezwolenie.
Rejestr
Państwa UE prowadzą rejestr wprowadzeń i przeniesień zawierający wszystkie informacje na ich temat. Rejestry są udostępniane opinii publicznej.
Większość państw UE utworzyła specjalne strony internetowe dotyczące rozporządzenia, z poziomu których można co do zasady uzyskać dostęp do rejestru.
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 1 stycznia 2009 r. Wyjątkiem są przepisy rozdziałów I i II oraz art. 24 (szczegółowe zasady i dostosowanie do postępu technicznego), które mają zastosowanie od dnia 18 lipca 2007 r.
KONTEKST
Inwazyjne gatunki obce są jedną z głównych przyczyn utraty różnorodności biologicznej ze względu na:
- zmiany genetyczne;
- pogarszanie się stanu siedlisk lub zmiany zachodzące w siedliskach;
- rozprzestrzenianie się czynników chorobotwórczych i pasożytów; lub
- zastępowanie gatunków rodzimych w zajmowanych przez nie niszach ekologicznych.
Taki wpływ na środowisko naturalne wywołuje poważne reperkusje gospodarcze i społeczne.
Więcej informacji:
KLUCZOWE POJĘCIA
Akwakultura: hodowla lub chów organizmów wodnych z wykorzystaniem technik opracowanych w celu zwiększenia produkcji tych organizmów powyżej naturalnej zdolności środowiska. Organizmy takie pozostają własnością osoby fizycznej lub prawnej w ciągu hodowli lub chowu, do odłowów włącznie.
Gatunki niewystępujące miejscowo: wszelkie gatunki żyjące w wodzie, które ze względów biogeograficznych nie występują w strefie mieszczącej się w granicach ich naturalnego zasięgu występowania.
Gatunki obce:- wszelkie gatunki żyjące w wodzie obecne poza ich znanym naturalnym zasięgiem i obszarem występowania;
- wszelkie organizmy, u których liczba chromosomów została sztucznie podwojona; oraz
- zdolne do rozrodu gatunki sztucznie zhybrydyzowane.
Wprowadzenie: proces, w wyniku którego gatunek obcy zostaje przemieszczony w sposób zamierzony do środowiska poza naturalnym zasięgiem występowania w celu wykorzystania tego gatunku w akwakulturze.
Przeniesienie: proces, w wyniku którego gatunek niewystępujący miejscowo zostaje w sposób zamierzony przemieszczony w ramach swojego naturalnego zasięgu występowania, w celu jego wykorzystania w akwakulturze, na obszar, na którym wcześniej nie występował.
Kwarantanna: celem tego środka jest utrzymanie organizmów w pełnej izolacji na tyle długo, aby doprowadzić do powstania stada hodowlanego, wykryć gatunki obecne w sposób niezamierzony i potwierdzić brak patogenów oraz chorób. Stacja kwarantanny musi spełniać szczegółowe wymogi zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu (załącznik III).
Uwolnienie pilotażowe: wstępny etap przeprowadzanego na małą skalę uwolnienia organizmów wodnych, który podlega szczególnym środkom ograniczającym i zapobiegawczym. Należy sporządzić plan awaryjny, tak aby możliwe było wyeliminowanie konkretnych organizmów lub zmniejszenie ich zagęszczenia w razie nieprzewidzianych zagrożeń dla środowiska lub rodzimych populacji.
Monitorowanie: przeprowadza się przez co najmniej dwa lata po uwolnieniu organizmów w nowym środowisku w celu oceny, czy oddziaływanie przewidziano prawidłowo lub czy istnieje dodatkowe lub inne oddziaływanie.
GŁÓWNY DOKUMENT
Rozporządzenie Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo (Dz.U. L 168 z 28.6.2007, s. 1–17)
Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 708/2007 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 535/2008 z dnia 13 czerwca 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo (Dz.U. L 156 z 14.6.2008, s. 6–9)
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 506/2008 z dnia 6 czerwca 2008 r. zmieniające załącznik IV do rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo (Dz.U. L 149 z 7.6.2008, s. 36–37)
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/516 z dnia 26 października 2021 r. zmieniające załącznik IV do rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo (Dz.U. L 104 z 1.4.2022, s. 51-52)
Ostatnia aktualizacja: 01.04.2022