Ochrona prawna: bazy danych

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 96/9/WE – ochrona prawna baz danych

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Ma na celu zapewnienie ochrony prawnej baz danych*, co ma dwa aspekty:

ochrona praw autorskich w odniesieniu do twórczości intelektualnej związanej z wyborem i układem materiałów;
ochrona sui generis* znaczącej inwestycji (finansowej i pod względem zasobów ludzkich, wysiłku i energii) w uzyskanie, weryfikację lub prezentację zawartości bazy danych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

Dyrektywa:

ma zastosowanie do baz danych, niezależnie od ich formy (np. elektronicznej (online) lub nieelektronicznej (offline));
nie ma zastosowania do oprogramowania wykorzystywanego do tworzenia lub obsługi bazy danych lub do zawartych w niej utworów i materiałów.

Nie ma ona wpływu na przepisy prawne obejmujące w szczególności patenty, znaki towarowe, wzory i modele lub nieuczciwą konkurencję.

Prawo autorskie

Baza danych będzie chroniona prawem autorskim, jeżeli wybór lub układ jej zawartości stanowi własną intelektualną twórczość twórcy.
Twórca bazy danych korzysta z grupy praw wyłącznych (zastrzeżone czynności), np. powielanie, przeróbki, dystrybucja itd.
Prawowity użytkownik bazy danych może wykonywać czynności ograniczone, które są niezbędne do korzystania z bazy danych, z zastrzeżeniem pewnych ograniczeń.
Przewidziano również inne wyjątki (np. ilustracje do celów dydaktycznych lub badań naukowych).

Prawa sui generis

Poza ustaleniami dotyczącymi praw autorskich w dyrektywie ustanawiono zestaw rozwiązań sui generis, tak aby twórca bazy danych mógł zakazać nieuprawnionego pobierania lub ponownego wykorzystywania jej zawartości.
Prawa sui generis są prawami majątkowymi i jako takie mogą być przeniesione, odstąpione lub udzielone na podstawie umownej licencji.
Prawni użytkownicy mogą pobierać i ponownie wykorzystywać, bez upoważnienia, nieistotne części treści bazy danych. Nie mogą one jednak podejmować działań, które w nieuzasadniony sposób szkodzą uzasadnionym interesom twórcy bazy danych lub osoby dostarczającej utwory lub świadczącej usługi, które ona zawiera.
Przewidziano również inne wyjątki (np. ilustracje do celów dydaktycznych lub badawczych).
Prawo do zapobiegania nieuprawnionemu pobraniu lub ponownemu wykorzystaniu zawartości bazy danych zostaje przedłużone na okres 15 lat ze skutkiem od daty zakończenia tworzenia bazy danych.
Ochrona przed nieuprawnionym pobraniem lub ponownym wykorzystaniem jest przyznawana bazom danych, których twórcą jest obywatel UE, przedsiębiorstwo lub przedsiębiorstwo mające siedzibę, zarząd lub główne miejsce prowadzenia działalności w UE.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od dnia 16 kwietnia 1996 r., przy czym do porządku krajowego państw UE miała zostać włączona do dnia 31 grudnia 1997 r.

KONTEKST

Dyrektywę poddano dwóm ocenom, jednej w 2005 r. i jednej w 2018 r.

Więcej informacji:

Ochrona baz danych (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Baza danych: zbiór niezależnych utworów, danych lub innych materiałów uporządkowanych systematycznie lub metodycznie, dostępnych indywidualnie za pomocą środków elektronicznych lub innych.

Prawo sui generis: prawo własności, podobne do, ale odmienne od prawa autorskiego. Istnieje w celu uznania znacznych inwestycji w uzyskanie, weryfikację lub prezentację zawartości bazy danych, nawet jeśli nie wiąże się to z aspektem twórczym, który znajduje odzwierciedlenie w prawie autorskim.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa 96/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych (Dz.U. L 77 z 27.3.1996, s. 20-28)

Ostatnia aktualizacja: 11.01.2019