Prawa pasażerów w ruchu kolejowym

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie ma na celu określenie praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym, tak aby zapewnić im ochronę w szczególności w razie zakłóceń w podróży, a także poprawić efektywność i atrakcyjność kolejowych przewozów pasażerskich.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

• Rozporządzenie ma zastosowanie do wszystkich podróży i usług kolejowych wykonywanych w oparciu o licencję przez jedno przedsiębiorstwo kolejowe lub większą ich liczbę na podstawie dyrektywy 2012/34/UE (zob. streszczenie dotyczące jednolitej sieci kolejowej dla Europy).
• Nie stosuje się go do podróży odbywanych na obszarze państw trzecich i do usług świadczonych na takim obszarze.
• Państwa UE mogą zdecydować o przyznaniu, w odniesieniu do krajowych kolejowych połączeń pasażerskich, zwolnienia ze stosowania większości przepisów rozporządzenia na okres maksymalnie pięciu lat, który może zostać dwukrotnie przedłużony. Ponadto mogą one zwolnić ze stosowania przepisów rozporządzenia miejskie, podmiejskie i regionalne kolejowe usługi pasażerskie.

Prawa pasażerów

Pasażerom w ruchu kolejowym przysługują wskazane poniżej prawa o charakterze podstawowym.

Umowa transportu i informacje

Pasażerom przekazuje się jasne i łatwo dostępne informacje:

• przed podróżą, zwłaszcza na temat odpowiednich warunków mających zastosowanie do umowy, rozkładów jazdy i stosowanych opłat;
• w tracie podróży, zwłaszcza na temat ewentualnych opóźnień lub zakłóceń w świadczeniu usług;
• dotyczące procedur wnoszenia skarg.

Informacje przekazywane osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej mają być udostępniane w przystępnym formacie.

Opóźnienia i odwołania

W przypadku opóźnienia, które skutkuje przybyciem do miejsca przeznaczenia ponad 60 minut po planowanym czasie przyjazdu, pasażerowie mają prawo do:

• zwrotu pełnego kosztu biletu za część niezrealizowanej podróży; lub
• kontynuacji lub zmiany trasy podróży, przy porównywalnych warunkach przewozu, w najbliższym dostępnym terminie lub w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera.

Jeżeli pasażerowie nie decydują się na zwrot kosztów, lecz na kontynuację podróży, mogą żądać minimalnego odszkodowania w kwocie wynoszącej:

• 25% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut;
• 50% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej.

W razie opóźnienia czasu odjazdu lub przyjazdu o ponad 60 minut pasażerowie mają prawo do:

• uzyskania informacji na temat zaistniałej sytuacji oraz na temat spodziewanego czasu odjazdu i przyjazdu;
• posiłków i napojów w rozsądnych ilościach;
• zakwaterowania, jeżeli konieczny jest pobyt przez jedną noc lub kilka nocy;
• transportu do stacji kolejowej, do miejsca odjazdu zastępczego środka transportu lub do miejsca przeznaczenia, jeżeli pociąg został unieruchomiony na trasie.

Osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej

Dzięki unijnym przepisom regulującym prawa pasażerów w ruchu kolejowym osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej mogą podróżować koleją w sposób porównywalny z innymi obywatelami. W rozporządzeniu przyznaje się im następujące prawa:

• do niedyskryminującego dostępu do przewozów bez dodatkowych opłat;
• do uzyskania, na zgłoszone żądanie, informacji o dostępności przewozów kolejowych i stacji;
• do skorzystania z nieodpłatnej pomocy w pociągu i na stacjach, na których obecny jest personel (pasażerowie są zobowiązani powiadomić o potrzebie udzielenia pomocy na 48 godzin przed odjazdem);
• do odszkodowania, jeżeli przedsiębiorstwo kolejowe jest odpowiedzialne za utratę albo uszkodzenie sprzętu służącego do poruszania się.

Bezpieczeństwo, skargi i jakość usług

• Osobiste bezpieczeństwo pasażerów jest zapewniane w pociągach i na stacjach we współpracy z organami publicznymi.
• Należy ustanowić skuteczny mechanizm rozpatrywania skarg. Pasażerowie mogą złożyć skargę do któregokolwiek przedsiębiorstwa kolejowego świadczącego daną usługę.
• Minimalne normy jakości obsługi, których mają przestrzegać przedsiębiorstwa kolejowe, obejmują następujące aspekty:
  • informacje dla pasażerów i bilety;
  • punktualność połączeń i ogólne zasady dotyczące postępowania w przypadku zakłóceń w podróży;
  • odwołania połączeń;
  • czystość taboru kolejowego i pomieszczeń stacji;
  • badania opinii klientów;
  • rozpatrywanie skarg, zwroty opłat i odszkodowania za nieprzestrzeganie norm jakości usług;
  • pomoc świadczona osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej sprawności ruchowej.

Egzekwowanie przepisów przez państwa UE

Państwa UE ustanawiają niezależny organ lub niezależne organy odpowiedzialne za egzekwowanie przepisów rozporządzenia. Jeżeli pasażerowie uważają, że ich prawa nie są respektowane, mogą złożyć skargę do takich organów.

Ponadto państwa UE ustanawiają skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje stosowane w razie naruszenia przepisów rozporządzenia.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 3 grudnia 2009 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Prawa pasażerów – podróże kolejowe (Komisja Europejska).

W związku z wybuchem epidemii COVID-19 i wprowadzeniem środków w celu łagodzenia skutków kryzysu Komisja Europejska przyjęła:

• Zawiadomienie Komisji Wytyczne interpretacyjne dotyczące przepisów UE w zakresie praw pasażerów w kontekście rozwoju sytuacji w związku z Covid-19
• Zalecenie Komisji (UE) 2020/648 z dnia 13 maja 2020 r. w sprawie bonów oferowanych pasażerom i podróżnym jako alternatywa dla zwrotu pieniędzy za odwołane imprezy turystyczne i usługi transportowe w kontekście pandemii COVID-19

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz.U. L 315 z 3.12.2007, s. 14–41)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (wersja przekształcona) (Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32–77)

Zob. tekst skonsolidowany.

Komunikat Komisji – Wytyczne interpretacyjne do rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz.U. C 220 z 4.7.2015, s. 1–10)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady – Zwolnienia przyznane przez państwa członkowskie na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (COM(2015) 117 final z 11.3.2015)

Ostatnia aktualizacja: 19.03.2020