Sądy europejskie i międzynarodowe

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Artykuł 19 Traktatu o Unii Europejskiej

Artykuł 257 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Istnieje wiele sądów, które działają na poziomie międzynarodowym i nie zawsze jest łatwo określić ich właściwość. Celem tego streszczenia jest przedstawienie sądów europejskich i wskazanie tych, które są sądami Unii Europejskiej, oraz tych, które należą do innych międzynarodowych organizacji.

Sądy UE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) obejmuje cały system sądownictwa UE. W jego skład wchodzą dwa sądy:

• Trybunał Sprawiedliwości
• Sąd.

Trybunał Sprawiedliwości

Trybunał Sprawiedliwości orzeka w sprawach wniesionych przez kraje UE lub instytucje UE. Jest także właściwy do orzekania w sprawie odwołań od wyroków i postanowień Sądu. W takim przypadku orzeka wyłącznie w sprawie odwołań dotyczących kwestii prawnych, nie zaś okoliczności sprawy.

Sąd

Sąd działa przy Trybunale Sprawiedliwości i jego zadaniem jest zmniejszenie obciążenia Trybunału. Sąd jest właściwy do rozpoznawania w pierwszej instancji skarg wniesionych przez kraje UE lub osoby fizyczne, dotyczących spraw przewidzianych w traktatach.

Sądy wyspecjalizowane

W świetle artykułu 257 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej sądy wyspecjalizowane mogą być tworzone przez Parlament Europejski i Radę zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą. Sądy te są właściwe do orzekania w pierwszej instancji w niektórych kategoriach spraw w szczególnych dziedzinach. Na przykład Sąd do spraw Służby Publicznej został utworzony w 2005 r. w celu rozpoznawania sporów dotyczących służby cywilnej UE. Sąd ten zostaje zniesiony z dniem 1 września 2016 r. i właściwość do rozpoznawania sporów w zakresie służby publicznej zostaje przeniesiona na Sąd.

Różne rodzaje spraw

TSUE jest odpowiedzialny za poszanowanie zgodności z prawem UE. Jest właściwy do orzekania w sprawach wniesionych przez kraje UE, unijne instytucje i obywateli UE. Istnieje kilka rodzajów postępowania:

• skarga o unieważnienie,
• skarga z powodu niewykonania zobowiązania,
• skarga w sprawie bezczynności,
• skarga o stwierdzenie odpowiedzialności,
• odesłanie prejudycjalne.

Sądy międzynarodowe

Istnieje wiele sądów i trybunałów z siedzibą na terytorium europejskim, które rozpatrują spory na szczeblu międzynarodowym. Sądy te nie działają jednak pod auspicjami UE. Są to:

• sądy innych organizacji europejskich, takie jak:
  • Europejski Trybunał Praw Człowieka, międzynarodowy sąd rozpatrujący skargi obywateli 47 państw członkowskich Rady Europy, zapewnia egzekwowanie postanowień Europejskiej konwencji praw człowieka, podpisanej w dniu 4 listopada 1950 r. (ma siedzibę w Strasburgu we Francji) i
  • Trybunał EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu) z siedzibą w Luksemburgu, dbający o przestrzeganie Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
• sądy utworzone pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, takie jak:
  • Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości z siedzibą w Hadze w Holandii
  • Międzynarodowy Trybunał Karny z siedzibą w Hadze
  • Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, również z siedzibą w Hadze
  • Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza z siedzibą w Hamburgu w Niemczech,
• niezależne organy rozstrzygania sporów Organizacji Narodów Zjednoczonych, takie jak:
  • Stały Trybunał Arbitrażowy z siedzibą w Hadze, który prowadzi postępowania arbitrażowe* i pojednawcze* i powołuje komisje śledcze w zakresie sporów pomiędzy 121 państwami członkowskimi konwencji, podmiotami prywatnymi i organizacjami międzyrządowymi na podstawie przepisów o arbitrażu międzynarodowym,
  • Organ Rozstrzygania Sporów Światowej Organizacji Handlu (WTO) z siedzibą w Genewie w Szwajcarii, który rozstrzyga spory handlowe pomiędzy 163 państwami członkowskimi WTO.

* KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Artykuł 19 Traktatu o Unii Europejskiej Unia (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 27)

Artykuł 257 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 160)

Ostatnia aktualizacja: 22.08.2016