Ocena skutków wywieranych przez przedsięwzięcie na środowisko (OOŚ)

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2011/92/UE w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa, znana też jako dyrektywa o OOŚ, ma na celu zapewnienie:

• wysokiego poziomu ochrony środowiska;
• uwzględnienia aspektów środowiskowych w przygotowaniu i zatwierdzaniu przedsięwzięć.

Cel ten jest realizowany poprzez zapewnienie, aby przeprowadzana była ocena środowiskowa niektórych przedsięwzięć publicznych i prywatnych wymienionych w załącznikach I i II dyrektywy (lotniska, instalacje jądrowe, linie kolejowe, drogi, instalacje do przetwarzania odpadów, zakłady oczyszczania ścieków itp.).

Dyrektywa o OOŚ ma zastosowanie do szerokiego zakresu przedsięwzięć publicznych i prywatnych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa 2011/92/UE definiuje proces oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), który zapewnia poddanie ocenie przedsięwzięć, które mogą powodować znaczące skutki w środowisku, przed ich zatwierdzeniem.

Przepisy zmieniające przyjęto w 2014 r. (dyrektywa 2014/52/UE). W myśl dążenia do inteligentniejszych uregulowań prawnych dyrektywa ta:

• pomaga ograniczyć obciążenie administracyjne;
• poprawia poziom ochrony środowiska, aby umożliwić rozsądniejsze, bardziej przewidywalne i zrównoważone decyzje biznesowe dotyczące inwestycji publicznych i prywatnych;
• uwzględnia zagrożenia i wyzwania, które pojawiły się od czasu, gdy 30 lat temu weszły w życie pierwotne przepisy. Oznacza to zwrócenie większej uwagi na aspekty takie jak efektywne gospodarowanie zasobami, zmiana klimatu oraz zapobieganie klęskom żywiołowym, które to zagadnienia są obecnie lepiej odzwierciedlone w procesie oceny.

Główne zmiany:

• Państwa UE mogą uprościć różne procedury oceny oddziaływania na środowisko.
• Wprowadzono ramy czasowe dla różnych etapów oceny środowiskowej.
• Uproszczono procedurę kontroli przesiewowej, służącej do ustalenia, czy OOŚ jest konieczna.
• Decyzje muszą być należycie uzasadniane w świetle zaktualizowanych kryteriów kontroli przesiewowej.
• Raporty o oddziaływaniu na środowisko mają być bardziej zrozumiałe dla społeczeństwa, szczególnie jeżeli chodzi o oceny obecnego stanu środowiska oraz rozwiązań alternatywnych dla rozpatrywanego przedsięwzięcia.
• Poprawiono jakość i treść raportów. Właściwe organy muszą udowodnić swoją obiektywność, by uniknąć konfliktu interesów.
• Podstawy pozwolenia na realizację projektu* muszą być jasne i przejrzyste dla społeczeństwa.
• Jeżeli przedsięwzięcia wiążą się z istotnie niekorzystnymi skutkami dla środowiska, wykonawcy mają obowiązek unikać takich skutków, zapobiegać im lub je ograniczyć. Przedsięwzięcia te muszą być monitorowane.

Proces OOŚ

Proces OOŚ funkcjonuje następująco:

• wykonawca przedsięwzięcia może zażądać od właściwego organu określenia, co powinno być objęte informacją o oddziaływaniu na środowisko (etap określania zakresu);
• wykonawca musi przedstawić informację o oddziaływaniu na środowisko (w formie raportu o oddziaływaniu na środowisko zgodnie z załącznikiem IV dyrektywy);
• organy środowiskowe i społeczeństwo, a także organy lokalne i regionalne (jak i dowolne państwo członkowskie UE, na które przedsięwzięcie ma wpływ) muszą otrzymać informację i konieczne jest przeprowadzenie z nimi konsultacji;
• właściwe organy podejmują decyzję, biorąc pod uwagę wyniki konsultacji; decyzja ta obejmuje też uzasadniony wniosek dotyczący istotnych skutków przedsięwzięcia;
• organ informuje społeczeństwo o swojej decyzji;
• społeczeństwo może zakwestionować tę decyzję przed sądem.

Konsultacje publiczne

Konsultacje ze społeczeństwem są kluczową cechą procesu OOŚ. Aby zapewnić skuteczny udział społeczeństwa, raport o oddziaływaniu na środowisko i inne informacje muszą być przekazywane jak najwcześniej. Informować można drogą elektroniczną, korzystając z ogłoszeń publicznych lub lokalnych gazet, lub rozlepiając plakaty.

Odpowiedzialność organów krajowych

W odpowiednich ramach czasowych organy muszą podjąć decyzję, czy zatwierdzić projekt, czy też nie. Muszą także udostępnić ogółowi społeczeństwa, a także organom środowiskowym, lokalnym i regionalnym treść decyzji zatwierdzającej, w tym główny powód zatwierdzenia oraz wszystkie związane z tym warunki środowiskowe itp. W przypadku odmowy zatwierdzenia przedsięwzięcia zobligowane są do podania przyczyny.

Państwa UE mogą także ustanowić bardziej rygorystyczne warunki i określić kary za wszelkie naruszenia.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa 2011/92/UE ma zastosowanie od 17 lutego 2012 r. Stanowi ona kodyfikację czterech wcześniejszych dyrektyw (85/337/EWG, 97/11/WE, 2003/35/WE oraz 2009/31/WE), z których pierwsza weszła do porządku prawnego państw UE w dniu 3 lipca 1988 r.

Dyrektywa zmieniająca 2014/52/EU ma zastosowanie od dnia 25 kwietnia 2014 r., przy czym do porządku krajowego państw UE musiała zostać włączona do dnia 16 maja 2017 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Ocena oddziaływania na środowisko – OOŚ (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U. L 26 z 28.1.2012, s. 1–21)

Kolejne zmiany do dyrektywy 2011/92/UE uwzględniono w tekście pierwotnym. Wersja skonsolidowana ma wyłącznie wartość dokumentacyjną.

Ostatnia aktualizacja: 23.07.2018