Zapobieganie zakłóceniom równowagi makroekonomicznej w UE i ich korygowanie

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Rozporządzenie (UE) nr 1174/2011 w sprawie środków egzekwowania korekty nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w strefie euro

Rozporządzenie (UE) nr 1176/2011 w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania

JAKIE JEST CEL NINIEJSZYCH ROZPORZĄDZEŃ?

• Rozporządzenie (UE) nr 1176/2011 określa szczegóły procedury mającej na celu wykrywanie i korygowanie zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Rozporządzenie to ma zastosowanie do wszystkich krajów Unii Europejskiej (UE).
• Rozporządzenie (UE) nr 1174/2011 ustanawia mechanizm egzekwowania. W ostateczności mechanizm ten przewiduje sankcje finansowe dla krajów strefy euro, które nie stosują się do zaleceń odnoszących się do procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej wystosowanych na szczeblu UE w celu zapobieżenia nadmiernemu zakłóceniu ich równowagi makroekonomicznej.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Poza ścisłym monitorowaniem polityk budżetowych Unii Europejskiej (UE) UE kontroluje również sytuację makrofinansową* w celu wykrywania, korygowania i niedopuszczania do wystąpienia potencjalnie szkodliwych zakłóceń równowagi makroekonomicznej* oraz zagrożeń, które mogą utrudnić poprawne funkcjonowanie unii gospodarczej i walutowej.

Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania

• Każdego roku Komisja Europejska sporządza sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania, które stanowi punkt wyjścia dla rocznego cyklu procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania oparte jest na analizie ekonomicznej tabeli wyników oraz innych istotnych analizach ekonomicznych i finansowych. Stanowi ono ocenę kondycji krajów UE, co ma na celu wykrycie sytuacji mogących odzwierciedlać ewentualne zakłócenia równowagi.
• Na podstawie tego sprawozdania Komisja określa kraje UE, które mogą zostać dotknięte zakłóceniami równowagi i w przypadku których wymagane jest przeprowadzenie dodatkowych analiz. Sprawozdanie jest omawiane przez Radę, która następnie przyjmuje konkluzje.

Szczegółowa ocena sytuacji

Komisja przeprowadza szczegółową ocenę sytuacji w każdym z krajów wymienionych w sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania. W ramach oceny określa się, czy występują zakłócenia równowagi, ustala się ich charakter oraz wagę, a także definiuje się problemy z dostosowaniem oraz wyzwania polityczne. Rozporządzenie przewiduje trzy możliwe wyniki szczegółowej oceny sytuacji:

• W danym kraju nie występują już zakłócenia równowagi. Kraj znajdujący się w tej sytuacji ponownie zostaje poddany kontroli zakłóceń równowagi makroekonomicznej w ramach każdej kolejnej procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej i jednocześnie jest objęty nadzorem wielostronnym w ramach europejskiego semestru.
• W danym kraju występują zakłócenia równowagi. W tym przypadku Rada, działająca na zalecenie Komisji, może wystosować szereg indywidualnych zaleceń dla danego kraju, wzywających do podjęcia środków zapobiegawczych.
• W danym kraju występują nadmierne zakłócenia równowagi makroekonomicznej. Rada, działająca na zlecenie Komisji, może również wystosować szereg indywidualnych zaleceń dla danego kraju. W przypadku wystąpienia nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej Rada, na wniosek Komisji, może podjąć działania naprawcze. Działania naprawcze stanowią oddzielną procedurę – procedurę dotyczącą nadmiernego zakłócenia równowagi.

W ramach szczegółowej oceny sytuacji bada się szereg trendów w gospodarkach krajów UE, w szczególności sytuację związaną z zewnętrznymi zakłóceniami równowagi (np. rachunki zewnętrzne, zmiany w udziale w eksporcie i saldo inwestycji netto) i wewnętrznymi zakłóceniami równowagi (np. dług publiczny i prywatny, ceny mieszkań, przepływy kredytowe i stopę bezrobocia).

Wyniki szczegółowej oceny sytuacji brane są pod uwagę przez Komisję i Radę przy wystosowywaniu indywidualnych zaleceń w ramach europejskiego semestru wiosną każdego roku.

Procedura dotycząca nadmiernego zakłócenia równowagi

• Rada, na wniosek Komisji, może wszcząć procedurę dotyczącą nadmiernego zakłócenia równowagi w odniesieniu do kraju UE, w którym stwierdzono stan nadmiernego zakłócenia równowagi makroekonomicznej. Rada przyjmuje zestaw zalecanych działań, do których należy się zastosować, oraz termin, w którym dany kraj UE ma przedłożyć plan działań naprawczych.
• Jeżeli środki i harmonogram zaproponowane przez kraj UE są zadowalające, Rada zatwierdza je zaleceniem, w którym określony zostaje harmonogram monitorowania.
• Jeżeli przedłożony plan zostanie uznany za niewystarczający, Rada przyjmuje zalecenie wzywające kraj do przedstawienia nowego planu działań naprawczych w ciągu dwóch miesięcy.
• Komisja podejmuje działania następcze względem zalecenia. Opierają się one zarówno na regularnie przedkładanych przez dany kraj sprawozdaniach z postępu prac, jak i na wynikach misji nadzoru. W oparciu o sprawozdanie Komisji Rada ocenia środki wykonawcze.
• W odniesieniu do kraju UE, w przypadku którego wykryto nadmierne zakłócenie równowagi makroekonomicznej, w każdym momencie może zostać zastosowana część naprawcza.

Sankcje i kary w ramach procedury dotyczącej nadmiernego zakłócenia równowagi

• Kraje strefy euro mogą zostać objęte karami pieniężnymi w przypadku, gdy wielokrotnie zgłoszą niezadowalające plany działań naprawczych lub w przypadku niepodjęcia działań naprawczych. W przypadku podjęcia niewystarczających działań naprawczych Rada może nałożyć na dany kraj depozyt oprocentowany. Jeżeli dany kraj nadal nie wdraża środków naprawczych, depozyt może zostać przekształcony w karę. Depozyt oprocentowany lub kara równają się 0,1% PKB danego kraju z roku poprzedniego.
• Sankcje te stanowią karę za powtarzające się przypadki zaniechania działań, nie zaś za same zakłócenia równowagi. Uznaje się je za zatwierdzone, jeżeli kraje strefy euro nie odrzucą ich większością kwalifikowaną.
• Brak zgodności z procedurą dotyczącą nadmiernego zakłócenia równowagi może prowadzić do zawieszenia europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, bez względu na kwestię członkostwa w strefie euro.

Europejski semestr 2016

Wyniki szczegółowej oceny sytuacji opublikowano 26 lutego 2016 r. i uwzględniono je w sprawozdaniach krajowych Komisji. Wyniki szczegółowej oceny sytuacji podsumowano w komunikacie Komisji.

OD KIEDY NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Oba rozporządzenia mają zastosowanie od 13 grudnia 2011 r.

KONTEKST

Sześciopak, który wszedł w życie w grudniu 2011 r., wprowadził system kontroli polityki gospodarczej, co ma na celu zapobieganie zakłóceniom równowagi makroekonomicznej w UE i ich korygowanie. Kontrole stanowią element europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej.

Więcej informacji można znaleźć:

• na stronie internetowej Komisji Europejskiej poświęconej procedurze dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej;
• w komunikacie prasowym Komisji Europejskiej: wyjaśnienie zarządzania gospodarczego w UE;
• w komunikacie prasowym Komisji Europejskiej: europejski semestr 2016: sprawozdania krajowe.

* KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNE DOKUMENTY

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1174/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie środków egzekwowania korekty nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w strefie euro (Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 8–11)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania (Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 25–32)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku Centralnego i Eurogrupy – Europejski semestr 2016: Ocena postępów w zakresie reform strukturalnych, zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania oraz wyniki szczegółowych ocen sytuacji na mocy rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 (COM(2016) 095 final/2 z 7.4.2016)

Ostatnia aktualizacja: 30.08.2016