Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności

Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności jest jedną ze skarg, które można wnosić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Pozwala osobom indywidualnym lub państwom członkowskim, które poniosły szkodę, uzyskać odszkodowanie od instytucji, która spowodowała taką sytuację.

Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności jest jedną ze skarg, które można wnosić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Może być wniesiona przez państwa członkowskie lub osoby prywatne.

Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności umożliwia uzyskanie odszkodowania z tytułu szkód, za które odpowiada Unia. Istnieją dwa typy tej skargi:

skarga dotycząca odpowiedzialności umownej Unii, jeśli jest ona stroną umowy,
skarga podnosząca zarzut odpowiedzialności pozaumownej Unii z powodu szkody spowodowanej przez działania organów lub urzędników w trakcie wykonywania ich zadań.

Odpowiedzialność umowna Unii

Organy i urzędnicy unijni mogą zawierać umowy wiążące Unię. TSUE nie jest zawsze właściwy do orzekania w sprawie sporów wynikłych z tych umów.

Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności może być skierowana do TSUE tylko wtedy, jeśli przewiduje to klauzula arbitrażowa. Inaczej mówiąc, umowa, w której Unia jest stroną, musi obowiązkowo zawierać klauzulę przewidującą właściwość TSUE w przypadku sporu. W przeciwnym razie właściwe do orzekania będą sądy krajowe.

Odpowiedzialność pozaumowna Unii

Unia musi naprawić szkody, za które ponosi odpowiedzialność. Szkody mogą być spowodowane przez urzędnika UE w trakcie wykonywania czynności. Mogą także wynikać z działań normatywnych instytucji europejskich, takich jak przyjęcie rozporządzenia.

Odpowiedzialność pozaumowna Unii opiera się na jednolitych zasadach rozwiniętych przez orzecznictwo TSUE. Skargi mogą być kierowane przez osoby prywatne lub państwa członkowskie, które były ofiarami szkody i chcą otrzymać rekompensatę. Termin wniesienia skargi wynosi pięć lat od powstania szkody.

Trybunał Sprawiedliwości uznaje odpowiedzialność Unii, jeśli spełnione są jednocześnie trzy warunki:

skarżący poniósł szkodę,
instytucje europejskie lub jej urzędnicy zachowali się w sposób sprzeczny z prawem europejskim,
istnieje związek przyczynowy między poniesioną przez skarżącego szkodą a nielegalnym zachowaniem instytucji europejskich lub ich przedstawicieli.

Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności wniesiona do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej możliwa jest tylko, jeśli można podnieść kwestię odpowiedzialności umownej Unii. Osoby prywatne mogą także podnosić odpowiedzialność państw członkowskich w przypadku szkód spowodowanych przez złe stosowanie prawa europejskiego. Jednak skargi kierowane przeciwko państwom członkowskim muszą być wnoszone do sądów krajowych.

Podział kompetencji między Trybunałem Sprawiedliwości a Sądem

Sąd jest właściwy do rozpoznania w pierwszej instancji skarg sformułowanych przez osoby prywatne.

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do rozpatrywania skarg sformułowanych przez państwa członkowskie. Można do niego skierować apelację przeciwko orzeczeniom wydanym przez Sąd w pierwszej instancji. W tym przypadku stanowi tylko w kwestiach prawa i nie ocenia ponownie faktów.

Trybunał Sprawiedliwości i Sąd mogą także wydawać wyroki w sprawie skarg w związku z odpowiedzialnością umowną Unii. Skargi te są wnoszone zgodnie z warunkami przewidzianymi w umowach, w których Unia jest stroną.

See also