Regulacja rynku kryptoaktywów
STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:
Rozporządzenie (UE) 2023/1114 w sprawie rynków kryptoaktywów
JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?
Określa jednolite zasady dla emitentów kryptoaktywów, którzy do tej pory nie podlegali regulacjom wynikającym z innych aktów prawnych Unii Europejskiej (UE) dotyczących usług finansowych, oraz dla podmiotów świadczących usługi związane z takimi kryptoaktywami (dostawców usług w zakresie kryptoaktywów).
Zasady te obejmują:
- wymogi dotyczące przejrzystości i ujawniania informacji w odniesieniu do emisji, oferty publicznej i dopuszczenia kryptoaktywów do platform obrotu;
- udzielanie zezwoleń dostawcom usług w zakresie kryptoaktywów i emitentom tokenów powiązanych z aktywami i tokenów pieniądza elektronicznego oraz nadzór nad nimi;
- działania, organizacji i zarządzania emitentami i dostawcami usług związanych z kryptoaktywami;
- ochrona posiadaczy kryptoaktywów i klientów dostawców usług;
- środki zapobiegające wykorzystywaniu informacji poufnych, bezprawnemu ujawnianiu informacji niejawnych i manipulacjom na rynku.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Rozporządzenie dotyczy emisji, publicznego oferowania i dopuszczania do obrotu kryptoaktywów oraz świadczenia usług związanych z kryptoaktywami.
Wyróżnia ono następujące rodzaje kryptoaktywów:
- tokeny będące pieniądzem elektronicznym lub tokeny będące e-pieniądzem (kryptoaktywa, które stabilizują swoją wartość w stosunku do jednej oficjalnej waluty);
- tokeny powiązane z aktywami (kryptoaktywa, które stabilizują swoją wartość w stosunku do innych aktywów lub koszyka aktywów);
- kryptoaktywa inne niż tokeny powiązane z aktywami lub tokeny będące e-pieniądzem.
Oferujący* lub osoby ubiegające się o dopuszczenie do obrotu kryptoaktywami innymi niż tokeny powiązane z aktywami i tokeny będące e-pieniądzem muszą:
- posiadać osobowość prawną*;
- publikować dokumenty informacyjne kryptoaktywów oraz wszelkie informacje marketingowe w swojej witrynie internetowej;
- prowadzić działalność w sposób rzetelny, uczciwy i profesjonalny;
- komunikować się z obecnymi i potencjalnymi nabywcami aktywów w sposób uczciwy, jasny i niewprowadzający w błąd;
- wykrywać wystąpienie potencjalnych konfliktów interesów, ujawniać takie konflikty interesów oraz nimi zarządzać;
- ponosić odpowiedzialność za naprawienie szkody w przypadku podania błędnych informacji w dokumencie informacyjnym;
- zapewnić posiadaczom kryptoaktywów prawo do odstąpienia.
Emitenci tokenów powiązanych z aktywami, którzy oferują je publicznie lub starają się o ich dopuszczenie do obrotu na platformie obrotu kryptoaktywami, muszą:
- być osobą prawną lub przedsiębiorstwem z siedzibą w UE;
- posiadać zezwolenie od państwa członkowskiego UE będącego ich krajem pochodzenia; lub
- być instytucją kredytową, która sporządza dokument informacyjny kryptoaktywów zatwierdzony przez właściwy organ krajowy;
- wykupić swoje tokeny powiązane z aktywami w dowolnym momencie na żądanie posiadaczy po wartości rynkowej powiązanych aktywów lub poprzez dostarczenie powiązanych aktywów;
- opublikować dokument informacyjny kryptoaktywów i jakąkolwiek komunikację marketingową w swojej witrynie internetowej oraz ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą za nieprawidłowe informacje zawarte w dokumencie informacyjnym;
- prowadzić działalność w sposób rzetelny, uczciwy i profesjonalny;
- komunikować się z obecnymi i potencjalnymi nabywcami tokenów w sposób uczciwy, jasny i niewprowadzający w błąd;
- działać w najlepszym interesie posiadaczy tokenów i traktować ich jednakowo;
- ustanowić i utrzymywać skuteczne i przejrzyste procedury rozpatrywania skarg w sposób szybki, sprawiedliwy i spójny;
- wykrywać wystąpienie potencjalnych konfliktów interesów, ujawniać takie konflikty interesów oraz nimi zarządzać;
- utrzymywać przez cały czas rezerwę aktywów pokrywającą zobowiązania wobec posiadaczy tokenów oraz posiadać fundusze własne co najmniej równe najwyższej z następujących kwot:
- 350 000 euro; lub
- 2% średniej kwoty rezerwy aktywów; lub
- jednej czwartej stałych kosztów pośrednich z poprzedniego roku.
- ustanowić plan naprawy i wykupu na wypadek niemożności wywiązania się ze swoich zobowiązań.
Emitenci tokenów będących e-pieniądzem, którzy oferują je publicznie lub starają się o ich dopuszczenie do obrotu na platformie obrotu kryptoaktywami, muszą:
- uzyskać zezwolenie jako instytucja kredytowa lub instytucja pieniądza elektronicznego;
- opublikować dokument informacyjny kryptoaktywów i jakąkolwiek komunikację marketingową w swojej witrynie internetowej oraz ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą za nieprawidłowe informacje zawarte w dokumencie informacyjnym;
- przestrzegać przepisów dotyczących emisji i możliwości wykupu tokenów, a także ich oferowania do obrotu;
- emitować tokeny według wartości nominalnej w chwili otrzymania środków pieniężnych;
- na żądanie posiadacza odkupić tokeny w dowolnym momencie i po wartości nominalnej;
- inwestować otrzymane środki w bezpieczne aktywa obarczone niskim ryzykiem w tej samej walucie i deponować je na oddzielnym rachunku prowadzonym przez instytucję kredytową;
- ustanowić plan naprawy i wykupu na wypadek niemożności wywiązania się ze swoich zobowiązań.
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) klasyfikuje tokeny oparte na aktywach i pieniądzu elektronicznym jako „znaczące”, jeśli spełnione są pewne kryteria, takie jak ich posiadacze, wartość lub transakcje przekraczające określone poziomy. W takich przypadkach emitenci takich znaczących tokenów powiązanych z aktywami i tokenów pieniądza elektronicznego podlegają dodatkowym wymogom, a EUNB sprawuje rolę nadzorczą.
Dostawcy usług związanych z kryptoaktywami muszą:
- posiadać osobowość prawną lub prowadzić działalność gospodarczą na podstawie zezwolenia wydanego przez organ krajowy jako dostawca usług w zakresie kryptoaktywów, z siedzibą w państwie członkowskim, w którym świadczą co najmniej część swoich usług, faktycznym zarządem i co najmniej jednym z dyrektorów przebywających na terytorium UE; lub
- w określonych okolicznościach być instytucją kredytową, centralnym depozytem papierów wartościowych, firmą inwestycyjną, operatorem rynku, instytucją pieniądza elektronicznego, spółką zarządzającą przedsiębiorstwem zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe lub alternatywnym funduszem inwestycyjnym.
Obowiązki wszystkich dostawców usług związanych z kryptoaktywami obejmują:
- działanie w sposób rzetelny, uczciwy i profesjonalny, a także w najlepszym interesie istniejących i potencjalnych klientów;
- przekazywanie klientom rzetelnych, jasnych i niewprowadzających w błąd informacji;
- niewprowadzania klientów celowo lub przez zaniedbanie w błąd w odniesieniu do rzeczywistych lub domniemanych korzyści związanych z jakimikolwiek kryptoaktywami, a także ostrzegania przed ryzykiem związanym z inwestycjami;
- udostępniać w widocznym miejscu w swojej witrynie internetowej ceny, koszty, zasady dotyczące opłat oraz wpływ poszczególnych kryptoaktywów na klimat i środowisko;
- stosować zabezpieczenia ostrożnościowe równe co najmniej wyższej z poniższych wartości:
- minimalnych wymogów kapitałowych określonych w załączniku IV; lub
- jednej czwartej stałych kosztów ogólnych poniesionych w poprzednim roku;
- zapewnić, że członkowie organu zarządzającego cieszą się nieposzlakowaną opinią i posiadają wiedzę, doświadczenie, umiejętności i czas, pozwalające im na skuteczne wykonywanie swoich obowiązków;
- wdrażać zasady i procedury zapobiegające praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu oraz innym przestępstwom;
- oddzielać kryptoaktywa i fundusze klientów od innych aktywów i nie wykorzystywać ich na własny rachunek;
- ustanowić i utrzymywać skuteczne i przejrzyste procedury rozpatrywania skarg klientów w sposób szybki, sprawiedliwy i spójny;
- utrzymywać i stosować skuteczne zasady mające na celu rozpoznawanie konfliktów interesów, przeciwdziałanie im, zarządzanie nimi i ich ujawnianie;
- podjąć, w przypadku outsourcingu dowolnych działań, wszelkie rozsądne działania w celu uniknięcia dodatkowego ryzyka;
- opracować plan kontrolowanego zakończenia działalności, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Szczegółowe zasady obejmują:
- przejęcia emitentów tokenów powiązanych z aktywami i dostawców usług związanych z kryptoaktywami;
- środki i zakazy mające na celu przeciwdziałanie nadużyciom na rynku, takim jak wykorzystywanie informacji wewnętrznych i nadużycia dotyczące informacji poufnych;
- uprawnienia i role organów krajowych, EUNB i Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych.
Rozporządzenie nie ma zastosowania do:
Komisja Europejska przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej sprawozdania na różnych etapach wdrażania rozporządzenia, obejmujące:
- najnowsze informacje na temat kryptoaktywów (po 18 miesiącach);
- okresową ocenę rozporządzenia (po 24 miesiącach);
- stosowanie rozporządzenia (po 48 miesiącach).
Uprawnienia Komisji Europejskiej obejmują także przyjmowanie aktów delegowanych i wykonawczych.
Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych we współpracy z EUNB przedkłada Parlamentowi i Radzie publicznie dostępne sprawozdanie na temat stosowania przepisów i rozwoju sytuacji na rynkach kryptoaktywów. Pierwsze sprawozdanie zostanie przedłożone 12 miesięcy po wejściu w życie rozporządzenia, a następnie co roku.
Rozporządzenie zmienia:
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Rozporządzenie ma zastosowanie od 30 grudnia 2024 r. Jednak przepisy dotyczące tokenów powiązanych z aktywami (tytuł III) i tokenów pieniądza elektronicznego (tytuł IV) mają zastosowanie od 30 czerwca 2024 roku.
KONTEKST
- Przepisy te mają na celu zapewnienie jasności i pewności prawnej emitentom kryptoaktywów i dostawcom usług związanych z kryptoaktywami. Celem jest pobudzenie innowacji przy jednoczesnym zachowaniu stabilności finansowej i ochronie inwestorów przed ryzykiem.
- Przepisy te stanowią element pakietu dotyczącego finansów cyfrowych przyjętego przez Komisję we wrześniu 2020 roku. Przepisy te wspierają unijne regulacje w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, w tym przepisy dotyczące informacji towarzyszących transferom pieniężnym.
KLUCZOWE POJĘCIA
Oferujący. Osoba fizyczna lub prawna, inne przedsiębiorstwo bądź emitent, który dokonuje oferty publicznej kryptoaktywów.
Osoba prawna. Osoba fizyczna, spółka lub inny podmiot prawny, który ma prawa i obowiązki wynikające z przepisów.
GŁÓWNY DOKUMENT
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz.U. L 150 z 9.6.2023, s. 40–205).
DOKUMENTY POWIĄZANE
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie strategii dla UE w zakresie finansów cyfrowych (COM(2020) 591 final z 24.9.2020).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz.U. L 305 z 26.11.2019, s. 17–56).
Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2019/1937 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) (Dz.U. L 198 z 25.7.2019, s. 1–63).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz.U. L 168 z 30.6.2017, s. 12–82).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2341 z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (IORP) (wersja przekształcona) (Dz.U. L 354 z 23.12.2016, s. 37–85).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego, zmieniająca dyrektywy 2002/65/WE, 2009/110/WE, 2013/36/UE i rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 oraz uchylająca dyrektywę 2007/64/WE (Dz.U. L 337 z 23.12.2015, s. 35–127).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (wersja przekształcona) (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 349–496).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/49/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów (przekształcenie) (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 149–178).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 338–436).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego), zmiany decyzji nr 716/2009/WE oraz uchylenia decyzji Komisji 2009/78/WE (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 12–47).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych), zmiany decyzji nr 716/2009/WE i uchylenia decyzji Komisji 2009/77/WE (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 84–119).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (wersja przekształcona) (Dz.U. L 335 z 17.12.2009, s. 1–155).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością, zmieniająca dyrektywy 2005/60/WE i 2006/48/WE oraz uchylająca dyrektywę 2000/46/WE (Dz.U. L 267 z 10.10.2009, s. 7–17).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym oraz zmieniająca dyrektywę 2001/34/WE (Dz.U. L 390 z 31.12.2004, s. 38–57).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Dyrektywa 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 marca 1997 r. w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów (Dz.U. L 84 z 26.3.1997, s. 22–31).
Ostatnia aktualizacja: 03.02.2023