Program „Sprawiedliwość” (2021–2027)

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2021/693 ustanawiające program „Sprawiedliwość”

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Ustanawia ono program „Sprawiedliwość” na okres obowiązywania wieloletnich ram finansowych (WRF) Unii Europejskiej (UE) na lata 2021–2027. W rozporządzeniu określono:

• cele ogólne i szczegółowe programu;
• kwoty, formy i zasady finansowania unijnego.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Celem ogólnym jest dalszy rozwój europejskiej przestrzeni sprawiedliwości opartej na:

• państwie prawnym, w tym niezależności i bezstronności wymiaru sprawiedliwości;
• wzajemnym uznawaniu oraz wzajemnym zaufaniu;
• współpracy wymiarów sprawiedliwości.

Szczegółowe cele programu są następujące:

• wspieranie współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach cywilnych i karnych oraz propagowanie państwa prawnego oraz niezależności i bezstronności wymiaru sprawiedliwości (27 % budżetu);
• promowanie kształcenia sędziów i pracowników wymiaru sprawiedliwości* w celu pielęgnowania wspólnej kultury prawnej i sądowej opartej na państwie prawnym oraz skutecznego wdrażania decyzji prawnych UE (36 % budżetu);
• ułatwianie skutecznego i niedyskryminującego dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla wszystkich oraz wspieranie skutecznych środków prawnych oraz sprawnych postępowań cywilnych i karnych, a także wspieranie praw ofiar przestępstw, jak również praw procesowych osób podejrzanych i oskarżonych (27 % budżetu).

Kwota środków w 7-letnim budżecie przeznaczonym na realizację programu wynosi 305 mln EUR. Dodatkowe 10 % może być przeznaczone na dowolny z trzech celów związanych z propagowaniem państwa prawnego.

Państwa spoza UE mogą uczestniczyć w programie pod warunkiem spełnienia pewnych warunków.

Do finansowania kwalifikują się następujące działania:

• podnoszenie świadomości oraz rozpowszechnianie informacji w celu podniesienia poziomu wiedzy na temat polityk i prawa UE, w tym prawa porównawczego oraz wzajemnych relacji pomiędzy poszczególnymi dziedzinami prawa;
• wspieranie wzajemnego uczenia się i wymiany dobrych praktyk w celu pogłębiania wiedzy na temat prawa cywilnego i karnego oraz krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości;
• działania analityczne i monitorujące mające na celu zrozumienie potencjalnych barier dla europejskiej przestrzeni sprawiedliwości oraz poprawę wdrażania prawa i polityk UE w państwach członkowskich;
• szkolenie odpowiednich zainteresowanych stron w celu zwiększenia wiedzy na temat prawa i polityk UE;
• opracowywanie i obsługa narzędzi z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz e-sprawiedliwości, w tym zapewnianie transgranicznej interoperacyjności systemów;
• zwiększanie potencjału kluczowych sieci na poziomie europejskim z myślą o propagowaniu i dalszym rozwijaniu prawa UE oraz jej wartości, celów politycznych i strategii;
• udzielanie wsparcia organizacjom społeczeństwa obywatelskiego i niekomercyjnym zainteresowanym stronom, które prowadzą działalność w obszarach objętych programem, w celu zapewnienia obywatelom odpowiedniego dostępu do ich usług;
• pogłębianie wiedzy na temat programu, rozpowszechnianie jego wyników oraz organizowanie forów dyskusyjnych dla zainteresowanych stron.

Podmioty prawne* kwalifikują się do finansowania, jeśli:

• mają siedzibę w państwie członkowskim UE lub w powiązanym z nim kraju lub terytorium zamorskim, lub w państwie niebędącym członkiem UE stowarzyszonym z programem;
• utworzono je na mocy prawa UE lub stanowią organizację międzynarodową.

Program wspiera stały program prac Europejskiej Sieci Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości.

Program prac

Program jest realizowany poprzez programy prac przyjęte przez Komisję Europejską w drodze aktów wykonawczych. Komisja opublikowała program prac „Sprawiedliwość” na lata 2021–2022.

Uchylenie

Dokument uchyla rozporządzenie (UE) nr 1382/2013 ze skutkiem od 1 stycznia 2021 r.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 1 stycznia 2021 r.

KONTEKST

Poprawnie funkcjonująca przestrzeń sprawiedliwości UE, w której usunięto przeszkody utrudniające dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sytuacjach transgranicznych, jest niezbędna dla zapewnienia wzrostu gospodarczego i pełnego wykorzystania potencjału rynku wewnętrznego. Współpraca taka w dużej mierze opiera się na wzajemnym zaufaniu. Różne działania realizowane w ramach programu „Sprawiedliwość” odgrywają kluczową rolę we wzmacnianiu tego zaufania, w szczególności poprzez ułatwianie dostępu do wymiaru sprawiedliwości, propagowanie współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach cywilnych i karnych oraz zwiększanie skuteczności krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości.

Więcej informacji:

• Program „Sprawiedliwość” (JUST) (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/693 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program „Sprawiedliwość” oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1382/2013 (Dz.U. L 156 z 5.5.2021, s. 21–38)

Ostatnia aktualizacja: 30.06.2021