Wieloletnie ramy finansowe UE (2021–2027)

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE, Euratom) 2020/2093 określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie określa maksymalne roczne kwoty, jakie można przeznaczyć na różne dziedziny polityki Unii Europejskiej (UE) w latach 2021–2027. Przyjmowane w tym okresie budżety roczne muszą być zgodne z tymi ogólnymi ramami.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W rozporządzeniu w sprawie wieloletnich ram finansowych (WRF) ustanawia się, na okres 2021–2027, maksymalne roczne kwoty („pułapy WRF”) wydatków UE w ujęciu całościowym oraz w rozbiciu na główne kategorie wydatków odzwierciedlające najważniejsze obszary polityki („działy WRF”).

Rozporządzenie w sprawie WRF jest przyjmowane w drodze specjalnej procedury prawodawczej, zgodnie z którą Rada Unii Europejskiej stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

Trzy główne instytucje budżetowe UE (Parlament Europejski, Rada i Komisja Europejska) zapewniają, aby wydatki ujęte w budżetach rocznych UE były zgodne z pułapami WRF.

Na lata 2021–2027 w WRF ustanowiono maksymalny pułap wydatków na poziomie 1074 miliardów euro (wszystkie kwoty w cenach z 2018 roku). Nowy budżet obejmuje siedem głównych obszarów, które wskazano poniżej:

• jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa: 132,8 miliarda euro;
• spójność, odporność i wartości: 377,8 miliarda euro;
• zasoby naturalne i środowisko: 356,4 miliarda euro;
• migracja i zarządzanie granicami: 22,7 miliarda euro;
• bezpieczeństwo i obrona: 13,2 miliarda euro;
• sąsiedztwo i świat: 98,4 miliarda euro,
• Europejska administracja publiczna: 73,1 miliarda euro.

W szczególności w WRF przewidziano także maksymalny pułap płatności przeznaczonych na finansowanie dwóch dużych projektów:

• programu kosmicznego UE (13,202 miliarda euro);
• międzynarodowego eksperymentalnego reaktora termojądrowego (ITER) (5 miliardów euro).

W WRF określono także maksymalne kwoty, jakie mogą zostać wydane niezależnie od pułapów WRF na działania w sytuacjach wyjątkowych i na pokrycie nieprzewidzianych potrzeb z wykorzystaniem następujących „instrumentów szczególnych”:

• Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (186 milionów euro rocznie);
• rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (1,2 miliarda euro rocznie);
• pobrexitowa rezerwa dostosowawcza dla obszarów i sektorów, które są najbardziej dotknięte wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE (5 miliardów euro w całym okresie);
• jednolity margines umożliwiający przesuwanie dostępnych marginesów między latami budżetowymi, a w niektórych przypadkach również między działami WRF;
• instrument elastyczności wykorzystywany na finansowanie nieprzewidzianych wydatków, których nie można sfinansować w ramach pułapów WRF (915 milionów euro rocznie).

W okresie obowiązywania WRF wprowadza się szereg różnych dostosowań pułapów WRF. Obejmują one:

• roczne dostosowania techniczne w cenach bieżących, które są dokonywane, gdy Komisja przygotowuje projekt rocznego budżetu na kolejny rok;
• dostosowania dotyczące poszczególnych programów, w ramach których dodatkowa kwota, równoważna rocznym dochodom uzyskiwanym przez UE z kar pieniężnych nakładanych za łamanie przepisów prawa UE, jest przeznaczana na konkretne programy/obszary polityki UE – w latach 2022–2027 jest to łącznie 11 mld EUR.

Inne zmiany WRF mogą polegać na:

• ponownym zapisywaniu zobowiązań budżetowych, które zostały zawieszone w celu zapewnienia należytego zarządzania gospodarczego lub ochrony budżetu UE – w przypadku wycofania zawieszenia kwoty można przenieść na kolejny rok;
• przeprogramowaniu zobowiązań i płatności budżetowych w związku z nowymi przepisami lub programami przyjętymi po 1 stycznia 2021 roku.

WRF mogą zostać poddane przeglądowi, w drodze tej samej specjalnej procedury ustawodawczej, zgodnie z którą zostały one przyjęte, ze względu na:

• wystąpienie nieprzewidzianych okoliczności;
• zmiany traktatów UE, która miałaby wpływ na budżet;
• przystąpienie do UE nowych państw członkowskich;
• ponowne zjednoczenie Cypru.

WRF zostały zmienione w lutym 2024 roku na mocy rozporządzenia zmieniającego (UE, Euratom) 2024/765. W ramach tej rewizji udostępniono kolejne 64,6 miliarda euro w celu sprostania nowym i pojawiającym się wyzwaniom stojącym przed UE oraz wypełnienia zobowiązań prawnych, które w przeciwnym razie nie mogłyby zostać spełnione w ramach istniejących pułapów budżetowych. Dodatkowe środki obejmują:

• wsparcie dla Ukrainy – 50 miliardów euro (17 miliardów euro w dotacjach i 33 miliardy euro w pożyczkach);
• migracja i zarządzanie granicami – 2 miliardy euro;
• sąsiedztwo i świat – 7,6 miliarda euro;
• Europejski Fundusz Obronny w ramach instrumentu Platforma Technologii Strategicznych dla Europy – 1,5 miliarda euro;
• Instrument Elastyczności – 2 miliardy euro;
• rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej – 1,5 miliarda euro.

Parlament, Rada i Komisja podejmują środki w celu ułatwienia przebiegu corocznej procedury budżetowej, współpracują ze sobą w dobrej wierze i działają w sposób spójny zgodnie z Porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami (zob. streszczenie).

Na mocy WRF zobowiązano Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie nowych WRF przed 1 lipca 2025 r.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Decyzja obowiązuje od 01 stycznia 2021 roku.

KONTEKST

WRF w wysokości 1074,3 miliarda euro oraz pochodzące z wyjątkowego i tymczasowego Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy (ustanowionego rozporządzeniem (UE) 2020/2094 (zob. streszczenie)) środki dodatkowe w wysokości 750 miliardów euro dają łącznie bezprecedensową kwotę 1,8 biliona euro, która zostanie przeznaczona na wsparcie odbudowy UE po pandemii COVID-19, ze szczególnym uwzględnieniem modernizacji gospodarki UE oraz transformacji ku zielonej i cyfrowej przyszłości.

Uruchomienie nowych WRF zbiegło się w czasie ze zmianami wprowadzonymi w systemie zasobów własnych UE służącym finansowaniu wydatków UE, dokonanych na mocy decyzji (UE, Euratom) 2020/2053 (zob. streszczenie).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 11–22).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 28–46).

Rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 z dnia 14 grudnia 2020 r. ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 23–27).

Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylająca decyzję 2014/335/UE, Euratom (Dz.U. L 424 z 15.12.2020, s. 1–10)

Ostatnia aktualizacja: 10.07.2024