Jednostki miar w UE

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 80/181/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa wymienia i definiuje legalne jednostki miar, które muszą być używane do wyrażania wartości wielkości w Unii Europejskiej (UE). Dyrektywa wskazuje, że w UE stosowane są jednostki miar systemu metrycznego / Międzynarodowego Układu Jednostek Miar (tzw. jednostki SI)*.

Dyrektywa Rady 80/181/EWG była kilkukrotnie zmieniana. Ostatnia zmiana, wprowadzona dyrektywą Komisji (UE) 2019/1258 dostosowującą ją do postępu technicznego, dotyczyła załącznika zawierającego definicje podstawowych jednostek SI.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Jednostki SI są obowiązkowe w UE w dziedzinie gospodarki, zdrowia publicznego, bezpieczeństwa publicznego, jak również do celów administracyjnych.

Jednostki SI powstały w ramach międzynarodowych rezolucji przyjętych podczas Generalnej Konferencji Miar, do których stosują się wszystkie kraje UE.

W licznych załącznikach dyrektywa wymienia i definiuje dopuszczone i obowiązkowe jednostki miar, w tym te określone poniżej.

• Podstawowe jednostki SI
  • Czas: sekunda (s).
  • Długość: metr (m).
  • Masa: kilogram (kg).
  • Prąd elektryczny: amper (A).
  • Temperatura termodynamiczna: kelwin (K).
  • Liczność materii: mol (mol).
  • Światłość: kandela (cd).
• Ponad 20 jednostek pochodnych SI o specjalnych nazwach i oznaczeniach (np. częstotliwość: herc (Hz), siła: niuton (N), rezystancja: om (Ω)).
• Przedrostki stosowane do tworzenia dziesiętnych wielokrotności i podwielokrotności (np. kilo: 10³ i k, mili: 10^-3 i m).
• Jednostki dopuszczone wyłącznie w dziedzinach specjalnego stosowania (np. zdolność skupiająca układu optycznego: dioptria, masa kamieni szlachetnych: karat metryczny).
• Jednostki złożone.

Definicje jednostek są oparte na podstawowych stałych, co pozwala na dokładne pomiary nawet w bardzo małej skali. Dzięki temu jednostki mogą być stosowane nie tylko w codziennym życiu, ale także do celów wymagających bardzo dużej precyzji, np. podczas badań naukowych czy w zaawansowanych zastosowaniach technologicznych.

Odstępstwa: Dyrektywa nie dotyczy stosowania w transporcie morskim, lotniczym oraz kolejowym jednostek ustanowionych w porozumieniach międzynarodowych wiążących UE lub kraje UE.

Odstępstwa są dozwolone wyłącznie w Irlandii, w ograniczonych okolicznościach:

• mila, jard, stopa i cal są nadal dopuszczone w przypadku tablic sygnalizacji drogowej oraz oznaczeń odległości i prędkości;
• pół kwarty jest nadal dopuszczone w przypadku sprzedaży mleka w butelkach zwrotnych oraz beczkowego piwa i cydru;
• uncje jubilerskie mogą być nadal stosowane w odniesieniu do metali szlachetnych.

Dodatkowe oznaczenia

Dyrektywa zezwala również na stosowanie dodatkowych oznaczeń (oznaczeń wyrażonych w jednostkach niewymienionych w dyrektywie). Takie dodatkowe oznaczenia nie mogą być stosowane samodzielnie, mogą być jedynie dołączane do jednostek SI wymienionych i zdefiniowanych w dyrektywie, a jednostki SI muszą mieć pierwszeństwo.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 1 października 1981 r., przy czym do porządku prawnego krajów UE miała zostać włączona do 1 lipca 1981 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Jednostki miar (Komisja Europejska)
• Generalna Konferencja Miar (BIPM-CGPM)
• Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Rady 80/181/EWG z dnia 20 grudnia 1979 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar i uchylająca dyrektywę 71/354/EWG (Dz.U. L 39 z 15.2.1980, s. 40–50)

Kolejne zmiany dyrektywy 80/181/EWG zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Ostatnia aktualizacja: 03.02.2021