Tymczasowe wsparcie w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE), jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2020/672 w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE), jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19

JAKI JEST CEL ROZPORZĄDZENIA?

• W rozporządzeniu w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE) określono warunki i procedury umożliwiające UE udzielanie pomocy finansowej państwu członkowskiemu, które w wyniku pandemii COVID-19 doświadcza poważnych zakłóceń gospodarczych lub jest nimi istotnie zagrożone.
• Ma ono na celu finansowanie przede wszystkim mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy lub podobnych środków służących ochronie pracowników i osób samozatrudnionych, a tym samym ograniczenie ryzyka bezrobocia i utraty dochodów. Może również służyć finansowaniu niektórych środków ochrony zdrowia, w szczególności w miejscu pracy.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Zgodnie z art. 122 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Rada może przyznać pomoc finansową UE państwom członkowskim, które doświadczają trudności (lub są istotnie zagrożone trudnościami) z racji zdarzeń nadzwyczajnych pozostających poza ich kontrolą.
• Zgodnie z rozporządzeniem SURE państwo członkowskie może zwrócić się z wnioskiem o pomoc finansową UE na rzecz wsparcia środków krajowych, takich jak zmniejszony wymiar czasu pracy, aby sprostać skutkom społeczno-gospodarczym pandemii COVID-19, w przypadku gdy jego faktyczne (i ewentualnie również planowane) wydatki publiczne uległy nagłemu i znacznemu wzrostowi od 1 lutego 2020 r.
• Pomoc finansowa zostaje udzielona na wniosek w formie pożyczki wypłacanej w transzach. W tym celu Komisja Europejska i zainteresowane państwo członkowskie zawierają umowę pożyczki zgodnie z art. 220 ust. 5 rozporządzenia finansowego UE (rozporządzenie (UE, Euratom) 2018/1046 – zob. streszczenie dokumentu).
• Aby zapewnić finansowanie instrumentu SURE, Komisja upoważniona jest do zaciągania pożyczek w imieniu UE na rynkach kapitałowych lub od instytucji finansowych w czasie najbardziej sprzyjającym optymalizacji kosztów finansowania i zachowaniu jej reputacji jako emitenta UE na rynkach. Państwa członkowskie mogą wnosić wkład do instrumentu SURE poprzez ustanowienie kontrgwarancji w odniesieniu do ryzyka ponoszonego przez UE. Wkładów państw członkowskich udziela się w postaci nieodwołalnych, bezwarunkowych gwarancji uruchamianych na żądanie. Kwota gwarancji zapewniona przez każde państwo członkowskie odpowiada ich względnemu udziałowi w całkowitym dochodzie narodowym brutto UE wynoszącym w sumie 25 mln euro. Komisja zawiera z państwem członkowskim wnoszącym wkład umowę w sprawie gwarancji, w której określa się warunki płatności.
• Maksymalna kwota pomocy finansowej dostępna w ramach SURE wynosi 100 mld euro dla wszystkich państw członkowskich.
• Instrument SURE ma na celu uzupełnienie środków krajowych stosowanych przez państwa członkowskie, które ucierpiały wskutek pandemii, aby złagodzić bezpośrednie skutki gospodarcze, społeczne i zdrowotne pandemii COVID-19.

Procedura ubiegania się o pomoc finansową i jej zatwierdzania

• Pomoc finansową udostępnia się w drodze decyzji wykonawczej Rady przyjmowanej na podstawie wniosku Komisji i po konsultacji z zainteresowanym państwem członkowskim.
• W tym celu zainteresowane państwo członkowskie przedstawia Komisji odpowiednie dowody związane z nagłym i znacznym wzrostem faktycznych (i ewentualnie również planowanych) wydatków publicznych bezpośrednio dotyczących mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków, a także – w stosownych przypadkach – odpowiednich środków ochrony zdrowia, jaki nastąpił w związku z pandemią COVID-19.

Normy ostrożnościowe

• Komisja ze swojej strony jest zobowiązana do wdrożenia następujących norm ostrożnościowych mających zastosowanie do portfela pożyczek SURE:
  • udział pożyczek udzielonych trzem państwom członkowskim reprezentującym największy odsetek udzielonych pożyczek nie może przekraczać 60% maksymalnej kwoty (tj. 60% kwoty 100 mld euro);
  • kwoty należne od UE w danym roku nie mogą przekraczać 10% maksymalnej kwoty instrumentu SURE (tj. 10% kwoty 100 mld euro);
  • w razie potrzeby Komisja może dokonać przeniesienia powiązanych pożyczek zaciągniętych w imieniu UE.
• W decyzji wykonawczej Rady określono:
  • kwotę pożyczki, jej maksymalny średni termin zapadalności, formułę ustalania ceny, maksymalną liczbę transz, okres dostępności, a także inne istotne zasady niezbędne do przyznania pomocy finansowej;
  • ocenę spełniania przez państwo członkowskie warunków korzystania z instrumentu SURE;
  • opis krajowego mechanizmu lub krajowych mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy lub podobnych środków, a także, w stosownych przypadkach, odpowiednich środków ochrony zdrowia, które to mechanizmy i środki mogą być finansowane w ramach rozporządzenia SURE.
• Przyjmując decyzję wykonawczą, Rada rozważa istniejące i przewidywane potrzeby państwa członkowskiego, które występuje o pożyczkę, a także już przedłożone lub planowane wnioski pozostałych państw członkowskich o pomoc finansową na mocy rozporządzenia SURE, z uwzględnieniem zasad równego traktowania, solidarności, proporcjonalności i przejrzystości.

Zarządzanie pożyczkami i ewentualne korzystanie z gwarancji oraz dostępność instrumentu SURE

• Komisja dokonuje z Europejskim Bankiem Centralnym niezbędnych ustaleń w zakresie zarządzania pożyczkami. Do celów zarządzania środkami otrzymanymi w ramach pomocy finansowej państwa członkowskie korzystające z pomocy otwierają specjalny rachunek prowadzony przez ich krajowy bank centralny.
• Jeżeli, mimo zastosowania wszystkich norm ostrożnościowych, Komisja będzie musiała wezwać państwa członkowskie do uruchomienia gwarancji, oczekuje się, że przed wezwaniem do uruchomienia tych gwarancji Komisja przeanalizuje możliwości wykorzystania marginesu dostępnego w ramach pułapu zasobów własnych dla środków na płatności w zakresie, w jakim uzna to za zrównoważone, z uwzględnieniem między innymi zobowiązań warunkowych UE ogółem i stabilności budżetu ogólnego UE.
• Instrument SURE udostępnia się dopiero po wniesieniu przez wszystkie państwa członkowskie wkładów w postaci gwarancji (zob. wyżej). Okres dostępności instrumentu SURE, w ramach którego może zostać przyjęta decyzja wykonawcza Rady o przyznaniu pomocy finansowej, kończy się 31 grudnia 2022 r. Po otrzymaniu wniosku Komisji Rada może zdecydować o przedłużeniu okresu dostępności instrumentu SURE, każdorazowo o dodatkowy okres sześciu miesięcy, w przypadku gdy Komisja stwierdzi, że nadal istnieją poważne zakłócenia gospodarcze spowodowane przez pandemię COVID-19 mające wpływ na finansowanie odpowiednich środków.
• Rozporządzenie nie ma zastosowania w Zjednoczonym Królestwie.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie weszło w życie 20 maja 2020 r.

KONTEKST

Zob. również:

• Tymczasowe wsparcie w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE) (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (UE) 2020/672 z dnia 19 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE), jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19 (Dz.U. L 159 z 20.5.2020, s. 1–7)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1–222)

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł VIII – Polityka gospodarcza i pieniężna – Rozdział 1 – Polityka gospodarcza – Artykuł 122 (dawny artykuł 100 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 98)

Ostatnia aktualizacja: 31.08.2020