Przepisy UE w dziedzinie krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2016/2284 w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• Dyrektywa ma na celu ograniczenie spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza zagrożeń dla zdrowia i oddziaływań na środowisko. W związku z tym ustanawia się w niej krajowe zobowiązania w zakresie redukcji emisji*.
• W dyrektywie dostosowuje się także zobowiązania w zakresie redukcji emisji określone w prawie UE do zobowiązań międzynarodowych (w następstwie zmiany w 2012 r. protokołu z Göteborga).

Ten akt prawny stanowił element zaprezentowanego w 2013 r. przez UE pakietu dotyczącego czystego powietrza, który obejmował program „Czyste powietrze dla Europy”.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

Zakresem dyrektywy objętych jest pięć rodzajów zanieczyszczeń powietrza:

• dwutlenek siarki;
• tlenki azotu;
• niemetanowe lotne związki organiczne;
• amoniak;
• pył drobny.

Zobowiązania w zakresie redukcji emisji

• W dyrektywie określono zobowiązania w zakresie redukcji emisji każdego rodzaju zanieczyszczenia, które mają być spełnione przez wszystkie państwa UE do roku 2020 i 2030.
• Zobowiązania w zakresie redukcji emisji każdego rodzaju zanieczyszczenia na którykolwiek rok w okresie 2020–2029 są takie same jak te w zmienionym protokole z Göteborga.
• W odniesieniu do okresu począwszy od roku 2030 uzgodniono nowe, bardziej ambitne cele.

Zobowiązania w zakresie redukcji emisji

• Dla każdego państwa UE określone zostaną orientacyjne poziomy emisji w 2025 r.
• Przy ich obliczaniu wykorzystywana będzie liniowa ścieżka redukcji, co oznacza, że emisje będą każdego roku redukowane o stałą wartość procentową, z myślą o spełnieniu przewidzianych na 2030 r. zobowiązań w zakresie redukcji emisji.
• Państwa UE mogą jednak realizować nieliniową ścieżkę redukcji, jeżeli jest to bardziej efektywne.

Jeśli państwo UE odchodzi od zaplanowanej ścieżki, musi wskazać powody takiego działania oraz wyjaśnić, jakie działania podejmie w celu ponownego znalezienia się na tej ścieżce.

Elastyczne podejście

• Dyrektywa zezwala – w określonych okolicznościach – na pewną elastyczność w odniesieniu do spełnienia zobowiązań w zakresie redukcji emisji, np.:
  • bilanse emisji mogą być na określonych warunkach skorygowane w celu uwzględnienia rozwoju wiedzy naukowej;
  • w razie wyjątkowo chłodnej zimy lub wyjątkowo suchego lata dane państwo może spełnić wymogi dyrektywy przez uśrednienie swoich rocznych emisji za ten rok, rok poprzedzający i rok kolejny.

Programy krajowe

• Zgodnie z dyrektywą krajowe programy ograniczania zanieczyszczenia powietrza muszą być przekazane do dnia 1 kwietnia 2019 r.
• Państwa UE aktualizują swoje programy co najmniej raz na cztery lata i rozważają środki służące redukcji emisji mające zastosowanie do wszystkich odpowiednich sektorów, w tym:
  • rolnictwa;
  • energii;
  • przemysłu;
  • transportu drogowego;
  • żeglugi śródlądowej;
  • ogrzewania gospodarstw domowych;
  • używania maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach; oraz
  • stosowania rozpuszczalników.

Europejskie Forum Czystego Powietrza

• Zgodnie z dyrektywą Komisja Europejska ma powołać Europejskie Forum Czystego Powietrza, aby dokonywać wymiany doświadczeń i dobrych praktyk, w tym na temat redukcji emisji pochodzących z ogrzewania gospodarstw domowych i z transportu drogowego, tak aby móc zasilać informacjami i wzmacniać krajowe programy ograniczania zanieczyszczenia powietrza i ich realizację.

Uchylenie

Dyrektywa (UE) 2016/2284 uchyliła dyrektywę 2001/81/WE w sprawie krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza z dniem 1 lipca 2018 r. Niemniej jednak pułapy określone w dyrektywie 2001/81/WE będą w dalszym ciągu obowiązywały do momentu wejścia w życie w dniu 1 stycznia 2020 r. nowych zobowiązań dotyczących redukcji, określonych w dyrektywie (UE) 2016/2284.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od dnia 31 grudnia 2016 r., przy czym do porządku krajowego krajów UE miała zostać włączona do dnia 1 lipca 2018 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Redukcja krajowych emisji (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych, zmiany dyrektywy 2003/35/WE oraz uchylenia dyrektywy 2001/81/WE (Dz.U. L 344 z 17.12.2016, s. 1–31)

DOKUMENT POWIĄZANY

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Program „Czyste powietrze dla Europy” (COM(2013) 918 final z 18.12.2013)

Ostatnia aktualizacja: 29.08.2019