Inteligentne granice: system wjazdu/wyjazdu w Unii Europejskiej

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Rozporządzenie (UE) 2017/2226 ustanawiające system wjazdu/wyjazdu w celu rejestrowania danych obywateli państw trzecich przekraczających granice zewnętrzne UE

Rozporządzenie (UE) 2017/2225 zmieniające kodeks graniczny Schengen w zakresie korzystania z systemu wjazdu/wyjazdu

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZEŃ?

Rozporządzenie (UE) 2017/2226 ma na celu poprawę skuteczności i efektywności kontroli na granicach zewnętrznych strefy Schengen poprzez utworzenie scentralizowanego systemu wjazdu/wyjazdu (EES) dla obywateli krajów spoza Unii Europejskiej (UE) przekraczających granice zewnętrzne UE do celów pobytu krótkoterminowego.

EES będzie zautomatyzowanym systemem informatycznym służącym do rejestrowania wjazdów i wyjazdów podróżnych z państw trzecich na granicach zewnętrznych. System będzie stosowany w stosunku do osób potrzebujących wizy krótkoterminowej oraz osób z państw trzecich zwolnionych z obowiązku wizowego.

EES zastąpi obecny system ręcznego stemplowania paszportów, który jest czasochłonny, nie zapewnia rzetelnych danych na temat przekraczania granic oraz nie pozwala na skuteczne wykrywanie osób przekraczających okres dozwolonego pobytu. Ponadto wspomoże zwalczanie terroryzmu i poważnych przestępstw.

Rozporządzenie (UE) 2017/2226 zmienia kilka praw UE:

konwencję wykonawczą do układu z Schengen (zob. streszczenie);
rozporządzenia w sprawie wizowego systemu informacyjnego (VIS) oraz w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (eu-LISA);
kodeks graniczny Schengen, który określa warunki, kryteria i szczegółowe zasady dotyczące przekraczania granic zewnętrznych UE.

Zmiana kodeksu granicznego Schengen w odniesieniu do stosowania EES stanowi osobny akt ustawodawczy w postaci rozporządzenia (UE) 2017/2225.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Przedmiot

Rozporządzenie (UE) 2017/2226 ustanawia system EES, wspólny system elektroniczny, który:

zapisuje i przechowuje informacje na temat daty, czasu i miejsca wjazdu i wyjazdu obywateli państw trzecich przekraczających granice UE;
automatycznie oblicza okres dozwolonego pobytu takich obywateli państw trzecich i generuje wpisy informujące państwa członkowskie UE o upływie okresu dozwolonego.

System zastępuje wymóg stemplowania paszportów obywateli państw trzecich, który obowiązuje wszystkie państwa członkowskie.

Zakres

EES:

ma zastosowanie do podróżnych przekraczających granice zewnętrzne strefy Schengen i podlegających obowiązkowi wizowemu, a także zwolnionych z takiego obowiązku i dopuszczonych do pobytu krótkoterminowego do 90 dni w 180-dniowym okresie;
będzie także rejestrował dane na temat obywateli państw trzecich, którym odmówiono wjazdu na pobyt krótkoterminowy;
będzie funkcjonował na granicach zewnętrznych państw członkowskich stosujących w pełni dorobek Schengen oraz na granicach państw członkowskich, które – w chwili, gdy system zostanie uruchomiony – nie będą jeszcze w pełni stosować dorobku Schengen, lecz pomyślnie przeszły procedury oceny Schengen i uzyskały bierny dostęp do VIS i pełny dostęp do systemu informacyjnego Schengen.

Przechowywanie i dostępność danych

EES będzie przechowywał dane na temat tożsamości, dokumentów podróży oraz dane biometryczne.

Dane będą:

przechowywane przez trzy lata w przypadku podróżnych przestrzegających przepisów pobytu krótkoterminowego i przez pięć lat w przypadku podróżnych przekraczających dozwolony okres pobytu;
dostępne dla służb granicznych, organów wizowych i instytucji odpowiedzialnych za monitorowanie, czy dany obywatel państwa trzeciego spełnia warunki wjazdu lub pobytu.

Wyznaczone organy ochrony porządku publicznego oraz Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol) mogą zażądać dostępu do danych EES, aby wykrywać lub ścigać przestępstwa terrorystyczne bądź inne poważne przestępstwa lub im zapobiegać.

Architektura techniczna

EES składa się z:

systemu centralnego, który będzie obsługiwał skomputeryzowaną centralną bazę danych biometrycznych i alfanumerycznych (kombinację liter i cyfr);
jednolitego interfejsu krajowego w każdym kraju uczestniczącym;
bezpiecznego kanału komunikacyjnego między systemem centralnym EES i systemem centralnym VIS;
bezpiecznej i zaszyfrowanej infrastruktury łączności między systemem centralnym EES i jednolitymi interfejsami krajowymi (identyczne interfejsy dla wszystkich państw członkowskich łączą ich infrastruktury graniczne z systemem centralnym EES);
repozytorium danych w celu uzyskania sprofilowanych sprawozdań i statystyk;
usługi sieciowej umożliwiającej obywatelom państw trzecich zweryfikowanie informacji na temat pozostającego do wykorzystania dozwolonego pobytu.

Agencja eu-LISA odpowiada za rozwój i funkcjonowanie systemu, w tym za zmiany w VIS w celu zapewnienia interoperacyjności między systemem centralnym EES i systemem centralnym VIS.

Zmiana kodeksu granicznego Schengen

Rozporządzenie (UE) 2017/2225 zmienia kodeks graniczny Schengen w zakresie stosowania EES na granicach zewnętrznych UE w następujący sposób:

wjazd i wyjazd obywateli państw trzecich jest rejestrowany bezpośrednio w EES;
w przypadkach wyraźnie przewidzianych w prawie krajowym państwo członkowskie może dalej stemplować dokumenty podróży obywateli państw trzecich posiadających dokumenty pobytowe lub wizy długoterminowe wydane przez takie państwo członkowskie;
obywatele państw trzecich muszą przekazać dane biometryczne w celu utworzenia rejestru indywidualnego w EES lub dokonywania odpraw granicznych;
tożsamość i przynależność państwowa obywatela państwa trzeciego oraz autentyczność i ważność posiadanego przez niego dokumentu podróży uprawniającego do przekroczenia granicy są weryfikowane;
państwa członkowskie mogą ustanawiać krajowe programy ułatwień wjazdu na zasadzie dobrowolności dla obywateli państw trzecich, którzy przeszli wstępną weryfikację;
państwa członkowskie mogą decydować o tym, czy i w jakim zakresie będą korzystać z takich technologii, jak systemy samoobsługi w celu wstępnego rejestrowania danych przez obywateli państw trzecich w EES, bramki elektroniczne oraz systemy zautomatyzowanej kontroli granicznej, pod warunkiem że zostanie zapewniony odpowiedni poziom bezpieczeństwa, korzystanie z nich odbywa się pod nadzorem oraz że funkcjonariusze straży granicznej mają dostęp do wyników takich kontroli granicznych.

Akty wykonawcze

Komisja Europejska przyjęła szereg aktów wykonawczych do rozporządzenia (UE) 2017/2226:

decyzja (UE) 2018/1547 – specyfikacja dotycząca połączenia centralnych punktów dostępu z EES oraz dotycząca rozwiązania technicznego ułatwiającego gromadzenie danych przez państwa członkowskie na potrzeby tworzenia statystyk na temat dostępu do danych EES na potrzeby ochrony porządku publicznego;
decyzja (UE) 2018/1548 – zasady dotyczące tworzenia wykazu osób zidentyfikowanych jako osoby przekraczające dozwolony okres pobytu w EES oraz procedura udostępniania tego wykazu państwom członkowskim;
decyzja (UE) 2019/326 – środki dotyczące wprowadzania danych w EES;
decyzja (UE) 2019/327 – środki dotyczące dostępu do danych w EES;
decyzja (UE) 2019/328 – środki dotyczące przechowywania i dostępu do rejestrów w EES;
decyzja (UE) 2019/329 – specyfikacje dotyczące jakości, rozdzielczości oraz wykorzystania odcisków palców i wizerunku twarzy na potrzeby weryfikacji i identyfikacji biometrycznej w EES;
decyzja (UE) 2022/1337 – szablon do celów przekazywania obywatelom państw trzecich informacji na temat przetwarzania danych osobowych w EES;
rozporządzenie (UE) 2022/1409 – warunki działania usługi sieciowej ustanowionej rozporządzeniem (UE) 2017/2226 oraz jej rozwój i techniczne wdrożenie.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie (UE) 2017/2226 ma zastosowanie od 29 grudnia 2017 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących daty uruchomienia systemu, o której decyduje Komisja Europejska. Rozporządzenie (UE) 2017/2225 będzie obowiązywać od tej daty.

KONTEKST

Unijny system EES to priorytetowa inicjatywa, która, razem z innymi istotnymi rejestrami zarządzania granicami i bezpieczeństwem, ma na celu zmodernizowanie zarządzania granicami zewnętrznymi UE oraz wspomaganie zwalczania terroryzmu i poważnych przestępstw.

Więcej informacji:

System wjazdu/wyjazdu (Komisja Europejska)
Wzmocnione i inteligentniejsze granice Unii Europejskiej – system wjazdu/wyjazdu – zestawienie informacji (Komisja Europejska)
Unia bezpieczeństwa – Europa, która chroni – zestawienie informacji (Komisja Europejska).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2226 z dnia 30 listopada 2017 r. ustanawiające system wjazdu/wyjazdu (EES) w celu rejestrowania danych dotyczących wjazdu i wyjazdu obywateli państw trzecich przekraczających granice zewnętrzne państw członkowskich i danych dotyczących odmowy wjazdu w odniesieniu do takich obywateli oraz określające warunki dostępu do EES na potrzeby ochrony porządku publicznego i zmieniające konwencję wykonawczą do układu z Schengen i rozporządzenia (WE) nr 767/2008 i (UE) nr 1077/2011 (Dz.U. L 327 z 9.12.2017, s. 20–82).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2017/2226 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2225 z dnia 30 listopada 2017 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2016/399 w zakresie korzystania z systemu wjazdu/wyjazdu (Dz.U. L 327 z 9.12.2017, s. 1–19).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/1409 z dnia 18 sierpnia 2022 r. w sprawie szczegółowych przepisów dotyczących warunków działania usługi sieciowej oraz przepisów dotyczących ochrony i bezpieczeństwa danych mające zastosowanie do usługi sieciowej, a także środków rozwoju i technicznego wdrożenia usługi sieciowej i uchylające rozporządzenie wykonawcze (UE) 2021/1224 (Dz.U. L 216 z 19.8.2022, s. 3–19).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2022/1337 z dnia 28 lipca 2022 r. określająca szablon do celów przekazywania obywatelom państw trzecich informacji na temat przetwarzania danych osobowych w systemie wjazdu/wyjazdu (Dz.U. L 201 z 1.8.2022, s. 48–53).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/817 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie ustanowienia ram interoperacyjności systemów informacyjnych UE w obszarze granic i polityki wizowej oraz zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2008, (UE) 2016/399, (UE) 2017/2226, (UE) 2018/1240, (UE) 2018/1726, (UE) 2018/1861 oraz decyzje Rady 2004/512/WE i 2008/633/WSiSW (Dz.U. L 135 z 22.5.2019, s. 27–84).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/326 z dnia 25 lutego 2019 r. określająca środki dotyczące wprowadzania danych w systemie wjazdu/wyjazdu (EES) (Dz.U. L 57 z 26.2.2019, s. 5–9).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/327 z dnia 25 lutego 2019 r. określająca środki dotyczące dostępu do danych w systemie wjazdu/wyjazdu (EES) (Dz.U. L 57 z 26.2.2019, s. 10–13).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/328 z dnia 25 lutego 2019 r. określająca środki dotyczące przechowywania i dostępu do rejestrów w systemie wjazdu/wyjazdu (EES) (Dz.U. L 57 z 26.2.2019, s. 14–17).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/329 z dnia 25 lutego 2019 r. określająca specyfikacje dotyczące jakości, rozdzielczości oraz wykorzystania odcisków palców i wizerunku twarzy na potrzeby weryfikacji i identyfikacji biometrycznej w nowym systemie wjazdu/wyjazdu (EES) (Dz.U. L 57 z 26.2.2019, s. 18–28).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1726 z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (eu-LISA), zmiany rozporządzenia (WE) nr 1987/2006 i decyzji Rady 2007/533/WSiSW oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1077/2011 (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 99–137).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2018/1547 z dnia 15 października 2018 r. określająca specyfikację dotyczącą połączenia centralnych punktów dostępu z systemem wjazdu/wyjazdu (EES) oraz dotyczącą rozwiązania technicznego ułatwiającego gromadzenie danych przez państwa członkowskie na potrzeby tworzenia statystyk na temat dostępu do danych EES na potrzeby ochrony porządku publicznego (Dz.U. L 259 z 16.10.2018, s. 35–38).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2018/1548 z dnia 15 października 2018 r. określająca środki dotyczące ustanowienia wykazu osób zidentyfikowanych jako osoby przekraczające dozwolony okres pobytu w systemie wjazdu/wyjazdu (EES) oraz procedurę udostępniania tego wykazu państwom członkowskim (Dz.U. L 259 z 16.10.2018, s. 39–42).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1240 z dnia 12 września 2018 r. ustanawiające europejski system informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS) i zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1077/2011, (UE) nr 515/2014, (UE) 2016/399, (UE) 2016/1624 i (UE) 2017/2226 (Dz.U. L 236 z 19.9.2018, s. 1–71).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (tekst jednolity) (Dz.U. L 77 z 23.3.2016, s. 1–52).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi na temat wiz krótkoterminowych (rozporządzenie w sprawie VIS) (Dz.U. L 218 z 13.8.2008, s. 60–81).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dorobek Schengen – Konwencja Wykonawcza do układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz.U. L 239 z 22.9.2000, s. 19–62).

Ostatnia aktualizacja: 31.08.2022