Rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku ma na celu zapewnienie, że przepisy Unii Europejskiej (UE) będą nadążać za rozwojem rynku, aby zwalczać nadużycia na rynkach finansowych, w tym na rynkach instrumentów pochodnych związanych z towarami takimi, jak złoto czy pszenica.
Rozporządzeniejednoznacznie zakazujedokonywania manipulacji na rynkach towarowych i manipulowania wskaźnikami referencyjnymi (takimi jak stawka oprocentowania depozytów międzybankowych w euro (Euribor)).
Rozporządzenie zwiększa uprawnienia w zakresie prowadzenia dochodzeń i nakładania sankcji przysługujące wyznaczonym przez państwa członkowskie UE organom regulacyjnym, co zapewnia poprawne funkcjonowanie ich rynków finansowych.
Wprowadza jednolity zbiór zasad obowiązujących w UE, jednocześnie zmniejszając tam, gdzie to możliwe, obciążenia administracyjne dla mniejszych i średnich podmiotów.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Zakaz nadużyć na rynkach finansowych
Nadużycia na rynku uniemożliwiają osiągnięcie pełnej przejrzystości wymaganej do prowadzenia działań handlowych na dzisiejszych, zintegrowanych rynkach finansowych. Przepisy zakazują trzech rodzajów nadużyć:
Przepisy rozporządzenia mają zastosowanie do osób lub firm dopuszczających się nadużyć na rynku podczas obrotu instrumentami finansowymi, zarówno za pośrednictwem platform transakcyjnych, jak i w ramach transakcji pozagiełdowych zawieranych w drodze prywatnych negocjacji, o ile mogą one wywierać wpływ na:
instrumenty finansowe, które są przedmiotem obrotu w systemie obrotu; lub na
instrumenty finansowe, których cena lub wartość zależy lub ma wpływ na cenę lub wartość instrumentu finansowego będącego przedmiotem obrotu w systemie obrotu.
Sankcje administracyjne
Rozporządzenie to wymaga od państw członkowskich zapewnienia, aby właściwe organy były uprawnione do nakładania określonych sankcji administracyjnych lub podejmowania działań o charakterze administracyjnym w przypadku naruszeń przepisów rozporządzenia.
Zwiększenie uprawnień regulatorów w zakresie czynności wyjaśniających
Przepisy rozporządzenia MAR zwiększają uprawnienia w zakresie nadzoru i czynności wyjaśniających przysługujące regulatorom wyznaczonym przez każde państwo członkowskie w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania ich rynków finansowych. Organy regulacyjne mogą na przykład przeprowadzać kontrole na miejscu i czynności wyjaśniające oraz żądać zamrożenia lub sekwestracji aktywów.
Transakcje przeprowadzone na własny rachunek
W 2016 r. przepisy dotyczące spoczywającego na osobach pełniących obowiązki zarządcze i osobach blisko z nimi związanych obowiązku powiadamiania emitenta i właściwego organu o transakcjach dokonywanych na własny rachunek dotyczących instrumentów finansowych, które są powiązane z akcjami lub instrumentami dłużnymi ich emitenta zostały doprecyzowane.
Minimalny próg transakcji
Rozporządzenie przewiduje, że każda transakcja na instrumentach finansowych powyżej minimalnego progu musi zostać zgłoszona emitentowi i właściwemu organowi, chyba że powiązany instrument finansowy zapewnia ekspozycję o wartości nie większej niż 20% na akcje lub instrumenty dłużne emitenta lub chyba że osoba pełniąca obowiązki zarządcze lub osoba blisko z nią związana nie znała i nie mogła znać składu portfela inwestycyjnego powiązanych instrumentów finansowych.
Rynki rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP)
Przepisy rozporządzenia zostały dostosowane do nowego typu systemu obrotu, rynku rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), będącego podkategorią wielostronnych platform obrotu wprowadzonych na mocy dyrektywy 2014/65/UE w sprawie rynków instrumentów finansowych (zob. streszczenie).
Przepisy te zapewniają większą proporcjonalność obowiązków spoczywających na emitentach instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na rynkach rozwoju MŚP, przy jednoczesnym utrzymaniu integralności rynku i ochrony inwestorów, a ponadto sprzyja płynności, ponieważ umożliwia każdemu emitentowi instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na rynkach rozwoju MŚP w UE zawarcie umowy o zapewnianiu płynności.
Pojedynczy europejski punkt dostępu (ESAP)
Rozporządzenie zmieniające (UE) 2023/2869 włącza do rozporządzenia (UE) nr 596/2014 nowy artykuł dotyczący dostępności informacji o europejskim pojedynczym punkcie dostępu (ESAP), ustanowionym na mocy rozporządzenia (UE) 2023/2859 – zob. streszczenie. ESAP zapewni dostęp do publicznych danych finansowych na temat przedsiębiorstw i produktów inwestycyjnych z UE i informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem. Od , w przypadku podawania do publicznej wiadomości informacji poufnych, które bezpośrednio dotyczą emitenta lub uprawnień do emisji, wraz z informacjami zawartymi w powiadomieniu o niektórych transakcjach przeprowadzonych na własny rachunek, zgodnie z wymogami rozporządzenia (UE) nr 596/2014, rozporządzenie zmieniające wymaga, aby emitent lub uczestnik rynku uprawnień do emisji przekazał te informacje w tym samym czasie odpowiedniemu organowi gromadzącemu w celu udostępnienia ich w ESAP. Rozporządzenie zmieniające określa również warunki (w kontekście cyfryzacji informacji), które muszą spełniać dokumenty zawierające te informacje.
Od momentu przyjęcia rozporządzenia MAR Komisja Europejska przyjęła szereg aktów, które uzupełniają lub dodatkowo uściślają jego określone aspekty. Należą do nich:
dyrektywa wykonawcza (UE) 2015/2392 w sprawie zgłaszania właściwym organom rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń rozporządzenia;
rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/378 w sprawie standardów technicznych w odniesieniu do terminów, formatu i wzoru powiadomień składanych do właściwych organów;
rozporządzenie delegowane (UE) 2016/522 dotyczące wyłączenia niektórych organów publicznych i banków centralnych państw niebędących członkami UE, okoliczności wskazujących na manipulację na rynku, progów powodujących powstanie obowiązku podania informacji do wiadomości publicznej, właściwych organów do celów powiadomień o opóźnieniach, zgody na obrót w okresach zamkniętych oraz rodzajów transakcji wykonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze podlegających obowiązkowi powiadomienia, zmienione rozporządzeniem (UE) 2019/461 wyłączającym Bank Anglii i Urząd ds. Zarządzania Długiem Publicznym Zjednoczonego Królestwa z zakresu stosowania rozporządzenia (UE) nr 596/2014;
rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/523 w sprawie standardów technicznych w odniesieniu do formatu i wzoru do celów powiadamiania o transakcjach dokonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze i podawania tych transakcji do wiadomości publicznej;
rozporządzenie delegowane (UE) 2016/908 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych określających kryteria, procedurę i wymogi w zakresie ustanawiania przyjętej praktyki rynkowej oraz wymogi dotyczące jej podtrzymania, zakończenia lub zmiany warunków jej dopuszczenia;
rozporządzenie delegowane (UE) 2016/909 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących treści powiadomień przedkładanych właściwym organom oraz sporządzania, publikowania i przechowywania wykazu powiadomień;
rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/957 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących właściwych rozwiązań, systemów i procedur oraz formularzy powiadomienia stosowanych w celu zapobiegania praktykom stanowiącym nadużycie lub podejrzanym zleceniom i transakcjom, ich wykrywania i zgłaszania;
rozporządzenie delegowane (UE) 2016/958 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów;
rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/959 w sprawie standardów technicznych badań rynku4 odnośnie do rozwiązań i wzorów formularzy powiadamiania na potrzeby uczestników rynku ujawniających informacje oraz formatu zapisów;
rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/960 na temat regulacyjnych standardów technicznych służących określeniu właściwych rozwiązań, systemów i procedur obowiązujących uczestników rynku ujawniających informacje w trakcie badań rynku;
rozporządzenie delegowane (UE) 2016/1052 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących warunków mających zastosowanie do programów odkupu5 i działań stabilizacyjnych.
rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/1055 w sprawie standardów technicznych dotyczących warunków właściwego podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych i opóźniania podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych;
rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/1406 w sprawie standardów technicznych dotyczących procedur i wzorów na potrzeby wymiany informacji i współpracy między właściwymi organami, Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, Komisją i innymi podmiotami;
rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/1783 na temat regulacyjnych standardów technicznych określających wzór porozumienia o współpracy z państwami trzecimi;
rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/1210 ustanawiające wykonawcze standardy techniczne do celów stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014, w odniesieniu do formatu list osób mających dostęp do informacji poufnych i ich aktualizacji;
rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1959 na temat regulacyjnych standardów technicznych określających wzór umowy o zapewnianiu płynności w odniesieniu do akcji emitentów, których instrumenty finansowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku rozwoju MŚP.
Uchylenie
Rozporządzenie (UE) nr 596/2014 wraz z dyrektywą 2014/57/UE, która zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do harmonizacji przepisów ustawowych dotyczących sankcji karnych za nadużycia na rynku (zob. streszczenie), zastępują pierwotną dyrektywę w sprawie nadużyć na rynku – dyrektywę 2003/6/WE.
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia , z wyjątkiem ściśle określonych zasad.
Manipulacje na rynku. Zawarcie transakcji lub zachowanie, które: daje lub może dawać błędne lub mylące sygnały dotyczące podaży bądź popytu na instrument finansowy, a także jego ceny; aby w ten sposób uzyskać cenę instrumentu finansowego na niestandardowym lub sztucznym poziomie. Może również polegać na zawarciu transakcji lub zachowaniu polegającym na użyciu fikcyjnych narzędzi lub zastosowaniu innej formy oszustwa; rozpowszechnianiu wprowadzających w błąd informacji; przekazywaniu fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji; dostarczaniu fałszywych lub wprowadzających w błąd danych; a także wszelkich działaniach, które wpływają na sposób obliczania wskaźnika referencyjnego.
Wykorzystywanie informacji poufnych. Ma miejsce wówczas, gdy dana osoba wykorzystuje informacje poufne, przeprowadzając – na własny rachunek lub na rzecz osoby trzeciej – transakcje obejmujące instrument finansowy, którego te informacje poufne dotyczą. Informacje poufne to określone w sposób precyzyjny informacje, które nie zostały podane do wiadomości publicznej, dotyczące jednego lub większej liczby emitentów instrumentów finansowych, które w przypadku podania ich do wiadomości publicznej miałyby znaczący wpływ na ceny.
Bezprawne ujawnianie informacji poufnych. Ma miejsce wówczas, gdy osoba znajduje się w posiadaniu informacji poufnych i ujawnia te informacje innej osobie (np. przez wyciek tajnych dokumentów zawierających informacje poufne), z wyjątkiem przypadków, gdy ujawnienie to odbywa się w normalnym trybie wykonywania czynności w ramach zatrudnienia, zawodu lub obowiązków.
Badania rynku. Przekazanie informacji przed ogłoszeniem transakcji w celu oceny zainteresowania potencjalnych inwestorów ewentualną transakcją i jej warunkami, takimi jak ewentualna wielkość i cena, przynajmniej jednemu potencjalnemu inwestorowi.
Programy odkupu. Programy, na podstawie których przedsiębiorstwa odkupują na rynku swoje własne akcje, czy to samodzielnie, czy też za pośrednictwem osoby działającej we własnym imieniu, ale na rachunek przedsiębiorstwa. Zwykle takie działania są podejmowane wówczas, gdy przedsiębiorstwa uważają, że ich akcje są niedowartościowane.
GŁÓWNY DOKUMENT
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz.U. L 173 z , s. 1–61).
Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 596/2014 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2859 z dnia w sprawie ustanowienia europejskiego pojedynczego punktu dostępu zapewniającego scentralizowany dostęp do publicznie dostępnych informacji mających znaczenie dla usług finansowych, rynków kapitałowych i zrównoważonego rozwoju (Dz.U. L, 2023/2859, ).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/1210 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne do celów stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014, w odniesieniu do formatu list osób mających dostęp do informacji poufnych i ich aktualizacji (Dz.U. L 187 z , s. 23–30).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1959 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających wzór umowy o zapewnianiu płynności w odniesieniu do akcji emitentów, których instrumenty finansowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku rozwoju MŚP (Dz.U. L 270 z , s. 4–11).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/1783 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających wzór porozumienia o współpracy z państwami trzecimi (Dz. U. L 359 z , s. 1–5).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/1406 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do procedur i wzorów na potrzeby wymiany informacji i współpracy między właściwymi organami, ESMA, Komisją i innymi podmiotami zgodnie z art. 24 ust. 2 i art. 25 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku (Dz.U. L 325 z , s. 7–21).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/461 z dnia zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2016/522 w odniesieniu do objęcia Banku Anglii i Urzędu ds. Zarządzania Długiem Publicznym Zjednoczonego Królestwa wyłączeniem z zakresu stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 80 z , s. 10–12).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/292 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do procedur i wzorów na potrzeby spoczywającego na właściwych organach obowiązku wymiany informacji i udzielania pomocy zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku (Dz.U. L 55 z , s. 34–49).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/1158 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do procedur i form na potrzeby wymiany informacji między właściwymi organami a Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, o której to wymianie mowa w art. 33 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 167 z , s. 22–30).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/378 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do terminów, formatu i wzoru powiadomień składanych do właściwych organów zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 72 z , s. 1–12).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/522 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w kwestiach dotyczących wyłączenia niektórych organów publicznych i banków centralnych państw trzecich, okoliczności wskazujących na manipulację na rynku, progów powodujących powstanie obowiązku podania informacji do wiadomości publicznej, właściwych organów do celów powiadomień o opóźnieniach, zgody na obrót w okresach zamkniętych oraz rodzajów transakcji wykonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze podlegających obowiązkowi powiadomienia (Dz.U. L 88 z , s. 1–18).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/523 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do formatu i wzoru do celów powiadamiania o transakcjach dokonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze i podawania tych transakcji do wiadomości publicznej zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 88 z , s. 19–22).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/908 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 przez ustanowienie regulacyjnych standardów technicznych określających kryteria, procedurę i wymogi w zakresie ustanawiania przyjętej praktyki rynkowej oraz wymogi dotyczące jej podtrzymania, zakończenia lub zmiany warunków jej dopuszczenia (Dz.U. L 153 z , s. 3–12).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/909 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących treści powiadomień przedkładanych właściwym organom oraz sporządzania, publikowania i przechowywania wykazu powiadomień (Dz.U. L 153 z , s. 13–22).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/957 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących właściwych rozwiązań, systemów i procedur oraz formularzy powiadomienia stosowanych w celu zapobiegania praktykom stanowiącym nadużycie lub podejrzanym zleceniom i transakcjom, ich wykrywania i zgłaszania (Dz.U. L 160 z , s. 1–14).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/958 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów (Dz.U. L 160 z , s. 15–22).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/959 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne badań rynku w odniesieniu do rozwiązań i wzorów formularzy powiadomienia na potrzeby uczestników rynku ujawniających informacje oraz formatu zapisów zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 160 z , s. 23–28).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/960 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych służących określeniu właściwych rozwiązań, systemów i procedur obowiązujących uczestników rynku ujawniających informacje w trakcie badań rynku (Dz.U. L 160 z , s. 29–33).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/1052 z dnia uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących warunków mających zastosowanie do programów odkupu i środków stabilizacji (Dz.U. L 173 z , s. 34–41).
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/1055 z dnia ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do technicznych warunków właściwego podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych i opóźniania podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 173 z , s. 47–51).
Dyrektywa wykonawcza Komisji (UE) 2015/2392 z dnia w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do zgłaszania właściwym organom rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń tego rozporządzenia (Dz.U. L 332 z , s. 126–132)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/57/UE z dnia w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku (dyrektywa w sprawie nadużyć na rynku) (Dz.U. L 173 z , s. 179–189).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. L 173 z , s. 349–496).